jaarverslag 2013
jaarverslag 2013
1
Inhoud
Inleiding
4
1. Prestaties
6
Prestatie indicatoren
7
Vestigingen
7
Waalre
8
Digitaal
8
2. Op weg naar een nieuwe bibliotheek
10
Een nieuwe invulling van de missie
11
Van wijkbibliotheken naar één centrale Bibliotheek
11
Vastgoed
14
Programmalijn 1: De kenniswerkplaats
15
Programmalijn 2: Wijzer! met taal en media
16
3. Bibliotheek in Bedrijf
18
Financieel beleid en resultaat
19
Personeel
19
Vrijwilligers en stages
21
Statutaire gegevens
22
Ondernemingsraad
22
Medewerkerstevredenheidsonderzoek
22
4. Vooruitblik
24
26
Bijlagen
Inleiding
4
Een andere koers Een intensief expert-traject leverde in 2012 de meerjarenvisie “Odyssee Bibliotheek Eindhoven 2013-2017” op. De bibliotheek houdt de kerntaak overeind: ‘het faciliteren van de persoonlijke ontwikkeling van burgers’, maar vult die anders in. Het uitlenen van boeken op verschillende wijklocaties bouwen we af, en in plaats daarvan concentreren we ons op twee hoofdtaken. Ten eerste het educatief programma Wijzer! in samenwerking met scholen, en ten tweede de Kenniswerkplaats: een centrum voor media, educatie en persoonlijke ontwikkeling. Vanuit de centrale vestiging in De Witte Dame biedt de bibliotheek een aantrekkelijk programma aan waarbij de inwoners van Eindhoven zich op allerlei manieren kunnen ontwikkelen. Speerpunten daarbij zijn, in lijn met de ambitie van de stad Eindhoven: technologie, design en kennis. De boekencollectie speelt hierin uiteraard nog altijd een belangrijke rol. Om de sociale functie die sommige wijkfilialen hadden te behouden ontwikkelden we het idee van de Sociale Wijkbibliotheek. Vanwege de krappe financiële ruimte, een gevolg van de gemeentebezuinigingen, werkten we in de meerjarenvisie verschillende scenario’s uit. Zo werd inzichtelijk gemaakt wat er met verschillende budgetten mogelijk zou zijn. Deze alternatieven legden we voor aan de gemeenteraad. Het jaar 2013 stond voor de Bibliotheek Eindhoven in het teken van onzekerheid. Het wachten op de besluitvorming door de gemeenteraad was lang, en daarmee groeide de onzekerheid over de taken die de Bibliotheek Eindhoven nog zou gaan vervullen. Door het raadsbesluit op 23 april kwam aan die grote onzekerheid een eind. De raad koos voor variant 2 (met aanpassingen). Daarmee kreeg de Bibliotheek Eindhoven 3 opgaven: • van wijkbibliotheek naar bibliotheek op school; • van centrale uitleen naar kenniswerkplaats; • organisatie-verandering. De omvang van de gemeentelijke subsidie werd fors verminderd en we moesten afscheid nemen van 21 medewerkers. De ingrijpende veranderingen stapelden zich in hoog tempo op. In deze moeilijke en vaak emotionele omstandigheden gingen de medewerkers loyaal aan de slag met het opbouwen van de bibliotheek volgens de nieuwe visie. Later in het jaar kreeg de organisatie weer twee tegenvallers te verwerken. In oktober verliet de directeur/bestuurder de bibliotheek, in december volgde het hoofd bedrijfsvoering. De Raad van Toezicht vond spoedig een interim bestuurder, in de persoon van Albert Kivits. Hij kreeg de opdracht om de Bibliotheek Eindhoven door een moeilijke periode heen te leiden, met de visie als basis. Dit jaarverslag is de weergave van een overgangsperiode, waarin we zochten naar de juiste richting en vertaling van de visie. Wij verwachten dat we in het volgende jaarverslag meer kunnen berichten over de vernieuwde positie en onze maatschappelijke resultaten. Albert Kivits
jaarverslag 2013
5
1
6
Prestaties
Prestatie indicatoren: een heroriëntatie Tussen 1 september en 1 december 2013 zijn drie vestigingen van de Bibliotheek Eindhoven gesloten. Er zijn bibliotheekpunten in scholen voor in de plaats gekomen, de vestigingen zijn met beperkte openingstijden en veelal bemand door vrijwilligers open gehouden tot het moment van sluiting. Het aantal getelde bezoekers is mede als gevolg hiervan gedaald. Het tellen van de bezoekers is in de bibliotheekpunten niet mogelijk. De resultaten t.a.v. het aantal bezoekers in 2012 zijn dan ook niet te vergelijken met die van 2013. (*) Het aantal betalende leden is fors afgenomen (26,4%). Bij het inrichten van de bibliotheekpunten op scholen zijn er veel niet-betalende jeugdleden ingeschreven. Hierdoor is het totaal aantal leden heel licht gestegen met 1,2 %.
Indicator
Resultaten 2012
Resultaten 2013
Totaal aantal leden
51.796
52.424
Betalende leden
25.735
18.942
1.657.507
1.129.965
Bezoekers
914.276
571.671 (*)
Bezoekers website
435.009
288.893
1.811.584
2.046.357
Uitleningen
Pageviews
Ledenaantallen Bibliotheek Eindhoven
40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 -
jan-12
jan-13 volwassenen
jan-14 jeugd
Van vestigingen naar Bibliotheekpunten Tot 1 september 2013 beschikte de Bibliotheek Eindhoven over 1 centrale vestiging, 7 wijkvestigingen en 1 bibliotheekpunt in Vitalis Berckelhof. Tussen 1 september en 1 december sloten de wijkvestigingen Meerhoven, Stratum en Mensfort en bibliotheekpunt ‘t Slot. Nieuwe bibliotheekpunten werden ingericht in verschillende scholen in Eindhoven: ‘t Startblok, Beppino Sarto, Louis Buelens, De Boog, ‘t Slingertouw (Grasrijk), ‘t Slingertouw (Waterrijk), De St@rtbaan, De Schelp, De Talisman, Floralaan, De Wilakkers, De Hasselbraam, De Springplank, Hanevoet, De Kameleon, Karel de Grote, De Troubadour, Boschakker, De Hobbitstee, Atalanta, De Opbouw en Fellenoord. In Waalre zijn bibliotheekpunten ingericht op de basisscholen De Meent, De Drijfveer en de Brede school. Niet alle scholen in wijken waar filialen zijn gesloten, zijn per 2013 ingericht met een bibliotheekpunt. Op verzoek van jaarverslag 2013
7
die scholen wordt de bibliotheek in 2014 ingericht. Door ruimtegebrek zagen enkele scholen in 2013 af van een bibliotheek op school. In 2014 zal met deze scholen verder worden overlegd over de mogelijkheden. Het bezoekersaantal daalde, net als in 2012, in alle vestigingen. De onduidelijkheid rond de sluiting van de wijkvestigingen speelde hierbij een belangrijke rol.
Bezoekersaantallen vestigingen 2013 Vestiging
Datum sluiting
Centrum
Getelde bezoekers 341.092
Achtse Barrier
35.276
Meerhoven
01-09-13
13.433
Mensfort
01-12-13
31.595
Stratum
01-10-13
35.403
Strijp
18.193
Vaartbroek
49.968
Woenselse Heide
46.711
Woenselse Heide
63.562
Waalre Sinds oktober 2012 is de Bibliotheek Eindhoven verantwoordelijk voor de dienstverlening voor de gemeente Waalre. In 2013 is het totaal aantal leden toegenomen met 11%, het aantal betalende leden met 41,8%.
Indicator Totaal aantal leden Betalende leden Uitleningen
Resultaten 2012 vanaf oktober
Resultaten 2013
2.050
2.275
306
434
9.686
49.278
De bibliotheekpunten in Waalre zijn niet voorzien van bezoektellers.
