Jaarverslag 2014 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Jaarverslag 2014 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Vereniging Gelderse Natuur en Milieufederatie Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem Tel. 026 3523740 Fax 026 3892093 [email protected] www.gnmf.nl © Gelderse Natuur en Milieufederatie, april 2015

FINANCIËLE ONDERSTEUNING De Gelderse Natuur en Milieufederatie wordt ondersteund door de provincie Gelderland en de Nationale Postcode Loterij

De Provincie Gelderland De Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft in 2014 van de Provincie Gelderland een budgetsubsidie ontvangen ter grootte van € 297.614,= (prijspeil 2013) dankzij deze bijdrage heeft de GNMF een groot aantal projecten kunnen uitvoeren. Voor een gedetailleerd overzicht zie Verkort Financieel verslag.

Nationale Postcode Loterij: 2,25 miljoen euro voor De Natuur en Milieufederaties Bijna honderd goede doelen ontvangen dit jaar een schenking van de Postcode Loterij. Tijdens het jaarlijkse Goed Geld Gala in het DeLaMar Theater in Amsterdam, maakte de loterij bekend dat zij dit jaar een recordbedrag van ruim 312 miljoen euro doneert aan al deze goede doelen die werkzaam zijn op het gebied van mens en natuur in binnen- en buitenland. De Natuur en Milieufederaties ontvangen 2,25 miljoen euro. “De Natuur en Milieufederaties zijn ontzettend blij met de bijdrage van de Postcode Loterij voor ons werk aan een mooi en duurzaam Nederland”, aldus voorzitter Joris Hogenboom van De Natuur en Milieufederaties. “Dankzij de deelnemers van de loterij kunnen wij onder meer onze energieservicepunten, de ‘Nacht van de Nacht’ en vele andere projecten realiseren.” De Gelderse Natuur en Milieufederatie kan dankzij de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij onder andere de volgende projecten uitvoeren: Natuurlijke veiligheid deltaprogramma rivieren, Schone en beleefbare Waal, Hier opgewekt Gelderland, Stook je Rijk, Footprint, Geef om Gelderland, Binding achterban, Ondersteuning voorloperbedrijven. Ook heeft de Postcodeloterij samenwerking met de andere Natuur en Milieufederaties mogelijk gemaakt.

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 3 / 59

Bij de foto (v.l.n.r.): Corinne Ellemeet (Netwerkdirecteur van De Natuur en Milieufederaties), Sonja Sars (secretaris van De Natuur en Milieufederaties), Judith Lingeman (hoofd afdeling Goede Doelen van de Nationale Postcode Loterij) en Joris Hogenboom (voorzitter van De Natuur en Milieufederaties) Foto: Roy Beusker Fotografie


INHOUD Doelstelling en Organisatie ......................................................................................6 Voorwoord..................................................................................................................7 Samenvatting .............................................................................................................8 De GNMF voor een mooi Gelderland (A) ............................................................... 10 De GNMF voor een duurzaam Gelderland (B) ....................................................... 17 Samenwerken aan het netwerk (C) ........................................................................ 22 Beleid en organisatie .............................................................................................. 29 Doorkijk in 2015 ....................................................................................................... 40 Begroting 2015 en bestedingen werkplan 2015 GNMF......................................... 44 Verantwoording budgetsubsidie 2014 ................................................................... 47 Overzicht declarabele uren en uitgaven budgetsubsidie..................................... 49 Berekening gemiddeld uurtarief 2014 .................................................................... 50 Verkort Financieel verslag ...................................................................................... 51 Accountantsverklaring bij verkort financieel verslag .......................................... 58 Lijst met afkortingen en begrippen: ALV: CNK: CoP: CRO-Teuge: EHS: GGOR: GNN: GO: IVN: KRW: LTO: MER: Natura 2000: NLO: OIM: PAS: PHS-GON: PRO: RO: ROP: SLG: SMART: TBO: TOP:

Algemene Ledenvergadering GNMF Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers Community of Practice Commissie Regionaal Overleg Teuge Ecologische Hoofdstructuur Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime Gelders Natuurnetwerk Groene Ontwikkelingszone Vereniging Natuur- en Milieu Educatie (Europese) Kader Richtlijn Water Land- en Tuinbouw Organisatie (Noord/Gelderland) Milieu Effect Rapport Europese topnatuurgebieden met extra beschermingsregime (Vogel- en Habitatgebieden) Natuur en Landschap Overleg (met Gelderse terreinbeheerders) Overleg Infrastructuur en Milieu Programmatische Aanpak Stikstof Programma Hoogfrequent Spoor – Goederenvervoer Oost-Nederland Provinciale Raad voor Omgevingsbeleid Ruimtelijke Ordening Rail Opstap Punt Stichting Landschapsbeheer Gelderland Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden Terrein Beherende Organisatie Prioritaire gebieden waar de verdroging in 2015 moet zijn opgelost

Het officiële jaarverslag inclusief de volledige jaarrekening is op te vragen bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem 026-3523740 [email protected] Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 5 / 59

DOELSTELLING EN ORGANISATIE De statuten van de Gelderse Natuur en Milieufederatie zijn per 7 mei 2014 gewijzigd, omdat de GNMF op die datum van een stichting overgegaan is in een vereniging. De vereniging Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin. De vereniging tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: - De beïnvloeding van het beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer in Gelderland, zowel door het stimuleren van dat beleid door het uitdragen van denkbeelden en het signaleren van knelpunten, als door het, op professioneel hoogwaardige en effectieve wijze, behartigen van belangen op genoemde gebieden, in en buiten rechte en met alle wettige middelen, onder meer in procedures bij het verlenen van vergunningen en in inspraak- en besluitvormingsprocedures, alsmede tegen elk ander besluit op welk gebied dan ook waarbij schade/nadeel, direct of indirect, aan natuur en/of landschap en/of milieu kan worden toegebracht; - Het overdragen van de expertise van de vereniging aan lokale en regionale organisaties teneinde die organisaties eveneens in staat te stellen op hun beurt het gemeentelijk of regionaal beleid aldus te beïnvloeden; - Als eerste aanspreekpunt te fungeren voor inwoners, overheden of instellingen, die zich met een vraag op het gebied van landschap en milieu geconfronteerd zien. De vereniging beoogt niet het maken van winst. De organen van de stichting zijn:  De Algemene Ledenvergadering (ALV)  Het Bestuur  De werkorganisatie


VOORWOORD Het jaar 2014 was voor de GNMF een jaar van verandering. De belangrijkste verandering was wel de omvorming van de oude rechtsvorm Stichting naar de huidige rechtsvorm Vereniging. De GNMF had bijna 43 jaar als Stichting bestaan, maar bestuur en directie vonden het na uitgebreid onderzoek en discussie wenselijk de organisatie naar Vereniging om te bouwen. De belangrijkste reden is die van democratische vertegenwoordiging en legitimiteit. Een stichting is in wezen aan niets of niemand verantwoording verschuldigd. Een stichting, ook al wordt deze vorm zo democratisch mogelijk ingericht, is uiteindelijk alleen van zichzelf. Een Vereniging is van de leden, zij bepalen het reilen en zeilen van de organisatie. Dat is voor een organisatie die zich sterk maakt voor een bepaald belang – in ons geval: een schoon milieu, een prachtige natuur en een aantrekkelijk landschap – eigenlijk een must: wie dat belang een warm hart toedraagt moet lid kunnen worden en mee kunnen bepalen hoe dat belang wordt behartigd. De Verenigingsvorm is ook, of juist, relevant als er verschillende visies zijn op het natuur-, milieu- en landschapsbelang. En die zijn er. Denk bijvoorbeeld aan de discussies over windenergie. Die energievorm wordt aan de ene kant gepromoot als oplossing voor klimaat- en andere effecten van fossiele energie, maar aan de andere kant ook verguisd vanwege de mogelijke impacts op natuur en landschap. De ene zienswijze weegt niet op voorhand zwaarder dan de andere, waar het om gaat is dat de verschillende zienswijzen gezamenlijk zoeken naar wat er kan en hoe het kan. Dan is het waardevol om uiteenlopende ideeën juist binnen de organisatie te hebben, met een democratische structuur voor intern debat en besluitvorming. Dat levert betere, zorgvuldigere afwegingen en besluiten op. En tenslotte helpt de Verenigingsvorm de GNMF koers te vinden en te houden in een situatie waarin overheidsfinanciering verder terugloopt (ten onrechte, maar het is wel een feit) en nieuw financieringsvormen worden ontwikkeld. Daarbij heeft de GNMF de ambitie meer ondernemend en projectmatig te gaan werken, maar tegelijkertijd moet natuurlijk wel de maatschappelijke rol van de GNMF voorop blijven staan. Een Vereniging met een brede achterban kan daarop toezien. De eerste, geanimeerde Algemene Ledenvergaderingen lieten al direct zien dat deze overwegingen breed worden gedragen. Het gevoel ‘de GNMF is van ons’ was er van meet af aan, en de bereidheid daarvoor medeverantwoordelijkheid te nemen ook. Ook de snelle groei van het aantal leden (groeperingen én particulieren), zelfs zonder grote publiciteitsinspanningen tot nog toe, is verheugend. We zullen een levendige vereniging, met een groot draagvlak, de komende jaren ook hard nodig hebben om belangrijke kernkwaliteiten van onze prachtige provincie te behouden en liefst te vergroten, via beïnvloeding van politiek en bestuur, via samenwerking met bedrijven en groeperingen, via samenspraak als het kan, en via acties als het moet – die overigens dikwijls later alsnog tot samenwerking leiden. Soms is confrontatie nodig voor vriendschap ontstaat. Die koers uitbouwen vraagt om een veerkrachtige organisatie. Met de nieuwe verenigingsstructuur is daarin voorzien. Zo sluiten we 2014 af, en gaan we op naar de toekomst. Jan Paul van Soest Voorzitter Gelderse Natuur en Milieufederatie


SAMENVATTING De belangrijkste resultaten

Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur:.  





Het project Stadsbijen waarvoor we in 2013 de Nationaal Groenfonds natuuraanmoedigingsprijs gekregen hebben, is uitgebouwd tot een landelijk project waarvoor financiering gezocht wordt; Na anderhalf jaar voorbereiding is de GNMF aan de slag gegaan met de definitiefase van de Hattemerpoort realisatie. In voorjaar 2015 hopen we zo ver te zijn dat we naar de uitvoeringsfase kunnen overstappen. GNMF heeft op een twintigtal bestemmingsplannen gereageerd ter voorkoming van aantasting van natuur en landschap. Bij voorkeur is daarbij de dialoog gezocht met de initiatiefnemers of de gemeente. In een aantal gevallen heeft dit geleid tot een bevredigende oplossing; Zorgen hebben we t.a.v. het oplossen van de stikstofovermaat in de natuur. Het ziet er niet naar uit dat de landelijke PAS hier voldoende brongerichte maatregelen voor gaat nemen. GNMF heeft kritisch gereageerd op de aanwijzingsbesluiten van het Rijk ten aanzien van de Veluwe en de Rijntakken. Via het ruimtelijk spoor (bestemmingsplannen) hebben we gemeenten aangesproken op beperken van nieuwe stalruimten voor groei van de veestapel. Uitvoerig hierover met diverse gemeente gesproken en handreikingen aangeboden.

Speerpunt Mooi landschap  







Als secretaris en deelnemer actieve bijdrage geleverd aan Waalweeldeprojecten. Onder andere ten aanzien van nieuwe initiatieven zoals Schone Waal en Huissensewaard; De 10e Nacht van de Nacht heeft weer meer activiteiten en deelnemers opgeleverd. Ook de samenwerking met de Gelderlander is uitgebouwd. Er zijn nu twee nachtelijke riviertochten georganiseerd; GNMF heeft veel tijd gestoken in de nieuwe Gelderse Omgevingsvisie. Door middel van actieve lobby zijn een aantal zaken alsnog ten goede gewijzigd. Zo zijn de Stiltegebieden gehandhaafd, moet de provincie een nadere invulling geven aan de 4 uitbreidingscriteria intensieve veehouderij en is de provincie actief aan de slag gegaan met hydrologische beschermingszones natte landnatuur; Samen met terreinbeheerders 5 puntenplan gemaakt voor de schrijvers van de provinciale verkiezingsprogramma’s. Vervolgens gewerkt aan een manifest voor de Veluwe ten behoeve van de coalitie onderhandelingen. Bij diverse (rond)wegen geadviseerd over nut- noodzaak en het belang van natuur, landschap en leefomgeving ingebracht. Daarbij regelmatig opgetrokken met provincie.

Speerpunt Klimaat en energie:  



Het GNMF servicepunt HIER opgewekt heeft in 2014 weer 10 nieuwe Gelderse lokaal duurzame energiecoöperaties ondersteund; In Nijmegen belangrijke stappen gezet richting de realisatie van 5 windmolens langs de A15, zoals ondertekening van het SOK met de gemeente, de goedkeuring van de gemeenteraad van het bestemmingsplan met 37 stemmen vóór en slechts 2 tegen. Inmiddels heeft de coöperatie zo’n 400 leden. Met Alliander een plan opgesteld voor 11 ha zonnepark onder de 5 geplande windmolens die zowel stroom als warmte gaat leveren aan het Nijmeegse restwarmtenet. Hiervoor een subsidie gekregen van de provincie van €180.000; Voor het 3e jaar leiding gegeven aan landelijke ‘Stook je rijk’ project gericht op de gebouwde omgeving (ligt de grootste potentie aan energiebesparing) en specifiek in de huursector heeft de GNMF bijgedragen aan hogere ambities bij corporaties, huurdersbelangenverenigingen en gemeenteraden van Nijmegen en Apeldoorn. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 8 / 59





Met Klimaatverbond en Alliander gewerkt aan opzet van het Gelders Energie Akkoord die vlak voor de verkiezingen zal worden ondertekend door een groot aantal partijen en vervolgens aangeboden aan de provincie; Dagblad de Gelderlander heeft ruim aandacht besteed aan de Gelderse Voetafdruk. Een tool ontwikkeld door de Natuur en Milieufederaties voor burgers waar zij hun voetafdruk op kunnen berekenen. Zo’n 600 Gelderlanders hebben deze tool inmiddels ingevuld.

Speerpunt Participatie achterban en geïnteresseerde burgers: 



  



Onder motto Geef om Gelderland weer 3 activiteiten met en voor Gelderse burgers georganiseerd zoals Berendonck toegankelijk en groen, Red de bonte dijken en Parklaan Ede anders. Dit naast Nacht van de Nacht, Big Jump en activiteiten in het kader van de Nijmeegse windmolencoöperatie; Stichting GNMF omgevormd tot een vereniging met aangesloten organisaties en individuele leden. Tevens twee ALV’s georganiseerd waar de leden konden meebeslissen over de koers van de GNMF; In 2014 hebben zich 101 lidorganisaties en 140 (individuele) leden aangesloten bij de vereniging. Via PS brieven de Statenleden geadviseerd over de standpunten van de GNMF; De GNMF heeft de banden met Gelderse voorloperbedrijven aangehaald en adviseert hen actief. Tevens heeft ze een bijeenkomst voor haar bedrijfsvrienden georganiseerd samen met Interface in Scherpenzeel, waar Klaas van Egmond een verhaal heeft gehouden; Samen met IVN en Landschapsbeheer Gelderland uitvoering gegeven aan educatief programma 2014-2015. Per 1 januari 2014 heeft IVN kantoorruimte bij GNMF gehuurd;

Leeswijzer In de volgende hoofdstukken staat per project aangegeven wat de gestelde doelen waren, wat de bereikte resultaten zijn en wordt een toelichting gegeven op de bereikte resultaten. Verder zijn bij elke activiteit het aantal gerealiseerde uren en bijbehorende totale werkelijke kosten en de begrote aantal uren en totale kosten aangegeven.


DE GNMF VOOR EEN MOOI GELDERLAND (A) Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur Beoogde resultaten 2014 Stadsnatuur (bijen) Met acquisitie financiering gerealiseerd voor project; 40 geplaatste bijenkasten, gefinancierd door sponsors en/of donateurs; Verkoopkanaal opgezet voor >500 kilo honing; Het project is inmiddels genomineerd voor de Nationaal Groenfonds natuurprijs 2013!

Bereikte resultaten 2014 Gerealiseerd 188,0 uren / € 18.091,= Bij 2 bedrijven zijn in totaal 8 bijenkasten geplaatst (Sanadome en SIDN); er staan nog 4 kasten op het stadhuis van Nijmegen. Verschillende andere bedrijven buiten het bekende GNMF-netwerk tonen interesse om in 2015 mee te doen. Veel media-aandacht bereikt, waaronder een paginagroot artikel in dagblad Trouw. De bekende bioloog dr Freek Vonk heeft een Tshirtreeks gelanceerd, van oa Stadsbijen. Samenwerking verbreed met andere landelijke verslavingszorg organisaties.

Hattemerpoort Gebiedsregie Opdracht/subsidie voor dit project gekregen van provincie; Planning gemaakt voor de aanpak van de diverse projecten: Taakverdeling gemaakt met DLG en IVN, zie Meerjarig Educatief Programma (onderdeel B1);Communicatie, educatie en participatieplan klaar; Samenwerkingsafspraken gemaakt met gemeenten, LTO, TBO’s en particuliere grondeigenaren; Bijeenkomsten georganiseerd met burgers en groepen uit omgeving; Minimaal 5 van de max 27 projecten opgestart. Natura 2000 Voorstellen gedaan om de instandhoudingsdoelstellingen te bevorderen

Gerealiseerd 295,5 uren / € 34.044,= Draagvlak verkregen bij de belangrijkste actoren (overheden, LTO, lokale groepen en TBO’s) uit het gebied voor onze rol als gebiedsregisseur. Opdracht door provincie is eind september aan GNMF verleend.; Uitvoering in oktober gestart in samenwerking met IVN. Omdat DLG wordt opgeheven contact gezocht met kavelruilspecialist uit de regio (Heerde) die situatie en boeren kent. Gestart met inventariserende ronde langs direct betrokkenen, (grondeigenaren in uiterwaard, overheden en belangenorganisaties). Gerealiseerd 185,5 uren / € 16.056,= Geparticipeerd in diverse klankbordgroepen beheerplannen Gelderse Natura2000 gebieden,

Toelichting Begroot 150 uren / € 15.500,= / onzeker € 6.500,= Samenwerking GNMF en IrisVerslavingszorg blijkt zeer aansprekend. Met betrekking tot acquisitie is gebleken dat het sponsorbedrag een drempel voor deelname vormt. Overwogen wordt om voor 2015 de prijzen aan te passen. De betrokken deelnemers wensen allen de honing voor eigen gebruik (gasten en personeel) te behouden. Op basis van dit project is projectidee landelijk opgeschaald en bij de Postcode Loterij een aanvraag ingediend voor een landelijk project. Helaas is deze eind januari afgewezen. Gaan wel door met landelijke acquisitie. Begroot 200 uren / € 19.000,= / onzeker € 10.000,= In oktober projectorganisatie opgezet met GNMF, IVN en kavelruilspecialist en plan van aanpak en tijdsplanning opgesteld; In november/december 60 ‘keukentafelgesprekken’ gevoerd met boeren in met name de Hoenwaard over realisatie natuur, dan wel agrarisch natuurbeheer; IVN is gestart met draagvalkversterking natuur, landschap en cultuurhistorie bij vrijwilligers, scholieren en ondernemers.

Begroot 100 uren / € 9.000,= Diverse bijeenkomsten Rijntakken, Achterhoek, Veluwe enz. bijgewoond; Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 10 / 59

en deze standpunten uitgedragen bij opstelling beheerplannen; Voorstellen gedaan zodat de GGOR’s effectief bijdragen aan anti-verdrogingsdoelen. Idem voor KRW t.a.v. waterkwaliteit; Voorstellen gedaan die leiden tot halvering depositie in 18 jaar; Draagvlak gerealiseerd bij achterban.

