Jaarrekening 2008 provincie Overijssel. Jaarrekening Ruimte voor actie

Jaarrekening 2008 provincie Overijssel

Jaarrekening 2008 Ruimte voor actie

24 maart 2009

Colofon

Inhoudsopgave

Datum 24 maart 2009

1 1.1 1.2

Inleiding Algemeen Samenvatting programma’s

Coördinatie en productie Eenheid Middelen Eenheid Bestuurlijke Aangelegenheden, team Communicatie

Fotografie Job Boersma, Zwolle

Digitale druk Molenberg Repro, Zwolle

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

Programmaplan Inleiding Kwaliteit van de leefomgeving Impuls voor werk Mobiliteit Natuur en duurzaamheid Programma Water Programma Jeugd, Sociale infrastructuur en cultuur Daadkrachtig bestuur

17 17 19 45 59 75 97 113 129

Vormgeving meindertsma reclame, Zwolle

Adresgegevens Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 [email protected] www.overijssel.nl

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

Paragrafen Inleiding Provinciale heffingen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid

147 147 147 151 154 156 160 168 181

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10

Financiële rekening Grondslagen van waardering en resultaatsbepaling Balans Toelichting op de balans Staat van baten en lasten Toelichting op de staat van baten en lasten Single Information, Single Audit (SISA) Actiefonds Overijssel Nieuw beleid, beleidsintensiveringen en overige Incidentele baten en lastenmiddelen Investeringen Detailoverzicht baten en lasten

185 185 186 188 208 209 219 223 232 234 238

7 7 11

Jaarverslag 2008

3

4

5 5.1 5.2 5.3

Provinciale organisatie Provinciale Staten Dagelijks bestuur Ambtelijke organisatie

241 242 242 244

Accountantsverklaring

247

Bijlage A - Nieuw Beleid Bijlage B - Single Information, Single Audit (SISA) Bijlage C - Jaarverslag Kwaliteitseisen milieuhandhaving 2006 Bijlage D - Realisatie doelen/prestaties pMJP

251 259 268 287

Verklarende Woordenlijst

303


Hoofdstuk 1

Inleiding 1.1 Algemeen Bedragen x € 1 miljoen. Kengetallen (bedragen in € miljoen.)

2008

2007

Resultaat na bestemming Resultaat uit “gewone bedrijfsvoering” Eigen Vermogen

99,5 21,6 645,1

67,8 11,8 556,2

55,6 805 fte 3,51 % 45,9 jaar

54,1 795 fte 4,28 % 46,2 jaar

Personeelsgebonden kosten Feitelijke bezetting Ziekteverzuim Gemiddelde leeftijd

Het jaar 2008 heeft zich boven alles gekenmerkt door een ongekend rigoureuze omslag in het sociaal-economische klimaat in de wereld. De kredietcrisis die we bij het opstellen van de begroting 2009 nog als Amerikaans konden betitelen heeft in de tweede helft van 2008 razendsnel een wereldwijd karakter gekregen. Ook sommige provincies en gemeenten hebben daarvan direct de schadelijke gevolgen ervaren. Overijssel was daar niet bij: ons treasury beleid is crisisbestendig gebleken. De kredietcrisis werd vooral vanaf het laatste kwartaal van het jaar ook goed merkbaar in de reële economie van onze provincie en heeft belangrijke terreinen als industrie en woningbouw in Overijssel negatief beïnvloed. Ook in de eerste maanden van het nieuwe jaar worden nog steeds nieuwe onvermoede gevolgen van de economische recessie zichtbaar en is het zeker dat zij in 2009 diepe sporen in de samenleving zal trekken. De afgelopen maanden is wel gebleken dat bij het bestrijden van de gevolgen het initiatief van de overheid moet komen. Ook van de provincie mag een bijdrage worden verwacht. Wij zijn ervan overtuigd dat wij daarvoor mogelijkheden hebben. De DIA en het vervolg daarop,

het investeringsprogramma Investeren in Overijssel, waarvan u in december 2008 de kaders heeft vast gesteld, bevatten tal van infrastructurele projecten, waarvan de uitvoering veel werkgelegenheid met zich brengt. Wij zetten ons in om waar dat mogelijk is die uitvoering te versnellen, om zo in 2009 extra stimu lansen te geven aan de Overijsselse economie. En overigens, ook buiten de DIA zitten er in ons takenpakket veel activiteiten en projecten met belangrijke effecten op de regionale economie. Ook hier zullen we vanwege de uitzonderlijke omstandigheden een snelle en soepele uitvoering zo veel mogelijk bevorderen. Gezamenlijk met de andere provincies hebben wij via het IPO aan het kabinet aangegeven welke mogelijk heden de provincies hebben versneld impulsen aan de economie te geven . In de statenvergadering van 25 februari jl is daar ook over gesproken en wij hebben toen aangegeven welke mogelijkheden en financiële middelen wij hebben om de Overijsselse economie te stimuleren. Het gaat om een versnelde en geïntensiveerde inzet bij onder meer restauratie monumenten, innovatie mbt duurzame energie, energiebesparingsprogramma’s bij woningen en gebouwen, onderhoud vaarwegen en rioolafkoppelingsprojecten. Wij hebben aangekondigd u daarover op korte termijn een voorstel te doen. Een bijzondere factor bij deze situatie vormt de voorgenomen overname van energiebedrijf Essent door het Duitse RWE en daarmee de verkoop van de aandelen die in handen zijn van Nederlandse provincies en gemeenten. Hoewel de beslissende stappen in dit proces grotendeels hebben plaatsgevonden of nog moeten plaatsvinden in 2009 hebben zij in 2008 hun schaduwen al vooruit geworpen en tot de nodige maatschappelijke discussie geleid. Markant punt daarin is de veronderstelde riante vermogenspositie van de huidige aandeelhouders, in het bijzonder de betrokken provincies, na verkoop van hun aandelen. Bij het

IJssel bij Deventer

6


Jaarrekening 2008

7

Bedragen x € 1 miljoen. besteden van deze middelen kunnen zij rekenen op een kritische belangstelling uit de samenleving. De ondertoon daarvan is niet steeds positief, maar wij zien deze maatschappelijke discussie als een kans: de waardering voor de provincies als bestuurslaag zal belangrijk kunnen groeien, niet alleen in Den Haag, maar zeker ook in de publieke opinie wanneer zij laten zien dat zij aan de Essent-opbrengsten een goede en maatschappelijk breed aanvaarde bestemming weten te geven, die bovendien een stimulans vormt voor de economie en de werkgelegenheid. Wij zijn ervan overtuigd dat de provincies de daarvoor nodige zorgvuldige afweging kunnen maken. Ons college wil, natuurlijk in een goed samenspel met de staten, deze kans ten volle benutten. Ondanks de uitgebroken economische recessie hebben wij in 2008 de provinciale begroting met succes kunnen uitvoeren. Daarbij wordt het steeds duidelijker dat ook 2008 niet op zichzelf beschouwd moet worden maar veel meer als onderdeel van de vierjarige zittingsperiode waarin wij de opgave hebben het Coalitieakkoord uit te voeren. Binnen deze zittingsperiode was 2008 vooral het jaar waarin veel van de voornemens en ideeën uit het Coalitie akkoord zijn omgezet in plannen en projecten, waarin keuzen zijn gemaakt, afspraken met partners, financiering is geregeld en tijdschema’s zijn vastgelegd. De gezichtsbepalende beleidspunten uit het Coalitieakkoord hebben nagenoeg allemaal hun concrete vorm gekregen. Soms moet er nog een eindbeslissing komen van provinciale staten - zoals bijvoorbeeld bij de Omgevingsvisie. Soms heeft die inmiddels plaatsgevonden en is de uitvoering in volle gang, zoals bij het meerjarenprogramma voor het landelijke gebied, waarbij de voltooiing van de ecologische hoofdstructuur de grootste krachttoer vormt, en bij de herstructurering van bedrijventerreinen, waar een aantal aanjaagprojecten van start is gegaan. De vorderingen waarop we hierboven doelen gelden zeker ook voor de DIA-projecten, die de kern vormen van onze bestuurlijke opgave en die het hoge ambitieniveau van ons college, weerspiegelen. Naarmate ook van deze projecten de contouren scherper worden en de inhoud concreter, wordt ook duidelijk hoezeer ze onderling verschillen, in looptijd, in fasering, in bestuurlijke en maatschappelijke complexiteit, in de rol van de provincie en in financiële consequenties.

8


Voor de uitvoering zijn we niet zelden mede afhankelijk van derden. Dat is een onvermijdelijk gevolg van de regisserende rol die de provincie steeds meer inneemt en waar we ook bewust voor kiezen, in de overtuiging dat we daarmee robuustere maatschappelijke effecten kunnen behalen. De manier waarop we het al genoemde meerjarenprogramma voor het landelijk gebied uitvoeren is daarvan een duidelijk voorbeeld, maar dat geldt ook voor het innovatie beleid en in onze rol inde jeugdzorg. Bij de beoordeling van de resultaten in 2008, die verderop in dit jaarverslag gedetailleerd zijn weergegeven, is het goed met deze verschuivende rollen rekening te houden. Om te laten zien wat wij met de provinciale middelen tot stand brengen hebben wij in 2008 de projectenkaart ‘waar in Overijssel’ ontwikkeld. Met deze kaart willen wij onder andere laten zien welke projecten wij waar, met welk maatschappelijk doel en met welke middelen realiseren. Deze kaart is op 5 januari jl. via intranet gelanceerd. Daarnaast worden op de website www.watdoetjeprovincie.nl de resultaten gepresenteerd uit de Provinciemonitor. Deze monitor is ontwikkeld in opdracht van het bestuur van het Interprovinciaal Overleg (IPO). Doel is de verbetering van de zichtbaarheid van de provincies als middenbestuur. Voor diverse beleidsterreinen, waaronder Wonen en Ruimtelijke Ordening, Jeugdzorg, Water en Milieu, zijn indicatoren opgenomen. Wij hebben ons deel van de Provinciemonitor, in lijn met provinciebrede afspraken, niet meer afzonderlijk in ons jaarverslag vermeld. Het resultaat over 2008 is licht toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Het resultaat na bestemming bedraagt € 99,5 miljoen (vgl. vorig jaar € 67,8 miljoen). In dit resultaat ligt de extra uitkering van Essent besloten in verband met de afwikkeling van de verkoop van EDON (€ 77,9 miljoen). Zonder deze bijzondere post bedraagt het jaarresultaat over 2008 € 21,6 miljoen (vgl vorig jaar € 11,8 miljoen).

Bij de Perspectiefnota 2010 zullen wij voorstellen aan u doen toekomen om dit tekort aan te zuiveren en de Ontwikkelingsreserve wederom vol te storten.

Resultaat voor bestemming (bedragen in € miljoen.) Resultaat voor bestemming Mutaties reserves Resultaat na bestemming

115,5 - 16,0 99,5

Resultaatsbestemmingvoorstellen: Reguliere voorstellen Mutaties reserves Storting in de Algemene Dekkingsreserve

- 6,8 0,9 __________ 93,6

Het jaarresultaat voor bestemming bedraagt € 115,5 miljoen. Via de begroting en de begrotingswijzigingen heeft Provinciale Staten voor 2008 per saldo een onttrekking van in totaal € 26,6 miljoen geaccordeerd. In de rekening is per saldo een bedrag van € 10,6 miljoen aan reserves onttrokken, nagenoeg geheel als gevolg van lagere onttrekkingen dan geraamd1. Per saldo is er dus € 16 miljoen minder aan reserves onttrokken. Het resultaat na bestemming bedraagt daarmee € 99,5 miljoen. Bij deze jaarrekening worden aanvulllend twee voorstellen tav de mutaties in de reserve aan u voorgelegd. De twee mutaties hebben invloed op het resultaat van per saldo € 0,9 miljoen (Reserve Europese Programma’s en Ontwikkelingsreserve / Kennispark Twente). Daarnaast wordt voorgesteld om niet bestede budgetten uit 2008 voor een bedrag van € 6,8 miljoen (€ 6,5 miljoen van reguliere budgetten en € 0,3 miljoen van Actiefonds budgetten) over te hevelen naar 2009. In totaal wordt voor € 93,6 miljoen toegevoegd aan de Algemene Dekkingsreserve.

Het jaarverslag is verder als volgt opgebouwd. Het tweede deel van de inleiding bevat een samen vatting van de programma’s. In hoofdstuk 2 is het programmaverslag opgenomen, waarin per programma wordt aangegeven welke externe ontwikkelingen in 2008 hebben gespeeld die van invloed zijn geweest op ons presteren, welke resultaten in 2008 zijn bereikt, wat daarvoor gedaan is en wat de beleidsuitvoering heeft gekost. Hoofdstuk 3 bestaat uit een aantal verplichte paragrafen op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording. In deze paragrafen gaan wij o.a. in op het weerstandsvermogen, bedrijfsvoerings aspecten en de financieringssituatie. In hoofdstuk 4 is de financiële rekening plus toelichting opgenomen en ten slotte volgt in hoofdstuk 5 een overzicht van de provinciale organisatie. De resultaten van de DIA worden kort in de programmateksten benoemd. In een aparte bijlage wordt ingegaan op de inhoudelijke voortgang per project.

Gedeputeerde Staten van Overijssel

Wij zullen in de komende maanden nog een beroep doen op het resultaat dat bij deze jaarrekening in de Algemene Dekkingsreserve wordt gestort. Het gaat daarbij om nadere voorstellen rond Investeren in Overijssel, de personeelsgebonden budgetten binnen de DIA en de bestrijding van de economische recessie. Daarnaast is in de afgelopen maanden een viertal begrotingswijzigingen aan u voorgelegd in het kader van Investeren in Overijssel, 1e tranche. Deze voorstellen hebben effect gehad op de DIA en de dekking daarvan in Ontwikkelingsreserve. De stortingen in de Ontwikkelingsreserve kennen na deze wijzigingen een tekort van € 34,8 miljoen voor de benodigde bedragen voor de DIA en de bijdrage van € 80 miljoen aan het Rijk.

Jaarrekening 2008

9

1.2 Samenvatting programma’s Kwaliteit van de leefomgeving

Impuls voor werk

10


Het behouden en versterken van de kwaliteit van de leefomgeving vormt ook in 2008 een van de belangrijkste uitdagingen voor onze provincie. De ambitie van Overijssel om als een vitale samenleving tot ontplooiing te komen in een mooi landschap heeft zijn beslag gekregen en is voortgezet in verschillende plannen, producten en (gebieds) programma’s en het starten met een nieuwe wijze van werken. Voor de vormgeving van het beleid voor de kwaliteit van de leef omgeving was 2008 om verschillende redenen een belangrijk jaar. Zo zijn de nieuwe Wet ruimtelijke ordening en het onderdeel “Afdeling Grondexploitatie” op 1 juli 2008 ingevoerd. Wij hebben hiervoor ingezet op een nieuwe sturingsfilosofie “Decentraal wat kan en centraal wat moet” via de concept-Omgevingsvisie en het Wiel van Overijssel. Ruimtelijke Kwaliteit hebben wij aangestuurd via het Atelier Overijssel, de programma’s Ruimtelijke Kwaliteit en Cultuur&Ruimte, het stimuleringsprogramma Reanimatie industrieel en agrarisch erfgoed. Ook zijn er belangrijke stappen gezet in de gebiedsontwikkeling van bijvoorbeeld de IJsseldelta, de A1-zone en het Hart van Zuid. In 2008 is een concept Nota Grondbeleid opgesteld. De nota zal medio 2009 voor besluitvorming worden voorgelegd. Wonen en Stedelijke Vernieuwing is ook in 2008 gericht gebleven op het verder bij elkaar brengen van vraag en aanbod op de Overijsselse woningmarkt en het monitoren van de prestatieafspraken. Het merendeel van de prestaties voor 2008 voor de uitvoering van het provinciaal Meerjarig Programma voor het Landelijk Gebied (pMJP) zijn gerealiseerd. De directe gevolgen van de economische recessie voor projecten, programma’s en investeringen waren in 2008 binnen Overijssel nog niet merkbaar. Wij verwachten dat dit vanaf 2009 wel het geval zal zijn. In eerste instantie kan dit een vertraging opleveren in de woonproductie en effectuering van de diverse projecten en programma’s. De provincie Overijssel zet in op een duurzame versterking van de regionale economische ontwikkeling. Dit moet leiden tot meer en betere banen. De manier waarop we dat willen doen is in 2008 vastgelegd in Overijssel Werkt!, het meerjaren economisch uitvoeringsprogramma voor 2008-2011. In de programmalijn Toerisme en recreatie zijn, samen met partners de toeristische beeldverhalen verder ontwikkeld. Innovatieve toeristische ondernemers kunnen een beroep doen op een nieuwe subsidieregeling. En in het partnerschap met Saxion Hogescholen versterken we de samenwerking met onderwijs en onderzoek. Het programma Economische Innovatie zet in op het versterken van het Overijsselse bedrijfsleven. In 2008 was met name de visie Triangle is succesvol. Vanuit o.a. het IPT en het programma Nano 4 Vitality komen steeds meer goede projecten tot stand. Doel blijft dat in 2020 Oost-Nederland het kenniscentrum is voor het speerpunt nanotechnologie voor voeding en gezondheid.

