JAARVERSLAG 2001 NEUROCHIRURGIE

JAARVERSLAG 2001 NEUROCHIRURGIE

Inhoudsopgave

pagina

1.

Inleiding .............................................................................................. 3

2. 2.1. 2.2. 2.3.

Personele bezetting ........................................................................... 4 Wetenschappelijk personeel ................................................................ 4 Wetenschappelijk personeel doorstroom.............................................. 4 Niet-wetenschappelijk personeel (medisch).......................................... 4

3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.

Patiëntengebonden activiteiten ........................................................ 5 Klinische verrichtingen volwassenen en kinderen ................................ 13 Radiochirurgie........................................................................................18 Verslag verpleegsector kliniek .............................................................. 19 Verslag Medium Care ............................................................................21 Verslag verpleegsector polikliniek ........................................................ 22 Verslag OK-complex AVB..................................................................... 22 Overige centra ...................................................................................... 24

4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5.

Onderwijs en besprekingen .............................................................. Weekprogramma ................................................................................. Complicatie-bespreking ....................................................................... Referaten ............................................................................................. Boekenclub .......................................................................................... Onderwijs .............................................................................................

5. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. 5.8. 5.9. 5.10.

Wetenschappelijke activiteiten ......................................................... 28 Wetenschappelijk onderzoek ............................................................... 28 Wetenschappelijke publicaties in internationaal tijdschrift ................... 34 Wetenschappelijke publicaties in nationaal tijdschrift .......................... 34 Boek/boekbijdrage inclusief congrespapers/proceedings..................... 35 Letter to editor ……………………………………………………………… 35 Abstracts/Overige ................................................................................ 35 Voordrachten ........................................................................................ 38 Overige wetenschappelijke activiteiten ................................................ 40 Congresbezoek/werkbezoek ................................................................ 40 Lidmaatschappen – commissies .......................................................... 41

6. 6.1. 6.2. 6.3.

Specialistenopleiding ........................................................................ 43 MSRC-evaluatie ................................................................................... 43 Laboratoriumfaciliteiten ........................................................................ 43 Bibliotheek ........................................................................................... 43

7. 7.1. 7.2. 7.3.

Verslag Bureau Management ............................................................ 44 Managementteam algemeen................................................................ 44 Productie en besteding van middelen................................................... 44 Bestedingen van materiaal, apotheek en faciliteiten............................. 45

8. 8.1. 8.2. 8.3.

Ontwikkelingen ................................................................................... 46 Patiëntenzorg ....................................................................................... 46 Onderwijs ............................................................................................. 46 Wetenschap ......................................................................................... 46

2

25 25 26 26 26 27

1. INLEIDING Het jaar 2001 was voor de afdeling Neurochirurgie niet saai. In augustus werd het nieuwe Planningsbesluit Neurochirurgie van kracht, waarmee het VU medisch centrum officieel werd aangewezen als het derde centrum voor ‘epilepsiechirurgie’ in Nederland, naast het UMC te Utrecht en het Academisch Ziekenhuis te Maastricht. Om dit waar te maken is een uitgebreid traject gestart om in de tweede helft van 2002 daadwerkelijk te kunnen starten met de eerste operaties. De samenwerking met SEIN (Stichting Epilepsie Instellingen Nederland) krijgt hierdoor meer gestalte. Het vertrek van de neuro-interventieradioloog in februari kon snel worden opgevangen door een samenwerking met het LUMC. Vanaf september 2001 beschikken wij over een zeer ervaren neuro-interventieradioloog waarmee deze voor de neurochirurgie zeer belangrijke patiëntencategorie weer optimaal kan worden behandeld. De problematiek van de sterk gereduceerde OK-capaciteit werd helaas ook in 2001 nog niet een halt toegeroepen. Weer minder OK-sessies hebben geleid tot een verdere daling in het aantal opnamen en 1e consulten. Wel is een duidelijke reorganisatie in gang gezet, waarmee in 2002 waarschijnlijk de neerwaartse spiraal wordt gestopt. De start in september van ons nieuw verpleegkundig hoofd, Ronald Gabel, heeft geleid tot nieuw elan op de verpleegeenheid. Professionalisering en protocollair handelen zijn nu de kernwoorden. Het ziekteverzuim daalt en het plezier in het werk is weer aanwezig. De wetenschappelijke activiteiten zijn veelbelovend. De neurotraumatologie concentreert zich op cerebrale microdialyse en vroege PET-diagnostiek. Hiertoe zijn na lange tijd 2 protocollen goedgekeurd door de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek te Den Haag. Het neuro-oncologisch onderzoek naar Gentherapie bij gliomen krijgt nu duidelijk gestalte en zal de komende jaren moeten leiden tot een klinische trial. De toekomst ziet er dus spannend uit: een nieuwe verpleegeenheid, nieuwe uitdagingen in de patiëntenzorg en veelbelovend onderzoek! W.P. Vandertop september 2002

3

2. PERSONELE BEZETTING 2.1. Wetenschappelijk personeel (31 december 2001) Neurochirurgen Prof. dr. W.P.Vandertop, afdelingshoofd

1,0 fte

Drs. J.C. Baayen Dr. C.M.F. Dirven, chef de policlinique Drs. W.J.R. van Ouwerkerk, kinderneurochirurg Mw. Drs. S.M. Peerdeman Drs. J.F. Ploegmakers, chef de clinique

1,0 fte 1,0 fte 1,0 fte 0,6 fte 1,0 fte

2.2. Wetenschappelijk personeel doorstroom Assistent Geneeskundigen In Opleiding tot neurochirurg registratiedatum SRC R.N.T. Tjong Tjin Joe R.B. Willemse F.E. Feller Mw. H. Folkersma

01/05/2002 01/06/2003 01/05/2006 01/10/2007

Assistent Geneeskundigen In Opleiding tot neuroloog Mw. L. Smit 01/01/2001 - 30/06/2001 Mw. L. Bosscher 01/07/2001 - 31/12/2001 Assistent Geneeskundigen Niet In Opleiding D.R. Buis Mw. E. Kuiper Mw. J.M.B. van Warmerdam Arts onderzoeker P. Oedayrajsingh Varma

Post-doc gentherapie Mw. Dr. M.L.M. Lamfers

2.3. Niet-wetenschappelijk personeel (medisch) Secretariaat Mw. A.M. Visser,

secretaresse hoogleraar/ hoofd secretariaat Mw. H.H. Jong, secretaresse werkgroepen Mw. R.M. Markhorst, med. admin. medewerker/ planningscoördinator Mw. I.T. Moor planningscoördinator Mw. A. Prins-Brouwer med. admin. medewerker

1,0 fte 0,6 fte 0,2 fte

Datamanager Mw. E.J.G. Bah-de Windt

1,0 fte

4

1,0 fte 0,8 fte

3. PATIËNTGEBONDEN ACTIVITEITEN Binnen het vakgebied van de neurochirurgie is naast reguliere zorg ook sprake van de behandeling van complexe e/o zeldzame aandoeningen. Sedert 1984 zijn deze behandelingen als bijzondere medische verrichtingen aangewezen. De Wet op bijzondere medische verrichtingen (WBMV, artikel 2) vormt de juridische basis waarop de regulering van de “bijzondere neurochirurgie” steunt. Bijzondere neurochirurgie wordt omschreven als: de chirurgische behandeling van aandoeningen aan de hersenen, de hersenschedel, de schedelbasis, de hersenzenuwen, het ruggenmerg en de omgevende vliezen daarvan, alsmede de microchirurgische behandeling van plexus brachialisletsels. Niet alleen uit het oogpunt van kostenbeheersing, maar ook uit dat van kwaliteitsbevordering is het daarom noodzakelijk dat deze bijzondere neurochirurgie in een beperkt aantal gekwalificeerde centra wordt uitgevoerd. Hoewel het aantal klinische verrichtingen – en het aantal opnamen – in 2001 weer verder zijn gedaald, lijkt er een stabilisatie opgetreden in de ‘patiëntenmix’. De meeste inspanningen worden verricht in verband met ‘neoplasmata’ (25%), ‘cerebrale vaatafwijkingen’ (16%) en ‘wervelkolomafwijkingen’ (17%). De daling van het aantal ‘traumatische aandoeningen’ is inmiddels gestabiliseerd. Een verdere daling van het aantal opnamen is niet mogelijk zonder dat de opleiding tot neurochirurg in gevaar komt. Ook de zorg voor patiënten met bijzondere neurochirurgische aandoeningen uit ons reguliere adherentiegebied komt in gevaar, mede door de onzekerheid rond het voortbestaan van de functie bijzondere Neurochirurgie van het Slotervaart Ziekenhuis. Nieuwe maatregelen om de organisatie van het OK-complex te verbeteren zullen het tij hopelijk doen keren. De integratie van de Medium Care voor Heelkunde, Cardiochirurgie en Neurochirurgie, noodgedwongen door de verhuizingsperikelen, is zeer positief ervaren. Grotere flexibiliteit gekoppeld aan betere patiëntenzorg pleit voor een voortzetting van deze constructie, wellicht met aanvullende, niet-snijdende partners.

5

AANTAL KLINISCH ONTSLAGEN/OVERGEDRAGEN PATIENTEN MET PRIMAIRE DIAGNOSE (INCL. KINDEREN, t/m 14 jaar) 1999 aantal neoplasmata traumatische aandoeningen cerebrale vaatafwijkingen intracraniële ontstekingen liquorcirculatie stoornissen wervelkolomafwijkingen perifere zenuwaandoeningen overige CZS aandoeningen complicaties van verrichtingen overige aandoeningen

196 81 167 10 51 211 55 60 29 57

aandeel in % 21 9 18 1 6 23 6 7 3 6

TOTAAL waarvan kinderen

917 173

100 19

2000 aantal 206 47 134 10 55 155 71 72 23 59

aandeel in % 25 6 16 1 7 19 9 9 3 7

2001 aantalaandeel in % 196 25 49 6 125 16 13 2 32 4 135 17 76 10 55 7 39 5 80 10

832 187

100 22

800 148

Opnamen/overdracht klinische patiënten overige aandoeningen complicaties van verrichtingen overige CZS aandoeningen

2001

perifere zenuwaandoeningen wervelkolomafwijkingen

2000

liquorcirculatie stoornissen intracraniële ontstekingen

1999

cerebrale vaatafwijkingen traumatische aandoeningen neoplasmata 0

50

100

150

aantal

(bron: BIZA / A. Meijer-Duin / Management database)

6

200

250

100 19

AANTAL KLINISCH ONTSLAGEN/OVERGEDRAGEN KINDEREN MET PRIMAIRE DIAGNOSE

1999 aantal neoplasmata traumatische aandoeningen cerebrale vaatafwijkingen intracraniële ontstekingen liquorcirculatie stoornissen wervelkolomafwijkingen perifere zenuwaandoeningen overige CZS aandoeningen complicaties van verrichtingen overige aandoeningen

25 10 4 2 30 4 42 34 8 14

aandeel in % 14 6 2 1 17 2 24 20 5 8

TOTAAL

173

100

2000 aantal 31 5 4 2 34 6 56 35 4 10

aandeel in % 17 3 2 1 18 3 30 19 2 5

2001 aantalaandeel in % 16 11 9 6 1 1 0 0 19 13 1 1 55 37 30 20 4 3 13 9

187

100

148

Opnamen/overdr. klinische patiënten kinderen overige aandoeningen complicaties van verrichtingen overige CZS aandoeningen

2001


2000

liquorcirculatie stoornissen intracraniële ontstekingen cerebrale vaatafwijkingen

1999

traumatische aandoeningen neoplasmata 0

10

20

30

40

aantal


7

50

60

100

AANTAL DAGVERPLEGING ONTSLAGEN/OVERGEDRAGEN PATIENTEN MET PRIMAIRE DIAGNOSE (INCL. KINDEREN, t/m 14 jaar) 1999

2000

2001

aantal

aandeel in %

aantal

aandeel in %

aantalaandeel in %

neoplasmata traumatische aandoeningen cerebrale vaatafwijkingen intracraniële ontstekingen liquorcirculatie stoornissen wervelkolomafwijkingen perifere zenuwaandoeningen overige CZS aandoeningen complicaties van verrichtingen overige aandoeningen nog niet gecodeerd

6 1 2 0 7 8 32 24 0 18

6 1 2 0 7 8 33 24 0 18

16 0 3 0 7 4 15 23 0 9

21 0 4 0 9 5 19 30 0 12

14 5 1 0 9 6 1 12 0 11

2 7 1 0 13 9 17 17 0 1

TOTAAL

98

100

77

100

70

100

waarvan kinderen

53

54

61

79

54

77

Dagverpleging patiënten overige aandoeningen complicaties van verrichtingen overige CZS aandoeningen

2001


2000


1999


5

10

15

20

25

aantal


8

30

35

AANTAL UIT DAGVERPLEGING ONTSLAGEN/OVERGEDRAGEN KINDEREN MET PRIMAIRE DIAGNOSE 1999 aantal

2000 aantal

2001 aantal

neoplasmata traumatische aandoeningen liquorcirculatie stoornissen wervelkolomafwijkingen perifere zenuwaandoeningen overige CZS aandoeningen overige aandoeningen

5 0 7 3 3 23 12

12 0 7 3 12 21 6

14 2 7 4 11 10 6

TOTAAL

53

61

54

Dagverpleging patiënten kinderen overige aandoeningen overige CZS aandoeningen

2001


2000

liquorcirculatie stoornissen

1999

traumatische aandoeningen neoplasmata 0

5

10

15

20

aantal


9

25

GEMIDDELDE VERPLEEGDUUR MET PRIMAIRE DIAGNOSE (INCL. KINDEREN, t/m 14 jaar) 1999 gem. v-duur

