jaarrekening
2009 Onderlinge Verzekeringmaatschappij “SOM” U.A.
Inhoudsopgave
Blz.
Rapport Algemeen
3
Financiële positie
3
Fiscale positie
3
Verslag van de directie en de Raad van Commissarissen
4
Risicomanagement
8
Jaarrekening Grondslagen voor de financiële verslaggeving
10
Balans per 31 december 2009
12
Winst- en verliesrekening over 2009
14
Kasstroomoverzicht
16
Toelichting op de balans per 31 december 2009
17
Toelichting op de winst- en verliesrekening over 2009
23
Overige gegevens
2
Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst
26
Winstbestemming 2009
26
Accountantsverklaring
27
Personalia
29
Bijlage 1
30
Aan de leden van Onderlinge Verzekeringmaatschappij “SOM” U.A. Meerndijk 11 3454 HM DE MEERN
Algemeen Het doel van de maatschappij is, het met haar leden op onderlinge grondslag sluiten van schade- en sommenverzekeringen, overeenkomstig de Wet op het financieel toezicht. Het sluiten van deze verzekeringsovereenkomsten mag alleen plaatsvinden via bemiddeling van de leden-aandeelhouders.
Statutenwijziging Per 1 januari 2010 zijn de statuten van de maatschappij gewijzigd en is er sprake van een model van Raad van Commissarissen. Het bestuur “oude stijl” is Raad van Commissarissen geworden en de directie “oude stijl” is Raad van Bestuur geworden. Wij hebben er voor gekozen om in dit rapport de naam directie te hanteren in plaats van de formele naam Raad van Bestuur.
Financiële positie De financiële positie en de ontwikkeling daarvan in het boekjaar is als volgt. (bedragen x 1.000 euro’s) 31-12-2009 Vlottende activa (exclusief bedrijfsmiddelen) Kortlopende schulden Werkkapitaal
31-12-2008
2.662
5.530
-1.572
-1.289
-------------
-------------
1.090
4.241
========
========
Hieruit blijkt dat het werkkapitaal is afgenomen met ruim € 3,1 miljoen, hetgeen onder andere veroorzaakt wordt door de geplaatste deposito’s.
Fiscale positie De over 2009 te betalen vennootschapsbelasting laat zich als volgt berekenen: Resultaat voor belastingen Fiscale afwijking afschrijving goodwill Investeringsaftrek Toevoeging egalisatiereserve 2009
1.290.572 275 -2.013 -38.469 -------------
Fiscaal belastbaar bedrag over 2009
1.250.365 ========
Vennootschapsbelasting 2009 (taxatie)
307.842 ========
3
Verslag van de directie en de Raad van Commissarissen Algemeen
voor een gemeenschappelijke uitstraling waarbij de verschillende logo’s vooralsnog in stand worden
Dit is het verslag van het 12de boekjaar van de
gehouden, maar waarbij een duidelijke “Onderlinge”
maatschappij.
uitstraling de boventoon voert.
De maatschappij is een onderlinge
Het bestuur “oude stijl” heeft in het afgelopen
verzekeringsmaatschappij op aandelenbasis, die is
boekjaar hard gewerkt aan de aanpassing van de
opgericht op 12 december 1997 en haar activiteiten
organisatie-structuur van de maatschappij. Het
heeft aangevangen op 1 januari 1998.
bestuursmodel is veranderd in een directiemodel. Dit
De maatschappij heeft per 1 januari 2009 32 leden-
betekent dat het “oude bestuur” is omgevormd naar
aandeelhouders.
een Raad van Commissarissen en de “oude directie” is omgevormd naar een Raad van Bestuur.
Het doel van de maatschappij is het met haar leden
De overwegingen die hieraan ten grondslag liggen zijn:
op onderlinge grondslag sluiten van schadever-
• efficiënter en effectiever bestuur door overgang
zekeringen en sommenverzekeringen. Het sluiten van
naar directiestructuur;
deze schadeverzekeringen en sommenverzekeringen
• betere verdeling verantwoordelijkheden;
mag uitsluitend plaatsvinden via bemiddeling van de
• bevoegdheden en aansprakelijkheid, verbetering
leden-aandeelhouders.
ledeninvloed; • optimalisering controle en toezicht.
In dit verslag is er voor gekozen om een gezamenlijk
De bevoegdheden van de genoemde instanties zijn
verslag uit te brengen namens de Directie en de Raad
geborgd in de statuten, een reglement voor de Raad
van Commissarissen van de maatschappij. Hiervoor
van Commissarissen en een reglement voor de Raad
is gekozen, omdat de huidige organisatiestructuur
van Bestuur.
(directiemodel) formeel pas per 1 januari 2010 van kracht is geworden.
Op 17 november 2009 hebben de leden, tijdens
Hiervoor was er sprake van een Bestuur volgens
een tweede algemene ledenvergadering van
bestuursmodel (hierna te noemen: bestuur “oude stijl”).
de maatschappij de voorgestelde wijzigingen goedgekeurd. De statutenwijzigingen zijn per 1 januari
Directie en Raad van Commissarissen
2010 van kracht geworden.
De directie is verantwoordelijk voor de volgende
Tijdens deze vergadering is het gehele bestuur
organisaties: S.O.M. Samenwerkende Onderlinge
“oude stijl” (7 leden) afgetreden. Zes bestuursleden
Verzekeringsmaatschappijen Coöperatie U.A.,
zijn vervolgens voorgedragen als lid van de Raad
Onderlinge Verzekeringmaatschappij “SOM”
van Commissarissen. Dit betreft de heren D.J.
