Jaarverslag 2012 VluchtelingenWerk Limburg

Jaarverslag 2012

VluchtelingenWerk Limburg / VluchtelingenWerk Limburg ... Jaarverslag 2012

Firas

Woont in Venlo Kwam in 2012 uit Irak naar Nederland als politiek vluchteling

“Geef de arme man geen vis, maar leer je hem hoe hij kan vissen” “Een jaar geleden moest ik vluchten uit Irak en heb ik alles verloren. Ik kwam naar Nederland en kende de mensen en de cultuur niet. Ik kon niet met de Nederlanders communiceren omdat ik geen Nederlands sprak. Ik voelde me eenzaam. Nadat ik mijn verblijfsvergunning en een huis in Venlo had gekregen, moest ik veel dingen regelen, ik kreeg 10 briefjes per dag, waar ik niets van begreep. Er kwamen medewerkers van VluchtelingenWerk die mij daar mee geholpen hebben, ze steunden mij en gaven mij een glimlach uit het vreemde land. Ze helpen mij nog steeds met alles en ik heb met hun hulp alles zelf kunnen regelen, ik ben iedere dag naar Vluchtelingenwerk geweest om de briefjes te kunnen begrijpen en advies te krijgen. Dit was niet alles, in Irak hebben we een gezegde “Geef de arme man geen vis, maar leer je hem hoe hij kan vissen” zo werkte het bij vluchtelingenwerk in Venlo ook. Er zijn taalcoaches die mensen leren hoe ze zelfstandig kunnen worden hoe ze zich weer als mensen kunnen voelen en communiceren. Ik had zelf twee taalcoaches bij het vluchtelingenwerk; Sabrina en meneer Chris en deze zal ik mijn hele leven dankbaar zijn. Door de hulp van mijn taalcoaches heb ik voldoende zelfvertrouwen om zelf een tekst te kunnen schrijven en ik kan de briefjes die ik thuis ontvang zelf lezen. Misschien lijkt het niet veel voor jullie maar voor mij betekent het heel veel, door de hand die ze mij gaven kon ik weer opstaan. Ik wil mensen bedanken, ik weet nu precies wat ik moet doen en hoe ik het moet doen, dus ja ik ben niet meer eenzaam en ik vind het vreemde land niet meer echt vreemd. Bedankt iedereen maar ik zou nooit genoeg kunnen bedanken voor wat jullie betekend hebben voor mij.” Firas

2 / VluchtelingenWerk Limburg ... Jaarverslag 2012

Voorwoord De Limburgers heten u van harte welkom…..? Vluchten uit een land waar je geboren en samen met je familie bent opgegroeid doe je niet zomaar. Op zoek naar een veilig bestaan zonder oorlog, geweld en onderdrukking. Helaas zijn er nog veel landen die de primaire mensenrechten nog steeds schenden. Nog steeds worden bevolkingsgroepen uitgesloten, achtervolgd en gemarteld om hun geloof, geaardheid of politieke kleur. Als je dan uiteindelijk alle moed hebt verzameld om te vluchten voor deze onderdrukking mag je hopen dat je in een welvarend land zoals Nederland veilig én welkom bent. In 2012 merkten wij in Limburg dat onder de burgerbevolking, maar ook bij de overheid en gemeenten het draagvlak om vluchtelingen op te vangen steeds kleiner wordt. Dit verontrust ons enorm! Op grote borden langs alle toegangswegen van Limburg staat “De Limburgers heten u van harte welkom”, maar in de praktijk voelt dat met name voor vluchtelingen niet zo: ze worden steeds vaker gezien als kanslozen, die voornamelijk problemen veroorzaken. Er is steeds minder begrip, waardoor onderdak bieden aan deze groep steeds minder vanzelfsprekend is onder de Limburgse bevolking. Dit wordt versterkt door het overheidsbeleid door bijvoorbeeld het doelgroepenbeleid af te schaffen. Deze afschaffing komt voort uit het uitgangspunt dat iedereen gelijk is. Natuurlijk is dat zo, maar de situatie waarin iemand verkeert kan ertoe leiden dat de achterstand groter is bij de één dan bij de ander. Met dit beleid worden ook financiële keuzes gemaakt. Zo zijn er geen extra middelen meer voor integratie en specifieke doelgroepen, een sociaal leenstelsel of voor de inburgering. De inburgeraar moet zelf zijn verantwoordelijkheid nemen en zelf de regie nemen over zijn nieuwe leven in Nederland. Dit zijn prima uitgangspunten echter als je de taal niet spreekt en in een wirwar van regels terechtkomt is dat heel lastig. Juist dáárom is ondersteuning van VluchtelingenWerk zo belangrijk. Dáárom is het belangrijk dat maatschappelijke begeleiding, taalcoaching en Emplooi ondersteuning kan bieden bij het opbouwen van een zelfstandig bestaan in Nederland. Chris Baltussen Directeur VluchtelingenWerk Limburg


Ja, de Limburgers heten u van harte welkom..…! Gelukkig zijn er nog steeds veel enthousiaste vrijwilligers die zich inzetten bij VluchtelingenWerk. Zij maken voor vluchtelingen het verschil en vormen een brug voor de vluchtelingen naar integratie, acceptatie en een volwaardig nieuw bestaan binnen de Limburgse samenleving. Graag willen wij alle vrijwilligers, opdrachtgevers en medewerkers en al diegenen die achter ons staan bedanken voor hetgeen zij hebben betekend voor VluchtelingenWerk Limburg in 2012. In dit jaarverslag kunt u lezen wat we in dit jaar hebben gedaan en bereikt. Wij wensen u veel leesplezier!

Frans Beckers Voorzitter Stichting VluchtelingenWerk Limburg

Asiel Algemeen In alle asielzoekerscentra verspreid over Limburg is een afdeling van VluchtelingenWerk Limburg gevestigd. Het werk van de medewerkers en vrijwilligers op deze locaties bestaat uit twee hoofdtaken: voorlichting over rechtspositie en juridische begeleiding. De asielzoekers krijgen een individueel aanbod voor het maken van een analyse van het individuele vluchtverhaal (de vluchtverhaalanalyse of VVA). Op basis daarvan wordt bepaald welke inzet zinnig en nodig is voor de verdere asielprocedure. Waar nodig ondersteunt VluchtelingenWerk Limburg de advocaat en bemiddelt of verwijst door naar andere instellingen. Tijdens de juridische begeleiding heeft VluchtelingenWerk Limburg soms te maken met asielzoekers met psychosociale problemen als gevolg van traumatische ervaringen in het land van herkomst. Met asielzoekers waarvan de kans op een positieve beschikking heel klein is, worden de verschillende opties voor de toekomst, mocht legaal verblijf in Nederland niet meer mogelijk zijn, bespreekbaar gemaakt. Asielzoekers die een status hebben gekregen, krijgen advies met betrekking tot hun verdere verblijf in Nederland. Een belangrijk aspect hiervan is het starten van hun aanvraag gezinshereniging, wanneer dat van toepassing is.

apathie, relatieproblemen en zware depressies, regelmatig voor. VluchtelingenWerk Limburg tracht daarom een veilige en vertrouwde basis te vormen waarop men ook na een aantal jaren nog kan terugvallen. Veel van deze vluchtelingen zijn getraumatiseerd en daardoor wantrouwend. Daarom proberen wij allereerst een vertrouwensband op te bouwen en een luisterend oor te bieden. De medewerker van VluchtelingenWerk Limburg probeert zulke condities te scheppen dat de cliënt het werken aan verandering gaat zien als een belang voor zichzelf en daarin ook geactiveerd wordt (motivational congruence). Nazorg en verwijzing naar hulpverlenende instanties is tevens een belangrijke taak van de organisatie. Daarbij vindt veelvuldig overleg plaats met de reguliere hulpverlenende instanties. VluchtelingenWerk Limburg ziet zichzelf niet als probleemoplosser, maar als begeleider van een leerproces.

Het is van essentieel belang de cliënten goed te bejegenen, want ieder mens is uniek en heeft recht op de juiste begeleiding. Integratie is een continu proces. Omdat vluchtelingen door hun achtergrond een kwetsbare groep vormen, komt terugval in de vorm van concentratiestoornissen,

In 2012 waren er vier AZC’s in Limburg: AZC Baexem, AZC Echt, AZC Heerlen en AZC Venlo . Op alle vier deze centra zijn afdelingen van VluchtelingenWerk actief.

“Het léék niet al te moeilijk…..” Een 55-jarige man vraagt hulp bij het aanvragen van een vergunning regulier. Hij verblijft in AZC Baexem met uitstel van vertrek voor de periode van een jaar. Client verbleef 17 jaren illegaal in Amsterdam en was daar al die jaren illegaal werkzaam. Hij blijkt aan diverse aandoeningen te lijden en is daarvoor in Amsterdam onder behandeling. Ten tijde van deze diagnose werd hij staande gehouden en via een advocaat werd uitstel van vertrek op medische gronden verkregen. Nog nooit gedaan dus een uitdaging, leek me niet al te moeilijk…… Gaande weg komen allerlei obstakels bovendrijven. De antecedentenverklaring kan pas naar waarheid worden ingevuld nadat is uitgezocht waarom cliënt in 2008 enige tijd in detentie was. Contact hierover met het gevangeniswezen en de rechtbank levert verwarring op, er duiken verschillende namen op: meneer blijkt een alias te hebben. Gelukkig betreft het niet een veroordeling voor een strafbaar feit maar een niet betaalde boete. Verder voldoet cliënt niet aan het paspoortvereiste, dit is bij de staande houding door vreemdelingenpolitie ingenomen op verdenking van vervalsing. In de strafzaak hieromtrent wordt cliënt van vervalsing vrijgesproken, het paspoort was aantoonbaar beschadigd door normaal gebruik. De vreemdelingenpolitie had het paspoort echter al wel vernietigd! De ambassade geeft een termijn van 3 maanden op ter verkrijging van een nieuw Egyptisch paspoort. Het tijdig indienen van de aanvraag regulier komt hiermee in gevaar, in dat geval zal herstelverzuim voor het overleggen van het paspoort gevraagd moeten worden. Intussen vergoeding van de legeskosten bij het legesfonds van VluchtelingenWerk Nederland aangevraagd en toegezegd gekregen. Naar het loket van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)


gegaan, leges betaald, aanvraag gedaan en uitgelegd waarom de termijn voor aanvraag overschreden is en om afhandeling met spoed gevraagd wegens afloop van opvang. Op advies van de IND hebben we aansluitend ook nog een aanvraag verlenging van het huidige uitstel van vertrek gedaan om een onverhoopt gat in de opvang te dichten. Dan…. kondigt COA de ontruiming aan binnen enkele weken. Een aanvraag verlenging geeft namelijk in dit geval geen recht op opvang. Nu blijkt hoe waardevol een goede relatie met AZC-medewerkers is, zij houden mij goed op de hoogte van de ontwikkelingen aangaande de opvang en adviseren bij de Centrale Opvang Asielzoekers in Rijswijk een aanvraag voor continuering van de opvang te doen. Deze aanvraag wordt afgewezen, ook alweer vanwege het ontbreken van een asielaanvraag. Hierop een bezwaar gemaakt middels uitgebreide zienswijze waarin de overmacht in deze benadrukt wordt. Nu staat enkel nog de motie Spekman ter beschikking om recht op opvang te kunnen blijven houden. Op deze aanvraag wordt binnen 3 weken beschikt en dat kunnen we nog redden binnen de bezwaartermijn op de continueringsafwijzing. Alle hens aan dek om alles bij elkaar te krijgen voor deze aanvraag! Het continueringsverzoek wordt toch gehonoreerd en cliënt kan eindelijk zijn nieuwe paspoort gaan ophalen! Dat is alvast iets. Dan komt uiteindelijk toch nog vrij snel de beschikking op de reguliere aanvraag binnen. Uiteindelijk 5 maanden nadat ik deze kwestie onderhanden kreeg wordt aan cliënt een vergunning regulier voor 5 jaren afgegeven! Na 17 jaren illegaal verblijf! Momenteel verblijft cliënt sindsdien alweer 7 maanden nog steeds in AZC Baexem in afwachting van een woning in Amsterdam. Af en toe komt hij weer eens langs en dan hebben we samen lol over deze spannende tijd.

