Jaarverslag 2012 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Jaarverslag 2012 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem Tel. 026 3523740 Fax 026 3892093 [email protected] www.gnmf.nl © Gelderse Natuur en Milieufederatie, mei 2013

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 1 / 63

FINANCIËLE ONDERSTEUNING De Gelderse Natuur en Milieufederatie wordt ondersteund door de provincie Gelderland en de Nationale Postcode Loterij

De Provincie Gelderland De Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft in 2012 van de Provincie Gelderland een budgetsubsidie ontvangen ter grootte van € 308.800 (prijspeil 2011) dankzij deze bijdrage heeft de GNMF een groot aantal projecten kunnen uitvoeren. Voor een gedetailleerd overzicht zie Verkort Financieel verslag.

De Nationale Postcode Loterij De Natuur en Milieufederaties werken nauw samen met de Nationale Postcode Loterij. In november 2010 is door de loterij bekrachtigd dat de Natuur en Milieufederaties in ieder geval tot en met 2015 partner van de Nationale Postcode Loterij blijven. De federaties worden sinds 1996 gesteund door de grootste goede doelen loterij van Nederland. In 2012 ontvingen de Natuur en Milieufederaties een bedrag van 2,25 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij voor hun werk voor natuur, milieu en landschap in de provincies. De cheque werd overhandigd tijdens het Goed Geld Gala in het Concertgebouw in Amsterdam. Op dit bijzondere gala werd de verdeling van de opbrengsten voor goede doelen bekendgemaakt. In totaal verdeelde de Postcode Loterij 291 miljoen euro onder haar goede doelen. De Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft in 2012 dankzij de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij onder meer de projecten Microplanologie, Hart voor Natuur, Doortrekking A15, Klimaat en energiebeleid, Bedrijven energie en milieu kunnen realiseren. Ook heeft de Postcode Loterij de samenwerking met de andere Natuur en Milieufederaties mogelijk gemaakt. Met de flinke bezuinigingen waar het kabinet Rutte II op inzet neemt het belang van particuliere fondsenwervers zoals de Nationale Postcode Loterij toe. De bijdrage van de loterij en haar deelnemers is uniek, want deze is niet alleen meerjarig, maar de goede doelen bepalen ook zelf de besteding ervan, op basis van hun expertise. Het huidige kabinet heeft aangegeven het kansspelbeleid te willen moderniseren. Wij hopen dat de voorgestelde wijzigingen in het kansspelbeleid de Postcode Loterij voldoende ruimte geeft om de succesvolle fondsenwerving op dit niveau voort te zetten. Want zonder de Postcode Loterij en haar deelnemers zouden wij een groot deel van onze initiatieven immers niet kunnen realiseren.


Fotobijschrift: Joris Hogenboom (rechts) en Hans van der Werf van De Natuur en Milieufederaties ontvangen de cheque van € 2.250.000 uit handen van Judith Lingeman (Hoofd Afdeling Goede Doelen). Foto: Roy Beusker Fotografie Ruim negentig goede doelen schitterden op het Goed Geld Gala van de Nationale Postcode Loterij. In Het Concertgebouw in Amsterdam maakte de grootste goede doelenloterij van Nederland bekend dat zij dankzij haar 2,4 miljoen deelnemers dit jaar een recordbedrag van 291 miljoen euro kan schenken aan de goede doelen. De helft van ieder lot doneert de Postcode Loterij aan goede doelen op het gebied van mens en natuur. De Natuur en Milieufederaties ontvingen een cheque van € 2.250.000.


INHOUD Doelstelling en Organisatie .......................................................................................... 5 Voorwoord...................................................................................................................... 6 Samenvatting ................................................................................................................. 8 De GNMF voor een mooi Gelderland (A) ................................................................... 10 De GNMF voor een duurzaam Gelderland (B) ........................................................... 21 Samenwerken aan het netwerk (C) ............................................................................ 27 Beleid en organisatie .................................................................................................. 33 Doorkijk in 2013 ........................................................................................................... 45 Begroting 2013 en bestedingen werkplan 2013 GNMF............................................. 49 Verantwoording budgetsubsidie 2012 ....................................................................... 52 Overzicht declarabele uren, uitgaven budgetsubsidie en overige financiering..... 53 Berekening gemiddeld uurtarief 2012 ........................................................................ 54 Verkort Financieel verslag .......................................................................................... 55 Controleverklaring ....................................................................................................... 62 Lijst met afkortingen en begrippen: BOGW: Bestuurlijk Overleg Gelderse Waterschappen (en terreinbeheerders) CNK: Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers CRM: Customer Relationship Management (klantrelatiebeheer) EHS: Ecologische Hoofdstructuur FAQ: Frequently Asked Questions GLB: (Europees) Gemeenschappelijk Landbouw Beleid ILG: (Landelijk) Investeringsbudget Landelijk Gebied ISO: Integraal Schets Ontwerp IVN: Vereniging Natuur- en Milieu Educatie KRW: (Europese) Kader Richtlijn Water LTO: Land- en Tuinbouw Organisatie (Noord/Gelderland) Natura 2000: Europese topnatuurgebieden met extra beschermingsregime (Vogel- en Habitatgebieden) OV: Openbaar Vervoer PAS: Programmatische Aanpak Stikstof PRO: Provinciale Raad voor Omgevingsbeleid RO: Ruimtelijke Ordening ROCOV: Regionaal Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer RPB: Regionaal Programma Bedrijventerreinen SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden Wro: Wet Ruimtelijke Ordening Het officiële jaarverslag inclusief de volledige jaarrekening is op te vragen bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem 026-3523740 [email protected] Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 4 / 63

DOELSTELLING EN ORGANISATIE De statuten van de stichting Gelderse Milieufederatie zijn per 2 december 2011 gewijzigd, omdat de naam is gewijzigd in stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie. De stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: De beïnvloeding van het beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer in Gelderland, zowel door het stimuleren van dat beleid door het uitdragen van denkbeelden en het signaleren van knelpunten, als door het, op professioneel hoogwaardige en effectieve wijze, behartigen van belangen op genoemde gebieden, in en buiten rechte en met alle wettige middelen, onder meer in procedures tegen het verlenen van vergunningen en in inspraak- en besluitvormingsprocedures, alsmede tegen elk ander besluit op welk gebied dan ook waarbij schade/nadeel, direct of indirect, aan natuur en/of landschap en/of milieu kan worden toegebracht; Het overdragen van de expertise van de stichting aan lokale en regionale groepen teneinde die groepen eveneens in staat te stellen op hun beurt het gemeentelijk of regionaal beleid aldus te beïnvloeden; Als eerste aanspreekpunt te fungeren voor inwoners, overheden of instellingen, die zich met een vraag op het gebied van landschap en milieu geconfronteerd zien. De stichting beoogt niet het maken van winst. De organen van de stichting zijn:  Het Bestuur  Raad van Advies  De werkorganisatie


VOORWOORD De komst van een nieuw kabinet, Rutte-II, in 2012, bracht een aantal grote veranderingen op het gebied van natuur en milieu met zich mee. Was de stemming in Den Haag onder Rutte-I ronduit vijandig richting natuur en milieu, zijn opvolger lijkt bereid toch nieuwe perspectieven te bieden. Ambities werden enigszins opgehoogd en een deel van de meest draconische bezuinigingen werd teruggedraaid. Zo kwam er weer € 200 miljoen voor natuur bij, waarvan we de hoop hebben dat die ook voor een substantieel deel wordt besteed aan beheergelden. Daarmee kan wellicht het gat worden gedicht tussen wat de Gelderse manifestpartners hebben berekend nodig te hebben voor beheer van de natuur en wat de provincie en het rijk tot dan toe te bieden hebben. De plannen van Rutte-II laten echter onverlet dat de natuur- en milieusector zal moeten leren leven met de gedachte dat financieringsstromen uit het verleden geen garanties bieden voor de toekomst. In een tijd van bezuinigingen wordt nu eenmaal alles vloeibaar. Terwijl de provinciale subsidie van de GNMF wederom met een kwart wordt verminderd, merken we bij het bedrijfsleven grote waardering voor ons werk. We hebben deze nieuwe bezuiniging knarsetandend geaccepteerd, op voorwaarde dat dit geleidelijk gebeurt, zodat we erop kunnen anticiperen met het zoeken van nieuwe inkomstenbronnen, zoals een Vriendenfonds vanuit het bedrijfsleven, donateurs, meer ondernemend gaan werken, enzovoorts. Niettemin blijven we er op wijzen dat het zorgen voor het publieke, collectieve belang onvervreemdbaar op het bord van overheden hoort, alle oppervlakkige teksten over marktwerking, privatisering, groene groei en dergelijke ten spijt. De gedachte dat ‘de markt’ dat allemaal wel zal oppakken, is te gemakkelijk. Iedere marktspeler ziet zich immers geconfronteerd met het prisoner’s dilemma: hij (of zij) kan wel vergroeningsstappen zetten, maar als deze meer gaan kosten dan niet-groene bedrijfsvoering én de concurrentie laat vergelijkbare maatregelen achterwege, dan kan ook de duurzame ondernemer niet verder. Het enige wat dan werkt is vergroening van het speelveld, in het bijzonder het doorrekenen van huidige en toekomstige schade aan natuur en milieu in de prijzen van vandaag, via financiële en/of regulerende instrumenten. Een gezonde economie kan zich alleen maar ontwikkelen als de natuurlijke basis van de economie intact blijft: grondstoffen, leefkwaliteit, natuur, veerkracht van ecosystemen, ecosysteemdiensten. Dat kan alleen worden bereikt door een gezamenlijke governance; dat hoeft niet per se government (overheid) te betekenen, maar in veel gevallen heeft de overheid toch een cruciale rol te vervullen. In toenemende mate proberen duurzaam ondernemende bedrijven dan ook niet alleen hun eigen activiteiten te vergroenen, maar helpen ze ook maatregelen uit te denken die de economische spelregels, het speelveld, groener maken. Juist op dit punt zoeken de koplopers samenwerking met natuur- en milieuorganisaties zoals de GNMF en vice versa. Zo zijn we gestart met een ‘Vriendengroep’, waarin we samenwerken met het meer proactieve en duurzame deel van het bedrijfsleven. Dat ontslaat overheden echter niet van de plicht zorg te blijven dragen voor een goede natuur- en milieukwaliteit. Wel verandert de dynamiek: de ‘lead’ ligt niet automatisch meer bij de overheid, maar bij een coalitie van koploperbedrijven en constructieve natuur- en milieuorganisaties die er samen zoveel mogelijk uit proberen te komen, en vervolgens overheden aanspreken om die maatregelen te nemen, die alleen een overheid kan treffen. Bedrijven en de GNMF die gezamenlijk voor groener beleid lobbyen – wie had dat een paar jaar geleden kunnen denken? Dit geldt ook voor lokale burgerinitiatieven. Duurzame energie-initiatieven, die als paddenstoelen uit de grond komen, in Gelderland staat de teller inmiddels op 27, lopen alle aan tegen (fiscale) regelgeving, die helemaal is gebaseerd op centraal opgesteld vermogen en nauwelijks mogelijkheden biedt voor decentrale duurzame initiatieven. Ook hier wil de GNMF een rol spelen bij het Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 6 / 63

ondersteunen van de initiatieven èn bij het lobbyen voor de benodigde structurele maatregelen, oftewel het groene speelveld. Voorliggend jaarverslag geeft een beeld van hoe we onze missie vormgeven in woelige tijden. Dat is niet altijd even makkelijk, maar gelukkig zijn de veerkracht en de creativiteit van de GNMF als organisatie groot. Jan Paul van Soest Voorzitter GNMF


SAMENVATTING De belangrijkste resultaten:

Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur: 













De realisatie van de KRW-doelen dreigen vertraagd en de doelen verlaagd te worden. Toch liggen er mogelijkheden via combinatie van doelen en via het Deltaprogramma Zoetwatervoorziening. Politiek heeft belangstelling voor klimaatbuffers getoond. Hebben als GNMF volop ingezet op deze alternatieven; De biodiversiteit in Gelderland loopt nog steeds terug met name vanwege de ‘kaalslag’ in het landelijk gebied. Daartegenover staat dat er steeds meer biodiversiteit wordt gerealiseerd in de stedelijke gebieden. Binnen de EHS liggen goede mogelijkheden om de biodiversiteit te verhogen. Met de Manifestpartners hebben we ingezet op voldoende middelen voor een goed beheer. Ook hebben we ingezet op verevening en compensatie mogelijkheden zodat m.n. de Groene Ontwikkelzone (waaronder de verbindingen) kwalitatief en kwantitatief kan worden verbeterd. Tenslotte hebben we ons ingezet voor voldoende bescherming van deze ontwikkelzone; Ook de provincie ziet nu steeds meer het belang in van een goede compensatieregeling voor ingrepen in de EHS. We hebben een bijdrage geleverd aan een eenduidige methode samen met de gemeenten; Debat over de nieuwe GLB regeling komt langzaam aan van de grond. Alles zal afhangen van hoe binnen de EU de regeling vorm krijgt. Pas bij voldoende prikkels voor investeren in het landschap heeft het zin om hier ook in Gelderland verder op in te zetten. We hebben al een aantal inleidende gesprekken hierover gevoerd met de provincie en met de LTO; Mede dankzij de strakke natura2000 eisen lijkt het er nu op dat in ieder geval in de verdroogde Natura2000 gebieden er wat gaat gebeuren om de verdroging op te lossen. Wij hebben als GNMF flink ingezet op een systeem waarbij in deze gebieden gekozen wordt voor de voor de natuur optimale grondwaterstand (Optimaal Grond- en Oppervlaktewater Regime gelijk wordt aan Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime). Meer zorgen hebben we t.a.v. het oplossen van de stikstofovermaat in de natuur. Het ziet er niet naar uit dat de landelijke PAS hier voldoende brongerichte maatregelen voor gaat nemen. Vanwege ontbreken deskundig personeel hebben we weinig inzet kunnen plegen op handhaving van vergunningverlening. In 2013 wordt dit hopelijk weer opgepakt. Wel hebben we via het ruimtelijk spoor (bestemmingsplannen) gemeenten aangesproken op beperken van nieuwe stalruimten voor groei van de veestapel. Uitvoerig hierover met diverse gemeente gesproken en handreikingen aangeboden; Op dit moment ligt alle natuurontwikkeling stil vanwege juridische problemen met doorlevering van gronden (positieve uitspraak EU hof ‘Gelijkberechtigden’ naar aanleiding van particulieren die zich verzetten tegen het voortrekken van terreinbeheerders zoals Staatsbosbeheer). GNMF blijft binnen de Manifestpartners nadruk leggen op realiseren van verbindingen, dit als tegenwicht tegen natuurbeheerders, die sterk de nadruk leggen op voldoende financiering voor beheer. Wij zijn ons ook als GNMF aan het beraden of we zelf gebiedsontwikkeling ter hand moeten nemen dáár, waar dat van ecologisch belang is, maar dit niet van de grond komt, terwijl er wel kansen liggen zoals in de Hattemerpoort.

Speerpunt Mooi landschap 

Met de Manifestpartners en gemeenten hebben wij, als voorzitter van de werkgroep RO, stevig ingezet op basisbescherming voor het landschap inclusief de witte gebieden. Discussie loopt hierover nog steeds binnen het ambtelijk apparaat.


 



 

In het advies van de werkgroep RO is ruim aandacht besteed aan mogelijkheden voor verevening en compensatie in relatie tot ‘Uitnodigingsplanologie’; Meegegaan met de gedachte dat de uitvoering van landschapsbeleid vooral bij de gemeenten ligt en de provincie hiervoor beleidsruimte moet scheppen. Gemeenten moeten deze kansen dan wel grijpen; Steeds meer en beter ingezet op vooroverleg bij bestemmingsplanwijzigingen waardoor wensen van de GNMF beter en gemakkelijker kunnen worden meegenomen door gemeenten. Wij hebben hierover intensief overleg gevoerd met diverse gemeenten met wederzijds positieve reacties. Ten aanzien van bedrijventerreinen zien we onze inspanningen beloond nu ook de provincie steeds meer nadruk legt op verminderen van aantal nieuwe bedrijventerreinen. Hetzelfde proberen we te realiseren ten aanzien van nieuwe infra, waarbij nut-noodzaak en het belang van natuur, landschap en leefomgeving wordt ingebracht. We zijn erg teleurgesteld dat de provincie blijft kiezen voor de A15 doortrekking via een brug, terwijl de Betuweroute hier in een tunnel het Pannerdensch Kanaal kruist.

Speerpunt Klimaat en energie:  

  



GNMF blijft nadruk leggen op het geven van het goede voorbeeld bij wensen om klimaatneutraal te functioneren. Geldt zowel voor onszelf als voor de provinciale organisatie van Gelderland; Met projecten gericht op de gebouwde omgeving (ligt de grootste potentie aan energiebesparing) en specifiek in de huursector heeft de GNMF bijgedragen aan hogere ambities bij corporaties, huurdersbelangenverenigingen en gemeenteraden van diverse Gelderse gemeenten; GNMF heeft via inspraak, lobby enz. voortdurend inbreng geleverd op provinciale en gemeentelijke plannen om CO2 reductie te bewerkstelligen; Actief bijgedragen aan zoeken naar goede locaties voor windenergie in Gelderland, ook bijgedragen aan discussie over duurzame inzet van biomassa en biovergisting; Met het project ‘HIER opgewekt’ ondersteunt de GNMF lokaal duurzame energiecoöperaties in heel Gelderland. In Nijmegen op verzoek van de gemeente zelf aan de slag gegaan om windenergiecoöperatie op te zetten voor realisatie van 5 windmolens langs de A15; GNMF heeft inbreng vanuit de Natuur en Milieufederaties gecoördineerd in Deltaprogramma Klimaatverandering en in de aanpak via natuurlijke klimaatbuffers;

Speerpunt Participatie achterban en geïnteresseerde burgers: 

 

De GNMF heeft samen met de andere Natuur en Milieufederaties een nieuw databeheersysteem geïmplementeerd. Dit is onontbeerlijk bij een goed beheer van donateurs en aangesloten lokale groepen; Nieuwe opzet gemaakt voor Helpdesk van de GNMF. Zeer van belang nu we afscheid hebben genomen van Milieuhulp; De GNMF heeft de banden met Gelderse voorloperbedrijven aangehaald. Het Vriendenfonds voor de GNMF is opgezet en wordt gevuld met giften zodat de GNMF in de toekomst onafhankelijker kan functioneren van de Provinciale subsidies. Ook heeft het bestuur van de GNMF besloten om de GNMF om te vormen van stichting in een vereniging. Dit om de relatie met de achterban beter vorm te kunnen geven. Van belang nu de GNMF op zoek moet naar nieuwe financieringsvormen.

Leeswijzer In de volgende hoofdstukken staat per project aangegeven wat de gestelde doelen waren, wat de bereikte resultaten zijn en wordt een toelichting gegeven op de bereikte resultaten. Verder zijn bij elke activiteit het aantal gerealiseerde uren en de bijbehorende totale werkelijke kosten, de begrote aantal uren en de totale kosten aangegeven. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 9 / 63

DE GNMF VOOR EEN MOOI GELDERLAND (A) Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur Beoogde resultaten 2012 Natura 2000  Achterban heeft zich kunnen buigen over de beheerplannen en heeft zich hierover een oordeel kunnen vormen;  GNMF heeft gecontroleerd of de PASplannen leiden tot halvering stikstofdepositie en zo nodig aanvullende voorstellen gedaan;  Idem voor de verordening dat deze leidt tot minimaal 10% reductie en zo nodig aanvullende voorstellen gedaan;  Mede toe zorggedragen dat de vergunningverlening stikstofverordening loopt zoals afgesproken.

Bereikte resultaten 2012 Gerealiseerd 187,5 uren / € 16.244,=  Voortgang beheerplan Veluwe teruggekoppeld met de achterban. Ontwerpbeheerplan uitgesteld tot 2013.  Ontwerpbeheerplan Stelkampsveld besproken met achterbanoverleg Achterhoek (VRA)  Ontwerpbeheerplan Binnenveld besproken met Gelderse en Utrechtse achterban en reacties mondeling en schriftelijk ingebracht  Ontwerpbeheerplan Rijntakken besproken met Overijsselse, Utrechtse en Gelderse achterban en reacties mondeling en schriftelijk ingebracht (Aanvullend advies Natura 2000 Rijntakken).  Schriftelijke reactie op NB vergunning Laagvliegen Helikopters defensie.  Evaluatie Stikstofconvenant ambtelijk besproken, maar door ontbreken goede cijfers verder uitgesteld tot 2013.  Door personeelsinkrimping onvoldoende tijd kunnen vrijmaken voor toezicht op vergunningverlening. In 2013 met vrijwilliger hopelijk weer ingevuld

EHS herijking  Naar Manifestpartners, GS en indien nodig PS aangetoond dat beheer goedkoper wordt als natuur robuuster

Gerealiseerd 118,5 uren / € 11.289,=  De GNMF heeft in ruime mate inbreng geleverd als ‘vicevoorzitter’ van de Manifestpartners, daarbij ook de gemeenten betrokken;

Toelichting Begroot 203 uren / € 18.067,=  Flexibiliteit getoond richting landbouw om stikstofprobleem praktisch op te lossen door ontwikkeling Natura2000 habitattypen midden op de Veluwe te realiseren. Daarvoor in de plaats uitbreiding met beeklopen aan de oostkant gerealiseerd  Realisatie Natura 2000 doelstellingen Rijntakken in relatie met hoogwaterbescherming in conceptbeheerplan overeind gehouden.  Natura 2000 doelstellingen natte terrestrische natuur, zoals in Binnenveld met ‘sense of urgency’, weinig voortgang vanwege discussie bezuinigingen EHS, KRW en ILG.  Maken ons zorgen over het stikstofreductiepercentage wat met stikstofverordening is bereikt. Idem voor PAS plannen. Geven voortdurend signalen af dat de PAS er ook is om de Natura2000 doelen in max. 18 jaar te realiseren (en niet enkel probleemloze vergunningverlening);  We enige vordering in realiseren voldoende waterkwantiteit in watergevoelige gebieden door proces van vaststelling van Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime;  N.a.v. handhavingsverzoek GNMF is bij provincie inhaalslag gemaakt t.a.v. vergunningverlening veehouderij. Begroot 100 uren / € 8.900,=  GNMF heeft zich zeer actief opgesteld om de coalitie van het Manifest levend te houden. Ook de gemeenten hebben we een volwaardige plek naast Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 10 / 63





wordt (aaneengesloten op basis van waterhuishoudkunde) en beter functioneert door verbindingen; Bij GS en PS onder de aandacht gebracht de aangenomen stellingen uit het Burgerinitiatief Hartenkreet voor natuur en landschap, plus de zinsnede uit het coalitieakkoord over verbindingen; Met ideeën gekomen hoe landschap goedkoper te beheren.