Digitaal Het is heel opvallend dat ondanks het feit dat er minder leden zijn, het aantal bezoeken aan de website is toegenomen. Steeds meer leden vinden de weg om zelf online hun bibliotheekzaken te regelen. De bibliotheek-app van de aanbieder Cubiss werd door 1.579 leden gebruikt, een stijging van bijna 50% ten opzichte van het jaar er voor (meting september). BNL, de organisatie die zich bezig houdt met de landelijke digitalisering van bibliotheken, werkte hard aan de verschillende onderdelen van de landelijke infrastructuur. Bibliotheek Eindhoven is hier volledig op aangesloten. Zo is de website ingericht volgens de WaaS en deed de bibliotheek mee aan de e-bookcampagne Vakantiebieb. Ook promootten we de geïntroduceerde Luisterbieb onder onze leden.
8
jaarverslag 2013
9
2
10
Op weg naar een nieuwe bibliotheek
Een nieuwe invulling van de missie Twee programmalijnen De missie van de Bibliotheek Eindhoven is: ‘Wij faciliteren de persoonlijke ontwikkeling van burgers.’ Na het raadsbesluit van 23 april werd duidelijk hoe de Bibliotheek Eindhoven nieuwe invullingen kon geven aan deze missie. De grootste verandering, die voor veel inwoners van Eindhoven direct merkbaar was, was de sluiting van de wijkbibliotheken. Vanuit één bibliotheek in het centrum van Eindhoven konden nu twee programmalijnen concreet worden ingevuld: de Kenniswerkplaats die vooral voor volwassenen bedoeld is, en het jeugdprogramma Wijzer!. Bestaande activiteiten vonden een plek in de nieuwe programma’s, én we ontwikkelden nieuwe initiatieven. Sommige daarvan waren succesvol, andere bleken minder goed te werken. De contouren van de bibliotheek in de nieuwe vorm werden dit jaar voorzichtig wat duidelijker. Het zijn de eerste, soms wankele stappen op weg naar een stabiele, toekomstbestendige Bibliotheek Eindhoven. Directiewissel Eind augustus 2013 gaf directeur/bestuurder Thijs Kuipers te kennen dat hij per 1 oktober zijn functie zou neerleggen. Als reden gaf hij aan dat hij de steun van de Raad van Toezicht bij het uitvoeren van de koersverandering als ‘te beperkt’ ervoer. In de persoon van Albert Kivits is een interim directeur/bestuurder gevonden. Hij nam per 1 oktober 2013 de bestuurs- en directiebevoegdheden op zich. Reorganisatie Met het oog op de nieuwe koers werd kritisch naar de organisatie gekeken. Op 1 juni 2013 presenteerde de directie het Organisatieplan.
Van wijkbibliotheken naar één centrale bibliotheek Sluiting wijkbibliotheken Een belangrijk gevolg van het raadsbesluit was de definitieve keuze voor sluiting van de wijkbibliotheken. In 2013 zijn de vestigingen Meerhoven, Stratum, Bibliotheekpunt ’t Slot en Mensfort dicht gegaan. Sinds december 2013 zijn de wijkfilialen Strijp, Vaartbroek, Achtse Barrier en Woenselse Heide nog beperkt open gehouden door vrijwilligers. In de buurten waar een wijkfiliaal is gesloten, kunnen de leners gratis gebruik maken van het thuisbezorgen van boeken. In mei 2014 sluit de laatste wijkvestiging.
jaarverslag 2013
11
12
De gemeenteraad heeft meermaals haar zorgen uitgesproken over het verdwijnen van de ontmoetingsfunctie en het uitlenen aan volwassenen door de wijkbibliotheken. Om hieraan tegemoet te komen is in het experttraject de sociale wijkbibliotheek geïntroduceerd. Vrijwilligers zetten deze sociale wijkbibliotheken op in de verschillende buurten. Bibliotheek Eindhoven ondersteunt deze initiatieven met boeken en boekenkasten uit de gesloten vestigingen. Een voorstel van de bibliotheek om dit proces professioneel te ondersteunen, is door de gemeenteraad niet gehonoreerd. Herinrichting centrale Bibliotheek: actualiteit en zelfredzaamheid Op 9 december 2013 werd na een korte verbouwing de Centrale Bibliotheek in De Witte Dame heropend. Deze makeover was noodzakelijk om met minder personeel bezoekers toch goed van dienst te kunnen zijn en de veiligheid en het veiligheidsgevoel voor personeel en bezoekers te verbeteren. De bibliotheek is overzichtelijker en logischer ingedeeld. Boeken worden op een meer inspirerende manier gepresenteerd. Afhankelijk van het thema worden zij in verschillende ‘werelden’ geplaatst. Die werelden zijn: Leven & Liefde, Literatuur & Cultuur, Spannend & Actief, Beeld & Geluid en Wetenschap. In de presentatie van deze collectie actuele en populaire titels is de kaft goed zichtbaar en valt het oog makkelijker op iets waar de bezoeker misschien niet direct naar zoekt. De andere titels uit de collectie blijven beschikbaar; die kunnen worden aangevraagd. En via Interbibliothecair leenverkeer (IBL) kunnen leden van de bibliotheek ieder boek dat in Nederland aanwezig is aanvragen en lenen. Hier staat wel een kleine vergoeding tegenover. Ook de jeugdafdeling is vernieuwd en ingericht in dezelfde stijl als de bibliotheekpunten op de spilcentra. Op de afdeling zijn diverse materialen te vinden voor de jeugd in de leeftijd van 0 tot 12 jaar. Het assortiment biedt verdieping en voorziet tevens in de leesbehoefte van kinderen die bijvoorbeeld niet in Eindhoven naar school gaan, of (nog geen) toegang tot een bibliotheek op school hebben. Door heldere bewegwijzering en duidelijke instructies over wat men waar kan vinden en doen is de gast grotendeels zelfredzaam in de bibliotheek. Hierdoor hebben de medewerkers meer tijd voor het beantwoorden van vragen en adviseren van bezoekers, of het aanvragen van materialen bij andere bibliotheken. Bibliotheekcafé In de heringerichte bibliotheek bleef het café behouden. Hier kunnen bezoekers onder het genot van koffie – bereid door een gediplomeerde barista – of een lunch ontspannen, werken, een tijdschrift lezen of elkaar ontmoeten. Ook verzorgt het Bibliotheekcafé de catering bij vergaderingen en activiteiten in de bibliotheek. Het Bibliotheekcafé is een erkend leerwerkbedrijf waar studenten van o.a. het Summacollege, de Mytylschool en De Rooi Pannen relevante werkervaring opdoen. Bookcrossing-zone In samenwerking met het van Abbe Museum heeft Ben Landau, student aan de Design Academy Eindhoven, een officieel Bookcrossingpunt ingericht in de Witte Dame. Bookcrossing is een concept waarbij mensen boeken met elkaar uitwisselen door ze op een willekeurige plek of een ‘Bookcrossing-point’ achter te laten. Dit wordt ondersteund door een online platform zodat men de reis van het achtergelaten boek kan volgen en met volgende lezers in contact kan komen. Het uitgangspunt is mensen met elkaar te verbinden via boeken. Luisterbieb-app In november breidde de Bibliotheek de LuisterBieb-collectie uit met nieuwe literaire luisterboeken en hoorcolleges van bekende hoogleraren. Deze app werd ook onder de aandacht gebracht van de leden van de Bibliotheek Eindhoven. In Nederland maken meer dan 25.000 vaste luisteraars gebruik van de 250 luisterboeken. De collectie is gratis voor iedereen te beluisteren.