U.A., Stichting SOM Verhaalsbijstand, Stichtsche
Boverhof, J.M. Kromwijk, L.J. Maijenburg, F. Ooms,
Onderlinge Brand-Herverzekering (SOBH) en
W.G.A.M. Oude Essink Nijhuis en A.J.M. Peek. Allen
Stichting OASE. (Hierna aangeduid met SSO).
zijn ter vergadering benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen. De heer D. van de Geer was
Het bestuur “oude stijl” is in het afgelopen jaar actief
ook aftredend maar niet meer herkiesbaar. Op de
geweest met doorlopende beleidszaken waaronder
eerstvolgende algemene ledenvergadering in 2010 zal
de uitvoering van het beleidsplan en de daarmee
in deze vacature worden voorzien.
samenhangende toekomst van het onderlinge
4
verzekeringsbedrijf in Nederland. De verdergaande
Vanuit de Raad van Commissarissen is een
integratie van de SSO-organisatie heeft in het
auditcommissie benoemd. Hiermee wordt invulling
afgelopen jaar vorm gekregen evenals de keuze
gegeven aan een Algemene Maatregel van Bestuur
(AMvB), welke stelt dat organisaties van openbaar
overschrijving van het aantal beschikbare aandelen.
belang, waaronder verzekeringsmaatschappijen
De toewijzing heeft plaatsgevonden overeenkomstig
zoals de SOM, over een auditcommissie dienen te
hetgeen in de statuten is bepaald.
beschikken. De heren J.M. Kromwijk en A.J.M. Peek zijn benoemd in deze auditcommissie. De taken van
De in 2008 verkregen portefeuille met
deze commissie zijn vastgelegd in een reglement.
brandverzekeringen van een Onderlinge is eind 2009 overgedragen aan een aantal onderlingen met het
In december 2009 is tijdens een vergadering van
werkgebied waarin de risico’s waren gelegen.
het Bestuur “oude stijl”(de toekomstige Raad van Commissarissen) de heer A. Noorlander per 1 januari
In 2009 is het platformoverleg maandelijks bij elkaar
2010 benoemd tot voorzitter van de Raad van
geweest. 14 onderlingen hebben hier aan deel
Bestuur. In de loop van 2010 is de benoeming van
genomen. Diverse onderwerpen zijn hier aan de orde
een tweede kandidaat voor de Raad van Bestuur
geweest waaronder samenwerking, toekomst, nieuwe
te verwachten. De voorzitter van de Raad van
beloningsmodellen, portefeuille analyse etc. Binnen
Bestuur zal tot die tijd worden bijgestaan door een
dit platformoverleg bestaat de overtuiging dat er op
Managementteam, zoals in de voorgaande jaren ook
meerdere vlakken samenwerking noodzakelijk is. In
de praktijk was.
2010 zal hieraan verdere invulling worden gegeven.
Deze jaarrekening over het boekjaar 2009 is
Voor alle medewerkers - die met klanten contact
opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de Raad
hebben - gelden al jarenlang vakbekwaamheids-
van Bestuur, wordt goedgekeurd door de Raad van
eisen. In 2009 hebben alle medewerkers die één of
Commissarissen en dient vastgesteld te worden door
meer diploma’s hebben het bijscholingsprogramma
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
gevolgd en met succes afgerond. Ook medewerkers van Onderlingen hebben de mogelijkheid gekregen
In 2009 is het aantal aandeelhouders met
om aan deze permanente educatie (PE) deel te
3 afgenomen. De Onderlinge Ouderkerk is
nemen. Ook in de komende jaren dient deze kennis
samengegaan met Onderlinge Lek & IJssel,
actief bij gehouden te worden om de behaalde
Onderlinge IJsselstroom is samengegaan met
diploma hun waarde te laten behouden.
Onderlinge “De Onze” en Onderlinge Utrecht is samengegaan met Onderlinge Haarrijn. De SOM
Herverzekering
aandelen zijn in alle gevallen in handen gebleven van de fuserende partijen.
De maatschappij heeft eind 2008 een nieuw tweejarig herverzekeringscontract gesloten dat tot ultimo
De ingekochte aandelen (135) in 2008 zijn in 2009
2010 doorloopt. Onze excess of loss contracten per
conform de richtlijnen van de statuten aangeboden
risico en per evenement hebben een looptijd van 1
aan alle leden-aandeelhouders van de SOM. De
jaar. Deze contracten hebben wij wederom kunnen
SOBH is bereid gevonden om ook 250 aandelen
verlengen tegen een kleine premieverhoging.
beschikbaar te stellen zodat in totaal 385 aandelen beschikbaar waren. Onderlingen met een belang
Resultaat
van minder dan 5% in de maatschappij hebben op deze manier de mogelijkheid gekregen om een
Het bruto premie-inkomen, dat grotendeels uit
belang van meer dan 5% te krijgen. Dit laatste in
premie voor motorrijtuigen bestaat, bedraagt over
verband met de deelnemersvrijstelling die in 2010
het boekjaar 2009 € 14.169.585 en is ten opzichte
vervalt voor aandeelhouders die minder dan 5%
van het premie-inkomen 2008 met ruim € 200.000
van het aandelenkapitaal bezitten. Er was een ruime
gestegen. De maatschappij heeft het gebudgetteerde
5
premie-inkomen gehaald. Het positieve resultaat
Voor wat betreft de solvabiliteiteisen voldoet de
van de maatschappij is toegenomen ten opzichte
SOM aan deze eisen. Het ziet ernaar uit dat binnen
van het vorige boekjaar. Deze stijging is met name
de nieuwe Solvency II richtlijn er een minimum
te danken aan het uitblijven in 2009 van een
garantiekapitaal aanwezig dient te zijn van
catastrofeschade welke wel in juni 2008 (hagelschade
€ 3.500.000. De directie is van mening dat de
van € 1.6 miljoen) is voorgevallen. Daarnaast zijn de
solvabiliteit overigens aanzienlijk hoger moet zijn dan
bedrijfslasten licht gedaald ten opzichte van 2008.
de minimumeis. Het uiteindelijke streven is om de solvabiliteit gelijk te stellen aan 100% van het bruto
De schaden eigen rekening zijn in het boekjaar
premie inkomen van de SOM.
afgenomen met 18% ten opzichte van het vorige boekjaar, als gevolg van een gunstiger
Vooruitzichten
schadeverloop. Het premie-inkomen van de maatschappij is in De schadefrequentie is in het afgelopen jaar
2009 gegroeid. Deze groei is voornamelijk gereali-
toegenomen van 8.452 meldingen in 2008 naar
seerd in de branches (particuliere) aansprakelijkheid,
8.567 meldingen in 2009. Een stijging in het aantal
rechtsbijstand en doorlopende reisverzekering. Het
schadegevallen van 1,3%.
aantal verzekerde objecten/risico’s is eveneens gegroeid met ruim 3200 polissen (ruim 5 %).
