JAARVERSLAG 2013 Jaarverslag GGZ Drenthe 2013

JAARVERSLAG 2013

Jaarverslag GGZ Drenthe 2013

Inhoudsopgave 1.

Voorwoord................................................................................................................................................. 4

2.

Profiel van de organisatie......................................................................................................................... 5 2.1. 2.2.

2.3.

3.

Bestuur, toezicht en medezeggenschap...................................................................................................11 3.1. 3.2. 3.3. 3.4.

3.5.

4.

Algemene identificatiegegevens .................................................................................................5 Structuur van de organisatie ......................................................................................................5 2.2.1. Stichting Espria ..........................................................................................................5 2.2.2. Stichting GGZ Drenthe ................................................................................................5 Kerngegevens ............................................................................................................................8 2.3.1. Kernactiviteiten en nadere typering ............................................................................8 2.3.2. Patiënten/cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten...........................9 2.3.3. Werkgebieden ..........................................................................................................10 Normen voor goed bestuur ......................................................................................................11 Raad van bestuur.....................................................................................................................11 Toezichthouders (raad van commissarissen) ............................................................................12 Medezeggenschap ...................................................................................................................12 3.4.1. Cliëntenraad .............................................................................................................12 3.4.2. Ondernemingsraad ...................................................................................................14 Bedrijfsvoering .........................................................................................................................15 3.5.1. Besturingsmodel.......................................................................................................15 3.5.2. P&C cyclus ...............................................................................................................16 3.5.3. Ontwikkelingen bedrijfsvoering 2013........................................................................17

Beleid, inspanningen en prestaties......................................................................................................... 18 4.1.

4.2.

4.3.

Missie, visie en kernwaarden ...................................................................................................18 4.1.1. Missie.......................................................................................................................18 4.1.2. Visie op de zorg .......................................................................................................18 4.1.3. Visie op medewerkers ..............................................................................................20 Meerjarenbeleid .......................................................................................................................21 4.2.1. Meerjarenplan...........................................................................................................21 4.2.2. Samenwerking ..........................................................................................................22 Algemeen beleid ......................................................................................................................22 4.3.1. Organisatieverandering.............................................................................................22 4.3.2. Herstelgerichte zorg..................................................................................................23 4.3.3. Familie- en naastbetrokkenen beleid ........................................................................25 4.3.4. Extramuralisering......................................................................................................25 4.3.5. Zorgprogrammering ..................................................................................................26 4.3.6. Professioneel Statuut................................................................................................27 4.3.7. Werk en dagbesteding..............................................................................................27 4.3.8. Basis-/en generalistische zorg ..................................................................................27 4.3.9. Mirro.........................................................................................................................28 4.3.10. E-health ....................................................................................................................28 4.3.11. Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie .....................................................31 4.3.12. Kliniek voor Verslaving en Psychiatrie (Dubbele Diagnose) ......................................31 4.3.13. Transitie jeugdzorg ...................................................................................................31 4.3.14. Intend .......................................................................................................................31 4.3.15. Website ....................................................................................................................32 4.3.16. Verbetering stuurinformatie ......................................................................................32 Pagina 2 van 52


4.4.

4.5.

4.6.

4.7.

4.8.

4.3.17. Project prestatieverbetering ......................................................................................33 4.3.18. Vastgoedbeleid.........................................................................................................33 Risico’s, kansen en onzekerheden............................................................................................35 4.4.1. Kansen en risico’s ....................................................................................................35 4.4.2. Risicomanagement....................................................................................................37 Samenleving, samenwerkingsrelaties en belanghebbenden / stakeholders .............................37 4.5.1. Maatschappelijk verantwoord ondernemen...............................................................37 4.5.2. Samenwerkingsrelaties en belanghebbenden / stakeholders....................................38 Kwaliteit en veiligheid..............................................................................................................40 4.6.1. Kwaliteitsbeleid ........................................................................................................40 4.6.2. Kwaliteitsmanagementsysteem .................................................................................40 4.6.3. Suïcidepreventie .......................................................................................................41 4.6.4. Dwang en Drang.......................................................................................................41 4.6.5. Medicatiebeleid / farmacie........................................................................................42 4.6.6. Risicomanagement forensische psychiatrie ...............................................................42 4.6.7. Brandveiligheid.........................................................................................................43 4.6.8. Klachtenbehandeling ................................................................................................43 4.6.9. ROM .........................................................................................................................43 4.6.10. Innovatie en onderzoek.............................................................................................44 Personeelsbeleid......................................................................................................................46 4.7.1. Resultaten van het personeelsbeleid ........................................................................46 4.7.2. Opleidingen ..............................................................................................................47 4.7.3. Verzuimbeleid en arbeidsomstandigheden ...............................................................47 Financieel beleid ......................................................................................................................48 4.8.1. Jaarrekening GGZ Drenthe 2013 ................................................................................48 4.8.2. Exploitatieresultaat 2013...........................................................................................48 4.8.3. Productie ..................................................................................................................48 4.8.4. Resultaatanalyse.......................................................................................................49 4.8.5. Financiële positie ultimo 2013 ..................................................................................49 4.8.6. Voorzieningen...........................................................................................................50 4.8.7. Verwachte gang van zaken 2014 ..............................................................................50

Personalia 2013............................................................................................................................................... 51 Contactgegevens ............................................................................................................................................. 52

Pagina 3 van 52


1.

Voorwoord

Voor GGZ Drenthe was 2013 een spannend jaar. We startten het jaar in een nieuwe organisatiestructuur met nieuw benoemde directeuren. Hoewel de principes van herstelgericht werken op groot draagvlak konden rekenen, was het vertalen daarvan in de praktijk van werken niet eenvoudig. De zorgverkoop verliep voor het eerst volgens nieuwe spelregels, zodat met meerdere individuele zorgverzekeraars contractbesprekingen moesten worden gevoerd. De zorgverkoop in het kader van de Zorgverzekeringswet stond onder druk van volume- en tariefverlagingen. De overheidsplannen om onderscheid te maken tussen de Generalistische Basis GGZ en de Gespecialiseerde GGZ moesten in beleid en praktische zorguitvoering worden vertaald. Daarnaast speelden ook bezuinigingen bij het Ministerie van Justitie een rol. We hebben versneld bedden verminderd en de opnameduur bekort. Gedurende het gehele jaar moest scherp worden gestuurd op de exploitatieresultaten, omdat diverse organisatieonderdelen met tekorten werden geconfronteerd. Er zijn reorganisaties voorbereid die in 2014 zullen worden uitgevoerd. Voor cliënten en medewerkers heeft dit belangrijke gevolgen: samenvoeging of sluiting van afdelingen, verplaatsing van activiteiten, andersoortige behandeling en zorgverlening. Het zijn noodzakelijke ombuigingen om ook de komende jaren goede zorg te kunnen bieden en de organisatie financieel gezond te houden. Wij bedanken iedereen die zich in 2013 heeft ingezet voor het werk van GGZ Drenthe en onze cliënten.

Pagina 4 van 52


2.

Profiel van de organisatie

2.1.

Algemene identificatiegegevens

De Stichting GGZ Drenthe is op 1 april 1999 ontstaan uit een juridische fusie van de Stichting APZ-Drenthe en de Stichting RIAGG Drenthe. Op 25 juni 2007 is de Stichting GGZ Drenthe een bestuurlijke fusie aangegaan met de Stichting Evean Groep. Met ingang van 1 januari 2010 is de Stichting Evean Groep volledig opgegaan in de Stichting Espria. Sinds die datum is de Stichting GGZ Drenthe een zelfstandige werkmaatschappij als onderdeel van de Stichting Espria. Hieronder zijn de identificatiegegevens van GGZ Drenthe weergegeven. Naam verslagleggende rechtspersoon Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Identificatienummer Kamer van Koophandel E-mailadres Internetpagina

2.2.

Structuur van de organisatie

2.2.1.

Stichting Espria

Stichting GGZ Drenthe Dennenweg 9 9404 LA Assen 0592-3348 00 41186586 [email protected] www.ggzdrenthe.nl

GGZ Drenthe is een bedrijfsonderdeel van het zorgconcern Espria. Een beschrijving van Espria en de structurering ervan is opgenomen in het geconsolideerde jaarverslag 2013 van Espria. 2.2.2.

Stichting GGZ Drenthe

Volgens de statuten van Stichting GGZ Drenthe stelt de stichting zich ten doel om met respect voor ieders levensbeschouwelijke inspiratiebron hulp te verlenen in het bijzonder op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg en ouderenzorg en alle daarmee samenhangende vormen van hulpverlening. De stichting tracht haar doel te bereiken door middel van:  het oprichten en in stand houden van één of meer intra-, semi- en extramurale voorzieningen (instellingen), gericht op de preventieve zorg voor en de behandeling, verpleging, verzorging en begeleiding van vooral mensen met een sociaal-psychiatrische of psychiatrische zorgbehoefte, ongeacht hun levensbeschouwing;  het bevorderen van contacten;  het aangaan van vormen van samenwerking en al datgene dat van belang kan zijn voor het verwezenlijken van de doelstelling, waaronder begrepen het bevorderen van een goed werkklimaat, pastoraat, onderzoek en opleiding;  met gebruikmaking van alle andere wettige middelen, welke het doel kunnen bevorderen; een en ander in de meest ruime zin. Het grootste deel van de activiteiten van GGZ Drenthe zijn direct ondergebracht in de rechtspersoon Stichting GGZ Drenthe. Voor een klein gedeelte vallen deze activiteiten in aparte BV’s, waarvan GGZ Drenthe

Pagina 5 van 52


aandeelhouder is1. Dit is in het bijzonder het geval voor de ondersteuning van de eerstelijnszorg, die in de BV Indigo is ondergebracht. In deze BV’s participeren ook andere GGZ-instellingen. GGZ Drenthe heeft een eenhoofdige leiding die onder de titel van ‘Bestuurder’ rechtstreeks rapporteert aan de Raad van Bestuur van de Stichting Espria. De uitvoering van de zorgverlening vindt plaats in divisies onder leiding van divisiedirecties. In 2013 kende GGZ Drenthe drie divisies naar doelgroep: de Divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie, de Divisie Beveiligde Psychiatrie en de Divsie Kinder- en Jeugdpsychiatrie en Indigo. De ondersteunende activiteiten (voor zover niet uitgevoerd door het SSC van Espria) zijn ondergebracht in de ondersteunende diensten Finance & Control (F&C), Personeel, Organisatie & Opleidingen (PO&O), Facilitair Bedrijf (FB) en Bestuursdienst. Het management van de ondersteunende diensten ressorteert rechtstreeks onder de Bestuurder, evenals de Somatische Dienst, afdeling Vastgoed, afdeling Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC) en de opleidingen voor zorgprofessionals. Het organogram van GGZ Drenthe per ultimo 2012 is weergegeven op pagina 7.

1

GGZ Drenthe heeft zich per 1 januari 2014 teruggetrokken uit INTEND B.V. Hierop wordt in 4.3.14. nader ingegaan. Pagina 6 van 52


Organogram GGZ Drenthe

RvC Espria

Raad van Bestuur Espria

Bestuurder GGZ Drenthe Geneesheerdirecteur

Bestuursdienst

Somatische Dienst

AO/IC

A-Opleiding

Vastgoed

P-Opleiding VS-Opleiding Finance & Control

Personeel, Organisatie & Opleidingen

Facilitair Bedrijf

Informatisering & Automatisering

in 2013 transitie I&A naar SSC Espria

Divisie

Divisie

Divisie

Indigo /

Volwassenen- en

Beveiligde Psychiatrie

Kinder- en

Ouderenpsychiatrie

Jeugdpsychiatrie

Pagina 7 van 52


2.3.

Kerngegevens

2.3.1.

Kernactiviteiten en nadere typering

De kernactiviteiten van GGZ Drenthe liggen op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg en omvatten het bieden van zorg (behandeling, verpleging, verzorging en begeleiding) aan daarvoor geïndiceerde cliënten, zowel intramuraal, semimuraal als extramuraal. GGZ Drenthe is toegelaten tot alle zeven AWBZ-functies (huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging, verpleging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, behandeling en verblijf). GGZ Drenthe verzorgt psychiatrische zorg vooral in het kader van de Zorgverzekeringswet. Daarnaast wordt forensische psychiatrische zorg ten behoeve van het Ministerie van Justitie verleend. Ook op het gebied van WMO en OGGZ wordt psychiatrische zorg verleend. Voorts behoren het opleiden van professionals (psychiaters, psychologen, verpleegkundigen) en het verrichten van (wetenschappelijk) onderzoek tot de kerntaken, omdat daarmee de professionaliteit van werken wordt bevorderd. Ultimo 2013 beschikte GGZ Drenthe over de volgende toelatingen op grond van de ZvW, AWBZ en Justitie: 922 plaatsen voor verzekerden met een psychiatrische aandoening, waarvan: ● 635 plaatsen voor psychiatrische aandoeningen algemeen; ● 103 plaatsen voor forensisch psychiatrische patiënten; ● 120 plaatsen voor verslaafden; ● 14 plaatsen voor sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapten (SGLVG); ● 30 plaatsen voor LIZ-verpleging (Langdurige Intensieve Zorg) ● 20 plaatsen voor klinisch psychiatrische gezinsverpleging; Onderstaande tabellen geven een nadere typering van de activiteiten van GGZ Drenthe: Typering Ambulante behandeling Klinische behandeling Deeltijdbehandeling Ambulante forensische behandeling Klinische forensische behandeling Indien ja: justitiële FPC dan wel FPK met tbs-plaatsen Kleinschalig wonen (voorheen: beschermd wonen) Begeleid Zelfstandig Wonen / ambulante begeleiding Dagactiviteiten

Ja/nee Ja Ja Ja Ja Ja FPK Ja Ja Ja

AWBZ-functies geleverd door GGZ Drenthe Functie Persoonlijke verzorging Verpleging Ondersteunende begeleiding Activerende begeleiding

Ja/nee Ja Ja Ja Ja

Behandeling Verblijf op grond van de AWBZ

Ja Ja

Pagina 8 van 52


Overige AWBZ-prestaties geleverd door GGZ Drenthe Prestatie Uitleen verpleegartikelen Prenatale zorg Advies, instructie en voorlichting Voedingsvoorlichting

Ja/nee Nee Nee Nee Nee

Doelgroepen cliënten GGZ Drenthe Doelgroep Somatische aandoening of beperking Psychogeriatrische aandoening of beperking Psychiatrische aandoening Lichamelijke handicap Verstandelijke handicap Zintuiglijke handicap of communicatieve stoornis Psychosociale problemen

Ja/nee Ja Ja Ja Nee Ja Nee Ja

Private zorg geleverd door GGZ Drenthe Ja/nee Nee

Zorg verleend gefinancierd vanuit niet-publieke middelen 2.3.2.

Patiënten/cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten

In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de kerngegevens met betrekking tot patiënten/cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten voor GGZ Drenthe over 2013. Cliënten Aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 1 januari van verslagjaar Aantal nieuw ingeschreven patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar Totaal aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar Aantal uitgeschreven patiënten in verslagjaar Aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 31 december van verslagjaar Waarvan Zorg Zwaarte Pakket (ZZP)-patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 31 december van verslagjaar

Aantal

Capaciteit Het aantal bedden/plaatsen dat beschikbaar is voor dagelijkse planning van opnames, verblijf of voor dagbehandeling Waarvan kleinschalig wonen

Aantal

Productie Zorgverzekeringswet Aantal openstaande DBC's op 1 januari van het verslagjaar Aantal in verslagjaar geopende DBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DIS) Aantal in verslagjaar gesloten DBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DIS) Aantal openstaande DBC's op 31 december van verslagjaar Omzet gefactureerde DBC's (exclusief verrekende bedragen met verzekeraars)

Aantal 12.458

14.559 9.691 24.250 10.424 13.826 350

908

18.196 18.753 11.901 67.891.151 Pagina 9 van 52


Productie Forensische zorg (bekostigd door Ministerie van Justitie) Aantal openstaande DBBC's op 1 januari van het verslagjaar Aantal in verslagjaar geopende DBBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DIS) Aantal in verslagjaar gesloten DBBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DISB) Aantal openstaande DBBC's op 31 december van verslagjaar Omzet gefactureerde DBBC's (exclusief verrekende bedragen met verzekeraars) Aantal ZZP-dagen in verslagjaar forensische zorg in jusitieel kader

Aantal

Productie AWBZ Aantal ZZP-dagen met verblijfszorg exclusief forensische zorg in justitieel kader Aantal geleverde dagdelen dagactiviteiten in verslagjaar

Aantal

521 480 351 14.976.743 1.007

147.088 13.029 Aantal

Personeel GGZ Aantal patiëntgebonden, ggz personeelsleden in loondienst op 31 december van verslagjaar (A) Aantal niet-patientgebonden ggz personeelsleden in loondienst op 31 december van verslagjaar (B) Totaal aantal ggz personeelsleden in loondienst op 31 december van het verslagjaar (C = A + B) Aantal psychiaters in loondienst op 31 december van het verslagjaar 2.3.3.

310

FTE

1.887 1.431,3 902

633,2

2.789

2.065

56

47,8

Werkgebieden

GGZ Drenthe richt zich op een breed spectrum aan eerstelijns, tweedelijns en derdelijns psychiatrische zorg, die zowel ambulant, klinisch als residentieel wordt aangeboden. De eerstelijnszorg wordt vanuit Indigo georganiseerd en heeft de Drentse gemeenten als werkgebied. De Gespecialiseerde GGZ (tweedelijnszorg) is in de provinciaal werkende zorgdivisies georganiseerd. Naast de basisfuncties leggen de divisies zich ook toe op specialismen, die veelal een regio-overstijgend karakter hebben. De specialismen van de Divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie zijn:  behandeling van mensen met schizofrenie;  behandeling van mensen met ernstige trauma’s, waaronder veteranen;  behandeling van patiënten met psychische en verslavingsproblematiek.  behandeling van echtparen van wie een of beide partners psychische problemen hebben;  behandeling van gezinnen met meervoudige en psychiatrische problemen;  specialistisch centrum voor transculturele psychiatrie;  Elektro Convulsieve Therapie. De specialismen van de Divisie Beveiligde Psychiatrie zijn:  de Forensisch Psychiatrische Kliniek die zich richt op zorg voor en behandeling van mensen met alle varianten in justitiële titels en/of vrijwillige aanmelding;  langdurige behandeling van patiënten met een dubbele diagnose (psychiatrie en verslaving), afkomstig uit de Randstad en Groningen;  behandeling van verstandelijk gehandicapten met psychiatrische en gedragsproblematiek. Pagina 10 van 52


3.

Bestuur, toezicht en medezeggenschap

3.1.

Normen voor goed bestuur

Voor elke organisatie zijn professioneel bestuur, professioneel toezicht daarop en adequate en transparante verantwoording daarover van essentieel belang. Hierdoor weten de stakeholders en vooral de klanten zich verzekerd van kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening. Dat geldt in sterke mate ook voor een maatschappelijke onderneming als ‘naam entiteit’. Normen voor goed bestuur worden in eerste instantie op Espria-niveau, in de samenwerking met Woonzorg Nederland, gedefinieerd en gerealiseerd. Stichting Espria werkt samen met Stichting Woonzorg Nederland onder de naam Espria en Woonzorg Nederland om een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van leven van haar klanten. De samenwerking is vormgegeven door een personele unie, die inhoudt dat de raden van bestuur van Stichting Espria en Stichting Woonzorg Nederland uit dezelfde personen bestaan. Dit geldt ook voor de raden van commissarissen. Stichting Espria heeft geen statutaire of andere formele relatie met Woonzorg Nederland. Stichting Espria is en blijft een volledig zelfstandige entiteit. Voor de samenwerkende organisaties Espria en Woonzorg Nederland geldt dat zij op hun beleidsterrein geconfronteerd worden met vergelijkbare maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Er wordt gevraagd om met afnemende publieke middelen en mogelijkheden meer ondernemerschap te tonen. Dit moet leiden tot vernieuwing, verbreding en verbetering van de dienstverlening aan klanten. Naast maatschappelijke bevlogenheid wordt daarbij gevraagd om een zakelijke inschatting van de risico’s die met een grotere beleidsvrijheid samenhangen en vooral om het beheersen van die risico’s. Bij de vormgeving van de governancestructuur van Espria en Woonzorg Nederland zijn zowel de bepalingen van de Zorgbrede Governance Code als die van de Governance Code Woningcorporaties volledig in acht genomen. Dit betreft onder andere de principes van:  invloed en betrokkenheid van en verantwoording aan belanghebbenden;  de wijze waarop de organisatie wordt bestuurd;  de wijze waarop toezicht wordt gehouden op het bestuur;  waarborgen voor onafhankelijkheid en tegengaan van belangenverstrengeling bij bestuur  en toezicht;  honorering van bestuurders en toezichthouders. Voor de Stichting Espria en de Stichting Woonzorg Nederland geldt het uitgangspunt dat zij niet alleen willen voldoen aan de gestelde branchecodes, maar dat zij wil behoren tot de best in class op het gebied van governance. Voor de stichtingen Espria en Woonzorg Nederland geldt daarom zowel de Zorgbrede Governance Code als de Governancecode Woningcorporaties. In de uitwerking is daartoe voor Stichting Espria de Zorgbrede Governance Code aangevuld met artikelen uit de Governance Code Woningcorporaties, waarbij is uitgegaan van toepassing van maximale transparantie en helderheid. Op grond van de vergelijking tussen beide codes is besloten in voorkomende gevallen het meest zware artikel uit beide codes voor beide stichtingen te laten gelden. Dat betekent voor Stichting Espria veelal zwaardere eisen op het gebied van financiële regulering en controle. Dit past bij de hogere eisen die door de marktwerking in de zorgsector door financiële instellingen gesteld worden aan zorgorganisaties. De governance is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen.