Mobiliteit

In het project vitale bedrijventerreinen (herstructurering) zijn 5 aan jaagprojecten succesvol afgerond en 21 herstructureringsprojecten rechtstreeks ondersteund. Bovendien zijn de voorbereidingen getroffen voor de oprichting van een herstructureringsmaatschappij. Op het gebied van Onderwijs en arbeidsmarkt hebben de realisatie van 2 van de 3 poortwachterscentra, 5 technasia en onze bijdrage in 4 leerwerkprojecten in 4 verschillende regio in 2008 geleid tot een verhoging van de algemene arbeidsdeelname en het versterken en vergroten van de arbeidsdeelname van zwakke groepen. We verwachten dat de economische recessie in 2009 zal leiden tot versneld uitvoeren van een aantal onderwerpen waaronder econo mische innovatie en herstructurering.

Voor de N35 is overeenstemming bereikt met de minister van Verkeer en Waterstaat over de financiering van het weggedeelte Zwolle-Wijthmen, waardoor begin 2009 gestart wordt met de planstudie. Voor de N18 is de Trajectnota-MER afgerond. Over de N50 en de A1 zijn afspraken gemaakt met de minister van Verkeer en Waterstaat en is gestart met opwaardering van het knooppunt Lankhorst (A28). Voor de N340 is het Plan-MER in de afrondende fase. Diverse verkenningen en studies zijn verricht en onder andere zijn de N377 - fietsverbinding Hasselt-Lichtmis en de N855 - Steenwijk-Drentse Grens gerealiseerd. Op het gebied van beheer en onderhoud zijn 156 betonnen provinciale bruggen en viaducten onderzocht. De weggebruiker kan op de website bereikbaar.overijssel.nl een actueel overzicht raadplegen van de wegwerkzaamheden en omleidingsroutes. Langs de provinciale weg N337 tussen Deventer-Olst en Den Nul is een proef met wegdekverlichting gestart en er zijn verschillende faunavoorzieningen gerealiseerd, waaronder drie bruggen. Op het gebied van openbaar vervoer is de OV-tactiek opgesteld. Vanaf januari 2008 is in de stadsdienst Deventer een kwartiersdienst ingevoerd. Voor de Kamperlijn is een verkenning uitgevoerd om de lijn uit te voeren als een tramverbinding. De aanleg van de Hanzelijn ligt op schema, waarbij de tunnel onder het Drontermeer gereed is gekomen. De Berlijnlijn rijdt sinds december 2008 zeven maal per dag. Op het gebied van goederenvervoer zijn onder andere de netwerkanalyses Vaarwegen en Binnenhavens vastgesteld en is het kwaliteitsnetgoederenvervoer Oost-Nederland gereed gekomen. Ten aanzien van Fietsen hebben wij een Fietsplatform Overijssel opgericht om kennis te bundelen, afstemming te verbeteren en acties te versnellen. Het Raamplan fietspaden is geactualiseerd en er is een nieuw fietsbeleidsplan opgesteld. De hoogwaardige fietsverbinding Zwolle-Kampen is aangelegd.

Jaarrekening 2008

11

Natuur en duurzaamheid

water

12


Een duurzaam, schone en groene provincie. Een innovatieve en duurzame energievoorziening en het verminderen van de uitstoot van CO2 staan hoog op de agenda. De provincie speelt een rol als regisseur maar ook als medefinancier (o.a. Warmtenet Hengelo)en aanjager. In 2008 is in samenwerking met de partners aan deze provinciale ambitie een nadere uitvoering gegeven. Belangrijk moment was de start van het Energiepact Overijssel, waarin diverse projecten zijn ondergebracht met als doel de uitstoot van CO2 en het gebruik van fossiele brandstoffen te reduceren. In 2008 hebben wij 33 projecten kunnen honoreren. Ook is onder regie van de provincie een intentieverklaring Wabo opgesteld (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht), waarin de provincie, gemeenten en waterschappen de benodigde samenwerkingsvorm vormgeven. In 2008 hebben wij 385 ha ruilgrond verworven ten behoeve van realisatie van de EHS en 111 ha ingericht. Aangezien in gelijkblijvend tempo van verwerven en inrichten het realiseren van de EHS in 2018 niet mogelijk is hebben wij voor de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur in het afgelopen jaar een versnelling ingezet zodat de doelstellingen in 2018 worden behaald. Het opstellen van de Natura 2000 beheerplannen heeft echter – zoals reeds gemeld in de najaarsnota – vertraging opgelopen. Door een negatief advies van de Raad van State over het toetsingskader ammoniak worden de beheerplannen in 2009 opgesteld. De prestaties rond de Nationale Landschappen zijn vrijwel allemaal gerealiseerd, onder meer met behulp van ruim € 2 miljoen aan subsidies. Hiermee is de kwaliteit van de gebieden verbeterd. In 2008 heeft een versnelling plaatsgevonden in de realisatie van de Groen Blauwe Diensten. In de gebieden Noord Oost Twente (Nationaal Landschap), Zuid West Twente, Salland en de gemeente Steenwijkerland vinden forse investeringen in Groene en Blauwe Diensten plaats. Deze investeringen zijn opgenomen in convenanten welke begin 2009 door de gebieden zijn ondertekend. Het gaat hierbij om meerjarige afspraken over 61 ha aanleg, 152 ha herstel en 700 ha beheer van landschapelementen. Een groot deel van de doelstellingen van het programma Natuur en Duurzaamheid zijn behaald. Door externe ontwikkelingen is de realisatie van een aantal prestaties rondom Natura 2000, inrichten EHS en Programma Beheer echter achtergebleven. In 2009 worden de ambities van deze prestaties – samen met de partners – alsnog gerealiseerd. De opwarming van de aarde heeft grote invloed op het watersysteem én op de beschikbaarheid van water. Deze beïnvloeding speelt weliswaar op langere termijn, maar de gevolgen komen nu al in beeld en vragen om actie. Wij leggen prioriteit bij de bescherming tegen overstromingen, de bestrijding van de wateroverlast, het terugdringen van de verdroging en de verbetering van de waterkwaliteit. Langs de IJssel worden ingrijpende projecten voorbereid die zijn gericht op het vergroten van de veiligheid tegen overstromingen in combinatie met

het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in het rivierengebied. De maatregelen beogen een daling van waterstanden bij piekafvoeren en moeten in 2015 gereed zijn. Het provinciale waterbeleid neemt een sleutelpositie in tussen enerzijds het Europese- en het Rijksbeleid en anderzijds de uitvoering van beleid door Waterschappen en Gemeenten. Ons nieuwe provinciale Waterhuis-houdingsplan is in ontwerp opgenomen als Waterbijlage in de Omgevingsvisie Overijssel. De vaststelling van onze provinciale Waterverordening loopt parallel met de inwerkingtreding van de nieuwe Waterwet (eind 2009).

Sociale infrastructuur en cultuur

Wij koppelen ons waterbeleid waar mogelijk en waar winst te behalen is aan andere opgaven in de fysieke en culturele leefomgeving. Een voorbeeld daarvan is het programma Ruimte voor de Vecht. In dit programma gaan we onder meer de uitdaging aan om het realiseren veiligheid tegen overstromingen te verbinden met de inrichting van het gebied als open ruimte voor landbouw, natuur, recreatie, landschap en cultureel erfgoed. Wij constateren dat de voorgenomen prestaties in het programma water 2008 vrijwel geheel conform planning zijn gerealiseerd. De planning van het project Ruimte voor de Vecht is te ambitieus gebleken voor wat betreft de oplevering van het Masterplan. In november 2008 hebben wij een startdocument vastgesteld dat door alle betrokken overheden bestuurlijk is geaccoordeerd. Het start document levert het noodzakelijke draagvlak voor de vervolgfase. De vaststelling van het Masterplan, bestaande uit een visie, de uitvoeringsstrategie en de uitvoeringsagenda is gepland in juli 2009. In het jaar 2008 zijn de beleidsterreinen van jeugd, sociale infrastructuur en cultuur gekenmerkt door een mix van oud en nieuw beleid. Nieuwe Bezems (jeugd) is volop in uitvoering genomen in 2008 en de eerste resultaten zijn geboekt. De samenwerking met gemeenten rond het gemeentelijke jeugdbeleid krijgt een steeds vastere vorm en inhoud, waardoor provincie en gemeenten elkaar steeds beter aanvullen om jeugdproblematiek breed aan te pakken. Samen & Overijssel 2009-2012 heeft op het terrein van de sociale infrastructuur een duidelijke heroriëntatie laten zien op de provinciale rol. Dit heeft ertoe geleid dat een aantal beleidsterreinen en onderwerpen uit de oude beleidsnota Sociale Actie 2005-2008 niet meer terugkomt in de nieuwe provinciale doelen. Op de prioritaire terreinen sport, senioren en vrijwilligers zijn in 2008 nieuwe accenten gelegd en in uitvoering genomen. Cultuur, ook opgenomen in Samen & Overijssel 2009-2012, heeft in 2008 voor een belangrijk deel in het teken gestaan van het behoud en versterking van de culturele basisinfrastructuur. Onder andere festivals, cultuurproducties, streekcultuur en cultureel erfgoed hebben een impuls gekregen, evenals de verbinding van cultuur met ruimte en met economie. Daarnaast is de samenwerking op dit terrein met Gelderland in Landsdeel Oost-verband versterkt.

Jaarrekening 2008

13

Daadkrachtig bestuur

14


Het programma daadkrachtig bestuur bevat vier doelstellingen: Herkenbaar bestuur, Resultaat door Samenwerking, Borging Kwaliteit Openbaar Bestuur en Veilig Overijssel. In 2008 hebben wij ingezet op het vergroten van de herkenbaarheid van de provincie in haar taak en functie in het openbaar bestuur. Met dit doel voor ogen hebben wij bijgedragen aan de totstandkoming van het Bestuursakkoord Rijk-provincies. Ook door de inzet van de publiekscampagne, uitwerking van burgerparticipatie en verbetering van de dienstverlening hebben wij gewerkt aan een onze profilering. Wij menen dat op vele terreinen alleen resultaten kunnen worden bereikt door samenwerking. Dat is de kern van het concept ‘vitale coalities’. In 2008 hebben wij hieraan invulling gegeven via bijvoorbeeld het project IJsseldelta. Een nieuwe ontwikkeling is de impuls aan de samenwerking met Gelderland, die in 2008 de gezamenlijke Visie op Oost-Nederland heeft opgeleverd. Als grensprovincie hebben wij in 2008 verder inhoud gegeven aan de samenwerking met Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen. De provincie heeft een rol als het gaat om het borgen van een goed lokaal en provinciaal bestuur. Provinciale staten hebben met een motie een aanzet gegeven tot het project Kwaliteit lokaal bestuur. Wij pakken dit samen met de VNG, afdeling Overijssel in samenhang met de uitwerking van onze visie op Interbestuurlijk toezicht. Hierbij gaat het om de afspraken die de provincies gezamenlijk zullen maken over transparantie over prestaties en zelfevaluatie. De nieuwe rol van de commissaris van de Koningin op het terrein van veiligheid is in 2008 verder uitgekristalliseerd. Hij bereidt zich voor op zijn nieuwe rol in het rijkstoezicht op de veiligheidregio’s. Het actueel houden en verbeteren van de risicokaart is verder geborgd, waarbij door uitwisseling met de Duitse overheden het instrument verder toegesneden zal zijn op zijn functie.

Hoofdstuk 2

Programmaplan 2.1 Inleiding In het programmaverslag gaan we per programma in op de vraag of en in hoeverre de concrete afrekenbare beleidsinhoudelijke doelen (effecten en prestaties) zijn bereikt en wat dit heeft gekost. Wij sluiten daarbij aan bij de Programmabegroting 2008. Dit betekent dat 2008 het eerste jaar is dat de programma-indeling uit het Coalitie-akkoord &Overijssel wordt gehanteerd. De opzet binnen het programma is gelijk gebleven aan voorgaande jaren. Ieder programma start met een korte inleiding. In de paragraaf ontwikkelingen geven wij aan welke relevante actuele ontwikkelingen van invloed zijn geweest op de uitvoering van het beleid. Daarna gaan we in op het beleid: wat hebben we bereikt en wat hebben we gedaan. Ten slotte geven wij weer wat de beleidsrealisatie heeft gekost.

Het programmaverslag is gericht op de essentie van de beleidsrealisatie. Dit leidt ertoe dat sommige onderwerpen heel beknopt worden besproken. Een uitgebreider verslag cq beschrijving is opgenomen in de Productrekening die door GS in maart jl. is vastgesteld. Voor de rapportage over de DIA verwijzen wij naar de aparte bijlage die aan deze begroting is toegevoegd. In het programmaverslag worden de diverse DIAprojecten vooral in de bredere context van het programma geplaatst.

Wanneer tussen de vaststelling van de Programma begroting 2008 en deze jaarrekening wijzigingen op de begroting hebben plaatsgevonden is dit vermeld. - In het financiële deel van het programmaverslag is de vertaalslag gemaakt tussen de vastgestelde programmabegroting (primitief) en de actuele begroting (vastgestelde begroting inclusief begrotingswijzigingen). De tussenliggende begrotingswijzigingen zijn daarbij apart vermeld. - Wanneer een wijziging van indicator heeft plaatsgevonden, is de toelichting in de tekst of een voetnoot verwerkt.