Lokale biodiversiteit verhogen Financiering geregeld voor dit project bij gemeenten; 2 trainingen georganiseerd: Plannen voor de Natuur met in totaal tenminste 20 deelnemers aangeboden Tijdelijke natuur Promotiemateriaal ontwikkeld over voordelen tijdelijke natuur; Bijeenkomsten georganiseerd waarop mogelijkheid van tijdelijke natuur wordt uitgedragen; Bij bedrijven en gemeenten een of meer projecten voor tijdelijke natuur geacquireerd en eerste project in uitvoering genomen. Microplanologie Gereageerd op bestemmingsplannen buitengebied enz. van Gelderse gemeenten; Minimaal 5 inspraakreacties in vooroverleg gegeven en waar mogelijk gemeentebestuur overtuigd van het gegrond zijn van gestelde bezwaren tegen bepaalde beleidsvoornemens; Oplossing gevonden voor minimaal 2 concrete casussen via overleg met overheden/initiatiefnemer;

zoals Veluwe, Rijntakken, Achterhoek, Binnenveld; Vanwege vertraging in ter visie leggen PAS wel al voorbereidende besprekingen gehad met collega NMF’s en N&M, maar bespreken met achterban uitgesteld tot begin 2015; Beroep RvS ingesteld tegen aanwijzingsbesluit N2000 Rijntakken op begrenzing dijkhellingen en opheffen foerageergebieden ganzen en aanwijzingsbesluit Veluwe op te ruime exclavering recreatieterreinen e.d.; Tevens zienswijze ingediend tegen openstellen van de jacht op winterganzen. Gerealiseerd geen uren / geen kosten In 2014 is gekeken hoe en waar met dit project gestart kan worden. De ideeën in het project zijn kansrijk, maar het in de markt zetten van een dergelijke cursus vraagt om specifieke kennis, kunde en geloofwaardigheid. Gerealiseerd 62,0 uren / € 5.298,= Samen met VNO-NCW, Natuur en Milieu Overijssel en het Innovatienetwerk op 8 oktober een ronde tafelbijeenkomst georganiseerd voor Gelderse bedrijven over tijdelijke natuur, en de resultaten van deze bijeenkomst gedeeld; K3Delta tips gegeven over de mogelijkheid van tijdelijke natuur in de Eisenhowerplas bij Elst. Gerealiseerd 814,0 uren / € 67.445,= Advisering rond zweefvliegterrein Malden, vliegveld Twente (effecten op Gelderland) Reactie gegeven op bestemmingsplan sportveld Otterlo, afgestemd met TBO’s en eigen achterban; Overleg gevoerd met gemeente Nijkerk en projectontwikkelaar over het Recreatieterrein Nieuw Hulckesteijn, Tevens zienswijze ingediend op grenscorrectie in herziening Omgevingsvisie; Werkgroep Parklaan Anders en GNMF hebben met succes actie gevoerd tegen de verbreding van de

Mede namens de natuurorganisaties reactie naar de STAS EZ m.b.t. het provinciale advies dijkhellingen buiten de aanwijzing Rijntakken te houden; Natura 2000 Rijntakken betrokken bij reacties op voorkeursstrategie Delta rivieren; Reactie lokale achterban m.b.t. Binnenveld alternatief ondersteund. Ingebracht in het landelijke overleg; TOP gebieden verdroging landelijk geagendeerd en bijdrage geleverd omgevingsvisie en -verordening Gelderland o.a. m.b.t. hydrologische beschermingszones en natte landnatuur; Begeleiding gegeven ecologisch dijkbeheer. Begroot 200 uren / € 19.400,= / onzeker € 10.400,= Acquisitie bij ambtenaren is niet uitgevoerd, omdat na intern overleg het commercieel aanbieden van deze cursus niet kansrijk blijkt. Begroot 200 uren / € 18.000,= / onzeker € 9.000,= Hoewel het onderwerp Tijdelijke natuur positief wordt ontvangen, blijkt het bijzonder lastig om er projecten op te acquireren. Gemeenten en bedrijven doen het maken van een plan en het aanvragen van ontheffingen doorgaans met de ecoloog, of het adviesbureau waar ze al een samenwerkingsrelatie mee hebben; K3Delta is voornemens om de komende jaren tijdelijke natuur te realiseren. Begroot 835 uren / € 75.159,= Ontwikkeling vliegveld Twente is gestopt; Met gemeente Ede overeenstemming bereikt over inpassing en compensatie sportveld Otterlo; Inbreng Nieuw Hulckesteijn samen met lokale groep, onder meer via het plan “het Groene Alternatief. Onderdelen uit dit plan worden overgenomen, bijvoorbeeld de aanleg van faunaverblijven; Als lid van het WPA, zet GNMF zich samen met andere natuuren milieuorganisaties en bewonersverenigingen Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 11 / 59

Inbreng afgestemd met achterban.

Parklaan in Ede, zodat Landgoed Hoekelum werd gespaard. Wordt nu gezocht naar oplossingen om ook de Hoekelumse Eng te sparen; Bestemmingsplan aanleg fietspad Barneveld N310. GNMF heeft zienswijze ingediend vanwege ontbreken borging natuurcompensatie; Na deal hebben GNMF en SWMA toch zienswijze ingediend tegen Bestemmingsplan Julianatoren. Dit nadat bleek dat eigenaren illegaal bomen hadden gekapt, plus poging tot sluipende uitbreiding; Berkelland, zienswijze ingediend tegen bestemmingplan crematorium Haarlo; Samen met Vrienden Gorsselse Hei kritisch over bestemmingsplan buitengebied Lochem; Bestemmingsplan Wylerbergmeer Ubbergen Onvoldoende onderzoek is gedaan naar effecten op de natuur. Bestemmingsplan wordt aanpast; Bestemmingsplan Kastanjebos Otterlo/Ede Bezwaar gemaakt en beroep ingesteld; Met lokale groep bezwaar aangetekend tegen de verleende omgevingsvergunning door de gemeente voor de bouw van drie appartementencomplexen op landgoed Rhederhof te Rheden. Bij de provincie is gepleit voor opname van Rhederhof in de ecologische hoofdstructuur (GNN); Deelname aan Nijkerks klankbordroep bestemmingsplan buitengebied; Met lokale groep en Staatsbosbeheer beroep is aangetekend tegen het bestemmingsplan Huissensche Waarden in Lingewaard. Het Plan voor ontgronding is bij de Raad van State ter zitting ingetrokken; Bezwaar is gemaakt tegen de uitbreidingsaanvraag intensieve veehouderij Wichmond; Bezwaar gemaakt tegen mogelijke bouw van een hotel in het buitengebied bij het Kievitsveld, Emst; Een zienswijze is ingediend tegen de vestiging van een recycling bedrijf in buitengebied aan de

in voor een andere Parklaan die meer rekening houdt met de waardevolle omgeving. De gemeente bereidt een nieuw bestemmingsplan voor; N.a.v. zienswijze fietspad heeft de gemeente voor te realiseren natuurcompensatie, 0,8 ha boscompensatie bij de Wolweg geregeld; Overleg is gaande met de gemeente en SWMA over bomenkap en vermeende illegale uitbreidingen van het park Julianatoren in de natuur. Ook gemeente werd onaangenaam verrast door illegale bomenkap; Bezwaar crematorium, vragen nut noodzaak bouw in de EHS en vragen ladder duurzaam ruimtegebruik. Overeenstemming lijkt te zijn bereikt met de gemeente Lochem over de aanpassingen ervan; Een door de gemeente gehonoreerde natuurzone is bij de Raad van State, ondanks beroep van de RGV, in stand gebleven; Onderhandelingen over mogelijke natuurcompensatie voor leefgebied Daslopen nog. Samen met de lokale groep is de GNMF van mening dat het bestemmingsplan de bouw van appartementen niet toestaat. De bezwarencommissie is dit met hen eens. Doel is een plan die past bij Veluwerandzone. Voor een deel lijkt verzoek tot opname in GNN door provincie te worden gehonoreerd; Afspraken gemaakt over mogelijke ontwikkelingen van de landbouw in het nieuwe bestemmingsplan; Na vernietiging van bestemmingsplan Huissensche Waarden door RvS beraadt GNMF zich over mogelijkheden natuurontwikkelingsproject in de Huissensche Waarden. Samen met Ark, SBB; GNMF is van mening dat natuurbeschermingswet en WAV uitbreiding van de veehouderij niet toestaat; Overleg met de RGV en het Wellnes Centrum Veluwse Bron is gaande over extra natuurcompensatie; De gemeente buigt zich nog over de zienswijze. GNMF e.a. zijn van mening dat een afval verwerker op een industrieterrein thuishoort. Het betreft de voormalige Topwood-locatie Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 12 / 59

Biodiversiteit in de bouwgrondstoffenmarkt Financiering geregeld voor dit project (subsidieaanvraag is reeds ingediend bij Agentschap en/of bijdrage K3Delta); De criteria zijn, na input van derde deskundigen, door de GNMF en K3Delta gezamenlijk vastgelegd; Jaarlijks zijn door K3Delta samen met de GNMF de nieuwe doelstellingen (soortenrijkdom en reductie uitstoot) bepaald en vertaald naar de werkpraktijk en vastgelegd in een plan van aanpak voor het betreffende jaar; Kennisuitwisselingsplan 2014 is opgesteld en Kennisuitwisselingsdag is uitgevoerd; Eerste nieuwsbrief is opgesteld en verzonden; Eerste presentatie binnen de branchevereniging is voorbereid.

Scheggertdijk gemeente Lochem, buiten regulier industrieterrein; Bezwaar ingediend tegen omgevingsvergunning mestverwerkingsinstallatie Laarberg Berkelland; O.a. door GNMF zienswijze ingediend tegen aanvraag omgevingsvergunning voor een minicamping aan de Rauwershofweg 4 in de EHS, gemeente Winterswijk Gerealiseerd geen uren Projectaanvraag bij Agentschap (tegenwoordig Rijksdienst voor Ondernemend Nederland geheten) is helaas afgewezen.

Presentatie bedrijf die mestverwerkingsinstallatie gaat exploiteren lijkt te mooi om waar te zijn; De aanvrager heeft mede vanwege ingediende bezwaren de aanvraag ingetrokken.

Begroot 125 uren / € 11.250,= / onzeker € 11.250,= Met K3Delta nog een brainstorm gevoerd over aanvullende mogelijkheden, maar dit heeft uiteindelijk vanwege ontbreken financiering geen resultaat opgeleverd.

Speerpunt Mooi Landschap Ruimte voor de rivier (Waalweelde) Bijdrage geleverd aan de selectie en promotie van top projecten van Waalweelde; Bijgedragen aan de koppeling van ruimte voor de rivier en ruimte voor natuur, landschap en cultuurhistorie (LNC waarden) bij de uitvoering van de PKB t.a.v. de Waal;

Gerealiseerd 222,5 uren / € 19.258,= Bijgedragen aan de selectie en promotie van Waalweeldeprojecten zoals Schone Waal. Hiervoor ook de promotie getrokken richting gemeenten (loopt in 2015 door);. Ook met succes ervoor geijverd dat projecten als Huissensche Waard door Waalweelde worden meegenomen i.v.m. kansen voor de natuur;

Begroot 100 uren / € 9.000,= Deelgenomen aan Waalweelde, kerngroep en spiegelgroep evenals Natura 2000 voorkeursstrategie; Bijdrage geleverd aan uitvoering Deltaprogrammma Rivieren uiterwaardenbeheer; Presentatie Urban Regions of the Delta bijgewoond;


D.m.v. minimaal één bijeenkomst achterban geraadpleegd en waar nodig ondersteund. Spiegelgroep Waalweelde Als secretaris zorggedragen dat de spiegelgroep optimaal kan functioneren. door middel van: - De ondersteuning van de voorzitter; - Het voeren van het secretariaat; - Het incidenteel uitvoeren van opdrachten voor de Spiegelgroep.

Nacht van de Nacht De tiende Nacht van de Nacht op 25 oktober 2014 in Gelderland geïnitieerd en gecoördineerd; Vrijwilligers getraind door IVN afhankelijk van doorgang Meerjarig Educatief Programma (zie B3); Meer dan 35 activiteiten met bij goede weeromstandigheden tenminste 2.500 deelnemers zijn georganiseerd; Naast belevingsactiviteiten is bij alle activiteiten via foldermateriaal aandacht besteed aan het terugdringen van onnodige verlichting.

Begeleiding pilot langsdammen (ook binnen Rivercare); Voor de procedure rondom de Huissensche Waard contact onderhouden met de achterban. Gerealiseerd 162,0 uren / € 21.455,= De secretaris heeft gezorgd voor het optimaal functioneren van de spiegelgroep WaalWeelde. Binnen de overlegstructuur WaalWeelde heeft de secretaris de kerngroepbijeenkomsten en de spiegelgroepbijeenkomsten georganiseerd. Beide overleggen vinden vier keer per jaar plaats. Ook ondersteunt de secretaris de voorzitter bij zijn werkzaamheden voor de spiegelgroep. De agenda voor de spiegelgroep wordt gezamenlijk opgesteld en vervolgens aan de kerngroep voorgelegd. De spiegelgroep levert zo gevraagd en ongevraagd adviezen aan het Bestuurlijk Platform Waalweelde: Visieontwikkeling op de lange termijn; Projecten in uitvoering; Burgerparticipatie; Relatie hoogwaterbeschermingsprogramma en Ruimtelijke maatregelen Deltaprogramma Rivieren. Eind 2014 is gestart met voorbereidingen voor excursie naar Duitsland (gerealiseerd in januari 2015). Gerealiseerd 258,0 uren / € 24.293,= 40 nachtactiviteiten georganiseerd met ruim 3.000 deelnemers; ` 4 speciale Nacht van de Nacht nieuwsbrieven zijn verstuurd naar bijna 140 Gelderse lezers (een verdubbeling ten opzichte van 2013). De GNMF heeft i.s.m. Dagblad de Gelderlander 2 nachtvaarten op de Waal en de IJssel georganiseerd, waaraan 300 personen deelnamen; Tijdens de avondactiviteiten zijn 2000 folders ‘Tips voor het donker’ over handelingsperspectief onder deelnemers verspreid; Zienswijze ingediend met als pleidooi om een betere lichtafscherming bij rozenkwekers in de Bommelerwaard. Helaas heeft dit niet tot het gewenste resultaat geleid.

Spiegelgroep accent gelegd op ruimtelijke kwaliteit en ruimteoplossingen. Bijdragen aan het Beheer en ontwikkelplan Rijkswateren, m.b.t. rivieren. Begroot 100 uren / € 20.000,= De Voorzitter neemt namens de spiegelgroep deel aan het bestuurlijk overleg hoogwaterbeschermingsprogramma van het waterschap rivierenland; Aan het eind van 2014 zijn voorbereidingen getroffen om een excursie naar Duitsland te organiseren met als doel meer inzicht te krijgen in grensoverschrijdende samenwerking en om de samenwerking in het rivierbeheer tussen de provincie Gelderland en Noordrijn-Westfalen te stimuleren. Deze excursie was begin 2015 en heeft de spiegelgroep goede inzichten gegeven; Ook is eind 2014 gestart met een evaluatie van de spiegelgroep. Doel van deze evaluatie is input te vormen voor de statenonderhandelingen; Verder zijn medio 2014 overleggen geweest over de integratie van de spiegelgroep-website in de nieuwe WaalWeelde-website. Begroot 245 uren / € 25.590,= / onzeker € 4.500,= De GNMF heeft 11 vrijwilligers benoemd tot ambassadeur van de Nacht van de Nacht; alle ambassadeurs hebben een ‘toolkit’ met tips voor nachtactiviteiten ontvangen. Dit heeft geleid tot extra aandacht voor nachtbeleving op 9 verschillende locaties in Gelderland en voor extra aandacht in lokale en regionale media; 10 vrijwilligers hebben deelgenomen aan een speciale excursie voor vrijwilligers van de Nacht van de Nacht. Bij 16 avondactiviteiten, zoals bij de beide bootexcursies i.s.m. De Gelderlander, is uitgebreid aandacht besteed aan de gevolgen en mogelijkheden om lichtvervuiling te verminderen; Adviezen gegeven aan Milieudefensie Arnhem over lichtbelevingsonderzoek in stadsparken. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 14 / 59

Schone rivieren Doorgang afhankelijk van goedkeuring Meerjarig Educatief Programma en/of subsidieverzoeken binnen Waalweelde, waaronder het afvalfonds van de gemeenten langs de Waal. Pilotproject langs de Waal uitgevoerd in tenminste 4 gemeenten met lokale achterban van IVN, SLG en GNMF en indien mogelijk samen met praktijkgericht onderwijs. Natuur, landschap en milieu Omgevingsvisie Meegedacht over de vormgeving van instrumenten zoals de ladder en de verordening. Met TBO’s en manifestpartners gereageerd op de definitieve versie; Lobby richting Statenleden vormgegeven; Inspraak in PS gegeven; Achterban betrokken bij onze inspraak.

Provinciale en Waterschap Verkiezingen Coalitie gesmeed gericht op de Provinciale- en Waterschapsverkiezingen; 10 puntenplan of variant daarop gemaakt voor lobby; Programmacommissies benaderd met onze wensen; Plan klaar voor verkiezingscampagne en de formatie.

Landschapspark Danenberg Er ligt een door achterban en bewoners gedragen plan voor Landschapspark

Gerealiseerd 17,0 uren / € 1.309,= 8 gemeenten hebben zich aangemeld voor het project; andere partners zijn RWS/I&M, provincie en WSRL. Doel: eerste helft 2015 in teken van opruimen zwerfvuil in uiterwaarden door lokale verenigingen. Tweede helft in teken van educatieve belevingsactiviteiten; IVN trekt het project; GNMF verzorgt communicatie. In december is een communicatieplan opgesteld, voor opzet beeldmerk en website, en als ondersteuning van gemeenten in hun communicatie met hun inwoners. Gerealiseerd 97,0 uren / € 9.166,= GNMF heeft bijdrage geleverd aan de Omgevingsvisie d.m.v. debatten, PRO, tekstsuggesties enz. Deze bijdrage met TBO’s afgestemd in NLO overleg; Met behulp van de PS nieuwsbrief, afspraken met Statenleden en d.m.v. inspraak, lobby richting Statenleden vormgegeven. Op verschillende momenten bijeenkomsten georganiseerd voor achterban (o.a. Veluwe en Achterhoek) t.b.v. informatie overdracht. Achterban opgeroepen actief mee te doen. Gerealiseerd 89,5 uren / € 8.180,= Met de TBO’s, IVN en SLG een 5 puntenplan gemaakt voor de verkiezingsprogramma’s opgesteld door de programmacie’s van politieke partijen; Binnen PRO meegewerkt aan een agenda voor de nieuwe Staten; Initiatief genomen tot het Gelders Energie Akkoord en Wild van de Veluwe. Beide manifesten zijn gericht op de coalitie onderhandelingen meteen na de verkiezingen; Overleg gevoerd groene bestuurders, Water Natuurlijk regio en waterschappen. Gerealiseerd 41,5 uren / € 3.561,= Het Integraal Landschapsplan voor de Danenberg is op een aantal punten, zoals het aandeel van rode

Begroot 200 uren / € 20.000,=/onzeker € 10.000,= In het voorjaar van 2015 gaan in acht gemeenten langs de Waal groepen vrijwilligers de uiterwaarden schoonmaken, onder de noemer 'Waaljutters'. IVN/GNMF ondersteunen de gemeenten bij het werven van de groepen. Vanaf de zomer worden lokaal educatieve belevingsactiviteiten georganiseerd, die de schoonheid van de uiterwaarden in de schijnwerpers zetten. Begroot 100,0 uren / € 9.000,= GNMF heeft veel aandacht besteed aan de vormgeving van de Omgevingsvisie; Via de manifestpartners is een advies gegeven voor het RO hoofdstuk;. Daarna met TBO’s invloed uitgeoefend op onderwerpen als natte landnatuur, stiltegebieden, GNN en GO, grondgebonden landbouw, intensieve landbouw, (wind)energie en bedrijventerreinen . Daarbij ook successen geboekt op gebied van landbouw en stiltegebieden. Begroot 150 uren/ € 14.500,= 5 puntenplan (Geef Natuur en Landschap de 5) heeft slecht beperkte invloed gehad, maar wel ingezet bij Oogstfeest van de natuurorganisaties; Initiatiefnemer van Gelder Energie Akkoord die moet leiden tot breed gesteunde aanbieding vlak voor de verkiezingen; Met TBO’s mede initiatiefnemer van Wild van de Veluwe. Dit als antwoord op de uitdaging van de gedeputeerde om wederom met een breed gedragen manifest te komen, om op deze manier invloed uit te oefenen op provinciaal beleid. Begroot 50 uren / € 4.500,= Vanaf de zomer heeft de ontwikkeling van het bestemmingsplan wederom vertraging opgelopen. Dit Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 15 / 59

Danenberg; Onze inbreng is er op gericht om het bestemmingsplan Danenberg eind 2014, uiterlijk begin 2015 door gemeenteraad vastgesteld te krijgen. Duurzame mobiliteit en logistiek Heldere standpunten en inspraakreacties geleverd, mede gedragen door (lokale) natuuren milieuorganisaties voor projecten voor zover die in 2014 aan bod komen, zoals 380 kVAchterhoek, ViA15, N786, A12 Ede-Grijsoord; In samenwerking met bedrijfsleven en overheid regionaal gebruik ROP (Valburg) gepromoot en overslag weg/water in het rivierengebied op reeds natte locaties bevorderd; Bijeenkomst georganiseerd met bij de GNMF (aangesloten) groepen over duurzame logistiek in het rivierengebied.

ontwikkelingen, aangepast, waardoor de landschappelijke kwaliteit is verbeterd. Dit aangepaste plan heeft lokaal nog steeds draagvlak (getoetst in de Werkgroep Danenberg).

werd met name veroorzaakt door personele wisselingen, zowel bestuurlijk als ambtelijk bij de gemeente. Bestemmingsplan zal nu op zijn vroegst eind 2015 kunnen worden vastgesteld.