3.2.

Raad van bestuur

De Raad van Bestuur van GGZ Drenthe wordt gevormd door de Raad van Bestuur van Espria. De Raad van Bestuur van Espria bestaat met ingang van 1 januari 2013 uit 4 personen, namelijk:  Dhr. M.W. Meerdink, voorzitter (chief executive officer);  Dhr. J.L. Kauffeld, lid (chief operations officer);  Mw. T.T.M. van Grinsven, lid (chief operations officer);  Dhr. A. Th.J.M. Zuure, lid (chief financial officer).

Pagina 11 van 52


Espria is een strategische holding waarin het primair, maar niet uitsluitend, gaat om strategische kaderstelling en het bewaken van die kaders. De Raad van Bestuur heeft als kerntaak de besturing en ontwikkeling van het concern. Dit houdt in dat de Raad van Bestuur de strategie bepaalt, het portfoliobeleid en het regiobeleid voert, het innovatiebeleid bepaalt, beleidskaders stelt voor de bedrijfsonderdelen en de planning- en controlcyclus bewaakt. Daarnaast bevordert de Raad van Bestuur de samenwerking binnen en buiten het concern en bewaakt ze de ontwikkeling van het concern. Zij heeft een actieve rol bij het aangaan van allianties, fusies en overnames, het afstoten van bedrijfsonderdelen, investeringen en desinvesteringen en externe beeldvorming. De directies van de bedrijfsonderdelen besturen hun eigen bedrijfsonderdeel binnen de kaders van het concern. Van de directies wordt verwacht dat zij bijdragen aan de ontwikkeling van het concern. Directies stellen een beleidsplan op binnen de kaders, zien toe op operationele werkzaamheden, leveren toegevoegde waarde voor de klant in termen van kwaliteit van dienstverlening tegen lage kosten. Directies van bedrijfsonderdelen werken samen met andere bedrijfsonderdelen ten behoeve van de synergie en dragen actief bij aan de strategie door advisering aan de Raad van Bestuur en in daad in het eigen bedrijfsonderdeel. Directies van de bedrijfsonderdelen leggen verantwoording af aan de Raad van Bestuur.

3.3.

Toezichthouders (raad van commissarissen)

De Raad van Toezicht van GGZ Drenthe wordt gevormd door de Raad van Commissarissen van Espria. De Raad van Commissarissen legt verantwoording af over zijn handelen in 2013 in het verslag van de Raad van Commissarissen dat is opgenomen in het geconsolideerde jaarverslag 2013 van Espria.

3.4.

Medezeggenschap

3.4.1.

Cliëntenraad

GGZ Drenthe is sinds 1973 vertrouwd met medezeggenschap van cliënten. Op 6 februari werd het KOCP (Koepel Overleg Cliëntenraden Psychiatrie) opgeheven en kwam de RCR (Regionale Cliënten Raad) hiervoor in de plaats. Deze verandering was nodig vanwege de wijziging van de organisatiestructuur van GGZ Drenthe en aansluiting bij de medezeggenschapsstructuren binnen het Espriaconcern. De volgende, logische stap is de aanpassing van de onderliggende structuur van de cliëntenraden binnen de zorgdivisies aan de nieuwe organisatiestructuur. Dit zal in 2014 worden gerealiseerd. De uitgangspunten van de medezeggenschap blijven daarbij volledig gehandhaafd, te weten: voldoen aan de voorschriften van de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen, de medezeggenschap zo dicht mogelijk bij onze cliënten organiseren en de uitvoering zo effectief en efficiënt mogelijk laten zijn. Een extra aandachtspunt daarbij is het realiseren van een passende samenwerking met de ervaringsdeskundigen (de Hoecsteen) en de Naastbetrokkenraad i.o. De personele samenstelling van het KOCP in de periode 1 januari 2013 t/m 6 februari 2013 was als volgt: dhr. C. Elissen onafhankelijk voorzitter dhr. D. Bralds Cliëntenraad Noord dhr. J. van Dijk Cliëntenraad Noord dhr. G. Nutterts Cliëntenraad Zuidoost dhr. J. Jansen Cliëntenraad Zuidoost dhr. J. van Biessum Cliëntenraad Zuidwest vacature Cliëntenraad Forensische Psychiatrie

Pagina 12 van 52


De personele samenstelling van de RCR in de periode 6 februari 2013 tot en met 31 december 2013 was als volgt: dhr. C. Elissen onafhankelijk voorzitter teruggetreden per 31 december 2013 en per 1 januari 2014 opgevolgd door de heer J. van Biessum dhr. J. van Biessum waarnemend voorzitter Cliëntenraad Zuidwest dhr. D. Wood Cliëntenraad Noord dhr. J. van Dijk Cliëntenraad Ouderen dhr. G. Nutterts Cliëntenraad Zuidoost teruggetreden per 31 december 2013 dhr. J. Jansen Cliëntenraad KJP dhr. R. Wormmeester Indigo teruggetreden per 31 december 2013 vacature Cliëntenraad Forensische Psychiatrie Over de volgende onderwerpen werd gevraagd of ongevraagd advies uitgebracht:  separeerprotocol en richtlijn separeervoorziening (na eigen aanvullend onderzoek)  vaststelling zorgprogramma Centrum Verstandelijke Beperking & Psychiatrie  online strategie en programma e-health  inzet zorgvernieuwingsgelden  inrichting ervaringsplaatsen voor cliënten  aanstelling geneesheer-directeur  benoeming diverse leden klachtencommissie  Bed Op Recept-bedden n.a.v. eigen onderzoek  verhuizing aanmeldcentrum naar Assen  oprichting vriendenstichting  benoeming tweede waarnemend voorzitter klachtencommissie  veiligheid in de zorg  samenwerking NOVO  reglement geschillencommissie  inrichting bureau geneesheer-directeur  no-show beleid  opheffing FACT-team Beilen  somatische dienst  overeenkomst met de Stichting PVP  tandartszorg  voorschrijfbevoegdheid verpleegkundig specialisten  somatische zorg voor ambulante cliënten  beheer patiëntengelden. In informatieve zin kwamen veel zaken aanbod zoals: werkafspraken hoe te handelen bij spoedadviesaanvragen, inzet en vormgeving van de ondersteuning van de cliëntenraden in de nieuwe opzet, benoeming van een eigen ondersteuner van de RCR, speerpunten voor het kwaliteitsbeleid, aanvullende informatie ten behoeve van de zorginkoop, actieve rol bij de introductie van nieuw personeel, inzet van crisiskaartconsulenten, ontwikkelen van nieuwe reglementen voor de nieuwe opzet van de cliëntenraden, meldcode kindermisbruik en huiselijk geweld, voordracht van een bestuurslid voor de vriendenstichting i.o., eigen cliëntenkrant, enz. Door verschillende leden van de cliëntenraden is deelgenomen aan diverse werk-, stuur- en regiegroepen, bijvoorbeeld t.a.v. zorgprogrammering, e-health, kwaliteitsmetingen, week van de psychiatrie, servicekosten, veilig incidenten melden, cliëntenparticipatie, en dergelijke. Teksten werden aangeleverd voor een meldpunt voor bezoekers en cliënten, samenwerking medezeggenschap, ervaringsdeskundigheid en naastbetrokkenenbeleid.

Pagina 13 van 52


In tegenstelling tot het KOCP kon de RCR over een eigen budget beschikken voor uitgaven die voor zijn werk noodzakelijk waren. Ook is door de bestuurder ingestemd met een voorstel om de samenwerking en samenhang tussen cliëntenraden, ervaringsdeskundigen en naastbetrokkenen te stimuleren door een gezamenlijke huisvesting te realiseren. Hiervoor wordt een pand op het terrein aan de Dennenweg in Assen geschikt gemaakt, zodat het begin 2014 in gebruik kan worden genomen. 3.4.2.

Ondernemingsraad

GGZ Drenthe kent op centraal niveau een Ondernemingsraad (OR) en binnen de verschillende divisies een Onderdeelcommissie (OC). De dienst Facilitair Bedrijf heeft een eigen OC, de overige ondersteunende diensten zijn ondergebracht bij de verschillende divisies. De OR pleegt overleg met de bestuurder aangaande GGZ-brede organisatie- en beleidszaken. Het gaat hierbij zowel om instemmings- als adviesaanvragen met betrekking tot meerdere beleidsterreinen. Aan de OC’s is de bevoegdheid toegekend tot het plegen van overleg met de divisiedirectie. Zowel de OR als de OC’s kennen een dagelijks bestuur en worden ondersteund door een ambtelijk secretaris. De overige faciliteiten zijn gebaseerd op de Wet op de Ondernemingsraden. Aan de OR zijn in 2013 de volgende advies-/instemmingsaanvragen voorgelegd en behandeld:  bezuinigingen afdeling Catering FB;  toevoegen dienstcodes, wijziging aanvang- en eindtijden en roostercyclus afdeling Catering;  Verklaring omtrent Gedrag;  ‘Zo zijn onze manieren’, gedragscode voor medewerkers van GGZ Drenthe;  samenvoeging Regeling Reorganisatie- en Herplaatsingbeleid;  Verzuim- en re-integratiegids;  wijziging medezeggenschapstructuur voor medewerkers;  aanstelling geneesheer-directeur;  plan van aanpak inventarisatie prestatieverbetering Indigo;  vormgeving circuits/clusters divisie Indigo/KJP, Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie, Beveiligde Psychiatrie en benoemingsprocedure circuitmanagers KJP en Volwassenen;  begeleiding, coaching en nazorg prestatieverbetering;  plan van aanpak RI&E en voorstel gezondheidsbeleid;  plan van aanpak naar aanleiding van interne audit Veiligheid in de zorg en cultuurmeting GGZ Drenthe;  vaccinatiebeleid Hepatitis B;  herinrichting zorgsecretariaten;  regeling reiskosten woon-werkverkeer;  inrichting bureau geneesheer-directeur;  roosterbeleid;  flexibele inzet managementfuncties;  eigen risico dragen Ziektewet;  beëindiging aandeelhouderschap en terugname INTEND;  programma van eisen bedrijfsarts.

Pagina 14 van 52


De personele samenstelling van de Ondernemingsraad was per 31 december 2013 als volgt: mevr. A. Wouters, voorzitter dhr. E. Vleugel, secretaris mevr. E. Zwart, ambtelijk secretaris Leden: mevr. S. Baarsma dhr B. Jager mevr. K. Paas mevr. C. Verstraaten dhr. L. van der Lei dhr. L. Eind mevr. G. Offereins dhr. H. Bouma 2 vacatures.

3.5.

Bedrijfsvoering

3.5.1.

Besturingsmodel

GGZ Drenthe is als werkmaatschappij binnen Espria zelfstandig resultaatverantwoordelijk. De bevoegdheden en verantwoordelijkheden van directeuren en bestuurders zijn vastgelegd in een procuratieregeling voor het concern. Voor de bestuurder van GGZ Drenthe geldt een specifieke volmachtregeling. Binnen de Planning & Control (P&C) cyclus vindt de interne bewaking en beheersing van sturing- en risicobeheersingsystemen plaats. De P&C cyclus biedt het management de mogelijkheid om in een vroeg stadium (bij)sturingsmaatregelen te nemen, op basis van goed onderbouwde plannen en permanente monitoring, zodat de organisatie en haar doelstellingen worden bestuurd en beheerst. In de P&C cyclus gaat het om drie soorten informatie: a. Sturingsinformatie Informatie voor het nemen van beslissingen. b. Interne verantwoordingsinformatie Informatie over de uitvoering van beleidsplannen, jaarplannen en projecten (zowel maandelijks, bij afwijkingen van de gestelde doelen, als integraal per kwartaal). c. Externe verantwoordingsinformatie Informatie die de rechtspersonen binnen het concern verstrekken aan externen ter verantwoording van het gevoerde beleid. Het eerstverantwoordelijke lid van de Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de coördinatie en de vaststelling van de P&C producten op het niveau van de werkmaatschappijen en het SSC. Concerncontrol heeft de verantwoordelijkheid voor de kaders voor eenduidige rapportages door de directies van de werkmaatschappijen (inclusief de bestuurder van GGZ Drenthe) aan het eerstverantwoordelijke lid van de Raad van Bestuur, en is verantwoordelijk voor de geconsolideerde rapportages aan de Raad van Bestuur. In het besturingsmodel van Espria en ook van GGZ Drenthe staat integraal management centraal. Dat betekent dat de zorgdirecteuren integraal verantwoordelijk zijn voor alle processen binnen hun eigen bedrijfsonderdeel. Concreet betekent dit verantwoordelijk zijn voor het primaire proces én voor het verbruik (en volume) van de ondersteunende diensten. Directeuren die een zorgproces aansturen zijn budgetverantwoordelijk, waarbij het SSC de kosten doorberekent aan de werkmaatschappijen op basis van serviceafspraken, de te verwachten kosten en volgens vooraf overeengekomen verdeelsleutels.

Pagina 15 van 52


GGZ Drenthe kent aanvullend voor de psychiatrie het beginsel van duaal en integraal management. De leiding van de zorgeenheden is zowel op divisie- als op clusterniveau in handen van een leidinggevende met zorginhoudelijke kennis en een leidinggevende met bedrijfskundige kennis, die gezamenlijk collegiaal verantwoordelijk zijn voor het totale functioneren van de eenheid. Hoewel een wijziging van de organisatiestructuur is doorgevoerd, is een aantal belangrijke principes van het besturingsmodel van de organisatie is in 2013 ongewijzigd gebleven. De bestuurder van GGZ Drenthe delegeert de verantwoordelijkheid en bevoegdheid voor de besturing van de divisies en stafdiensten aan de divisiedirecteuren en de managers van de ondersteunende diensten. De kaders waarbinnen dit gebeurt zijn vastgelegd in de jaarplannen en de begroting, die de afspraken bevatten over de te leveren prestaties aan de hand van concreet meetbaar gemaakte prestatie-indicatoren (kpi’s). In 2013 is een project gestart om tot een betere monitoring van de realisatie van de kpi’s te komen en ook de stuurinformatie over andere prestaties, afgesproken acties en projecten te verbeteren. Leidend principe voor de zorgverlening is de herstelvisie. Herstelgericht werken is een andere manier van werken: meer regie bij de cliënt zelf, meer gericht op maatschappelijke participatie en met een focus op kwaliteit van leven in plaats van op ziek zijn. Herstelgericht werken is de cliënt helpen om zijn eigen kracht te (her-)vinden. Dit vereist ook een andere manier van leiding geven die medewerkers ondersteunt en faciliteert om herstelgericht te kunnen werken. Eigen kracht geven aan cliënten vraagt dat werkers zich in hun kracht voelen en regelruimte hebben. Dat vraagt een aangepaste besturingsfilosofie en -cultuur waarin dat principe is verankerd. In 2013 zijn daarom voorbereidingen getroffen voor een aanpak van teamontwikkeling en teamkracht, dat in 2014 uitgevoerd zal worden. 3.5.2.

P&C cyclus

Het lange termijnbeleid van GGZ Drenthe, dat mede is afgeleid van het meerjarenbeleid van Espria, is vastgelegd in een meerjarenplan met daarin vervat de missie, de visie en de strategische uitgangspunten. De strategienota van GGZ Drenthe voor de periode 2014 – 2017 is in 2013 vastgesteld. Het korte termijnbeleid heeft een focus van één jaar. In de kaderbrief, afgeleid van de begrotingskaders Espria, wordt het lange termijnbeleid vertaald in doelstellingen voor het komende jaar. De divisiedirecteuren en de managers van de ondersteunende diensten formuleren op basis daarvan hun jaarplannen. Ook in de jaarplannen moet het directe verband tussen strategie, doelstellingen, activiteiten en resultaten tot uitdrukking komen. De financiële vertaling van de jaarplannen komt tot uitdrukking in de begroting van GGZ Drenthe en van de divisies en ondersteunende diensten. Door periodieke rapportages (maanden viermaandsrapportages) over de uitvoering van de jaarplannen en de begrotingen vindt monitoring plaats van de mate waarin de plannen gerealiseerd worden. Dit is de basis voor de concernjaarverslaggeving en verantwoording aan stakeholders. De aansturing van de zorgprocessen is gebaseerd op het principe van integraal management. ‘Integraal’ betekent dat het management van een organisatieonderdeel de volledige verantwoordelijkheid draagt voor het realiseren van de overeengekomen doelstellingen voor dat organisatieonderdeel. Dat omvat zowel de vormgeving en uitvoering van de primaire processen als de vormgeving en uitvoering van de secundaire processen, ook al wordt daarvoor gebruik gemaakt van de diensten van anderen (de ondersteunende diensten en het SSC). Een divisiedirecteur is dus evenzeer verantwoordelijk voor de inhoud van het behandelprogramma en de inzet van therapeutisch personeel, als voor het onderhoud aan het gebouw waar de behandeling gegeven wordt en de inzet van schoonmaak- en technisch personeel. Dat vereist goede afspraken tussen het management van de divisies en de ondersteunende diensten. Het niveau van de dienstverlening van de ondersteunende diensten aan de divisies wordt vastgelegd in dienstverleningscontracten, die eveneens periodiek tussen leverancier en klant worden geëvalueerd. De systematiek van dienstverleningscontracten is overigens nog niet geheel uitgekristalliseerd.

Pagina 16 van 52


3.5.3.

