Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
2 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Inhoud Inhoud Voorwoord Voor altijd de mooiste Activiteiten januari De mooiste bedrijven Activiteiten februari De mooiste eierhouder Activiteiten maart Basis voor beter patiëntenvervoer Activiteiten april Activiteiten mei Activiteiten juni Mooiste zomer
3 5 7 9 11 13 14 15 16 19 21 23 25
Activiteiten juli Activiteiten augustus Handen af van Fryslân Activiteiten september Op weg naar minder burgemeesters Activiteiten oktober Koninklijk installeren Activiteiten november Meer doen met minder bestuurders Activiteiten december Zonder stormen Colofon
27 29 30 33 35 39 40 43 45 47 49 52
Samen met mijn vrouw Georgette en de hond Bosco op ‘ús hiem’ in Tytsjerk.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 3
4 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Voorwoord Zo mooi is er maar één
Eigen roem stinkt. Maar als anderen je roemen, moet je daar volop van profiteren. Het overkwam Fryslân in 2010. De provincie is uitverkozen als mooiste van Nederland. Een eerbetoon dat we maar al te graag omarmd hebben. Het is aanleiding om deze keer in mijn jaarverslag te benadrukken dat niet alleen het landschap van Fryslân mooi is. Het geldt ook voor de bedrijven, de zomerse activiteiten en de bestuurscultuur. Fryslân dankt haar schoonheid in al die facetten aan de aard van de bevolking: harde werkers, betrouwbaar en bedachtzaam.
Met de ambitie om vooruitgang te boeken. Niet om daarmee te pronken, maar omdat stilstand juist in een economisch kwetsbaar gebied meteen achteruitgang betekent. Het jaar 2010 was een boeiend jaar met veel hoogtepunten. Graag breng ik die nog eens bij u onder de aandacht. Mei groetnis út it moaie Fryslân! John Jorritsma Commissaris van de Koningin in de Provincie Fryslân
@Cdkfryslan
In dit verslag kunt u eens per jaar lezen waar ik mij mee bezig houd. Dan nog blijft het bij een selectie van wat ik doe. Actueel is het daardoor vaak niet meer. Om meer en sneller inzicht te geven in wat ik doe, ben ik in november begonnen met twitteren, onder de naam @Cdkfryslan.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 5
6 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Voor altijd de mooiste Als Friezen kunnen we nog zo vaak zeggen dat onze provincie de mooiste is, maar het is nog beter als anderen dit benadrukken. Het is helemaal mooi als die hun oordeel baseren op feitelijk onderzoek. Vandaar dat we met veel gejuich in juni de prijs als ‘Mooiste Provincie van Nederland’ van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap in ontvangst hebben genomen. In een vergelijkend onderzoek stak Fryslân met kop en schouders boven de andere provincies uit. De Vereniging Nederlands Cultuurlandschap kende de prijs toe omdat Fryslân als beste provincie economische vooruitgang met behoud van het landschap heeft weten te combineren. Als enige scoorde onze provincie een dikke voldoende.
In Hantum en andere plaatsen hebben we vlaggen uitgedeeld van de mooiste provincie
Wie een titel wint, wil die nooit meer kwijt. Vandaar dat we als provincie er alles aan hebben gedaan om voor eeuwig bekend te staan als de mooiste provincie van Nederland. Helemaal onverwacht kwam de toekenning van de titel niet. Los van het feit dat we altijd al vonden dat de provincie er netjes bij ligt, hadden we een week eerder al stiekem doorgekregen dat we zouden winnen. Onmiddellijk zijn toen acties op touw
gezet om de prijs extra onder de aandacht te brengen. Direct na de prijsuitreiking zijn ansichtkaarten verstuurd aan de vaste relaties van de provincie met een ‘Groetnis út de moaiste provinsje’ namens alle Friezen. De volgende dag prijkte een paginagrote advertentie in De Telegraaf, onder de noemer ‘Er kan er maar één de mooiste zijn’. In de advertentie boden we vijfhonderd gratis treinreizen naar Fryslân aan. Enkele reizen, want wie hier eenmaal komt, wil hier toch niet meer weg. Fryslân Marketing bood tegelijk bonnen aan voor 50 euro korting op een overnachting in hotel of andere accommodatie. De advertentie was in nauwe samenwerking met Fryslân Marketing gemaakt en gesponsord door elf Friese bedrijven en kennisinstellingen. Bij het provinciehuis wapperde een speciale vlag. De treinkaartjes waren enorm in trek. Binnen een week waren er 13.000 gegadigden. In de week dat we de prijs in ontvangst namen, mocht ik in Makkum het nieuwe welkomstbord van de provincie onthullen. Samen met Grutte Pier, onder het oog van de Friese media. De borden zijn bij alle punten geplaatst waar vaar- en autowegen de Friese grens kruisen om aan te geven dat
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 7
mensen in de mooiste provincie zijn gearriveerd. Ook staan er Oant sjen-borden, zodat mensen weten waar ze moeten omkeren als ze langer in Fryslân willen blijven. De Vereniging Nederlands Cultuurlandschap had ook niet stilgezeten en voor de nodige publiciteit gezorgd. Zo wisten de lezers van onder meer NRC Handelsblad, de Volkskrant, Trouw en Algemeen Dagblad meteen waarom Fryslân boven de rest uit stijgt. De kans dat we die titel snel kwijtraken, is miniem. Waar Erica Terpstra lang na haar afscheid nog steeds gold als populairste Tweede Kamerlid, zal ook Fryslân blijven profiteren van het feit dat de provincie als eerste tot mooiste is verkozen. Bovendien is de eerstvolgende beoordeling pas over vijf jaar. De voorsprong op nummer twee Utrecht is zo groot dat we hier wel heel erg ons best moeten doen om onze titel dan in te leveren. Maar dat zullen we nooit laten gebeuren. Fryslân is te mooi om te verkwanselen. Het behoud van alles dat Fryslân mooi maakt, is juist uitgangspunt bij elke ingreep in het landschap. Natuurlijk hechten we aan economische vooruitgang, maar die willen we wel combineren met onze zorg voor het landschap. Niet overal bedrijventerreinen, niet overal windmolens en aanleg van een weg alleen als deze het landschap versterkt, zoals bij de Centrale As, de weg die NoordoostFryslân beter ontsluit. Utrecht was al tevreden met de tweede plaats. In De Pers adverteerde die provincie op de achterkant met de tekst: Mooiste provincie van de Randstad. Met daaronder in kleinere letters: en de één na mooiste van Nederland. In het voorjaar van 2011 volgt nog het planten van een lindeboom, die we als tastbare prijs en eeuwig aandenken ontvingen van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. Na de zomer is de marketing van Fryslân professioneler
8 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
opgezet. Onder de noemer Fan Fryslân brengen we niet alleen de toeristische kant van de provincie onder de aandacht. Het is de bedoeling ook meer bekendheid te geven aan Fryslân als aantrekkelijk gebied om te wonen, werken en studeren. Friese bedrijven kunnen van de kreet Fan Fryslân gebruik maken om te profiteren van het positieve imago dat de provincie heeft. In de komende jaren zal Fan Fryslân steedst meer ‘lading’ krijgen. Zo kunnen we samen meer profiteren van de positieve klank die Fryslân oproept.
Activiteiten januari 4. 5. 6. 8. 16. 19. 20. 21. 25. 28. 29. 30. 30.