Een gevolg van het gunstige schadeverloop is dat de
De verwachting is dat de groei in zowel premie
loss ratio in 2009 uitkomt op ruim 82% (2008: 100%).
als polisaantallen zich verder zal ontwikkelen. In
Als gevolg van deze positieve schade-ontwikkeling is
de branche motorvoertuigen zal de ontwikkeling
in de jaarrekening een bedrag gereserveerd voor de
van groei mede afhangen van de (premie)
participatievergoeding van € 80.000,=, die in 2010
ontwikkelingen in de markt en de invoering van
uitgekeerd zal worden aan die onderlingen die daar
een nieuw autotarief. Een aantal autoverzeke-
conform de afspraken voor in aanmerking komen.
raars heeft premieverhogingen doorgevoerd in de afgelopen tijd. Voor ons is dat tot op heden niet nodig
De bedrijfslasten voor het boekjaar, gerelateerd aan
gebleken. Dit komt mede doordat wij niet met alle
het netto premie-inkomen, bedragen ruim 9,3%
neergaande premie-ontwikkelingen zijn meegegaan.
(2008: 9,8%). Deze bedrijfslasten zijn ongeveer gelijk
Dit beleid heeft er in ieder geval voor zorggedragen
aan de gebudgetteerde lasten en zijn nagenoeg van
dat we uit de rode cijfers zijn gebleven voor de
gelijke omvang als over 2008.
motorvoertuigtekening.
Het aantal medewerkers bedroeg in het boekjaar
Ook de automatisering en internet hebben onze
gemiddeld 15 FTE (2008: 15 FTE).
volledige aandacht, waarbij het uitgangspunt is om tot verdere efficientie van de werkzaamheden te
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders
komen en daarmee de productiestroom bij onze
heeft in de vergadering van 21 april 2009 het besluit
leden-aandeelhouders te verhogen.
genomen om het resultaat over boekjaar 2009 als volgt te verdelen: 1/3 deel van de winst na belasting
De directie is ervan overtuigd dat samenwerking
zal als dividend worden uitgekeerd (€ 325.030) en
met en tussen onderlingen absolute noodzaak is om
het restant (€ 650.061) zal worden toegevoegd
de toenemende regeldruk en de daarmee gepaard
aan de Overige reserves. Dit besluit is reeds in de
gaande kostenstijging op te kunnen vangen. Het
jaarrekening verwerkt.
belang van het lid met daaraan gekoppeld een optimale service en lokale herkenbaarheid zijn hierbij van groot belang. Een aantal onderlingen onderkent
6
dit probleem en heeft aan SSO gevraagd om een invulling te geven aan een oplossingsgerichte aanpak. SSO heeft toegezegd in 2010 een goed onderbouwd plan hiertoe op te stellen. Dit plan van aanpak zal tezamen met de inzet van werkgroep(en) - bestaande uit aangesloten onderlingen vanuit SSO en eventuele externe partijen - worden uitgewerkt. In de eerste maanden van 2010 is reeds een fors aantal schaden gemeld als gevolg van de winterse omstandigheden in deze periode. Het is nog moeilijk te zeggen wat de uiteindelijke invloed zal zijn op de totale schadecijfers van 2010. Verder verwacht de directie een aanzienlijke afname van de beleggingsresultaten als gevolg van een rentedaling in de tweede helft 2009.
Slot Graag danken wij onze leden-aandeelhouders voor hun vertrouwen en inzet voor de maatschappij in het afgelopen boekjaar. Ook bedanken we het managementteam en de medewerkers van de maatschappij voor hun inzet en toewijding. Hierdoor heeft de maatschappij naar behoren kunnen functioneren. De Meern, 8 maart 2010 De directie, A. Noorlander
Raad van Commissarissen, W.G.A.M. Oude Essink Nijhuis, voorzitter F. Ooms, vice-voorzitter D.J. Boverhof J.M. Kromwijk L.J. Maijenburg A.J.M. Peek
7
Risicomanagement
Risicomanagementvisie
direct opvraagbare renterekeningen en kortlopende deposito’s. Slechts een klein deel is belegd in
Onderlinge Verzekeringmaatschappij “SOM” U.A.
courante effecten. Daarnaast worden er voldoende
(hierna te noemen maatschappij) kent twee soorten
liquiditeiten aangehouden op basis van een prognose.
leden: ledenaandeelhouders en ledenverzekerden. De ledenaandeelhouders zijn uitsluitend Onderlinge
Marktrisico
Verzekeringsmaatschappijen die zelf de branche
Het risico als gevolg van het blootstaan aan
brand voeren en daarnaast bemiddelen voor
wijzigingen in marktprijzen van verhandelbare
simple risk variaproducten. Het doel is niet om tot
financiële instrumenten binnen een (handels)
een winstmaximalisatie te komen maar juist om
portefeuille.
de ledenverzekerden een goede prijs – kwaliteit verhouding te bieden met daarbij een hoge mate van
Het beleid omtrent beleggingen is vastgelegd in een
dienstverlening.
beleggingsstatuut. Hierbij is rekening gehouden met voldoende spreiding in de risico’s. Dit beleid heeft in
De maatschappij besteedt aandacht en zorg aan
de afgelopen twee jaar haar waarde bewezen. De
een bedrijfsbrede, uniforme en integrale beheersing
financiële crisis heeft nauwelijks invloed gehad op de
van risico’s die zijn verbonden aan de aard van de
financiële situatie van de maatschappij.