 

Pers is op de hoogte gehouden van concrete resultaten van herijking voor natuur en landschap. Daarbij teruggekoppeld naar het Burgerinitiatief. Dit heeft geleid tot enkele berichten in De Gelderlander; Onze inbreng gefocust op veiligstellen en functioneren van de verbindingen; M.n. Landschapsbeheer Gelderland en de gemeenten hebben zich opgeworpen als hoeders van voldoende provinciale bijdrage aan het landschap. Met deze partijen hebben we regelmatig afgestemd.

Regionaal waterbeleid  Activiteiten geïnitieerd waardoor waterkwaliteit en de combinatie met verdrogingsbestrijding van natuur in de picture komt;  Halfjaarlijks wateroverleg en een veldexcursie met de (groene) waterschapbestuurders georganiseerd.

Gerealiseerd 131 uren / € 11.201,=  Bijgedragen aan de opzet volgende generatie stroomgebied beheerplannen;  Bijdrage aan nieuwe watervisie Veluwe  Standpunt Infiltratie VITENS ontwikkeld  Bijdrage geleverd aan natuurschap Randmeren, Zoetwater Rivierenland en nieuwe zoeklocaties VITENS;  Notitie kostenterugwinning KRW gemaakt;  Overleg groene waterschapbestuurders georganiseerd. Vanwege agendaproblemen geen geplande veldexcursie.

Microplanologie  Reageren op bestemmingsplannen buitengebied enz. van Gelderse gemeenten;  Minimaal 5 inspraakreacties in vooroverleg gegeven en waar mogelijk gemeentebestuur overtuigd van het gegrond zijn van gestelde bezwaren tegen bepaalde beleidsvoornemens;

Gerealiseerd 893,5 uren / € 74.380,=  Er is op verschillende bestemmingsplannen buitengebied in voorontwerp en ontwerp gereageerd: o.a. Nunspeet, Heerde, Voorst, Elburg, Barneveld, Oost Gelre, Zaltbommel, Berkelland  Er zijn bij 5 van de bovenvermelde gemeenten inspraakreacties in vooroverleg gegeven waarbij overleg is gevolgd met de betrokken

de Manifestpartners gegund; Dankzij nieuwe Kabinet nu weer kansen om natuurverbindingen weer hoger op de agenda te krijgen;  GNMF heeft het voorzitterschap van de werkgroep RO op zich genomen (zie hiervoor resultaten t.a.v. de Omgevingsvisie);  GNMF heeft enkele bijeenkomsten georganiseerd om uitkomsten met de eigen achterban terug te koppelen;  Met terreinbeheerders is regelmatig afgestemd;  Discussie spitst zich toe op voldoende middelen voor beheer. In de lobby leggen we hier veel nadruk op;  Raamwerk natuurnetwerk Gelderland is overeind gebleven. Begroot 100 uren / € 8.900,=  Door bezuinigingen EHS, KRW en ILG is een deel van de verdere ecologische verbetering van het oppervlakte water uitgesteld. Nieuw perspectief bij uitvoering PAS en aanvullende financiering ministerie Economische Zaken.  Realisatie anti-verdrogingsbeleid staat stil. Eveneens vanwege discussie bezuinigingen EHS, KRW en ILG. Deltadeelprogramma Zoetwatervoorziening biedt in de vorm van klimaatbuffers nieuwe combinatiemogelijkheden.  Merken dat ook bij de Waterschappen en het ministerie het Deltaprogramma leeft en via deze invalshoek is nog voortgang te boeken. Begroot 797,5 uren / € 66.990,=  Mede n.a.v. de zienswijze op het bestemmingsplan buitengebied Heerde is overleg geweest met de gemeente en overeenstemming bereikt over de vertaling van de uitkomsten van de Plan-MER met de betrekking tot de veehouderij. Zoals: actieve handhaving en intrekken “lege” vergunningen, lokaal salderen volgens de regels van de Gelderse provinciale Verordening ‘Stikstof en Natura 2000’ 


 

Oplossing gevonden voor minimaal 2 concrete casussen via overleg met overheden/initiatiefnemer; Minimaal 2 gemeenten aanbod gedaan om in voortraject mee te kijken naar hun bestemmingsplan buitengebied.









gemeentes over de reactie. Dit heeft geleid tot substantiële aanpassingen van betrokken bestemmingsplannen of is overleg nog gaande. Voor onder andere de volgende casussen is direct dan wel indirect gekomen tot oplossingen via overleg: Bestemmingsplan Buitengebied Nunspeet, Bestemmingsplan Ruimte voor de Waal Nijmegen, Bestemmingsplan Buitengebied Voorst, Bestemmingsplan Buitengebied Heerde; Een drietal gemeenten is het aanbod gedaan om in het voortraject mee te kijken naar hun bestemmingsplan buitengebied: Nijkerk, Epe en Voorst. In alle drie gevallen is een gesprek geweest met de betrokken gemeenten. Wat betreft de gemeente Zaltbommel was de GNMF betrokken in de klankbordgroep voor het nieuwe bestemmingsplan buitengebied. Dit heeft er o.a. toe geleid dat met de gemeente Nunspeet afspraken zijn gemaakt over de bestemmingsaanduiding van een ecoduct over de A28, over de wijze waarop op recreatieterreinen het groen wordt beschermd en over de ontwikkelingsmogelijkheden van de landbouw; Met de gemeente Voorst is overeengekomen dat in de veehouderij in samenhang met stikstofuitstoot beperking etagebouw expliciet wordt uitgesloten en hoe de gemeente een bijdrage levert aan het beperken van de emissies in het buitengebied. Voor de bestemming verblijfsrecreatie worden de regels aangevuld met voorwaarden m.b.t. bedrijfsmatige exploitatie en wisselende bezetting. Ter bescherming van het grondwater zijn aanvullende voorwaarde opgenomen; Dit overzicht geeft aan dat inspraak en overleg in een vroeg stadium zinvol is en dat dit er toe leidt dat bestemmingsplannen betere kaders











en bij uitbreiden en omschakelen een omgevingstoets; De gemeente Berkelland heeft n.a.v de reactie van de GNMF de planregels met betrekking tot een verbod op permanente bewoning van recreatiewoningen aangepast en het toetsingskader voor de EHS opgenomen; N.a.v. een met aangesloten groepen ingediende zienswijze op een omgevingsvergunning voor ondergrondse bouwwerkzaamheden op Kazerne Willem III in Apeldoorn, nabij een kwelwaterzone, is overleg gevoerd met het Ministerie van Defensie. Op advies van de Stichting Sprengen en Beken zijn in het bouwplan alsnog maatregelen opgenomen zodat doorsnijding van het ondergrondse kleischot wordt voorkomen. De GNMF ondersteunde de Milieuvrienden Duiven in haar zienswijze op een bestemmingsplan waarin functieverandering mogelijk werd gemaakt op een terrein met kassen. Vanwege de ligging direct nabij de Gelderse Poort was de ontwikkeling van een verblijfsrecreatieterrein niet gewenst. De gemeente heeft op grond van de ingediende zienswijze de mogelijkheid alsnog uit het plan geschrapt. Met de gemeente Nijmegen is gesproken over het bestemmingsplan Ruimte voor de Waal. Daarbij ging het met name over de gebruiksmogelijkheden van een beoogd evenemententerrein nabij de nieuwe stadsbrug. Overeenstemming is bereikt over het opnemen van een aantal randvoorwaarden in de planregels met betrekking tot een beperking van de gebruiksmogelijkheden van het terrein en de tijdsduur van evenementen. Op voorspraak van de GNMF werd een watergang in de omgeving van Fort Beneden Lent uit het bestemmingsplan gehaald. De gemeente Nijkerk gaat een nieuw bestemmingsplan voor het recreatiegebied Nieuw Hulckesteijn ontwikkelen. De GNMF heeft de


Biodiversity skills  Toolkit opgesteld ten behoeve van (lagere) overheden;  Regionale workshop georganiseerd;  Afsluitende internationale conferentie georganiseerd met collega natuurorganisaties uit Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, België en Duitsland over dit onderwerp. Hart voor Natuur  Campagne opgezet waaraan minimaal 4000 mensen hebben meegedaan;  Minimaal 2 gemeenten nemen concrete maatregelen om nestgelegenheid in de stad te creëren;  Pluk van de Pettefletprijs krijgt landelijk vervolg.

Big Jump / Jaar van het Water  Samenwerking gerealiseerd met de vier Gelderse waterschappen en andere

krijgen ter bescherming van natuur, landschap en milieu. Gerealiseerd 383,5 uren / € 35.536,=  Ontwerp Toolkit met drie Gelderse voorbeelden voor lagere overheden opgesteld en besproken in een tweetal seminars;  Toolkit beschikbaar (Plannen voor Natuur);  Regionale workshop georganiseerd;  Afsluitende internationale conferentie georganiseerd in Brussel. Gerealiseerd 340,5 uren / € 29.284,=  Na consultatie Manifestpartners en brainstorm in klankbordgroep de campagne ‘Geef om Gelderland’ opgezet, met eigen campagneembleem, flyers/poster en website. Daarnaast hebben we in het voorjaar tijdens enkele weekends ’fotoshoots’ georganiseerd.  Publiekscampagne gevoerd gericht tegen bedreigingen van een concreet gebied: de Berendonck tussen Nijmegen en Wijchen. Politieke lobby, petitie, 2 publiekswandelingen georganiseerd. 1200 handtekeningen opgehaald ter ondersteuning zienswijze;  Samen met winnaar van de eerste Pluk van de Pettefletprijs (eind 2011) plannen gemaakt voor promoten en realiseren van extra nestgelegenheid stadsvogels. Eerste stadsvogelplan wordt begin 2013 in Nijmegen op wijkniveau, met publieksparticipatie, uitgevoerd voor gierzwaluw en huismus.  In december 2012 is een landelijke oproep voor de Pluk van de Pettefletprijs verschenen, met eerst provinciale ‘voorrondes’ begin 2013. Gerealiseerd 132,5 uren / € 10.375,=  Projectvoorstel Big Jump 2012 geschreven en financiering geacquireerd o.a. bij de Unie van

gemeente overtuigd om het Groene Alternatief van het GNMF bij de planvorming te betrekken. Begroot 420 uren / € 37.650,=  Ontwikkeling van een training waarmee lokale overheden het thema biodiversiteit kunnen integreren in de dagelijkse beleidsontwikkeling is afgerond;  In een eerste workshop hebben 28 deelnemers, waarvan 15 vertegenwoordigers van lokale overheden, kunnen kennismaken met het maken van een ruimtelijk plan met biodiversiteit als bouwsteen Begroot 312 uren / € 37.268,= / onzeker € 4.968,=  Gecompliceerde situatie door akkoord en overleg tussen Provincie en Manifestpartners en relatie met landelijk natuurbeleid liet zich niet vertalen in een brede publiekscampagne, in die zin is ‘Geef om Gelderland’ niet echt aangeslagen. Komt ook doordat onze partners vanwege bezuinigingen sterker gefocust waren op éigen profilering naar breed publiek, en minder op samenwerking.  Vele tientallen mensen hebben in kader van ‘Geef om Gelderland’ foto’s gemaakt en ingezonden van hun favoriete natuurgebied of groene ommetje.  Publiciteit en lobbywerk rond Berendonck heeft bijgedragen aan ingediende zienswijzen (ook van Provincie en naburige gemeenten). Gemeente Wijchen heeft behandeling bestemmingsplan Berendonck van november 2012 doorgeschoven naar op z’n vroegst maart 2013.  Inzendingen van Pluk van de Pettefletprijs bieden wellicht aangrijpingspunten om burgers meer het heft in eigen hand te lasten nemen ten aanzien van de eigen leefomgeving inclusief groen. Begroot 200 uren / € 20.200,= / onzeker € 11.300,=  Laag aantal deelnemers is te wijten aan het zeer slechte weer: gehele dag stortregens. Voor 2013 Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 13 / 63

 

mogelijke partners, zoals het Nederlands Watermuseum, de provincie Gelderland, gemeenten en Rijkswaterstaat; Organisatie van een Big Jump in Gelderland; Deelname van minimaal 250 mensen.

Gemeenschappelijk Landbouw Beleid anders  Zorggedragen dat dit project van start kan gaan;  Een beloningssysteem voor boeren geïntroduceerd voor maatregelen gericht op milieu-, natuur- en waterkwaliteit;  Het beloningssysteem wordt door alle betrokken actoren als waardevol gezien; Doelgroepen gaan allen aan de gang om het systeem in werking te laten treden. Natuur onbegrensd  Zorggedragen dat dit project van start gaat.  Verschillen en overeenkomsten in toepassing van saldering en compensatie van natuur in Gelderland en Duitsland geanalyseerd;  Format voor een uniforme methodiek saldering en compensatie in relatie tot de EHS of andere natuur ontwikkeld;  Toetsingskader voor plannen/projecten met grensoverschrijdende effecten ontwikkeld;  Format ter afstemming van beheerplannen voor grensoverschrijdende natuur en/of effecten op deze natuur ontwikkeld.

Waterschappen. Samengewerkt met waterschappen Vallei & Eem en Veluwe, vooruitlopend op fusie op 1 locatie;  Watermuseum participeerde door gift aan 'pretpakket' voor deelnemers;  Big Jump georganiseerd in Emst. Aantal deelnemers slechts twintig door slechte weer;  Landelijke communicatie via www.bigjump.nl (8.500 bezoekers) mee opgezet;  Landelijke Big Jump uitgebreid aan bod in radioprogramma Vroege Vogels. Gerealiseerd geen uren / geen kosten  Ondanks steun vanuit gemeenten Winterswijk en regio Achterhoek geen mogelijkheden gevonden voor aanvullende projectfinanciering. . 

Gerealiseerd geen uren / geen kosten  Gesprekken gevoerd met Provincie Gelderland over mogelijkheden financiering van een Interreg IV Euregio project  Toezegging Nederlandse cofinanciering voor 10.000 euro.  Projectformat bijgesteld  Overleg gevoerd met vertegenwoordiger van de EUREGIO. Deze laatste heeft uitgebreid gelobbyd voor ondersteuning van het project bij Duitse overheden  Overleg gevoerd met NABU over nieuwe projectformat en mogelijks samenwerking

  

bekijken in hoeverre een Big Jump hiervoor minder gevoelig kan zijn, bijvoorbeeld door het tevens organiseren van lokale jumps. Waterschap Veluwe zal in 2013 in ieder geval weer een Big Jump houden; Twee andere Gelderse waterschappen zullen in 2013 worden benaderd voor deelname; Relatie tussen Big Jump en zwemwater goede invalshoek om waterkwaliteit ter discussie te stellen.

Begroot 175 uren / € 18.075,= / onzeker € 13.625,=  In kader van nieuwe GLB voorstellen wel overleg gevoerd met provincie en LTO. Mogelijk leidt dit tot een project in 2013 of 2014.

Begroot 112 uren / € 9.968,= / onzeker € 8.989,=  Er is intensief overleg gevoerd met diverse gremia om de financiering van het Euregio project gestalte te geven. Uiteindelijk bleek dat er van Duitse kant geen interesse/budget was om financieel bij te dragen aan het project, dit in tegenstelling tot de Provincie Gelderland. Interreg IV projecten vereisen echter financiële inbreng uit beide partnerlanden (cofinanciering). Het project zoals opgesteld kan mogelijk doorgang vinden in andere vorm en met andere partner. Verkenningen daartoe worden nu uitgevoerd via overleg met de NABU Naturschützstation Niederrhein e.V.


Ondersteuning uitvoering ILG

Gerealiseerd 7,5 uren / € 644,=

Begroot 30 uren / € 2.670,= / onzeker € 2.670,=







 

Gesprekken gevoerd met achterban en omwonenden bij concrete ILG projecten; Contacten gelegd tussen belanghebbenden en ILG projectuitvoerders; Voorstellen gedaan om draagvlak te versterken.



 Natuurkwaliteit waarborgen  

Zorggedragen dat dit project van start kan gaan; Zorggedragen dat provincie en beheerders op de hoogte zijn van onze monitoring en onze adviezen.



De GNMF heeft bij de plannen voor uitbreiding van stuifzand op het Wekeromse Zand geholpen met het vinden en benaderen van organisaties voor een inloopavond, en heeft op deze avond een actieve rol gespeeld. Het oppervlak te kappen bos ten behoeve van stuifzand is door Het Geldersch Landschap teruggebracht, met name het rustgebied voor de moeflons op het Wekeromse Zand blijft gespaard; Afspraken gemaakt over betere communicatie en gegevensuitwisseling tussen terrein beherende organisaties en GNMF bij plannen voor bomenkap. Enkele FAQ’s worden gedeeld; Voorstellen geformuleerd in werkgroep Betrokkenheid van de Manifestpartners. Gerealiseerd geen uren / geen kosten Geen projectfinancieringsbasis gevonden.

Twee van drie projecten resteerden van in 2010 afgesproken projecten waarbij de GNMF Het Geldersch Landschap zou helpen. Zij vond ondersteuning door de GNMF echter niet meer nodig omdat het geen sterk omstreden boskap betrof.

PM  In manifestverband wel gelet op dreigende bezuinigingen op beheer, bijvoorbeeld door de subsidieregeling natuur en landschap te versoberen of natuurdoeltypen te schrappen.


Speerpunt Mooi Landschap Beoogde resultaten 2012 Structuurvisie Provincie Gelderland  Heldere en gedragen inspraakreactie op voorontwerp omgevingsvisie Structuurvisie geschreven;  Via persberichten en ingezonden artikelen aandacht gerealiseerd voor proces tot wijziging van de omgevingsvisie;  Naar PS-leden lobbyactiviteiten ondernomen om draagvlak te creëren voor eigen visie.

Stad-land: wegen en bedrijventerreinen  Heldere standpunten en inspraakreacties en gedragen door (lokale) natuur- en milieuorganisaties voor de diverse wegen, die in 2012 aan bod komen;  Bijgedragen aan de plannen voor een duurzaam bedrijventerrein (Park15 en

Bereikte resultaten 2012 Gerealiseerd 122 uren / € 11.034,=  Inspraakreactie ingediend op Concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau Omgevingsvisie Gelderland;  Aandachtspunten Structuurvisie Ondergrond bij het Rijk ingebracht, waarbij specifiek aandacht is gevraagd voor bescherming van gevoelige gebieden tegen ingrepen in de ondergrond en actualisatie van oude mijnwetgeving;  Reactie geschreven op een ambtelijke discussienota nieuwe omgevingsvisie;  Informatiebijeenkomst georganiseerd voor lokale natuur en milieugroepen in samenwerking met de provincie Gelderland;  In kader van manifestuitwerking natuur en landschap, het voorzitterschap op zich genomen van de Taskforcewerkgroep RO (bestaande uit manifestpartijen en gemeentelijke vertegenwoordigers). Het advies van deze werkgroep uitgedragen naar GS leden, ambtenaren en enkele PS leden;  Voorbereidingen getroffen voor opzetten thema omgevingsvisie op eigen website;  Er is nog geen mogelijkheid geweest om te reageren op een (voor-) ontwerpstructuurvisie, daarom is ook de lobby richting PS naar 2013 verschoven. Gerealiseerd 266,5 uren / € 25.075,= Wegenprojecten:  Gepleit voor westelijk omlegging N303Voorthuizen via MMA met extra mitigatie en compensatie natuur en landschap;  Noodzaak realisatie sportpark omlegging N322 Zaltbommel ontbreekt, leidt tot aantasting

Toelichting Begroot 100 uren / € 8.900,=  Geparticipeerd is tijdens de startbijeenkomst van nieuwe omgevingsvisie van de provincie Gelderland. Tevens is in samenwerking met de provincie een algemene informatie- en inventarisatieavond georganiseerd voor lokale natuur- en milieugroepen t.b.v. de nieuwe omgevingsvisie. Inventarisatie gemaakt van aandachtspunten vanuit lokale groepen;  Voor de regio noord Veluwe is een specifieke avond georganiseerd over de ecologische poorten van de Veluwe en wildmigratie (zie ook bij Regio overleggen en achterban).  De werkgroep Manifestuitwerking RO voorgezeten en tot een gedragen advies gekomen over natuur en landschap in de omgevingsvisie. Initiatieven genomen om dit advies breed te verspreiden;  Daarnaast heeft de GNMF een inbreng geleverd bij twee provinciale bijeenkomsten voor gemeenten over natuurcompensatie en verevening. Dit ten behoeve van de werkgroep RO in relatie tot het planologische kader natuur en landschap. Opzetten van Landschapsfondsen is hiermee een stuk dichterbij gekomen. Begroot 170 uren / €15.130,= /onzeker €1.780,= Wegenprojecten:  GS werkt inpassingplan voor westelijk omlegging N303 uit.  Bij aanleg omlegging N322 is extra aandacht voor natuurwaarden, realisatie sportcomplex is mogelijk gemaakt via Ruimtelijke Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 16 / 63





mogelijk lokaal bedrijventerrein in Bemmel); Draagvlak onderzocht bij natuur- en milieuorganisaties voor regionaal opstappunt Betuweroute (bij Elst) en één regionaal overslagpunt in Rivierenland; Verbeterpunten aangegeven ten gunste van natuur en milieu.

waardevol landschap; extra aandacht voor natuur en landschapswaarden N322;  Extra geluidsmaatregelen in knooppunt A1/A28 ten behoeve van o.a. Hoevenlakense Bos. Medefinanciering bovenwettelijke maatregelen door de provincie;  Geen verhoging maximum snelheid naar 130 km/uur op een viertal Gelderse trajecten ten behoeve van leefbaarheid en natuurwaarden.  Beperken van openstelling spitsstroken A50 tot alleen de direct noodzakelijk momenten. Dit ter voorkoming onnodige lichthinder;.  Opwaarderen bestaande N348 bij Gorssel en geen oostelijke omlegging: noodzaak ontbreekt en tast natuur en landschapswaarden aan;  Geen omlegging N309 ’t Harde in verband met aantasting natuurwaarden Natura 2000 Veluwe; noodzaak ontbreekt. Indien noodzakelijk, een sobere opwaardering van huidige N309. Bedrijventerreinen, stedelijke ontwikkeling en overslag:  RPB’s in de regio’s Food-Valley, Stadsregio en Rivierenland leiden nog steeds tot een overschot aan bedrijventerreinen: gepleit voor een strenge monitoring om in toekomst overschot te verder te beperken;  Voor ontwikkeling Houtakker II in Bemmel checklist duurzaamheid opgesteld;  Met een gefaseerde aanleg bedrijventerrein Harselaar-Zuid in Barneveld is een betere inpassing ecologische verbindingszone Esvelderbeek te realiseren.  Bij stedelijke ontwikkeling Braamweg te Arnhem advies verbeterpunten participatieproces en flora en fauna opgesteld; aangeboden aan initiatiefnemer;  In marktsessie goederenvervoer, bijeenkomst strategisch uitvoeringsprogramma

Verordening Gelderland. Provincie wil op A1/A28 deze bovenwettelijke geluidschermen niet toestaan, vanwege te hoge kosten en precedentwerking;  Minister heeft geen verhoging tot 130 km/u slechts voor één traject gehonoreerd nl. A73 bij Beuningen;  Procedure loopt nog, maar Minister wil via Verruiming Openstelling Spitstroken A50 spitsstroken gehele nacht openstellen op basis van verkeersdruk;  PS heeft besloten om de bestaande N348 op te waarderen;  GS heeft besloten geen omlegging bij ’t Harde te realiseren omdat dit strijdig is met Natura 2000 regelgeving;  I.h.a. zijn we tevreden over de wijze waarop de provincie natuur en landschapswaarden mee laat tellen in de afweging. Bedrijventerreinen, stedelijke ontwikkeling en overslag  De RPB’s hebben geleid tot het deels schrappen van het overaanbod van zachte plannen. De provincie geeft extra aandacht aan monitoring;  Bij opstelling beeldkwaliteitsplan en beheerplan wordt checklist nu geïntegreerd;  Procedure loopt nog maar gemeente Barneveld wil vooralsnog geen extra ruimte hiervoor bieden;  Initiatiefnemer neemt verbeterpunten mee in verdere proces, zodat draagvlak voor de ontwikkeling met een minimum aan negatieve effecten wordt gerealiseerd;  Uitvoeringsprogramma Goederenvervoer met daarin ook aandacht voor ‘slimme en schone logistiek’ is door PS goedgekeurd, maar marktpartijen voor investering in ROP zijn 


Ruimte voor de rivier + Spiegelgroep Waalweelde  Inbreng geleverd op plannen Waalweelde;  Waalweelde ingebracht bij het lokale netwerk van natuur en milieu;  Inbreng geleverd op oplossingen IJsselsprong als gereserveerde ruimte voor water in het geding komt (bijv. voor woningbouw);  Bijdragen aan beleidsontwikkeling hoogwaterbescherming, mede afgestemd op Ruimte voor de rivier en op ruimte voor natuur, landschap en cultuurhistorie (LNC waarden).,

Landschapspark Danenberg  Initiatieven genomen om samenwerking tussen lokale belangenorganisaties en VOF De Brouwerij (als gebiedsontwikkelaar) te realiseren;  Bijgedragen aan een door lokale groepen gedragen ISO (Integraal Schetsontwerp), waarmee een bestemmingsplanprocedure kan worden doorlopen.

A15  Een campagne tegen doortrekken van de A15 + brug opgezet (indien voldoende

goederenvervoer en overleg logistieke hotspots Rivierenland gepleit voor realisatie regionaal opstappunt (verschuiving transport van weg naar spoor) en ‘slimme en schone’ logistiek. Gerealiseerd 191 uren / € 16.331,= en Waalweelde € 4.235,=  Via spiegelgroep inbreng geleverd op plannen Waalweelde waaronder inbedding in het Deltaprogramma;  Voorzien in secretariaat Spiegelgroep Waalweelde;  Reactie geschreven op concept ontwerp bestemmingsplan Huissensche uiterwaarden;  Waar relevant Waalweelde ingebracht bij het lokale netwerk: Bemmel, Nijmegen-Lent, Beuningen, Dodewaard, Druten, IJzendoorn, Tiel, Heesselt, en Vuren;  Achterbanbijeenkomst over programma Stroomlijn georganiseerd;  Gehamerd op behoud lange termijn reservering IJsselsprong.

Gerealiseerd 47 uren / € 4.422,=  GNMF is voorzitter Werkgroep Danenberg, deelgenomen aan afstemmingsoverleg, Strategisch Overleg en overleg/terugkoppeling met lokale milieugroepen, evenals overleg met provincie Gelderland;  Met projectontwikkelaars een informatie en discussiebijeenkomst georganiseerd en geleid voor ‘steakholders’ en betrokkenen bij het ISO;  4 interviews afgenomen bij leden van de Werkgroep (site landschapspark Danenberg). Gerealiseerd 371 uren / € 33.346,=  Met Expertgroep A15 en de gemeente Lingewaard “Tegenbegroting A15” uitgedragen.

afgehaakt.

Begroot 150 uren / € 13.350,= 

Ruimte voor de Rivier uitvoering komt in grote lijnen overeen met de natte natuurdoelstellingen langs de rivieren. Aandacht blijft nodig voor het behoud van ook de drogere natuurdoelstellingen en van de identiteit van het rivierlandschap. Dus we blijven streven naar bescheiden oppervlaktes diep water en geen onnodige opvulling van de ruimte door bouwen in de uiterwaarden;  Mede dankzij onze inbreng lange termijn reservering IJsselsprong behouden;  Maken ons zorgen over de steeds geringere aandacht bij RWS voor natuur- en landschapswaarden;  Aanvullende financiering detachering secretariaat Waalweelde vanuit de provincie geregeld voor 2013, waarvan enkele betalingen al in 2012 hebben plaatsgevonden. Begroot 60 uren / € 6.340,= / onzeker € 6.340,=  Draagvlak bij lokale groepen, omwonenden blijft aanwezig voor het landschapspark. ISO wordt breed gedragen door lokale groepen en betrokken overheden;  ISO is vastgesteld door Burgemeester en Wethouders van Overbetuwe;  Uit interviews blijkt het draagvlak voor het ISO met slechts enkele opbouwende kritische kanttekeningen. Begroot 350 uren / € 36.150,=  Tweede Kamer heeft veel vragen gesteld over Standpunt van de Minister en dit heeft geleid Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 18 / 63



draagvlak kan worden gerealiseerd en voldoende politieke steun in de regio kan worden verworven); Belang van tunnel/verdiepte ligging versus brug actief uitdragen; Zo’n 2.000 burgers ondersteunen de gezamenlijke acties.

Nacht van de nacht  Initiëren en coördineren van de achtste Nacht van de Nacht op 27 oktober 2012 in Gelderland;  200 burgers in Gelderland nemen deel aan een nog uit te werken lichtvervuilingsactie;  In Gelderland vonden tijdens de achtste Nacht van de Nacht op 27 oktober 2012 op zo’n dertig locaties verspreid over de provincie activiteiten plaats, met een deelname van ruim 2500 deelnemers.

Tunnel is niet duurder dan een brug. Discussies met bestuur, politiek (gemeenten, provincie en Tweede Kamer) aangegaan;  Petitie uitgezet voor een tunnel als de A15 wordt doorgetrokken. De petitie is door 3500 mensen ondertekend, waarvan 1600 via petities.nl, 750 via GNMF-website en 1200 via Bewonersgroepen A15;  Met bewonersgroepen fakkeltocht georganiseerd. Hieraan namen 750 mensen deel, inclusief bestuurders en raadsleden;  Tijdens de ‘toffe peren-actie’ pamfletten uitgedeeld aan automobilisten op het eindpunt van de huidige A15 in Bemmel.. Gerealiseerd 177 uren / € 18.944,=  Op zaterdag 27 oktober 2012 hebben ruim 2.500 personen deelgenomen aan één van de 37 activiteiten verspreid over 35 locaties..  Via de landelijke website nachtvandenacht.nl konden mensen lichthinder melden; dit heeft enkele reacties opgeleverd. De GNMF heeft op basis van eerdere ervaringen besloten om geen speciale lichtvervuilingsactie te doen, maar in plaats daarvan te investeren in toename van naamsbekendheid en deelnemers aan de Nacht van de Nacht;  190 mensen hebben nadere interesse getoond. Bijna 100 deelnemers hebben een enquête over de Nacht van de Nacht ingevuld;  Lokale overheden en bedrijven zijn door initiatieven van de GNMF bewust gemaakt van lichthinder;  In verband met ontbreken van aanvullende financiële middelen heeft er geen aparte lichtvervuilingsactie plaatsgevonden.

tot verschillende algemene overleggen. Uiteindelijk heeft toch een nipte meerderheid ingestemd met het Standpunt van de minister tegen een tunnel;  Uit de ondertekening van de petities, deelname aan de fakkeltocht en de reacties van automobilisten tijdens de ‘toffe peren’actie blijkt dat er een groot draagvlak is voor doortrekking van de A15 met een tunnel in plaats van een brug, of anders helemaal geen doortrekking maar duurzamere oplossingen;  We zijn teleurgesteld dat de provincie natuur, landschap en leefbaarheid zo weinig heeft laten meetellen in de afweging voor een brug. Begroot 150 uren/€ 14.850,=/onzeker € 4.450,=  In alle Gelderse regio’s hebben avond activiteiten plaatsgevonden. De best bezochte activiteit vond plaats in Kootwijkerzand met zo’n 350 deelnemers. Ook nachtactiviteiten in Arnhem, Vorden en Barneveld trokken naar schatting tussen de 200 en 300 deelnemers.  Breed publiek heeft via nachtactiviteiten kennis gemaakt met het belang van duisternis. Gemeente Barneveld, Rheden, Wageningen, Bronckhorst en Zutphen waren zelf medeorganisator van avondactiviteit.  De Radboud Universiteit organiseert al drie jaar een jaarlijkse schouw op haar terrein die leidt tot extra maatregelen om verlichting structureel te doven of te dimmen;  Een 7-tal gemeenten in Gelderland en enkele bedrijven, waaronder GDF SUEZ Energie Nederland hebben hun lichten gedoofd.  Buren verwijdert 500 lantaarnpalen uit buitengebied. Met de gemeente Nijmegen is overlegd over aanpak verlichting. Verder bij zienswijzen aandacht gevraagd voor onnodige verlichting.


Natuur in de Achterhoek vermarkten  Natuur en landschapswaarden en mogelijke versterkingen daarvan zijn voor de deelnemende 14 bedrijven in kaart gebracht’;  Er zijn natuurbedrijfsportretten van de bedrijven;  De koppelingen tussen producten en natuurbedrijfsportretten via QR (Quick Response) codes zijn ontwikkeld;  Er is 1 proeverij georganiseerd

Gerealiseerd geen uren / geen kosten  Ingediende aanvraag bij Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie afgewezen.

Begroot 573 uren/€ 50.997,=/onzeker €33.375,=  Diverse bijeenkomsten gehad met regio Achterhoek over opzet project. Daarbij ook aanpalende initiatieven betrokken zoals de Smaakfabriek. Echter geen alternatieve financiering gevonden;


DE GNMF VOOR EEN DUURZAAM GELDERLAND (B) Speerpunt Klimaat en Energie Beoogde resultaten 2012 Klimaat en energiebeleid  Een advies aan het provinciale bestuur over het nieuwe Energietransitie-programma 20122015 en twee adviezen aan gemeentelijke besturen over nieuwe klimaatprogramma’s;  Minimaal twee initiatieven voor duurzame energieopwekking ondersteund;  Mogelijkheden onderzocht om de CO2prestatieladder te implementeren in de aanbestedingseisen van de provincie.

Bereikte resultaten 2012 Gerealiseerd 210 uren / € 17.981,=  In maart 2012 is een advies over het nieuwe provinciale programma Energietransitie 20122015 uitgebracht. Samen met LTO Noord Gelderland en Vereniging Kleine Kernen Gelderland heeft GNMF meer aandacht gevraagd voor de uitrol van energiebesparing en duurzame energie (‘meters maken’). Tevens zijn zienswijzen ingediend op de GS voorstellen ‘Verhoging doelstelling windenergie Gelderland’ en ‘Energiebesparing Huishoudens’  In Nijmegen en Arnhem zijn de nieuwe klimaatprogramma`s Power2Nijmegen en Arnhem Energiestad geadviseerd. Tevens is constructieve bijdragen geleverd aan sessies in het kader van de beide gemeentelijke programma`s.  Vijf initiatieven voor duurzame opwekking zijn actief ondersteund.  Tijdens het bestuurlijk overleg is het belang van de CO2-prestatieladder besproken. In aansluiting daarop is met de verantwoordelijke beleidsambtenaar een gesprek gevoerd. Gesprekken hebben tot meer bewustzijn geleid mbt toepassing van het instrument. In 2013 vindt een vervolggesprek plaats.

Toelichting Begroot 100 uren / € 8.900,=  Mede door inbreng van de GNMF heeft de verankering en uitrol van energietransitie en de besteding van NUON gelden voor energietransitie (Gelders Energiefonds) verder gestalte gekregen;.  Bij het advies is aangedrongen op een Gelderse lobby voor toereikende SDE+ subsidie (een differentiatie voor windenergie) en het zwaarder inzetten op participatie van de omgeving..  De vijf ondersteunde initiatieven betreffen twee windparken langs de A15/ Betuweroute (Nijmegen en Neerijnen), windpark IJsseloord/ Kleefse Waard te Arnhem, vergistinginstallatie te Klarenbeek en de Bio WKK Kleefse Waard te Arnhem. In Nijmegen is een plan voorgesteld voor crowdfunding voor de vijf te realiseren windmolens. Het plan is zeer positief ontvangen door de gemeente. Door een ondersteuningsverklaring van het ondernemingsplan vergistingsinitiatief Klarenbeek faciliteert de GNMF het verkrijgen van een lening bij de bank.  De GNMF neemt deel aan het project Duurzame Betuwe Transport Corridor/ duurzame A15 door het stimuleren en initiëren van projecten met betrekking tot duurzame opwekking in deze regio (zie Nijmeegse energiecoöperatie).


Duurzame mobiliteit  Bijdrage geleverd aan ROCOV-adviezen en de lobby richting vervoerders en vervoersautoriteiten om deze adviezen over te nemen;  Bijdrage geleverd aan verbeteringen in railvervoer (Emperbocht, Nijmegen-Kleef, Arnhem-Winterswijk, e.d.);  Project opgezet om elektrisch vervoer in Gelderland te stimuleren.

Bedrijven, energie en milieu  Vijfmaal inbreng geleverd bij revisievergunningen dan wel aanscherping van vergunningen of aanscherpen vergunningen. Hierbij wordt proactief de dialoog met bedrijf en bevoegd gezag gezocht;  Bij het leveren van inbreng wordt tevens gekeken naar het niveau van energiebesparingsmaatregelen en opwekking van duurzame energie in de voorschriften.

Gerealiseerd 146 uren / € 12.543,=  Inbreng geleverd in ROCOV t.b.v. adviesaanvragen. Met het ROCOV zijn we bovenop de problemen met de verbinding ArnhemWinterswijk blijven zitten. Initiatief genomen om als ROCOV meer eigen visie op toekomst OV te vormen, o.a. voor sociale functie en alternatief voor ‘lege bussen op het platteland’.  Inbreng geleverd en aan draagvlak gewerkt voor treinverbinding Arnhem-EmmerichDüsseldorf;  Deelname aan klankbordgroep spoor ArnhemApeldoorn;  Inbreng geleverd in discussie over hoogwaardig OV Nijmegen, tram, spoorlijn Nijmegen-Kleve en verbinding Nijmegen CSHeijendaal;  Geen eigen plek gevonden naast bestaande initiatieven voor bevordering elektrisch vervoer in Gelderland. Gerealiseerd 249 uren / € 21.320,=  Bij ruim 10 bedrijven is inbreng in de milieuvergunningen en rampenbestrijdingsplannen geleverd. Met de meeste bedrijven zoals ARN (bijstook gevaarlijk afval), GDF Suez Nijmegen (50% biomassa bijstook), BioEnergie Bergerden (vergisting), NUON, Parenco (de-NOx papierslibverbrander), TWO (rampenbestrijdingsplan) en VAR, is een actieve dialoog gevoerd.  De 5 ingediende handhavingsverzoeken hebben geleid tot handhavingsactiviteiten bij en overleg met de betreffende overheden;  Het beoordelen van energiemaatregelen en rendement is prominent bij de biomassa- en energiecentrales aan de orde geweest.

Begroot 100 uren / € 8.900,=  Ondanks bezuinigingen blijft duurzame mobiliteit speerpunt van de provincie;  Eind 2012 is in Arnhem en Den Haag besloten tot medefinanciering nieuwe treinverbinding Arnhem-Emmerich-Düsseldorf;  Provincie heeft vervolgbesluit genomen voor verbetering verbinding Arnhem-Apeldoorn: investeren in nieuwe busbanen en onderzoek naar treinverbindingen, waaronder Koningslijn;  Nieuw initiatief vanuit Nijmegen, Groesbeek, Kranenburg en Emmerich voor werken aan praktische oplossing verbinding NijmegenKleve;  Zinvolle besluitvorming over hoogwaardig OVNijmegen (met vooralsnog geen tram);  Nieuwe aardgasbussen in de Stadsregio en start productie groen gas mede dankzij lobby GNMF. Begroot 150 uren / € 13.350,=  Met de beoordeling is concreet invulling gegeven aan de doelstelling om afdoende milieu- en gezondheidsbepalingen te realiseren in de betreffende vergunningen;  Andere inbreng is geleverd bij de vergunningen van de volgende bedrijven: Agro Buren BV (rampbestrijdingsplan), Biomassa centrale Kleefse Waard, puinrecycling Van Dalen te Huissen, Sachem te Zaltbommel (uitbreiding woningbouw richting bedrijf);  Bij de handhavingsverzoeken betrof het Biomassacentrale Cuijk ( verbranding papierslib en luchtemissies), griendhoutteelt Van Aalsburg te Neerijnen (bespuiting met Captan), Rhenania te Nijmegen (illegaal afbranden coatings transportbuizen), gieterij Doesburg (overschrijding van geur- en


geluidsnormen), de Gelderse handelaren in co-substraten (het frauduleus verwisselen van co-substraten). Huurders op de bres voor energielabels  Huurdersbelangenverenigingen in Arnhem en Ede- Wageningen zijn bewustgemaakt (‘woonlasten worden lager”) en gestimuleerd om met het convenant aan de slag te gaan richting eigen corporatie;  Gemeenteraden en -besturen zijn gestimuleerd om actief te werken aan ambitieuze energieafspraken met corporaties in lijn met het Convenant (opname in raamovereenkomst en prestatieafspraken);  Met behulp van bovenstaande doelgroepen zijn de woningcorporaties in beide gemeenten benaderd om uitvoering te geven aan Convenant;  Een landelijke slotbijeenkomst ter afsluiting van project is succesvol georganiseerd

Hier Opgewekt servicepunt + Groene energie uit eigen streek  Met zo’n 10 lokale initiatieven gesprekken gevoerd over de knelpunten, kansen en oplossingen;  Een training gericht op kennisverhoging

Gerealiseerd 320 uren / € 60.973,=  Met steun van de GNMF hebben huurdersbelangenverenigingen in Arnhem en Ede-Wageningen hun corporaties gewezen op het belang van energiemonitoring. In maart hebben de drie Arnhemse corporaties hun energieprestaties van het afgelopen jaar tijdens een bijeenkomst toegelicht. In oktober heeft de Wageningse corporatie De Woningstichting behaalde energieprestaties en plannen voor komend jaar toegelicht;  In de gemeenten Arnhem en Ede-Wageningen zijn corporaties ambitieuzer geworden bij de uitvoering van het convenant. De corporaties hebben aangegeven jaarlijks hun energieprestaties te presenteren en toe te lichten aan huurdersverenigingen en de raad;  De door de GNMF georganiseerde slotbijeenkomst Stookjerijk in juni 2012 is een landelijk succes geworden. 85 deelnemers namen deel aan de plenaire bijeenkomst en de vijf workshops. De uitreiking van de Stookjerijk Trofee aan beste corporatie, huurdersvereniging en gemeente haalde de landelijke pers. De Edese Huurdersvereniging Woonbond Ede won de prijs. Gemeente Wageningen werd tweede in de categorie ‘beste lokale aanpak’ Gerealiseerd 708,5 uren / € 60.973,= + 120,5 uren / € 10.353,=  In juni is het Servicepunt HIER opgewekt Gelderland vanuit de GNMF gestart;  15 lokale energie-initiatieven heeft het Servicepunt ondersteund met advies. Met

Begroot 253,6 uren / € 59.870,=  De behaalde resultaten laten zien dat de corporaties zich duidelijk bewust zijn geworden van de noodzaak van energiebesparing in de bestaande huurvoorraad. Zij communiceren hier nu ook actief over;  Huurdersverenigingen en raadsleden gebruiken de kansen die het nieuwe, aangescherpte convenant Energiebesparing Huursector hen biedt. De aanscherping van het convenant (van 2 naar 3% jaarlijkse CO2 reductie) en de insteek van lokale aanpak met actieve inbreng van huurdersverengingen, is een gevolg van het project Stookjerijk;  In Nijmegen heeft de gemeenteraad aan Burgemeester en Wethouders gesteld het nieuwe aangescherpte convenant (3% CO2 reductie per jaar) als uitgangspunt te stellen en te monitoren. Dit naar aanleiding van een zienswijze van de GNMF over de prestatieafspraken;  Het succes van het project Stookjerijk heeft geleid tot een vervolgopdracht voor 2013. De GNMF coördineert dan tien Ronde-tafel gesprekken (waarvan drie in Gelderland). Zijn nog op zoek naar aansluiting van onze aanpak op provinciaal beleid. Begroot 655,7 uren / € 59.356,= 

Gelderland heeft met de GNMF een provinciaal steunpunt voor lokale duurzame energie-initiatieven. Het steunpunt is een spin in het web van de Gelderse initiatieven en


      

georganiseerd; Een workshop voor bestuurders, woningcorporaties, bedrijven georganiseerd; Media-aandacht verworven voor lokale duurzame energie-initiatieven; Voorstellen t.a.v. inzet provinciaal revolving fonds becommentarieerd zodat lokale initiatieven gebruik kunnen maken van fonds; Provinciale steunpunt bij GNMF is vormgegeven; Minimaal één lokaal initiatief geselecteerd voor succesvolle opstart en ondersteuning; Mogelijke participatievormen in A15 windmolens uitgewerkt en aangeboden aan burgers voor keuze; Initiatiefnemers ondersteund bij het werven van zo’n 1500 burgers.

















circa 25 Gelderse initiatieven wordt contact onderhouden; Vele Gelderse initiatieven hebben deelgenomen aan het landelijk evenement ‘HIER opgewekt’ op 15 november te Amersfoort; In november heeft het Servicepunt een workshop voor Arnhemse corporaties over de toepassing van zonnepanelen op huurdaken georganiseerd. Een training ‘Financiering’ voor Gelderse lokale duurzame energie initiatieven is door het Servicepunt georganiseerd en vindt op 22 januari 2013 plaats. Op 14 november is een programma over lokale duurzame energiecoöperaties op TV Gelderland uitgezonden. Interviews met energiecoöperaties deA , ZET en GNMF/ Servicepunt HIER opgewekt Gelderland waren onderdeel van de uitzending. In de provinciale werkgroep ‘Financieel Instrumentarium’ heeft het Servicepunt samen met Gelderse voorlopers voorstellen voor het Financieel Instrumentarium becommentarieerd (Het instrumentarium is op 6 december 2012 door GS vastgesteld); De energiecoöperaties Vallei Energie (regio Food Valley), Lingewaard Energie, Windcoöperatie Nijmegen i.o, zijn geselecteerd voor succesvolle opstart en ondersteuning. De GNMF is lid van Rijn en IJssel Energiecoöperatie geworden en heeft ingesproken over de Arnhemse windmolenplannen. De GNMF gaat in 2013 meehelpen om draagvlak te organiseren voor de windmolens in Arnhem; Nadat Eneco zich als ontwikkelaar voor











heeft via de campagne ‘HIER opgewekt’ goed zicht op de landelijke ontwikkelingen. Het Servicepunt neemt deel aan een kerngroep voor de inhoud en organisatie van de Community of Practice voor Gelderse voorlopers. De CoP heeft in oktober obstakels besproken. Financiering (startkapitaal voor de organisatie en investeringskapitaal), klantenwerving en rendabele business cases zijn als belangrijkste obstakels benoemd. Bij de CoP’s in 2013 worden deze knelpunten diepgaand uitgewisseld. De voortgang van de aanpak van zonnepanelen op daken van huurwoningen verschilt sterk per corporatie. Portaal Arnhem is ingegaan op verzoeken van twee bewonerscommissies en wil de komende jaren vorderingen maken. Volkshuisvesting zoekt nog naar een geschikte aanpak. Vivare plaats zonnepanelen op grondgebonden woningen. De gemeente Nijmegen zal in 2013-2014 het RO-traject voor de windmolens langs de A15 uitvoeren, en mogelijk ook voor enkele andere locaties in Nijmegen. De GNMF zal met lokale partners begin 2013 een Nijmeegse windcoöperatie opzetten en participanten werven in Nijmegen en omstreken, om het windpark langs de A15 zélf te ontwikkelen. Samen met Vereniging Kleine Kernen Gelderland gezocht naar mogelijkheden voor financiering van project Duurzame dorpen, waarbij de vitaliteit van dorpen wordt vergroot door het opzetten van eigen duurzame energie initiatieven. Liep echter vast in de subsidieregelingen van de provincie. Succes van dit project zal echter voor een flink deel afhangen van de landelijke regels ten aanzien van saldering, waarover momenteel wordt gesproken.


Ondergrond/steenkoolgas  Signaal gegeven als er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen doen die gevolgen hebben voor Gelderland

Deltadeelprogramma Rivieren + CNK + Regiobijeenkomsten waterkwaliteit  Bijgedragen aan een uitwerking van een beheer strategie voor water en natuur in de uiterwaarden;  Inbreng geleverd zodat Deltabeslissing veiligheid voortaan uitgaat van een overstromingskans benadering in plaats van. overschrijdingskans;  Inbreng geleverd gericht op de opname van tenminste drie natuurlijke klimaatbuffers in de strategieverkenning van Delta Rijn.

windmolens langs de A15 bij Nijmegen heeft teruggetrokken, heeft de GNMF met lokale partners een voorstel voor vergaande participatie ontwikkeld en op 6 december bij de gemeente Nijmegen ingediend. Gerealiseerd: geen uren / 1.500,=  Financieel bijgedragen aan Stichting Schaliegasvrij Nederland  Via WOB-verzoek beschikking gekregen over aanvraag opsporingsvergunning MiddenNederland door BNK General Partners. De GNMF en Stichting. Schaliegasvrij Nederland hebben gezorgd voor media-aandacht (o.a. grote artikelen met overzichtskaart Nl. in dagbladen) en weer nieuwe gemeenten die zich schaliegasvrij hebben verklaard  Via Stichting. Schaliegasvrij Nederland en contact bij Prov. Gelderland de ontwikkelingen bijgehouden rondom Nederlands en Europees debat en onderzoek over schaliegas

 



 

Gerealiseerd 178 uren / € 15.219,= + 75,5 uren / € 6.629,= + 44 uren / € 3.762,= Uitwerking van een beheerstrategie voor water en natuur in de uiterwaarden aangeleverd; Mede door onze inbreng blijft ruimtelijke kwaliteit als doelstelling onderschreven in landelijk overleg en door Deltacommissaris. Deelprogramma Veiligheid werkt toe naar een overstromingskansbenadering Met natuurorganisaties ervoor geijverd zodat nu de strategie van natuurlijke klimaatbuffers in de strategieverkenning voor Delta Rijn staat. Aanvullende financiering Natuurlijke klimaatbuffers veiliggesteld voor NMF; Gezamenlijke NMF propositie Water opgesteld;

Begroot: geen uren / 1.500,=  Door terugtrekken vergunninghouder in 2011 was er geen aanleiding voor een campagne in 2012, wel moesten we stand-by blijven i.v.m. te verwachten nieuwe vergunningaanvragen  Het mede door onze acties in 2011 door het Ministerie van Economische Zaken toegezegde onderzoek naar de risico’s van schaliegas is niet in 2012 maar pas in 2013 uitgevoerd  Aandachtspunten Structuurvisie Ondergrond bij het Rijk ingebracht, waarbij specifiek aandacht is gevraagd voor bescherming van gevoelige gebieden tegen ingrepen in de ondergrond en actualisatie van oude mijnwetgeving Begroot 130 uren / € 11.570,= / onzeker € 7.565,=  Bijgedragen aan het behoud van het evenwicht tussen de lange termijnstrategie voor een veilige af- en aanvoer van water en de adaptatiestrategie voor natuur en landschap, waaronder de West-Europese Klimaatcorridor;  Financiering vanuit de CNK geregeld voor de coördinatie van de NMF-inzet in het Deltaprogramma en van de GNMF inzet voor de Deltadeelprogramma’s Veiligheid en Rivieren;  In Gelderland blijven we inzetten op voortzetting van Ruimte voor de rivier en de integratie van de Waal-Maas-connectie bij Fort Sint Andries en het Rijnstrangengebied.




Ondersteuning voorloperbedrijven

Position papers Rivieren en Veiligheid opgesteld t.b.v. deelprogramma’s  Initiatief voor, acquisitie en coördinatie van en (deels) deelname aan regionale overleggen met maatschappelijke organisaties in elk van de KRW deelstroomgebieden. Gerealiseerd 64,5 uren / € 6.057,=







Helderheid gecreëerd welke diensten wij deze bedrijven kunnen leveren; Voorstellen gedaan voor mogelijke vormen van betaling voor het leveren van diensten.



Met een 8 tal voorloperbedrijven gesprekken gevoerd over nauwere samenwerking op het gebied CO2 prestatieladder, lobby richting politiek, vriendendiensten, (‘milieunairs) contactbijeenkomst e.d.; In 2013 wordt dit concept verder uitgewerkt.



Minister heeft zich positief uitgelaten over de aanpak met natuurlijke klimaatbuffers, wat perspectief biedt voor de toekomst.

Begroot 50 uren / € 4.450,=  Met deze aanpak structurele steun voor de Vrienden van de GNMF fonds gerealiseerd.  Gesprekken met deze (voorloper)bedrijven zijn allemaal zeer positief verlopen en biedt perspectief voor de toekomst.


SAMENWERKEN AAN HET NETWERK (C) Speerpunt Achterban en Burgers Beoogde resultaten 2012 Regio-overleggen achterban  In 6 Gelderse regio’s zijn functionerende achterbanoverleggen operationeel, eventueel aangevuld met een achterbanoverleg voor de Veluwe.

Bereikte resultaten 2012 Gerealiseerd 92,5 uren / € 8.888,=  Achterbanbijeenkomsten georganiseerd in de regio’s Rivierenland, Achterhoek, NoordVeluwe. In de andere regio’s in voorbereiding. Rivierenland is het thema ‘logistieke ‘hotspot’ Rivierenland’ gekozen. In de Achterhoek vooral ingezoomd op de problematiek van megastallen, groei veestapel en de omgevingsvisie. Op de Noord-Veluwe is het poortenbeleid onder de loep genomen.  Kennismakingsgesprekken georganiseerd met de vertegenwoordigers maatschappelijke organisaties in de diverse Regiocommissies

 

Gerealiseerd 62,5 uren / € 6.358,=  Organisatie cursus Natura2000 en Natuurbeschermingswetvergunning  Organisatie cursus Bouwplan in mijn Leefomgeving  Voor een dertigtal cursisten werden twee cursusavonden georganiseerd in bezoekerscentrum de Watermolen in Arnhem. Beide cursussen , met inleidingen van professionele sprekers, werden goed gewaardeerd door de cursisten. Gerealiseerd 244,5 uren / € 19.935,=  Er zijn 86 vragen plus afhandeling geregistreerd;  Meest voorkomende vragen betreffen

Cursussen 2 cursussen georganiseerd.

Helpdesk  Ten minste 150 Helpdeskvragen plus de afhandeling daarvan geregistreerd;  Succesvolle afhandeling van minimaal 5

Toelichting Begroot 200 uren / € 17.800,=  De projectleider ‘logistieke hotspot’ van de Regio Rivierenland heeft tijdens de bijeenkomst een toelichting gegeven op de plannen en deelgenomen aan de discussie. Aanbevelingen worden meegenomen in verdere planontwikkeling.  In de Noord-Veluwe is in november een regioavond georganiseerd. Specifiek is daarbij aan de hand van een presentatie van Ver. Het Edelhert gediscussieerd over het beleid voor de Veluwe richting 2020 met betrekking tot de Poorten en de migratiemogelijkheden van groot wild.  Algemeen is gesproken over inbreng in de Omgevingsvisie van de provincie. Begroot 100 uren / € 9.400,=  Leden van aangesloten groepen en andere geïnteresseerden (via de helpdesk benaderd) hebben kennis opgedaan over de toepassing van de vergunningverlening in het kader van Natuurbeschermingswet. Daarbij is ook specifiek aandacht geschonken aan de stikstofproblematiek en provinciale stikstofverordening. De tweede cursus behandelde het omgevingsrecht dat speelt bij bouwplannen in de leefomgeving. Begroot 250 uren / € 22.250,=  Het aantal gestelde vragen is achtergebleven bij de doelstelling, als gevolg van het achterwege blijven van promotieactiviteiten, Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 27 / 63

Milieuhulp projectleiding  Redacteuren/ambassadeurs voor Milieuhulp ‘aangesteld’ bij 6 Natuur en Milieufederaties;  Milieuhulp en de GNMF-Helpdesk (en helpdesks van andere natuur- en milieuorganisaties) goed aan elkaar gekoppeld;  Met gerichte publiciteit het aantal maandelijkse bezoekers verhoogd tot 5000 (landelijk) en 500 (Gelderland);  Kansrijke pilot (plan en methode) ontwikkeld voor sterkere binding en betaalde diensten via Milieuhulp.

Gerealiseerd 39,5 uren / € 3.394,=  De GNMF, de Natuur en Milieufederaties en Milieudefensie hebben zich in de zomer teruggetrokken uit Milieuhulp;  De GNMF/Natuur en Milieufederaties zoeken naar manieren om informatie op eigen websites beter te delen, Milieudefensie is begonnen met een interactieve ledenwebsite met overname van de zelfgeschreven FAQ’s voor Milieuhulp;  MOOI Infobeheer en TNO-dochter Irion houden Milieuhulp in de lucht als demonstratiewebsite, zonder ‘eigen’ inhoud maar met uitsluitend links. MOOI blijft zorgdragen voor actueel houden van deze links, de GNMF en andere organisaties kunnen daarom een verwijzing naar Milieuhulp op hun websites houden.

Wordt alsnog in 2013 ter hand genomen; De registratie van vraag en antwoord is verbeterd. Verdere aandacht moet in 2013 uitgaan naar registratie van effecten: wat heeft onze inbreng opgeleverd;  Waar zaken de media haalden, is de aandacht vooral uitgegaan naar de lokale groep waarmee de GNMF samenwerkte. De rol van de GNMF zal in 2013 geëxpliciteerd moeten worden richting media.  Voor 2013 is extra inzet gepland voor de Helpdesk. Begroot 100 uren /€ 8.900,= / onzeker€ 8.900,=  Voorjaar 2012 hebben we geconcludeerd we er onvoldoende in slagen Milieuhulp onderdeel te laten worden van de werkwijze van de deelnemende organisaties (GNMF, Natuur en Milieufederaties, Milieudefensie). Plan voor uitbreiden met nieuwe partners en methoden is spaak gelopen, met name doordat het nieuwe project Natuurhulp niet van de grond kwam en geen extra financiering is gevonden voor project ‘Beginspraak’. Blijven vullen en actueel houden van de website lukte daarom onvoldoende.  Met wegvallen van Milieuhulp komt meer de nadruk te liggen op de Helpdesk als scharnierpunt richting verontruste en/of betrokken burgers.

Werving , binding en Groene Peiler

Gerealiseerd 679 uren / € 68.941,=

Begroot 596,5 uren / €68.089,=/onzeker €4.489,=

 







lokaal spelende natuur- en milieukwesties; GNMF in het nieuws als effectieve ondersteuner van deze lokale groepen of burgers met deze 5 succesvolle kwesties.

Gegroeid naar 120 aangesloten organisaties; Via het online panel De Groene Peiler de mening van groene burgers gepeild. De uitkomsten zijn gebruikt voor berichtgeving richting media/politiek en/of voor keuzes die we zelf moeten maken;



 

landbouw, overlast bedrijven en infrastructuur; Succesvolle zaken met actieve inbreng GNMF: Gezondheidsraad heeft opnieuw een Helpdesk-vraag opgenomen in haar onderzoek naar bestrijdingsmiddelen. Bij geplande bomenkap Vorden blijft deel van bomen behouden. Petitie tegen golfbaan Wageningen door lokale groep leidde tot 2.645 handtekeningen. Gemeente Nijmegen heeft handhavend opgetreden tegen bedrijf dat milieuvergunning overtrad.

De GNMF is in 2012 gegroeid naar 103 aangesloten organisaties. Een aantal groepen staan nog op de nominatie lid te worden; Het aantal Groene Peiler deelnemers is gestabiliseerd rond 600 deelnemers. De GNMF heeft 3 provinciale en 2 landelijke





In 2012 zijn 2 peilingen gehouden: 1 over lokale duurzame energievoorziening en 1 over diverse actuele natuur- en milieukwesties. De respons lag in beide gevallen rond 50 procent; De GNMF heeft in 2012 3 actuele campagnes uitgevoerd: “Geef om Gelderland, “A15 brug


     

200 extra Groene Peiler-deelnemers in Gelderland; Testpanel met 10 deelnemers; Minstens 2 actuele campagneacties en jaarlijks terugkerende campagnes georganiseerd; 1 professionele vrijwilliger en twee vrijwilligers voor klussen op kantoor en een team van 10 vrijwilligers voor de ‘buitendienst’; Achterbanbijeenkomst met 100 deelnemers georganiseerd; GNMF-organisatie (o.a. CRM implementatie) klaargemaakt voor donateurswerving.

 

 

Beginspraak  Zorggedragen dat dit project van start kan gaan.  Bewustwording van de kracht van echte burgerbetrokkenheid bij overheid en bedrijven;  Inzicht in lokale netwerken, van waaruit partijen kunnen worden ingezet voor vroege burger betrokkenheid;  Ondersteunende diensten en producten opgezet (samenwerkingsovereenkomsten, onafhankelijke begeleiders, getrainde burgers, databank met in te zetten experts);  Een nieuwe rol van milieuorganisaties als burgerondersteuners bij beginspraakprocessen.

 



campagnes georganiseerd; Voor de ontwikkeling van de campagne Geef om Gelderland is een panel met 8 deelnemers geraadpleegd; Met de structurele inzet van 2 professionele vrijwilligers is een begin gemaakt met de professionalisering van het vrijwilligersbeleid. Ook wordt regelmatig gebruik gemaakt van de inzet van 1 vrijwilliger voor kantoorklussen. Voor ondersteuning bij campagnes zijn ad hoc vrijwilligers ingezet; Aan de GNMF relatie-dag namen 80 personen (lokale natuur- en milieugroepen en GNMF-begunstigers) deel; De GNMF heeft een nieuw softwarepakket voor relatiebeheer in gebruik genomen; 4 GNMF-medewerkers hebben een training gevolgd. Gerealiseerd geen uren / geen kosten Gesprekken gevoerd met diverse gemeenten over belangstelling voor ‘Beginspraak’. Probleem doet zich voor dat als de GNMF hoort van een verzoek tot inspraak door gemeenten het proces i.h.a. al te ver is (ligt al een concreet bestemmingsplan) om Beginspraak in te zetten. Tweede probleem is de onafhankelijke positie van de GNMF versus betaling voor het leveren van diensten.









doodlopende weg” en “Hou de Berendonck groen”. Aan deze campagnes hebben in totaal circa 5.500 personen deelgenomen. Verder heeft de GNMF in Gelderland de jaarlijks terugkerende Nacht van de Nacht en Big Jump in Gelderland georganiseerd. Om de naamsbekendheid en het gebruik van de GNMF-helpdesk te vergroten is een nieuw plan gemaakt waarvan de uitvoering start in 2013. Het werven en (financieel) binden van achterban van burgers blijft voor de GNMF vooralsnog een zoektocht, naar de juiste aanpak.

p.m. Zijn op zoek naar andere verdienmodellen die aansluiten op de gedachtegang van Beginspraak. Wellicht gelegen in het vragen om een bijdragen aan het Vriendenfonds van de GNMF. Wel enige ervaring opgedaan met inbreng samen met de achterban in vooroverleg bestemmingsplannen (Nunspeet, Ermelo e.d.). Zie hiervoor Microplanologie, maar ook ondersteuning uitvoering ILG..


Communicatie en Overleggen Beoogde resultaten 2012 Externe communicatie  45 persberichten en artikelen (media);  25 e-nieuwsbrieven, algemeen;  15 e-nieuwsbrieven Natuur & Landschap;  15 e-nieuwsbrieven Energie en Duurzaamheid;  25.000 bezoekers website (brede publiek);  2000 abonnees e-nieuwsbrief (brede publiek);  actueel houden van Twitter-, Facebook- en LinkedIn-accounts;  500 volgers op Twitter, 300 Tweets.

Bereikte resultaten 2012 Gerealiseerd 349 uren / € 26.336,=  26 persberichten en 2 ingezonden artikelen  1 lokale advertentie (Berendonck)  20 e-nieuwsbrieven  28.500 bezoekers website (2011: 24.100)  146 nieuwsberichten op website  1.570 abonnees e-nieuwsbrief (2011: 1.350)  524 volgers op Twitter, 436 Tweets  810 vrienden op Facebook

Werkplan, jaarverslag, Seizoensbrieven en PS  7 PS Nieuwsbrieven (leden PS)  3 Seizoensbrieven (oplage 1000, verspreid via achterban en bezoekerscentra)  Jaarverslag en Werkplan, sluiten op elkaar aan volgens SMART-module, jaarverslag ook met jaarrekening en accountantsverklaring. Bestuurlijke overleggen en voorbereiding  Naar andere partijen helderheid geschapen over de standpunten van de GNMF;  Invloed uitgeoefend op beslissers.

Gerealiseerd 132 uren / € 16.604,=  7 PS Nieuwsbrieven gemaakt;  3 Seizoensbrieven (oplage 1.500) gemaakt en verspreid;  Jaarverslag (juli) en Werkplan (december) geredigeerd en verspreid. Gerealiseerd 163 uren / € 15.309,=  In overleg met andere partijen helderheid over eigen standpunten gerealiseerd. Dat gold vooral de uitwerking van het Manifest herijking EHS. Primair via voorbereiding en houden van Natuur en landschapsoverleg met de natuurterrein beherende organisaties.  Diverse overleggen gevoerd met leden GS,

Toelichting Begroot 276 uren / € 24.564,=  I.v.m. efficiëntie is voor nieuwsverspreiding nadruk gelegd op Twitter, door Tweets met deeplink naar bericht op website. Dit verklaart het lagere aantal pers-berichten en hoog aantal Tweets. Alle relevante media en journalisten volgen GNMF op Twitter;  De 15% groei van webbezoekers is grotendeels te danken aan actief Facebooken Twitterbeleid;  Inhoudelijk trokken de petities A15 en Berendonck veel bezoekers. Deze zorgden ook voor de meeste nieuwe abonnees op enieuwsbrief;  Achterblijvende groei e-nieuwsbrieflezers wordt verklaard uit achterblijven van een grote publiekscampagne á la steenkoolgasacties.  Er is uiteindelijk afgezien van het uitbrengen van twee inhoudelijke nieuwsbrieven in verband met de verwachte tijdsinspanning versus de verwachte effecten. Begroot 100 uren / € 14.900,=  Leden PS hebben aangegeven de PS Nieuwsbrief te waarderen. Mede op hun verzoek is de PS ook van de website te downloaden;  De Seizoensbrieven leverden via antwoordkaart in 2012 vijf nieuwe donateurs op. Begroot 155,6 uren / € 13.845,=  Bestuurlijke overleggen zijn van belang i.v.m. afstemming en samenwerking op provinciaal niveau ten behoeve van een effectieve inbreng op het gebied van natuur- en landschapsbeleid.\  Binnen de PRO vindt afstemming plaats tussen maatschappelijke organisaties, Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 30 / 63

dijkgraven, wethouders e.a. Binnen de PRO actief meegewerkt aan diverse adviezen (zie site PRO). Gerealiseerd 271,5 uren / € 25.241,=  Medewerkers hebben regelmatig thema overleggen (Natuur en water, RO, Klimaat en energie en Binding) bijgewoond.  Directeur had zitting in DB en, AB van de Natuur en Milieufederaties;  Medewerker GNMF voerde het secretariaat voor deelprogramma Water/Deltaprogramma;  Met de andere Natuur en Milieufederaties een CRM systeem aangeschaft dat nu wordt geïmplementeerd, waarbij we van elkaar leren. Gerealiseerd 27 uren / € 3.884,=  Analyse uitgevoerd naar haalbaarheid beroepsprocedure Tracébesluit A12 EdeGrijsoord in verband met strijdigheid compensatie voor Natura 2000 Veluwe. Geen beroep ingesteld, omdat compensatie voldoende was geregeld.  Met Leefmilieu Nijmegen beroep bij de rechtbank ingesteld tegen het Rampbestrijdingsplan TWO Chemicals Logistics te Nijmegen.  Hernieuwd beroep bij rechtbank in 2012 ingediend tegen de nieuwe ontheffing Floraen Faunawet voor het project Woningbouw Rhederhof evenals beroep bij de Raad van State tegen Natuurbeschermingswetvergunning;  Aanwonenden beroep ingediend mede namens GNMF, bij Raad van State tegen het bestemmingsplan gemeente Apeldoorn, uitbreiding intensieve veehouderij bij Beekbergerwoud;  Samen met Stichting Het Geldersch 

Samenwerking NMF, secretariaat en DB  Samenwerking heeft geleid tot effectiever werken van de medewerkers van de GNMF.  Effectiviteit samenwerking is vergroot, zowel intern (bedrijfsvoering) als extern;  Samenwerking heeft geleid tot onderlinge uitwisseling en verbetering van de bedrijfsvoering;  Met samenwerking zijn projecten geacquireerd

Beroepsprocedures  Dáár, waar het strikt noodzakelijk is, uit overleg geen oplossing is gekomen en dit uitdrukkelijk ook is aangegeven, kan besloten worden tot de gang naar de rechter en/of Raad van State. Reden om hiervoor toch te kiezen zijn o.a. het grote belang voor natuur, milieu en landschap, een precedentwerking of het verkrijgen van jurisprudentie e.d.

provincie en rijksdiensten wat een positieve uitwerking heeft op het ‘polderen’. Begroot 317,4 uren/€ 28.246,=/onzeker € 19.346,=  Gewerkt aan kennisuitwisseling, afstemming, en taakverdeling. gezamenlijke projecten opgezet en geacquireerd;  Inbreng geleverd in het dagelijks bestuur van de Natuur en Milieufederaties zodat beleid GNMF en andere Natuur en Milieufederaties efficiënter wordt;  Vanuit programma Binding is gezamenlijk gewerkt aan het implementeren van een nieuw CRM systeem. GNMF loopt hierin voorop. PM  Inmiddels is er een onherroepelijk Tracébesluit A12 Ede-Grijsoord;  Ondanks diverse overleggen over het rampbestrijdingsplan TWO bleven er meningsverschillen over. De GNMF vindt de uitwerking van de scenario`s: ‘schuilen en evacueren van de wijk’ onvoldoende. Gaat om grote veiligheidsrisico`s voor de direct aangrenzende wijken van Nijmegen-West;  Samen met lokale groepen beroep uit 2011 tegen de ontheffing Flora- en Faunawet inzake Rhederhof gewonnen, evenals beroep tegen weigering handhavingsverzoek verwijdering hekwerk;  Inmiddels heeft initiatiefnemer woningbouw Rhederhof laten weten af te zien van grootschalige bouw huurhuizen. Met bouwer zijn we in constructief gesprek over bouwen zorghotel.  Beroep uit 2011 tegen het bestemmingplan geluidzone Kieveen, gemeente Apeldoorn, inzake uitbreiding geluidzone industrieterrein Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 31 / 63

Klachtenlijn  

Binnen 14 dagen afhandelen van klacht door geven van ter zake doende reactie; Aantal klachten tot het minimum beperkt.

Landschap beroep ingediend tegen het bestemmingsplan Parklaan Ede, vanwege aantasting van het landgoed Hoekelum;  Aangesloten groep mede namens de GNMF beroep bij Raad van State ingediend tegen de Nb-wet beschikking van de Provincie Gelderland voor uitbreiding van de schietbaan de Berkenhorst bij Elspeet, ook voor bovengronds schieten; Gerealiseerd 1,5 (niet declarabele) uren / geen kosten  Totaal twee klachten ontvangen die tijdig en naar tevredenheid van de klagers zijn afgehandeld.



PM 



Kom op voor een duurzame wijk  Weddenschap over het E-noveren van 50 huizen succesvol afgesloten;  Businessplan ontwikkeld waarbij werkwijze gemeente breed wordt uitgerold.

Gerealiseerd 1.450 uren / € 31.623,=  De weddenschap voor het E-noveren is succesvol afgesloten. Meer dan 60 huizen doen mee;  De omzet van de winkel viel helaas tegen.  Opschaling van De Groene Vos naar een stedelijke voorziening dan wel deelname in een Energie- dienstenbedrijf (inmiddels De Kas, onderdeel van Rijn-IJsselcoöperatie) is helaas mislukt;  In de begroting was voorzien dat het project zou worden beëindigd per 1 april 2012. Met een aanvullende subsidie van de gemeente Arnhem kon het project worden verlengd tot eind 2012.

bij stiltegebied. Beroep in 2012 bij Raad vam State behandeld, beroep niet gegrond verklaard. Beroep aanwonende mede namens de GNMF uit 2011 tegen de Natuurbeschermingswetvergunning van de provincie Gelderland inzake een veehouderij in Oldebroek gewonnen.





Klacht over het niet innemen van een onafhankelijke positie t.a.v. plannen om de golfbaan in Brummen uit te breiden. Hierop is meteen gereageerd. Klager heeft daarna aangegeven de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien nu duidelijk is dat de GNMF een onafhankelijke positie blijft innemen. Klacht over het gebruik van cookies. Gereageerd wordt op de (verplichte) melding hiervan op onze site. Beantwoord met verwijzing naar het aangescherpte overheidsbeleid. Begroot 507,5 uren / € 13.195,= De wijken Sint Marten en Sonsbeekkwartier zijn met het project ‘Kom op voor een duurzame wijk’, verder verduurzaamd. O.a. met de verkoop van 325 zonnepanelen. Ook zijn er een aantal Repaircafés georganiseerd evenals 4 duurzame diners met gemiddeld 28 bezoekers. Met een goede inzamelingsorganisatie van oud papier is financieel ook een bijdrage geleverd aan de Stichting.


BELEID EN ORGANISATIE Keuze van de projecten en activiteiten in relatie tot provinciale prioriteiten De GNMF heeft op basis van eigen prioriteiten, prioriteiten van haar achterban en prioriteiten die gezamenlijk gemaakt zijn met andere milieufederaties, gekozen voor een mix van projecten en activiteiten. De GNMF-prioriteiten werden mede ingegeven door de prioriteiten van de Provincie (PS en GS), het bestuursakkoord tussen Rijk en Provincies en het werkgebied van de provincie dat zich vooral richt op het groenblauwe raamwerk en het rode raamwerk. Zo zijn de volgende prioriteiten uit het Collegeakkoord van GS en Provinciale Staten vertaald naar de volgende concrete projecten en activiteiten:  Andere houding t.a.v. meer betrekken burgers bij activiteiten en keuzes (Uitdagend Gelderland, blz. 3): zie project Hart voor natuur, Beginspraak maar ook Steenkoolgas;  Speerpunt Dynamische steden en vitale regio’s: zie structureel werk Regio overleggen achterban, adviesverlening in de PRO en inzet op lokaal duurzame energieprojecten  Speerpunt Bereikbaarheid: zie campagne A15 en structureel werk Stad-land wegen en bedrijventerreinen;  Speerpunt Ruimtelijke Ordening: zie structureel werk Stad-land wegen en bedrijventerreinen en Structuurvisie provincie Gelderland;  Speerpunt Water: zie projecten Regionaal waterbeleid, Big Jump, Deltaprogramma Rivieren en Ruimte voor de rivier;  Speerpunt Klimaat en energie: zie project Huurders op de bres voor energielabels en Groene energie uit eigen streek / Servicepunt Hier opgewekt en structureel werk Klimaat en energie;  Speerpunten Landelijk gebied/Nieuwe contouren voor de EHS: zie EHS herijking en Hart voor natuur en Natura 2000;  Speerpunten Klimaat en energie t.a.v. energietransitie en Revolving Fund: zie project Groene energie uit eigen streek / Servicepunt Hier opgewekt.

Interne organisatie 2012 was voor de GNMF een redelijk jaar. Het personeelsbestand is ingekrompen vanwege de vermindering van de budgetsubsidie met € 50.000 in 2011 en € 50.000 in 2012. Een secretariaatsmedewerker die met pensioen ging hebben we helaas niet kunnen vervangen. Ook een inhoudelijk medewerker met een tijdelijk contract heeft de organisatie helaas verlaten. Net zoals voorheen is er volop werk gemaakt van acquisitie, om aan de inspanningsverplichting (budgetsubsidie beperkten tot 40% van de omzet) van de provincie te voldoen. Dit heeft helaas niet voor voldoende inkomsten kunnen zorgen, waardoor we in 2012 met een iets hoger percentage hebben moeten afsluiten. Verwachting is dat het percentrage budgetsubsidie t.a.v. de totale omzet in de komende jaren weer onder de 40% wordt gebracht (o.a. door een verdere vermindering van de structurele bijdrage van de provincie) Bestuur en Raad van Advies Rol van het bestuur: de Raad van Advies kiest (op voordracht van bestuur en directeur) een Bestuur In het bestuur hebben zitting: vertegenwoordigers van aangesloten organisaties, onafhankelijke leden en de voorzitter. Het bestuur stuurt de Stichting aan t.w.: het bureau van de GNMF met als verantwoordelijke de directeur, de activiteiten, de strategische koers, de organisatie en de financiële gang van zaken. Daartoe stelt zij 4 jaarlijks een Strategisch plan op met daarin globaal het beleid voor die jaren. Jaarlijks stelt zij het Werkplan en de Begroting vast evenals het Jaarverslag en de Jaarrekening. Het bestuur heeft echter ook


een controlerende rol richting stichting, directeur en bureau. Dit doet zij door 4 maal per jaar de kwartaalcijfers te bekijken en te analyseren en door regelmatig (tussentijds) projecten te evalueren. Gewenste samenstelling bestuur: De leden van het bestuur worden enerzijds gekozen uit de aangesloten groepen. Van deze leden wordt verwacht dat ze weten wat er in de achterban van de GNMF leeft en dat zij deze meningen op bestuurlijk niveau kunnen vertalen en vertolken. Dit heeft zowel te maken met verwachtingen ten aanzien van de inbreng van de GNMF, inhoudelijke inbreng, regionale inbreng als wel verschillen tussen meer milieu gerichte en meer natuur en landschap gerichte groepen. Van de onafhankelijke leden wordt verwacht dat ze op bestuurlijk niveau de geluiden uit de samenleving kunnen vertalen naar gewenste activiteiten van de GNMF. Daarnaast wordt inhoudelijke en communicatieve kennis verwacht op de inhoudelijke terreinen waar de GNMF zich mee bezig houdt. De voorzitter: De voorzitter is bij voorkeur een gezaghebbend figuur, die in Gelderland aanzien heeft en beschikt over een breed netwerk. De voorzitter is als bestuurder aanspreekpunt voor aangesloten organisaties, In de externe profilering opereert de voorzitter complementair aan de directeur, met name op een ander niveau van contacten; de voorzitter vervangt de directeur in bijzondere gevallen. De voorzitter onderhoudt goede relaties met Provinciale bestuurders: Commissaris van de Koningin, gedeputeerden. De rol van de voorzitter (Vz) in relatie tot : - bestuur: agendabepaling en voorzitten van het bestuur; hier worden belangrijke strategische en inhoudelijke onderwerpen geagendeerd, besproken en besloten. Het bestuur is divers samengesteld met zeer competente mensen, waarbij het soms lastig is om tot een eensluidende koers te komen en (vanwege de interessante onderwerpen waarbij men zeer betrokken is) om alle zaken in beperkte tijd af te handelen. Benodigde eigenschappen: goed voorzitten, goed kunnen luisteren, tijdig afkappen van niet relevante sporen, gevoel voor kameraadschappelijkheid, respect voor de verschillende achtergronden van waaruit bestuursleden argumenteren, om kunnen gaan met verschillende disciplines, overzicht houden. - Raad van Advies: de Raad van Advies wordt door het bestuur ingeschakeld om te adviseren over het Jaarverslag, de jaarrekening, het Werkplan, de Begroting en de Standpunten van de GNMF. De voorzitter zit in de regel bij de Raad van Advies en geeft daar indien gevraagd de standpunten van het bestuur weer. - directeur: voor de directeur fungeert de voorzitter als klankbord; benodigde eigenschappen: goed bijhouden wat er inhoudelijk speelt, en waar de GNMF op moet reageren. - bureau: Voor de werknemers van het bureau van de GNMF is het belangrijk dat zij er vertrouwen in kunnen hebben dat hun directeur goed gecoacht wordt, dat het bestuur voldoende weet waar ze het over hebben en dat het bestuur zichtbaar en aanspreekbaar is op belangrijke onderwerpen. De voorzitter speelt daarin een belangrijke rol: moet toegankelijk zijn en inhoudelijk op de hoogte, betrokken zijn bij het reilen en zeilen van de organisatie en de mensen daarin. Bestuursleden en hun zittingsperiode  J.P. van Soest voorzitter, zitting tot december 2015 met mogelijkheid tot verlenging.  M. van der Jagt, (Stg. Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn) : benoemd december 2009, zitting tot december 2013 met mogelijkheid tot verlenging.  W. Cleijne benoemd december 2010, zitting tot december 2014 met mogelijkheid tot verlenging.  M. Kiers: benoemd december 2007, herbenoemd 2011 en zitting tot december 2015.  A. van der Sande, (Milieu- en natuurvereniging Groentje): benoemd december 2004, zitting tot december 2012.  G. den Hartogh, (Milieuwerkgroep Buren e.o): benoemd december 2008, zitting tot december 2012 met mogelijkheid tot verlenging.  L. van Rootselaar: benoemd december 2010, zitting tot december 2014 met mogelijkheid tot verlenging. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 34 / 63

Raad van Advies leden en hun zittingsperiode  H. Brons, voorzitter, Ver. Mooi Wageningen: gekozen december 2004, herbenoemd in 2008, zitting tot december 2012 en toen afgetreden. Als voorzitter opgevolgd door D. Kuipers.  J.P. Bevoort, Ver. Bos en Kuil: gekozen december 2008, zitting tot december 2012 en herbenoemd 2012, zitting tot december 2016.  F. Bosman, Hengelsport Federatie Midden Nederland, zitting tot september 2011, opgevolgd door D. Kuipers, benoemd december 2011, zitting tot december 2015 met mogelijkheid tot verlenging.  W. Goedhart, Natuurmonumenten Gelderland: gekozen december 2004, zitting tot december 2012, en toen afgetreden. Opgevolgd door W. Hellevoort, Natuurmonumenten Gelderland, gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging.  J. Hoeksema, Vereniging Landschap en Milieu Hattem: gekozen december 2004, zitting tot december 2012 en toen afgetreden. Opgevolgd door M.J. te Winkel, Vereniging Landschap en Milieu Hattem, gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging  G.J.W. Krajenbrink, Stg. Natuur en Milieu Aalten: gekozen december 2008, zitting tot december 2012, herbenoemd 2012 en zitting tot december 2016.  W. Tienstra, Milieuwerkgroep Buren: gekozen december 2007, herbenoemd 2011 en zitting tot december 2015.  K.Otermann, IVN Oost-Veluwezoom: gekozen februari 2011, zitting tot februari 2015 met mogelijkheid tot verlenging.  T. Stoltenborg, Stg. Natuur en Milieu Aalten: gekozen februari 2011, zitting tot februari 2015 met mogelijkheid tot verlenging.  L .Cleiren, Stg. Het Geldersch Landschap, gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging.  H. Plantenga, Milieuvrienden Duiven, gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging.  E. Speulman, Stg. Milieuwerkgroepen Ede (SME), gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging. Benoemingsprocedure Bestuur en Raad van Advies Een Bestuurslid dan wel lid Raad van Advies wordt benoemd voor een maximale zittingsperiode van 4 jaar. Het Bestuur dan wel Raad van Advies stelt een rooster van aftreden op (zie hierboven). Bestuursleden en leden Raad van Advies kunnen één maal voor een aansluitende periode worden benoemd. Het Bestuur verzoekt voor het verstrijken van de zittingsperiode van een Bestuurslid dan wel lid Raad van Advies aan de aangesloten organisaties om een kandidaat voor te dragen, of om aan te geven of ze mogelijk bezwaar hebben tegen de door het Bestuur voorgedragen kandidaat. Het Bestuur draagt vervolgens een Bestuurslid dan wel lid Raad van Advies voor aan de Raad van Advies. Ook geeft zij door wat de reactie van de aangesloten groepen was en of er eventueel tegenkandidaten zijn voorgedragen. Bestuursleden en leden Raad van Advies worden benoemd door de Raad van Advies bij meerderheidsbesluit.

Verantwoordingsverklaring Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie De bestuursleden van de Gelderse Natuur en Milieufederatie onderschrijven de volgende principes: 1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ (vaststellen of goedkeuren van plannen) en van de ‘uitvoering’.” 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 35 / 63

In deze verantwoordingsverklaring wordt beschreven op welke manier de Gelderse Natuur en Milieufederatie invulling geeft aan deze principes. Ad 1 Functiescheiding tussen toezicht en uitvoering Bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie is de uitvoering van het beleid gescheiden van de functie ‘besturen’ en ‘toezicht houden’. Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van stichting’, in de zin van, het vaststellen van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. De Raad van Advies heeft daarbij de taak van het kritisch volgen van de organisatie en het bestuur hierover gevraagd en ongevraagd advies te geven. De manier waarop deze scheiding plaatsvindt is vastgelegd in het besluit Beschrijving en besluit scheiding tussen functie ‘toezicht houden’, ‘besturen’ en ‘ uitvoering’ bij de Gelderse Milieufederatie, vastgesteld in de bestuursvergadering van 25 november 2009 en aangepast op 31 oktober 2012 vanwege vragen van het CBF t.a.v. een helderder taakverdeling en vanwege de naamswijziging van de GNMF. Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van stichting’, in de zin van, het vaststellen van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. De Raad van Advies heeft daarbij de taak van het kritisch volgen van de organisatie en het bestuur hierover gevraagd en ongevraagd advies te geven. Hiervoor worden de bestuursvergaderingen in december (werkplan en begroting) en in mei (jaarverslag en jaarrekening) gebruikt. Het bestuur heeft daarnaast de taak om het beleid te controleren. Dit gebeurt elk kwartaal (in de vergaderingen in april, augustus/september, oktober en januari) aan de hand van kwartaalcijfers en kwartaalevaluaties. Over de taakverdeling tussen directie (uitvoering) en bestuur (besturen) zijn afspraken vastgelegd in het directiestatuut, vastgesteld op 27 oktober 2005. Over de taakverdeling binnen het bestuur zijn afspraken vastgelegd in het bestuursbesluit Taakverdeling c.q. verantwoordelijkheden van bestuur Gelderse Milieufederatie, vastgesteld op 8 juli 2009. Bij wijziging van de bestuurssamenstelling kan de taakverdeling bij bestuursbesluit worden gewijzigd op basis van de deskundigheden van de afzonderlijke bestuursleden. Ad 2 Optimale besteding van de financiële middelen De stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin. De Gelderse Natuur en Milieufederatie werkt voortdurend aan verbetering van de projectmatige aanpak van haar werkzaamheden. Alle activiteiten zijn gericht op het realiseren van de doelstelling van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Optimalisering van de effectiviteit van de organisatie vindt op de volgende manier plaats:  De directie stelt jaarlijks een werkplan met begroting op, waarin onder meer de gewenste resultaten, begrote kosten en beoogde financiering per project zijn vastgelegd. De Raad van Advies toetst dit werkplan met begroting en geeft advies aan het bestuur. Het bestuur toetst dit werkplan met begroting en stelt het vast.  Om te komen tot een verdere optimalisatie van de werkwijze van de organisatie worden in het strategisch plan en het werkplan speerpunten benoemd waarin hoofdzaak de te besteden middelen aan worden besteed (zie hiervoor het strategisch plan en het werkplan).  De directie voorziet het bestuur van financiële kwartaalrapportages, waarin de gerealiseerde cijfers t.o.v. de begroting zichtbaar worden gemaakt.  De directie informeert het bestuur over mogelijke overschrijdingen van de begroting of verschuivingen van meer dan 10% binnen de hoofdposten op de begroting. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 36 / 63

 





 





Over de voortgang van het werkplan en de afzonderlijke projecten wordt conform de daarover gemaakte afspraken aan de partners en subsidieverstrekkers gerapporteerd. De directie stelt een jaarverslag en een jaarrekening op conform de Richtlijn 650 Fondswervende instellingen. De accountant controleert deze en voorziet de jaarrekening van een goedkeurende accountantsverklaring. De accountant rapporteert rechtstreeks aan het bestuur over de jaarlijkse accountantscontrole. Het bestuur toetst het jaarverslag en de jaarrekening en stelt deze na advisering door de Raad van Advies vast. De Raad van Advies gebruikt het jaarverslag en de jaarrekening tevens als evaluatie document om te bespreken hoe het werk van de Gelderse Natuur en Milieufederatie effectiever kan. Ook hierover geeft ze advies aan het bestuur. Minimaal één keer in de vier jaar stelt het bestuur een Strategisch plan/notitie op. In dit Strategisch plan/notitie benoemt de GNMF de speerpunten voor de komende jaren en de daarbij horende richtinggevende doelstellingen. Deze legt ze voor advies voor aan de Raad van Advies en de medewerkers van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Vervolgens stelt het bestuur deze Strategische notitie/plan, al dan niet aangepast, vast. De Raad van Advies kan verder het Bestuur gevraagd en ongevraagd adviseren. Het bestuur evalueert jaarlijks haar functioneren om te komen tot een verdere optimalisatie van het functioneren van het bestuur als geheel. Indien nodig voert de voorzitter individuele functioneringsgesprekken met de individuele bestuursleden. De organisatie streeft naar een verantwoorde verhouding tussen productiviteit en overhead. Als referentiepunten hanteren we daarbij overheadgemiddelden van vergelijkbare goede doelenorganisaties. Daarnaast werkt de Gelderse Natuur en Milieufederatie aan optimalisering van haar effectiviteit door: - Structurele samenwerking met plaatselijke groepen, de afzonderlijke Natuur en Milieufederaties, de (12 Provinciale) Natuur en Milieufederaties, terreinbeheerders en overige partners - Uitwisseling van kennis over organisatieveranderingen en verbeteringsprocessen met andere provinciale instellingen, andere Natuur en Milieufederaties, de Natuur en Milieufederaties.

Ad 3. Streven naar optimale relaties met belanghebbenden De Gelderse Natuur en Milieufederatie ondersteunt mensen, die zich actief inzetten voor hun eigen leefomgeving, voor zover passend binnen de doelstelling van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Zij vervult de functie van vraagbaak, aanspreekpunt en coördinator van lokale activiteiten in Gelderland. Zij beschikt daarvoor over een breed netwerk aan contacten, die bij deze ondersteuning van dienst kunnen zijn. Gerelateerd aan de doelstelling van de GNMF zijn belanghebbenden:  plaatselijke groepen en individuen, die zich inzetten voor natuur, milieu en landschap in Gelderland  beleidsmakers en beslissers in openbaar bestuur en bedrijfsleven, die invloed uitoefenen op het terrein van natuur, milieu en landschap in Gelderland  samenwerkingspartners.  De GNMF zal zich blijven richten op beleidsbeïnvloeding via bestuurders en bedrijfsleven, maar wil zich daarnaast meer richten op een goede en efficiënte informatievoorziening aan een breed publiek; d.w.z. alle in natuur, milieu en landschap geïnteresseerde mensen. De informatievoorziening is erop gericht om de effectiviteit van de activiteiten van de milieufederatie te vergroten. Concrete voorbeelden zijn:  de vernieuwde website van de Gelderse Natuur en Milieufederatie, waarmee op een heldere manier inzicht wordt gegeven in de visie, taken en rollen van de milieufederatie, in haar activiteiten en die van haar collega-organisaties Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 37 / 63



de digitale nieuwsbrief, waarmee geïnteresseerden actief worden geïnformeerd over actuele ontwikkelingen en activiteiten.

Het jaarverslag en de jaarrekening van de Gelderse Natuur en Milieufederatie zijn bij de organisatie op te vragen of via de website www.GNMF.nl te downloaden. Een ieder is vrij om inbreng te leveren en te reageren op onze activiteiten en het te voeren of gevoerde strategische en inhoudelijke beleid. Dat kan op verschillende manieren, maar onze website is daarvoor een goed platform. Meningen, opvattingen of reacties worden zeer op prijs gesteld en worden in de reguliere werkprocessen van beleidsvorming en uitvoering meegenomen. Tot slot bestaat er voor belanghebbenden de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de milieufederatie, als zij het bijvoorbeeld niet eens zijn met de uitvoering van activiteiten of constateren dat er sprake is van inconsistentie van beleid. Voor een correcte verwerking van de klachten is in 2005 de Klachtenprocedure Gelderse Milieufederatie vastgesteld. Doelstellingen van deze procedure zijn:  Klachten afhandelen op een vooraf vastgestelde eenduidige wijze, om de servicegraad naar de aangesloten organisaties, relaties, partners en geïnteresseerden te bewaken.  Ten behoeve van bestuur en/of management inzicht verschaffen in het totale aantal, de soort en de ernst van klachten om zo, waar nodig en mogelijk, te komen tot aanbevelingen om werkprocessen of de inhoudelijke koers aan te passen of te wijzigen. De volledige tekst van de klachtenprocedure is bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie op te vragen. Aldus vastgesteld in de bestuursvergadering van 30 oktober 2012

Overige relevante nevenfuncties Bestuursleden 

     

J.P. van Soest: directeur eigen adviesbureau Advies voor Duurzaamheid, (onderdeel lid van coöperatief samenwerkingsverband De Gemeynt), voorzitter bestuur van Stichting Centrum Landbouw en Milieu, lid RvC CLM BV, Bestuurslid van Creative Biomass Foundation, Lid College van Beroep Stichting Certificering Milieuzorgsystemen, Lid RvC Triodos Groenfonds en lid RvA Triodos Private Banking, bestuurslid Stichting SOML, Voorzitter Raad van Advies De Groene Zaak, lid Werkgroep Milieu, Energie en Duurzaamheid adviesgroepen herziening omgevingsrecht, bestuurslid Energy4All Foundation, lid RvC Energiefonds Overijssel, voorzitter Stichting Trees4All, lid redactieadviesraad tijdschrift Down to Earth, lid redactieadviesraad tijdschrift Milieu. M. Kiers: adviseur bij Arcadis Nederland A. van der Sande: Bestuurslid Milieu- en Natuurvereniging Groentje. M. v.d. Jagt: Stg. Bestuurslid Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn en CRO Teuge G. d. Hartogh: Bestuurslid Milieuwerkgroep Buren e.o L. van Rootselaar: Bestuurslid IJsselmeervereniging W. Cleijne: n.v.t.

Bezoldigingsbeleid en vergoedingsbeleid bestuursleden; functioneren bestuur Het bestuur bestaat geheel uit vrijwilligers. Voor hun deelname aan het bestuur wordt dan ook geen salaris of onkostenvergoeding betaald. Wel bestaat de mogelijkheid voor bestuursleden om reis- en eventuele verblijfskosten te declareren indien ze hierom vragen. Hiervan is in 2012 door enkele bestuursleden gebruik gemaakt op basis van declaratie treinkaartjes en gereden autokilometers. In 2012 is door het bestuur van de GNMF 9maal vergaderd. Vanwege de door de Provincie aangekondigde bezuinigingen diende er actief beleid te worden gevoerd teneinde de gevolgen hiervan zoveel mogelijk te beperken .Mede door deze inspanning is de uiteindelijke bezuiniging lager uitgevallen


dan oorspronkelijk door GS voorgesteld. Vervolgens is er door het bestuur het nodige werk verricht teneinde de gevolgen van de bezuinigingen zo soepel mogelijk binnen de organisatie in te passen

Medewerkers en salariëring Bij de GNMF werkten in 2012 dertien medewerkers (8,25 fte). Het salaris (inclusief sociale lasten en pensioenlasten, exclusief jubileumuitkeringen) voor de directie bedroeg in 2012 € 83.922 (op basis van 1 fte=40 uur). Voor de inhoudelijke medewerkers: € 58.573 en voor de medewerkers secretariaat: € 46.173. Hiermee voldoet de GNMF ruimschoots aan de door de provincie Gelderland, t.a.v. te subsidiëren projecten en instellingen, gestelde ‘Balkenendenorm’. De grondslag van de beloning is vastgesteld volgens een eigen loonschaal, vastgelegd in het Personeelshandboek. Deze loonschaal is afgeleid van de door de provincie Gelderland vastgestelde salarisschaal voor de gesubsidieerde instellingen. Deze salarisschaal werd in het verleden elk jaar door de provincie gepubliceerd, maar sinds een flink aantal jaren zijn ze hiermee gestopt. Sinds die tijd hanteert dus de GNMF een eigen salarishuis. De bezoldiging van de directeur maakt onderdeel uit van dit salarishuis. Gemiddeld Ziekteverzuim lag in 2012 op 1,4%.

Relevante nevenfuncties Directeur en Adjunct Directeur: De directeur Volkert Vintges was in 2012 onbezoldigd voorzitter van GroenLinks Nijmegen, de stichting Mediation in Milieu en Ruimtelijke Ordening (waarvan hij in de loop van 2012 het lidmaatschap heeft beëindigd) en in de stichting in oprichting Nijmeegs Energiefonds. Tevens had hij bezoldigd (urendeclaratie) zitting in DB van de landelijke stichting Natuur en Milieufederaties (samenwerkingsorgaan van alle 12 NMF’s), De adjunct-directeur Joost Reijnen had geen nevenfuncties in 2012.

Beleid met betrekking tot vrijwilligers en stagiairs Vrijwilligers kunnen een meerwaarde vormen voor het werk van de GNMF. Ook kunnen ze door hun vrijwilligerswerk kennis of ervaring opdoen, die voor één van de aangesloten organisaties van belang kan zijn. Soms werken er bij de GNMF vrijwilligers een bepaalde periode aan een specifieke klus of ondersteunen ze een project. Deze vrijwilligers sluiten met de GNMF een vrijwilligersovereenkomst. Stagiairs vormen een bron van potentiële toekomstige medewerkers. Dit kan voor een vast dienstverband zijn, maar ook voor een tijdelijk dienstverband als projectmedewerker. Informatie over hoe een stagiair de stageperiode bij de GNMF heeft doorgebracht, wordt dan waardevolle informatie, evenals observaties met betrekking tot bepaalde vaardigheden van de stagiairs. De stage-instelling sluit met de GNMF een stage-overeenkomst af. Voor vrijwilligers en stagiaires geldt eenzelfde declaratieregeling als voor bestuursleden.

Kosten beheer en administratie De GNMF hanteert de norm dat de kosten voor beheer en administratie niet uitstijgen boven de 30% en streeft naar een beperking tot 20%. Voor 2011 waren de kosten voor beheer en administratie 20,2%. Voor 2012 is deze 19,3%. Voor een nadere specificatie zie het financieel verslag.


CBF-keurmerk en ANBI De GNMF heeft sinds 2002 het CBF-keurmerk voor goede doelen. Hiervoor moesten enkele wijzigingen in de organisatie aangebracht worden. Gekozen is om de Stichtingsraad om te vormen tot een Raad van Advies. In 2005 heeft dit zijn beslag gekregen in een aanpassing van de Statuten. Ook diende er een zwaardere accountantsverklaring te worden afgegeven dan de tot dan toe gebruikelijke samenstellingsverklaring. Hiervoor zijn de nodige aanpassingen doorgevoerd. Dit proces is met succes verlopen; zie de accountantsverklaring over 2006, 2007 en 2008. Ook het CBF had geen commentaar meer op de jaarverslagen van 2006, 2007 en 2008. Vanaf Jaarverslag 2009 zijn de criteria voor het verkrijgen van het CBF keurmerk aangescherpt. Het CBF had t.a.v. het jaarverslag 2009 één afwijking C die binnen één jaar verholpen diende te zijn. Het handelt hier over de herziene richtlijn 650. Voorts waren er enkele opmerkingen ten aanzien van de verantwoordingsverklaring. Die afwijkingen en opmerkingen zijn inmiddels verwerkt. Op het jaarverslag 2010 had het CBF de volgende opmerkingen: de staat van baten en lasten en de begroting volgen nog niet de functionele indeling conform de richtlijn en maakt een beperkte aansluiting op de indeling naar de 3 doelstellingen van de GNMF in het jaarverslag. Ook de wijze van benoeming van het bestuur is nog niet in de verslaggeving opgenomen. Ook deze opmerkingen zijn inmiddels verwerkt. Na de periodieke controle in 2012 heeft het CBF op het jaarverslag van 2011 de volgende afwijkingen C geconstateerd: explicietere toelichting hoe het bestuur invulling geeft aan ‘toezichthouden’ en nauwkeuriger beschrijving (beperkte) volmachten aan bestuur en directeur. Ten aanzien van de Richtlijn 640 zijn er enkele opmerkingen zoals opnemen relevante nevenfuncties directie, toevoegen profielschets Toezichthoudend orgaan, opname bijlage 3 (lastenverdeling) en wijziging van enkele benamingen. De GNMF is beoordeeld als Kansspelbegunstigde. Bij de volgende periodieke toets in 2015 zal ze op verzoek van de GNMF beoordeeld worden als Fondswervende instelling.

Duurzame bedrijfsvoering Als maatschappelijke organisatie heeft de GNMF een voorbeeldfunctie op het gebied van Duurzame Bedrijfsvoering. Temeer omdat zij overheden en bedrijfsleven uitdaagt om hiervan werk te maken. Het betreft hier zowel het milieu als sociale kant van de bedrijfsvoering. Bij deze voorbeeldrol acht zij het van belang hierover transparant te rapporteren in het jaarverslag. Duurzaam inkopen vindt plaats op het gebied van elektriciteit, kantoorpapier, koffie/catering en schoonmaak. De GNMF maakt volledig gebruik van Natuurstroom afkomstig van windenergie, zonneenergie en waterkracht. Daarnaast heeft de GNMF twintig zonnecellen in bruikleen van de Nuon. Deze zijn op basisschool De Rode Buut in Nijmegen geplaatst. Aan de basisschool is gevraagd de zonnecellen en de geplaatste display een plek te geven in de educatie over klimaat en energie. De GNMF is lid geworden van Rijn en IJssel Energiecoöperatie. In 2007 is de kantoororganisatie volledig klimaatneutraal gemaakt. De nadruk ligt op het verlagen van het energieverbruik. In 2008 zijn de laatste enkelglas-ramen vervangen door dubbelglas. Er wordt dubbelzijdig gekopieerd en geprint op FSC-gecertificeerd papier. De koffie heeft zowel een milieu- als sociaal keurmerk. De overige ingekochte voedingsmiddelen zijn biologisch. Ook bij symposia, workshops en achterbanbijeenkomsten wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van biologische producten. De schoonmaak gebruikt uitsluitend biologisch afbreekbare zeep en microvezeldoekjes. Begin 2013 wordt weer werk gemaakt van het compenseren van de resterende CO2 uitstoot . Het pensioenfonds AVERO is gevraagd de opgebouwde pensioengelden duurzaam te beleggen. De reserves van de GNMF zijn grotendeels op een spaarrekening van de ASN geplaatst.


Structurele samenwerkingsverbanden De GNMF werkt nauw samen met de elf andere milieufederaties (in de stichting De Natuur en Milieufederaties). Zo willen we zorgen voor optimale invloed op het beleid inzake natuur, milieu en landschap welke op mondiaal niveau, in de EU, op landelijk niveau en in Gelderland wordt vormgegeven.

GNMF Vragen- en klachtenprocedure Klachten en vragen zijn belangrijke signalen voor de GNMF. Personen die contact opnemen zijn gemotiveerd om ons iets te laten weten en doen moeite door te schrijven of te bellen. De GNMF kan met die informatie zaken verbeteren, inhoudelijke discussie aanscherpen of weet wat er intern is misgegaan. Het is van belang dat de GNMF zorgvuldig omgaat met de klachten en vragen die haar bereiken. Klachten dienen altijd door GNMF’ers zelf afgehandeld te worden. Bij vragen kan zo nodig worden doorverwezen naar andere organisaties als de aanwezige kennis hiervoor niet binnen de GNMF aanwezig is. Onzorgvuldige afhandeling kan flinke irritatie oproepen. In 2012 zijn 2 klachten ingediend en behandeld. Zie hiervoor beschrijving onder hoofdstuk Communicatie en Overleggen.


De aangesloten organisaties ORGANISATIE Belangenvereniging Dijkbewaking Dodewaard Bewoners Belangenvereniging Eerbeek-Zuid Dodewaard Bewonersvereniging de Steenkamp en Omgeving Bomenstichting Achterhoek Boomrijk Nijmegen, Werkgroep Consulentschap Natuur- en Milieueducatie (CNME) Oost-Achterhoek DeA Duurzame Energie Apeldoorn Eigenarenvereniging De Stoere Houtman G.A. van der Lugt Stichting Gelders Overleg Milieukwartet Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen, Stichting het Hengelsportvereniging (HSV) Deest IVN Apeldoorn IVN Arnhem IVN De Oude IJsselstreek e.o. IVN Ede IVN Eerbeek e.o. IVN Oost Achterhoek IVN Lunteren/Barneveld IVN Maas en Waal IVN Nijkerk IVN Noord Midden Achterhoek IVN Oost Veluwezoom IVN Rijk van Nijmegen IVN Tiel IVN Zuidwest Veluwezoom IVN Zutphen/Warnsveld KNNV Nijmegen KNNV Noordwest Veluwe KNNV Oost-Achterhoek KNNV Vogelwerkgroep Wageningen Kom op voor een Duurzame Wijk, Stichting Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging (KNJV) Kringloopcentrum De Liemers Milieu- & Natuurvereniging ’t Groentje Milieucentrum de Broeikas/Milieudefensie Nijmegen Milieudefensie Arnhem Milieudefensie Barneveld Milieudefensie Culemborg Milieudefensie Heumen Milieugroep Heerde Milieugroep Perspectief Elburg Milieugroep Westervoort Milieuraad Neede Milieurecht De Graafschap, Stichting Milieuvrienden Duiven Milieuwerkgroep Buren e.o. Milieuwerkgroep de Oude IJsselstreek, Stichting

PLAATS Dodewaard Eerbeek Voorthuizen Doetinchem Nijmegen Winterswijk Apeldoorn Arnhem Arnhem Eefde Arnhem Druten Apeldoorn Arnhem Dinxperlo Ede Loenen Eibergen Barneveld Kerkdriel Nijkerk Barchem Rozendaal Nijmegen Tiel Oosterbeek Zutphen Beek Ubbergen Harderwijk Zutphen Wageningen Arnhem Druten Zevenaar Wezep Nijmegen Arnhem Barneveld Culemborg Malden Heerde 't Harde Westervoort Neede Laren Duiven Buren Doetinchem


Milieuwerkgroep Giesbeek Milieuwerkgroep Midden Betuwe Mooi Lochem, Stichting Mooi Wageningen Natuur en Milieu Aalten, Stichting Natuur- en Milieubescherming Putten, Stichting voor Natuur- en Milieuplatform Brummen, Stichting Natuur- en Milieuplatform Ermelo Natuur- en Milieuraad Zutphen-Warnsveld, Stichting Natuur- en Vogelwacht Culemborg Natuur- en Vogelwerkgroep Bemmel Natuurmonumenten Gelderland (districtscommissie) Natuurmuseum Nijmegen NIVON afd. Apeldoorn NIVON afd. Arnhem Ons Waterkwartier, Wijkvereniging Platform Vlieghinder Teuge, Vereniging Stichting A7 Stichting Aktief Stichting Augustijnenbos Nijmegen Stichting Behoud Horssense Bos Stichting Behoud Natuurwaarden Enken (SBNE) Beekbergen Stichting Doca Stichting EVS – Eco Vrede Stichting Hogenenk Stichting Milieuwerkgroepen Ede (SME) Stichting Natuur- en Cultuurbehoud Vierhouten Stichting Natuur- en Milieuzorg Noord-West Veluwe Stichting Natuurschoon Nunspeet (SNN) Stichting STA Stichting tot behoud van Natuurgebieden Stichting tot Behoud Veluwse Sprengen en Beken Stichting Tussen de Rivieren Stichting Weurt+ Tegengas, Vereniging Vereniging Bos en Kuil Vereniging Het Edelhert Vereniging Landschap en Milieu Hattem Vereniging Milieuzorg Epe Vereniging Natuur en Milieu Wijchen Vereniging Natuurwacht Bommelerwaard, Vereniging tot Behoud van het Lingelandschap Vereniging Wildbeheer Veluwe Vijf Dorpen in 't Groen, Vereniging Vogelbeschermingswacht Noord Veluwe Vogelwerkgroep (VWG) Arnhem en omstreken Vogelwerkgroep (VWG) De IJsselstreek Vrienden van de Gorsselse Heide, Stichting Vrienden van de Heemtuin Malden, Vereniging Vrijwillig Landschapsbeheer Beuningen, Vereniging Waardevol Tiel (Milieuwerkgroep Tiel)

Giesbeek IJzendoorn Lochem Wageningen Aalten Putten Brummen Ermelo Zutphen Culemborg Elst Heveadorp Nijmegen Apeldoorn Arnhem Nijmegen Teuge Ellecom Doetinchem Nijmegen Horssen Beekbergen Arnhem Arnhem Brummen Bennekom Vierhouten Nijkerk Nunspeet Nunspeet Tiel Vorchten Heerewaarden Weurt Joppe Molenhoek Apeldoorn Hattem Vaassen Wijchen Zaltbommel Geldermalsen Hoevelaken Renkum Elburg Velp Deventer Gorssel Malden Weurt Tiel


Wagenings Milieu Overleg, Stichting Werkgroep Leefklimaat Zevenaar, Stichting Werkgroep Milieubeheer Groesbeek Werkgroep Milieubeheer Rhenen, Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn (SWMA), Stichting

Wageningen Zevenaar Groesbeek Rhenen Apeldoorn


DOORKIJK IN 2013 De GNMF heeft ook in 2013 gekozen voor het werken met vier speerpunten.

Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur Het natuurbeleid en de kwaliteit van onze natuurgebieden staan onder grote druk vanwege de enorme rijksbezuinigingen. De doelen van de EHS, Natura 2000 e.d. lijken een speelbal te zijn geworden van de landelijke politiek. Maar ook het maatschappelijke draagvlak brokkelt af door de verambtelijking van het beleid (termen als Natura 2000, EHS, KRW in plaats van gewoon natuur) en een effectieve lobby van de landbouw. Hierdoor ontstaat het risico dat het natuurbeleid ernstige averij oploopt. Door versnippering en onvoldoende samenwerking lijken (landelijke) natuurorganisaties niet goed in staat om weerstand te bieden tegen deze trend. Aan de andere kant liggen er kansen omdat het kabinet de uitvoering van EHS en ILG verder decentraliseert aan de provincies. Pakt Gelderland deze kans op en maakt ze realisatie van EHS, Natura 2000 en de Gelderse landschappen tot een provinciale ambitie? Pakken ook de spelers in het veld de kans en vinden we creatieve mogelijkheden om met minder geld toch de doelen te realiseren? Ondertussen gaat de biodiversiteit nog steeds achteruit als gevolg van versnippering, ammoniak, verdroging, verstoring enz. Met dit speerpunt willen we ervoor zorgen dat met name de kwaliteit van de natuur minimaal wordt behouden maar het liefst wordt vergroot, en dat ook een volwaardige EHS met essentiële verbindingen wordt gerealiseerd en beheerd. Vooral het beheer en de realisatie van de EHS en het afronden van de beheerplannen Natura 2000 staan voor 2013 hoog op de agenda. Maar ook de vraag of gemeenten en provincie samen de kwaliteit van het Gelderse landschap kunnen verbeteren. De GNMF is van oordeel dat:  in 2016 de KRW-doelen doorgevoerd moeten zijn zodat de waterkwaliteit is verbeterd;  in 2016 (evaluatiemoment EHS) de teruggang van de biodiversiteit in Gelderland gestopt moet zijn (binnen en buiten de EHS);  in 2016 er een helder, eenduidig systeem moet zijn waarbij zodanige compensatie wordt geboden bij ingrepen in de EHS dat deze er netto op vooruit gaat;  in 2017 in de Natura 2000-gebieden de verdroging opgelost moet zijn en op zijn laatst in 2029 de depositie van stikstof gehalveerd moet zijn t.o.v. 2010;  in 2025 of zoveel te eerder de EHS inclusief de belangrijkste verbindingen (EHS moet dan afgerond zijn) moeten functioneren. Deze verbindingen doen tevens dienst als corridors waardoor biodiversiteit als gevolg van klimaatverandering kan migreren

Speerpunt Mooi landschap Het (provinciaal) ruimtelijk beleid moet in de komende jaren een antwoord vinden op een aantal grote uitdagingen. Allereerst demografisch, zoals regionale krimp van de bevolking en een totale krimp van de beroepsbevolking. Maar ook veranderingen in ons klimaat en vooral de hoeveelheid water die we te verwerken krijgen (overstromingen en perioden van droogte). Ten slotte kan ook de snelle ontwikkeling en digitalisering van de informatie grote gevolgen hebben. Nu al zie je dat jongeren digitale bereikbaarheid belangrijker vinden dan fysieke bereikbaarheid. Minder gebruik van de auto door jongeren betekent bijvoorbeeld minder nadruk op nieuw asfalt. Daarbij komt dat de rol van de provincie als midden bestuur door de invoering van de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening sterk is veranderd. Ook dit kabinet staat op het standpunt dat regie en toezicht RO bij de provincies moet liggen. Weet Gelderland de regie naar zich toe te trekken of verliest zij de grip op dit belangrijke terrein? Maar ondanks deze krimp zien we nog steeds dat het open landschap dreigt te worden verdrongen door wegen, bedrijventerreinen, kassen, megastallen, windmolens, autosloperijen, zendmasten, motorcross Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 45 / 63

terreinen, campings, boomkwekerijen et cetera. Ook de nieuwe rol van de provincie, waarbij ze niet meer automatisch alle gemeentelijke bestemmingsplannen moet goedkeuren, gecombineerd met gemeenten die nu eenmaal meer aandacht hebben voor binnenstedelijke, zoals sociale vraagstukken (zeker nu met alle bezuinigingen) vraagt om een actieve provincie. Tegelijkertijd is er momenteel minder maatschappelijk geld beschikbaar voor het landschap, en mogen we blij zijn als burgers of bedrijven bereid zijn mee te helpen het landschap te onderhouden en te verfraaien. Dit vereist een goede combinatie van aan de ene kant de klassieke ruimtelijke ordeningsplanologie met nadruk op de concentratie van ‘rood’ en andere kant een meer op uitnodigingsplanologie gebaseerde ruimtelijke ordeningsbeleid. Hier ligt de grote uitdaging voor de nieuwe Omgevingsvisie waar de Provincie nu mee bezig is. Ten aanzien van congestie op weginfrastructuur blijven we op het standpunt staan dat dit het beste kan worden opgelost door vermindering van de verplaatsingsdruk, door meer en beter OV en fietsvoorzieningenverbreding en vervolgens aanpassingen aan bestaande wegen. Nieuwe infra komt pas op de laatste plaats en dient zo min mogelijk overlast te bezorgen voor mens, milieu en natuur. De GNMF is van oordeel dat:  in de nieuwe Omgevingsvisie de provincie zich niet alleen in voor de provinciale belangen in de Natura 2000-gebieden en de EHS moet inzetten, maar samen met gemeenten ook voor de Nationale Landschappen, de provinciale waardevolle (open) landschappen en de basiskwaliteit van de witte gebieden.  de provincie zo veel mogelijk kiest voor concentratie van de verstedelijkingsopgave in plaats van deze over het hele landelijk gebied uit te smeren;  in samenspraak met marktpartijen er tools gebruikt en ontwikkeld moeten worden zodat het landschap juist profiteert van economische ontwikkelingen;  in 2015 een provinciaal/gemeentelijk vereveningsbeleid van kracht moet zijn waarbij een percentage van de investeringen voor en van de waardevermeerdering van nieuw stedelijk ruimtebeslag ten goede komt aan kwaliteitsverbetering van natuur en landschap.  in 2020 of zoveel te eerder de verrommeling en verdere doorsnijding van het landelijk gebied (als gevolg van vervagen grenzen stad/dorp-platteland [rafelranden], nieuwe infrastructuur, illegale bouwwerken, megastallen en zichtbare verindustrialisering van de landbouw, zware afzettingen van weilanden en paardenbakken, ontbreken van stilte en donkerte, e.d.). gestopt moet zijn en actief ingezet is op herstel van ruimtelijke kwaliteit, bijv. door concentratie van de bebouwing. Doortrekken van de A15 middels een burg over het Pannerdensch Kanaal is volgens ons dus de slechtste optie;  in 2020 of zoveel eerder de landbouw echt duurzaam produceert en boeren beloond worden indien ze hierin voorop lopen (bijvoorbeeld vanuit GLB gelden).

Speerpunt Klimaat en energie Klimaatverandering is waarschijnlijk de grootste uitdaging die de wereld op dit moment heeft. Aangezien het proces al volop gaande is moeten we maatregelen nemen om de veranderingen op te vangen, maar voor milieuorganisaties blijft toch de grootste uitdaging om dit proces te keren. Wat daarbij opvalt is dat veel burgers wel beseffen dat er iets staat te gebeuren. Al Gore en zijn film An Inconvenient Truth hebben voor een belangrijk deel aan deze bewustwording bijgedragen, maar het urgentiegevoel ontbreekt nog volstrekt. Door gerichte acties van klimaatsceptici in wetenschap en politiek, met op de achtergrond grote bedrijven die belangen hebben in fossiele brandstoffen, is men er ook in geslaagd om twijfel te zaaien over het broeikaseffect en de rol van de mens hierin. Gelukkig heeft dit Kabinet weer gekozen voor een ambitieuzer klimaatbeleid, maar in de uitvoering kan veel weer mis gaan. Van belang is dat de provinciale en gemeentelijke klimaatambities en het nieuwe provinciale klimaatprogramma voldoende ambitieus blijven om de klimaatverandering een halt toe te roepen. Provinciale en gemeentelijke klimaatprogramma`s zijn gericht op de diverse maatschappelijke sectoren waaronder bedrijfsleven, vervoer en gebouwde omgeving. Een aantal Gelderse bedrijven hebben het Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 46 / 63

benodigde urgentiegevoel (koplopers). Bij Gelderse (energie-intensieve) bedrijven blijft het energiebesparingstempo echter (nog) achter (ca. 0.5% per jaar). De voorlopers kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken. De burger krijgt slechts zeer beperkte aandacht (via gedragscampagnes). Aan milieuorganisaties dus de uitdaging om juist burgers duidelijk te maken dat grote haast geboden is en dat er mogelijkheden zijn, waarbij investeren in energiebesparing het hoogste rendement heeft! Door concrete initiatieven op het gebied van energiebesparing, duurzame energie en duurzame mobiliteit van burgers te ondersteunen, proberen we een bijdrage te leveren aan de bewustwording en tegelijk aan (een deel van) de oplossing. Daarbij concentreren we ons meer en meer op enkele onderwerpen waar we goede ervaring mee hebben opgedaan en het gevoel hebben echt meerwaarde te kunnen leveren, zoals burgers in de rol van buurtgenoten, huurdersverenigingen, lokale duurzame energie initiatieven door burgers , het stimuleren en ondersteunen van de realisatie van duurzame energieopwekking (zoals langs de A15), het ondersteunen van voorloperbedrijven e.d. Maar ook duurzame energieopwekking heeft ruimtelijke consequenties. Om dit enigszins te compenseren dienen degenen die de lasten dragen ook mee te profiteren in de lusten en dient er ook compensatie/verevening voor het landschap plaats te vinden. Dit is ook van belang ten behoeve van het draagvlak onder de bevolking en bij de eigen achterban. Tenslotte wil de GNMF ook een bijdrage leveren ten aanzien van adaptatie van klimaatverandering (zie ook onder andere Speerpunten). De GNMF is van oordeel dat:  in 2013 de bedrijfsvoering van de GNMF klimaatneutraal dient te zijn;  in 2020 dient de bedrijfsvoering bij overheden in de provincie klimaatneutraal te zijn, dit vanwege het geven van het goede voorbeeld;  in 2020 het energiegebruik in de provincie met 20% gedaald moet zijn (jaarlijkse energiebesparing 2% ;  in 2020 de emissie van broeikasgassen met 30% gedaald moet zijn (t.o.v. 1990);  in 2020 20% van het Gelders energiegebruik duurzaam opgewekt moet worden, waarvan de helft lokaal;  in 2020 burgers zelf weer grip moeten hebben op de opwekking en eigen consumptie van energie;  in 2021 de provincie klaar moet zijn om de gevolgen van klimaatverandering door middel van natuurlijke buffers op te vangen;  uiterlijk in 2040 de hele provincie klimaatneutraal moet zijn.

Speerpunt Participatie achterban en geïnteresseerde burgers In een tijd dat het niet meer vanzelfsprekend is dat milieuorganisaties worden gesteund door overheden is het des te belangrijker dat de GNMF over een breed draagvlak beschikt in de Gelderse samenleving. Op dit moment is het aantal lokale en regionale natuur-, milieu- en bewonersgroepen dat bij de GNMF is aangesloten tot boven de honderd gegroeid. Dit komt o.a. door een grotere bekendheid van de GNMF op het lokale niveau en door het feit dat we deze groepen ook actief ondersteunen of samen met hen optrekken . We willen echter niet alleen deze groepen vertegenwoordigen maar onze achterban ook uitbreiden met Gelderse burgers die natuur en milieu belangrijk vinden. Dit willen we bereiken door het organiseren van campagnes, door meer op zoek te gaan naar de mening van betrokken burgers, door burgers te betrekken bij ons werk en hun geluid te laten doorklinken richting politiek en door onze ondersteuning te verbreden en verder te verbeteren. Daarnaast gaan we ons uitdrukkelijk meer richten op samenwerking met bedrijven, die in hun sector voorloper (willen) zijn op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid, en op lagere overheden, die via ‘beginspraak’ in een vroeg stadium ervoor zorgen dat de belangen van natuur en milieu en van bewoners vertegenwoordigd zijn en meegewogen worden in RO-processen e.d. Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 47 / 63

Ambities van de GNMF:  in 2013 is de ondersteuningsstructuur voor donateurs en aangesloten lokale groepen operationeel en tevens beschikbaar voor alle Gelderse burgers;  in 2015 zijn door de GNMF nieuwe werkwijzen ontwikkeld ten aanzien van ondersteuning burgers;  in 2015 heeft de GNMF een stevige rol t.b.v. overleg met en ondersteuning van voorloperbedrijven en -gemeenten.  in 2016 is de federatiefunctie van de GNMF gewaarborgd en voor een behoorlijk deel gefinancierd door middel van donaties van in natuur en milieu geïnteresseerde burgers, aangesloten lokale groepen, voorloperbedrijven en -gemeenten. Het bestuur treft voorbereidingen om van de GNMF een vereniging te maken.

Jan Paul van Soest Voorzitter van de Gelderse Natuur en Milieufederatie


BEGROTING 2013 EN BESTEDINGEN WERKPLAN 2013 GNMF Begroting 2013 Gelderse Natuur en Milieufederatie Vastgesteld in bestuursvergadering 19 december 2012 Inkomsten (in euro)

Begroting 2013

Provincie Gld budgetsubsidie Stichting NMF's Projecten 2013 Provincie Gld projecten Specifieke projecten NPL vrij te besteden Contributies en donateurs Vriendenfonds bedrijven Vriendenfonds terreinbeheerders Rente Incidentele baten vorige bjr. Dotatie reservering pensioenpr.

Resultaat Totale inkomsten

318.100 52.000 105.100 27.800 26.300 120.000 10.000 15.000 71.600 10.500 4.000

-

19 december 2012

Begroting Jaarrekening Uitgaven (in euro) 2012 2011

305.000 78.100 133.800 29.400 120.000 10.000 74.200 13.000 -

351.138 68.413 127.530 3.500 53.293 120.000 14.688 90.929 11.388 11.978

-

€ 760.400 € 763.500 €

852.857

Budgetsubsidie provincie Gelderland w as in 2012 € 308.800,= (prijspeil 2011)

Begroting Begroting Jaarrekening 2013 2012 2011

Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Algemene kosten Activiteiten projecten Specifieke projectkosten Communicatie Profesionalisering Afschrijvingskosten Automatisering Werving donateurs/vrienden/contributies

531.400 45.400 48.000 6.500 62.100 26.300 17.000 6.000 3.000 8.500 6.200

536.300 48.200 50.900 9.100 54.700 29.400 16.200 6.500 3.200 9.000 -

615.424 45.307 51.615 15.530 58.400 53.293 15.891 4.693 3.851 6.387 -

Totaal uitgaven

760.400

763.500

870.391

-

-

Resultaat - reservevorming Totale uitgaven % provinciale budgetsubsidie

€ 760.400 € 763.500 € 41,8%

39,9%

17.534852.857 40,3%


totaal (in €)

9.000

4.500

13.500

cofinanciering nog onzeker (in €)

overige (in €)

cofinanciering nog (deels) onzeker

budgetsubsidie (in €)

totaal (uren + activieiten)

totaal activiteiten (in €)

overige activiteiten (in €)

budgetsubsidie activiteiten (in €)

activiteiteiten

totaal uren (in €)

overige uren (in €)

budgetsubsidie uren (in €)

uurtarief (in €)

totaal uren

overige (in uren)

budgetsubsidie (in uren)

uren

Werkplan 2013: bestedingen

A. MOOI GELDERLAND Speerpunt Kw aliteit Gelderse Natuur Natura 2000

a 100

Hart voor natuur/Geef om Gelderland

a 175

Stadsnatuur bijen/stadsvogels

a

Natuur en landschap in de Omgevingsvisie Lokale biodiversiteit verhogen

50

150

90,00

9.000

4.500

13.500

-

-

-

-

0

175

90,00

15.750

-

15.750

5.000

5.000

10.000

20.750

5.000

25.750

150

150

90,00

-

13.500

13.500

-

2.000

2.000

-

15.500

15.500

a 150

0

150

90,00

13.500

-

13.500

-

-

-

13.500

-

13.500

a 100

100

200

90,00

9.000

9.000

18.000

-

1.400

1.400

9.000

10.400

Tijdelijke natuur

a 100

100

200

90,00

9.000

9.000

18.000

-

-

-

9.000

Microplanologie

a

800

800

90,00

-

72.000

72.000

-

-

-

-

Regionaal w aterbeleid

a 125

0

125

90,00

11.250

-

11.250

-

-

-

11.250

-

11.250

-

Ruimte voor de rivier

a 150

0

150

90,00

13.500

-

13.500

-

-

-

13.500

-

13.500

-

Spiegelgroep Waalw eelde

0

0

*

5.500

19.400

*

10.400

9.000

18.000

*

9.000

72.000

72.000

*

18.312

-

Speerpunt Mooi Landschap

a

0

75

75

90,00

-

6.750

6.750

-

13.250

13.250

-

20.000

20.000

Vegetatiebeh. en delfstoffenw in. langs rivieren a

50

50

100

90,00

4.500

4.500

9.000

-

-

-

4.500

4.500

9.000

GLB certificering eerste pijler

a

0

0

0

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Geen groei veestapel

a

0

200

200

90,00

-

18.000

18.000

-

2.000

2.000

-

20.000

20.000

-

Landschapspark Danenberg

a

0

50

50

90,00

-

4.500

4.500

-

-

-

-

4.500

4.500

Wegen, bedrijventerreinen en mobiliteit

a 200

50

250

90,00

18.000

4.500

22.500

-

-

-

18.000

4.500

22.500

Nacht van de nacht

a 100

50

150

90,00

9.000

4.500

13.500

-

2.000

2.000

9.000

6.500

15.500

*

5.500

Big Jump (2011-2015)

a 100

100

200

90,00

9.000

9.000

18.000

-

2.500

2.500

9.000

11.500

20.500

*

10.250

Acquisitie projecten A

a

165

165

90,00

-

14.850

14.850

-

-

-

-

14.850

14.850

*

6.660

0

*

*

4.500

4.500 -

B. DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Klim aat en Energie Natuurlijke veiligheid Deltaprogramma Rivieren

b

Klimaat en energiebeleid

b 125

50

Bedrijven, energie en milieu

b

0

162

212

90,00

4.500

14.550

19.050

-

-

-

4.500

14.550

19.050

-

0

125

90,00

11.250

-

11.250

-

-

-

11.250

-

11.250

-

150

150

90,00

-

13.500

13.500

-

-

-

-

13.500

13.500

-


cofinanciering nog onzeker (in €)

80

101

181

90,00

7.200

9.090

16.290

-

30.900

30.900

7.200

39.990

47.190

-

b

50

0

50

90,00

4.500

-

4.500

1.500

-

1.500

6.000

-

6.000

-

HIER opgew ekt

b 100

200

300

90,00

9.000

18.000

27.000

-

1.000

1.000

9.000

19.000

28.000

Duurz. Betuw e Corridor/Energiesnelw eg A15

b

75

225

300

90,00

6.750

20.250

27.000

-

-

-

6.750

20.250

27.000

*

13.500

Duurz. gemeenschappen/Europees ACE

b

0

150

150

90,00

-

13.500

13.500

-

1.000

1.000

-

14.500

14.500

*

7.750

Acquisitie projecten B

b

0

50

50

90,00

-

4.480

4.480

-

-

-

-

4.480

4.480

*

-

19.000

-

19.000

totaal (in €)

overige (in €)

activiteiteiten



uurtarief (in €)

cofinanciering nog (deels) onzeker



totaal uren



overige (in uren)

b

Ondergrond/schalie- en steenkoolgas




uren Energiebesparing huursector/Stook je rijk

Werkplan 2013: bestedingen

-

C. SAMEN VOOR MOOI EN DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Achterban en Burgers Regionale inbreng

c

200

0

200

90,00

Cursussen achterban Beginspraak

18.000

c

0

100

100

90,00

-

c

125

125

250

90,00

11.250

Helpdesk

c

250

0

250

90,00

22.500

Werving , binding en Groene Peiler

c

138

156

294

90,00

12.420


c

100

100

200

90,00

9.000

Verkiezingen maart 2014

c

75

75

150

90,00

6.750

Externe communicatie GNMF

c

250

0

250

90,00

Werkplan, Jaarverslag, Seizoen- en PS-brieven c

100

0

100

Bestuurlijke overleggen, incl. voorbereiding

c

100

51

Samenw erkingsoverleggen NMF

c

0

250

Secretariaat Samenw erkingsoverleggen

c

0

Acquisitie projecten c

c

0

Samenw erking IVN en SLG 2013-2015

c

200

Beroepsprocedures

c

0

Klachtenlijn

c

0

0

-

18.000

1.000

-

1.000

-

9.000

9.000

-

500

500

-

9.500

9.500

11.250

22.500

-

-

-

11.250

11.250

22.500

-

22.500

-

-

-

22.500

-

22.500

-

14.020

26.440

-

11.300

11.300

12.420

25.320

37.740

-

9.000

18.000

-

-

-

9.000

9.000

18.000

-

6.750

13.500

-

-

-

6.750

6.750

13.500

-

22.500

-

22.500

-

-

-

22.500

-

22.500

-

90,00

9.000

-

9.000

7.000

-

7.000

16.000

-

16.000

-

151

90,00

9.000

4.590

13.590

500

-

500

9.500

4.590

14.090

250

90,00

-

22.500

22.500

-

-

-

-

22.500

22.500

*

13.500

40

40

90,00

-

3.600

3.600

-

-

-

-

3.600

3.600

*

3.600

175

175

90,00

-

15.750

15.750

-

-

-

-

15.750

15.750

*

6.750

0

200

90,00

18.000

-

18.000

-

-

-

18.000

-

18.000

-

50

50

90,00

-

4.500

4.500

-

500

500

-

5.000

5.000

-

*

11.250

Com m unicatie en Overleggen

Totaal

3368 4099

0

-

7467

90,00

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

303.120

368.930

672.050

15.000

73.350

88.350

318.120

442.280

760.400

130.972


totaal afwijking (in €)

afwijking activiteiten (in €)

afwijking uren

totaal (in €)

besteed activiteitengeld (in €)

werkelijk uurtarief (in €)

gemaakte uren

totaal (in €)

activteitengeld (in €)

begroot uurtarief (in €)

Overzicht 2012: budgetsubsidie (begroot - werkelijk - verschil)

uren budgetsubsidie

VERANTWOORDING BUDGETSUBSIDIE 2012

A. MOOI GELDERLAND Speerpunt Kw aliteit Gelderse Natuur Natura 2000

150,0

89,00

-

13.350

138,5

86,02

-

11.914

-11,5

-

1.436-

EHS herijking

100,0

89,00

-

8.900

118,5

95,26

-

11.289

18,5

-

2.389

Regionaal w aterbeleid

100,0

89,00

-

8.900

131,0

85,50

-

11.201

31,0

-

2.301

Biodiversity Skills

264,0

87,50

-

23.100

216,0

83,83

-

18.108

-48,0

-

4.992-

Hart voor natuur

0,0

-

6.000

6.000

66,0

85,69

107

5.762

66,0

100,0

89,00

-

8.900

66,3

77,91

-

5.166

-33,7

-

3.734-

Big Jump / jaar van het w ater

5.893-

238-

Speerpunt Mooi Landschap Structuurvisie Provincie Gelderland

100,0

89,00

-

8.900

122,0

90,44

-

11.034

22,0

-

2.134

Stad-land: w egen en bedrijventerreinen

150,0

89,00

-

13.350

224,0

94,09

-

21.076

74,0

-

7.726

Ruimte voor de rivier

150,0

89,00

-

13.350

191,0

85,50

-

16.331

41,0

-

2.981

Nacht van de Nacht 2012

100,0

89,00

-

8.900

100,0

90,25

1.969

10.994

0,0

1.969

2.094

Totaal Mooi Gelderland

1214,0

88,67

6.000

113.650

1373,3

87,96

2.076

122.875

159,3

3.924-

9.225

B. DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Klim aat en Energie Klimaat en energiebeleid

100,0

89,00

-

8.900

105,0

85,62

-

8.990

5,0

-

90

Duurzame mobiliteit

100,0

89,00

-

8.900

146,0

85,91

-

12.543

46,0

-

3.643

Huurderse op bres e-labels

111,0

89,00

-

9.879

118,1

84,83

-

10.018

7,1

-

139

Groene energie uit eigen streek

188,0

89,00

-

16.732

252,6

85,98

-

21.720

64,6

-

4.988

Ondergrond/steenkoolgas

0,0

89,00

1.500

1.500

0,0

0,00

1.500

1.500

0,0

-

-

Deltadeelprogramma rivieren +coordinatie

30,0

89,00

-

2.670

41,0

85,50

-

3.506

11,0

-

836


50,0

89,00

-

4.450

64,5

93,91

-

6.057

14,5

-

1.607

Totaal Duurzaam Gelderland

579,0

89,00

1.500

53.031

727,2

86,41

1.500

64.334

148,2

-

11.303

8.888

-107,5

573

8.912-

C. SAMENWERKEN AAN HET NETWERK Speerpunt Achterban en Burgers Regiooverleggen achterban

200,0

89,00

-

17.800

92,5

89,89

573

Cursussen achterban

100,0

89,00

-

Helpdesk

250,0

89,00

-

8.900

62,5

83,04

-

5.190

-37,5

-

3.710-

22.250

244,5

81,53

-

19.935

-5,5

-

Werving en binding

400,0

89,00

5.000

40.600

2.315-

400,0

85,46

3.637

37.823

0,0

Externe communicatie GMF

276,0

89,00

-

24.564

349,0

Werkplan, jaarverslag, seizoensbrieven en PS

100,0

89,00

6.000

14.900

132,0

75,46

-

26.336

73,0

-

1.772

74,81

6.729

16.604

32,0

729

1.704

Bestuurlijke overleggen + voorbereiding

105,0

89,00

-

9.345

112,4

92,62

212

Totaal Sam enw erken aan het netw erk

1431,0

89,00

11.000

138.359

1392,9

82,02

11.151

10.623

7,4

212

1.278

125.397

-38,1

151

12.962-

Totaal A+B+C

3224,0

89,00

18.500

305.040

3493,4

85,27

14.727

312.606

269,4

3.773-

7.566

1.363-

2.777-

Com m unicatie en Overleggen


122.875

179.463

302.338

totaal (in €)

11.042


8.966


2.076

overige (in €)

291.296


170.497


120.799

activiteiteiten




totaal uren

1373,3 1995,7 3369,0


Totaal Mooi Gelderland

overige (in uren)

uren

Overzicht 2012: w erkelijke kosten


OVERZICHT DECLARABELE UREN, UITGAVEN BUDGETSUBSIDIE EN OVERIGE FINANCIERINGSBRONNEN VERDEELD NAAR DOELSTELLING

Totaal Duurzaam Gelderland

727,2 1388,8 2116,0

62.834

118.824

181.658

1.500

34.118

35.618

64.334

152.942

217.276

Totaal Sam en w erken aan het netw erk

1392,9 2117,6 3510,5

114.246

91.131

205.377

11.151

9.984

21.135

125.397

101.115

226.512

Totaal

3493,4 5502,1 8995,5

297.879

380.452

678.331

14.727

53.068

67.795

312.606

433.520

746.126


BEREKENING GEMIDDELD UURTARIEF 2012 Het gemiddelde uurtarief van de GNMF in 2012 bedroeg € 85,71. Het uurtarief is berekend op basis van de salariskosten, sociale lasten en pensioenpremie per medewerker en per declarabel uur (gemiddeld over alle projecten met uitzondering van het project 'Kom op voor een duurzame wijk' is dit € 49,03 per uur). Per fte is gerekend met 1.450 declarabele uren per jaar. Vervolgens is het uurtarief opgehoogd met alle overige personeelskosten (die niet onder de declarabele uren vallen) per declarabel uur (€ 18,76) en de overige kosten (huisvesting, kantoorkosten, algemene kosten etc.) per declarabel uur (€ 17,92). Het uurtarief voor het project ‘Kom op voor een duurzame wijk’ is laag, omdat dit project wordt uitgevoerd buiten het kantoor van de GNMF, waardoor in dit uurtarief alleen de directe personeelskosten zijn meegenomen. Verder is het uurtarief afwijkend omdat voor een gedeelte het personeelskosten betreft op basis van wettelijk minimumloon (declarabele uren: 1.450 en directe personeelslasten: € 31.623; zie paragraaf “Samenwerken aan het netwerk”). Het uurtarief van € 85,71 is in de tabel “Overzicht declarabele uren en uitgaven budgetsubsidie en overige financieringsbronnen verdeeld naar doelstelling” af te leiden uit: (€ 678.331 - € 31.623) / (8.995,5 – 1.450).


Verkort Financieel verslag STICHTING GELDERSE NATUUR-. EN MIL1EUFEDERATIE

-

ARMIEM

BALANS PER 31 DECEMBER2012 in euro’s

ACTIVA Vaste activa

31-12-2012

31-12-2011

Ref

Materiële vaste activa Verbouwing Inventaris

1 5.983 4.348

7.010 8.500 10.331

15.510

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Overige vorderingen

Liquide middelen

Totaal

2

68.442

3

__________________________

81.374 68.442

81.374

467.272

433.492

546.045

530.376

Voor waarmerkingsdoeleinden VWGNiJhof registeraccoufltants b.v.

08 MEI ruimte voor paraat

~.!‘-

Gelderse Natuur en Milieufederatie -Jaarverslag 201255163

STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE

PASSIVA Eigen vermogen

-

ARNIIEM

31-12-2012 €

31-12-2011 € €

45

45

Ref

Stichtingskapitaal Reserves en fondsen Overige reserve Continuïteitsreserve

4

363.211

362.767

Bestemmingsreserve Reserve financiering activa

5

10-331

15.510

373.542

378.277

51.464

54.964

Voorzieningen Overige voorzieningen

6

Kortiopende schulden Crediteuren Vooruitontvangen subsidies enprojectbijdragen Belastingen en premies sociale Verzekeringen Reservering vakantiegeld Reservering vakantiedagen Overige schulden

10.203

9.520

7

44.515

8.231

8 9 10 11

13.444 19.228 10.389 23.215

14.734 21.403 18.583 24.619

Totaal

120.994

97.090

546.045

530.376

Voor waarmerkingsdoeleinden VWGNUhof registeraccountants bv.

08 MEI4 ruimte voor paraat

Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 201256163


-

ARNHE

•0 8 MEI *13

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2012 in euro’s

ruimte voor paraat

Werkelijk 2012 € € Baten

€

Begroot 2012 €

Werkelijk 2011 € €

Ref

Subsidies van overheden

Budgetsubsidie Provincie Gelderland Pro] ectsubsidie Provincie Gelderland

308.800 305.000

351.138 3.500

-

308.800

305.000

354.638

Baten uit gezamenlijke acties (projecten) Stichting de Natuur en Milieu federaties Terreinbeheerders Specifieke projecten Overige projecten

83191 72.170 28.309 98.373

78.100 74.200 29.400 133.800

68.413 90.929 53.293 127.530

282.143

315.500

340.165

Baten uit acties van derden (NPL)

120.000

120.000

120.000

Totaal

710.943

740.500

814.803

17.566 12.882

10.000 13.000

26.666 11.388

741.391

763.500

852.857

Overige baten Rentebaten

12 13

Som der baten Lasten Besteed aan doelstellingen Doelstelling A: GNtvIF voor een mooi Gelderland Doelstelling B: GNMF voor een duurzaani Gelderland Doelstelling C: samenwerken aan het netwerk Te transporteren

220.687

304.800

225.787

167.292

141.300

163.732

214.087

192.800

327.909

602.066

638.900

717.428

Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 2012 57 1 63

STICHTiNG GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE


AItNTTEM

Begroot 2012 €


602.066

638.900

717.428

Kosten beheer en adntistratie

144.060

124.600

152.964

Som der lasten

746.126

763.500

870.391

Transport

€

Beheer en administratie

Saldo van baten en lasten

-t-

4.735

-1- 17.534

-1-

5.179

-1-

-1-

4.735

-1-

-1-

4.735

-1- 17.534

Resultaatbestemming: Onttreklcing reserve fmancieririg activa Toevoeging continuïteitsreserve Onttrekking continuïteitsreserve

5.179

1

5.460 5.460 17.534

M~2oJ3 Voor paraat

j~. 1—’

Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 2012 58 163

STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MTIJIEUFEDERATIE

-

ARNHEM

JAARREKENING

GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIELE VERSLAGGEViNG

08 ME14013 ruimte voor paraat

Algemeen

___________________________

De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgings- of vervaardigingsprij s. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs. De jaarrekening is opgesteld volgens de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende instellingen”. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van investeren wordt naar tij dsgelang afgeschreven. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Liguide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de Stichting. Eigen vermogen Binnen het eigen vermogen wordt onderscheid gemaakt in vrij besteedbaar vermogen en vastgelegd vermogen. Vrij besteedbaar vermogen Binnen het vrij besteedbaar vermogen is een continuïteitsreserve gevormd, bedoeld om de continuïteit te waarborgen in geval van (tijdelijke) tegenvallende inkomsten. Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve financiering activa betreft een deel van het eigen vermogen dat is aangewend voor de financiering van materiële vaste activa. Voorzieningen De reservering pensioenpremies is gewaardeerd op nominale waarde. Jaarlijks zal, met ingang van 2012, een vrijval van deze reservering worden gebruikt om verwachte stijging van pensioenpremie(s) te egaliseren.



-

ARNHEM

Grondslagen voor de resultaatbepaling Subsidies Subsidies worden verantwoord voor zover met redelijke zekerheid kan worden vastgesteld dat ze worden verkregen en voorzover ze aan het boekjaar kunnen worden toegerekend. Aandeel in acties van derden Deze inkomsten betreffen de door het “Fonds de Provinciale Milieufederaties” toegezegde jaarlijkse bijdrage van de Nederlandse Postcodeloterij. Baten uit eigen fondsenwerving Onder de baten uit eigen fondsenwerving zijn de bijdragen van de aangesloten organisaties verantwoord (contributies). Uitvoeringskosten Deze kosten bestaan uit niet direct toewijsbare kosten en worden procentueel verdeeld op basis van de urenregistratie van het personeel. Pensioenlasten De Stichting heeft een toegezegde pensioenregeling, die in de jaarrekening wordt verwerkt alsof zij een toegezegde bijdrageregeling is, waarbij derhalve niet alle risico’s verbonden aan deze pensioenregeling tot uitdruldcing zijn gebracht in de in de balans opgenomen pensioenverplichting. Hierop geldt één uitzondering: de pensioenlast die te maken heeft met reeds voorzienbare salarisstijging in het komend jaar wordt als last aan het huidige boekjaar toegerekend. Rentelasten en rentebaten De rentelasten en rentebaten betreffen van derden ontvangen (te ontvangen) en aan derden betaalde (te betalen) interest.

Voor waarmerkingscloelejnden VWGNijhof registera countants b.v.

03 ME 013

L~mte

voor paraat


STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MJLIEUFEDERATIE

-

ARNHEM

Specificatie en verdeling uitvoeringskosten naar besteinming/beschikbaar voor doelstelling Bestemming

Aankopenenverwervingen (projeetkosten) Publiciteit, communicatie en professionahsermg Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor-enalgemenekosten Automatiseringskosten Afschrijving en rente Totaal

Doelstelling

Doelstelling

Doelstelling

Beheer &

Totaal

Begroot

Totaal

A

B

C

Administratie

2012

2012

2011

€

11.042

€

35.618

€

21.135

€

€

1.253

€

787

€

766

€

€ € € € €

174.185 € 16.809 € 15.963 € 1.475 € €

109.377 € 10.557 € 10.026 € 927 € €

171.241 € 10.280 € 9.763 € 902 € €

€

220.687

167.292

214.087

-

€

-

€

-

€

-

€

67.795

€

84.100

€

111.694

2.014

€

4.820

€

22.700

€

20.584

88.382 7.413 41.023 1.873 3.355

€ € € € €

543.145 45.060 76.774 5.177 3.355

€ € € € €

536.300 48.200 60.000 9.000 3,200

€ € € € €

615.423 45.307 67.145 6.388 3.851

144.060

€

746.126

€

763.500

€

870.392

De kosten voor de doelstellingen bedragen in 2012: € 602.066,=. De kosten voor Beheer en Administratie bedragen € 144.060,=. Ten opzichte van de totale kosten ad € 746.126,= bedraagt dit 19,3%. De baten bedragen in totaal: € doelstelling A €290.679 (39,2 1%); doelstelling B €215.261 (29,03%); doelstelling C €235.451 (31,76%).

741.391

-

-

-

Totaal

€741.391


Voor waarmerkingsdoeleinden VWGNIjhof registeraccountants bv.

08MEI wimte voor paraat Meander 701

Posbus 60071

6800 JB Arnhem

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT

Aan: Stichting Oelderse Natuur- en Milieufederatie

vwg ii

0

re~;steraccountants bv.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2012 (pagina 55 tot en met 63) van Stich ting Gelderse Natuur en Milieufederatie te Arnhem gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslagge ving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaar verslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwer vende instellingen”. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwij kingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaron der de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvonning, met inbegrip van het inschat ten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aan merking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daar van, gericht op het opzetten van controlewerkzaan±eden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalue ren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

62 /63

vwgrnj lor

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie per 31 december 2012 en van het re sultaat over 2012 in overeenstemming met overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslag geving 650 “Fondsenwervende instellingen”. Verklaring betreffende overige bij ofkrachtens de door regelgevende instanties gestelde eisen Wij melden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaar rekening.

Arnhem, 8mei2013

Voor waarrnerkingsdoeleinden VWGNijhot registeraccountants bv.

08MEI ruimte voor paraat

63 /63

Jaarverslag 2012 Gelderse Natuur en Milieufederatie

Recommend Documents