JAARVERSLAG 2012 baken in de crisis

JAARVERSLAG 2012

“ baken in de crisis” Bestuur Stichting Voedselbank West-Friesland Verlengde Lageweg 9, 1628 PM Hoorn Tel. 0229.504821 Bankrek.nr. 1227.33487 www.voedselbankwf.nl [email protected]

Voorwoord Met dit jaarverslag willen we ons verantwoorden voor onze werkzaamheden in het jaar 2012. We willen daarnaast zoveel mogelijk mensen inzicht geven in wat armoede is en hoe die zich vertaalt in West-Friesland . Ook in 2012 groeide de voedselbank door. Vanaf de oprichting in 2006 neemt het aantal klanten nog steeds toe. Het is om allerlei redenen te hopen dat er volgend jaar een einde komt aan de magere economische situatie, de toenemende werkeloosheid en de schuldenproblematiek. Op alle fronten groeide de voedselbank dit jaar. De toename van het aantal klanten maakte het noodzakelijk om onze bedrijfshal te verdubbelen in oppervlakte en om een grotere koelbus aan te schaffen. Onze vrijwilligers stonden rotsvast in de branding, zeker na de organisatieverandering die we doorvoerden. Ondanks alles was er elke week weer voldoende voedsel om de pakketten samen te stellen. Veruit de meeste producten waren afkomstig van regionale leveranciers. Een record aantal donaties maakte het ons mogelijk alle plannen uit te voeren. We hebben het gevoel dat we voor sommige Westfriezen een baken zijn in de crisis. Men klampt zich aan ons vast en dat maakt ons nederig. We blijven ons best doen om onze verantwoordelijkheid richting mensen in financiële nood waar te maken. Het stichtingsbestuur,

Peter de Vries, Monique Broekhuisen en Peter Buis

2

Inhoudsopgave Algemeen

…………………………....................………………………………………

Organisatie en werkzaamheden

...................……………………………………..

5

…………………………………………………...

5

De intake en administratie ………………………………………………………..

6

………………………………………………………………………

7

Vrijwilligers en stichting vrienden ………………………………………………….

9

Organisatie en werkwijze

De klanten

…………………………………………………...

10

Activiteiten, PR en communicatie …………………………………………..........

10

Transport en voedsel

Financiën

3

4

............................................…………................…………………...........

11

Algemeen De Voedselbank West-Friesland helpt personen en gezinnen door het wekelijks leveren van voedselpakketten. Onze belangrijkste doelstellingen zijn:   

het bieden van hulp aan personen en gezinnen die in een (tijdelijke) financiële noodsituatie verkeren. het tegengaan van mogelijke verspilling van voedingswaren door te voorkomen dat deze ter vernietiging zullen worden aangeboden. daarnaast hebben wij als voedselbank ons tot doel gesteld om problemen bij mensen die in de knel zitten te signaleren om vervolgens samen wegen te zoeken die tot een oplossing kunnen bijdragen

De Voedselbank West-Friesland tracht deze doelstellingen te bereiken door voor consumptie geschikte voedseloverschotten en/of levensmiddelen, die door derden gratis worden verstrekt, kosteloos ter beschikking te stellen aan hulpbehoevende minima. Wij zorgen ervoor dat deze nog voor consumptie geschikte producten beschikbaar komen voor hen die daaraan de meeste behoefte hebben. De Voedselbank West-Friesland is een onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk die geheel door vrijwilligers wordt gerund. Als particuliere stichting worden we niet gesubsidieerd en zijn daardoor onafhankelijk van overheden en andere organisaties. Onze gelden en goederen komen uitsluitend van donaties en giften Stichtingsbestuur In het jaar 2012 bestond het bestuur onveranderd uit:  Peter de Vries (voorzitter)  Monique Broekhuisen (secretaris)  Peter Buis (lid) Peter de Vries houdt zich bezig met vooral de fysieke aspecten (huisvesting, vervoersmiddelen) en heeft zitting in het regiobestuur van de Noord-Hollandse voedselbanken. Hij stelt ook de nieuwsbrieven en het jaarverslag op. Monique Broekhuisen is het bestuurlijk aanspreekpunt voor de groep vrijwilligers en verzorgt de notulen van de bestuursvergaderingen. Peter Buis zal zich meer gaan richten op netwerkontwikkeling, profilering en media rondom de voedselbank. Coördinatoren De groep van coördinatoren werd in 2012 terug gebracht tot twee man:  Han Neef  Ron Klein Schiphorst In de dagelijkse praktijk wordt de voedselbank geleid door de coördinatoren. Om hun werk te verlichten werden diverse vrijwilligers aangezocht om aanspreekpunt voor een bepaalde activiteit te zijn, bv. logistiek, administratie, intakers, chauffeurs, inpakkers en PR. Han Neef coördineert met name de werkzaamheden op het gebied van voedsel, transport en logistiek. Ron Klein Schiphorst coördineert de administratie en de intakers. Zij wonen beiden ook alle bestuursvergaderingen bij.

4

Comité van Aanbeveling Het comité van aanbeveling bestond onveranderd uit:  E. Joosse (oud-voorzitter Westfriese Bedrijven Groep)  E. Jongerden (pastor Rooms Katholieke Kerk in Hoorn e.o.)  F.M. Hessing (directeur van Hessing Groenten BV) en  Ds. K.S. Goverts (predikant Hervormde Gemeente in Koggenland)

Organisatie en werkzaamheden De voedselbank West-Friesland is in september 2006 opgericht en is sindsdien gehuisvest aan de Verlengde Lageweg 9 te Hoorn. Zij conformeert zich aan de algemene principes van de Landelijke Federatie van Voedselbanken Nederland waarin alle voedselbanken van Nederland zijn verenigd. Er is een regionale structuur opgezet inclusief een regiobestuur waarin de banken in Noord-Holland en het Gooi samen werken onder auspiciën van Amsterdam. Organisatie en werkwijze Er is voor gekozen om op werkdagen elke ochtend van 09:00 – 12:00 uur geopend te zijn op de hoofdvestiging aan de Verlengde Lageweg 9 te Hoorn. Tijdens deze tijden is er de mogelijkheid om telefonisch contact te hebben of spontaan langs te komen. Dit geldt voor zowel leveranciers als (potentiële) klanten.

Tijdens deze uren vinden ook de intakegesprekken plaats. Buiten deze tijden zijn we alleen op speciaal verzoek geopend. Op de dag dat de voedselpakketten worden uitgegeven, zijn we ook tussen 12.00 en 13.30 uur open. In deze periode komen de klanten langs om hun pakket op te halen. In 2011 was vrijdag de uitgiftedag. De klanten die in Stedebroec en Enkhuizen wonen kunnen terecht bij ons uitdeelpunt in Bovenkarspel, in het gebouw van het Leger des Heils. Ook daar werden de pakketten in het begin van de vrijdagmiddag verstrekt. De inwoners uit de genoemde regio kunnen ook in Bovenkarspel terecht hun intakegesprek en herbeoordeling afspraak. Sinds medio 2012 is er ook een uitdeelpunt in Medemblik ingericht, in het gebouw van ABC samenkomsten. De vrijwilligers van Medemblik halen zelf de inhoud van de voedselpakketten in Hoorn op. Ook deze pakketten worden vrijdagmiddag aan de klanten ter beschikking gesteld. De algemene leiding en coördinatie van alle activiteiten ligt bij de twee coördinatoren, die elkaar aanvullen en elkaars werk overnemen en afstemmen. Beleidsmatige beslissingen en investeringen worden eerst aan het bestuur voorgelegd en in onderling overleg afgestemd en geregeld. Vanwege voortgaande groei van onze werkzaamheden is in 2012 de organisatiestructuur tegen het licht gehouden en gestroomlijnd. De verschillende functies kregen een persoon die als aanspreekpunt ging fungeren en het overleg met de betreffende coördinator verzorgde. In onderstaand schema wordt dit duidelijk. Een aparte coördinator voor acties en evenementen wordt nog gezocht.

5

Op operationeel niveau vindt periodiek overleg plaats op regionaal niveau. Hiertoe komen alle coördinatoren van voedselbanken in Noord-Holland zeswekelijks bijeen. Hier worden alle uitvoeringstechnische aspecten besproken en afgestemd, zoals acquisitie richting de levensmiddelenindustrie, gezamenlijk transport en samenwerking. Op bestuurlijk niveau vindt tweemaandelijks overleg plaats tussen de Noord-Hollandse voedselbanken.

De intake en administratie

Om als klant te worden toegelaten dient men te voldoen aan de landelijke richtlijn Leefgeld van de Landelijke Federatie Voedselbanken Nederland. Door middel van een intake-gesprek wordt onderzocht of men aan de normen voldoet. Iedere 3 tot 6 maanden wordt aan de hand van een gesprek bekeken of een klant blijft voldoen aan onze financiële norm. Aan deze norm wordt streng de hand gehouden omdat anders de toeloop van het aantal klanten mogelijk niet meer te behappen zou zijn. De Voedselbank West-Friesland verzorgt zijn eigen intake- en herbeoordelinggesprekken. Er zijn in totaal 6 intakers die dagelijks intake- en herbeoordeling gesprekken voeren. Zij hebben In 2012 totaal 666 gesprekken gevoerd, waarvan 256 nieuwe aanvragen betroffen en 410 herbeoordeling gesprekken. De toekennings criteria werden in 2012 licht verhoogd na jarenlang op hetzelfde niveau te hebben gestaan. Er wordt uitgegaan van het maandelijks besteedbaar inkomen, d.w.z. het maandelijks inkomen min de vaste lasten. Dit mag niet hoger zijn dan: ► € 180 voor een éénpersoonshuishouden ► € 60 voor een partner ► € 50 voor ieder inwonend kind tot 18 jaar Dit betekent bij een gezin van 2 volwassenen en 2 kinderen onder de 18 jaar dat het maximale maandelijkse besteedbaar inkomen € 340 mag bedragen [zijnde € 180 + € 60 + € 50 + € 50]. Nog steeds is bij het overgrote deel van onze klanten het hebben van een schuld de hoofdreden voor het ontstaan van de financiële nood. De maximale duur van hulpverlening door de voedselbank is in principe 3 jaar, zo is landelijk afgesproken. Beweegreden is dat het schuldsanering traject ook maximaal drie jaar loopt.

6

Van de klanten worden geen originelen of kopieën van financiële bewijsstukken bewaard op de voedselbank. Wel dient volledige inzage te worden gegeven bij de intake. De relevante financiële gegevens worden overgenomen in het klantensysteem, aangevuld met eventuele sociale aspecten die van belang zijn bij de beoordeling. In principe beslist de intaker bij een “duidelijke zaak” op basis van de algemene richtlijnen. Bij twijfel wordt altijd een tweede intaker en/of een bestuurslid geraadpleegd. Klanten kunnen rond een afwijzing altijd (schriftelijk) in bezwaar gaan bij het bestuur. Klanten ontvangen in de regel binnen een week antwoord en bij een toewijzing wordt altijd getracht de klant nog mee te nemen in de eerstvolgende uitdeeldag.

De klanten

2012 kenmerkte zich bij alle voedselbanken door een explosieve aanwas van nieuwe klanten. De Voedselbank West-Friesland lag met een groei van 29% boven het landelijke gemiddelde. Sinds het ontstaan van de voedselbank neemt het aantal klanten al toe. Ultimo 2010 waren er 136 huishoudens ingeschreven, eind 2011 was dit opgelopen tot 155. In 2012, nu de gevolgen van de crisis echt op gang lijken te zijn gekomen, is het aantal huishoudens dat een voedselpakket komt afhalen opgelopen tot 200. Dat betekent dat er thans meer dan 600 mensen wekelijks gebruik maken van de voedselbank West-Friesland. De verdeling naar soort huishoudens was: éénoudergezinnen 36% , gezinnen 30% , alleenstaanden 31% en stellen 3%. Het aantal kinderen onder de 18 jaar was 288 en boven de 18 jaar waren het er 33. Het verloop van het aantal klanten, uitgesplitst naar uitdeelpunt, wordt hieronder weergegeven.

KLANTENVERLOOP

Hoorn

Bovenkarspel

Medemblik

AANTAL HUISHOUDENS

250 200 150 100 50

no v-

12

2

2 p1

ju l-1

se

1 ju l-1 se 1 p11 no v11 ja n12 m rt12 m ei -1 2

m

ei -1

11

11 rt-

ja n-

m

0

no v-

10

0

p1

ju l-1

se

9 ju l-0 se 9 p09 no v09 ja n10 m rt10 m ei -1 0

09

ei -0

m

rtm

ja n-

09

0

EINDE MAAND

Ruim de helft van de klanten komt uit de gemeente Hoorn. De verdeling naar wooonplaats in WestFriesland blijkt uit onderstaande grafiek.

7

VERDELING PER GEMEENTE HOORN MEDEMBLIK STEDEBROEC ENKHUIZEN DRECHTERLAND KOGGENLAND OPMEER

Bij alle gemeenten is het aantal bezoekers van de voedselbank in gelijke mate toegenomen, echter de klanten vanuit Medemblik zijn explosief gestegen. Medemblik ging van 8 naar 15% van het totaal. Dit heeft alles te maken met het nieuwe uitgiftepunt in mei 2012. De verdere verdeling is : Hoorn 54%, Stedebroec 15%, Enkhuizen 6%, Koggenland 3%, Drechterland 5% en Opmeer 2% . De reden voor aanmelding bij de voedselbank is erg divers. De belangrijkste oorzaak blijft zonder twijfel het hebben van een laag inkomen in combinatie met een vorm van schuldenproblematiek. Er was in 2012 een duidelijke trend te zien ten opzichte van 2011; de gemiddelde hoogte van de schuld was ongeveer tweemaal zo hoog.

HOOGTE SCHULDEN 70 60 50 AANTAL

40 30 20 10 0 tot 1000 euro

1000 tot 5000 euro

5000 tot 10000 tot 10000 euro 25000 euro

25.000 of meer

onbekend

In 2012 meldden zich 256 nieuwe mensen als potentiële klant voor een intakegesprek. Van hen bleken er 195 (76%) aan de criteria te voldoen. De klanten ontvangen gemiddeld gedurende 12 maanden een voedselpakket, hetgeen 2 maanden langer is dan in 2011. Twintig procenten van de klanten ontving het pakket korter dan 3 maanden; meestal wachtten zij op de start van een uitkering. De verdeling naar duur van voedsel steun wordt in onderstaande figuur weergegeven.

8

gemiddelde duur pakketverstrekking 40 35 30 25

2012

% 20

2011 2010

15 10 5 0 minder dan 3 maanden

3 tot 6 maanden

6 tot 12 maanden

12 tot 24 maanden

24 tot 36 maanden

36 maanden of meer

In 2012 hebben 166 huishoudens afscheid genomen van de voedselbank; Gestopte klanten in 2012 waarvan: afgewezen omdat inkomen nu boven de norm van de voedselbank is zelf aangegeven pakket niet meer nodig te hebben herhaaldelijk niet gekomen bij afhalen van pakket en/of herbeoordeling 3 jaren klant, dat is de maximale termijn voor een voedselpakket andere redenen [verhuizing, onvoldoende bewijs, geen vervoer etc]

46 = 27 % 38 = 36 % 60 = 36 % 6= 3% 16 = 10 %

Vrijwilligers en Stichting Vrienden Het totale aantal vrijwilligers dat per 31 december 2012 actief was binnen de voedselbank was 45. Het verloop binnen de groep vrijwilligers was dit jaar niet groot. De vrijwilligers zijn in functionele groepen ingedeeld, ieder met hun eigen aanspreekpunt. De groepen zijn: administratie, intakers, transport en logistiek, voedselverwerking en contact met leveranciers. De vrijwilligers (inclusief de bestuursleden) ontvangen geen vergoeding. Wel zijn zij aanvullend verzekerd voor de tijd dat zij werken voor de voedselbank. Alle actieve vrijwilligers hebben ook een vrijwilligerscontract ondertekend. De voedselbank is een erkend leerbedrijf geworden in 2011. Dit betekent dat m.n. scholieren van middelbare scholen hun maatschappelijke of andere stage bij ons kunnen lopen. Hier wordt veelvuldig gebruik van gemaakt. De Stichting Vrienden van de Voedselbank was ook in 2012 weer actief in het geven van lezingen en presentaties en het werven van donateurs en sponsors. Dit werk heeft een bijdrage van 12.000 euro opgeleverd. Dit bedrag is opgenomen in het financieel jaarverslag. Ook helpt de stichting mee bij supermarktacties. Het bestuur van de Stichting Vrienden bestond onveranderd uit: voorzitter Frank van Leerdam, penningmeester Veronica Lakeman, secretaris Henk Schouten en André de Reus. Marloes Sneek trad in 2012 toe tot dit bestuur.

9

Transport en voedsel Iedere week staat de voedselbank weer voor de opgave om genoeg voedsel te verwerven om 200 pakketten te vullen met voldoende etenswaren. Er wordt naar gestreefd iedere klant van zoveel voedsel te voorzien dat die (inclusief zijn evt. gezin) met de inhoud van het pakket in ieder geval 4 dagen van de week onafhankelijk van de aankoop van voedsel is. Deze doelstelling werd door de voedselbank ook in 2012 iedere week gehaald ondanks weinig aanbod van voedsel uit het regionale kanaal. Het overgrote deel van ons voedsel is afkomstig van westfriese leveranciers. Reden voor het doneren van levensmiddelen aan de voedselbank kan zijn: korte houdbaarheidstermijn, overschot aan productie, fout bij de productie, of liefdadigheid c.q. sociale betrokkenheid. Het voedselpakket bestaat elke week uit 15 tot 20 producten. Aan brood en groente is er nooit gebrek door vast aanbod. Verder is de inhoud van het pakket volledig afhankelijk van incidenteel aanbod. Om te grote wisselingen in de pakket samenstelling te voorkomen, werden ook in 2012 weer vier supermarktacties gehouden, in twee tot vier supermarkten tegelijk. Deze acties behoeven geen uitleg meer aan het winkelend publiek, iedereen is nu wel op de hoogte van het bestaan van de voedselbank. Eén actie levert vaak meer dan 2000 houdbare artikelen op die voorraad vormen voor weken waarin de aanvoer van voedsel mager is. Ongeveer de helft van de bezochte supermarkten werd in 2012 bemand door vrijwilligers van buiten de voedselbank, bv. leden van serviceclubs of gemeente ambtenaren. Activiteiten, PR en communicatie Ondanks of misschien dankzij de crisis stond de voedselbank in 2012 in het middelpunt van de belangstelling. Het aantal donateurs nam toe en het aantal acties voor de voedselbank en haar klanten was groot. Hierin namen zowel particulieren, kerken, bedrijven als serviceclubs deel. Met name in de maand december was de vrijgevigheid groot. Weinig mensen in West-Friesland twijfelen meer aan de noodzaak van de voedselbank. Zeker nu armoede weer steviger op de agenda gekomen is, zijn wij een vast punt in de samenleving geworden. Veel donateurs voelen zich gestimuleerd door de gedachte dat ook hen kan gebeuren wat de klanten van de voedselbank is overkomen. Voedsel inzamelacties worden steeds populairder. In 2012 vond een record aantal plaats. Vele scholen, kerkgenootschappen en particulieren zetten zich in voor dit doel. Veelal gaat aan zo’n inzameling een lezing door de Stichting Vrienden vooraf of een presentatie plus rondleiding aan de Verlengde Lageweg. Een grote voorraad aardappelen mochten we ook dit jaar weer ontvangen van de Lions Club Hoorn Velius die de aankoop financierde dor de verkoop van banketstaven voor het goede doel Op diverse basisscholen in West-Friesland werd aandacht besteed aan het werk van de voedselbank. Op één school werd geld ingezameld, op de andere voedsel of speelgoed. Leerlingen van enkele middelbare scholen in Hoorn liepen hun maatschappelijke stage bij de voedselbank. We proberen het sociale aspect richting onze klanten niet uit het oog te verliezen. Wederom organiseerden wij een uitje voor kinderen van onze klanten; het reisdoel was de speeltuin in Tuitjehorn. Ook op 5 december en op hun eigen verjaardag wordt aan de kinderen gedacht middels tastbare kado’s. Contact naar belangstellenden houden wij via onze website www.voedselbankwf.nl en via een nieuwsbrief die driemaal per jaar uitkomt.

10