maatschappij als schadeverzekeraar. Het doel van risicomanagement betekent:
Kredietrisico
• De naleving van relevante wet- en regelgeving
Het risico dat een tegenpartij contractuele of
• Het waarborgen van de betrouwbaarheid van de IT
andere overeengekomen verplichtingen (waaronder
systemen • Het zorg dragen voor efficiënte bedrijfsprocessen
verstrekte kredieten, leningen, vorderingen, ontvangen garanties) niet nakomt al dan niet als gevolg van het aan restricties onderhevig zijn van
Om bovenstaande doelstellingen te realiseren maken
buitenlandse betalingen.
we gebruik van externe partijen en op de markt beschikbare en geaccepteerde risicomodellen.
De maatschappij heeft kredietrisico op haar aangesloten ledenverzekerden, ledenaandeelhouders,
Risicoprofiel van de maatschappij
herverzekeraars en op haar beleggingen.
Onderstaand volgt de beschrijving van de
Voor vorderingen op ledenverzekerden en
belangrijkste risico’s en de wijze waarop deze risico’s
ledenaandeelhouders zijn incassoprocedures
worden beheerst. De risico’s zijn geclassificeerd
opgesteld. Voor herverzekeraars geldt dat er
conform de Financiële Instellingen Risicoanalyse
uitsluitend wordt samengewerkt met partijen die
Methode (FIRM) van de De Nederlandsche Bank.
minimaal over een A-rating (Standard & Poor’s) beschikken.
Matchingsrisico
8
Het risico als gevolg van het niet gematcht zijn van
Verzekeringstechnische risico’s
activa en passiva (inclusief off-balanceposten) dan
Het risico dat uitkeringen (nu, dan wel in de toekomst)
wel inkomsten en uitgaven in termen van rentevoet,
niet gefinancierd kunnen worden vanuit premie- en/
rentetypische looptijden, basisvaluta, liquiditeit
of beleggingsinkomsten als gevolg van onjuiste en/of
typische looptijden en gevoeligheid voor ontwikkeling
onvolledige (technische) aannames en grondslagen bij
in prijspeil.
de ontwikkeling en premiestelling van het product.
Het matchingsrisico bij de maatschappij is laag. Het
De maatschappij beheerst deze
grootste gedeelte van de beleggingen bestaat uit
verzekeringstechnische risico’s door een adequate
systematiek van schadereservering, een solide
De maatschappij heeft zowel technische als
herverzekeringsbeleid en het evalueren van de
organisatorische maatregelen getroffen om deze
premie/schade verhoudingen.
risico’s zoveel mogelijk te beperken. Dit betreft onder andere het beveiligingsbeleid, interne procedures en
Omgevingsrisico
een calamiteitenplan. Deze maatregelen worden ook
Het risico als gevolg van buiten de instelling of
periodiek getoetst door een EDP-audit.
groep komende veranderingen op het gebied van concurrentieverhoudingen, belanghebbenden,
Integriteitrisico’s
reputatie en ondernemingsklimaat.
Het risico dat de integriteit van de instelling dan wel het financiële stelsel wordt beïnvloed als gevolg
De maatschappij volgt de marktontwikkelingen van
van niet integere, onethische gedragingen van de
de concurrentie en neemt passende maatregelen
organisatie, medewerkers dan wel van de leiding in
met betrekking tot onderhoud van de portefeuille.
het kader van weten regelgeving en maatschappelijke
Daarnaast is door de directie samen met de
en door de instelling opgestelde normen.
aangesloten leden een beleidsplan opgesteld. Dit beleidsplan voorziet in een brede dienstverlening aan
De maatschappij heeft procedures waarbij aandacht
de aangesloten leden.
is voor de beheersing van risico’s op het gebied van fraude en integriteit. Screening van alle nieuwe
Operationele risico’s
medewerkers, functiescheidingen, vier-ogen principe
Het risico samenhangend met ondoelmatige of
en gedragcodes. Daarnaast is er een compliance
onvoldoende doeltreffende procesinrichting dan wel
officer die toezicht houdt op de naleving van deze
procesuitvoering.
maatregelen. De fraudecoördinator geeft daarnaast invulling aan de beheersing van frauderisico’s.
De processen van de maatschappij zijn eenvoudig van aard. Er zijn binnen de processen voldoende
Juridisch risico
functiescheidingen en interne controles aangebracht
Het risico samenhangend wet- en regelgeving, het
om risico’s te beperken.
mogelijk bedreigd worden van haar rechtspositie, met inbegrip van de mogelijkheid dat contractuele
Uitbestedingrisico
bepalingen niet afdwingbaar of niet correct
Het risico dat de continuïteit, integriteit en/of kwaliteit
gedocumenteerd zijn.
van de aan derden uitbestede werkzaamheden dan wel door deze derden ter beschikking gestelde
De maatschappij wint bij complexe zaken advies in bij
apparatuur en personeel wordt geschaad.
externe juristen. De compliance officer ziet erop toe dat de relevante wet- en regelgeving voor nageleefd.
De voorwaarden waaronder wordt samengewerkt met derden, zijn voor de belangrijkste activiteiten vastgelegd in overeenkomsten (SLA’s). Periodiek vindt toetsing en overleg plaats met de betrokken partijen. IT-risico Het risico dat bedrijfsprocessen en informatievoorziening onvoldoende integer, niet continue of onvoldoende beveiligd worden ondersteund door IT.
9
Jaarrekening
Grondslagen voor de financiële verslaggeving
rendementsverschillen obligaties opgenomen onder de overlopende activa of passiva en gedurende de resterende looptijd van de bijbehorende beleggingen
Algemeen
geamortiseerd ten laste dan wel ten gunste van het resultaat.