Nieuwjaarsreceptie gemeente Leeuwarden Nieuwjaarsreceptie Hare Majesteit de Koningin Amsterdam Nieuwjaarsreceptie Vliegbasis Leeuwarden Nieuwjaarsreceptie Gedeputeerde Staten Jaarlijks diner met Friese burgemeesters en partners Voetbalwedstrijd Heerenveen – PSV met o.a. de heer Arie Slob, Tweede Kamerlid voor de Christenunie Lezing jaarlijkse themadag Kadaster in Arnhem Ontvangst consul-generaal Turkije Overdracht provinciaal archief aan Tresoar Ondernemersbijeenkomst in Leeuwarden met minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken Werkbezoek aan Stenden University Afscheid burgemeester Arno Brok van Sneek Opening palliatieve zorginstelling De Oase in Dokkum Aanbieding boek mevrouw Els Veder-Smit
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 9
10 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
De mooiste bedrijven Melba Toast kennen we allemaal. Maar wie realiseert zich ‘s avonds op de bank bij het weghappen van een toastje met brie dat de wereldleider op het gebied van Melba Toast in Hallum zetelt? Al 125 jaar speelt Van der Meulen een belangrijke rol in het dorpsleven. Zoals Philips ook al zestig jaar mede bepalend is voor de ontwikkeling van Drachten. Fryslân kent de mooiste bedrijven, die ik graag beter leer kennen. Het zijn verborgen schatten. Niet alleen Van der Meulen en Philips Drachten vierden in 2010 een jubileum. Dat gold bijvoorbeeld ook voor Elzinga uit Jirnsum. Elzinga begon als woningschilder maar verft nu alles wat ze tegenkomen. Zoals de auto’s van geldtransporteur Brinks. Ze zorgen ook voor legergroene trucks van Defensie. Die legerwagens verven ze niet alleen voor de Nederlandse troepen, maar ook voor die van Turkije en Italië.
Bij de viering van 150 jaar Sonnema kreeg ik van het bedrijf de eerste 1,5 liter fles beerenburg.
Het jaar 2010 stond voor familiebedrijf Elzinga echter in het teken van een andere kleur: het oranje van het Koninklijk Huis. Elzinga mag zich sinds vorig jaar Hofleverancier noemen. Het predicaat Koninklijk is uitgereikt aan installatiebedrijf Damstra uit Damwoude, ook een fantastisch familiebedrijf.
In familiebedrijven is Fryslân sterk. De ondernemers weten traditie te combineren met ambitie. Ze behouden hun sterke punten maar zorgen er wel voor dat ze tijdig vernieuwen. Het is een rode draad bij de vele bedrijfsbezoeken die ik in Fryslân afleg. Modezaak Rinsma uit Gorredijk kreeg bij de landelijke verkiezing van familiebedrijf van het jaar een eervolle vermelding. Aangezien ondernemers zichzelf hier niet snel op de borst slaan, kom je er vaak pas achter de gevel achter wat voor prachtige producten ze maken en wat voor sterke positie ze op de nationale en internationale markt innemen. Een voorbeeld daarvan is ook Smeding uit Sint Annaparochie, groothandelaar in groenten. Dagelijks levert dit bedrijf honderden groenten door heel Nederland. De onderneming voedt bijvoorbeeld de Tweede Kamer. Ook aan Smeding bracht ik een leerzaam werkbezoek. Dat gold ook voor Drukkerij De Vries uit Sneek, dat doosjes maakt voor hamburgers. De doosjes zijn vervaardigd uit
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 11
recyclebaar materiaal en in theorie eetbaar. U hoeft uw hamburger niet meer uit het doosje te halen. Maar vraag voor de zekerheid eerst wel even aan de mensen achter de toonbank of de betreffende hamburgerketen wel de doosjes van De Vries gebruikt. Of neem de techniek van de Van der Gang horloges in Dokkum. Geen goedkope klokjes, maar dat is begrijpelijk als je ziet met hoeveel handwerk en precisie die uurwerken zijn vervaardigd. Stadgenoot Hiatus maakt op hoogwaardige wijze gereedschappen en materialen die van pas komen bij ondermeer de helikopterbouw. Bekend uit Dokkum is natuurlijk de Dokkumer Vlaggencentrale. De grootste fans van het Nederlands elftal, want de Dokkumer Vlaggen Centrale zwaaide voor de finale al met vlaggen waarop Nederland de wereldbeker in handen had. Van al die bedrijven in Fryslân, groot en klein, is Philips Drachten misschien wel het best bewaarde geheim. Philips kwam in 1950 naar deze regio. In Drachten was goedkope grond en arbeidspotentieel beschikbaar. De bedoeling was een apparatenfabriek neer te zetten die uiteindelijk werk zou bieden aan 750 mensen. Maar dat aantal overschreed Philips al snel en het bleef niet bij het louter produceren van apparaten. Er kwam ook een laboratorium om nieuwe producten te ontwikkelen. Vandaag de dag telt Philips Drachten 2000 medewerkers. Daarmee is Philips het grootste commerciële bedrijf in deze provincie als we kijken naar volledige banen. Van die 2000 werken 600 op de innovatieafdeling. Burgemeester Bert
12 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Middel van Smallingerland noemt die 600 kenniswerkers 600 Willy Wortels. Dagelijks zijn ze bezig met het uitvinden van nieuwe producten. Met succes. De succesvolle Senseo-koffiezetter is bedacht in Drachten. De Wake Up-lamp komt er vandaan. Bijna klaar is de frituurpan die zonder vet werkt. Er rijdt een stofzuiger rond die zelf zijn weg zoekt. Zo komt Philips Drachten keer op keer met nieuwe verrassingen voor de consumentenmarkt. Daarmee is de Friese vestiging allang niet meer alleen scheerapparatenmaker. Drachten kent de grootste innovatieve afdeling van het concern en zorgt daarmee voor hoogwaardige werkgelegenheid.
Nieuwe wereldspelers
Naast familie- en andere bedrijven die al decennia in Fryslân gevestigd zijn, komen er ook nieuwe bedrijven bij in jonge sectoren. Zo blijft het watertechnologie cluster rond Wetsus uit Leeuwarden zich ontwikkelen. Het heeft al enkele tientallen bedrijven opgeleverd. De beoogde
Dat Philips de vestiging in Drachten als een belangrijke speler ziet, blijkt wel uit het feit dat een deel van de naar China overgebrachte productie is teruggehaald. Dit betekent een miljoeneninvestering in Drachten.
Watercampus bij Wetsus moet dit verder uitbouwen tot een Europese en liefst wereldtopper op het gebied van waterkennis. Daarnaast
In 1950 zorgde Philips voor een belangrijke stimulans van de ontwikkeling van de regio Drachten. Woningbouw, wegenbouw en allerlei voorzieningen zijn te danken aan de komst van de multinational. Ook nu kan Philips Drachten opnieuw van grote betekenis zijn. Niet alleen voor de Zuidoost-Fryslân, maar voor heel Fryslân en zelfs voor heel Noord-Nederland.
zorgt de ombouw van de bij Leeuwarden gelegen proefboerderij Nij Bosma Zathe tot Dairy Campus voor vernieuwing en verbreding van de melkveehouderij.
Als we zorgen dat andere bedrijven aanhaken op de innovatiekracht van Philips kunnen ze samen nog meer producten ontwikkelen. Dat zal elkaar versterken en zorgen voor meer bedrijvigheid en werkgelegenheid. Philips kan daarmee dienen als netwerkbedrijf en Noord-Nederland een eigen, vernieuwende industrie bieden, als een variant op Silicon Valley. Het mooie is dat Philips dit ook graag wil.
Deze zuivelcampus moet ervoor zorgen dat Fryslân een vooraanstaande rol houdt in de zuivelwereld.
Activiteiten februari 2. 3. 5. 6. 13. 14. 15.
17. 18.