Statenzaal, Provinciehuis te Zwolle

16


Jaarverslag 2008

17

2.2 Kwaliteit van de leefomgeving 2.2.1 Inleiding Het behouden en versterken van de kwaliteit van de leefomgeving vormt ook in 2008 een van de belangrijkste uitdagingen voor onze provincie. De ambitie van Overijssel om als een vitale samenleving tot ontplooiing te komen in een mooi landschap heeft zijn beslag gekregen in verschillende plannen, producten en programma’s en het starten met een nieuwe wijze van werken. Voor de vormgeving van het beleid voor de kwaliteit van de leefomgeving was 2008 om verschillende redenen een belangrijk jaar. De nieuwe Wet ruimtelijke ordening en het onderdeel ‘Afdeling Grondexploitatie’ zijn ingevoerd op 1 juli 2008. Als provincie hebben wij hiermee nieuwe instrumenten gekregen om kracht te zetten achter de realisatie van onze doelen. Vanaf de invoering van de nieuwe Wro zijn wij van start gegaan met een veranderende sturing op de ruimtelijke inrichting van Overijssel. De nieuwe sturingsfilosofie ‘Decentraal wat kan en centraal wat moet’ heeft zijn beslag gekregen in de concept Omgevingsvisie en het van start gaan van het ‘Wiel van Overijssel’. De Omgevingsvisie is op 22 december ter inzage gelegd. Een van de accenten van de Omgevingsvisie is de inzet op het versterken van de Ruimtelijke Kwaliteit in Overijssel. In 2008 is de aandacht gericht op het Atelier Overijssel. Het Werkschrift Ruimtelijke Kwaliteit is vertaald naar een catalogus ‘Gebiedskenmerken’ als onderdeel van de Omgevingsvisie, het programma Reanimatie van Industrieel en Agrarisch erfgoed en het Actiepro gramma Cultuur en Ruimte. Cultuur wordt gestimuleerd als impuls voor gebiedsontwikkeling en ruimtelijke kwaliteit. Vanuit het actieprogramma Cultuur en Ruimte (2007-2014) zijn in 2008, 8 projecten opgezet. Op 7 oktober jl. stemden Gedeputeerde Staten in met een nieuwe serie van negen projecten die in 2009 van start zullen gaan.

Zorgboerderij Rohaan in Markelo

18


Het uitvoeren van concrete projecten zoals de IJsseldelta en de A1-zone vormt een belangrijke mogelijkheid om daadwerkelijk bij te dragen aan het versterken van de ruimtelijke kwaliteit en het vergroten van de economische ontwikkelingsmogelijkheden. In 2008 is de inzet op een beperkt aantal gebiedsontwikkelingsprojecten gecontinueerd. De samenwerking met vitale coalities is in 2008 voortgezet. Verder hebben wij ingezet op meerdere beleids-

terreinen, waaronder de groei van lokaal gewortelde bedrijven op lokale bedrijventerreinen. Er is ook bijgedragen aan het stedelijk woonen werkklimaat in de stedelijke netwerken. Het ‘Wiel van Overijssel’ is op 1 september 2008 van start gegaan. De basis hiervoor ligt in het Lentedocument. Hierin is vastgesteld hoe we onze ruimtelijke plannen gaan realiseren en op welke wijze we willen samenwerken met gemeenten en andere partners. De ‘Afdeling Grondexploitatie’ is een onderdeel van de nieuwe Wro en is per 1 juli 2008 in werking getreden. Een concept Nota Grondbeleid is opgesteld en behandeld in GS. De nota vormt het kader voor grondverwerving. De nota zal in 2009 worden voorgelegd voor besluitvorming. De inzet op wonen en Stedelijke Vernieuwing is ook in 2008 gericht gebleven op het verder bij elkaar brengen van vraag en aanbod op de Overijsselse woningmarkt. Samen met onze coalitiepartners voor de woningproductie is ook in 2008 hard gewerkt aan de verdere verbetering en verbreding van de kwaliteit van het wonen. Het woningtekort is aanzienlijk terug gedrongen, maar is ook in 2008 een aandachtspunt gebleven. Sinds begin 2008 functioneert het startersfonds woningbouw in samenwerking met gemeenten en VROM. Daardoor kunnen starters in staat worden gesteld een plekje op de (koop)markt ter veroveren. In 2008 zijn de pilots voor het stimuleren van de woningbouwproductie zo goed als afgerond. Op basis van de evaluatie zijn daaruit enkele lessen getrokken, die nu gebruikt worden om de herstruc turering te stimuleren. Daarmee is de beleidswijziging die besloten ligt in het door de Staten vastgestelde Actieprogramma Wonen ingezet als bouwsteen voor een vitale leefomgeving. Om de uitvoering van de prestatieafspraken te monitoren zijn met de gemeenten voortgangs gesprekken gehouden. Met Regio Twente zijn afspraken gemaakt om gesprekken te organiseren met de betrokken gemeenten in verband met de scheefgroei tussen de harde plancapaciteit en de huishoudensprognose. Dit heeft eind 2008 nog niet tot afspraken geleid. In 2009 zal het Grote StedenBeleid zoals deze is vastgesteld in de convenanten worden geëvalueerd. Hierbij zal inzicht worden gegeven wat het GSB heeft opgebracht en hoe deze in de toekomst kan worden ingevuld.

Jaarverslag 2008

19

In 2008 hebben wij belangrijke stappen gezet in de uitvoering van het provinciaal Meerjarig Programma voor het Landelijk Gebied (pMJP). Begin 2008 hebben wij de eerste gebiedsprogramma’s met de gemeenten en waterschappen vastgesteld. In de loop van 2008 hebben wij intensief overlegd met onze gebieds partners om deze gebiedsprogramma’s te optimaliseren. Ons streven was er op gericht met al onze gebiedspartners afspraken te maken over de programmering van 90% van het pMJP-budget waar gemeenten en waterschappen een aandeel in kunnen nemen. De afspraken zijn voor een groot deel nagekomen. Met vier van de zes gebieden hebben wij meerjarige bestuursconvenanten kunnen vaststellen. Met de overige twee gebieden zijn afspraken gemaakt om in het voorjaar van 2009 meerjarige gebiedsprogramma’s vast te stellen. Wij hebben daarbij ca 60 % van het beschikbare budget kunnen uitgeven en/of programmeren. Dit percentage wordt vooral ongunstig beïnvloed door de achterblijvende prestaties op het terrein van de stimulering van de duurzame ontwik keling van landbouwontwikkelingsgebieden. Vanaf september zijn we in alle landelijke gebieden gestart met de onafhankelijke voorzitter. De provincie zit hierdoor meer aan tafel in de rol van partner. De eerste bevindingen met deze onafhankelijke voor zitters zijn positief. Periodiek overleggen de portefeuillehouder en de voorzitters over de wederzijdse verwachtingen. Onze gebiedspartners helpen ons in toenemende mate met onze ambitie om de realisering van de EHS te versnellen. Er is sprake van een gezamenlijk gedragen beleidsdoelstelling en men is bereid om, in het kader van de uitvoering van integrale gebieds processen, medeverantwoordelijkheid te nemen voor de versnelde realisering van de EHS in 2018. Wij hebben afgesproken dat de opdrachten van lopende inrichtingsprojecten daarop worden aangescherpt. Inmiddels zijn wij in 2008 ook begonnen met de voorbereiding op Midterm review. In de Bestuurs overeenkomst tussen het Rijk en de provincies over de decentralisatie van de ILG-middelen is afgesproken medio 2010 een tussentijdse evaluatie te houden. Ook is de vraag dan aan de orde of het door het Rijk beschikbaar gestelde budget voldoende is voor de uitvoering van de gedecentraliseerde taken. Bovendien zal in de Midterm review worden bezien in welke mate mogelijkheden bestaan verschuivingen aan te brengen tussen de verschillende doeleinden/prestaties van het ILG-programma. Gelet op de marktontwikkelingen in de grondprijzen hebben wij besloten bij de

20


verwerving van gronden voor de EHS en voor de inrichting ervan, in elk geval tot de Midterm review, uit te gaan van de werkelijke, noodzakelijke kosten. In de Midterm review zullen wij in overleg met de andere provincies afspraken maken over de wijze waarop de detaillering van de afspraken over de prestaties en de verantwoording daarover kunnen worden teruggebracht. Wij geven daarmee ook uitvoering aan de decentralisatieagenda van het in 2008 afgesloten Bestuursakkoord tussen Rijk en provincies (Commissie Lodders).

versnellen van bestemmingsplannen, een betere kwaliteit van de plannen en het delen van kennis tussen de verschillende partners. Het ‘Wiel van Overijssel’ is op 1 juli 2008 van start gegaan.

van de afnemende groei op de langere termijn, voor zowel de kwantiteit als de kwaliteit van de woningvoorraad zijn in beeld gebracht bij de concept-Ontwikkelingsvisie.

Met de nieuwe Wro is de goedkeuringsbevoegdheid van bestemmingsplannen van gemeenten door de Provincie komen te vervallen. We benoemen in plaats daarvan vooraf de provinciale belangen en geven aan hoe we samen met onze partners de maatschappelijke opgaven gaan realiseren.

Ter voorbereiding van de Midterm review hebben de gezamenlijke provincies het initiatief genomen een visitatietraject op te starten, met als doel in beeld te brengen hoe de provincies vorm hebben gegeven aan hun rol en werkwijze bij het realiseren van de ILG-doelen. De visitatiecommissie heeft in december 2008 overlegd met ons en de relevante Overijsselse partners. Het resultaat van de visitatie zal het eerste kwartaal 2009 bekend zijn.

De Afdeling Grondexploitatie is een onderdeel van de nieuwe Wro en is per 1 juli 2008 in werking getreden. De consequenties en mogelijkheden hiervan zijn verkend. In 2008 is een concept Nota Grondbeleid opgesteld. De nota zal medio 2009 voor besluitvorming worden voorgelegd. Aansluitend zal in 2009 stil worden gestaan bij de mogelijkheden voor de organisatorische inbedding van het grondbeleid. Daarnaast is bij een aantal projecten specifiek het grondbeleid versterkt, zoals IJsseldelta Zuid, N35, herontwikkeling Luchthaven Twente en de herstructurering van bedrijventerreinen.

Economische recessie De directe gevolgen voor projecten, programma’s en investeringen vanuit de economische recessie zijn in 2008 binnen Overijssel nog niet merkbaar. De verwachting is dat dit vanaf 2009 wel het geval zal zijn. In eerste instantie kan dit een vertraging opleveren in de woonproductie en effectuering van de diverse projecten en programma’s.

De directe gevolgen voor projecten, programma’s en investeringen vanuit de economische recessie zijn in 2008 binnen Overijssel nog niet merkbaar. De verwachting is dat dit vanaf 2009 wel het geval zal zijn. In eerste instantie kan dit een vertraging opleveren in de woonproductie en effectuering van de diverse projecten en programma’s.

2.2.2 Externe ontwikkelingen Ontwikkelingen wetgeving Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. De nieuwe Wro biedt, evenals de huidige wet, het wettelijke kader en de wettelijke instrumenten voor het (uit)voeren van het ruimtelijk beleid. Het veranderen van het wettelijk kader en de bijbehorende instrumenten betekent ook een nieuwe manier van werken. We springen hier onder meer op in met een nieuwe sturingsfilosofie en werkwijze. Deze bestaat uit onder meer een nauwe samenwerking met partijen, gemeenten en andere partners via het ‘Wiel van Overijssel’. De gedachte hierachter is dat, ondanks dat alle partijen zich voorbereid hebben op de nieuwe situatie, er in de praktijk veel vragen leven. Samen antwoorden vinden leidt tot een snellere procedure en een groter voordeel van een goed lopende samenwerking en uiteindelijk winst voor provincie, gemeente, burger, bedrijf en andere partijen. Doel van het ‘Wiel van Overijssel’ is het

Per 1 januari 2008 is de Wet gemeentelijke watertaken van kracht. Gemeenten krijgen er een aantal taken bij en bestaande taken en verantwoordelijkheden wijzigen. Alle wetten die betrekking hebben op waterbeheer worden geïntegreerd in één nieuwe wet. Vervolgens komt er in 2009 één Waterwet. De taken en verantwoordelijkheden van betrokken overheden worden hierin gestroomlijnd. De Rijksoverheid is verantwoordelijk voor het nationale beleidskader, strategische doelen en nationale maatregelen voor het waterbeheer in Nederland. De provincie maakt de vertaling naar een regionaal beleidskader en regionale strategische doelen. De provincie is bevoegd om aanwijzingen te geven aan waterschap en gemeente, wanneer regionale belangen daarom vragen. Het Rijk houdt vervolgens toezicht op de provincie.

Landbouw Intensieve veehouderij

De ontwikkelingen in de intensieve veehouderij - met name de doorzettende schaalvergroting - en de ontwikkeling in de landbouwontwikkelingsgebieden hielden ook in 2008 de gemoederen bezig. De Stichting VROM diende bij de provincie een Burger initiatief in over de landbouwontwikkelingsgebieden (LOG’s). Het Burgerinitiatief was geen reden de aanwijzing van LOG’s in het Reconstructieplan Salland-Twente aan te passen. Wel hebben wij het principe van de zogenaamde ‘saldering’ - d.w.z. dat er alleen een nieuw bouwblok voor een intensieve veehouderij in een LOG opgericht kan worden als elders in het reconstructiegebied een intensieve veehouderij bouwblok wordt opgeheven - opgenomen in de ontwerp-Omgevingsvisie (motie Dalfsen). Begin 2009 zullen wij PS voorstellen het Reconstructieplan op dit aspect te wijzigen. In de ontwerp-Omgevings visie hebben wij opgenomen bij de verplaatsing van landbouwbedrijven - ook van intensieve veehouderijen naar LOG’s - sterker te willen stimuleren dat bedrijven zich vestigen op bestaande locaties en dat wij hiervoor stimuleringsmaatregelen zullen inzetten. Doorzettende schaalvergroting in de landbouw

Wonen Op langere termijn (20-40 jaar) moeten wij naast ontgroening en vergrijzing ook rekening gaan houden met een afname van de bevolkingsomvang als geheel, eerst in Twente en later ook in West-Overijssel. Dit heeft voor de middellange termijn geen gevolgen voor onze inzet voor de stimulering van de bouw productie. Deze inzet blijft nodig om de bestaande woningtekorten verder in te lopen en de ontwikkeling van de woningvraag als gevolg van de doorgaande gezinsverdunning het hoofd te bieden. De gevolgen

Niet alleen in de intensieve veehouderij maar in alle landbouwsectoren is sprake van doorzettende schaalvergroting. De bedrijfsgebouwen worden steeds groter. Hierdoor is er in toenemende mate aandacht nodig voor de vormgeving van deze gebouwen. Wij vinden de schaalvergroting een begrijpelijke ontwikkeling en met ons beleid willen wij ruimte bieden voor schaalvergroting, mits dit gepaard gaat met behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit. Wij hebben dit opgenomen in de ontwerpOmgevingsvisie.

Jaarverslag 2008

21

Ammoniak en Natura 2000

De aanhoudende onduidelijkheid over het toetsing kader voor ammoniak in relatie tot Natura 2000 voor het verlenen van milieuvergunningen heeft in grote delen van Overijssel een negatieve invloed op de bedrijfsontwikkeling in de landbouw en op de verplaatsing van landbouwbedrijven (bijvoorbeeld voor de realisatie van de EHS, voor de verplaatsing vanuit een extensiveringsgebied of voor andere inrichtingsprojecten). Zowel voor de ontwikkeling van de landbouwbedrijven als voor de voortgang van inrichtingsprojecten is het noodzakelijk dat er snel duidelijkheid komt op dit punt. Het oplossen van deze problematiek is een van onze prioriteiten voor 2009. Een groot deel van ammoniakdepositie in Overijssel is afkomstig van de zogenaamde achtergrondsdepositie. Daarom is het voor het verminderen van de ammoniakbelasting op kwetsbare natuur van groot belang dat het generieke ammoniakbeleid aangescherpt wordt.

samenwerking met Gelderland - de verschillende opties voor de aanpassing van het stelsel en de gevolgen voor de landbouw en het landschap in beeld brengen. Belangrijke vragen hierbij zijn: welke maatschappelijke diensten levert de landbouw in (welke delen) van Overijssel - nu en in de toekomst - en wat hebben wij daar voor over?

22


Subdoelen Versterken van de ruimtelijke kwaliteit.

Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed.


Indicatoren Gerealiseerde voortgang in het sturen op ruimtelijke kwaliteit.

Indicatoren Aantal m2 gesloopte stallen per jaar, met behulp van Rood voor Rood

Realisatie 2007 9 voorbeeldprojecten. Kennis is ontwikkeld.

2.2.3. Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Hebben we gedaan wat we zouden doen?

hoofddoelstelling: vergroten van de ruimtelijke kwaliteit, versterken van de sociaal economische ontwikkeling en inzetten op duurzame ontwikkeling.

Hervorming Gemeenschappelijk landbouwbeleid

De hervormingen van het EU-landbouwbeleid zullen de komende jaren verder uitgewerkt en geïmplementeerd worden. In dit kader hebben de EU-landbouwministers eind 2008 het zogenaamde ‘health-check’besluit genomen over de aanpassingen van het landbouwbeleid tot 2013, en heeft LNV haar ‘houtskoolschets’ over het landbouwbeleid 2020 gepresenteerd. Twee kernpunten hierbij zijn: enerzijds de versterking van de markgerichtheid van de landbouw (via liberalisatie en aandacht voor innovatie) en anderzijds de toenemende aandacht voor de noodzaak om - ten minste in bepaalde gebieden en gevallen - de landbouw te vergoeden voor de maatschappelijke diensten die zij levert en die niet door de markt vergoed worden. In het kader van het tweede aspect zullen de komende jaren de inkomenstoeslagen aan landbouwbedrijven in toenemende mate gekoppeld worden aan de mate waarin landbouwbedrijven maatschappelijke diensten leveren. De Overijsselse landbouw ontvangt relatief een groot bedrag aan inkomenstoeslagen en de aanpassing van het stelsel kan grote gevolgen hebben voor de Overijsselse landbouw en het landschap. Wij willen in de komende periode - bij voorkeur in

Subdoelen Versterken van de ruimtelijke kwaliteit.

Subdoelen Verbeteren van de sturing op de ruimtelijke ontwikkeling en ontwikkeling van nieuwe visie. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed.

Indicatoren Voortgang opstellen Omgevingsvisie (inclusief omgevings verordening en uitvoeringsprogramma). Begroting 2008 Voorjaar; debat over Agenda voor de Omgevingsvisie. Najaar; debat over de ontwikkeling beleidsthema’s. Najaar; ontwerp Omgevingsvisie gereed. Realisatie stand NJN 2008 Debat Agenda Omgevingsvisie is gevoerd, bestuurlijke conferentie Omgevingsvisie. Realisatie 2008 De ontwerp Omgevingsvisie is ter inzage gegaan in december. Het debat voor de agenda van de omgevingsvisie is voorbereid. Begroting 2009 De uitvoeringsagenda voor de Omgevingsvisie wordt vastgesteld. De Omgevingsvisie wordt vastgesteld. De onderdelen van de uitvoerings-agenda worden voorbereid. De Veroderning wordt voorbereid.

Begroting 2008 Doorstart Overijssels kwaliteitsatelier. Doorvertaling van ruimtelijke kwaliteit naar omgevingsvisie. Start 1 project herontwikkeling oude zandwinningplas. Realisatie stand NJN 2008 Doorstart Overijssels kwaliteitsatelier. Ruimtelijk beleid is één van de centrale thema´s. Risicoinventarisatie gestart voor ondiepen zandwinningplas. Realisatie 2008 Het Atelier Overijssel is doorgestart met nieuw programma en voorzitter. Ruimtelijke kwaliteit is via het Werkschrift Ruimtelijke kwaliteit doorvertaald naar de Catalogus Gebiedskenmerken voor de Omgevingsvisie. Het programma Ruimtelijke Kwaliteit is opge nomen in de conceptuitvoeringsagenda van de Omgevingsvisie. Risicoinventaisatie is gestart voor het ondeipen van zandwinningsplas. Begroting 2009 Uitvoering van projecten en concrete adviezen door kwaliteitsatelier. Opzet nieuw integraal concept programma RK. Vaststelling nieuw werkprogramma Stimuleringsprogramma Reanimatie Industrieel en Agrarisch Erfgoed. Evaluatie toekomst en continuering Atelier Overijssel. Voorbereiding verbreding programma Ruimtelijke Kwaliteit.

Realisatie 2007 7.900 m2 (per september) Begroting 2008 75.000 Realisatie stand NJN 2008 Uiteindelijk zal het doel van de regeling worden behaald, echter in een lager tempo dan begroot. Realisatie 2008 Het doel van de regeling is behaald. weliswaar in een lager tempo dan begroot. Begroting 2009 n.v.t.* * Deze indicator is vervallen omdat de regeling in 2009 onderdeel wordt van de Omgevingsvisie die in 2009 wordt vastgesteld. Hiermee vervalt de oude Rood voor Rood regeling.

Voortgang gebiedsontwikkelingsprojecten Stationsomgevingen

Ook in 2008 is ingezet op de integrale ontwikkeling van een aantal stationsomgevingen in Overijssel. De problematiek is divers en varieert van de bereikbaarheid van het station tot en met de herstructurering van de directe omgeving. Voor het programma is een Kwartiermaker benoemd. Deze heeft een businessplan opgesteld en voorgelegd aan GS. GS hebben hier een aantal vragen bij gesteld. Met betrokken gemeenten worden gesprekken gevoerd, ambtelijk en bestuurlijk, over de rol en bijdrage van de provincie aan de concrete projecten. Het inhoudelijk overleg met de gemeenten wordt gecontinueerd en we zijn gestart met het opstellen van conventanten per gemeente.

Jaarverslag 2008

23

IJsseldelta Zuid

De Streekplanherziening is door PS vastgesteld op 29 oktober jl. inclusief een motie voor het continueren van de vrijwillige kavelruil in het kader van agrarische structuurversterking en aanvullende middelen van de provincie. Op 28 oktober zijn GS akkoord gegaan met het financieringsvoorstel op basis van het Plan van Aanpak van DLG. De variant met de blauwe bypass en de zomerbedverdieping heeft een positief resultaat. DLG is gestart met de uitwerking van het uiterwaardengebied bij de inlaat, ook een NURG project. De Gemeenschappelijke Regeling is in voorbereiding na een tussentijds advies van de landsadvocaat op verzoek van de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier (PDR). Verwachting is dat deze regeling in het voorjaar van 2009 kan worden aangeboden aan PS, afhankelijk van de snelheid van overeenstemming met de verschillende partners. Het Waterschap onderzoekt opnieuw de geohydro logische effecten en mitigerende maatregelen voor de reductie van de grondwaterpeilstijging. Dit kan nog leiden tot een keuze voor de terugvaloptie (masterplan 2006). Voor de aanbesteding is D&C ingeschakeld. Het inkoopplan, een technisch programma van eisen, een aanbestedingsleidraad en een alliantiecontract zijn klaar. De preselectie is afgerond en heeft geresulteerd in vijf goede consortia voor de verdere selectiefase die doorloopt tot juni 2009. In PS is gemeld dat over wordt gegaan van passieve naar actieve aankoop. De Maatschappelijke Kosten Baten Analyse heeft tot eind november bij het Centraal Plan Bureau ter inzage gelegen. De Voortoetsnota voor het Omwisselbesluit wordt aangepast naar aanleiding van de reactie van de PDR. Punt van aandacht waren onder meer de financiële gevolgen van de aanbevelingen vanuit de Deltacommissie met betrekking tot de IJsselmeerpeilstijging, overeenstemming met het waterschap en de resultaten van de hydraulische toets. In opdracht van de PDR wordt door Deltaris een quickscan uitgevoerd met een groot aantal scenario’s, naar aanleiding van aanbevelingen van de Delta commissie. Oplevering vindt plaats in januari 2009. Het Omwisselbesluit zal daarmee ook circa 3 maanden later worden opgeleverd.

Gebiedsontwikkeling Nijverdal/Koninklijke Ten Cate

Het project is gestopt. Voor de gebiedsontwikkeling is € 5 miljoen beschikbaar gesteld, waarvan € 1 miljoen als subsidie voor de stationsverplaatsing Nijverdal. Daarvan kan alsnog een impuls uitgaan op de gebiedsontwikkeling op het aansluitende bedrijven terrein Nijverdal-Noord. Koninklijke ten Cate werkt aan plannen voor de realisering van een open innovatiecentrum op Nijverdal noord. Dit voornemen maakte deel uit van het eerdere Masterplan. In afwachting van de definitieve plannen en de eventuele noodzaak van een provinciale bijdrage worden de resterende middelen nog gereserveerd.

Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en

Gebiedsontwikkeling A1-corridor

omgeving

Conform begroting 2008 hebben we met een groot aantal organisaties een agenda ontwikkeld voor de toekomst van de A1-zone. De stuurgroep A1-zone neemt de Agenda A1-zone als vertrekpunt om te komen tot een investeringsprogramma en ziet

In 2008 zijn voor de gebiedsontwikkeling van de Luchthaven Twente negen modellen beoordeeld op basis van o.a. een Milieueffectrapportage (MER) en een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA).

24

Na een eerste selectie zijn twee modellen over gebleven, een model met en een model zonder luchthaven. Uit deze twee modellen zal wederom op basis van een MER en MKBA een keuze worden gemaakt. De verwachting is dat deze keuze medio 2009 gemaakt zal worden. Tijdens het proces is ingezet op een goede communicatie over en weer met de gemeenten en het maatschappelijk veld. Om zo optimaal mogelijk draagvlak te bereiken is een platform van maatschappelijke groepen georganiseerd. Deze is divers van opzet. Groepen vanuit de Kamer van Koophandel, de vereniging van luchthavenbelangen, Stichting Natuur en Milieu zijn hierin vertegenwoordigd, evenals die van omwonenden. Het platform fungeert onder andere als een klankbord, maar participeert ook actief in de verschillende fasen van plan- en ideevorming rondom de toekomst van de Luchthaven Twente en zijn directe omgeving. De gemeenten Dinkelland, Enschede, Hengelo, Losser, Oldenzaal en de Waterschappen zijn betrokken en leveren input bij de ontwikkelingen. De Regeling Burgerluchthavens en Militaire Luchthavens is door de Eerste Kamer. Wanneer de militaire status van de luchthaven komt te vervallen en deze gebruikt wordt voor de burgerluchtvaart ontstaat een luchthaven van nationaal belang. In dit geval wordt het ministerie van Verkeer en Waterstaat bevoegd gezag. In geval de luchthaven zijn huidige status behoudt blijft het ministerie van Defensie bevoegd gezag. De Luchtvaartnota is vertraagd. In de loop van 2009 is er meer duidelijkheid over de toekomst van de luchthaven.


daarmee af van de tussenstap van de ontwikkeling van een Visie/Ontwerp. De Agenda in de Werkplaats A1-zone is al vrij ver uitgewerkt en het heeft in een aantal opzichten al het karakter van een visie. Bovendien is sinds vorig jaar de Omgevingsvisie al veel verder in procedure gebracht, waar een groot deel van de visie in is verwoord. De Omgevingsvisie stelt de strategische beleidskaders voor de A1-zone. De catalogus met gebiedskenmerken geeft kaders voor het sturen op ruimtelijke kwaliteit in het gebied. De uitwerking van de Agenda wordt afgestemd met de afwegingen gemaakt in de Omgevingsvisie. Met onze partners zijn we de uitwerking van de Agenda A1-zone gestart, om te komen tot een gezamenlijk investeringsprogramma. Gebiedsontwikkeling Vriezenveen Zuidoost

De plannen voor het realiseren van een grootschalige, multifunctionele ontgronding in het gebied ten zuidoosten van de kern Vriezenveen zijn in 2008 weer een stap dichterbij realisatie gekomen. Er is een overeenkomst getekend tussen de gemeente Twente rand en de zandwinners, waarbij ook de provincie betrokken is. Ook is eind 2008 door de zandwinners een Milieueffectrapport ingediend. Door bovengenoemde overeenkomst is ook de financiering van de rondweg ten zuidoosten van de kern Vriezenveen veiliggesteld. Deze rondweg vormt de ruggengraat van de totale Gebiedsontwikkeling Vriezenveen Zuidoost. Met het plan voor de aanleg is in 2008 in de grondverwerving goede voortgang geboekt. Andere deelprojecten, zoals de herstructurering van het Oosteinde, verplaatsing milieuhinderlijke bedrijven, het nieuwe bedrijventerrein Oosterweilanden, etc. zijn hiervan afhankelijk. In 2009 zal er een besluit worden genomen over het (door de gemeente opgestelde) plan Gebiedsontwikkeling Vriezenveen Zuidoost. Verbeteren van de sturing op de ruimtelijke inrichting en ontwikkeling van nieuwe visie

De nieuwe sturingsfilosofie is april 2008 vastgesteld in de vorm van het ‘Lentedocument’ ofwel ‘Sturen en samenwerken onder de nieuwe Wro’. De nauwe samenwerking met partijen gemeenten en andere partners krijgt vorm via het ‘Wiel van Overijssel’ waarbij partijen de nieuwe werkwijze tussen gemeenten, partners en provincie gezamenlijk oppakken. Vooruitlopend op de Omgevingsvisie hebben we voor de overgangsperiode tussen Streekplan en Omgevingsvisie in april 2008 een brief richting gemeenten gestuurd over de manier waarop selectief toezicht zal plaats vinden door de provincie op gemeentelijke plannen.

De Omgevingsvisie vormt het centrale beleidsplan voor het fysieke leefmilieu in Overijssel. Het streekplan, verkeer- en vervoerplan, waterhuishoudingsplan en milieubeleidsplan zijn samengevoegd tot één centraal provinciaal beleidsplan voor het fysieke leefmilieu van Overijssel. Het is een integrale, uitvoeringsgerichte visie waarin de verschillende beleidsonderwerpen op elkaar zijn afgestemd. De visie is uitvoeringsgericht. Ruimtelijke plannen worden ontwikkeld aan de hand van ruimtelijke kwaliteit en keuzes voor duurzaamheid. Het accent ligt op sturing vooraf. De nieuwe Wro en de Waterwet bieden hiervoor nieuwe instrumenten. De basisgedachte bij dit alles blijft ‘Decentraal wat kan, centraal wat moet’. Bestuurlijke partners krijgen zodoende op een zo laag mogelijk schaalniveau de ruimte om op eigen gezag te handelen. Overeenkomstig de planning is de ontwerp-Omgevingsvisie op 18 november vrijgegeven door Provinciale Staten voor inspraak vanaf 22 december 2008 gedurende 10 weken. De erbij behorende verordening zal begin maart 2009 ter visie worden gelegd. De planning is erop gericht dat Provinciale Staten de Omgevingsvisie en de daarvan deel uitmakende onderdelen (waaronder de veror dening) op 1 juli 2009 vaststellen. Visie op het grondbeleid

Het grondbeleid is een belangrijk instrument bij het realiseren van een breed scala aan ruimtelijke doelstellingen, zoals volkshuisvesting en wonen, economische ontwikkeling, infrastructuur, natuur en recreatie. De keuze voor een grondbeleidstrategie voor een project (actief of facilitair) hangt direct samen met de vraag of deze strategie voldoende kracht heeft om de projectdoelstellingen te bereiken. Provinciale Staten hebben in februari 2007 besloten dat participatie in grondverwerving en grondexploi taties kunnen worden ingezet om ruimtelijke doelstellingen van de provincie (versneld) te realiseren en daarbij te kunnen sturen op ruimtelijke kwaliteit. De projecten kunnen door de verschillende porte feuillehouders worden geïnitieerd, per project wordt beoordeeld of het zinvol is dat de provincie onder welke financiële condities risicodragend deelneemt. Provincie Overijssel participeert op dit moment in twee grondexploitaties, namelijk de Zuiderzeehaven Kampen en het Regionaal Bedrijventerrein Twente (RBT). Actief grondbeleid vindt plaats c.q. is binnen afzienbare tijd actueel in IJsseldelta Zuid en de Gebiedsontwikkeling locatie luchthaven Twente en omgeving.