De jaarrekening wordt opgesteld conform het jaarrekeningregime als bedoeld in BW 2 Titel 9,
• Deposito’s
waarin begrepen afdeling 15. Afdeling 15 behandelt
De deposito’s worden gewaardeerd tegen kostprijs of
de voorkomende posten in de jaarrekening van
lagere marktwaarde
verzekeringsmaatschappijen. Bij het opstellen van de jaarrekening is tevens rekening gehouden met
Vorderingen en overige activa
de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 605, welke
De vorderingen en overige activa worden opgenomen
richtlijnen voor verzekeringsmaatschappijen bevat.
tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van
De algemene grondslag voor de waardering van de
oninbaarheid.
activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgingsprijs. Voor zover niet
Bedrijfsmiddelen
anders vermeld, worden activa en passiva op-
De bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd op
genomen voor de nominale waarde.
aanschafwaarde verminderd met lineair berekende afschrijvingen gebaseerd op de verwachte
Waarderingsgrondslagen van activa en passiva
economische levensduur. In het jaar van investeren
Goodwill
Liquide middelen
Dit betreft geactiveerde goodwill na verwerving van
De liquide middelen staan, voor zover niet anders
de portefeuille brand en natuurevenementen. De
vermeld, ter vrije beschikking.
wordt naar tijdsgelang afgeschreven.
goodwill is bepaald op de hoogte van de gederfde premie-inkomsten over een half jaar.
Technische voorzieningen
Deze goodwill wordt in 5 jaar afgeschreven.
• Voor niet verdiende premies De voorziening voor niet verdiende premies is bepaald
Overige financiële beleggingen
naar evenredigheid van de nog niet verstreken
• Vorderingen uit andere leningen
risicotermijn over de premie eigen rekening.
De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek
• Voor schaden
van een voorziening voor het risico van oninbaarheid.
De voorziening voor te betalen schaden bestaat uit het geschatte deel van de gemelde, maar nog
• Aandelen
niet afgewikkelde schaden, vermeerderd met een
De aandelen worden gewaardeerd tegen actuele
voorziening voor schaden die nog niet zijn gemeld en
waarde. De (on)gerealiseerde koersresultaten worden
in het boekjaar zijn ontstaan (IBN(E)R). Conform het
direct in de winst- en verliesrekening verantwoord.
bestuursbeleid is de hoogte van de IBN(E)R gesteld op een maximum van 30% van de bruto schadereserve.
• Obligaties
10
De obligaties worden gewaardeerd tegen
Een forfaitaire voorziening wordt getroffen voor
aflossingswaarde. Het verschil tussen de
de toekomstige kosten van de afwikkeling van
verkrijgingsprijs en de aflossingswaarde wordt als
openstaande schaden per balansdatum.
• Voor belastingen
Grondslagen voor de resultaatbepaling
De voorziening voor latente belastingen betreft latent verschuldigde vennootschapsbelasting als gevolg van
Algemeen
tijdelijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en
Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar
fiscale waardering van de beleggingen.
waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum
De voorziening voor belastingen is opgenomen voor
zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun
de nominale waarde en berekend tegen het geldende
oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar
belastingtarief, zijnde 20%.
worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Verdiende premies eigen rekening Dit betreft de aan derden in rekening gebrachte premies, onder aftrek van uitgaande herverzekeringspremies, rekening houdend met de wijziging in de voorziening voor niet verdiende premies. Opbrengsten uit beleggingen Hieronder is opgenomen de over het boekjaar genoten interest op effecten, deposito’s en vaste termijnrekening welke zijn opgenomen tegen nominale bedragen. Schaden eigen rekening Dit betreft de aan verzekerden betaalde uitkeringen en schaden, onder aftrek van aandeel herverzekeraars, rekening houdend met de wijziging in de voorziening voor te betalen schaden. Afschrijvingen De afschrijvingen zijn gerelateerd aan de aanschafwaarde van de desbetreffende activa en worden lineair berekend, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. De afschrijvingspercentages bedragen: - Bedrijfsmiddelen 20% Vennootschapsbelasting De belasting wordt berekend over het commerciële resultaat vóór belastingen, rekening houdend met fiscale faciliteiten.