2000 gem. v-duur

2001 gem. v-duur

neoplasmata traumatische aandoeningen cerebrale vaatafwijkingen intracraniële ontstekingen liquorcirculatie stoornissen wervelkolomafwijkingen perifere zenuwaandoeningen overige CZS aandoeningen complicaties van verrichtingen overige aandoeningen

8,1 17,3 13,6 21,7 9,2 7,4 3,3 10,9 12,7 4,7

9,7 15,1 11,2 11,5 9,8 7,6 3,3 7,8 9,4 5,8

7,4 15,9 12,3 11,5 7,5 6,9 2,9 7,8 13,2 4,2

TOTAAL

9,8

8,9

8,2

Gem. verpleegduur incl. kinderen totaal

overige aandoeningen complicaties van verrichtingen overige CZS aandoeningen perifere zenuwaandoeningen wervelkolomafwijkingen liquorcirculatie stoornissen intracraniële ontstekingen cerebrale vaatafwijkingen traumatische aandoeningen neoplasmata

2001 2000 1999

0

5

10

15

20

gem. verpleegduur


10

25

GEMIDDELDE VERPLEEGDUUR MET PRIMAIRE DIAGNOSE VAN KINDEREN (t/m 14 jaar) 1999 gem. v-duur

2000 gem. v-duur

2001 gem.

neoplasmata traumatische aandoeningen cerebrale vaatafwijkingen intracraniële ontstekingen liquorcirculatie stoornissen wervelkolomafwijkingen perifere zenuwaandoeningen overige CZS aandoeningen complicaties van verrichtingen overige aandoeningen

8,2 9,7 8,3 44 9,5 5,8 3,4 10,8 13,9 3,2

12 5,2 11,1 12,1 8,1 9,6 3,3 8,8 14,8 4,1

9,4 9,6 21,0 0,0 6,9 4,0 2,9 7,8 9,5 4,5

TOTAAL

8,1

7,4

6,0

Gem. verpleegduur kinderen totaal overige aandoeningen complicaties van verrichtingen overige CZS aandoeningen perifere zenuwaandoeningen wervelkolomafwijkingen liquorcirculatie stoornissen intracraniële ontstekingen cerebrale vaatafwijkingen traumatische aandoeningen neoplasmata

2001 2000 1999

0

10

20

30

40

gem. verpleegduur


11

50

v-duur

AANTAL POLIKLINISCHE DIAGNOSEN (INCL. KINDEREN, t/m 14 jaar) 1999 aantal neoplasmata traumatische aandoeningen cerebrale vaatafwijkingen intracraniële ontstekingen liquorcirculatie stoornissen wervelkolomafwijkingen perifere zenuwaandoeningen overige CZS aandoeningen complicaties van verrichtingen overige aandoeningen onbekend

183 48 84 5 40 385 136 48 0 29 4

aandeel in % 19 5 9 1 4 40 14 5 0 3 0

TOTAAL waarvan kinderen

962 117

100 12

2000 aantal 167 49 61 2 51 279 114 53 2 27 34

2001 aandeel aantalaandeel in % 20 172 6 43 7 73 0 2 6 28 33 225 14 121 6 48 0 2 3 40 4 8

in % 23 6 10 0 4 30 16 6 0 5 1

839 137

100 16

100 16

Aantal poliklinische diagnosen incl. kinderen onbekend overige aandoeningen complicaties van verrichtingen overige CZS aandoeningen

2001


2000


1999


100

200

300

aantal


12

400

762 123

3.1. Klinische verrichtingen totaal volwassenen + kinderen (uit ok-logboek) 1998 tumor cerebri intracerebraal(glioom + metastase ) extracerebraal ( meningeoom ) hypofyse transcranieel hypofyse transsphenoidaal suprasellair / 3-e ventrikel cerebellair / 4-e ventrikel brughoektumor exploratie pinealistumor clivuschordoom colloidcyste tumor schedeldak encephalocele/porencephale cyste arachnoidale cyste orbita-tumor opticusglioom retinoblastoom schedelbasisexploratie craniophar.stereotact.dr. + omaya craniopharyngeoom craniotomie nabloeding ( re-exploratie ) liquorlekkage ( re-exploratie ) hygroom externe decompressie radionecrose ( exploratie ) opleidingseis

75

aneurysma cerebri voorste deel circulus Willisi achterste deel circulus Willisi AVMA ( extirp.,embol.,fistel ) Caverneus haemangioom Coiling aneurysma onderbinden a. vertebralis opleidingseis

25

intracraniële bloedingen intracerebraal subduraal ( chronisch ) epiduraal spontaan cerebellair opleidingseis

-

trauma capitis craniotomie acuut subd hematoom craniotomie epiduraal hematoom contusio cerebri ( camino-evd ) schedel-plastiek ( terugplaatsen botlap) nasale liquorrhoea posttraumatisch wondtoilet ( EH of OK ) microdialyse / licox externe decompressie bij ↑ icd hygroom opleidingseis

45

1999

2000

2001

46 11 1 10 12 4 1 4 4 1 1 2 2 2 2 ----103

53 13 4 10 3 9 3 1 1 1 1 4 1 1 1 2 1 2 ----111

69 23 3 11 25 2 2 1 2 3 4 5 4 2 4 ----160

67 15 2 10 4 9 6 2 2 1 1 1 1 1 6 2 2 1 ----130

18 3 1 6 ---28

21 1 1 9 --32

12 1 3 --16

19 1 8 1 ---29

19 16 3 3 -----41

18 14 2 4 ---38

9 23 3 ---34

8 20 3 --31

25 26 2 1 3 12 ---69

33 18 6 1 3 8 ---69

25 2 19 7 3 6 3 2 ---67

22 7 16 6 5 1 5 4 ---66

13

hersenabces / empyeem opleidingseis

1999 4

2000 7

2001 10

10 3 2 6

11 4 2 7

4 4 1 2 7

2 5 3 2 1 3 11

7

11

3

28

51 3 1 ---83

67 1 2 1 --106

64 2 1 --88

62 2 1 --119

1 34 46 7 75 48 8 14 20 3 25 --266

2 38 35 24 99 52 7 8 12 1 2 1 2 20 2 --310

7 37 34 17 67 19 9 13 11 3 1 6 1 --239

8 16 49 17 30 11 10 18 10 1 1 5 5 -

6 3 2 1 1 2 2 2 -

9 7 1 3 1 1 1 -

6 5 3 1 1 1 1

5

diversen hygroom stereotactische biopsie frameless nn biopsie endoscopische biiopsie craniostenose schedelplastiek duraplastiek verwijderen botlap verwijderen schedelplastiek (aparte opname) stereotactische radiochirurgie totaal klinisch en poliklinisch Stereotactische drainage Open hersenbiopt Implanteren broviac/ciminoshunt opleidingseis – hydrocefalus drain zonder pomp ( tubing ) vpd (primair ) revisie drain verwijderen drain externe ventrikeldrain intracraniele drukmeting ( Camino ) omayareservoir / rickhamreservoir lpd eld op OK ingebracht ventriculopleurale drain cystopleurale drain cystoperitoneale drain syringo-arachnoidale drain syringopleurale drain ventriculoatriale drain laparoscopie endoscopische 3-e ventriculostomie 3 endoscopische drainrevisie subduroperitoneale drain sinushunt opleidingseis

1998 7

50

tumor medullae / rhizotomie extramedullaire tumor intramedullaire tumor wervelmetastase cauda/myelummeastase corpusresectie epidermoid lumbaal open biopsie werveltumor chordoma wervelkolom cauda-tumor en tethered cord spinaal abces / empyeem spinale arachnoidale cyste diastematomyelie sinus dermalis open biopsie liptomeningeaal

9 2 3 1 3 3 1 -

14

1 3 1 --192

1998

1999

2000

2001

3 4 14 6 --49

3 1 6 11 6 --46

7 8 9 --47

1 2 7 7 5 --39

7 19 40 4 3 18 15 --106

2 9 27 1 4 21 18 --82

2 9 12 3 30 17 --73

4 13 42 4 3 31 22 1 2 4 --126

80 134 1 45 19 4 3 9 1 10 21 10 1 5 2 3 2 --350

67 75 1 1 30 9 11 2 1 1 2 12 3 5 4 1 1 --226

39 44 3 1 33 5 7 3 4 2 6 19 1 4 6 2 1 2 1 --183

19 34 1 1 1 45 14 6 11 1 1 10 4 9 8 3 2 3 2 2 1 1 1 --180

1102

1024

914

acute ( spoed ) operaties

183

253

192

159

stereotactische radiochirurgie

69

84

64

62

spinaal lipoom filum terminale teratoom untethering bij tethered cord meningomyelocele selectieve dorsale rhizotomie opleidingseis

20

perifere zenuwoperaties neurolyse transpositie n.ulnaris cts zenuwtransplantatie zenuwtumor plexus brachialis exploratie zenuwtransplantatie bij obpl anastomose XI → VII subscapularis release Birchprocedure opleidingseis

60

wervel / discus operaties lumbale hnp eenvoudig lumbale laminectomie atlanto-occipitale decompressie anterieure densschroeffixatie CO-C1-fixatie cervicale laminectomie cervicale anterieure discitomie thoracale laminectomie costotransversectomie/discotomie cervicale spondylodesis anterior cervicale spondylodesis posterior repositie wervelletsel haloframe op OK chemonucleolyse thoracolumbale spondylodese verwijderen o.s.m. implanteren baclofenpomp revisie / verwijderen baclofenpomp wondinfectie ( operatieve behandeling ) re-exploratie wegens liquorlekkage verwijderen corpus alienum wervelabces-behandeling synoviaal cyste trans oraal wervelbiopt re-exploratie wegens bloeding werveltumor corporectomie cervicaal werveltumor corporectomie thorakaal opleidingseis 175 totaal aantal verrichtingen ( incl.kinderen ) opleidingseis 450

15

922

OK-verrichtingen kinderen ( uit OK-logboek ) 1998

1999

2000

2001

congenitale afwijkingen craniostenose spinale dysraphie craniele dysraphie untethering aplasia cutanea plastiek porencephale / arachnoidale cyste

3 16 1 6 1

13 1 6 1 -

2 8 1 5 4

1 6 1 3 -

infecties abces / empyeem supratentorieel infratentorieel

1

4 -

1 -

-

nieuwvormingen spinaal supratentorieel infratentorieel stereotactisch biopt nabloeding, waarvoor operatie pinealistumor tumor schedeldak endoscopisch biopt orbitatumor retinoblastoom brainmapping hypofysair proces, craniotomie schedelbasisoperatie broviaccatheter,ciminoshunt open hersenbiopt open biopt leptomeningeaal

3 6 11 2 1 1 1 1 -

7 6 6 1 1 1 1 2 1 1 -

5 13 1 1 2 1 1 4 1 1 -

2 3 5 2 1 1 1 1

vasculaire afwijkingen AVM,cavernoom hematoom e.c.i. AVM radiochirurgie trauma CO-C1-luxatie open schedeltrauma,craniotomie contusio cerebri, drukmonitoring schedelplastiek hygroom (boorgat) wondtoilet microdialyse repositie wervelletsel

3 -

1 3

2 -

2 1

5 1 1 -

1 4 11 4 1 1 1

1 2 2 2 1 -

2 2 3 1 1

hydrocefalus lp onder narcose vpd primair tubing revisie vpd, verwijderen vpd evd,omayarikham endoscopische 3-e ventriculostomie vad cystoperitoneale drain lpd laparoscopie stereotactische drainplaatsing hygroom: subduroperitoneale drain ventriculopleurale drain camino-drain

19 31 5 5 2 3 -

17 2 36 16 17 1 2 -

2 17 5 19 20 14 2 1 1 -

10 2 35 19 2 2 3 2 1 2

16

1998

1999

2000

2001

endoscopische drainplaatsing endoscopische pellucidostomie endoscopische verwijdering drain endoscopische inspectie ligging drain syringopleurale drain

-

2 1 4 1 -

1

1 -

spinale aandoeningen spondylodese duraplastiek sacrococcygeaal abces syringomyelie selectieve dorsale rhizotomie spinale arachnoidale cyste sinus dermalis baclofenpomp plaatsen

2 2 6 -

3 6 2 -

1 9 1 1 -

2 5 4

perifere zenuwaandoeningen OBPL reconstructie pl.brachialis zenuwtransplantaat bij OBPL subscapularis - release anastomose XI → VII Birchprocedure zenumtransplantaat (trauma)

15 15 -

18 18 -

31 17 -

30 22 1 1 4 1

--169

--225

--203

--187

totaal aantal verrichtingen bij kinderen

17

3.2. Radiochirurgie In 1992 is het VU medisch centrum door de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aangewezen als nationaal centrum voor stereotactische bestralingen. Inmiddels wordt deze vorm van behandeling ook in Rotterdam en Tilburg uitgevoerd. Stereotactische radiotherapie of 'radiochirurgie' is een vorm van bestraling waarbij met zeer grote nauwkeurigheid een klein doelgebied in het lichaam van de patiënt wordt gelokaliseerd en vervolgens bestraald. De belangrijkste indicaties voor stereotactische bestraling zijn arterioveneuze malformaties, acousticus neurinomen, hersenmetastasen en maligne gliomen. De behandeling is een multidisciplinair samenwerkingsverband tussen de afdelingen neurochirurgie, radiotherapie, neuroradiologie, neurologie en de afdeling KNO.