Installatie burgemeester Arno Brok van Dordrecht Werkbezoek aan Dokkumer Vlaggen Centrale Werkbezoek openbaar vervoerbedrijven Voetbalwedstrijd Heerenveen – FC Utrecht met CdK Roel Robbertsen van Utrecht Voetbalwedstrijd Heerenveen – Ajax ABN AMRO Tennistoernooi in Rotterdam Werkbezoek projectbureau Centrale As in Burgum Installatie de heer Hayo Apotheker als waarnemend burgemeester van Sneek Opening symposium herstructurering bedrijventerreinen in Leeuwarden Beëdiging de heer Yorick Haan als burgemeester van Vlieland
Meer goud dan Rusland Is Fryslân nu een sportland of hebben we geluk dat Sven Kramer en Epke Zonderland hier geboren zijn? De Olympische Winterspelen maakten in februari 2010 duidelijk dat het meer is dan een kwestie van geluk. Liefst drie inwoners van de gemeente Heerenveen wonnen goud. Allen met schaatsen. Sven Kramer won de 5000 meter en Mark Tuitert en Ireen Wust wonnen beiden de 1500 meter. Tuitert en Wust zijn vanwege de trainingsfaciliteiten met collega’s neergestreken in Heerenveen. De juiste omstandigheden lokken dus talent en zorgen voor de beste prestaties. De gemeente Heerenveen won zo evenveel goud als Rusland. Fryslân won opgeteld zelfs nog meer goud. Ook een inwoonster van Dearsum kwam met de hoogste prijs thuis: de Duitse Anni Friesinger-Postma.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 13
De mooiste eierhouder De Friese lente begint ieder jaar met de vondst van het eerste kieveitsei. Traditioneel neem ik die in ontvangst. In 2010 was Hidde Dijkstra uit Britsum die eerste die een ei aanbood. Maar wat gebeurt er daarna met zo’n ei? Mijn voorgangers namen het geregeld mee naar huis. Hier en daar is er in het provinciehuis nog één te vinden. Ook is er wel eens een ei gesneuveld. Dat was de helft van een twake. Commissaris van de Koningin Hans Wiegel kreeg de ene helft uitgereikt. De die dag toevallig in Fryslân aanwezige minister-president Ruud Lubbers kreeg het andere ei. Lang heeft de premier niet van dat ei kunnen genieten. Zijn chauffeur liet het per ongeluk sneuvelen bij het dichtslaan van de kofferbak. Nadat ik voor het eerst een ei in ontvangst had genomen, vond ik het vreemd dat we daar niet zorgvuldiger mee omgingen. Voor de vinder heeft het de waarde van een Fabergé-ei, dat mogen we dan ook wel systematisch bewaren. Vandaar dat ik tijdens een bezoek aan de designafdeling van het Friesland College vroeg om een doosje te maken, waar het ei in kan. Student Wim Warrink kwam met het ontwerp van een kievit dat het eitje op zijn rug kan dragen. Daar willen we elk jaar het eerste ei in zetten en die in het nieuwe Provinsjehûs een mooie en zichtbare plaats geven.
14 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten maart 1. 3. 4. 5.
6. 9. 11. 16. 19. 20. 21. 24. 25. 26.
Hidde Dijkstra en zijn partner Paula brachten me het eerste kievitsei.
27.
Ondertekening overeenkomst bevordering Friese taal in Zuidwesthoek Ondertekening convenant inzet helicopters Search and Rescue Start programma Rijke Waddenzee Gemeentebezoek aan gemeente Dantumadiel Diner met Commissarissen van de Koningin de heer Max van den Berg (Groningen) en Jacques Tichelaar (Drenthe) Ontvangst op Popta-Slot in Marssum Werkbezoek Wetterskip Fryslân en beëdiging dijkgraaf Paul Erkelens Werkbezoek Keunstwurk Eerste kievitsei, gevonden door Hidde Dijkstra Werkbezoek aan Waddenvereniging Koffieschenken in Bolswarder verpleeghuis Bloemkamp in kader van NLDoet WK Allround schaatsen in Thialf Presentatie Noord-Nederland in Brussel Bijwonen promotie burgemeester Johanneke Liemburg aan de Rijksuniversiteit Groningen Opening Kom in de Kas in Berlikum Friestalige Johannes Passie in Workum Diner Old Burger Weeshuis Student Wim Warrink maakte de houder voor het eerste kievitsei.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 15
Basis voor beter patiëntenvervoer voor de eilanders Wet veiligheidsregio’s. Op het gebied van openbare orde en veiligheid is 2010 een overgangsjaar geweest. Door de inwerkingtreding van de Wet Veiligheidsregio’s per 1 oktober 2010 is de rol van mij als Commissaris van de Koningin veranderd bij een incident, ramp of crisis. Vanaf 1 oktober 2010 houd ik bestuurlijk toezicht op de rampenbestrijding en de crisisbeheersing. Dit geldt voor de voorbereidende fase en tijdens daadwerkelijke rampen en crises. Ik kijk vooral toe op de samenwerking in het Friese veiligheidsbestuur. Het veiligheidsbestuur bestaat uit alle burgemeesters van Fryslân. De voorzitter van het bestuur van Veiligheidsregio Fryslân, dit is de burgemeester van Leeuwarden, heeft mijn coördinatietaak overgenomen. Bij incidenten waarbij meer dan één gemeente betrokken is of die uitstraling hebben naar meerdere gemeenten, neemt hij het opperbevel op zich.
Vóór 1 oktober voerde ik mijn taken op het gebied van openbare orde en veiligheid uit als een zelfstandige provinciale bevoegdheid, nu voer ik veiligheidstaken uit als rijksheer namens de minister van Justitie en Veiligheid. Patiëntenvervoer Waddenregio. Een belangrijk dossier op het gebied van veiligheid is in 2010 afgerond. Er is op 3 maart een convenant afgesloten met de minister van Defensie over het patiëntenvervoer van de bewoners van de Waddeneilanden door de SAR, de Search And Rescue-eenheid van Defensie. Daarvoor zijn op Terschelling handtekeningen gezet met toenmalig staatssecretaris de heer Jack de Vries van Defensie. De toekomst van het patiëntenvervoer door de SAR in de Waddenregio was enkele jaren onzeker, omdat er sprake was van plannen voor verplaatsing van de SAR-eenheid van Vliegbasis Leeuwarden naar Vliegbasis de Kooij in Noord-Holland.
Het jaar 2010 heeft in het teken gestaan van het overdragen van taken, bevoegdheden en contacten aan Veiligheidsregio Fryslân en daarnaast aan het vormgeven van het bestuurlijk toezicht nieuwe stijl.
16 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Beoogd is dat deze verplaatsing plaatsvindt op het moment dat Defensie beschikt over de nieuwe helikopters van het type NH90.
Net als mijn voorganger de heer Ed Nijpels heb ik me er sterk voor gemaakt om het patiëntenvervoer door de SAR voor de Waddeneilanden te behouden. Het gaat om circa 150 medisch urgente vluchten per jaar. Het patiëntenvervoer van de inwoners van de Waddeneilanden heeft met de ondertekening van het convenant nu een formele basis. Een mooi winstpunt is, dat de bereikbaarheid ook nog is verbeterd. De SAR-helicopters staan nu 24/7 paraat voor patiëntenvervoer. Dit is een grote verbetering voor de nachturen. Vóór de ondertekening van het convenant was er ’s nachts een opkomsttijd van 1 uur (zogenaamd “1 hour notice”).
Met vanaf links burgemeester Yorick Haan (Vlieland), staatssecretaris Jack de Vries, burgemeester Jurrit Visser (Terschelling) en burgemeester Ferd Crone proosten op het behoud van het eilander ziekenvervoer
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 17
18 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten april 1. 3.
9. 12. 16.
23. 27. 28.