Gezinshereniging

Zodra een verblijfsvergunning is toegekend, wordt de vluchteling in staat gesteld de gezinsleden uit het land van herkomst te laten overkomen, om hier in Nederland gezamenlijk een bestaan op te bouwen. Vanaf 2011 zijn de regels hiervoor verder aangescherpt, voornamelijk om onterechte gezinsherenigingen met pleegkinderen tegen te gaan. Gevolg hiervan is echter ook dat voor hereniging met biologische kinderen scherpere regels gelden. Bovendien wijzigde de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) plotseling haar werkwijze, wat gezinshereniging moeilijker maakt. Steeds vaker krijgt een aanvrager van gezinshereniging te maken met een negatief MVV-advies (MVV:machtiging tot voorlopig verblijf) waarbij als argumentatie wordt aangevoerd dat de stukken die de cliënt heeft ingediend, niet voldoen aan alle toelatingsvoorwaarden. Ook het ontbreken van officiële bewijsstukken m.b.t. identiteit, bloedverwantschap en/of het aannemelijk kunnen maken van de familierechtelijke relatie/de gezinsband, wordt als argument aangevoerd. De bewijslast hiervoor door het overleggen van officiële documenten ligt bij de cliënt en dat is een onmogelijke opgave voor personen die uit een land afkomstig zijn waar geen persoonsregistratie plaatsvindt.

Dit standpunt van de IND veroorzaakt veel gevoelens van onbegrip en onmacht bij de cliënt. AMV’s (alleenstaande minderjarige vreemdelingen), krijgen veelal te maken met het feit dat alleen voor de moeder een positief advies wordt uitgebracht en niet voor de vader en de broers en zussen, ook al behoren zij tot hetzelfde gezin. Hierdoor wordt de moeder voor een bijna onmogelijke keuze gesteld: moet zij naar haar minderjarig kind in Nederland afreizen onder achterlating van de andere minderjarige kinderen? Er zou meer betekenis moeten worden toegekend aan de belangen van de achterblijvende kinderen omdat hierdoor een onmogelijke situatie ontstaat die getuigt van een onevenredige hardheid. Deze hardheid is in strijd met artikel 8 uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens: het recht op eerbiediging van het familie- of gezinsleven. Ook dient er meer rekening gehouden te worden met artikel 3 van het Verdrag van de Rechten van het Kind, waarin wordt gesteld dat de belangen van het kind de eerste overweging zouden moeten vormen.

Een gelukkige moeder Wij komen in contact met cliënte in maart 2010.Ze woont dan sinds kort in Roermond. Ze is gevlucht uit Somalië, is helemaal alleen en heeft twee zoontjes, dan 4 en 2 jaar oud, moeten achterlaten. Ze heeft hen sinds mei 2009 niet gezien. Haar eerste man, de vader van de zoontjes, is vermoord. Ze is opnieuw gehuwd. Ze heeft twee zusjes, dan 17 en 15 jaar oud, die ze als pleegkinderen beschouwt. Voor haar vlucht werkte cliënte als vroedvrouw. Tijdens haar verblijf in het AZC is door VluchtelingenWerk Eindhoven een procedure gestart om een advies voor afgifte Machtiging Voorlopig Verblijf te krijgen voor haar huidige echtgenoot, haar twee zoontjes en haar twee zusjes. Op de verzoeken wordt in april 2010 door de IND negatief geadviseerd. In juni 2010 vragen wij opnieuw advies MVV aan. Maar in augustus volgt weer een negatief advies. Een procedure starten bij de ambassade in Ethiopië is geen optie, daarvoor ontbreken de financiële middelen. Eind augustus toch maar weer een nieuw verzoek om advies voor afgifte MVV ingediend. Nogmaals uitgelegd dat cliënte met haar zusjes en kinderen één gezin vormde. Bewijzen meegestuurd dat cliënte regelmatig geld overmaakt voor het onderhoud van het gezin. Maar in oktober 2010 wéér een negatief advies: niet is aannemelijk gemaakt dat betrokkenen ten tijde van haar vlucht tot het gezin van cliënte behoorden. Na advies van onze Helpdesk toch maar gestart met een MVV-aanvraag bij de ambassade in Addis Abeba, Ethiopië. Betrokkenen moeten de brief van de Visadienst van oktober 2010 meenemen. Wij maken een afspraak bij de ambassade en sturen de “Application forms for MVV” op. Eén van de zusjes is inmiddels gehuwd, dus dient geen aanvraag in. In maart 2011 volgt bericht van de IND dat de aanvragen vanuit de ambassade zijn ontvangen voor het zusje en de twee zoontjes, maar worden afgewezen omdat er geen toestemmingsverklaring is van de achterblijvende ouder. Wij antwoorden dat het de zoontjes zijn van cliënte en dat de vader is 2007 is overleden bij een bomontploffing. Deze feiten zijn bij het eerste gehoor vermeld. Ook dat het zusje tot het gezin behoorde, is bij het eerste gehoor gemeld. Eindelijk, na veel bellen met de IND, eind mei bericht dat voor de zoontjes een DNA-procedure kan starten. Eind juli per E-mail contact opgenomen met de ambassade in Addis Abeba omdat nog steeds geen actie was


ondernomen. De IND stuurt de ambassade nogmaals formulieren toe. Eindelijk komt er beweging in de zaak. Eind augustus kan cliënte naar Amsterdam voor haar aandeel in het DNA-onderzoek. Dan wordt het weer afwachten. Eind november 2011 sturen we een brief aan het Klachtenbureau van de IND; wij vinden het onbegrijpelijk dat een zaak zo lang moet lopen, ruim anderhalf jaar na de eerste aanvraag voor gezinshereniging is nog geen besluit genomen. Begin februari 2012 bericht. Eindelijk succes: de twee zoontjes krijgen een Machtiging tot Voorlopig Verblijf en mogen dus naar Nederland komen! De aanvraag voor het jongste zusje is echter afgewezen. Omdat het zusje sinds het vertrek van cliënte bij een neef van de moeder verblijft, wordt geconcludeerd dat zij duurzaam is opgenomen in zijn gezin en dat de gezinsband tussen cliënte en het zusje daardoor verbroken is. Ook de aanvraag van de echtgenoot wordt afgewezen omdat ze met deze tweede echtgenoot nooit in één huis heeft samengewoond. Natuurlijk is cliënte heel gelukkig met de aanstaande hereniging met haar zoontjes, maar dat het zusje en de echtgenoot niet mogen komen is een domper op de vreugde. Via een advocaat wordt deze procedure nog voortgezet. Dan kan de reis worden geregeld. Uiteindelijk wordt besloten dat cliënte zelf de kinderen gaat ophalen. Ze gaat naar de Ethiopische ambassade in Brussel voor een vreemdelingenpaspoort en visum. In april 2012 bestellen we de tickets. Dat ze naar Brussel reizen is geen probleem, als ze zich maar melden in Ter Apel. Op 8 mei 2012 komen ze in Brussel aan. Enkele weken later maken wij op kantoor kennis met de kinderen. De verblijfsvergunningen zijn verleend, de kinderen zijn ingeschreven in de gemeente en gaan al snel naar school. Het wachten is nu nog op een ruimere woning. De bezwaarschriften van de advocate inzake het zusje en de echtgenoot zijn helaas ongegrond verklaard. Ze kan beroep instellen maar de advocate schat de kansen in een dergelijke procedure niet hoog in. Een heel lang proces en maar gedeeltelijk geslaagd, maar toch een heel gelukkige moeder.

Nel Verhoeven, VluchtelingenWerk Roermond

Project Duurzame Terugkeer De aanleiding

Het Nederlandse Asielbeleid is erop gericht vreemdelingen die geen verblijfsvergunning hebben of krijgen te doen terugkeren naar het land van herkomst . Uitgangspunt hierbij is dat iedereen die terug wil, ook terug kan keren. De vreemdeling is zelf verantwoordelijk voor zijn of haar terugkeer. De overheid heeft in het terugkeer proces een faciliterende rol. De praktijk laat zien dat bij terugkeer vaak praktische, maar ook emotionele problemen een hoge drempel vormen. Gevoelens over de redenen van het vertrek destijds, ontbrekende huisvesting, werkgelegenheid, medische voorzieningen en onderwijs vormen een belemmering voor een goede terugkeer. Het project Duurzame Terugkeer is erop gericht de terugkeerbelemmeringen van (ex) asielzoekers en ongedocumenteerden weg te nemen om zo een perspectiefvolle en duurzame terugkeer te bevorderen. Voor VluchtelingenWerk is terugeer duurzaam als de terugkeer niet gedwongen is en de asielzoeker voldoende is toegerust om in het land van herkomst te kunnen herintegreren op medisch, psychosociaal en economisch vlak. Er wordt ook wel gesproken over vrijwillige terugkeer, maar de vrijwilligheid is zeer beperkt; een afwijzing van een asielverzoek leidt tot een situatie waarin terugkeer een bijna automatisch gevolg is. Vrijwilligheid/zelfstandigheid en duurzame terugkeer moeten dan ook worden opgevat als alternatief voor de focus op dwang en drang en gedwongen terugkeer die de overheid kan hanteren.

Projectaciviteiten

De belangrijkste activiteiten van het project zijn: • Informatie beschikbaar stellen om een weloverwogen keuze te maken ten aanzien van terugkeer: Het geven van voorlichting aan (ex) asielzoekers over de mogelijk heden tot vrijwillige en duurzame terugkeer. Daarnaast ook het geven van informatie over alle verwante onderwerpen zoals illegaliteit of herhaalde aanvragen. Samen met de cliënt maakt de begeleider inzichtelijk wat de (on)mogelijkheden zijn van legaal verblijf in Nederland en de eventuele individuele consequenties van een dergelijke keuze.

• Bemiddeling van terugkeerders door doelgerichte en persoonsgerichte begeleiding en doorverwijzing naar andere partners binnen dit project. Deze partners zijn de stichting Maatwerk bij Terugkeer, Pharos, Heathnet TPO, UAF, IntEnt en Beyond Borders • Organiseren van scholingsdagen voor begeleiders. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door de Stuurgroep Vrijwillige Terugkeer en het Europees Terugkeer Fonds.

Aanvragen

Aanvragen voor terugkeer komen meestal van cliënten die een Dublin-procedure hebben. (Dublin-procedure: de landen van de Europese Unie hebben wettelijke afspraken gemaakt over welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag. Als er duidelijke aanwijzingen zijn dat Nederland niet verantwoordelijk is voor de behandeling van de asielaanvraag, start de zogenaamde Dublin-procedure. Zolang deze Dublin-procedure loopt, wordt een asielaanvraag niet inhoudelijk in behandeling genomen door de IND (Immigratie- en NaturalisatieDienst). Terugkeer is dan vaak niet mogelijk omdat deze cliënten ongedocumenteerd zijn en de periode van 3 weken die het IND wel wil geven te kort is om reisdocumenten te verkrijgen. De meeste aanvragen komen vanuit de voormalige Sovjet republieken en betreffen cliënten waarvoor volgens de Dublinprocedure Polen verantwoordelijk is. Ook komen er aanvragen van Senegalezen en Oegandezen die asiel in Spanje hebben gehad. Voor andere aanvragen is het nog altijd zo dat pas als er een beroep loopt en de advocaat aangeeft dat er geen kans van slagen is (ook niet bij herhaald asiel) dat men wel informatie komt vragen. Terugkeer is pas bespreekbaar op het moment dat de “28 dagen periode”gaat lopen. De tijd is dan meestal te kort en veel mensen vertrekken dan ook met onbekende bestemming, veelal in de illegaliteit. Sinds kort geven wij dan ook in AZC Heerlen voorlichting over de consequenties van het leven in de illegaliteit en dat men zich nog bij VW kan melden als men een project terugkeer wil inzetten.

Esther Nauts, Projectcoördinator Duurzame Terugkeer op Maat.


Project Tell Me Aanleiding

Uit het onderzoek “Kind in het Centrum” van Unicef in 2009 is gebleken dat de situatie van Kinderen in AZC’s in Nederland niet voldoet aan de eisen die het kinderrechtenverdrag stelt. Een van de belangrijkste knelpunten betreft de informatievoorziening. Het ontbreekt kinderen aan informatie over hun rechten en de asielprocedure. Dit veroorzaakt een groot gevoel van machteloosheid en onzekerheid. Ook moeten de kinderen vaak verhuizen, waardoor ze het contact met hun vriendjes verliezen. Daarnaast is het vanwege de vaak afgelegen ligging van de AZC’s voor de asielzoekerskinderen vaak moeilijk om contact te maken met hun leeftijdsgenootjes buiten het AZC. Bovendien bleek dat er onder de begeleiders een grote behoefte was aan deskundigheid over het omgaan met deze (kwetsbare) kinderen en was er behoefte aan uitwisseling van kennis en expertise. Samen met Unicef, Defence for Children is daarom besloten uitvoering te geven aan het project Tell Me.

