Jaarverslag 2011 Brandwondencentrum Groningen

Jaarverslag 2011 Brandwondencentrum Groningen

Inhoudsopgave Voorwoord .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3 Het Brandwondencentrum Groningen ........................................................................................................................................................................................ 5

Behandelingen en opnames ............................................................................................................................................................................................................................................... Structuur ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................... RVE-management ............................................................................................................................................................................................................................................................................. Meer informatie? ................................................................................................................................................................................................................................................................................

5 6 6 6

Kernteam Brandwondencentrum ............................................................................................................................................................................................................. 7 Multidisciplinair team ............................................................................................................................................................................................................................................................ 9

Verpleging . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 9 Medisch team ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 11 Nurse Practitioner .......................................................................................................................................................................................................................................................................... 12 Intensivisten .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 13 Medische Psychologie ............................................................................................................................................................................................................................................................... 13 Diëtetiek ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 14 Fysiotherapie en Ergotherapie ...................................................................................................................................................................................................................................... 15 Revalidatiearts .................................................................................................................................................................................................................................................................................... 15 Ziekenhuispsychiatrie ............................................................................................................................................................................................................................................................... 17 Infectiepreventie ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 17 Medische microbiologie ........................................................................................................................................................................................................................................................ 19 Plastische Chirurgie ..................................................................................................................................................................................................................................................................... 19 Verpleegkundig consulent ................................................................................................................................................................................................................................................. 20 Kwaliteitsproject polikliniek Brandwondencentrum ....................................................................................................................................................................... 20 Pedagogisch medewerkers ............................................................................................................................................................................................................................................... 21 Secretariaat Brandwondencentrum unit 3A en 3E . ............................................................................................................................................................................ 21 Wetenschappelijk onderzoek ......................................................................................................................................................................................................................................... 23 Onderwijs . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 25 Martini Ondersteunende Diensten ......................................................................................................................................................................................................................... 25

Kiwanis Huis Groningen ................................................................................................................................................................................................................................................. 27

Vrijwilligers .............................................................................................................................................................................................................................................................................................. 27 Bestuurssamenstelling ............................................................................................................................................................................................................................................................ 27 Boek ‘Grunnegers’ ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 27 Stichting Kind en Brandwond ........................................................................................................................................................................................................................................ 27

Ziekenhuis Rampen Opvangplan (ZIROP) . ....................................................................................................................................................................... 28

ETS-trainingen .................................................................................................................................................................................................................................................................................... 28 Landelijk Protocol Coördinatie Grootschalige Brandwonden Incidenten ............................................................................................................ 28

Brandwonden gerelateerde externe activiteiten ........................................................................................................................................... 29

Stichting Burns Turiani ............................................................................................................................................................................................................................................................. 29 Run van Winschoten ................................................................................................................................................................................................................................................................... 31 Stichting Kind en Brandwond ........................................................................................................................................................................................................................................ 31

European Congress of the European Burns Association ............................................................................................................... 33 Dienstverlening van afdeling 3E aan andere specialismen . ................................................................................................. 34

Algemeen Plastische Chirurgie ..................................................................................................................................................................................................................................... 34 Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie . ......................................................................................................................................................................................... 34

Belangrijke publicaties . ................................................................................................................................................................................................................................................... 35

Jaarverslag 2011

1

Voorwoord Geachte lezer, De gezondheidstoestand van patiënten met brandwonden is complex en het resultaat van de behandeling is afhankelijk van een directe en optimale interventie. De multidisciplinaire samenwerking bij de behandeling van deze patiënten is van groot belang voor een goed resultaat. De waarde van het Brandwondencentrum in de zorg voor de patiënten met brandwonden werd in 2011 onderstreept door de verdere ontwikkeling van de positionering en financiering van de brandwondencentra in het Nederlandse gezondheidsstelsel. De ondersteuning van verpleegkundigen, paramedici, ambulanceverpleegkundigen, huisartsen en specialisten buiten de brandwondencentra behoort meer en meer tot de verantwoordelijkheid van de brandwondencentra. Medewerkers van het Brandwondencentrum voor Noord- en OostNederland, gevestigd in het Martini Ziekenhuis, hebben hiervoor de cursus Brandwonden ontwikkeld. De grote belangstelling voor deze cursus en de waardering van de deelnemers toont aan dat er in een behoefte wordt voorzien. Het Brandwondencentrum hecht grote waarde aan het bijhouden en uitbreiden van kennis op het vakgebied. Ter verbetering van de kennis van alle deelnemers in het brandwondenteam zijn verschillende cursussen georganiseerd en hebben medewerkers deelgenomen aan wetenschappelijke bijeenkomsten, werkgroepen en internationale congressen. Voor het Brandwondencentrum zijn naast de interne samenwerkingsverbanden ook de externe verbanden belangrijk. In het afgelopen jaar is de samenwerking met de afdeling Heelkunde en het traumacentrum UMCG geïntensiveerd. Onderzoek op het gebied van brandwonden vindt plaats in nauwe samenwerking met de andere brandwondencentra binnen de Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland (VSBN). Medewerkers van het Brandwonden centrum Groningen hebben in samenwerking met de andere brandwondencentra en de Nederlandse Brandwonden Stichting het 14e Europese Brandwondencongres in Den Haag georganiseerd. Het congres was een groot succes. Internationale erkenning van het Brandwondencentrum werd verkregen door benoeming van ondergetekende tot ‘President’ van de European Burn Association. In dit jaarverslag leest u wat de verschillende leden van het brandwondenteam in 2011 voor de zorg van patiënten met brandwonden hebben betekend. Dankzij deze multidisciplinaire samenwerking kan het Brandwondencentrum van het Martini Ziekenhuis state of the art zorg leveren aan patiënten. Dr. G.I.J.M. Beerthuizen

Jaarverslag 2011

3

4

Brandwondencentrum Groningen

Het Brandwondencentrum Groningen In het Martini Ziekenhuis is één van de drie Nederlandse brandwondencentra gevestigd: het Brandwondencentrum Groningen voor Noord- en Oost-Nederland. Het verzorgingsgebied omvat de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland en Flevoland. Het Brandwondencentrum verzorgt de acute opvang van patiënten, 24 uur per dag, 7 dagen in de week. De patiëntenpopulatie bestaat uit patiënten met brandwonden en patiënten die in aanmerking komen voor reconstructieve chirurgie.

Het Brandwondencentrum in het Martini Ziekenhuis heeft zich ontwikkeld tot één van de modernste centra in de wereld. Acute opvang, gespecialiseerde verpleging, infectiepreventie, moderne chirurgische technieken, research, nationale en internationale netwerken zorgen voor state of the art zorg.

Behandeling en opnames De gehele behandeling vindt plaats op de gesloten unit 3A (IC / medium care) en de open unit 3E (low care / dagbehandeling / polikliniek). In het Brandwondencentrum is een Kiwanis Huis gevestigd waar ouders van kinderen die in het centrum zijn opgenomen tijdelijk kunnen verblijven en overnachten. In 2011 zijn in totaal 251 patiënten op het Brandwondencentrum opgenomen, waarvan 184 acute opnames en 67 opnames voor reconstructie of overige behandelingen. In 2011 werden 108 patiënten in dagbehandeling opgenomen. Van de opgenomen patiënten was 62,4 % man en 37,6 % vrouw. Van al onze patiënten is 37,5% jonger dan 18 jaar.

Jaarverslag 2011

5

Leeftijd BWC-patiënten 2011 (% ongevallen)

Aantal 1e polibezoeken per jaar

700

25

671 600

603

528

500

20 400

300

10 200

100

0

0

0-4

5-9

10-17

18-29

30-39

40-49

50-59

60-69

70-79

≥80

2009

2010

2011

Structuur De infrastructuur van het Brandwondencentrum is opgebouwd vanuit het zorgpad. Dit zorgpad ziet er als volgt uit: • Aanmelding • Klinisch / poliklinisch • Opname: intensive care / medium care / low care • Behandeling / eventueel OK-interventie • Revalidatie / resocialisatie • Nazorgtraject / poliklinisch vervolg • Eventueel brandwondenreconstructie na verloop van maanden / jaren

RVE-management Het RVE-managementteam bestaat uit: Mw. A.E.J.M. Akkermans, organisatorisch manager RVE Brandwondencentrum Dhr. dr. G.I.J.M. Beerthuizen, medisch manager RVE Brandwondencentrum

Meer informatie? Meer informatie over het Brandwondencentrum vindt u op de website van het Martini Ziekenhuis en/of de website van het Brandwondencentrum: www.martiniziekenhuis.nl of www.brandwondencentrumgroningen.nl.

6


Aantal opnames per jaar

Aantal patiënten in dagverpleging per jaar

250

251

120

108 240

100

230

80

84

60

220

220 216

210

40

200

20

190

0

geen gegevens 2009

2010

2011

2009

2010

2011

Kernteam Brandwondencentrum In het Brandwondencentrum bestaat het kernteam uit 46,57 fte. Het kernteam bestaat uit: • brandwondenartsen • IC-brandwondenverpleegkundigen • brandwondenverpleegkundigen • verpleegkundigen • secretaresses • zorgassistentes • huishoudelijke medewerkers (MOD) • pedagogisch medewerkers • nurse practitioner • verpleegkundig specialist in opleiding • verpleegkundig consulent • opleidingsfunctionarissen Het team wordt aangestuurd door een unithoofd, bijgestaan door drie zorgcoördinatoren. Het is een enthousiast team dat de uitdaging zoekt in het specialistisch werk en de multidisciplinaire samenwerking, waarbij een totaal zorgconcept het werk leuk en uitdagend maakt. De medewerkers zijn breed inzetbaar op de units 3A en 3E. Hierdoor is het Brandwondencentrum in staat de zorg te organiseren met incidenteel gebruik van uitzendkrachten of medewerkers van Bureau Tijdelijk Personeel.

Jaarverslag 2011

7

8


Multidisciplinair team De behandeling van patiënten met brandwonden vraagt om een multidisciplinaire aanpak. Het brandwondenteam bestaat uit een groot aantal disciplines dat nauw met elkaar samenwerkt. Verpleegkundig

Medisch

Paramedisch

Overige

verpleegkundigen

chirurg

nurse practitioner

secretaresses

nazorgverpleegkundigen

intensivist

fysiotherapeut

medisch psycholoog

verpleegkundig consulent

plastisch chirurg

diëtiste

pedagogisch medewerker

internist

ergotherapeut

hygiënist

brandwondenarts

verpleegkundig specialist i.o.

wetenschappelijk onderzoekers

arts-assistenten Heelkunde

zorgassistenten

psychiater

huishoudelijke dienst (MOD)

revalidatiearts

OIM Orthopedie (externe partner)

kinderarts microbioloog longarts anesthesioloog

De multidisciplinaire behandeling van patiënten met brandwonden heeft als doelstelling: 1. Behandeling van thermisch letsel. 2. Het leren omgaan met de traumatische oorzaak van brandwonden. 3. Het (opnieuw) leren van allerlei activiteiten van het dagelijks leven. 4. Het leren omgaan met de gevolgen van het hebben van brandwonden in somatische, psychische, en sociaalmaatschappelijke zin, voor zowel de patiënt als zijn familie. 5. Het verstrekken van benodigde orthopedische hulpmiddelen. 6. Het re-integreren op school en werk. Elke discipline formuleert bij de behandeling van een patiënt met brandwonden de subdoelen van haar behandeling. Iedere dag is er een multidisciplinaire patiëntenbespreking. Hierin vinden besluiten, afstemmingen en bijstellingen plaats van behandeldoelen, het behandelbeleid en de behandelmethode van het behandelteam en de afzonderlijke behandeldisciplines. In de delen hierna volgt en korte toelichting op diverse behandeldisciplines.

Verpleging Het jaar 2011 was voor de verpleging een goed en werkzaam jaar, waarin het patiëntenaanbod gestaag groeide ten opzichte van voorgaande jaren en zeer divers van aard bleef. De groei van het aantal patiënten heeft meerdere oorzaken. Eén van deze oorzaken is de inzet van verpleegkundigen van het centrum bij de training en scholing van eerste- en tweedelijns gezondheidswerkers. Het is merkbaar dat in het verzorgingsgebied van het Brandwondencentrum Groningen de naamsbekendheid is toegenomen en de lijnen korter zijn geworden. De diversiteit van het patiëntenaanbod komt tot uiting in de leeftijdcategorie, (0 - 80+) en de ernst van het letsel. Daarnaast heeft een substantieel deel van de patiëntenpopulatie raakvlakken met de psychiatrie en de verslavingszorg. Deze diversiteit vraagt van de verpleegkundigen op het Brandwondencentrum naast kennis en kunde ook een grote inzet en flexibiliteit. In 2011 werd een aantal patiënten verpleegd met zeer ernstige en mutilerende brandwonden. Dit kan erg belastend zijn voor de individuele verpleegkundigen, vooral als het om jonge kinderen gaat. Het is daarom goed dat binnen het team van verpleegkundigen een cultuur heerst, waarin men zich veilig voelt om dit te uiten. Patiënt en personeel tevreden Behalve dat er ingezet wordt op een zo hoog mogelijk niveau van patiëntentevredenheid en kwaliteit van zorg, is ook vanuit de leiding van de afdeling volop aandacht voor het welbevinden van het personeel. Op de afdeling heerst een open sfeer en de lijntjes zijn kort.

Jaarverslag 2011

9

In de jaarlijkse persoonlijke evaluatiegesprekken is volop ruimte om het eigen functioneren en dat van de staf en collega’s te bespreken. Daarnaast krijgen medewerkers volop de gelegenheid om zichzelf te ontplooien binnen het Brandwondencentrum. Cafébrand Volendam Begin 2011 was de cafébrand in Volendam weer onderwerp van gesprek op het Brandwondencentrum. De pers besteedde uitgebreid aandacht aan deze ramp, die 10 jaar geleden plaatsvond. Herinneringen aan deze periode werden opgehaald en collega Leo Bolhuis vertelde in het Algemeen Dagblad welke impact deze periode op hem persoonlijk en als verpleegkundige heeft gehad.

Onderwijs Scholing en bijscholing van verpleegkundigen staat hoog op de agenda van het Brandwondencentrum. De samen werking met de Intensive Care is daar een belangrijk onderdeel van. Intensive Care-verpleegkundigen van het Brandwondencentrum wisselen voor langere tijd van werkplek met de IC-verpleegkundigen van de algemene IC. Dit heeft als doel het kennisniveau van beide afdelingen op een hoger peil te brengen en tevens op beide afdelingen de slagvaardigheid in tijden van grote werkdruk te vergroten. De uitwisseling van kennis en standaardisatie van middelen en materialen maken duidelijk dat de samenwerking tussen de algemene IC en het Brandwondencentrum steeds meer vorm krijgt. Het maakt eerder genoemde uitwisseling ook een stuk eenvoudiger en het werkt kostenbesparend. Ontwikkelingen op het vakgebied In 2011 zijn er beroepsinhoudelijk veel ontwikkelingen geweest. Bijvoorbeeld het doorontwikkelen van ingezette projecten zoals het elektronisch patiëntendossier (EPD). Daarnaast werden ook veel nieuwe projecten geïnitieerd door het Martini Ziekenhuis op het gebied van veiligheid en kwaliteit van verpleegkundig handelen. Waar mogelijk leverden verpleegkundigen van het Brandwondencentrum hun bijdrage. Binnen het verpleegkundig team blijven de ruim 20 aandachtsvelden actief, met taakgebieden zoals beademing, apotheek, diabetes, beademing en bloedtransfusie. Deze aandachtsvelden waren ook in 2011 verantwoordelijk voor het verspreiden van kennis en nieuwe ontwikkelingen binnen het verpleegkundig team, betreffende het hun toegewezen onderwerp.

10


Jubilea in 2011 Vier medewerkers van het Brandwondencentrum waren 25 jaar in dienst: Femmy Visser, Aagtje Mekkering, Elsbeth Vuyck en Tineke de Vries. Ze vierden dit samen met hun collega’s. Er was een spetterend middag- en avondprogramma, gevolgd door een swingend feest tot in de late uurtjes. De jubilarissen werden overstelpt met presentjes en lovende woorden, en genoten net als alle andere aanwezigen van deze dag. Wensen 2010 in vervulling gegaan? Voor 2011 stonden vijf punten op de agenda: • Twee patiëntenkamers van een douche voorzien. Hiervoor heeft de planvorming inmiddels geleid tot toestemming. De douches worden begin 2012 opgeleverd. • Een extra berging buiten naast de afdeling. Deze berging is inmiddels gerealiseerd. • Het Elektronisch Voorschrijven Medicatie definitief implementeren. De hiervoor geformeerde werkgroep heeft hard gewerkt. Verwachte implementatie april 2012. • De mogelijkheden voor het beademen van kinderen optimaliseren. Heeft nog niet geleid tot concrete oplossingen. • Het team met enkele IC-verpleegkundigen uitbreiden. Inmiddels zijn twee brandwondenverpleegkundigen gestart met de opleiding tot IC-verpleegkundige en er is één ICverpleegkundige aangenomen.

Medisch team De behandeling van patiënten met brandwonden is complex. Daarom houdt een multidisciplinair team zich bezig met deze specifieke zorgverlening. Dit team bestaat uit een chirurg, intensivist, brandwondenarts, internist, longarts, medisch microbioloog, psycholoog, psychiater, plastisch chirurg, anesthesioloog en kinderarts. De behandeling van patiënten met brandwonden vindt integraal plaats, zowel in de periode van de intensive care, de medium care, de low care, als de poliklinische zorg. Een goede communicatie is daarbij van groot belang. Dagelijks vindt een multidisciplinair overleg plaats, waarbij één keer per week het voltallige multidisciplinaire team aanwezig is. Behandelen met Flammacerium Centraal in de behandeling van brandwonden staat het topicaal middel Flammacerium. Het Brandwondencentrum Groningen onderscheidt zich daarmee van andere brandwondencentra. Alle patiënten met brandwonden, ongeacht leeftijd, percentage en diepte van de brandwonden, worden behandeld met dit middel. Flammacerium is een immuno modulator met een antimicrobiële werking en heeft als voordeel dat de ontstekingsreactie wordt verminderd. Daardoor vermindert ook de capillary leakage, is er een geringere en kortere onderdrukking van het immuunsysteem en wordt de hypergranulatie geremd. Hierdoor is het mogelijk langer te wachten met opereren en daalt de frequentie van operaties. In 2011 werden 91 patiënten met een acute brandwond geopereerd. Dit is 49,5% van de totale populatie. Kolonisatie van bacteriën Als gevolg van de strikte isolatie van patiënten op de high care en low care en de laminar flow is er nauwelijks sprake van kolonisatie van bacteriën in de wonden. Meest gekweekte bacterie was de veel voorkomende St. Aureus. Bij 27,6% van alle opgenomen patiënten werd deze bacterie in de wond aangetroffen. Pseudomonas werd bij 8,1 % van alle patiënten aangetoond via wondkweken. Bij slechts 18,4% van de opgenomen patiënten was er een indicatie voor antibiotica. Significant beter resultaat met de Versajet Sinds 2006 wordt bij zoveel mogelijk operaties de Versajet toegepast, vooral bij patiënten met diep-dermale brand wonden. Met dit instrument zijn zeer goede resultaten geboekt. Bij >95% van de patiënten is sprake van >98% ingroei. Na zes maanden is zelden sprake van hypertrofie of kleurverschil en littekens zijn soepel. Van 2010 tot 2011 is retro spectief onderzoek gedaan naar het resultaat van de behandeling. Hierbij is gekeken naar littekenvorming bij patiënten die in de periode tussen 2005 en 2010 opgenomen zijn geweest op het Brandwondencentrum met diep-dermale brandwonden en zijn geopereerd met de Versajet of het weckmes. Uit het onderzoek komt naar voren dat na 1 en 2 jaar een significant beter resultaat is gevonden met betrekking tot littekenvorming bij volwassenen geopereerd met de Versajet in vergelijking met het weckmes. Het onderzoek was in 2011 genomineerd voor de Kreisprijs. Jaarverslag 2011

11

Brandwonden door bio-ethanol Opvallend in 2011 is het groot aantal opnames van patiënten met brandwonden door bio-ethanol. Het ging meestal om brandwonden als gevolg van een steekvlam. Drs. U. Penninga-Puister heeft hier onderzoek naar verricht. Dr. G.I.J.M. Beerthuizen heeft dit toegelicht in de media; RTL Nieuws, Hart van Nederland, TV Noord.

Nurse practitioner De nurse practitioner is lid van het multidisciplinaire team van het Brandwondencentrum en de afdeling Plastische Chirurgie en neemt dagelijks deel aan de patiëntenbesprekingen. Zowel klinisch als poliklinisch wordt geïntegreerde medische, psychologische en verpleegkundige zorg verleend aan de patiënt, met als speciaal aandachtsgebied kinderen met brandwonden en hun ouders. Het doel hiervan is de continuïteit en kwaliteit van de geboden zorg op effectieve wijze te waarborgen. Samenwerking met externe zorgverleners De nurse practitioner heeft een coördinerende taak in complexe ontslagtrajecten. Hierbij is ook aandacht voor de deskundigheidsbevordering van de zorgverleners buiten het Martini Ziekenhuis die weinig ervaring hebben met patiënten met brandwonden en de gevolgen hiervan. Er wordt vooral samengewerkt met revalidatiecentra, verpleeghuizen en GGZ-instellingen. Zo kan de zorg voor de desbetreffende patiënt op de juiste wijze en met de juiste kwaliteit worden verleend. Spreekuur De nurse practitioner heeft drie dagdelen per week een spreekuur. Een vierde dagdeel wordt besteed aan het multidisciplinaire spreekuur, waar terugkoppeling plaatsvindt naar de chirurg. Tijdens de spreekuren is er – naast de behandeling van en zorg voor wonden en littekens – aandacht voor de resocialisatie van de volwassen patiënt. Dit omvat o.a. omgaan met een veranderd uiterlijk en werkhervatting. Bij de kinderen en ouders ligt de nadruk op het herstel van het gezinsfunctioneren, het omgaan met veranderingen en acceptatie. Waar nodig wordt gezorgd voor begeleiding van het kind naar school. De ondersteuning wordt individueel bepaald, waarbij leeftijd, sociale situatie en de impact van het ongeval een rol spelen. In 2011 zijn 706 patiënten poliklinisch gezien door de nurse practitioner, gemiddeld 15,3 per week. Een aantal consulten vond plaats bij de patiënt thuis of in een andere instelling, zoals een revalidatiecentrum. Daarnaast zijn met 120 klinische en 54 poliklinische patiënten begeleidende gesprekken gevoerd over de hierboven beschreven onderwerpen. Scholing over brandwonden door de nurse practisioner Op verzoek van het Wenckebach Instituut van het UMCG Groningen zijn gastcolleges verzorgd aan de Vervolgopleiding Kinderverpleegkundige en de vervolgopleiding Critical Care Kinderen. De colleges hadden betrekking op brandwonden bij kinderen en de gevolgen daarvan. Er zijn klinische lessen gegeven aan medewerkers van Lentis in Zuidlaren en revalidatiecentrum Lyndenstein in Beetsterzwaag. Studenten van de Opleiding Brandwonden Verpleging kregen les over psychosociale aspecten bij brandwonden. Daarnaast hebben 47 apothekersassistentes van de Groninger Apotheken Vereniging in twee sessies een bijscholing over de behandeling van brandwonden gevolgd. Tijdens de twee bijscholingsavonden voor huisartsen is het hoorcollege met het onderwerp ‘Sociaal-emotionele aspecten bij brandwonden’ verzorgd en is geparticipeerd in de workshops over kindermishandeling. Brandwondenonderwijs (theorie en praktijk) is ook gegeven aan artsen en verpleegkundigen van het Turiani Ziekenhuis in Tanzania. Op de jaarlijkse Contactdag van de Nederlandse Brandwonden Stichting heeft de nurse practitioner begeleiding gegeven aan een gespreksgroep voor slachtoffers met brandwonden. Stagiaires en studenten De nurse practitioner heeft samen met de praktijkopleiders en de verpleegkundig specialist in opleiding het praktijk examen afgenomen van een deel van de eerste groep studenten van de post-hbo opleiding Huidtherapie na Brand wonden in Utrecht. Er zijn drie studentes tijdens de stage in het Brandwondencentrum begeleid. Drie studenten van het Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschappen van de Katholieke Universiteit te Leuven, België hebben ook in 2011 een stage van twee dagen gevolgd, het zogenaamde work shadowing. Daarmee wilden ze hun inzicht vergroten in Advanced Nursing Practice.

12


Samenwerking met de Hanze Hogeschool Als lid van het ontwikkelteam bij- en nascholing voor de verpleegkundig specialist, nurse practitioner en physician assistent is meegewerkt aan de ontwikkeling van de eerste bijscholing in een samenwerkingsverband tussen het Martini Ziekenhuis en de Hanze Hogeschool. De nurse practitioner is binnen het Brandwondencentrum lid van de Projectgroep Functiedifferentiatie. Toekomst Naar verwachting zal de huidige verpleegkundig specialist in opleiding dit jaar de studie afronden. De komende jaren wordt de continuïteit van de beschreven werkzaamheden verder verankerd en waar nodig aangepast.

Intensivisten De vakgroep intensivisten is sinds medio 2010 verantwoordelijk voor de 24-uurs zorg van de IC-patiënten op het Brandwondencentrum. De continuïteit van deze zorg wordt geleverd in nauwe samenwerking met de brandwonden artsen en de IC-verpleegkundigen. Elke dag lopen de intensivisten drie keer visite bij de patiënten. ’s Ochtends is er een multidisciplinair overleg waarin de opgenomen IC-patiënten worden besproken. Bij dit overleg zijn diverse specialismen aanwezig die betrokken zijn bij de behandeling van de patiënten met brandwonden. Tijdens avonden nachtdiensten is – indien nodig – een FCCS (Fundamental Critical Care Support) getrainde arts-assistent IC direct oproepbaar en binnen enkele minuten ter plekke aanwezig. Samenwerking IC en BWC De samenwerking Intensive Care en Brandwondencentrum werd vastgelegd in het document Samenwerking Brand wondencentrum en Intensive Care. In 2011 zijn verschillende overleggen geweest tussen vertegenwoordigers van de IC en het BWC over verdere samenwerking, organisatie, logistiek van patiënten, registratie, wetenschappelijk onderzoek en scholing. Vorig jaar heeft het BWC een aantal scholingsavonden georganiseerd over de brandwondenzorg voor intensivisten en arts-assistenten Intensive Care. Deze avonden zijn goed bezocht en zeer goed beoordeeld. In hun inwerkperiode volgen de arts-assistenten IC een stage van een aantal dagen op het Brandwondencentrum. In het kader van de bijscholing is er een uitwisselingsprogramma voor de IC-verpleegkundigen van het Brandwonden centrum en de Intensive Care. Audit lijnsepsis Vanwege het aantal gevallen van lijnsepsis bij de IC-patiënten met brandwonden heeft de afdeling Infectiepreventie samen met de intensivisten in 2011 een audit verricht. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat er een verhoogd aantal lijninfecties wordt gezien, inherent aan de plek op het lichaam waar de lijn is ingebracht (arterie en vene femoralis) en door manipulaties die aan het toedieningsysteem plaatsvinden (arteriële katheter). De werkwijze bij manipulatie aan het toedieningsysteem en het verzorgen van de lijnen op het BWC zullen met behulp van protocollen worden aangepast.

Medische Psychologie De verrichtingen van de Medische Psychologie voor het Brandwondencentrum zijn in 2011 flink toegenomen in vergelijking tot 2010. Resultaten uit ChipSoft voor 2010 en 2011 Nieuwe inschrijvingen

2010

2011

96

147

Verrichtingen: intake

53

79

behandelcontacten

119

262

multidisciplinair overleg

1005

1716

Jaarverslag 2011

13

Niet-patiëntgebonden activiteiten Naast de direct patiëntgebonden verrichtingen neemt de Medische Psychologie dagelijks deel aan de patiënten besprekingen, geeft zij inhoud aan counseling voor verpleegkundigen en is zij actief betrokken bij wetenschappelijk onderzoek op het terrein van brandwonden. Onder de niet direct patiëntgebonden verrichtingen kan ook het consulentschap voor zowel de Vereniging van Mensen met Brandwonden als de Stichting Eigen Gezicht worden gerekend. Wetenschappelijk onderzoek In het wetenschappelijk onderzoek wordt samengewerkt met het psychosociaal onderzoek binnen de Vereniging van Samenwerkende Brandwondencentra Nederland (VSBN). Vanuit dit onderzoek worden nationaal en internationaal wetenschappelijke presentaties en publicaties verzorgd over de patiënt met brandwonden. Vermeldenswaardig zijn publicaties met collega’s uit de VS (3x) en Brazilië(1x), waarbij het bij de laatste publicatie ging om de vertaling en validatie van een door onszelf (mede-)ontwikkelde brandwondenspecifieke vragenlijst (pijn en angst) voor het Portugese taalgebied. Recent zochten Turkse collega’s contact met het verzoek om met hen dezelfde vragenlijst te ontwikkelen voor het Turkse taalgebied. Onderwijs Vanuit de Medische Psychologie wordt onderwijs verzorgd voor de Opleiding tot Brandwondenverpleegkundige (OBV). Ook vindt regelmatig nascholing voor revalidatieartsen plaats op het gebied van de psychologische aspecten bij brandwonden (Wenckebach Instituut Groningen). Vertegenwoordiging De Medische Psychologie is landelijk betrokken bij het beleid en de ontwikkelingen in de brandwondenzorg. De afdeling vervult het voorzitterschap van de Nederlandse Vereniging voor Brandwondenzorg (NVBZ) en heeft een bestuurslid in het bestuur van de European Burns Association (EBA).

Diëtetiek Patiëntenzorg Alle patiënten die aan een verwijsindicatie voldeden zijn behandeld door de diëtisten. Voorkeursmoment voor verwijzing naar de diëtist is als er sprake is van tenminste één van de volgende gegevens: • Brandwonden waarbij meer dan 20% van het totale lichaamsoppervlak is aangedaan. Bij kinderen en mensen in een slechte conditie geldt een percentage van 10%. Risicogroepen zijn ouderen, verslaafden en psychiatrische patiënten. • Brandwonden waarbij meer dan 10% van het totale lichaamsoppervlak volledige dikte huidverlies is opgetreden (3e graads). • Brandwonden gecombineerd met beademing. • Lokalisatie van brandwonden en/of symptomen die de voedselinneming en/of absorptie belemmeren. • Als sprake is van een verstoorde voedselinname van langer dan twee dagen, waarbij geen verbetering wordt verwacht. Sinds een aantal jaren wordt bij opname gescreend op ondervoeding door middel van de Short Nutritional Assessment Questionaire (SNAQ-methode). Patiënten met een SNAQ-score drie of hoger zijn (ernstig) ondervoed en worden daarom naar de diëtist verwezen. Doelen diëtistische behandeling: • handhaven/verbeteren van de voedingstoestand; • bijdragen aan de genezing van de brandwonden; • handhaven/verbeteren van de vocht-, mineraal- en elektrolytenbalans; • voorkomen van infecties. Resultaten 2011 In totaal zijn in 2011 67 patiënten behandeld, waarvan 65 aan bovenstaande verwijsindicaties voldeden. De overige twee waren vanwege andere huidaandoeningen opgenomen en hadden diëtistische behandeling nodig. Twee patiënten scoorden SNAQ 3 of hoger. Van de 67 patiënten waren 42 volwassen en 25 kind. Deze cijfers laten een enorme toename zien van het aantal door de diëtist behandelde patiënten. Het aantal volwassenen is meer dan verdubbeld vergeleken met 2010 en het aantal kinderen is ruim drie keer zo veel geworden! De toename bij de kinderen is vooral te zien in de groep met minder dan 10% TVLO brandwonden die onvoldoende eet en drinkt. Bij deze kinderen wordt sneller en vaker sondevoeding toegepast.

14


Multidisciplinair overleg De diëtist neemt twee keer per week deel aan het multidisciplinair overleg (MDO). Zo nodig wordt dit uitgebreid naar drie tot vier keer per week. Activiteiten ter bevordering van de kwaliteit van de brandwondenzorg • les gegeven over voeding bij kinderen met brandwonden aan de afdeling Kindergeneeskunde • deelgenomen aan het 14e EBA congres in de Haag • deelgenomen aan het diëtistenoverleg van de Nederlandse Brandwondencentra Evaluatie Door middel van het elektronisch patiëntendossier blijkt de diëtist efficiënter te kunnen werken. Vanaf de eigen werkplek is invoering van het dieetadvies en monitoring mogelijk. De verpleegkundige en voedingsassistent registreren in het dossier wat de patiënt eet en drinkt, waarna direct bekend is hoeveel energie en eiwit dit bevat. Ook zij krijgen hierdoor inzicht in het verloop. Problemen worden sneller opgemerkt, er wordt eerder aan de bel getrokken en daardoor ontstaat een hogere kwaliteit van patiëntenzorg. Plannen voor 2012 Meer aandacht voor nieuwe ontwikkelingen op het vakgebied van de diëtist in relatie tot de brandwondenzorg is wenselijk. Gedacht wordt aan o.a. het vinden van betrouwbaardere methodes voor het bepalen van de energiebehoefte. Lesgeven aan de opleiding tot brandwondenverpleegkundige.

Fysiotherapie en Ergotherapie Er is in 2011 een aantal zwaar verbrande patiënten opgenomen, wat soms zorgde voor een acuut hoge werkdruk. Naast het fysiotherapeutisch en ergotherapeutisch behandelen van patiënten met brandwonden in de klinische en poliklinische fase, hebben ook veel niet-patiëntgebonden activiteiten plaatsgevonden. In 2011 is een landelijk onderzoek gestart naar de vorming en ontwikkeling van contracturen. Fysio- en Ergotherapie werkt hieraan mee. Iedere patiënt met brandwonden die op het Brandwondencentrum wordt opgenomen, wordt tot een jaar na opname op verschillende momenten gemeten. De mobiliteit wordt met behulp van goniometers vastgelegd. De werkgroep Brandwonden en revalidatie heeft een aantal keren telefonisch vergaderd over de vorderingen en de stand van zaken met betrekking tot het eerder genoemde onderzoek. Tijdens de het congres van de European Burns Association (EBA) heeft de werkgroep een workshop gegeven en zijn gedachten uitgewisseld over de revalidatie van brandwondenpatiënten. Er zijn twee therapeuten aanwezig geweest bij het EBA in Den Haag. Een therapeut van het Martini Ziekenhuis heeft een presentatie gehouden over het gebruik van de Kinect (Xbox 360). Als gevolg van wisselingen in persoonlijke agenda’s is Marieke Doff als ergotherapeut op het Brandwondencentrum ingedeeld. Er is overleg geweest tussen de therapeuten, artsen, unitmanager en nurse practitioner over betere afstemming van verwachtingen en communicatie onderling. Dit zal in 2012 verder uitgewerkt en vastgelegd worden. Het boek Revalidatie bij brandwonden is herschreven. Een aantal therapeuten van het Martini Ziekenhuis heeft hier een bijdrage aan geleverd.

Revalidatiearts De revalidatiearts neemt wekelijks deel aan het multidisciplinair overleg. Hierbij wordt zowel gevraagd als ongevraagd advies gegeven over de gaande behandeling en de gevolgen hiervan voor het functioneren van de patiënt met brandwonden in de toekomst. De aandacht is hierbij gericht op het houding- en bewegingsapparaat en het voorkomen van contracturen. Soms wordt het niveau van amputatie bepaald, gericht op het optimaal behoud van de functie van de ledematen. Dit is gerelateerd aan het verwachte activiteitenniveau na ontslag. Bij complexe problematiek worden consulten gedaan bij de patiënten met brandwonden, om bovengenoemd beleid te bepalen, te evalueren en waar nodig bij te stellen. Verder is er contact met revalidatiecentra over de behandeling en overdracht na ontslag.

Jaarverslag 2011

15

16


Ziekenhuispsychiatrie In 2011 heeft de afdeling Ziekenhuispsychiatrie een actieve participatie gehad bij de zorg voor patiënten in het Brandwondencentrum. Naast deelname aan het wekelijkse multidisciplinaire overleg werden 30 nieuwe patiënten met brandwonden gezien, die samen resulteerden in 197 face-to-face contacten. De man-vrouw verdeling was 18 om 12. De gemiddelde leeftijd bij de mannen was 43 jaar, bij de vrouwen bijna 52 jaar. In bijna de helft van de gevallen werd de afdeling in consult gevraagd in verband met een delier, die tijdens de opname was ontstaan. Bij ongeveer een derde van de patiënten was sprake van premorbide psychiatrische stoornissen (depressie, schizofrenie, angstklachten, persoonlijkheidsstoornissen, psychotische stoornissen). Mentale beperkingen en ontwik kelingsstoornissen waren bij vijf patiënten focus van aandacht. Bij drie patiënten was een suïcidepoging door brand wonden de aanleiding tot opname. En bij twee patiënten bestond het vermoeden van zelftoegebrachte brandwonden, maar dit kon niet met zekerheid worden vastgesteld. Bij één patiënt ontstonden brandwonden onder invloed van imperatieve hallucinaties.

Infectiepreventie Aandachtsgebieden infectiepreventie Advisering, besluitvorming in (multidisciplinair) overleg en rapportage aan betrokkenen, begeleiden/uitvoeren van projecten en onderzoek, ondersteuning bij implementatie van richtlijnen en protocollen, en onderwijs. Overleg Structureel overleg tussen het unithoofd en de adviseur Infectiepreventie heeft in 2011 vier keer plaatsgevonden. Daarnaast vindt ook overleg plaats als op korte termijn vragen moeten worden beantwoord of acties moeten worden ondernomen. Multidisciplinair overleg met leidinggevenden van het BWC vindt plaats in geval van verspreiding met hetzelfde micro-organisme of als zich een ander probleem voordoet. Besproken onderwerpen (structureel overleg)

Gerealiseerd

Toestemming voor de aanleg douches op het BWC, kamer A301 en A303

Ja

Toestemming voor de renovatie van de operatiekamer op het BWC

Ja

Aanpassingen aan de deuren naar de isolatiekamers op het BWC in verband met de sterke overdruk vanuit de kamers

Ja

De schone en vuile opslag (voorheen 1 ruimte) tussen het BWC en de Intensive Care fysiek scheiden d.m.v. tussenwand

Ja

Afnemen van de anamnese voor MRSA in het patiëntdossier in ChipSoft EZIS.Net

Ja

Onderzoek intravasale lijnen (Intensive Care BWC)

Ja

Onderzoek naar besmetting van de donorplaats met Pseudomonas aeruginosa via perslucht bij het gebruik van de Zimmer® Dermatoom

Ja

Bouwkundige aanpassingen isolatiekamer op de Plastische Chirurgie (E307) conform universele isolatie

volgt

Hyperlink protocollen van het BWC en infectiepreventie protocollen

volgt

Plaatsing schakelaar om de luchtafvoer via het plenum te verminderen als geen verbandwisseling plaatsvindt

volgt

Adviezen Adviezen zijn gebaseerd op de richtlijnen van de landelijke Werkgroep infectiepreventie (WIP) en zo nodig op (inter) nationale literatuur en onderzoek. In 2011 zijn adviezen verstrekt naar aanleiding van de onderzoeken intravasale lijnen en de Zimmer® Dermatoom. Onderzoek 1. Intravasale lijnen (Intensive Care BWC) In de eerste helft van 2011 werden met enige regelmaat micro-organismen uit lijntippen gekweekt. De onderzoeks- vraag was of dit te verwachten is bij brandwondenpatiënten met lijnen en of het ook lijnsepsis tot gevolg kan hebben. De conclusie is dat lijnen uit nood worden ingebracht in de lies, omdat het inbrengen van de lijn op een minder infectiegevoelige plaats (subclavia/juguaris/brachialis) vaak niet mogelijk is vanwege brandwonden op gezicht, hals, borst en/of armen. Omdat de lies een gebied is waar veel bacteriën voorkomen, is de kans groot dat deze op de lijntip gaan zitten naar mate de lijn langer in situ blijft. Of dit ook lijnsepsis tot gevolg had, was moeilijk vast te stellen, vanwege ontbrekende gegevens voor de criteria waar lijnsepsis volgens de landelijke norm aan moet voldoen. Aanbevelingen naar aanleiding van dit onderzoek waren: Jaarverslag 2011

17

• A anscherpen van aseptisch werken bij het inbrengen, verzorgen en verwijderen van lijnen. Dit geldt ook voor verrichtingen en manipulaties aan de lijnen. • Herzien van protocollen op DKSe met betrekking tot intravasale therapie. • Starten van lijnsepsisregistratie op de Intensive Care (ook van het BWC) in 2012. 2. Besmetting van de donorplaats met Pseudomonas aeruginosa via perslucht bij het gebruik van de Zimmer® Dermatoom In november 2011 werd bij een patiënt in de donorplaats Pseudomonas aeruginosa gekweekt. Aangezien uit een eerder onderzoek werd aangenomen dat met P. aeruginosa verontreinigde perslucht via de dermatoom in de donorplaats zou zijn terechtgekomen, zijn de volgende acties uitgezet. Bij de technische dienst is nagegaan of de perslucht door een mankement in het aanvoersysteem verontreinigd zou kunnen zijn geraakt. Dit was niet het geval. De uiteinden van de kanalen waarlangs de perslucht op de pendel in de operatiekamer uitkomt, zijn ook gekweekt en negatief bevonden. Wel bleek de dermatoom in de lektest perslucht door te laten door lekkende O-ringen, maar ook naar aanleiding hiervan leverden kweken van de dermatoom niets op. Belangrijk is wel dat het onderhoud van de dermatoom gewaarborgd is, zodat het apparaat naar behoren functioneert en dat door de slang, waarlangs de perslucht wordt aan- en afgevoerd, een gesloten systeem wordt gevormd. Onder deze voorwaarden is de kans uiterst gering dat de kwaliteit van perslucht van invloed is bij het gebruik van de dermatoom. Tot slot wordt perslucht dat onder de medische gassen valt regelmatig door de Apotheek gecontroleerd op de aanwezigheid van onzuiverheden zoals micro-organismen. Ook deze uitslagen zijn tot nu toe altijd negatief geweest. De conclusie is dat ook rekening moet worden gehouden met Pseudomonas aeruginosa bij de patiënt zelf en de mogelijkheid van een endogene (eigen) infectie. Surveillance of infectieregistratie Wekelijks wordt een overzicht gemaakt van de micro-organismen die bij de patiënten met brandwonden zijn gekweekt. Het doel is om na te gaan of hetzelfde micro-organisme bij meerdere patiënten wordt aangetoond. Blijkt dit het geval te zijn met een bijzonder micro-organisme (ziekteverwekkend, multiresistent), dan worden de geïsoleerde stammen onderling met elkaar vergeleken om na te gaan of er verspreiding is vanuit dezelfde bron. In 2011 heeft een dergelijke verspreiding niet plaatsgevonden. Isolatie Door patiënten in isolatie te verplegen wordt voorkomen dat ziekteverwekkende of multiresistente micro-organismen zich naar andere patiënten verspreiden. Ook wordt voorkomen dat de medewerker door zorgverlening besmet raakt en opnieuw voor verspreiding kan zorgen. In 2011 werd bij zes patiënten isolatie ingesteld met extra beschermende maatregelen. • 3 patiënten met een ESBL (Extended Spectrum Bèta-Lactamase) producerende darmbacterie. Door dit enzym is de bacterie in staat meerdere groepen antibiotica af te breken. Een infectie met deze bacterie is daardoor moeilijker te behandelen. • 3 patiënten met MRSA (methicilline resistente S. aureus): – bij 1 patiënt werd de MRSA bij toeval gevonden – bij 1 patiënt werd gedurende de opname pas duidelijk dat er een relatie was met een varkenshouderij – 1 patiënt kwam uit het buitenland MRSA Naar aanleiding van de onverwachte MRSA’s is contactonderzoek gedaan onder medewerkers. Contactonderzoek onder patiënten was niet nodig, omdat de MRSA positieve patiënten apart op een kamer hadden gelegen en onder de medewerkers geen verspreiding was aangetoond. Onderwijs MRSA - Wat is MRSA en wat is het kweekbeleid in het Martini Ziekenhuis? Protocollen BWC Protocollen van de Intensive Care met betrekking tot intravasale therapie werden herzien en gecontroleerd. Richtlijnen Werkgroep infectiepreventie (WIP) Vanuit de WIP geen aanvullingen of wijzigingen op de geldende richtlijnen.

18


Medische microbiologie De afdeling Medische Microbiologie houdt zich bezig met de preventie, diagnostiek en behandeling van infectieziekten. Infectieuze complicaties worden beschouwd als een van de grootste bedreigingen voor patiënten met ernstige brandwonden. Bij opname – en daarna wekelijks – worden inventarisatiekweken afgenomen, zodat bekend is met welke microorganismen de patiënt gekoloniseerd is. Als er infectieuze complicaties optreden kan gericht met een antibiotische behandeling worden gestart. De arts-microbioloog is vaak aanwezig bij de dagelijkse patiëntbesprekingen. Ook is er intensief overleg met de afdeling Infectiepreventie over het infectiepreventiebeleid op het Brandwondencentrum. Micro-organismen die in 2011 o.a. gekweekt zijn: Staphylococcus aureus, Coagulase negatieve stafylokokken, Enterobacteriaciae en Pseudomonas aeruginosa. Bij een aantal patiënten werd een multiresistente bacterie gekweekt. Ook op andere afdelingen in het ziekenhuis zien we een toename hiervan. Dit heeft gevolgen zowel voor de verpleging (isolerende maatregelen) als voor de behandeling van infecties met deze micro-organismen (duurdere, meer toxische antibiotica). In 2011 was er een flinke stijging in het aantal microbiologische verrichtingen, samenhangend met een toename van het aantal patiënten op het Brandwondencentrum. Aantallen Monsters

Orders

Verrichtingen

2009

2.196

654

11.234

2010

1.959

547

8.995

2011

3.369

861

15.794

Plastische Chirurgie De maatschap Plastische Chirurgie bereikte in 2011 eindelijk haar volledige samenstelling. In april trad dhr. L. v.d. Ham toe als vijfde lid. De maatschap bestaat verder uit: mevr. dr. L. Hoorntje-Andriesse, mevr. S. Jongen, dhr. dr. M. Kemler en dhr. D. Vooijs. In 2011 was er slechts één assistent in opleiding tot plastisch chirurg voor de drie maanden durende brandwondenstage: dhr. M. Kioe-a-Sen. Hij assisteerde tijdens operaties, visites, spreekuren en op de chirurgische brandwonden OK van dinsdagochtend. Ook heeft hij de EMSB-cursus gevolgd. Onder leiding van Gerda Goldhoorn zijn in 2011 alle plastische verpleegkundige protocollen gereviseerd. Werkzaamheden Brandwondencentrum De plastische activiteiten voor het Brandwondencentrum kwamen met name voor rekening van dr. Jongen en dr. Vooijs. In 2011 hebben de plastisch chirurgen 99 patiënten met brandwonden geopereerd. Er zijn 68 acute ingrepen uitgevoerd op de OK van afdeling 3A en 53 reconstructieve ingrepen op het algemene OK-complex. Op woensdag nemen de plastisch chirurgen deel aan het multidisciplinair overleg van het Brandwondencentrum. Aansluitend is er van 9:30 tot 11:30 uur spreekuur voor patiënten met brandwonden die een reconstructie ondergaan. Dit is een gezamenlijk spreekuur met een ergotherapeut en een verpleegkundige. Publicaties In 2011 heeft dr. Jongen bijgedragen aan twee wetenschappelijke publicaties op het gebied van plastische chirurgie en brandwonden: • publicatie ‘skin streching for burn scar study’ van Pauline Verhagen (PRS 2011;127:1958-66) • publicatie van het protocol van de Rembrandt study group (Trials 2011;12:229)

Jaarverslag 2011

19

Verpleegkundig consulent De verpleegkundig consulent heeft binnen de polikliniek van het Brandwondencentrum een belangrijke rol. Een van beide consulenten is aanwezig tijdens de doordeweekse poli. Er is gekozen om een duidelijk onderscheid te maken tussen een viertal stromen binnen de polikliniek.

Verse brandwonden

Spreekuur verbandwissel

Spreekuur nurse practisioner

Genezen brandwonden

Spreekuur chirurg

Spreekuur plastisch chirurg

Tijdens het spreekuur waar de patiënten komen met acute brandwonden ligt de nadruk voor de verpleegkundig consulent op de verbandwisseling. Tijdens het spreekuur van de plastisch chirurg doet de consulent de eerste controle van de patiënt na een reconstructieve ingreep. Zo nodig zal zij de plastisch chirurg vragen mee te beoordelen. De verpleegkundig consulent is aanwezig tijdens het spreekuur van de chirurg voor eventuele ondersteuning/ evaluatie van het natraject. Op de woensdag is het multidisciplinaire spreekuur. Beide consulenten zijn dan aanwezig ter ondersteuning en begeleiding. Ook brengt de consulent in samenwerking met de nurse practitioner de thuissituatie van de patiënt in kaart. Thuiszorg en/of mantelzorg wordt in gang gezet, als dit nodig is na het ontslag van de patiënt. Een groot voordeel van deze manier van werken is dat de consulenten bekend zijn voor de patiënten en het contact met de patiënt persoonlijk is. De patiënt kan op werkdagen rechtstreeks contact opnemen met de verpleegkundig consulent. Terug-naar-school-project In 2011 is een aantal kinderen door de verpleegkundig consulenten begeleid in het terug-naar-school-traject. De kinderen met brandwonden (vanaf 6 jaar), die voor het eerst na het oplopen van hun brandwonden weer naar school gaan, worden daarbij begeleid door een van de consulenten, in samenwerking met de pedagogisch medewerkers.

Kwaliteitsproject polikliniek Brandwondencentrum Een belangrijk project in 2011 waarin eerder genoemde disciplines participeerden was het kwaliteitsproject op de polikliniek van het Brandwondencentrum. Door een toename van het aantal poliklinische patiënten, zowel acute poliklinische patiënten als patiënten die een poliklinische nabehandeling kregen na een klinische opname, werd het noodzakelijk om de organisatie van de polikliniek beter te structureren. Kortom, er werd gestreefd naar een optimalere inzet van middelen en personeel. Werkzaamheden werden beter op elkaar afgestemd. Taakherschikking (taken die structureel verschuiven van arts naar niet-arts) viel hier ook onder. Hieruit kwam naar voren dat een verpleegkundig specialist, naast de nurse practitioner, een welkome aanvulling zou zijn. Om de zorgefficiency te waarborgen voor het heden en de toekomst is het belangrijk dat niet slechts willekeurig gebruik wordt gemaakt van competenties/ functies. Competenties en functies die bijdragen aan de kwaliteit van zorg moeten logisch worden ingezet in zorgprocessen, hun bevoegdheden en verantwoordelijkheden moeten worden geborgd (overeenkomstig de professionele voorwaarden) en helder worden beschreven in het kwaliteitsmanagementsysteem.

20


Pedagogisch medewerkers De pedagogisch medewerkers zijn onderdeel van het multidisciplinaire behandelteam en werken op de verpleegafdeling van het Brandwondencentrum. Ze hebben als doel het opgenomen kind zo veel mogelijk kind te laten zijn. Dit valt uiteen in twee kerntaken. 1. Zorgen voor spelen Dat betekent dat de pedagogisch medewerkers zorg dragen voor het aanbieden van leeftijdsadequaat en veilig speelgoed. Door contact met het kind en de ouders vindt in de dagen na opname afstemming plaats over het speelgoed. Het kind heeft zo speelgoed tot zijn beschikking waar het graag mee speelt en waar het ook op dat moment iets mee kan, gezien de fysieke beperkingen door de verwonding. Bij het spelen bieden de pedagogisch medewerkers zich aan als speelkameraad voor het kind. Ze ondernemen bewust actie om het kind uit te nodigen en uit te dagen tot spel. Dit vanuit de visie dat het van belang is dat een kind zijn eigen spel speelt. Voor een kind is het normaal om te spelen. Het spel verschaft de medewerkers informatie over wat het kind bezighoudt. Hierbij wordt doorlopend rekening gehouden met de ongewone en beperkende situatie waarin het kind zich bevindt. Om kinderen goed te begrijpen, is het nodig om ook met de ouders te spreken over het spel van hun kind. B ijkomend effect van samen spelen is dat er een speels contact ontstaat tussen het kind en de pedagogisch medewerkers. En dat contact gebruiken de medewerkers tijdens de tweede kerntaak. 2. Begeleiden van het kind tijdens verbandwisselingen In samenwerking met de verpleegkundige, maar met een duidelijke rolverdeling, dragen de pedagogisch mede werkers bij aan een goed verloop van de verbandwisseling bij het kind. Doel hierbij is dat het kind de verbandwisseling zo gemakkelijk mogelijk doorstaat. Welke actie dat van de pedagogisch medewerkers vraagt is divers. Het is altijd belangrijk dat het kind niet een object van verpleging is, maar een serieuze deelnemer aan de actie. Soms willen kinderen afgeleid worden, maar meestal kijken ze naar wat er gebeurt en hebben ze vooral begeleiding en uitleg nodig. De tijd voor en direct na de verbandwisseling is voor de pedagogisch medewerkers van belang voor het contact met het kind. CliniClowns De pedagogisch medewerkers zijn de contactpersoon voor de CliniClowns. De CliniClowns zijn wekelijks te vinden bij de kinderen op de afdeling en zorgen voor een stukje afleiding. Stagiaires Het begeleiden van stagiaires van de opleiding Pedagogiek van de Hogeschool is een goede manier om het aantal handen aan het bed te vergroten en het vak door te geven. Congres 2011 Op het Europees congres voor de Brandwondenzorg in Den Haag is een posterpresentatie geweest over de pedagogische zorg in het Brandwondencentrum in Groningen. Ruimte Tot slot heeft de pedagogisch medewerker een taak in het zorgen voor het pedagogisch klimaat van de afdeling. Dit houdt o.a. in de aankleding van de ruimtes, speelgoedbeheer en deelname aan patiëntenbesprekingen. Stichting Kind en Brandwond biedt de financiële middelen voor de inrichting van de ruimtes.

Secretariaat Brandwondencentrum unit 3A en 3E Secretarieel team Het team bestaat uit vier vaste secretaresses met een parttime dienstverband. Zij worden ondersteund door twee medewerkers die invallen bij ziekte en vakanties. Deze deeltijdsecretaresses zijn normaal werkzaam als zorgcoördinator en verpleegkundige. Daarbuiten is er een secretaresse één dag per week beschikbaar voor overheadtaken en onderhoud in ChipSoft. Deze functie is gecombineerd met de werkzaamheden voor het Zirop (Ziekenhuis rampen opvangplan). Er wordt gewerkt met een vast basisrooster. Gezien de diversiteit aan werkzaamheden wordt sinds 2011 gewerkt op een vaste unit, waarbij ieder team (3A/ 3E) verantwoordelijk is voor alle werkzaamheden op deze unit. Daarnaast beschikt iedere secretaresse over een aantal basisvaardigheden, zodat vervanging bij ziekte op de andere unit mogelijk is. Ook heeft ieder teamlid een aantal aandachtsvelden/specialiteiten.

Jaarverslag 2011

21

22


Inzetbaarheid Op werkdagen is op beide units minimaal één secretaresse aanwezig. Bij ziekte of lage werkdruk wordt heel soms volstaan met 1 secretaresse voor beide units en neemt het verpleegkundig team een aantal taken over. De secretaresses worden ook ingezet bij grotere opnames en calamiteiten via een vast belschema. Werkzaamheden De werkzaamheden van het secretariaat richten zich op alle voorkomende secretariële werkzaamheden rondom de opnamekamer/Spoedeisende Hulp van het Brandwondencentrum, de kliniek, OK- planning ( acute- en reconstructieve), de polikliniek en het Kiwanis Huis. Ook het beheer van de medische fotografie ligt bij het secretariaat. Daarnaast vervullen de secretaresses de rol van gastvrouw voor patiënten, consultanten en (overige) bezoekers. In de acute fase verzorgt het secretariaat ook de eerste opvang van familieleden. De secretaresses ondersteunen tot slot ook het unithoofd, artsen, verpleegkundigen en het researchteam. Doelstelling De werkwijze op het secretariaat is sinds de invoering van het EPD bijna geheel papierloos. In 2012 start het elektronisch voorschrijven van medicijnen, waardoor het laatste stukje papieren administratie verdwijnt. Alle polidossiers zijn inmiddels gescand, waardoor de poliklinische spreekuren nu volledig digitaal verlopen. De doelstelling voor 2012 is de informatievoorziening voor bezoekers en patiënten verder te vergroten, o.a. door digitale informatieborden in de wachtruimtes van de polikliniek te plaatsen. Het ontwikkelen van applicaties voor o.a. de smartphone, om de drempel voor het leggen van contact voor verwijzers, bezoekers en patiënten nog verder te verlagen, is een ander voorbeeld. Het Brandwondencentrum wil graag een gemakkelijk te benaderen open afdeling en kenniscentrum zijn. Het secretariaat is vaak het eerste aanspreekpunt en de spil tussen de verschillende zorgverleners. Kortom: een onmisbare schakel.

Wetenschappelijk onderzoek In Nederland wordt sinds 2003 het merendeel van het onderzoek naar brandwonden uitgevoerd onder leiding van de Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra in Nederland (VSBN). Het onderzoek van de VSBN is ondergebracht in de volgende 4 onderzoeksprogramma’s: 1. Preklinisch 2. Klinisch 3. Psychosociaal 4. Epidemiologie & Registratie Het Brandwondencentrum Groningen participeert direct of indirect in al deze onderzoeksprogramma’s. In 2011 waren zes personen werkzaam voor de VSBN, die hun primaire werkplek hebben in het Brandwondencentrum in Groningen. Deze groep bestond uit: 2 research verpleegkundigen, 1 verpleegkundig onderzoeker, 1 post-doc, 1 data-analist en 1 coördinator/programmaleider VSBN (Klinisch Onderzoek). Afgelopen jaar zijn ook twee promotieonderzoeken gestart met nauwe banden met het Brandwondencentrum Groningen. Het eerste project gaat over jeuk en het tweede draait om de fysieke fitheid en activiteit van kinderen na brandwonden. Dit laatste project wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met de andere brandwondencentra in Nederland, het Instituut voor Bewegingswetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen en het Kinderbewegingscentrum van het Wilhelmina Kinderziekenhuis (UMC) in Utrecht. Onderwijs en begeleiding Naast de onderzoeksactiviteiten werden studenten begeleid, congressen bezocht, voordrachten gehouden en lessen gegeven (o.a. European Burns Association, Wereld Jeuk congres, Opleiding Brandwondenverpleegkunde, Nederlandse Vereniging voor Brandwonden Zorg, post-hbo opleiding Huidtherapie). De cursussen die afgelopen jaar zijn gevolgd, waren o.a. de Basiscursus Regelgeving en Organisatie voor Klinisch onderzoekers en Mplus. Kreisprijs 2011 Op 28 november won Karina de Leeuw, AIOS Interne Geneeskunde van het Martini Ziekenhuis, de Kreisprijs 2011 voor haar onderzoek naar een nieuwe manier om te bepalen of patiënten met brandwonden voldoende vocht krijgen.

Jaarverslag 2011

23

Overige activiteiten in 2011 Een paar jaar geleden is gestart met R3, de uniforme landelijke registratie van gegevens van patiënten met brandwonden en behandeling in de drie Nederlandse Brandwondencentra. Na een aanloopperiode is geconstateerd dat de registratie aan de verwachtingen voldoet en al veelvuldig wordt geraadpleegd. In 2011 is gestart met de ontwikkeling van een landelijke richtlijn: ‘Eerste opvang en verwijzing van patiënten met brandwonden’. De onderzoeksgroep van de VSBN biedt methodologische ondersteuning aan dit project. De belangrijkste onderzoeksactiviteiten vindt u in het projectoverzicht van de verschillende onderzoeksprogramma’s, dat hieronder is weergegeven. Een totaaloverzicht vindt u in het jaarverslag 2011 van de VSBN. Onderzoeksprojecten van het Brandwondencentrum waarbij de VSBN betrokken was: Hydrocortison Toepassing van hydrocortison voor de behandeling van patiënten met uitgebreide brandwonden (retrospectief ). I.s.m. Interne Geneeskunde Martini Ziekenhuis. Scalp Het hoofd als donorsite bij kinderen met brandwonden, evaluatie van de klinische praktijk en een verpleegkundige uitdaging. Versajet Kwaliteit van littekens na chirurgische behandeling van diep dermale brandwonden met hydrochirurgie vergeleken met het weckmes; uitkomsten op korte en lange termijn. Nethus-BW Neutrofiele dysfunctie bij traumapatiënten: pilot bij patiënten met brandwonden (prospectief, monocentre, pilotstudy). I.s.m. Heelkunde Universitair Medisch Centrum Utrecht. Onderzoeksprojecten VSBN waarbij het Brandwondencentrum betrokken was: Programma klinisch onderzoek Kera’s Toepassing van gekweekte autologe keratinocyten bij patiënten met uitgebreide brandwonden (prospectief, gerandomiseerd, multi-centre). I.s.m. Preklinisch onderzoeksprogramma. WeeFIM Bruikbaarheid en betrouwbaarheid van een instrument voor het meten van de functionele onafhankelijkheid van kinderen met brandwonden, de WeeFIM® (prospectief, multi-centre, pilotstudy). ROM Incidentie en beloop van contracturen bij patiënten met brandwonden. Perforator lap Geschiktheid van perforator interpositie lappen bij littekencontracturen; een gerandomiseerde gecontroleerde studie. Programma psychosociaal onderzoek Gelaten De impact van deformatie van het gelaat als gevolg van brandwonden op het psychosociaal welbevinden van patiënten (prospectief, multi-centre). I.s.m. Klinisch Onderzoeksprogramma. Kinderen Kwaliteit van leven en gedragsproblemen bij kinderen (0-5 jaar en 8-17 jaar) met brandwonden (prospectief, multi-centre). Pijn Evaluatie pijnbestrijdingsbeleid in de Nederlandse brandwondencentra bij volwassen patiënten met brandwonden. (prospectief, multi-centre) BIQ Ontwikkeling van de Burns Itch Questionnaire (BIQ) (prospectief, multi-centre) Itch – long Jeuk bij patiënten met brandwonden in relatie tot brandwonden littekenkarakteristieken (prospectief, multi-centre). VR Effect van het gebruik van een ’virtual environments system’ op pijn en angst bij de wondverzorging van patiënten met ernstige brandwonden (prospectief, single-centre). pokis-comfort Betrouwbaarheid en validiteit van twee gedragsobservatieschalen, POKIS en COMFORT, voor het meten van pijn bij preverbale kinderen met brandwonden (prospectief, multi-centre). PTS & QoL Posttraumatische stressstoornis (PTSS), depressie en kwaliteit van leven (prospectief, multi-centre) bij volwassen patiënten met brandwonden. Programma epidemiologisch onderzoek en registratie EM – kinderen Opvang en verwijzing van kinderen met brandwonden in Nederland (retrospectief, multicentre). Tierfell Medicatie en vochtbeleid na grote huiddefecten bij zuigelingen: vergelijking van Tierfell Naevi met brandwonden. Early Excision Cochrane systematische review m.b.t. vroege excisie van brandwonden. Participatie • Werkgroep Brandwonden Revalidatie Nederland • Werkgroep R3 • Werkgroep Richtlijnontwikkeling ‘1e opvang en verwijscriteria van brandwondenpatiënten in de acute fase’ • Opleiding Brandwondenverpleegkundigen • Post-hbo opleiding Huidtherapie na brandwonden

24


• • • •

Stichting Burns Turiani, Groningen Brandwondenboek Nederlandse Vereniging voor Brandwondenzorg Vakantieweken voor kinderen en jongeren met brandwonden, Stichting Kind en Brandwond

Onderwijs In 2011 is het brandwondenonderwijs voor huisartsen, doktersassistenten, SEH-artsen en SEH-verpleegkundigen van start gegaan. Hierbij is nauw samengewerkt met SCEM conference service. De onderwijsavonden in 2011 zijn druk bezocht en werden met een 8 beoordeeld. Aan de hoorcolleges en de workshops werkten steeds een groot aantal medewerkers enthousiast mee. De samenwerking met SCEM heeft het Brandwondencentrum als heel leerzaam ervaren. In overleg met de verpleegkundigen van het Brandwondencentrum is gezocht naar een methode waarmee de voorbehouden handelingen (intercollegiaal) kunnen worden getoetst. Hiermee wordt in 2012 gestart. Scholingsactiviteiten Twee verpleegkundigen hebben de Opleiding Brandwondenverpleegkundige (OBV) afgerond. De twee cursusleiders van de OBV hebben een opleiding tot Master of Education met succes afgerond. Tijdens het EBA (European Burn Association) congres in den Haag hebben zij hun eindopdracht gepresenteerd. De cursusleiders hebben zich tijdens hun studie vooral gericht op het leren op de werkplek. Aagtje Mekkering heeft met haar posterpresentatie een eerste prijs gewonnen in de categorie paramedisch. Een groot aantal andere medewerkers van het Brandwondencentrum heeft tijdens dit congres een presentatie verzorgd over onderwerpen binnen de brandwondenzorg. Evenals vorig jaar hebben ook dit jaar diverse studenten stage gelopen in het Brandwondencentrum. Naast de gebruikelijke stages, vanuit de opleidingen hbo-V, mbo-V en Pedagogiek, liepen dit jaar drie huidtherapeuten stage in het Brandwondencentrum. Deze huidtherapeuten volgden de post-hbo opleiding speciaal voor brandwondenzorg. Een selectie uit de onderwijsactiviteiten in 2011, verzorgd door de medewerkers van het Brandwondencentrum: • Een verpleegkundige is begonnen aan haar laatste jaar van de opleiding voor verpleegkundig specialist. • Twee verpleegkundigen zijn gestart met de opleiding tot Intensive Care-verpleegkundige. • Vier verpleegkundigen hebben de opleiding voor Critical Care-verpleegkundige gevolgd. • Twee verpleegkundigen deden mee aan de cursus werkbegeleiding, georganiseerd door het Van Swieten Instituut en vier verpleegkundigen deden mee aan de cursus werkbegeleiding, speciaal georganiseerd voor de OBV. • Emergency Management of Severe Burns (EMSB), eendaagse training in Hilversum voor verpleegkundigen en artsen. • Specialistisch blok: scholingsavonden voor gespecialiseerde verpleegkundigen. Om de planning en organisatie van scholingsactiviteiten voor en door de medewerkers van het Brandwondencentrum beter op elkaar af te stemmen, is een gezamenlijke agenda in Outlook geopend.

Martini Ondersteunende Diensten In totaal werken er vijf medewerkers van de Martini Ondersteunende Diensten (MOD) op het Brandwondencentrum; twee op unit 3E en drie op de gesloten unit 3A. Er is een goede samenwerking tussen de medewerkers van de MOD, het verplegend personeel en het afdelingshoofd. De werkzaamheden bestaan uit het schoonmaken van de werkkamers en patiëntenkamers van de units, en het reinigen van de polikliniek. Hiervoor gelden vaste, soms ingewikkelde procedures, omdat er tussendoor vaak gereinigd moet worden. Na iedere douche- en/of badbeurt van een patiënt met brandwonden moeten de ruimtes volledig worden schoongemaakt volgens strenge hygiënerichtlijnen. Iedere middag worden de patiëntenkamers gereinigd van de patiënten die met ontslag zijn gegaan. De huiskamers, logeerbedden en ruimtes van het Kiwanis Huis komen daarna aan de beurt. De behandelkamers van de polikliniek op unit 3E worden ook ’s middags gereinigd. Als er patiënten zijn die bijvoorbeeld een MRSA besmetting hebben, wordt in overleg met de artsen en verpleegkundigen besloten wanneer deze kamers gereinigd moeten worden. De medewerkers van de MOD hebben een vaste plek op het Brandwondencentrum en binnen het team. Door hun inzet, gedrevenheid en flexibiliteit leveren ze een groot aandeel aan de infectiepreventie. Dit neemt een prominente plaats in binnen de zorg voor de patiënt met brandwonden.

Jaarverslag 2011

25

26


Kiwanis Huis Groningen Het Kiwanis Huis Groningen heeft het afgelopen jaar voor veel ouders van kinderen met brandwonden uitkomst gebracht. De vijf logeerkamers zijn veelvuldig in gebruik geweest. Het verblijf in het Kiwanis Huis ervaren ouders over het algemeen als zeer positief. Door in de nabijheid van hun kind te zijn, ontstaat bij de ouders een grote betrokkenheid met het multidisciplinair team van het Brandwondencentrum. In het dagboek geven veel ouders weer hoe hun ervaringen waren. Aangrijpende verhalen, o.a. over hoe zij als ouders het ervaren om een kind met brandwonden te hebben. Het Kiwanis Huis Groningen heeft twee woonkamers met vijf logeerkamers. In deze ruimtes zijn alle noodzakelijke voorzieningen aanwezig. Dankzij enkele giften, ondersteuning van Stichting Kind en Brandwond en enkele Kiwanis clubs uit het noorden van het land, zijn we in staat om het Kiwanis Huis up-to-date te houden.

Vrijwilligers Een belangrijke rol hebben onze vijf vrijwilligers en de twee coördinatoren van unit 3E van het Brandwondencentrum. Zij dragen er zorg voor dat het de ouders aan niets ontbreekt. Belangrijk is vaak het luisterend oor.

Bestuurssamenstelling De samenstelling van het bestuur van het Kiwanis Huis Groningen is ongewijzigd ten opzichte van 2010. Het bestuur is als volgt samengesteld: Voorzitter: mevr. A. Akkermans, organisatorisch manager Brandwondencentrum, Martini Ziekenhuis Groningen Penningmeester: dhr. J. Savenije Lid: dhr. P. Boven, Bestuurslid Kiwanis Groningen Secretaris: dhr. J. Blik, unithoofd Brandwondencentrum / Plastische Chirurgie, Martini Ziekenhuis Groningen In 2011 heeft het bestuur twee keer vergaderd. Daarnaast is er regelmatig contact geweest met Kiwanis Nederland. De penningmeester heeft financieel verantwoording afgelegd aan Kiwanis Nederland. De kascontrole is geweest en Peter Boven heeft deze beoordeeld als uitstekend. Tijdens de controle zijn geen onregelmatigheden geconstateerd. Het bestuur van Kiwanis Huis Groningen werd decharge verleend voor het gevoerde financiële beleid over 2011.

Boek ‘Grunnegers’ In 2011 is de presentatie geweest van het boek ‘Grunnegers’. Het batig saldo komt ten goede aan het Kiwanis Huis Groningen. Hierdoor is het mogelijk allerlei extra’s te realiseren voor de ouders van de opgenomen kinderen met brandwonden.

Stichting Kind en Brandwond Stichting Kind en Brandwond is nauw betrokken bij het Kiwanis Huis Groningen. De stichting biedt Kiwanis Huis Groningen jaarlijks financiële mogelijkheden om de exploitatie en inrichting van het Kiwanis Huis Groningen te realiseren. De Stichting Kind en Brandwond is bij monde van dhr. J. Blik vertegenwoordigd in het bestuur. Dankzij de korte lijnen verloopt de communicatie effectief.

Jaarverslag 2011

27

Ziekenhuis Rampen Opvangplan (ZIROP) ETS-trainingen Als één van de drie brandwondencentra in Nederland zijn we extra betrokken bij het Ziekenhuis Rampen Opvangplan (ZIROP). Het ZIROP is geen statisch boek, maar een manier om continu de bestaande zorgprocessen bij rampsituaties te beoordelen en zo nodig bij te stellen. De beste manier daarvoor is oefenen en leren van praktijksituaties, zowel intern als extern. Het ZIROP bestaat naast protocollen uit een continu oefenen leerproject. Daarom werd ook in 2011 geoefend. Niet meer op de traditionele wijze, maar middels ETS (Emergo Train System). ETS is een manier om real time en reëel een rampsituatie te creëren in een spelsituatie. De deelnemers voelen net als in een echte situatie de druk op hun schouders. De oefening verloopt via een ‘bordspel’. De patiënten (magneetkaarten) komen binnen met een beschrijving van hun ziektebeeld, net als bij een oefening met Lotusslachtoffers. De chirurg, arts-assistenten, verpleegkundigen, etc. vervullen allemaal hun eigen functie. Inmiddels zijn al drie personen opgeleid als instructeur. In 2012 jaar worden nog drie personen opgeleid. Het doel is vanaf volgend jaar iedere eerste maandag van de maand, als de sirenes gaan, te oefenen via het ETS-systeem. Alle personeelsleden zijn dan voorbereid als ze daadwerkelijk aan de slag moeten.

Landelijk Protocol Coördinatie Grootschalige Brandwonden Incidenten Per 1 januari 2012 geldt het Landelijk Protocol Coördinatie Grootschalige Brandwonden Incidenten (LPCGBI). Het LPCGBI beoogt een tijdige waarschuwing van de brandwondencentra, waardoor de brandwondencentra adequaat kunnen opschalen en gecoördineerd Brandwonden Triage Teams kunnen inzetten om ziekenhuizen te adviseren met betrekking tot triage, behandeling en het doorverwijzen van patiënten met brandwonden naar Brandwondencentra. Dit protocol treedt alleen in werking bij een incident met 10 of meer brandwondenslachtoffers. Partijen Betrokkenen bij het Landelijk Protocol Coördinatie Grootschalige Brandwonden Incidenten: • Brandwondencentrum Martini Ziekenhuis in Groningen • Brandwondencentrum Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk • Brandwondencentrum Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam • Nederlandse Brandwonden Stichting • Landelijke Meldkamer Ambulance Zorg • Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum Ter voorbereiding op dit protocol vond in 2011 een oefening plaats waar bovenstaande partijen aan deelnamen, ook de betrokkenen van het Brandwondencentrum Groningen.

28


Brandwonden gerelateerde externe activiteiten Stichting Burns Turiani Doelstelling van de Stichting Burns Turiani is de opvang, behandeling, verzorging en begeleiding van patiënten met brandwonden in het Turiani Hospital in Tanzania te verbeteren. Daarvoor wil de stichting het niveau verhogen van de medische en verpleegkundige behandeling van wonden in het algemeen en van brandwonden in het bijzonder. Om dit doel te verwezenlijken is versterking van de professies in het ziekenhuis noodzakelijk. Vanuit het Brandwondencentrum Groningen bezoekt een aantal deskundigen in de brandwondenzorg een paar keer per jaar het ziekenhuis in Turiani. Stichting Burns Turiani heeft als doel met cycli van meerjarenplannen de positie van het Turiani Hospital te versterken. Per kalenderjaar legt de stichting haar jaardoelstelling vast in een jaarplan. Voor de jaren 2011-2013 ligt de nadruk op de volgende activiteiten: Basiszorg Vanaf de start van haar scholingswerkzaamheden in 2002 is het de Stichting Burns Turiani gebleken dat de onderwijsactiviteiten gericht op de basiszorg een continu karakter vereisen. Ervaring wijst uit dat scholing volgens het model ‘train de trainer’ hiervoor een goede en werkbare methode is. De jaarlijkse scholingsactiviteiten in het Turiani Hospital staan dan ook in het teken van herhaling en opfrissen, van versterking van bestaande deskundigheid en van training in nieuwe ontwikkelingen. In achterliggende jaren is op deze wijze de wondverzorging op een hoger peil gebracht, gestandaardiseerd en vastgelegd in protocollen. Daar waar nodig wordt die deskundigheid door scholing bijgesteld en ondersteund. Hygiënemaatregelen Voor een goede (brandwonden)zorg is blijvende scholing van maatregelen op hygiënisch gebied gewenst. Tijdens de jaarlijkse bijscholingsactiviteiten introduceert het scholingsteam nieuwe ontwikkelingen op het gebied van hygiëne, infectiepreventie en brandwondenzorg. De aandacht hierbij gaat vooral uit naar: • schoonmaakprocedures van ruimten; • gebruik van het juiste materiaal; • schoonmaakprocedures van instrumentarium; • gebruik van gesteriliseerde handschoenen; • omgaan met steriel materiaal. Ter ondersteuning van deze doelstellingen moet gedacht worden aan het vastleggen van procedures en protocollen en aan het standaardiseren van checklists. Bijscholing van het medisch, verpleegkundig en verzorgend personeel vindt plaats in de ruimste zin van het woord. Leidinggevenden worden vooral bijgeschoold in de ondersteuning van de deskundigheidsbevordering van hun medewerkers. Scholing brandwondenzorg Als aanvulling op de scholing van de basiszorg wordt de komende jaren de aandacht in toenemende mate verlegd naar de meer complexe zorg rondom de brandwondenzorg. Het gaat daarbij om specifieke praktijkkennis. Hierbij komen de volgende onderwerpen aan de orde: • medische ondersteuning ten aanzien van de behandeling; • verpleegkundige ondersteuning van de brandwondenzorg; • ondersteuning van andere disciplines zoals fysiotherapie; • vastlegging van schoonmaakprocedures; • zorgen voor voldoende specifieke materialen. Steun van Brandwondencentrum Groningen Verbetering van de opvang, behandeling, verzorging en begeleiding van patiënten met brandwonden in het Turiani Hospital wordt mede mogelijk gemaakt door steun van het Brandwondencentrum Groningen. Medewerkers van het Brandwondencentrum verzorgen een aantal keren per jaar ter plekke opleiding en scholing in het Turiani Hospital. De voorbereiding van dit onderwijs gebeurt aan de hand van de opgedane ervaringen en komt tot stand in nauwe afstemming met de staf van het Turiani Hospital. Om bovenstaande plannen te kunnen realiseren dient Stichting Burns Turiani over de noodzakelijke financiële middelen te kunnen beschikken. Daarvoor ontwikkelt de stichting activiteiten zoals sponsoracties, sportevenementen, boekenmarkten, lezingen, voordrachten en werkt zij – daar waar mogelijk – samen met andere organisaties.

Jaarverslag 2011

29

Run van Winschoten Ook het afgelopen jaar hebben twee teams van het Brandwondencentrum meegedaan aan de Run van Winschoten. Dit is een estafette bedrijvenloop van 10 x 10 km. Het goede doel is al jaren Stichting Burns Turiani. Met veel enthousiasme is er in 2011 gelopen; veel persoonlijke records sneuvelden. Er werden tijden gelopen tussen de 42 minuten en 1 uur en 17 minuten. Belangrijk tijdens het evenement is het meedoen. Iedere loper wordt gevraagd zoveel mogelijk sponsoren te vinden die hem of haar willen steunen voor het goede doel. Ook dit jaar heeft het evenement circa € 4.000,– opgebracht. Dit jaar is het geld besteed aan de opleiding van twee medewerkers van het Turiani Hospital tot verpleegkundige. Personeelskrapte is daar een grote zorg.

Stichting Kind en Brandwond Het Brandwondencentrum heeft een actieve rol binnen Stichting Kind en Brandwond, een landelijke stichting die in 1990 is opgericht in Beverwijk. Jan Kees Zuiker en Jacob Blik zijn als bestuurslid actief betrokken bij deze stichting. In de stichting participeren medewerkers van de drie brandwondencentra en mensen die op een of andere wijze verbonden zijn met de brandwondenzorg. De stichting vult de behandelingen van kinderen met brandwonden aan met noodzakelijke extra’s. Er wordt bijvoorbeeld speciaal spelmateriaal voor kinderen ontwikkeld om te oefenen. Daarnaast organiseert Stichting Kind en Brandwond de gezinsdag en de vakantieweken. Gezinsdag Ondanks preventiecampagnes worden in de drie brandwondencentra in Nederland dagelijks kinderen behandeld met vreselijke brandwonden door hete thee of water uit de waterkoker. Vroeger was de omvallende theepot vaak verantwoordelijk voor brandwonden, tegenwoordig is het steeds vaker de waterkoker die door ontdekkende kinderhandjes omver wordt getrokken aan het snoer. De gevolgen kunnen desastreus zijn en ernstige brandwonden opleveren, waarvan de gevolgen levenslang zichtbaar blijven. Ongeveer 30% van de opnames in de Nederlandse brandwondencentra betreft kinderen en daarvan is de grootste groep in de leeftijd van 0-4 jaar. Een omvergetrokken kopje gloeiende thee kan al snel zorgen voor twee tot drie weken opname in een brandwondencentrum. Daarna volgen vaak nog jaren herstellende operaties en therapie. Kortom, de gevolgen in de vorm van lichamelijke en geestelijke littekens blijven levenslang bestaan. Op de jaarlijkse gezinsdagen ontmoeten de kinderen, die het afgelopen jaar te maken kregen met brandwonden, elkaar in een andere omgeving dan het ziekenhuis. Ze nemen hun ouders, broertjes en zusjes mee. De reden is dat Jaarverslag 2011

31

brandwonden bij een kind vaak impact hebben op het hele gezin. Ouders kampen vaak met schuldgevoel en broertjes en zusjes krijgen vaak een tijdje minder aandacht. Alle reden dus om met het hele gezin naar deze bijzondere familiedag te gaan. Voor de kinderen staat lol maken en contact met andere patiëntjes met een brandwondenverleden voorop. Lotgenotencontact helpt zowel de slachtoffers als de overige leden van het getroffen gezin. Voor de ouders is er gelegenheid om ervaringen uit te wisselen en er zijn deskundigen aanwezig waar ze terecht kunnen met al hun vragen. De gezinsdag 2011 in Duinrell was een groot succes. Zo’n 220 ouders en kinderen hebben de gezinsdag bezocht. Een groot aantal medewerkers van het Brandwondencentrum Groningen heeft een steentje bijgedragen. Tijdens de gezinsdag vertelde ambassadrice Chantal Weijman haar authentieke verhaal over het ongeval dat zij als kind heeft meegemaakt. Ook haar moeder vertelde hoe zij dit ongeval heeft ervaren. De ambassadeur van Kind en Brandwond, Hans Kazan, zorgde die dag voor de nodige magie voor de kinderen. Vakantieweken De stichting organiseert voor drie leeftijdscategorieën vakantieweken. Deze vakantieweken worden geleid door vrijwilligers die bijna allemaal werken voor een van de drie brandwondencentra. De kinderen die meegaan hebben allemaal met brandwonden in een van de brandwondencentra gelegen. De doelstelling van de stichting is om deze kinderen een onvergetelijke week te bezorgen met veel uitdagingen: • nieuwe dingen doen • angsten overwinnen ( vuur) • sportief zijn • confrontaties met littekens bij lotgenoten • zwemmen • veel plezier maken Het is voor de kinderen een week om nooit te vergeten. De grote meerwaarde voor deze kinderen is het feit dat ze er veel contacten aan over houden die via social media in stand worden gehouden. Algemeen • Via de stichting is het dagboek Robin ontwikkeld. Dit boek wordt gebruikt bij de behandeling van kinderen met brandwonden. Hierin kunnen het kind en/of de ouders bijhouden hoe het verblijf in het Brandwondencentrum is geweest. • Stichting Kind en Brandwond draagt zorg voor de knuffels die uitgereikt worden als het kind wordt opgenomen. • Stichting Kind en Brandwond draagt financieel bij aan het Kiwanis Huis Groningen.

32


European Congress of the European Burns Association Van 14 -17 september 2011 werd in Den Haag het 14e congres van de European Burns Association (EBA) gehouden. Voor Nederland een bijzondere happening, omdat het 1e EBA-congres 25 jaar geleden in Groningen plaatsvond. Na de nominatie in Boedapest in 2007 mocht de Nederlandse Vereniging voor Brandwondenzorg (NVBZ) dit jubileumcongres organiseren. In samenwerking met de Nederlandse Brandwonden Stichting heeft dit na vier jaar voorbereiding geleid tot een fantastisch resultaat. Van de meer dan 300 ingezonden abstracts werden 162 geaccepteerd voor een presentatie en 124 voor een poster. Er waren 26 sprekers uitgenodigd van diverse nationaliteiten. De 818 geregistreerde deelnemers waren afkomstig uit 49 landen. Het congres met de onderwerpen Intensive Care, Wound Treatment, Golden Standards and Quality in Burn Care, was een groot succes. In de evaluatie gaven deelnemers en sponsoren zeer hoge cijfers voor de organisatie, locatie en de inhoud van het congres. Het Brandwondencentrum Groningen is trots dat het een substantiële bijdrage heeft geleverd aan dit congres. • Presidium voor het Organiserend Comité (Bertus Faber, Gerard Beerthuizen) • Lid commissie voor het sociale programma (Sue Molloy) • Lid commissie wetenschappelijk programma (Marianne Nieuwenhuis) Ook inhoudelijk hebben diverse medewerkers van het Brandwondencentrum Groningen bijdragen geleverd in de vorm van presentaties en posters. Als Groningers zijn wij extra trots dat Gerard Beerthuizen, chirurg, gekozen is tot president van de European Burns Association (EBA).

Korte impressie van het congres door twee medewerkers Iedere twee jaar is er een Europees Brandwondencongres. Naast medische presentaties vinden er ook veel paramedische presentaties plaats. Verpleegkundigen, fysiotherapeuten en ergotherapeuten krijgen een steeds groter aandeel in deze congressen. Naast interessante presentaties die je kunt volgen, is het ook heel inspirerend contact te hebben met collega’s uit binnen- en buitenland. Als brandwondenverpleegkundige loop je vaak tegen dezelfde problemen aan. Het is goed die ervaringen te delen en te leren van elkaar. Hoe verrichten ze in andere centra verbandwisselingen? Welke verbandmiddelen gebruiken ze? Hoe gaan ze om met de pijn en angst van patiënten? In 2011 vond het congres plaats in Den Haag. Vanuit het Brandwondencentrum Groningen heeft een aantal verpleeg kundigen een presentatie gehouden. Een onderwerp was bijvoorbeeld het gebruik van de behaarde hoofdhuid als donorplaats bij kinderen. In het Brandwondencentrum Groningen hebben wij hier goede ervaringen mee. Als de verbrande huid erg beschadigd is, wordt deze operatief verwijderd. Op de ontstane wond brengen we transplantaten aan van de patiënt. Vroeger haalden we donorhuid af van het bovenbeen, nu van het behaarde hoofd. Het grote voordeel is dat de patiënt na de ingreep geen pijn heeft aan het hoofd. Als de haren later weer zijn aangegroeid, is het litteken niet meer zichtbaar. Veel centra hadden hier geen ervaring mee en kwamen met vragen over de procedure. Een andere presentatie ging over het belang van een vertrouwensrelatie tussen patiënt en verpleegkundige. De casus betrof een jongen van 12 die eerst in een ander ziekenhuis had gelegen. Daar hadden ze weinig ervaring met zulke grote wonden. Weinig ervaring brengt vaak onzekerheid met zich mee, wat weer kan resulteren in zeer pijnlijke en stressvolle verbandwisselingen. Op een gegeven moment waren de verbandwisselingen moeilijk uit te voeren en werd de patiënt overgeplaatst naar het Brandwondencentrum Groningen. We zijn gewend aan zulke patiënten en hebben een duidelijk beleid en een vaste structuur. Door de gestructureerde verbandwisselingen konden we de wonden goed verzorgen en knapte de patiënt al na een paar dagen zienderogen op. Het was een zeer geslaagd congres. De presentaties uit Groningen werden goed ontvangen en de presentaties van de andere Europese Centra waren boeiend om te volgen.

Jaarverslag 2011

33

Dienstverlening van afdeling 3E aan andere specialismen Op afdeling 3E worden ook patiënten van de algemeen Plastische Chirurgie en patiënten van de Mondziekten, Keel- en Aangezichtchirurgie (MKA) opgenomen, om de beddencapaciteit van het ziekenhuis efficiënter te benutten.

Algemeen Plastische Chirurgie In 2011 hebben de plastisch chirurgen 572 patiënten opgenomen (461 in 2008). De meest voorkomende reden voor opname was een mammareductie, 157 patiënten in 2011. Vanaf 2011 wordt de DIEP mammareconstructie 12 keer per jaar uitgevoerd. In het verleden gingen deze patiënten postoperatief naar de IC. Sinds 2011 is het protocol dat zij worden verpleegd op afdeling 3E. Met deze verandering zijn de plastisch chirurgen erg blij. Het aantal opnames zal de komende jaren waarschijnlijk niet verder gaan stijgen, omdat er steeds meer handchirurgische ingrepen in dagbehandeling worden verricht.

Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie In 2011 werden de klinische patiënten van de afdeling Mondziekten, Kaak- en aangezichtschirurgie (MKA) opgenomen op verpleegafdeling 3E. Deze wijziging is tot volle tevredenheid van de kaakchirurgen doorgevoerd. De afdeling straalt een grote rust uit. De samenwerking tussen de kaakchirurgen en de verpleging is goed. De opnames zijn op woensdag en zijn gemiddeld genomen kort, 1-2 dagen. De meest voorkomende ingrepen zijn: verwijderen van transmandibulaire implantaten, botopbouw als voorbereiding op implantaten, aanbrengen van implantaten, kaakcorrecties, gebitsextracties en verwijderen van de speekselklier.

34


Belangrijke publicaties Baartmans M., van Baar M.E., Boxma H., Dokter J., Tibboel D., Nieuwenhuis M.K. Accuracy of burn size assessment prior to arrival in Dutch Burn centers and its consequences in children: a nationwide evaluation. In: Injury. e-pub. 2011. Schouten H.J., Nieuwenhuis M.K., van Zuijlen P.P. A review on static splinting therapy to prevent burn scar contracture: Do clinical and experimental data warrant its clinical application? In: Burns. e-pub. 2011. De Leeuw K., Nieuwenhuis M.K., Niemeijer A.S., Eshuis H., Beerthuizen G.I., Janssen W.M. Increased B type natriuretic peptide and decreased proteinuria might reflect decreased capillary leakage and is associated with a better outcome in patients with severe burns. In: Critical Care 2011;15:R161. Voemans A.F., Dokter J., van Baar M.E., Nijhuis I., Beerthuizen G.I., Nieuwenhuis M.K., Kuijper E.C., Middelkoop E.M. Epidemiology of children admitted to the Dutch burn centres. Changes in referral influence admittance rates in burn centres. In: Burns. 2011;37:1161-7. Breederveld R.S., Nieuwenhuis M.K., Tuinebreijer W.E., Aardenburg B. Effect of training in the Emergency Management of Severe Burns on the knowledge and performance of emergency care workers as measured by an online simulated burn incident. In: Burns. 2011; 37:281-287. Disseldorp L.M., Nieuwenhuis M.K., Van Baar M.E., Mouton L.J. Physical fitness in people after burn injury: a systematic review. In: Archives of Physical Medicine Rehabilitation. 2011;92:1501-10. Hop M.J., Nieuwenhuis M.K., Beerthuizen G.I.J.M. Epidemiologie van gelaatsverbrandingen in het brandwondencentrum te Groningen. In: Nederlands Tijdschrift voor Plastische Chirurgie. 2011;1: 9-13. Verhaegen P.D.H.M., van Trier A.J.M., Jongen S.J.M., Vlig M., Nieuwenhuis M.K., Middelkoop E., van Zuijlen P.P.M. A randomized controlled trial using a skin-stretching device in burn scar reconstruction. In: Plastic Reconstructive Surgery. 2011;127:1958-1966 Van Loey N.E.E., Faber A.W. Posttraumatisch stresssyndroom bij brandwonden. In: Handboek Posttraumatisch Stresssyndroom. Van Loghem. Utrecht, 2011. Rossi(Bra)a) L., Echevaria(Bra) a M.E., Faber(Nl) b A.W. Validation of the Brazilian-Portugese version of the Burns Specific Pain and Anxiety Scale- BSPAS. In: Journal of International Nursing Studies. 2010. Affiliations:

a

Nursing School , Sao Paulo, Brasil

b

Department of Medical Psychology, Martini Hospital, Groningen, the Netherlands

Van Loey N.E., Van Beeck E.F., Faber A.W., Van de Schoot R., Bremer M. Health-Related Quality of Life After Burns: A Prospective Multicentre Cohort Study With 18 Months Follow-Up. In: The Journal of Trauma Injury, Infection, and Critical Care. 2011, October 24. Van Loey N.E.E., Van Beeck E.F., Faber B.A.W., Van de Schoot R., Bremer M. Gezondheidgerelateerde kwaliteit van leven na het oplopen van brandwonden: een Nederlands-Belgische studie met 18 maanden follow-up. In: NTvG. 2011 (submitted) Faber A.W., Patterson D., Bremer M. Repeated Use of Immersive Virtual Reality to Control Pain during Dressing Changes in Pediatric and Adult Burn Patients. In: Journal of Burn Care and Research. 2012 (submitted). Van Loey N.E., Van de Schoot R., Faber A.W. Posttraumatic stress symptoms after exposure to two fire disasters: comparative study. In: PLoS Medicine. 2012 (submitted). Lobbrecht B., Bremer M., Faber A.W. Coping and Post traumatic stress symptoms following Burns. (in voorbereiding 2012). Fey C., Bremer M., Faber A.W. Depression and Burns. (in voorbereiding 2012)

Jaarverslag 2011

35

Colofon Jaarverslag Brandwondencentrum Martini Ziekenhuis Groningen 2011

Redactie Stafafdeling Communicatie Vormgeving en opmaak Henk Jan Meenink Fotografie Martini Ziekenhuis, Jan Buwalda, Hans Oostrum fotografie (omslag, pag. 8, pag. 16) Druk Zalsman, Groningen Brandwondencentrum Martini Ziekenhuis Groningen Van Swietenplein 1 9728 NT Groningen

36


Martini Ziekenhuis Postadres Postbus 30033 9700 RM Groningen Bezoekadres Van Swietenplein 1 Groningen Algemeen telefoonnummer (050) 524 52 45

1451865

www.martiniziekenhuis.nl

Jaarverslag 2011 Brandwondencentrum Groningen

Recommend Documents