Ontvangst van zoutstrooiploegen Leeuwarden Voetbalwedstrijd Heerenveen – Sparta met burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam Heerenveen Gemeentebezoek aan gemeente Wymbritseradiel Uitreiking Friese reclameprijs aan Vitalis en Jansma Burdaard In ontvangst name eerste boek Wonsstelling Kornwerderzand Werkbezoek aan Koninklijke Tichelaar Makkum Uitreiking Elfstedenbrevetten Leeuwarden Personeelsavond met cabaret Provincie Fryslân Leeuwarden Werkbezoek Friese Poort Drachten Gemeentebezoek aan gemeente Boarnsterhim Commando-overdracht Vliegbasis Leeuwarden Beëdiging de heer Gerrit Krol als waarnemend burgemeester van gemeente het Bildt
Bijeenkomst met de zoutstrooiers die de Friese wegen begaanbaar hielden.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 19
20 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten mei 4. 5. 21. 27.
28. 29.
Toespraak bij Provinciale Dodenherdenking in Prinsentuin Leeuwarden Scholierenbijeenkomst Bevrijdingsdag in Leeuwarden Toespraak op afscheidssymposium directeur LNV-Noord Hendrik Oosterveld in Groningen Werkbezoek De Vries Scheepsbouw in Makkum Opening nieuwbouw NHL door H.K.H.Prinses Màxima in Leeuwarden Bijwonen noordelijke verkiezingsdebat landelijke lijsttrekkers in Groningen Afscheidsreceptie kabinetschef van de CdK. Rembrandt Veldhuyzen van Zanten. Openingswoord Dag van de Ridderschappen in Leeuwarden
Nabespreking van het lijsttrekkersdebat met Femke Halsema. Hare koninklijke Hoogheid Prinses Màxima opende met veel enthousiasme de nieuwbouw van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 21
22 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten juni 3. 5. 7. 11 15.
16.
17. 18. 19.
24. 25.
Gemeentebezoek aan gemeente Schiermonnikoog Galadiner Helen Dowling Instituut in Utrecht Start VNG-congres in Leeuwarden tot en met 13. Bezoek Oerol op Terschelling Viering 150 jaar Sonnema in Bolsward Prijsuitreiking Mooiste Provincie van Nederland in Amsterdam Iepenloftspul in Burgum Gesprek noordelijke Commissarisen der Koningin met bisschop Gerard de Korte in Leeuwarden Haringparty Kasteel Nijenrode in Breukelen Uitzwaaien vaartocht kinderen Oncologisch zomerkamp Zomerzotheid in De Veenhoop Plaatsing borden ‘Wolkom yn Fryslân’ in Makkum Veteranendag in Leeuwarden Viering eerste verjaardag Waddenzee als Werelderfgoed in Lauwersoog + ontvangst plaquette Heamiel in Bolsward Ontvangst in Leeuwarden van studenten Bestuurskunde
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 23
24 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Mooiste zomer Het is geen probleem om met mooi weer te genieten van de vele evenementen die de zomer in Fryslân kent. In het zonnetje bij de PC, op een zwoele zomeravond naar een Iepenloftspul of in de warmte kijken naar een concours hippique. Dan gaat het genieten automatisch. Maar wat als het regent of als het koud is? Houd dan even automatisch het genieten op? Die vraag hoef ik me na afgelopen zomer niet meer te stellen. Ook kil en nat geven sport en cultuur de Friese zomer glans en warmte. De Permanente Commissie zag zich in de zomer van 2010 in Franeker bijna genoodzaakt om de beroemdste kaatswedstrijd af te breken. Dat was dan voor het eerst geweest in de geschiedenis van de PC. Na de zoveelste hoosbui stonden de terreinknechten tot hun enkels in het water te soppen en de situatie te bekijken. Hier was geen fatsoenlijke kaatswedstrijd meer mogelijk. Met de regenbuien die nog in aantocht waren, leek een historische beslissing in aantocht. H.M. de Koningin luisterde aan het roer van De Groene Draeck de jubileumviering van de Sneekweek op.
Het opbreken van de belangrijkste kaatswedstrijd zou voor een anti-climax hebben gezorgd. Want waar Franeker op
woensdag een fantastisch kaatsstadion op het Sjûkelân kent, zou dat er een paar dagen later bij het spelen van de finale dan niet meer staan. De tribunebouwer breekt woensdagnacht al af om de houten banken een dag later elders te kunnen inzetten. Zover kwam het gelukkig niet. Met kunst- en vliegwerk en grondverzetmateriaal wisten de terreinknechten het water weg te werken. Nauw overleg met Piet Paulusma leerde dat met een beetje vlotte partijen de finale nog net voor de laatste buien en het donker af te werken zou zijn. Aldus geschiedde. Zo kregen we alsnog een schitterde finale te zien, andermaal gewonnen door het partuur van Geert-Anne van der Bos. Nu was die spanning nog niet eens het boeiendste. Wat ik vooral bijzonder vond was de mentaliteit van het publiek. Natuurlijk had een deel van het publiek het na de zoveelste regenbui wel bekeken. Maar het overgrote deel bleef zitten en bleef genieten van het spel. Zelfs de regenpauzes hadden daar geen vat op. Daar heb ik intens van genoten. De PC heeft
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 25
bij mooi weer een overweldigende charme, maar deze bijna verregende kaatswedstrijd maakte helemaal een onvergetelijke indruk. Dezelfde trots op het publiek had ik eerder op die dag al bij het Concours Hippique in Buitenpost. Ook daar had de regen het terrein in een modderpoel veranderd. Maar ook daar liet het publiek zich niet van de wijs brengen. Later in de zomer maakte ik het nog mee bij de opera in Nijetrijne. In een bootje naar het operaterrein. Daar ook veel nattigheid van boven, maar ook toen wilde het publiek niet morren. De opera staat als een dierbare topavond in mijn geheugen gegrift. Evenals de verregende première van het Iepenloftspul in Jorwert. Het regent niet altijd in Fryslân, maar deze keer net wel op die momenten. Mijn trots op de provincie en haar inwoners is er door vergroot: onze cultuur spoel je niet zo maar even weg. Die kan tegen een stootje.
Kaatser Jacob Klaas Haitsma onderuit op het doorweekte Sjûkelân.
26 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten juli 2. 5.
6. 7.
Gastheer jaarlijkse ontmoetingsdag Commissarissen van de Koningin op Terschelling Ontbijt met Jordaanse prins in Leeuwarden Start zonnebootrace Frisian Solar Challenge in Leeuwarden Bezoek congres Euralex in aanwezigheid van Hare Majesteit de Koningin in Leeuwarden Werkbezoek Groot Vijversburg in Tytsjerk
De Jordaanse prins Assem Bin Nayef (r) en burgemeester Ferd Crone woonden de start van de zonnebootrace bij.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 27
28 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten augustus 3. 4. 5. 6. 7. 11. 12. 14. 17. 18. 25. 26.