Onduidelijkheden

Projectactiviteiten

Het ontwikkelen en realiseren van speciale voorlichtingen voor kinderen/jongeren in AZC’s. Tijdens deze bijeenkomsten worden de kinderen geïnformeerd over de asielprocedure, het verblijf in Nederland en de kinderrechten. Het doel is om meer duidelijkheid te geven over wat ze kunnen verwachten tijdens hun verblijf in Nederland. Op deze manier wordt het gevoel van onrechtvaardigheid en machteloosheid verminderd. De onderwerpen worden op een kindvriendelijke manier behandeld. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door het Europees Vluchtelingenfonds (EVF), Stichting Kinderpostzegels Nederland en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

We hebben we bij de kinderen nog veel onduidelijkheden kunnen wegnemen. Het is natuurlijk belangrijk dat de kinderen de Nederlandse taal beheersen. De werkvormen die ontwikkeld zijn om de voorlichtingen te geven bleken goed te werken. Echter de gesprekken met de ouders verlopen vaak moeizaam. Ouders zijn huiverig om hun kinderen naar de voorlichting te laten komen en geven aan dat zij hun kinderen ondanks de asielprocedure toch graag een onbezorgde tijd in het AZC willen geven. Al met al hebben de kinderen er een positieve herinnering aan over gehouden. Begin 2013 wordt er geëvalueerd hoe in de toekomst nog verbeteringen kunnen worden aangebracht. In de tweede helft van 2013 wordt het project voortgezet.

Esther Nauts, Projectcoördinator Tell Me


Integratie in·te·gra·tie (de; v; meervoud: integraties): 1 het maken van of opnemen in een groter geheel Dit is de betekenis van het woord Integratie volgens de Van Dale. Door het aanbieden van verschillende soorten begeleiding, probeert VluchtelingenWerk Limburg de statushouder te laten participeren in de Nederlandse Samenleving (het “groter geheel”). Coaching bij vestiging

Zodra een verblijfstatus is toegekend en de statushouder zich bij VluchtelingenWerk Limburg meldt voor hulp, gaat het traject “coaching bij vestiging” van start. Doorgaans wordt hiervoor een termijn van zes maanden aangehouden. De begeleiding begint op het moment dat cliënten een woning bezichtigen en het huurcontract ondertekenen. Vanaf dat moment moeten in een dag veel zaken geregeld worden: aanmelden bij de decentrale afdeling van VluchtelingenWerk Limburg, inschrijven bij de gemeentelijke basisadministratie, en een intake gesprek met sociale zaken. Om het huis te kunnen inrichten wordt door de gemeente een inrichtingskrediet verstrekt. Zodra ze de inrichtinggelden hebben ontvangen moet binnen twee weken het AZC worden verlaten. Vaak is er vertraging bij het verkrijgen van het inrichtingskrediet, en komt de cliënt in een leeg huis. Dat brengt veel onzekerheid met zich mee, en in veel gevallen opbouw van schulden. VluchtelingenWerk Limburg probeert hierin de cliënten waar mogelijk te begeleiden, zodat het opbouwen van een menswaardig bestaan binnen de betreffende gemeente zo snel mogelijk wordt verwezenlijkt.

Coaching bij verblijf

Zodra een cliënt (vaak met hulp van VluchtelingenWerk Limburg) is gehuisvest in een gemeente, heeft hij/zij nog recht op een aantal maanden begeleiding. Dit wordt bij VluchtelingenWerk Limburg “coaching bij verblijf” genoemd. In de praktijk blijkt dat het merendeel van de personen die een traject “coaching bij vestiging” hebben gehad, ook begeleiding bij verblijf krijgen van VluchtelingenWerk Limburg. Het doel van de coaching is de cliënt vaardigheden en kennis bij te brengen die nodig zijn voor het ontwikkelen van een onafhankelijke positie in de Nederlandse maatschappij. Hieronder valt een breed scala van mogelijkheden: begeleiding bij de dagelijkse gang van zaken, taalondersteuning, begeleiding bij het zoeken van werk, enzovoorts… Vaak worden er vanuit VluchtelingenWerk Nederland projecten geïnitieerd, die door VluchtelingenWerk Limburg in de provincie worden uitgerold. In het hoofdstuk “Projecten” worden diverse van deze projecten uitgebreid beschreven.

Vluchteling uit Rusland: “er is vanuit VWL voldoende tijd voor mijn vragen. VWL helpt waar ze kunnen, de rest hangt van mijzelf af”.


Juridische begeleiding

Een specifiek onderdeel van maatschappelijke begeleiding is hulp bij juridische kwesties. De vrijwilligers die de cliënten hierbij ondersteunen, bezitten een hoge mate van expertise op dit gebied. Doordat veel regels en wetten in de loop der tijd veranderen, worden de medewerkers hierin continu bijgeschoold en zijn er diverse themabijeenkomsten waarbij kennisoverdracht en -uitwisseling centraal staan. Hierdoor zijn zij in staat de cliënt vakkundig te helpen en kunnen zij hun kennis overdragen aan nieuwe vrijwilligers. Cliënten komen vaak met vragen en problemen met betrekking tot gezinshereniging, naturalisatie en de verblijfsvergunning. Daarnaast wordt er ook begeleiding aan uitgeprocedeerden geboden.

Vluchtelinge uit Birma:”na aankomst (werd door COA in de woning afgezet) was ik erg moe en ben ik meteen op de bank gaan liggen slapen” Vluchtelingen kunnen zelfstandig vaak niet effectief gebruik maken van de bescherming waar ze, op grond van Nederlandse wetgeving en internationale verdragen, recht op hebben. In het kader van de juridische begeleiding wordt naast de gebruikelijke contacten met advocaten, ambassades, Immigratie en Naturalisatie Dienst, Internationale Organisatie voor Migratie, Vreemdelingen Dienst en de Dienst Terugkeer en Vertrek, samengewerkt met uiteenlopende niet gouvernementele organisaties zoals het Rode Kruis, Cordaid, Amnesty International en Human Rights Watch.

Inburgering Toppunt van inburgering: “Bij de WK voetbal zat mijn gezin uitgedost in oranje T shirts naar Nederland -Duitsland te kijken en werd er gehuild toe Nederland had verloren en was uitgeschakeld.”


Het sinterklaasverhaal anno 2012: Als taalcoach kom ik al een hele tijd bij een Afghaans gezin met twee kleine kinderen van 4 en 6 jaar. Inmiddels is het november 2012. Sinterklaas is met al zijn pieten gearriveerd in Nederland. Ook in dit gezin hangt de sinterklaasspanning. Op de basisschool van de kinderen wordt druk gepraat over al het lekkers dat door de zwarte pieten regelmatig in de schoentjes wordt gelegd. De kinderen zetten ook hun schoentjes op de zolder klaar. Ze hopen vurig dat door het raam, dat speciaal voor die gelegenheid op kiep wordt gezet, zwarte piet ook iets aan hun geeft. Helaas..... moeder speelt haar rol als verbaasde moeder echt perfect. Zij uit haar verbazing dat de kinderen weer niks hebben gekregen in hun schoen. Ik ga mee in die rol en trek ook een verbaasd gezicht. Ik neem me voor de volgende keer pepernoten mee te nemen, zodat zij die in het geniep bij de schoentjes kan leggen. Zo gezegd, zo gedaan. De week erna zijn de kinderen door het dolle. Maar wat blijkt in dit contact: moeder is er, net als de kinderen, van overtuigd dat Sinterklaas bestaat. Ik meen dat te kunnen concluderen uit haar opmerkingen. Zij is zó echt in haar geloof. Wanneer ik de volgende keer naar hen toe ga, plan ik een moment dat de kinderen niet thuis zijn. Ik informeer heel tactisch naar haar Sinterklaasgeloof en wat blijkt: Zij is er rotsvast van overtuigd dat ‘s nachts, wanneer zij zou slapen, een zwarte piet door haar raam naar binnen komt, om zo wat lekkers in de kinderschoenen te leggen. Om die reden sluit zij haar slaapkamerdeur af. Stel je voor dat Sinterklaas en zijn gevolg ‘s nachts haar slaapkamer binnenkomt..... Ik leg haar uit dat Sinterklaas cultureel erfgoed van het verleden is. Dat zij vooral haar rol van gelovige moeder moet blijven spelen jegens haar kinderen. Dat ik even voor Sinterklaas heb gespeeld. Zij ziet er de humor nu ook van in en samen lachen we hartelijk om dit superleuke misverstand.

Project Taal in beweging

Op 1 juni 2012 is het project Taal in Beweging van start gegaan. Het project wordt deels gesubsidieerd door het Europese Vluchtelingen Fonds. Naast VluchtelingenWerk Limburg nemen ook 11 andere regionale Stichtingen van VluchtelingenWerk deel aan het project. De ambitie is dat 2600 vrijwilligers met vluchtelingen in gesprek gaan om de Nederlandse taal te oefenen en te verbeteren. Daarnaast betekenen 2600 taalkoppelingen ook even zoveel gebouwde bruggetjes in onze samenleving. Mensen die elkaar leren kennen, elkaar kunnen bevragen, die tradities en waarden uitwisselen. Waar niet wordt gesproken óver, maar gepraat mét!

Vluchtelingen uit Iran: “enkele dagen na aankomst werd ik wakker uit mijn droom en besef dat ik hier (..) nu woon en dat alle stress uit Venezuela verleden tijd is. Toen ben ik hier begonnen te leven” De doelstelling van VluchtelingenWerk Limburg is binnen twee jaar ( het project eindigt op 1 juni 2014) 400 vluchtelingen aan een taalcoach te koppelen. De taalkoppels trekken tenminste een half jaar gedurende een anderhalf uur per week samen op om de taalbeheersing van de vluchteling te verhogen en het sociale netwerk van de vluchteling uit te breiden om op verschillende niveaus actief te participeren in de samenleving. Vernieuwend in dit project is dat er specifiek aandacht wordt besteed aan netwerkopbouw, gericht op arbeidsperspectief van vluchtelingen. De vluchteling wordt in staat gesteld een netwerk op te bouwen gericht op meer sociale contacten of (vrijwilligers)werk. Vanuit dit netwerk kan de vluchteling zijn of haar activiteiten uitbreiden. Ook de doorverwijzing naar maatschappelijke begeleiding bij gesignaleerde knelpunten op ander gebied dan taalbeheersing is een vernieuwend element. Hierdoor kunnen vluchtelingen ook effectief ondersteund worden bij problemen waarmee zij worden geconfronteerd. De vluchteling kan eventueel in contact worden gebracht met maatschappelijke begeleiding bij VluchtelingenWerk of een vergelijkbare dienst bij een andere organisatie. Van daaruit kan een vluchteling met reguliere hulpverlening in contact worden gebracht indien dit nodig is.

Wat doet een Taalcoach?

Taalcoaches zijn vrijwilligers die één-op-één met vluchtelingen op pad gaan in de Nederlandse samenleving. De taalkoppels spreken één à twee uur per week af om de taal te oefenen in verschillende situaties. Dat kan bijvoorbeeld door een spelletje scrabble, praten over familiefoto’s, samen

Diploma Na het behalen van mijn diploma aan de universiteit op het gebied van migratie beleid, wilde ik graag praktische ervaring opdoen binnen het sociale werkveld. Dit was een onderdeel dat ik gemist had tijdens mijn studie. Vrijwilligerswerk voor vluchtelingenwerk leek op dat moment een logische keuze en ik ging dan ook al snel aan de slag als maatschappelijk begeleider en taalcoach. Ondertussen ben ik alweer meer dan een half jaar de taalcoach van Anna. Anna is een jonge vrouw, afkomstig uit Iran. Zij is hoogopgeleid en in haar eigen land had zij een goede baan. Deze ervaringen zorgen ervoor dat zij zeer gemotiveerd is om de Nederlandse taal zo snel mogelijk onder de knie te krijgen, zodat zij zich ook hier in Nederland snel zal kunnen ontwikkelen. Aangezien onze leeftijden en opleidingsniveaus dicht bij elkaar liggen was er vanaf het eerste moment een goede klik. Ondanks dat we een totaal verschillende achtergrond hebben, zijn er voldoende raakvlakken waardoor er al snel een vertrouwensband ontstond. Deze band is erg belangrijk, want hoewel Anna heel slim is en de taal snel oppikt is zij nog vaak onzeker wat betreft het in de praktijk gebruiken van onze taal. De laatste maanden hebben we dan ook niet alleen aan de theorie gewerkt, maar ook aan het contact leggen met mensen in haar omgeving. Ondertussen gaat ze zelfverzekerd naar de zwemles en voetbalwedstrijden van haar kinderen en is ze daar in contact gekomen met andere ouders. Het zijn deze momenten waarvan ik als taalcoach kan genieten. Ik vind het belangrijk dat mensen niet in een sociaal isolement terecht komen. Een ander hoogtepunt van de laatste maanden was het slagen voor haar theorie examen voor het rijbewijs, in het Nederlands! Dit was zo’n boost voor haar zelfvertrouwen dat de lange avonden die we samen boven de boeken doorgebracht hebben snel vergeten waren. Het taalcoachtraject geeft ons beiden een flinke dosis positieve energie. Rianne Stijnen, taalcoach koken, naar een museum gaan of een boek zoeken in de bibliotheek. Het taalcoachproject is niet bedoeld als vervanging voor de taalles, maar werkt natuurlijk wel aanvullend. Taalcoaching stimuleert de Nederlandse taal in alledaagse situaties te gebruiken. Tot slot heeft een taalcoach oog voor eventuele knelpunten op het juridische, sociale, psychische, financiële, of medisch vlak. Heeft iemand schulden, psychische problemen of spelen andere zaken die het leren van de taal en participatie in de weg staan?