Ontwikkelingen bedrijfsvoering 2013

Met ingang van 2013 is de financiering op grond van de Zorgverzekeringswet (60% van ons budget) volledig overgegaan naar de prestatiebekostiging op basis van Diagnose Behandeling Combinaties (DBC’s). Dit heeft de nodige impact gehad op de bedrijfsvoering van GGZ Drenthe. De DBC-bekostiging vraagt nadrukkelijk om strakke planning en inzet van behandelfuncties op alle locaties en adequate uitvoering van zorgprogramma’s incl. het afnemen van ROM-vragenlijsten. De organisatie is hierin door gerichte prestatieverbeteringsmaatregelen steeds beter geworden, maar nog niet alle doelstellingen zijn bereikt. In 2013 is nog sprake van een eenmalige vangnetvergoeding op grond van DBC’s 2012. Begin 2013 bleef de instroom van cliënten ondermeer vanwege onduidelijkheid omtrent eigen risico en eigen bijdragen nog achter, maar heeft zich daarna hersteld. In het najaar 2013 zijn relatief veel crisiscliënten in zorg gekomen en was er, in tegenstelling tot de ingezette extramuraliseringsbeweging, soms sprake van beddentekort. In het algemeen zien we dat cliënten later in zorg komen en daarmee neemt de zorgzwaarte toe. DBC-systematiek Vanwege de volledige bekostiging in DBC’s is er relatief veel tijd en aandacht uitgegaan naar verbetering van de zorgregistraties en de persoonlijke zorginzet van behandelaren. Hiertoe zijn diverse tools voor de sturing op DBC’s in gebruik genomen. De behandelaren beschikken continu over een behandelaarsdashboard en het management maakt gebruik van een managementinformatie-dashboard met 14 kritische prestatie-indicatoren. Voor wat betreft de omzetbepaling van de DBC’s in 2013 is de Handreiking Omzetbepaling curatieve GGZ 2013 toegepast. ZZP’s De AWBZ-financiering is in 2013 ongewijzigd gebleven. Wel heeft in 2013 overheveling van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet plaatsgevonden en is er per 22 februari 2013 door het Ministerie van VWS een toelating van 30 plaatsen Langdurig Intensieve Zorg (LIZ) voor de Beter Leven Kliniek afgegeven, waarvan er ca. 24 vanuit de AWBZ in gebruik zijn geweest. Voor de Forensisch Psychiatrische Kliniek geldt met ingang van 2012 een specifieke toeslag voor beveiliging en meerzorg in de AWBZ. DBBC’s Voor de justitiële zorg is de DBBC-systematiek stapsgewijs ingevoerd. In 2013 geldt nog een vangnet van 95% op de NZa-parameters, maar wordt door middel van bevoorschotting DBBC-facturering gestimuleerd. Regelingen AO/IC De afdeling AO/IC heeft in 2013 controles uitgevoerd op basis van het opgestelde controleplan AO/IC. In dit controleplan staan controlewerkzaamheden uitgeschreven in afstemming met de externe accountant. Het merendeel van de controlewerkzaamheden had betrekking op de productieverantwoording ZVW, AWBZ en Justitie met als doel de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid hiervan vast te stellen en te waarborgen. Leidend voor deze controlewerkzaamheden is landelijke weten regelgeving, zoals controleprotocollen, uitvoeringsregelingen en regelingen AO/IC. Hierin zijn normen van betrouwbaarheid en nauwkeurigheid opgenomen. Ten aanzien van de controle ZVW moet worden opgemerkt dat het controleprotocol Nacalculatie doorloop DBC’s GGZ 2012 en nacalculatie DBC’s GGZ 2013 eerst in januari 2014 door de NZa definitief is gepubliceerd. De reguliere steekproefcontrole DBC’s 2013 van de AO/IC is in afstemming met de externe accountant verder uitgebreid met de vereiste werkzaamheden vanuit het controleprotocol. De uitvoering van deze aanvullende werkzaamheden is op dit moment onderhanden en de uitkomsten hiervan zijn zodoende nog niet bekend. De resultaten van de reguliere controlewerkzaamheden op de productieverantwoording ZVW, AWBZ en Justitie 2013 hebben aangetoond dat GGZ Drenthe voldoet aan de geldende normen voor deze financieringsvormen.

Pagina 17 van 52


4.

Beleid, inspanningen en prestaties

4.1.

Missie, visie en kernwaarden

4.1.1.

Missie

De missie van GGZ Drenthe luidt: GGZ Drenthe biedt geestelijke gezondheidszorg, professioneel uitgevoerd en ontwikkelingsgericht, opdat cliënten optimaal regie over eigen leven kunnen behouden. Uitgaand van gelijkwaardig burgerschap van cliënten en met respect voor de eigenheid in sociale en culturele achtergrond. Onder geestelijke gezondheidszorg verstaan wij behandeling en zorg voor mensen met psychosociale problematiek of psychiatrische aandoeningen. 4.1.2.

Visie op de zorg

GGZ Drenthe doorloopt vanaf begin 2011 een traject dat leidt tot een aanscherping van de visie op zorg. Aanleiding hiertoe is de paradigmashift die binnen de GGZ gaande is en die kan worden gevat onder de noemer ‘herstelgericht werken’. Herstelgericht In wat wij doen is “herstel” het leidend principe. Onze rol bestaat uit het bieden van hulp en ondersteuning bij het bereiken van herstel. Herstel is gericht op: ● het bestrijden van de stoornis en/of het wegnemen van de gevolgen van de stoornis; ● cliënten in staat stellen om zelf regie over hun eigen leven te voeren; ● cliënten naar eigen tevredenheid laten (blijven) deelnemen aan de samenleving. Herstelgericht werken kunnen we alleen als we daarin samen optrekken met onze cliënten. Dat vinden wij zo belangrijk dat wij ons dit als hoger doel hebben gesteld: ‘Samen werken aan herstel en welbevinden’. Wij zijn daarin ambitieus: in 2015 wil GGZ Drenthe door herstelgerichte zorg de vanzelfsprekende partner zijn voor zowel onze cliënten als andere organisaties waarmee wij herstelgerichte zorg willen vormgeven. Herstelgericht werken kan namelijk alleen als we ook inzetten op ketenzorg. Onderdeel van het herstelbeleid is dat we zoveel mogelijk voorkomen dat onze cliënten worden opgenomen in onze instelling. Uitgangspunt is dat de zorg in de eigen woonomgeving van de cliënt wordt verleend. GGZ Drenthe zal daarom de komende jaren inzetten op een aanzienlijke vermindering van haar klinische capaciteit voor basiszorg. Gedacht moet worden aan ongeveer 25% minder bedden. We noemen dit ‘extramuralisering’. Tegelijkertijd zullen we onze dienstverlening meer outreaching, ambulant in de wijk, en meer gericht op de eerste lijn gaan oriënteren. Ook zullen we investeren in de verdere ontwikkeling van e-health (behandeling en zorgverlening met gebruikmaking van elektronische hulpmiddelen en internet). Belangrijk element in herstelgerichte zorg is meer erkenning voor de ervaringskennis van cliënten en hun naastbetrokkenen. We willen van die kennis en ervaring van cliënten ook meer gebruik maken in de vormgeving en uitvoering van de behandeling en zorg. Ketenzorg Wij leveren, als dat nodig is, de zorg als partner in een keten: multidisciplinair, generalistisch en specialistisch. Als zorgaanbieder leveren wij een breed pakket van behandeling, zorgen dienstverlening, in samenwerking

Pagina 18 van 52


met andere zorgaanbieders en maatschappelijke instellingen. Uitgangspunt voor samenwerking is: wat geeft de best toevoegende waarde voor de cliënt. We realiseren ons dat cliënten vele voor hen belangrijke relaties hebben met personen, instellingen en organisaties. Daarom stellen wij ons op als partner in de zorg en zoeken we naar verbinding binnen de uitgangspunten die wij in Espria-verband zijn overeengekomen. Specifiek zullen wij ons daarbij met onze Espria-partners inzetten voor de ontwikkeling van wijkgerichte concepten in het kader van het streven de zorg zoveel mogelijk in de eigen woonomgeving van de cliënt te verlenen. Kernactiviteiten Naast basiszorg leveren wij diensten voor specifieke doelgroepen of zorgvragen met een hoog specialistisch karakter. Om deze specialistische behandelfuncties verder te kunnen ontwikkelen en met nieuwe innovaties te komen, is het noodzakelijk om een brede basis van reguliere, generalistische zorg te hebben. Basiszorg en specialistische expertise zijn de kernactiviteiten. Hiernaast bieden wij een breed scala aan mogelijkheden voor opleiding en onderzoek. Ongevraagde zorg Er zijn mensen die complexe problemen hebben op meerdere terreinen, maar die zelf niet om hulp vragen of geen hulp accepteren. Er is vaak sprake van zelfverwaarlozing of van overlast. In deze situaties grijpen we vanuit de GGZ in en bieden dan ongevraagde zorg, in de vorm van bemoeizorg. Doel van bemoeizorg is om op actieve wijze het contact tussen de cliënt en de zorg te leggen en verslechtering van de situatie van de cliënt te voorkomen. Hierin werken wij nauw samen met gemeenten en maatschappelijke organisaties. Onvrijwillige zorg Naast ongevraagde zorg is soms ook sprake van onvrijwillige zorg. De GGZ kan kiezen voor onvrijwillige opname als er situaties ontstaan waardoor iemand niet langer thuis of in de eigenomgeving kan blijven. Ook is er bij verblijf in een instelling soms sprake van dwang- of drangmaatregelen. Daarbij kan het gaan om afzondering, separatie, fixatie of het toedienen van medicatie, vocht of voeding. Onze inzet is deze situaties zoveel mogelijk te voorkomen. Daartoe volgen wij zorgvuldige procedures en stellen wij ons toetsbaar op.

Voorstelling “Achter gesloten deuren” zet aan het denken 4 december 2013 Met een staande ovatie beloonde het publiek “Achter gesloten deuren”, de voorstelling die in november en december 2013 meer dan tien keer wordt opgevoerd. Het stuk wordt gespeeld door patiënten en medewerkers van de Forensische Psychiatrische Kliniek in Assen (FPK). In het stuk vertellen de spelers hun verhaal. Verhalen over hun jeugd, opvoeding, bijzondere of nare gebeurtenissen en hun delict. Dit gebeurt op zo’n manier, dat vooral de kwetsbaarheid van de mens naar voren komt, van ieder mens. Het stuk maakt je er als toeschouwer bijzonder bewust van dat het mensenwerk is, wat er in de FPK gebeurt. En dat er méér is dan het delict alleen. Onuitwisbare indruk Bijzonder is het om te zien dat zowel patiënten als medewerkers - allen onervaren - met trots hun rol spelen en de microfoon ter hand nemen om heel ingetogen een lied te zingen. Liedjes die ontroeren, maar die ook een onuitwisbare indruk achterlaten. Hier staan mensen die naast hun behandeling, naast hun werk, al hun tijd en energie stoppen in iets dat anders is dan anders. Waardering en respect Je ziet dat de interactie in de groep dieper gaat dan waar je in een behandeling gebruikelijk toe komt, met respect en waardering voor elkaar. En ook dat iedereen met de bibbers in de knieën, rode wangen of een snelle ademhaling het podium op gaat. Een voorstelling die je nog lang aan het denken zet! Pagina 19 van 52


4.1.3.

Visie op medewerkers

GGZ Drenthe vraagt van haar medewerkers om zich te verbinden met de herstelgedachte en de bijbehorende kernwaarden en gedragsregels na te leven. In ruil hiervoor mogen de medewerkers van GGZ Drenthe verwachten dat zij optimaal ondersteund en gefaciliteerd worden met passende HR-instrumenten. Herstelgericht werken vraagt een andere instelling van medewerkers en doet mogelijk een beroep op andere competenties dan voorheen. In het ontwikkeltraject van herstelgericht is daar gerichte aandacht voor. De kernwaarden zijn een integraal onderdeel van de HR-strategie en het fundament onder het personeels-, organisatie- en opleidingsbeleid. Centraal hierin staat ‘verantwoordelijkheid nemen en verantwoordelijkheid krijgen’. Dit heeft zowel betrekking op de positie van de professionals in de organisatie als op de stijl van leidinggeven. Herstelgericht werken vraagt om een zekere ‘vrije regelruimte’ voor professionals en teams om samen met de cliënt en diens naasten te zoeken naar de voor die cliënt beste oplossingen voor zijn problemen. Het streven is om verantwoordelijkheden en bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie te leggen. Tegelijkertijd dient de verleende zorg aan de professionele normen te voldoen en dienen prestatiedoelstellingen (bijvoorbeeld t.a.v. ROM, productiviteit en zorgprogrammering) te worden gehaald. In het project teamontwikkeling, dat in 2013 is voorbereid, worden de doelstellingen van herstelgericht werken en prestatieverbetering aan elkaar verbonden door te werken aan de versterking van de teamkracht en daarin meer focus aan te brengen. Belangrijk daarin is ook het versterken van het leiderschap van de teammanagers. Verduidelijkt moet worden dat de teammanager resultaatverantwoordelijk is voor het team en dat de teamleden daarin een wezenlijke bijdrage en belangrijke medeverantwoordelijkheid hebben. Middelen die in het project worden ingezet zijn onder andere een serie thematische werkconferenties voor teammanagers, individuele leertrajecten voor teammanagers met o.a. supervisie, gerichte trainingen en interne coaching en gezamenlijke verbetertrajecten van circuitmanagers en teammanagers.

Kernwaarden Ontmoeten Bij de vormgeving van herstelgerichte zorg vinden wij ‘ontmoeten’ een belangrijke kernwaarde. Herstelgerichte zorg houdt, zoals hiervoor is aangegeven, in dat wij samen met de cliënt hierin willen optrekken. Dat kan alleen als wij ook werkelijk open staan voor onze cliënten en hen ook daadwerkelijk willen ontmoeten. Deze kernwaarde geldt echter ook voor hoe wij intern omgaan met onze medewerkers. Ook met en tussen hen streven wij naar een open en wederzijds ontvankelijke houding. Tenslotte geeft deze kernwaarde ook aan hoe wij willen omgaan met ander maatschappelijke en zorgorganisaties waarmee wij herstelgerichte zorg willen vormgeven. Slagvaardig Met de kernwaarde ‘slagvaardig’ willen wij aangeven dat wij zowel in de manier waarin wij onze zorg organiseren als in de manier waarop wij de zorg daadwerkelijk verlenen doelgericht en daadkrachtig willen zijn. Wij willen zoveel mogelijk sturen op resultaat. Vernieuwen Met de kernwaarde ‘vernieuwen’ drukken wij uit dat wij innovatief willen zijn: voorop willen lopen in ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg. Dit geldt zowel voor herstelgericht werken, e-health als voor het ontwikkelen en in stand houden van gespecialiseerde voorzieningen met een topreferent karakter. Verantwoordelijk Herstelgericht werken houdt niet in dat wij ons niet meer verantwoordelijk voelen voor onze cliënten. Integendeel, wij achten het juist onze verantwoordelijkheid om samen met onze cliënten invullen te geven aan

Pagina 20 van 52


een optimaal herstel. Verantwoordelijk zijn houdt daarbij ook in dat onze zorg steeds ‘state of art’ is en volgens de laatste professionele inzichten wordt verleend.

4.2.

Meerjarenbeleid

4.2.1.

Meerjarenplan

Elk jaar evalueren wij als onderdeel van de planning en control cyclus op de managementdagen in mei ons strategisch meerjarenplan. Op basis daarvan worden vervolgens de kaders voor de begroting en jaarplannen van het volgende jaar bepaald. Dit jaar liep dit traject samen met een opdracht van de Raad van Bestuur van Espria om een meerjarenplan op te stellen waarin de effecten van de beleidsvoornemens van het kabinet (regeerakkoord, zorgakkoord, hervorming langdurige zorg, POH/Basis GGZ) zijn verwerkt. Naar aanleiding daarvan is deze notitie ‘Ontwikkeling meerjaren strategische koers GGZ Drenthe’ opgesteld, met de bedoeling om beknopt en gericht de strategische meerjaren keuzes van onze organisatie in beeld te brengen. Wij kiezen ervoor om primair actief te zijn in het ‘marktsegment’ van de Gespecialiseerde GGZ voor complexe psychiatrische problematiek. Behandeling van kwetsbare mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen is altijd onze core business geweest. Wij hebben op dit gebied voorzieningen en expertise opgebouwd. Wij leveren vooral ambulante zorg thuis. Bij de intramurale zorg streven wij naar concentratie en specialisatie. Onze ambulante en FACT2 teams opereren vanuit de Gespecialiseerde GGZ in directe verbinding met het sociale domein – de woon- en leefwereld van onze cliënten – en met de lokale netwerken voor eerstelijns zorg en welzijn, waar gemeenten de regie over voeren. Deze hoofdlijn van beleid sluit goed aan op het voorgenomen kabinetsbeleid gericht op hervorming van de langdurige zorg. Het kabinetsbeleid richt zich vooral op het toedelen van enerzijds zware, complexe problematiek naar het domein van de Gespecialiseerde GGZ en anderzijds lichte en milde problematiek naar de Generalistische Basis GGZ. Er wordt meer verwacht van eigen kracht en zelfzorg van mensen. In eerste instantie moet ondersteuning vanuit mantelzorg en vanuit het sociale netwerk in de locale samenleving worden gegeven. Binnen ons strategisch beleid is het streven naar matched care (passende zorg) van wezenlijk belang. We kijken niet alleen naar mogelijke substitutie van zware zorg door lichte zorg. Wij hechten vooral belang aan het kunnen beschikken over een aanbod voor gespecialiseerde psychiatrie, met een hoge kwaliteit, expertise en toegankelijkheid. Hiermee kunnen wij bijdragen aan het voorkomen van verzwaring van ernstige problematiek wanneer hier op een te laat moment op wordt ingegrepen. De norm is: de beste behandeling met het meeste rendement voor de cliënt en de samenleving. Wij beschikken bovendien over specialistische psychiatrische behandelfuncties voor bijzondere doelgroepen en specifieke problematiek. Wij hebben hierin grote expertise opgebouwd, waarmee wij aanspraak kunnen maken op een topreferente positie voor het leveren van deze zorg, doorgaans op bovenregionaal en soms op landelijk niveau. Door verbinding met opleiding, onderzoek en innovatie borgen wij dat onze topreferente zorg van hoge kwaliteit en deskundigheid blijft. Wij hebben nu één specialistische zorgeenheid met het keurmerk van de Stichting TOPGGz (het Psychosecircuit in Assen), maar wij streven ernaar om in 2014 en 2015 meer afdelingen dit keurmerk te laten behalen. Ons portfolio bevat ook Generalistische Basis GGZ, voor preventie en lichte vormen van psychiatrische problematiek. Vanuit dit segment faciliteren wij de inzet van de POH GGZ (praktijkondersteuner) bij de huisartsenzorg. Gezien de recente kabinetsvoornemens voor het versterken van de Generalistische Basis GGZ en het flexibiliseren van de POH functie, is het van belang om dit voorlopig binnen ons portfolio te houden. Het biedt mogelijkheden voor substitutie, met korte lijnen voor triage, diagnostiek en interne door- en terugverwijzing tussen lichte en zware zorg. 2

Functie - Assertive Community Treatment Pagina 21 van 52


In het recente verleden hebben wij de zorgvisie en strategie vernieuwd. Herstelgericht werken, afbouw van klinische bedden en versterken van de ambulante zorg thuis zijn speerpunten van beleid. Wij hebben de organisatie opnieuw ingericht en daarbij efficiency maatregelen getroffen en de zorg op onderdelen gesaneerd. Deze reorganisatie is in lijn geweest met de strategische koers van extramuraliseren en ambulantiseren. Delen van de zware zorg zijn overgeheveld naar de lichte zorg van de Generalistische basis GGZ. 4.2.2.

Samenwerking

We bieden zorg in samenwerking met ketenpartners en maatschappelijke instellingen: 1. voor specifieke zorgvormen die we niet alleen kunnen bieden (samenwerking op inhoud, efficiency, logistiek); 2. voor specifieke doelgroepen, met meervoudige problematiek, die inzet van meerdere disciplines en deskundigheden vereisen (de bundeling van specialistische kennis wordt benut voor het verbeteren en vernieuwen van het zorgaanbod); 3. om deelname van de cliënt aan de samenleving als gelijkwaardig burger te bevorderen; 4. voor kwaliteitsverbetering en innovatie. Er is samenwerking met:  zorgaanbieders uit andere sectoren / echelons (huisartsen, maatschappelijk werk);  andere zorgaanbieders gericht op specifieke doelgroepen en specifieke vormen van zorg (verslavingszorg, verstandelijk gehandicaptenzorg, thuiszorg);  instellingen voor welzijn of andere publieke diensten (Stichting Welzijn Ouderen, woningcorporaties, vrijwilligersorganisaties);  instellingen voor onderwijs en onderzoek (o.a. Hanzehogeschool en universiteiten). We zoeken samenwerking met onze Espria-partners op zorginhoud, met name om invulling te geven aan wijkgerichte concepten.

4.3.

Algemeen beleid

4.3.1.

Organisatieverandering

In 2012 is een plan opgesteld om de toenmalige structuur met regionale zorgdivisies te verlaten en over te gaan naar een structuur die meer is afgestemd op doelen leeftijdsgroepen en ziektebeelden. Dit vooral om beter vorm te kunnen geven aan de herstelvisie, in te kunnen spelen op de marktontwikkelingen, eenduidigheid in uitvoering van behandelbeleid op provinciaal niveau te bereiken en in het bijzonder betere randvoorwaarden scheppen voor de uitvoering van GGZ Drenthe-brede zorgprogramma’s en voor extramuralisering met opbouw van alternatieve ambulante zorgvormen. Daarnaast zijn er bedrijfsmatige redenen: de interne organisatie van de zorg effectiever en transparanter maken door een eenduidiger aansturing, optimaliseren van de patiëntenlogistiek (instroom / doorstroom / uitstroom) en betere afstemming tussen de zorgprocessen en de bekostigingssystemen. We noemen dit proces ook wel de ‘kanteling’ van de organisatie.