Startschot Profronde Surhuisterveen Concours Hippique Buitenpost PC Franeker Skûtsjesilen Lemmer Toespraak 40 jaar jachtwerf Piersma Heeg Skûtsjesilen Snitsermar Opening 75ste Sneekweek Voetbalwedstrijd Heerenveen – PSV met gasten Bezoek Hardzeildag met Hare Majesteit de Koningin (Zie pagina 24) Deelname zeilwedstrijd G2-klasse op Snitsermar Fries Kampioenschap Fierljeppen in Winsum Première open lucht opera Figaro in Nijetrijne Bijwonen Sail Amsterdam Kranslegging Indië-monument in Leeuwarden Werkbezoek aan firma Pacques in Balk Première Iepenloftspul Jorwert
Het startschot van de Profronde Surhuisterveen mocht ik lossen met tv-presentatrice Lucille Werner en minister Jan Kees de Jager van Financiën.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 29
Handen af van Fryslân Moet de provincie Fryslân blijven bestaan? Die vraag kwam in 2010 een aantal keren voorbij. In verkiezingsprogramma’s bepleitten enkele partijen een fusie met Groningen en Drenthe. Maar de grote partijen waren duidelijk: Fryslân moet zelfstandig blijven. Gelukkig maar, want anders hadden we grote problemen gehad: negen op de tien Friezen hechten aan het voortbestaan van hun provincie. Fryslân is een eigenzinnige provincie. Met een eigen taal en cultuur. Een provincie waarin mensen zich herkennen. Een provincie die ook voor de rest van Nederland een eigen uitstraling heeft. Je doet al snel meer kwaad dan goed als je zo’n provincie onderbrengt in een groter geheel waar de inwoners zich niet eenvoudig mee identificeren. Dat kun je als bestuurder van zo’n provincie vinden, maar daarom kan het wel gezond zijn om na te gaan of anderen dat gevoel ook delen. Het brengt de essentiële vraag naar boven waarom Fryslân moet blijven bestaan. Kun je dat niet voldoende onderbouwen, dan hebben de fusievoorstanders een punt. Maar de alinea hierboven over taal en cultuur geeft
30 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
al aan dat er genoeg inhoudelijke punten zijn voor behoud van deze provincie. De discussie over het voortbestaan van de provincie kwam ook aan de orde bij de bezuinigingsvoorstellen die werkgroepen van rijksambtenaren op verzoek van het kabinet-Balkenende in het voorjaar publiceerden. Ze moesten voor miljarden euro’s aan bezuinigingsmaatregelen aandragen. Het samensmelten of helemaal opheffen van de provincies was één van de plannen. Al leverde dit op korte termijn niet veel geld op en was zelfs het gewin op langere termijn beperkt, afgezet tegen andere maatregelen. In de campagne voor de vervroegde landelijke verkiezingen die volgden gaven de grote partijen ook aan niet uit te zijn op een fusie van de noordelijke provincies. De lijsttrekkers onderstreepten dit nog eens op een lijsttrekkersdebat dat de noordelijke provincies op 27 mei in de Rijksuniversiteit van Groningen georganiseerd hadden. In het regeerakkoord kwam daarvan de bevestiging. Alleen in
de Randstad, waar wel erg veel bestuurders meepraten, kan een fusie van provincies op haar plaats zijn om de slagvaardigheid te vergroten. Een steekproef van Maurice de Hond maakte duidelijk dat 90 procent van de Friezen wil dat Fryslân blijft bestaan. Dat wil niet zeggen dat er in Fryslân niets moet gebeuren aan het versterken van de bestuurskracht. De provincie is daarover al langer in gesprek met de gemeenten. Bolsward, Nijefurd, Sneek, Wûnseradiel en Wymbritseradiel besloten te fuseren. De kabinetsval in februari maakte het even onzeker of de Staten-Generaal het wetsvoorstel voor de fusie zouden behandelen. Maar van uitstel kwam het niet toen Eerste en Tweede Kamer zich realiseerden dat dit fusieplan door de gemeenten zelf was aangedragen en goedgekeurd. Dat is nog altijd het belangrijkste criterium bij dergelijke voorstellen. Daardoor kon de fusie tot de gemeente Sudwest Fryslân alsnog op 1 januari 2011 doorgaan, 27 jaar na de laatste herindeling in deze provincie. De fusieperikelen zorgden ervoor dat in de nieuwe gemeente de kiezers in november naar de stembus gingen voor de gemeenteraad, waar de inwoners van de andere 26 gemeenten in maart al hun volksvertegenwoordigers hadden geselecteerd. De Tweede Kamer riep via een motie van PvdA’er Pierre Heijnen de provincie wel op voor duidelijkheid te zorgen voor een totaalbeeld op de andere Friese gemeenten. De provincie besloot daarop tot een consultatieronde langs de 26 overige Friese gemeenten. Daarin konden gemeentebestuurders aangeven waar volgens hen hun gemeente het meeste bij gebaat is om de komende jaren hun inwoners het beste te bedienen: zelfstandigheid, samenwerking met andere gemeenten of een fusie van gemeenten. Een Commissie van Wijzen onder leiding van Lenze Koopmans komt in maart 2011 met aanbevelingen voor de bestuurlijke toekomst van de Friese gemeenten. Daarna is het aan Gedeputeerde en Provinciale Staten om een oordeel te geven.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 31
32 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten september 3.
9. 10.
13. 15. 16. 21. 22. 23. 24. 25. 29.
Gemeentebezoek aan Franekeradeel Gesprek bestuurders met bisschop Gerard de Korte in Groningen Galadiner VNO-NCW in Groningen Werkbezoek noordelijke Commissarissen van de Koningin aan Groningen Seaport in Delfzijl Werkbezoek aan Hiatus in Dokkum Viering 100-jarig bestaan Van der Meulen Meesterbakkers in Hallum Werkbezoek noordelijke Commissarisen van de Koningin aan Energy Valley in Groningen Manifestatie Dag van Ruimtelijke Kwaliteit in Jorwert Viering 150-jarig bestaan Elzinga BV in Jirnsum Prinsjesdagontbijt met Friese Kamerleden in Den Haag Bijwonen Troonrede in Ridderzaal in Den Haag Opening Agrarische Schouw in Joure Overhandiging eerste Kievitseihouder Werkbezoek aan Rederij Wagenborg in Holwerd Receptie 100 jaar Dorpsbelangen Tytsjerk Zeilwedstrijd met Provinciale Staten in Earnewâld
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 33
34 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Op weg naar minder burgemeesters
Bij de burgemeestersbenoemingen heeft de discussie over de bestuurlijke indeling van Fryslân in 2010 haar schaduw vooruit geworpen. In een aantal gemeenten is op vrijkomende plaatsen een waarnemer benoemd, in afwachting van besluitvorming over de toekomst van deze gemeenten. De fusie van de gemeenten Bolsward, Nijefurd, Sneek, Wûnseradiel en Wymbritseradiel tot Súdwest Fryslân vermindert het aantal Friese burgemeesters op 1 januari 2011 met 4 tot 27 burgemeesters. De komende jaren kan dit verder teruglopen als meer fusieplannen doorgang vinden.
De bestuursafspraken voor de Friese taal in Súdwest Fryslân zijn medeondertekend door, vanaf links, staatssecretaris Ank Bijleveld, burgemeester en wethouders van de vijf fusiegemeenten en gedeputeerde Sjoerd Galema.
Benoemingen De heer Fred Veenstra is per 12 januari 2010 benoemd tot burgemeester van de gemeente Franekeradeel. De heer Yorick Haan is per 15 februari 2010 benoemd tot burgemeester van de gemeente Vlieland. Herbenoemingen De heer Bert Swart is per 1 juli opnieuw benoemd tot burgemeester van de gemeente Schiermonnikoog (tweede ambtstermijn). De heer Arie Aalberts is per 1 september opnieuw benoemd tot burgemeester van de gemeente Dantumadiel (tweede ambtstermijn).