Vluchteling uit Irak: “VW biedt hulp aan buitenlanders, en doet dit graag, je merkt dit aan de hand van de positieve reacties van medewerkers. Een groot pluspunt is dat er zoveel verschillende talen door medewerkers worden gesproken, hier zijn ze heel goed in! De hulp is makkelijk/laagdrempelig. Er wordt overal bij geholpen; als medewerkers iets niet weten zeggen ze dit en zoeken ze het uit, of verwijzen door naar de juiste instantie; ze geven adviezen, helpen je door het samen te doen, je leert ervan, ze leren je dingen zelfstandig te doen”. 10 / VluchtelingenWerk Limburg ... Jaarverslag 2012

Het moet natuurlijk wel klikken! Voor succesvolle taalcoachingstrajecten is een goede match belangrijk: het moet natuurlijk wel klikken tussen de vluchteling en de taalcoach. Daarom zorgt de projectleider of –coördinator voor een zorgvuldige koppeling. En mocht het toch niet prettig verlopen, dan kan men altijd op deze contactpersonen terugvallen. Daarnaast krijgen de vrijwillige taalcoaches een training ’methodisch handelen als taalcoach’ aangeboden om te leren waarop gelet moet worden bij communicatie vanuit verschillende culturen en om ideeën te krijgen voor te ondernemen activiteiten.

Project Uitgenodigde Vluchtelingen

De UNHCR (Afkorting voor Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen) draagt vluchtelingen uit vluchtelingenkampen voor om hergevestigd te worden in een veilig land. Hieruit selecteert Nederland per jaar 500 vluchtelingen en nodigt hen uit om hier een nieuw bestaan op te bouwen. Deze vluchtelingen zitten vaak vele jaren in een afgesloten kamp en hebben geen perspectief op verbetering. Zij komen op uitnodiging van de Nederlandse overheid en kunnen zich in Nederland vestigen. Tot nu toe werden deze groepen vluchtelingen de eerste maanden opgevangen in het AZC te Amersfoort. Dit is echter vanaf 2012 niet meer van toepassing. Het beoogd resultaat van de beleidswijziging is, dat uitgenodigde vluchtelingen rechtstreeks in de gemeente worden geplaatst, zodat zij bij aankomst in Nederland direct een start kunnen maken met integratie en inburgering. De centrale opvang in Amersfoort komt hiermee dus te vervallen. Het

Mag ik asjeblieft een voutje maken? - overpeinzing van de taalcoach Ik ben als taalcoach regelmatig in de weer met vluchtelingen. Bij dit werk is het zeer noodzakelijk om veel te praten met de cliënt. Soms valt er tijdens zo’n gesprek plotseling een bepaald woord of een uitspraak op, wat je aanzet tot denken. Het gebeurde tijdens het oefenen op de uitspraak van enkele woordjes. De cliënt was erg gemotiveerd bezig en spande zich duidelijk in om de woorden op de juiste manier uit te spreken. Tenslotte liepen we samen het rijtje nog eens door en spraken over het behandelde. Tijdens dit gesprek viel mij op dat het leek alsof hij zich geneerde voor de woorden die minder goed werden uitgesproken. Natuurlijk heb ik hem gezegd dat het niet mogelijk is om géén fouten te maken. Het is logisch dat je vooral van je fouten moet leren. Later, toen ik al lang weer thuis was zat ik nog te overpeinzen hoe vreemd mensen in onze maatschappij eigenlijk kunnen reageren op anderstaligen die de taal (nog) niet zo goed beheersen. Een kind dat leert fietsen kukelt wel eens van de fiets, maar de ouder stelt het kind gerust, want immers, fietsen leer je met vallen en opstaan en het kind wordt geprezen voor het stuk dat is afgelegd zonder te vallen. Iemand die de taal nog aan het leren is zal ook regelmatig een misser maken. Jammer, maar soms is de reactie van sommige mensen dan: “zie je wel, ze kunnen nog niet eens fatsoenlijk Nederlands spreken.” Vervolgens loopt men snel door, want ze weten niet wat eigenlijk bedoeld werd. Vreemd eigenlijk, maar dit maken alle vluchtelingen wel eens mee.Op deze manier wordt iemand niet echt gestimuleerd om Nederlands te spreken en zal het onnodig langer duren voordat de cliënt de taal beheerst. Ik denk dat het vooral duidelijk moet zijn dat gemotiveerde mensen vooral aangemoedigd moeten worden en niet afgekat worden. Immers: hoe zou het ONS vergaan in een situatie in een land waar onze taal niet wordt verstaan? Mag ik asjeblieft een foutje maken? Rianne Stijnen, taalcoach


COA gaat een andere rol spelen in de voorbereiding op de hervestiging van vluchtelingen. Het COA houdt nauwe contacten met de gemeenten in Nederland en zodra het duidelijk is dat een gemeente bereid is vluchtelingen te ontvangen, wordt het dossier van de betreffende vluchtelingen overgedragen aan die gemeente en mogen zij naar Nederland komen. Voor de opvang van uitgenodigde vluchtelingen in Limburg wordt door VluchtelingenWerk Limburg een project opgestart, dat ondersteund wordt door een team van een coördinator en enkele deskundige vrijwilligers. Tussen eerste selectiemissies in vluchtelingenkampen en plaatsingen in gemeenten liggen ongeveer 6 maanden. Binnen 3 maanden is de gemeente op de hoogte van komst en 1 maand vooraf moet de woning leeg zijn en wordt begonnen met inrichting. Bij reguliere vluchtelingen is deze tijd aanzienlijk korter, moet sneller worden gehandeld en is er minder tijd voor voorbereidingen. VluchtelingenWerk Limburg pleit voor deze directe plaatsing omdat de vluchtelingen op die manier sneller integreren in de gemeente van vestiging. Daardoor hebben de uitgenodigde vluchtelingen minder contact met andere vluchtelingen die nog de asielprocedure moeten doorlopen en die dus met meer onzekerheden te maken hebben. VluchtelingenWerk Limburg stuit soms wel op praktische problemen bij de begeleiding van deze groep vluchtelingen. Zij komen meestal zonder papieren naar de gemeente, dus enkel met een beschikking en laissez passer/inreisdocument. Daarna duurt het dan nog enkele weken voordat hun verblijfsdocument klaar is. (In de toekomst neemt IND een apparaat mee voor biomedische gegevens: pasjes zijn dan meteen klaar). De inschrijving in de GBA (Gemeentelijke Basisadministratie) moet nu vaak op basis van ‘onder ede’ verklaring plaatsvinden. Probleem is vaak ook een geschikte tolk te vinden voor een aantal vreemde talen. Soms kloppen de gegevens op de beschikking niet met wat onder ede verklaard wordt, en dan moet de IND de verblijfsdocumenten weer wijzigen. Hierdoor is wél het BSN (Burger Service Nummer) direct klaar, maar is er geen verblijfsdocument dat nodig is om een bankrekening te openen. Dit kan weer voor praktische problemen zorgen bij het aanvragen van zorgverzekering, nutsvoorziening, uitkering, inrichtingskrediet etc. Voor de begeleiding van deze specifieke groep vluchtelingen worden vrijwilligers extra getraind. Naast de verplichte basistraining dienen zij ook een cursus “omgaan met psychosociale problemen” te volgen. De laatste uitgenodigde vluchtelingen zijn geplaatst in januari 2013; gedurende de looptijd van het project zijn 200 personen binnen Limburg gevestigd.

Participatie Vluchtelingen moeten zelf aan de slag om in te burgeren en te integreren. Integratie is een tweezijdig proces: succesvolle integratie vraagt inspanning van de vluchtelingen en van de ontvangende samenleving. Participatie, communicatie en emancipatie zijn kernwoorden in dit proces. De overheid heeft de ambitie alle burgers te laten participeren in het maatschappelijk leven. Uitgangspunt daarbij is economische zelfredzaamheid, door middel van deelname aan de arbeidsmarkt. Hoe groter de afstand tot de arbeidsmarkt, des te groter de nadruk op de zorgplicht van de gemeente. Essentieel is het continu bieden van een perspectief voor de vluchteling, in termen van werk (-ervaring), opleiding, sociale participatie, enzovoorts. Daarnaast zet VluchtelingenWerk Limburg op alle niveaus in op het verbeteren van de leefbaarheid en de sociale omgeving. Niet alleen de aanpak in de wijken is hier een voorbeeld van, maar ook de initiatieven om bevolkingsgroepen bij elkaar te brengen. Dat contact, die ontmoeting, het noodzakelijke burgerinitiatief en de participatie gaan verder dan de sociaal economische arbeidsparticipatie.

Arbeidsparticipatie/EMPLOOI

De organisatie Emplooi is al twintig jaar landelijk actief op het gebied van arbeidsbemiddeling voor vluchtelingen met een verblijfsstatus. Door herschikking zijn de taken gedecentraliseerd naar de regio’s. In Limburg is dit proces goed verlopen en zijn de Emplooi- adviseurs vanaf januari 2010 onderdeel van VluchtelingenWerk Limburg. Het hoger doel is volledige participatie van de asielmigranten en daar hoort het volledig zelfstandig zijn en het voorzien in eigen inkomsten bij. Re-integratie van specifieke doelgroepen staat al jaren behoorlijk onder druk en dat zal de komende jaren niet beter worden. De doelgroep asielmigranten, die al een grotere achterstand heeft op de arbeidsmarkt, zal hiervan extra de gevolgen ondervinden. De medewerkers van Emplooi bieden hierbij individuele ondersteuning; een extra aanvulling naar de werknemer en een werkgever. Met deze wijze van werken willen wij het “maatschappelijk verantwoord alternatief en aanvullend op de arbeidsparticipatiemarkt” zijn. We begeleiden vanuit ideële motieven met een zakelijke benadering om met inzet van vrijwilligers te bevorderen dat vluchtelingen steeds meer participeren. Daarmee onderstrepen we ons doel: het werken aan deelname van de vluchtelingen in de samenleving tot op de hoogst haalbare trede van de participatieladder.

Ook in 2012 heeft VluchtelingenWerk Limburg/Emplooi Limburg trajecten uitgevoerd voor een aantal gemeenten. Hierin werd samengewerkt met het UAF (Stichting voor Vluchteling Studenten) en het UWV werkbedrijf om degene met een verblijfsvergunning naar vrijwilligerswerk, stage, werkervaringsplaats of een betaalde baan te leiden. De adviseurs van Emplooi hadden hierin de taak om de doelgroep verder te begeleiden totdat ze bemiddelbaar waren en zich bezig te houden met de bemiddeling naar werkgevers toe. Zowel de begeleiding als de bemiddeling werd uitgevoerd door vrijwilligers en ondersteund door een coördinator. Eind 2012 werd duidelijk dat de Start Foundation open staat om de mogelijkheid van samenwerking te onderzoeken. Dit kwam concreet tot uitdrukking door verder te onderzoeken in hoeverre een financieel rugzakje bekostigd vanuit de Foundation uitzicht kan bieden op werk . Met dit rugzakje kan mogelijk een stuk gereedschap, gerichte scholing of extra begeleiding worden bekostigd. Tevens werd eind 2012 duidelijk dat VluchtelingenWerk Limburg/Emplooi gaat deelnemen aan een project dat specifiek is bedoeld voor vrouwen die in de zorg willen gaan werken en ook hiervoor een rugzakje kunnen ontvangen.