Jaarverslag 2008

25

Op 1 juli 2008 is de Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. Ten opzichte van de oude WRO verandert er voor de provincie veel vanwege het beschikbaar komen van nieuwe instrumenten voor actief en facilitair grondbeleid zoals voorkeursrecht, onteigening en kostenverhaal. Het is van belang om de gevolgen hiervan voor het provinciaal grondbeleid in beeld te brengen en beleidskeuzes te maken. Hiervoor is in 2008 een concept kadernota grondbeleid opgesteld. Deze nota is een kaderstellend document voor grondverwerving, grondexploitatie en legt de bestuurlijke rolverdeling en verantwoording vast. De kaders hebben een brede betekenis en hebben betrekking op alle grondaankopen ter uitvoering van provinciaal beleid. De nota is in concept in GS behandeld. GS heeft daarbij geconcludeerd dat een nadere verkenning van het instrument grondbeleid gewenst is. Begin 2009 worden in overleg met provinciale staten één of meer expertmeetings georganiseerd, waarin de bredere context en mogelijkheden voor het provinciaal grondbeleid worden toegelicht. De uitkomst daarvan zal vervolgens worden betrokken bij een meer principiële standpuntbepaling over de manier waarop de provincie gebruik wil maken van het instrument grondbeleid. GS hebben besloten dat de besluitvorming over het grondbeleid wordt gecombineerd met de besluitvorming rondom de Omgevingsvisie. De functionele invulling en de organisatorische opzet van het grondbeleid is immers mede afhankelijk van de vast te stellen ambities in de Omgevingsvisie. De nota zal medio 2009 voor besluitvorming worden voorgelegd. Aansluitend zal in 2009 stil worden gestaan bij de mogelijkheden voor de organisatorische inbedding van het grondbeleid. Daarnaast is bij een aantal projecten specifiek het grondbeleid versterkt zoals IJsseldelta Zuid, N35, herontwikkeling Luchthaven Twente en de herstructurering van bedrijventerreinen. Versterken ruimtelijke kwaliteit

Het programma Ruimtelijke Kwaliteit geeft handen en voeten aan het behouden en vergroten van de ruimtelijke kwaliteit in Overijssel. In 2008 is de inzet op de versterking van de Ruimtelijke Kwaliteit gecontinueerd. Zo is het programma onderdeel geworden van de uitvoeringsagenda van de Omgevingsvisie, net als het programma Duurzaamheid. De inzet op ruimtelijke kwaliteit bestaat in 2008 uit vier onderdelen, het Atelier Overijssel, het programma Industrieel en Agrarisch Erfgoed, de uitvoering van het actieprogramma Cultuur en Ruimte en de vertaling van het Werkschrift Ruimtelijke Kwaliteit. De focus voor het programma Ruimtelijke Kwaliteit lag grotendeels op het vergroten van kennis en het uitvoeren van projecten.

26


wij hiervoor een risico-analyse laten uitvoeren. Uit dit onderzoek is gebleken dat het ontbreekt aan een goede wetenschappelijke onderbouwing en dat effecten op de volksgezondheid via het grondwater niet uit te sluiten zijn. Op grond hiervan hebben wij geconcludeerd, dat nader overleg met de rijksoverheid noodzakelijk is. Uitvoering van een concreet project voor herontwikkeling van een zandwinplas achten wij daarom vooralsnog niet aan de orde.

Het Atelier Overijssel is gecontinueerd voor een nieuwe periode van 2 jaar, met een nieuwe Ateliervoorzitter. We hebben een start gemaakt met Masterclasses Ruimtelijke Kwaliteit gericht op het vergroten en verbreden van de interne kennis over Ruimtelijke Kwaliteit, de toepassing en de integrale benadering van gebiedsontwikkeling op basis van de bijlage Gebiedskenmerken bij de concept-Omgevingsvisie. Daarnaast zijn er verschillende producten gericht op de Omgevingsvisie of als input voor gebiedsprojecten, zoals ‘Frisse blik op Overijssel’ voor de Omgevingsvisie, respectievelijk ‘Levende Vecht’ voor het programma Ruimte voor de Vecht. Aansluitend is voor de nieuwe programmaperiode tot en met 2010 een nieuw programmaplan gemaakt. Het Werkschrift Ruimtelijke Kwaliteit uit het programma is dit jaar vervangen door het document Gebieds kenmerken van de Omgevingsvisie en is door GS vrijgegeven voor inspraak. Het stimuleringsprogramma Industrieel en Agrarisch erfgoed is gecontinueerd. Verschillende transformatieplannen zijn opgeleverd, dan wel voortgezet. Bij de transformatieplannen voor het agrarische erfgoed is intensief gebruik gemaakt van een ervenconsulent. Verschillende werkschriften zijn opgeleverd, zoals het ‘Inspiratieboek Traditie en Vernieuwing’ en er is een nieuw programmaplan opgesteld dat in voorjaar 2009 aan GS wordt aangeboden. Vanuit het stimuleringsprogramma Industrieel en Agrarisch erfgoed is er een sterke relatie met het onderdeel ‘sterke sociale en culturele infrastructuur’ uit de programmabegroting. Cultuur wordt gesti muleerd als impuls voor gebiedsontwikkeling en ruimtelijke kwaliteit. Vanuit het Actieprogramma Cultuur & Ruimte (2007 2014) zijn in 2008 acht projecten opgezet en uitgevoerd. Op 7 oktober stemden GS in met een nieuwe serie van negen projecten die in 2009 van start zullen gaan. De projecten bestaan onder meer uit onderzoek, ontwerpwedstrijden, publicaties, tentoonstellingen, educatie en publieksactiviteiten gekoppeld aan verschillende provinciale opgaven (landgoederen, EHS, A1 zone, Nationaal Landschap IJsseldelta enzovoort). Provinciale staten ontvingen in oktober een stand van zaken van het programma. De herontwikkeling van niet meer voor delfstoffenwinning in gebruik zijnde zandwinplassen biedt mogelijkheden om de ruimtelijke kwaliteit te vergroten. De door het bedrijfsleven ontwikkelde initiatieven richten zich vrijwel uitsluitend op het ondieper maken van deze plassen met licht verontreinigde grond. Omdat hierover de nodige maatschappelijke onrust is ontstaan hebben

Subdoelen Voorzien in de behoefte aan oppervlaktedelfstoffen. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Indicatie vergunde hoeveelheid oppervlaktedelfstoffen in miljoen m3.

realisatie

2008 stand NJN

2008

Overijssel is met het Rjk een inspanningsverplichting aangegaan voor het scheppen van winningsmogelijkheden voor beton- en metselzand van 12 miljoen ton in de periode 1999-2008. Deze verplichting geldt tot en met 2008. Met ingang van 2009 is deze vorm van marktordening niet meer van toepassing. Op grond van ons Beleidskader Bouwgrondstoffen zijn er na 2008 alleen nog multifunctionele ontgrondingen mogelijk, die bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van een gebied. Deze visie hebben wij ook vastgelegd in de ontwerp-Omgevingsvisie. Met enkele concrete projecten is ook voortgang geboekt: voor de locatie Hooidijk wordt een uitbreiding mogelijk gemaakt, waarvoor wij vergunning hebben verleend. Nabij het bedrijventerrein van Hasselt is de ontwikkeling van een nieuwe, multifunctionele ontgronding in een vergevorderd stadium van voorbereiding. Met een jaarlijks verbruik van 2,5 miljoen m3 in Overijssel en een voorraad van naar schatting 38 miljoen m3 in heel Overijssel kunnen we zeker nog 10 jaar vooruit. In verband met de lange voorbereidingstijd van ontgrondingen (6-10 jaar) is het echter van belang tijdig te beginnen met nieuwe projecten. Met de Landkreis Grafschaft Bentheim zijn afspraken gemaakt over de behandeling van vergunningaanvragen in verband met mogelijke grondwatereffecten.

100%

Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Vergunde hoeveelheid te winnen beton- en metselzand en percentage voldoening aan taakstelling in miljoen ton.

2007

Voorzien in de behoefte aan oppervlaktedelfstoffen

Subdoelen Voorzien in de behoefte aan oppervlaktedelfstoffen.

realisatie begroting

realisatie begroting 2007

realisatie

2008 stand NJN

2008

5,2**

11,5*

13,2


2009

18,9

Nvt***

nvt

100%


2009

nvt

Voorzien

in behoefte * De indicator is aangepast. In de jaarrekening 2007 wordt 14,8 miljoen ton gerapporteerd. Dit is echter inclusief nog te gunnen hoeveelheden te winnen beton- en metselzand. ** In de NJN 2008 is geen opgave gedaan, aangezien het aantal vergunde miljoenen tonnen beton- en metselzand per 1 september 2008 onbekend was. *** Deze indicator is vervallen omdat het voorzien in de oppervlaktestoffen loopt tot 2008.

Hoofddoelstelling: bijdragen aan een gevarieerd, aantrekkelijk en hoogwaardig woonklimaat in overijssel voor iedereen. De woningbouwproductie in Overijssel ligt, net als in 2007, hoog. De stedelijke netwerken Zwolle-Kampen en Twente hebben als eersten in Nederland voldaan aan de woningbouwafspraken 2005-2010 met het ministerie van VROM. Gemeenten, corporatie, marktpartijen en de provincie hebben hiervoor de complimenten van de minister ontvangen. Sinds begin 2008 functioneert het startersfonds woningbouw in samenwerking met gemeenten en VROM. Daardoor kunnen starters in staat worden gesteld een plekje op de (koop)markt ter veroveren. In 2008 zijn in totaal 141 leningen verstrekt 17 Overijsselse gemeenten doen mee. Het Rijk heeft middelen beschikbaar gesteld voor het stimuleren van collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Dit moet leiden tot een toename van het aantal projecten waarbij groepen particulieren gezamenlijk een woningbouwproject realiseren. In 2008 kende dit een voorzichtig begin. Naast het stimuleren van gemeenten, hebben we voor vijf plannen een financiële bijdrage verleend. Deze plannen omvatten in totaal 140 woningen.

Jaarverslag 2008

27

Daarnaast hebben we, ter uitvoering van het Energiepact (zie programma natuur en Duurzaamheid), via de gemeente Hardenberg, de eerste milieuleningen verleend. Deze leningen zijn er op gericht om te komen tot energiebesparing in bestaande woningen. Overijssel is de eerste provincie die een dergelijke regeling kent. In 2009 willen we het aantal deelnemende gemeenten uitbreiden. In 2008 zijn de pilots voor het stimuleren van de woningbouwproductie zo goed als afgerond. Op basis van de evaluatie zijn daaruit enkele lessen getrokken, die nu gebruikt worden om de herstructurering te stimuleren. Daarmee is de beleidswijziging die besloten ligt in het door de Staten vastgestelde Actieprogramma Wonen als bouwsteen voor een vitale leefomgeving ingezet. Met de inzet van de Bouwimpuls hebben we 21 projecten gesubsidieerd. Projecten die zich met name richten op het bieden van huisvesting aan bijzondere doelgroepen: Overijsselnaars met een lichamelijke of verstandelijke beperking, ggz-clienten, daken thuislozen, woonwagenbewoners e.d. Het aantal projecten was groter dan we van te voren hadden ingeschat. Zoals in de Najaarsnota reeds aangegeven, hebben we hierom het oorspronkelijke subsidiebudget opgehoogd, zodat alle projecten alsnog door konden gaan.

Hoofddoelstelling: uitvoeren convenanten grote steden- en netwerkstedenbeleid.

Subdoelen Verbetering aansluiting van woonaanbod op de vraag in plattelandsgemeenten. Tempo maken en houden realiseren van gevarieerd en aantrekkelijk aanbod in stedelijke netwerken. Autonoom beleid, Grote mate van invloed.

Subdoelen Realiseren doelen GSB beleid.

Indicatoren Actualisering prestatieafspraken.


Indicatoren Voortgang uitvoering convenanten Grote Stedenbeleid.

Realisatie 2007 --

Realisatie 2007 --

Begroting 2008 Uitvoering prestatieafspraken

Begroting 2008 Uitvoeren convenanten en strategische agenda’s

Realisatie stand NJN 2008 Conform planning

Realisatie stand NJN 2008 Conform planning

Realisatie 2008 Uitvoeringsprestatie afspraken Begroting 2009 Afsluiten prestatieafspraken met 25 gemeenten

Realisatie 2008 De convenanden en de strategische agenda’s zijn conform planning uitgevoerd. Begroting 2009 n.v.t.*

Subdoelen Versterken van de keten Wonen-zorg-welzijn.

* Deze indicator is vervallen omdat in 2009 aan de hand van de evaluatie nieuwe kaders worden gesteld.

Autonoom beleid, Grote mate van invloed

Om de uitvoering van de prestatieafspraken te monitoren hebben we met de gemeenten voortgangsgesprekken gehouden. Hierbij is met name aandacht gevraagd voor de bijzondere doelgroepen, maar ook voor herstructurering. Daarnaast is ook de scheve verhouding tussen harde plancapaciteit en de huishoudensprognoses aan de orde geweest. Met name in Twente speelt dit. Om te voorkomen dat de gemeenten te veel plannen maken, die vervolgens niet kunnen worden afgezet, hebben we de Regio Twente gevraagd hierover afspraken tussen de gemeenten te organiseren. Eind 2008 had dit nog niet tot afspraken geleid.

28


Indicatoren Aantal gerealiseerde woon-zorgzones en woon-zorgcomplexen (cumulatief vanaf 2008).


0

realisatie

2008 stand NJN 7


2009

7

19

2008 5

GSB In 2009 zal er, zoals vastgelegd in de convenanten, een evaluatie plaatsvinden over deze periode. De evaluatie moet inzicht geven in wat de afgelopen periode heeft opgebracht en hoe het GSB beleid in de toekomst ingevuld kan worden. Bij de invulling van dit toekomstig GSB beleid in Overijssel zullen naast onze partners - de steden - nadrukkelijk ook GS en statenleden betrokken worden. Provinciale Staten zullen in 2009 de nieuwe kaders voor dit toekomstige GSB in Overijssel vaststellen. Enschede Inzet is gericht op reguliere instrumenten en middelen ter ondersteuning van het oplossen van sociale vraagstukken die zich in het herstructureringsproces voordoen. Het experiment met jeugdcoaches dat zorgt voor stroomlijning in de zorg is succesvol. De Statencommissie JSC heeft in een werkbezoek hier kennis van kunnen nemen alsmede van het brede schoolconcept. Enschede profileert zich sterk onder het motto ‘Enschede levert op’. In het kader hiervan zijn in 2008 de volgende projecten opgeleverd: Alphatoren, Het Rozendaal, Roombeek, Tweede ring Grolsch Veste, Scholings boulevard, IJsbaan Twente en het Muziekkwartier.