Waarnemingen Mevrouw Willemien Vroegindeweij is per 2 april door mij benoemd tot waarnemend burgemeester van de gemeente Bolsward (zie ook hieronder bij ontslag). De heer Hayo Apotheker is per 15 februari door mij benoemd tot waarnemend burgemeester van de gemeente Sneek. De periode van waarneming duurde tot 1 januari 2011 in verband met de samenvoeging per die datum van de gemeente Sneek met vier andere gemeenten tot de gemeente Súdwest Fryslân. De post in Sneek kwam vrij door het vertrek van de zittende burgemeester de heer Arno Brok. In goed overleg met de nieuwgekozen raad van de gemeente Súdwest Fryslân heb ik de heer Apotheker in december per 1 januari 2011 benoemd tot waarnemend burgemeester van de gemeente Súdwest Fryslân. Deze waarneming duurt tot de datum waarop in de burgemeestersvacature van deze gemeente is voorzien. Naar verwachting krijgt deze Kroonbenoeming in 2011 haar beslag. In de gemeente het Bildt trad per 1 mei de heer Gerrit Krol aan als waarnemend burgemeester, na het vertrek van burgemeester de heer Aucke van der Werff. De openstelling van de daardoor ontstane vacature vond plaats per 4 juni 2010. De beperkte hoeveelheid sollicitanten die zich meldden, waren
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 35
voor mij aanleiding om opnieuw te overleggen met de gemeenteraad. In combinatie met voortschrijdend inzicht van de raad over de toekomst van de gemeente heb ik op verzoek van de raad de periode van waarneming verlengd tot kort na de raadsverkiezingen van 2014. In alle gevallen zijn de waarnemend burgemeesters benoemd in goed overleg met de gemeenteraden. Ontslag De heer Arno Brok zette in februari zijn loopbaan voort als burgemeester van de gemeente Dordrecht. Vandaar dat hem per 1 februari eervol ontslag is verleend als burgemeester van de gemeente Sneek. Mevrouw Willemien Vroegindeweij is op haar verzoek, per 1 april eervol ontslag verleend als burgemeester van de gemeente Bolsward. Zij ging tot 1 januari 2011 verder als waarnemend burgemeester. De heer Aucke van der Werff vertrok als burgemeester naar de gemeente Noordoostpolder. Aan hem is per 1 mei 2010 eervol ontslag verleend als burgemeester van de gemeente het Bildt. De heer Gerrit Jan Polderman is, op zijn verzoek, per 1 januari 2011 eervol ontslag verleend als burgemeester van de gemeente Tytsjerksteradiel. De openstelling van de daardoor ontstane vacature vond plaats per 8 juli 2010. De heer Peter de Jonge is in oktober, op zijn verzoek, per 1 april 2011 eervol ontslag verleend als burgemeester van de gemeente Heerenveen. De openstelling van de daardoor ontstane vacature vond plaats per 10 december 2010. De heer Bert Kuiper is in oktober, op zijn verzoek, per 1 februari 2011 eervol ontslag verleend als burgemeester van de gemeente Skarsterlân. In verband met het voornemen van de gemeente Skarsterlân tot een samenvoeging met twee andere gemeenten (Gaasterlân-Sleat en Lemsterland) is de vacature niet opengesteld. In plaats daarvan is op 20 december
36 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
besloten per 1 februari 2011 mevrouw Mary Looman-Struijs te benoemen tot waarnemend burgemeester. Alle benoemde burgemeesters zijn door mij in een openbare vergadering beëdigd.
Klankbordgesprekken In 2010 voerde ik 8 zogeheten klankbordgesprekken met burgemeesters.Er zit een vast ritme in deze gesprekken; na 1, 3 of 5 jaar ambtsvervulling. In die gesprekken sta ik samen met de burgemeester stil bij het bestuurlijk reilen en zeilen van de gemeente, de verhoudingen in het college van B&W en de raad, eventuele bijzondere voorvallen en problemen, alsmede het persoonlijk welbevinden van de burgemeester en carrière planning.
Verdeling burgemeestersposten (bij kaartje) Per 31 december 2010
Op bezoek bij gemeenten Op grond van mijn ambtsinstructie breng
CDA PvdA VVD D66 FNP CU Partijloos Totaal
man 10 5 6 2 1 1 1 26
vrouw 1 3 0 1 0 0 0 5
totaal 11 8 6 3 1 1 1 31
ik als rijksorgaan met redelijke tussenpozen (gemiddeld zo eens in de drie jaar) bezoeken aan de gemeenten in de provincie Fryslân. In 2010 heb ik bezoeken gebracht aan de gemeenten Dantumadiel, Wymbritseradiel, Boarnsterhim, Schiermonnikoog, Franekeradeel, Vlieland, Harlingen, Het Bildt en Terschelling. Een gemeentebezoek bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo vinden er afzonderlijke gesprekken plaats met de burgemeester, het college van burgemeester en wethouders en een delegatie (meestal de fractievoorzitters) uit de gemeenteraad. In die gesprekken besteed ik van mijn kant altijd aandacht aan de financiële positie van de gemeente, bestuurskracht & gemeentelijke samenwerking, integriteitsbeleid, openbare orde & veiligheid en het woningbeleid t.a.v. vergunning- & statushouders. Een vast onderdeel van een gemeentebezoek is vrijwel altijd een rondrit door (een deel van) de gemeente. Ook wordt er vaak een kort werkbezoek gebracht aan een bedrijf, instelling of organisatie.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 37
38 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten oktober 1. 2.
3. 5. 6. 8. 9. 15. 16. 17.
Met hulp van het Kinderbewegingslandschap van Kinderrevalidatie Friesland in Beetsterzwaag is eerder vast te stellen wat kinderen wel en niet kunnen.
20.
Uitreiking predicaat Koninklijk aan Installatiebedrijf Damstra in Driezum Opening speelplein Kinderrevalidatie Friesland in Beetsterzwaag Viering 50-jarig bestaan Bond Nederlandse Militaire Oorlogsslachtoffers in Joure De voetbalwedstrijd Heerenveen – ADO Den Haag bezocht met een delegatie van de gemeente Den Haag. Eerste steenlegging nieuwe Provinsjehûs IPO-jaarconferentie in Zwolle Beëdiging korpschef Nathalie Kramers Ontvangen van eerste Leeuwarder Courant in nieuwe vormgeving door hoofdredacteur Hans Snijder Gemeentebezoek aan gemeente Vlieland Viering 45 jaar Waddenvereniging De voetbalwedstrijd FC Groningen – Heerenveen bezocht met de Commissarissen van de Koningin van Groningen en Drenthe en de burgemeesters van Groningen en Assen en Tweede Kamerlid Betty de Boer (VVD) Uitvaartdienst Minne Dijkstra, oud-voorzitter PC Franeker
Met Tess Mulder en Jochem van Bruggen van het Fries Jeugdparlement en gedeputeerde Tineke Schokker mocht ik de eerste steen leggen van het nieuwe Provinsjehûs.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 39
Koninklijk installeren Koninklijke onderscheidingen In 2010 zijn in Fryslân 246 Koninklijke onderscheidingen uitgereikt, waarvan 176 aan mannen en 70 aan vrouwen. De meeste onderscheidingen zijn uitgereikt op 29 april bij de lintjesregen. Toen kregen 198 mannen en 51 vrouwen een lintje. Tussentijds zijn er 97 onderscheidingen uitgereikt. Dit aantal is iets hoger dan normaal. Dit is verklaarbaar doordat dit jaar gemeenteraadsverkiezingen zijn gehouden. Aftredende raadsleden, die minstens 12 jaar gefungeerd hebben als volksvertegenwoordiger, komen in aanmerking voor een Koninklijke onderscheiding. Verreweg de meeste gedecoreerden (224) zijn benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Twintig personen zijn benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en twee tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In de regel is het de burgemeester of de loco-burgemeester die de onderscheiding opspeldt. Dit jaar mocht ik deze handeling verrichten bij een aantal personen, met wie ik nauw heb samengewerkt, onder anderen Rembrandt Veldhuyzen van
40 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Zanten, mijn Kabinetschef, ter gelegenheid van zijn afscheid bij de provincie. Het gebeurde ook bij drie vertrekkende burgemeesters: mevrouw Willemien Vroegindeweij (Bolsward) en de heren Theunis Piersma (Wûnseradiel) en Bert Kuiper (Skarsterlân). Zij zijn alle vier benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Predicaten Zoals gesteld in het hoofstuk over de mooiste bedrijven kreeg de firma Elzinga uit Jirnsum bij haar 150-jarig jubileum het predicaat Hofleverancier. Damstra installatie techniek uit Driezum kreeg bij zijn 100-jarig bestaan het predicaat Koninklijk. Tot 1985 zijn de predicaten Koninklijk en Hofleverancier toegekend zonder beperking in de tijd. Vanaf dat jaar worden de predicaten verleend voor een periode van 25 jaar, met de mogelijkheid om na afloop van die periode bestendiging te verkrijgen, wederom voor een periode van 25 jaar. In 2010 liep de geldingsduur van de in 1985 verleende of bestendigde predicaten Koninklijk ten einde. Voor de meeste van de
betreffende bedrijven en instellingen is bestendiging verleend; voor een aantal loopt deze procedure nog. CdK-penning Sinds 2009 reik ik de CdK-penning uit aan mensen met wie ik in mijn werk veel contact hebt gehad en die zich in werk- en privétijd hebben ingezet voor de Friese samenleving. Het is een persoonlijke onderscheiding. In 2010 heb ik met het toekennen van de CdK-penning mijn bijzondere waardering laten blijken aan vertrekkend burgemeester Arno Brok van Sneek. Ook vertrekkend kabinetschef Rembrandt Veldhuijzen van Zanten kreeg deze onderscheiding. Ombudswerk Ook dit jaar ontving ik enkele tientallen brieven van burgers die zaken aan mij voorlegden die voor hen van belang waren. In verreweg de meeste gevallen ging het om zaken, die niet tot mijn bevoegdheid behoren. Ik verwijs de briefschrijvers dan door naar de bevoegde instantie. De brieven die ik dit jaar kreeg gingen onder meer over een gemeentelijke boete, een bezwaar tegen de uitslag van gemeenteraadsverkiezingen, huisuitzetting, gratis rechtshulp, aanpassing van een bestemmingsplan, pleegzorg, een horecavergunning en onvrede over de advocatuur.