De Participatieladder

De participatieladder onderscheidt zes participatieniveaus: geïsoleerd, informele sociale contacten, deelname aan georganiseerde activiteiten, onbetaald werk, betaald werk met en zonder ondersteuning. De participatieladder wordt voor onze doelgroep ingezet ter bevordering van integratie leidend tot participatie. Integratie van allochtone burgers is participatie in zowel de eigen als in de Nederlandse cultuur. Iemand is geïntegreerd als hij een gelijke juridische positie heeft, gelijkwaardig deelneemt op sociaal- economisch terrein, kennis heeft van de Nederlandse taal en de gangbare waarden, normen en gedragspatronen respecteert. Dan kan iemand ook op meer terreinen participeren.

6 Betaald werk 5 Betaald werk met ondersteuning 4 Onbetaald werk 3 Deelname aan georganiseerde activiteiten 2 Sociale contacten buitenshuis 1 Geïsoleerd

Participatieladder 12 / VluchtelingenWerk Limburg ... Jaarverslag 2012

Doel van de participatie:

Allochtone burgers halen het maximaal haalbare uit hun mogelijkheden om zo hoog mogelijk op de participatieladder te komen. Wanneer bepaalde groepskenmerken er de oorzaak van zijn dat sommige inwoners (tijdelijk) niet kunnen participeren, is dat een reden om iets te doen aan deze specifieke kenmerken. In feite gaat het er om de belemmeringen, die de achterstand veroorzaken, weg te nemen.

Inburgering/Nederlandse Taallessen (NT2)

Nederlands leren is niet makkelijk, maar leuk kan het wel zijn! Als docent Inburgering/NT2 is Tessa van Gerwen verantwoordelijk voor het wegwijs maken in de Nederlandse taal en cultuur van inburgeraars uit de Kompasgemeenten Nuth, Voerendaal en Simpelveld. Er wordt met kleine groepen gewerkt. Elke inburgeraar heeft een andere achtergrond, een eigen verhaal. Daarom is het belangrijk om hun traject zo individueel mogelijk aan te pakken, zodat voortgang ook echt kan worden gemeten, niet alleen door schriftelijke en mondelinge oefeningen, maar juist door dicht bij ze te staan, in de les, maar ook daarbuiten. Na de aanmelding van een inburgeraar bij VluchtelingenWerk Limburg door de gemeente wordt voor deze inburgeraar het instroomniveau en het te volgen traject bepaald; dit gebeurt aan de hand van de TIWI-toets (Toolkit Intake Wet Inburgering). Een inburgeraar kan een traject van negen, zestien of vierentwintig maanden volgen; in een enkel geval dient er vooraf nog een alfabetiseringstraject plaats te vinden. Hiernaast wordt samen met de inburgeraar bepaald welk profiel het beste bij zijn persoonlijke situatie en ambities past: OGO (Opvoeding, Gezondheid, Onderwijs),Werk, Maatschappelijke Participatie of Ondernemerschap. Het bepalen van dit profiel gebeurt niet alleen op basis van de TIWItoets, maar ook door middel van de Intake Participatie; een uitgebreid intakegesprek. Na goedkeuring van de gemeente wordt binnen vier weken gestart met het inburgeringstraject en de taalcoaching.


Dankzij een handige online methode, gericht op Nederlandse taalverwerving voor inburgeraars, kan in de lessen maatwerk worden aangeboden. Iedere cursist heeft zijn eigen leeromgeving, afgestemd op het instroomniveau, de duur van het traject en zijn profiel. Als systeembeheerder is het mogelijk hun vorderingen online te volgen en desgewenst de leerstof nog verder aan hun voortgang aan te passen. Zo zal een inburgeraar die snel de basisvaardigheden heeft opgepikt sommige makkelijkere onderdelen kunnen overslaan en een extra workshop “Werken met Word” volgen. Een inburgeraar die bijvoorbeeld meer moeite heeft met de uitspraak volgt dan een module “ De Klankenleerlijn”, om zo zijn uitspraak extra te oefenen. Iedere inburgeraar heeft zijn eigen verhaal en behoefte aan een eigen aanpak: het werken met inburgeraar is per definitie maatwerk. Dit geldt ook voor het leren van een nieuwe taal: hoe snel iemand het Nederlands machtig wordt, hangt in grote mate af van hoe snel hij zich hier op zijn gemak voelt en de omstandigheden waarin hij de taal kan leren. Het lesgeven in kleine groepen draagt positief bij aan de inburgering. Dankzij de kleine groepen voelt de inburgeraar zich meer op zijn gemak: hij stelt makkelijker vragen, durft meer te praten en - dankzij de afstemming van de taalcoaching op de lessen - kan hij zijn kennis direct op de praktijk toepassen.

Grote veranderingen in 2013…..

Op 1 januari 2013 treedt de nieuwe Wet Inburgering in werking. Dit houdt in dat alle inburgeraars zelf de inburgering moeten aankopen. De gemeente heeft hierin een toezichthoudende en sanctionerende taak. Voor vluchtelingen is het best lastig om een goede aanbieder te kiezen. Vluchtelingen kunnen voor de inburgering een lening aanvragen bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Zij krijgen deze lening kwijtgescholden als wordt aangetoond dat ze er alles aan doen om de inburgering te halen; er geldt dus een inspanningsverplichting. Binnen VluchtelingenWerk Nederland is het voornemen om de inburgering uniform aan te bieden, zodat als iemand verhuist naar een andere regio, hij in principe het traject op die plek naadloos kan voortzetten.

‘Zorg goed voor onze ouderen, zij waren ooit sterk’ - door Somajeh Ghaeminia Ada Jansen was huisvrouw in Rusland, nu volgt ze een opleiding Helpende bij Capabel Taal in Heerlen. “Geloven in het goede van een ander, dat is zó belangrijk. Extra aandacht zit in kleine dingen. Met één gebaar of woord kun je iemand blij maken. Daarom past de opleiding Helpende zo goed bij mij. Twee dagen per week ga ik naar school, twee dagen loop ik stage in een verpleeghuis. Ik help de bewoners met douchen en aankleden, doe huishoudelijke taken, maak een praatje met hen en help bij activiteiten. Ik vind het ontzettend leuk en dankbaar werk. We moeten goed voor onze ouderen zorgen. Zij waren ooit jong en sterk, hebben ook veel meegemaakt in het leven.”


“Na mijn vlucht uit Rusland is mijn leven radicaal veranderd. In Rusland was ik huisvrouw en zorgde ik voor mijn vader, mijn man en mijn dochter. Hier in Nederland ben ik alleen. Mijn dochter en man heb ik al vijf jaar niet meer gezien, ik weet niet waar ze zijn. We zouden samen vluchten maar dat is door moeilijke omstandigheden niet gelukt. Mijn documenten zijn mij afgenomen, waardoor ik statenloos ben. In 2008 kreeg ik gelukkig wel een verblijfsvergunning in Nederland. Mijn leven hier wil ik anders opbouwen. Ik wil iets betekenen voor andere mensen, dat is mijn levensdoel.” “Mijn eerste ervaring met het werken in de zorg was in een verzorgingstehuis. Mijn taalcoach bij VluchtelingenWerk adviseerde me vrijwilligerswerk te gaan doen om de taal beter te leren. Ik heb daar ervaren hoe de zorg in Nederland werkt, én ik begon te praten. Ook deze opleiding, die anderhalf jaar duurt, volg ik dankzij hulp van het arbeidsbureau van VluchtelingenWerk, Emplooi. Hierna wil ik verder leren.” “Ik ben ontzettend dankbaar voor Nederland, dat ik een kans krijg om een nieuw leven op te bouwen. Met de mensen van VluchtelingenWerk heb ik veel geluk gehad. Zij stimuleren veel in mij. Zij geloven in mij.”

Vrijwilligers (inclusief stagiairs) VluchtelingenWerk Limburg is een organisatie waarin vrijwilligers en betaalde medewerkers samenwerken. Kenmerkend is dat het aantal vrijwillige medewerkers aanzienlijk groter is dan het aantal betaalde medewerkers. De vrijwilligers zijn de kracht van VluchtelingenWerk Limburg. Lokale verankering is van groot belang voor de herkenbaarheid en het draagvlak voor VluchtelingenWerk Limburg in de regio. De lokale VluchtelingenWerk organisaties zijn goed bereikbaar voor cliënten, instellingen en gemeenten. Dat is wat vrijwilligers en betaalde krachten willen, kunnen en moeten bieden. Het vrijwilligersbeleid is een dynamisch beleid, waardoor op de maatschappelijke bewegingen ingespeeld kan worden. Vrijwilligerswerk binnen de organisatie staat continu voor de uitdaging om antwoorden te vinden op veranderingen in de samenleving. De verandering van de instroom is een voortdurend proces en leidt nu eens tot opening en dan weer tot sluiting van opvangcentra. Zij leidt tot veranderingen in het reguliere aanbod van VluchtelingenWerk Limburg en de daarmee samenhangende geldstromen. Deze veranderende instroom heeft ook gevolgen voor het personeelsbeleid en het aantal vrijwilligers. Deze ontwikkeling creëert niet alleen onrust maar ook kansen. De aanwezige kennis en ervaringen binnen VluchtelingenWerk Limburg worden steeds meer ingezet om processen te verbeteren en om nieuwe activiteiten te ontwikkelen. Dit stimuleert de organisatie om andere financieringsbronnen aan te boren en meer projectmatig te werken. Er worden nieuwe producten ontwikkeld en vrijwilligers geworven. Het maatschappelijke draagvlak voor opvang van vluchtelingen is verkleind en de politieke standpunten zijn gepolariseerd. Het werken voor VluchtelingenWerk Limburg vraagt behoorlijk wat inspanning van vrijwilligers. Zij voelen zich vaak niet begrepen, machteloos en gefrustreerd. VluchtelingenWerk Limburg is verantwoordelijk voor de belangenbehartiging van haar vrijwilligers en zorgt voor draagvlakactiviteiten om daarmee de vrijwilligers aan te laten sluiten bij de bredere maatschappelijke beweging. De samenleving verandert en daarmee ook het vrijwilligerswerk. Het was vroeger normaal voor een vrijwilliger om jarenlang bij een organisatie te horen. Dit is niet meer. Mensen geven voorkeur aan een kortere en afgebakende klus om vervolgens weer aan een nieuwe uitdaging te beginnen. De flex-en de onlinevrijwilliger doet zijn intrede. Deze trend leidt er toe dat een nieuwe groep vrijwilligers zich aanmeldt. Zoals vrijwilligers die de betaalde baan met vrijwilligerswerk willen combineren; jongeren die tijdens hun opleiding vrijwilligerswerk willen doen; vluchtelingen die hun taal en hun netwerk willen ontwikkelen door vrijwilligerswerk te doen en scholieren die in het kader van de maatschappelijke stage naar ons komen.

De vraag is niet meer: wat kan de vrijwilliger voor de organisatie doen, maar wat kan de organisatie voor de vrijwilliger doen?


Asielzoekers die nu naar Nederland komen verschillen van de asielzoekers van vijftien jaar geleden. De oorlog in Irak en de langdurige militaire conflicten in Somalië zorgen voor een stroom van laag opgeleide asielzoekers die bescherming in ons land zoeken. Deze groep spreekt bijna geen enkele westerse taal en voelt zich thuisloos (onbegrepen). Er wordt tegenwoordig veel kunde, expertise, inspanning en empathie van vrijwilligers gevraagd om deze groep te kunnen begeleiden.

Vrijwilligersprijs Vrijdagavond 13 april 2012 heeft de gemeente Peel en Maas de namen bekend gemaakt van en de prijs uitgereikt aan de mensen die de “Vrijwilligersprijs 2011 van Peel en Maas” hebben gewonnen. Er waren 3 categorieën waarvoor vrijwilligers een prijs konden winnen: verbinding, passie en categorie innovatie. Mieke Vlek, vrijwilligster van VluchtelingenWerk, heeft de vrijwilligersprijs gewonnen in de categorie VERBINDING. Ik heb vanaf september 2012 stage gelopen bij Vluchtelingenwerk Venlo. Ik heb in deze periode veel ervaring op kunnen doen. De eerste dag in Venlo weet ik ook nog heel goed; mij viel meteen de hartelijke ontvangst op. Ik kreeg een rondleiding door het gebouw en er werd verteld wat de verschillende afdelingen inhouden. De administratie werd mijn afdeling i.v.m. de opleiding die ik volg, nl. secretarieel medewerker. Awaz Hamma, coördinator van Venlo en Roermond en tevens mijn stagementor, heeft mij duidelijk uitgelegd wat mijn werk inhoudt, wat er van mij verwacht word en wat de bedoeling is van de werkzaamheden die worden verricht. Naast deze ervaring heb ik ook meerdere inzichten gekregen in de medemens, in dit geval de vluchteling. Ook heb ik kunnen proeven (letterlijk en figuurlijk) van de verschillende culturen. Daarom was in het begin van mijn stageperiode ook echt fijn en belangrijk dat ik een beginnerscursus heb gekregen. Deze cursus was zeer leerzaam en interessant, omdat daarin werd uitgelegd welke weg de vluchteling aflegt voordat deze bij ons komt. Ik kan ook echt zeggen dat ik veel geleerd heb en veel indrukken heb opgedaan. Ik kan deze stageplaats dan ook zeer aanbevelen aan scholieren om de diversiteit en voor het maatschappelijk belang van deze stichting. Yvon Graus

Nieuwe projecten leveren nieuwe vrijwilligers.