Pagina 22 van 52


De ‘kanteling’ heeft geleid tot een nieuwe hoofdgroepering van de organisatie, zoals weergegeven in het navolgende schema. divisie Divisie Indigo en Kinderen Jeugdpsychiatrie

onderdelen Basis-/Generalistische zorg Kinder- en Jeugdpsychiatrie (JGZ)

directie éénhoofdig

Divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie

Volwassenenpsychiatrie – planbare zorg Volwassenenpsychiatrie – acute / crisiszorg Volwassenenpsychiatrie – langdurige zorg Ouderenpsychiatrie Specialistische functies Dagbesteding en Arbeid (DAAT)

tweehoofdig

Divisie Beveiligde Psychiatrie

Forensische Psychiatrie Duurzaam Verblijf Beter Leven Kliniek

tweehoofdig

Het voorbereidingsproces (inclusief medezeggenschap) is eind 2012 afgerond en per 1 januari 2013 zijn de nieuwe divisiedirecties aangesteld. Zij hadden de opdracht om een ontwerp te maken van de organisatiestructuur op tactisch en operationeel niveau en deze structuur nader in te richten. Dit proces in in de loop van 2013 afgerond. Verder is een belangrijke opdracht het ontwerpen en uitvoeren van een programma gericht op teamontwikkeling en teamcompetentie. Dit programma zal zeker een periode van twee jaar in beslag nemen. Door het verlaten van het principe van overall duaal management gaat de situatie dat de directeur behandelzaken van elke divisie de rol van (gedelegeerd) eerste geneeskundige van de desbetreffende divisie vervult, niet meer voor alle divisies op. Mede met het oog op toekomstige wettelijke eisen (Wet Verplichte GGZ) is besloten om voor heel GGZ Drenthe één geneesheer-directeur aan te stellen, die buiten de lijnorganisatie staat. Deze geneesheer-directeur vervult een aantal wettelijke taken, vooral voortvloeiend uit de Wet BOPZ en straks de Wet Verplichte GGZ, en heeft een rol op het gebied van de bevordering en -bewaking van de patiëntkwaliteit en -veiligheid. Denk hierbij aan thema’s als dwang en drang, suïcidepreventie, medicatieveiligheid, incidenten- en calamiteitenmeldingen, enz. 4.3.2.

Herstelgerichte zorg

In 2011 en 2012 is het fundament voor herstelgericht werken gelegd, o.a. door de visie uit te werken, organisatiebreed te introduceren en in bespreking te geven. Het inzetten van ervaringsdeskundigen is één van de onderdelen hiervan. Om hieraan mede uitvoering te geven is eind 2011 het Herstel Ondersteunend Educatie Centrum ‘De HOECsteen’ van start gegaan. De HOECsteen is een kweekvijver voor de ontwikkeling van kennis over herstel, implementatie van ervaringsdeskundigheid en participatie van cliënten en – in een later stadium – van naastbetrokkenen. In 2013 is de eerste lichting ervaringsdeskundigen afgestudeerd van de associate degree opleiding ervaringsdeskundige in de zorg (EdZ) aan de Hanzehogeschool. Van de vier afgestudeerden die via GGZ Drenthe in opleiding waren zijn er drie in dienst gekomen bij verschillende zorgteams. Een vierde EdZ werd via samenwerkingspartner VNN in een zorgteam aangesteld. Daarnaast lopen drie tweedejaars studenten stage bij diverse afdelingen. Er werden opnieuw vier studenten aangenomen om te starten met de EdZ-opleiding. De HOECsteen heeft een nieuwe structuur gekregen met een kernteam van een coördinator (32 uur), teammanager (8 uur) en een (ervaringsdeskundig) beleidsmedewerker (8 uur). Het is in 2013 niet gelukt de functie van ervaringsdeskundig beleidsmedewerker in te vullen. Voor de verbinding met en borging in de organisatie zijn er het zgn. Schiloverleg en het Platform Herstel en Ervaringsdeskundigheid. Dit laatste overleg vindt vier keer per jaar plaats en heeft als doel het ondersteunen en bevorderen van herstel en ervaringsdeskundigheid via vertegenwoordigers (ambassadeurs) uit diverse teams en geledingen. Vanuit de HOECsteen zijn Pagina 23 van 52


ervaringsdeskundigen ingezet bij diverse beleidsontwikkelingen zowel op provinciaal als circuitniveau. Ook is er deelname geweest aan concrete activiteiten zoals Herstelwerkgroepen en bijdragen aan diverse interne en externe symposia. In september is de zgn. Toolkit gepresenteerd: een set van op team niveau in te zetten modules en methodieken ter ondersteuning van het inrichten van herstelondersteunende zorg. In een symposium in januari 2014 is deze Toolkit verder onder de aandacht gebracht en zijn met 25 teams afspraken gemaakt over verdere inzet.

Koor Enjoy

Koor Enjoy behaalt eervolle vermelding bij Ria van der Heijdenprijs 13 november 2013 Het koor Enjoy van het Psychosecircuit heeft op 9 november een eervolle vermelding (gedeelde 2e en 3e prijs) én een geldbedrag van € 750,- ontvangen tijdens de uitreiking van de Ria van der Heijdenprijs*. De uitreiking vond plaats tijdens de landelijke studiedag van Ypsilon, de vereniging voor familieleden van mensen met schizofrenie Ria Hoving, pianiste van het koor en werkzaam bij het Psychosecircuit: ‘We zijn heel trots op onze prijs. We waren deze zomer genomineerd uit 14 inzendingen uit binnen- en buitenland. Dat vonden we al heel bijzonder. De jury heeft ons onder andere geselecteerd omdat het koor voor de individuele deelnemers een herstel ondersteunende rol heeft. De samenzang bevordert de sociale contacten, maakt de mensen blij en draagt bij aan hun zelfvertrouwen. En bij Enjoy zijn de koorleden geen patiënten. Zij zijn gewoon zangers en zangeressen die hun uiterste best doen met hun repertoire. Het publiek hoort dat hier gezongen wordt. Spreken in termen van ziekte of stoornis wordt hierdoor irrelevant. Daarmee heeft Enjoy een bijdrage geleverd aan het doorbreken van het stigma rond psychiatrische patiënten in NoordNederland.’ Over Enjoy Het koor Enjoy koor bestaat uit mensen met langdurig psychiatrische problemen en is zes jaar geleden opgericht door een viertal muzikale mensen, die deel uitmaakten van het psychosecircuit Assen. Het koor telt momenteel vijftien vaste leden, die wekelijks repeteren met als dirigent psychiater Gerda Prakken en aan de piano secretaresse Ria Hoving. *De Ria van der Heijden prijs werd in 2006 ingesteld door Delta Psychiatrisch Centrum, na het overlijden van Ria van der Heijden, oprichtster van vereniging Ypsilon.

Pagina 24 van 52


In het kader van het suïcidepreventiebeleid is er een nazorgteam getraind om ingezet te kunnen worden bij de opvang van familieleden en naastbetrokkenen na een suïcide. Op diverse beleidsdagen is er aandacht geweest voor de verdere uitwerking van de herstelvisie en de gewenste vertaling naar de inrichting van de zorgorganisatie. Gekozen is voor een ontwikkeltraject op teamniveau: eigen kracht van teams. Hierin komen zowel zorginhoudelijke als bedrijfsmatige aandachtsgebieden aan de orde. Dit traject wordt in 2014 verder vormgegeven. 4.3.3.

Familie- en naastbetrokkenen beleid

In 2012 is de notitie Beleid Naastbetrokkenen opgesteld. Deze notitie betreft de realisatie van beleid naastbetrokkenen en de organisatorische inbedding. De notitie Beleid Naastbetrokkenen van GGZ Drenthe richt zich op drie deelgebieden:  Informatie en voorlichting  Ondersteuning van naastbetrokkenen  Samenwerking naastbetrokkenen en hulpverleners Het voorgenomen beleid is echter nog niet van kracht, omdat het medezeggenschapstraject nog niet is afgerond. Belangrijk element van de plannen is de instelling van een Naastbetrokkenenraad. Hiervoor zijn de nodige voorbereidingen getroffen, zodat naar verwachting in 2014 overgegaan kan worden tot werven en installeren van een Naastbetrokkenraad GGZ Drenthe. Op de dag van de Psychische Gezondheid op 10 oktober 2013 is een conferentie georganiseerd onder de titel: “Help!, Ik heb mijn naaste lief, en (n)u?”. Tijdens de conferentie werd een model van van samenwerking tussen gemeenten, GGZ-instellingen en Indigo gepresenteerd. Tevens was er ruimte voor naastbetrokkenen om te vertellen over hun praktijkervaringen. De conferentie was druk bezocht. Eind 2013 is nagegaan hoe de betrokkenheid van naasten bij de behandeling van de cliënt geregistreerd kan worden in het elektronisch patiëntendossier. Hiervoor een Naastbetrokkenenkaart ontwikkeld, die naar verwachting in 2014 in de dossiersystematiek wordt opgenomen. 4.3.4.

Extramuralisering

In het Extramuraliseringsplan 2014 - 2016 is het algemene kader geschetst waarbinnen de bewegingen van concentratie en spreiding van de zorg zich in deze periode zullen voltrekken. Doel van dit beleid is om onze cliënten zoveel mogelijk in de maatschappij te houden en, daar waar zij op dit moment nog langdurig op onze terreinen verblijven, hen weer terug te brengen in de maatschappij. De ambitie is om de zorg zo te organiseren dat opname wordt voorkomen, meer mensen korter opgenomen zijn, de zorg in de thuissituatie gegeven kan worden, en dat mensen die nu nog langdurig klinische zorg ontvangen, zelfstandig buiten de kliniek gaan wonen met zorg en ondersteuning van ambulante teams. Het bereiken van dit doel gaat gepaard met het afbouwen van bedden en het gelijktijdig versterken van de ambulante zorg. Het budget wat vrijkomt door het sluiten van bedden wordt deels gebruikt om de ambulante voorzieningen te versterken en om extra high intensive care-capaciteit toe te voegen. Speerpunten binnen deze verandering is versterking van de functies SPITS (opnamevoorkomende intensieve thuiszorg), FACT (Functie Assertive Community Treatment) en acute deeltijdbehandeling. FACT is een vorm van behandeling thuis voor mensen met langdurende of blijvende ernstige psychiatrische aandoeningen. Door continuïteit van zorg te bieden in het herstel van patiënten, waarbij behandeling en support, 'cure and care' hand in hand gaan, krijgen patiënten op de eigen situatie toegesneden steun. Teams zoeken daarbij ook het contact met familie en buurt. In 2013 had GGZ Drenthe zeven FACT-teams door heel Drenthe. Een deel van de patiënten die nu zorg krijgen van de FACT-teams zal naar verwachting kunnen overgaan naar de Generalistische Basis GGZ. Nadere screening van de deze patiënten moet dat uitwijzen. Naar verwachting kan daarna met maximaal zes FACT-teams worden volstaan. Pagina 25 van 52


Concentratie van klinisch specialistische zorg is nodig vanwege de schaalgrootte. Het gaat om intensieve zorg, met intensieve personele inzet, die wel betaalbaar moet blijven. Dit is niet in alle regio’s blijvend te realiseren. Daarom is concentratie noodzakelijk. De zorgvraag is momenteel zodanig dat er vooral behoefte is aan gesloten klinische capaciteit in de acute psychiatrie. Er is minder vraag naar open klinische capaciteit. Daarom staan wij - in overeenstemming met onze zorgvisie: ambulant waar mogelijk, klinisch waar nodig - een verschuiving voor van minder open capaciteit ten gunste van iets meer gesloten capaciteit, en vooral versterking van de ambulante zorg, voor. Tenslotte streven wij naar efficiënt en doelmatig gebruik van zorgvoorzieningen. Overstijgend aan de acute, langdurige en ouderenpsychiatrie zijn er voorzieningen die vanwege hun gespecialiseerde karakter voor meerdere doelgroepen beschikbaar moeten zijn. Dit sluit aan bij onze visie waarin voorop staat dat de zorg direct bij de cliënt thuis en in de eigen omgeving wordt gegeven. Dan wordt de eigen kracht van de cliënt, de familie en het sociale netwerk beter benut. Is er toch een klinische opname nodig, dan is dit zoveel mogelijk een tijdelijke situatie, met een optimale afstemming tussen ambulante en klinische setting. Naast FACT bieden we ook ForACT (forensische ACT) aan in de hele provincie Drenthe en in een straal van 50 kilometer rondom Assen. De huidige caseload omvat 99 patiënten. Dit zijn vooral patiënten die op veel gebieden grote problemen hebben en vaak voor veel maatschappelijke onrust zorgen. De forensische ACT-zorg wordt gezien de aard van de problematiek noodzakelijkerwijs langdurig aangeboden. Wanneer de risico’s bij de patiënt afnemen en de patiënt meer dan 2 jaar stabiel is wordt beoordeeld of overgegaan kan worden op een andere vorm van zorg. De behandeling bestaat uit ondersteuning bij problemen van bijvoorbeeld: wonen, werk, financiën, opvoeding en sociaal netwerk. Daarnaast is er aandacht voor onder andere risicomanagement, traumaverwerking, psychiatrisch toestandsbeeld, persoonlijkheidsstoornissen, verslaving en medicatie. Het betreft een intensieve zorgvorm die veel maatschappelijke onrust probeert te voorkomen en die mate van ondersteuning biedt waardoor er veelal weer sprake is van een min of meer stabiel beeld. In 2014 wil het team het certificaat Forensisch ACT-team realiseren. 4.3.5.

Zorgprogrammering

In het kader van de verdere professionalisering van de zorgverlening zijn de zgn. zorgprogramma’s leidend. De GGZ-zorgprogramma’s moeten voldoen aan de landelijke zorginhoudelijke multidisciplinaire richtlijnen, kostenefficiënt zijn en voldoen aan de eisen van de zorginkoop door de verzekeraars. Zorgprogramma’s vinden dus ook hun vertaling in de capaciteitsplannen, formatieplannen en huisvesting van zorgeenheden. Medio 2012 is de Programmaraad ingesteld, die is belast met de beoordeling en vaststelling van zorgprogramma’s, het volgen van de uitvoering en de evaluatie van lopende programma’s en de ontwikkeling van nieuwe zorgprogramma’s, onverlet de verantwoordelijkheid van de divisiedirecties om de invoering van zorgprogrammering tot een succes te maken. Een zorgprogramma wordt ontwikkeld door daartoe aangewezen experts uit de eigen organisatie. Deze expertgroep blijft na de eerste opzet van het programma in tact om later ook aanpassingen en revisies van dat zorgprogramma uit te voeren. De Programmaraad heeft in 2013 na instemming van de Cliëntenraad een aantal nieuwe programma’s vastgesteld: voor kinderen jeugdpsychiatrie, voor cliënten met verstandelijke beperkingen en psychiatrische problemen en voor persoonlijkheidsproblematiek. Ook is gestart met de ontwikkeling van een aantal nieuwe programma’s: doelgroepprogramma adolescenten, forensische psychiatrie, acute zorg, Generalistische Basis GGZ en een aantal specialistische programma’s van de Evenaar (transculturele psychiatrie), Gezinspsychiatrie en Topreferent Traumacentrum (TRTC). Verder zijn de zorgprogramma’s angststoornissen en stemmingsstoornissen in 2013 in revisie genomen. Daarnaast heeft de Programmaraad thema’s besproken die met de zorgprogrammering in verband staan, bijvoorbeeld aandacht voor kind en gezin (kinderen van ouders met psychiatrische problematiek, triadekaart, code huiselijk geweld), relatie tussen psychiatrie en somatiek, de plaats van de zgn. vaktherapieën in de Pagina 26 van 52


behandeling, de ontwikkeling van e-health, Routine Outcome Monitoring (ROM) en ontwikkelingen in de langdurige zorg. In 2013 is het eerste jaar van het functioneren van de Programmaraad geëvalueerd en dat heeft geleid tot een aantal fundamentele aanpassingen in de samenstelling en de werkwijze van de raad. 4.3.6.

Professioneel Statuut

In 2012 is gestart met de herziening van het Professioneel Statuut van GGZ Drenthe. Dit statuut regelt de rollen van de verschillende beroepsgroepen bij multidisciplinaire samenwerking. In 2013 is hieraan verder gewerkt. Een belangrijk discussiepunt was het verhelderen van de positie en taken van de behandelcoördinatoren in de organisatie. Daarnaast vroeg de landelijke discussie over het hoofdbehandelaarschap in de GGZ de nodige aandacht. In 2014 zal het nieuwe Professioneel Statuut worden afgerond. 4.3.7.

Werk en dagbesteding

De eerste en grote stappen zijn gezet om in te spelen op de overheveling van de extramurale begeleiding van de AWBZ naar de WMO (gemeentes). Zo heeft de samenwerking tussen GGZ Drenthe, Alescon en Promens Care (“Samenwerken naar Vermogen”) verder vorm en inhoud gekregen. Ridderspoor, de bloemenafdeling van Alescon, is ingehuisd in Calendula in Assen. De fietsenafdeling van Alescon is overgenomen door de Bicicletteria in Assen. Andere samenvoegingen worden voorbereid, zoals de houtafdelingen. Inmiddels is vastgesteld dat de inhoudelijke en financiële doelstellingen ook daadwerkelijk zijn gerealiseerd. Ook in de regio Zuid-Oost zijn verschillende partijen met elkaar in gesprek om samenwerking te realiseren: Buurtsupport, De Trans, Promens Care, EMCO, Noorderbrug, DAAT. Binnen GGZ Drenthe ligt de focus van DAAT op het aanhalen van de relaties met de behandelaren en behandelafdelingen. Het belang van een zinvolle daginvulling voor cliënten krijgt soms een lage prioriteit in de behandeling, terwijl in het herstelproces van de cliënt een zinvolle daginvulling en de ondersteuning hierbij juist een noodzakelijke voorwaarde is. Daarnaast heeft de expertise van DAAT toegevoegde waarde in de behandeling als het gaat om belastbaarheid van de cliënt, of wanneer de relatie met de eventuele werkgever van de cliënt onder druk staat. De vraag naar begeleiding door trajectbegeleiders groeit. De Korf, Plantenkas en Schuur, onderdelen van ATT in Beilen, zijn per 1 september 2013 geïntegreerd in DAAT. De verschillen in aanpak en cultuur hebben plaats gemaakt voor een gezamenlijke visie en nieuwe initiatieven rond De Korf. Door de ambulantisering en het verschuiven van bedden naar andere locaties van GGZ Drenthe neemt de vraag naar dagbesteding in Beilen af. De integratie van M3 in Assen wordt voorbereid. De nadruk ligt op interne verbindingen, zoals Beilen-Hoogeveen, verbindingen over de provincie bij dezelfde werksoorten, zoals hout en fietsen, en verbindingen tussen verschillende werksoorten zoals hout en groen om meerwaarde te creëren. Belangrijk aandachtspunt is ook de commerciële omzet van producten; er is een eigen webshop in voorbereiding, terwijl bestaande websites zoals Marktplaats al veel resultaat hebben opgeleverd. 4.3.8.

Basis-/en generalistische zorg

In 2013 bestond Indigo Drenthe vijf jaar. Indigo is een landelijke franchiseorganisatie, opgezet op initiatief van enkele GGZ-instellingen waaronder GGZ Drenthe. De motivatie hiervoor was om meer te investeren in preventie en vroegsignalering door middel van preventieactiviteiten en kortdurende behandeling om te voorkomen dat burgers met lichte psychische klachten onnodig behandeld zouden gaan worden in de tweede lijn. Inmiddels is Indigo GGZ Drenthe een begrip geworden onder cliënten, verwijzers, zorgpartners en gemeentelijke overheden in Drenthe. De uitgangspunten waarop de afgelopen jaren is gebouwd, zijn: wijkgericht werken, zorg dicht bij de cliënt (en zijn/haar sociale netwerken), kortdurende behandeling gericht op de kracht en het herstelvermogen van cliënten. Indigo zet in op samenwerking met lokale zorgpartners en verwijzers. In 2013 heeft Indigo praktijkondersteuners gedetacheerd bij ruim 65% van de huisartsenpraktijken in Drenthe. Pagina 27 van 52


In het afgelopen jaar werden voorbereidingen getroffen voor de invoering van de vernieuwde module voor de GGZ-praktijkondersteuning voor de huisartsenzorg (POH-GGZ). Tevens werden voorbereidingen getroffen voor de invoering van de Generalistische Basis GGZ. Doelen daarbij zijn: de screening optimaliseren, inzet van ehealth stimuleren en de behandeling inrichten in de zorgpaden kort, middel, intensief en chronisch. Niettemin is de voorgenomen interne transitie en inrichting van de Basis GGZ binnen Indigo gestagneerd. Oorzaken daarvoor waren onder andere onduidelijkheid over de NZA-beleidsregels en de overheveling van geïndiceerde preventie naar huisartsenzorg. Daardoor moesten de preventieve trainingen worden afgebouwd en afscheid worden genomen van trainers en preventiemedewerkers. 4.3.9.