Gerealiseerd 150,0 uren / € 13.547,= Deelname bijeenkomst logistieke hotspot Rivierenland en overleg over A15-corridor, waarbij ingezet op duurzame en realistische keuzes voor transport en overslag in deze corridor; zienswijze ingesteld inpassingsplan Medel II, vanwege ontbreken deugdelijke onderbouwing noodzaak en slechte inpassing in omgeving; Natuurcompensatie A12 Ede-Grijsoord is in de aanbesteding mede als gevolg van onze inbreng goed meegenomen; Overeenstemming met gemeente Zaltbommel over compensatie sportvelden/ rondweg N322 en met gemeente Barneveld over bestemmingsplan Harselaar-Zuid fase 2 bereikt; Frequent overleg werkgroep van bewoners en milieuorganisaties doortrekking A15; Zienswijze ingediend op inpassingsplan 380 kV-lijn Achterhoek en afstemming met lokale organisaties; Via diverse kanalen aangeven dat nut/noodzaak van een Noordtak Achterhoek ontbreekt en dat met verbeterde inzet Betuweroute ook de overlast langs de IJssellijn beperkt blijft; Zienswijzen ingediend luchthavenbesluit Twente en Lelystad; Inspraak geleverd op grootschalige perifere detailhandel Apeldoorn (Hornbach), omdat dit leidt tot onnodige ruimteverspilling en aantasting landschap.

Begroot 100 uren / € 9.000,= Met diverse betrokken is in kader van A15-corridor overlegd over realisatie van ROP, waarbij ingezet is op een integrale visie/aanpak van andere ruimtelijke ontwikkelingen (windturbines, verbreding A15) nabij deze locatie, omdat wij voorstander zijn van een kleinschalig regionaal ROP; In de discussie over de Noordtak Achterhoek hebben wij samen met diverse bewoners- en milieuorganisaties de werkgroep “Noordtak Achterhoek, vergeet ’t maar” opgericht om de kennis zoveel mogelijk te bundelen en effectief lobby te voeren tegen doortrekking. De Staatssecretaris volgt ook deze lijn. Inmiddels is de discussie over een Noordtak vanwege ontbreken noodzaak tot na 2020 uitgesteld; Het inpassingsplan voor de westelijke rondweg Voorthuizen (N3030), die wij de afgelopen jaren hebben ondersteund, is in november door PS vastgesteld.


DE GNMF VOOR EEN DUURZAAM GELDERLAND (B) Speerpunt Klimaat en Energie Beoogde resultaten 2014 Natuurlijke veiligheid in het Deltaprogramma Rivieren Inbreng geleverd gericht op een Deltabeslissing veiligheid die voortaan uitgaat van een overstromingskans benadering i.p.v. overschrijdingskans, waarmee een integrale veiligheidsbenadering in beeld komt die meer kansen biedt aan duurzamere en natuurlijkere oplossingen dan alleen dijkverzwaringen; Inbreng geleverd gericht op de opname van drie Natuurlijke klimaatbuffers als voorkeursstrategie in het Deltaprogramma Rivieren. Klimaat en energie Minimaal twee adviezen aan provinciale Staten gegeven over voorstellen van GS met betrekking tot de uitvoering van het Energietransitie Programma 2012-2015; Minimaal twee initiatieven voor duurzame energieopwekking ondersteund; Stappen gezet om CO2-prestatieladder geïmplementeerd te krijgen in provinciaal en eventueel gemeentelijk beleid.

Bereikte resultaten 2014 Gerealiseerd 157,0 uren / € 13.589,=

Toelichting Begroot 131 uren / € 11.750,= / onzeker € 5.000,=

Besluitvorming voorkeursstrategie DP Rivieren en Veiligheid begeleid in klankbordgroep Rivieren en Overleg Infrastructuur en Milieu. Bijgedragen aan de ontwikkeling en vertaling van het concept Smart Rivers samen met WWF, SBB en NM; Accent op ruimte voor de rivier i.c. retentie Rijnstrangen en Waal Maas connectie; Afstemmen strategie lobby met betrekking tot meekoppeltoets, Smart Rivers en uitgangspunten in samenwerking met Wereld Natuurfonds, Staatsbosbeheer, 12 provinciale Landschappen en Natuurmonumenten. Gerealiseerd 207,0 uren / € 17.574,= GNMF heeft zienswijzen ingediend op de provinciale voorstellen om windenergie buiten Gelderland te realiseren (op zee bijvoorbeeld), investering recessiegelden door aansluiting regionaal warmtenet Nijmegen- Arnhem en tuinbouwgebied Bergerden, lagere aansluitkosten energie-initiatieven, versnelling energietransitie, Gelderse windvisie en revolverend instrumentarium; Voor ondersteuning burger energie initiatieven zie Hier Opgewekt project ; GNMF heeft met het Gelderse bedrijf Dusseldorp in maart en september 2014 dialooggesprekken in het kader van niveau 4 en 5 van de CO2 prestatieladder gevoerd;

Bijgedragen aan de voorbereiding en evaluatie door Kennis voor Klimaat van de regionale adaptiestrategie rivieren (ORAS). Overleg Expertise netwerk Waterveiligheid (ENW) bijgewoond. Idem. Voortouw reactie op deltabeslissingen en tussentijdse wijziging NWP van CNK en NMF m.b.t. rivieren en veiligheid; Opgesteld en afgestemd i.o.m. lokale natuur en Milieugroepen langs de rijntakken. Deltacongres en Hoogwaterconferentie met Noordrijn-Westfalen bijgewoond.. Bijdrage geleverd aan diverse (internationale) evaluaties. Begroot 80 uren / € 7.200,= Het idee is opgevat om samen met de provincie en Skao een bijeenkomst over de CO2 prestatieladder voor inkopers van Gelderse gemeenten te organiseren. Dit wordt vervolgd na bespreking van de nota in de Statencommissie; Contact is gelegd met Gelderse coördinatoren van de VNG- ondersteuningsstructuur (energiebesparing bij particuliere woningeigenaren). Daarbij is de landelijke campagne Kleur Uw Gemeente Groen van Meer Met Minder en de Natuur en Milieufederaties besproken. Mogelijkheden van samenwerking zijn aan de orde zijn onderzocht; Op initiatief van GNMF is samen met Alliander en het Klimaatverbond is het Gelders Energie Akkoord (GEA) gestart. Het GEA betreft een


Bedrijven, energie en milieu Vijfmaal inbreng geleverd bij revisievergunningen dan wel aanscherping van vergunningen. Hierbij wordt proactief de dialoog met bedrijf en bevoegd gezag gezocht; Bij het leveren van inbreng wordt tevens gekeken naar het niveau van energie besparingsmaatregelen en opwekking van duurzame energie in de voorschriften en de mogelijkheden toepassing 5 jaar terugverdientermijn.

Stook je Rijk Acquisitie financiering gerealiseerd (subsidie aanvraag reeds ingediend bij ministerie BZK); Huurdersbelangenverenigingen in Nijmegen en Apeldoorn zijn bewustgemaakt (‘woonlasten worden lager”) en gestimuleerd om met het nieuwe convenant aan de slag te gaan richting eigen corporatie; Gemeenteraden en -besturen en corporaties zijn gestimuleerd om actief te werken aan ambitieuze energieafspraken met corporaties in lijn met het Energieakkoord, en aan driepartijenoverleg in lijn met de herziening van de Woningwet (gelijkwaardige positie huurders) . Corporaties

In maart 2014 is overleg gevoerd met de teammanagers Ontwerp en Aanleg Wegen, Onderhoud Wegen, medewerker Contracten en beleidsmedewerker Duurzaam GWW van de provincie over de inzet en ervaring met de CO2 prestatieladder bij GWW door de provincie. Een nota voor de Statencommissie begin 2015 wordt afgewacht. Gerealiseerd 275,0 uren / € 23.347,= Bij 10 bedrijven is inbreng in de milieuvergunningen geleverd; Met de meeste bedrijven zoals asfaltcentrale en puinbreker Dura Vermeer Nijmegen, GDF Suez Nijmegen (planvorming opwekking duurzame energie, LNG overslag), Parenco (uitbreiding papierproductie), Mead Johnson Nijmegen, gieterij Doesburg (nieuwe vergunningaanvraag), Sealed Air en zandwinningsbedrijf Roelofs (verondiepen zandwinput Montferland) is een actieve dialoog gevoerd; Het beoordelen van energiemaatregelen en rendement is prominent bij de biomassa- en energiecentrales (GDF Suez Nijmegen en mestvergisting RMS te Groenlo) aan de orde geweest. Gerealiseerd 314,0 uren / € 91.229,= Voor 2015 weer landelijke subsidie BZK gekregen voor verdere uitrol van dit project; Met steun van GNMF hebben huurders belangenverenigingen in Nijmegen en Apeldoorn corporaties gewezen op het belang van energiemonitoring; De vijf Nijmeegse corporaties hebben hun energie-prestaties van het afgelopen jaar tijdens een bijeenkomst toegelicht. De drie Apeldoornse corporatie hebben dit eveneens gedaan; In de gemeenten Nijmegen en Apeldoorn zijn corporaties ambitieuzer geworden bij de uitvoering van het convenant. De corporaties hebben

versnelling van de uitvoering van het landelijke Energieakkoord in. Het GEA wordt aan de hand van de landelijke tien pijlers opgezet en loopt in ieder geval door tot aan de provinciale verkiezingen.

Begroot 150 uren / € 13.500,= Met de beoordeling is concreet invulling gegeven aan de doelstelling om afdoende milieu- en gezondheidsbepalingen te realiseren in de betreffende vergunningen; Andere inbreng is geleverd bij de vergunningen van de volgende bedrijven: gieterij Vulcanus Doetinchem en verondiepen zandwinput Heijtink te Montferland. De GNMF neemt deel aan de landelijke klankbordgroep ‘bestrijdingsmiddelen en omwonenden’. Het blootstellings- en gezondheidsrisico van omwonenden bij fruit- en bollenteelt wordt daarbij onderzocht.

Begroot 100 uren / € 15.540,= /onzeker € 11.222,= Het succes van de projecten Stook je Rijk 2011, 2013 en 2014 heeft geleid tot een vervolgopdracht voor 2015. De GNMF coördineert dan zestien Ronde-tafel gesprekken (waarvan twee in Gelderland); De behaalde resultaten laten zien dat de corporaties zich duidelijk bewust zijn geworden van de noodzaak van energiebesparing in de bestaande huurvoorraad en van de landelijke afspraken hierover met het ministerie (gemiddeld 3% CO2 reductie per jaar). Zij communiceren hier nu ook actief over;


geven de voortgang aan (in een lokale bijeenkomst); Projectcoördinatie van het landelijke project Stook je Rijk; Een landelijke slotbijeenkomst ter afsluiting van vervolgproject is succesvol georganiseerd. Ondergrond/schalie- en steenkoolgas Signalen gegeven richting landelijke politiek wanneer zich nieuwe ontwikkelingen voordoen; Inbreng geleverd voor STRONG, de Rijksstructuurvisie over schaliegas en de Omgevingsvisie; Advies gegeven richting gemeenten, onder andere over strijdig verklaring in bestemmingsplannen; Betrokken organisaties en burgers regelmatig geïnformeerd. Hier Opgewekt Gelderland Acquisitie gerealiseerd bij provincie; Minimaal tien (nieuwe) lokale duurzame energieinitiatieven zijn versterkt door servicepunt; Eerstelijnsondersteuning geboden bij onder meer financiering en ledenwerving; Actief initiatieven met deskundigen en goede voorbeelden elders verbonden tijdens bijeenkomsten; Media-aandacht verworven voor lokale duurzame energie-initiatieven; Verdere voorstellen t.a.v. inzet provinciaal revolving fonds becommentarieerd zodat lokale initiatieven gebruik kunnen maken van fonds; Minimaal één lokaal initiatief is succesvol ondersteund ofwel er is een coöperatie opgericht die stroom levert;

aangegeven jaarlijks hun energieprestaties te presenteren en toe te lichten aan huurdersverenigingen en de raad; De GNMF heeft de landelijke projectcoördinatie ‘Stook je rijk’ 2014 uitgevoerd. De door de GNMF georganiseerde slotbijeenkomst ‘Stook je rijk’ is een landelijk succes geworden (70 deelnemers); Gerealiseerd 30,5 uren / € 2.590,= Landelijke ontwikkelingen gevolgd en het initiatief genomen tot een inspraakreactie (9 juli, samen met Natuurmonumenten en Gelders Erfgoed) op de conceptnotitie reikwijdte en detailniveau Structuurvisie Schaliegas; Inbreng geleverd voor STRONG, de Rijksstructuurvisie over de ondergrond.

Huurdersverenigingen en raadsleden gebruiken de kansen die het Energieakkoord hen biedt.

Gerealiseerd 392,0 uren / € 34.896,= Een projectvoorstel voor financiering van het Servicepunt HIER opgewekt Gelderland is in november 2014 ingediend. Het voorstel wordt opgenomen in het provinciale programma 2015;. Effectief begeleid zijn onder meer Burgerwindpark Nijmegen, Vallei Energie, Lingewaard Energie, Berkeland Energie, Tijdvoorgroen, Dorpsvereniging van Wichmond Vierakker, NovioVolta, Leur Energiek, Opgewekt Maas en Waal, Bronckhorst e.o. Energieneutraal (BOEN), bijvoorbeeld t.a.v. financiering, ledenwerving en haalbaarheid (van zonnedaken); Media-aandacht voor lokale duurzame energieinitiatieven bij burgerwindpark Nijmegen en Tijdvoorgroen; Het ontwikkelen van voorstellen ten aanzien van inzet van het provinciaal financieel instrumentarium voor lokale duurzame energieinitiatieven heeft plaatsgevonden in samenwerking

Begroot 100 uren / € 10.500,= Net als de Provincie Gelderland vindt de GNMF dat het aanboren van nieuwe bronnen van fossiele energie - zoals schaliegas - niet past in de transitiestrategie naar duurzame energieopwekking, zeker niet in Gelderland; Omdat besluitvorming plaatsvindt in Den Haag zijn we onderdeel van een bredere coalitie tegen schaliegaswinning. De totstandkoming van de Structuurvisie duurt lang, het moratorium is in 2014 opnieuw verlengd. Er was daarom geen aanleiding voor concrete Gelderse activiteiten. Begroot 425 uren / € 39.250,=/onzeker € 26.470,= Gelderland heeft met de GNMF een provinciaal steunpunt voor lokale duurzame energieinitiatieven. Het steunpunt is een spin in het web van de Gelderse initiatieven en heeft via de campagne ‘HIER opgewekt’ goed zicht op de landelijke ontwikkelingen. Op de website van HIER opgewekt staan eind december 2014 46 Gelderse LDE; Het Servicepunt neemt deel aan een kerngroep voor de inhoud en organisatie van de CoP voor Gelderse lokale duurzame energie-initiatieven. In 2014 zijn werkplaatsen burgerwindparken en collectieve zonnedaken van start gegaan. Doel van de werkplaatsen is om tot échte realisatie van opwekking te komen. In 2015 start een werkplaats energiebesparing; Het Servicepunt is coördinator geweest van de werkplaats collectieve zonnedaken van de CoP.


met Gelderse voorlopers CoP, alsmede verbetering van de regels van het instrumentarium; NovioVolta is succesvol ondersteund en levert nu ook stroom aan leden; In samenwerking met Agem en VKK-FDG is een bijeenkomst ‘Inspiratiesessie lokale energie’ georganiseerd; Naast eerstelijnsactiviteiten heeft het Steunpunt diverse andere activiteiten georganiseerd.

WindPower Nijmegen Zo’n 500 (actieve) leden voor de coöperatie Windpower Nijmegen geworven; Samen met hen participatievorm(en) in het Windpark Nijmegen uitgewerkt en eerste start gemaakt met de werving van enkele duizenden participanten; Educatieve ondersteuning gerealiseerd zie Meerjarig Educatief Programma (onderdeel B7); Belangrijke stappen gezet in projectontwikkeling van het windpark.

Klimaatbestendige stad Financiering geregeld voor dit project; Bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden ondertekenen regionale intentieovereenkomsten; Onderdeel van de intentieovereenkomst is het realiseren van een groene infrastructuur als klimaatbuffer in het stedelijk gebied.

Gerealiseerd 444,5 uren / € 44.136,= en vervolg gerealiseerd 311,0 uren / € 26.731,= Mede door ons goede lobbywerk heeft de Nijmeegse gemeenteraad op 1 oktober het bestemmingsplan vrijwel unaniem aangenomen; Op 5 oktober is de ‘Grootste Levende Windmolen’ gerealiseerd in de uiterwaarden bij Lent; Eerste wervingsplan voor participanten is opgesteld. Voorjaar 2015 wordt hiermee een start gemaakt; Samen met het IVN is een plan gemaakt voor het geven van lessen op (basis)scholen, uit te voeren in 2015. De coöperatie Windpower Nijmegen telde eind 2014 een kleine 400 leden en een zeskoppig bestuur. Via enkele actieve ledenwerkgroepen en het bestuur is de coöperatie nauw betrokken bij het opstellen van het financieel participatieplan en de randvoorwaarden voor de turbinekeuze. Besluitvorming over beide volgt in februari 2015. Gerealiseerd geen uren Gesprekken met waterschappen en gemeenten, waaronder waterschap Vallei en Veluwe gevoerd over subsidiemogelijkheden; Landelijke acquisitie opgezet, maar vanwege uitblijven succes ook weer voorlopig beëindigd; Intentie overeenkomst nog niet gerealiseerd. Collega organisatie NMO neemt stokje over.

Vijf bijeenkomsten met steeds 25 deelnemers hebben plaatsgevonden; Voor de Vereniging Kleine Kernen Gelderland geeft het Steunpunt eerstelijnsondersteuning aan de dorpsverenigingen die actief zijn op het gebied van collectieve lokale opwekking van duurzame energie; In mei is er voor Gelderse statenleden, raadsleden, wethouders en energieinitiatieven een excursie naar het energieneutraal dorp Saerbeck in Duistland georganiseerd. Begroot 500 uren / € 50.000,= Actief gelobbyd voor draagvlak voor het windpark bij omwonenden en politici; De GNMF zorgt via stichting Wiek-II voor de professionele uitvoering van de communicatie en werving van participaties voor het beoogd Windpark Nijmegen-Betuwe, en denkt ook actief mee over de ontwikkeling van het windpark; Daarnaast doet de GNMF veel uitvoerend werk voor de coöperatie Windpower Nijmegen; Rekening houdend met een aantal noodzakelijke randvoorwaarden, is de start van de uitgifte van participaties verschoven van oktober 2014 naar medio 2015.

Begroot 40 uren / € 3.600,= / onzeker € 1.350,= Landelijk NMF/CNK project voorbereid.. Koplopergroep coalitie ruimtelijke adaptatie bijgewoond op verzoek van CNK en Natuur en Milieufederaties; Presentaties en stand voorbereid voor en tijdens het festival ruimtelijke adaptatie;.


Footprint Projectenideeën ontwikkeld; Acquisitie gerealiseerd voor verdere ontwikkeling tool en projecten bij provincie en/of gemeenten; Bedrijven gepolst voor deelname aan footprint; Dagbladen benaderd voor opzetten enquête;

Zoetwatervoorziening Financiering geregeld voor dit project; Adequaat voorzieningenniveau water voor natuur opgenomen in het rijks en provinciaal omgevingsbeleid; Koppeling aan concrete natuurgebieden zoals de TOP lijst verdroogde gebieden. LNG-dialoog Acquisitie gerealiseerd bij platform LNG; Inzet gepleegd zodat het beoogde proces leidt tot een gedeeld beeld over de inzet van LNG; Mede zorggedragen dat afspraken tussen de betrokken partijen vastgelegd worden in een overeenkomst; Zorggedragen dat de afspraken op regelmatige basis worden geëvalueerd en met betrokken partijen worden besproken.