Patiënten behandeld met Stereotactische Radiochirurgie 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

19 17 31 20 1997

18

13

39

19

BRUGHOEK

22

AVM

22

36

32

1998

TUMOR

26

29

1999

2000

14 2001

1997

1998

1999

2000

2001

20

32

36

29

14

BRUGHOEK

31

19

39

22

22

TUMOR

17

18

19

13

26

Totaal

68

69

84

64

62

AVM

Patiënten behandeld met Stereotactische Radiochirurgie

18

3.3. Verslag verpleegsector kliniek Algemeen Het jaar 2001 is voor de Verpleegeenheid Neurochirurgie (VNCH) in vele opzichten een zeer bewogen jaar geweest. Naast enkele zeer markante gebeurtenissen rondom patiënten hebben gebeurtenissen betrekking hebbende op de verpleegkundige leiding, de personele formatie en beddencapaciteit van de VNCH een zeer grote stempel gedrukt op dit jaar. In de maand mei heeft het voorgaande Verpleegkundig Hoofd een andere functie binnen het VUmc aanvaard. In de periode tussen 15 mei en 15 september heeft het verpleegkundig team de dagelijkse aansturing door een Verpleegkundig Hoofd moeten ontberen. Voor acute zaken kon in deze periode een beroep worden gedaan op het Verpleegkundig Hoofd van de polikliniek Neurochirurgie. De dagelijkse leiding werd in deze periode door enkele teamleden gezamenlijk gedragen. Vanaf 15-09-2001 is de heer Ronald Gabel aangesteld als Verpleegkundig Hoofd Neurochirurgie. Het verpleegkundig team heeft in de interim-periode veel werk verzet en een sterkte- zwakte analyse van de VNCH opgesteld. De uitkomsten hiervan werden aan het nieuwe Verpleegkundig Hoofd gepresenteerd. Na een korte inwerkperiode zijn de belangrijkste knelpunten meteen aangepakt. De belangrijkste voorbeelden hiervan zijn: Structuur van overlegvormen binnen de afdeling, structuur van de dagelijkse gang van zaken, de informatievoorziening en afspraken over dienstroosterplanning. Beddencapaciteit en personele formatie Officieel beschikt de VNCH momenteel over 32 bedden; door nieuw- en verbouw activiteiten in het VUmc is dit aantal teruggebracht naar 24: - 13 bedden/ 2-D ( 1x 6-persoonszaal, 3x 2-persoonskamer en 1x 1-persoonskamer). - 11 bedden/ 2-C ( 1x 6-persoonszaal, 2x 2-persoonskamer en 1x 1-persoonskamer) - Door de nieuwbouw en het daardoor nodige schuiven met afdelingen zijn er tot nader order 5 bedden op de westvleugel (2 x 2-persoonskamer en 1x 1-persoons) in gebruik door de verpleegeenheid traumatologie (VTRA). - Het streven is om een zo hoog mogelijke gemiddelde bedbezetting te realiseren op de VNCH. Echter ook op de VNCH liet de krapte op de verpleegkundige arbeidsmarkt zich voelen. Dit uitte zich in een formatietekort van gemiddeld ruim 6,0 FTE per maand in het jaar 2001. Dit in combinatie met andere factoren heeft ervoor gezorgd dat er met enige regelmaat in plaats van 24 slechts 19 of soms zelfs nog minder bedden beschikbaar zijn geweest. De beschikbare bedden zijn echter wel vrijwel continue bezet geweest. De maximaal toegestane verpleegkundige formatie voor het jaar 2001 was 26,75 FTE, hiervan is gemiddeld 20,35 FTE benut geweest. Ten aanzien van het ziekteverzuim wordt op de VNCH het handboek ziekteverzuim gehanteerd. Met de medewerkers zijn afspraken gemaakt over de procedure bij ziekmelden. Tevens is het ziekteverzuim een regelmatig terugkerend agendapunt in het teamoverleg; hierbij worden de cijfers rondom ziekteverzuim gepresenteerd om inzicht en bewustwording te bewerkstelligen bij de medewerkers. Ook is het ziekteverzuim een vast onderdeel van de jaargesprekken met de individuele medewerkers. Het ziekteverzuim van de VNCH over 2001 in cijfers uitgedrukt:

JAAR 2001

TOTAAL ZIEKTEVERZUIM 14,75

KORTDUREND ZIEKTEVERZUIM 7,19

19

LANGDURIG ZIEKTEVERZUIM 6,37

ZWANGERSCHAP 1,19

Verpleegkundig kwaliteitsbeleid Op verschillende manieren wordt vorm gegeven aan het werken aan kwaliteit op de VNCH namelijk middels WYZER, grensafbakening, MIP-meldingen en klachten van patiënten. Ook het regelmatig houden van klinische lessen en themabesprekingen over actuele onderwerpen binnen de VNCH dragen hieraan bij. De verpleegkundige kwaliteitszorg heeft tot doel de kwaliteit van het verpleegkundig handelen op de afdeling te bewaken en waar nodig te bevorderen. Tevens is het voor de medewerkers mogelijk om deel te nemen aan relevante verpleegkundige bijscholingen, symposia en congressen. Voor de VNCH geldt dat er inmiddels is vastgesteld welke voorbehouden handelingen er door verpleegkundigen mogen worden uitgevoerd. In juni 2001 zijn door de commissie grensafbakening alle voorbehouden handelingen per verpleegeenheid opnieuw beoordeeld en omschreven. Ook is in 2001 door de commissie grensafbakening een nieuwe methodiek ontwikkeld voor de codering van geneesmiddelen voor parenterale toediening door verpleegkundigen (voorheen code 3 geneesmiddelen). In het inwerkprogramma zijn deze handelingen opgenomen. Nieuwe medewerkers ontvangen tijdens de inwerkperiode theoretische en praktische instructies alvorens zij bekwaam worden verklaard. Ook in jaargesprekken is dit een agendapunt; er wordt getoetst of de medewerker zichzelf nog steeds bekwaam acht in het uitvoeren van de voorbehouden handelingen voor de VNCH. Indien nodig wordt opnieuw instructie geregeld. Personeelsmanagement Op de verpleegeenheid VNCH wordt de visie van de Raad van Bestuur onderschreven. Met elkaar streven we voortdurend naar een klimaat waarin de medewerkers effectief, zinvol en gemotiveerd kunnen werken aan de doelstellingen van het VUmc en de VNCH. In de praktijk betekent dit dat op de VNCH gezamenlijk wordt getracht de volgende uitgangspunten te realiseren: Het participeren in beleidsvorming door alle medewerkers zodat men invloed kan uitoefenen op de eigen werksituatie. Het geven van feedback aan elkaar om een open sfeer en goede zorg te bewerkstelligen. Regelmatig contact tussen VH en medewerkers om de werkzaamheden af te stemmen. Het VH ziet het als een belangrijke taak om voorwaarden te scheppen zodat medewerkers zich goed kunnen ontplooien en kwalitatief goede zorg kunnen leveren. Toekomst Naast deze reeds gerealiseerde verbeteringen is tevens een start gemaakt met het oplossen van overige knelpunten. In het komende jaar zal er met name worden gewerkt aan het verbeteren van verpleegkundige verslaglegging en het hanteren van het verpleegkundig dossier op de juiste wijze, het verpleegkundig kwaliteitsbeleid, voorraadbeheer en de verpleegkundige protocollen neurochirurgie. Ook het uitbreiden van het gebruik van het electronische patiëntendossier middels het in gebruik nemen van nieuwe onderdelen van het verpleegkundig informatie systeem “VISY” is één van de actiepunten in het komende jaar net als het omschrijven van de afdelingsvisie en doelstelling. Tevens zal de procedure voor het Multidisciplinair overleg worden aangepast en wordt er een nieuw introductieprogramma voor nieuwe medewerkers geschreven. Met betrekking tot de verpleegkundige formatie is de verwachting dat het ruime aantal vacatures in de maanden van 2002 grotendeels kan worden ingevuld met nieuw aan te nemen verpleegkundigen. VNCH is als onderdeel van Cluster II zeer actief in het werven van nieuwe medewerkers. Door deze ontwikkelingen zal naar alle waarschijnlijkheid ook het aantal operationele bedden in de tweede helft van het jaar 2002 kunnen worden uitgebreid. Ook het percentage ziekteverzuim zal naar verwachting in het jaar 2002 in ruime mate afnemen. Het ogenschijnlijk hoge percentage wordt namelijk veroorzaakt door enkele reeds zeer langdurig zieke medewerkers; voor hen zullen in de eerste helft van 2002 geschikte regelingen worden getroffen. Het kortdurend ziekteverzuim zal naar verwachting ook afnemen. In de laatste maanden van 2001 was hierin reeds een dalende tendens te zien die zich lijkt voort te zetten. 20

3.4. Verslag Medium Care Vanaf oktober 1999 zijn in het kader van de interim voorzieningen nieuwbouw de medium care bedden t.b.v. de neurochirurgie samengevoegd met de medium care bedden van heelkunde en cardiochirurgie op locatie 2D. De Medium Care beschikt over elf bedden verdeeld over twee locaties: - een 7-bed unit (locatie 2D62) - een 4 bed unit ( op de locatie van de voormalige special care NCH op 2D) Op de MC worden de patiënten opgenomen van de drie specialismen. De patiënten komen op de MC vanaf de intensive care, spoedeisende hulp, operatiekamer/recovery of van een verpleegeenheid. Gezien de verpleegkundige onderbezetting zijn niet steeds 11 bedden operationeel geweest. Bij minder operationele bedden werd gezamenlijk afgesproken de volgende verdeling te hanteren: Aantal open: 11 10 9 7

bedden CCH bedden 5 5 4 4

HLK bedden

NCH bedden

3 3 3 2

2 2 2 1

Wisselbed 1 -

Deze verdeling functioneerde voldoende, daar waar noodzakelijk en mogelijk was men bereid elkaar onderling bedden ter beschikking te stellen. Van de 2365 verpleegdagen op de Medium Care waren er 432 verpleegdagen ten behoeve van neurochirurgie. Personele inzet Gedurende het gehele jaar 2001 zijn 6 fte verpleegkundigen vanuit de afdeling neurochirurgie gedetacheerd op de medium care. Eveneens waren ook verpleegkundigen van de andere twee specialismen heelkunde en cardiochirurgie gedetacheerd op de medium care. In totaal was er plaats voor 29 fte aan verpleegkundigen op de afdeling medium care. Door middel van een roulatie systeem hebben veel verpleegkundigen gewerkt op de medium care. Door de belangstelling van de verpleegkundigen om op de medium care werkzaam te kunnen zijn waren er vanuit de afdeling neurochirurgie steeds voldoende medewerkers voorhanden om mee te doen in het roulatieschema. De samenwerking tussen de drie groepen verpleegkundigen die elke paar maanden wisselden is gedurende het gehele jaar zeer goed verlopen. Scholing Gedurende 2001 is er veel aandacht besteed aan scholing van de medewerkers. Dit was noodzakelijk gezien de continue roulatie van de medewerkers. Zowel medisch, verpleegkundig als vanuit andere disciplines werden regelmatig klinische lessen met betrekking tot ziektebeelden of uitvoeren van verpleegtechnische vaardigheden georganiseerd. De volgende bijscholingen werden door medewerkers van de medium care aan het Opleidingscentrum gevolgd; - Cursus neurologie en neurochirurgie - Cursus ethische dilemma`s - Cursus ongevals chirurgie - Cursus omgaan met agressie - Cursus vaatchirurgie 21

Medio april 2002 zal de medium care opleiding van start gaan. De medium care opleiding duurt een half jaar en er wordt stage gelopen op de CCU, IC en anesthesie. Ieder jaar zijn er acht opleidingsplaatsen beschikbaar. Deze medium care opleiding sluit goed aan bij het gewenste kennis en vaardigheid niveau van de verpleegkundigen. Organisatie Gedurende het jaar 2001 heeft de medium care, afgezien van het tekort aan verpleegkundigen waardoor niet alle bedden operationeel konden zijn, goed gefunctioneerd. De samenwerking tussen verpleegkundigen onderling en medici en verpleegkundigen verliep goed. De kwaliteit van zorg stond op een hoog peil mede gezien de continue aandacht die er was voor scholing. Het roulatie schema van verpleegkundigen van de diverse afdelingen wordt gestopt en de verpleegkundigen werken van die datum in vast dienstverband op de medium care. Gezien de nauwe samenwerking met de afdeling ICV is er medio 2001 een notitie geschreven met betrekking tot de organisatorische inbedding van de MC in de afdeling ICV. Medio 2002 moet hieromtrent meer duidelijkheid zijn. 3.5. Verslag verpleegsector polikliniek De polikliniek neurochirurgie maakt deel uit van een gecombineerde poliklinische werkeenheid, te weten: neurologie, neurochirurgie, psychiatrisch consultatieve dienst en geriatrie. De toegangstijd voor nieuwe patiënten bedroeg twee à drie weken. Door de invoering van poliklinische CTS ok’s is de wachtlijst voor deze groep patiënten aanmerkelijk verkort. FTE’s De formatie van de polikliniek is berekend op de totale productie van de werkeenheid en bestaat uit: hoofd werkeenheid: E.A. van Egmond-van Zanten 1.00 fte leidinggevende medische administratie: H. Ridder 1.00 fte verpleegkundige post: vier verpleegkundigen 2.95 fte administratiepost: vijf mampk’s 4.05 fte medische correspondentie: twee medewerkers 1.43 fte Ontwikkelingen polikliniek in 2001 Neuro-oncologie Maandags wordt er gezamenlijk spreekuur gehouden voor de neuro-oncologisch patiëntengroep met twee neurologen, één neurochirurg en één radioloog. Het plan bestaat om nog een oncoloog aan het spreekuur toe te voegen. Digitalisering In de spreekkamers van de neurochirurgen zijn personal computers geplaatst om ter plekke bij de werkstations van de diagnostiek afdelingen (MRI, CT-scans en röntgen) het aangevraagde materiaal te bekijken. Er is een werkgroep aangesteld binnen de polikliniek die er in het jaar 2002 verder vorm aan zal geven. 3.6. Verslag OK-complex AVB Personeel In november 2000 heeft de Raad van Bestuur een opdracht verstrekt aan een extern adviesbureau om een probleemanalyse uit te voeren met betrekking tot het functioneren van het OK complex. Deze probleemanalyse leidde tot een aantal conclusies op grond waarvan de Raad van Bestuur heeft besloten tot het laten vervallen van een aantal leidinggevende functies. De operationele leiding is verstrekt aan een manager a.i. Het MTAOZ heeft in oktober 2001 de definitieve versie van de “notitie OK complex” aangeboden aan de Raad van Bestuur. 22