Mirro

Wij hebben er bewust voor gekozen om te participeren in Stichting Mirro om de ontwikkeling van de Basis GGZ en de praktijkondersteuning van de huisartsen verder te versterken. Het project past naadloos in de strategische koers van GGZ Drenthe. Bij de ontwikkeling van zelfhulpwebsites van Mirro is gebruik gemaakt van de expertise van onze medewerkers. De kwaliteitsinvestering in de praktijkondersteuning maakt dat onze entree bij huisartsen, als belangrijke schakel in de triage naar de Generalistische Basis GGZ en Specialistische GGZ, uitstekend is. 4.3.10. E-health In 2012 hebben wij onze e-health strategie vastgesteld en is begonnen aan de realisatie en implementatie van e-health toepassingen. In 2013 heeft dit de volgende resultaten opgeleverd: Digitale module Indigo De module voor de kortdurende behandeling bij Indigo is in gebruik genomen. Cliënten kunnen thuis werken aan opdrachten, zaken nog eens nalezen en e-mailen met hun behandelaar. Inmiddels hebben 59 cliënten en 13 behandelaren de module gebruikt. In 2014 wordt het breder ingezet en tot een standaard onderdeel van het zorgprogramma van Indigo gemaakt. Beeldbellen Er zijn drie pilots gestart met beeldbellen. Medewerkers en cliënten van de FACT teams Hoogeveen en Meppel en het Forensisch ACT team hebben iPads in bruikleen en kunnen hiermee eenvoudig en beveiligd beeldbellen. De frequentie van het contact is hiermee hoger, de lengte van de gesprekken is korter, en het bespaart reistijd. De pilot loopt nog tot 1 juli 2014, en omvat tevens een onderzoek naar kwalitatieve en kwantitatieve baten (in samenwerking met RGOc, Lentis, Dimence en GGZ Noord-Holland Noord). Mirro Stichting Mirro is een gezamenlijk initiatief van zorgaanbieders (waaronder GGZ Drenthe) en verzekeraars om te bevorderen dat binnen de geestelijke gezondheidszorg de juiste zorg op de juiste plek wordt geleverd. Daarnaast stimuleert Mirro mensen om zelf te werken aan hun mentale gezondheid. In 2013 heeft GGZ Drenthe een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van mentale fitheidsmodules (zelfhulpmodules). De eerste serie modules is op internet beschikbaar gesteld. Tevens hebben huisartspraktijkondersteuners van GGZ Drenthe meegewerkt aan een pilot om de online Mirro screener uit te testen. In de loop van 2014 wordt naar verwachting de definitieve versie van de screener in gebruik genomen bij de huisartspraktijken.

Pagina 28 van 52


GGZ Drenthe start met beeldbellen 20 november 2013 Via beeldbellen kunnen cliënten van GGZ Drenthe met behulp van een iPad communiceren met hulpverleners, naastbetrokkenen en andere cliënten. In november wordt het systeem in gebruik genomen door cliënten en medewerkers van teams in Hoogeveen, Meppel en Assen. GGZ Drenthe zet beeldbellen in als aanvulling op face-to-face contacten. Beeldbellen is een eenvoudige en laagdrempelige manier om zorg op afstand te leveren. Met beeldbellen kunnen cliënten sneller en vaker contact met hun behandelaar hebben. Ze hoeven niet naar GGZ Drenthe te komen en kunnen toch hun behandelaar zien. En omgekeerd. Behandelaren hoeven minder vaak op pad en kunnen eenvoudig contact zoeken met hun cliënten. De fysieke aanwezigheid van een hulpverlener is in het contact met cliënten niet altijd nodig, terwijl een telefoongesprek soms net te veel afstand schept. Bovendien kan de cliënt met beeldbellen zélf bepalen wanneer hij of zij een hulpverlener belt. Het is ook mogelijk om contact met andere cliënten en naasten te hebben.

Voorbereidingen Cliëntenportaal ‘Mijn GGZ Drenthe’ Wij hebben een visie ontwikkeld en beschreven over de rol van een cliëntenportaal bij ‘herstel’ en wat dit betekent voor de invulling ervan. Op basis van deze visie is een leverancier geselecteerd en hebben de voorbereidingen voor het project plaatsgevonden. Begin 2014 wordt gestart met realisatie. Implementatie volgt in het tweede kwartaal 2014. Voorbereidingen e-mental health modules in zorgprogramma’s Samen met de programmaraad is een keuze gemaakt voor een leverancier van e-health modules. Tevens is het project voorbereid. In de eerste helft van 2014 zullen de eerste drie modules gerealiseerd en geïmplementeerd worden. Het betreft modules voor angst, depressie en jeugd/adolescenten. We werken hierin nauw samen met andere GGZ-instellingen en maken gebruik van elders ontwikkelde modules. Survivalkid.nl Al jaren bieden wij de website survivalkid.nl aan en ondersteun we die ook voor derden. De financiering staat echter onder druk. Er is een analyse gemaakt van de situatie en de kansen en bedreigingen. Op basis hiervan zal in 2014 bepaald worden hoe en met wie survivalkid voortgezet kan worden. Digitaal Herstelverhaal De Hoecsteen (Drents Herstel Ondersteunend Educatie Centrum) is gestart met het project Digitaal Herstelverhaal. Hierbij ondersteunen ervaringsdeskundigen cliënten bij het opschrijven van hun herstelverhaal. Door een tekort aan opgeleide ervaringsdeskundigen heeft dit project in 2013 tijdelijk stil gelegen.

Pagina 29 van 52


Officiële opening Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie 29 november 2013 Op vrijdag 29 november vond de officiële opening plaats van het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie aan de Middenweg 19 in Assen. In het centrum kunnen mensen met een verstandelijke beperking en vragen over lichamelijke en/of psychische problemen of onbegrepen gedrag terecht voor diagnostiek en behandeling. Sinds begin dit jaar kunnen cliënten bij het centrum terecht. “Het centrum is bedoeld voor mensen aan wie je op het eerste gezicht niets ziet, maar die worstelen met psychische of lichamelijke problemen die ze, vanwege hun verstandelijke beperking, niet goed onder woorden kunnen brengen. Dat onvermogen tot formuleren kan grote misverstanden veroorzaken”, aldus het Dagblad van het Noorden. ‘Ervaren autist’ De 31-jarige Judith is cliënt in het centrum. Ze geeft een korte speech ter gelegenheid van de opening. Ook spreekt ze met de aanwezige journaliste van het Dagblad van het Noorden. Ze vertelt hoe het is om - naar eigen zeggen ‘ervaren autist’ – te zijn. Ze komt regelmatig voor gesprekken met haar behandelaar naar het centrum. "Hier kijken ze naar wat mogelijk is en niet naar onmogelijkheden." Ze is een “beetje typisch maar wel leuk”, vindt ze zelf. Maar als ze te veel prikkels krijgt, dan wordt ze net een flipperkast van binnen. In het centrum krijgt ze therapie. Die helpt haar om meer in balans te komen.

v.l.n.r. Albert Hilvers (manager bedrijfsvoering CVBP), Jitske Teeuwisse (psychiater CVBP), Alex Langius (wethouder gemeente Assen)

Pagina 30 van 52


4.3.11. Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie In 2012 is het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie (CVBP) gestart. Op 29 november werd het centrum officieel geopend. Het CVBP is een samenwerking van VanBoeijen, De Trans, de Baalderborg Groep, Promens Care en GGZ Drenthe. Het centrum kan een snelle diagnose stellen en een goede behandeling geven aan mensen met een verstandelijke beperking en psychiatrische problemen. De problemen variëren van depressies tot schizofrenie of meervoudige persoonlijkheden. Dit vraagt om een aanpak op maat en kennis vanuit verschillende invalshoeken. Het CVBP biedt de specialistische kennis en hulp voor deze mensen in de vorm van onderzoek, advies en behandeling. Het ambulante zorgaanbod en de ACT-methodiek worden verder ontwikkeld, in afstemming met het specifieke zorgprogramma voor deze doelgroep. Er wordt toegewerkt naar twee regionale basislocaties: Assen en Emmen. De dagbesteding voor deze doelgroep wordt projectmatig doorontwikkeld. Er is een eigen researchlijn opgesteld. In 2013 wordt dit met inzet van externe financiering in samenwerking met de RUG verder uitgewerkt tot een researchafdeling. 4.3.12. Kliniek voor Verslaving en Psychiatrie (Dubbele Diagnose) GGZ Drenthe en Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) zijn in 2013 op het terrein van GGZ Drenthe in Beilen een gezamenlijke afdeling gestart voor de behandeling van mensen met ernstige chronische verslavings- en psychiatrische stoornissen (dubbele diagnose). De afdeling is bestemd voor patiënten voor wie behandeling tot nu toe geen blijvend resultaat heeft opgeleverd. Daarnaast beschikt de afdeling over een ontgiftingsfunctie (detox) voor mensen met ernstige verslavingsproblemen in meer of mindere mate samenhangend met psychiatrische stoornissen. Dit initiatief past binnen de bestaande bredere samenwerking met VNN. De kliniek heeft in totaal 15 bedden. De dubbele diagnose (DD)-afdeling heeft negen bedden met een bovenregionale functie en is bedoeld voor inwoners van Groningen, Friesland en Drenthe. De detoxafdeling heeft zes bedden met een regionale functie voor inwoners van (Zuid-)Drenthe. Voor de DD-behandeling is de verbinding tussen de psychiatrische en verslavingsexpertise essentieel. Er was in de drie noordelijke provincies geen behandelmogelijkheid voor deze doelgroep. 4.3.13. Transitie jeugdzorg Ondanks ernstige bezwaren vanuit het veld van de kinderen jeugdpsychiatrie, is in 2013 de Jeugdwet aangenomen, waardoor de kinderen jeugdpsychiatrie in 2015 onder gemeentelijke aansturing en financiering zal komen. De wijze waarop dit vorm zal krijgen is vastgelegd in het zgn. Regionaal Transitie Arrangement (RTA). Veel is echter nog onduidelijk. Verwacht moet worden dat de transitie naar de gemeenten gepaard zal gaan met aanzienlijke budgetreducties. Wij nemen actief deel aan het overleg met de gemeenten en de collegainstellingen op het gebied van de jeugdzorg om de transitie zo goed mogelijk te laten verlopen. 4.3.14. Intend In 2010 is GGZ Drenthe voor 20% aandeelhouder geworden van Intend B.V. De andere aandeelhouders zijn Dimence en Mediant. Intend richt zich op met name tweede lijns zorg voor arbeidsgerelateerde problematiek met vestigingen in Zwolle, Enschede, Deventer en Assen. In 2010 is een positief exploitatieresultaat behaald, maar in de jaren 2011 en 2012 was er een kentering. Door eigen bijdragen, het schrappen van aanpassingsstoornissen uit het verzekerde pakket, maar vooral door de arbeidsmarktomstandigheden liep het aantal verwijzingen terug. Het jaarresultaat van 2013 was daardoor negatief. Na verdergaande analyse en bespreking met de overige aandeelhouders heeft GGZ Drenthe vanwege het ontbreken van voldoende toekomstperspectief voor Intend als geheel besloten haar aandeelhouderschap in Intend te beëindigen. De aandelen worden overgedragen aan de andere aandeelhouders en de inbreng van GGZ Drenthe in Intend (de productie, het personeel en de huisvesting in Assen) wordt teruggenomen. Dit krijgt per 1 januari 2014 zijn beslag.

Pagina 31 van 52


4.3.15. Website In september 2013 hebben wij onze geheel vernieuwde website in gebruik genomen. De website vormt een belangrijk onderdeel van de online strategie van GGZ Drenthe. Hierin worden alle online ontwikkelingen meegenomen, zoals gebruik van sociale media en online behandelen. Een belangrijk uitgangspunt voor de nieuwe website is de eigen omgeving en de beleving van de cliënt. Hoe beleeft de cliënt zijn psychische probleem bijvoorbeeld op het werk of op school? En wat zijn de gevolgen voor familie en andere betrokkenen? De nieuwe website zal in de toekomst mogelijkheden bieden om contact leggen met andere cliënten, een hulpverlener of een ervaringsdeskundige. Cliënten, ervaringsdeskundigen en naastbetrokkenen zijn nauw betrokken bij de totstandkoming van de nieuwe website. Bekijk het resultaat op www.ggzdrenthe.nl.

4.3.16. Verbetering stuurinformatie Wij willen beter kunnen sturen op het behalen van doelen die wij ons hebben gesteld, maar misten vaak de daarvoor benodigde stuurinformatie. Daarom is begin 2013 het Programma Stuurinformatie opgezet, waaronder diverse projecten zijn uitgevoerd. Het programma loopt nog door tot in 2014, maar heeft inmiddels al de volgende resultaten opgeleverd:  De eerste versie van dashboard voor kritische prestatie-indicatoren in het Management Informatiesysteem (MIS) met onderliggende rapportages met detailinformatie. Het betreft hier bijvoorbeeld financiële informatie, productiegegevens, formatieontwikkeling, etc.  Een dashboard voor behandelaren met informatie als ‘behandelplan voor al mijn cliënten aanwezig’, ‘ROM tijdig uitgevoerd’ en DBC-informatie.  Een vernieuwde opzet van de maandrapportage van de divisies en diensten aan de bestuurder met de kritische prestatie-indicatoren uit het dashboard.  Een vernieuwde opzet van de viermaandsrapportage voor de divisies en diensten met aanvullende prestatie-indicatoren waarover per vier maanden wordt gerapporteerd.  Een viermaandelijkse rapportage over de uitvoering van instellingsbrede programma’s en projecten.  Een viermaandelijkse monitor van verbeterpunten om zicht te houden op de voortgang van de verbeteracties voortkomend uit diverse audits, risico-analyses en andere onderzoeken.  Het project “bronsystemen op orde” om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren.  Selectie van de opvolger van het huidige Management Informatie Systeem: in 2014 stappen we over op Zorgkompas en wordt de stuurinformatie verder uitgebreid.

Pagina 32 van 52


4.3.17. Project prestatieverbetering Onder de naam ‘prestatieverbetering’ is eind mei 2012 gestart met activiteiten gericht op het verbeteren van de zorgprocessen in termen van efficiency en effectiviteit. Behandelaren en leidinggevenden werken hieraan, ondersteund door een projectteam en met hulp en begeleiding van een extern adviesbureau op gebied van efficiency van werkprocessen. Belangrijke doelstellingen van het project zijn het verhogen van de productiviteit van behandelaren, het verder implementeren van het werken met zorgprogramma’s en het verhogen van de efficiency van werkprocessen, bijvoorbeeld met betrekking tot de zorgregistratie en de patiëntenlogistiek. Hoewel er veel is bereikt, zijn de voor 2013 gestelde doelen niet volledig gehaald. Besloten is om prestatieverbetering in 2014 niet meer als een apart project te organiseren, maar integraal in de lijnverantwoordelijkheden op te nemen met ondersteuning van de businesscontrollers. Voor de sturing op het werken met zorgprogramma’s wordt de ondersteuning van de Programmaraad versterkt. Ten aanzien van de stuurinformatie voor behandelaars en managers zijn in 2013 grote stappen gezet. Behandelaars en managers krijgen de scores op kritische prestatie-indicatoren (bijvoorbeeld over productiviteit, toepassing van zorgprogramma’s en ROM) in zgn. dashboards gepresenteerd. De stuurinformatie voor kan zich nog verder ontwikkelen, maar is ruim voldoende om te kunnen sturen. Daarnaast kan het management gebruik maken ondersteunende stuurinformatie uit het Management Informatie Systeem en BRaM. 4.3.18. Vastgoedbeleid Kwalitatief goed vastgoed is voor GGZ Drenthe als bedrijfsmiddel een belangrijk instrument om de zorg goed en efficiënt te kunnen verlenen aan haar clienten. De afdeling Vastgoed heeft als taak het ontwikkelen van vastgoed voor eigen gebruik door GGZ Drenthe en het beheren van de vastgoedportefeuille. De prestatie van het vastgoed wordt beoordeeld op verschillende parameters: functioneel, technisch, financieel, esthetisch en uit oogpunt van mens en milieu. Het zo lang mogelijk exploiteren van gebouwen tegen zo laag mogelijke kosten, binnen gestelde kwalitatieve kaders, is de basis voor een gezonde vastgoedportefeuille. Door een defensief nieuwbouwbeleid heeft Stichting GGZ Drenthe de beschikking over een vastgoedportefeuille die financieel gezond is en klaar voor de toekomstige financieringkaders van de NZa. De bedrijfswaarde van het vastgoed is, afgezet tegen de Normatieve Huisvesting Component (NHC), gunstig te noemen. De afdeling Vastgoed heeft een aantal (vastgoed)specialisten in huis, waardoor ze in staat is om zowel projecten als de portefeuille te managen. Sinds 1 januari 2012 beheert de afdeling Vastgoed ook de vastgoedportefeuille van Stichting Icare. Uitgangspunt van het beleid is dat het vastgoed dient te renderen; de opbrengsten dienen ten goede te komen van de zorg (exploitatie). Opbrengsten worden stelselmatig afgezet tegen de exploitatiekosten. Dit gebeurt zowel op het niveau van een gebouw (in vastgoedjargon: assetmanagement) als op het niveau van de gehele vastgoedportefeuille (in vastgoedjargon: portefeuillemanagement). Om zoveel mogelijk opbrengsten per gebouw te kunnen genereren, wordt – waar mogelijk – gestreefd naar medegebruik door andere partijen. Voorbeelden: activiteitenruimten, recreatieve voorzieningen, facilitaire ruimten. Gelet op de ontwikkelingen op het gebied van vastgoedbeheer en de noodzaak tot het ontwikkelen van strategisch vastgoedmanagement wordt verder onderzocht welke samenwerkingsvorm binnen Espria de meeste meerwaarde biedt voor het realiseren van strategische vastgoeddoelen. In 2013 zijn diverse bouwen renovatieprojecten uitgevoerd. De belangrijkste daarvan zijn:  verbouw gebouw De Merel (Van Boeijen) t.b.v. het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie;  verbouw gebouw De Vlint (locatie Assen) t.bv. Psychosecircuit en FACT;  herhuisvesting forensisch ACT-team;  verbouw gebouw De Gunne (locatie Beilen) t.b.v. de Kliniek voor Verslaving en Psychiatrie;  verbouw van de woningen aan de Lindelaan (locatie Assen) tot appartementen. Pagina 33 van 52


De volgende projecten zijn in voorbereiding en ontwikkeling genomen:  verbouw gebouw De Wieken t.b.v. de Beter Leven Kliniek in Veenhuizen;  ontwikkeling Participatiehuis locatie Assen;  nieuwbouw kliniek Duurzaam Verblijf;  renovatie Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg te Emmen.

Pagina 34 van 52


4.4.

Risico’s, kansen en onzekerheden

4.4.1.