Gerealiseerd 48,0 uren / € 6.356,= Startschot voor Voetafdruk Gelderland gegeven door een paginagroot artikel in Dagblad de Gelderlander (september 2014, duurzame dinsdag). Circa 600 respondenten personen hebben de Voetafdruk Gelderland ingevuld. 30 personen hebben zich aangemeld voor een maandelijkse nieuwsbrief met tips over duurzaam leven; Nog geen acquisitie gerealiseerd. Gerealiseerd 60,0 uren / € 5.193,= Bijgedragen aan omgevingsvisie en –verordening Gelderland (o.a. natte landnatuur); Bijgedragen aan ontwikkeling en bescherming topgebieden verdroging in kader van deltaprogramma zoetwater hoge zandgronden (ZON) Gerealiseerd 31,5 uren / € 2.845,= GNMF heeft deelgenomen in de stuurgroep samen met Natuur en Milieu, de Zuid-Hollandse Natuur en Milieufederatie en vertegenwoordigers van het Platform LNG; De stuurgroep kwam in 2014 viermaal bijeen. De milieuorganisaties zien vooral de inzet van LNG in de scheepvaart als een positief milieueffect. TNO heeft in opdracht van de stuurgroep een effectenrapport opgesteld van gebruik van LNG in transport over water en de weg.

Coalities onderzocht met waterschappen Vallei en Veluwe, Rivierenland, gemeenten, Grontmij en NMU. Begroot 100 uren / € 11.040,= / onzeker € 4,000,= Vanwege vertraging in de samenwerking met de andere Natuur en Milieufederaties is nog weinig energie gestoken in acquisitie en projecten met gemeenten en/of bedrijven, die de footprint moeten verkleinen

Begroot 35 uren / € 3.150,= / onzeker € 950,= Overleg met groene waterschap bestuurders, en binnen KRW overleg in Gelderland (Rijn west, midden, -oost en Maas); Bijgedragen aan waterbeheerplan Vallei en Veluwe. Aanpassing ruimtelijke ordening bepleit voor een duurzaam watersysteem. Begroot 62 uren / € 5.580,= / onzeker € 3.150,= Voorjaar 2015 zal een door alle partijen gedragen afsprakennotitie verschijnen waarin is aangegeven hoe LNG in het transport kan worden ingezet; Discussie is er nog over externe veiligheid, gebruik van schaliegas in de keten en andere ongewenste ontwikkelingen.


SAMENWERKEN AAN HET NETWERK (C) Speerpunt Achterban en Burgers Beoogde resultaten 2014 Regionale inbreng Er zijn per regio minimaal 1 regiobijeenkomst, gericht op een specifiek regio gebonden onderwerp, georganiseerd, waarbij gezamenlijke standpunten en van lokale natuur en milieuorganisaties is gebundeld; Deze inbreng vertaald naar beleidsbeïnvloeding bijv. de vertegenwoordiger van maatschappelijke organisaties in de regiocommissie;

Cursussen achterban 2 cursussen georganiseerd met minimaal 15 deelnemers met hulp van IVN.

Servicepunt natuuren landschapsontwikkeling Doorgang afhankelijk van goedkeuring Meerjarig Educatief Programma (zie B6): Samen met IVN en SLG Servicepunt natuuren landschapsontwikkeling opgezet en taakverdeling gemaakt.

Bereikte resultaten 2014 Gerealiseerd 108,0 uren / € 10.426,= Inbreng en terugkoppeling geleverd in aanloop naar vaststelling van de omgevingsvisie met lokale vertegenwoordigers van lid-organisaties in Rivierenland, Veluwe en Achterhoek; Met lid-organisaties in met name de Achterhoek ontwikkelingen gevolgd van Biovergistingsinstallaties in Varsseveld en Groenlo. Ingesproken op bijeenkomst in Groenlo in overleg met achterban. Met CRO-leden (omwonenden en milieuorganisaties) over vliegveld Teuge inbreng afgestemd in CRO. Daarnaast overleg gevoerd over deelname in door het vliegveld geïnitieerd Omgevingsberaad Teuge met als doel het betrekken van de omgeving bij mogelijk toekomstige ontwikkelingen van het vliegveld en het in kaart brengen en verminderen van de overlast naar de omgeving. Gerealiseerd 21,0 uren / € 1.849,= 1 workshop Introductie Media en Communicatie georganiseerd in samenwerking met IVN Gelderland met 30 deelnemers; 1 instapcursus Sociale Media georganiseerd in samenwerking met Milieudefensie Academie met 10 deelnemers Gerealiseerd geen uren Eind 2014 en begin 2015 organiseerde IVN Gelderland, in samenwerking met de Gelderse Natuur en Milieufederatie, de Groen Dichterbij Wintertour: een reeks van vier informatieve en inspirerende bijeenkomsten, bedoeld voor

Toelichting Begroot 200 uren / € 19.000,= Helaas bij eerste bijeenkomst van het Omgevingsberaad is de ambitie door de directie van het vliegveld teruggetrokken en is het omgevingsberaad verworden tot klankbordgroep.

Begroot 100 uren / € 9.500,= Mogelijkheden van structurele samenwerking met IVN en met Milieudefensie worden onderzocht.

Begroot 75 uren / € 6.750,= In samenwerking met de GNMF neemt IVN het voortouw in het uitwerken van een Gelders Servicepunt Groene Burgerinitiatieven (SGB). Het SGB ondersteunt en versterkt de groeiende beweging van mensen die samen aan de slag


Eerste vragen beantwoord t.a.v. regelgeving e.d

Helpdesk Afhandelingen en registratie van ten minste 100 vragen; Succesvolle afhandeling van minimaal vijf lokaal spelende natuuren milieukwesties; GNMF in het nieuws als effectieve ondersteuner van deze lokale groepen of burgers met deze vijf succesvolle kwesties. Werving en binding achterban 100 aangesloten organisaties lid vereniging; Met tenminste 1 aangesloten lokale natuuren milieugroep is een wervingsactie uitgevoerd; Minstens 2 campagneacties georganiseerd waaraan werving en binding is gekoppeld; Minimaal 5000 kennissen, 1500 deelnemers aan diverse activiteiten en 500 supporters in ons relatiebeheersysteem; Relatiedag(en) met minimaal 100 deelnemers georganiseerd;

mensen die betrokken zijn bij een groen buurtproject of er één willen starten; Tijdens de bijeenkomsten in december, januari en februari gingen we in op fondsenwerving en financiering, juridische zaken, en samenwerken met de gemeente; In totaal hebben 115 mensen de Wintertour bijgewoond. De tips uit de Wintertour worden na afloop breder verspreid zodat een grotere groep geïnteresseerden hier gebruik van kan maken; GNMF concentreert zich op informeren initiatieven over o.a. regelgeving. Gerealiseerd 237,0 uren / € 19.187,= Er zijn 65 vragen geregistreerd. Zes ervan waren er op 31 december 2014 nog in behandeling; Succesvolle advisering en/of bemiddeling van kwesties bij Bemmel (geluidsoverlast) en Didam (slibstort);

Gerealiseerd 405,5 uren / € 39.728,= Op 10 mei is de GNMF een vereniging geworden. Eind 2014 telt de vereniging 101 lid-organisaties en 141 particuliere leden; Medio 2014 zijn we de campagne Red de Bonte Dijken gestart: 1600 mensen hebben de petitie ondertekend, bijna 700 personen hebben zich aangemeld voor de speciale actienieuwsbrief. In september is de Voetafdruk Gelderland van start gegaan. 600 mensen hebben de scan ingevuld en 30 hebben zich aangemeld voor de nieuwsbrief; Ruim 400 burgers hebben hun handtekening gezet bij actie Hoekelum. In 2015 willen we in samenwerking met lokale groepen actief inzetten op (leden- en donateurs)werving voor deze groep; In mei en november zijn 2 ledenvergaderingen georganiseerd met in totaal circa 120 deelnemers.

gaan met groene burgerinitiatieven in de eigen omgeving; Met de kennis van IVN, GNMF en SLG over regelgeving, het organiseren van betrokkenheid en financiën en goede voorbeelden en tips uit de praktijk, houden we initiatiefnemers enthousiast en betrokken en helpen we hen met het tot een succes maken van hun project; Als onderdeel hiervan is de GNMF begonnen met de organisatie van de Pluk van de Pettefletprijs 2015; een prijs voor degene die op gebied van natuur en milieu een grote bijdrage levert. Begroot 250 uren / € 23.500,= De meest voorkomende onderwerpen waren bomenkap en de uitbreiding van veehouderijen. Vraag over slibstort in zandplas bij Didam leidde tot publieke ondersteuning en Big Jump-actie, en ten slotte tot intrekking plan; 4 vragen waren gerelateerd aan bedrijven (terreinen) en 3 vragen aan effecten van wegen op omgeving. Begroot 325 uren / € 36.790,=/onzeker € 4.990,= In het relatiebeheersysteem staan eind 2014: 5200 kennissen, 3388 deelnemers, 178 supporters (het betreft hier per categorie unieke adressen). Het aantal supporters ligt lager dan beoogd, omdat we in het voorjaar van 2014 de definitie van deze groep hebben aangescherpt in een strategisch ledenwervingsplan voor de GNMF; Verder heeft de GNMF in samenwerking met terrein beherende organisaties, IVN en Landschapsbeheer Gelderland voor de 1ste keer het Gelders Oogstfeest georganiseerd met ruim 100 deelnemers; Kick-off bijeenkomst ledenwerving georganiseerd; Diverse adressenbestanden omgezet en ingevoerd; automatisering conversie adressenbestanden en uitvoer gegevens en Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 23 / 59

Ondersteuning voorloperbedrijven Dankzij inbreng GNMF gaan 5 voorloperbedrijven duurzaam ondernemen in bedrijfsvoering meenemen; In eerste kwartaal 2014 is eerste bijeenkomst voor Gelderse bedrijven georganiseerd, afhankelijk van resultaten wordt tweede bijeenkomst georganiseerd; Het GNMF-netwerk bedrijfsvrienden wordt in 2014 verdubbeld (van 10 naar 20). Geef om Gelderland Minstens 2 actuele campagneacties en 2 jaarlijks terugkerende campagnes voor en met burgers en lokale groepen georganiseerd; Minimaal 1000 mensen betrokken bij actuele acties en projecten.

Gerealiseerd 162,0 uren / € 14.284,= Samen met projectontwikkelaar een bijeenkomst georganiseerd met lokale natuuren milieuorganisaties over inpassing van woningbouw op het TNO-terrein Apeldoorn, hetgeen leidde tot een aantal verbeterpunten; De tweede GNMF-netwerkbijeenkomst voor bedrijven heeft op 16 mei plaatsgevonden bij Interface te Scherpenzeel. Hieraan hebben 18 bedrijven deelgenomen, waarvan 8 van onze huidige bedrijfsvrienden. Gerealiseerd 309,5 uren / € 27.643,= Berendonck: met heel veel burgers en betrokken bedrijven is gelobbyd en ingesproken bij de Wijchense gemeenteraad, op 13 maart zijn tijdens de besluitvormende raadsvergadering 3000 handtekeningen aangeboden; Kort voor de zomervakantie is de campagne ‘Red de bonte dijken’ gestart, om de waterschappen op te roepen tot dijkbeheer waarbij meer rekening wordt gehouden met flora en fauna. Er zijn 1600 handtekeningen opgehaald onder een petitie, die begin 2015 zal worden aangeboden; Met Stichting Milieuwerkgroepen Ede is eind 2014 een petitie gestart tegen de aanleg van een vierbaansweg door Landgoed Hoekelum. Op 31 december hadden ruim 400 burgers hun handtekening gezet onder het motto Parklaan Anders.

ondersteuning collega-federaties. Begroot 200 uren / € 18.000,= Tijdens de netwerkbijeenkomst hield Klaas van Egmond, hoogleraar milieu en duurzaamheid aan de Universiteit van Utrecht en werkzaam binnen het Utrecht Sustainability Institute, een boeiende presentatie met als titel “Circulair wereldbeeld voor een circulaire economie”;

Begroot 300 uren / € 32.000,= Begin van het jaar kwam de campagne tegen bouwplannen in de Berendonck tot een voorlopig slot. Het loopt nu verder in de vorm van juridische procedures; In het voorjaar zijn verschillende andere mogelijkheden voor publiekscampagnes verkend. Bezwaren tegen de kartbaan Eefde (Gorsselse heide) en mogelijke uitbreiding van vliegveld Teuge zijn onderzocht. Vooralsnog beperken we ons hier tot overleg met betrokkenen en enkele publieksexcursies en artikelen in de pers.


Communicatie en Overleggen Beoogde resultaten 2014 Externe communicatie 45 persberichten en artikelen (media); 25 e-nieuwsbrieven; 30.000 bezoeken website (brede publiek); 2.000 abonnees e-nieuwsbrief (brede publiek); 1.000 vrienden op Facebook; 750 volgers op Twitter.

Bereikte resultaten 2014 Gerealiseerd 304,0 uren / € 22.729,= Tussen haakjes staan de aantallen van 2013. 44 persberichten en artikelen (45); 17 e-nieuwsbrieven (15) en 19 actie e-nieuwsbrieven (5); 41.000 bezoeken aan website (33.600); 2.100 abonnees e-nieuwsbrief (1.500); 1.400 vrienden op Facebook (1.200); 877 volgers op Twitter (720).

Werkplan, jaarverslag, Seizoenbrieven en PS 7 PS Nieuwsbrieven (leden PS); 3 Seizoenbrieven; Jaarverslag en Werkplan, sluiten op elkaar aan volgens SMART-module, jaarverslag ook met jaarrekening en accountantsverklaring.

Gerealiseerd 71,5 uren / € 14.195,= 6 PS Nieuwsbrieven verstuurd; 3 Seizoenbrieven (oplage 1500, verspreid via achterban en bezoekerscentra) gemaakt; Jaarverslag 2013 (mei) en Werkplan 2015 (december) eindredactie van verzorgd.

Bestuurlijke overleggen inclusief voorbereiding Naar andere partijen helderheid geschapen over de standpunten van de GNMF; Afgestemde reacties vanuit de Gelderse natuur en milieuorganisaties; Door samenwerking invloed uitgeoefend op beslissers; Secretariaat Manifestoverleg (met waterschappen) vormgegeven; Secretariaat NLO vormgegeven.

Gerealiseerd 284,0 uren / € 26.989,= Jaarlijkse gesprekken gevoerd met gedeputeerden Jan Jacob van Dijk en Annemiek Traag; Met aantal wethouders gesprekken gevoerd; Samenwerking Gelderse Natuur en Milieuorganisaties vormgegeven via organiseren van 5 Natuur en Landschap Overleggen; Samen met het waterschap Rijn en IJssel het bestuurlijk overleg georganiseerd tussen de Gelderse waterschappen en natuurorganisaties; Diverse adviezen gegeven in kader van PRO. Excursie Limburg georganiseerd met gedeputeerde Jan Jacob van Dijk; Mede-organisatie Oogstfeest in oktober 2014;

Toelichting Begroot 250 uren / € 22.500,= De volgers van ons nieuws zijn op alle fronten in aantal toegenomen o.a. door concrete acties. Het bezoek aan de website steeg met bijna 25%; Het aantal verstuurde algemene e-nieuwsbrieven is licht afgenomen ten faveure van inzet social media, een trend die in 2013 is ingezet; De berichtgeving naar en in de traditionele media is hetzelfde gebleven; Opvallend nieuw zijn de directe contacten via de sociale media: vragen, tips en discussie. Begroot 100 uren / € 16.000,= Uit reacties van PS-leden blijkt dat zij de PS Nieuwsbrief op prijs stellen. Op hun verzoek zijn er adressen aan de lijst toegevoegd; De Seizoen brieven informeren onze achterban, donateurs, geïnteresseerden en het brede publiek (via bezoekerscentra) over actuele onderwerpen en werkzaamheden. Door de Seizoenbrieven kan beter worden aangesloten op actuele campagnes. Begroot 150 uren / € 14.029,= In kader van verbeteren onderlinge relatie en acquisitie; Uitvoering gegeven aan afspraken op het natuur en Landschapsoverleg; Opzet gezamenlijke excursie Limburg met bestuurlijke deelname van Gelderland gecoördineerd (begin 2014); Actief bijgedragen aan diverse PRO adviezen (zie jaarverslag PRO).


Samenwerkingsoverleg NMF Samenwerking heeft geleid tot effectiever werken van de medewerkers van de GNMF. Effectiviteit samenwerking is vergroot, zowel intern (bedrijfsvoering) als extern; Samenwerking heeft geleid tot onderlinge uitwisseling en verbetering van de bedrijfsvoering; Met samenwerking zijn projecten geacquireerd. Door een Big Jump te organiseren, wil de GNMF aandacht vragen voor het belang van schoon oppervlaktewater

Secretariaat Coördinatie Water Natuur en milieudoelstellingen worden optimaal opgenomen in de Deltadeelprogramma’s en de nieuwe stroomgebied beheerplannen van de Kaderrichtlijn Water; De Natuur en Milieufederaties zijn bekend met de prioritaire landelijke waterthema’s; In het OIM zijn de belangrijke waterthema’s van de NMF en TBO’s op de agenda gezet;

Samenwerking met IVN en SLG 2013-2015 Meerjarig Educatief Programma goedgekeurd; Gezamenlijk werkplan voor 2014 uitgevoerd; Samenwerking in aantal projecten verbeterd Minimaal 1 bijeenkomst georganiseerd voor medewerkers onderling.

Gerealiseerd 341,5 uren / € 31.653,= GNMF participeert in DB van de 12 NMF’s. DB geeft leiding aan de samenwerking. Verder participeert de GNMF in de themateams Klimaat en duurzame bedrijvigheid, Ruimte en natuur en Binding. Ook op het gebied van interne bedrijfsvoering zoeken we samenwerking; De NMF’s hebben geparticipeerd in het SER energieakkoord en zijn mede ondertekenaar; Acquisitie wordt geprofessionaliseerd, waarbij opwaarderen van succesvolle provinciale projecten de belangrijkste aanpak is. Samen met omwonenden een Big Jump georganiseerd in het Gat van Roelofs bij NieuwDijk (Montferland). Er deden dertig mensen mee. De sprong was bedoeld als actie tegen de plannen voor mogelijke slibstort in de zandwinplas. Zowel in huis-aan-huisbladen als in de Gelderlander werd aandacht besteed aan de Big Jump. Gerealiseerd 143,0 uren / € 12.377,= Bijdrage aan acquisitie (klimaat actieve stad) en opstellen van concept acquisitieplannen (klimaat actieve stad en schoonwatersprong) en activiteitenplan Ruimte en Natuur. Werksessie reset Big Jump. Deelname aan en mee voorbereiden van Kopteam Ruimte en Natuur. Bijdragen wateroverleg en uitwisselen voortgang landelijk waterbeleid. Deltaprogramma en meekoppelprogramma water en natuur. Vertegenwoordigen van NMF in het landelijke OIM op het vlak van waterbeleid. Gerealiseerd 33,0 uren / € 3.192,= Met IVN en Landschapsbeheer Gelderland een gezamenlijk werkplan Meerjarig educatief programma opgesteld die in 2014 is uitgevoerd; Intensivering samenwerking heeft geleid tot gezamenlijke huisvesting. Verdere intensivering samenwerking verschoven naar 2015.

Begroot 235 uren / € 21.150,= /onzeker € 11.970,= Op het gebied van werving wordt gezamenlijk gewerkt aan deskundigheidsbevordering; Op het gebied van projectacquisitie wordt gezamenlijk ingezet o.a. op Footprint, Hier Opgewekt en uitwerking SER akkoord. De actie is voortgekomen uit een vraag aan de GNMF Helpdesk. Omwonenden vroegen de GNMF om advies en steun in verband met plannen voor verondieping. Mede naar aanleiding van de actie heeft de gemeente Montferland de plannen geblokkeerd.

Begroot 40 uren / € 3.600,= / onzeker € 3.240 Bijwonen OIM en informatie-uitwisseling met NMF met betrekking tot Deltaprogramma en waterkwaliteit (KRW); coördinatie van de landelijke bijdragen Deltaprogramma, waaronder vooral de deelprogramma’s Veiligheid, Zoetwater en Nieuwbouw en Herstructurering; Kennis nemen en uitwisselen van informatie met NMF m.b.t. voorgenomen rijksbeleid waterkwaliteit en waterkwantiteit. Begroot 119 uren / € 10.689,= Vanwege discussie met provincie over werkplan kon de uitvoering pas in 2014 beginnen. Begin nog wat wennen, maar in de loop van het jaar steeds meer activiteiten opgestart (Hattemerpoort, windmolens, servicepunt N&L ontwikkeling).


Beroepsprocedures Daar waar het strikt noodzakelijk is en/of uit overleg geen oplossing is gekomen kan besloten worden tot de gang naar de rechter en/of Raad van State. Dit bij groot belang voor natuur, milieu en landschap, het voorkomen van een precedentwerking of het realiseren van noodzakelijke jurisprudentie.