11
Balans per 31 december 2009 in euro’s, na voorstel winstbestemming
Activa
31-12-2009
31-12-2008
16.000
20.000
Immateriële vaste activa Goodwill
Beleggingen Overige financiële beleggingen Aandelen/obligaties Deposito’s
278.805
339.527
10.500.000
6.500.000
-------------
------------10.778.805
6.839.527
Vlottende activa Vorderingen Vorderingen uit directe verzekering op: - tussenpersonen
606.932
568.926
Vorderingen uit herverzekering
481.264
980.746
Vennootschapsbelasting Overige vorderingen
=
5.772
66.665
132.305
-------------
------------1.154.861
1.687.749
Overige activa Bedrijfsmiddelen Liquide middelen
67.339
79.501
1.337.855
3.645.146
-------------
------------1.405.194
3.724.647
Overlopende activa Lopende rente en huur Overige overlopende activa
132.737
162.990
36.318
33.714
-------------
Totaal
12
------------169.055
196.704
-------------
-------------
13.523.915
12.468.627
========
========
Passiva
31-12-2009
31-12-2008
Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Overige reserves
2.427.724
2.427.724
622.007
622.007
5.349.384
4.497.996
-------------
------------8.399.115
7.547.727
Technische voorzieningen Technische voorziening voor niet verdiende premies - bruto - herverzekeringsdeel
2.066.731
2.173.582
-1.560.978
-1.633.724
-------------
------------505.753
539.858
Technische voorziening voor schaden - bruto - herverzekeringsdeel
14.286.843
14.434.514
-11.297.654
-11.391.868
-------------
------------2.989.189
3.042.646
57.524
49.885
1.572.334
1.288.511
-------------
-------------
13.523.915
12.468.627
========
========
Voorzieningen Voor belastingen
Kortlopende schulden Overige schulden
Totaal
13
Winst- en verliesrekening over 2009 in euro’s
2009
2008
Technische rekening schadeverzekering Verdiende premies eigen rekening Bruto premies
14.169.585
13.966.290
Uitgaande herverzekeringspremies
-9.120.212
-8.930.447
-------------
-------------
5.049.373
5.035.843
Wijziging technische voorziening niet-verdiende premies Bruto
106.851
54.667
Aandeel herverzekeraars
-72.745
-25.399
-------------
-------------
34.106
29.268
Premies eigen rekening Opbrengsten uit beleggingen
5.083.479
5.065.111
393.018
335.036
Schaden eigen rekening Schaden bruto Aandeel herverzekeraars
8.833.113
9.173.988
-6.718.896
-7.181.317
-------------
-------------
2.114.217
1.992.671
-147.671
1.449.681
Wijziging voorziening voor te betalen schaden Schaden bruto Aandeel herverzekeraars
94.214
-1.048.425
-------------
-------------
-53.457
401.256
Schaden eigen rekening Winstdeling en kortingen
-2.060.760
-2.393.927
-80.000
=
(participatievergoeding) Bedrijfskosten Acquisitiekosten
-2.169.437
-2.137.093
-1.118.202
-1.163.521
Beheers- en personeelskosten, afschrijvingen bedrijfsmiddelen Commissie en winstdeling ontvangen van herverzekeraar
Resultaat technische rekening schadeverzekering
14
1.242.474
1.210.603
-------------
-------------2.045.165
-2.090.011
-------------
-------------
1.290.572
916.209
Resultaat technische rekening schadeverzekering
2009
2008
1.290.572
916.209
-315.481
-204.241
-------------
-------------
975.091
711.968
========
========
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat na belastingen
15
Kasstroomoverzicht in euro’s
2009 bedrag
bedrag
2008 bedrag
bedrag
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen
975.091
711.968
Aanpassingen voor: Afschrijvingen bedrijfsmiddelen Waardeveranderingen immateriële vaste activa
26.163
27.946
4.000
17.250
Mutatie voorzieningen
-79.923
364.176
Mutatie vorderingen
532.888
-1.016.234
Mutatie kortlopende schulden
283.823
321.453
27.649
45.344
Mutatie overlopende activa
-------------
Kasstroom uit operationele activiteiten
------------794.600
-240.065
-------------
-------------
1.769.691
471.903
Kasstroom uit investeringsen beleggingsactiviteiten Overige beleggingen Immateriële vaste activa Bedrijfsmiddelen Desinvesteringen
-3.939.278
703.778
=
-37.250
-14.001
-50.347
=
12.000
-------------
-------------
Kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten
-3.953.279
628.181
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Dividend Inkoop eigen aandelen Verkoop eigen aandelen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen
-325.030
-241.260
=
-188.054
201.327
=
-------------
-------------123.703
-429.314
-------------
-------------
-2.307.291
670.770
=========
========
Het verloop van de geldmiddelen is als volgt: Stand per 1 januari Mutatie boekjaar Stand per 31 december
16
3.645.146
2.974.376
-2.307.291
670.770
-------------
-------------
1.337.855
3.645.146
========
========
Toelichting op de balans per 31 december 2009 in euro’s
Activa Immateriële vaste activa 2009
2008
Goodwill Boekwaarde per 1 januari Bij: verworven goodwill boekjaar Af: duurzame waardevermindering na impairment Af: afschrijving boekjaar Boekwaarde per 31 december
20.000
=
=
37.250
=
-17.250
-4.000
=
-------------
-------------
16.000
20.000
========
========
Beleggingen 31-12-2009 31-12-2008
Boekwaarde aanvang boekjaar
Aandelen
Obligaties
Deposito’s
2009
2008
138.771
200.756
6.500.000
6.839.527
7.443.305
Storting/verminderingen
=
=
4.000.000
4.000.000
-500.000
Aflossingen/uitlotingen
=
-110.000
=
-110.000
=
Koersresultaat Boekwaarde ultimo boekjaar
49.278
=
=
49.278
-103.778
-------------
-------------
-------------
-------------
-------------
188.049
90.756
10.500.000 10.778.805
6.839.527
========= =========
========= =========
========
17
Vlottende activa 31-12-2009 31-12-2008 Overige vorderingen S.O.M. Coöperatie U.A. Stichtsche Onderlinge Brand-Herverzekering U.A. Stichting Oase Diversen
=
87.286
61.185
39.014
3.126
6.005
2.354
=
-------------
-------------
66.665
132.305
========
========
Hard- en
Vervoer-
Totaal
software
middelen
96.156
41.765
Bedrijfsmiddelen Inventaris 1 januari 2009 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
77.120
215.041
-56.986
-72.290
-6.264
-135.540
-------------
-------------
-------------
-------------
20.134
23.866
35.501
79.501
========
========
========
========
Mutaties in boekjaar Investeringen
2.440
11.561
=
14.001
Afschrijvingen
-7.234
-10.577
-8.352
-26.163
Desinvesteringen
=
=
=
=
Afschrijving desinvesteringen
=
=
=
=
-------------
-------------
-------------
-------------
-4.794
984
-8.352
-12.162
========
========
========
========
79.560
107.717
41.765
229.042
31 december 2009 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
18
-64.220
-82.867
-14.616
-161.703
-------------
-------------
-------------
-------------
15.340
24.850
27.149
67.339
========
========
========
========
31-12-2009
31-12-2008
Lopende rente en huur Overlopende rente obligaties Overlopende rente overig
1.568
5.384
131.169
157.606
-------------
-------------
132.737
162.990
========
========
2.753
3.864
Overige overlopende activa Rendementsverschillen obligaties Diversen
33.565
29.850
-------------
-------------
36.318
33.714
========
========
19
Passiva Eigen vermogen Aandelenkapitaal Het geplaatst kapitaal bedraagt 5.350 stuks aandelen met een nominale waarde van € 453,78 Overeenkomstig artikel 178c Boek 2 Titel 5 is gebruik gemaakt van de omrekening en afronding van het aandelenkapitaal in gulden naar de euro. 2009
2008
4.497.996
4.211.405
=
-188.054
201.327
=
Overige reserves Saldo per 1 januari Inkoop eigen aandelen Verkoop eigen aandelen Resultaatverdeling boekjaar Saldo per 31 december
650.061
474.645
-------------
-------------
5.349.384
4.497.996
========
========
2009
2008
7.547.727
7.261.136
Totaalresultaat Op grond van artikel 2:440a BW dient een overzicht van de samenstelling van het totaalresultaat te worden opgenomen.