Kansen en risico’s

Onderstaand geven wij de kansen en risico’s weer die in 2013 naar voren kwamen. Acute/crisiszorg GGZ Drenthe is de enige aanbieder van acute psychiatrische behandeling voor patiënten in een psychiatrische crisis in Drenthe. Wij hebben op dit gebied een grote expertise en infrastructuur (waaronder de opnameklinieken) opgebouwd. Planbare Gespecialiseerde GGZ In het segment van de planbare Gespecialiseerde GGZ was in 2013 sprake van toenemende concurrentiedruk vooral van gespecialiseerde aanbieders met vestigingen door het hele land. Deze organisaties hebben ook vestigingen in Drenthe en worden door verzekeraars gecontracteerd. Zij richten zich op kortdurende, niet complexe (vaak enkelvoudige) GGZ-behandelingen. Het gevolg is dat de vraagontwikkeling in dit segment onder druk staat. Langdurige GGZ Het overheidsbeleid gericht op het terugdringen van de zorgkosten betreft in het bijzonder de langdurige zorg in het algemeen (herziening AWBZ en Participatiewet), dus ook de langdurige GGZ. Kort gezegd wordt voor patiënten met lichtere problematiek geen intramuraal verblijf meer vergoed, moeten patiënten met enkelvoudige en lichtere problematiek in de nieuwe Generalistische Basis GGZ worden geholpen en worden functies op het gebied van begeleiding en ondersteuning naar het gemeentelijk domein overgeheveld. Voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) met complexe problematiek blijft behandeling in de Gespecialiseerde GGZ noodzakelijk, maar wel zoveel mogelijk ambulant. Met inzet van de FACT-werkwijze kunnen wij flexibel passende thuiszorg leveren. Met ketenpartners (VNN, PromensCare) wordt verkend of gezamenlijk FACT-teams kunnen worden ingericht. Ook voor het rendabel houden van de bestaande werkvoorzieningen op onze terreinen moeten we zoeken naar samenwerking met gemeenten en ketenpartners. Topreferente zorg Kansen liggen ook bij het aanbieden van de zwaardere en duurdere vormen van zorg. Wij hebben een aantal hooggespecialiseerde afdelingen, waarmee GGZ Drenthe zich onderscheidt van andere zorgaanbieders. Wij hebben de overtuiging dat een aantal specialistische producten van GGZ Drenthe veel maatschappelijke kosten kunnen voorkomen. Er wordt actie ondernomen om dit inzichtelijk te maken (Social Return on Investment). Kansrijk is de ontwikkeling dat verzekeraars de specialistische functies regionaal en landelijk willen concentreren en GGZ Drenthe hierin een positie toekennen. Op verzoek van zorgverzekeraar Menzis gaat het centrum voor transculturele psychiatrie De Evenaar een bovenregionale functie vervullen voor Noordoost-Nederland en wordt het zorgaanbod van de Evenaar uitgebreid, specifiek voor jeugdigen. GGZ Friesland draagt haar zorgaanbod voor transculturele psychiatrie over aan GGZ Drenthe. Een ander voorbeeld is dat met ingang van 2013 bij het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie de crisisplaatsen van de deelnemende partijen worden samengebracht en de verwijzingen/plaatsingen vanuit het centrum gecoördineerd. Zorgkantoor Achmea heeft het centrum verzocht de regiefunctie voor crisisplaatsingen voor Noordoost-Nederland over te nemen van het zorgkantoor. Het Centrum biedt vanuit haar expertise ook de kennisfunctie aan partners in de zorg, met name aan instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Recent is door verzekeraar Menzis gevraagd dit ook te doen voor de regio Overijssel en Gelderland. Forensische Psychiatrie Er is in Nederland een beperkt aantal GGZ-instellingen dat een forensische afdeling heeft en slechts een drietal instellingen met een Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK), waaronder GGZ Drenthe. De FPK’s kunnen als voldoende beveiligde setting een rol spelen in de afbouw van TBS-capaciteit. Pagina 35 van 52


Binnenkort worden de nieuwe Wet verplichte GGZ en de Wet forensische zorg ingevoerd. Hiermee wordt beoogd om de schotten tussen forensische en reguliere GGZ weg te nemen. Omdat wij beide zorgsegmenten in ons portfolio hebben kunnen wij hier synergie bereiken: verdere afstemming in interne ketenzorg en het delen van expertise. Met de voorzieningen voor Duurzaam Verblijf en Beter Leven hebben wij een functie kunnen vervullen om overlast in de grote steden te voorkomen en om maatschappelijke kosten te beperken. Er zijn kansen om deze functie verder open te stellen aan andere gemeenten met grote steden problematiek. Psychiatrie en verslaving Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) is een belangrijke samenwerkingspartner van GGZ Drenthe op het gebied van verslavingszorg. Door expertise te bundelen kan er meerwaarde worden bereikt bij een combinatie van psychiatrische en verslavingsproblematiek. Wij zijn in het kader van dit samenwerkingsverband een dubbeldiagnose behandeling voor zeer ernstige verslavingsproblemen in combinatie met psychiatrische stoornissen gestart met een bovenprovinciaal werkgebied voor de noordelijke GGZ-instellingen en voor VNN. Dat betekent dat mensen uit Friesland, Groningen en Drenthe verwezen kunnen worden. Kinder- en jeugdpsychiatrie De transitie van de jeugdzorg, inclusief de gespecialiseerde kinderen jeugdpsychiatrie, naar het gemeentelijke domein, gepaard gaande met budgetbeperkingen, vormt een belangrijk risico voor de continuïteit van het aanbod aan kinderen jeugdpsychiatrie vanaf 2015. Samenwerking met andere aanbieders moet de negatieve gevolgen zoveel mogelijk opvangen. Generalistische Basis GGZ Wij hebben ervoor gekozen om zowel Gespecialiseerde GGZ als Generalistische Basis GGZ (onder het label Indigo) aan te bieden, inclusief de praktijkondersteuning van de huisartsen (POH GGZ). Dit geeft goede mogelijkheden om de door overheid en verzekeraars gewenste verschuiving van zwaardere naar lichtere zorg in belangrijke mate onder eigen regie vorm te geven. Hoe de Basis GGZ zich verder zal ontwikkelen en welke partijen daarin een rol zullen spelen, is echter nog ongewis. Indigo had in 2013 een goed netwerk van POH GGZ in Drenthe, met een bereik van 70%. Dit behoorlijk grote bereik is van groot belang omdat de huisarts de belangrijkste verwijzer is voor GGZ Drenthe. Kritische factor blijft de financierbaarheid. Rendement en concurrentiepositie zullen daarom regelmatig worden geëvalueerd.

POH-GGZ bij gezondheidscentrum De Monden Uit: Nieuwsbrief voor verwijzers Jos Haverkort vertelt over zijn werk als Praktijk Ondersteuner in de Huisartsenzorg voor de Geestelijke Gezondheidszorg (POH-GGZ). Jos: ‘Ik werk nauw samen vier huisartsen. We hebben korte lijnen, mijn spreekkamer is dan ook letterlijk naast die van de huisartsen. We herkennen psychosomatische klachten in een vroeg stadium en begeleiden mensen gezamenlijk. Dit is een grote meerwaarde en wordt door de huisartsen sterk gewaardeerd. Veel problematiek behandelen we hier in het gezondheidscentrum. Alleen als het echt nodig is verwijzen we door naar de specialistische GGZ.’ Luisterend oor ‘Vaak hebben mensen weerstand tegen hulp bij psychische problemen. Door dit te onderkennen, eventuele vooroordelen weg te nemen en vertrouwen en veiligheid te geven creëer je een situatie van gelijkwaardigheid. Je moet goed kunnen luisteren. Mensen zoeken vaak steun, willen hun verhaal kwijt en advies. Velen zijn sterk geneigd om hulp af weren. Ik vraag altijd of mensen familieleden willen meenemen. Dit wordt erg gewaardeerd en lost vaak veel op. Mijn insteek is problemen te normaliseren in plaats van te dramatiseren. Ik merk dat dit al heel veel helpt. Ik probeer mensen de verantwoordelijkheid te geven voor eigen klachten en problemen. Ook stimuleer ik ze om gebruik te maken van zelfhulp en de t h i ’

Pagina 36 van 52


E-health GGZ Drenthe heeft een strategie opgesteld voor e-mental health en online activiteiten. Wij zien in de grote veranderingen van het moment een dringende noodzaak om e-health verder toe te passen in onze zorg. Zowel vanuit bedrijfseconomisch als zorginhoudelijk perspectief willen wij hier stappen voorwaarts zetten. Het inzetten van e-health en on-line activiteiten past in de visie van herstelgericht werken. Cliënten krijgen ruimte voor zelfzorg. Vooral bij de lichtere vormen van problematiek kunnen cliënten, eventueel met ondersteuning vanuit de informele zorg, of gecombineerd met (online) contact met een hulpverlener, meer zelf de regie houden. Belangrijk is de aansluiting op de activiteiten van Mirro op het gebied van zelfhulp en online triage in de huisartsenpraktijk. Vastgoedbeleid De invoering van de Normatieve Huisvesting Component (NHC), gekoppeld aan de zorgfinanciering, betekent voor zorginstellingen met vastgoed in eigendom een hoger risico ten aanzien van rente en afschrijving van investeringen. Voor GGZ Drenthe heeft dit echter per saldo een positief effect op de inkomsten van de kapitaallasten. Voor de toekomst willen wij met een actief portefeuillemanagement een efficiënte inzet van vastgoed realiseren. In lijn met het beleid voor extramuraliseren en het scheiden van wonen en zorg, onderzoeken we welke objecten verkocht kunnen worden en welke reductie van vierkante meters kan worden gerealiseerd. 4.4.2.

Risicomanagement

In 2013 stond het thema strategisch risicomanagement hoog op de agenda van GGZ Drenthe. Vanuit het moederconcern Espria is een traject geïnitieerd om te komen tot een overkoepelende Espria risicoregister en een risicoregister voor alle werkmaatschappijen, waaronder GGZ Drenthe. Het is een interactief traject geweest waarin de risico’s zijn benoemd en de impact en de kans op het voordoen van het risico zijn gewogen en geprioriteerd. Het resultaat is een stevig register van risico’s en beheersmaatregelen. Via de reguliere planning en controlcyclus worden de risico’s en bijbehorende beheersmaatregelen gemonitord zowel binnen GGZ Drenthe als op Espria niveau.

4.5.

Samenleving, samenwerkingsrelaties en belanghebbenden / stakeholders

4.5.1.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

GGZ Drenthe is een organisatie die midden in de samenleving staat en maatschappelijk betrokken is. Op de eerste plaats blijkt dit uit de normen en waarden waar GGZ Drenthe voor staat. Op het gebied van governance (goed bestuur) geldt voor de Stichting Espria – en daarmee ook voor GGZ Drenthe – het uitgangspunt dat wij niet alleen willen voldoen aan de gestelde branchecodes, maar dat wij willen behoren tot de best in class. Zie hiervoor hoofdstuk 3.1. In hoofdstuk 4.1.4 zijn de kernwaarden Ontmoeten, Slagvaardig, Vernieuwen en Verantwoordelijk beschreven. Wij hebben deze kernwaarden uitgewerkt in gedragsregels voor onze medewerkers, die in 2013 zijn vastgesteld en bekend gemaakt. In Nederland krijgt ruwweg meer dan 40% van de bevolking te maken met een psychische stoornis. Geestelijke gezondheidsproblemen veroorzaken een aanzienlijke ziektelast. Angststoornissen, depressie, dementie en afhankelijkheid van alcohol zijn qua ziektelast vergelijkbaar met ernstige lichamelijke ziekten als coronaire hartziekten, beroerte, chronische longziekten en longkanker. De indirecte kosten van geestelijke gezondheidsproblemen zijn nog aanzienlijk hoger dan de directe kosten van zorg. Van de mensen in Nederland die arbeidsongeschikt zijn heeft ongeveer eenderde een psychiatrische aandoening. Met verbeterde behandelingsmethoden en nieuwe medicatie zijn de kosten van psychiatrische behandelingen afgenomen, terwijl de effectiviteit is toegenomen. GGZ Drenthe zet zich er voor in dat deze lijn verder wordt doorgetrokken, zodat enerzijds de ziektelast voor de cliënten afneemt en cliënten ondanks hun beperkingen toch kunnen deelnemen aan de samenleving, en anderzijds dat de maatschappelijke kosten van ziekteverzuim en arbeidsongeschikt Pagina 37 van 52


door psychische stoornissen worden beperkt. Daarom blijft GGZ Drenthe ondanks toenemende financiële krapte toch investeren in innovatie en onderzoek. 4.5.2.

Samenwerkingsrelaties en belanghebbenden / stakeholders

GGZ Drenthe werkt ten aanzien van haar kernactiviteiten, zowel binnen als buiten Espria-verband, op diverse terreinen met andere organisaties samen. Een beperkte selectie van de samenwerkingsrelaties wordt onderstaand genoemd: ● ● ●

●

●

● ●

● ●

●

● ●

● ● ● ●

De kliniek ‘Duurzaam Verblijf’ is een samenwerkingsverband tussen GGZ Drenthe, Verslavingszorg Noord Nederland (VNN), en de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Groningen. De kliniek ‘Beter Leven’ is een samenwerkingsverband tussen GGZ Drenthe en de gemeenten Amsterdam en Rotterdam. Het Scheper Ziekenhuis Emmen en Bethesda Hoogeveen kopen dienstverlening in bij GGZ Drenthe. Met het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen wordt samengewerkt op het gebied van waarneming en consultatie. Daarnaast wordt samengewerkt met de apotheek van het Wilhelmina Ziekenhuis. In de Schizofreniestichting wordt door het Psychosecircuit van GGZ Drenthe samengewerkt met de Universitair Centrum Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen, de Disciplinegroep Psychiatrie van de Rijksuniversiteit Groningen, Parnassia Bavo, Altrecht, Rivierduinen, GGZ Friesland, GGZ Centraal, Dimence en GGZ Noord Holland Noord. Nadat het Psychosecircuit in Assen eind 2010 het TOPGGz-keurmerk verworven heeft, werkt GGZ Drenthe samen met de Stichting TOPGGz om het belang en de ontwikkeling van topklinische voorzieningen op het gebied van GGZ in Nederland te bevorderen. Wij spannen ons in om in 2014 het TOPGGZ-keurmerk van het Pyschosecircuit te verlengen en nieuwe keurmerken te verwerven. Met Espria-partner De Trans is in 2011 een intensieve samenwerking gestart op diverse zorginhoudelijke gebieden met Promens Care, onder de titel ‘De Verbinding’. In het LCVT (het Landelijk Centrum voor Vroegkinderlijke chronische Traumatisering) wordt samengewerkt (richtlijnontwikkeling, opleiding en onderzoek) met Parnassia Bavo, GGZ Eindhoven, Meerkanten, GGZ Friesland, Altrecht, Rivierduinen, Fier Frysland, Herlaarhof, Sinaï Centrum, Riagg Rijnmond, Jeugdriagg Haarlem. Op het gebied van veteranenzorg wordt samengewerkt met het Ministerie van Defensie en het Landelijk Zorgsysteem Veteranen (LZV). met Lentis, GGZ Friesland en de Rijksuniversiteit Groningen wordt samengewerkt in het Rob Giel Onderzoekscentrum (RGOc) ter versterking van het wetenschappelijk onderzoek binnen de GGZ in NoordNederland. Ten behoeve van de praktijkondersteuning van de huisartsen wordt vanuit Indigo nauw samengewerkt met de huisartsenpraktijken. GGZ Drenthe participeert met Achmea en enkele andere GGZ-instellingen in Stichting Mirro, een initiatief gericht op versterking van de eerstelijns GGZ-zorg en een meer gestructureerde en geprotocolleerde toeleiding tot gespecialiseerde GGZ. Er is hierbij een belangrijke rol voor e-health toepassingen weggelegd. GGZ Drenthe is aangesloten bij de Stichting Benchmark GGZ (SBG) in verband met het aanleveren van Routine Outcome Measurement (ROM) gegevens ten behoeve van benchmarking. Vanuit de Divisie Beveiligde Psychiatrie wordt nauw samengewerkt met Justitie, Politie, Reclassering, VNN, gemeenten en andere zorginstellingen. Meer specifiek wordt bij de Ambulante Forensische Psychiatrie Noord (AFPN) in Zwolle en Emmen samengewerkt met het Forensisch Psychiatrisch Centrum Veldzicht en Dimence. Vanuit Indigo wordt ook op het gebied van preventie samengewerkt met gemeenten en welzijnsorganisaties. In het Netwerk Dementie Drenthe wordt samengewerkt tussen alle betrokken zorgaanbieders op het gebied van psychogeriatrie. Het Kenniscentrum voor Transculturele Psychiatrie ‘De Evenaar’ vormt een convenant met Centrum ’45, De Gelderse Roos en de Reinier van Arkel Groep. Op het gebied van verslavingszorg wordt samengewerkt met Verslavingszorg Noord Nederland. Pagina 38 van 52


●

●

In 2013 is een samenwerking met Stichting Trajectum ontwikkeld. De raakvlakken tussen beide instellingen liggen in het bijzonder op het gebied van de forensische psychiatrie en de behandelmilieus met een meer orthopedagogisch karakter. De samenwerking richt zich vooral op het kwalitatief verbeteren of vernieuwen van het aanbod voor cliënten met complexe zorgvragen (LVG, gedrags- en psychiatrische problematiek, dubbeldiagnose / verslavingsproblematiek, forensische randvoorwaarden), uitwisseling van kennis en ervaring, gezamenlijke uitvoering van wetenschappelijk onderzoek, betere afstemming in de zorgketens, soepeler laten verlopen van patiëntenstromen, verbeteren van de crisisopvang en acute opnames en verder ontwikkelen van de extramurale zorg. Met diverse gemeentes wordt samengewerkt op het gebied van OGGZ.

Muziekdokters treden op voor Koning en Koningin 13 mei 2013 De Muziekdokters, de muziekband van Duurzaam Verblijf in Beilen, verzorgt op dinsdag 28 mei een kort optreden voor de Koning en Koningin. Op deze dag bezoeken zij de provincie Drenthe. Aan het einde van de middag brengt het Koninklijk Paar een kort bezoek aan Beilen. Er is een strak programma opgesteld, waarin op speciaal verzoek van burgemeester Broertjes van de gemeente MiddenDrenthe ruimte is gemaakt voor een optreden van de Muziekdokters. De Muziekdokters De Muziekdokters is de muziekband van Duurzaam Verblijf. De band bestaat (voor het merendeel) uit patiënten van Duurzaam Verblijf. Sinds vijf jaar repeteert de band wekelijks. De band treedt met grote regelmaat en met veel succes op. De Muziekdokters heeft al twee CD’s uitgebracht. De muziek wordt zelf gecomponeerd en de teksten zelf geschreven. De nummers worden tijdens de repetities gezamenlijk gearrangeerd, uitgewerkt en uitgevoerd. Vóór hun opname in Duurzaam Verblijf leidden de bandleden een zeer moeizaam en destructief leven. Daarom is het heel bijzonder dat zij bevlogenheid en passie voor live-muziek kunnen tonen en ervaren door hun actieve deelname aan de Muziekdokters.

De koning en koningin tijdens hun bezoek aan Drenthe met De Muziekdokters. Pagina 39 van 52


4.6.

Kwaliteit en veiligheid

4.6.1.

Kwaliteitsbeleid

Het kwaliteitsbeleid van GGZ Drenthe wordt vastgesteld door de bestuurder van GGZ Drenthe. De directievertegenwoordiging wat betreft Kwaliteit is belegd bij het MT-lid met de portefeuille kwaliteit. Uitgangspunten voor het kwaliteitsbeleid en de gekozen kwaliteitsinfrastructuur zijn vastgelegd in het kwaliteitshandboek GGZ Drenthe en zijn van kracht op de gehele organisatie. Tevens zijn inhoudelijke kwaliteitsdoelen vastgesteld en opgenomen in de kaderbrief 2012 die door de divisies zijn doorvertaald in hun eigen jaarplannen. Hierbij geldt het principe dat de divisies, stafdiensten en ondersteunende diensten zelf verantwoordelijk zijn voor het onderhouden en actueel houden van het vastgestelde kwaliteitsniveau. Kwaliteit maakt onlosmakelijk deel uit van het werken van alledag en is ingebed in de dagelijkse bedrijfsvoering. Het leveren van afgesproken kwaliteitsniveaus is een directe verantwoordelijk van medewerkers zelf, in de uitoefening van hun taakstellingen. De directies van de divisies en stafdiensten bepalen het niveau van kwaliteitsoutput in afstemming tot de vastgestelde centrale kwaliteitskaders. De divisies en stafdiensten zijn gefaciliteerd voor deze taakstelling door de inzet van decentraal werkende medewerkers met een kwaliteitstaak in het functiepakket. Zij onderhouden, en coördineren die kwaliteitstaken die op divisie- en stafdienstniveau een overstijgende functie hebben. Op centraal niveau vindt advisering, ontwikkeling, vormgeving, ondersteuning, organisatie en bewaking van de centrale kwaliteitskaders plaats door de medewerkers van de afdeling Kwaliteit. 4.6.2.