Gerealiseerd 64,0 uren / € 8.143,= Mede namens vereniging Natuurmonumenten, is een beroep ingediend tegen het Bestemmingplan buitengebied Lochem 2010 correctieve herziening vanwege het mede bestemmen van agrarische gronden met waarde en EHS voor sport- en motorsportterrein; Beroep is ingesteld en schorsingsverzoek ingediend voor bestemmingsplan bedrijventerrein Kanaalhavens Nijmegen, samen met gemeente Beuningen en vier lokale bewoners- en milieuorganisaties, vanwege niet in acht nemen van de VNG-richtafstanden voor risicovolle bedrijven tot woonbebouwing in Weurt; Met aangesloten groepen en 20tal omwonenden is beroep ingesteld tegen het bestemmingsplan Wylerbergmeer (uitbreiding recreatieactiviteiten en aanleg van recreatiewoningen) vanwege mogelijke gevolgen voor omwonenden en natuur. Beroep bestemmingsplan buitengebied Doetinchem gegrond verklaard. Toets op mogelijke milieueffecten van uitbreidingen in de landbouw was onzorgvuldig uitgevoerd. Mogelijke aantasting van landgoed ’t Maetje als gevolg van het toestaan van bedrijvigheid was niet zorgvuldig gewogen; Samen met Het Geldersch Landschap en Stichting SME beroep bij de RvS ingesteld tegen het bestemmingsplan Parklaan Ede vanwege aantasting EHS, Natura2000 en cultuurhistorisch waardevol landschap (Veluwe overgang); Beroep is ingediend tegen de aanwijzingsbesluiten N2000 Veluwe en Rijntakken. Voor wat betreft de Veluwe richt het beroep zich met name op het exclaveren van diverse terreinen. Het beroep inzake de Rijntakken richt zich op de vraag of met de begrenzingen voldoende rekening is gehouden met voorkomende stroomdalgraslanden langs dijken;

Begroot 50 uren / € 5.000,= Het beroep Lochem is gehonoreerd. De gemeente moet het bestemmingsplan aanpassen. Verder maakt de gemeente nadere afspraken over het gebruik van de gronden voor recreatiedoeleinden met Vrienden van de Gorsselse Hei; Beroep op 1 onderdeel gehonoreerd. Namelijk met betrekking tot de capaciteitsuitbreiding van een aanwezige puinbreker. Milieueffecten waren onvoldoende onderzocht. De Raad van State heeft de mogelijkheden voor de puinbreker ingeperkt door hierin te voorzien; Het beroep is toegewezen voor wat betreft het ontbreken van een goed natuuronderzoek en effecten op bijvoorbeeld de otter. De gemeente moet dit onderzoek alsnog uitvoeren. Bestemmingplan buitengebied Doetinchem is vanwege de vele fouten, onder meer op het onderdeel landbouw en milieu en aantasting van landgoed t’ Maetje als onderdeel van de EHS geheel vernietigd; Beroep toegewezen; gemeente heeft nagelaten om op voorhand een andere invulling van de Parklaan in het plan op te nemen (tracéverschuiving). Ook aantasting van Natura2000 en daar voorkomende beschermde habitat kon niet door de beugel; Voor de Veluwe zijn de gevolgen van exclaveren niet goed onderzocht o.a. vanwege het feit dat veel betreffende gronden wel degelijk een natuurbeheerdoel hebben in het provinciale natuurbeheerplan en daarmee leefgebieden vormen voor aangewezen beschermde soorten;. Het beroep flora en faunawet Berendonck richtte zich tegen de aantasting van het leefgebied van de das. Het beroep is toegewezen. Besluit van de Staatsecretaris was onzorgvuldig en hij moet de bezwaren tegen de ontheffing ff-wet opnieuw wegen;


Klachtenlijn Binnen 14 dagen afhandelen van klacht door geven van ter zake doende reactie; Acquisitie Acquireren van projecten, nog uit te voeren in 2014, ter grootte van minimaal € 13.410,= en acquireren van nieuwe projecten voor 2015.

Beroep is ingediend tegen de ontwikkeling van een Wellnescentrum op de Berendonck en daaraan gelieerde ontheffing flora en faunawet Berendonck. Samen met omwonenden en Das en Boom is deze procedure ingezet; Beroepen ingesteld tegen het inpassingsplan Medel II fase a en verruiming gebruik vliegveld Teuge in de avonduren door installatie van baanverlichting. Geen urenregistratie / geen kosten Eén klacht binnengekomen over ongevraagd informatie mailen over steenkoolgasactie binnen 2 dagen afgehandeld. Gerealiseerd 198,0 uren / € 17.057,= De acquisitie van de projecten “Stook je Rijk 2015”, “Hier Opgewekt Gelderland 2015”, vervolg “Windpower Nijmegen” en “Hattemerpoort gebiedsregie” zijn succesvol verlopen.

Beroep tegen het bestemmingsplan Harselaar Zuid te Barneveld ingetrokken, nadat overeenstemming is bereikt over intrekken ammoniakrechten en compensatie Esvelderbeek

Geen uren opgenomen in begroting Klager vond opsturen informatie onbeschoft, maar had bij zetten handtekening tegen steenkoolgas aangegeven dat hij op de hoogte wilde worden gehouden. Begroot 193 uren/€ 35.100,=/onzeker € 17.370,= Het acquireren van projecten neemt een steeds groter tijdsbeslag in van de werkzaamheden van de GNMF. Om te voorkomen dat deze kosten teveel op de overhead van de GNMF drukken, worden deze apart gefinancierd uit eigen middelen.


BELEID EN ORGANISATIE Keuze van de projecten en activiteiten in relatie tot provinciale prioriteiten De GNMF heeft op basis van eigen prioriteiten, prioriteiten van haar achterban en prioriteiten die gezamenlijk gemaakt zijn met andere milieufederaties gekozen voor een mix van projecten en activiteiten. De GNMF-prioriteiten werden mede ingegeven door de prioriteiten van de Provincie (PS en GS), het bestuursakkoord tussen Rijk en Provincies en het werkgebied van de provincie dat zich vooral richt op het groenblauwe raamwerk en het rode raamwerk. Zo zijn de volgende prioriteiten uit het Collegeakkoord van GS en Provinciale Staten vertaald naar de volgende concrete projecten en activiteiten:



     

Andere houding t.a.v. meer betrekken burgers bij activiteiten en keuzes (Uitdagend Gelderland pag 3): zie projecten Geef om Gelderland, Groei Veestapel, Berendonck, Schaliegas, Nacht van de Nacht, maar ook opzetten coöperatie windenergie Nijmegen, Beginspraak, Ondersteuning Voorloperbedrijven en Meerjarig educatief programma; Speerpunt Dynamische steden en vitale regio’s: zie structureel werk Regio overleggen achterban, adviesverlening in de PRO en inzet op lokaal duurzame energieprojecten Speerpunt Bereikbaarheid: zie structureel werk Wegen mobiliteit, bedrijventerreinen en logistiek; Speerpunt Ruimtelijke Ordening: zie adviesverlening in PRO, bijdrage via Manifestpartners en als voorzitter werkgroep Planologie van manifestpartners en gemeenten; Speerpunt Water: zie projecten Regionaal waterbeleid, Big Jump, Deltaprogramma Rivieren en Ruimte voor de rivier; Speerpunt Klimaat en energie o.a. t.a.v. energietransitie en Revolving fund: zie project Stook je Rijk, Servicepunt Hier opgewekt, structureel werk Klimaat en energie en Klimaatcorridor A15; Speerpunten Landelijk gebied/Nieuwe contouren voor de EHS: zie voorzitterschap Planologiewerkgroep van de manifestpartners en de gemeenten.


Interne organisatie 2014 was voor de GNMF een goed jaar. Het personeelsbestand is zelfs in de loop van het jaar iets uitgebreid met een projectmedewerker realisatie nieuwe natuur. Per 1 januari heeft een oudgediende de organisatie verlaten, waardoor ruimte is gecreëerd voor nog meer projectmatig werken. Dit heeft wel betekend dat er eenmalig extra kosten zijn gemaakt, zodat 2014 niet met een positief saldo is afgesloten. Net zoals voorheen is er volop werk gemaakt van acquisitie, om de terugloop van de budgetsubsidie te kunnen ondervangen en om aan de inspanningsverplichting (budgetsubsidie beperkten tot 40% van de omzet) van de provincie te voldoen. In combinatie met enkele kleine bezuinigingen is deze doelstelling gerealiseerd. Verwachting is dat het percentrage budgetsubsidie t.a.v. de totale omzet in de komende jaren onder de 40% zal blijven vanwege een verdere vermindering van de structurele bijdrage van de provincie. Bestuur en Raad van Advies Rol van het bestuur: de Algemene Ledenvergadering van de vereniging GNMF kiest een Bestuur In het bestuur hebben zitting: vertegenwoordigers van de lid organisaties en individuele leden. Het bestuur stuurt de Vereniging aan t.w.: het bureau van de GNMF met als verantwoordelijke de directeur, de activiteiten, de strategische koers, de organisatie en de financiële gang van zaken. Daartoe stelt zij 4 jaarlijks een Strategisch plan op met daarin globaal het beleid voor die jaren. Jaarlijks stelt zij het Werkplan en de Begroting vast evenals het Jaarverslag en de Jaarrekening. De leden hebben een controlerende rol richting het bestuur, directeur en bureau. Dit doet zij door 2 maal per jaar op een Algemene Ledenvergadering het jaarverslag, de jaarrekening (kascontrolecommissie en accountantsverklaring), het werkplan (strategisch plan) en de begroting vast te stellen. Gewenste samenstelling bestuur: De leden van het bestuur worden enerzijds gekozen uit de lid organisaties. Van deze leden wordt verwacht dat ze weten wat er in de achterban van de GNMF leeft en dat zij deze meningen op bestuurlijk niveau kunnen vertalen en vertolken. Dit heeft zowel te maken met verwachtingen ten aanzien van de inbreng van de GNMF, inhoudelijke inbreng, regionale inbreng als wel verschillen tussen meer milieu gerichte en meer natuur en landschap gerichte groepen. Van de individuele leden wordt verwacht dat ze op bestuurlijk niveau de geluiden uit de samenleving kunnen vertalen naar gewenste activiteiten van de GNMF. Daarnaast wordt inhoudelijke en communicatieve kennis verwacht op de inhoudelijke terreinen waar de GNMF zich mee bezig houdt. De Voorzitter: De voorzitter is bij voorkeur een gezaghebbend figuur, die in Gelderland aanzien heeft en beschikt over een breed netwerk. De voorzitter is als bestuurder aanspreekpunt voor aangesloten organisaties, In de externe profilering opereert de voorzitter complementair aan de directeur, met name op een ander niveau van contacten; de voorzitter vervangt de directeur in bijzondere gevallen. De voorzitter onderhoudt goede relaties met Commissaris van de Koning, Gedeputeerden, Statenleden, maar ook burgemeesters en wethouders, evenals vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven. De rol van de voorzitter (Vz) in relatie tot : - bestuur: agendabepaling en voorzitten van het bestuur; hier worden belangrijke strategische en inhoudelijke onderwerpen geagendeerd, besproken en besloten. Benodigde eigenschappen: goed voorzitten, goed kunnen luisteren, tijdig afkappen van niet relevante sporen, gevoel voor kameraadschappelijkheid, respect voor de verschillende achtergronden van waaruit bestuursleden argumenteren, om kunnen gaan met verschillende disciplines, overzicht houden. - directeur; voor de Directeur fungeert de voorzitter als klankbord; benodigde eigenschappen: goed bijhouden wat er inhoudelijk speelt, en waar de GNMF op moet reageren. - bureau: voor de werknemers van het bureau van de GNMF is het belangrijk dat zij er vertrouwen in kunnen hebben dat hun directeur goed gecoacht wordt, dat het bestuur voldoende weet waar ze het over hebben en dat het bestuur zichtbaar en aanspreekbaar is op belangrijke


onderwerpen. De voorzitter speelt daarin een belangrijke rol: moet toegankelijk zijn en inhoudelijk op de hoogte, betrokken zijn bij het reilen en zeilen van de organisatie en de mensen daarin. -

Bestuursleden en hun zittingsperiode herbenoeming per

Naam

Functie / lid-organisatie

J.P. van Soest

voorzitter

M.F.G. van der Jagt

secretaris / Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn

juni 2015

zitting tot uiterlijk juni 2019 juni 2017, afgetreden februari 2015

W.J. Cleijne

afgetreden november 2014

M.H. Kiers

afgetreden mei 2014

G. van Arkel

juni 2018

A. van Rootselaar

penningmeester

H.J. Brons

Vereniging Mooi Wageningen

juni 2018

W.J. Eckhardt Raad van Advies, leden en hun zittingsperiode Naam Organisatie

juni 2017

juni 2021

juni 2016

juni 2020

benoemd sinds

herbenoeming/zitting tot herbenoemd december 2012 en zitting tot december 2016 zitting tot december 2015 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging herbenoemd december 2012 en zitting tot december 2016 herbenoemd 2011 en zitting tot december 2015 zitting tot februari 2015 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot februari 2015 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging

J.P. Bevoort

Vereniging Bos en Kuil

december 2008

D. Kuipers

december 2011

W. Tienstra

Hengelsport Federatie Midden Nederland Natuurmonumenten Gelderland Vereniging Landschap en Milieu Hattem Stichting Natuur en Milieu Aalten Milieuwerkgroep Buren e.o.

K. Otermann

IVN Oost-Veluwezoom

februari 2011

T. Stoltenborg

Stichting Natuur en Milieu Aalten Stichting Het Geldersch Landschap Milieuvrienden Duiven

februari 2011

Stichting Milieuwerkgroepen Ede

december 2012

W. Hellevoort T. te Winkel G. Krajenbrink

L .Cleiren H. Plantenga E. Speulman

juni 2022

december 2012 december 2012 december 2008 december 2007

december 2012 december 2012

Met goedkeuring van de ALV in april 2014 was de Raad van Advies omgevormd tot de Adviesraad. Daarbij was wel de opdracht meegegeven om helder een nieuwe opdracht te formuleren, waarbij moest worden aangegeven welke rol deze Adviesraad in de toekomst zou moeten bekleden naast de ALV. Omdat de Adviesraad geen aparte taak voor zichzelf zag weggelegd naast de Algemene Ledenvergadering, heeft ze zichzelf definitief begin 2015 opgeheven.

Benoemingsprocedure Bestuur


Een Bestuurslid lid wordt benoemd voor een maximale zittingsperiode van 4 jaar. Het Bestuur stelt een rooster van aftreden op (zie hierboven). Bestuursleden leden kunnen één maal voor een aansluitende periode worden benoemd. Het Bestuur verzoekt voor het verstrijken van de zittingsperiode van een Bestuurslid aan de lidorganisaties en de leden om een kandidaat voor te dragen, of om aan te geven of ze mogelijk bezwaar hebben tegen de door het Bestuur voorgedragen kandidaat. Het Bestuur draagt vervolgens een Bestuurslid voor aan de Algemene Ledenvergadering. Ook geeft zij door wat de reactie van de (lid)organisaties was en of er eventueel tegenkandidaten zijn voorgedragen. Bestuursleden worden benoemd door de Algemene Ledenvergadering bij meerderheidsbesluit.

Verantwoordingsverklaring Vereniging Gelderse Natuur en Milieufederatie De bestuursleden van de Gelderse Natuur en Milieufederatie onderschrijven de volgende principes: 1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ (vaststellen of goedkeuren van plannen) en van de ‘uitvoering’. 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. In deze verantwoordingsverklaring wordt beschreven op welke manier de Gelderse Natuur en Milieufederatie invulling geeft aan deze principes. Ad 1 Functiescheiding tussen toezicht en uitvoering Bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie is de uitvoering van het beleid gescheiden van de functie ‘besturen’ en ‘toezicht houden’. Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van de vereniging’, in de zin van, het vaststellen van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. De Algemene Ledenvergadering, het hoogste orgaan van de vereniging, heeft daarbij de taak de organisatie en het bestuur te controleren, bijvoorbeeld via de kascontrolecommissie. De manier waarop deze scheiding plaatsvindt is vastgelegd in het besluit Beschrijving en besluit scheiding tussen functie ‘toezicht houden’, ‘besturen’ en ‘ uitvoering’ bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie, vastgesteld in de bestuursvergadering van 25 november 2009 en aangepast op 25 maart 2015 vanwege vragen van het CBF t.a.v. een helderder taakverdeling en vanwege de wijziging van de GNMF van een stichting in een vereniging. Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van de vereniging’, in de zin van, het vaststellen van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. Hiervoor worden de bestuursvergaderingen in november (werkplan en begroting) en in maart (jaarverslag en jaarrekening) gebruikt. Het bestuur heeft daarnaast de taak om tussentijds het beleid te controleren. Dit gebeurt elk kwartaal (in de vergaderingen in april, augustus/september, oktober en januari) aan de hand van kwartaalcijfers en kwartaalevaluaties. Over de taakverdeling tussen directie (uitvoering) en bestuur (besturen) zijn afspraken vastgelegd in het directiestatuut, vastgesteld op 27 oktober 2005 en aangepast op 10 september 2014 aan de verenigingsvorm. Over de taakverdeling binnen het bestuur zijn afspraken vastgelegd in het bestuursbesluit Taakverdeling c.q. verantwoordelijkheden van bestuur Gelderse Natuur en Milieufederatie, vastgesteld op 8 juli 2009 en aangepast 25 maart 2015. Bij wijziging van de bestuurssamenstelling kan de taakverdeling bij bestuursbesluit worden gewijzigd op basis van de deskundigheden van de afzonderlijke bestuursleden. Ad 2 Optimale besteding van de financiële middelen Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 32 / 59

De vereniging Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin. De GNMF werkt voortdurend aan verbetering van de projectmatige aanpak van haar werkzaamheden. Alle activiteiten zijn gericht op het realiseren van de doelstelling van de GNMF.

Optimalisering van de effectiviteit van de organisatie vindt op de volgende manier plaats:  De Algemene Ledenvergadering is het hoogste orgaan van de vereniging.  Het bestuur stelt in samenwerking van de directie jaarlijks een werkplan met begroting op, waarin onder meer de gewenste resultaten, begrote kosten en beoogde financiering per project zijn vastgelegd. De Algemene Ledenvergadering stelt het werkplan en de begroting, al dan niet aangepast, vast.  Om te komen tot een verdere optimalisatie van de werkwijze van de organisatie worden in het strategisch plan en het werkplan speerpunten benoemd waarin hoofdzaak de te besteden middelen aan worden besteed (zie hiervoor het strategisch plan en het werkplan).  De directie voorziet het bestuur van financiële kwartaalrapportages, waarin de gerealiseerde cijfers t.o.v. de begroting zichtbaar worden gemaakt.  De directie informeert het bestuur over mogelijke overschrijdingen van de begroting of verschuivingen van meer dan 10% binnen de hoofdposten op de begroting.  Over de voortgang van het werkplan en de afzonderlijke projecten wordt conform de daarover gemaakte afspraken aan de partners en subsidieverstrekkers gerapporteerd.  Het bestuur stelt in samenwerking met de directie een jaarverslag en een jaarrekening op conform de Richtlijn 650 Fondswervende instellingen. De accountant controleert deze en voorziet de jaarrekening van een goedkeurende accountantsverklaring. De accountant rapporteert rechtstreeks aan het bestuur over de jaarlijkse accountantscontrole. De leden stellen een kascontrolecommissie samen uit de leden die de boeken controleert. De Algemene Ledenvergadering stelt, na de kascontrolecommissie gehoord hebbend, het jaarverslag en de jaarrekening, al dan niet aangepast, vast.  Minimaal één keer in de vier jaar stelt het bestuur een Strategisch plan/notitie op. In dit Strategisch plan/notitie benoemt de GNMF de speerpunten voor de komende jaren en de daarbij horende richtinggevende doelstellingen. Deze legt ze voor advies voor aan de directie en medewerkers van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Vervolgens stelt de Algemene Ledenvergadering, de adviezen gehoord hebbend, dit Strategische plan, al dan niet aangepast, vast.  Het bestuur evalueert jaarlijks haar functioneren om te komen tot een verdere optimalisatie van het functioneren van het bestuur als geheel. Indien nodig voert de voorzitter individuele functioneringsgesprekken met de individuele bestuursledenleden.  De organisatie streeft naar een verantwoorde verhouding tussen productiviteit en overhead. Als referentiepunten hanteren we daarbij overheadgemiddelden van vergelijkbare goede doelenorganisaties.. - Daarnaast werkt de Gelderse Natuur en Milieufederatie aan optimalisering van haar effectiviteit door: - Structurele samenwerking met lokale organisaties, de afzonderlijke Natuur en Milieufederaties, de (12 Provinciale) Natuur en Milieufederaties, terreinbeheerders en overige partners - Uitwisseling van kennis over organisatieveranderingen en verbeteringsprocessen met andere provinciale instellingen, en Natuur en Milieufederaties. Ad 3. Streven naar optimale relaties met belanghebbenden De Gelderse Natuur en Milieufederatie ondersteunt mensen, die zich actief inzetten voor hun eigen leefomgeving, voor zover passend binnen de doelstelling van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Zij vervult de functie van vraagbaak, aanspreekpunt en coördinator van lokale activiteiten in Gelderland. Zij beschikt daarvoor over een breed netwerk aan contacten, die bij deze ondersteuning van dienst kunnen zijn. Gerelateerd aan de doelstelling van de GNMF zijn belanghebbenden: Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 33 / 59

1. lokale organisaties en individuen, die zich inzetten voor natuur, milieu en landschap in Gelderland 2. beleidsmakers en beslissers in openbaar bestuur en bedrijfsleven, die invloed uitoefenen op het terrein van natuur, milieu en landschap in Gelderland 3. samenwerkingspartners. 4. De GNMF zal zich blijven richten op beleidsbeïnvloeding via bestuurders en bedrijfsleven, maar wil zich daarnaast meer richten op een goede en efficiënte informatievoorziening aan een breed publiek; d.w.z. alle in natuur, milieu en landschap geïnteresseerde mensen. De informatievoorziening is erop gericht om de effectiviteit van de activiteiten van de GNMF te vergroten. Concrete voorbeelden zijn:  de vernieuwde website van de GNMF, waarmee op een heldere manier inzicht wordt gegeven in de visie, taken en rollen van de GNMF, in haar activiteiten en die van haar collega-organisaties  de digitale nieuwsbrief, waarmee geïnteresseerden actief worden geïnformeerd over actuele ontwikkelingen en activiteiten. Het jaarverslag en de jaarrekening van de GNMF zijn bij de organisatie op te vragen of via de website www.gnmf.nl te downloaden. Een ieder is vrij om inbreng te leveren en te reageren op onze activiteiten en het te voeren of gevoerde strategische en inhoudelijke beleid. Dat kan op verschillende manieren, maar onze website is daarvoor een goed platform. Meningen, opvattingen of reacties worden zeer op prijs gesteld en worden in de reguliere werkprocessen van beleidsvorming en uitvoering meegenomen. Tot slot bestaat er voor belanghebbenden de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de GNMF, als zij het bijvoorbeeld niet eens zijn met de uitvoering van activiteiten of constateren dat er sprake is van inconsistentie van beleid. Voor een correcte verwerking van de klachten is in 2005 de Klachtenprocedure Gelderse Natuur en Milieufederatie vastgesteld. Doelstellingen van deze procedure zijn: 1. Klachten afhandelen op een vooraf vastgestelde eenduidige wijze, om de servicegraad naar de aangesloten organisaties, relaties, partners en geïnteresseerden te bewaken. 2. Ten behoeve van bestuur en/of management inzicht verschaffen in het totale aantal, de soort en de ernst van klachten om zo, waar nodig en mogelijk, te komen tot aanbevelingen om werkprocessen of de inhoudelijke koers aan te passen of te wijzigen. De volledige tekst van de klachtenprocedure is bij de GNMF op te vragen. Aldus vastgesteld in de bestuursvergadering van 25 maart 2015.

Overige relevante nevenfuncties Bestuursleden 

      

J.P. van Soest: directeur eigen adviesbureau Advies voor Duurzaamheid, (onderdeel lid van coöperatief samenwerkingsverband De Gemeynt), voorzitter Stichting Centrum Landbouw en Milieu, voorzitter RvC CLM BV, lid RvA Triodos Private Banking , bestuurslid Stichting SOML, Voorzitter Raad van Advies De Groene Zaak, lid Werkgroep Milieu, Energie en Duurzaamheid adviesgroepen herziening omgevingsrecht, bestuurslid Energy4All Foundation, lid RvC Energiefonds Overijssel, lid Adviesraad Stichting Trees4All, bestuurslid Stichting Metta impactneutraal ondernemen, voorzitter Bigmamma Foundation M.H. Kiers: adviseur bij Arcadis Nederland M.F.G. van der Jagt: voorzitter Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn en lid CRO-Teuge A. van Rootselaar: bestuurslid IJsselmeervereniging H.J. Brons: bestuurslid Vereniging Mooi Wageningen W.J. Cleijne: n.v.t. W.J. Eckhardt: n.v.t. J.G. van Arkel: n.v.t. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 34 / 59

Bezoldigingsbeleid en vergoedingsbeleid bestuursleden; functioneren bestuur Het bestuur bestaat geheel uit vrijwilligers. Voor hun deelname aan het bestuur wordt dan ook geen salaris of onkostenvergoeding betaald. Wel bestaat de mogelijkheid voor bestuursleden om reis- en eventuele verblijfskosten te declareren indien ze hierom vragen. Hiervan is in 2014 door een enkel bestuurslid gebruik gemaakt op basis van declaratie treinkaartjes en gereden autokilometers.. In 2014 is door het bestuur van de GNMF zevenmaal vergaderd. Vanwege de door de Provincie aangekondigde bezuinigingen diende er actief beleid te worden gevoerd teneinde de gevolgen hiervan zoveel mogelijk te beperken .Mede door deze inspanning is de uiteindelijke bezuiniging lager uitgevallen dan oorspronkelijk door GS voorgesteld. Vervolgens is er door het bestuur het nodige werk verricht teneinde de gevolgen van de bezuinigingen zo soepel mogelijk binnen de organisatie in te passen.

Medewerkers en salariëring Bij de GNMF werkten in 2014 veertien medewerkers (7,68 fte). Het salaris (inclusief sociale lasten en pensioenlasten, exclusief eventuele jubileumuitkeringen) voor de directie bedroeg in 2014 € 86.933 (op basis van 1 fte=38 uur). Voor de inhoudelijke medewerkers: € 69.174 en voor de medewerkers secretariaat: € 54.262. Hiermee voldoet de GNMF ruimschoots aan de door de provincie Gelderland, t.a.v. te subsidiëren projecten en instellingen en aan de gestelde ‘Balkenendenorm’ van € 228.599,=. De grondslag van de beloning is vastgesteld volgens een eigen loonschaal, vastgelegd in het Personeelshandboek. Deze loonschaal is afgeleid van de door de provincie Gelderland vastgestelde salarisschaal voor de gesubsidieerde instellingen. Deze salarisschaal werd in het verleden elk jaar door de provincie gepubliceerd, maar sinds een flink aantal jaren zijn ze hiermee gestopt. Sinds die tijd hanteert dus de GNMF een eigen salarishuis. De bezoldiging van de directeur maakt onderdeel uit van dit salarishuis. Gemiddeld Ziekteverzuim lag in 2014 op 11,2 % (inclusief langdurig ziekteverzuim). Gecorrigeerd voor langdurig ziekteverzuim lag het percentage op 1,8%. Relevante nevenfuncties Directeur en Adjunct Directeur: De directeur Volkert Vintges heeft bezoldigd (urendeclaratie) zitting in Dagelijks Bestuur van de landelijke stichting Natuur en Milieufederaties (samenwerkingsorgaan van alle 12 NMF’s), De adjunct-directeur Joost Reijnen had geen nevenfuncties in 2014.

Beleid met betrekking tot vrijwilligers en stagiairs Vrijwilligers kunnen een meerwaarde vormen voor het werk van de GNMF. Ook kunnen ze door hun vrijwilligerswerk kennis of ervaring opdoen die voor één van de aangesloten organisaties van belang kan zijn. Soms werken er bij de GNMF vrijwilligers een bepaalde periode aan een specifieke klus of ondersteunen ze een project. Deze vrijwilligers sluiten met de GNMF een vrijwilligersovereenkomst. Stagiairs vormen een bron van potentiële toekomstige medewerkers. Dit kan voor een vast dienstverband zijn, maar ook voor een tijdelijk dienstverband als projectmedewerker. Informatie over hoe een stagiair de stageperiode bij de GNMF heeft doorgebracht, wordt dan waardevolle informatie, evenals observaties met betrekking tot bepaalde vaardigheden van de stagiairs. De stage-instelling sluit met de GNMF een stage-overeenkomst af. Voor vrijwilligers en stagiaires geldt eenzelfde declaratieregeling als voor bestuursleden.


Kosten beheer en administratie De GNMF hanteert de norm dat de kosten voor beheer en administratie niet uitstijgen boven de 30% en streeft naar een beperking tot 20%. Voor 2013 waren de kosten voor beheer en administratie 17,6%. Voor 2014 is deze 17,7%. Voor een nadere specificatie zie het verkort financieel verslag.

CBF-keurmerk en ANBI De GNMF heeft sinds 2002 het CBF-keurmerk voor goede doelen. Hiervoor moesten enkele wijzigingen in de organisatie aangebracht worden. In 2005 heeft dit zijn beslag gekregen in een aanpassing van de Statuten. Ook diende er een zwaardere accountantsverklaring te worden afgegeven dan de tot dan toe gebruikelijke samenstellingsverklaring. Hiervoor zijn de nodige aanpassingen doorgevoerd. Dit proces is met succes verlopen; zie de accountantsverklaring over 2006, 2007 en 2008. Ook het CBF had geen commentaar meer op de jaarverslagen van 2006, 2007 en 2008. Vanaf Jaarverslag 2009 zijn de criteria voor het verkrijgen van het CBF keurmerk aangescherpt. Het CBF had t.a.v. het jaarverslag 2009 één afwijking C die binnen één jaar verholpen diende te zijn. Het handelt hier over de herziene richtlijn 650. Voorts waren er enkele opmerkingen ten aanzien van de verantwoordingsverklaring. Dit afwijkingen en opmerkingen zijn inmiddels verwerkt. Op het jaarverslag 2010 had het CBF de volgende opmerkingen: de staat van baten en lasten en de begroting volgen nog niet de functionele indeling conform de richtlijn en maakt een beperkte aansluiting op de indeling naar de 3 doelstellingen van de GNMF in het jaarverslag. Ook de wijze van benoeming van het bestuur is nog niet in de verslaggeving opgenomen. Ook deze opmerkingen zijn inmiddels verwerkt. Na de periodieke controle in 2012 heeft het CBF op het jaarverslag van 2011 de volgende afwijkingen C geconstateerd: explicietere toelichting hoe bestuur invulling geeft aan ‘toezichthouden’ en nauwkeuriger beschrijving (beperkte) volmachten bestuur en directeur. Doordat de GNMF in 2014 een vereniging is geworden en de ALV de toezichthoudende rol overneemt is dit probleem ook opgelost. De beschrijving t.a.v. volmachten is aangescherpt en de directeur is inmiddels beperkt gevolmachtigd. Ten aanzien van de Richtlijn 640 zijn er enkele opmerkingen zoals opnemen relevante nevenfuncties directie, toevoegen profielschets Toezichthoudend orgaan, opname bijlage 3 (lastenverdeling) en wijziging van enkele benamingen. In 2014 zijn geen afwijkingen meer geconstateerd. De GNMF is beoordeeld als Kansspelbegunstigde. Bij de volgende periodieke toets in 2015 zal ze op verzoek van de GNMF beoordeeld worden als Fondsenwervende instelling. De GNMF is op haar verzoek sinds 1 januari 2008 door de belastingdienst aangewezen als een Algemeen Nut Beogende Instelling, ANBI. Dat houdt in dat een gift aan ons aftrekbaar is van het belastbaar inkomen. Sinds 1 januari 2014 zijn de door de belastingdienst vereiste gegevens gepubliceerd op de GNMF-website.

Duurzame bedrijfsvoering Als maatschappelijke organisatie heeft de GNMF een voorbeeldfunctie op het gebied van Duurzame Bedrijfsvoering. Temeer omdat zij overheden en bedrijfsleven uitdaagt om hiervan werk te maken. Het betreft hier zowel de milieu als sociale kant van de bedrijfsvoering. Bij deze voorbeeldrol acht zij het van belang hierover transparant te rapporteren in het jaarverslag. Duurzaam inkopen vindt plaats op het gebied van elektriciteit, kantoorpapier, koffie en catering, schoonmaak. De GNMF maakt volledig gebruik van Natuurstroom afkomstig van windenergie, zonneenergie en waterkracht. Daarnaast heeft de GNMF twintig zonnecellen in bruikleen van de Nuon. Deze zijn op basisschool De Rode Buut in Nijmegen geplaatst. Aan de basisschool is gevraagd de zonnecellen Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 36 / 59

en de geplaatste display een plek te geven in de educatie over klimaat en energie. De GNMF is lid geworden van Rijn en IJssel Energiecoöperatie. In 2007 is de kantoororganisatie volledig klimaatneutraal gemaakt. De nadruk ligt op het verlagen van het energieverbruik. In 2008 zijn de laatste enkelglas-ramen vervangen door dubbelglas. Er wordt dubbelzijdig gekopieerd en geprint op FSC-gecertificeerd papier. De koffie heeft zowel een milieu- als sociaal keurmerk. De overige ingekochte voedingsmiddelen zijn biologisch. Ook bij symposia, workshops en achterbanbijeenkomsten wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van biologische producten. De schoonmaak gebruikt uitsluitend biologisch afbreekbare zeep en microvezeldoekjes. In 2014 wordt een vervolgstap gemaakt met het beperken van papier door het gebruik van een tablet door medewerkers. Vanaf begin 2014 wordt Groene stroom en Groen gas afgenomen via Greenchoice. De resterende CO2uitstoot (7 ton in 2014) is gecompenseerd door middel van Golden Standard projecten (Climate Neutral Group). Het pensioenfonds AVERO is gevraagd de opgebouwde pensioengelden duurzaam te beleggen. De reserves van de GNMF zijn zoveel mogelijk op een spaarrekening van de ASN geplaatst.

Structurele samenwerkingsverbanden De GNMF werkt nauw samen met de elf andere natuuren milieufederaties (in de stichting De Natuur en Milieufederaties). Zo willen we zorgen voor optimale invloed op het beleid inzake natuur, milieu en landschap welke op mondiaal niveau, in de EU, op landelijk niveau en in Gelderland wordt vormgegeven..

GNMF Vragen- en klachtenprocedure Klachten en vragen zijn belangrijke signalen voor de GNMF. Personen die contact opnemen zijn gemotiveerd om ons iets te laten weten en doen moeite door te schrijven of te bellen. De GNMF kan met die informatie zaken verbeteren, inhoudelijke discussie aanscherpen of weet wat er intern is misgegaan. Het is van belang dat de GNMF zorgvuldig omgaat met de klachten en vragen die haar bereiken. Klachten dienen altijd door medewerkers van de GNMF zelf afgehandeld te worden. Bij vragen kan zo nodig worden doorverwezen naar andere organisaties als de aanwezige kennis hiervoor niet binnen de GNMF aanwezig is. Onzorgvuldige afhandeling kan flinke irritatie oproepen. Voor klachten zie Verantwoordingsverklaring bestuur en beschrijving onder hoofdstuk Communicatie en Overleggen.


Per december 2014 waren 101 organisaties lid van de GNMF ORGANISATIE Belangenvereniging Bewoners Eerbeek-Zuid Belangenvereniging Dijkbewaking Dodewaard Berkelland Energie Bewonerscomité Groenlanden Bewonersvereniging de Steenkamp en Omgeving Bomenstichting Achterhoek Coöperatie Atelier3D Coöperatie Vallei Energie U.A. Coöperatie Windpower Nijmegen DEA, Duurzame Energie Apeldoorn G.A. van der Lugt Stichting Geldersch Landschap Hengelsportvereniging Deest Imkersvereniging Arnhem-Velp e.o. IVN Apeldoorn IVN Arnhem IVN Barneveld IVN De Oude IJsselstreek e.o. IVN Ede IVN Eerbeek e.o. IVN Maas en Waal IVN Nijkerk IVN Oost Achterhoek IVN Oost-Veluwezoom IVN Rijk van Nijmegen IVN West-Betuwe IVN Zuidwest Veluwezoom IVN Zutphen Warnsveld KNNV afd. Arnhem en omstreken KNNV Nijmegen KNNV Oost-Achterhoek KNNV Vogelwerkgroep Wageningen Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging Kringloopcentrum De Liemers Lingewaard Energie Lingewaard Natuurlijk Lochem Energie Milieu- & Natuurvereniging 't Groentje Milieu Educatie Centrum Nijmegen Milieudefensie Arnhem Milieudefensie Culemborg Milieugroep Westervoort Milieuraad Neede Milieuvrienden Duiven Milieuwerkgroep Buren e.o. Milieuwerkgroep de Oude IJsselstreek Milieuwerkgroep Midden Betuwe Monument en Landschap Ubbergen Mooi Lochem Mooi Wageningen

PLAATS Eerbeek Dodewaard Borculo Ooij Voorthuizen Lochem Zutphen Ede Nijmegen Apeldoorn Lochem Arnhem Druten Zevenaar Ugchelen Arnhem Barneveld Gaanderen Ede Eerbeek Wamel Nijkerk Eibergen Rozendaal (Gld.) Nijmegen Erichem Soesterberg Zutphen Arnhem Beek Ubbergen Winterswijk Kotten Heelsum Druten Zevenaar Huissen Huissen Lochem Wezep Nijmegen Arnhem Culemborg Westervoort Neede Duiven Beusichem Doetinchem IJzendoorn Beek-Ubbergen Lochem Wageningen


Natuur en Milieu Aalten Natuur- en Milieuplatform Brummen Natuur- en Milieuplatform Ermelo Natuur- en Milieuraad Zutphen-Warnsveld Natuur- en Vogelwacht Culemborg Natuur- en Vogelwerkgroep Bemmel Natuurmonumenten Gelderland districtscommissie Natuurmuseum Nijmegen NIVON Apeldoorn NIVON Arnhem NovioVolta Overbetuwe Groen Natuurlijk Platform Vlieghinder Teuge SBNE-Beekbergen Stichting A7 Stichting Aktief Stichting Doca Stichting EVS - Eco Vrede Stichting Hogenenk Stichting Kom op voor een Duurzame Wijk Stichting Milieurecht De Graafschap Stichting Milieuwerkgroepen Ede Stichting Natuur- en Milieuzorg Noord-West Veluwe Stichting Natuurschoon Nunspeet Stichting STA Stichting tot Behoud Veluwse Sprengen en Beken Stichting voor Natuur- en Milieubescherming Putten Stichting Wagenings Milieu Overleg Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn Stichting Weurt+ Vereniging Bos en Kuil Vereniging Het Edelhert Vereniging Landschap en Milieu Hattem Vereniging Milieuzorg Epe Vereniging Natuur en Milieu Wijchen Vereniging Natuurwacht Bommelerwaard Vereniging tot Behoud van het Lingelandschap Vereniging Vijf Dorpen in 't Groen Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden Vereniging Vrijwillig Landschapsbeheer Beuningen Vereniging Wildbeheer Veluwe VerenigingTegengas Vogelbeschermingswacht Noord-Veluwe Vogelwerkgroep Arnhem e.o. Vrienden van de Gorsselse Heide Vrienden van de Veluwe Waardevol Tiel Werkgroep Leefklimaat Zevenaar Werkgroep Milieubeheer Groesbeek Werkgroep Milieubeheer Rhenen Wijkvereniging Ons Waterkwartier

Aalten Brummen Ermelo Zutphen Culemborg Elst Apeldoorn Nijmegen Apeldoorn Arnhem Beuningen Elst Vaassen Beekbergen Ellecom Doetinchem Arnhem Arnhem Brummen Arnhem Laren Bennekom Nijkerk Nunspeet Nunspeet Vorchten Putten Wageningen Apeldoorn Weurt Malden Apeldoorn Hattem Vaassen Wijchen Zaltbommel Geldermalsen Doorwerth Malden Beuningen Hoevelaken Joppe Elburg Velp Capelle a/d IJssel Oosterbeek Tiel Zevenaar Groesbeek Rhenen Nijmegen


DOORKIJK IN 2015 De GNMF heeft ook in 2015 gekozen voor het werken met vier speerpunten en een aantal etalageprojecten.

1.

Speerpunt Kwaliteit Gelderse Natuur

Het natuurbeleid is herijkt, wat gepaard is gegaan met flinke bezuinigingen. Dit heeft ertoe geleid dat de ambitie voor nieuwe natuur in Gelderland gehalveerd is van 11.000 ha naar 5.300 ha. De provincie Gelderland heeft besloten om bovenop de rijksbijdrage 15,6 miljoen per jaar te reserveren voor de realisatie van het GNN (Gelders Natuur Netwerk), waardoor er jaarlijks 400 ha via functieverandering kan worden toegevoegd aan het GNN en 600 ha kan worden ingericht. het GNN kan dan in 2025 gereed zijn (i.p.v. oorspronkelijk in 2050). In de Omgevingsvisie is zowel de bescherming van GNN en GO geregeld. Afwachten is hoe de provincie hiermee wenst om te gaan. Door de verambtelijking van het beleid en nadruk op wat er allemaal niet kan(Natura 2000) is draagvlak afgebrokkeld. Hierdoor heeft het natuurbeleid ernstige averij oplopen. Aan de andere kant liggen er kansen omdat draagvlak voor natuur nog steeds aanwezig is. Maakt Gelderland in het licht van de verkiezingen nu ook echt werk van de realisatie van het Gelders Natuur Netwerk/Groene Ontwikkelzone (GNN/GO) voorheen EHS, Natura 2000 en de Gelderse landschappen? Als GNMF pakken we in ieder geval de kans om mee te helpen bovenstaande doelen te realiseren door ons ook te gaan inzetten voor de feitelijke realisatie. Ondertussen gaat de biodiversiteit nog steeds achteruit als gevolg van versnippering, ammoniak, verdroging, verstoring enz. Met dit speerpunt willen we er voor zorgen dat een volwaardig GNN/GO met essentiële verbindingen wordt gerealiseerd en beheerd, maar ook dat met name de kwaliteit van de natuur minimaal wordt behouden maar het liefst wordt vergroot. De GNMF is van oordeel dat:  In 2016 er een helder, eenduidig systeem moet zijn waarbij zodanige compensatie wordt geboden bij ingrepen in het Gelders Natuur Netwerk/Groene Ontwikkelzone dat deze er netto op vooruit gaat;  In 2018 in de Natura 2000-gebieden de verdroging opgelost moet zijn met een goede waterkwaliteit (KRW doelen) en op zijn laatst in 2030 de stikstofdepositie gehalveerd moet zijn t.o.v. 2010;  In 2020 is de teruggang van de biodiversiteit in Nederland definitief tot staan gebracht en hebben de wolf en de zwarte ooievaar zich duurzaam gevestigd.  In 2020 hebben we samen met burgers en bedrijven een gezonde omgeving voor mens en natuur gerealiseerd  In 2025 of zoveel te eerder moet het Gelders Natuur Netwerk inclusief de belangrijkste verbindingen (EHS moet dan afgerond zijn) duurzaam functioneren. Deze verbindingen doen tevens dienst als corridors waardoor biodiversiteit als gevolg van klimaatverandering kan migreren.

2.

Speerpunt Mooi Landschap

Het (provinciaal) ruimtelijk beleid moet in de komende jaren een antwoord vinden op een aantal grote uitdagingen. Allereerst demografisch, zoals regionale krimp van de bevolking en een totale krimp van de beroepsbevolking. Zo zullen er tot 2030 naar verwachting tussen de 16.000 en 24.000 agrarische bedrijven in Nederland stoppen. Bij de stoppende boeren komen tot 2030 circa 24 miljoen m2 bedrijfsgebouwen en 8 miljoen m2 gebouwen met een woonfunctie beschikbaar. Wat betekent dit voor het platteland? Maar ook veranderingen in ons klimaat waardoor de temperatuur is steden verder stijgt en de hoeveelheid water die we te verwerken krijgen verder zal schommelen (overstromingen en perioden van droogte) zullen aanpassingen vereisen. Ten slotte kan ook de snelle ontwikkeling en digitalisering van de informatie grote gevolgen hebben. Nu al zie je dat jongeren digitale bereikbaarheid belangrijker vinden dan fysieke bereikbaarheid. Minder gebruik van de auto door jongeren in combinatie met krimp betekent bijvoorbeeld dat minder nadruk zou moeten komen te liggen op nieuw asfalt. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 40 / 59

Maar ondanks deze krimp zien we nog steeds dat het landschap verder verrommelt en dreigt te worden aangetast door wegen, bedrijventerreinen, kassen, megastallen, windmolens, zonne-akkers, autosloperijen, zendmasten, motorcross terreinen, campings, boomkwekerijen, monocultuur landbouwgronden et cetera, waardoor de leefbaarheid van het platteland verder vermindert . Tegelijkertijd is er momenteel minder maatschappelijk geld beschikbaar voor het landschap, en mogen we blij zijn als burgers of bedrijven bereid zijn mee te helpen het landschap te onderhouden en te verfraaien. Dit vereist een goede combinatie van aan de ene kant de klassieke ruimtelijke ordeningsplanologie met nadruk op de concentratie van ‘rood’ en andere kant een meer op uitnodigingsplanologie gebaseerde ruimtelijke ordeningsbeleid. Hier ligt de grote uitdaging voor de nieuwe Omgevingsvisie van de Provincie. Ten aanzien van congestie op weginfra blijven we op het standpunt staan dat dit het beste kan worden opgelost door vermindering van de verplaatsingsdruk, door meer en beter OV en fietsvoorzieningenverbreding en vervolgens aanpassingen aan bestaande wegen. Nieuwe infra komt pas op de laatste plaats en dient zo min mogelijk overlast te bezorgen voor mens, milieu en natuur. De GNMF is van oordeel dat:  In de nieuwe Omgevingsvisie de provincie zich niet alleen voor de provinciale belangen in de Natura 2000-gebieden en de EHS moet inzetten, maar samen met gemeenten ook voor het herstel en behoud van het landschap zoals de Nationale Landschappen én de basiskwaliteit van de witte gebieden.  De provincie zo veel mogelijk kiest voor concentratie van de versteningsopgave in plaats van deze over het hele landelijk gebied uit te smeren;  In 2015 een provinciaal/gemeentelijk vereveningsbeleid van kracht moet zijn waarbij een percentage van de investeringen/economische ontwikkeling ten goede komt aan kwaliteitsverbetering van natuur en landschap.  In 2020 Deltaprogramma niet alleen ons land veiliger maakt, maar ook ruimtelijke kwaliteit toevoegt;  In 2020 of zoveel te eerder de verrommeling en doorsnijding van het landelijk gebied gestopt moet zijn en actief ingezet is op herstel van ruimtelijke kwaliteit. Doortrekken van de A15 middels een brug over het Pannerdensch Kanaal is volgens ons nog steeds de slechtste optie;  In 2020 of zoveel eerder de landbouw echt duurzaam produceert en boeren beloond worden indien ze hierin voorop lopen.  In 2020 het weer aantrekkelijk is om in het landbouw-buitengebied te vertoeven en de Veldleeuwerik weer overal te horen is.

3.

Speerpunt Duurzaam Klimaat en energie

Klimaatverandering vormt een van de grote uitdagingen die de wereld op dit moment heeft. Aangezien het proces al volop gaande is, moeten we maatregelen nemen om de veranderingen op te vangen. Voor milieuorganisaties blijft toch de grootste uitdaging om dit proces te keren. Het Energie- akkoord van de SER (d.d. september 2013) welke mede is ondertekend door de Natuur en Milieufederaties is een compromis en een start. Het biedt handvatten voor provinciale en gemeentelijke klimaatambities. De Gelderse Provinciale en gemeentelijke klimaatprogramma`s zijn voor een deel ambitieus, maar zijn tot nu toe echter niet in staat gebleken om het tempo dat vereist is om de doelstellingen te halen, in de praktijk te realiseren. Het percentage duurzame energie in Gelderland ligt op 3%, terwijl dit landelijk 4.5% bedraagt en de doelstelling voor 2020 14% bedraagt. Bij gemeenten ontbreekt nog een adequate monitoring om de beleidsuitvoering goed te kunnen evalueren en beleid aan te scherpen. Een aantal Gelderse bedrijven hebben het benodigde urgentiegevoel (koplopers). Bij Gelderse (energie-intensieve) bedrijven blijft het energiebesparingstempo echter (nog) achter (ca. 0.5% per jaar). De voorlopers kunnen wel een steun in de rug gebruiken. De burger krijgt slechts zeer beperkte aandacht (via gedragscampagnes). Door concrete initiatieven op het gebied van energiebesparing, duurzame energie en duurzame mobiliteit van burgers te Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 41 / 59

ondersteunen, proberen we een bijdrage te leveren aan de bewustwording en tegelijk aan (een deel van) de oplossing. Daarbij concentreren we ons meer en meer op enkele onderwerpen waar we goede ervaring mee hebben opgedaan en het gevoel hebben echt meerwaarde te kunnen leveren, zoals burgers in de rol van buurtgenoten, huurdersverenigingen, lokale duurzame energie initiatieven door burgers, het stimuleren en ondersteunen van de realisatie van duurzame energieopwekking (zoals langs de A15), het ondersteunen van voorloperbedrijven e.d. Duurzame energieopwekking heeft ook ruimtelijke consequenties. Om dit enigszins te compenseren dienen degenen die de lasten dragen, ook mee te profiteren in de lusten en dient er ook compensatie/verevening voor het landschap plaats te vinden. Dit is ook van belang ten behoeve van het draagvlak onder de bevolking en bij de eigen achterban. Tenslotte wil de GNMF ook een bijdrage leveren ten aanzien van adaptatie van klimaatverandering. De GNMF is van oordeel dat:  In 2020 zijn alle woningen minimaal B geïsoleerd moeten zijn en wekt iedere burger zijn eigen elektrische energie (al dan niet individueel of in collectief verband) op.  In 2020 hebben we samen met burgers en bedrijven een gezonde omgeving voor mens en natuur gerealiseerd  In 2020 dient de bedrijfsvoering bij overheden in de provincie klimaatneutraal te zijn, dit vanwege het geven van het goede voorbeeld;  In 2020 hebben bedrijven alle mogelijke inspanningen verricht om het energiegebruik naar beneden te krijgen o.a. via de verruimde reikwijdte van de wet Milieubeheer.  In 2020 het energiegebruik in de provincie met 20% gedaald moet zijn (jaarlijkse energiebesparing 2% ;  In 2020 de emissie van broeikasgassen met 30% gedaald moet zijn (t.o.v. 1990).;  In 2020 14% van het Gelders energiegebruik duurzaam opgewekt moet worden (de helft lokaal);  In 2021 de provincie klaar moet zijn om de gevolgen van klimaatverandering door middel van o.a. natuurlijke buffers en klimaatbestendige steden op te vangen;  Uiterlijk in 2040 de hele provincie klimaatneutraal moet zijn.

4.

Speerpunt Participatie Achterban en Burgers

In een tijd dat het niet meer vanzelfsprekend is dat milieuorganisaties worden gesteund door overheden is het des te belangrijker dat de GNMF over een breed draagvlak beschikt in de Gelderse samenleving. Dit is ook de reden dat de GNMF in 2014 een vereniging is geworden. Op dit moment is het aantal lokale en regionale natuur-, milieu- en bewonersgroepen (na opschoning!) dat bij de GNMF is aangesloten tot boven de honderd gegroeid. Dit komt o.a. door een grotere bekendheid van de GNMF op het lokale niveau en door het feit dat we deze groepen ook actief ondersteunen of samen met hen optrekken . We willen echter niet alleen deze groepen vertegenwoordigen maar onze achterban ook uitbreiden met Gelderse burgers die natuur en milieu belangrijk vinden. Dit willen we bereiken door het organiseren van campagnes, door meer op zoek te gaan naar de mening van betrokken burgers, door burgers te betrekken bij ons werk en hun geluid te laten doorklinken richting politiek en door onze ondersteuning te verbreden en verder te verbeteren. Daarnaast gaan we ons uitdrukkelijk meer richten op samenwerking met bedrijven, die in hun sector voorloper (willen) zijn op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid. Ambities van de GNMF:  In 2015 is de ondersteuningsstructuur voor leden en lid-organisaties operationeel en zijn nieuwe werkwijzen ontwikkeld ten aanzien van ondersteuning burgers;  In 2015 heeft de GNMF een stevige rol t.b.v. overleg met en ondersteuning van voorloperbedrijven; Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 42 / 59



In 2017 is de federatiefunctie van de GNMF gewaarborgd en gefinancierd door middel van lidmaatschappen en donaties van in natuur en milieu geïnteresseerde burgers, aangesloten lokale groepen, voorloperbedrijven en overheden.

Etalageprojecten De GNMF heeft voor 2015 weer een hele reeks projecten op de plank liggen. De belangrijkste wil ik hier aanstippen: Gebiedsregie Hattemerpoort: In september heeft GS aan de GNMF de opdracht gegeven om het plan tot realisatie van de Hattemerpoort, met zo’n 200 ha nieuwe natuur, weer van de plank te halen en tot een uitvoeringsprogramma te komen dat halverwege 2015 moet leiden tot uitvoering. Ondertussen worden al met enkele boeren gesprekken gevoerd over functieverandering van hun grond, want je moet het ijzer smeden als het heet is. Verkiezingen: in 2015 vinden zowel de Provinciale als de Waterschapsverkiezingen plaats. Gedeputeerde Jan Jacob van Dijk heeft de partijen die ook aan de wieg stonden van het Manifest uitgedaagd met weer zo’n initiatief te komen. Ondertussen is de GNMF bezig om zowel op het gebied van natuur en landschap als op het gebied van energietransitie met een aanbod te komen richting de toekomstige formateur. Windpower Nijmegen: het uur U is geslagen voor de ontwikkeling van 5 windmolens. Het bestemmingsplan is definitief goedgekeurd en er ligt een Samenwerkingsovereenkomst met de gemeente Nijmegen waarin de ontwikkeling wordt gegund aan de stichting Wiek II waarin de GNMF participeert. Het komt er nu op aan om voldoende burgers te interesseren om participaties te nemen in dit windpark zodat er voldoende eigen vermogen is om het project te laten slagen. Ondertussen hebben we niet stilgezeten en ligt er ook een businessplan om onder de 5 windmolens een zonnepark van 11 ha te gaan ontwikkelen dat zowel stroom alsook warmte gaat leveren. De provincie heeft dit plan beloond met een subsidie van € 180.000. Voordat het gerealiseerd kan worden moet er echter nog veel gebeuren. Stook je Rijk: Dit landelijke project, getrokken door de GNMF is in 2014 voor de derde maal succesvol uitgevoerd en zal in 2015 weer worden voortgezet met subsidie van BZK en ondersteuning van de Woonbond en Aedes (koepel van de Woningbouwcorporaties). Het project zit met zijn activiteiten, namelijk het organiseren van een tripartite overleg tussen Woningbouwcorporaties, Huurderbelangenverenigingen en de gemeente, in het hart van de landelijke afspraken over energiebesparing in de huursector (onderdeel van het Nationaal Energieakkoord). Voetafdruk: Samen met onze collega Natuur- en Milieufederaties hebben we een tool ontwikkeld waarmee iedere Gelderse burger zijn Voetafdruk kan bepalen. Met deze online enquête gaan we in 2015 op zoek naar coalities met ander partijen om te trachten de Gelderse Voetafdruk te verkleinen. Werving en binding achterban: 2014 is voor de Gelderse Natuur en Milieufederatie het jaar van de grote veranderingen. Na 43 jaar een stichting te zijn geweest is de GNMF nu omgezet in een vereniging met ruim 100 lid-organisaties en ruim 150 particuliere leden. Deze verandering betekent ook dat de leden en lid-organisaties nu de baas zijn. Tijdens de eerste ALV begonnen de aanwezigen zich dit pas goed te realiseren, wat leidt tot een zelfbewuster optreden van de aanwezigen. Dat is buitengewoon positief: de Vereniging GNMF lééft! Dat geeft bestuur én organisatie nieuwe energie, die ook merkbaar was tijdens de tweede ALV waarop het Werkplan en de begroting werden goedgekeurd. In 2015 zullen weer 2 ALV’s worden georganiseerd waarin de leden de koers kunnen helpen uitzetten en toetsen. Jan Paul van Soest Voorzitter van de Gelderse Natuur en Milieufederatie


BEGROTING 2015 EN BESTEDINGEN WERKPLAN 2015 GNMF Begroting 2015

Gelderse Natuur en Milieufederatie 12 november 2014

Inkomsten (in euro)

Begroting 2015

Begroting Jaarrekening 2014 2013

Uitgaven (in euro)

Begroting Begroting 2015 2014

Jaarrekening 2013

Subsidies van overheden

Provincie Gld budgetsubsidie Provincie Gld projecten

266.350 61.940

290.400 48.000

313.432 14.398

8.370 159.440 95.200

37.200 120.100 5.000

46.558 105.888 25.500

118.000

118.000

118.000

15.000 73.700 6.000 4.300

10.000 68.700 8.500 -

6.943 71.970 7.774 12.926

Baten uit gezamelijke acties

Projecten NMF's Projecten Specifieke projecten Baten uit acties van derden

NPL vrij te besteden Overige baten

Contributies en donateurs Vriendenfonds GNMF Rente Overige baten

Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Algemene kosten Activiteiten projecten Specifieke projectkosten Communicatie Professionalisering Afschrijvingskosten Automatisering

527.300 28.500 40.000 9.840 62.660 95.200 15.500 6.000 3.000 7.500

526.500 32.800 48.000 7.000 55.900 5.000 18.800 5.000 3.200 8.500

532.130 41.248 50.025 6.824 58.779 25.500 13.866 2.326 3.070 5.045

Totaal

795.500

710.700

738.813

Resultaat - reservevorming Totale inkomsten

€ 808.300

€ 705.900

€

723.389

12.800

Totale uitgaven % provinciale budgetsubsidie % continuiteitsreserve t.o.v. uitgaven

4.800-

€ 808.300

€ 705.900

33,5% 43,8%

40,9% 47,2%

15.424€

723.389 42,4% 48,5%


totaal (in €)

cofinanciering nog onzeker (in €)

overige (in €)

150

92,00

13.800

-

13.800

-

2.000

2.000

13.800

2.000

15.800

Gebiedsregie Hattemerpoort

a

0

345

345

92,00

-

31.740

31.740

-

10.200

10.200

-

41.940

41.940

-

Microplanologie m.b.v. beginspraak

a

0

695

695

92,00

-

63.940

63.940

-

-

-

-

63.940

63.940

-

Bescherming Natura 2000 (grensoverschrijdend)

a

0

40

40

92,00

-

3.680

3.680

-

9.200

9.200

-

12.880

12.880

*

9.200

Burgernatuurwacht

a

50

150

200

92,00

4.600

13.800

18.400

-

-

-

4.600

13.800

18.400

*

13.800

Servicepunt groen- en landschapsontwikkeling

a

50

0

50

92,00

4.600

-

4.600

-

-

-

4.600

-

4.600

Nacht van de Nacht

a

140

60

200

92,00

12.880

5.520

18.400

-

2.000

2.000

12.880

7.520

20.400

Ruimte voor de rivier / Deltaprogramma

a

200

0

200

92,00

18.400

-

18.400

-

-

-

18.400

-

18.400

Spiegelgroep Waalweelde

a

0

100

100

92,00

-

9.200

9.200

-

10.800

10.800

-

20.000

20.000

Schone en Beleefbare Waal

a

0

85

85

92,00

-

7.820

7.820

-

-

-

-

7.820

7.820

-

Provinciale- en Waterschapsverkiezingen

a

0

40

40

92,00

-

3.680

3.680

-

-

-

-

3.680

3.680

-

Landschapspark Danenberg

a

40

0

40

92,00

3.680

-

3.680

-

-

-

3.680

-

3.680

-

Mobiliteit, logistiek en bedrijvigheid

a

140

0

140

92,00

12.880

-

12.880

-

-

-

12.880

-

12.880

-

Verloedering Platteland

a

100

0

100

92,00

9.200

-

9.200

-

-

-

9.200

-

9.200

-

Duurzame landbouw

a

0

50

50

92,00

-

4.600

4.600

-

-

-

-

4.600

4.600

Acquisitie projecten A

a

0

150

150

92,00

-

13.800

13.800

-

-

-

-

13.800

13.800

activiteiteiten

totaal uren (in €)

uren

overige uren (in €)

0

uurtarief (in €)

150

totaal uren

a

overige (in uren)

budgetsubsidie (in €)

cofinanciering nog (deels) onzeker

totaal (uren + activieiten)

totaal activiteiten (in €)

overige activiteiten (in €)

budgetsubsidie activiteiten (in €)

budgetsubsidie uren (in €)

budgetsubsidie (in uren)

Stadsnatuur (bijen)

Werkplan 2015: bestedingen

A. MOOI GELDERLAND Speerpunt Kwaliteit Gelderse Natuur *

2.000

-

Speerpunt Mooi Landschap *

2.930 -

*

20.000

*

-

*

28.600

B. DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Klimaat en Energie Windpower Nijmegen/Energiesnelweg A15

b

0

495

495

92,00

-

45.540

45.540

-

5.000

5.000

-

50.540

50.540

Energie Servicepunt

b

100

300

400

92,00

9.200

27.600

36.800

-

1.000

1.000

9.200

28.600

37.800

-

Stook je rijk

b

135

200

335

92,00

12.420

18.400

30.820

-

93.520

93.520

12.420

111.920

124.340

Gelderse Voetafdruk

b

50

150

200

92,00

4.600

13.800

18.400

-

-

-

4.600

13.800

18.400

*

13.800

LNG in het transport

b

30

30

60

92,00

2.760

2.760

5.520

-

-

-

2.760

2.760

5.520

*

2.760

-


cofinanciering nog onzeker (in €)

cofinanciering nog (deels) onzeker

225

92,00

20.700

-

20.700

-

-

-

20.700

-

20.700

0

150

92,00

13.800

-

13.800

-

-

-

13.800

-

13.800

Gelders Energie Akoord

b

100

100

200

92,00

9.200

9.200

18.400

-

-

-

9.200

9.200

18.400

*

9.200

Acquisitie projecten B

b

0

200

200

92,00

-

18.400

18.400

-

-

-

-

18.400

18.400

*

-

totaal (in €)

overige (in €)





totaal (uren + activieiten)

uurtarief (in €)

0

150


totaal uren


overige (in uren)

225

b

activiteiteiten


b

Klimaat en energiebeleid


uren Bedrijven, energie en milieu

Werkplan 2015: bestedingen

-

C. SAMEN VOOR MOOI EN DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Achterban en Burgers Geef om Gelderland

c

0

300

300

92,00

-

27.600

27.600

-

5.000

5.000

-

32.600

32.600

Cursussen leden en lidorganisaties

c

100

0

100

92,00

9.200

-

9.200

-

500

500

9.200

500

9.700

-

Helpdesk leden en lidorganisaties

c

200

0

200

92,00

18.400

-

18.400

1.000

-

1.000

19.400

-

19.400

-

Werving en binding

c

225

175

400

92,00

20.700

16.100

36.800

-

7.500

7.500

20.700

23.600

44.300

-

Ondersteuning voorloperbedrijven

c

100

75

175

92,00

9.200

6.900

16.100

-

-

-

9.200

6.900

16.100

-

Externe communicatie

c

250

0

250

92,00

23.000

-

23.000

-

-

-

23.000

-

23.000

-

Werkplan, Jaarverslag, Seizoen- en PS-brieven

c

100

0

100

92,00

9.200

-

9.200

9.130

-

9.130

18.330

-

18.330

-

Bestuurlijke overleggen en voorbereiding NLO

c

150

50

200

92,00

13.800

4.600

18.400

-

500

500

13.800

5.100

18.900

-

Samenwerkingsoverleggen NMF

c

0

180

180

92,00

-

16.560

16.560

-

-

-

-

16.560

16.560

-

Acquisitie projecten C

c

0

185

185

92,00

-

17.020

17.020

-

-

-

-

17.020

17.020

-

-

-

7.360

7.360

*

-

Communicatie en Overleggen

*

-

Overig Samenwerking IVN en SLG in 2013-2015

c

Beroepsprocedures

c

0

80

0

50

80

92,00

-

7.360

7.360

-

-

50

92,00

-

4.600

4.600

-

510

510

-

5.110

5.110

-

TOTAAL

2785 4285

7070

92,00

256.220

394.220

650.440

10.130

147.730

157.860

266.350

541.950

808.300

102.290

TOTAAL MOOI GELDERLAND

870

1715

2585

92,00

80.040

157.780

237.820

-

34.200

34.200

80.040

191.980

272.020

47.930

TOTAAL DUURZAAM GELDERLAND

790

1475

2265

92,00

72.680

135.700

208.380

-

99.520

99.520

72.680

235.220

307.900

54.360

TOTAAL SAMEN voor MOOI/DUURZAAM GELDERLAND 1125 1095

2220

92,00

103.500

100.740

204.240

10.130

14.010

24.140

113.630

114.750

228.380

-


VERANTWOORDING BUDGETSUBSIDIE 2014

werkelijke kosten

werkelijke uren

begrote uren

werkelijke kosten

Aandeel Provincie Gelderland

werkelijke uren

begrote uren

begrote kosten

Totaal

begrote kosten

Overzicht 2014: budgetsbusidie (begroot uren/kosten en werkelijke uren/kosten)

A. MOOI GELDERLAND Speerpunt Kw aliteit Geldese Natuur Stadsnatuur (bijen)

150

€

15.500

188

€

18.091

150

€

13.500

153

€

11.432

Hattemerpoort Gebiedsregie

200

€

19.000

296

€

34.044

0

€

-

80

€

7.128

Microplanologie

835

€

75.159

814

€

67.446

0

€

-

0

€

-

Tijdelijke natuur

200

€

18.000

62

€

5.298

150

€

13.500

62

€

5.298

Lokale biodiversiteit verhogen

200

€

19.400

0

€

-

100

€

9.000

0

€

-

Biodiversiteit in de bouw grondstoffenmarkt

125

€

11.250

0

€

-

0

€

-

0

€

-

Natura 2000

100

€

9.000

186

€

16.056

100

€

9.000

186

€

16.056

Ruimte voor de rivier (Waalw eelde)

100

€

9.000

223

€

19.258

100

€

9.000

223

€

19.258

Spiegelgroep Waalw eelde

100

€

20.000

162

€

21.455

0

€

-

0

€

-

Nacht van de Nacht

245

€

25.590

258

€

24.293

175

€

18.750

207

€

19.917

Schone rivieren

200

€

20.000

17

€

1.309

100

€

9.000

0

€

-

Natuur, landschap en milieu Omgevingsvisie

100

€

9.000

97

€

9.166

100

€

9.000

97

€

9.166

Provinciale- Waterschaps verkiezingen

150

€

14.500

90

€

8.180

0

€

-

0

€

-

Landschapspark Danenberg

50

€

4.500

42

€

3.561

50

€

4.500

33

€

2.857

Duurzame mobiliteit en logistiek

100

€

9.000

150

€

13.547

100

€

9.000

150

€

13.547

Totaal Mooi Gelderland

2856

€

278.899

2583

€

241.704

1125

€ 104.250

1190

€

104.658

156

€

13.539

0

€

-

Speerpunt Mooi Landschap

B. DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Klim aat en Energie Hier opgew ekt Gelderland

425

€

39.250

392

€

34.896

100

€

9.000

Windpow er Nijmegen/Energiesnelw eg A15

500

€

50.000

445

€

44.137

0

€

-

Vervolg Windpow er Nijmegen

0

€

-

311

€

26.931

0

€

-

0

€

-

100

€

15.540

314

€

91.229

48

€

4.318

70

€

5.943

Klimaatbestendige stad

40

€

3.600

0

€

-

25

€

2.250

0

€

-

Footprint

100

€

11.040

48

€

6.356

56

€

5.040

48

€

4.276

Zoetw atervoorziening

60

€

5.400

60

€

5.193

50

€

4.500

60

€

5.193

Ondergrond/schalie- en steenkoolgas

100

€

10.500

31

€

2.590

100

€

10.500

31

€

2.590

LNG-dialoog

62

€

5.580

32

€

2.845

27

€

2.430

16

€

1.400

Bedrijven, energie en milieu

150

€

13.500

275

€

23.347

150

€

13.500

175

€

14.857

Klimaat en energiebeleid

80

€

7.200

207

€

17.574

80

€

7.200

150

€

12.735

Werkplaats collectieve zonnedaken

0

€

-

32

€

2.717

0

€

-

0

€

-

Natuurlijke veiligheid Deltaprogramma Rivieren

186

€

16.700

157

€

13.589

130

€

11.700

130

€

11.252

Totaal Duurzaam Gelderland

1803

€

178.310

2303

€

271.404

766

€

70.438

835

€

71.785

Stook je rijk


werkelijke kosten

werkelijke uren

begrote uren

werkelijke kosten

Aandeel Provincie Gelderland

werkelijke uren

begrote uren

begrote kosten

Totaal

begrote kosten

Overzicht 2014: budgetsbusidie (begroot uren/kosten en werkelijke uren/kosten)

C. SAMENWERKEN AAN HET NETWERK Speerpunt Achterban en Burgers Geef om Gelderland

300

€

32.000

310

€

27.644

0

€

-

Regionale inbreng

200

€

19.000

108

€

10.426

200

€

19.000

0

€

-

108

€

10.426

Cursussen achterban

100

€

9.500

21

€

1.849

0

€

-

0

€

-

Helpdesk

250

€

23.500

237

€

19.187

250

€

23.500

237

€

19.187

Servicepunt natuur en landschapsontw ikkeling

75

€

6.750

0

€

-

75

€

6.750

0

€

-

Ondersteuning voorloperbedrijven

200

€

18.000

162

€

14.283

100

€

9.000

100

€

8.760

Werving en binding achterban

325

€

36.790

406

€

39.728

150

€

13.500

234

€

21.696

Externe communicatie GNMF

250

€

22.500

304

€

22.729

250

€

22.500

304

€

22.729

Werkplan, Jaarverslag, Seizoen- en PS-brieven

100

€

16.000

72

€

14.195

100

€

16.000

72

€

14.195

Bestuurlijke overleggen, incl. voorbereiding

150

€

14.029

284

€

26.989

100

€

9.000

243

€

21.820

Samenw erkingsoverleggen NMF

235

€

21.150

342

€

31.653

0

€

-

0

€

-

Secretariaat Coordinatie Water

40

€

3.600

143

€

12.377

0

€

-

0

€

-

Samenw erking IVN en SLG 2013-2015

119

€

10.689

33

€

3.192

41

€

3.690

0

€

-

Beroepsprocedures

50

€

5.000

64

€

8.143

0

€

-

0

€

-

Acquisitie projecten

193

€

17.370

198

€

17.057

0

€

-

0

€

-

Totaal Sam enw erken aan het netw erk

2588

€

255.878

2682

€

249.453

1266

€ 122.940

1298

€

118.812

Totaal A+B+C

7247

€

713.087

7567

€

762.561

3157

€ 297.628

3322

€

295.255

Com m unicatie en Overleggen


totaal (uren + activiteiten)




€ 216.918

€ 2.275

€ 22.511

€ 24.786

€ 104.658

€ 137.046

€ 241.704

€ 126.100

€ 197.885

€0

€ 73.520

€ 73.520

€ 71.785

€ 199.620

€ 271.404

Samenwerken aan het netwerk

1297,6

1384,4

2682,0

€ 108.022

€ 121.311

€ 229.333

€ 10.790

€ 9.330

€ 20.120

€ 118.812

€ 130.640

€ 249.453

Totaal

€ 282.190

€ 361.945

€ 644.136

€ 13.065

€ 105.360 € 118.425

€ 295.255

€ 467.306

€ 762.561

uren

totaal (in €)

€ 114.534

€ 71.785

overige (in €)

€ 102.384

2302,5


2582,5

1468,0

Duurzaam Gelderland

activiteiten

totaal uren

1392,3

834,5

Mooi Gelderland


overige (in uren)

1190,2

Overzicht 2014: werkelijke kosten




OVERZICHT DECLARABELE UREN EN UITGAVEN BUDGETSUBSIDIE EN OVERIGE FINANCIERINGSBRONNEN VERDEELD NAAR DOELSTELLING

3322,3

4244,7

7567,0

Incidentele lasten (niet tot het uurtarief behorend

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

€ 26.063

Totaal

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

€ 788.623


BEREKENING GEMIDDELD UURTARIEF 2014 Het gemiddelde uurtarief van de GNMF in 2014 bedroeg € 85,13 (in 2013: 85,27). Het uurtarief is berekend op basis van de salariskosten, sociale lasten en pensioenpremie per medewerker en per declarabel uur (gemiddeld over alle projecten bedraagt € 50,28 per uur (in 2013 was dit € 49,91). Per fte is gerekend met 1.450 declarabele uren per jaar. Vervolgens is het uurtarief opgehoogd met alle overige personeelskosten (die niet onder de declarabele uren vallen) per declarabel uur € 22,12 (in 2013: € 19,61) en de overige kosten (huisvesting, kantoorkosten, algemene kosten etc.) per declarabel uur € 12,73 (in 2013: € 15,75). Het uurtarief van € 85,13 is in de tabel “Overzicht declarabele uren en uitgaven budgetsubsidie en overige financieringsbronnen verdeeld naar doelstelling” af te leiden uit: € 644.135 / 7.567.


VERKORT FINANCIEEL VERSLAG VERENIGING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE - ARNHEM

BALANS PER 31 DECEMBER 2014 in euro's ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Verbouwing Inventaris

Ref.

31-12-2014 € €

31-12-2013 € €

1 3.931 1.862

4.957 3.019 5.793

7.976

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Overige vorderingen 2

Liquide middelen

Totaal

3

151.949

87.052 151.949

87.052

453.644

476.929

611.386

571.957


VERENIGING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE - ARNHEM

PASSIVA Reserves en fondsen

31-12-2014 € €

31-12-2013 € €

-

45

Ref.

Stichtingskapitaal Continuïteitsreserve

4

355.200

358.118

Egalisatiereserves provinciale budgetsubsidie

5

9.144

-

364.344

358.118

42.964

47.464

Voorzieningen Overige voorzieningen Kortlopende schulden Crediteuren Vooruitontvangen subsidies en projectbijdragen Belastingen en premies sociale verzekeringen Reservering vakantiegeld Reservering vakantiedagen Overige schulden

Totaal

6

29.946

9.413

7

107.592

86.321

8 9 10 11

20.286 17.853 14.606 13.794

17.424 19.741 10.389 23.042 204.078

166.330

611.386

571.957



STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2014 in euro's

Ref.

€

Werkelijk 2014 €

Begroot 2014 € €

Werkelijk 2013 € €

Baten Subsidies van overheden

Budgetsubsidie Provincie Gelderland Projectsubsidie Provincie Gelderland

304.400

290.400

313.432

21.402

48.000

14.398

325.802

338.400

327.830

Baten uit gezamenlijke acties (projecten) Vereniging de Natuur en Milieufederaties Terreinbeheerders Specifieke projecten Overige projecten

25.380 21.330 58.097 133.431

37.200 18.820 5.000 101.280

46.558 20.117 25.500 85.771

238.238

162.300

177.946

Baten uit acties van derden (NPL)

118.000

118.000

118.000

Totaal

682.040

618.700

623.776

Baten wervingsacties Overige baten Rentebaten

12 13 14

81.353 25.204 6.210

78.700 8.500

78.914 12.926 7.774

112.767

87.200

99.613

Som der baten

794.807

705.900

723.389

Te transporteren

794.807

705.900

723.389


€ Transport

Werkelijk 2014 €

Begroot 2014 € €

Werkelijk 2013 € €

794.807

705.900

723.389

Lasten Besteed aan doelstellingen Doelstelling A: GNMF voor een mooi Gelderland Doelstelling B: GNMF voor een duurzaam Gelderland Doelstelling C: samenwerken aan het netwerk

205.462

235.180

226.304

234.606

146.650

201.889

200.021

202.600

174.691

640.089

584.430

602.884

8.964

2.500

5.864

11,0%

3,2%

7,4%

Kosten beheer en administratie

139.570

123.770

130.064

Som der lasten

788.623

710.700

738.813

Kosten eigen fondsenwerving % van baten eigen fondsenwerving Beheer en administratie

Saldo van baten en lasten

6.184

-/-

4.800

-/-

15.424

9.144 2.960

-/-

4.800

-/-

15.424

6.184

-/-

4.800

-/-

15.424

Resultaatbestemming: Toevoeging egalisatiereserve budgetsubsidie -/Onttrekking continuïteitsreserve



JAARREKENING

GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING Algemeen De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgingsprijs. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs. De jaarrekening is opgesteld volgens de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende instellingen”. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van investeren wordt naar tijdsgelang afgeschreven. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de vereniging. Eigen reserves Binnen de eigen reserves wordt onderscheid gemaakt in vrij besteedbare reserves en vastgelegde reserves. Vrij besteedbaar reserves Binnen het vrij besteedbaar reserve is een continuïteitsreserve gevormd, bedoeld om de continuïteit te waarborgen in geval van (tijdelijke) tegenvallende inkomsten. Egalisatiereserve budgetsubsidie Een egalisatiereserve is een reserve die wordt gevormd uit exploitatieoverschotten die zijn toe te rekenen aan ontvangen provinciale budgetsubsidiemiddelen. Het verschil tussen de vastgestelde subsidie en de werkelijke kosten van de activiteiten waarvoor de subsidie in een kalenderjaar werd verleend, komt ten gunste of laste van de egalisatiereserve. De hoogte van de egalisatiereserve mag maximaal tien procent van het verstrekt provinciaal budgetsubsidiebedrag voor het betreffende boekjaar zijn. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2014 • 55 / 59

VERENIGING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE - ARNHEM Voorzieningen De reservering pensioenpremies is gewaardeerd op nominale waarde. Jaarlijks zal, met ingang van 2012, een vrijval van deze reservering worden gebruikt om verwachte stijging van pensioenpremie(s) te egaliseren. Grondslagen voor de resultaatbepaling Subsidies Subsidies worden verantwoord voor zover met redelijke zekerheid kan worden vastgesteld dat ze worden verkregen en voorzover ze aan het boekjaar kunnen worden toegerekend. Aandeel in acties van derden Deze inkomsten betreffen de door het “Fonds de Provinciale Milieufederaties” toegezegde jaarlijkse bijdrage van de Nederlandse Postcodeloterij. Baten uit eigen fondsenwerving Onder de baten uit eigen fondsenwerving zijn de bijdragen van de aangesloten organisaties verantwoord alsmede bijdragen van donaties (particulieren en bedrijven). Uitvoeringskosten Deze kosten bestaan uit niet direct toewijsbare kosten en worden procentueel verdeeld op basis van de urenregistratie van het personeel. Pensioenlasten De Vereniging heeft een toegezegde pensioenregeling, die in de jaarrekening wordt verwerkt alsof zij een toegezegde bijdrageregeling is, waarbij derhalve niet alle risico’s verbonden aan deze pensioenregeling tot uitdrukking zijn gebracht in de in de balans opgenomen pensioenverplichting. Hierop geldt één uitzondering: de pensioenlast die te maken heeft met reeds voorzienbare salarisstijging in het komend jaar wordt als last aan het huidige boekjaar toegerekend. Rentelasten en rentebaten De rentelasten en rentebaten betreffen van derden ontvangen (te ontvangen) en aan derden betaalde (te betalen) interest.



Specificatie en verdeling uitvoeringskosten naar bestemming/beschikbaar voor doelstelling Doelstelling Kosten

Aankoop en verwervingen (projectkosten)

Wervings-

Beheer &

Totaal

Begroot

Totaal

A

B

C

kosten

Administratie

2014

2014

2013

€

€

€

€

€

€

€

€

24.786

73.520

15.924

4.197

-

118.425

63.400

86.099

2.565

2.287

2.599

91

4.510

12.051

21.300

14.372

160.203 8.356

142.834 7.450

163.341 8.524

4.061 215

103.394 4.105

Kantoor- en algemene kosten

8.300

7.400

8.362

361

23.687

48.110

55.000

56.849

Automatiseringskosten Afschrijving en rente

1.252 -

1.116 -

1.272 -

40 -

1.641 2.234

5.320 2.234

8.500 3.200

5.045 3.070

205.462

234.606

200.021

8.964

139.570

Publiciteit, communicatie en professionalisering Personeelskosten Huisvestingskosten

Totaal

573.833 526.500 532.130 28.651 32.800 41.248

788.623 710.700 738.813

De kosten voor de doelstellingen bedragen in 2014: € 640.089,=. De kosten voor Beheer en Administratie bedragen € 139.570,=. Ten opzichte van de totale kosten ad € 788.623,= bedraagt dit 17,7%. - doelstelling A: € 205.462,= (26,1%) - doelstelling B: € 234.606,= (29,7%) - doelstelling C: € 200.021,= (25,4%)

Percentage kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van baten uit eigen fondsenwerving = 11% ( € 8.964,= / € 81.353,=).


Meander 701

Postbus 60071

6800 JB Arnhem

V vvg

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan:

het Bestuur van Vereniging Gelderse Natuur- en Milieufederatie

11 • f registeraccountants bv.

Het in dit verslag opgenomen verkort financieel verslag, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2014 en de samengevatte staat van baten en lasten over 2014, is ontleend aan de ge controleerde jaarrekening van Vereniging Gelderse Natuur- en Milieufederatie te Arnhem. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 3 april 2015. Het verkort financieel verslag bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van de in Neder land geldende van toepassing zijnde grondslagen voor de financiële verslaggeving. Het kennisne men van het verkort financieel verslag kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Vereniging Gelderse Natuur- en Milieufederatie. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaar rekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven op pagina 55 en 56 van het jaarverslag. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over het verkort financieel verslag op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder Neder landse standaard 810 “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzich ten”. Oordeel Naar ons oordeel is het verkort financieel verslag in alle van materieel belang zijnde aspecten con sistent met de gecontroleerde jaarrekening van Vereniging Gelderse Natuur- en Milieufederatie en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven op pagina 55 en 56 van het jaarverslag.

Arnhem, 3 april 2015 VWGNijhof registeraccountants b.v.

w.g. W. van der Rijt RA

T (026) 3698300 F (026) 36983991 E-maîl: nfo.arnhemø~vwpnijhof.nl

1-IR 10020986

Op al onze diensten zijn van toepassing onze algemene voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel Ie Arnhem onder nummer 10020986


Jaarverslag 2014 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Recommend Documents