jaarverslag 2013
13
Vastgoed Eigendom en huur de Witte Dame De Design Academy en de Bibliotheek Eindhoven hebben de Witte Dame mee helpen redden van de sloophamer. In mei 1998 volgde de heropening door de toenmalige minister van OCW, Jo Ritzen. In 2006 verkochten Van Straten en Heijmans hun aandelen aan de Design Academy en de Bibliotheek en werden de Design Academy en de Bibliotheek Eindhoven de enige aandeelhouders van De Witte Dame Monumenten bv. Na het vertrek van Philips Design, de Krabbedans en StudioM10 uit de Witte Dame nam de leegstand fors toe. De leegstand legde een grote druk op de tijd en capaciteit van de Design Academy en de Bibliotheek om nieuwe huurders te vinden en het beheer en onderhoud adequaat te regelen. Daarnaast waren de bestuurders van de Design Academy en de Bibliotheek, ook bestuurders van De Witte Dame Monumenten bv. Een dubbele petten-situatie die de Raad van Toezicht van de Bibliotheek zo snel mogelijk opgelost wilde zien. Naast eigenaar was de Bibliotheek Eindhoven ook huurder. Door de sterk verminderde gemeentelijke subsidie moest er ingrijpend in de personeelsomvang worden gesneden en ook in het aantal te huren vierkante meters. Via een reorganisatie is het aantal medewerkers fors teruggebracht. De hoeveelheid gehuurde ruimte terugbrengen was een lastige opgave. Het huurcontract loopt tot 1 januari 2028 en zou een afkoopsom vergen van meer dan 4 miljoen euro. Design Academy en de Bibliotheek Eindhoven hebben in nauwe samenwerking met gemeente Eindhoven enkele scenario’s voor de Witte Dame uitgewerkt en zijn gesprekken gestart met een potentiële koper. De inzet van de Bibliotheek is de overdracht van het beheer en onderhoud aan een nieuwe eigenaar en het verminderen van het aantal te huren vierkante meters. Met deze exercitie verminderen het risico en de huisvestingskosten voor de Bibliotheek Eindhoven en kan de focus volledig worden gelegd op de kerntaken van de Bibliotheek. Verhuur vergaderzalen Om de ruimte zo goed mogelijk te exploiteren heeft de bibliotheek gedeeltes die niet permanent in gebruik zijn, ingericht als vergaderzalen voor extern gebruik. Deze zalen zijn geschikt voor groepen van 6 tot maximaal 80 personen. Ze zijn voorzien van moderne presentatiemiddelen en worden verhuurd aan bijvoorbeeld leeskringen en cursusaanbieders. Ook het Jeugdtheater en de Paradigmaruimte zijn het afgelopen jaar regelmatig verhuurd, voor bijvoorbeeld boekpresentaties of taalcursussen. In 2013 huurden de volgende partijen structureel ruimte van de bibliotheek: ECLG (Expertise Centrum Leren en Gedrag), Nieuwerwets.tv en de Volksuniversiteit. Verder waren op regelmatige basis in huis voor cursussen/bijeenkomsten: Sagènn (aanbieder van inburgeringscursussen), Gaby Wertenbroek (leeskringen) en de Write Club van Henk van Straten. Ook de stadsredactie van het Eindhovens Dagblad vond een tijdelijke werkplek in de bibliotheek.
14
Programmalijn 1: De Kenniswerkplaats De Bibliotheek Eindhoven heeft in 2013 verder vorm gegeven aan de Kenniswerkplaats. Samen met mensen die hun eigen expertise en kennis willen delen, bouwt de Bibliotheek aan een huiskamer van de stad, waar iedereen die wil werken aan zijn persoonlijke ontwikkeling terecht kan. Zowel bestaande als nieuwe programma’s kregen een plek in deze Kenniswerkplaats in wording. Paradigma ‘Paradigma’ is een nieuwe reeks van activiteiten, die vorm en inhoud geven aan de Kenniswerkplaats. Paradigma sluit aan op de Pluscollectie van de Bibliotheek Eindhoven en op de speerpunten van de gemeente Eindhoven: design, technologie en kennisuitwisseling. Paradigma is ook de naam van een onderdeel van de Bibliotheek Eindhoven waar een collectie standaardwerken en belangwekkende nieuwe uitgaven te vinden is. Deze collectie is apart geplaatst in een omgeving waar mensen rustig kunnen zitten en in gesprek kunnen komen met anderen die ook een brede belangstelling hebben. Om die ontmoeting te stimuleren organiseerde de bibliotheek in 2013 een serie bijeenkomsten, met als overkoepelend thema: de wisselwerking tussen design, innovatieve technologie en maatschappelijke structuren. De Bibliotheek Eindhoven heeft in 2013 8 Paradigma-bijeenkomsten georganiseerd. De thema’s waren: Social Innovation, Robotics & People, Global Mobility, Serious Gaming, Open Data, Sports & Technology, Light en Privacy & Social Media. Een aantal keer werd de bijeenkomst ondersteund door een tentoonstelling. Alle bijeenkomsten konden van huis uit worden gevolgd via streaming video. De opnames zijn nog terug te zien in de themadossiers van de digitale etalage Innovatie en Maatschappij. Per bijeenkomst is er, ter verdieping, in deze digitale etalages een themadossier samengesteld. Daar wordt ook de link gelegd naar de collectie in de bibliotheek. De eerste vijf bijeenkomsten zijn opgezet in samenwerking met MAD emergent art center. Na de zomer is er ook met andere partners samengewerkt zoals Roald van der Vliet van het Inno sportlab van de Tongelreep en TU/Eindhoven Industrial Design. Door de combinatie van hun inhoudelijke kennis en hun netwerk en de faciliteiten van de bibliotheek is het mogelijk om bijeenkomsten van goede kwaliteit te organiseren en interessante partners voor een debat bij elkaar te krijgen. Opvallend was dat de sociaal gerichte thema’s meer bezoekers in de zaal trokken dan de meer technische thema’s. Het aantal bezoekers in de zaal was wisselend. Van ca. 25 bij een thema als sports & technology tot meer dan 120 bezoekers bij de presentaties Robotica. Het meekijken via streaming video vertoont een stijgende lijn. In totaal keken 1245 mensen live mee en werden de opnames door 646 bezoekers on demand bekeken. Er is in de loop van het jaar een vaste kern van bezoekers ontstaan, gecombineerd met mensen die speciaal in één thema waren geïnteresseerd. Voor Paradigma is een Facebookpagina ingericht en er wordt regelmatig getwitterd. Inmiddels hebben 148 mensen aangegeven dat ze op de hoogte gehouden willen worden van de bijeenkomsten middels de Paradigma nieuwsbrief.
jaarverslag 2013
15
Pluscollectie Om landelijk een breed aanbod te bieden via het netwerk van bibliotheken (interbibliothecair leenverkeer) onderhoudt de bibliotheek een collectie op HBO-plusniveau. Het doel van deze collectie is om afgestudeerden van universiteiten en HBO-instellingen toegang te bieden tot hoogwaardige literatuur op hun vakgebied of daarbuiten. Binnen het landelijk netwerk van plusbibliotheken onderhoudt Bibliotheek Eindhoven de zwaartepuntcollectie design & kunst na 1900. Een zwaartepuntcollectie is een collectie die meer diepgang heeft dan alleen het landelijk aanbod via de Nederlandse Bibliotheek Dienst (NBD). Landelijk zijn de onderwerpen van de zwaartepuntcollecties afgestemd zodat iedere plusbibliotheek een deel voor zijn rekening neemt. Op die manier worden middelen efficiënt ingezet en is binnen de collectie Nederland toch bijna iedere titel aan te vragen. In 2013 heeft de Bibliotheek Eindhoven de Brabantwijzer (de gezamenlijke catalogus van alle Brabantse bibliotheken) geïntegreerd in de eigen bibliotheekcatalogus. Als een boek niet in de collectie van Eindhoven is opgenomen kan de klant meteen via de digitale knop ‘aanvragen’ het boek in een andere bibliotheek bestellen en laten bezorgen bij de Bibliotheek Eindhoven. Het gevolg daarvan is dat het aantal aanvragen van eigen leners naar boeken die niet meer in de Eindhovense collectie aanwezig zijn, bijna verdrievoudigd is. Deze service voorziet duidelijk in een behoefte. Via de Plusbibliotheken kunnen we aanvragen die niet binnen de provincie kunnen worden gehonoreerd, doorspelen naar het landelijk netwerk van Plusbibliotheken, Universiteitsen instellingsbibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek. Dit is zeker voor alumni en zzp-ers, die geen gebruik meer kunnen maken van een instellings- of universiteitsbibliotheek, een belangrijke service. Door deze dienstverlening dragen wij als plusbibliotheek bij aan de kenniseconomie in Eindhoven.
Programmalijn 2: Wijzer! met taal en media Bibliotheek op Spil 2013 was een jaar van grote verandering voor de afdeling Onderwijs. Van een aanbod voor scholen zijn we overgegaan naar de nieuwe programmalijn Wijzer! Het doel is om boeken en andere bibliotheekmaterialen zo dicht mogelijk naar het kind te brengen, middels de Bibliotheek op Spil. Kinderen kunnen op hun eigen school boeken lenen en mee naar huis nemen. Ook leerkrachten en andere professionals kunnen gebruik maken van deze voorziening. Tevens krijgt elke school een vast aantal uren per week de ondersteuning van een medewerker van de bibliotheek. Deze mediacoach zorgt ervoor dat leesbevordering en mediawijsheid (nog) meer aandacht krijgen, en kan scholen en voorschoolse instellingen op maat ondersteunen. Het beheer van de bibliotheken is in handen van een groeiend aantal vrijwilligers.
16
2013 is een overgangsjaar. In het voorjaar zijn als pilot een drietal Spilcentra van een bibliotheek voorzien. Vanaf september werden er wekelijks Spilcentra en scholen ingericht, met als doel om voor oktober 2014 alle 70 scholen van een bibliotheek te voorzien. De uitvoering van Bibliotheek op Spil / Wijzer! gaat gelijk op met de sluiting van de wijkvestigingen. Educatief programma In 2013 zijn de eerste stappen gezet om het educatieve programma van de Bibliotheek Eindhoven opnieuw invulling te geven. In samenwerking met Prof. Dr. Frank Huysmans is een doorgaande informatievaardigheden-lijn ontwikkeld voor de bovenbouw van de basisschool. Voor de andere groepen zijn projecten beschikbaar die per groep in moeilijkheidsgraad oplopen. Dit geldt tevens voor de doorgaande leeslijn waarin de meest succesvolle projecten van de afgelopen jaren zijn opgenomen. Beide programmalijnen worden in de loop van 2014 met de samenwerkende scholen en voorschoolse instellingen geëvalueerd en aangepast. Bij de scholen waar een bibliotheekpunt is ingericht, hebben we een aanzet gemaakt met dienstverlening op maat. Dit heeft op een aantal spilcentra geresulteerd in verbinding tussen de voorschoolse instellingen en de basisschool (groep 1,2) en op het gebied van (structureel) voorlezen. Ook zijn er al diverse initiatieven ontplooid voor workshops voor teams en ouders. VoorleesExpress In juni 2013 hebben we het eerste lustrum van de VoorleesExpress gevierd in de Centrale Bibliotheek in Eindhoven. Dankzij de inzet van vrijwilligers van de VoorleesExpress Eindhoven is het voorleesritueel geïntroduceerd in 120 gezinnen waar voorlezen niet vanzelfsprekend was. Veel betrokken kinderen met een taalachterstand zijn hierdoor enthousiast gemaakt voor lezen en boeken. Alle voorlezers van Bibliotheek Eindhoven krijgen een workshop interactief voorlezen. Deze workshop is ook aangeboden aan ouders, met als doel hen op weg te helpen om zelf te gaan voorlezen aan hun kinderen. Sinds juli 2013 maakt de VoorleesExpress deel uit van het programma Wijzer! van de Bibliotheek Eindhoven. Lees je met me mee? Sommige kinderen met een taalachterstand kunnen niet meedoen met de VoorleesExpress, bijvoorbeeld door een moeilijke thuissituatie. Daarom hebben op basisschool De Driesprong vrijwilligers en leerlingen uit het voortgezet onderwijs gedurende 7 maanden wekelijks voorgelezen aan een aantal kinderen uit groep 3. De bevindingen waren positief: gaandeweg het project ervoeren de kinderen meer plezier aan het (voor)lezen en vroegen ze regelmatig om een boekje. In 2014 wordt dit project voortgezet op meerdere scholen. Aansluitend bij nationale leesbevorderende campagnes organiseerde de Bibliotheek Eindhoven in 2013 diverse activiteiten voor kinderen. Een compleet overzicht hiervan is te vinden in Bijlage 4: Activiteiten.
jaarverslag 2013
17
3
18
Bibliotheek in bedrijf
Financieel beleid en resultaat Verkort resultaatoverzicht Exploitatie-resultaat Bibliotheek
96.160
Alsnog toegekende bijdrage reorganisatie Gemeente Eindhoven
443.936
Totaal Bibliotheek
540.096
Resultaat deelneming De Witte Dame Monumenten B.V.
19.226-
Resultaat verkoop aandelen De Witte Dame Monumenten B.V.
1.220.306-
Totaal De Witte Dame Monumenten B.V.
1.239.532-
Mutatie bestemmingsreserve Digitalisering
52.245-
Mutatie bestemmingsreserve Collectie
50.000
Totaal Mutatie bestemmingsreserve Resultaat 2013
2.245701.681-
Toelichting op het verkort resultaatoverzicht Het resultaat 2013 van de bibliotheek laat een negatief resultaat zien van € 701.681. Dit resultaat bestaat uit een positief exploitatieresultaat van € 96.160 en een vrijval van de voorziening reorganisatiekosten 2012 van € 443.936, dit omdat alsnog er een beschikking is ontvangen van de gemeente Eindhoven waarin dekking is verstrekt voor deze reorganisatiekosten. De vastgoedexploitatie uit de deelneming de Witte Dame Monumenten B.V. heeft, als gevolg van een gedeeltelijke leegstand, een negatief resultaat opgeleverd van € 19.226. Daarnaast is, als gevolg van de verkoop, de deelneming De Witte Dame Monumenten B.V. afgewaardeerd. De regelgeving rondom externe jaarverslaggeving heeft ons verplicht de verkoop die zich heeft voltrokken op 29 april 2014, alsnog mee te nemen in de jaarrekening 2013. Deze afwaardering is verwerkt, als een eenmalige bijzondere last, met een negatief resultaat van € 1.220.306. De mutatie bestemmingsreserve betreft een verhoging van de bestaande bestemmingsreserve digitalisering en de vrijval van de bestemmingsreserve collectie omdat deze voorziening niet meer nodig is. Zonder de verkoop van de deelneming De Witte Dame Monumenten B.V. zou het resultaat 2013 van de bibliotheek zijn uitgekomen op positief € 518.625 (Negatief resultaat 2013 van € 701.681 + verlies verkoop aandelen de Witte Dame Monumenten B.V. van € 1.220.306).
Personeel Reorganisatie Op 31 december 2013 was de personeelsbezetting 39,28 full time eenheden (fte). Voor bibliotheken bedraagt een fte 36 uur op weekbasis. Dit is een behoorlijke daling ten opzichte van 2012, toen het aantal fte op 31 december 53,84 bedroeg. Er waren per 31 december 2013 55 medewerkers werkzaam bij de bibliotheek, een daling van 25 medewerkers ten opzichte van 2012. In 2013 is de daling te verklaren uit de maatregelen van de bezuinigingen die in 2013 werden doorgevoerd. De reorganisatie die dat jaar werd ingezet, leidde ertoe dat medewerkers met een vast contract het bedrijf moesten verlaten. Medewerkers konden kiezen voor vertrek via een vrijwillige vertrekregeling of kregen een vaststellingsovereenkomst aangeboden.
jaarverslag 2013
19
Ziekteverzuim In maart, april en mei was er sprake van een piek in het ziekteverzuim. In deze periode was er veel kortdurend verzuim i.v.m. de reorganisatie. Tabel Ziekmeldingen 2013 in % 8 7 6 5 4 3 2 1 0
7,63
3,79
jan
6,59
7,46 6,01
5,99
4,29
feb
3,84
mrt
apr
mei
jun
jul
4,95
5,22
sep
okt
3,43
aug
4,50
nov
dec
Verdeling FTE’s In onderstaande tabel is weergegeven hoe de formatieverdeling over de afdelingen is vormgegeven. Formatie 31-12-2013 Vast Ondersteuning
5,20
Planning en Control
2,21
Business Development
5,91
ICT
1,72
Personeel en organisatie
1,55
Publieksdienst (Frontoffice en Café)
14,83
Secretariaat
0,54
Wijzer
5,32
Management
2,00
Totaal vaste formatie
39,28
Inhuur/detachering
20
Directie
0,55
Ondersteuning
0,55
ICT
0,22
Wijzer!
0,50
Totaal inhuur/detachering
1,82
Vrijwilligers en stages ‘Het faciliteren van de persoonlijke ontwikkeling van burgers’ is een missie die wij ook vormgeven in ons personeelsbeleid. We bieden in ruime mate werkervaringsplekken aan. Zo draagt het Bibliotheekcafé bij aan de maatschappelijke functie van de bibliotheek door aan te sluiten op de behoeften van VMBO scholen met zorgleerlingen. Het Bibliotheekcafé is gekwalificeerd door Kenwerk, en toegerust om leerlingen en stagiairs met welk leerdoel dan ook werkervaring op te laten doen. Dit werk draagt bij aan de voorbereiding op de arbeidsmarkt. Het Bibliotheekcafé is erkend als excellent stagebedrijf door School 23. In 2013 hebben we vijf studenten/scholieren begeleid. Door heel de organisatie, van VoorleesExpress tot publieksdiensten, wordt veel met vrijwilligers gewerkt. In 2013 waren ruim 150 vrijwilligers werkzaam bij de bibliotheek.
Bestuurlijk Directie De directie, in de persoon van Thijs Kuipers, droeg op 1 oktober 2013 de directiebevoegdheden over aan Albert Kivits. Hij werd aangesteld als interim directeur-bestuurder. Op 31 december 2013 bestond de directie uit: • Albert Kivits, interim directeur- bestuurder De arbeidsvoorwaarden van de directie vallen binnen de cao Openbare Bibliotheken. Er is sprake van een interim overeenkomst met de Stichting Openbare Bibliotheken Eindhoven en Kivits Public Business. Management Team In juli werd het nieuwe Management Team officieel in functie gesteld. Het team bestaat uit: (interim) Directeur-Bestuurder en 3 managers, te weten Manager Wijzer, manager Kenniswerkplaats en Manager Bedrijfsvoering. De laatstgenoemde is op 31-12-2013 uit dienst getreden. Deze functie is door de interim directeurbestuurder sinds november waargenomen en zal hoogstwaarschijnlijk niet meer worden ingevuld. Raad van Toezicht De Raad van Toezicht vervult de rol van werkgever en beoordeelt jaarlijks het functioneren van het bestuur en directie. De Raad van Toezicht gaat bij de samenstelling uit van een mix aan achtergronden, netwerken en deskundigheden. Vertegenwoordigd zijn: politiek/bestuurlijk, financieel-economische zaken, HRM, marketing, cultuur, onderwijs, juridische zaken en zorg. De RvT heeft in 2013 acht keer vergaderd. De Raad van Toezicht keurde de begroting 2014 goed en stelde de jaarrekening 2012 vast. Verder sprak zij over de visie- en strategie-ontwikkeling, de subsidierelatie met de gemeente en de reorganisatie. Per 1 april benoemde de Raad van Toezicht een nieuwe (interim) directeur-bestuurder. Mevrouw Haumann trad per 1 mei af als lid van de Raad van Toezicht, de heer Matheusen trad af per 31 december. De samenstelling van de Raad van Toezicht was in 2013 als volgt: De heer Drs. P.J.J. Hendrikse (Pieter), voorzitter (remuneratiecommissie) De heer Ir. N. Bomer (Ike), lid (auditcommissie, vastgoed/verkoop Witte Dame) Mevrouw Drs. G.M. Boon (Geertje), lid (remuneratiecommissie, auditcommissie) De heer R.A.L.M. (Ron) Matheusen, lid Mevrouw C.P. M. (Carina) Haumann, lid (tot 1 mei 2013) In 2013 zijn drie nieuwe leden geworven voor de Raad van Toezicht. Zij treden per 1 januari 2014 aan. De nieuwe leden brengen veel kennis en ervaring op het gebied van digitale communicatie, nieuwe media, ondernemerschap en innovatie in huis. Ze voelen zich nauw betrokken bij de Eindhovense samenleving en maken daar op een actieve manier deel van uit. jaarverslag 2013
21
Het betreft: De heer Drs. R. Adams (Rob), lid De heer Drs. M. Dubach (Marc), lid Mevrouw Drs. E. Mujovć (Edita), lid BDO Audit en Assurance BV voerde in opdracht van de Raad van Toezicht de opdracht tot controle van de jaarrekening 2013 uit.
Statutaire gegevens De Stichting Openbare Bibliotheek Eindhoven is gevestigd te Eindhoven. De statuten en het Directieregelement zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. De statuten zijn in 2013 niet gewijzigd.
Ondernemingsraad In 2013 bestond de ondernemingsraad uit: Karin Sengers (voorzitter) Elly Nagel (sociaal en VGWM/Arbo commissie) Yvonne Brugman (financiën, juridisch, organisatorisch) Martha Ceelen (lid) Hedwig Mollet (financiën) Anke Ansems (lid) Het jaar 2013 was vooral een jaar van ‘wederopbouw’ voor de bibliotheek. Er werden ingrijpende plannen gemaakt en de directie vroeg de OR om hierin een positieve houding aan te nemen. Zo konden OR-leden hun collega’s stimuleren en enthousiasmeren om na een heel moeilijk jaar (2012) samen de draad weer op te pakken. Dit bleek in de praktijk heel weerbarstig te zijn. De communicatie tussen de OR en de directie / MT was vaak gebrekkig, waardoor de afstand tussen de twee partijen groeide. De OR heeft hier regelmatig melding van gemaakt, maar werd niet of nauwelijks gehoord. Ook in het medewerkerstevredenheidsonderzoek waren de gevolgen van de reorganisatie duidelijk zichtbaar; het onderzoeksresultaat was zeer negatief. Begin april werd het nieuwe organisatieplan gepresenteerd. De OR heeft hierin geen advies mogen verlenen, omdat het volgens de directie een voortzetting was van het eerdere reorganisatieplan. De OR heeft wel haar kanttekeningen geplaatst bij een aantal voorgenomen besluiten, zoals de herwaardering van salarisschalen en het inzetten van vrijwilligers. Na de directiewissel zag de OR kansen om een aantal onderwerpen opnieuw voor te leggen. De OR zette zich met name in voor een goed Sociaal Plan en voor de juiste toepassing van de cao tijdens de reorganisatie. Omdat Elly Nagel en Martha Ceelen eind 2013 de OR zouden verlaten, werden er verkiezingen gehouden. Gezien het aantal personeelsleden zou één nieuw lid voldoende zijn.
Medewerkerstevredenheidsonderzoek In 2013 is een medewerkerstevredenheidsonderzoek gedaan. De resultaten hiervan zijn in november door de directeur-bestuurder geagendeerd in de diverse werkoverleggen en er is werk gemaakt van relevante verbeterpunten.
22
jaarverslag 2013
23
4
24
Vooruitblik
Het gemeenteraadsbesluit van april 2013 en de onderliggende rapporten geven een duidelijke richting en een financieel kader. Maar daarmee zijn we er nog niet. Het geeft aan wat de Bibliotheek moet doen en hoeveel middelen er beschikbaar zijn. De belangrijkste vraag is: hoe gaan we het doen? In 2014 zullen we de basis gaan leggen voor een levensvatbare en toekomstbestendige Bibliotheek Eindhoven. De belangrijkste taken daarbij zijn: • het vastgoedvraagstuk (mede-eigendom Witte Dame) oplossen • de huurfrictie (te veel vierkante meters in verhouding tot de inkomsten) oplossen • de basis op orde brengen: ICT, bedrijfsvoering, afronden reorganisatie • meer investeren in persoonlijke- en organisatie-ontwikkeling: vrijwilligers / stagiaires / leerwerkplekken, kernwaarden / kritische gedragsindicatoren, talentenscans • de laatste wijkfilialen sluiten Ingegeven door de nieuwe koers zijn wij voortvarend aan de slag met het opzetten van de bibliotheken op Spil. Van de gebruikers hebben we veel enthousiaste reacties gekregen. We leiden mediacoaches op om hun taken op school nog beter uit te voeren. Voor een goede ontwikkeling van de twee programmalijnen willen we in 2014 het volgende doen: • de 70 bibliotheken op Spil/school uitrollen • mediacoaches aannemen en opleiden • de samenwerking met de scholen en vroeg- en voorschoolse educatie vormgeven • de samenwerking met de burgerinitiatieven vormgeven • de bibliotheek in de Witte Dame herinrichten en de basis leggen voor de fysieke Kenniswerkplaats • het concept van de fysieke en virtuele Kenniswerkplaats uitwerken De Bibliotheek Eindhoven gaat zich sterker verbinden met de stad, de regio en haar maatschappelijke opgaven. Dit betekent dat we de betrokkenheid bij onze leden, de inwoners van Eindhoven en onze samenwerkingspartners willen vergroten, en dat we ons inzetten voor leesvaardigheden, digitale vaardigheden en mediavaardigheden. De regio Eindhoven is uitgeroepen tot slimste regio en city of the future. Wij zien het als een belangrijke opgave om ervoor te zorgen dat iedere inwoner van Eindhoven en de wijde omgeving kan profiteren van die belofte. Daarom maken wij ons sterk voor de grote groepen laaggeletterden (23.000) en digibeten (43.000) in Eindhoven. Ook in 2014 bouwen we verder aan onze missie: het faciliteren van persoonlijke ontwikkeling van burgers. Taal, lezen en mediawijsheid zijn de randvoorwaarden om deze ontwikkeling tot stand te brengen. Opdat iederéén mee kan doen in en aan Eindhoven: Klaar voor de toekomst!
concept jaarverslag 2013
25
Bijlagen
26
Bijlage 1
Doelstellingen en realisatie Abonnees betaald Eindhoven Target (*)
Eindhoven Behaald
Waalre Behaald
2012
24.000
22.781
306
2013
20.275
18.942
427
Eindhoven Target (*)
Eindhoven Behaald
Waalre Behaald
2012
30.000
27.647
1.744
2013
25.000
33.482
1.841
Eindhoven Target (*)
Eindhoven Behaald
Waalre Behaald
2012
1.600.000
1.454.406
9.676
2013
1.200.000
1.129.965
49.278
Eindhoven Target (*)
Eindhoven Behaald
Waalre Behaald
2012
875.000
754.624
n.v.t.
2013
510.000
571.671
n.v.t.
Eindhoven Target
Eindhoven Behaald
Waalre Behaald
2012
1.800.000
1.984.262
n.v.t.
2013
1.350.000
2.046.357
n.v.t.
Eindhoven Target
Eindhoven Behaald
Waalre Behaald
2012
450.000
231.757
n.v.t.
2013
440.400
288.893
n.v.t.
Abonnees gratis
Uitleningen en verlengingen
Bezoekers
Bezoekers in Waalre en op de bibliotheekpunten worden niet geteld. Online bezoekers: pageviews
Online bezoekers: Unieke bezoekers
(*) zoals afgesproken met gemeente
jaarverslag 2013
27
Bijlage 2
Kengetallen Eindhoven Realisatie 2013 Kengetal Vestiging Centrum
1
Vestiging wijken
4
Bibliotheekpunt
1
Openingsuren Centrum p/w Openingsuren Centrum op zondag p/w Openingsuren wijkvestigingen p/w
63 4 33
Leden: jeugd tot 18 jaar
33.482
Betalende leden: volwassenen <65
14.480
Betalende leden > 65 Totaal leden
4.102 52.424
Bezoekers Centrum
341.092
Bezoekers wijkvestigingen
230.579
Bezoekers totaal
671.671
Uitleningen jeugd
323.077
Uitleningen volwassenen
454.264
Verlengingen
352.624
Aantal unieke bezoekers website
288.893
Aantal pageviews
2.046.357
Waalre Realisatie 2013 Kengetal Vestiging wijken
1
Bibliotheekpunt
1
Openingsuren wijkvestigingen p/w Leden: jeugd tot 18 jaar Leden: volwassenen Totaal leden
28
245 1.848 427 2.275
Uitleningen jeugd
24.488
Uitleningen volwassenen
12.451
Verlengingen
12.339
Bijlage 3
Tarieven 2012 Abonnementen 2013 Nieuwe leden betalen 1 jaar vooruit. Na dat jaar is opzeggen per maand mogelijk.
S
Abonnementen (18+)
Per maand
Per jaar
Eén boekmateriaal per 3 weken. Leentermijn 3 weken
€ 1,00
€ 12,00 max. 10 boeken
M
Maximaal 6 boekmaterialen per maand, onbeperkt lenen
€ 2,70
van dvd’s tegen leentarief. L
Onbeperkt lenen van boekmaterialen; onbeperkt lenen van
€ 35,65 max. 40 boeken
€ 3,20
€ 42,25
€ 4,05
€ 53,45
Studentenabonnement (t/m 30 jaar)
Per maand
Per jaar
Onbeperkt lenen van boekmaterialen; onbeperkt lenen van
€ 1,35
€ 4,05
Abonnementen 65+
Per maand
Per jaar
Maximaal 6 boekmaterialen per maand, onbeperkt lenen
€ 2,15
€ 28,40
dvd’s tegen leentarief. Maximaal 15 boekmaterialen tegelijkertijd. Leentermijn 3 weken. XL
Onbeperkt lenen van boekmaterialen; onbeperkt lenen van dvd’s tegen leentarief. Maximaal 30 boekmaterialen tegelijkertijd. Leentermijn 6 weken. Gratis reserveren van materialen van de collectie van Bibliotheek Eindhoven.
L
dvd’s tegen leentarief. Maximaal 15 boekmaterialen tegelijkertijd. Leentermijn 3 weken.
M
van dvd’s tegen leentarief.
max. 40 boeken
Leentermijn 3 weken. L
Onbeperkt lenen van boekmaterialen; onbeperkt lenen van
€ 2,65
€ 35,00
€ 3,45
€ 45,55
Vakantieabonnement (vanaf 18+)
Per maand
Per jaar
Maximaal 15 boekmaterialen per maand; onbeperkt lenen
€ 10,00
n.v.t.
dvd’s tegen leentarief. Maximaal 15 boekmaterialen tegelijkertijd. Leentermijn 3 weken. XL
Onbeperkt lenen van boekmaterialen; onbeperkt lenen van dvd’s tegen leentarief. Maximaal 30 boekmaterialen tegelijkertijd. Leentermijn 6 weken. Gratis reserveren van materialen van de collectie van de Bibliotheek Eindhoven.
van dvd’s tegen leentarief. Leentermijn 1 maand. Verlengen van het abonnement is mogelijk
jaarverslag 2013
29
M
Brabantleden (*) abonnementen
Per maand
Per jaar
Onbeperkt lenen van boekmaterialen per maand, onbeperkt
n.v.t.
€ 9,00
lenen van dvd’s tegen leentarief. Leentermijn 3 weken. L
Onbeperkt lenen van boekmaterialen; onbeperkt lenen van
max. 40 boeken n.v.t.
€ 13,00
dvd’s tegen leentarief. Maximaal 15 boekmaterialen tegelijkertijd. Leentermijn 3 weken. *) Leden van andere Brabantse bibliotheken kunnen tegen gereduceerd tarief lid ook worden bij de Bibliotheek Eindhoven. Jeugdabonnementen 0-18 jaar
Per maand
Per jaar
0-
Onbeperkt lenen van materialen. Maximaal 10 materialen
Gratis
n.v.t.
14
tegelijkertijd.