Almelo Het poppodium in Almelo is definitief van de baan. De raad van Almelo heeft dat in 2008 besloten. Als alternatief hiervoor wil Almelo, in samenwerking met de muziekschool Twente, een laagdrempelige voorziening voor jongeren creëren, een popcentrum. In de voortgang van het BedrijvenInnovatiecentum (BIC), het ontwikkelen van een kleinschalig hoogwaardig bedrijfsverzamelgebouw met productiefaciliteiten, zijn grote stappen gezet, maar de kredietcrisis speelt nu parten. Het consortium dat het BIC zal exploiteren ondervindt moeilijkheden bij het vinden van finan ciering. Daarnaast wordt nog onderzocht of de GSB subsidie valt binnen de voorwaarden van geoorloofde staatsteun. Een voorstel resultaatbestemming is bij dit programmaverslag gevoegd om alsnog de beschikbare middelen in 2009 aan Almelo te kunnen uitkeren. Hengelo Ook in 2008 is Hengelo doorgegaan met de succesvolle projecten Schoolcounseling, aanpak veelvoorkomende criminaliteit en het zakgeldproject. In 2008 is onderzocht welke mogelijkheden er zijn om scholengemeenschappen aan te sluiten op het registratiesysteem VIS 2. De uitvoering van de Nota Jeugd en Alcohol is ter hand genomen. Verder heeft de provincie bijgedragen aan het Twentekanaal fase 2 (middengebied), die betrekking heeft op het uitbaggeren c.a. van de Insteekhaven en de Petroleumhaven, alsmede aan het herprofileren van het totale wegtracé van de Boekeloseweg. Voor Hart van Zuid is er nu in opdracht van VROM een maatschappelijke kosten-baten analyse uitgevoerd. Netwerkstad Twente De bijdrage aan projecten van Netwerkstad Twente krijgt gestalte via de Agenda van Twente Zwolle en Zwolle-Kampen-Netwerkstad In het kader van het thema ‘Integrale aanpak van de binnenstad’ komt de realisatie van woningen op stoom in het plangebied Noordereiland en boven winkels. De herinrichting van het Park De Wezen landen gaat door en de resultaten daarvan zijn goed zichtbaar. In 2008 is de nachtopvang voor verslaafden aan de Pannenkoekendijk gedeeltelijk omgezet in een tijdelijk hostel voor langdurige harddrugsverslaafden. Dit hostel moet uiteindelijk deel uitmaken van de geclusterde voorziening. In 2008 is gestart met de voorbereidingen va het toepassen van Dynamisch Verkeersmanagement op de verbinding van Zwolle naar Kampen (N50 en provinciale weg) en de ring van Zwolle. Voor Zwolle Kampen Netwerkstad stond 2008 in het teken van bestaande plannen uitvoeren en nieuwe zaken oppakken. Zoals bijvoorbeeld het Jaarverslag 2008

29

innovatieproject Gezonde klassen (Vernieuwing economie), de voortgang rondom de Bypass bij Kampen (IJsseldelta-Zuid), het voorbereidende onderzoek naar de vertramming van het Kamperlijntje (Bereikbaarheid), de introductie van het toeristisch merk IJsseldelta (Ontdek de IJsseldelta), de geslaagde publieksdag en nieuwe routes zoals de kanoroute (Nationaal Landschap). De behaalde resultaten in 2008 zijn daarbij een stimulans voor het nieuwe jaar. Stedendriehoek en Deventer Deventer is volop bezig met de realisering van de twee Wijkvoorzieningencentra (WVC). In beide gevallen is de architect gekozen en is men aan de slag met het voorontwerp. De voortgang in het Havenkwartier verliep minder vlot. Het hiervoor ontwikkelde Masterplan 2006 is niet goedgekeurd door de raad. Deventer wil een nieuw, samenhangend plan ontwikkelen en is daarover met de provincie in overleg. De provincie heeft met de regio Stedendriehoek een Strategische Agenda afgesloten met daarin vijf boegbeeldprojecten te weten: Stad aan de Ijssel, Herstructurering woonwijken, Economische Innovatie, Stationsomgeving en Poorten van Salland (aansluiting A1). Deze agenda kwam tot stand gelijktijdig met het Regionaal Samenwerkingsprogramma van de regio met de provincie Gelderland. In 2008 is de opstelling van de economische visie Stedendriehoek afgerond en is gestart met de uitvoering. Inmiddels zijn 40 projecten ingediend ter uitvoering van de economische visie.

Hoofddoelstelling: ontwikkeling van perspectiefvolle landbouw Ons doel is een bedrijfsontwikkeling in de landbouw die gelijke tred houdt met de gemiddelde landelijke ontwikkelingen of daar iets boven ligt. Als indicatoren hiervoor hanteren wij de ontwikkeling van de gemiddelde toegevoegde waarde (in Nederlandse Grootte Eenheden (NGE), ca. € 1.300,-) per landbouwbedrijf en het aandeel bedrijven met econo mische omvang van meer dan 70 NGE. De ontwikkelingen van 2008 zijn nog niet te geven, omdat de recent uitgewerkte gegevens van het Centraal Bureau van de Statistiek op dit moment nog niet beschikbaar zijn. Uit het ruwe cijfermateriaal blijkt een positieve inkomensontwikkeling in de landbouw, maar Overijsselse bedrijven profiteren hier minder van, als gevolg van een gemiddeld lagere toegevoegde waarde.

30


Ook in 2008 hebben wij gewerkt aan de ontwikkeling van perspectiefvolle landbouw door ons te richten op: • verbetering van de ruimtelijke structuur van de landbouw • verbreding en versterking van de economische basis van de landbouw • ontwikkeling van ecologisch duurzame landbouw

Verplaatsing en omvorming intensieve veehou derijen (pMJP 1.1.1 en 1.1.2)

Bij de start van de reconstructie in 2004 waren er 170 intensieve veehouderijen in de extensiveringsgebieden. Volgens het reconstructieplan Salland-Twente komen 35 van deze bedrijven in aanmerking voor (vrijwillige) deelname aan de verplaatsingsregeling intensieve veehouderij (VIV). Met 20 hebben wij anno 2008 een overeenkomst getekend. Het is onzeker of en hoeveel van de overige 15 bedrijven alsnog zullen besluiten om te verplaatsen. Een verplaatsing duurt meerdere jaren. In 2008 hebben 4 intensieve veehouderijen in het extensiveringsgebied gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling om het bedrijf om te vormen en de intensieve tak af te bouwen (PMJP doelstelling totaal 25). Het totaal sinds het begin van de reconstructie komt hiermee op 15, waarvan 10 aan de pMJP-prestatie 1.1.2 kunnen worden toegerekend. Daadwerkelijke realisatie van de omvorming zal een aantal jaren met zich meebrengen. Eén bedrijf is inmiddels omgevormd. Sinds 2002 is het aantal varkensrechten in de extensiveringsgebieden en de verwervingsgebieden met 12,6% respectievelijk 3,4% afgenomen. In de LOG’s is vanaf 2002 het aantal varkensrechten met 11,6% toegenomen. Bij het pluimvee is in de extensiveringsgebieden sprake van een afname van 25,4%. In de verwevingsgebieden en de LOG’s is een toename zichtbaar van 1,3% respectievelijk 32,4%. Uit een enquête onder de bedrijven in het extensiveringsgebied komt het beeld naar voren dat slechts 24% van de bedrijven de intensieve tak over 5 jaar nog willen voortzetten.

Verbetering van de ruimtelijke structuur van de landbouw De landbouwontwikkelingsgebieden(pMJP 1.1.3)

In 2008 hebben wij ons gericht op het ondersteunen van gemeenten - met subsidie en advies - bij de uitwerking van Ontwikkelingsplannen voor de LOG’s en de verankering van deze plannen in de gemeentelijke bestemmingsplannen en ander gemeentelijk beleid. Streven was eind 2008 de uitwerking van Ontwikkelingsplannen afgerond te hebben en op basis hiervan met de gemeenten afspraken te maken - in het kader van de pMJP-convenanten - over de uitvoering van deze plannen. Dit is maar ten dele gelukt: • planvorming: 7 gemeenten beschikken over vastgestelde LOG-Ontwikkelingsplannen en 5 gemeenten zijn hier nog mee bezig. NB: voor een aantal zeer kleine LOG’s worden geen aparte plannen opgesteld. • uitvoering: met de gemeente Tubbergen zijn afspraken gemaakt over de verbetering van de weginfrastructuur voor de ontwikkeling van 8 intensieve veehouderijlocaties. De gemeente Hof van Twente heeft het ruimtelijk ontwerp voor de projectlocatie voor het clusteren van varkensbe drijven goedgekeurd en in 2009 zullen wij met de gemeenten en de Stichting Gezinsbedrijf plus uitvoeringsafspraken maken voor het vervolgtraject. De belangrijkste oorzaak voor de vertraging is de maatschappelijke en politieke onrust over de ont wikkelingen in de LOG’s. Dit speelt op provinciaal en gemeentelijk niveau. Hierdoor kost de uitwerking van de plannen veel meer tijd dan eerder voorzien. In 2007 hebben Provinciale Staten de motie Van Dalfsen, Evering, Veltkamp aangenomen waarin GS gevraagd worden de gemeenten verder te onder steunen bij de uitwerking van de LOG-plannen. Om hieraan invulling te geven hebben wij in overleg met de gemeenten - naast de ondersteuning die wij al gaven - in 2008 een zogenaamde ‘Community of Practices’ (COP) over de LOG’s georganiseerd: een serie werkbijeenkomsten waarin gemeentelijke en provinciale medewerkers - soms met inbreng van externe deskundigen - kennis en ervaringen hebben uitgewisseld rond diverse LOG-thema’s. De werkwijze ‘COP’ is door de deelnemers positief geëvalueerd.

Subdoelen Verbetering van de ruimtelijke structuur van de intensieve landbouw. Deels wettelijk, deels autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Intensieve veehouderijbedrijven verplaatst naar duurzame locaties in landbouwontwikkelingsgebieden (aantal, cumulatief, ijkpunt: sluiten van koopovereenkomst1)


14

1

realisatie

2008 stand NJN 181


2009

20

11

2008 18

Streefwaarde van 16 intensieve veehouderijen is bij de najaarsnota aangepast naar 18 bedrijven.

Glastuinbouw In 2008 hebben PS ingestemd met ons besluit om in de Koekoekspolder - buiten het gebied dat nu al bestemd is voor de ontwikkeling van de glastuinbouw - geen gebied(en) voor verdere uitbreiding van de glastuinbouw aan te wijzen. In de regio, op de glastuinbouwlocaties Luttelgeest en Ens, is, als dat nodig blijkt te zijn, nog voldoende ontwikkelings ruimte beschikbaar. In 2009 onderzoeken wij samen met de provincie Flevoland en de gemeente Kampen en Noordoostpolder of het versterken van de samenwerking tussen overheden en bedrijfsleven bij de verdere ontwikkeling van deze afzonderlijke locaties meerwaarde oplevert en hoe deze samen werking gerealiseerd kan worden. In 2005 heeft de provincie Overijssel vanuit het Actiefonds € 1 miljoen bijgedragen voor de uitvoering van het inrichtingsplan van het glastuinbouwgebied de Koekoekspolder. Het project loopt tot eind 2009. De middelen worden ingezet voor onder meer verbetering van de weginfrastructuur, energievoor ziening, waterbeheer en groenvoorziening. De Ontwikkelingsmaatschappij Koekoekspolder (OMK) is verantwoordelijk voor de uitvoering van het inrichtingsplan. De uitvoering van het plan verloopt tot nu toe conform planning. In het laatste kwartaal van 2008 hebben zich ontwikkelingen voorgedaan die van invloed kunnen zijn op de voortgang. LTO-noord en de Grontmij hebben zich teruggetrokken uit de OMK en de gemeente Kampen is als enige aandeelhouder van de OMK over gebleven. Gezien de ontstane situatie wil de gemeente in het eerste kwartaal 2009 de ontwikkelingsstrategie voor de Koekoekspolder actualiseren in overleg met verschillende partijen waaronder de provincie. Dit kan leiden tot de de wens om het Actiefondsproject bij te stellen. Grondgebonden landbouw In 2008 hebben wij met de uitvoering van deze doelstelling ‘verbetering ruimtelijke structuur van de grondgebonden landbouw’ (pMJP-prestaties 1.1.5 en 1.1.6) zoals gemeld in de najaarsnota minder voortgang gemaakt dan geprogrammeerd. Hiervoor zijn diverse redenen aan te wijzen, die per project weer verschillen. De belangrijkste oorzaken liggen bij de moeizame grondverwerving, complicaties als gevolg van het Natura 2000/ammoniak-dossier, discussies over de ligging van robuuste verbindingen en het vrijwillige karakter van kavelruilprojecten, en de vertraging van de oprichting van de Stichting kavelruil. Dit betreft zowel de projecten gestart in de periode voor 2007 (de zogenaamde ‘lopende verplichtingen’) als de projecten van het het pMJP 2007-2013.

Jaarrekening 2008

31

Dit heeft er toe geleid dat ook de doelrealisatie is achtergebleven. Dit betreft concreet: • In het kader van het pMJP: o via de regeling ‘losse kavelruil’ is in 2008 ca 2.360 ha gerealiseerd. Daarnaast is via de landinrichting 67 ha ingericht. o in het project IJsseldelta West fase 1 is de inrichting van 2000 ha landbouwgrond doorgeschoven naar het eerste kwartaal 2009. Het opstellen van de ruilplannen kostte meer tijd. Naar aanleiding van een motie in PS is besloten in het kader van project IJsseldelta • In het kader van de ‘lopende verplichtingen’: o via het project Kavels voor Koeien (gemeente Raalte) is ca 1180 ha landbouwgrond ingericht. De planmatige kavelruilen Averlo, Middel en Boskamp die in 2008 afgerond zouden worden zijn verlengd tot in 2009. De pMJP-doelstelling is om de de periode 2007-2013 de verkaveling van ca 27.000 ha landbouwgrond te verbeteren (waarvan ten minste 11.700 ha in reconstructiegebied). Hiertoe is in 2008 voor ruim 9.000 ha aan nieuwe planmatige kavelruilprojecten en -modules in uitvoering genomen (Dalmsholte, Haerst Genne de Ruiten, Genemuiden, Lattrop Deurningen, Wierdenwest, Rijssen Holten, Raalte, SPOT-Tubbergen), waarmee nu in totaal ca 17.000 ha in uitvoering is (= inclusief lopende verplichtingen). Deze projecten zullen in de periode 2009-2011 tot doelrealisatie leiden. Verder zullen in 2009 aanvullend - conform de gebiedsprogramma’s - nieuwe projecten en modules in uitvoering genomen worden. Bij slagvaardige uitvoering komt de pMJP-doelstelling binnen bereik. Daarbij is het belangrijk om te kunnen beschikken over voldoende ruilgronden. Gezien het grote aantal projecten in uitvoering hebben wij voorgesteld aanvullend € 10 miljoen euro beschikbaar te stellen voor het ‘revolving fund kavelruil’. Daarnaast zullen in de komende jaren ‘uitfinancieringsprojecten’ afgerond worden. Hiermee wordt aanvullend - naast de 5.680 ha die imiddels t/m 2008 al ingericht is - nog ca 12.000 ha landbouwgrond ingericht.

32


Subdoelen Verbetering van de ruimtelijke structuur van de grondgebonden landbouw. Deels wettelijk, deels autonoom beleid

Indicatoren Areaal landbouwgrond met verbeterde verkaveling (gemiddelde kavelgroote minimaal 10% verbeterd) (cumulatief, ijkmoment: datum van akte passering)*

wordt ook voorkomen dat er te veel overlap is met Rijksregelingen voor het stimuleren van landbouwinnovatie. Ruimtelijk beleid vormt een belangrijk deel van het innovatieprogramma. Samen met LTO Noord hebben we in 2008 gewerkt aan het project ‘Ruimte voor het boerenerf’. De resultaten van dat project zijn vertaald in de ontwerp-Omgevingsvisie. In 2009 willen we met LTO, agrarische ondernemers, Oversticht en gemeenten werken aan zes pilot-projecten ‘ruimte voor het boerenerf’.

Projecten in kader PMJP 2007-2013


2008 stand NJN

3.100 ha

realisatie

5.650


2009

5.527 ha

12.650 ha

Projecten in kader uitfinanciering lopende verplichtingen (van voor 2007)


4.500 ha

realisatie

2008 stand NJN pm


2009

5.680 ha

pm

2008 pm


Indicatoren Bedrijven deelnemend aan stimuleringsregeling toekomstgericht ondernemerschap (aantal*, cumulatief) doel 270

2008 3.650 ha

Subdoelen Verbreding en versterking van de economische basis van de landbouw.

* de indicator is aangepast. De resultaten gerealiseerd via ‘losse kavelruil’ en via inrichtingsprojecten zijn samengevoegd. Hierbij geldt: 1 ha geruild leidt tot 10 ha landbouwgrond met verbeterde

Bedrijfsbeëindigingen zijn de keerzijde van de schaal vergroting in de landbouw. Voor het behoud van een vitaal platteland bieden we ruimte en stimuleren we de ontwikkeling van andere economische activiteiten in de vrijkomende agrarische bebouwing (VAB). De pMJP-doelstelling voor VAB’s is de realisatie van 100 VAB’s (pMJP-prestatie 3.1.1). In 2008 hebben wij 13 VABs beschikt. In de totale pMJP-periode hebben wij inmiddels 25 VABs gerealiseerd. Daarmee zitten we op de goede weg voor het behalen van onze VAB doelstelling. In de praktijk blijkt overigens dat de VAB-beschikkingen gemiddeld lager uitvallen dan begroot. In het kader van de ontwerp-Omgevingsvisie willen we ons VAB-beleid verder uitwerken als onderdeel van het Kwaliteitsinstrument Groene Omgeving.

verkaveling

Verbreding en versterking van de economische basis van de landbouw Innovatie en ondernemerschap in de landbouw zijn belangrijke sleutels om ook op op lange termijn concurrerend te blijven. Om die reden stimuleren we innovatie in het agrocluster (pMJP-prestatie 1.2.1) en toekomstgericht ondernemerschap (pMJP-prestatie 1.2.2). De pMJP-doelstelling voor innovatie in het agrocluster is om één programma voor landbouwinnovatie te ontwikkelen en in uitvoering te brengen. In 2007 - 2008 hebben we 7 grotere innovatieve samen werkingsprojecten gesubsidieerd en hebben we 27 agro kennisvouchers toegekend aan agrarische ondernemers. Deze regelingen stonden open voor alle mogelijke soorten innovaties. Om te zorgen dat de innovatie in het agrocluster een zichtbare bijdrage kan leveren aan onze doelstelling van een con currerende landbouw in een mooi landschap hebben wij besloten om het landbouwinnovatieprogramma nadrukkelijk te koppelen aan onze doelen voor ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. Daarmee

Daarnaast hebben wij vanuit onze rol als stimulator in 2008 de volgende activiteiten uitgevoerd: • € 200.000,- subsidieverstrekking aan jonge boeren in aanvulling op de LNV-regeling voor jonge boeren. In 2009 stellen wij - conform het coalitieakkoord - nog eens € 200.000,- beschikbaar en in 2010 en 2011 jaarlijks € 100.000,-. • Subsidie verstrekken om toekomstgericht onder nemerschap te stimuleren door projecten voor kennisvergaring, demonstratieprojecten, profes sionalisering van ondernemers en de ontwikkeling en uitvoering van bedrijfsplannen (zie onderstaande tabel, pMJP-prestatie 1.2.2)


60

realisatie

2008 stand NJN 100**


2009

136

140

2008 60

* Ondersteund vanuit provinciaal stimuleringsbeleid ** In de najaarsnota 2008 is het oorspronkelijk begrote aantal van 80 opgehoogd naar 100

Ontwikkeling ecologisch duurzame landbouw De komende jaren krijgt de landen tuinbouw te maken met aangescherpte ecologische randvoor waarden vanuit onder andere Natura 2000, het waterbeleid (Kaderrichtlijn Water) en de IPPC-richtlijn (Europese milieunorm). In 2008 hebben wij ons gericht op de volgende (ondersteunende) activiteiten: • bevorderen duurzame productie door toepassen van agrobiodiversiteit (pMJP-prestatie 1.3.1). De totale pMJP-doelstelling is de realisatie van drie projecten. In 2008 hebben wij er twee beschikt. Naar verwachting kan het derde in 2009 worden afgerond. • Bevordering van biologische landbouw (pMJPprestatie 1.3.3). De totale pMJP-prestatie bestaat uit zeven keten projecten. In 2008 zijn er vijf projecten in uitvoering. • Beperking van de emissie van stank, ammoniak en fijn stof vanuit de landbouw op kwetsbare natuurgebieden en met name op Natura 2000 gebieden (pMJP-prestatie 1.3.2). In het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit hebben wij een bedrage geleverd aan het oplossen van de fijnstofproblematiek bij pluimveehouderijen (zie 2.5.3, gezonde leefomgeving). Emissiebeperking van ammoniak is als gevolg van het wegvallen van het toetsingskader (zie externe ontwikkelingen) niet van de grond gekomen.

Jaarverslag 2008

33

Hoofddoelstelling: versterking sociale vitaliteit en leefbaarheid

Subdoelen Instandhouden en versterken basisvoorziening. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed.

Prioriteiten De Kulturhusregeling heeft een forse impuls gegeven aan de sociale vitaliteit van het landelijke gebied. De provincie maakt hiermee haar werk op het sociale domein in het landelijke gebied goed zichtbaar. Opvallend is de laatste jaren de ontwikkeling naar steeds meer Kulturhusen in kleine kernen, waar ze in het verleden vooral in grotere plaatsen werden ontwikkeld. De levenscyclus van de Kulturhusen (pMJP-prestatie 4.1.1) gaat hiermee een andere fase in: van vooral grootschaliger naar kleinschaliger. In 2008 is voor meer voorzieningen een provinciale bijdrage verstrekt (21) dan geraamd (10). In 2008 zijn 6 multifunctionele voorzieningen gerealiseerd. In november 2007 is de Kulturhusregeling gewijzigd. Dit om uitvoering te geven aan de Dynamische Investerings Agenda (€ 6 miljoen beschikbaar tot en met 2011). Op basis van ervaringen en na overleg met het veld is een aantal verbeteringen doorgevoerd om Kulturhusen inhoudelijk en financieel meer toekomstbestendig te maken. Voorbeelden hiervan zijn haalbaarheidsonderzoeken met nadrukkelijke aandacht voor burgerparticipatie, het mogelijk maken van experimenten en versterking van de provinciale ondersteuningsstructuur. In het pMJP 2007-2013 zijn alleen middelen beschikbaar voor voorzieningen in kernen met minder dan 4.000 inwoners. Met de Dynamische Investerings Agenda is echter voor de komende jaren ook geld beschikbaar gekomen voor voorzieningen in kernen met meer dan 4.000 inwoners (met uitzondering van de stadskernen van de 5 grote steden). Dat voorzag in een lacune, want er is voor 8 grotere kernen gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Alle subsidiemogelijkheden op dit terrein zijn in 2008 in één subsidieregeling ondergebracht. Met de DOP+-regeling stimuleren wij gemeenten om actuele, integrale dorpsplannen te maken die ook meteen uitgevoerd kunnen worden. Van deze mogelijkheid is veel gebruik gemaakt: er is voor de realisatie van 21 dorpsplannen+ subsidie aangevraagd door de gemeenten.

Indicatoren Aantal nieuwe multifunctionele voorzieningenen gebundelde diensten, zoals Kulturhusen dorpshuizen, zorgposten plus ed. (aantal cumulatief) Realisatie 2007 1 gerealiseerd, 21 verplicht* Begroting 2008 45 gerealiseerd/verplicht Realisatie stand NJN 2008 45 gerealiseerd/verplicht Realisatie 2008 7 gerealiseerd en 36 verplicht Begroting 2009 22 (gerealiseerd /verplicht) * Op basis van definitieve vaststelling van subsidie medio 2008.

Subdoelen Behoud van sociale cohesie en vitaliteit. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed.

Indicatoren Aantal integrale dorpsontwikkelingsplannen / DOP+ (cumulatief). Realisatie 2007 2 gerealiseerd, 13 verplicht* Begroting 2008 25 gerealiseerd/verplicht Realisatie stand NJN 2008 25 gerealiseerd/verplicht Realisatie 2008 13 gerealiseerd en 23 verplicht Begroting 2009 begroot: 48 cumulatief t/m 2009 * Op basis van definitieve vaststelling van subsidie medio 2008.

34


Jaarverslag 2008

35

2.2.4 Heeft het gekost wat het zou gaan kosten?

Financiële afwijking per subdoelstelling Bedragen x € 1.000

Programma Kwaliteit leefomgeving

Primitieve

Primitieve

Begrotings- Begrotings- Actuele

Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Vergroten van de ruimtelijke kwaliteit, versterken van de sociaal economische ontwikkeling en inzetten op duurzame ontwikkeling. - Realisatie stationsomgevingen. - Realisatie IJsseldelta - Realisatie gebiedsontwikkelingen - Verbetering van de sturing op de ruimtelijke inrichting en ontwikkeling van nieuwe visie - Versterken van de ruimtelijke kwaliteit - Voorzien in behoefte oppervlaktedelfstoffen Totaal Vergroten van de ruimtelijke kwaliteit

223

10.312

399

56

-4.180

399

6.132

-5.733

1,2,3,5,6,7

399

6.132

-5.733

402

5.159

-4.757

976

-5.075

250

223

306

-83

3

223

306

-83

196

288

-92

-9

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

223

10.368

399

-3.930

622

6.438

-5.816

622

6.438

-5.816

598

5.447

-4.849

967

-5.075

3.393

8.846

1.111

3.256

4.504

12.102

4.504

12.102

-7.598

5.171

12.219

-7.048

550

Bijdragen aan een gevarieerd, aantrekkelijk en hoogwaardig woonklimaat in Overijssel voor iedereen - Verbeteren aansluiting van het woonaanbod op de vraag van de inwoners die in de eigen plattelandsgemeenten willen blijven wonen - Tempo maken en houden bij het realiseren van een gevarieerd en aantrekkelijk aanbod van woonomgevingbinnen de stedelijke netwerken

-7.598

2,3,4,5,6,7

- Versterken van de keten Wonen-zorg-welzijn

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

3.393

8.846

1.111

3.256

4.504

12.102

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-7.598

4.504

12.102

-7.598

5.171

12.219

-7.048

––––––––

––––––––

Totaal bijdragen aan een gevarieerd, aantrekkelijk….

550

Uitvoeren convenanten Grote Steden en Netwerksteden - Stimuleren van het oplossen van stedelijke vraagstukken

––––––––

5.520 ––––––––

––––––––

1.974

7.494

-7.494

––––––––

––––––––

––––––––

1.974

7.494

––––––––

2,4 ––––––––

7.494

––––––––

––––––––

-7.494

7.494

-7.494

6.787

-6.787

707

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-7.494

6.787

-6.787

707

––––––––

––––––––

Totaal Uitvoeren convenanten Grote Steden en

5.520

Vervolg tabel zie volgende pagina

36


Jaarverslag 2008

37


Programma Kwaliteit leefomgeving

Primitieve

Primitieve


Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Ontwikkelen van perspectiefvolle landbouw - Verbetering van de ruimtelijke structuur van de intensieve landbouw

3.019

8.634

5.424

15.834

8.443

24.468

-16.025

1,3,4,101,

8.443

24.468

-16.025

7.873

20.634

-12.761

3.264

-628

-733

103,104,105 - Verbetering van de ruimtelijke structuur van de grond-gebonden landbouw

2.401

3.357

-1.195

-1.553

1.206

1.804

-598

1,104,105

1.206

1.804

-598

1.562

2.332

-770

-172

2.740

4.538

-1.819

-1.307

921

3.231

-2.310

1,3,101,

921

3.231

-2.310

882

2.996

-2.114

196

73

180

-107

64

172

-108

-1

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-19.040

10.643

29.683

-19.040

10.381

26.134

-15.753

3.287

-1.361

140

- Verbreding en versterking van de economische basis van de landbouw

104,105

- Ontwikkeling ecologische duurzame landbouw

-107

101,104,

105

467

610

-394

-430

73

180

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

8.627

17.139

2.016

12.544

10.643

29.683

––––––––

Totaal ontwikkelen van perspectiefvolle landbouw Versterken sociale vitaliteit en leefbaarheid - Instandhouden en versterken basisvoorziening

1.258

1.687

2.945

-2.945

3,104

2.945

-2.945

2.957

-2.957

-12

- Behoud van sociale cohesie en vitaliteit

1.950

-665

1.285

-1.285 1,3,101,104

1.285

-1.285

1.187

-1.187

98

388

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

Totaal versterken sociale vitaliteit en leefbaarheid

3.208

1.022

4.230

4.144

-4.144

86

528

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-44.178

15.769

59.947

-44.178

16.150

54.731

-38.581

5.597

-5.908

5.783

-5.783

5.783

-5.783

6.147

-6.147

-364

5.838

-5.838

5.838

-5.838

5.707

-5.707

131

66.585

-50.435

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

12.243

45.081

3.526

14.866

15.769

59.947

Kwaliteit Leefomgeving

Totaal programma Kwaliteit leefomgeving

-4.230 ––––––––

4.230

-4.230

Personeelsgebonden kosten Toegerekende apparaatskosten Kwaliteit Leefomgeving Totaal Programma Kwaliteit leefomgeving

38


12.243

45.081

14.866

15.769

71.568

-55.799

15.769

71.568

-55.799

16.150

5.364

Jaarverslag 2008

39

Nr. Begr. wijziging

Omschrijving

1 2 3 4 5 6 7

Doorwerking 15e tot en met 20e wijziging 2007 Doorwerking jaarrekening 2007 Perspectiefnota 2009 1e diverse postenwijziging 2008 Najaarsnota 2008 2e diverse postenwijziging 2008 3e diverse postenwijziging 2008

101 t/m 105 pMJP wijzigingen (GS-mandaat)

Kwaliteit van de Leefomgeving Hoofddoelstelling 1 Vergroten van de ruimtelijke kwaliteit, versterken van de sociaal economische ontwikkeling en inzetten op duurzame ontwikkeling. o Subdoelstellingen - Realisatie stationswegen - Realisatie IJsseldelta en realisatie gebieds ontwikkeling. - Verbetering van de sturing op ruimtelijke inrichting van nieuwe visie. - Versterken van de ruimtelijke kwaliteit. Er is een onderuitputting op de subdoelstellingen van € 0,9 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 4,8 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 5,7 miljoen. Het saldo is het gevolg van een onderuitputting van de lasten op de volgende budgetten: 1. Ruimtelijke kwaliteit € 0,4 miljoen Voor de begrotingsintensivering voor ruimtelijke kwaliteit was vanuit het coalitieakkoord € 2,25 miljoen beschikbaar. Dit budget is ingezet voor effectuering ruimtelijk beleid, reanimatie industrieel en agrarisch erfgoed, ruimtelijke kwaliteit, ontwikkelingsplanologie en de A1-zone. Van het budget resteert € 0,4 miljoen. Dit is vooral veroorzaakt door moeizame en latere vervulling van vacatures en herprioritering vanwege de omgevingsvisie. Voor de uitvoering is het van belang dat het restant budget beschikbaar blijft voor de ruimtelijke kwaliteit. Voorgesteld wordt dit budget toe te voegen aan de exploitatie 2009.