Symposia bezoeken en cursussen Congres Harrowgate: mw. Kroes en mw Van Kan. Future surgery : mw. Kroes. Cursus neurochirurgie voor operatie-assistenten te Nijmegen: mw. Vedder en dhr. Meeuwissen Nieuwe ontwikkelingen Neuro trauma protocol Aan het einde van het jaar is het neurotrauma protocol van kracht geworden. Dit houdt in dat er voor wat betreft de OK behalve de camino-drukmeter ook de microdialyse catheter en de pB O2 meter ingebracht kunnen worden en dat de patiënt eventueel naar de PET toegaat voor onderzoeken. Aneurysma clips Aan de einde van het jaar is er besloten om volledig over te gaan naar titanium aneurysma clips van de Fa. Braun/Aesculap. Vervanging CUSA Er is in het afgelopen jaar een begin gemaakt met de vervanging van de CUSA. In eerste instantie zijn er een aantal offertes opgevraagd. De volgende stap is het opvoeren op de begroting van 2002. Dens Access Dit jaar is er het Dens Access systeem van de Fa. Mathys aangeschaft. Dit systeem bestaat uit gecannuleerde schroeven die ingebracht kunnen worden bij een dens fractuur die niet conservatief geneest. Produktie/budget De operatie produktie wordt voor alle snijdende specialismen in uren toebedeeld. Voor 2001 was het budget voor de afdeling neurochirurgie 2830 uur. In 2001 werden er 2276 uur (-/19,5 % ) gerealiseerd. Aantal opnamen en overdrachten daalde met 9,7 % dit was in 2000 21,4 %. Materialen budget Het materialen budget wordt per jaar en per specialisme toegekend. Soort kosten. Protheses/implantaten Instrumenten Overig

Budget 2000 € 81.600 € 77.143 € 29.496

Kosten 2000 € 147.033 € 99.011 € 45.443

Budget 2001 € 82.497 € 77.914 € 29.791

Kosten 2001 € 75.257 € 129.725 € 51.361

Totaal

€ 188.319

€ 291.487

€ 190.202

€ 256.343

23

3.7. Overige centra Evenals in de andere academische, neurochirurgische centra in Nederland zijn stafleden van uit het hoofdcentrum ook werkzaam in een aantal niet-academische ziekenhuizen, te weten Het Zaans Medisch Centrum te Zaandam (Dr. C.M.F. Dirven) en het Zuiderzee Ziekenhuis te Lelystad (Drs S.M. Peerdeman). Tijdens afwezigheid treedt Drs. J.C. Baayen op als plaatsvervanger. Het betreft in beide ziekenhuizen één dagdeel polikliniek en één dagdeel opereren. Door deze constructie is het mogelijk om patiënten met eenvoudige neurochirurgische aandoeningen dichtbij huis, op relatief korte termijn, te opereren. Eenmaal per twee weken vindt overleg plaats in ziekenhuis Amstelveen tussen de neurologen en een neurochirurg uit het VU medisch centrum (Drs. J.F. Ploegmakers). Vooralsnog wordt in Amstelveen niet geopereerd.

24

4. ONDERWIJS EN BESPREKINGEN 4.1. Weekprogramma Dagelijks: Patiëntenoverdracht: ochtendrapport om 7.45 uur en avondrapport om 16.30 uur Maandag: röntgenbespreking intensive-care neurologie neuro-endocrinologie neuro-oncowerkgroep + PA

wekelijks wekelijks wekelijks maandelijks wekelijks

08.15u 13.15u 15.30u 17.00u 16.00u

Dinsdag: traumatologie intensive-care spina bifida werkgroep boekenclub

wekelijks wekelijks maandelijks wekelijks

12.00u 13.15u 13.00u 17.00u

Woensdag röntgenbespreking intensive-care refereerlunch neuro-orthopedie complexe patiëntenbespreking

wekelijks wekelijks wekelijks wekelijks wekelijks

08.15u 13.15u 13.00u 14.00u 14.30u

Donderdag refereren alg. oncologie intensive-care kinder neuro-oncologie

wekelijks wekelijks wekelijks 2 wekelijks

08.15u 12.30u 13.15u 17.00u

Vrijdag röntgenbespreking radiochirurgie kinderneurologie intensive-care

wekelijks wekelijks wekelijks wekelijks

08.45u 09.00u 09.15u 13.15u

25

4.2. Complicatiebespreking “Een complicatie is een onbedoelde en ongewenste gebeurtenis of toestand tijdens of volgend op medisch specialistisch handelen, die voor de gezondheid van de patient zodanig nadelig is dat aanpassing van het medisch (be)handelen noodzakelijk is, dan wel dat er sprake is van onherstelbare schade.”

Complicatie registratie Neurochirurgie 2001

Overleden Technische complicatie Complicatie Ziekte gerelateerd Diagnose / Nevendiagnose fout Management fout Management fout

Diagnose / Nevendiagnose fout

Complicatie Ziekte gerelateerd

Technische complicatie

Andere discipline

2

1

2

9

Neurochirurgie

11

15

52

71

Overleden

8

4.3. Referaten Iedere woensdagmiddag, 13.00-13.30 en donderdagochtend, 08.15-08.45 wordt een referaat gehouden door een van de arts-assistenten. Dit kan een recent artikel betreffen, een bespreking van een onderdeel van hun wetenschappelijke werkzaamheden of een congresverslag. Iedere vrijdag wordt aansluitend aan de avondoverdracht een (kort) referaat gehouden door de – vertrekkende – co-assistent over een onderwerp dat hem of haar bijzonder heeft beziggehouden. 4.4. Boekenclub Aansluitend aan de avondoverdracht van dinsdag wordt gezamenlijk met de arts-assistenten een hoofdstuk van een leerboek bediscussieerd, examenvragen beantwoord of internetcasussen gemaakt.

26

4.5. Onderwijs Het nieuw curriculum voor co-assistenten brengt met zich mee dat iedere donderdag van 9.00 – 10.30 uur les wordt gegeven roulerend over de stafleden neurochirurgie en neurologie. J.C. Baayen - VUmc opleidingscentrum - Specialistische vervolgopleiding oncologie, 5 sept. 2001 - Bijscholing verpleegkundigen (special care) neurochirurgie - KLO-4 huisartsengeneeskunde - KLO filosofie en medische ethiek - Cursorisch onderwijs arts-assistenten radiologie: “neuronavigatie” - De Heel, Zaans Medisch Centrum: “neuronavigatie” W.J.R. van Ouwerkerk VUmc opleidingscentrum, IC kinderen, 10 mei Kindertrauma capitis, neurologie, 10 mei VUmc opleidingscentrum, KIN-VK, kinderneurochirurgie, 19 september Vervolgopleiding IC kinderen, Kinderneurochirurgie, 17 oktober en 14 november Hogeschool Utrecht, kinderfysiotherapie (dysraphie en OPBL), 10 en 26 november S.M. Peerdeman - Bijscholing IC volwassenen: trauma, ICP verhoging, microdialyse, 17 januari en 7 februari - Opleiding IC volwassenen: neurochirurgie, 21 – 22 mei - Opleiding operatie-assistenten: neurochirurgie, 20 november J.F. Ploegmakers ALCO- schap tutor W.P. Vandertop Profiel onderwijs neuro-oncologie, 6 juni

27

5. WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN 5.1. Wetenschappelijk onderzoek A. Neuro-traumatologie 5.1.1. ‘Intracerebral microdialysis: A new tool for neurometabolic monitoring’. Contactpersoon: Drs. S.M. Peerdeman, neurochirurg Prof. dr. A.R.J. Girbes, hoofd Intensive Care Prof. Dr. W.P. Vandertop, neurochirurg Microdialyse is gebaseerd op diffusie van stoffen uit de extracellulaire vloeistof in een catheter, die in het hersenparenchym geplaatst is. Er blijkt een duidelijke correlatie te bestaan tussen veranderingen van verschillende stoffen, gerelateerd aan het energie metabolisme, aan excitotoxiciteit of aan het ontstaan van zuurstofradicalen, en het optreden van secundaire hersenschade. Toekomstige ontwikkelingen zullen liggen op het gebied van evaluatie en validatie van de verschillende behandelingsstrategieën voor cerebrale schade met de microdialyse methode. Het huidig onderzoek vormt de basis voor een dissertatie van Drs. S.M. Peerdeman. Geplande datum: 2003 5.1.2. ’Obstetric Brachial Plexus Lesions (OBPL)’ Contactpersoon: Drs. W.J.R. van Ouwerkerk, neurochirurg Drs. J.A. van der Sluijs, kinderorthopedisch chirurg, Prof.dr. P.I.J.M. Wuisman, hoofd orthopedie, Dr. F. Nollet, revalidatie arts, Dr. F. Barkhof, neuroradioloog, Dr. A.C.J. Slooff, neurochirurg Het obstetrisch Plexus Brachialis Letsel ontstaat tijdens de bevalling door overrekking van de plexus brachialis. Bij ca. 20% is neurochirurgische reconstructie noodzakelijk. Deze multidisciplinaire behandeling is zeer arbeids- en tijdsintensief en vereist specifieke expertise, waardoor concentratie in 3 centra in Nederland heeft plaatsgevonden. Evaluatie van diagnostiek, behandeling en revalidatie is onderwerp van prospectief onderzoek. Het huidig onderzoek vormt de basis voor een dissertatie van Drs. W.J.R. van Ouwerkerk. Geplande datum: 2002-2003 5.1.3. ‘The role of inflammation and cytokines in traumatic brain injury’. Contactpersoon: Drs. H. Folkersma, arts-onderzoeker Prof. dr. F.J.H. Tilders, farmacologie, VU Prof. Dr. W.P. Vandertop, neurochirurg De pathofysiologie van cerebrale ontregeling na ernstig traumatisch hersenletsel is tot op heden nog niet opgehelderd. Cytokinen spelen een centrale rol in de communicatie tussen het centrale zenuwstelsel en de periferie. Enkele cytokinen worden gesynthetiseerd in de hersenen zelf. Deze laag-moleculaire eiwitten kunnen zowel gunstige als schadelijke effecten hebben op het algemene afweersysteem en de reparatiemechanismen in cerebro. Om de relatie te bestuderen tussen de cerebrale productie van cytokinen en traumatisch hersenletsel wordt gebruik gemaakt van intracerebrale microdialyse. Het huidig onderzoek vormt de basis voor een dissertatie van Drs. H. Folkersma. 5.1.4. ‘Vroege positron emissie tomografie bij patiënten met een ernstig traumatisch hersenletsel: een verkennende studie’. Contactpersoon: Prof. dr. W.P. Vandertop, neurochirurgie Onderzoekers: Dr. M. Schröder en Drs. S.M. Peerdeman, neurochirurgen en Drs. H. Folkersma, arts-assistent neurochirurgie Projectgroep: Prof. dr. G. J. J. Teule, Prof. dr. A.A. Lammertsma, nucleaire geneeskunde, Prof. dr. A.R.J. Girbes, Intensive Care, Prof. dr. J.J. Heijmans, neurologie, Drs. H.M.T. Christiaans, anesthesioloog 28