Bij haar afscheid kreeg burgemeester Willemien Vroegindeweij van Bolsward een Koninklijke onderscheiding.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 41
42 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Activiteiten november 1. 4. 11. 12. 19.
20. 22. 23. 24. 25. Vanwege het 60-jarig jubileum van Philips Drachten kreeg Drachten er op een minirotonde een kunstwerk bij.
26. 30.
Afscheidsreceptie van minister Ernst Hirsch Ballin Afscheidsreceptie van minister Maria van der Hoeven Ontvangst ambassadeur van de Verenigde Staten Fay Harton-Levin Ontvangst ambassadeur van Zweden Hakan Ermsgard Viering 60-jarig jubileum Philips Drachten Jaardiner Ritske Boelema Gasthuis Werkbezoek aan Centraal Justitieel Incasso Bureau Ontmoeting met Friese journalisten en voorlichters in Achmea Toren Leeuwarden Viering 152-jarig jubileum Oostergoo in Grou Verkiezing Markantste Ondernemer van Fryslân Afscheidsreceptie minister-president Jan Peter Balkenende Viering 80-jarig jubileum It Fryske Gea in Earnewâld Gemeentebezoek aan gemeente het Bildt Ontvangst Cricket Club Friesland Schouwdiner Wetterskip Fryslân in Oranjewoud Galadiner Fryslân Unlimited in Leeuwarden
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 43
44 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Nevenfuncties Meer doen met minder bestuurders Werken in de politiek betekent vooral veel vergaderen. Dat vergaderen doe ik het liefst om besluiten te nemen. Hoe efficiënter dat kan, des te beter dat is voor iedereen. Dat is ook de inzet geweest om te komen tot een compacter maar slagvaardiger bestuur van het Waddengebied. De Waddenzee zal er meer aan hebben als we met minder overleg snellere besluiten kunnen nemen.
dertig. Minder overlegclubs voorkomt vertraging. De gewoonte was om elk nieuw Waddenprobleem te belonen met een nieuwe commissie. Daar moeten we van af. Door meer werk neer te leggen bij het RCW kunnen veel andere commissies verdwijnen. Dat scheelt tijd en geld en dient de Wadden, oordeelde Berenschot. Het rapport is aangeboden aan de Tweede Kamer. De nieuwe verantwoordelijk minister Melanie Schultz van Haegen heeft me verzocht de aanbevelingen van Berenschot verder uit te werken.
Voortkomend uit mijn functie ben ik voorzitter van het Regionaal College Waddengebied (RCW), een samenwerkingsverband van Rijk, provincies en gemeenten. Al langere tijd was ik in gesprek met toenmalig milieuminister Jacqueline Cramer, verantwoordelijk voor het Waddengebied, om het aantal vergadertafels over het Waddengebied te verminderen.
Een ander overlegorgaan waar het efficiënter kon, was de Nieuwe Hanze Interregio (NHI), een overleg tussen noordelijke provincies aan de Nederlandse kant van de grens en deelstaten aan de kant van de Noord-Duitse grens. In februari 2010 trad ik aan als voorzitter van de NHI.
Op verzoek van de minister heb ik een onderzoek laten uitvoeren door bureau Berenschot. Dat concludeerde dat het beter is van meer dan honderd bestuurders die vergaderen over het Waddengebied, terug te gaan naar een man of
Zo’n twintig jaar terug was de NHI opgericht om gezamenlijk projecten op te pakken. Met succes. We hebben samen het wegennet verbeterd, zodat de bedrijvigheid kan toenemen. Ook op andere terreinen hebben we van elkaar geprofiteerd.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 45
Dat zullen we in de toekomst nog steeds doen, maar niet meer via het officiële overleg van de NHI. Dat voegde weinig meer toe, na twintig jaar. Vandaar dat we in december het besluit hebben genomen de NHI op te heffen. We blijven elkaar wel opzoeken. De problemen in Noord-Nederland en Noord-Duitsland zijn vaak gelijk. Waarom zou je dan allemaal naar een eigen oplossing zoeken? Zo hebben we congressen gehad over de schone energievoorziening en over gezond ouder worden. Via dergelijke congressen willen we informatie blijven delen. Maar daarover hoeven we niet eerst uitgebreid te vergaderen. Een andere praktijkgerichte club waar ik het afgelopen jaar bij aan de slag ben gegaan, is de Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte. Met ondernemers zoeken we naar manieren om het toerisme te vernieuwen, te versterken en te verbreden. Het leidt tot nieuwe arrangementen die goed zijn voor de toerist en voor de recreatieondernemer.
46 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Ambtsgebonden nevenfuncties • Voorzitter Stichting Instandhouding Stadhouderlijke Grafruimten • Voorzitter Bouwcultuurfonds • Provisor diverse lenen in Fryslân • Voorzitter Prins Bernhard Cultuurfonds Fryslân • Voorzitter bestuur Stichting Simulatortraining Nautisch Onderwijs (SSTNO) • Voorzitter Friese Water Alliantie • Voorzitter Regionaal College Waddengebied (RCW) • Bestuurslid Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) • Voorzitter Nieuwe Hanze Interregio (NHI) • Adviserend Lid Interprovinciaal Overleg (IPO) • Voorzitter Atelier Fryslân Op persoonlijke titel • Voorzitter Vrienden van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) • Voorzitter Maag Lever en Darm Stichting (MLDS) • Voorzitter Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN) • Voorzitter Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte (Stirr)
Activiteiten december 1. 3. 7. 10. 13.
14.
16.