Saldo per 1 januari Inkoop eigen aandelen Verkoop eigen aandelen Resultaatverdeling boekjaar Saldo per 31 december
=
-188.054
201.327
-188.054
650.061
474.645
-------------
-------------
8.399.115
7.547.727
========
========
Solvabiliteit Voor wat betreft de solvabiliteitseisen voldoet de SOM aan de huidige eisen. De thans aanwezige solvabiliteit bedraagt bijna € 8.400.000. Het ziet ernaar uit dat binnen de nieuwe Solvency II richtlijn er een minimum garantiekapitaal aanwezig dient te zijn van € 3.500.000,=. De directie is van mening dat de solvabiliteit overigens aanzienlijk hoger moet zijn dan de minimumeis. Het uiteindelijke streven is om de solvabiliteit gelijk te stellen aan 100% van de bruto premies van de SOM.
20
Voorzieningen 2009
2008
49.885
57.698
Voor belastingen Saldo per 1 januari Aanpassing latentie i.v.m. wijziging VPB tarief Mutatie boekjaar Saldo per 31 december
=
-12.445
7.639
4.632
-------------
-------------
57.524
49.885
========
========
31-12-2009
31-12-2008
Kortlopende schulden
Overige schulden Rekening courant maatschappijen
742.806
729.152
Te betalen dividend
325.030
237.323
Te betalen premie XL Belastingen, sociale premies en pensioenen Diversen
22.167
29.391
233.332
111.094
248.999
181.551
-------------
-------------
1.572.334
1.288.511
========
========
21
Niet uit de balans blijkende verplichtingen NHT Onderlinge verzekeringsmaatschappij “SOM” U.A. is lid van de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden N.V. (NHT). Hieruit vloeit voort dat Onderlinge Verzekeringmaatschappij “SOM” U.A. zich voor een bedrag van maximaal € 79.649 voor herverzekering garant heeft gesteld als gevolg van terrorismeschaden en voorzover die door de NHT ook als zodanig zijn gekwalificeerd. Huurverplichting De onderlinge Verzekeringsmaatschappij “SOM” U.A. heeft een resterende huurverplichting tot en met 2014. De huur bedraagt € 34.704 (per jaar, prijspeil 2009).
22
Toelichting op winst- en verliesrekening over boekjaar 2009 in euro’s
Verdiende premies eigen rekening 2009
2008
14.105.127
13.900.439
Bruto premies Bruto premies Poliskosten
64.458
65.851
-------------
-------------
14.169.585
13.966.290
========
========
De uitsplitsing van netto premies naar branches zijn weergegeven in bijlage 1.
Opbrengsten uit beleggingen Opbrengsten uit deposito’s
318.862
314.171
Opbrengsten uit obligaties (gerealiseerd)
5.720
9.535
Koersresultaat aandelen (ongerealiseerd)
49.278
-103.778
Overige opbrengsten uit beleggingen
18.409
114.301
749
807
-------------
-------------
393.018
335.036
========
========
Diversen
Schades Volgens artikel 2:439 lid 6 BW dient een matrix opgesteld te worden waarin wordt aangegeven op welke schadejaren de uitloop (opgenomen in de winst- en verliesrekening) betrekking heeft (conform RJ 605). Dit wordt weergegeven in de volgende matrix: Schadestatistiek (bruto) Schadejaar
Afwikkeljaar
2009
2008
1998
=
-33.625
1999
-163.892
-220.000
2001
=
38.233
2002
-100.000
-270.000
2003
-100.000
-210.000
2005
-300.000
=
2007
-161.000
=
2008
150.000
11.319.061
2009
9.360.434
=
-------------
-------------
8.685.442
10.623.669
========
========
23
Schadestatistiek (herverzekeringsdeel) Schadejaar
Afwikkeljaar
2009
2008
1998
=
30.263
1999
147.503
198.000
2001
=
-32.498
2002
85.000
229.500
2003
85.000
178.500
2006
225.000
=
2007
123.600
=
2008
-112.500
-8.833.507
2009
-7.178.285
=
-------------
-------------
-6.624.682
-8.229.742
========
========
2.169.437
2.137.093
========
========
591.747
627.819
83.709
85.036
Pensioenpremies
107.700
87.981
Opleidingskosten
5.818
15.019
Bedrijfskosten Acquisitiekosten Provisies Onderlingen
Beheers- en personeelskosten, afschrijvingen bedrijfsmiddelen Salarissen Sociale lasten
Overige personeelskosten Doorbelaste personeelskosten
22.460 -142.964
Afschrijvingskosten
30.163
27.946
Administratiekosten
185.280
187.604
Automatiseringskosten Algemene kosten
24
33.695 -147.490
63.180
69.461
164.400
183.159
-------------
-------------
1.118.202
1.163.521
========
========
Vennootschapsbelasting 2009
2008
307.842
212.054
Vennootschapsbelasting verschuldigd over het boekjaar (taxatie) Taxatieverschillen voorgaande jaren Mutatie voorziening latente belastingen
=
=
7.639
-7.813
-------------
-------------
315.481
204.241
========
========
Overige informatie Gemiddeld aantal werknemers Aantal medewerkers omgerekend naar fulltime basis
15
15
========
========
Bezoldiging bestuur “oude stijl” Op grond van de artikel 2:383c BW dient er in de jaarrekening een opgave van de bezoldiging van de bestuurders in het boekjaar opgenomen te worden. Totale bezoldiging bestuur “oude stijl” in het boekjaar: € 14.190 Honoraria externe accountant Op grond van de artikel 2:382a BW dient er in de jaarrekening een overzicht van de totale honoraria van de externe accountant, zoals genoemd in artikel 1 lid 1a en 1e Wet toezicht accountantsorganisaties, opgenomen te worden. - Honoraria onderzoek jaarrekening: € 33.915 - Andere controleopdrachten:
€ 15.369
De Meern, 8 maart 2010 Directie,
Raad van Commissarissen,
A. Noorlander
W.G.A.M. Oude Essink Nijhuis, voorzitter F. Ooms, vice-voorzitter J.M. Kromwijk L.J. Maijenburg A.J.M. Peek D.J. Boverhof
25
Overige gegevens
Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst Indien de vastgestelde winst- en verliesrekening een positief resultaat laat zien wordt dit aan de leden-aandeelhouders uitgekeerd naar evenredigheid van hun aandelen in het waarborgkapitaal, tenzij de algemene ledenvergadering op voorstel van het bestuur besluit (een deel van) het positief resultaat toe te voegen aan de algemene reserves. Een negatief resultaat zal voorzover mogelijk ten laste worden gebracht van de algemene reserves.
Winstbestemming 2009 Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 21 april 2009 is besloten dat 1/3 deel van de winst na belasting als dividend zal worden uitgekeerd (€ 325.030) en het restant (€ 650.061) zal worden toegevoegd aan de Overige reserves. Dit besluit is reeds in de jaarrekening verwerkt.
26
Accountantsverklaring
Aan: Directie en Raad van Commissarissen van
werkzaamheden is afhankelijk van de professionele
Onderlinge Verzekeringmaatschappij “SOM” U.A.
oordeelsvorming van de accountant, waaronder
te De Meern
begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude
Verklaring betreffende de jaarrekening
of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw
Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening
weer-geven in de jaarrekening van vermogen en
2009 van Onderlinge Verzekeringmaatschappij
resultaat relevante interne beheersingssysteem,
“SOM” U.A. te De Meern bestaande uit de balans per
tenein-de een verantwoorde keuze te kunnen
31 december 2009 en de winst- en verliesrekening
maken van de controlewerkzaamheden die onder
over 2009 met de toelichting gecontroleerd.
de gege-ven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over
Verantwoordelijkheid van het bestuur
de effectiviteit van het interne beheersingssysteem
Het bestuur van de Onderlinge is verantwoordelijk
van de Onderlinge. Tevens omvat een controle onder
voor het opmaken van de jaarrekening die het
meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de
vermogen en het resultaat getrouw dient weer te
toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving
geven, alsmede voor het opstellen van het jaar-
en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur
verslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek
van de Onderlinge heeft ge-maakt, alsmede een
2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder
evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen
het opmaken van en getrouw weergeven in de
controle-informatie voldoende en geschikt is als basis
jaarrekening van vermogen en resultaat, zoda-nig dat
voor ons oordeel.
deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren
27
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Onderlinge Verzekeringmaatschappij “SOM” U.A. te De Meern per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Utrecht, 8 maart 2010 BDO Audit & Assurance B.V.
namens deze,
H. Kroeze RA
28
Personalia
Raad van commissarissen Dhr. W.G.A.M. Oude Essink Nijhuis, voorzitter Dhr. F. Ooms, vice-voorzitter Dhr. D.J. Boverhof Dhr. J.M. Kromwijk Dhr. L.J. Maijenburg Dhr. A.J.M. Peek De datum van de eerste benoeming als commissaris van de maatschappij is 1 januari 2010. Tot deze data waren allen bestuurslid “oude stijl” van de maatschappij.
Directie Dhr. A. Noorlander
Leden managementteam Dhr. A. Noorlander Dhr. A.F.J.M. Smit Dhr. F.H.M. van Vrouwerff
Accountant BDO Audit & Assurance B.V., Utrecht
29
Bijlage 1
Toelichting technisch resultaat naar branche
Wettelijke
Motorrijtuigen
Algemene
aansprakelijkheid
overig
aansprakelijkheid
-------------
-------------
motorrijtuigen Bruto premies Poliskosten Provisie onderlinge ------------Nettopremies Uitgaande re-assurantiepremie
5.972.363
3.891.825
798.104
-4.479.272
-2.918.869
-598.578
75.148
36.135
4.452
Herverzekeringspremie Excess of loss Wijziging technische voorzieningen niet-verdiende premies bruto Aandeel re-assuradeur Verdiende premies eigen rekening
-56.361
-27.101
-3.339
-------------
-------------
-------------
1.511.878
981.989
200.639
========
========
========
Opbrengsten uit beleggingen
Schade-uitkeringen Aandeel re-assuradeur
3.960.917
3.960.634
655.760
-3.051.101
-2.970.476
-491.861
-104.626
-383.545
336.279
Wijziging voorziening voor te betalen schaden Aandeel re-assuradeur
Schaden eigen rekening
Technisch resultaat
30
80.026
289.967
-270.425
-------------
-------------
-------------
885.215
896.580
229.753
========
========
========
Overig
Totaal
14.169.585 64.458 2.169.437 -------------
-------------
1.273.398
11.935.690
-996.237
-8.992.956 -127.255
-8.885
106.851
14.056
-72.745
-------------
-------------
282.332
2.849.585
========
======== 393.018 ========
255.802
8.833.113
-205.458
-6.718.896
4.222
-147.671
-5.353
94.214
-------------
-------------
49.213
2.060.760
========
======== 1.181.843 ========
31
v
Meerndijk 11 | 3454 HM De Meern
