VluchtelingenWerk Limburg. Beleidsplan VISIE EN STRATEGIE. Meerjarenplan

VluchtelingenWerk Limburg

Beleidsplan VISIE EN STRATEGIE Meerjarenplan 2013-2016

01-11-2012

pagina

1 van 19

Beleidsplan Vluchtelingenwerk Limburg 2013-2016

Inhoud

1. Introductie 1.1 1.2

Korte terugblik Recente ontwikkelingen

2. Visie 2.1 2.2

Visie van VluchtelingenWerk Limburg Van een subsidieorganisatie naar een projectorganisatie

3. Missie en doelen 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Missie Doelstelling Uitgangspunten Activiteiten Werkgebied

4. Analyse 4.1 4.2

Interne analyse Externe analyse

5. Strategie 5.1 5.2 5.3

Strategische doelen in de procesvoering Strategische doelen bij Personeel en Organisatie Strategische doelen in de bedrijfsvoering

6. Primair proces 6.1 6.2 6.3 6.4

Opvang Vormgeving van de maatschappelijke begeleiding Participatieladder Dienstenpakket

7. Beleidsplan 8. Conclusie

pagina

2 van 19


1. Introductie

VluchtelingenWerk Limburg is door de jaren heen sterk in ontwikkeling. Sinds de fusie van de verschillende VluchtelingenWerk groepen tot één overkoepelende stichting in Limburg, zijn we nu vertegenwoordigd in 22 gemeenten met 843.800 inwoners (2011). Onze organisatie is ook van karakter veranderd. Waar voorheen sprake was van charitatief werk door vrijwilligers, met zorg en aandacht voor de doelgroep, is er een verschuiving gaande naar een wat zakelijkere aanpak. Het heeft de betrokkenheid niet verminderd, maar het levert wel meer meetbare resultaten op. Daarnaast is er de trend dat er minder subsidies verstrekt worden, maar dat er meer financiering op projectbasis en trajectbasis beschikbaar komt. Daarnaast moet VluchtelingenWerk Limburg concurreren met andere welzijnsinstellingen, commerciële organisaties op het gebied van zorg en welzijn en groepen niet-aangesloten vrijwilligers. Dat is in een notendop de belangrijkste ontwikkelingen die we constateren. Deze veranderingen brengen noodzakelijkerwijs ook een verandering in organisatie met zich mee. Personeel, beleid, protocollen en visie moeten aangepast worden naar de tendensen van deze tijd. Het meerjaren beleidsplan voor 2013-2016 voorziet in de invulling ervan.

1.1

Korte terugblik

In 2008 fuseerden verschillende VluchtelingenWerk groepen tot één stichting in Limburg. VluchtelingenWerk Limburg heeft steeds haar basis weten te behouden én versterken. Een terugblik naar 2008 laat zien dat per dorp en per stad de vluchtelingenWerk groepen kleinschalig waren georganiseerd, hetgeen een gedifferentieerd beeld van de organisatie liet zien. Bij aanvang was er geen sprake van uniformiteit. De werkgroepen waren en zijn sterk ingebed in de lokale structuur. Zij spelen een belangrijke rol voor de doelgroep daar zij midden in de lokale samenleving én politiek staan. Door deze lokale binding is ons clienteel geholpen aan een goede integratie en hun gezamenlijke belangen worden ook lokaal verdedigd. Onze organisatie had een eenzijdige opbouw op het gebied van diversiteit. Zij was a.h.w. een ‘blanke’ organisatie die in contrast stond met haar clienteel. Door middel van het project ‘Kwaliteit in Diversiteit’ is dit in de afgelopen jaren aangepakt, door gerichter te werven op jongeren, vrouwen en mensen uit onze doelgroep. Bij de fusie in 2008 was er geen sprake van een eenduidig beleid op financieel en organisatorisch gebied. Vanaf de aanvang af aan is daar met succes aan gewerkt. De organisatie kent thans een geconsolideerde financiële bedrijfsvoering. In de afgelopen jaren maakten we gewag van kritiek op de z.g.n. ‘pampercultuur’ die uit van de jaren ’70 stamt. Ook het besef dat de cliënten gewezen moeten worden op hun eigen verantwoordelijkheden drong vrij snel door in de gelederingen. Om dit te kunnen waarborgen – daar we nog volop in ontwikkeling zijn – zoeken we naar meer structuur en uniformiteit. Bewogenheid is een groot goed en is erg belangrijk, maar het handelen kon wel bijgestuurd worden. Het begrip ‘begeleiden’ kon gedefinieerd worden als: ‘de cliënt aan

pagina

3 van 19


het handje begeleiden zonder dat deze ooit leert hoe hij/zij het zelf moet doen’. Dat is niet wat we voor ogen hebben. Het beleid op het gebied van maatschappelijke begeleiding van de afgelopen jaren concentreerde zich daarom op ‘coaching’, dat is: hulpverlening bieden maar steeds met het oog op het bevorderen van de zelfstandigheid van de cliënt. De begeleider trekt zich na een periode stukje bij beetje terug, waarbij de regie aan de cliënt zelf wordt overgelaten. Dit beleid blijven we voeren. De vrijwilligers zagen hun werkomgeving ook veranderen en scholing is nodig om de veranderingen bij te benen. VluchtelingenWerk Limburg heeft daarom al jaren een cursusaanbod beschikbaar gesteld, via de landelijke vereniging van VluchtelingenWerk Nederland. Door de vele aanvragen hebben wij nu zelf een trainer aangetrokken die de cursussen regionaal aanbiedt. Er is ook een verschuiving gaande van vrijwilligers die zich binden voor een lange tijd en voor meerdere dagen per week naar vrijwilligers die een korte periode werken. Onze wervingscampagne is daarop ingespeeld en we zien een continue stroom van nieuwe vrijwilligers en vrijwilligers die vertrekken vanwege een gevonden baan of het zoeken van een andere richting in hun leven.

1.2

Recente ontwikkelingen

Door de jaren heen is VluchtelingenWerk Limburg zich steeds bewust van de trends en ontwikkelingen rondom de vluchtelingen- en asielproblematiek, de inhoudelijke verschuiving van het werk van ‘begeleiden’ naar ‘coachen’, de veranderingen in het vrijwilligerswerk (inhoud van het werk, vrijwilligerswerk van steeds kortere duur), de toenemende eisen van subsidie-verstrekkers en sponsors (meer meetbare resultaten) en negatieve beeldvorming van vluchtelingen door de politieke polarisatie. Ons werk moet mede daarom inzichtelijk zijn en de resultaten moeten meetbaar zijn. VluchtelingenWerk Limburg zet zich volledig in om aan de vraag te blijven voldoen. Enkele – recente – maatregelen zijn reeds getroffen: 1. Invoering van een (met een online secure based interface) digitaal cliëntvolgsysteem (VVS) in heel Limburg op alle locaties. Dit digitale systeem is een belangrijk hulp- en informatiemiddel voor het werk. 2. Uniformering van de wijze van rapporteren en factureren 3. Samenwerking met VluchtelingenWerk Brabant Centraal; ter versterking acquisitiekracht en (werk)procesafstemming 4. Instellen van een Medezeggenschapsraad voor de gehele organisatie van VluchtelingenWerk Limburg 5. Instellen van de Werkgroep Beleid, bestaande uit de directeur, lid van het bestuur, twee vertegenwoordigers van de Medezeggenschapsraad (namens de vrijwilligers) en een nieuw aangestelde beleidsmedewerker. Dit ter versterking van de organisatie en ter ondersteuning van de medewerkers en vrijwilligers 6. De scholing bieden we nu ook regionaal aan. We bieden nu basiscursussen voor nieuwe vrijwilligers en cursussen ter verdieping van de kennis. 7. De medewerkers van Emplooi zijn onderdeel geworden van VluchtelingenWerk Limburg 8. Doorvoeren en aanpassen vrijwilligersbeleid

pagina

4 van 19


9. Versterken van de ruggegraat van VluchtelingenWerk Limburg door doorvoering en aanpassing van (nieuw) beleid en werkprotocollen 10. Verankeren van het primair proces ter waarborging van uniformiteit en kwaliteit in de dienstverlening 11. Ontwikkeling van een productenboek dat overal hetzelfde aanbod garandeert in Limburg 12. Start van het project ‘Taalcoaching’ ter ondersteuning van cliënten bij het leren van het Nederlands en bij het inburgeringstraject. We zijn nu ook inburgeringscursussen aan het ontwikkelen. 13. Diversiteit hebben we in ons personeelsbeleid verweven. De werving en selectie kregen een meer hierop gerichte aanpak. Deze en meer veranderingen werken we uit in dit beleidsplan, waarin alles benoemd wordt en een planmatige aanpak wordt ingesteld.

pagina

5 van 19


2. Visie

2.1

Visie van VluchtelingenWerk Limburg

Hoe kijken we naar onszelf? Deze vraag stelden we ons op de bijeenkomst over de Visie voor VluchtelingenWerk Limburg voor 2013-2016. We hebben kritisch naar onze eigen organisatie gekeken en de trends gesignaleerd. Vandaaruit is een startdocument opgesteld dat nu deel uitmaakt van dit meerjaren beleidsplan voor de komende 3 jaar. In het volgende hoofdstuk worden onze missie en doelen geformuleerd. We bekijken de ontwikkelingen en trends van de afgelopen jaren. Dan volgt er een beknopte analyse aan de hand waarvan we onze strategische doelen uiteenzetten. De ambities die we in de komende 3 jaar willen realiseren worden hierop geformuleerd. We sluiten dan af met de uitwerking naar het beleidsplan. In de eerste plaats zien wij onszelf als een onafhankelijke belangenorganisatie voor vluchtelingen. We staan ervoor dat Nederland bescherming en opvang moet blijven bieden aan vluchtelingen. We maken ons er ook sterk voor dat bij uitplaatsing in de gemeente zij zo goed mogelijk kunnen integreren en participeren in onze maatschappij. In de afgelopen jaren zijn we sterk gegroeid. We zijn nu in 22 gemeenten vertegenwoordigd met 843.800 inwoners op een totale populatie van 1.122.300 in 2011; dat is 75,2% van de Limburgse bevolking. Maar dat betekent ook dat bij 24,8% van de inwoners VluchtelingenWerk geen lokatie in hun gemeente heeft. We zetten ons in om ook de vluchtelingen in deze gemeenten te kunnen bereiken. We streven naar 100% dekking in de gehele provincie.

Dekkingsgraad vertegenwoordiging VluchtelingenWerk in Limburg in 2008 en 2011

pagina

6 van 19


2.2

Van een subsidie-organisatie naar een project-organisatie

De trend is dat de overheid zich steeds meer terugtrekt en loketvoorzieningen gedigitaliseerd worden. Daarbij wordt ook steeds minder subsidie verstrekt, maar er worden wel meer projecten ingezet. Dat brengt met zich mee dat we van een subsidieorganisatie naar een projectorganisatie gaan. Dat betekent dat we onze organisatie anders moeten gaan inrichten. Subsidies zijn meer langlopend en zijn gericht op het bieden c.q. garanderen van de voorzieningen. Projecten daarentegen zijn meer kortlopend en worden op trajectbasis gefinancieerd. In de afgelopen jaren zijn de inkomsten van VluchtelingenWerk Limburg behoorlijk verschoven; het aandeel projecten is van 5% naar 42% gestegen. We stellen ons ten doel om een verschuiving van probleemgericht werken naar mogelijkheden-gericht werken te bewerkstelligen. Een projectgerichte organisatie vereist dus een andere inrichting van onze organisatie. Dit vraagt om een meer centrale sturing. Daartegenover staat dat dat weerstand met zich mee kan brengen. Enkele vragen hebben we onszelf gesteld:  Hoe krijgen we meer eenheid en structuur in VluchtelingenWerk Limburg?  Hoe krijgen we iedereen mee?  Nemen we onze gezamenlijke verantwoordelijkheid? (zelfreflectie)  Hoe kunnen we klantgerichter werken?  Welke vrijwilligers moeten we werven?  Hoe behouden we onze vrijwilligers?  Hoe communiceren we de nieuwe werkwijze met de vrijwilligers? Enkele punten zijn van belang voor onze organisatie:  De cliënt zit in een afhankelijke positie. We moeten ons blijven inzetten om ons clienteel te begeleiden naar onafhankelijkheid.  Er is duidelijk behoefte aan (organisatiebreed) beleid: vrijwilligers willen weten wat wel en wat niet kan. We moeten duidelijke kaders stellen, met behoud van het lokale karakter van de locaties. De discussie over verantwoordelijkheden en bevoegdheden moeten we blijven voeren.  Onze taken dienen op elkaar afgestemd te worden. Enerzijds moeten we de ruimte hebben maar anderzijds ook duidelijke kaders stellen.  Onze dienstverlening moet zodanig ingericht worden om deze effectiever te krijgen. Onze cliënten moeten zo snel mogelijk een onafhankelijke positie verwerven. Daarom zetten we in op: o Invoeren van een eenduidig meetinstrument o Duidelijke afbakening van het primair proces: coaching bij vestiging, integratie en participatie o Gefaseerde aanpak van de dienstverlening o Bieden van maatwerk op klantniveau (verhogen efficiëntie) o Participatietoets t.b.v. een doelgicht plan van aanpak In de komende drie jaar zal duidelijk sprake zijn van een omvorming naar een organisatie die adequaat reageert op een veranderende omgeving, waarbij de belangen van de vluchteling steeds als drijfveer gelden.

pagina

7 van 19


3. Missie en doelen

Een visie moet de missie en doelen als fundering hebben. VluchtelingenWerk is een sterk merk en naar de buitenwereld toe ziet men ons als belangenorganisatie voor vluchtelingen en asielzoekers. Alleen, men is zich vaak niet bewust van ons aandeel in de hulpverlening en hoe wij onze doelgroep helpen om maximaal te kunnen integreren en te participeren. De visie poogt onze positie te versterken en onze dienstverlening te optimaliseren.

3.1

Missie VluchtelingenWerk Limburg wil een brugfunctie vervullen tussen de vluchteling en de samenleving. Ons streven is de hoogst haalbare participatie van de vluchteling door maatschappelijke ondersteuning te verlenen. We willen draagvlak creëren en versterken door de omgeving te informeren en voorlichtingen te geven.

3.2

Doelstelling VluchtelingenWerk Limburg heeft ten doel het zich, op basis van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, inzetten voor de bescherming van asielzoekers en vluchtelingen en overige vreemdelingen door persoonlijke steun en belangenbehartiging bij hun toelating, opvang en maatschappelijke participatie in Limburg, en voorts al hetgeen met het vorenstaande rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.

3.3

Uitgangspunten VluchtelingenWerk Limburg is een vrijwilligersorganisatie met een beperkte, maar wezenlijke ondersteuning door betaalde professionals. VluchtelingenWerk Limburg is lid van de landelijke vereniging VluchtelingenWerk Nederland. Zij conformeert zich aan de daar uitgestippelde beleidslijnen (inhoudelijk, gedragscode, registratie en verantwoording, financiële controle). Zij oefent daar invloed op uit via het lidmaatschap van de landelijke vereniging. Gehandeld wordt conform afspraken met subsidiënten.

3.4

Activiteiten

Onze activiteiten zijn onder te verdelen in een zestal kerntaken: 1. Juridische ondersteuning tijdens de asielprocedure en verblijf 2. Begeleiding en ondersteuning bij huisvesting, integratie en participatie 3. Informatiedienstverlening voor cliënten en partners 4. Draagvlakverbreding in het politieke en maatschappelijke veld 5. Belangenbehartiging door beleidsbeïnvloeding van de lokale en regionale politiek 6. Begeleiding en ondersteuning cliënten bij vrijwillige terugkeer

pagina

8 van 19


3.5

Werkgebied

Het werkgebied betreft de provincie Limburg. Het bestuur propageert en stimuleert deelname van VluchtelingenWerk groepen uit de gehele provincie en streeft naar 100% provinciale dekking.

pagina

9 van 19


4. Analyse

4.1

Interne analyse

Deskundigheid VluchtelingenWerk staat sterk op het kennisniveau van en over onze doelgroep. De vrijwilligers krijgen zonder uitzondering een basiscursus aangeboden waarin zaken behandeld worden zoals de asielprocedure, begeleidingsmethodiek en administratieve en organisatorische zaken. Vrijwilligers die langer in juridische begeleiding en maatschappelijke begeleiding werkzaam zijn krijgen vervolgcursussen aangeboden waarin de juridische zaken respectievelijk coachingstechnieken verder worden uitgediept. Sinds twee jaar bieden we ook zelf basiscursussen aan zodat er meer cursussen op lokatie gegeven kunnen worden. Dit reduceert de tijdspanne tussen de startdatum van een nieuwe vrijwilliger en de eerste cursus die hij volgt. Naast de cursussen hebben we ook de kennis in huis, we beschikken over een kennisbank over tal van onderwerpen. Ook zijn onze coachingsmethoden door jarenlange ervaring beter toegespitst geworden op de specifieke problemen die de vluchtelingen hebben. Op deze manier hebben we - specifiek voor de doelgroep - een efficiënte en gerichte aanpak van onze dienstverlening weten te ontwikkelen. Belangenbehartiging De kracht van VluchtelingenWerk is dat wij zowel de collectieve als indivuele belangen behartigen. Op collectief niveau strekt zich dat uit tot de lokale politiek waarin we in de meeste gevallen een duidelijke rol spelen. Maar ook op macro-niveau – daar waar de wetten worden uitgevaardigd – is de Landelijke vereniging VluchtelingenWerk Nederland actief door lobby-activiteiten en beïnvloeding van de media. Zij stellen steeds kritische vragen naar wetsvoorstellen die (sterk) in het nadeel van vluchtelingen kunnen uitpakken. Betrokkenheid VluchtelingenWerk Limburg heeft steeds over een achterban kunnen beschikken die de belangen behartigt, maar ook mensen helpt aan het opbouwen van een bestaan in de eigen omgeving. De intrinsieke motivatie heeft altijd op de voorgrond gestaan. De trend is nu dat subsidiënten meer meetbare resultaten vereisen. De activiteiten van onze vrijwilligers en medewerkers moeten daarom meer inzichtelijk worden gemaakt. Dat gaat niet zonder wrijvingen. Enerzijds is er de neiging om vast te houden aan gewoonten en systemen, anderzijds is er een groeiend besef dat een goede verslaglegging van de begeleidingsactivteiten veel voordelen met zich meebrengt. We zijn erin geslaagd om deze koers te varen, door middel van voorlichtingen, invoering van electronische registratiesystemen en continue begeleiding van onze vrijwilligers. Registratie leent zich ertoe om professionaliteit naar de klant toe te waarborgen. In de afgelopen tien jaar hebben we een verschuiving geconstateerd bij de vrijwilligers. Waar voorheen zij zich voor langere tijd bonden aan onze organisatie, komen er nu steeds meer vrijwilligers die voor kortere tijd werkzaam zijn voor VluchtelingenWerk. Ons vrijwilligersbestand verjongt zich ook en zij hebben een ander soort begeleiding nodig. De vrijwilligers zijn mondiger geworden en dynamischer. Het verloop gaat sneller en hier houden wij rekening mee.

pagina

10 van 19


Structurering Vroeger was VluchtelingenWerk georganiseerd in lokale werkgroepen met een sterke lokale binding. Deze binding is er nog steeds en wij hebben een belangrijke brugfunctie in de lokale netwerken weten te behouden. Daarnaast wil VluchtelingenWerk Limburg de veranderende omstandigheden goed oppakken en het maximale eruit halen. We hebben het dan voornamelijk over de verschuiving van subsidies naar projectfinanciering en de verschuiving naar een meer professionele organisatie. Dat brengt met zich mee dat we onze dienstverlening op elkaar moeten afstemmen. Werkwijzen, beleidszaken, organisatorische werkmethoden, belangen en communicatie werkten elkaar soms tegen. We hebben daartoe een Werkgroep Beleid ingesteld met directie, een lid van het bestuur, twee leden van de Medezeggenschapsraad en de beleidsmedewerker om beleid te ontwikkelen en te adviseren. Hierop kan dan centraal beleid vastgesteld worden door het bestuur. Op deze wijze tackelen we vereisten die de veranderende omgeving met zich meebrengt zonder de lokale posities en belangen uit het oog te verliezen. Afhankelijkheid van cliënten Een van de problemen waar VluchtelingenWerk Limburg tegen aan loopt (evenals instellingen) is de neiging van onze cliënten om afhankelijk te blijven van onze hulpverlening. Dit is ook niet verwonderlijk, aangezien de Nederlandse maatschappij met haar bureaucratie behoorlijk complex is. Veel immigranten komen uit landen waar de geletterdheid laag is. Bovendien maken de cultuurverschillen het er voor hen niet makkelijker op. We voeren daarom – al vanaf het begin van de oprichting van VluchtelingenWerk Limburg – een actief beleid gericht op de verzelfstandiging van de doelgroep. Bij de groep hoogopgeleiden lukt dat vrij makkelijk. De middelbaar opgeleiden worden door dit beleid daadwerkelijk gestimuleerd om zelfstandig de thuisadministratie te verzorgen. Bij de lager opgeleiden zetten we er vooral op in dat ze een zelfstandig huishouden kunnen voeren en waar mogelijk ook zelfstandig thuisadministratie kunnen voeren. Voor een specifieke groep is het geen haalbare kaart om zelfstandig administratie te voeren. Wij stimuleren deze groep om tenminste zelfstandig elders hulp te kunnen zoeken voor deze zaken. Bij alle groepen sturen we aan op sociale participatie en deelname aan de maatschappij. Maatwerk In het verleden was er vooral sprake van begeleiding van cliënten met een probleemgerichte aanpak. Dit werd door vrijwilligers gedaan die bewogen zijn met de doelgroep. Dit heeft echter een nadeel: de problemen blijven komen. Wat we sinds enkele jaren voor ogen hebben is dat de cliënt zelfstandig een positie moet verwerven in de maatschappij en het heft in eigen handen gaat nemen. Daarom zijn we overgegaan naar een coachende aanpak van begeleiden. De zaken worden niet meer uit handen genomen maar we behandelen de zaken samen met de cliënt. We richten ons niet langer op de problemen, maar op de mogelijkheden van de cliënt. Daarbij is de ene cliënt de andere niet. Enkele groepen uit onze doelgroep hebben zwaardere problemen, meer dan vroeger. Cliënten zijn ook mondiger geworden. Vandaar dat we nu een integrale aanpak hanteren waarin maatwerk gehanteerd wordt. De ene cliënt heeft meer sturing nodig dan de ander, de ene cliënt heeft meer hulp nodig bij verschillende zaken dan de ander. Zo bewerkstellingen we meer efficiëntie in kosten en mankracht. Dit vertaalt zich ook in een gerichtere rapportage voor de (project)financiering. Communicatie De wens van een meer centrale gestuurde organisatie enerzijds en de lokale inbedding anderzijds kan spanning met zich meebrengen. Centrale sturing is nodig i.v.m. het veranderende subsidielandschap en anderzijds zijn lokale bindingen van wezenlijk belang voor de efficiëntie van de begeleiding. Daartoe is het noodzakelijk om draagvlak te creëeren bij vrijwilligers en betaalde krachten. Om de veranderingen goed te kunnen communiceren stellen we een formele overlegstructuur vast. Daarnaast hebben vrijwilligers een sterke behoefte aan training. Om de veranderingen goed te kunnen communiceren vergt dit een specifiek trainingsbeleid, scholingsbeleid en wervingsbeleid.

pagina

11 van 19


4.2

Externe analyse

Loketfunctie en inburgering Vanwege onze kennis van de doelgroep wordt uit het maatschappelijk veld vaak een beroep op ons gedaan. Deze rol willen we blijven spelen, maar meer gericht. De Tweede Kamer heeft een motie voor wijziging van de Wet Inburgering (WI) aangenomen. Deze moet nog door de Eerste Kamer goedgekeurd worden. In de nieuwe WI wil dat inburgeraars zelf hun inburgering moeten gaan betalen en het Rijk stelt een sociaal leenstelsel in van maximaal 10.000 euro. Dit heeft grote gevolgen voor het proces rondom inburgering. Er zal mogelijk een consumentenmarkt ontstaan waarin meer (commerciële) organisaties inburgeringscursussen gaan aanbieden. VluchtelingenWerk Limburg wil daarin een belangrijke speler zijn. Ten eerste profileren wij als een one-stop-shop, waarin we de vluchteling wegwijs maken en ondersteunen bij het zoeken van een geschikte, betaalbare en hoogkwalitatieve inburgeringscursus. Alle vluchtelingen moeten daadwerkelijk met alle vragen bij ons kunnen aankloppen. Onze dienstverlening is specifiek gericht op huisvesting, integratie en participatie. Cliënten met specifieke problemen moeten hier een startpunt hebben om verder geholpen te worden. Het is dus nodig om ons kennisniveau over het maatschappelijk veld hoger te tillen. De doorverwijzing moet soepeler lopen dan het nu al is. Het is dus nodig om de sociale kaart continue bij te werken en beschikbaar te hebben op elke locatie. Samenwerkingsverbanden met partnerinstellingen moeten zonodig geïntensiveerd worden. Maatschappelijke ontwikkelingen In de laatste jaren is een verharding van de houding ten opzichte van migranten meer zichtbaar geworden. Dat heeft polarisatie in de hand gewerkt; de reactie op de werkloosheid en de economische crisis, maakt dat groepen mensen negatief staan tegenover immigratie. Ze hanteren echter geen verschil tussen de vluchteling en een economische immigrant. Onze medewerkers worden vaker met de negatieve houding geconfronteerd. Het is gebleken dat als we hen voorzien van feitelijke informatie die vooroordelen tegenspreekt, de houding wat soepeler wordt. Daarom zetten we in op een goede voorlichting en practiviteiten. In enkele gemeenten geven we voorlichting aan scholen, dat willen we graag in geheel Limburg doorvoeren. Hierbij is commitment van scholen, gemeente, vrijwilligers, materiaal en financiering nodig. We zetten daarom ons in om dit door te ontwikkelen binnen VluchtelingenWerk Limburg. Banenpool Sinds een jaar zetten we ons in om meer met het bedrijfsleven te gaan samenwerken. Dan gaat het om structurele inzet van stageplekken en het leveren van een bijdrage aan de banenpool voor vluchtelingen. Enerzijds zoeken we actief mee naar geschikte plekken, anderzijds bieden we een goede match aan tussen het aangeboden functie en de potentiële werknemer. Voor hoogopgeleiden in het bijzonder wordt gezocht naar mogelijkheden om ze zo duurzaam mogelijk in te zetten. Bezuinigingen De huidige ontwikkeling is dat overal bezuinigingen worden ingevoerd. Hier hebben wij op ingehaakt. Onze werkzaamheden verschuiven van ad-hoc dienstverlening bij hulpbehoeften naar een meer zakelijke benadering, hetgeen meer efficiëntie in kosten en mankracht met zich meebrengt.

pagina

12 van 19


5. Strategie

Naar aanleiding van de analyse – waarin we de ontwikkelingen in kaart hebben gebracht – hebben we de strategische doelen ontwikkeld. We beschrijven deze op drie niveau’s: bij het primair proces , personeel en organisatie en bedrijfsvoering. Elk van deze gebieden vergt namelijk een specifieke aanpak en specifieke mankracht. We zetten de lijnen uiteen door antwoorden te formuleren op de navolgende vragen: wie doet wat, op welke schaal, in welke tijdsspanne, met welke middelen, met welk budget, wie is verantwoordelijk of wordt verantwoordelijk gesteld? Dat wordt in hoofdstuk 7 verder uitgewerkt.

pagina

13 van 19


6. Het primair proces

Om onze positie te versterken is het belangrijk wat we verstaan onder de onderdelen van de dienstverlening. Wat valt er wel en wat valt er niet onder? Zijn er elementen die we als extra zien of maakt het integraal deel uit van de dienstverlening? Het primair proces kan omschreven worden op twee elementen: de definitie van het kernproduct en de vormgeving van deze dienstverlening. De doelstelling hiervan is om ons primair proces te definiëren zodat dit inzichtelijk wordt voor subsidieverstrekkers, projectfinanciers en sponsoren. Hiermee pogen we de kwaliteit en diepte van onze dienstverlening duidelijker naar voren te brengen.

6.1

Opvang

De meeste vluchtelingen komen na hun aankomst in Nederland in een opvangcentrum. In Limburg zijn er op dit moment vier asielzoekerscentra: Heerlen, Echt, Baexem en Venlo. Op elke azc is er een kantoor van VluchtelingenWerk Limburg gevestigd. Daar worden ze door vrijwilligers begeleid bij de asielprocedure. Zodra een vluchteling een verblijfsvergunning toegekend krijgt, begeleiden wij hem/haar bij de gezinshereniging en treffen we voorbereidingen voor de huisvesting in een (Limburgse) gemeente. De cliënten kunnen (eenmalig) een keuze maken uit het beschikbare woningbestand. De taakstelling vereist dat de gemeente een passend aantal vluchtelingen opneemt en hiervoor woningen ter beschikking stelt. Bij een definitieve koppeling met de woning wordt de vluchteling overgedragen aan de VluchtelingenWerk locatie, om daar verder begeleid te worden.

6.2

Vormgeving van de maatschappelijke begeleiding

Daarnaast wordt ook onze dienstverlening binnen een structuur vervat, opdat er meer controlemogelijkheden zijn t.b.v. de projectfinanciering en de dienstverlening voldoet aan de subsidievoorwaarden. Ons kernproduct is de maatschappelijke begeleiding. De maatschappelijke begeleiding op coachende wijze verloopt in drie fasen: Voortraject Fase 1 Fase 2 Fase 3

Voorbereiding bij huisvesting (vanuit de opvanglocatie) Coaching bij vestiging (huisvesting) Coaching bij integratie Emplooi (participatie)

De dienstverlening is vervat in een processchema, zie volgende bladzijde.

pagina

14 van 19


pagina

15 van 19


6.3

Invoering Participatietoets

De maatschappelijke begeleiding wordt ingericht aan de hand van de participatieladder. Bij aankomst van een nieuwe cliënt wordt een participatietoets afgenomen. Daarin wordt een ‘diagnose’ gesteld waarop de wensen en verwachtingen inzichtelijk worden. De cliënt wordt centraal gesteld zodanig dat deze bewogen wordt richting economische onafhankelijkheid. De cliënt doorloopt een op maat gesneden traject en wordt hierbij primair begeleid door vrijwilligers. De vrijwilligers worden begeleid en aangestuurd door de coördinatoren. Uitgangspunt voor het traject dat de cliënt doorloopt is de participatieladder. Door per trede inzichtelijk te maken welke activiteiten worden uitgevoerd en welke resultaten worden behaald, kunnen we zowel cliënt als opdrachtgever duidelijk en transparant laten zien wat we doen. De participatieladder onderscheidt zes participatietredes: Trede 6 5 4 3 2 1

Omschrijving Betaald werk Betaald werk met ondersteuning Onbetaald werk Deelname aan georganiseerde activiteiten Sociale contacten buiten de deur Geïsoleerd

Participatiegraad Volledige arbeidsparticipatie Arbeidsparticipatie met ondersteuning Maatschappelijke participatie Georganiseerde participatie Informele sociale participatie Geen participatie

In bijlage I staat een meer uitgebreide toelichting bij de 6 participatieniveau’s. De participatieladder wordt voor onze doelgroep ingezet ter bevordering van integratie leidend tot participatie, waardoor ze minder afhankelijk worden van de hulpverlening. Integratie van vluchtelingen is participatie in zowel de eigen als in de Nederlandse cultuur. Iemand is geïntegreerd als hij een gelijke juridische positie heeft, gelijkwaardig deelneemt op sociaal-economisch terrein, kennis heeft van de Nederlandse taal en de gangbare waarden, normen en gedragspatronen respecteert. Dan kan iemand ook participeren. Vluchtelingen halen het maximaal haalbare uit hun mogelijkheden om zo hoog mogelijk op de participatieladder te komen. Wanneer bepaalde groepskenmerken er de oorzaak van zijn dat sommige inwoners (tijdelijk) niet kunnen participeren, is dat een reden om iets te doen aan deze specifieke kenmerken. Vluchtelingen zijn kwetsbaar in het participatieproces doordat ze nieuw zijn en de taal niet volledig beheersen. In feite gaat het er om de belemmeringen, die de achterstand veroorzaken, weg te nemen.

6.4

Dienstenpakket

Met de maatschappelijke begeleiding alleen worden grote groepen wel goed begeleid naar integratie, maar niet altijd optimaal op weg geholpen naar participatie. Daarom zetten we in op de maximale breedte van de begeleiding. Integratie komt niet alleen door een adequate huisvesting en zelfstandigheid van een cliënt. Ook de taal, arbeidspositie en bijzondere hulpverlening (zoals psychische problemen) kunnen dat in de weg staan.

pagina

16 van 19


We bieden daarom deze ondersteunende diensten: Begeleiding bij huisvesting en integratie Coaching bij vestiging: De cliënt wordt geholpen bij de huisvesting, de inschrijving bij de gemeente en de inschrijving bij verschillende instanties. De financiering van de inboedel en uitkering wordt geregeld. Coaching bij integratie: start zodra de cliënt gesetteld is. Hier wordt hulp verleend bij administratieve zaken en bij het opbouwen van een sociaal netwerk (zoals het aanmelden bij een sportvereniging) Klapperproject: onderdeel van de coaching bij vestiging en integratie. Klappermedewerkers helpen de cliënt om hun thuisadministratie goed op orde te houden om schulden te voorkomen. Dit is een belangrijk onderdeel t.b.v. de zelfredzaamheid Uitgenodigde vluchtelingen: Deze aparte groep vluchtelingen komen rechtstreeks het land binnen. Wij bieden hen intensieve begeleiding bij de overbrugging naar de Nederlandse cultuur. Dit maakt deel uit van de coaching bij vestiging en integratie. De wijze van begeleiden verloopt echter anders.

Begeleiding bij taal Taalcoaches helpen cliënten met de inburgering, oefenen Nederlandse taal in tal van situaties (thuis en in het veld). Dit verhoogt de zelfredzaamheid behoorlijk. NT2 docenten geven klassikale lessen Nederlands (NT2). Dit ter versterking van de taalverwerving. Taalklassen organiseren we voor hen die extra taalbegeleiding nodig hebben. Zij hebben de kans om extra te oefenen en extra uitleg te krijgen bij de inburgering. Ook ten dienste van de zelfredzaamheid. Taalcoaches worden ook – indien dat ter sprake komt in de participatietoets – ingezet als coach voor sociale activering, maar wel in de context van taalverwerving. Juridische begeleiding Juridische medewerkers geven ondersteuning bij de asielprocedure, gezinshereniging, naturalisatie en eventuele terugkeer. De asieladvocaat heeft niet altijd de tijd om gedegen (voor)onderzoek te doen. Onze vrijwilligers helpen om extra en belangrijke informatie te verzamelen voor de verdediging. Emplooi Emplooi coaches helpen de cliënt bij het opstelln van een profiel en een cv. Hiermee worden de kansen en mogelijkheden in kaart gebracht. De coaches onderhouden contacten met werkgevers om zo een goede match te bewerkstelligen in de banenpool. Dit dient als nazorgtraject om cliënten een zo goed mogelijke positie te geven in de maatschappij.

pagina

17 van 19


7. Beleidsplan

De ambities worden op drie niveau’s (primair proces, personeel & organisatie en bedrijfsvoering) geformuleerd, net als bij de strategische doelen.

pagina

18 van 19


8. Conclusie

We worden doorlopend geconfronteerd met veranderingen in het maatschappelijk werkveld. VluchtelingenWerk Limburg is continue alert op deze ontwikkelingen en wil goed voorbereid zijn. Vandaar dat veel van de strategische ambities al in werking zijn gezet. We willen niets aan het toeval overlaten. Vrijwilligerswerk wordt daarbij steeds schaarser, met name mensen die zich voor langere tijd aan onze organisatie willen binden. We willen een goede werkplek blijven bieden waar helderheid bestaat over de taakverdeling, ruimte is voor bewogenheid en mogelijkheden zijn om ook voor een kortere periode ingezet te worden. Onze speerpunten voor het beleid voor de komende drie jaar zijn:     

integrale aanpak doorvoeren coachende werkwijze, dicht bij de klant op locatie expertise uitwisselen bijdrage leveren aan draagvlakverbreding belangenbehartiging

Waar het ons uiteindelijk allemaal om draait zijn de vluchtelingen. Ze worden geconfronteerd met meer eigen verantwoordelijkheid en een lastigere bureaucratie. Ze hebben een zwakke positie door achterstand in de taal, onbekendheid met de Nederlandse procedures, cultuurverschillen en worden met hogere lasten opgezadeld (hoge legeskosten, inburgering moeten ze zelf gaan bekostigen, het inrichtingskrediet). Vluchtelingen hebben vaak nare ervaringen achter de rug. Om dan met meer lasten te worden opgezadeld, dat maakt het er voor hen niet makkelijker op. Dit is mede de reden waarom VluchtelingenWerk er werk van maakt om ze zo goed als mogelijk onze maatschappij in te ‘coachen’. Deze kans willen we hen blijven bieden ondanks of dankzij een sterk veranderende omgeving.

Namens het bestuur van VluchtelingenWerk Limburg, Dhr. C.H.A.M. Baltussen, directeur Werkgroep Beleid Bedrijfsbureau Projectmedewerkers Coördinatoren lokale afdelingen Medezeggenschapsraad

pagina

19 van 19


VluchtelingenWerk Limburg. Beleidsplan VISIE EN STRATEGIE. Meerjarenplan

Recommend Documents