14-
Onbeperkt lenen van boekmaterialen; onbeperkt lenen van
Gratis
n.v.t.
18
dvd’s tegen leentarief. Maximaal 15 boekmaterialen tegelijkertijd. Leentermijn 3 weken.
Materiaal
Leentermijn
Jeugd Boek/speelleermaterialen
3 weken
Tijdschriften
3 weken
Informatieve dvd/cd-rom
3 weken
Cd
3 weken
Dvd-speelfilm
3 weken
Luisterboek
3 weken
Materiaal
Leentermijn
Leengeld per eenheid per
Vervolgtarief
termijn Volwassenen Boek
3 weken
gratis
Vervolgtarief per dag
Tijdschriften
3 weken
gratis
€ 0,10
Bladmuziek
6 weken
gratis
€ 0,10
Luisterboeken/Daisy-rom
3 weken
gratis
€ 0,10
Informatieve dvd/cd-rom
3 weken
€ 2,00
€ 0,10
Dvd-speelfilm
3 weken
€ 2,00
€ 0,10
Talencursus
6 weken
€ 3,50
€ 0,50
3 voor de prijs van 2
€ 0,50
Alle dvd's( waarvoor leengeld wordt betaald)
30
Daisy-speler
3 weken
gratis
€ 0,10
e-Reader
3 weken
gratis
€ 0,10
Service
Tarief
Reserveren per titel via Mijn Bibliotheek, via de bieb-app op de smartphone, telefonisch of
€ 0,50
via een bibliotheekmedewerker. Verlengen via Mijn Bibliotheek, via de bieb-app op de smartphone of bij een medewerker
gratis
in de bibliotheek (max. 3x verlengen) Telefonisch verlengen (max. 3x verlengen)
€ 1,00
U kunt niet verlengen/reserveren als er een negatief saldo op de pas staat Boeken en tijdschriften lenen buiten Eindhoven per titel
€ 2,50
Lenen cd's/dvd's buiten Eindhoven per disc (vervolgtarief na leentermijn per dag € 0,50)
€ 3,00
Internet- en werkplekken niet-leden per uur (leden gratis)
€ 4,00
Piano gebruik niet-leden per uur (leden gratis)
€ 3,00
Duplicaatpas
€ 3,00
Duplicaatpas tot 14 jaar
€ 1,50
Extra pas (partner op hetzelfde abonnement; op hetzelfde adres)
€ 5,00
Stadspas (alléén gekoppeld aan het eigen bibliotheekabonnement te gebruiken)
gratis
A4 kopie/print
zwart-wit € 0,10
A4 kopie/print
kleur € 0,50
USB-stick 4GB
€ 11,00
WiFi in vestiging Centrum
gratis
jaarverslag 2013
31
Bijlage 4
Activiteiten Lezingenreeksen Een aantal succesvolle activiteiten kregen dit jaar een vervolg. De collegereeks Nero is een uniek samenwerkingsproject van Fontys Hogeschool Journalistiek, het Eindhovens Dagblad en het Brabants Dagblad. Studenten worden opgeleid in Cross-mediale journalistiek. Per college waren een aantal plaatsen vrij voor leden van de Bibliotheek Eindhoven. Voor literatuurliefhebbers organiseerde de bibliotheek opnieuw het Schrijverscafé: een reeks van zeven literaire lezingen. Auteurs Renate Dorrestein, Özcan Akyol, Ronald Giphart, Loes den Hollander, Mensje van Keulen, Tomas Ross en Tessa de Loo vertelden over hun werk. Dit jaar is het donateurschap geïntroduceerd. Donateurs betalen éénmalig € 50,00 en bezoeken daarvoor samen met
Foto: Camila Negrão
Foto: Mona van de Berg
een vriend(in) alle lezingen van het Schrijverscafé. Er zijn in 2013 tien donateurs ingeschreven.
CPNB-campagnes Zoals elk jaar nam de Bibliotheek Eindhoven deel aan de landelijke leesbevorderende activiteiten van het CPNB. Tijdens de Boekenweek (16 t/m 24 maart) vonden diverse activiteiten plaats rondom het thema ‘Zwarte tijden, gouden bladzijden’. Onderzoeksjournalist Marcel Metze verzorgde een lezing over vermeende spionagepraktijken van Philips tijdens de Tweede Wereldoorlog, en een gids van de VVV gaf rondleidingen door gebouw de Witte Dame met historische anekdotes. Ook was er een tentoonstelling met zeldzame zendapparatuur, in samenwerking met het Cryptomuseum. Tijdens de CPNB-actie Nederland leest (1 t/m 30 november) kregen leden van de bibliotheek een exemplaar aangeboden van Erik of het klein insectenboek van Godfried Bomans. In aanloop naar de Maand van het Spannend Boek organiseerde de bibliotheek een schrijfwedstrijd. 19 deelnemers leverden hun verhaal in bij de bibliotheek: spannende verhalen die zich afspelen in de regio Eindhoven. Vanaf 1 t/m 29 juni kon het publiek stemmen via de website van de bibliotheek. Deze stemmen en de uitslag van de professionele jury leverden twee winnaars op: Luuk Borgmans (16+) mag een boek uitgeven bij uitgeverij Bagage. Jinte Faber won de prijs voor deelnemers onder de 16 jaar: een boekenpakket ter waarde van € 50. Voor de schrijfwedstrijd Kerst040 stuurden 15 deelnemers een verhaal in, van wie twee jonger dan 16 jaar. De opdracht was een kerstverhaal te schrijven dat zich afspeelt in de regio Eindhoven. Ook nu kon het publiek een stem uitbrengen via de website en werden de verhalen beoordeeld door een jury. Winnaar Feico Lanting (16+) mag een verhaal laten redigeren door uitgeverij Bagage. Anne Kirkels (16-) won een boekenpakket ter waarde van € 50.
32
Themaweken en evementen: Eindhoven en landelijk Samen met een aantal ‘Brainport libraries’ uit de regio werd in juni tijdens de Dutch Technology Week het project Bibliotech georganiseerd. Naast een demonstratie 3d printing was er een kleine expositie met robots, die vooral bedoeld was voor kinderen. In de Week van het Geheugen van 30 september tot 4 oktober is een stadsbreed programma ontwikkeld rondom geheugenproblematiek. De bibliotheek was vertegenwoordigd in zowel de stuurgroep als ook de werkgroep communicatie. De Week van het Geheugen sloot aan bij het internationale project ‘Innovate Dementia’, waar diverse studenten Industrial Design van de TUe bij betrokken zijn. Zij lieten tijdens deze week hun werk zien in de bibliotheek. Betrokkenen bij dit grote project, waarbij in de hele stad diverse activiteiten plaatsvonden, waren onder andere het Regionaal Dementie Ondersteuningsnetwerk, Vitalis, Archipel, GGD, Brainport en de gemeente Eindhoven. In samenwerking met Alzheimer Zuid-Nederland richtte het Van Abbemuseum een grote expositie in in de bibliotheek, met kunstwerken van dementerende cliënten van zorggroep De Archipel. De opening werd verricht door Charles Esche, directeur van het Van Abbemuseum. De tentoonstelling trok veel publiek, waaronder veel studenten van de zorgopleidingen van het Summacollege. Tot slot organiseerde de bibliotheek een Business Fair, samen met Brainport. Ongeveer 40 standhouders met producten en diensten die verband houden met geheugenproblematiek bereikten een groot publiek. Hier stond ook de Geheugenbieb van de bibliotheek zelf: een verhuurbare mobiele bibliotheekkast met informatie over geheugenproblematiek. Tijdens de Dutch Design Week van 19 t/m 27 oktober was een tentoonstelling te zien van innovatieve installaties rond het thema ‘Stadslab’, georganiseerd door MAD Emergent Art Center. Daarnaast is ook een forumdiscussie gehouden over innovatieve stedelijke ontwikkelingen. Ook exposeerde een groep internationale studenten van voornamelijk Russische afkomst, die onder de hoede van urban designer Cees Donkers onder andere tuinhuisjes bouwden van afgedankte kozijnen, en een plan maakten voor multifunctionele woningen in oude kerken en schoolgebouwen. Dit alles mondde uit in de tweedaagse conferentie ‘NeRu’ die werd vastgelegd op live streaming video. Op 4 november deed de Bibliotheek Eindhoven mee aan de Dag van de dialoog, met als thema: ‘Samen meer’. Door het aangaan van dialooggesprekken worden kris kras door de samenleving van Eindhoven heen nieuwe verbindingen gemaakt en bruggen geslagen tussen mensen en organisaties. Nieuwe inzichten, ideeën, inspiratie, en concrete initiatieven worden op een verrassende manier gedeeld. Van 9 t/m 16 november vond het lichtkunstfestival GLOW plaats in Eindhoven. De Bibliotheek organiseerde in deze week LightTalks. Dirk Anton van Mulligen, Richard Kennedy, vj’s van het collectief GUNHA3 en de winnaars van de Light Challenge 2013 vertelden over hun experimenten op het snijvlak van licht, technologie, kunst en design. In de LightExpo (4-25 november) exposeerden Allard Boer, Joren Hoogeboom en Jet Scholte. Activiteiten van Kenniswerkplaats-partners De Kenniswerkplaats heeft ook een platform-functie: de Bibliotheek zoekt samenwerking met en biedt onderdak aan initiatieven van andere mensen en instellingen, die passen binnen de doelstellingen van de Kenniswerkplaats. In 2013 werkten we samen met een aantal partners. Zo werd in juni het Europe Direct Information Center in de Bibliotheek feestelijk geopend door wethouder Mary-Ann Schreurs, het hoofd van de Nederlandse EU vertegenwoordiging Andy Klom en bibliotheekdirecteur Thijs Kuipers. Dit informatiepunt biedt een keur van boeken en folders aan die de burgers op weg moeten helpen met hun vragen over Europese wet- en regelgeving. Naast de fysieke dienstverlening maakten we ook nieuwsbrieven, en boden we op de website nieuwtjes en nuttige informatie aan. Ook kunnen mensen vragen met betrekking tot Europa stellen via een apart emailadres, of telefonisch. Europe Direct Eindhoven was vertegenwoordigd met een informatiestand tijdens de Kamer van Koophandel Startersdag, die bezocht werd door ruim 2.000 bezoekers. Daarnaast zijn in de bibliotheek twee op elkaar aansluitende evenementen georganiseerd, genaamd ‘European Dreams’. Deze bijeenkomsten hadden als doel om de jaarverslag 2013
33
internationale deelnemers met elkaar in contact te brengen, informatie te bieden over de voordelen van Europees netwerken en in spelvorm begrip te kweken voor elkaars verschillen (en overeenkomsten). De Eindhovense auteur Henk van Straten ontving in het bibliotheek-theater iedere dinsdagavond een wisselende groep van maximaal tien aspirant-schrijvers. Zijn Write Club is een plek om eigen werk voor te dragen en daar op een kritische, maar opbouwende manier met elkaar over in gesprek te gaan. Zo kan nieuw schrijftalent zich verder ontwikkelen. De Tafel van één is een laagdrempelig project om niet-uitkeringsgerechtigde vrouwen weer te bewegen richting arbeidsmarkt. Vijf ochtenden komen de deelnemers bij elkaar rond een gezellige tafel, elke week één keer. Onder leiding van een ‘tafelbuddy’ gaan de vrouwen met elkaar in gesprek, om zo stappen te zetten richting betaald werk, vrijwilligerswerk of een cursus. Dit project wordt gefinancierd door het Ministerie van OC&W. Het natraject wordt vormgegeven door Lumens en een loopbaancoach van gemeente Eindhoven. In 2013 hebben twee groepen vrouwen het traject gevolgd. Het betrof een groep van 29 vrouwen en een groep van 33 vrouwen. Het is de missie van Madscience om kinderen op een leuke en educatieve manier in aanraking te laten komen met wetenschap en techniek. Madscience heeft een aantal workshops voor kinderen gegeven in de bibliotheek. Gaby Wertenbroek was een van de vaste huurders van ruimte met haar leeskringen. De landelijke Stichting Senia heeft twee informatiebijeenkomsten georganiseerd in de bibliotheek. Sagènn is een particuliere aanbieder van inburgeringscursussen, die in 2013 twee dagen in de week in de bibliotheek aanwezig was. Op deze dagen boden we onderdak aan diverse cursusgroepen. Sinds 2013 houdt de organisatie van de Volksuniversiteit Eindhoven kantoor in de Witte Dame. Vanaf 2014 zal de Volksuniversiteit cursussen Nederlands voor anderstaligen gaan verzorgen in de Paradigma-ruimte.
Overige activiteiten In februari ging het Computerlab van start, in samenwerking met Dick Janssen. Op woensdagmiddagen konden kinderen vanaf 10 jaar kennismaken met de eerste beginselen van het programmeren met gebruik van originele ‘Commodore’ computers. Op zaterdag bood Dick Janssen een ‘eerste hulp’-service aan voor mensen die problemen hadden met hun computers. Na de zomer vertrok het Computerlab naar een andere locatie. In de zomer was de fototentoonstelling ‘Townshipjongeren’ te zien in de centrale vestiging. Deze expositie organiseerde de bibliotheek samen met Stichting Emfuleni, die jongeren in deze plaats nabij Johannesburg in Zuid-Afrika ondersteunt. Jongeren fotografeerden zichzelf en elkaar, onder het motto ‘hoe kun je je eigen omgeving in positieve zin veranderen’.
34
Op verzoek van de gemeente Eindhoven en het UWV is een pilotcursus Klik & Tik aangeboden aan mensen met een uitkering, die moeite hebben met computervaardigheden. In de cursus leren mensen zelfstandig online te solliciteren en vacaturesites te bezoeken. In september werd op kleine schaal een Cursusmarkt gehouden, met aanbieders van taalcursussen en andere diensten voor laaggeletterden en minima. Samenwerkingspartners waren onder andere de Volksuniversteit, de Tafel van één, Seniorweb en 55+ Educatief. Gedurende de maand september heeft de bibliotheek, net als in 2012, het tientjesabonnement aangeboden aan Eindhovenaren met een minimuminkomen.
Activiteiten voor kinderen Wethouder Staf Depla opende de Nationale Voorleesdagen (23 januari t/m 2 februari) op basisschool De Boschakker. Hij las voor uit het boek Nog 100 nachtjes slapen van Milja Praagman. Geïnspireerd door datzelfde boek speelde poppentheater De Kleine Zon in de Centrale vestiging van de Bibliotheek op 27 januari 2 keer de voorstelling ‘Hoera een vlag!’ Ook werd er een peuterquiz georganiseerd rondom de tien boeken die tijdens de Voorleesdagen centraal stonden. Wie wordt de voorleeskampioen van Eindhoven? Tijdens de Nationale Voorleeswedstrijd in februari namen basisschoolleerlingen van 22 deelnemende scholen het tegen elkaar op in vier voorrondes en een finale. In januari/februari/maart werden wekelijks kinderfilms aangeboden in het jeugdtheater. Het betrof boekverfilmingen. De opening van de Kinderboekenweek (2 t/m 13 oktober) werd verricht door zwemkampioen Pieter van den Hoogeband, in de kort daarvoor geopende Bibliotheek op School op basisschool De Meent in Waalre. De Bibliotheek Eindhoven had voor het onderwijs een uniek aanbod samengesteld: het Inspiratiepakket Kinderboekenweek, met daarin voor elke groep een geschikt boek om voor te lezen in de klas. Bovendien werden er voor elke dag lessuggesties gegeven die aansluiten bij vakken als taal, rekenen en gym. Op iedere woensdagmiddag lazen in het jeugdtheater vrijwilligers van de Voorleesexpress boeken voor aan jonge kinderen. Daarna konden de kinderen knutselen.
jaarverslag 2013
35
de Bibliotheek Eindhoven Postbus 488 5600 AL Eindhoven 040 – 260 4 260 www.bibliotheekeindhoven.nl
36