Severe Traumatic Brain Injury (STBI) is één van de belangrijkste doodsoorzaken bij mensen jonger dan 40 jaar. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat al in de eerste 4 uur na een ernstig traumatisch hersenletsel pathofysiologische processen optreden die bepalend zij voor het verdere beloop. Inzicht in deze processen is op dit moment gering, waardoor de huidige behandeling weinig tot niet wetenschappelijk gestaafd is, met daarbij vaak een teleurstellend resultaat. Deze pilotstudie wil met behulp van een PET-scan de relatie tussen de intracraniële druk en de cerebrale bloeddoorstroming bestuderen bij patiënten met een ‘severe traumatic brain injury’, in een zo vroeg mogelijk stadium na het trauma (< 4 uur). Met name wordt gekeken naar de vroege herkenning van episoden van cerebrale ischemie, en naar de oorzaak van de vaak gelijktijdige hoge intracraniële druk. Hierbij zal bovendien nagegaan worden wat de klinische en organisatorische belemmeringen zijn, zodat een groter onderzoek naar de waarde van deze metingen kan worden verricht. 5.1.5. ‘The role of excitatory amino acids in neuronal damage and outcome after traumatic brain injury: assessment in patients using microdialysis and (R)[11C]PK11195 Positron Emission Tomography’. Contactpersoon: Dr. B.N.M. van Berckel, arts-assistent-in-opleiding tot nucleair geneeskundige Projectgroep: Prof.dr. G.J.J. Teule, Prof.dr A.A. Lammertsma, nucleaire geneeskunde, Prof. dr. A.R.J. Girbes, Intensive Care, Prof.dr. F. Barkhof, neuroradiologie, Prof.dr. J.J. Heimans, neurologie, Dr.M. Klein, Medische Psychologie, Prof.dr. W.P. Vandertop, neurochirurgie Na een ernstige verwonding aan het hoofd komen er in de hersenen allerlei stoffen vrij die schadelijk zijn voor het hersenweefsel, o.a. glutamaat. Glutamaat komt normaal voor in de hersenen maar nooit in zulke grote hoeveelheden als na ernstig hoofdletsel. Deze studie onderzoekt de rol die overmatig glutamaat heeft voor het ontstaan van late hersenbeschadiging en voor de uiteindelijke prognose van de patiënt. De mate van schade aan de hersenen kan zichtbaar gemaakt worden middels (R)[11C]PK11195 PET, welke de activiteit van microglia cellen in beeld brengt. Deze activiteit zegt iets over de plaats en het verloop van de schade aan de hersenen. Financiering: Hersenstichting Nederland 5.1.6. ‘Interobserver variability of the Glasgow Coma Scale (GCS) score’. Contactpersoon: Prof.dr. W.P. Vandertop Onderzoekers: R.D. Stokman, J.B. Terra, medisch studenten Projectgroep: Prof.dr. A.R.J. Girbes, Dr. K.H. Polderman, Dr. R.J.M. Strack van Schijndel, Intensive Care, Dr. M.C. Visser, neurologie, Dr. S. Soedarmo, Dept. General Surgery, Cristian University Hospital, Jakarta, Indonesia Aan het constateren van zelfs kleine veranderingen in de GCS score worden vrijwel altijd forse consequenties verbonden, variërend van veranderingen in medicatie, transport voor CT-scan, tot zelfs operatief ingrijpen. Het beoordelen van de betrouwbaarheid van dit meetinstrument, en het verbeteren van deze betrouwbaarheid door gerichte scholing, kan veel winst opleveren door efficiënter gebruik van menskracht en middelen en het besparen van ‘overbodige’ medische handelingen. Dit onderzoek vindt deels plaats in Indonesia in het kader van een samenwerkingsproject gestimuleerd door de stichting MMM, deels binnen het VUmc.

29

5.1.7. ‘Efficacy and safety evaluation of a single intravenous dose of Dexanabinol in patients suffering from severe traumatic brain injury – PH-2000-1’. Contactpersoon: Drs. S.M. Peerdeman Fase III, multicenter, prospectief, dubbel-blind gerandomiseerd, placebo-gecontroleerde klinische trial in > 45 ziekenhuizen in Europa, de Verenigde Staten en Israël naar de effectiviteit van een 1-malige toediening van een synthetisch, niet psychotroop Cannabisderivaat. Financiering: Pharmos Corp., USA B. Neuro-oncologie 5.1.8. ‘Gene therapy of glioma’ Het onderzoek van de Afdeling Neurochirurgie in samenwerking met de Divisie Gentherapie van de afdeling Medische Oncologie op het gebied van gentherapie voor hersentumoren kan worden verdeeld in 4 hoofdlijnen: (1) het bestuderen van interacties tussen oncolytische virussen en conventionele therapieën (combinatie therapie), (2) het verbeteren van technieken om virussen in de tumor te brengen (delivery) en dit af te beelden (imaging) (3) het ontwikkelen van strategieën om selectief tumorcellen te infecteren (targeting), en (4) het ontwikkelen of verbeteren van tumor-specifieke CRAds. Naast maligne gliomen wordt ook aandacht besteed aan andere tumoren zoals meningiomen en medulloblastomen. Jaarlijks vinden op de afdeling ongeveer 120 van deze tumorresecties plaats waarvan de helft bruikbaar materiaal oplevert voor in vitro experimenten. Van dit materiaal worden zowel glioom celkweken als organotypische spheroiden gemaakt. Voorts worden dierexperimenten verricht met zowel subcutane als intracraniële tumoren. Project 1 Verbetering van het oncolytisch effect van CRAd’s met behulp van radiotherapie. Contactpersoon: MLM Lamfers Projectgroep: MLM Lamfers, CMF Dirven, S Iedema , B Molenaar, J Grill, VW van Beusechem, , P Sminia, B Slotman, WP Vandertop, WR Gerritsen. Ad.delta24.RGD, een conditioneel replicerend adenovirus, repliceert slechts in cellen die een mutatie bevatten in het Rb-gen, hetgeen bij alle maligne glioom cellen het geval is, en niet in normale cellen. Wij hebben aangetoond hiermee efficiënte oncolyse van een breed panel aan primaire humane glioomcellen en sferoiden te bereiken. Subcutaan en intracranieeel geimplanteerde humane xenograft gliomen bij proefdieren werden na inspuiting met deze CRAd geëradiceerd. De vraag is of toepassing van lage dosis bestraling op de tumor de hoeveelheid benodigd virus om te tumor te lyseren doet verminderen. Verminderde hoeveelheid virus zal leiden tot verminderde kans op bijwerkingen, zoals het optreden van een lokale immuunreactie en levertoxiciteit. Project 2 “Imaging en delivery van adenovirus in hersentumoren” Contactpersoon: CMF Dirven Projectgroep: MLM Lamfers, S Iedema , B Molenaar VW van Beusechem, WP Vandertop, A Geldof, WR Gerritsen, CMF Dirven. De toediening van adenovirus rechtstreeks in de hersentumor leidt tot infectie van een zeer beperkte hoeveelheid tumorcellen. De positieve hydrostatische druk in de tumor en de geringe expressie van adenovirus bindende receptoren op de glioomcellen zijn hier debet aan. Intravasculaire toediening aan hersentumoren wordt gehinderd door een intacte bloedhersen barriere. In dierexperimentele studies wordt onderzocht of opening van de bloed hersen barriere met behulp van bradykinine en mannitol een gunstig effect heeft op adenovirale infectie van de tumorcellen. Daarnaast wordt onderzocht of met behulp van de PET scan de infectie efficientie zichtbaar gemaakt kan worden. 30

Project 3 “Targeting strategieën voor adenovirus” Contactpersoon: VW van Beusechem Projectgroep: VW van Beusechem MLM Lamfers, DT Curiel, CMF Dirven WR Gerritsen. In voorgaande onderzoeken hebben wij αvβ3 en αvβ5 integrines en epidermale groei factor receptor (EGFR) geïdentificeerd als zijnde geschikte targets om adenovirus-gemedieerde gentransductie naar humane tumor cellen van primaire glioblastomen te bewerkstelligen. De technieken om adenovectoren naar EGFR te targeten zijn in huis ontwikkeld en tevens hebben wij toegang tot conditioneel replicerende adenovirussen (CRAds) die naar de integrines getarget zijn. Uit onze studies is gebleken dat EGFR- en integrine-targeting de infectie van tumorcellen verbetert en de infectie van normaal hersenweefsel vermindert. Uit pilot experimenten is gebleken dat deze tumor-specifieke infectie ook resulteert in tumorspecifieke therapeutische effecten en verminderde toxiciteit op niet-maligne weefsel van de getargete CRAds. Het organotypisch spheroid model voor primaire glioblastomen is een uiterst geschikt model gebleken voor het bestuderen van de oncolytische effecten van CRAds in een drie-dimensionale structuur. Tevens kan in spheroiden van hersenweefsel eventuele toxiciteit bestudeerd worden. Project 4 “Ontwikkeling en verbetering van CRAd’s” Contactpersoon: : VW van Beusechem Projectgroep: VW van Beusechem, MLM Lamfers, DT Curiel, CMF Dirven WR Gerritsen. Ondanks de veelbelovende resultaten van pre-klinische studies met adenovirale gentherapie, stelden de resultaten van later uitgevoerde klinische trials zeer teleur. Echter, deze onderzoeken hebben wel geleid tot een sterk verbeterd inzicht in de biologische interacties en de werking van adenovirussen. Dit heeft geresulteerd in de ontwikkeling van een nieuwe virus-gemediëerde kanker therapie: selectief replicerende adenovirussen ofwel oncolytische virussen. Deze conditioneel replicerende adenovirussen (CRAd’s) kunnnen zich slechts vermenigvuldigen in cellen die, afhankelijk van de in het virale genoom toegebrachte mutatie, een p53- of Rbmutatie bevatten (Curiel 2000). Cellen die deze mutatie niet bevatten kunnen wel geinfecteerd worden, maar replicatie van het virus kan daarin niet optreden. De replicatie van CRAds in tumorcellen met een dergelijke mutatie leidt tot lysis van de cel, het vrijkomen van de virussen in de omgeving en aldus tot penetratie van de virussen in en oncolyse van de tumor. Een van de manieren waarop het oncolytische effect van een CRAd verbeterd zou kunnen worden is door inbouw van pro-apoptotische genen in de CRAd, welke vervolgens in de tumorcel tot expressie worden gebracht. 5.1.9. ‘Magneto-encephalografische localisatie van trage golven en epileptische activiteit en de klinische toepassing daarvan bij patienten met een hersentumor en epilepsie’ Contactpersoon: J.C. Baayen J.C. Baayen A. de Jongh, J.C. de Munck, C. J. Stam, M.Puligheddu, A.M.van Cappellen van Walsum, J.J. Heimans, D.G.A. Kasteleins-Nolst Trenité, H.W. Berendse, J.J.Jonkman, W.P.Vandertop Meer dan 30% van de patienten met epilepsie ondervinden onvoldoende effect van antiepileptische medicatie. Onder bepaalde omstandigheden kan chirurgische resectie van het epileptogene gebied worden overwogen. Voor de clinicus is dan een spatiele analyse van interictale epileptische activiteit met behulp van MEG/EEG van belang. Daarbij kan mogelijk gebruik gemaakt worden van andere spontane activiteit in de MEG/EEG data van deze patienten: de abnormale delta-activiteit, ook wel Abnormal Low Frequency Magnetic Acitivity (ALFMA) genoemd. Door de betekenis van ALFMA bij de localisatie van epilepsie-gerelateerde fenomenen te bestuderen, kunnen we mogelijk het diagnostische arsenaal in de pre-chirurgische evaluatie 31

van patienten met epilepsie en een hersentumor uitbreiden. Dit kan verder inzicht verschaffen in de ontstaanswijze van epileptische fenomenen bij deze patienten. Op basis van deze kennis kan dan de chirurg mogelijk beter afwegen welke gebieden rondom de tumor in aanmerking voor resectie komen, teneinde een betere controle van de epilepsie te verkrijgen. 5.1.10. ‘Boron Neutron Capture Therapy in malignant gliomas’. Contactpersoon: W. Sauerwein Projectgroep: W. Sauerwein, D. Gabel, W.P. Vandertop, J.J. Heimans, B. Slotman Dit project is een fase-I dose-escalatie studie naar het effect van Boron Neutron Capture Therapy op nieuw diagnosed glioblastomas. Het project is gefinancierd door de EU en is een multicenter studie waarin patiënten uit Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk en Nederland kunnen worden opgenomen. Het VU medisch centrum behandelt niet alleen patiënten, maar is ook het ziekenhuis waar Nederlandse en buitenlandse patiënten verblijven gedurende hun behandeling. De bestraling vindt plaats in de Nucleair Reactor in Petten. Het derde cohort patiënten werd opgenomen en behandeld. Overig 5.1.11. ‘Magnesium and acetylsalicylic acid in subarachnoid haemorrhage (MASH)’ Contactpersoon: Prof.dr. W.P. Vandertop, neurochirurg Onderzoeker: Drs. W. M. van den Bergh, arts-onderzoeker neurochirurgie, UMC Utrecht Projectgroep: Dr.A.Algra, klin.epidemioloog, Dr.J.W.Berkelbach van der Sprenkel, neurochirurg, Prof.dr. J. van Gijn, neuroloog, Dr. G.J.E. Rinkel, neuroloog, UMC Utrecht en Prof.dr. M. Vermeulen, neuroloog, AMC Amsterdam Dit prospectief gerandomiseerd, placebo-gecontroleerde klinische multicenter onderzoek is opgezet door het UMC Utrecht in samenwerking met het AMC, en wil nagaan of toediening van magnesium en acetylsalicylzuur de kans op het optreden van secundaire ischemie vermindert bij patiënten met een subarachnoidale bloeding. 5.1.12. ‘Stereotactische radiochirurgie bij cerebrale arterioveneuze malformaties’. Contactpersoon: Prof.dr. W.P. Vandertop Onderzoeker: arts-assistent radiochirurgie Projectgroep: Dr. C.M.F. Dirven, neurochirurgie, Prof.dr. B.J. Slotman, radiotherapie, Drs. O. Meijer, radiotherapie, Dr. ir J.C.Cuijpers, radiotherapie, Prof.dr. F. Barkhof, neuroradiologie, Prof.dr. J. Castelijns, neuroradiologie, Dr. ir. Bezemer, Klin.Epidemiologie & Biostatistiek Een arterioveneuze malformatie (AVM) in de hersenen is een aangeboren bloedvatafwijking, die vaak leidt tot een hersenbloeding en/of epilepsie. Behalve middels een hersenoperatie of middels speciale cathetertechnieken waarbij afwijkende bloedvaten worden dichtgelijmd, kan ook een speciale vorm van bestraling, de zg. stereotactische radiotherapie (ook wel ‘radiochirurgie’ genoemd) worden toegepast. Het VU ziekenhuis was zeer lange tijd het enige ziekenhuis in Nederland waar deze speciale bestraling wordt aangewend. Bovenstaand onderzoek bestudeert de resultaten van de eerste 10 jaar en vormt de basis voor een dissertatie van de huidige arts-assistent radiochirurgie. 5.1.13. ‘Adolescenten met spina bifida. Een inventariserend onderzoek naar fysieke en cognitieve beperkingen, zorgverlening, maatschappelijk functioneren en welbevinden: ASPINE’. Contactpersoon: Prof.dr. W.P. Vandertop Onderzoekers: Drs. H.A. Barf, AIO- psychologie en Mw.Drs. M. Verhoef, AGIKO revalidatiegeneeskunde, UMC Utrecht/Revalidatiecentrum de Hoogstraat Utrecht