Wij merken dat vrijwilligers, die zich bijvoorbeeld als taalcoach bij ons aanmelden, andere eisen aan onze organisatie stellen en andere verwachtingen van ons hebben. Deze groep is dynamischer, jonger, daadkrachtiger, houdt van aanpakken en zoekt gemakkelijker naar nieuwe contacten. Dit leidt naar verandering in de begeleiding, wijzigingen in het vrijwilligersbeleid en meer flexibiliteit van de beroepskracht. De toestroom van een grote groep nieuwe vrijwilligers doorbreekt het vaste idee dat een vrijwilliger bij onze organisatie jarenlang wil blijven werken. Zelfontplooiing en groei binnen de organisatie horen wel bij deze tijd. Vrijwilligers willen op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen binnen VluchtelingenWerk Limburg maar ook van het landelijke beleid. Ze leggen zelfstandig de link tussen de ontwikkelingen in de samenleving en VluchtelingenWerk Limburg en willen weten hoe de veranderingen in de maatschappij naar hun werk vertaald worden. Scholing maakt een belangrijke onderdeel uit van hun dagelijks werk. Het is aan VluchtelingenWerk Limburg om de motivatie en betrokkenheid binnen de organisatie te behouden en in haar beleid weer te geven. VluchtelingenWerk Limburg heeft niet stil gestaan in de projectjaren en heeft zich ontwikkeld tot een organisatie die meer en meer op projectmatige basis werkt. Van ad hoc naar projectmatig werken is ons motto geworden. Het projectmatig werken biedt grote bewegingsruimte maar heeft ook een beperking: aan ieder project komt een einde. VluchtelingenWerk Limburg streeft ernaar de projecten in de organisatie in te bedden, zodat de continuïteit gewaarborgd blijft en de expertise en de opgebouwde netwerken niet teloor gaan. Het constant evalueren betekent zich blijven ontwikkelen, meegaan met de veranderingen erom heen en zoeken naar de nieuwe kansen.


Deskundigheidsbevordering

Mensen die zich inzetten voor VluchtelingenWerk Limburg willen hun taken en activiteiten op een deskundige en professionele manier uitvoeren. VluchtelingenWerk Limburg ondersteunt eigen vrijwilligers, medewerkers en stagiairs hierin door middel van een cursus- en trainingsaanbod op het gebied van asiel en integratie. Dit wordt zowel lokaal als landelijk aangeboden. Het doel van deskundigheidbevordering is de medewerkers/nieuwe vrijwilligers en stagiairs de gelegenheid te bieden zich nieuwe vaardigheden eigen te maken, stil te staan bij de houdingsaspecten die belangrijk zijn voor dit werk en met elkaar ervaringen uit te wisselen. Vluchtelingenwerk Limburg wil dat de krachten en kwaliteiten van de vrijwilligers op een gerichte en efficiënte manier ingezet en benut worden. Om dit te realiseren proberen we de deskundigheidsbevordering steeds meer vorm te geven en te optimaliseren. Hierbij ligt de focus op een goede afstemming tussen cursus- traininginhoud en de specifieke vragen/ behoeftes van de vrijwilligers, stagiairs en medewerkers.

Basiscursus introductie VluchtelingenWerk en Asielprocedure VluchtelingenWerk Limburg biedt een (verplichte) Basiscursus aan voor nieuwe vrijwilligers, medewerkers en stagiairs die actief betrokken zijn bij de doelgroep in asielzoekerscentra (centraal) en in lokale vluchtelingenwerkgroepen binnen diverse gemeentes (decentraal). Tijdens de basiscursus (een tweedaagse cursus) krijgen de cursisten inzicht in VluchtelingenWerk en de Stichting VluchtelingenWerk Limburg als organisatie, inzicht in de asielprocedure, het planmatig begeleiden, gesprekstechnieken en diversiteit in communicatie.

Methodisch handelen als taalcoach

Tijdens deze training wordt er ingegaan op taak en rol van de taalcoaches, het leren van een vreemde taal in de praktijk en het methodisch ondersteunen bij het taalleren in de praktijk. Externe organisaties zoals Partners in Welzijn Sittard en Impuls Kerkrade hebben in 2012 ook gebruik gemaakt van deze training om de taalcoaches van hun organisaties te scholen.

Introductiecursus Uitgenodigde Vluchtelingen

Dit is een cursus die speciaal is ontwikkeld voor alle medewerkers en vrijwilligers die de doelgroep uitgenodigde vluchtelingen gaan begeleiden. Deze cursus biedt inzicht in de procedure en werkwijze rond uitgenodigde vluchtelingen. Het geeft een beeld van wat een selectiecommissie is en van het leven in een vluchtelingenkamp. Daarnaast biedt de cursus inzicht in verschillen tussen uitgenodigde en ‘’gewone” vluchtelingen, en daaruit voortvloeiend de aandachtspunten ten aanzien van begeleiding van uitgenodigde vluchtelingen. Tevens krijgt de cursist een beeld van de inhoud van culturele oriëntatietrainingen die in het land van herkomst worden gegeven.

Interculturele Communicatie

Deze training is gebaseerd op het feit dat communicatie plaatsvindt tussen individuen en niet tussen culturen. In die communicatie kán de invloed van cultuur een rol spelen. In deze training wordt stilgestaan bij ervaringen waarbij de communicatie mede door cultuurverschillen, onduidelijkheid over grenzen en verwachtingen heel vaak moeizaam verloopt. In de opdrachten ligt de nadruk op de bewustwording van eigen handelen in de communicatie: waar liggen je kwaliteiten, valkuilen en waar ga je aandacht aan besteden in de communicatie? Deelnemers krijgen een inleiding over de (interculturele) communicatiecyclus, uitleg over de theorie rondom de cultuur, communicatie en referentiekader met voorbeelden uit de praktijk.

Overzicht trainingen 2012

Basiscursus Introductie Vluchtelingenwerk & Asielprocedure Methodisch handelen als Taalcoach Introductiecursus Uitgenodigde Vluchtelingen Interculturele Communicatie TOTAAL


Er wordt geoefend met de praktijksituaties. In deze training staan de lastige/praktijksituaties centraal: deelnemers zullen vaak in subgroepen oefenen en verder met een rollenspel.

Cursus- en trainingsaanbod van VluchtelingenWerk Nederland

Om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de behoeften van de individuele vrijwilligers, medewerkers en stagiairs die binnen VluchtelingenWerk Limburg verschillende taken uitvoeren, zijn er ook cursussen en trainingen die door het Landelijk Bureau van VluchtelingenWerk Nederland (afdeling Training& Organisatie) aangeboden worden. De cursussen en trainingen van het Landelijk Bureau worden op aanvraag ook binnen onze lokale afdeling uitgevoerd.

Eigen initiatief In 2012 heb ik me ingezet als medewerker spreekuur en als medewerker PR voor VluchtelingenWerk Maastricht. Het mooie aan dit werk is dat je door verder te kijken dan de kwestie waarmee de vluchteling naar het spreekuur komt en je te concentreren op mogelijkheden in plaats van moeilijkheden iemand echt kunt helpen. Deze aanpak geldt ook voor de manier waarop VluchtelingenWerk Maastricht met haar vrijwilligers omgaat. Vrijwilligers krijgen de vrijheid om zelf met ideeën te komen én deze zelfstandig uit te voeren. Zo heb ik in september het initiatief genomen zelfstandig te beginnen met een interne nieuwsbrief. In deze nieuwsbrief combineer ik het landelijke nieuws met het lokale nieuws en nieuwtjes over de vrijwilligers zelf. Aan de reacties en betrokkenheid van de andere vrijwilligers bij deze nieuwsbrief kan ik merken dat het erg gewaardeerd wordt. Kim Bruining

aantal cursussen aantal deelnemers 12 86 5 45 3 23 3 29 23 183


Draagvlakverbreding Voor het werk van VluchtelingenWerk Limburg is het van belang de zichtbaarheid van de vluchteling en onze organisatie te vergroten. Juist nú, nu het maatschappelijk draagvlak voor vluchtelingen verzwakt. Veel Nederlanders kennen nauwelijks of geen vluchtelingen en gedachten worden vaak gevoed door vooroordelen. Daarom is het van belang dat we onze boodschap blijven uitdragen, en dan met name naar de mensen die open voor ons staan: de “bijna-sympathisanten”. Daartoe draagt ook een krachtige samenwerking bij tussen de regio’s en het landelijk Bureau van VluchtelingenWerk Nederland. Voor het interne draagvlak is het belangrijk is dat we meer binding creëren met mensen die tijd steken in de organisatie.

In 2012 werden onder meer de volgende activiteiten ondernomen: • standje op PinkPop - Landraaf • multiculturele dorpsdag - Beek • internationale vrouwendag - Valkenburg • informatie avond i.s.m. IFMSA - Maastricht • workshop koken met cliënten i.s.m. landbouwhuis - Maastricht • betrekken van maatschappelijke stagiaires - Limburg • bijeenkomst Koerdische vrouwenvereniging - Roermond • activiteiten bijeenkomst voor alle vluchtelingen - Venlo • sinterklaasfeest georganiseerd voor alle vluchtelingen - Venlo • umbrellamarch – Den Haag • musada markt – Sittard • deelname manifestatie Wereld Vluchtelingendag – Horst ad Maas • diverse publicatie in streekbladen - Limburg


Sinterklaasavond Vluchtelingenwerk Venlo In de ‘schatkamer’ van Vluchtelingenwerk in Venlo hebben de afgelopen dagen de voorbereidingen plaatsgevonden voor het sinterklaasavondje in Venlo. Verschillende vrijwilligers en cliënten zijn druk bezig geweest met het inpakken van de cadeautjes en met het versieren van de locatie met slingers en ballonnen. Er was een heel mooie grote bordtekening gemaakt voor de Sint. Het resultaat van deze voorbereiding was dat het een zeer geslaagde feestelijke avond is geworden. Er is veel en hard gezongen door de kinderen voor sinterklaas. De pieten hebben veel snoepgoed gestrooid en er een gezellige boel van gemaakt. Er werden ter plekke leuke zwarte pieten mutsjes gemaakt voor elk kind en er kon een kleurplaat ingekleurd worden voor de Sint. Kortom… aan creativiteit ontbrak het ook niet. Verschillende ouders hadden heerlijk eten gemaakt en meegenomen waardoor het er nog feestelijker uitzag. En het was natuurlijk heerlijk allemaal. En omdat alle kindertjes braaf waren geweest, gingen ze allemaal met een cadeautje en een brede glimlach op hun gezichtjes naar huis. Dankzij de inzet, samenwerking en enthousiasme van de vrijwilligers en de cliënten was het sinterklaasfeest een zeer groot succes. We hopen dat de Sint met zijn Pieten volgend jaar weer een bezoek zal brengen aan Vluchtelingenwerk Venlo.

Bestuursverslag Stichting Vluchtelingenwerk Limburg De Stichting Vluchtelingenwerk Limburg bestaat vanaf 1 oktober 2007 (datum oprichtingsakte) en in 2011 telde het bestuur acht leden (samenstelling: zie colofon). Één bestuurslid beëindigde haar lidmaatschap gedurende het jaar. De zittingstermijn van twee bestuurders eindigde per 1 december 2011, waarna zij terstond voor de eerste maal werden herbenoemd. Twee andere bestuurders maakten bekend dat zij hun bestuurslidmaatschap wensten te beëindigen. Op grond daarvan heeft het bestuur vier nieuwe bestuursleden geworven, waarvan één op voordracht van de medezeggenschapsraad vrijwilligers. Zij zullen in 2012 in functie treden, zodat het bestuur dan uit negen personen zal bestaan. Activiteiten bestuur in 2012

In 2011 heeft het bestuur vijf keer regulier vergaderd. Daarnaast waren er nog enkele specifieke bijeenkomsten: één brainstormbijeenkomst waarin het concept beleidsplan 20132015 op de agenda stond, één bespreking van het bestuur met de Medezeggenschapsraad en twee besprekingen met het bestuur en de directie van de afdeling Vluchtelingenwerk Brabant Centraal. Tijdens de reguliere vergaderingen kwamen de volgende onderwerpen aan de orde:

Verslagen en toezicht • •

Vaststellen van het jaarverslag en de jaarrekening 2011, bespreking van de aanbevelingen in de managementletter 2011 Het functioneringsgesprek met de directeur van de stichting VWL en functieadvies


Beleid en uitvoering

• Beleidsplan, visie en strategie, meerjarenplan 2013-2015 • De ontwikkelingen binnen de landelijke vereniging, binnen andere afdelingen van Vluchtelingenwerk en de agenda’s van de Verenigingsraad

Ontwikkelingen binnen diverse locaties van VWL

• De verslagen van het landelijk directieoverleg, met name de onderlinge toetsing door directeuren en de opzet van de operational audits van de afdelingen • De voortgang binnen VWL ten aanzien van VluchtelingenWerk 2.0, in aanwezigheid van Dorine Manson, directeur, en Bart Stapert, lid van het bestuur van de landelijke Vereniging VluchtelingenWerk Nederland • De ontwikkelingen binnen de werkgroep m.b.t. kwaliteitszorg, waarin het beleid en de processen binnen VWL werden geïnventariseerd en beschreven

Interne organisatie van het bestuur • • •

Het rooster van aftreden en herbenoembaarheid Toetsing van het rooster van aftreden aan de Governance eisen van VVN De portefeuilleverdeling binnen het bestuur

Interne en externe communicatie • • • •

De besprekingen binnen het coördinatorenoverleg De besprekingen binnen de Medezeggenschapsraad Evaluatie van het bezoek van de Gouverneur, de heer drs. Th.J.F.M. Bovens, aan het provinciale kantoor te Venlo op 17 juli en van de gedeputeerde, de heer P.H. van Dijk, aan de locatie Maastricht op 23 oktober De besprekingen binnen het penningmeesteroverleg van de diverse regio’s

Financieel beheer

• Het bestuur heeft in haar vergadering van 26 maart 2012 de jaarrekening 2011 vastgesteld en goedgekeurd. • In haar vergadering van 26 november 2012 heeft het bestuur de door de directie opgestelde begroting 2013 vastgesteld en goedgekeurd. • Vaststelling subsidieaanvraag voor het project taalcoaching en besluit ten aanzien van garantstelling van de stichting voor eventuele leemten in de cofinanciering.


Evaluatie van het financieel beheer

Ook dit jaar sluit de rekening van baten en lasten van de stichting met een (klein) overschot. Hierbij dient echter opgemerkt te worden dat dit saldo is beïnvloed door enkele bijzondere (incidentele) baten minus lasten. Hiermede rekening houdend is het resultaat op de gewone bedrijfsvoering 2012, voor de eerste keer sinds het bestaan van de stichting, een tekort. Dit tekort is in hoofdzaak ontstaan door sterk verminderde subsidiegelden van zowel de landelijke vereniging alsook van de overheden (zie Werken met projecten). Hiermee zal in de komende jarenrekening rekening moeten worden gehouden en het kostenpatroon zal, ook op personeel terrein, hieraan worden aangepast. Voor de afbouw van de managementgelden van de landelijke vereniging is een bestemmingsreserve opgebouwd.

Werken met projecten

In de afgelopen jaren heeft het werken op basis van subsidiegelden voor een groot deel plaatsgemaakt voor het werken met projecten die geworven worden en waarover verantwoording wordt afgelegd. Deze ontwikkeling onderstreept het belang van ondernemerschap binnen de stichting. Het gaat erom problemen te zien, kansen te signaleren, die effectief en efficiënt te analyseren en initiatieven voor oplossing of verandering te formuleren en uit te voeren. Deze werkwijze bevordert de alertheid en de transparantie van de stichting maar laat haar meer dan voorheen ook kennismaken met de markt en het ‘ondernemersrisico’. Door de daling van de instroom van asielzoekers en dus het afnemende aantal nieuwe vluchtelingen en door de bezuiniging op de overheidsfinanciën – op alle niveaus – zet dit de inkomsten van de stichting onder druk.


Reflectie op het bestuurlijk functioneren

Beleidsplan 2013-2015

Positiebepaling in de verenigingsraad en samenwerking met Brabant Centraal

Beoordeling van het verslagjaar

Het bestuur heeft ervoor gekozen een bestuur ‘op afstand’ te zijn en veel besturende activiteiten zijn in het directiestatuut gedelegeerd aan de directeur. Dit komt de slagkracht en flexibiliteit van de leiding van de afdeling zeer ten goede. In 2012 heeft het bestuur gepoogd de afstand tussen bestuur enerzijds en vrijwilligers en professionele medewerkers anderzijds te overbruggen door een portefeuilleverdeling met als aandachtspunten: personele zaken/ MR, decentrale opvang Noord en Midden Limburg, decentrale opvang Zuid Limburg, centrale opvang en organisatieontwikkeling. Het contact met de MR werd onderhouden via de directeur en doordat één bestuurslid samen met de MR deelnam aan de werkgroep kwaliteit. In november heeft het eerste jaarlijkse overleg tussen de MR en het bestuur plaatsgevonden. Aandachtspunten waren het werk in de werkgroep kwaliteit en het inzicht van de leden van de MR in de financiën van de projecten. Een der bestuursleden woont de bijeenkomsten van het coördinatorenoverleg bij maar er is geen sprake van georganiseerd of jaarlijks overleg met de coördinatoren of een groep professionele medewerkers. Het bestuur zal in 2013 opnieuw aandacht schenken aan de verbetering van de interne communicatie met vrijwilligers en medewerkers.

Ook in 2012 hebben de landelijke Vereniging en de Verenigingsraad veel aandacht besteed aan het beleid en de strategie voor de komende jaren. Door een faillissement van één afdeling en brandende financiële problemen in een andere bleek dat de financiële gezondheid van de landelijke stichting, maar mogelijk ook de financiële gezondheid van sterkere afdelingen (zoals Limburg) in het geding zouden kunnen zijn. Daarom werden er in 2012 op landelijk niveau, zowel door het landelijk bestuur als door het directeurenoverleg, enkele scenario’s van samenwerking en efficiency en een aantal maatregelen voor effectieve control besproken. De afdeling Limburg en haar bestuur zien voorlopig vooral heil in vormen van strategische en operationele samenwerking met andere afdelingen op basis van gemeenschappelijke behoeften, die op sommige terreinen verstrekkend zijn en op andere minder. Zo staat het bestuur zeer positief tegenover de operational audits van de afdelingen, waarbij een professioneel extern bureau wordt ingeschakeld en er één toetsingskader wordt gehanteerd, onder andere gebaseerd op vaste afspraken over tijdverantwoording, boekhouding en control. Het bestuur neemt ook actief deel aan het penningmeesteroverleg van de verschillende afdelingen. Verder ondersteunt het bestuur het besluit van de landelijke Vereniging om in alle afdelingen inburgeringscursussen aan te bieden die aan gezamenlijke kwaliteitsstandaarden voldoen en werken met dezelfde methodieken, zodat verhuizing van de cliënt van de ene regio naar de andere zo soepel mogelijk verloopt. In de bijzondere samenwerkingsrelatie van onze afdeling met Brabant Centraal lag in 2012 de nadruk op professionalisering van medewerkers en vrijwilligers en op het primaire proces. De twee afdelingen werkten intensief samen aan een gezamenlijk procesdocument over de participatieladder en de inburgering. Zij gaan functioneren als een one stop shop voor de belangenbehartiging en begeleiding van de vluchtelingen. Desalniettemin zijn de processen nog verre van gelijk en zijn er nog veel mogelijkheden voor afstemming en het voorkomen van dubbel werk aan vergelijkbare taken.


Vluchtelingenwerk wordt voortdurend geconfronteerd met veranderingen in het werkveld. VluchtelingenWerk Limburg is continu alert op deze ontwikkelingen en wil goed voorbereid zijn. Het bestuur steunt dan ook de strategie om de reeds eerder geformuleerde ambities verder uit te bouwen. Het gaat daarbij met name om de volgende speerpunten: 1) het verder doorvoeren van de integrale aanpak, zodat alle aspecten van het vluchtelingenwerk gericht zijn op optimale participatie op zoveel mogelijk terreinen en het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid. Of het nu gaat om begeleiding bij het versterken van de eigen zwakke positie door taalachterstand, om het leren beheersen van de kosten die gepaard gaan met inburgering, ziektekostenverzekering, wonen en bijkomende vaste lasten en inrichtingskrediet, om het leren omgaan met de Nederlandse procedures en bureaucratie en de Nederlandse cultuur of om het vinden van de juiste scholing of een geschikte baan; 2) de coachende werkwijze, dicht bij de klant op locatie en gericht op toenemende zelfstandigheid; 3) het uitwisselen van expertise tussen vrijwilligers en professionals en met andere afdelingen van VVN; 4) het leveren van een bijdrage aan draagvlakverbreding, zowel in de samenleving als in de politiek en 5) belangenbehartiging en juridische ondersteuning. Het bestuur constateert dat er in het verslagjaar een kentering is opgetreden in de inkomenspositie van de Stichting. Zowel de subsidies als de projectinkomsten namen af. Desalniettemin was het financiële beleid voorzichtig en solide. De stichting heeft in 2012 veel aandacht besteed aan de borging van de primaire en ondersteunende processen en van de dossiervorming en aan de rapportage en de transparantie van haar werkprocessen. Asielzoekers konden rekenen op effectieve belangenbehartiging en vluchtelingen vonden een open oor en professionele begeleiding. Het jaarverslag laat hen en de subsidiënten en opdrachtgevers zien dat de medewerkers en vrijwilligers stelselmatig en vasthoudend doen wat zij en wij enthousiast beloven. Jan Kleijnen, secretaris bestuur Stichting Vluchtelingenwerk Limburg

Vluchtelingenwerk Limburg in cijfers – decentraal Aantal vrijwilligers Coaching bij vestiging Coaching bij verblijf Taalcoaching Juridische Begeleiding per 31-12-2012 land van herkomst land van herkomst aantal koppels onderwerpen (top 5) aantal (top 5) aantal (top 5) BEEK 8 Somalië 6 Somalië 5 Gezinshereniging 2 Iran 2 Juridisch advies 1 Palestina 1 Aanvraag verblijfsdocument TOTAAL 6 TOTAAL 8 TOTAAL 0 BERGEN 8 Gezinshereniging Verlenging verblijfsvergunning TOTAAL 13 TOTAAL 15 TOTAAL 0 Juridisch advies

Gezinshereniging land van herkomst (top 5)

TOTAAL 4

GENNEP 5 Gezinshereniging Verlenging verblijfsvergunning TOTAAL 11 TOTAAL 13 TOTAAL 0 Juridisch advies

TOTAAL 4

Somalië 2 TOTAAL 2

HEERLEN 27 Irak 15 Gezinshereniging Somalië 3 Afghanistan 4 Verlenging verblijfsvergunning Irak 2 Tadzjikistan 3 Aanvraag verblijfsvergunning Birma 1 Iran 2 Geschillenbemiddeling Congo 1 Birma 1 Overig 4 TOTAAL 29 TOTAAL 0 TOTAAL 25 TOTAAL 7 HORST ad MAAS 16 Myanmar 6 Somalië 22 Gezinshereniging Somalië 2 Irak 2 Irak 19 Verblijfsvergunning aanvragen, Congo 1 Bhutan 8 corrigeren, verlengen, omzetten Myanmar 2 Naturalisatie Congo 2 TOTAAL 8 TOTAAL 53 TOTAAL 13 TOTAAL 3 KERKRADE 8 Sirië 3 Somalië 1 Armenië 1 Iran 1 Sierra Leone 1 TOTAAL 7 TOTAAL 0 TOTAAL 0

TOTAAL 0

KOMPAS 16 Irak 5 Birma 9 Gezinshereniging Irak 2 (Nuth, Voerendaal, Colombia 5 Irak 5 Advies Somalië 1 Simpelveld) Somalië 3 Colombia 3 Aanvraag verblijfsdocument Afghanistan 1 Iran 2 Iran 2 Begeleiding terugkeer China 1 Nigeria 1 Afghanistan 1 Aanvraag MVV Birma 1 Overig 3 TOTAAL 16 TOTAAL 23 TOTAAL 21 TOTAAL 6 LEUDAL 28 Somalië 2 Somalië 16 Sociale zekerheid Congo 1 Ethiopië 4 Hulpvraag bij scholen/ Iran 1 Iran 3 doorverwijzing speciaal Sri Lanka 1 Afghanistan 3 Onderwijs Afghanistan 1 Irak 1 Overig 1 Overig 4 TOTAAL 7 TOTAAL 31 TOTAAL 4 MAASGOUW 13 Irak 7 Irak 7 Sociale zekerheid Afghanistan 4 Azerbeidzjan 5 Vragen bij schulden Nigeria 4 Iran 3 Ivoorkust 1 Somalië 2 Somalië 1 China 1 Overig 2 TOTAAL 17 TOTAAL 20 TOTAAL 4


Irak 1 Iran 1 Sri Lanka 1

TOTAAL

3

Somalië 2

TOTAAL 2

Aantal vrijwilligers Coaching bij vestiging Coaching bij verblijf Taalcoaching Juridische Begeleiding per 31-12-2012 land van herkomst land van herkomst aantal koppels onderwerpen (top 5) aantal (top 5) aantal (top 5)


MAASTRICHT 45 Somalië 18 Somalië 31 Juridisch advies Somalië 10 Afghanistan 14 Irak 29 Begeleiding asielprocedure Iran 4 Iran 14 Angola 27 Begeleiding reguliere procedure Afghanistan 4 Syrië 6 Congo 25 Naturalisatie Congo 4 Iritrea 6 Iran 13 Vragen verblijfsvergunning Irak 2 Overig 34 Overig 90 Overig 16 TOTAAL 92 TOTAAL 215 TOTAAL 27 TOTAAL 40 NEDERWEEERT 11 Afghanistan 5 Somalië 8 Sociale zekerheid Somalië 1 Irak 1 Juridisch advies Vragen verblijfsdocument TOTAAL 6 TOTAAL 9 TOTAAL 4 Advies bij overlijden gezinslid

TOTAAL 0

PEEL EN MAAS 23 Myanmar 13 Somalië 16 Gezinshereniging Somalië 4 Irak 4 Myanmar 13 Verblijfsvergunning aanvragen, Iran 2 Iran 12 corrigeren, verlengen, omzetten Afghanistan 1 Irak 4 Boetes Afghanistan 3 Bijwonen gehoor IND Overig 12 TOTAAL 17 TOTAAL 60 TOTAAL 28 TOTAAL 7 PENTASZ 8 Irak 22 Somalië 12 Somalië 5 Guinee 6 Guinee 5 Iritrea 1 Iran 2 Irak 1 1 China 1 TOTAAL 8 TOTAAL 21 TOTAAL 0

Somalië 4 Irak 17

TOTAAL

21

ROERMOND 15 Iran 9 Somalië 8 Verlenging verblijfsvergunning Somalië 3 Sri Lanka 3 Iran 6 Gezinshereniging Ethiopië 1 Somalië 2 Sri Lanka 5 Naturalisatie Kenia 1 Afghanistan 1 Irak 4 Terugkeer Iran 1 Guinee 1 Afghanistan 3 Mensenhandel Sri Lanka 1 Overig 3 Overig 12 TOTAAL 19 TOTAAL 38 TOTAAL 6 TOTAAL 7 SITTARD GELEEN 46 Irak 15 Irak 12 Gezinshereniging Sri Lanka 3 Somalië 10 Verlenging verblijfsvergunning Iran 2 Bhutan 8 Bezwaar Overig 4 Afghanistan 4 Terugkeer Iritrea 4 Naturalisatie Overig 12 TOTAAL 24 TOTAAL 50 TOTAAL 38

Irak 4

TOTAAL 4

VALKENBURG 6 Rusland 3 Afghanistan 1 Gezinshereniging Afghanistan 1 Afghanistan 1 Acties verblijfsdocument Sierra Leone 1 TOTAAL 4 TOTAAL 1 TOTAAL 11 Begeleiding procedure regulier TOTAAL 2 VENLO 30 Irak 22 Irak 22 Verlenging vergunning Irak 6 Somalië 4 Somalië 4 Naturalisatie Somalië 4 Iran 2 Iran 2 Gezinshereniging Sri Lanka 1 Guinnee 2 Guinnee 2 Begeleiding procedure Iritrea 1 Jamaica 1 Jamaica 1 Libië 1 Overig 2 Overig 2 Overig 2 TOTAAL 33 TOTAAL 33 TOTAAL 15 TOTAAL 9 TOTAAL VRIJWILLIGERS

311

TOTAAL

317


TOTAAL

590

TOTAAL

196

TOTAAL 121

VluchtelingenWerk Limburg in cijfers – centraal Aantal vrijwilligers Juridische Begeleiding per 31-12-2012 onderwerpen (top 5)


Aantal actieve dossiers (aantal nieuwe personen)

Capaciteit

AZC BAEXEM 9 Cliënt begeleiden in asielprocedure, Somalië contact met advocaat, IND en uitleg brieven. Afghanisatan Intake en voorlichtingen over asiel procedure Liberia (waaronder Dublinverordening) Eritrea fysiek-dossiers dossiers van de clienten opvragen, Irak verzenden, registereren en archiveren Overig Gezinsherenigingsaanvragen, voorlichting, TOTAAL

33 4 3 2 2 3 47

TOTAAL

196

TOTAAL 425

AZC ECHT 8 Uitleg asielprocedure Contacten met advocaten en onderteunende werkzaamheden mbt asielaanvraag Vragen over mogelijkheden na asielprocedure Informatie gezinshereniging Begeleiding na statusverlening

Somalië Irak Afghanistan Iran Eritrea Overig TOTAAL

33 15 14 9 3 10 84

TOTAAL

258

TOTAAL 425

AZC HEERLEN 9 Negatieve beschikkingen en Beroep Gezinshereniging Advocatuur en klachten Terugkeer UAF / Taalstudie

Somalië 20 Irak 12 Afghanistan 5 Kameroen 2 Nigeria 1 TOTAAL 40

TOTAAL

361

TOTAAL 412

AZC VENLO 9 Asielprocedure Gezinshereniging Huisvesting Terugkeer Aanvragen kinderbijslag

Somalië 23 Iran 17 Afghanistan 13 Irak 11 Overig 3 TOTAAL 67

TOTAAL

596

TOTAAL 480

TOTAAL VRIJWILLIGERS

TOTAAL

TOTAAL

1411

TOTAAL 1742

35

238

VluchtelingenWerk Limburg in cijfers – arbeidsparticipatie

Betaalde baan

Vrijwilligerswerk

Stage/werkervaringsplek/Opleiding

Totaal plaatsingen

HEERLEN

5 1

3 9

KERKRADE

1 0

0 1

KOMPAS

1 0

1 2

MAASTRICHT

1 3

8 12

PENTASZ

0 0

1 1

SITTARD-GELEEN 4

1

1 6

VALKENBURG 1 0

0 1

VENLO

2 11

TOTAAL

2 7 15

TOTAAL VRIJWILLIGERS EMPLOOI 13

TOTAAL AANTAL VRIJWILLIGERS 31-12-2012 (INCL. BESTUURSLEDEN): 368


12

16

43

Beoordelingsverklaring


Balans


Baten en lasten


Colofon BESTUUR Beckers, Frans voorzitter Kleijnen, Jan secretaris Brouns, Hub penningmeester Kaijser, Fred personele zaken/MR Paris, John decentrale opvang/steunfonds Zuid Limburg De Jong, Wilmy decentrale opvang Noord- en Midden Limburg Lamers, Jan decentrale opvang Noord- en Midden Limburg Kortenhorst, Marieke centrale opvang (tevens vice-voorzitter) Lambriks, Frank organisatieontwikkeling/MR Baltussen, Chris directeur Vergaderdata 2012: 30 januari, 26 maart, 11 juni, 10 september, 26 november REGIOKANTOOR Directeur: Chris Baltussen Managementassistente: Monique Stoffels Hogeweg 297A 5914 BC Venlo | Postbus 3135 5902 RC Venlo 077 462 00 72 [email protected] ARBEIDSPARTICIPATIE/EMPLOOI Noord- en Midden limburg: Nellie Engelen – Prika [email protected] 077 387 06 33 Zuid Limburg: Roger Kempinski [email protected] 043 32 11 386 TRAINING EN OPLEIDING Béline Mukamunana [email protected] 077 462 00 72 VRIJWILLIGERSBELEID/PROJECT DIVERSITEIT Lennie Leenders- van Horen BELEIDSMEDEWERKER KWALITEIT Romke Hameleers [email protected] 043 32 11 386 REGIONALE LOKATIES VluchtelingenWerk Beek Coördinator: Raju Thurairajah Udayarajah [email protected] Raadhuisstraat 9 6191 KA Beek 046 438 92 22 VluchtelingenWerk Bergen Coördinator: Lennie Leenders- van Horen VluchtelingenWerk Gennep Coördinator: Lennie Leenders- van Horen


VluchtelingenWerk Heerlen Coördinator: Liliana Okoelskaja [email protected] Putgraaf 3 6411 GT Heerlen 045 571 26 40 VluchtelingenWerk Horst aan de Maas Coördinator: Elly Tomlow [email protected] Wilhelminaplein 6 Horst | Postbus 7800 5995 ZG Kessel 06 268 284 50 VluchtelingenWerk Kerkrade Coördinator: Raju Thurairajah Udayarajah [email protected] St. Pieterstraat 3 6463 CP Kerkrade 045 567 01 90 VluchtelingenWerk Leudal en Maasgouw Coördinator: Ingrid Bogers [email protected] Dorpstraat 32 6095 AH Baexem 0475 45 30 33 VluchtelingenWerk Maastricht Coördinatoren: Roger Kempinski, Nicole Gijsbregts [email protected] | [email protected] Capucijnenstraat 43 6211 RP Maastricht (locatie verhuisd per 1-1-2013) Postbus 849 6200 AV Maastricht 043 32 11 386 VluchtelingenWerk Nederweert Coördinator: Ingrid Bogers [email protected] Raadhuisplein 1 Nederweert | post: Dorpstraat 32 6095 AH Baexem 06 190 556 64 VluchtelingenWerk (KOMPAS-gemeente) Nuth Coördinator: Raju Thurairajah Udayarajah [email protected] Deweverplein 1 6361 BZ Nuth 045 565 91 00 | 06 330 482 29

VluchtelingenWerk Pentaszgemeentes (Eijsden, Margraten, Gulpen-Wittem, Meerssen en Vaals) postb maastricht Coördinator: Lillian Cimmermans [email protected] 06 193 578 68 VluchtelingenWerk Peel en Maas Coördinator: Elly Tomlow [email protected] Wilhelminaplein 1, Panningen | Postbus 7800 5995 ZG Kessel 06 268 284 50 VluchtelingenWerk Roermond Coördinator: Awaz Hamma [email protected] Looskade 8 6041 LE Roermond 0475 338 037

VluchtelingenWerk (KOMPAS-gemeente) Voerendaal Coördinator: Raju Thurairajah Udayarajah [email protected] Raadhuisplein 1 6367 ED Voerendaal 045 575 33 99 | 06 330 482 29 VluchtelingenWerk AZC Baexem Coördinator: Id Mohammad Azizpour [email protected] Exaeten 1 6095 PD Baexem 0475 45 25 56 VluchtelingenWerk AZC Echt Coördinator: Lilian Bruigom [email protected] Pepinusbrug 2 6102 RJ Echt 0475 470 910

VluchtelingenWerk (KOMPAS-gemeente) Simpelveld Coördinator: Raju Thurairajah Udayarajah [email protected] Markt 1 6369 ZG Simpelveld 045 544 83 83 | 06 330 482 29

VluchtelingenWerk AZC Heerlen Coördinator: Esther Nauts [email protected] Imstenrade 6 6419 PL Heerlen 045 541 00 01

VluchtelingenWerk Sittard-Geleen Coördinator: Rob Dubbelman [email protected] Odasingel 86 6131 GZ Sittard |Postbus 104 6130 AC Sittard 046 411 01 11

VluchtelingenWerk AZC Venlo Coördinator: Henk Pollaerts [email protected] Weselseweg 53 5916 RD Venlo 077 351 00 04 | 088-7153031

VluchtelingenWerk Valkenburg Coördinator: Raju Thurairajah Udayarajah [email protected] Stationsstraat 17 6301 EH Valkenburg 06 330 482 29 VluchtelingenWerk Venlo Coördinator: Awaz Hamma [email protected] Hogeweg 297A 5914 BC Venlo | Postbus 3135 5902 RC Venlo 077 387 06 33


VluchtelingenWerk Limburg / VluchtelingenWerk Limburg ... Jaarverslag 2012

Jaarverslag 2012 VluchtelingenWerk Limburg

Recommend Documents