Kwaliteitsmanagementsysteem

Het kwaliteitsmanagementsysteem van GGZ Drenthe is HKZ-gecertificeerd. In december 2011 zijn landelijke meerjarenafspraken vastgelegd voor het inrichten van elementen van het Veiligheids Management Systeem (VMS) in het vigerende kwaliteitsmanagementsysteem. Tevens is in december 2011 een Addendum HKZ 2011 vastgesteld. Uiterlijk in 2015 dient de organisatie te voldoen aan de extra eisen zoals gesteld in het Addendum. In het kader van de meerjarenafspraken zijn in 2013 op alle elementen van het VMS acties uitgevoerd. Onder meer is een interne audit uitgevoerd op het thema suïcidepreventie, zijn een vijftal prospectieve risicoinventarisaties (PRI) uitgevoerd, zijn cliëntervaringsmetingen verricht en is de jaarlijke systeembeoordeling uitgevoerd. Verder zijn van belang de inrichting van dashboards voor behandelaren en managers voor de monitoring van de kritische prestatie-indicatoren (KPI’s) en de inrichting en uitrol van een digitaal systeem voor het veilig melden van incidenten in de zorgverlening (VIM). Het digitale VIM-systeem is met ingang van 1 november 2012 uitgerold in de organisatie. De incidentsoorten die in het systeem worden onderscheiden voldoen aan de richtlijnen van het patiëntveiligheidsprogamma ‘Veilige zorg, ieders zorg’. Medewerkers en leidinggevenden zijn voorgelicht. Per divisie zijn VIM-commissies ingesteld voor het analyseren van de meldingen. De commissies verkeren in een opstartfase. Er is een Expertteam benoemd voor het analyseren van de meer risicovolle en complexe meldingen met de methode PRISMA en/of SIRE. De VIM-meldingen en verbeteracties worden opgenomen in de viermaandsrapportages. De effectiviteit van het VIM-proces wordt geëvalueerd in de jaarlijkse systeembeoordeling. De HKZ-audit in november 2013 is succesvol verlopen. Het resultaat daarvan is dat GGZ Drenthe ook de komende drie jaar het HKZ-certificaat mag dragen, waarbij wij als één van de eerste GGZ-instellingen in Nederland ook voldoen aan het addendum over patiëntveiligheid. Wij zien dat als een bevestiging voor ons streven om ondanks bezuinigingen en veranderingen onze zaken toch goed op orde te hebben en steeds te verbeteren.

Pagina 40 van 52


De vier pijlers waarop de inhoudelijke kant van het kwaliteitsbeleid wordt doorontwikkeld zijn  benutten van de resultaten van de klantervaring;  toepassen van de effectmeting;  vergroten van de patiëntveiligheid;  borgen van kwaliteit als integraal onderdeel van de werkprocessen. Hierbij sluiten we nauw aan bij de speerpunten van beleid van de brancheorganisatie GGZ Nederland, Zorgverzekeraars Nederland, Inspectie voor de Gezondheidszorg en ministerie van VWS. 4.6.3.

Suïcidepreventie

GGZ Drenthe investeert sinds een aantal jaren in suïcidepreventie door de deskundigheid van hulpverleners te vergroten die met suïcidaal gedrag te maken hebben. Hulpverleners worden getraind in specifieke gespreksvaardigheden en attitude die een aanvulling zijn op de al aanwezige kennis en kunde. Hulpverleners krijgen technieken aangereikt in het doorvragen naar suïcidegedachten. Deze methodiek sluit aan bij de multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. In het kader van het suïcidepreventieproject “Wacht Even!?” is een groot aantal medewerkers getraind in de toepassing van deze nieuwe richtlijn en opgeleid als aandachtsfunctionaris volgens het train de trainer principe. De aandachtsfunctionaris suïcidepreventie hebben vervolgens deze kennis overgebracht aan hun team. De aandachtsfunctionarissen worden twee keer per jaar bijgeschoold met de opdracht suïcidepreventie actueel te houden binnen hun team. Tevens is er een team voor ‘zorg voor nabestaanden van suïcide’ opgeleid. Ook zijn huisartsen geschoold in het herkennen en signaleren van suïcidaal gedrag. In het voorjaar van 2013 is een integrale interne audit uitgevoerd met als thema suïcidepreventie. De uitkomsten hiervan zullen worden verwerkt in een beleidsplan suïcidepreventie. Het suïcidepreventieproject “Wacht Even!?” is begin 2013 afgerond en overgedragen naar de lijnorganisatie. De portefeuille suïcidepreventie is belegd bij de geneesheer-directeur. In de multidisciplinaire richtlijn voor diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag wordt aanbevolen om suïcides van cliënten systematisch te evalueren in multidisciplinair verband. Onderzoek heeft laten zien dat dit leidt tot een afname van suïcide. Er zijn voorbereidingen getroffen om in 2014 een pilot te starten rond de toepassing van het KEHR-instrument (Kwalitatieve Evaluatie van het Handelen rond Suïcide). 4.6.4.

Dwang en Drang

In 2013 hebben alle opnameafdelingen van GGZ Drenthe voor het vijfde achtereenvolgende jaar meegedaan aan het project Terugdringen Dwang en Drang. Doel van het project is het terugdringen van het separeren en van toepassing van andere Middelen of Maatregelen zoals gedwongen voeding en fixatie. Bedoeling is een cultuuromslag te bereiken in benadering en bejegening van cliënten en daardoor minder te separeren. Daarmee sluit het project Dwang en Drang aan bij de herstelondersteunende zorg. Het jaar 2013 was gericht op het verder implementeren en borgen van het terugdringen van dwang en drang. In aansluiting op de hoofddoelstellingen van het vorige jaar is aandacht besteed aan de preventie van dwang en drang en aan het verminderen van langdurige dwangtoepassingen. Naar aanleiding van een bezoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg zijn vanaf de zomer de normen van de inspectie op dit terrein centraal komen te staan. Er is gestart met een interne audit op de afdelingen. Deze wordt in 2014 voortgezet. De nieuwe Kliniek voor Verslaving en Psychiatrie wordt in 2014 volledig betrokken bij de activiteiten in het kader van het terugdringen van dwang en drang. Ook met het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie wordt in 2014 meer samenwerking gezocht. In 2013 is de landelijke benchmark rapportage Argus 2012 opgeleverd. Voor GGZ Drenthe blijkt uit dit rapport dat wij minder separeren dan elders in Nederland en dat het aantal langdurige separaties zeer beperkt is. De gemiddelde duur van separaties is bij ons wel hoger dan elders in Nederland. Dit lijkt veroorzaakt te worden door relatief veel nachtelijke separaties. Ander opmerkelijk punt uit de rapportage is dat wij bij de keuze tussen separeren of dwangmedicatie beter dan gemiddeld aansluiten bij de wens van patiënten, als het gaat om kiezen Pagina 41 van 52


uit separeren of dwangmedicatie. De Argus benchmark rapportage biedt aanknopingspunten voor zorginhoudelijke verbeteringen op de afdelingen en voor verbetering van de technische ondersteuning van de registratie. De bestaande projectgroep Terugdringen Dwang en Drang zet haar activiteiten in 2014 voort. Daarnaast wordt ingezet op meer thematische georganiseerde bijeenkomsten die bijdragen aan de beoogde cultuuromslag en aan behoeften van medewerkers aan ondersteuning op dit gebied. 4.6.5.

Medicatiebeleid / farmacie

In 2012 stond medicatieveiligheid hoog op de agenda mede dankzij de (twee) bezoeken die de inspectie in het kader van dit onderwerp bij ons aflegde. Na het eerste bezoek is er een flink pakket aan maatregelen genomen om de medicatieveiligheid binnen GGZ Drenthe te vergroten. Bij het tweede bezoek werd beter gescoord, al bleef de inspectie kritisch over een aantal punten, die toen nog niet operationeel waren. Onder andere betrof dit het melden en analyseren van incidenten en de scholing van medewerkers op gebied van farmacotherapie. Inmiddels zijn deze punten grotendeels wel gerealiseerd. De bestuurder heeft een Commissie Farmacie ingesteld om de wisselwerking tussen de ziekenhuisapotheek, de Somatische Dienst en de Geneesmiddelencommissie aan de ene kant en de divisiedirecties aan de andere kant te verbeteren. 4.6.6.

Risicomanagement forensische psychiatrie

Het hele beleid én de operationele omgeving van de FPK zijn gebaseerd op het calculeren en managen van risico’s. Wij streven naar een optimale balans tussen behandeling en beveiliging, dat wordt vastgelegd in een individueel behandelplan. Wij onderscheiden drie niveaus van ‘beveiligende zorg’. Het eerste niveau betreft aspecten van directe beveiliging (materiële en personeelsmatige beveiliging). Het beveiligingsniveau (afsluitingen, cameratoezicht, persoonsbeveiliging etc.) van onze kliniek voldoet ruimschoots aan de eisen die aan een FPK mogen worden gesteld. Voor onze poliklinieken geldt dat de toegang en het vertrek van patiënten via een gecontroleerd systeem plaatsvindt (camera, persoonlijk toezicht en deursluizen). In augustus 2010 is de hele kliniek nog eens door een extern deskundige beoordeeld op beveiligingsrisico’s. Dit heeft geleid tot een aantal additionele aanpassingen binnen en buiten de kliniek. De samenstelling van de teams binnen de kliniek is zowel in getal als in weerbaarheid op het vereiste verantwoorde niveau. In 2011 is door bureau Plexus een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden het roosterbeleid te optimaliseren m.b.t. kwaliteit van zorg, veiligheid en doelmatigheid, rekening houdend met de belangen van patiënten, medewerkers en organisatie. Een aantal aanbevelingen uit dit onderzoek is inmiddels geïmplementeerd. Het tweede niveau van beveiliging is de beveiliging in de relationele context. Deze beveiliging is gebaseerd op de wederzijdse verstandhouding tussen ‘beveiligde’ (patiënt) en ‘beveiliger’ (hulpverlener/behandelaar). In de teams wordt voortdurend aandacht besteed aan het creëren en in stand houden van een constructief afdelingsklimaat en behandelmilieu. Binnen de kliniek is en wordt elke sociotherapeut en groepsbegeleider getraind in weerbaarheid en de-escalatietechnieken en tevens in BHV en EHBO. Met elke patiënt is een behandelovereenkomst gesloten, die als voorwaarde geldt voor behandeling. Deskundigheidsbevordering wordt gestimuleerd en gefaciliteerd, o.a. door deelname aan themabijeenkomsten. Alcohol- en drugscontroles worden regelmatig zowel systematisch als ad random uitgevoerd. Er zijn verschillende somatische screeningen voor het monitoren van risicogroepen. Door afdeling Research worden vanaf 2004 de incidenten op agressief gebied geregistreerd en geanalyseerd en ook wordt geregistreerd van welke incidenten aangifte is gedaan. De resultaten worden teruggekoppeld aan de commissie Bijzondere Voorvallen, waarna vervolgens verbeterplannen worden opgesteld.

Pagina 42 van 52


Het derde niveau van beveiliging wordt bepaald door de effectiviteit van de behandeling. Het doel is ‘state of the art’ behandeling, vastgelegd in de zorgprogramma’s: Voordeurprogramma, Psychotische kwetsbaarheid, Gedragscontrolestoornissen, Seksuele controlestoornissen en Verslaving. 4.6.7.

Brandveiligheid

Het thema brandveiligheid heeft Espria-breed hoge prioriteit binnen het veiligheidsbeleid. Voor GGZ Drenthe is begin 2013 een plan van aanpak opgeleverd om te komen tot een geïntegreerd brandveiligheidsbeleid. In dit kader wordt op alle locaties de bestaande en gewenste brandveiligheidsituatie geïnventariseerd. Daarbij wordt prioriteit gegeven aan de locaties waar 24-uurszorg wordt verleend. In 2013 is de inventarisatie van zes locaties afgerond en is opdracht verleend voor nog eens vier locaties. 4.6.8.

Klachtenbehandeling

De werkzaamheden van de Klachtencommissie voor cliënten in 2013 worden hieronder weergegeven.

Aantal klachten ingediend bij de klachtencommissie Aantal in behandeling genomen klachten Aantal afgehandelde klachten Aantal (deels) gegrond verklaarde klachten

Aantal 88 50 43 7

* door middel van hoorzitting of bemiddeling

De klachtencommissie is belast met de behandeling van klachten die op grond van de Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) en de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) ingediend kunnen worden door of namens cliënten van GGZ Drenthe, De Nieuwe Start, ’t Derkshoes en Zorg en Therapie Centrum Wittelte. Rond 1 juni verschijnt het jaarverslag van de klachtencommissie voor cliënten met cijfers en analyses rond ingediende en behandelde klachten, uitspraken, aanbevelingen, bemiddelingsgesprekken en reacties van divisiedirecties / bestuur. 4.6.9.

ROM

ROM (Routine Outcome Measurement) is een middel om effect van behandeling te meten. Zorgverzekeraars en GGZ Nederland hebben dit vorm gegeven in de Stichting Benchmark GGZ (SBG). SBG heeft een eigen databak, de Benchmark Rapportage module (BRaM). Benchmark vindt op twee onderdelen plaats: op het responspercentage van juist gemeten DBC’s en op het effect van behandeling. Binnen GGZ Drenthe ondersteunt het projectteam ROM de managers en medewerkers bij het uitvoeren van de ROM. ROM vormt een integraal onderdeel van de zorgprogrammering. Het projectteam ROM heeft zich in 2013 bezig gehouden met het verbeteren van de responspercentages door middel van de uitvoering van een ‘9-stappenplan’. Ook zijn de interne werkwijzen aangepast op de veranderde eisen van SBG. We werken samen met een vijftal collega-instellingen mee aan een pilot van SBG om het behandeleffect van de data van SBG te evalueren. Veel aandacht is besteed aan verbetering van de ondersteunende processen voor ROM. Dit heeft onder meer opgeleverd dat stuurinformatie met betrekking tot ROM beschikbaar is in het dashboard voor behandelaars en in BRaM.

Pagina 43 van 52


4.6.10. Innovatie en onderzoek Wetenschappelijk onderzoek GGZ Drenthe De COP (Commissie Onderzoek en Programma-Evaluatie) geeft onder andere advies aan de bestuurder over de stimulering van wetenschappelijk onderzoek en programma-evaluatie binnen GGZ Drenthe. Het afgelopen jaar zijn er elf interne onderzoeksvoorstellen ingediend bij de COP. Er is twee keer een beroep gedaan op het onderzoeksfonds. In totaal is er voor een bedrag van € 66.050 aan subsidiegelden toegekend vanuit het onderzoeksfonds. Het eindejaarssymposium met als thema “Trauma en psychische stoornissen” gehouden in het Drents museum werd door zowel door medewerkers als door collega’s van andere gezondheidszorginstellingen bezocht. Onderzoeksprogramma Psychosecircuit Binnen het Psychosecircuit vindt divers onderzoek plaats. De focus ligt op vroegdetectie van psychotische stoornissen, nieuwe behandelinterventies en deelname aan beloopstudies. Het Psychosecircuit is erkend met het TOPGGz keurmerk. Op het gebied van vroegdetectie zijn in 2013 zogeheten ‘vroege preventie teams’ gestart. De teams richten zich op het opsporen en behandelen van adolescenten met een risico op het ontwikkelen van een psychotische stoornis en meten het effect van de interventies. Binnen dit project wordt samengewerkt met GGZ Friesland, Lentis, Mediant en Dimence. Daarnaast is in het kader van vroegdetectie gestart met een zogeheten ‘apathiestudie’; in deze studie wordt de effectiviteit onderzocht van Trans Craniële Magnetische Stimulatie bij mensen met schizofrenie met overwegend negatieve symptomen, die notoir therapieresistent zijn. Het Psychosecircuit initieerde de volgende onderzoeken op gebied van behandelinterventies  PAT-studie naar dissociatiefenomen bij mensen met psychotische stoornissen.  MERIT (Metacognitieve Reflexcie en Inzicht Therapie): behandeling van mensen met schizofrenie, met een voorkeur voor mensen die als uitbehandeld zijn beoordeeld. Het doel is mensen middelen aan te reiken tot hernieuwde maatschappelijke participatie. In 2013 heeft eerst een pilot studie plaatsgevonden en vervolgens is gestart met een vierjarige studie  Antistigma in de wijk studie Het Psychosecircuit neemt deel aan de volgende onderzoeken op gebied van behandelinterventies:  Bitopertin-studie naar effect van antipsychotica bij mensen met blijvende psychotische symptomen en bij mensen met schizofrenie met negatieve symptomen  GROUP-studie. Tienjarig onderzoek waaraan diverse instellingen deelnemen naar 1000 mensen met die een eerste psychose hebben meegemaakt en hoe het hen vervolgens is vergaan. Vanuit het Psychosecircuit zijn 50 mensen gevolgd. Deze studie is in 2013 afgerond. Het Psychosecircuit neemt deel aan de volgende beloopstudies:  het vóórkomen van vitamine D deficiëntie bij mensen met schizofrenie en de effecten van het innemen van aanvullende vitamine D.  het terugdringen van polifarmacie  somatische comorbiditeit en genetische predispositie Aan de onderzoeken werken behandelaren en senior onderzoekers mee van het Psychosecircuit. De onderzoeken vinden plaats in nauwe samenwerking met het Rob Giel Onderzoekscentrum, het Universitair Medisch Centrum Groningen (Neuro Imaging Centrum) en de Vakgroep Klinische Psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen.

Pagina 44 van 52


Research Divisie Beveiligde Psychiatrie Binnen de Divisie Beveiligde Psychiatrie wordt doorlopend onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de diverse behandelprogramma’s. Daarnaast stonden in 2013 de volgende onderzoeksgebieden op de voorgrond:  Slaaponderzoek: Veel psychiatrische patiënten hebben een comorbide slaapstoornis. Het is bekend dat slapeloosheid een negatieve invloed kan hebben op het verloop van verschillende psychiatrische stoornissen en de respons op psychofarmaca. Het is dan ook van belang aandacht te hebben voor de slaapproblemen van patiënten, evenals kennis te hebben van slaapstoornissen en de effecten van psychofarmaca op de slaap. Daarom is in het Slaapcentrum van de Forensisch Psychiatrische Kliniek onderzoek gedaan naar de relatie tussen bepaalde psychofarmaca en slaapproblemen. De laatste jaren wordt steeds duidelijker dat slaapproblemen grote effecten kunnen hebben op het affectief functioneren. Een gebrek aan slaap brengt de emotieregulatie uit balans. Dit heeft gevolgen voor de mate waarin mensen hun emotionele impulsen kunnen beheersen. Dit kan gepaard gaan met een geringere frustratietolerantie en een toename in vijandigheid en agressief gedrag. Daarom is bij een groep klinische forensische patiënten onderzoek verricht naar de mate waarin zij slaapproblemen hebben, mogelijke oorzaken hiervoor en de relatie met impulsiviteit en agressie.  Behandeleffectiviteit bij specifieke patiëntenpopulaties: Brandstichters krijgen relatief vaak een forensisch psychiatrische behandeling opgelegd door de rechter. Ze blijken echter - ook na een forensisch psychiatrische behandeling - vaak te recidiveren. Voortbouwend op eerdere studies is in 2013 onderzoek gedaan naar de verschillen tussen brandstichters en niet-brandstichters. De nadruk ligt hierbij op een breed scala van behandelbare risicofactoren. In 2014 zal dit artikel worden afgerond en ingediend worden voor publicatie. Hoewel de forensisch psychiatrische populatie voornamelijk uit mannen bestaat, zijn er relatief veel vrouwelijke brandstichters. Internationaal onderzoek duidt erop dat vrouwelijke brandstichters andere kenmerken en risicofactoren hebben dan de mannelijke daders. In 2013 is de afdeling Research begonnen met een onderzoek naar de specifieke eigenschappen en risicofactoren van vrouwelijke brandstichters. Het onderzoek zal in 2014 worden afgerond.  Agressievragenlijsten: Om de agressiviteit van patiënten te meten wordt in TBS-instellingen veelvuldig gebruik gemaakt van zelfbeoordeling agressievragenlijsten. Omdat het onduidelijk is hoe geschikt deze vragenlijsten zijn voor (forensisch) psychiatrische patiënten is een onderzoek daarnaar gestart. Research Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie 2013 Een verstandelijke beperking is een ontwikkelingsstoornis die vaak gepaard gaat met psychische, emotionele en/of gedragsproblemen, met grote gevolgen voor de kwaliteit van leven van de betrokkenen en hun directe omgeving. Deels worden deze problemen veroorzaakt door factoren die direct te maken hebben met de verstandelijke beperking: de hersenafwijkingen die hieraan ten grondslag liggen zijn er meestal de oorzaak van dat ook de regulatie van impulsen, emoties en denkprocessen niet goed verlopen. Daarnaast kunnen mensen met een verstandelijke beperking minder goed omgaan met stress of onverwachte veranderingen, wat hen vatbaar maakt voor het ontwikkelen van psychische problemen. De diversiteit en samenhang van de problemen van mensen met een verstandelijke beperking brengt met zich mee dat het zorgaanbod gefragmenteerd is. Voorkomende problemen zijn immers niet alleen psychisch, maar ook lichamelijk, motorisch, cognitief en adaptief van aard. Begeleiding en zorg moeten dus voor iedere persoon op maat worden toegesneden. In de huidige situatie ontbreken vaak zowel de achtergrondinformatie over de persoonspecifieke problematiek, als over de effectiviteit van behandelvormen waarop dit maatwerk kan worden gebaseerd. Psychiatrische problematiek en afwijkend of onbegrepen gedrag hebben vaak een negatieve invloed op de kwaliteit van leven van mensen met een verstandelijke beperking en de mensen om hen heen. Het beschikbaar hebben en ontwikkelen van een optimale behandeling heeft daarom een hoge prioriteit. Wetenschappelijk onderzoek zou aan de basis van iedere behandelmethodiek moeten liggen. Helaas is onderzoek bij personen met een verstandelijke beperking sterk achtergebleven. Traditioneel worden zij vaak uitgesloten van deelname aan onderzoek. Dit is zeker het geval wanneer het gaat om mensen met een laag niveau van functioneren. Bovendien geldt dat het weinige onderzoek dat wel is gedaan teveel op zichzelf staat en daardoor slechts losse brokjes informatie oplevert die onvoldoende effect sorteren voor verbeteringen van de zorg buiten de directe onderzoeksgroep. Dit geldt nog sterker voor het onderzoek naar mensen met een verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek. Er is een ernstige kennislacune naar het voorkomen van psychiatrische Pagina 45 van 52


stoornissen als de werkzaamheid van behandelingen, zowel gedragsmatige als medicamenteuze bij mensen met een verstandelijke beperking. Juist in de meest kwetsbare groep is het minst bekend over bijvoorbeeld effectieve gedragsbeïnvloedende, niet-medicamenteuze behandeling van gedrags- of emotionele problemen, of over de effectiviteit en eventuele bijwerkingen van medicatie. Het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie (CVBP) heeft zich tot doel gesteld om expertise beschikbaar te stellen en uit te wisselen, behandelmethoden te ontwikkelen, onderzoek te stimuleren, het niveau van onderzoek naar een hoger peil te brengen en om het resultaat uit het onderzoek zo snel mogelijk te implementeren in de instellingen. De basis voor dit initiatief is gelegd doordat er in 2013 door het Zorgondersteuningsfonds € 1,1 miljoen beschikbaar is gesteld om dit mogelijk te maken. De relevantie van onderzoeksresultaten voor de dagelijkse praktijk kan worden geïllustreerd aan de hand van het recent uitgevoerde promotieonderzoek naar het afbouwen van medicatie door Gerda de Kuijper, AVG. Het onderzoek geeft inzicht in de effecten van langdurig gebruik van antipsychotica en de positieve effecten op de kwaliteit van leven van mensen met een verstandelijke beperking als deze medicatie wordt afgebouwd.