32

Projectgroep: Prof.dr. A.J.H. Prevo, revalidatiearts, Dr. M.W.M. Post, psycholoog, Dr. F.W.A. van Asbeck, revalidatiearts, Mw.dr. A. Jennekens-Schinkel, neuropsycholoog, Dr. R.H.J.M. Gooskens, kinderneuroloog, UMC Utrecht, Prof.dr. W.P. Vandertop, neurochirurg VUmc Dit multicenter onderzoek wordt uitgevoerd vanuit Utrecht en dient inzicht te geven in de prevalentie van gezondheidsproblemen bij adolescenten met spina bifida in Nederland en in mogelijke tekorten in de zorgverlening. Door probleemgebieden te inventariseren kan een inschatting worden gemaakt van de zorg die wenselijk wordt geacht en kan een discrepantie tussen de huidige zorgverlening en zorgbehoefte worden opgespoord. Financiering: Fonds Johanna Stichting Stinafo 5.1.14. ‘Anti-epileptic drugs as prophylaxis for postcraniotomy seizures. A European survey among neurosurgeons’. Contactpersoon: Drs. J.C. Baayen Projectgroep: Dr. D.P. Noske, Prof.dr. J.J. Heimans, Dr. D.G.A. Kasteleijn-Nolst Trenité, Prof.dr. W.P.Vandertop Bij patiënten met epilepsie die een craniotomie ondergaan, worden de anti-epileptica rondom en na de operatie gecontinueerd. De meeste patiënten echter, hebben in de anamnese geen epileptische verschijnselen. Of bij deze patiënten profylactisch anti-epileptica moeten worden voorgeschreven blijft onduidelijk. In de dagelijkse praktijk blijken er grote verschillen te bestaan tussen de verschillende neurochirurgische klinieken, en zelfs tussen de verschillende neurochirurgen onderling binnen één kliniek. Om tot een algemeen aanvaardbare Europese richtlijn te komen, is een overzicht van het huidige beleid van groot belang. Hiertoe hebben wij een enquête opgesteld welke in verschillende Europese landen zal worden verspreid onder neurochirurgen. Fimanciering: Sanofi-Synthelabo, France

33

5.2. Wetenschappelijke publicaties in internationaal tijdschrift (WI) Folkersma H, Mooij JJA – Follow-up of 13 patients with surgical treatment of cerebral cavernous malformations: effect on epilepsy and patient disability. Clin Neurology and Neurosurgery 103 (2001):67-71 Grill J, Beusechem van WV, Haisma HJ, Dirven CMF , Valk van der P, Pinedo HM, Curiel DT, Gerritsen WR – A combination of genetic and immunological targeting to enhance adenoviralmediated gene transfer in glioma cells. Clin Cancer Res (2001) 7:641-650 de Jongh A, de Munck JC, Baayen JC, Jonkman EJ., Heethaar RM, van Dijk BW – The localization of spontaneous brain activity: first results in patients with cerebral tumors. Clin Neurophysiology 112 (2001):378-385 Klein M, Taphoorn MJB, Heimans JJ, Van der Ploeg HM, Vandertop WP, Smit EF, Leenstra S, Tulleken CAF, Boogerd W, Belderbos JSA, Cleijne W, Aaronson NK – Neurobehavioral status and health-related quality of life in newly diagnose high-grade glioma patients. J Clin Oncol vol 19 no 20(2001):4037-4037 Kuiper EJ, Vandertop WP – (2001) Trapped third ventricle. Acta Neurochirurgica 143:116972 van Leeuwen R, Notermans NC, Vandertop WP – Risk and benefits of neurosurgical release in adults with tethered cord syndrome: outcome study with independent clinical review. J Neurosurg (Spine2) 94:205-209 (2001) Nijland EA, Wuisman PIJM, Van Royen BJ, Van Ouwerkerk WJR, Veerman AJP, Van Diest PJ, Van der Valk P – Vertebral chloroma in a 1,5 year-old boy with no evidence of leukemia. Med Ped Oncol 2001; 36:341-342 Polderman KH, Peerdeman SM, Girbes ARJ – Hypophosphatemia and hypomagnesemia induced by cooling in patients with severe head injury. J Neurosurg 94:697-705 (2001) Van der Sluis JA, Van Ouwerkerk WJR, De Gast A, Wuisman PI, Nollet F, Manoliu RA – Deformities of the shoulder in infants younger than 12 months with an obstetric lesion of the brachial plexus. J bone Joint Surg Br (2001) ;83(4) :551-555 Willems PWA, Vandertop WP, Verdaasdonk RM, van Swol CFP, Jansen GJ: Contaqct laserassisted neuroendoscopy can be performed safely using pretreated ‘black’ fibre tips: experimental data. Lasers in Surgery and Medicine, (2001) 28:324-329 Witkamp ThD, Beek FJA, Vandertop WP, Notermans NC, Gooskens RHJM, van Waes PFGM (2001): Conus medullaris: movement in normal patients and those with tethered cord. Radiology, 220:208-212 5.3. Wetenschappelijke publicaties in nationaal tijdschrift (WN) Folkersma H, Dirven CMF, Vandertop WP – De behandeling van cerebrale arterioveneuze malformaties. Ned Tijdschr Neurol 2001; 3:217-224 Kruse AJ – Chirurgie voor lumbale discusprolaps. Ned Tijdschr Neurol 2001;5-367

34

5.4. Boek/boekbijdrage inclusief congrespapers/proceedings (WB/WBC) Peerdeman SM (2001) Het schedelhersenletsel. In: Patka P, De Jong J, Haarman HJTM – Spoedeisende en rampengeneeskunde. VU Uitgeverij, Amsterdam pp 141-146 Sauerwein WA, Moss RL, Hideghéti K, Stecher-Rasmussen F, de Vries M, Paquis P, Vandertop WP, van Loenen AC, Zurlo A, Russo J. and the EORTC group (2001) Quality management for BNCT at the high flux reactor HFR Petten. BNCT: state of the art. Eds P Gabriele, SE Corno, G. Scielzo. An International Physical and Clinical Workshop, Torino, It. February 17, 2001 Schouten-van Meeteren AYN, Kaspers GJL, Moll AC, Imhof SM, Vandertop WP, van Ouwerkerk WJR, van der Valk P, Veerman AJP (2001) In vitro drug resistance in childhood brain tumors and retinoblastomas. 1st Symposium of the International Society for Chemosensitivity Testing in Oncology. 14-15 September, Homburg/Saar, D. Anti-Cancer Drugs, 12, Suppl. 4, A7-8 Vandertop WP, van Leeuwen R, Notermans NC (2001) surgery in adults with tethered cord syndrome. Outcome study with independent clinical review. XVII World Congress of Neurology, 17-22 June, London, UK. J Neurological Sciences, 187, suppl.1, S171 Vandertop WP, Dijkhuizen AC, van Proosdij R, Verdaasdonk RM (2001) Laser-assisted Neuroendoscopy. XVII World Congress of Neurology, 17-22 June, London, UK. J Neurological Sciences, 187, suppl.1, S171 Wuisman P, De Gast A, Van Royen B, Ploegmakers J, Wisselink W, Rauwerda J – Enblocresecties van tumoren van de cervicothoracale wervelkolom. Ned Tijdschr Geneesk 2001; 145 (47) 5.5. Letter to the editor (LE) Meijer OWM, Vandertop WP, Slotman BJ (2001) Stereotactische bestraling van het vestibulair schwannoom (acusticusneurinoom) Ned Tijdschr Geneesk 145;44:197 Vandertop WP, Hanlo PW, Verdaasdonk RM (2001) Cerebral infarction Neuroendodoscopic Third Ventriculostomy: Case report. Neurosurgery 48:701-702

after

Vandertop WP (2001) Familial colloid cysts of the third ventricle. Neurosurgery, 48:701-702 Polderman KH, Girbes ARJ, Peerdeman SM, Vandertop WP (2001) Hypothermia. J Neurosurgery, 94:853-858 Vandertop WP, Niekoop V, Ramos L – Spontaneous resolution of a tectal plate cyst. J Neurol (2001) 248:00 –00 Vandertop WP, van der Zwan A, Verdaasdonk RM (2001) A new device for endoscopic third ventriculostomy. Technical note. J Neurosurgery, 95:919-921 5.6. Abstracts / Overige 5.6.1. Abstracts Grill J, Lamfers MLM, Dirven CMF, Pherai DS, Kater M, van der Valk P, Vogels R, Curiel DT, van Beusechem VW, Gerritsen WR. (2001) Human primary tumor spheroids for studying adenovirus penetration and replication. ISGAA, febr 23-24, Valencia, Spain.

35

Dirven CMF, Grill J, Molenaar B, Curiel DT, Vandertop WP, Gerritsen WR, Lamfers MLM. (2001) Intracaroitid delivery of adenoviral vectors: potential side-effects of blood-brain barrier opening with bradykinin. From Gene to Cure: Gliomas. April 24-26, Amsterdam. Lamfers MLM, Grill J, Dirven CMF, Adachi Y, Yamamoto M, Curiel DT, van Beusechem VW, Gerritsen WR, Vandertop WP. (2001) 9 Application of tumor specific promotors to drive gene expression in glioma gene therapy. From Gene to Cure: Gliomas. April 24-26, Amsterdam. Pherai DS, Lamfers MLM , Dirven CMF, Kater GM, Van Beusechem VW, Leonhart A, Sminia P, Vogel R, Van der Valk P, Pinedo HM , Curiel DT, Vandertop WP, Gerritsen WR, Grill J. (2001) The contribution of human primary glioma spheroids to the study of adenovirusmediated gene therapy. From Gene to Cure: Gliomas. April 24-26, Amsterdam Grill J, Lamfers MLM, Wurdinger T, Alemany R, Vandertop WP, Gerritsen WR, Van Beusechem VW , Dirven CMF. (2001) Oncolytic adenoviruses for the treatment of human gliomas: In vitro comparison of E1B-deleted and E1A-deleted viruses with E1-positive viruses. From Gene to Cure: Gliomas. April 24-26, Amsterdam Kleynen CE, Stoter R, Tadema T, Dirven CMF, van der Valk P, Slotman BJ, Sminia P (2001) Effects of fractionated irradiation on the migration of glioblastoma multiforme spheroids; preliminary data. From Gene to Cure: Gliomas. April 24-26, Amsterdam Lamfers MLM , Grill J, Dirven CMF, Adachi Y , Yamamoto M, Curiel DT , van Beusechem VW, Vandertop WP, Gerritsen WR. (2001) Midkine and COX-2 promoters drive tumor specific transgene expression in primary glioma and meningioma spheroids. ASGT, may 25-June 2, Seattle, U.S.A Grill J, Dirven CMF, Lamfers MLM, Wurdinger T, Vogels R, Alemany R, Dmitriev I, Vandertop WP, Curiel DT, Gerritsen WR, Van Beusechem VW (2001) Replication-competent adenoviruses for the treatment of benign and malignant meningiomas: an in vitro evaluation on primary tumor cells and spheroids. ASGT, may 25-June 2, Seattle, U.S.A. Van Warmerdam J, Lamfers M, Grill J, Lafleur M, van de Berg J, Curiel D, Fueyo J, Vandertop WP, Gerritsen W, Dirven C. (2001) Combined low dose irradiation and Ad.d24 infection enhances oncolytic activity on glioma cell lines. New Treatments for brain tumors, october 17-20 2001, Parma, Italy Idema S, Lamfers MLM, Grill J, Yamamoto M, Curiel DT, van Beusechem VW, Vandertop WP, Dirven CMF, Gerritsen WR. (2001) Cox-2 promoter drives tumor specific transgene expression in primary glioma and meningioma spheroids. New Treatments for brain tumors, october 17-20 2001, Parma, Italy Aryus B, Hulsebos TJM, Leenstra S, Slotman BJ, Vandertop WP, Harder AH, Hartmann KA, Sminia P (2001) Radiation and Temozolomide sensitivity and genetic alterations in human glioma cells. Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. P2-3, p. 76. Baayen JC, Jongh A de, Munck JC de, Stam CJ, Puligheddu M, Cappellen van Walsum AM, Heimans JJ, Kasteleins-Nolst Trenité DGA, Berendse HW, Jonkman JJ, Vandertop WP (2001) Localisation of slow wave and spiking activity in patients with tumor-associated epilepsy. Presentation at the Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. S8, p. 34.

36

Dirven CMF, Grill J, Molenaar B, Curiel DT, Vandertop WP, Gerritsen WR, Lamfers MLM (2001) Intracarotid delivery of edenoviral vectors: potential side-effects of blood-brain-barrier opening with bradykinin. Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. P3-7, p. 103. Folkersma H, Robertson CS, Tilders FJH, Vandertop WP, (2001) Temporal profile of extracellular IL-1 beta and IL-6 following severe traumatic brain injury in rat using cerebral microdialysis. 3th Users Meeting Microdialysis. 18 mei, Brussel Folkersma H, Robertson CS, Tilders FJH, Vandertop WP, (2001) Expression of extracellular Interleukin (IL)-1 beta and IL-6 following severe traumatic brain injury in rat using cerebral microdialysis. Neuro Critical Care 2001. Returning from the dark side of the brain. 28-29 september, Cleveland, Ohio, USA Folkersma H, Robertson CS, Tilders FJH, Vandertop WP, (2001) Detectie van Interleukien (IL)-1 beta and IL-6 na traumatisch hersenletsel door middel van cerebrale microdialyse in de rat. SEOHS, 16 november, Nijmegen Grill J, Lamfers MLM, Wurdinger T, Alemany R, Vandertop WP, Gerritsen WR, Van Beusechem VW, Dirven CMF (2001) Oncolytic adenoviruses for the treatment of human gliomas: in vitro comparison of E1b-deleted and E1a-deleted viruses with E1-positive viruses. Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. P3-6, p. 102. J Grill, Lamfers MLM, Van Beusechem VW, Dirven CMF, Pherai DS, Kater GM, Van der Valk P, Vogels R, Vandertop WP, Pindeo HM, Curiel DT, Gerritsen WR – A relevant threedimensional model to study adenovirus penetration and replication in human tumors in vitro: the organotypic spheroid (2001) Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Sainte-Rose C (2001) A prospective multicenter shunt survival study using a flow regulating device. (The European Orbis Sigma Valve II Study) 3rd International Hydrocephalus Workshop, Kos, Greece, May 17-20, 2001. Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Sainte-Rose C (2001) A prospective multicenter shunt survival study using a flow regulating device. (The European Orbis Sigma Valve II Study) 29th Annual Meeting of The International Society for Pediatric Neurosurgery, Aalborg, Denmark, June, 29 to July, 3 2001 . Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Sainte-Rose C (2001) A prospective multicenter shunt survival study using a flow regulating device. (The European Orbis Sigma Valve II Study) 12th World Congress of Neurosurgery, Sydney, Australia, September 16-20, 2001. Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Bogeskov L, Borgesen SE, Boschert J, Chumas P, Eder H, Pople I, Serlo W, Vitzthum E, Sainte-Rose C – Treatment of hydrocephalus: prospective multicenter shunt survival study in the pediatric and adult population using a flow regulating device (The European orbis sigma valve II study) (2001) Harder AH, Vos JC, Wessel RH, Aryus B, Leenstra S, Hulsebos TJM, Stalpers L, Vandertop WP, Slotman BJ, González González D, Sminia P (2001) Molecular genetics and radiosensitivity of human malignant gliomas. Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. P2-2, p. 75.

37

Lamfers MLM, Grill J, Dirven CMF, Adachi Y, Yamamoto M, Curiel DT, van Beusechem VW, Gerritsen WR, Vandertop WP (2001) Application of tumor-specific promoters to drive gene expression in glioma gene therapy. Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. P3-8, p. 104. van Ouwerkerk WJR – Schedel- hersenletsel bij kinderen (2001) – Cursusklapper assistenten neurochirurgie Pherai DS, Lamfers MLM, Dirven CMF, Kater GM, Van Beusechem VW, Leonhart A, Sminia P, Vogel R, Van der Valk P, Pinedo HM, Curiel DT, Vandertop WP, Gerritsen WR, Grill J (2001) The contribution of human primary glioma spheroids to the study of adenovirusmediated gene therapy. Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. P3-5, p. 101. Polderman KH, Tjong Tjin Joe RN, Peerdeman SM, Girbes ARJ, Vandertop WP (2001) Behandeling van patiënten met ernstig neurotrauma door middel van hypothermie: hoopgevende resultaten. Najaarsvergadering Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen, 12 oktober, Nijmegen Sauerwein W, Hideghéty K, Paquis P, Moss R, Götz C, Heimans J, Vandertop WP, Haselsberger K, Zurlo A, de Vries M, Stecher-Rasmussen F, Wittig A, Michel J, Arlinghaus HF, van Loenen AC, Pignol JP, Courdi A, Wiestler OD, Turowski B, Zanella F, Stuschke M, Slotman BJ, Rassow J, Coderre J, Busse P, Zamenhof R, Nakagawa Y, Roth B, Liberman S (2001) Boron Neutron Capture Therapy (BNCT). Presentation at the Third International from Gene to Cure Congress. Glioma: from Gene to Cure, Amsterdam, NL, April 26-28 2001. S26, p. 95. 5.7. Voordrachten J.C. Baayen - Beeld interactieve chirurgie, refereeravond KNO regio Amsterdam, 13 feb. 2001 - MagnetoEncephalography in braintumor patients. Neuro-oncologie congres: Glioma: for Gene to Cure, Amsterdam, 26-28 april 2001 - Clinical Experience with computer Assisted Neurosurgery: How can we do in Animal Studies? Joint Meeting BelgiumCouncil for Laboratory Animal Science & Nederlandse Vereniging voor Proefdierkunde, , Antwerpen, 28 sept. 2001 - Localisatie van trage golven bij patienten met tumor-geassocieerde epilepsie. 133ste Vergadering van de Nederlandse Studieclub voor Neurochirurgie, Amsterdam, 2 nov. 2001. - met Dr.A.K. Oderwald: Heroiek en Tragiek in de Geneeskunde,. Voorlichtingsdag Faculteit der Geneeskunde Vrije Universiteit, Amsterdam, 3 november 2001 C.M.F. Dirven - 26-01-2001: De hedendaagse neurochirurgische behandeling van cerebrale aneurysmata, gastcollege voor medisch team, revalidatie centrum Heliomare, Wijk aan Zee. - 21-05-2001: Endovasculaire behandeling van cerebrale vaatafwijkingen: gastcollege voor medische staf epilepsie centrum Meer en Bosch, Heemstede. - 12-10-2001: Nieuwe ontwikkelingen in de Gentherapie: Virale Oncolyse. Voordracht wetenschappelijke najaarsvergadering Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen, KUN Nijmegen. - 09-11-2001: Maligne Gliomen: Van gentherapie naar virale therapie. Voordracht Studieclub voor neurochirurgie, VUmc Amsterdam.

38

W.J.R. van Ouwerkerk - Van Ouwerkerk WJR, Van der Sluijs JA, Nollet F, Strijers RLA, Barkhof F – Obstetric Brachial Plexus Lesions – follow up after plexus reconstruction - Schouten-van Meeteren AYN, Kaspers GJL, Imhof SM, Vandertop WP, Van Ouwerkerk WJR, Van der Valk P, Veerman AJP “In vitro drug resistance in childhood brain tumors and retinoblastomas” 1st Symposium of the International Society for Chemosensitivity testing in Oncology. 14-15 september, Homburg/Saar, Duitsland S.M. Peerdeman - “Hypomagnesemia and hypophosphatemia upon admission in patients with severe head injury” Wetenschappelijke vergadering NVVN, Amsterdam, 16 maart - “Acute beelden in de neurochirurgie” Nascholingscursus Spoedeisende en Rampengeneeskunde, Amsterdam, 31 maart - “Postoperatief Lumbosacraal Radiculair Syndroom” Symposium Fysiotherapie, Amsterdam, 7 juni - “Het schedel-hersenletsel” Symposium “Traumatologie in Flevoland in de 21e eeuw” Lelystad, 15 juni - “Neurologie en neurochirurgie” VUMC fellow onderwijsprogramma IC, Amsterdam, 26 juni - “Behandeling van patiënten met ernstig neurotrauma door middel van hypothermie: hoopgevende resultaten” NVVN, Nijmegen, 12 oktober - “Neurochirurgie” Regionaal kwaliteitsoverleg codering” Amsterdam, 30 oktober - “Cerebrale microdialyse” Nederlandse Studieclub voor Neurochirurgie, Amsterdam, 9 november W.P. Vandertop - “Tethered cord syndroom bij volwassenen” Amsterdamsche Neurologenvereniging, Amsterdam, 12 maart 2001 - Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Bogeskov L, Borgesen SE, Boschert J, Chumas P, Eder H, Pople I, Serlo W, Vizthum E, Sainte-Rosew C “Treatment of Hydrocephalus: prospective multicenter shunt survival study in the pediatric and adult population using a flow regulating device (The European orbis sigma valve II study)” 3rd International Hydrocephalus Workshop, 17-20 mei, Kos, Griekenland - Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Bogeskov L, Borgesen SE, Boschert J, Chumas P, Eder H, Pople I, Serlo W, Vizthum E, Sainte-Rosew C “A prospective multicenter shunt survival study using a flow regulating device. (The European orbis sigma valve II study)” 20th Annual meeting of the International Society for Pediatric Neurosurgery, 29 juni – 3 juli, Aalborg, Denemarken - Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Bogeskov L, Borgesen SE, Boschert J, Chumas P, Eder H, Pople I, Serlo W, Vizthum E, Sainte-Rosew C “A prospective multicenter shunt survival study using a flow regulating device. (The European orbis sigma valve II study)” 12th World Congress of Neurosurgery, 16-20 september, Sydney, Australia - Hanlo PW, Cinalli G, Vandertop WP, Faber JAJ, Bogeskov L, Borgesen SE, Boschert J, Chumas P, Eder H, Pople I, Serlo W, Vizthum E, Sainte-Rosew C “A prospective multicenter shunt survival study using a flow regulating device. (The European orbis sigma valve II study)” AANS/CNS section on Pediatric Neurological Surgery, 28 november – 1 december, New York, USA - Schouten-van Meeteren AYN, Kaspers GJL, Imhof SM, Vandertop WP, Van Ouwerkerk WJR, Van der Valk P, Veerman AJP - “In vitro drug resistance in childhood brain tumors and retinoblastomas”. 1st Symposium of the International Society for Chemosensitivity testing in Oncology, 14-15 september, Homburg/Saar, Duitsland

39

5.8. Overige wetenschappelijke activiteiten J.C. Baayen - Strategic workshop Möller Neurosurgical Microscopes, Wedel, 2 feb. 2001 C.M.F. Dirven - Lid divisie gentherapie, afd. medische oncologie Vumc - Lid werkgroep kinder neuro-oncologie Vumc W.J.R. van Ouwerkerk - Organisator Fifth European Postgraduate Course in Pediatric Neurosurgery, 30 maart – 3 april, Amsterdam/Enkhuizen - Nominatie voor editorial and review board voor Journal of Reconstructive Mircosurgery - Editorial board voor Child’s Nervous System W.P. Vandertop - Opleidingscentrum VU medisch centrum - Endoscopische derde ventriculocisternostomie; voordracht Cursorisch Onderwijs in de Radiologie, Amsterdam - Cursorisch Onderwijs in de neurochirurgie voor AGIO’s - Postacademiale Scholing Kinderfysiotherpaie van het Academie Instituut voor Fysiotherapie, Utrecht - Co-assistenten neurologie/neurochirurgie VU medisch centrum 5.9. Congresbezoek / werkbezoek J.C. Baayen - IKA vergaderingen tumorwerkgroep neuro-oncologie, Amsterdam 23 april en 1 oktober 2001 - Wetenschappelijke najaarsvergadering NVVN - Neuro-oncologie congres: Glioma: for Gene to Cure, Amsterdam, 26-28 april 2001 - Epilepsy surgery: from treatment of last resort to treatment of choice, afscheidssymposium prof. Dr. C.W.M. van Veelen, Utrecht, 23 sept. 2001 C.M.F. Dirven - METRx course on spinal endoscopic discectomy, Dr. F. Martens, february 9, VUMC, Amsterdam. - Second International Symposium on Genetic Anti Cancer Agents, february 23-24, Valencia, Spain - Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen: Seminar neuro-traumatologie, 16 maart, VUMC, Amsterdam - Voorjaars vergadering Nederlandse Vereniging voor Gentherapie, 23 maart, Utrecht - Fifth European course in pediatric neurosurgery (third part), Amsterdam march 30- april 3. - Third International from Gene to Cure Congress, April 26-28, VUmc, Amsterdam. - Studieclub voor neurochirurgie, 132e bijeenkomst, 6 april 2001 te Zwolle. - Bezoek dept. of Neuro-Oncology MD Anderson Cancer Cener, The University of Texas. Houston, Texas, U.S.A.. , 5 en 6 juni 2001. (uitwisseling onderzoeks gegevens m.b.t. gentherapie voor maligne hersentumoren, opzetten gezamelijke klinische trial). - Bezoek Gene Therapy Center, Division of Human Gene Therapy, University of Alabama at Birmingham, Birmingham, Alabama, U.S.A., 7 en 8 juni 2001. (Up-date m.b.t. onderzoek op het gebied van gentherapie bij maligne hersentumoren). - LINC course, neuroendovascular techniques by Prof J Moret, 7-9 oktober 2001,Parijs. - International Symposium New Treatments for Brain Tumors: Gene Therapy and Neural Stem Cells. October 17-20, Parma, Italië. - Studieclub voor Neurochirurgie, 133e vergadering, 9 november 2001, Amsterdam 40

W.J.R. van Ouwerkerk - Werkbezoek Landes Kinderklinik en Wagner Jaurich Krankenhaus/Landes Nervenklinik Ober-Österreich: beoordelen en selecteren voor OK van volwassenen en kinderen met OPBL, traumatisch plexus letsel, scalenus anterior syndroom en halsrib met plexus compressie, december 2001, Linz, Oostenrijk S.M. Peerdeman - METRx course, 9 februari, Amsterdam - Wetenschappelijke vergadering NVVN, 16 maart, Amsterdam - Nascholingscursus Spoedeisende en Rampengeneeskunde, 31 maart, Amsterdam - ESPN, 5th European Post Graduate Course, 31 maart – 3 april, Enkhuizen - Themadagen van Stichting Kwaliteitsbevordering Neurochirurgie, 19-20 april, Garderen - Symposium Fysiotherapie, Postoperatief Lumbosacraal Radiculair Syndroom, 7 juni, Amsterdam - Symposium “Traumatologie in Flevoland van de 21e eeuw, 15 juni, Lelystad - NVVN wetenschappelijke vergadering, 12 oktober, Nijmegen J.F. Ploegmakers - OR scholingsdagen management, 14-15 maart - NVVN – voorjaarsvergadering, 14-16 maart - Jaarvergadering orthopedie, 17-18 mei - NOV, 19 oktober, Nijmegen - Congres wervelfracturen, 16-17 november, Brussel - Sectie Spinale Chirurgie Braun Medical, 30 november, Oss - Acromed-vergadering, 13 december, Hoofddorp W.P. Vandertop - Tethered Cord Syndroom bij volwassenen. Amsterdamsche Neurologen Vereniging, 12 maart, Amsterdam - Seminar ‘Neurotraumatologie’- Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen, VU MC, 16 maart, Amsterdam - Studieclub voor Neurochirurgie.132e bijeenkomst, 6 april, Zwolle - Themadag ‘Geïnstrumenteerde lumbale wervelkolomchirurgie’- Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen, 20 april, Garderen - Useful neurological tips: head injury. Breakfast seminar with D. Bates (UK). XVII World Congress of Neurology, 16-22 June 2001, London, UK - Wetenschappelijke Najaarsvergadering Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen. Canisius Ziekenhuis, 12 oktober, Nijmegen - Studieclub voor Neurochirurgie. 132e bijeenkomst, VU medisch centrum, 9 november, Amsterdam 5.10. Lidmaatschappen - commissies J.C. Baayen - Voorzitter IKA tumorwerkgroep neuro-oncologie - (Mede-)organisator researchgroep neuro-oncologie VU Ziekenhuis - (Mede-)organisator hersentumor werkgroep VU - Lid werkgroep radiochirurgie - Datamanager neurochirurgie - Datamanager NVvN - Lid werkgroep Ontstollingsbeleid - Buitengewoon staflid De Heel, Zaans medisch centrum - Waarnemend neurochirurg Zuiderzeeziekenhuis Lelystad - ‘0’-aanstelling bij het Universitair Medisch Centrum Utrecht in het kader van de epilepsiechirurgie 41

C.M.F. Dirven - Lid Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen (NVVN), tevens van de sectie voor kinderneurochirurgie - Lid wetenschappelijke commissie NVVN en accreditatiecommissie - Lid Congres of Neurological Surgeons - Lid European Association of Neuro-Oncology - Lid werkgroep COIL - Lid Nederlandse Vereniging voor Gentherapie (NVGT) - Lid van de studieclub voor neurochirurgie W.J.R. van Ouwerkerk - secretaris Sectie Kinderneurochirurgie van de NVvN (tot september 2000) - lid Scientific Committee European Society for Pediatric Neurosurgery (ESPN) - lid Spina Bifida team – VUmc - coördinator Plexus Brachialis werkgroep - VUmc - lid werkgroep Kinderhersentumoren – Vumc - lid werkgroep Ontwikkeling Kinderchirurgisch Centrum - VUmc S.M. Peerdeman - lid dagelijks bestuur stafconvent VUmc - voorzitter commissie infrastructuur en bouw van het stafconvent VUmc - lid werkgroepen m.b.t. de nieuwbouw als vertegenwoordiger stafconvent VUmc - neuro-intensivist - lid van de GIC J.F. Ploegmakers - Lid OR VU ziekenhuis - Lid Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen - NOV werkgroep wervelkolom W.P. Vandertop - Lid Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen - Lid Nederlandse Studieclub voor Neurochirurgie - Lid Sectie Kinderneurochirurgie NVvN - Lid Society for Research into Spina Bifida and Hydrocephalus - Lid Stichting Samenwerkende Spina Bifida Werkgroepen in Nederland - Lid The International Society for Pediatric Neurosurgery - Lid European Association of Neuro-Oncology (EANO) - Lid International Neurotrauma Society - Lid Congress of Neurological Surgeons (CNS) - Vice-voorzitter Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen - Lid Hoofdredactieraad Nederlands Tijdschrift voor Neurologie - Gast referent Journal of Neurology - Gast referent Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde - Gast referent Nederlands Tijdschrift voor Intensive Care - Gast referent Nederlandse Hartstichting - Gast referent Nederlandse Hersenstichting - Lid Stafconvent VU ziekenhuis Wetenschappelijke interessegebieden Afdeling Neurochirurgie Het wetenschappelijk onderzoek van de afdeling Neurochirurgie van het VU medisch centrum concentreert zich binnen de neuro-traumatologie en de neuro-oncologie. Het onderzoek van de neuro-oncologie is ingebed in het Onderzoeksinstituut Oncologie van de Vrije Universiteit (OOVU). Het onderzoek van de neurotraumatologie zal waarschijnlijk ingebed kunnen worden in het Interuniversitair Onderzoeksinstituut Neurowetenschappen. Zie verder hoofdstuk 5, Wetenschappelijke activiteiten. 42

6.

SPECIALISTENOPLEIDING

6.1. MSRC- evaluatie De geplande visitatie door het Concilium Neurochirurgicum werd verzet naar 5 april 2002 6.2. Laboratoriumfaciliteiten Ten behoeve van de arts-assistenten in opleiding tot neurochirurg, zijn faciliteiten gecreëerd op het Klinisch Dieren Laboratorium om microchirurgische technieken te trainen middels oefenen van vaatanastomosen op ratten. Tevens zijn alle faciliteiten voorhanden op de Anatomie om chirurgische anatomie en neurochirurgische benaderingstechnieken op human kadavers te bestuderen. Hiertoe is een afgeschreven, maar zeer goed functionerende operatiemicroscoop overgeplaatst van de operatiekamer van het VUmc naar het Anatomisch Laboratorium. Door veranderde wetgeving werd het noodzakelijk een protocol in te dienen bij de Dier Ethische Commissie ter goedkeuring van de experimenten op ratten waarbij arts-assistenten microchirurgische handvaardigheid kunnen opdoen. 6.3. Bibliotheek De afdelingsbibliotheek is voor een deel overgedragen aan de centrale medische bibliotheek op de polikliniek. In samenwerking met de afdeling neurologie, is voor eigen gebruik apart budget gereserveerd om de meest gangbare neurochirurgische en neurologische tijdschriften dicht bij de hand te houden. Belangrijke handboeken en monografieën worden zelf aangeschaft en vernieuwd.

43

7.

VERSLAG BUREAU CLUSTERBUREAU

7.1. Clusterbureau algemeen Het VU medisch centrum is per 1 januari 2001 ontstaan uit de fusie van het academisch ziekenhuis en de faculteit der geneeskunde van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Samenhangend met de fusie is een reorganisatietraject in gang gezet, dat gekenmerkt wordt door decentralisatie. Het VU medisch centrum kent behalve enkele (centrale) stafdiensten zes clusters. In de tweede fase van het project “VU medisch centrum kiest koers” is aan afdelingen en clusters gevraagd afdelings- en clusterplannen te maken. Deze vormen de basis voor het concrete instellingsbeleid dat dan wordt opgesteld. Per cluster is een ondersteunend bureau ingesteld; dit clusterbureau ondersteund de afdelingen op het gebied van zorg, bedrijfsvoering en personeels zaken. 7.2.

Productie en besteding van middelen 2001

Activiteiten

jaarplan (herzien)

Opnamen Verpleegdagen Dagopnamen Eerste polibezoek (EPB) Totaal in patiënten eenh. art. 2 verrichtingen Totaal gewogen productie

Plan t/m december

beleidsregel mutaties Realisatie OverGewogen Afwijking /ondert/m schrijding correctie in % december

800 8.460 80 900

800 8.460 80 900

741 6.536 70 736 11.749

-59 -1.924 -10 -162 -164 -1.767

13.515

13.515

13.515

13.515

51.231 74.747 2.746 17.409 146.133

-7,38% -22,74% -12,50% -10,87% -18,22% -13,07%

11.749

-1.767

146.133

-13,07%

De achterblijvende productie van Neurochirurgie is het gevolg van dramatisch lage ter beschikking gestelde OK capaciteit en een tekort aan verpleegbedden door hoog ziekteverzuim en personeelstekort in de kliniek. Eind 2001 bleek de afdeling NCH, door een fout, veel te sterk gekort in OK uren. Teneinde binnen budget te blijven is de formatie bewust laag gehouden. Dit had wel tot gevolg een lagere productie op de poli. Een kritische houding t.a.v. ligduur heeft geleid tot een hogere omloopsnelheid, gemiddelde ligduur was 1,8 dag lager dan de planning. Hierdoor werd de verpleegeenheid, ondanks het historisch lage aantal bedden, geen bottleneck bij het aantal opnamen.

44

Het overzicht met de productie over de laatste 3 jaar laat nogmaals zien het effect van de te lage OK capaciteit op de overall productie.

Opnamen Overdrachten Overplaatsing Normal-care verpleegdgn. Special-care verpleegdgn. IC-verpleegdgn. Dagbehandeling Pre-operatieve opn. Eerste consulten Herhaal consulten EPB

7.3.

1999 813 105 791 6.736 680 854 98 83 944 2.274

2000 762 71 852 6.279 499 635 77 70 817 2.273 1.352

2001 742 63 609 5.603 423 511 70 77 736 2.211 1.328

Besteding van materiaal, apotheek en faciliteiten

Materieel & apotheek

Materieel Apotheek Totaal Faciliteiten

OK-zittingsuren Klinische chemie MMI Radiologie - algemeen - bijzonder Afrekening Radiologie totaal Nucleaire verrichtingen Protheses en implantaten Bloedproducten Totaal

jaarplan

Plan t/m december

Realisatie t/m december

Over-/onder- Afwijking schrijding in %

45.187

50.459

26.437

-24.022

-47,61%

45.187

50.459

26.437

-24.022

-47,61%

jaarplan (herzien) 991.401 110.269 51.731 114.353 178.336

Plan t/m december 991.401 110.269 51.731 101.353 178.336

Realisatie t/m december 797.108 61.323 40.818 64.129 190.247

Afrekening

-97.146 -24.473 -5.457

Afwijking in % -19,60% -44,39% -21,10% -36,73%

-12.657 4.084 82.497 94.483 1.627.154

4.084 82.497 45.483 1.565.154

45

3.492 75.257 41.500 1.273.875

-296 -7.240 -3.983 -151.251

-14,50% -8,78% -8,76% -18,61%

Materieel & faciliteitenkosten bleven ruim binnen budget, zelfs na de door Cluster V opgelegde bezuiniging op faciliteiten van Euro 62.000. Ook de besteding aan faciliteiten bleven ruim binnen budget en onder het lagere productiepercentage. Kliniek Neurochirurgie Materieel Apotheek

Plan Realisatie Over-/ondert/m december t/m december schrijding 99.832 62.622

84.442 43.027

-15.390 -19.595 -34.985 De kliniek bleef bij zijn bestedingen 22% onder het budget. Dit % komt overeen met de lagere productie verpleegdagen en daarmee zijn de bestedingen van de kliniek conform productie.

8. ONTWIKKELINGEN 8.1. Patiëntenzorg - In 2002 zullen in nauwe samenwerking met het UMC Utrecht de eerste patiënten in het VUmc worden geopereerd in het kader van een medicamenteus-onbehandelbare epilepsie. Hiertoe worden momenteel veel voorbereidingen getroffen om personeel bij te scholen, speciale apparatuur aan te schaffen etc. Bij uitbreiding van de OK-capaciteit in de toekomst kan een groeiscenario worden voorzien tot maximaal 50 operaties per jaar. - Door samen te werken met ziekenhuizen in de regio kunnen onze AGIO’s neurochirurgie aldaar ervaring opdoen in de minder ingewikkelde operaties. Een goedkeuringstraject hiertoe is in voorbereiding door het Centraal College Medische Specialismen. Het is de verwachting dat het hoofdcentrum zich voornamelijk zal bezighouden met de bijzondere neurochirurgische verrichtingen (zie 3.1) en dat de gewone neurochirurgie zich zal concentreren in de centra om ons heen. 8.2. Onderwijs Vernieuwingen binnen het geneeskunde curriculum heben ook gevolgen voor het neurologieneurochirurgie onderwijs. De inbreng van neurochirurgische zijde wordt geïntensiveerd en gecoördineerd vanuit de afdeling neurologie. 8.3. Wetenschap Naast lopende wetenschappelijke activiteiten, zie paragraaf 5.1, met zwaartepunten binnen de neurotraumatologie en de neuro-oncologie, wordt onderzocht of aansluiting gevonden kan worden binnen het Instituut voor Neurowetenschappen en of er voldoende draagvlak bestaat voor een extra, VU-breed zwaartepunt, ‘Bewegen’.

46

JAARVERSLAG 2001 NEUROCHIRURGIE

Recommend Documents