Viering 25-jarig jubileum weerman Piet Paulusma in Leeuwarden Gemeentebezoek aan gemeente Terschelling Diner met Stuurgroep Zuidwesthoekgemeenten in Woudsend Uitreiking Friese Anjer aan Herma Bovenkerk Toespraak bij laatste raadsvergadering gemeente Wymbritseradiel Toespraak bij laatste raadsvergadering gemeente Wûnseradiel Toespraak bij laatste raadsvergadering gemeente Bolsward Toespraak bij laatste raadsvergadering gemeente Sneek Toespraak bij laatste raadsvergadering gemeente Nijefurd Toespraak bij afscheid burgemeester Bert Kuiper van gemeente Skarsterlân
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 47
Gearstalling Provinsjale Steaten Fryslân | 2007-2011 CDA
PVDA
VVD
FNP
ChristenUnie
FL
GrienLinks
SP
(12 sitten)
(12 sitten)
(5 sitten)
(5 sitten)
(3 sitten)
(3 sitten)
(2 sitten)
(1 sit)
J.W. van der Hoek Fraksjefoarsitter
A.B. van der Ham Fraksjefoarsitter
R.Algra
T.A. Dorrepaal
A.H.J. Versteeg Fraksjefoarsitter
Frou H.G.C. van Asten
A. Autar
T. van Mourik Fraksjefoarsitter
Frou M.A. FokkensKelder
J.G. Kramer Fraksjefoarsitter
A. Bijlsma
A. Oostland Fraksjefoarsitter
A. van de Kolk Fraksjefoarsitter
Frou I. Groeneveld Fraksjefoarsitter
Frou C.E. Hartholtvan der Veen
Frou E. Keizer
E. Nijboer
Frou G.L. van Duinen
W.J.M. Haarsma
P. Jonker
O. van der Galiën
Frou S.L. Hosman
D. Bijlsma
Frou P.H. de Graafvan der Meer
Y. de Boer
E. Bruinsma
R. van der Honing
Frou S.A.E. Poepjes
Frou F.H. ReitsmaHazelhoff
Frou F.B. Teernstra
H. Korthof
Frou S. Kromkamp
R. van Maurik
Frou B.A. Miedema
Frou A. Haga
Frou J.A. Rötert
H. van der Veen
C. Vos
Frou N. Zijlstra-de Boer
K.R. Osinga
Frou A. Postma
Frou H. van der Vlugt
Kommissaris fan ‘e Keninginne
Waarnimmend Griffier
J.A. Jorritsma Foarsitter Provinsjale Steaten
Frou G. Kraak
Frou A. ToeringSchuurmans
48 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
Zonder stormen De politieke spanning was in 2010 vooral in Den Haag te vinden. Al in januari begon het te rommelen. In februari viel het kabinet. In juni waren er algemene verkiezingen. De formatie ging de hele zomer door en kende met het massaalbezochte en veelbekeken CDA-congres een roerig slot. Op 14 oktober trad het kabinet-Rutte aan, dat gelijk zijn beleid ontvouwde. Het hectische jaar liet ook zijn sporen na in Provinciale Staten. Statenlid Jan From (CDA) kon het niet verkroppen dat zijn partij in een kabinet was gestapt dat gedoogsteun kreeg van de PVV. Hij verliet om die reden de statenfractie. Oud-Statenlid Rendert Algra keerde terug. Er waren meer schermutselingen. De SP-fractie viel uit elkaar, vanwege onmin met de landelijke partijleiding. Twee van de vier leden stapten over naar de nieuwe fractie Verenigd Links. SP’er Richard Klerks verliet de Staten. Jolanda Rötert nam zijn plaats in en voegde zich bij het duo van Verenigd Links. Wat bij al die wisselingen opviel, was dat andere partijen er geen politiek gewin uit probeerden te slaan. Ze respecteerden
de besluiten van de collega-statenleden en gingen daarna weer over tot de orde van de dag. Het belangrijkste doel was om weer zo snel mogelijk besluiten te kunnen nemen. Besluiten zijn er weer volop genomen. De Staten namen besluiten over de aanleg van wegen, het promoten van het Merk Fryslân en natuurlijk de begroting. Maar er was ook het initiatiefvoorstel van Hennie van Asten (PvdA) voor het Paalrotfonds, bedoeld om woningeigenaren in het veenweidegebied te helpen, die kampen met verzakkingen van hun huizen. In 2009 braken de Staten het recordaantal moties en amendementen en ging de teller richting 216. In 2010 is dat nog eens verder verhoogd naar 250. De recorddag was de begrotingsbehandeling met 77 moties en amendementen. Het aantal schriftelijke vragen bedroeg dit jaar 59 tegen 83 vorig jaar.De gemeenteraadsverkiezingen zorgden voor verschuivingen in Provinciale Staten. Sicco Boorsma (ChristenUnie) en Marten van der Veen (FNP) gingen aan de slag als wethouders. Anja Haga (ChristenUnie) en Auke Bijlsma (FNP) namen hun plaats in.
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 49
Ook vertrok de griffier, Oeds Bijlsma. Hij was bij de instelling van het dualisme de eerste griffier die bij de provincie kwam. Bijlsma maakte de overstap naar de ambtelijke organisatie, waar hij lid is van de directie. In een informele verkiezing na de laatste Statenvergadering wezen de Statenleden Anja Haga gelijk aan als één van de politieke talenten van de bijna voltooide statenperiode. Ze moest alleen PvdA’er Pieter Jonker voor laten gaan. Als beste politicus van 2010 wezen de Statenleden Johannes Kramer (FNP) aan. Het politieke moment van het jaar was volgens de Statenleden het vaststellen van de begroting. Dat lijkt misschien niet spectaculair, maar dat kan in deze politiek hectische tijd ook een hele zegen zijn. Bovendien is de begroting wel het belangrijkste wat we doen voor de Friese bevolking. We moeten het er een heel jaar mee doen. Een ander moment waarop de politiek graag terugkeek, was de jaarlijkse zeildag met Provinciale Staten. Op 29 september namen de Statenleden het op het water bij Earnewâld tegen elkaar op. De politieke verschillen bleven op de kant. Net als in de vergaderzaal was er geen sprake van storm. Rustig kabbelend kwam iedereen aan de finish.
50 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân
College van Gedeputeerde Staten in 2010, van links naar rechts: gedeputeerde H. Konst, secretaris A.J. van den Berg, gedeputeerde C. Schokker-Strampel, gedeputeerde P. Adema, gedeputeerde S.H. Galema, Commissaris van de Koningin J.A. Jorritsma, gedeputeerde J.A. de Vries. .
Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 51
Colofon Uitgave Het jaarverslag van de Commissaris van de Koningin in Fryslân is een uitgave van de provincie Fryslân. Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden e-mail:
[email protected] Foto’s Klaas Pot 1, 50 Catrinus van der Veen 2 Schippers Statenjacht 4, 22 Else van der Meer 6 Tresoar 9 Sonnema 10 Provincie Fryslân 14, 18, 19, 27, 32, 34, 39, 48, 51 Marcel de Jong 15 Anne Zorgdrager 17 Anton Kappers 20 Wouter Smit 21 Rick Blaauw 24 Foto Koopmans Dronrijp 26 Binne Louw Katsma 28 Okkinga Communicatie 31 Revalidatie Friesland 38 Jan Vijver 41 Philips Drachten 42 Cricket Club Friesland 43 Annelies Ruesink 47 Het Hoge Noorden 44 Wetterskip Fryslân 54 Oplage 100 exemplaren Vormgeving Tjitse Zijlstra Tekst en coördinatie Afdeling SOBD provincie Fryslân
Op werkbezoek bij Wetterskip Fryslân.
54 Jaarverslag 2010 van de Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân