Jaarverslag 2013 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Jaarverslag 2013 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem Tel. 026 3523740 Fax 026 3892093 [email protected] www.gnmf.nl © Gelderse Natuur en Milieufederatie, april 2014

FINANCIËLE ONDERSTEUNING De Gelderse Natuur en Milieufederatie wordt ondersteund door de provincie Gelderland en de Nationale Postcode Loterij

De Provincie Gelderland De Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft in 2013 van de Provincie Gelderland een budgetsubsidie ontvangen ter grootte van € 313.432 (prijspeil 2012) dankzij deze bijdrage heeft de GNMF een groot aantal projecten kunnen uitvoeren. Voor een gedetailleerd overzicht zie Verkort Financieel verslag.

De Nationale Postcode Loterij Met de flinke bezuinigingen waar het kabinet op inzet, neemt het belang van particuliere fondsenwervers zoals de Nationale Postcode Loterij toe. De goededoelenloterij is een bewezen en succesvol middel tot fondsenwerving. De bijdrage van de loterij en haar deelnemers is uniek, want deze is niet alleen meerjarig, maar goede doelen bepalen ook zelf de besteding ervan, op basis van hun expertise. Inmiddels wordt er jaarlijks door de Goede Doelen Loterijen (Nationale Postcode Loterij, BankGiro Loterij en VriendenLoterij) ruim 400 miljoen euro geworven voor het goede doel, dat is meer dan 1 miljoen euro per dag. De Goede Doelen Loterijen zijn hiermee de grootste fondsenwerver van Nederland: 25 procent van alle private giften in Nederland komt van de deelnemers van de Goede Doelen Loterijen. Maandelijks spelen 3,5 miljoen huishoudens in Nederland met deze loterijen mee, en met de helft van hun lot dragen ze bij aan een betere wereld. De drie loterijen hebben als missie het steunen van goede doelen die werken aan: • een rechtvaardige en groene wereld: Nationale Postcode Loterij; • cultuur en behoud cultureel erfgoed: BankGiro Loterij; • verbetering van welzijn en gezondheid in Nederland: VriendenLoterij. Het huidige kabinet heeft aangegeven het kansspelbeleid te willen moderniseren. Wij hopen dat de voorgestelde wijzigingen in het kansspelbeleid de Nationale Postcode Loterij voldoende ruimte geeft om de succesvolle fondswerving op dit niveau voort te zetten. Zonder de Postcode Loterij en haar deelnemers zouden wij immers een groot deel van onze initiatieven niet kunnen realiseren. De Gelderse Natuur en Milieufederatie kan dankzij de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij de volgende projecten uitvoeren: Microplanologie, Geen Groei Veestapel, Doortrekking A15, Bedrijven en Milieu, HIER Opgewekt, Beroepsprocedures, Klimaat en Energie en Samenwerking Natuur en Milieufederaties.

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 3 / 57

Joris Hogenboom (voorzitter van De Natuur en Milieufederaties), Imme Rog (managing director Nationale Postcode Loterij), Sonja Sars (secretaris van De Natuur en Milieufederaties), Corinne Ellemeet (Netwerkdirecteur van De Natuur en Milieufederaties) Foto: Roy Beusker Fotografie


INHOUD Doelstelling en Organisatie ......................................................................................6 Voorwoord..................................................................................................................7 Samenvatting .............................................................................................................8 De GNMF voor een mooi Gelderland (A) ............................................................... 10 De GNMF voor een duurzaam Gelderland (B) ....................................................... 17 Samenwerken aan het netwerk (C) ........................................................................ 22 Beleid en organisatie .............................................................................................. 28 Doorkijk in 2014 ....................................................................................................... 39 Begroting 2014 en bestedeingen werkplan 2014 GNMF....................................... 43 Verantwoording budgetsubsidie 2013 ................................................................... 46 Overzicht declarabele uren en uitgaven budgetsubsidie..................................... 47 Berekening gemiddeld uurtarief 2013 .................................................................... 48 Verkort Financieel verslag ...................................................................................... 49 Accountantsverklaring bij verkort financieel verslag .......................................... 56 Lijst met afkortingen en begrippen: Bp: bestemmingsplan CRO-Teuge: Commissie Regionaal Overleg Teuge EHS: Ecologische Hoofdstructuur GGOR: Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime GLB: (Europees) Gemeenschappelijk Landbouw Beleid GNN: Gelders Natuurnetwerk GO: Groene Ontwikkelingszone IVN: Vereniging Natuur- en Milieu Educatie KRW: (Europese) Kader Richtlijn Water LTO: Land- en Tuinbouw Organisatie (Noord/Gelderland) MER: Milieu Effect Rapport Natura 2000: Europese topnatuurgebieden met extra beschermingsregime (Vogel- en Habitatgebieden) NLO: Natuur en Landschap Overleg (met Gelderse terreinbeheerders) NMF: Natuur en Milieufederaties LDE: Lokaal Duurzaam Energie-initiatief PAS: Programmatische Aanpak Stikstof PHS-GON: Programma Hoogfrequent Spoor – Goederenvervoer Oost-Nederland PRO: Provinciale Raad voor Omgevingsbeleid RO: Ruimtelijke Ordening ROP: Rail Opstap Punt SLG: Stichting Landschapsbeheer Gelderland SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden TBO: Terrein Beherende Organisatie TOP: Prioritaire gebieden waar de verdroging in 2015 moet zijn opgelost Wro: Wet Ruimtelijke Ordening

Het officiële jaarverslag inclusief de volledige jaarrekening is op te vragen bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem 026-3523740 [email protected] Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 5 / 57

DOELSTELLING EN ORGANISATIE De statuten van de stichting Gelderse Milieufederatie zijn per 2 december 2011 gewijzigd, omdat de naam is gewijzigd in stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie. De stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: De beïnvloeding van het beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer in Gelderland, zowel door het stimuleren van dat beleid door het uitdragen van denkbeelden en het signaleren van knelpunten, als door het, op professioneel hoogwaardige en effectieve wijze, behartigen van belangen op genoemde gebieden, in en buiten rechte en met alle wettige middelen, onder meer in procedures tegen het verlenen van vergunningen en in inspraak- en besluitvormingsprocedures, alsmede tegen elk ander besluit op welk gebied dan ook waarbij schade/nadeel, direct of indirect, aan natuur en/of landschap en/of milieu kan worden toegebracht; Het overdragen van de expertise van de stichting aan lokale en regionale groepen teneinde die groepen eveneens in staat te stellen op hun beurt het gemeentelijk of regionaal beleid aldus te beïnvloeden; Als eerste aanspreekpunt te fungeren voor inwoners, overheden of instellingen, die zich met een vraag op het gebied van landschap en milieu geconfronteerd zien. De stichting beoogt niet het maken van winst. De organen van de stichting zijn:  Het Bestuur  Raad van Advies  De werkorganisatie


VOORWOORD De Gelderse Natuur- en Milieufederatie voegde in 2013 een nieuwe activiteit toe aan de portefeuille, die we in het zakenjargon business-development zouden kunnen noemen: het ontwikkelen van activiteiten waar nog geen financiering voor is, maar die als het goed gebeurt later inkomsten kunnen opleveren. Ondernemen, dus. Maatschappelijk ondernemen, dat wel, maar toch: ondernemen. Dat startte in 2013 door medeverantwoordelijkheid te nemen voor de ontwikkeling van een windcoöperatie in Nijmegen. Dat project was eerder gestopt doordat commerciële rendementseisen niet haalbaar bleken. Maar een interessant maatschappelijk rendement waarvan de bevolking kan profiteren behoort wel tot de mogelijkheden. De GNMF wil dat helpen mogelijk te maken. In de komende jaren zullen naar verwachting meer projecten en plannen ‘ondernemend’ worden benaderd, vooral op de terreinen hernieuwbare energie en natuurontwikkeling. Dat is een goed antwoord op de veranderende omstandigheden in politiek en samenleving: afnemende subsidies voor natuur en milieu, en een ‘energieke samenleving’ die zelf plannen en initiatieven opzet, en niet wacht tot een overheid in de benen komt. Initiatieven van onderaf zijn te waarderen, maar er zijn ook zorgen: tal van initiatieven (zoals de talloze energiecoöperaties) vertragen, omdat op zeker moment spelregels uit het verleden de ontwikkelingen kunnen gaan belemmeren: ruimtelijke ordening, belastingregels, bouwvoorschriften, energiewetgeving, noem maar op. Tussen droom en daad staan dan wetten in de weg, en praktische bezwaren. Dan komen overheden tóch weer in beeld, om de barrières te slechten waar de initiatieven van onderaf op stuiten. Daar ligt voor de Gelderse Natuur- en Milieufederatie naar verwachting ook een blijvende rol, die ook in 2013 weer volop speelde: verbinding hebben met ‘de energieke samenleving’, het maatschappelijk veld, de achterban, en bij overheden helpen realiseren dat er ruimte is voor hernieuwbare energie, natuur en groene ruimte en een gezonde leefomgeving zoals onze achterban die graag ziet. In samenwerking en goed overleg als het kan, via geven en nemen en compromissen als dat nodig is, maar desnoods via acties en procedures als de natuuren milieubelangen met voeten worden getreden en een bedrijf of overheid blind is voor andere dan puur financieel-economische belangen. Gelukkig is de harde lijn zelden nodig. Om nog dichter bij die ‘energieke samenleving’ oftewel onze achterban te zitten, is in 2013 een begin gemaakt met de omvorming van de Stichting naar een Vereniging. Dat is voor de rol die de GNMF wil spelen een logischer en democratischer vorm. Een Vereniging behartigt immers de belangen van de leden, en de leden beslissen uiteindelijk over wat ze willen en hoe ze hun ideeën vorm willen geven. In 2014 wordt die verandering naar Vereniging voltooid. Jan Paul van Soest Voorzitter Gelderse Natuur en Milieufederatie


SAMENVATTING De belangrijkste resultaten

Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur:. 









De biodiversiteit in Gelderland loopt nog steeds terug m.n. vanwege de kaalslag in het landelijk gebied. Daartegenover staat dat er steeds meer biodiversiteit wordt gerealiseerd in de stedelijke gebieden. Hieraan bijgedragen door samen met Iriszorg bijenproject te ontwikkelen waar verslaafden een actieve bijdrage leveren als bouwer bijenkasten en assistent imker. Hiervoor Nationaal groenfonds natuuraanmoedigingsprijs gekregen; Binnen de EHS, op ons advies nu GNN geheten, liggen goede mogelijkheden om de biodiversiteit te verhogen. Met de Manifestpartners en als voorzitter van de Planologiewerkgroep hebben we ingezet op voldoende middelen voor een goed beheer. Ook hebben we ingezet op verevening en compensatie mogelijkheden zodat m.n. de Groene Ontwikkelzone (waaronder de verbindingen) kwalitatief en kwantitatief kan worden verbeterd. Tenslotte hebben we ons ingezet voor voldoende bescherming van deze ontwikkelzone. Concreet geadviseerd t.a.v. het hoofdstuk natuur en landschap voor de Omgevingsvisie. Hiervoor ook gelobbyd bij Statenleden; Ook provincie ziet nu steeds meer het belang in van een goede compensatieregeling voor ingrepen in de EHS. We hebben een bijdrage geleverd aan een eenduidige methode samen met de gemeenten; Zorgen hebben we t.a.v. het oplossen van de stikstofovermaat in de natuur. Het ziet er niet naar uit dat de landelijke PAS hier voldoende brongerichte maatregelen voor gaat nemen. Wel hebben we via het ruimtelijk spoor (bestemmingsplannen) gemeenten aangesproken op beperken van nieuwe stalruimten voor groei van de veestapel. Uitvoerig hierover met diverse gemeente gesproken en handreikingen aangeboden. Met (nagenoeg) alle gemeenten heeft dit tot overeenstemming geleid; Op dit moment ligt alle natuurontwikkeling nog steeds stil vanwege o.a. juridische problemen met doorlevering van gronden (positieve uitspraak EU hof Gelijkberechtigden). GNMF blijft binnen de Manifestpartners nadruk leggen op realiseren van verbindingen. Hebben ook als GNMF samen met DLG stappen gezet waaronder gezamenlijk aanbod om de Hattemerpoort te gaan ontwikkelen als trekker.

Speerpunt Mooi landschap 

 





Met omwonenden en natuur en milieugroepen actie gevoerd voor voorkomen verdere verstening Gelderse landschappen en goede invulling van Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik casus sauna Berendonck; Als secretaris en deelnemer actieve bijdrage geleverd aan Waalweeldeproject; Steeds meer en beter ingezet op vooroverleg bij bestemmingsplanwijzigingen waardoor wensen van de GNMF beter en gemakkelijker kunnen worden meegenomen door gemeenten. Hierover intensief overleg gevoerd met diverse gemeenten met wederzijds positieve reacties. Samen met andere Natuur en Milieufederaties, Natuur en Milieu en Milieudefensie actie opgezet ter voorkoming van de groei van de veestapel na afschaffen Dierrechten en Melkquota in 2015. Hierbij Gelderse burgers betrokken met landelijke Ansichtkaartenactie met inmiddels landelijk 15.000 inzendingen, diverse actie- bijeenkomsten in Gelderland en actie tegen grote mestvergister in Varsseveld; Bij diverse (rond)wegen geadviseerd over nut- noodzaak en het belang van natuur, landschap en leefomgeving ingebracht. Daarbij regelmatig opgetrokken met provincie. We blijven teleurgesteld dat provincie kiest voor de A15 doortrekking via een brug.


Speerpunt Klimaat en energie: 

   

 

Leiding gegeven aan landelijke Stook-je-rijk project gericht op de gebouwde omgeving (ligt de grootste potentie aan energiebesparing) en specifiek in de huursector heeft de GNMF bijgedragen aan hogere ambities bij corporaties, huurdersbelangenverenigingen en gemeenteraden van diverse Gelderse gemeenten; GNMF heeft via inspraak, lobby enz. voortdurend inbreng geleverd op provinciale en gemeentelijke plannen om CO2 reductie te bewerkstelligen; Actief bijgedragen aan zoeken naar goede locaties voor windenergie in Gelderland m.n. langs de A15; Het GNMF servicepunt HIER opgewekt ondersteunt inmiddels al zo’n 40 lokaal duurzame energiecoöperaties in heel Gelderland; In Nijmegen op verzoek van de gemeente zelf aan de slag gegaan om windenergiecoöperatie op te zetten voor realisatie van 5 windmolens langs de A15. Coöperatie opgericht met nu al 250 leden. Tijd en energie gestoken in goede contacten met tegenstanders in Reeth. Samen met gemeente en windmolenontwikkelaar haast gezet achter MER en bestemmingsplanwijziging; GNMF heeft inbreng vanuit de NMF’s gecoördineerd in Deltaprogramma Klimaatverandering en in de aanpak via natuurlijke klimaatbuffers; Aandacht besteed aan veiligheidsaspecten van opslag chemische middelen en gebruik bestrijdingsmiddelen in de landbouw.

Speerpunt Participatie achterban en geïnteresseerde burgers: 

Tal van activiteiten met en voor Gelderse burgers georganiseerd zoals Schaliegas en veestapeldebatten, Maak van Gelderland geen megastal, Hou Berendonck toegankelijk en groen, Nacht van de nacht, Big Jump en oprichten windmolencoöperatie;



De GNMF heeft samen met de andere NMF’s een nieuw databeheersysteem geïmplementeerd. En hierop overgestapt;



Belangrijke stappen gezet om van de GNMF een vereniging te maken met aangesloten organisaties en individuele leden. Dit om de relatie met de achterban beter vorm te kunnen geven. Ook van belang nu de GNMF op zoek moet naar nieuwe financieringsvormen; 10puntenplan opgesteld voor de schrijvers van de verkiezingsprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen en voor onze achterban; Via PS brieven de Statenleden geadviseerd over de standpunten van de GNMF; De GNMF heeft de banden met Gelderse voorloperbedrijven aangehaald en adviseert hen actief; Samen met IVN en Landschapsbeheer Gelderland Meerjarig educatief programma opgesteld voor 2014-2015 en verder. IVN aanbod gedaan om kantoorruimte bij GNMF te huren; Bezuinigingsvoorstellen uitgewerkt om bezuinigingen in 2014-2016op te vangen. Eerste stap is dat IVN bij GNMF intrekt.

    

Leeswijzer In de volgende hoofdstukken staat per project aangegeven wat de gestelde doelen waren, wat de bereikte resultaten zijn en wordt een toelichting gegeven op de bereikte resultaten. Verder zij bij elke activiteit het aantal gerealiseerde uren en bijbehorende totale werkelijke kosten en de begrote aantal uren en totale kosten aangegeven.


DE GNMF VOOR EEN MOOI GELDERLAND (A) Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur Beoogde resultaten 2013 Natura 2000 Voorstellen gedaan om de instandhoudingsdoelstellingen te bevorderen en deze standpunten uitgedragen bij opstelling beheerplannen; Voorstellen gedaan zodat de GGOR’s effectief bijdragen aan anti-verdrogingsdoelen. Idem voor KRW t.a.v. waterkwaliteit; Voorstellen gedaan die leiden tot halvering depositie waaronder 10% stikstofdepositiereductie d.m.v. Gelders gebiedenbeleid; Draagvlak gerealiseerd bij achterban.

Bereikte resultaten 2013 Gerealiseerd 123,5 uren / € 11.055,= Voorstellen gedaan ten aanzien van beheerplannen Rijntakken, Binnenveld, Randmeren en Veluwe; Voorstellen gedaan in zienswijze provinciale Omgevingsvisie; Overleg gevoerd met de lokale natuur en milieu achterban en LTO over Rijntakken over de ontwerp beheerplannen Rijntakken en Binnenveld Schriftelijke reactie EZ m.b.t. conceptbeheerplan Rijntakken; Landelijke bijeenkomsten bijgewoond over PAS; Zienswijze ingediend over Nota Reikwijdte en detailniveau PAS en hierover gecommuniceerd met ministerie; Achterban in de Achterhoek geïnformeerd over stand van zaken PAS.

Toelichting Begroot 150 uren / € 13.500,= Aanvullende gezamenlijke schriftelijke reactie naar de staatssecretaris vanwege het advies om stroomdalvegetatie op dijktaluds uit te sluiten; Volgen en communiceren ontwikkelingen rond Natura 2000 SOU Binnenveld. Landelijk agenderen oplossingen; Bijdrage aan provinciale omgevingsvisie m.b.t. antiverdrogingsbeleid, TOP gebieden hydrologische beïnvloedingsgebieden en stikstofproblematiek; Overal waar PAS aan de orde kwam gehamerd op het feit dat de PAS in 18 jaar moet leiden tot reductie stikstof tot aan wat gebied aan kan (kritische depositie waarde), m.n. in de droge gebieden waar waterbeleid weinig invloed heeft.

Hart voor natuur/Geef om Gelderland en stadsnatuur (bijen/stadsvogels) Samen met IVN en SLG project geformuleerd dat invulling geeft aan de doelen van de werkgroep Betrokkenheid van de taskforce Natuur en Landschap van de provincie; Minimaal 4000 mensen betrokken bij actie en projecten; Inzendingen geworven voor Pluk van de Petteflet-prijs, de winnaar van de Gelderse nominatie bekendgemaakt en deze geholpen met nominatie voor de landelijke prijs.

Gerealiseerd 432,5 uren / € 44.656,=

Begroot 325 uren / € 41.250,= / onzeker € 5.500,=

Samen met IVN en SLG voor werkplan 2014 ideeën uitgewerkt voor draagvlak en betrokkenheid van burgers bij goed natuurbeleid; Najaar 2013 Geef om Gelderland campagne georganiseerd over twee actuele onderwerpen: “Geen schaliegas, geen megastallen”. Goede samenwerking met Milieudefensie, Natuur en Milieu, Nederland Schaliegasvrij en Leefbaar Buitengebied Gelderland (zie verderop); Breed gedragen publieksactie tegen bouwplannen in de Berendonck (Wijchen) voortgezet. 2500 handtekeningen opgehaald onder petitie “Hou de Berendonck toegankelijk en groen” (helft in 2013), 750 lezers Berendonck-nieuwsbrief. Veel kritische zienswijzen bij ontwerpbestemmingsplan Thermen

I.s.m. lokale groepen zijn 3 informatiebijeenkomsten “Geen schaliegas, geen megastallen” georganiseerd; deze zijn bezocht door ruim 100 personen. De avonden lieten zien dat het zeer zinvol is om als GNMF bijeenkomsten te organiseren rond actuele thema’s. Ze toonden ook aan dat de kritiek van de GNMF op schaliegaswinning en uitbreiding veestapel wordt gedragen door een brede achterban; Berendonck-acties hebben geleid tot nadere beoordeling thermencomplex volgens ‘Ladder voor duurzame verstedelijking’, maar géén afstel van de plannen. Buur maakt Natuur bereikte de tweede plaats mede dankzij actieve steun van de GNMF.


Acquisitie financiering gerealiseerd; In minimaal 7 gemeenten initiatieven voor stadsnatuur geïnitieerd; Deelname van minimaal vijf scholen middels huisvesting bijen/stadsvogels en uitvoering lesprogram; Lespakket plus informatieve website.

Natuur en landschap in de omgevingsvisie Plannen ingediend voor bescherming en voldoende voortgang in de realisatie van nieuwe natuur en de verbindingen; Heldere en gedragen inspraakreactie op voorontwerp Structuurvisie geschreven; Via persberichten en ingezonden artikelen aandacht gerealiseerd voor proces tot wijziging Structuurvisie; Naar PS-leden lobbyactiviteiten ondernomen om draagvlak te creëren voor eigen visie; Met ideeën gekomen en draagvlak verworven voor een steviger rol van N&M organisaties in de stimulering en bescherming van Gelderse natuur en landschap; Draagvlak gerealiseerd bij achterban. Lokale biodiversiteit verhogen

Berendonck. Bezwaar ingediend tegen ontheffing Flora- en Faunawet voor de das; Gelderse Pluk van de Petteflet-natuurprijs naar landelijk niveau opgeschaald. 7 inzendingen voor de Gelderse Pluk van de Petteflet-prijs geworven. Genomineerde Buur maakt Natuur uit Doetinchem geholpen. In de Nijmeegse wijk Wolfskuil zijn ruim 100 nestkasten voor gierzwaluwen gebouwd en opgehangen, in samenwerking met een hobbycentrum, vluchtelingenorganisatie GAST en een basisschool; Er zijn elf bijenkasten geplaatst in Nijmegen, in samenwerking met IrisZorg en Ingrid Kerkvliet, o.a. op stadhuis Nijmegen. Opbrengst circa 10 kilo honing. Er zijn vergaande contacten/afspraken in drie andere gemeenten. Businessplan Stadsbijenproject won Aanmoedigingsprijs van het Nationaal Groenfonds (€ 2.500,-). Veel mediaaandacht voor Stadsbijen, zowel lokaal, Gelders als landelijk. Gerealiseerd 239 uren / € 21.493,= Als voorzitter van de werkgroep planologie Natuur en landschap bijdrage geleverd aan de Omgevingsvisieteksten over dit onderwerp; Uitgebreide inspraak reactie geleverd op het voorontwerp Omgevingsvisie o.a. op landbouw, milieu, mobiliteit, donkerte en ruimtegebruik; Via ingezonden artikel in de Gelderlander aandacht gevraagd voor het belang van de nieuwe Omgevingsvisie; Inbreng geleverd bij diverse inspraakbijeenkomsten en bij ladderlaboratorium ruimtelijke kwaliteit en ronde tafelbijeenkomsten natuur en landschap commissie LCJ en mobiliteit commissie MIE; Regiobijeenkomsten georganiseerd voor achterban (zie Regionale Inbreng). Gerealiseerde geen uren / geen kosten

Gierzwaluwproject in Nijmegen was een vervolg op de Pluk van de Petteflet-prijs 2012, waarbij de GNMF winnaar Jochem Kühnen steun beloofde bij zijn stadsvogelactiviteiten; Bedrijven benaderen GNMF en IrisZorg zelf om deel te kunnen nemen. Nu de logistiek in de praktijk goed functioneert, willen we dit project in 2014 uitrollen in regio Arnhem-Nijmegen. De publiciteit is al goed; actieve acquisitie is een vereiste voor het welslagen van het project. Wel contact gelegd met IVN over opzetten scholenproject. Dit heeft niet geleid tot uitvoering. Begroot 150 uren / € 13.500,= Als trekker van het Gelders Manifest er mede voor gezorgd dat de inbreng van de manifestpartners overal gehoord werd; Mede voor gezorgd dat de gemeenten zijn aangehaakt bij Manifest, waarmee dreigende tweespalt werd voorkomen; Voortdurend belang van samenwerking binnen Manifestpartners uitgedragen; Als voorzitter van de werkgroep Natuur en landschap inbreng van de werkgroep in de Omgevingsvisie teksten bewaakt. Ook aandacht gevraagd dat de kaartbeelden breed worden besproken (laatste check vindt begin 2014 plaats); Vaststelling Omgevingsvisie zomer 2014 zal duidelijk maken wat invloed van GNMF is geweest. Begroot 200 uren / € 19.400,= / onzeker € 10.400,=


2 trainingen: Plannen voor de Natuur met in totaal tenminste 20 deelnemers aangeboden

Opzet gemaakt voor acquisitie bij gemeenten, opgenomen in GNMF portfolio en uitgezet; Vanwege ontbrekende financiering is project helaas niet uitgevoerd.

Tijdelijke natuur Inventarisatielijst potentiële tijdelijke natuur gerealiseerd; Bij bedrijven en gemeenten met aanbod (offerte) geacquireerd; Eventueel eerste project in uitvoering genomen.

Gerealiseerde geen uren / geen kosten Met SLG en IVN afspraken gemaakt over aanbod aan bedrijven en gemeenten om voor hen tijdelijke natuur te realiseren, inclusief ontheffing voor de Flora en Faunawet; Aanbod tijdelijke natuur opgenomen in GNMF-portfolio en meegenomen in gesprekken met enkele gemeenten en bedrijven; Begin 2014 gesprekken over eerste opdracht. Tevens plan opgevat om begin 2014 i.s.m. o.a. Geldersch Landschap, VNO-NCW, Innovatienetwerk een bijeenkomst voor Gelderse bedrijven en gemeenten te organiseren over tijdelijke natuur. Gerealiseerd 801 uren / € 69.913,= Zienswijzen ingediend op: Bp Laag-soeren-oost (Rheden); Bp Otterlo Sportpark Kastanjehof (Ede); Bp Zaltbommel sportcomplex; Evenement Enduro Bronckhorst (Zelhem); Hattumse Loo , ontheffing RVG, Bp Parklaan Ede, Omgevingsvergunning horecavoorziening Veerweg te Randwijk (Overbetuwe); Bp Miggelenbergweg Hoenderlo (Apeldoorn); evenementenvergunning ‘off road’ ZAMC Lochem, Nbwet Oldebroek; Overleg met gemeenten Voorst, , Ermelo, Elburg en Barneveld geadviseerd over bestemmingsplan buitengebied. Alleen met gemeente Barneveld (nog) geen overeenstemming bereikt. Overlegd met Nijkerk over Nieuw Hulckestein, Ede over de Sysselt,, Rheden over compensatie voor natuurschade Nimmerdor,

Microplanologie Reageren op bestemmingsplannen buitengebied enz. van Gelderse gemeenten; Minimaal 5 inspraakreacties in vooroverleg gegeven en waar mogelijk gemeentebestuur overtuigd van het gegrond zijn van gestelde bezwaren tegen bepaalde beleidsvoornemens; Oplossing gevonden voor minimaal 2 concrete casussen via overleg met overheden / initiatiefnemer; Inbreng afgestemd met TBO’s en eigen achterban.

Inleidende gesprekken met o.a. IVN gevoerd. Gepolst bij gesprekken met diverse wethouders, wat helaas niet leidde tot concrete toezeggingen. Acquisitie via ambtelijke kanalen is vervolgens blijven liggen vanwege zwangerschapsverlof. Begroot 200 uren / € 18.000,= / onzeker € 9.000,= In 2013 georiënteerd op acquisitiemogelijkheden tijdelijke natuur, uitvoering eerste project pas in 2014 te verwachten. Overzicht van braakliggende of nog uit te geven bedrijventerreinen geschikt voor Tijdelijke natuur ontbreekt en maakt daardoor gerichte acquisitie moeilijk. Een betere aanpak lijkt direct contact met gemeenten en bedrijven. Inspiratie daarvoor is o.a. opgedaan bij een bijeenkomst van NMU en het Innovatienetwerk over tijdelijke natuur. Begroot 800 uren / € 72.000,= / onzeker € 18.312,= Door verzet milieuorganisaties woningbouwplannen Rhederhof gereduceerd. Via deelname klankbordgroep met gemeente en ontwikkelaars over andere invulling, krijgt de das deel van zijn leefgebied terug. Door GNMF, lokale groepen, het Geldersch Landschap is intensief overleg gevoerd met de gemeente over Parklaan Ede met als eerste resultaat dat bp na ontwerp is aangepast. Landgoed Hoekelum blijft gespaard door verlegging wegtracé. Bp Kieveen van Apeldoorn ingetrokken mede vanwege druk GNMF en omwonenden; Overleg van GNMF en omwonenden met gemeente over motorcross in Natuurgebied het Zand, waardoor er voorlopig geen jaarlijkse toertocht meer door het natuurgebied zal plaatsvinden; Lokale groep effectief ondersteund bij beroep tegen vestiging nertsenfarm in Putten bij natuurgebied; Bestemmingsplan Kruismaten Oldebroek. De wens van de GNMF een zone langs het randmeer te bestemmen als natuur (buffer tegen het industrieterrein) is door de gemeente gehonoreerd. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 12 / 57

Speerpunt Mooi Landschap Beoogde resultaten 2013 Regionaal waterbeleid Inbreng geleverd op de belangrijke waterbeheerkwesties, in belang van natuur en milieu bij ontwikkeling van volgende generatie stroomgebiedsbeheerplannen; Halfjaarlijks wateroverleg en een veldexcursie met de (groene) waterschapbestuurders georganiseerd.

Ruimte voor de rivier Bijdrage geleverd aan de selectie van top projecten van Waalweelde; Bijgedragen aan leidraden rivieren m.b.t. Ruimte voor de rivier en ruimte voor natuur, landschap en cultuurhistorie (LNC waarden); Achterban geraadpleegd en waar nodig ondersteund.

Spiegelgroep Waalweelde Een gevraagde en ongevraagde advisering van het Bestuurlijk Platform Waalweelde m.b.t. onderwerpen als:

Bereikte resultaten 2013 Gerealiseerd 140 uren / € 12.190,= Inbreng geleverd bij de Provinciale Agenda Waterveiligheid en Zoetwatervoorziening Inbreng geleverd in de ontwerp provinciale omgevingsvisie; Bijgedragen aan Deltaprogramma zoetwater voorziening Oost Nederland (ZON); Kwaliteit Veluwerandmeren bewaakt via deelname aan het natuur en recreatieschap Veluwerandmeren (opvolger IIVR); Geadviseerd over de nieuwe generatie stroomgebiedsbeheerplannen via KRW Rijn west, Rijn midden, Rijn Oost en Maas); Gereageerd op het beregeningsbeleid Oost Nederland; Overleg groene waterschapbestuurders bijgewoond en input geleverd. Gerealiseerd 289 uren / € 25.165,= Structureel deelgenomen en bijgedragen aan de Waalweelde kerngroep en spiegelgroep; Bijgedragen aan de selectie en adoptie van de Waalweelde topprojecten; Advies ruimte voor de rivier+ als voorkeursstrategie Waal geformuleerd in overleg met de lokale, regionale en landelijke natuur en milieuorganisaties. Projectvoorstel Schone Waal ontwikkeld; Bijdrage geleverd aan 25 jaar Millingerwaard; Overleg gehad over inpassingsplan Waalwaard; Regelmatig overleg gevoerd met oppervlaktedelfstoffenindustrie. Gerealiseerd 163,5 uren / € 14.368,= Diverse adviezen geleverd;

Toelichting Begroot 125 uren / € 11.250,= Inbreng op de ontwerp provinciale omgevingsvisie specifiek gericht op het vervallen van de hydrologische beschermingszones in de provinciale verordening; Bij de zoetwatervoorziening gepleit voor een robuuste aanpak, ook in de ruimtelijke ordening; Gekozen voor regelmatig bijwonen en input leveren op overleg waterschapbestuurders i.p.v. organiseren eenmalige veldexcursie.

Begroot 150 uren / € 13.500,= Overleg gevoerd met de Ruimte voor de Rivier, ARK natuurontwikkeling, WWF en Staatsbosbeheer over de uitvoering van het programma Stroomlijn; Overleg met K3 Delta (inzet Bemmelse waard, Millingerwaard, Havikerwaard, Lingezeegen en Welsumse waarden), met Dekker, met BASAL (Huissensche waarden), met Van Nieuwpoort (Lobberdense waard) en met Nederzand en lokale organisaties n.a.v. schriftelijke reactie op de winvergunningen Winssen/Geertjesgolf (H1); Overleg met Groenlandencomité over voortgang sorteerinstallatie Bemmelse waarden. Begroot 75 uren / € 20.000,= Momenteel bekijken we hoe we als spiegelgroep invulling kunnen geven aan onze proactieve rol;


o Visieontwikkeling op de lange termijn; o Projecten in uitvoering; o Hoogwaterbescherming in het kader van het Deltaprogramma Rivieren. Als secretaris zorgdragen dat de spiegelgroep optimaal kan functioneren. Vegetatiebeheer en delfstoffenwinning langs de rivieren Acquisitie financiering. Onder voorbehoud van deze financiering met betrokken partijen uitwerking van het door de GNMF en achterban voorgestane beheer en ontwikkeling van de uiterwaarden van de grote rivieren, daartoe behoort ook het stroomlijnen van ‘Stroomlijnen’. GLB certificering eerste peiler Met LTO zoeken naar pilotmogelijkheden en financiering daarvan. Geen groei veestapel Burgerinitiatief gestart voor verlenging voor 5 jaar van de dierrechtenregeling uitgebreid voor alle gehouden dieren, eventueel voor melkveehouderij invoeren van grondgebondenheid; Minimaal 4000 handtekeningen verzameld.

Landschapspark Danenberg Er ligt een door achterban en bewoners gedragen plan Landschapspark Danenberg als aanzet tot ontwerpbestemmingsplan.

Als secretaris vier bijeenkomsten voor de Spiegelgroep Tevens extra bijeenkomsten georganiseerd het kader van het deltaprogramma; Zorggedragen voor verslaglegging en opbouwen van de website; De invulling van de spiegelgroep verloopt volgens planning.

Inleidingen georganiseerd over verschijnsel ‘piping’ en over stroomlijn en vegetatielegger.

Gerealiseerde geen uren / geen kosten

Begroot 100 uren / € 9.000,= /onzeker € 4.500,=

Financiering van een gezamenlijk project is helaas niet gerealiseerd..

Wel is incidenteel deelgenomen aan de het project Uiterwaarden beheer in het kader van Waalweelde, en is kennis uitgewisseld met Rijkswaterstaat en achterban in het kader van Ruimte voor de Rivier

Gerealiseerde geen uren / geen kosten Bij LTO onvoldoende belangstelling om samen met GNMF te werken aan gezamenlijk project Gerealiseerd 158,5 uren / € 18.199,= Landelijk ruim 10.000 ansichtkaarten verzameld, waarvan ten minste 800 getraceerde Gelderse deelnemers (geschat aantal 1500). Ruim 200 deelnemers uit Gelderland hebben aangegeven op de hoogte gehouden te willen worden van de actie. Actie heeft er mede toe geleid dat de Staatsecretaris heeft aangegeven de dierrechten voor varkens en pluimvee te willen voortzetten tot minimaal 2018 en dat de melkveehouderij grondgebonden moet blijven. Gerealiseerd 22 uren / € 1.993,= Deelname aan Strategisch Overleg (2x) heeft ertoe geleid dat de discussie over de te volgen procedures tussen initiatiefnemer en gemeente is opgelost; Inbreng geleverd aan voorbereidingen voor snelkookpan (voorbeeldproject ruimtelijke kwaliteit); Voortgang ontwikkeling landschapspark teruggekoppeld naar onze lokale

Nog geen urentoekenning Zoektocht naar rol GNMF bij GLB even stilgezet. Begroot 200,0 uren / € 20.000,= I.s.m. lokale groepen zijn 3 informatiebijeenkomsten over het onderwerp georganiseerd (Varsseveld, Ede, Nijmegen), waar in totaal 100 mensen aan hebben deelgenomen. Via lokale actie in Varsseveld is aandacht gevraagd voor de ansichtkaartenactie van de (landelijke en regionale) pers. Ook is een ingezonden artikel geplaatst in Dagblad de Gelderlander. Begroot 50 uren / € 4.500,= / onzeker € 4.500,= De ontwikkeling van het Landschapspark heeft als gevolg van personele wisselingen en wijzigingen in trekkersrol tussen ontwikkelaar en gemeente vertraging opgelopen, waardoor in 2013 geen ontwerpbestemmingsplan in procedure kon worden gebracht. Verwachting is nu dat deze medio 2014 in procedure zal komen; Het project is een voorbeeldproject ruimtelijke Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 14 / 57

Wegen mobiliteit, bedrijventerreinen, logistiek Heldere standpunten en inspraakreacties geleverd, mede gedragen door (lokale) natuuren milieuorganisaties voor de diverse wegen, die in 2013 aan bod komen; Bij ten minste 2 terreinen activiteiten op gezet om de aanbevelingen van de GNMF overgenomen te krijgen; Draagvlak onderzocht bij achterban voor regionaal ROP (bij Valburg) en één regionaal overslagpunt in Rivierenland.

Nacht van de Nacht De negende Nacht van de Nacht op 26 oktober 2013 in Gelderland geïnitieerd en gecoördineerd; 30 activiteiten met bij goede weeromstandigheden tenminste 2000 deelnemers georganiseerd; Op 10 locaties met activiteiten is naast de nachtelijke beleving ook handelingsperspectief

vertegenwoordigers; Planvorming wordt in 2014 voortgezet. Gerealiseerd 255 uren / € 24.099,= Inspraakreactie/zienswijzen ingediend bij N303 Voorthuizen, voorontwerp-provinciaal inpassingsplan Medel en bij de projecten: PHSGON, MER-evaluatie Betuweroute, en noordoostelijke rondweg Voorhuizen (met gemeente Barneveld overeenstemming bereikt over compensatieplan voor deze rondweg). Bij N309 ’t Harde is gekozen voor de nulplus-variant, bij de N345 Voorst voor de westelijke omlegging. Wij hebben deze keuzes van PS ondersteund; Met bewonersgroepen en bedrijfsleven gezamenlijk statement gemaakt over ontwikkeling N786; Informatiebijeenkomsten gestart met lokale bewonersgroepen langs de door te trekken A15. Samen met andere milieuorganisaties door Centrum Energiebesparing (CE) rapport “Uitbreiding snelwegen, nodig of overbodig” laten opstellen; Op initiatief van bewonersgroepen en bedrijfsleven A1/A12: met succes gevraagd om extra provinciale middelen ter vermindering van geluidbelasting Hoevenlaken. Inbreng natuurcompensatie A12 EdeGrijsoord bij projectaanbesteding. RWS-Utrecht neemt onze aanbevelingen mee. ROP-Valburg: gepleit voor kleinschalige en organische ontwikkeling van een ROP. Dit wordt gesteund door betrokken initiatiefnemers. Voor overslaglocatie Biezenburg is geen draagvlak. Gerealiseerd 249,5 uren / € 23.788,= 35 nachtactiviteiten zijn georganiseerd met ruim 2.500 deelnemers; Op alle locaties zijn folders met tips voor behoud van duisternis (handelingsperspectief) uitgedeeld; 184 personen hebben NAW achtergelaten om nader op te hoogte te worden gehouden; 67 nieuwe lezers nieuwsbrief Nacht van de Nacht.

kwaliteit van de provincie Gelderland. Begroot 250 uren / € 22.500,= N786: gepleit om de sobere kanaalvariant niet bij voorbaat af te schrijven, omdat deze op langere termijn mogelijk toch kansrijk is; Lokale bewonersgroepen langs de doorgetrokken A15 hebben de GNMF verzocht om informatie over de negatieve effecten met elkaar uit te wisselen; Het CE-rapport geeft aan dat tenminste bij nut/noodzaak van uitbreiding infrastructuur ook het laagste groeiscenario moet worden meegenomen. Wij zullen dit in 2014 bij infraprojecten ook onder de aandacht brengen; PS heeft 1 miljoen toegezegd voor A1/A12. Inpassing en compensatie is mede n.a.v. onze zienswijze en overleg met gemeente in het bestemmingsplan overgenomen; Ontwikkeling van Biezenburg als overslaglocatie wordt op basis van de huidige inzichten door ons niet als noodzakelijk ervaren. Bij lokale achterban blijkt er ook geen draagvlak voor te zijn.

Begroot 150 uren/ € 15.500,=/onzeker € 5.500,= De GNMF heeft i.s.m. Dagblad de Gelderlander een nachtvaart op de Waal georganiseerd, waaraan 150 personen deelnamen; De workshop “nachtbeleving” heeft ertoe geleid dat bij 6 locaties extra aandacht was voor de nachtbeleving. 25 vrijwilligers hebben deelgenomen aan de workshop “nachtbeleving” op 19 juni Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 15 / 57

gegeven voor terugdringen onnodige verlichting door burgers. Big Jump Minimaal 2 Big Jumps in Gelderland georganiseerd; Minimaal 50 mensen per Big Jump bij goede weersomstandigheden hebben deelgenomen; Samenwerking gerealiseerd met Waterschappen en andere mogelijke partners zoals Watermuseum; Media-aandacht voor achtergronden van schoon water in communicatiebeleid meegenomen.

Gerealiseerd 104 uren / € 8.657,= Op 8 juli organiseerde de GNMF in Bussloo een Big Jump. In eerste instantie met Waterschap Vallei & Veluwe als medeorganisator , maar later zag het hiervan af. Beheerder verleende medewerking; De Big Jump in Bussloo had een zeer magere opkomst van zo’n tien springers. In heel Nederland sprongen er 500 mensen, waarvan 80 bij de landelijke Big Jump in Heerhugowaard; De GNMF ondersteunde de landelijke communicatie, waardoor het radioprogramma Vroege Vogels uitgebreid aandacht besteedde aan waterkwaliteit en het evenement.

georganiseerd met het IVN, als voorbereiding op de organisatie van een avondactiviteit tijdens de “Nacht van de Nacht”. Begroot 200 uren / € 20.500,=/onzeker € 10.250,= De deelname in Gelderland was teleurstellend en voor een deel te wijten aan het tegenvallende weer; De inzet aan media-benadering en promotie was vrijwel gelijk aan die van 2012; Het succes bij 8 andere locaties was wisselend en ook hier lag het verband met het weer; Twee conclusies liggen in ieder geval voor de hand: het is belangrijk een goede mede-trekker erbij te hebben, en het evenement is erg weersafhankelijk. Herbezinning op prioritering in 2014.


DE GNMF VOOR EEN DUURZAAM GELDERLAND (B) Speerpunt Klimaat en Energie Beoogde resultaten 2013 Natuurlijke veiligheid in het Deltaprogramma Rivieren Inbreng geleverd gericht op een Deltabeslissing veiligheid die voortaan uitgaat van een overstromingskans benadering i.p.v. overschrijdingskans, waarmee een integrale veiligheidsbenadering in beeld komt die meer kansen biedt aan duurzamere en natuurlijkere oplossingen dan dijkverzwaringen; Inbreng geleverd gericht op de opname van drie Natuurlijke klimaatbuffers als kansrijke strategie in het Deltaprogramma. In het bijzonder in de deelprogramma’s Rivieren en Veiligheid; De achterban geraadpleegd en indien nodig ondersteund.

Bereikte resultaten 2013 Gerealiseerd 227,5 uren / € 19.809,=

Toelichting Begroot 211,5 uren / € 19.050,=

Bijdrage aan advies (opstellen, redigeren) van Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers (CNK) voor Deltaprogramma 2014 van het Overlegorgaan Infrastructuur en Milieu (OIM); Overleg gevoerd met de staf Deltacommissaris; Bijgedragen aan de opzet van een klankbordgroep Deltadeelprogramma Rivieren; Adviezen stuurgroepen Delta Rijn en Maas via de klankbordgroep Deltadeelprogramma Rivieren opgesteld; Presentatie Natuurlijke Klimaatbuffers voorbereid bij de Vereniging van Nederlandse Riviergemeenten; Smart Rivers, Natuurlijke Klimaatbuffers en Green Rhine Corridor gepresenteerd in ambtelijke begeleidingsgroep en stuurgroep Deltadeelprogramma Rivieren; Inbreng geleverd natuurlijke veiligheid in het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma en uitvoeringsprogrammering Deltadeelprogramma Rivieren. Bijdrage geleverd aan de Proeftuin Kop van de Betuwe bij ruimtelijke adaptatie; schriftelijk overleg gevoerd met de lokale organisaties langs de Rijntakken; Gerapporteerd over de inzet voor Natuurlijke Klimaatbuffers; Ruimte voor de Waal overleg gevoerd.

GNMF heeft geparticipeerd aan de vormgeving van de strategieën voor de Rivieren via het landelijke overleg Infrastructuur en Milieu, de klankbordgroep Deltaprogramma Rivieren en het regionale kwartaaloverleg (Kwarto). Daarbij is ook overleg gevoerd met de programmadirectie voor de rivieren en de staf van de deltacommissaris; De GNMF heeft met waardering gezien dat het Rivierklimaatpark IJsselpoort is opgenomen in de Voorkeursstrategie IJssel. Daarnaast heeft de GNMF geadviseerd de Rijnstrangen uit voeren in samenhang met de natuurontwikkeling. De Deltacommissaris heeft positief gereageerd op het schriftelijk verzoek van NMF, NM en Overstroom om de Waal Maas connectie bij Heerewaarden te onderzoeken als onderdeel van de Voorkeursstrategie Waal; De GNMF neemt deel aan de werkgroep Rivieren van het Expertisenetwerk Waterveiligheid (ENW) bij de toetsing van de verschillende strategieën, waaronder de nieuwe normering; De GNMF heeft de regionale inbreng van de Natuur en Milieufederaties en natuur beherende organisaties in een vijftal deelprogramma’s gecoördineerd. Daarbij nam de GNMF deel aan de programmateams van de coalitie natuurlijke Klimaatbuffers en Smart Rivers. De GNMF heeft bijgedragen aan de studie naar de opties voor een regionale adaptatiestrategie voor de Rivieren van Kennis voor Klimaat.


Klimaat en energie Minimaal twee adviezen aan provinciale Staten gegeven over voorstellen van GS met betrekking tot de uitvoering van het Energie Transitieprogramma 2012-2015; Minimaal twee adviezen aan gemeentelijke besturen c.q. gemeenteraden gegeven over nieuwe klimaatprogramma`s; Minimaal twee initiatieven voor duurzame energieopwekking ondersteund; Stappen gezet om CO2- prestatieladder geïmplementeerd te krijgen in provinciaal en eventueel gemeentelijk beleid.

Bedrijven, energie en milieu Vijfmaal inbreng geleverd bij revisievergunningen dan wel aanscherping van vergunningen. Hierbij wordt proactief de dialoog met bedrijf en bevoegd gezag gezocht; Bij het leveren van inbreng wordt tevens gekeken naar het niveau van energiebesparingsmaatregelen en opwekking van duurzame energie in de voorschriften.

Energiebesparing huursector/Stook je rijk Huurdersbelangenverenigingen in Arnhem, Ede/ Wageningen en Nijmegen zijn bewustgemaakt

Gerealiseerd 249 uren / € 21.216,= GNMF heeft zienswijzen ingediend op de GSvoorstellen Gelders Energiefonds, Notitie bio- en mestvergisting in Gelderland, Pilots decentrale energieopwekking, Omgevingsvisie (onderdeel Energie) en doelstelling windenergie; Aan de gemeenten Arnhem en Nijmegen is geadviseerd om jaarlijks een lokaal overleg met corporaties, huurdersverenigingen en gemeenteraad te organiseren; Aan de gemeente Geldermalsen, Neerijnen en Tiel is geadviseerd om bij nieuwe windinitiatieven burgerparticipatie maximaal toe te passen; Windpark Nijmegen en een tweede zonnepark bij de afvalverbrander ARN te Beuningen zijn actief ondersteund; Tijdens het bestuurlijk overleg is het belang van de CO2-prestatieladder besproken. Met de verantwoordelijke beleidsambtenaar is een gesprek gevoerd over uitbouw. Gerealiseerd 293 uren / € 24.965,= Bij 10 bedrijven is inbreng in de milieuvergunningen en rampenbestrijdingsplannen geleverd. Met de meeste bedrijven zoals NUON (gedoogvergunning Ketel 13 Kleefse Waard), GDF Suez Nijmegen (planvorming opwekking duurzame energie), Parenco (De-NOx papierslibverbrander), TWO(omgevingsvergunning en rampenbestrijdingsplan), Mead Johnson Nijmegen en Van Aalsburg te Neerijnen (spuiten met Captan) is een actieve dialoog gevoerd; Het beoordelen van energiemaatregelen en rendement is prominent bij de biomassa- en energiecentrales (Ketel 13 Kleefse Waard Arnhem, mestvergisting Aalten) aan de orde geweest. Gerealiseerd 216 uren / € 49.921,= Met steun van GNMF hebben huurders belangenverenigingen in Arnhem, Ede-

Begroot 125 uren / € 11.250,= De provincie heeft in mei de CO2-prestatieladder voor het eerst toegepast. Begin 2014 is een vervolgoverleg gepland met de teammanagers Beheer en Onderhoud.

Begroot 150 uren / € 13.500,= Met de beoordeling is concreet invulling gegeven aan de doelstelling om afdoende milieu- en gezondheidsbepalingen te realiseren in de betreffende vergunningen; Andere inbreng is geleverd bij de vergunningen van de volgende bedrijven: Agro Buren BV (rampbestrijdingsplan), mestvergisting Aalten, gieterij Doesburg, gieterij Vulcanus Doetinchem en grondwatersanering Bult van Putman.

Begroot 181 uren / € 47.190,= De behaalde resultaten laten zien dat de corporaties zich duidelijk bewust zijn geworden


(‘woonlasten worden lager’) en gestimuleerd om met het nieuwe convenant aan de slag te gaan richting eigen corporatie; Gemeenteraden en –besturen en corporaties zijn gestimuleerd om actief te werken aan ambitieuze energieafspraken met corporaties in lijn met het nieuwe Convenant; Corporaties geven de voortgang aan (in een lokale bijeenkomst); Projectcoördinatie van het project Stookjerijk2013; Een landelijke slotbijeenkomst ter afsluiting van dit project is succesvol georganiseerd; Acquisitie financiering voor 2014 gerealiseerd.

Ondergrond/schalie- en steenkoolgas Signaal gegeven als er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen die gevolgen hebben voor Gelderland; Inbreng geleverd voor de Rijksstructuurvisie en de Omgevingsvisie; Indien nodig campagne opgezet richting gemeenten en burgers.

Hier Opgewekt Nieuwe initiatieven effectief begeleid;

Wageningen en Nijmegen hun corporaties gewezen op het belang van energiemonitoring; De drie Arnhemse corporaties hun energieprestaties van het afgelopen jaar tijdens een bijeenkomst toegelicht. de Edese en Wageningse corporatie en vijf Nijmeegse corporaties hebben dit eveneens gedaan; In de gemeenten Arnhem, Ede-Wageningen en Nijmegen zijn corporaties ambitieuzer geworden bij de uitvoering van het convenant. De corporaties hebben aangegeven jaarlijks hun energieprestaties te presenteren en toe te lichten aan huurdersverenigingen en de raad; De GNMF heeft de landelijke projectcoördinatie ‘Stook je rijk’ 2013 uitgevoerd. De door de GNMF georganiseerde slotbijeenkomst ‘Stook je rijk’ in november 2013 is een landelijk succes geworden (75 deelnemers); Vervolgproject in 2014 is in december 2013 gerealiseerd. Gerealiseerd 89 uren / € 7.589,= Via eigen website, Facebook en nieuwsbrieven aandacht gegeven aan kritiek op opzet van het onderzoek in opdracht van de Minister, resp. op de conclusies van dat onderzoek. Tweemaal eigen persbericht uitgegeven; Aandacht gegeven aan landelijke acties tegen schaliegas, aan mogelijkheden voor gemeenten en eigen actie opgezet onder de Geef om Gelderland-vlag; Inbreng geleverd voor de Rijksstructuurvisie Ondergrond en de provinciale Omgevingsvisie; Delegaties uit Gelderland hebben deelgenomen aan actiemomenten in Den Haag en Boxtel; Meer Gelderse gemeenten hebben zich schaliegasvrij verklaard c.q. dit omgezet in concrete regelgeving. Gerealiseerd 405 uren / € 35.623,= Effectief begeleid zijn onder meer Vallei Energie, Lingewaard Energie, Dorpsvereniging van

van de noodzaak van energiebesparing in de bestaande huurvoorraad en van de landelijke afspraken hierover met het ministerie (gemiddeld 3% CO2 reductie per jaar). Zij communiceren hier nu ook actief over; Huurdersverenigingen en raadsleden gebruiken de kansen die het nieuwe, aangescherpte convenant Energiebesparing Huursector hen biedt; Het convenant is integraal overgenomen in het Energieakkoord; Het succes van het project Stookjerijk2013 heeft geleid tot een vervolgopdracht voor 2014. De GNMF coördineert dan dertien Ronde-tafel gesprekken (waarvan twee in Gelderland).

Begroot 50 uren / € 6.000,= Landelijke Stichting Schaliegasvrij Nederland financieel ondersteund; Net als de Provincie Gelderland vindt de GNMF dat het aanboren van nieuwe bronnen van fossiele energie - zoals schaliegas - niet past in de transitiestrategie naar duurzame energieopwekking, zeker niet in Gelderland. Omdat besluitvorming plaatsvindt in Den Haag zijn we onderdeel van een bredere coalitie tegen schaliegaswinning; Verzet tegen schaliegaswinning is - mede door onze inzet - breder geworden.

Begroot 300 uren / € 28.000,= Gelderland heeft met de GNMF een provinciaal steunpunt voor lokale duurzame energie-


Eerstelijnsondersteuning geboden bij onder meer financiering en ledenwerving; Actief gemakeld van initiatieven met deskundigen, goede voorbeelden elders en bijeenkomsten. Media-aandacht verworven voor lokale duurzame energie-initiatieven; Verdere voorstellen t.a.v. inzet van provinciaal revolving fonds becommentarieerd zodat lokale initiatieven gebruik kunnen maken van fonds; Minimaal één lokaal initiatief is succesvol ondersteund ofwel er is een coöperatie opgericht met het doel lokale duurzame energie te leveren. Provinciale steunpunt bij GNMF is vormgegeven.

Duurzame Betuwe corridor/Energiesnelweg A15 Betrokken bij tenminste vijf concrete initiatieven, waaronder het (tijdelijk) inzetten van braakliggend gebied (bijv. voorlopig nog niet ingevuld bedrijventerrein) voor zonneparken; Participatievorm(en) in A15-windmolens uitgewerkt en omgezet in een organisatie die het

Wichmond Vierakker en van Millingen aan de Rijn, duurzaam Enspijk, NovioVolta en DIRK3, bijvoorbeeld t.a.v. financiering, ledenwerving en haalbaarheid (van zonnedaken); Media-aandacht voor lokale duurzame energieinitiatieven bij burgerwindpark Nijmegen en Lingewaard Energie; Voorstellen ontwikkelen ten aanzien van inzet van het provinciaal financieel instrumentarium voor lokale duurzame energie-initiatieven heeft plaatsgevonden met Gelderse voorlopers en verbetering van de regels van het instrumentarium. De initiatieven burgerwindpark Nijmegen, Lingewaard Energie en NovioVolta zijn succesvol ondersteund waarbij steeds een coöperatie is opgericht; Naast de eerstelijnsactiviteiten heeft het Steunpunt diverse activiteiten en bijeenkomsten georganiseerd zoals met HIER Klimaatbureau en Natuur en Milieu Overijssel een kennissessie Financiering en een bijeenkomst Marketing en Klantenwerving; Het steunpunt heeft meegewerkt aan de voorbereiding van het evenement ‘Lokale Duurzame Energie’ (op 18 september te Arnhem). Het Steunpunt heeft de workshop ‘Hoe start ik een LDE?’ gegeven. Het Steunpunt heeft i.s.m. de provincie Gelderland een Europees projectvoorstel (Grundvig) over internationale uitwisseling van de LDE ontwikkeld. Dit voorstel is uiteindelijk niet ingediend omdat financiering voor coördinatie ontbrak. Gerealiseerd 730 uren / € 81.550,= GNMF is actief betrokken geweest bij tweede zonnedak afvalverbranding ARN, Windpark Enspijk bij verkeersknooppunt Deil, Windpark Neerijnen van projectontwikkelaar Prodeon en Windpark Meikampgraaf van projectontwikkelaar Raedthuys;

initiatieven. Het steunpunt is een spin in het web van de Gelderse initiatieven en heeft via de campagne ‘HIER opgewekt’ goed zicht op de landelijke ontwikkelingen. Op de website van HIER opgewekt staan eind december 2013 38 Gelderse LDE; Het Servicepunt neemt deel aan een kerngroep voor de inhoud en organisatie van de Community of Practice voor Gelderse voorlopers. Aan de CoP van zes Gelderse koplopers zijn in 2013 tien startende LDE toegevoegd. In 2014 gaan werkgroepen burgerwindparken en collectieve zonnedaken van start. Doel van de werkgroepen is om tot échte realisatie van opwekking te komen; Voor de Vereniging Kleine Kernen Gelderland geeft het Steunpunt eerstelijnsondersteuning aan de dorpsverenigingen die actief zijn op het gebied van collectieve lokale opwekking van duurzame energie.

Begroot 300 uren / € 27.000,= /onzeker € 13.500,= O.a. door noodzakelijke afstemming met gemeente Overbetuwe en Park15 BV is veel vertraging opgetreden in het RO-traject van burgerwindpark Nijmegen. Ook het ophalen van vervolgfinanciering door Wiek-II is in 2013 niet afgerond. Daarom hebben Wiek-II en Windpower


gaat verwezenlijken; initiatiefnemers ondersteund bij het werven van zo`n 1500 burgers; Acquisitie financiering gerealiseerd.

Duurzame gemeenschappen/Europees ACE project Acquisitie financiering gerealiseerd; Het voorbereiden en organiseren van een wedstrijd in 2013.

Gemeente Nijmegen heeft GNMF gevraagd om voor Windpark Nijmegen participatie op te zetten. GNMF heeft vervolgens samen met een Nijmeegse windontwikkelaar en gemeente (ROprocedure en vergunningen) hele project opgepakt. Coöperatie Windpower Nijmegen is opgericht en telde eind 2014 200 leden. Bestuur functioneert en er zijn diverse werkgroepen aan de slag. Stichting Wiek-II is opgericht als professionele uitvoerder en functioneert als de feitelijke ontwikkelaar.

Nijmegen in augustus 2013 gekozen voor een meer gefaseerde aanpak: eerst groeien naar 500 leden, pas láter in 2014 brede werving van participanten. Het biedt gelegenheid om samen met de leden van het eerste uur de coöperatie inhoud te geven. De leden zijn belangrijk voor behoud van draagvlak tijdens het RO-traject. De meest geschikte vorm voor participatie in de windmolens wordt door Wiek-II en een werkgroep van deskundige leden in 2014 uitgewerkt, in oktober zal dan de grootschalige werving starten van zo’n 4000-5000 burgers voor de benodigde financiering..

Gerealiseerde geen uren / geen kosten

Begroot 150 uren / € 14.500,= / onzeker € 7.750,=

Helaas is het project vanwege ontbrekende financiering niet doorgegaan.

Europese ACE subsidie was alleen voor gemeente Apeldoorn. Project kon niet worden doorgetrokken naar geheel Gelderland. Er was geen prijzengeld. Een substantieel geldbedrag als prijs was nodig om dorpen zover te krijgen dat ze meedoen.


SAMENWERKEN AAN HET NETWERK (C) Speerpunt Achterban en Burgers Beoogde resultaten 2013 Regionale inbreng Er zijn per regio minimaal 1 regiobijeenkomst, gericht op een specifiek regio gebonden onderwerp, georganiseerd, waarbij gezamenlijke standpunten en van lokale natuur en milieuorganisaties is gebundeld. Deze is in ieder geval ingebracht bij de vertegenwoordiger van maatschappelijke organisaties in de regiocommissie; Monitoring van de regionale inbreng.

Cursussen achterban 2 cursussen georganiseerd

Beginspraak Successen van de GNMF met ‘beginspraak’ verspreid (website, successenkrant e.d.); 2 beginspraak-pilots met succes uitgevoerd waarbij ook onze achterban is betrokken en mogelijk ook burgers; 15 gemeenten geïnteresseerd voor onze aanpak d.m.v. een symposium; Acquisitie financiering gerealiseerd; Helder aanbod naar gemeenten geformuleerd waarbij onze onafhankelijke rol wordt gegarandeerd en toch een bijdrage kan worden gevraagd.

Bereikte resultaten 2013 Gerealiseerd 182 uren / € 16.268,= Regiobijeenkomsten Rivierenland, Stadsregio, Veluwe en Achterhoek georganiseerd in teken van omgevingsvisie. Een specifieke regiobijeenkomst Tiel e.o. over ontwikkelingen Biezenburg georganiseerd; Overleg gevoerd met regiovertegenwoordigers natuur en milieu uit CRO-Teuge . 3 regiobijeenkomsten georganiseerd in de Stadsregio, Foodvalley en Achterhoek over veestapel en schaliegas, waar in totaal 100 mensen aan hebben deelgenomen Gerealiseerd 78,5 uren / € 6.978,= In najaar zijn twee cursussen georganiseerd voor de achterban. Eén over “Bescherming van bomen” en één over ”De Natuurtoets in het ruimtelijk plan” . Gerealiseerd 27 uren / € 2.635,= Gemeenten Nijkerk, Barneveld, Elburg en Voorst begeleid met beginspraak t.a.v. hun bestemmingsplannen buitengebied. Altijd eigen achterban hierbij betrokken. Dit heeft in nagenoeg alle gevallen geleid tot overeenkomst. Alleen met Barneveld alsnog weer in gesprek over compromis; Via het maken van een GNMF inspiratiemap is een helder aanbod met daarin ook de GNMF successen verwoord; Met wethouders van de gemeenten Nunspeet, Nijkerk, Voorst, Ermelo, Hattem, Heerde en

Toelichting Begroot 200 uren / € 19.000,= Met name de regiobijeenkomsten over een specifiek onderwerp zijn goed bevallen en willen we in de komende jaren vaker gaan organiseren.

Begroot 100 uren / € 9.500,= Aan beide cursussen hebben 30 cursisten deelgenomen. Begroot 250 uren / € 22.500,=/onzeker € 11.250,= Financiering GNMF voor Beginspraak is probleem vanwege in de praktijk toch altijd natuuren milieubelangen die moeten worden geborgd. Betaling van inbreng van de GNMF maakt haar onafhankelijkheid niet geloofwaardig.


Helpdesk Afhandelingen en registratie van tenminste 150 vragen; Succesvolle afhandeling van minimaal vijf lokaal spelende natuuren milieukwesties; GNMF in het nieuws als effectieve ondersteuner van deze lokale groepen of burgers met deze vijf succesvolle kwesties.

Nijmegen inspiratiemap besproken waaronder het aanbod Beginspraak. Gerealiseerd 243 uren / € 21.333,= Bij de GNMF Helpdesk zijn 58 vragen binnengekomen (een lichte stijging t.o.v.) 2012 Succesvolle afhandeling en publiciteit voor uitbreiding IJzergieterij Vulcanus Doetinchem, motorcross ’t Zand Hengelo, gemeentelijke leges zonnepanelen Echteld.

Begroot 250 uren / € 22.500,= Om de GNMF Helpdesk meer naamsbekendheid te geven zijn 2500 folders verspreid onder ruim 1000 lokale natuuren milieugroepen en bij Gelderse bezoekerscentra in natuurgebieden. Onder gebruikers van de Helpdesk in 2013 is een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. De service van de GNMF Helpdesk wordt daarin voldoende beoordeeld. De GNMF neemt de resultaten uit het onderzoek mee om deze service verder te verbeteren.

Werving, binding en Groene Peiler

Gerealiseerd 415,5 uren / € 36.035,=

Begroot 294 uren / € 37.740,=

Gegroeid naar 140 aangesloten organisaties; De uitkomsten van drie Groene Peilers zijn gebruikt voor berichtgeving richting media/politiek en/of voor keuzes die we zelf moeten maken; Aantal Groene Peiler-deelnemers gehandhaafd op 600 in Gelderland; Minstens 2 actuele campagneacties en 2 jaarlijks terugkerende campagnes georganiseerd; 2 professionele vrijwilligers en twee vrijwilligers voor klussen op kantoor en een team van 10 vrijwilligers voor de ‘buitendienst’; Relatiedag met 100 deelnemers georganiseerd;

Totaal aantal aangesloten organisaties is gegroeid naar 107, waarvan 5 nieuwe leden (Lochem Energie,Lingewaard Natuurlijk, Overbetuwe Groen Natuurlijk, ValleiEnergie en NovioVolta); 594 Groene Peilers; 2 actuele campagne: Maak van Nederland geen megastal en Hou de Berendonck toegankelijk en groen gevoerd; 2 terugkerende campagnes: Nacht van de Nacht en Pluk van de Pettefletprijs georganiseerd; 2-3 professionele vrijwilligers op kantoor; 1 bijeenkomst voor GNMF-relaties (tijdens de Nacht van de Nacht 2013) georganiseerd; 1 Groene Peiler ten behoeve van SERenergieakkoord uitgezet en omzetting Groene Peilers voor de NMF’s in landelijke Customer Relationship Management (CRM) gerealiseerd. Gerealiseerd 102,5 uren / € 9.330,= Tips verstrekt aan 5 voorloperbedrijven op gebied van burgerparticipatie gebiedsontwikkeling woningbouw, windenergie en vergroten biodiversiteit. Verkennende gesprekken gevoerd over nadere

I.v.m. (landelijke) invoering van het CRM-systeem van de Natuur- en Milieufederaties zijn in 2013 geen regionale peilingen via de Groene Peiler uitgezet. De omzetting en verdere uitwerking van het CRM-systeem bij de GNMF is daardoor wel verder geprofessionaliseerd. Dit heeft ertoe geleid dat mailing steeds gerichter en efficiënter kunnen plaatsvinden.

Ondersteuning voorloperbedrijven Helderheid gecreëerd welke diensten wij voorloper bedrijven kunnen leveren; Tenminste vijf voorloperbedrijven hebben gebruik gemaakt van adviezen van de GNMF. Eerste Milieunairs-fair georganiseerd.

Begroot 200 uren / € 18.000,= De Milieunairs-fair (bijeenkomst met voorloperbedrijven) is doorgeschoven naar begin 2014, vanwege tijdgebrek.


Verkiezingen maart 2014 Tienpuntenplan o.i.d. of conceptteksten geschreven en verspreid voor de verkiezingsprogramma’s; Achterban aan de slag richting beïnvloeden politieke partijen; Pers en publiciteit gegenereerd zodat natuur en milieu-onderwerpen in de picture staan.

invulling diensten die GNMF kan aanbieden aan voorloperbedrijven. Met het Achterhoeks afvalverwerkingsbedrijf Dusseldorp dialoog in het kader van de CO2 prestatieladder (niveau 4) gevoerd. Gerealiseerd 34 uren / € 2.899,= GNMF heeft de notitie ‘Aanbevelingen voor gemeentelijk verkiezingsprogramma’s 2014-2018’ opgesteld en verstuurd naar de politieke partijen (via de raadsgriffies per gemeente) en onze aangesloten organisaties; Incidenteel gezorgd voor concrete inhoudelijke inbreng voor verkiezingsprogramma’s; Achterban gevraagd aan de slag te gaan richting beïnvloeden politieke partijen.

Begroot 150 uren / € 13.500,= Bij achterban helaas nog weinig belangstelling voor gemeenteraadsverkiezingen. Wellicht nog te ver weg (maart 2014); Vanwege bezuinigingen besloten vanaf 2014 minder aandacht te besteden aan de gemeenteraadverkiezingen.


Communicatie en Overleggen Beoogde resultaten 2013 Externe communicatie 45 persberichten; 15 e-nieuwsbrieven; 30.000 website bezoeken; 2.000 abonnees e-nieuwsbrief; 1.000 Facebook-vrienden; 750 Twittervolgers.

Bereikte resultaten 2013 Gerealiseerd 362,5 uren / € 27.307,= 45 persberichten verstuurd; 15 algemene e-nieuwsbrieven, 2 schaliegas-, 2 Berendonck-, 1 A15- en 1 Nacht van de Nachtnieuwsbrief verstuurd; 33.600 web-bezoeken (2012: 28.500); 1.520 abonnees e-nieuwsbrief (1.570); 1.160 Facebook-vrienden (810); 720 Twitter-volgers /ca. 500 tweets (524 / 436).

Werkplan, jaarverslag, Seizoenbrieven en PS 7 PS Nieuwsbrieven (leden PS); 3 Seizoenbrieven; Jaarverslag en Werkplan, sluiten op elkaar aan volgens SMART-module, jaarverslag ook met jaarrekening en accountantsverklaring.

Gerealiseerd 80 uren / € 13.262,= 6 PS Nieuwsbrieven verstuurd; 3 Seizoenbrieven (oplage 1500, verspreid via achterban en bezoekerscentra) gemaakt; Jaarverslag 2012 (mei) en Werkplan 2014 (december) eindredactie van verzorgd.

Bestuurlijke overleggen inclusief voorbereiding Naar andere partijen helderheid geschapen over de standpunten van de GNMF; Afgestemde reacties vanuit de Gelderse natuur en milieuorganisaties; Invloed uitgeoefend op beslissers; Naar andere partijen helderheid geschapen over de standpunten van de GNMF; Afstemmen van de inbreng met elkaar.

Gerealiseerd 189,5 uren / € 17.654,= Jaarlijkse gesprekken gevoerd met gedeputeerden Van Dijk en Traag; Met de nieuwe dijkgraaf Klip gesprek gevoerd; Met aantal wethouders gesprekken gevoerd; Samenwerking Gelderse Natuur en Milieuorganisaties vormgegeven via organiseren van 5 NLO’s; Samen met het waterschap Rijn en IJssel het bestuurlijk overleg georganiseerd tussen de Gelderse waterschappen en natuurorganisaties; Adviezen gegeven in kader van PRO.

Toelichting Begroot 250 uren / € 22.500,= De sociale media doen hun intrede. De aantallen activiteiten en volgers/vrienden op Facebook en Twitters zijn sterk gegroeid. Beide sociale media genereren vervolgens de groei van het aantal web-bezoeken, Ook (Gelderse) journalisten gebruik onze sociale media-uitingen als bron; Het lagere aantal algemene e-nieuwsbrieven komt door de installatie van de nieuwe database van waaruit de nieuwsbrief opgemaakt en verzonden worden. Dit vergde meer inwerktijd dan verwacht. De GNMF was de eerste NMF die eTapestry gebruikte voor de e-nieuwsbrieven. Begroot 100 uren / € 16.000,= Uit reacties van PS-leden blijkt dat zij de PS Nieuwsbrief op prijs stellen. Op hun verzoek zijn er adressen aan de lijst toegevoegd; De Seizoenbrieven informeren onze achterban, donateurs, geïnteresseerden en het brede publiek (via bezoekerscentra) over actuele onderwerpen en werkzaamheden. Door de Seizoenbrieven kan beter worden aangesloten op actuele campagnes. Begroot 151 uren / € 14.090,= Gesprekken met nieuwe dijkgraaf en wethouders in kader van verbeteren onderlinge relatie en acquisitie; Uitvoering gegeven aan afspraken op het NLO; Opzet gezamenlijke excursie Limburg met bestuurlijke deelname van Gelderland gecoördineerd (begin 2014); Actief bijgedragen aan diverse PRO adviezen (zie jaarverslag PRO).


Samenwerkingsoverleg NMF Samenwerking heeft geleid tot effectiever werken van de medewerkers van de GNMF. Effectiviteit samenwerking is vergroot, zowel intern (bedrijfsvoering) als extern; Samenwerking heeft geleid tot onderlinge uitwisseling en verbetering van de bedrijfsvoering; Met samenwerking zijn projecten geacquireerd.

Secretariaat Samenwerkingsoverleg Water Natuur en milieudoelstellingen worden optimaal opgenomen in de Deltadeelprogramma’s en de nieuwe stroomgebied beheerplannen van de KRW; De Natuur en Milieufederaties zijn bekend met de prioritaire landelijke waterthema’s; In het OIM zijn de belangrijke waterthema’s van de NMF op de agenda gezet.

Samenwerking met IVN en SLG Gezamenlijk werkplan voor 2014 opgezet; Samenwerking in aantal projecten al succesvol uitgeprobeerd.

Beroepsprocedures Daar waar het strikt noodzakelijk is, uit overleg geen oplossing is gekomen kan besloten worden tot de gang naar de rechter en/of Raad van State. Dit bij groot belang voor natuur, milieu en landschap, het voorkomen van een precedentwerking of het realiseren van noodzakelijke jurisprudentie e.d.

Gerealiseerd 242,5 uren / € 22.842,= GNMF participeert in DB van de 12 NMF’s. DB geeft leiding aan de samenwerking. Verder participeert de GNMF in de themateams Klimaat en duurzame bedrijvigheid, Ruimte en natuur en Binding. Ook op het gebied van interne bedrijfsvoering zoeken we samenwerking; De NMF’s hebben geparticipeerd in het SER energieakkoord en zijn mede ondertekenaar; Acquisitie wordt geprofessionaliseerd, waarbij opwaarderen van succesvolle provinciale projecten de belangrijkste aanpak is. Gerealiseerd 167 uren / € 14.541,= Bijgedragen aan Jaarrapportage Natuurmonumenten 2012; Bijgedragen aan Acquisitie- en Activiteitenplan NMF 2013 en Activiteitenplan NMF 2014; halfjaarrapportages NMF 2013 opgesteld; Wateroverleg platform Ruimte en Natuur NMF georganiseerd; Inzet NMF bij het OIM geagendeerd; Overleg gevoerd met RWS over waterkwaliteit Rijkswateren. Gerealiseerd 93 uren / € 8.860,= Met IVN en Landschapsbeheer Gelderland een gezamenlijk werkplan Meerjarig educatief programma opgesteld; Intensivering samenwerking heeft geleid tot gezamenlijke huisvesting. Gerealiseerd 54,5 uren / € 6.196,= Beroepsprocedures ingesteld tegen Bestemmingsplan buitengebied Barneveld m.n. vanwege mogelijkheid tot etagebouw intensieve veehouderij en ruimere mogelijkheden dan andere gemeenten bieden; Tevens, mede namens vereniging Natuurmonumenten, beroep ingediend tegen Bestemmingplan buitengebied Lochem 2010 correctieve herziening vanwege het mede

Begroot 250 uren / € 22.500,= /onzeker € 13.500,= Het CRM systeem eTapestry is gezamenlijk aangeschaft. T.a.v. BTW wordt gezamenlijk overleg gevoerd met de belastingdienst. En op het gebied van werving wordt gezamenlijk gewerkt aan deskundigheidsbevordering; Op het gebied van projectacquisitie wordt gezamenlijk ingezet o.a. op Footprint, Hier Opgewekt en uitwerking SER akkoord.

Begroot 40 uren / € 3.600,= / onzeker € 3.600 Bijwonen OIM en informatie-uitwisseling met NMF m.b.t. Deltaprogramma en waterkwaliteit (KRW); Coördinatie van de landelijke bijdragen Deltaprogramma, waaronder vooral de deelprogramma’s Veiligheid, Zoetwater en Nieuwbouw en Herstructurering; Kennis nemen en uitwisselen van informatie met NMF m.b.t. voorgenomen rijksbeleid waterkwaliteit en waterkwantiteit. Begroot 200 uren / € 18.000,= Vanwege discussie met provincie over werkplan kon de uitvoering pas in 2014 beginnen.

Begroot 50 uren / € 5.000,= Inmiddels weer met gemeente Barneveld rond de tafel om behandeling verder behandeling beroep te voorkomen. Heeft geleid tot compromis waarbij de raad van Barneveld deze bestemmingsplanwijziging in een beleidsnotitie heeft vastlegt. GNMF heeft daarop haar beroep ingetrokken; Van het beroep parklaan Ede wordt een uitspraak binnenkort verwacht;


bestemmen van agrarische gronden met waarde en EHS voor sport- en motorsportterrein; Rampbestrijdingsplan TWO Nijmegen. Samen met Vereniging Leefmilieu beroep aangetekend bij de rechtbank; Beroep ingesteld en schorsingsverzoek gevraagd voor bestemmingsplan bedrijventerrein Kanaalhavens Nijmegen, samen met gemeente Beuningen en vier lokale bewoners- en milieuorganisaties, vanwege niet in acht nemen van de VNG-richtafstanden voor risicovolle bedrijven tot woonbebouwing in Weurt. Met aangesloten groepen beroep ingesteld tegen bestemmingsplan Wylerbergmeer en bestemmingsplan buitengebied Doetinchem. Beroep bij RvS tegen Parklaan Ede loopt nog. Beroep tegen Rhederhof plannen ingetrokken na overleg met initiatiefnemer; Bij rechtbank beroep aangetekend tegen prijscompensatieregeling budgetsubsidie. Klachtenlijn Binnen 14 dagen afhandelen van klacht door geven van ter zake doende reactie;

Geen urenregistratie / geen kosten Eén klacht binnengekomen over ongevraagd informatie mailen over steenkoolgasactie binnen 2 dagen afgehandeld.

Acquisitie Acquireren van projecten, nog uit te voeren in 2013, ter grootte van minimaal € 13.410,= en acquireren van nieuwe projecten voor 2014.

Gerealiseerd 196,5 uren / € 16.424,= De acquisitie van de projecten “Stook je Rijk 2014”, “Hier Opgewekt Gelderland”, “Windpower Nijmegen” en “Geef om Gelderland – gierzwaluwen” zijn succesvol verlopen. In 2013 is van deze projecten ongeveer € 55.000,= besteed. Voor de projecten “Hattemerpoort”, “Schone Rivieren” en “LNG-dialoog” is acquisitie in 2013 gestart. In 2014 zal duidelijk worden of deze succesvol zijn verlopen. De projecten “Biodiversiteit in de bouwgrondstoffenmarkt” en “Helpdesk Zon” zijn in 2013 ingediend, maar helaas niet gehonoreerd.

Beroep Rampenbestrijdingsplan TWO afgewezen omdat de rechtbank een rampbestrijdingsplan slechts een operationeel plan zonder rechtsgevolgen acht. De omvang van de beschouwde rampscenario`s (beperkte brand dan wel een complexbrand) doet volgens de rechtbank niet ter zake. Schorsingsverzoek afgewezen. Geen spoedeisend belang om het besluit direct te schorsen. Op dit moment is er geen risicovol bedrijf dat zich op korte termijn wil vestigen. Beroep van GNMF en omwonenden tegen Natuurbeschermingswetvergunning illegale uitbreiding van varkenshouderij in Oldebroek gewonnen. Bezwaar ingediend tegen prijscompensatiebesluit GNMF budgetsubsidie. Door bezwaarschriftencommissie grotendeels in gelijk gesteld. Na succesvolle mediation begin 2014 beroep ingetrokken. Geen uren opgenomen in begroting Klager vond opsturen informatie onbeschoft, maar had bij zetten handtekening tegen steenkoolgas aangegeven dat hij op de hoogte wilde worden gehouden. Begroot 390 uren/€ 35.100,=/onzeker € 13.410,= Het acquireren van projecten neemt een steeds groter tijdsbeslag in van de werkzaamheden van de GNMF. Om te voorkomen dat deze kosten teveel op de overhead van de GNMF drukken, worden deze apart gefinancierd uit eigen middelen.


BELEID EN ORGANISATIE Keuze van de projecten en activiteiten in relatie tot provinciale prioriteiten De GNMF heeft op basis van eigen prioriteiten, prioriteiten van haar achterban en prioriteiten die gezamenlijk gemaakt zijn met andere milieufederaties gekozen voor een mix van projecten en activiteiten. De GNMF-prioriteiten werden mede ingegeven door de prioriteiten van de Provincie (PS en GS), het bestuursakkoord tussen Rijk en Provincies en het werkgebied van de provincie dat zich vooral richt op het groenblauwe raamwerk en het rode raamwerk. Zo zijn de volgende prioriteiten uit het Collegeakkoord van GS en Provinciale Staten vertaald naar de volgende concrete projecten en activiteiten: 

     

Andere houding t.a.v. meer betrekken burgers bij activiteiten en keuzes (Uitdagend Gelderland pagina 3): zie projecten Geef om Gelderland, Groei Veestapel, Berendonck, Schaliegas, Nacht van de Nacht, maar ook opzetten coöperatie windenergie Nijmegen, Beginspraak, Ondersteuning Voorloperbedrijven en Meerjarig educatief programma; Speerpunt Dynamische steden en vitale regio’s: zie structureel werk Regio overleggen achterban, adviesverlening in de PRO en inzet op lokaal duurzame energieprojecten Speerpunt Bereikbaarheid: zie structureel werk Wegen mobiliteit, bedrijventerreinen en logistiek; Speerpunt Ruimtelijke Ordening: zie adviesverlening in PRO, bijdrage via Manifestpartners en als voorzitter werkgroep Planologie van manifestpartners en gemeenten; Speerpunt Water: zie projecten Regionaal waterbeleid, Big Jump, Deltaprogramma Rivieren en Ruimte voor de rivier; Speerpunt Klimaat en energie o.a. t.a.v. energietransitie en Revolving fund: zie project Stook je Rijk, Servicepunt Hier opgewekt, structureel werk Klimaat en energie en Klimaatcorridor A15; Speerpunten Landelijk gebied/Nieuwe contouren voor de EHS: zie voorzitterschap Planologiewerkgroep van de manifestpartners en de gemeenten;

.


Interne organisatie 2013 was voor de GNMF een redelijk jaar. Het personeelsbestand is verder gekrompen doordat een inhoudelijk medewerker met een tijdelijk contract de organisatie helaas heeft verlaten. Net zoals voorheen is er volop werk gemaakt van acquisitie, om aan de inspanningsverplichting (budgetsubsidie beperkten tot 40% van de omzet) van de provincie te voldoen. Dit heeft helaas niet voor voldoende inkomsten kunnen zorgen, waardoor we in 2012 met een iets hoger percentage hebben moeten afsluiten. Verwachting is dat het percentrage budgetsubsidie t.a.v. de totale omzet in de komende jaren weer onder de 40% wordt gebracht (o.a. door een verdere vermindering van de structurele bijdrage van de provincie) Bestuur en Raad van Advies Rol van het bestuur: de Raad van Advies kiest (op voordracht van bestuur en directeur) een Bestuur In het bestuur hebben zitting: vertegenwoordigers van aangesloten organisaties, onafhankelijke leden en de voorzitter. Het bestuur stuurt de Stichting aan t.w.: het bureau van de GNMF met als verantwoordelijke de directeur, de activiteiten, de strategische koers, de organisatie en de financiële gang van zaken. Daartoe stelt zij 4 jaarlijks een Strategisch plan op met daarin globaal het beleid voor die jaren. Jaarlijks stelt zij het Werkplan en de Begroting vast evenals het Jaarverslag en de Jaarrekening. Het bestuur heeft echter ook een controlerende rol richting stichting, directeur en bureau. Dit doet zij door 4 maal per jaar de kwartaalcijfers te bekijken en te analyseren en door regelmatig (tussentijds) projecten te evalueren. Gewenste samenstelling bestuur: De leden van het bestuur worden enerzijds gekozen uit de aangesloten groepen. Van deze leden wordt verwacht dat ze weten wat er in de achterban van de GNMF leeft en dat zij deze meningen op bestuurlijk niveau kunnen vertalen en vertolken. Dit heeft zowel te maken met verwachtingen ten aanzien van de inbreng van de GNMF, inhoudelijke inbreng, regionale inbreng als wel verschillen tussen meer milieu gerichte en meer natuur en landschap gerichte groepen. Van de onafhankelijke leden wordt verwacht dat ze op bestuurlijk niveau de geluiden uit de samenleving kunnen vertalen naar gewenste activiteiten van de GNMF. Daarnaast wordt inhoudelijke en communicatieve kennis verwacht op de inhoudelijke terreinen waar de GNMF zich mee bezig houdt. De Voorzitter: De voorzitter is bij voorkeur een gezaghebbend figuur, die in Gelderland aanzien heeft en beschikt over een breed netwerk. De voorzitter is als bestuurder aanspreekpunt voor aangesloten organisaties, In de externe profilering opereert de voorzitter complementair aan de directeur, met name op een ander niveau van contacten; de voorzitter vervangt de directeur in bijzondere gevallen. De voorzitter onderhoudt goede relaties met Provinciale bestuurders: Commissaris van de Koning, gedeputeerden. De rol van de voorzitter (Vz) in relatie tot : - bestuur: agendabepaling en voorzitten van het bestuur; hier worden belangrijke strategische en inhoudelijke onderwerpen geagendeerd, besproken en besloten. Het bestuur is zeer divers samengesteld met zeer competente mensen, waarbij het soms lastig is om tot een eensluidende koers te komen en (vanwege de interessante onderwerpen waarbij men zeer betrokken is) om alle zaken in beperkte tijd af te handelen. Benodigde eigenschappen: goed voorzitten, goed kunnen luisteren, tijdig afkappen van niet relevante sporen, gevoel voor kameraadschappelijkheid, respect voor de verschillende achtergronden van waaruit bestuursleden argumenteren, om kunnen gaan met verschillende disciplines, overzicht houden. - Raad van Advies : De Raad van Advies wordt door het bestuur ingeschakeld om te adviseren over het Jaarverslag, de jaarrekening, het Werkplan, de Begroting en de Standpunten van de GNMF. De voorzitter zit in de regel bij de Raad van Advies en geeft daar indien gevraagd de standpunten van het bestuur weer.


-

directeur; Voor de Directeur fungeert de voorzitter als klankbord; benodigde eigenschappen: goed bijhouden wat er inhoudelijk speelt, en waar de GNMF op moet reageren. bureau: Voor de werknemers van het bureau van de GNMF is het belangrijk dat zij er vertrouwen in kunnen hebben dat hun directeur goed gecoacht wordt, dat het bestuur voldoende weet waar ze het over hebben en dat het bestuur zichtbaar en aanspreekbaar is op belangrijke onderwerpen. De voorzitter speelt daarin een belangrijke rol: moet toegankelijk zijn en inhoudelijk op de hoogte, betrokken zijn bij het reilen en zeilen van de organisatie en de mensen daarin.

Bestuursleden en hun zittingsperiode Functie / aangesloten Naam organisatie

benoemd sinds herbenoeming/zitting tot

J.P. van Soest

voorzitter

december 2011

M.F.G. van der Jagt

secretaris / Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn

december 2009

W.J. Cleijne

penningmeester

december 2010

M.H. Kiers A. van der Sande

december 2007 Milieu- en natuurvereniging Groentje

december 2004

G. den Hartogh Milieuwerkgroep Buren e.o

december 2008

A. van Rootselaar

december 2010

H.J. Brons

Vereniging Mooi Wageningen

februari 2013

W.J. Eckhardt

februari 2013

F. Bloemers

februari 2013

Raad van Advies, leden en hun zittingsperiode Naam Organisatie

benoemd sinds

herbenoeming/zitting tot herbenoemd december 2012 en zitting tot december 2016 zitting tot december 2015 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging herbenoemd december 2012 en zitting tot december 2016 herbenoemd 2011 en zitting tot december 2015 zitting tot februari 2015 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot februari 2015 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging

J.P. Bevoort

Vereniging Bos en Kuil

december 2008

D. Kuipers

december 2011

W. Tienstra

Hengelsport Federatie Midden Nederland Natuurmonumenten Gelderland Vereniging Landschap en Milieu Hattem Stichting Natuur en Milieu Aalten Milieuwerkgroep Buren e.o.

K. Otermann

IVN Oost-Veluwezoom

februari 2011

T. Stoltenborg

Stichting Natuur en Milieu Aalten Stichting Het Geldersch Landschap Milieuvrienden Duiven

februari 2011

Stichting Milieuwerkgroepen Ede

december 2012

W. Hellevoort T. te Winkel G. Krajenbrink

L .Cleiren H. Plantenga E. Speulman

zitting tot december 2015 met mogelijkheid tot verlenging herbenoemd december 2013 en zitting tot december 2017 zitting tot december 2014 met mogelijkheid tot verlenging herbenoemd 2011 en zitting tot december 2015 zitting tot december 2012, afgetreden februari 2013 zitting tot december 2012, afgetreden februari 2013 zitting tot december 2014 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot februari 2017 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot februari 2017 met mogelijkheid tot verlenging zitting tot februari 2017, afgetreden 17 mei 2013

december 2012 december 2012 december 2008 december 2007

december 2012 december 2012


Benoemingsprocedure Bestuur en Raad van Advies Een Bestuurslid dan wel Raad van Advies lid wordt benoemd voor een maximale zittingsperiode van 4 jaar. Het Bestuur dan wel Raad van Advies stelt een rooster van aftreden op (zie hierboven). Bestuursleden en Raad van Advies leden kunnen één maal voor een aansluitende periode worden benoemd. Het Bestuur verzoekt voor het verstrijken van de zittingsperiode van een Bestuurslid dan wel Raad van Advies lid aan de aangesloten organisaties om een kandidaat voor te dragen, of om aan te geven of ze mogelijk bezwaar hebben tegen de door het Bestuur voorgedragen kandidaat. Het Bestuur draagt vervolgens een Bestuurslid dan wel Raad van Advies lid voor aan de raad van Advies. Ook geeft zij door wat de reactie van de aangesloten groepen was en of er eventueel tegenkandidaten zijn voorgedragen. Bestuursleden en Raad van Advies leden worden benoemd door de Raad van Advies bij meerderheidsbesluit.

Verantwoordingsverklaring Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie De bestuursleden van de Gelderse Natuur en Milieufederatie onderschrijven de volgende principes: 1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ (vaststellen of goedkeuren van plannen) en van de ‘uitvoering’.” 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. In deze verantwoordingsverklaring wordt beschreven op welke manier de Gelderse Natuur en Milieufederatie invulling geeft aan deze principes. Ad 1 Functiescheiding tussen toezicht en uitvoering Bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie is de uitvoering van het beleid gescheiden van de functie ‘besturen’ en ‘toezicht houden’. Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van stichting’, in de zin van, het vaststellen van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. De Raad van Advies heeft daarbij de taak van het kritisch volgen van de organisatie en het bestuur hierover gevraagd en ongevraagd advies te geven. De manier waarop deze scheiding plaatsvindt is vastgelegd in het besluit Beschrijving en besluit scheiding tussen functie ‘toezicht houden’, ‘besturen’ en ‘ uitvoering’ bij de Gelderse Milieufederatie, vastgesteld in de bestuursvergadering van 25 november 2009 en aangepast op 31 oktober 2012 vanwege vragen van het CBF t.a.v. een helderder taakverdeling en vanwege de naamswijziging van de GNMF. Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van stichting’, in de zin van, het vaststellen van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. De Raad van Advies heeft daarbij de taak van het kritisch volgen van de organisatie en het bestuur hierover gevraagd en ongevraagd advies te geven. Hiervoor worden de bestuursvergaderingen in december (werkplan en begroting) en in mei (jaarverslag en jaarrekening) gebruikt. Het bestuur heeft daarnaast de taak om het beleid te controleren. Dit gebeurt elk kwartaal (in de vergaderingen in april, augustus/september, oktober en januari) aan de hand van kwartaalcijfers en kwartaalevaluaties. Over de taakverdeling tussen directie (uitvoering) en bestuur (besturen) zijn afspraken vastgelegd in het directiestatuut, vastgesteld op 27 oktober 2005. Over de taakverdeling binnen het bestuur zijn afspraken vastgelegd in het bestuursbesluit Taakverdeling c.q. verantwoordelijkheden van bestuur Gelderse Milieufederatie, vastgesteld op 8 juli 2009. Bij wijziging


van de bestuurssamenstelling kan de taakverdeling bij bestuursbesluit worden gewijzigd op basis van de deskundigheden van de afzonderlijke bestuursleden. Ad 2 Optimale besteding van de financiële middelen De stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin. De Gelderse Natuur en Milieufederatie werkt voortdurend aan verbetering van de projectmatige aanpak van haar werkzaamheden. Alle activiteiten zijn gericht op het realiseren van de doelstelling van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Optimalisering van de effectiviteit van de organisatie vindt op de volgende manier plaats:  De directie stelt jaarlijks een werkplan met begroting op, waarin onder meer de gewenste resultaten, begrote kosten en beoogde financiering per project zijn vastgelegd. De Raad van Advies toetst dit werkplan met begroting en geeft advies aan het bestuur. Het bestuur toetst dit werkplan met begroting en stelt het vast.  Om te komen tot een verdere optimalisatie van de werkwijze van de organisatie worden in het strategisch plan en het werkplan speerpunten benoemd waarin hoofdzaak de te besteden middelen aan worden besteed (zie hiervoor het strategisch plan en het werkplan).  De directie voorziet het bestuur van financiële kwartaalrapportages, waarin de gerealiseerde cijfers t.o.v. de begroting zichtbaar worden gemaakt.  De directie informeert het bestuur over mogelijke overschrijdingen van de begroting of verschuivingen van meer dan 10% binnen de hoofdposten op de begroting.  Over de voortgang van het werkplan en de afzonderlijke projecten wordt conform de daarover gemaakte afspraken aan de partners en subsidieverstrekkers gerapporteerd.  De directie stelt een jaarverslag en een jaarrekening op conform de Richtlijn 650 Fondswervende instellingen. De accountant controleert deze en voorziet de jaarrekening van een goedkeurende accountantsverklaring. De accountant rapporteert rechtstreeks aan het bestuur over de jaarlijkse accountantscontrole. Het bestuur toetst het jaarverslag en de jaarrekening en stelt deze na advisering door de Raad van Advies vast.  De Raad van Advies gebruikt het jaarverslag en de jaarrekening tevens als evaluatie document om te bespreken hoe het werk van de Gelderse Natuur en Milieufederatie effectiever kan. Ook hierover geeft ze advies aan het bestuur.  Minimaal één keer in de vier jaar stelt het bestuur een Strategisch plan/notitie op. In dit Strategisch plan/notitie benoemt de GNMF de speerpunten voor de komende jaren en de daarbij horende richtinggevende doelstellingen. Deze legt ze voor advies voor aan de Raad van Advies en de medewerkers van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Vervolgens stelt het bestuur deze Strategische notitie/plan, al dan niet aangepast, vast.  De Raad van Advies kan verder het Bestuur gevraagd en ongevraagd adviseren.  Het bestuur evalueert jaarlijks haar functioneren om te komen tot een verdere optimalisatie van het functioneren van het bestuur als geheel. Indien nodig voert de voorzitter individuele functioneringsgesprekken met de individuele bestuursledenleden.  De organisatie streeft naar een verantwoorde verhouding tussen productiviteit en overhead. Als referentiepunten hanteren we daarbij overheadgemiddelden van vergelijkbare goede doelenorganisaties..  Daarnaast werkt de Gelderse Natuur en Milieufederatie aan optimalisering van haar effectiviteit door: - Structurele samenwerking met plaatselijke groepen, de afzonderlijke Natuur en Milieufederaties, de (12 Provinciale) Natuur en Milieufederaties, terreinbeheerders en overige partners - Uitwisseling van kennis over organisatieveranderingen en verbeteringsprocessen met andere provinciale instellingen, andere Natuur en Milieufederaties, de Natuur en Milieufederaties. Ad 3. Streven naar optimale relaties met belanghebbenden De Gelderse Natuur en Milieufederatie ondersteunt mensen, die zich actief inzetten voor hun eigen leefomgeving, voor zover passend binnen de doelstelling van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Zij Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 32 / 57

vervult de functie van vraagbaak, aanspreekpunt en coördinator van lokale activiteiten in Gelderland. Zij beschikt daarvoor over een breed netwerk aan contacten, die bij deze ondersteuning van dienst kunnen zijn. Gerelateerd aan de doelstelling van de GNMF zijn belanghebbenden: 1. plaatselijke groepen en individuen, die zich inzetten voor natuur, milieu en landschap in Gelderland 2. beleidsmakers en beslissers in openbaar bestuur en bedrijfsleven, die invloed uitoefenen op het terrein van natuur, milieu en landschap in Gelderland 3. samenwerkingspartners. 4. De GNMF zal zich blijven richten op beleidsbeïnvloeding via bestuurders en bedrijfsleven, maar wil zich daarnaast meer richten op een goede en efficiënte informatievoorziening aan een breed publiek; d.w.z. alle in natuur, milieu en landschap geïnteresseerde mensen. De informatievoorziening is erop gericht om de effectiviteit van de activiteiten van de milieufederatie te vergroten. Concrete voorbeelden zijn:  de vernieuwde website van de Gelderse Natuur en Milieufederatie, waarmee op een heldere manier inzicht wordt gegeven in de visie, taken en rollen van de milieufederatie, in haar activiteiten en die van haar collega-organisaties  de digitale nieuwsbrief, waarmee geïnteresseerden actief worden geïnformeerd over actuele ontwikkelingen en activiteiten. Het jaarverslag en de jaarrekening van de Gelderse Natuur en Milieufederatie zijn bij de organisatie op te vragen of via de website www.gnmf.nl te downloaden. Een ieder is vrij om inbreng te leveren en te reageren op onze activiteiten en het te voeren of gevoerde strategische en inhoudelijke beleid. Dat kan op verschillende manieren, maar onze website is daarvoor een goed platform. Meningen, opvattingen of reacties worden zeer op prijs gesteld en worden in de reguliere werkprocessen van beleidsvorming en uitvoering meegenomen. Tot slot bestaat er voor belanghebbenden de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de milieufederatie, als zij het bijvoorbeeld niet eens zijn met de uitvoering van activiteiten of constateren dat er sprake is van inconsistentie van beleid. Voor een correcte verwerking van de klachten is in 2005 de Klachtenprocedure Gelderse Milieufederatie vastgesteld. Doelstellingen van deze procedure zijn: 1. Klachten afhandelen op een vooraf vastgestelde eenduidige wijze, om de servicegraad naar de aangesloten organisaties, relaties, partners en geïnteresseerden te bewaken. 2. Ten behoeve van bestuur en/of management inzicht verschaffen in het totale aantal, de soort en de ernst van klachten om zo, waar nodig en mogelijk, te komen tot aanbevelingen om werkprocessen of de inhoudelijke koers aan te passen of te wijzigen. De volledige tekst van de klachtenprocedure is bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie op te vragen. Aldus vastgesteld in de bestuursvergadering van 30 oktober 2012

Overige relevante nevenfuncties Bestuursleden 

 

J.P. van Soest: directeur eigen adviesbureau Advies voor Duurzaamheid, (onderdeel lid van coöperatief samenwerkingsverband De Gemeynt), voorzitter bestuur van Stichting Centrum Landbouw en Milieu, lid RvC CLM BV, lid RvA Triodos Private Banking , bestuurslid Stichting SOML, Voorzitter Raad van Advies De Groene Zaak, lid Werkgroep Milieu, Energie en Duurzaamheid adviesgroepen herziening omgevingsrecht, bestuurslid Energy4All Foundation, lid RvC Energiefonds Overijssel, lid Adviesraad Stichting Trees4All. M.H. Kiers: adviseur bij Arcadis Nederland M.F.G. van der Jagt: bestuurslid Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn en lid CRO-Teuge Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 33 / 57

   

A. van Rootselaar: bestuurslid IJsselmeervereniging H.J. Brons: bestuurslid Vereniging Mooi Wageningen W.J. Cleijne: n.v.t. W.J. Eckhardt: n.v.t..

Bezoldigingsbeleid en vergoedingsbeleid bestuursleden; functioneren bestuur Het bestuur bestaat geheel uit vrijwilligers. Voor hun deelname aan het bestuur wordt dan ook geen salaris of onkostenvergoeding betaald. Wel bestaat de mogelijkheid voor bestuursleden om reis- en eventuele verblijfskosten te declareren indien ze hierom vragen. Hiervan is in 2012 door enkele bestuursleden gebruik gemaakt op basis van declaratie treinkaartjes en gereden autokilometers.. In 2012 is door het bestuur van de GNMF 9maal vergaderd. Vanwege de door de Provincie aangekondigde bezuinigingen diende er actief beleid te worden gevoerd teneinde de gevolgen hiervan zoveel mogelijk te beperken .Mede door deze inspanning is de uiteindelijke bezuiniging lager uitgevallen dan oorspronkelijk door GS voorgesteld. Vervolgens is er door het bestuur het nodige werk verricht teneinde de gevolgen van de bezuinigingen zo soepel mogelijk binnen de organisatie in te passen

Medewerkers en salariëring Bij de GNMF werkten in 2013 dertien medewerkers (8,3 fte). Het salaris (inclusief sociale lasten en pensioenlasten, exclusief eventuele jubileumuitkeringen) voor de directie bedroeg in 2013 € 84.322 (op basis van 1 fte=38 uur). Voor de inhoudelijke medewerkers: € 67.522 en voor de medewerkers secretariaat: € 53.329. Hiermee voldoet de GNMF ruimschoots aan de door de provincie Gelderland, t.a.v. te subsidiëren projecten en instellingen en aan de gestelde ‘Balkenendenorm’ van € 228.599,= voor het jaar 2013. De grondslag van de beloning is vastgesteld volgens een eigen loonschaal, vastgelegd in het Personeelshandboek. Deze loonschaal is afgeleid van de door de provincie Gelderland vastgestelde salarisschaal voor de gesubsidieerde instellingen. Deze salarisschaal werd in het verleden elk jaar door de provincie gepubliceerd, maar sinds een flink aantal jaren zijn ze hiermee gestopt. Sinds die tijd hanteert dus de GNMF een eigen salarishuis. De bezoldiging van de directeur maakt onderdeel uit van dit salarishuis. Gemiddeld Ziekteverzuim lag in 2013 op 1,8 % (inclusief zwangerschapsverlof 2,3%). Relevante nevenfuncties Directeur en Adjunct Directeur: De directeur Volkert Vintges was tot oktober 2013 onbezoldigd voorzitter van GroenLinks Nijmegen, Tevens had hij bezoldigd (urendeclaratie) zitting in Dagelijks Bestuur van de landelijke stichting Natuur en Milieufederaties (samenwerkingsorgaan van alle 12 NMF’s) en onbezoldigd voorzitter Stichting Wiek II t.b.v. ontwikkeling en bouw van een burgerwindturbinepark Nijmegen. De adjunct-directeur Joost Reijnen had geen nevenfuncties in 2013.

Beleid met betrekking tot vrijwilligers en stagiairs Vrijwilligers kunnen een meerwaarde vormen voor het werk van de GNMF. Ook kunnen ze door hun vrijwilligerswerk kennis of ervaring opdoen die voor één van de aangesloten organisaties van belang kan zijn. Soms werken er bij de GNMF vrijwilligers een bepaalde periode aan een specifieke klus of ondersteunen ze een project. Deze vrijwilligers sluiten met de GNMF een vrijwilligersovereenkomst. Stagiairs vormen een bron van potentiële toekomstige medewerkers. Dit kan voor een vast dienstverband zijn, maar ook voor een tijdelijk dienstverband als projectmedewerker. Informatie over hoe een stagiair de stageperiode bij de GNMF heeft doorgebracht, wordt dan waardevolle informatie, evenals observaties met betrekking tot bepaalde vaardigheden van de stagiairs. De stage-instelling sluit met de GNMF een Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 34 / 57

stageovereenkomst af. Voor vrijwilligers en stagiaires geldt eenzelfde declaratieregeling als voor bestuursleden.

Kosten beheer en administratie De GNMF hanteert de norm dat de kosten voor beheer en administratie niet uitstijgen boven de 30% en streeft naar een beperking tot 20%. Voor 2012 waren de kosten voor beheer en administratie 19,3%. Voor 2013 is deze 17,6%. Voor een nadere specificatie zie het verkort financieel verslag.

CBF-keurmerk en ANBI De GNMF heeft sinds 2002 het CBF-keurmerk voor goede doelen. Hiervoor moesten enkele wijzigingen in de organisatie aangebracht worden. Gekozen is om de Raad van Advies om te vormen tot een Raad van Advies. In 2005 heeft dit zijn beslag gekregen in een aanpassing van de Statuten. Ook diende er een zwaardere accountantsverklaring te worden afgegeven dan de tot dan toe gebruikelijke samenstellingsverklaring. Hiervoor zijn de nodige aanpassingen doorgevoerd. Dit proces is met succes verlopen; zie de accountantsverklaring over 2006, 2007 en 2008. Ook het CBF had geen commentaar meer op de jaarverslagen van 2006, 2007 en 2008. Vanaf Jaarverslag 2009 zijn de criteria voor het verkrijgen van het CBF keurmerk aangescherpt. Het CBF had t.a.v. het jaarverslag 2009 één afwijking C die binnen één jaar verholpen diende te zijn. Het handelt hier over de herziene richtlijn 650. Voorts waren er enkele opmerkingen ten aanzien van de verantwoordingsverklaring. Dit afwijkingen en opmerkingen zijn inmiddels verwerkt. Op het jaarverslag 2010 had het CBF de volgende opmerkingen: de staat van baten en lasten en de begroting volgen nog niet de functionele indeling conform de richtlijn en maakt een beperkte aansluiting op de indeling naar de 3 doelstellingen van de GNMF in het jaarverslag. Ook de wijze van benoeming van het bestuur is nog niet in de verslaggeving opgenomen. Ook deze opmerkingen zijn inmiddels verwerkt. Na de periodieke controle in 2012 heeft het CBF op het jaarverslag van 2011 de volgende afwijkingen C geconstateerd: explicietere toelichting hoe bestuur invulling geeft aan ‘toezichthouden’ en nauwkeuriger beschrijving (beperkte) volmachten bestuur en directeur. Doordat de GNMF in 2014 een vereniging wordt en de ALV de toezichthoudende rol overneemt wordt dit probleem ook opgelost. De beschrijving t.a.v. volmachten is aangescherpt en de directeur is inmiddels beperkt gevolmachtigd. Ten aanzien van de Richtlijn 640 zijn er enkele opmerkingen zoals opnemen relevante nevenfuncties directie, toevoegen profielschets Toezichthoudend orgaan, opname bijlage 3 (lastenverdeling) en wijziging van enkele benamingen. De GNMF is beoordeeld als Kansspelbegunstigde. Bij de volgende periodieke toets in 2015 zal ze op verzoek van de GNMF beoordeeld worden als Fondsenwervende instelling.

Duurzame bedrijfsvoering Als maatschappelijke organisatie heeft de GNMF een voorbeeldfunctie op het gebied van Duurzame Bedrijfsvoering. Temeer omdat zij overheden en bedrijfsleven uitdaagt om hiervan werk te maken. Het betreft hier zowel de milieu als sociale kant van de bedrijfsvoering. Bij deze voorbeeldrol acht zij het van belang hierover transparant te rapporteren in het jaarverslag. Duurzaam inkopen vindt plaats op het gebied van elektriciteit, kantoorpapier, koffie en catering, schoonmaak. De GNMF maakt volledig gebruik van Natuurstroom afkomstig van windenergie, zonneenergie en waterkracht. Daarnaast heeft de GNMF twintig zonnecellen in bruikleen van de Nuon. Deze zijn op basisschool De Rode Buut in Nijmegen geplaatst. Aan de basisschool is gevraagd de zonnecellen en de geplaatste display een plek te geven in de educatie over klimaat en energie. De GNMF is lid geworden van Rijn en IJssel Energiecoöperatie. In 2007 is de kantoororganisatie volledig klimaatneutraal gemaakt. De nadruk ligt op het verlagen van het energieverbruik. In 2008 zijn de laatste enkelglas-ramen vervangen door dubbelglas. Er wordt Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 35 / 57

dubbelzijdig gekopieerd en geprint op FSC-gecertificeerd papier. De koffie heeft zowel een milieu- als sociaal keurmerk. De overige ingekochte voedingsmiddelen zijn biologisch. Ook bij symposia, workshops en achterbanbijeenkomsten wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van biologische producten. De schoonmaak gebruikt uitsluitend biologisch afbreekbare zeep en microvezeldoekjes. In 2014 wordt een vervolgstap gemaakt met het beperken van papier door het gebruik van een tablet door medewerkers. Vanaf begin 2014 wordt Groene stroom en Groen gas afgenomen via Greenchoice. De resterende CO2uitstoot (7 ton in 2013) is gecompenseerd door middel van Golden Standard projecten (Climate Neutral Group). Het pensioenfonds AVERO is gevraagd de opgebouwde pensioengelden duurzaam te beleggen. De reserves van de GNMF zijn zoveel mogelijk op een spaarrekening van de ASN geplaatst.

Structurele samenwerkingsverbanden De GNMF werkt nauw samen met de elf andere milieufederaties (in de stichting De Natuur en Milieufederaties). Zo willen we zorgen voor optimale invloed op het beleid inzake natuur, milieu en landschap welke op mondiaal niveau, in de EU, op landelijk niveau en in Gelderland wordt vormgegeven.

GNMF Vragen- en klachtenprocedure Klachten en vragen zijn belangrijke signalen voor de GNMF. Personen die contact opnemen zijn gemotiveerd om ons iets te laten weten en doen moeite door te schrijven of te bellen. De GNMF kan met die informatie zaken verbeteren, inhoudelijke discussie aanscherpen of weet wat er intern is misgegaan. Het is van belang dat de GNMF zorgvuldig omgaat met de klachten en vragen die haar bereiken. Klachten dienen altijd door medewerkers van de GNMF zelf afgehandeld te worden. Bij vragen kan zo nodig worden doorverwezen naar andere organisaties als de aanwezige kennis hiervoor niet binnen de GNMF aanwezig is. Onzorgvuldige afhandeling kan flinke irritatie oproepen. In 2013 is 1 klacht ingediend en behandeld. Zie hiervoor beschrijving onder hoofdstuk Communicatie en Overleggen.


In 2013 waren 110 organisaties aangesloten bij de GNMF ORGANISATIE Belangenvereniging Dijkbewaking Dodewaard Bewoners Belangenvereniging Eerbeek-Zuid Bewonersvereniging de Steenkamp en Omgeving Bomenstichting Achterhoek Boomrijk Nijmegen, Werkgroep Consulentschap Natuur- en Milieueducatie Oost-Achterhoek DeA Duurzame Energie Apeldoorn Eigenarenvereniging De Stoere Houtman G.A. van der Lugt Stichting Gelders Overleg Milieukwartet Geldersch Landschap & Kasteelen, Stichting Hengelsportvereniging Deest IVN Apeldoorn IVN Arnhem IVN Barneveld IVN De Oude IJsselstreek e.o. IVN Ede IVN Eerbeek e.o. IVN Oost Achterhoek IVN Maas en Waal IVN Nijkerk IVN Noord Midden Achterhoek IVN Oost Veluwezoom IVN Rijk van Nijmegen IVN West-Betuwe IVN Zuidwest Veluwezoom IVN Zutphen/Warnsveld KNNV Arnhem e/o KNNV Nijmegen KNNV Noordwest Veluwe KNNV Oost-Achterhoek KNNV Vogelwerkgroep Wageningen Kom op voor een Duurzame Wijk, Stichting Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging Kringloopcentrum De Liemers Lingewaard Natuurlijk Lochem Energie Milieu- & Natuurvereniging ’t Groentje Milieucentrum de Broeikas/Milieudefensie Nijmegen Milieudefensie Arnhem Milieudefensie Barneveld Milieudefensie Culemborg Milieudefensie Heumen Milieugroep Heerde Milieugroep Perspectief Elburg Milieugroep Westervoort Milieuraad Neede Milieurecht De Graafschap, Stichting Milieuvrienden Duiven Milieuwerkgroep Buren e.o. Milieuwerkgroep de Oude IJsselstreek, Stichting Milieuwerkgroep Giesbeek Milieuwerkgroep Midden Betuwe Mooi Lochem, Stichting

PLAATS Dodewaard Eerbeek Voorthuizen Doetinchem Nijmegen Winterswijk Apeldoorn Arnhem Arnhem Eefde Arnhem Druten Apeldoorn Arnhem Barneveld Dinxperlo Ede Loenen Eibergen Kerkdriel Nijkerk Barchem Rozendaal Nijmegen Tiel Oosterbeek Zutphen Arnhem Beek Ubbergen Harderwijk Zutphen Wageningen Arnhem Druten Zevenaar Bemmel Lochem Wezep Nijmegen Arnhem Barneveld Culemborg Malden Heerde 't Harde Westervoort Neede Laren Duiven Buren Doetinchem Giesbeek IJzendoorn Lochem


Mooi Wageningen Natuur en Milieu Aalten, Stichting Natuur- en Milieubescherming Putten, Stichting voor Natuur- en Milieuplatform Brummen, Stichting Natuur- en Milieuplatform Ermelo Natuur- en Milieuraad Zutphen-Warnsveld, Stichting Natuur- en Vogelwacht Culemborg Natuur- en Vogelwerkgroep Bemmel Natuurmonumenten Gelderland (districtscommissie) Natuurmuseum Nijmegen NIVON afd. Apeldoorn NIVON afd. Arnhem NovioVolta Ons Waterkwartier, Wijkvereniging Overbetuwe Groen Natuurlijk, Stichting Platform Vlieghinder Teuge, Vereniging Stichting A7 Stichting Aktief Stichting Augustijnenbos Nijmegen Stichting Behoud Horssense Bos Stichting Behoud Natuurwaarden Enken Beekbergen Stichting Doca Stichting EVS – Eco Vrede Stichting Hogenenk Stichting Milieuwerkgroepen Ede Stichting Natuur- en Cultuurbehoud Vierhouten Stichting Natuur- en Milieuzorg Noord-West Veluwe Stichting Natuurschoon Nunspeet Stichting STA Stichting tot behoud van Natuurgebieden Stichting tot Behoud Veluwse Sprengen en Beken Stichting Tussen de Rivieren Stichting Weurt+ Tegengas, Vereniging ValleiEnergie, Coöperatie Vereniging Bos en Kuil Vereniging Het Edelhert Vereniging Landschap en Milieu Hattem Vereniging Milieuzorg Epe Vereniging Natuur en Milieu Wijchen Vereniging Natuurwacht Bommelerwaard, Vereniging tot Behoud van het Lingelandschap Vereniging Wildbeheer Veluwe Vijf Dorpen in 't Groen, Vereniging Vogelbeschermingswacht Noord Veluwe Vogelwerkgroep Arnhem en omstreken Vogelwerkgroep De IJsselstreek Vrienden van de Gorsselse Heide, Stichting Vrienden van de Heemtuin Malden, Vereniging Vrijwillig Landschapsbeheer Beuningen, Vereniging Waardevol Tiel Wagenings Milieu Overleg, Stichting Werkgroep Leefklimaat Zevenaar, Stichting Werkgroep Milieubeheer Groesbeek Werkgroep Milieubeheer Rhenen, Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn, Stichting

Wageningen Aalten Putten Brummen Ermelo Zutphen Culemborg Elst Heveadorp Nijmegen Apeldoorn Arnhem Beuningen Nijmegen Elst Teuge Ellecom Doetinchem Nijmegen Horssen Beekbergen Arnhem Arnhem Brummen Bennekom Vierhouten Nijkerk Nunspeet Nunspeet Tiel Vorchten Heerewaarden Weurt Joppe Ede Molenhoek Apeldoorn Hattem Vaassen Wijchen Zaltbommel Geldermalsen Hoevelaken Renkum Elburg Velp Deventer Gorssel Malden Weurt Tiel Wageningen Zevenaar Groesbeek Rhenen Apeldoorn


DOORKIJK IN 2014 De GNMF heeft ook in 2014 gekozen voor het werken met vier speerpunten en een aantal etalageprojecten.

Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur Het natuurbeleid en de kwaliteit van onze natuurgebieden staan onder grote druk vanwege de enorme Rijks bezuinigingen. De doelen van de EHS, Natura 2000 e.d. lijken een speelbal te zijn geworden van de politiek. Door de verambtelijking van het beleid (termen als Natura 2000, EHS, KRW in plaats van gewoon natuur) is draagvlak afgebrokkeld. Hierdoor heeft het natuurbeleid ernstige averij oplopen. Aan de andere kant liggen er kansen omdat draagvlak voor natuur nog steeds aanwezig is in de samenleving, maar ook omdat het kabinet de uitvoering van EHS verder decentraliseert aan de provincies. Pakt Gelderland deze kans op en maakt ze realisatie van het Gelders Natuur Netwerk/Groene Ontwikkelzone (GNN/GO) voorheen EHS, Natura 2000, de Gelderse landschappen, maar ook de basiskwaliteit van de zogenaamde Witte gebieden tot een provinciale ambitie? Pakken ook de spelers in het veld de kans en vinden we creatieve mogelijkheden om met minder geld toch de doelen te realiseren? Ondertussen gaat de biodiversiteit nog steeds achteruit als gevolg van versnippering, ammoniak, verdroging, verstoring enz. Met dit speerpunt willen we ervoor zorgen dat met name de kwaliteit van de natuur minimaal wordt behouden maar het liefst wordt vergroot, en dat ook een volwaardige GNN/GO met essentiële verbindingen wordt gerealiseerd en beheerd. Vooral het beheer en de realisatie van de GNN/GO en het afronden van de beheerplannen Natura 2000 staan voor 2014 hoog op de agenda. Maar ook de vraag of gemeenten en provincie samen de kwaliteit van het Gelderse landschap kunnen verbeteren. De GNMF is van oordeel dat:  In 2016 (landelijk evaluatiemoment EHS) de teruggang van de biodiversiteit in Gelderland gestopt moet zijn (binnen en buiten het GNN/GO netwerk);  In 2016 er een helder, eenduidig systeem moet zijn waarbij zodanige compensatie wordt geboden bij ingrepen in het Gelders Natuur Netwerk/Groene Ontwikkelzone dat deze er netto op vooruit gaat;  In 2018 in de Natura 2000-gebieden de verdroging opgelost moet met een goede waterkwaliteit (KRW doelen) zijn en op zijn laatst in 2030 de stikstofdepositie gehalveerd moet zijn t.o.v. 2010;  In 2025 of zoveel te eerder het Gelders Natuur Netwerk inclusief de belangrijkste verbindingen (EHS moet dan afgerond zijn) moeten functioneren. Deze verbindingen doen tevens dienst als corridors waardoor biodiversiteit als gevolg van klimaatverandering kan migreren.

Speerpunt Mooi landschap Het (provinciaal) ruimtelijk beleid moet in de komende jaren een antwoord vinden op een aantal grote uitdagingen. Allereerst demografisch, zoals regionale krimp van de bevolking en een totale krimp van de beroepsbevolking. Maar ook veranderingen in ons klimaat en vooral de hoeveelheid water die we te verwerken krijgen (overstromingen en perioden van droogte). Ten slotte kan ook de snelle ontwikkeling en digitalisering van de informatie grote gevolgen hebben. Nu al zie je dat jongeren digitale bereikbaarheid belangrijker vinden dan fysieke bereikbaarheid. Minder gebruik van de auto door jongeren betekent bijvoorbeeld minder nadruk op nieuw asfalt. Daarbij komt dat de rol van de provincie als midden bestuur door de invoering van de nieuwe Wro sterk is veranderd. Ook dit kabinet staat op het standpunt dat regie en toezicht RO bij de provincies moet liggen. Weet Gelderland de regie naar zich toe te trekken of verliest zij de grip op dit belangrijke terrein? Maar ondanks deze krimp zien we nog steeds dat het landschap dreigt te worden aangetast door wegen, bedrijventerreinen, kassen, megastallen, windmolens, autosloperijen, zendmasten, motorcross terreinen, campings, boomkwekerijen, terugloop biodiversiteit landbouwgronden et cetera. Ook de nieuwe rol van de provincie, waarbij ze niet meer automatisch alle gemeentelijke bestemmingsplannen moet goedkeuren, gecombineerd met gemeenten die nu eenmaal meer aandacht hebben voor Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 39 / 57

binnenstedelijke, zoals sociale vraagstukken (zeker nu met alle bezuinigingen) vraagt om een actieve provincie. Tegelijkertijd is er momenteel minder maatschappelijk geld beschikbaar voor het landschap, en mogen we blij zijn als burgers of bedrijven bereid zijn mee te helpen het landschap te onderhouden en te verfraaien. Dit vereist een goede combinatie van aan de ene kant de klassieke ruimtelijke ordeningsplanologie met nadruk op de concentratie van ‘rood’ en andere kant een meer op uitnodigingsplanologie gebaseerde ruimtelijke ordeningsbeleid. Hier ligt de grote uitdaging voor de nieuwe Omgevingsvisie waar de Provincie nu mee bezig is. Ten aanzien van congestie op weginfra blijven we op het standpunt staan dat dit het beste kan worden opgelost door vermindering van de verplaatsingsdruk, door meer en beter openbaar vervoer en fietsvoorzieningenverbreding en vervolgens aanpassingen aan bestaande wegen. Nieuwe infra komt pas op de laatste plaats en dient zo min mogelijk overlast te bezorgen voor mens, milieu en natuur. De GNMF is van oordeel dat:  In de nieuwe Omgevingsvisie de provincie zich niet alleen voor de provinciale belangen in de Natura 2000-gebieden en de EHS moet inzetten, maar samen met gemeenten ook voor de Nationale Landschappen, e.d. én de basiskwaliteit van de witte gebieden.  De provincie zo veel mogelijk kiest voor concentratie van de versteningsopgave in plaats van deze over het hele landelijk gebied uit te smeren;  In 2015 een provinciaal/gemeentelijk vereveningsbeleid van kracht moet zijn waarbij een percentage van de investeringen voor en van de waardevermeerdering van nieuw stedelijk ruimtebeslag ten goede komt aan kwaliteitsverbetering van natuur en landschap.  In samenspraak met marktpartijen er tools gebruikt en ontwikkeld moeten worden zodat het landschap juist profiteert van economische ontwikkelingen;  In 2020 of zoveel te eerder de verrommeling en doorsnijding van het landelijk gebied gestopt moet zijn en actief ingezet is op herstel van ruimtelijke kwaliteit. Doortrekken van de A15 middels een brug over het Pannerdensch Kanaal is volgens ons dus nog steeds de slechtste optie;  In 2020 of zoveel eerder de landbouw echt duurzaam produceert en boeren beloond worden indien ze hierin voorop lopen.

Speerpunt Klimaat en energie Klimaatverandering is waarschijnlijk de grootste uitdaging die de wereld op dit moment heeft. Aangezien het proces al volop gaande is moeten we maatregelen nemen om de veranderingen op te vangen, maar voor milieuorganisaties blijft toch de grootste uitdaging om dit proces te keren. Wat daarbij opvalt is dat veel burgers wel beseffen dat er iets staat te gebeuren maar door gerichte acties van klimaatsceptici in wetenschap en politiek, met op de achtergrond grote bedrijven die belangen hebben in fossiele brandstoffen, is men er ook in geslaagd om twijfel te zaaien over het broeikaseffect en de rol van de mens hierin. Gelukkig heeft dit Kabinet weer gekozen voor een ambitieuzer klimaatbeleid, maar in de uitvoering kan veel weer mis gaan. Het nieuwe SER energie akkoord biedt voldoende handvatten voor provinciale en gemeentelijke klimaatambities, zoals het nieuwe provinciale klimaatprogramma. Provinciale en gemeentelijke klimaatprogramma`s zijn gericht op de diverse maatschappelijke sectoren waaronder bedrijfsleven, vervoer en gebouwde omgeving. Een aantal Gelderse bedrijven hebben het benodigde urgentiegevoel (koplopers). Bij Gelderse (energie-intensieve) bedrijven blijft het energiebesparingstempo echter (nog) achter (ca. 0.5% per jaar). De voorlopers kunnen wel een steun in de rug gebruiken. De burger krijgt slechts zeer beperkte aandacht (via gedragscampagnes). Aan milieuorganisaties dus de uitdaging om juist burgers duidelijk te maken dat grote haast geboden is en dat er mogelijkheden zijn, waarbij investeren in energiebesparing het hoogste rendement heeft! Door concrete initiatieven op het gebied van energiebesparing, duurzame energie en duurzame mobiliteit van burgers te ondersteunen, proberen we een bijdrage te leveren aan de bewustwording en tegelijk aan Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 40 / 57

(een deel van) de oplossing. Daarbij concentreren we ons meer en meer op enkele onderwerpen waar we goede ervaring mee hebben opgedaan en het gevoel hebben echt meerwaarde te kunnen leveren, zoals burgers in de rol van buurtgenoten, huurdersverenigingen, lokale duurzame energie initiatieven door burgers, het stimuleren en ondersteunen van de realisatie van duurzame energieopwekking (zoals langs de A15), het ondersteunen van voorloperbedrijven e.d. Maar ook duurzame energieopwekking heeft ruimtelijke consequenties. Om dit enigszins te compenseren dienen degenen die de lasten dragen ook mee te profiteren in de lusten en dient er ook compensatie/verevening voor het landschap plaats te vinden. Dit is ook van belang ten behoeve van het draagvlak onder de bevolking en bij de eigen achterban. Tenslotte wil de GNMF ook een bijdrage leveren ten aanzien van adaptatie van klimaatverandering (zie ook onder andere Speerpunten). De GNMF is van oordeel dat:  In 2020 dient de bedrijfsvoering bij overheden in de provincie klimaatneutraal te zijn, dit vanwege het geven van het goede voorbeeld;  In 2020 hebben bedrijven alle mogelijke inspanningen verricht om het energiegebruik naar beneden te krijgen o.a. via de verruimde reikwijdte van de wet Milieubeheer.  In 2020 het energiegebruik in de provincie met 20% gedaald moet zijn (jaarlijkse energiebesparing 2% ;  In 2020 de emissie van broeikasgassen met 30% gedaald moet zijn (t.o.v. 1990).;  In 2020 16% van het Gelders energiegebruik duurzaam opgewekt moet worden, waarvan de helft lokaal;  In 2020 burgers zelf weer grip moeten hebben op de opwekking en eigen consumptie van energie;  In 2021 de provincie klaar moet zijn om de gevolgen van klimaatverandering door middel van natuurlijke buffers op te vangen;  Uiterlijk in 2040 de hele provincie klimaatneutraal moet zijn.

Speerpunt Participatie achterban en geïnteresseerde burgers In een tijd dat het niet meer vanzelfsprekend is dat milieuorganisaties worden gesteund door overheden is het des te belangrijker dat de GNMF over een breed draagvlak beschikt in de Gelderse samenleving. Op dit moment is het aantal lokale en regionale natuur-, milieu- en bewonersgroepen dat bij de GNMF is aangesloten tot boven de honderd gegroeid. Dit komt o.a. door een grotere bekendheid van de GNMF op het lokale niveau en door het feit dat we deze groepen ook actief ondersteunen of samen met hen optrekken . We willen echter niet alleen deze groepen vertegenwoordigen maar onze achterban ook uitbreiden met Gelderse burgers die natuur en milieu belangrijk vinden. Dit willen we bereiken door het organiseren van campagnes, door meer op zoek te gaan naar de mening van betrokken burgers, door burgers te betrekken bij ons werk en hun geluid te laten doorklinken richting politiek en door onze ondersteuning te verbreden en verder te verbeteren. Daarnaast gaan we ons uitdrukkelijk meer richten op samenwerking met bedrijven, die in hun sector voorloper (willen) zijn op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid, en op lagere overheden, die via ‘beginspraak’ in een vroeg stadium ervoor zorgen dat de belangen van natuur en milieu en van bewoners vertegenwoordigd zijn en meegewogen worden in RO-processen e.d. Ambities van de GNMF:  In 2014 is de GNMF een vereniging waarbij de leden (zoals de lokale groepen) via de ALV de hoogste macht is;  In 2015 is de ondersteuningsstructuur voor donateurs en aangesloten lokale groepen operationeel en tevens beschikbaar voor alle Gelderse burgers en zijn nieuwe werkwijzen ontwikkeld ten aanzien van ondersteuning burgers;  In 2015 is de ondersteuningsstructuur voor burgers via de helpdesk operationeel; Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 41 / 57

 

In 2015 heeft de GNMF een stevige rol t.b.v. overleg met en ondersteuning van voorloperbedrijven en -gemeenten. In 2016 is de federatiefunctie van de GNMF gewaarborgd en voor een behoorlijk deel gefinancierd door middel van donaties van in natuur en milieu geïnteresseerde burgers, aangesloten lokale groepen, voorloperbedrijven en -gemeenten.

Etalageprojecten De GNMF heeft voor 2014 weer een hele reeks projecten op de plank liggen. De belangrijkste wil ik hieronder aanstippen: Windpower Nijmegen/Energiesnelweg A15. De GNMF heeft de ambitie om samen met burgers in coöperatief verband 5 nieuwe windmolens te realiseren langs de A15. Naast de gebruikelijke hobbels als de ruimtelijke-ordeningsprocedure ligt de uitdaging vooral in het vinden van voldoende participanten verenigd in een coöperatie om de financiering rond te kunnen krijgen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met een windprojectontwikkelaar en de gemeente Nijmegen. Dit is voor Nederlandse begrippen een uniek project wat bij succes mogelijk op veel meer plaatsen kan worden toegepast. Stadsnatuur bijen. De GNMF heeft een project ontwikkeld samen met Iris-verslavingszorg en de imkervereniging, waarbij de GNMF ervoor zorgt dat gemeenten en bedrijven het project sponsoren en hun dak ter beschikking stellen voor bijenkasten. Cliënten van Iriszorg maken vervolgens de kasten en onderhouden de bijenvolken. Dit project is genomineerd voor de landelijke Groenfonds natuurprijs 2013. Gebiedsregie, waaronder Hattemerpoort. De GNMF heeft de ambitie om ook in de uitvoering van de realisatie van nieuwe natuur haar steentje bij te dragen en wel zo dat dit ook gebeurt met maximaal draagvlak en participatie van de omwonenden. Een van de mogelijkheden die zich daarbij aandient is de realisatie van de Hattemerpoort. Een project waar de GNMF al langer betrokkenheid bij heeft al was het maar doordat de GNMF vereveningsgelden bij de RGV en de gemeente Hattem heeft bedongen vanwege de uitbreiding van de recreantenhaven. Omdat de realisatie van de Hattemerpoort al enkele jaren stilligt kan dit gereserveerde geld maar niet worden ingezet voor natuur. Hier hoopt de GNMF snel een einde aan te kunnen maken. Hier opgewekt. Met de Servicepunten Hier opgewekt helpen de NMF’s lokale duurzame energieinitiatieven op weg naar een succesvolle energiecoöperatie. Door een verbeterde samenwerking op landelijk niveau met het Klimaatbureau en de branche organisatie E-decentraal kan het servicepunt Hier opgewekt in Gelderland nog meer service leveren op het gebied van eerstelijnsondersteuning, belangenbehartiging en scholing. Ruimte voor de rivier/Waalweelde: Ruimte voor de rivier is een landelijk overheidsproject dat inmiddels internationale belangstelling trekt; daar kunnen we trots op zijn. Vooral het meekoppelen met natuur en landschap wordt als bijzonder innovatief ervaren. Het deelplan Waalweelde wordt ingevuld door een breed samengestelde groep belanghebbenden waaronder de GNMF. GNMF komt met ideeën voor verbetering van natuur en landschap in de uiterwaarden en bewaakt ook dat de weelde van de Waal niet verder wordt aangetast door gebouwen of onnodige verhoging van de dijken. Geef om Gelderland. Gelderse burgers zetten zich in voor bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap in de eigen leefomgeving. De GNMF wil deze burgerinitiatieven met raad en daad ondersteunen zoals het verbreden van de initiatieven en het mee helpen realiseren van de doelen. Nacht van de Nacht. In 2014 vindt al weer de 10e Nacht van de Nacht plaats waarin de Natuur en Milieufederaties aandacht vragen voor de schoonheid van de nacht en de massale verlichting die de duisternis aantast en ook veel energie kost. De GNMF wil met nog meer activiteiten dan de jaarlijkse 35 in Gelderland voor de dag komen. Ook denkt de GNMF enkele nachtelijke boottochten te organiseren.

Jan Paul van Soest Voorzitter van de Gelderse Natuur en Milieufederatie


BEGROTING 2014 EN BESTEDINGEN WERKPLAN 2014 GNMF Begroting 2014 Inkomsten (in euro)

11 november 2013

Gelderse Natuur en Milieufederatie Begroting 2014

Begroting Jaarrekening Uitgaven (in euro) 2013 2012

Begroting Begroting Jaarrekening 2014 2013 2012

Subsidies van overheden

Provincie Gld budgetsubsidie Provincie Gld projecten

290.400 48.000

318.100 27.800

308.800 -

37.200 120.100 5.000

52.000 127.900 26.300

83.291 121.823 28.309

118.000

120.000

120.000

10.000 68.700 8.500 -

10.000 63.800 10.500 4.000

8.447 48.720 12.882 9.119

Baten uit gezamelijke acties

Projecten NMF's Projecten Specifieke projecten Baten uit acties van derden

NPL vrij te besteden Overige baten

Contributies en donateurs Vriendenfonds GNMF Rente Overige baten

Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Algemene kosten Activiteiten projecten Specifieke projectkosten Communicatie Professionalisering Afschrijvingskosten Automatisering Werving donateurs en contributies

526.500 32.800 48.000 7.000 55.900 5.000 16.300 5.000 3.200 8.500 2.500

531.400 45.400 48.000 6.500 62.100 26.300 17.000 6.000 3.000 8.500 6.200

543.145 45.060 56.314 20.460 39.485 28.309 4.486 334 3.355 5.177 -

Totaal

710.700

760.400

746.125

Resultaat - reservevorming Totale inkomsten

€ 705.900 € 760.400 €

741.391

4.800-

-

€ 705.900 € 760.400 €

Totale uitgaven % provinciale budgetsubsidie % continuiteitsreserve t.o.v. uitgaven

40,9% 49,6%

41,8% 47,8%

4.734741.391 41,4% 48,7%


totaal (in €)

cofinanciering nog (deels) onzeker

-

2.000

2.000

13.500

2.000

15.500

*

2.000

18.000

-

1.000

1.000

-

19.000

19.000

*

10.000

Microplanologie

a

0

835

835

90,00

-

75.159

75.159

-

-

-

-

75.159

75.159

Tijdelijke natuur

a

150

50

200

90,00

13.500

4.500

18.000

-

-

-

13.500

4.500

18.000

*

4.500

Lokale biodiversiteit verhogen

a

100

100

200

90,00

9.000

9.000

18.000

-

1.400

1.400

9.000

10.400

19.400

*

10.400

Biodiversiteit in de bouw grondstoffenmarkt

a

0

125

125

90,00

-

11.250

11.250

-

-

-

-

11.250

11.250

*

11.250

Natura 2000

a

100

0

100

90,00

9.000

-

9.000

-

-

-

9.000

-

9.000

-

Ruimte voor de rivier (Waalw eelde)

a

100

0

100

90,00

9.000

-

9.000

-

-

-

9.000

-

9.000

-

Spiegelgroep Waalw eelde

a

0

100

100

90,00

-

9.000

9.000

-

11.000

11.000

-

20.000

20.000

-

Nacht van de Nacht

a

175

70

245

90,00

15.750

6.340

22.090

3.000

500

3.500

18.750

6.840

25.590

*

4.500

Schone rivieren

a

100

100

200

90,00

9.000

9.000

18.000

-

2.000

2.000

9.000

11.000

20.000

*

10.000

Natuur, landschap en milieu Omgevingsvisie

a

100

0

100

90,00

9.000

-

9.000

-

-

-

9.000

-

9.000

Provinciale- Waterschaps verkiezingen

a

0

150

150

90,00

-

13.500

13.500

-

1.000

1.000

-

14.500

14.500

*

9.000

Landschapspark Danenberg

a

50

0

50

90,00

4.500

-

4.500

-

-

-

4.500

-

4.500

Duurzame mobiliteit en logistiek

a

100

0

100

90,00

9.000

-

9.000

-

-

-

9.000

-

9.000

Acquisitie projecten A

a

0

64

64

90,00

-

5.760

5.760

-

-

-

-

5.760

5.760

*

-

*

26.470

totaal activiteiten (in €)

overige activiteiten (in €)

activiteiteiten

totaal uren (in €)

overige uren (in €)

uren

cofinanciering nog onzeker (in €)

overige (in €)

13.500

18.000

budgetsubsidie (in €)

-

-

totaal (uren + activieiten)

13.500

90,00

budgetsubsidie activiteiten (in €)

90,00

200

budgetsubsidie uren (in €)

150

200

uurtarief (in €)

0

0

totaal uren

150

a

overige (in uren)

a

Hattemerpoort Gebiedsregie

budgetsubsidie (in uren)

Stadsnatuur (bijen)

Werkplan 2014: bestedingen

A. MOOI GELDERLAND Speerpunt Kw aliteit Gelderse Natuur

-

Speerpunt Mooi Landschap

-

-

B. DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Klim aat en Energie Hier opgew ekt Gelderland

b

100

325

425

90,00

9.000

29.250

38.250

-

1.000

1.000

9.000

30.250

39.250

Windpow er Nijmegen/Energiesnelw eg A15

b

0

500

500

90,00

-

45.000

45.000

-

5.000

5.000

-

50.000

50.000

Stook je rijk

b

48

52

100

90,00

4.318

4.722

9.040

-

6.500

6.500

4.318

11.222

15.540

*

11.222

Klimaatbestendige stad

b

25

15

40

90,00

2.250

1.350

3.600

-

-

-

2.250

1.350

3.600

*

1.350

Footprint

b

56

44

100

90,00

5.040

4.000

9.040

-

2.000

2.000

5.040

6.000

11.040

*

4.000

Zoetw atervoorziening

b

25

10

35

90,00

2.250

900

3.150

-

-

-

2.250

900

3.150

*

950

Ondergrond/schalie- en steenkoolgas

b

100

0

100

90,00

9.000

-

9.000

1.500

-

1.500

10.500

-

10.500

-

-



overige (in €)

totaal (in €)

cofinanciering nog (deels) onzeker

cofinanciering nog onzeker (in €)

2.430

3.150

5.580

-

-

-

2.430

3.150

5.580

*

3.150

90,00

13.500

-

13.500

-

-

-

13.500

-

13.500

Klimaat en energiebeleid

b

80

0

80

90,00

7.200

-

7.200

-

-

-

7.200

-

7.200

Natuurlijke veiligheid Deltaprogramma Rivieren

b

75

56

131

90,00

6.750

5.000

11.750

-

-

-

6.750

5.000

11.750

*

5.000

Acquisitie projecten B

b

0

65

65

90,00

-

5.850

5.850

-

-

-

-

5.850

5.850

*

-

32.000

32.000






90,00

150


62

0

activiteiteiten

35


overige (in uren)

27

b 150

uurtarief (in €)


b

Bedrijven, energie en milieu

totaal uren

uren LNG-dialoog

Werkplan 2014: bestedingen

-

C. SAMEN VOOR MOOI EN DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Achterban en Burgers Geef om Gelderland

c

0

300

300

90,00

-

Regionale inbreng

c

Cursussen achterban

c

Helpdesk

c

Servicepunt natuur en landschapsontw ikkeling

c

75

Ondersteuning voorloperbedrijven

c

100

Werving en binding achterban

c

150

175

27.000

27.000

-

200

0

200

90,00

0

100

100

90,00

250

0

250

0 100

325

5.000

5.000

-

18.000

-

18.000

-

9.000

9.000

90,00

22.500

-

75

90,00

6.750

200

90,00

9.000

90,00

13.500

15.790

-

1.000

-

1.000

19.000

-

19.000

-

500

500

-

9.500

9.500

22.500

1.000

-

1.000

23.500

-

23.500

-

-

6.750

-

-

-

6.750

-

6.750

-

9.000

18.000

-

-

-

9.000

9.000

18.000

-

29.290

-

7.500

7.500

13.500

23.290

36.790

-

-

22.500

-

22.500

-

*

*

-

4.990

Com m unicatie en Overleggen Externe communicatie GNMF

c

250

0

250

90,00

22.500

Werkplan, Jaarverslag, Seizoen- en PS-brieven c Bestuurlijke overleggen, incl. voorbereiding

c

100

0

100

90,00

9.000

100

50

150

90,00

9.000

Samenw erkingsoverleggen NMF

c

0

235

235

90,00

-

Secretariaat Coordinatie Water

c

0

40

40

90,00

-

-

22.500

-

-

9.000

7.000

-

7.000

16.000

-

16.000

-

4.529

13.529

-

500

500

9.000

5.029

14.029

-

21.150

21.150

-

-

-

-

21.150

21.150

*

11.970

3.600

3.600

-

-

-

-

3.600

3.600

*

3.240

Overig Samenw erking IVN en SLG 2013-2015

c

41

78

119

90,00

3.690

6.999

10.689

-

-

-

3.690

6.999

10.689

-

Beroepsprocedures

c

0

50

50

90,00

-

4.500

4.500

-

500

500

-

5.000

5.000

-

Acquisitie projecten C

c

0

64

64

90,00

-

5.760

5.760

-

-

-

-

5.760

5.760

7167

90,00

276.900

368.100

645.000

13.500

47.400

60.900

290.400

415.500

705.900

Totaal

3077 4090

*

134.000


totaal afwijking (in €)

afwijking activiteiten (in €)

afwijking uren

totaal (in €)

besteed activiteitengeld (in €)

werkelijk uurtarief (in €)

gemaakte uren

totaal (in €)

activteitengeld (in €)

begroot uurtarief (in €)

Overzicht 2013: budgetsubsidie (begroot - werkelijk - verschil)

uren budgetsubsidie

VERANTWOORDING BUDGETSUBSIDIE 2013

A. MOOI GELDERLAND Speerpunt Kw aliteit Gelderse Natuur Natura 2000

100,0

90,00

-

9.000

100,0

89,51

-

8.951

0,0

Hart voor natuur/Geef om Gelderland

175,0

90,00

5.000

20.750

255,0

82,22

4.172

25.139

80,0

-

Natuur en landschap in de Omgevingsvisie

150,0

90,00

-

13.500

239,0

89,93

-

21.493

89,0

-

7.993

Lokale biodiversiteit verhogen

100,0

90,00

-

9.000

0,0

0,00

-

-

-100,0

-

9.000-

Tijdelijke natuur

100,0

90,00

-

9.000

0,0

0,00

-

-

-100,0

-

9.000-

828-

494.389

Speerpunt Mooi Landschap Regionaal w aterbeleid

125,0

90,00

-

11.250

140,0

87,07

-

12.190

15,0

-

940

Ruimte voor de rivier

150,0

90,00

-

13.500

289,0

87,07

-

25.165

139,0

-

11.665

Vegetatiebeh. en delfstoffenw in. langs rivieren 50,0

90,00

-

4.500

0,0

0,00

-

-

-50,0

-

Wegen, bedrijventerreinen en mobiliteit

200,0

90,00

-

18.000

205,0

90,58

-

18.570

5,0

-

570

Nacht van de nacht

100,0

90,00

-

9.000

150,0

87,10

-

13.065

50,0

-

4.065

Big Jump (2011-2015)

100,0

90,00

-

9.000

95,0

77,65

-

7.377

-5,0

-

1.623-

Totaal Mooi Gelderland

1350,0

90,00

5.000

126.500

1473,0

86,75

4.172

131.949

123,0

828-

4.500-

5.449

B. DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Klim aat en Energie Natuurlijke veiligheid Deltaprogramma en CNK

50,0

90,00

-

4.500

80,0

87,07

-

6.966

30,0

-

Klimaat en energiebeleid

125,0

90,00

-

11.250

125,0

85,20

-

Stook je rijk

80,0

90,00

-

7.200

96,0

85,20

-

Ondergrond/schalie- en steenkoolgas

50,0

90,00

1.500

6.000

50,0

85,26

10.650

0,0

-

8.180

16,0

-

-

4.263

0,0

HIER opgew ekt

100,0

90,00

-

9.000

100,0

Duurz. Betuw e Corridor/Energiesnelw eg A15

75,0

90,00

-

6.750

75,0

85,05

-

8.505

0,0

-

495-

86,39

-

6.479

0,0

-

Totaal Duurzaam Gelderland

480,0

90,00

1.500

44.700

526,0

271-

85,63

-

45.043

46,0

1.500-

16.268

-18,0

778-

1.500-

2.466 600980 1.737-

343

C. SAMENWERKEN AAN HET NETWERK Speerpunt Achterban en Burgers Regionale inbreng

200,0

90,00

1.000

19.000

182,0

88,16

222

Beginspraak

125,0

90,00

-

Helpdesk

250,0

90,00

-

Werving , binding en Groene Peiler

138,0

90,00

Ondersteuning voorloperbedrijven

100,0

Verkiezingen maart 2014

75,0

2.732-

11.250

27,0

97,58

-

2.635

-98,0

-

22.500

243,0

81,65

-

19.841

-7,0

-

-

12.420

355,5

85,35

-

30.340

217,5

-

90,00

-

9.000

70,0

91,03

-

6.372

-30,0

-

2.628-

90,00

-

6.750

34,0

85,26

-

2.899

-41,0

-

3.851-

362,5

75,33

-

27.307

112,5

-

4.807

8.6152.65917.920

Com m unicatie en Overleggen Externe communicatie GNMF

250,0

90,00

-

22.500

Werkplan, Jaarverslag, Seizoen- en PS-brieven 100,0

90,00

7.000

16.000

80,0

77,79

7.038

13.262

-20,0

38

2.738-

Bestuurlijke overleggen, incl. voorbereiding

100,0

90,00

500

9.500

139,5

92,15

-

12.855

39,5

500-

3.355

Samenw erking IVN en SLG 2013-2015

200,0

90,00

-

18.000

93,0

95,27

-

8.860

-107,0

Totaal Sam enw erken aan het netw erk

1538,0

90,00

8.500

146.920

1586,5

84,07

7.261

140.639

48,5

1.239-

6.281-

Totaal A+B+C

3368,0

90,00

15.000

318.120

3585,5

85,40

11.433

317.632

217,5

3.567-

488-

-

9.140-


4.172

19.221

23.393

131.949

143.627

275.576

Totaal Duurzaam Gelderland

708,0 1683,5 2391,5

61.089

144.446

205.535

222

51.183

51.405

61.311

195.629

256.940

Totaal Samen w erken aan het netw erk

1404,5 881,5

2286,0

117.333

77.663

194.996

7.038

4.263

11.301

124.372

81.925

206.297

Totaal

3585,5 4069,5 7655,0

306.199

346.515

652.714

11.433

74.666

86.099

317.632

421.181

738.813

uren

totaal (in €)

overige (in €)

252.183

activiteiteiten

124.406


127.777


1473,0 1504,5 2977,5

totaal uren

Totaal Mooi Gelderland

Overzicht 2013: w erkelijke kosten

overige (in uren)








OVERZICHT DECLARABELE UREN EN UITGAVEN BUDGETSUBSIDIE EN OVERIGE FINANCIERINGSBRONNEN VERDEELD NAAR DOELSTELLING


BEREKENING GEMIDDELD UURTARIEF 2013 Het gemiddelde uurtarief van de GNMF in 2013 bedroeg € 85,27 (in 2012: 85,60). Het uurtarief is berekend op basis van de salariskosten, sociale lasten en pensioenpremie per medewerker en per declarabel uur (gemiddeld over alle projecten bedraagt € 49,91 per uur (in 2012 was dit € 49,03). Per fte is gerekend met 1.450 declarabele uren per jaar. Vervolgens is het uurtarief opgehoogd met alle overige personeelskosten (die niet onder de declarabele uren vallen) per declarabel uur € 19,61 (in 2012: € 18,76) en de overige kosten (huisvesting, kantoorkosten, algemene kosten etc.) per declarabel uur € 15,75 (in 2012: € 17,81). Het uurtarief van € 85,27 is in de tabel “Overzicht declarabele uren en uitgaven budgetsubsidie en overige financieringsbronnen verdeeld naar doelstelling” af te leiden uit: € 652.714 / 7.655.


VERKORT FINANCIEEL VERSLAG STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE

-

ARNHEM

BALANS PER 31 DECEMBER 2013 in euros ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Verbouwing Inventaris

Ref.

31-12-2013 €

€

31-12-2012 €

€

1 4.957 3.019

5.983 4.348 7.976

10.331

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Overige vorderingen 2

Liquide middelen

87.052

68.442 87.052

68.442

476.929

467.272

Voor waarmerkingsdoeleinden VWGN4Jhot registeraccount te b.v.

17 APR. 2 mmle voor paraat

Totaal

571.957

546.045

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 49157

STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE

31-12-2013 €

PASSIVA Eigen vermogen

€

-

ARNHEM

31-12-2012 €

€

Ref.

Stichtingskapitaal

45

Reserves en fondsen Overige reserve Contirnûleitsreserve Bestemmingsreserve Reserve financiering activa

4

358.118

363.211

5

10.331

358.118

373.542

47.464

51.464

Voorzieningen Overige voorzieningen Kortiopende schulden Crediteuren Vooruitontvangen subsidies en projectbijdragen Belastingen en premies sociale Verzekeringen Reservering vakantiegeld Reservering vakantiedager Overige schulden

Totaal

6

9.413

10.203

7

86.321

44.515

8 9 10 II

17.424 19.741 10.389 23.042

13.444 19.228 10.389 23.215 166.330

120.994

571.957

546.045



-

ARNHEM

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2013 in euro’s

Werkelijk 2013 €

Ref.

€

Begmot 2013 €

€

Werkelijk 2012 €

€

Baten Subsidies van overheden

Budgetsubsidie Provincie Gelderland Projectsubsidie Provincie Gelderland

313.432

318.100

14.398

27.800 327.830

308.800

345.900

308.800

Baten uit gezanrnlijke acties (projecten) Stichting de Natuur en Milieu lèderaties Terreinbeheerders Specifieke projecten Overige projecten

46.558 20.117 25.500 85.771

52.000 22.800 26.300 105.100

83.291 72.170 28.309 98.373

177.946

206.200

282.143

Baten uit acties van derden (NPL)

118.000

120.000

120.000

Totaal

623.776

672.100

710.943

Baten wervingsacties Overige baten Rentebaten

78.914 12.926 7.774

12 13

f

Som der batei ~ Te transporter

1

17 APR. 2O1~

ruimte voor paraat

4

73.800 4.000 10.500

-

17.566 12.882

99.613

88.300

30448

723.389

760.400

741.391

723.389

760.400

741.391

~eIderse Natuur en Milieufederatie . Jaarverslag 2013 • 51/57

Werkelijk 2013 € Transport

€

Begroot 2013 €

723.389

€

Werkelijk 2012 €

760.400

€

741.391

Lasten Besteed aan doelstellin~n Doelstelling A: GNMF voor een mooi Gelderland Doelstelling B: GNMF voor een duurzaam Gelderland Doelstelling C: santnwerken aan het netwerk

226.304

272.750

220.687

201.889

144.890

167.292

174.691

214.460

214.087

602.884

632.100

602.066

Kosten eigen fondsenwerving

5.864

6.200

-

% van baten eigen fondsenwerving

7,4%

8,4%

-

Kosten beheer en administratie

130.064

122.100

144.060

Somderlasten

738.813

760.400

746.126

Beheer en administratie

Saldo van baten en lasten

-1-

15.424

-1-

0 0 15.424

-/-

15.424

-/-

4.735

Resultaatbestemming: Onttrekking reserve financiering activa Toevoeging contintiiteitsreserve Onttrekking~qontintifteitsreserve

L

f~*O~te~ccotI7~tsb.J

17 APR. 2O1~ ruimte voorparaaf

-1-

-1-

5.179 5.179 4.735

-1-

4.735

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 52 /57

STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATJE

-

ARNHEM

JAARREKENING GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING Algemeen De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs. De jaarrekening is opgesteld volgens de Richtlijn voor dejaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende instellingen”. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van investeren wordt naar tijdsgelang afgeschreven. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Licjuide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de Stichting. Eigen vermogen Binnen het eigen vermogen wordt onderscheid gemaakt in vrij besteedbaar vermogen en vastgelegd vermogen. Vrij besteedbaar vennogen Binnen het vrij besteedbaar vermogen is een continuïteitsreserve gevormd, bedoeld om de continuïteit te waarborgen in geval van (tijdelijke) tegenvallende inkomsten. Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve financiering activa betreft een deel van het eigen vermogen dat is aangewend voor de financiering van materiële vaste activa. Voorzieningen De reservering pensioenpremies is gewaardeerd op nominale waarde. Jaarlijks zal, met ingang van 2012, een ~ Jc~4~j~,wti1 len gebruikt om verwachte stijging van pensioenpremie(s) te egalise] ~h’WGNiihot registeracoountants b.v.

17 APR. 2014 ruimte voor paraat

1



-

ARNHEM

Grondslagen voor de resultaatbepaling Subsidies Subsidies worden verantwoord voor zover met redelijke zekerheid kan worden vastgesteld dat ze worden verkregen en voorzover ze aan het boekjaar kunnen worden toegerekend. Aandeel in acties van derden Deze inkomsten betreffen de door het “Fonds de Provinciale Milieufederaties” toegezegde jaarlijkse bijdrage van de Nederlandse Postcodeloterij. Baten uit eigen fondsenwerving Onder de baten uit eigen fondsenwerving zijn de bijdragen van de aangesloten organisaties verantwoord alsmede bijdragen van donaties (particulieren en bedrijven). Uitvoeringskosten Deze kosten bestaan uit niet direct toewijsbare kosten en worden procentueel verdeeld op basis van de urenregistratie van het personeel. Pensioenlasten De Stichting heeft een toegezegde pensioenregeling, die in de jaarrekening wordt verwerkt alsof zij een toegezegde bijdrageregeling is, waarbij derhalve niet alle risico’s verbonden aan deze pensioenregeling tot uitdrukking zijn gebracht in de in de balans opgenomen pensioenverplichting. Hierop geldt één uitzondering: de pensioenlast die te maken heeft met reeds voorzienbare salarisstijging in het komend jaar wordt als last aan het huidige boekjaar toegerekend. Rentelasten en rentebaten De rentelasten en rentebaten betreffen van derden ontvangen (te ontvangen) en aan derden betaalde (te betalen) interest. Voor waarmerkingsdoeleipdon VWGNijhot re9istera000untfîts b.v.

17 APR. 2014

L

ruimte voor paraat

Gelderse Natuur en Milieufederatie . Jaarverslag 2013 • 54/57


-

ARNHEM

Specificatie en verdeling uitvoeringskosten naar bestemming!beschikbaar voor doelstelling

Kosten

Aankoop en verwervingen (projectkosten) Publiciteit, communicatie en professionalisering Personeelskosten

A

B

C

kosten

~dministrati

2013

2013

2012

€

€

€

€

€

€

€

€

23.214

51.183

9.882

1.820

-

86.099

88.400

67.795

3.563

2.644

2.875

91

5.199

14.372

23.000

4.820

173.189

140.662 10.892

3.300 261

86.460 6.732

532.130 41.248

531.400 45.400

543.145 45.060

Huisvestingskosten

13.411

128.518 9.952

Kantoor- en algemene kosten

11.642

8.639

9.342

360

26.865

56.849

54.500

76.774

1.285

953

1.038

32

-

-

-

-

1.737 3.070

5.045 3.070

8.500 3.000 6.200

5.177 3.355

226.304

201.889

174.691

130.064

738.813

760.400

746.126

Automatiseringskosten Afschrjving en rente Werving donateurs Totaal

5.864

De kosten voor de doelstellingen bedragen in 2013: € 602.884,=. De kosten voor Beheer en Administratie bedragen € 130.064,=. Ten opzichte van de totale kosten ad € 738.813,= bedraagt dit 17,6%. De baten bedragen in totaal: 723.389,= doelstelling A:€264.254 (36,5%); -

-

doelstelling S: €237.937 (32,9%);

-

doelstelling C: €221.198 (30,6%);

Percentage kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van baten uit eigen fondsenwerving 7,4% ( € 5.864,= / € 78.913,=.)

Voor waarrnerkingsdoelenden VWGMjhot registeraccou nts bv.

17 APR. 2 ruimte voor paraat

Gelderse Natuur en Milieufederatie . Jaarverslag 2013 • 55157

Meander lOl

Postbus 60071

1

6800 JB Arnhem

CONTROLEVERICLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT

Aan:

vwgni hof

het Bestuur van Stichting Gelderse Natuur- en Milieufederatie

registeraccountants bv.

Het in dit verslag opgenomen verkort financieel verslag, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2013 en de samengevatte staat van baten en lasten over 2013, is ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Gelderse Natuur- en Milieufederatie te Arnhem. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 17 april 2014. Het verkort financieel verslag bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van de in Ne derland geldende van toepassing zijnde grondslagen voor de financiële verslaggeving. Het ken nisnemen van het verkort financieel verslag kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Gelderse Natuur- en Milieufederatie. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven op pagina 53 en 54 van het jaarverslag. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over het verkort financieel verslag op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands recht, waaron der Nederlandse standaard 810 “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte finan ciële overzichten”. Oordeel Naar ons oordeel is het verkort financieel verslag in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Gelderse Natuur- en Milieufederatie en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven op pagina 53 en 54 van het jaarver slag.

Arnhem, 17april2014

Voor waarmerkingsdoeleinden VWGNijhot registeraccounta4ts b.v.

17 APR. 2O1~L ruimte voor paraat

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2013 • 56/57

Vestiging Arnh m

Vestiging Nijmegen

Vestiging Wijchen

Meander 701 6825 ME Arnhem

Berg en Dalseweg 105. 6522 BD Nijmegen

Saitsbof 10-14, 6604 LA Wijchen

Postbus 60071 6800 JB Arnhem

Postbus 1074, 6501 86 Nijmegen

Postbus 275. 6600 AG Wijchen

12636983001 F.026-3698399

1024-36509651 F.074 3601288

T. 074-64891481 F.024-6422477

info.ernhem~n’~gnijhof.n 1

in to. n ij m egen @weg t ij Is o t. n t

info.wijchen~vwgnijhof.nt

~v.vwg ij of.nl

www.vwgnijh of. eil

www.vwgnijhoî.nI

Gelderse Natuur en Miljeufederatie . Jaarverslag 2013 • 57/57

Jaarverslag 2013 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Recommend Documents