4.7.

Personeelsbeleid

4.7.1.

Resultaten van het personeelsbeleid

De dienstverlening van de Dienst PO&O stond het afgelopen jaar in het teken van de reorganisatie die in 2012 binnen GGZ Drenthe in gang is gezet naar aanleiding van budgetkortingen. Het ontwikkelen van beleid en procedures gericht op formatiebeheer, de voorbereiding van adviesaanvragen en het vormgeven en ondersteunen van mobiliteitstrajecten, naast andere bijdragen, deed een stevig beroep op de medewerkers van PO&O. Daarnaast ging in 2013 de aandacht uit naar de volgende speerpunten, gebaseerd op de kaderbrief 2013:  actualiseren en aanscherpen van de bedrijfsgezondheidszorg (verzuimpreventie en arbo-beleid);  versterken van de duurzame inzetbaarheid van medewerkers;  vergroten van de interne mobiliteit en flexibele inzet van medewerkers. De managers zijn en blijven verantwoordelijk voor de uitvoering van het HR-beleid van GGZ Drenthe, hierbij ondersteund en van advies voorzien door de adviseurs van alle disciplines binnen PO&O. In 2013 is een belangrijke vooruitgang geboekt met het project Bouwen aan functies. Dit project voorziet in een aanzienlijke reductie van het aantal functiebeschrijvingen. De functiestraten agogische functies, administratieve- en secretariële functies zijn afgerond. De functiestraten verpleegkundige functies en psychologische functies zullen in 2014 verder vorm krijgen. Daarnaast is er in 2013 is een nieuw introductieprogramma in gebruik genomen dat ervoor moet zorgen dat iedere nieuwe medewerker dezelfde informatie krijgt en dat hij/zij op de hoogte is van de belangrijkste zaken. Ook is de in 2012 vastgestelde gedragscode "Zo zijn onze manieren" in 2013 opnieuw onder de aandacht gebracht. De gedragscode vormt de basis van waaruit we herstelgericht werken vormgeven. In 2013 is gestart om met behulp van het Team Prestatieverbetering te onderzoeken waar binnen PO&O mogelijkheden liggen voor procesoptimalisatie. Vanuit onze rol en expertise zien wij het als een uitdagende taak om een bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van de bedrijfsvoering en zorgverlening en dat, daar waar het moet en verantwoord is, te doen met lagere kosten. GGZ Drenthe vraagt van haar medewerkers dat zij zich verbinden met de herstelgedachte en bijbehorende kernwaarden en gedragsregels naleven. In ruil hiervoor mogen de medewerkers van GGZ Drenthe verwachten hierin optimaal ondersteund en gefaciliteerd te worden door de inzet van passende HR instrumenten. De kernwaarden zijn een integraal onderdeel van de HR-strategie en het fundament onder het personeels-, organisatie- en opleidingsbeleid. Centraal hierin staat ‘verantwoordelijkheid nemen en verantwoordelijkheid krijgen’. Dit heeft zowel betrekking op de positie van de professionals in de organisatie als op de stijl van leidinggeven. Herstelgericht werken vraagt om een zekere ‘vrije regelruimte’ voor professionals en teams om samen met de cliënt en diens naasten te zoeken naar de voor die cliënt beste oplossingen voor zijn problemen. Pagina 46 van 52


Het streven is om verantwoordelijkheden en bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie te leggen. Tegelijkertijd dient de verleende zorg aan de professionele normen te voldoen en dienen prestatiedoelstellingen (bijvoorbeeld t.a.v. ROM, productiviteit en zorgprogrammering) te worden gehaald. GGZ Drenthe is gestart met een proces van integrale organisatieontwikkeling waarbij het ontwikkelen van een teamconcept en leiderschap op alle niveaus een belangrijk onderdeel is. 4.7.2.

Opleidingen

De ontwikkeling van talenten van de medewerkers van GGZ Drenthe vraagt om een continue investering in opleiding, scholing en persoonlijke ontwikkeling. In een tijd waarin mensen en middelen schaarser worden staat afdeling Opleidingen voor de uitdaging om nieuwe en andere manieren van deskundigheidsbevordering en scholing aan te bieden, die medewerkers maximaal faciliteren om kwalitatief goede zorg te kunnen bieden aan de cliënten van GGZ Drenthe. Voor het leren, ontwikkelen en scholen van medewerkers, waarbij de focus ligt op de eigen verantwoordelijkheid voor het op peil houden van benodigde competenties, is in 2013 het zgn. Leerportaal geïmplementeerd. In 2014 wordt dit systeem uitgebreid door het inrichten van beroepsprofielen per discipline en per cluster. Daarnaast ondersteunde Opleidingen vanuit het eigen vakgebied de organisatieverandering van GGZ Drenthe waarbij een meerjarenbeleidplan werd opgesteld als onderdeel van de HR-visie, met specifiek het beschrijven van een visie op leren en opleiden. 4.7.3.

Verzuimbeleid en arbeidsomstandigheden

Verzuimsignaal is geïmplementeerd en de procedure voor ziek- en herstelmeldingen is herschreven. Daarnaast is door de re-integratieadviseur/arbeidsdeskundige het format voor de kwartaalrapportage ziekteverzuim aangepast en gaat hij bij zijn werkzaamheden gebruik maken van de Work Ability Index (WAI, een wetenschappelijk onderbouwde vragenlijst die het werkvermogen van werknemers in hun huidige functie meet). Eind 2013 zijn er basis-verzuimtrainingen gegeven voor leidinggevenden die een opfristraining wilden of die deze nog niet eerder gevolgd hebben. Begin 2014 starten de vervolgverzuimtrainingen, waaraan deelname verplicht is. Het verzuimpercentage was over geheel 2013 5,1%. Onze doelstelling was 4,5%. Medewerkers moeten zich zo veilig mogelijk voelen in het werk en op de werkplek. Deze veiligheid wordt primair gerealiseerd door een open transparante wijze van communiceren en samenwerken. Er moet een cultuur zijn waarin men elkaar kan aanspreken en ondersteunen. In 2013 zijn een tweetal belangrijke zaken in gang gezet die een veilig arbeidsklimaat ondersteunen, te weten de RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie) en de voorbereidingen voor de digitale registratie van ongevallen en incidenten. Tevens is gestart met het opvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) bij nieuwe medewerkers. Daarnaast zal begin 2014 een zorgvuldige check worden uitgevoerd op de uitkomsten van het proces van BIG-herregistratie van verpleegkundige functies. In 2014 zullen de (bijna) ongevallen en incidenten van medewerkers, stagiaires en vrijwilligers worden geregistreerd in het Veiligheids Management Systeem (VMS) en zal vanuit dit systeem periodiek worden gerapporteerd. De RI&E is in de tweede helft van 2013 uitgezet. Maatregelen worden geïnventariseerd per organisatieonderdeel en beleidaspecten worden GGZ Drenthe-breed opgepakt. In 2014 zullen leidinggevenden met behulp van deze applicatie zelf risico’s en knelpunten kunnen bijhouden en kunnen vastleggen welke maatregelen zij hebben getroffen. De arbocoördinator van PO&O zal dit proces monitoren en ondersteunen.

Pagina 47 van 52


4.8.

Financieel beleid

4.8.1.

Jaarrekening GGZ Drenthe 2013

De jaarrekening is opgesteld conform de Regeling Jaarverslaggeving Zorginstellingen (RJZ). In het jaarverslag is segmentering verplicht; dit houdt in: het verschaffen van informatie aan de gebruiker van de jaarrekening, over de verschillende zorgen overige activiteiten die een zorginstelling ontplooit, en de daarmee verbonden kosten en opbrengsten. In 2013 is de prestatiebekostiging in de Zorgverzekeringswet doorgevoerd en dit heeft samen met verschillende eisen en normen van zorgverzekeraars en het uitvoeren van materiele controles door zorgverzekeraars met terugwerkende kracht van 5 jaar geleid tot landelijke onzekerheden in de controle van de omzetbepaling. Dientengevolge is er door de NBA een audit alert in april 2014 uitgevaardigd op grond waarvan accountants geen goedkeurende verklaringen bij jaarrekeningen van GGZ instellingen afgeven. Voor een nadere uiteenzetting van deze problematiek verwijzen wij naar de jaarrekening 2013 van GGZ Drenthe. 4.8.2.

Exploitatieresultaat 2013

Het exploitatieresultaat van GGZ Drenthe over het jaar 2013 bedraagt € 1.084.000 positief. Hierin is begrepen een gevormde reorganisatievoorziening ultimo 2013 van € 1.622.000. Het genormaliseerd resultaat (zonder bijzondere posten zoals getroffen reorganisatievoorziening) is € 2.789.000. Het resultaat 2013 is toegevoegd aan het eigen vermogen. 4.8.3.

Productie

GGZ Drenthe heeft in 2013 beperkte overproductie gehad. De totale overproductie bedraagt € 0,2 miljoen, waarvan € 0,1 miljoen in het AWBZ-gefinancierde segment en € 0,1 miljoen Justitie-productie. De gerealiseerde productie 2013 is geëxtrapoleerd naar totale DBC-productie voor het schadelastjaar 2013 en blijft op basis hiervan binnen het totaal van de DBC-afspraken 2013.

Pagina 48 van 52


4.8.4.

Resultaatanalyse

De bedrijfsopbrengsten zijn ten opzichte van 2012 met € 5,0 miljoen gestegen, hetgeen geheel wordt veroorzaakt door hogere gebudgetteerde zorgprestaties. Hierin is rekenfactor part B begrepen. Het extern budget is toegenomen met prijsindexeffecten (€ 0,7 miljoen) en door uitbreiding van zorg aan verstandelijk beperkte psychiatrische patiënten (€ 1,5 miljoen). Anderzijds zijn de intensiveringmiddelen AWBZ (€ 1,3 miljoen) komen te vervallen en zijn er tariefkortingen ZVW en Justitie (€ 0,3 miljoen) doorgevoerd. De bedrijfslasten incl. financiële baten en lasten zijn ten opzichte van 2012 met € 5,1 miljoen gestegen. Hierin is € 1,6 miljoen lasten getroffen reorganisatievoorziening begrepen. Zonder deze voorziening zijn de bedrijfslasten met € 3,5 miljoen toegenomen. Deze toename houdt deels verband met uitbreiding van zorg aan verstandelijk beperkte psychiatrische patiënten. Daarnaast hebben er voor crisiszorg uitplaatsingen bij andere instellingen plaatsgevonden. Aangezien er vanaf 1 januari 2013 nog steeds geen CAO voor de GGZ-sector is afgesloten zijn er geen CAO-effecten in 2013 gerealiseerd. Vanwege de overgang van ICT-personeel naar het SSC Espria heeft er een verschuiving van personeelskosten naar overige bedrijfskosten plaatsgevonden (effect € 2,5 miljoen). Het gemiddelde aantal personeelsleden over het boekjaar kan als volgt worden gespecificeerd:

Psychiatrie Centrale diensten

4.8.5.

2013 FTE 1.564 379 1.943 =====

2012 FTE 1.542 414 1.956 =====

Financiële positie ultimo 2013

Eigen Vermogen Het eigen vermogen, bestaande uit stichtingskapitaal, algemene reserves, reserve aanvaardbare kosten en bestemmingsreserves, bedraagt ultimo 2013 19,6% van de som bedrijfsopbrengsten. GGZ Drenthe heeft als doelstelling een budgetratio van minimaal 15% en maximaal 20% en realiseert deze doelstelling ultimo 2013 nagenoeg. Financiële ratio’s Een belangrijke indicator voor de relatieve vermogenspositie van GGZ Drenthe is de solvabiliteit. De solvabiliteit wordt bepaald als de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen. Bedragen (x € 1.000) Eigen vermogen Totaal vermogen Solvabiliteit

2013 32.042 191.990

2012 30.958 189.632

16,7%

16,3%

De solvabiliteit is in 2013 verbeterd door het gerealiseerde exploitatieresultaat 2013. Anderzijds heeft de eerst in 2014 ontvangen afrekening opbrengstverrekening DBC’s 2012 een verlagend effect van 0,8%; bij volledige ontvangst in 2013 zou de solvabiliteitsratio 17,5% hebben bedragen. Financiers hanteren veelal een minimumsolvabiliteit van 10% en beschouwen 15% als toereikend. Een andere belangrijke indicator is de current ratio (liquiditeitsratio). Deze geeft inzicht in de mate waarin GGZ Drenthe aan haar verplichtingen op korte termijn kan voldoen en wordt bepaald als de verhouding tussen de vlottende activa en vlottende passiva. Voor de beoordeling van de current ratio wordt als vuistregel gehanteerd dat deze groter dan 1 dient te zijn. Pagina 49 van 52


Bedragen (x € 1.000) Vlottende activa Vlottende passiva Current ratio

2013 56.599 69.821

2012 50.441 66.426

0,81

0,62

De current ratio is in 2013 verbeterd door kasstroom uit operationele activiteiten. 4.8.6.

Voorzieningen

De voorzieningen zijn per saldo met € 2,0 miljoen toegenomen. Dit betreft voor € 1,6 miljoen getroffen reorganisatievoorziening in verband met in 2013 voorbereide en in 2014 uit te voeren reorganisaties. 4.8.7.

Verwachte gang van zaken 2014

Op basis van de afzonderlijke afspraken met alle zorgverzekeraars is het budget voor 2014 ca. 1,7% lager. De ontwikkelingen richting Generalistische Basis GGZ, het scherpere inkoopbeleid van zorgverzekeraars zijn naast kortingen op de langdurige AWBZ zorg en Justitiële zorg hierop van invloed. De effecten hiervan, maar ook de effecten vanuit de prestatiebekostiging DBC’s maken een verdere personeelsreductie in 2014 noodzakelijk. Inmiddels zijn er reorganisatieplannen vastgesteld, die tot een verlies aan werkgelegenheid van ca. 60 fte leiden. In 2014 gaat de aandacht dan ook specifiek uit naar zorgvuldige en tijdige afbouw van de personeelsafbouw. Daarnaast blijft de DBC-systematiek en de overgang naar Generalistische Basis GGZ permanente sturing op productiviteit en inzet van een passende behandelmix vragen. Door integrale toepassing van zorgprogramma’s kan de gemiddelde behandelduur verkort worden en kunnen er meer cliënten behandeld worden. De productieafspraken per zorgverzekeraar en de door verzekeraars gestelde voorwaarden (waaronder die met betrekking tot het hoofdbehandelaarschap) zullen continu gemonitord worden, zodat tijdig afstemming met de afzonderlijke zorgverzekeraars kan plaatsvinden. In 2014 worden verdere efficiencyverbeteringen doorgevoerd en geldt een rendementseis van 2% excl. frictiekosten. Voor 2014 is er voor € 4 miljoen investeringen nieuwbouw en € 5,6 miljoen overige investeringen (ook renovaties) begroot. Voor de investering nieuwbouw is inmiddels een langlopende lening van € 4 miljoen afgesloten. In 2014 zal de opbrengstverrekening DBC’s 2012 van € 12,8 miljoen worden afgerekend en vindt verlaging van het rekening-courantkrediet met € 5 miljoen plaats. In de overige financieringsverhoudingen worden beperkte veranderingen voorzien.

Pagina 50 van 52


Personalia 2013 raad van bestuur*

Marco Meerdink Tiana van Grinsven John Kauffeld Anton Zuure

bestuurder

Erik van der Haar

divisiedirecteur behandelzaken Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie divisiedirecteur bedrijfsvoering Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie divisiedirecteur behandelzaken Beveiligde Psychiatrie divisiedirecteur bedrijfsvoering Beveiligde Psychiatrie divisiedirecteur Kinder- en Jeugdpsychiatrie en Indigo

Hans van der Sluis

geneesheer-directeur

Willeke van der Plas

manager Somatische Dienst manager Finance & Control manager Personeel, Organisatie & Opleidingen management Facilitair Bedrijf

Jenneken Kappert Luit Nieboer Roelof Kraak Roelien van der Knaap Rienk van der Ley Bert Groen Rob Tuin

bestuurssecretaris / manager Bestuursdienst manager Marketing & Communicatie manager Vastgoed manager Administratieve Organisatie / Interne Controle A-Opleider (opleiding tot psychiater) P-Opleider (opleiding tot psycholoog) Opleider VS (opleiding verpleegkundig specialist)

(voorzitter)

Rien Kooijman Peter van der Noord Petra de Rijke Mathé Arends

per 7 mei 2013

Janneke Wilpshaar Ronald Goos Marcel Gemmer Leo Timmerman Anja Meijer Alice Vegter Hettie Aardema

tot 1 oktober 2013 per 1 oktober 2013

* de raad van bestuur van GGZ Drenthe bestaat uit de leden van de raad van bestuur van Espria

Pagina 51 van 52


Contactgegevens GGZ Drenthe algemeen bezoekadres: Dennenweg 9, 9404 LA Assen postadres: Postbus 30007, 9400 RA Assen telefoon: (0592) 33 48 00 e-mail: [email protected] website: www.ggzdrenthe.nl zie onze website voor de adressen van de diverse vestigingen Aanmeldcentrum- en Informatiecentrum algemeen telefoon: (0592) 74 14 14 of (0592) 74 14 00 (voor verwijzers) e-mail: [email protected] [email protected] (voor verwijzers) telefoon buiten kantooruren: (0592) 33 48 00 Forensisch Aanmeld- en Informatiecentrum (FAIC) (voor verwijzers) telefoon: (0592) 33 46 00 e-mail: [email protected] telefoon buiten kantooruren: (0592) 33 48 00 Indigo Drenthe postadres: telefoon: e-mail:

Postbus 10029, 9400 CA Assen (0592) 33 41 97 [email protected] [email protected] (voor verwijzers)

© 2014 GGZ Drenthe, Assen, NL. Aan deze tekst kunnen geen rechten worden ontleend.

G-COR010 (0614)

Pagina 52 van 52

JAARVERSLAG 2013 Jaarverslag GGZ Drenthe 2013

Recommend Documents