40


2. DIA-project Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente € 0,1 miljoen Voor dit project was binnen dit cluster van subdoelstellingen een budget van € 0,1 miljoen beschikbaar. Dit budget was bestemd voor het opvangen van de rentelasten van een eventuele deelneming in een samenwerkingsverband voor de gebiedsontwikkeling. De deelneming is in 2008 niet gerealiseerd, waardoor het budget niet nodig is gebleken. Het budget zal in 2009 nodig zijn voor de uit voering van het project gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente 3. Proceskosten € 0,4 miljoen Van de budgetten voor proceskosten IJsseldelta, omgevingsvisie en Wiel van Overijssel resteert nog respectievelijk € 0,2 miljoen, € 0,1 miljoen en € 0,1 miljoen. Deze budgetten zijn beschikbaar voor projecten die gedurende meerdere jaren worden uitgevoerd. De bestedingen in die jaren wijken in beperkte mate af van de ramingen per jaar. Voor de voortgang van de projecten en de totale bestedingen gedurende de gehele projectperiode heeft dit geen gevolgen. Voor de uitvoering is het daarom wel van belang dat de restantbudgetten beschikbaar blijven voor de betreffende projecten. Voorgesteld wordt dit budget toe te voegen aan de exploitatie 2009. –––––––––––––

Totale onderuitputting subdoelstellingen

€ 0,9 miljoen

Hoofddoelstelling 2 Bijdragen aan een gevarieerd, aantrekkelijk en hoogwaardig woonklimaat in Overijssel voor iedereen. o Subdoelstellingen - Verbeteren aansluiting van het woonaanbod op de vraag van de inwoners die in de eigen plattelandsgemeenten willen blijven wonen. - Tempo maken en houden bij het realiseren van een gevarieerd en aantrekkelijk aanbod van woonomgeving binnen de stedelijke netwerken. Er is een onderuitputting op de subdoelstellingen van € 0,5 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 7,1 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 7,6 miljoen.

Het saldo is een gevolg van: 1. Begrotingsintensivering wonen € 0,1 miljoen Voor de begrotingsintensivering wonen was in 2008, vanuit het coalitieakkoord, € 5,0 miljoen beschikbaar. Van dit budget, dat vooral is ingezet voor de vorming van de reserve startersleningen en het verstrekken van subsidies in het kader van de bouwimpuls, resteert € 0,1 miljoen. 2. Actiefondsbudget stationsplein Hengelo € 0,3 miljoen Het budget ter grootte van € 0,3 miljoen is pas begin 2009 tot besteding gekomen. Voorgesteld wordt dit budget toe te voegen aan de exploitatie 2009. 3. Stimuleren collectief particulier opdrachtgeverschap € 0,1 miljoen Voor het stimuleren van collectief particulier opdrachtgeverschap (cpo) is gedurende de jaren 2008 tot en met 2010 € 0,6 miljoen beschikbaar. In 2008 was hiervan € 0,2 miljoen begroot. Van dit budget resteert nog ruim € 0,1 miljoen. Het restant budget zal worden toegevoegd aan de resultatenbestemming. 4. Budget subsidies ‘Besluit Locatiegebonden Subsidies’ (BLS) Lasten: -/- € 0,2 miljoen De hogere lasten betreffen de doorbetaling van een hogere rijksbijdrage van € 0,2 miljoen. Baten: € 0,2 miljoen Tegenover de kostenstijging is een extra bedrag ontvangen aan subsidies van € 0,2 miljoen. 5. Budget Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) Lasten: -/- € 0,5 miljoen De storting in de voorziening ISV is € 0,5 miljoen hoger dan begroot. Baten: € 0,5 miljoen Tegenover de kostenstijging is een hogere rijksvergoeding ontvangen van € 0,5 miljoen. –––––––––––––

Totale onderuitputting subdoelstellingen

€ 0,5 miljoen

Hoofddoelstelling 3 Uitvoeren convenanten Grote Steden en Netwerksteden. o Subdoelstelling - Stimuleren van het oplossen van stedelijke vraagstukken. Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,7 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 6,8 miljoen tegenover een actuele begroting van € 7,5 miljoen. De onderuitputting wordt in zijn geheel veroorzaakt door de vertraging in de uitwerking van de plannen door de gemeente Almelo. Voorgesteld wordt dit bedrag via de resultaatbestemming toe te voegen aan de exploitatie 2009. Hoofddoelstelling 4 Ontwikkelen van perspectiefvolle landbouw. o Subdoelstelling - Verbetering van de ruimtelijke structuur van de intensieve landbouw. - Financieel Er is een onderuitputting op de subdoelstelling voor verbetering van de ruimtelijke structuur van de intensieve landbouw van € 3,3 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 12,7 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 16,0 miljoen. Het saldo is een gevolg van: 1. Stimulering omvorming van intensieve veehouderijbedrijven € 0,3 miljoen Van tevoren was begroot dat tien bedrijven gebruik zouden maken van de stimuleringsregeling omvorming van intensieve veehouderij bedrijven. Dit zijn er uiteindelijk vier geworden. 2. Reserve reconstructie € 2,6 miljoen Dit jaar was ten gevolge van het nieuwe ver plichtingenbeleid een onttrekking geraamd uit de reserve reconstructie voor een bedrag van € 12,6 miljoen. De daadwerkelijke bestedingen en verplichtingen waren € 10 miljoen. Het niet bestede deel zal in 2009 en 2010 uit de reserve worden onttrokken voor de projecten De Doorbraak en Vitaal Azelo. In 2008 heeft een aantal afrekeningen plaatsgevonden en is er € 0,1 miljoen teruggevorderd. Er wordt voorgesteld dit bedrag via resultaatbestemming toe te voegen aan de budgetten voor 2009.

Jaarrekening 2008

41

3. Overige budgetten € 0,4 miljoen Het betreft een onderuitputting op de lopende verplichtingen in kader van de ecologische verbindingszone en de uitvoeringskosten Revolving Fund. –––––––––––––

Totaal onderuitputting subdoelstelling ruimtelijke structuur van de intensieve landbouw. € 3,3 miljoen o Subdoelstelling - Verbetering van de ruimtelijke structuur van de grondgebonden landbouw.

Hoofddoelstelling 5 Versterken sociale vitaliteit en leefbaarheid o Subdoelstelling - Behoud van sociale cohesie en vitaliteit.

Overzicht voorzieningen, doeluitkeringen en reserves programma Kwaliteit van de Leefomgeving

Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,1 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 1,2 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 1,3 miljoen. Van het pMJP project cultuur en ruimte is een bedrag van € 0,1 miljoen niet benut. Deze niet benutte middelen worden gestort in de egalisatiereserve pMJP en worden in latere jaren alsnog voor dit doel ingezet.

Bedragen x € 1.000

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Voorziening

01-01-08

storting onttrekking

Eindsaldo Beginsaldo 31-12-08

01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

Voorziening investeringsbudget stedelijke vernieuwing

7.370

3.973

6.543

7.370

2.888

8.107

Voorziening Ruimte voor Ruimte

3.804

3.804

3.804

3.804

Voorziening startende ondernemers

3.146

4

4

3.625

4

1.564

4

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

Totaal ten laste van voorzieningen

11.178

3.146

3.977

10.347

11.178

3.625

2.892

11.911

1.564

Er is een onderschrijding op de doelstelling van € 0,2 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 0,8 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 0,6 miljoen. Door een hogere bijdrage aan het plattelandsontwikkelingsprogramma dan geraamd vindt er een overschrijding plaats van € 0,2 miljoen. o Subdoelstelling - Verbreding en versterking van de economische basis van de landbouw Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,2 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 2,1 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 2,3 miljoen. Door een onderuitputting ad € 0,2 miljoen op de prestaties bevordering van duurzaam ondernemen door middel van agrodiversiteit en van hergebruik vrijgekomen agrarische bebouwing wijkt de realisatie af op de begroting.

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Doeluitkering

01-01-08



Eindsaldo

01-01-08


31-12-08

Doeluitkering Gooiermars

650

650

650

Doeluitkering investeringsbudget Landelijk Gebied*

10.530

-10.530

-24

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

Totaal ten laste van doeluitkeringen

10.506

-10.506

650

10.530

-9.880

626

–––––––

10.506

-10.506

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Reserves Reserve Reconstructie Reserve Stimulering woningbouw Reserve grondaankoop IJsseldelta-Zuid

01-01-08


12.258

352

3.287

58


12.610

12.258

351

9.975

2.634

2.634

58

3.273

72

-12 34

3.261

84

3.287

18.725


Eindsaldo

31-12-08

31-12-08

10.000

8.975

250

10.000

8.975

216

18.759

Reserve startersleningen

1.200

116

1.084

1.200

108

1.092

8

Egalisatiereserve ILG*

4.227

1.486

2.741

4.489

1.442

3.047

306

Ontwikkelingsreserve, wb kwaliteit leefomgeving*

11.667

-11.667

11.416

-11.416

251 –––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

Totaal ten laste van reserves

25.545

14.812

29.390

10.967

25.545

15.073

26.430

14.188

3.221

* De doeluitkering investeringsbudget Landelijk Gebied, de ontwikkelingsreserve en de egalisatiereserve ILG beslaan meerdere programma’s.

Van de bovengenoemde doeluitkering en reserves is in het fanaciële overzicht alleen een mutatie te zien.

42


Jaarrekening 2008

43

2.3 Programma Impuls voor werk

Oude en nieuwe werkgelegenheidsontwikkeling tegen elkaar afgezet (2003 - 2010, in %)

3

2.3.1 Inleiding 2

Op 26 juni 2008 is het sociaal-economische beleidsprogramma ‘Overijssel werkt!’ 2008-2011 vastgesteld in PS. Dit beleidprogramma bevat de vier hoofdlijnen van beleid, te weten innovatie, bedrijventerreinen, arbeidsmarkt en toerisme. In dit programma zijn de te ondernemen acties concreet uiteen gezet. Daar is in 2008 een aanvang mee gemaakt. Centraal in dit programma staat de werkgelegenheid en een duurzame economische structuur. Ondernemerschap is hierin de rode draad. Met behulp van de vier programmalijnen wordt ‘Overijssel werkt!’ uitgewerkt in directe acties (samenwerkingsprojecten 4 O’s) en indirecte acties (randvoorwaardelijk). Portefeuillehouder van dit programma is mevrouw drs. C. Abbenhues.

2.3.2 Externe ontwikkelingen Sinds medio 2008 is er mondiaal sprake van een kredietcrisis die zijn effecten heeft op de situatie binnen de Overijsselse economie. Met name de in Overijssel sterk vertegenwoordigde sectoren bouw en maakindustrie worden verhoudingsgewijs zwaar beïnvloed door de kredietproblemen en economische recessie (afnemende vraag, productievermindering, moeizame kredietverstrekking, dreigende faillisse menten, toename werkloosheid). De effecten zullen in 2009 en 2010 merkbaar zijn, mogelijk langer. Zowel de Europese Commissie als de nationale overheid hebben maatregelen genomen de balans in de economie terug te brengen. Nieuwe maatregelen voor 2009 zijn aangekondigd. Ook het provinciaal bestuur oriënteert zich op maatregelen. Daarover is ook een advies gevraagd aan de SER-Overijssel. Dit advies wordt begin 2009 gebruikt bij het bepalen van de acties van de provincie. In december 2008 zijn de eerste werkgelegenheidsprognoses van het EIM (Economisch Instituut MKB) doorvertaald naar Overijssel. In 2008 is de groei van de werkgelegenheid hoger uitgevallen dan verwacht (2,3% versus 2%). Voor 2009 komt de groei tot stilstand (0% groei).

1 0 -1 -2 ‘03

‘04

‘05

‘06

‘07

‘08

‘09

‘10

‘11

OV oud

OV nieuw

NL oud

NL nieuw

‘12

Bron: LISA, BIRO, EIM, Etil.

2.3.3 Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Hebben we gedaan wat we zouden doen?

Hoofddoelstelling: verbeteren van aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs De aansluiting tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs is een speerpunt van beleid. Het is dit al enige jaren, en steeds sterker gaan geluiden op deze relatie te intensiveren, met name ook vanuit de betrokken onderwijs- en arbeidsmarktorganisaties. De provincie stimuleert en draagt bij aan deze verdere verbinding met grotere en veelal regionale projecten. Zo is bijvoorbeeld de totstandkoming van 5 Technasia in het voortgezette onderwijs gerealiseerd. Naast de aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt bestaat het beleid uit bijzondere aandacht voor zwakkere groepen op de arbeidsmarkt. Het Sallcon-project1 in de regio Salland heeft tot doel om in 3 jaar tijd 300 personen aan een reguliere baan te helpen. In IJssel-Vecht worden poortwachtercentra gerealiseerd met als doel 225 personen van ‘werk naar werk’ te helpen. Bijzonder aandachtspunt binnen de arbeidmarkt is de sector zorg. In Twente wordt een proefproject Zorg in Twente gerealiseerd, waarbij 300 personen deels worden opgeleid en deels direct aan een baan worden geholpen (toeleiding naar scholing/werk). In de regio’s Hardenberg e.o., IJssel-Vecht (Zwolle e.o.), Stedendriehoek en Twente zijn 4 projecten voor

Herstructurering Haatland Kampen 1

44


Het Sallcon project begeleidt mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt

Jaarverslag 2008

45

leren&werken gerealiseerd. Diverse sectoren maken hier gebruik van deze zogenoemde EVC-trajecten (eerder verworven competenties). De interesse voor techniek en technische beroepen is ook een bijzonder aandachtspunt. PS hebben in juni 2008 bij de behandeling van ‘Overijssel Werkt’ een motie op dit vlak aangenomen. Naast de 5 Technasia is door VMO (verenigde maakindustrie Overijssel) een project ontwikkeld om basisschoolkinderen in Overijssel breed te interesseren voor techniek en daaraan verbonden beroepen. Om het ondernemerschap te bevorderen is het project Young Business Professionals ontwikkeld en uitgevoerd door Saxion in samenwerking met de Kamer van Koophandel. Hierin krijgen 21 studenten het certificaat leren&ondernemen. Naast inhoudelijke projecten wordt de APO uitgevoerd (Arbeidsmarktprognose Overijssel). Op basis hiervan wordt 4 maal per jaar een nieuwsbrief uitgegeven en breed verspreid in Overijssel. In 2008 is de opzet voor APO-plus voorbereid. In het vervolg zullen ontwikkelingen in het onderwijs deel uitmaken van het APO (o.a. schooluitval, schoolkeuze, vervolgopleiding). Met deze acties zijn de beschikbare middelen voor 2008 uitgeput.

Subdoelen Verbetering aansluiting arbeidsmarkt - onderwijs. Autonoom beleid, Beperkte mate van invloed

Indicatoren Aantal gerealiseerde leer/stagebanen.


2008 stand NJN

nvt

realisatie

500


2009*

500

nvt

2008 200

* Deze indicator is in de begroting 2009 niet meer opgenomen.

Subdoelen Beperking schooluitval. Autonoom beleid, Beperkte mate van invloed

Indicatoren Aantal bereikte jongeren via preventieve projecten.


nvt

realisatie

2008 stand NJN 500


2009*

500

nvt

2008 200


46


Hoofddoelstelling: stimuleren innovatie Het behoud en creatie van werkgelegenheid vraagt om een concurrerend bedrijfsleven. Het Overijssels bedrijfsleven kan alleen concurrerend zijn als het werkt aan vernieuwing. Die vernieuwing vindt plaats door het aanboren van nieuwe markten, het verbe teren van organisatie, processen en producten of een combinatie daarvan. Innovatie is niet alleen gericht op fysieke goederen. Ook in bedrijven in de recreatief toeristische sector en bijvoorbeeld de creatieve industrie is veel innovatie in diensten en dienstverlening. De kennis van de kennisinstelling is daarbij een onmisbare factor. In 2008 heeft de provincie projecten gestimuleerd waarin het met kennisintensieve bedrijfsleven samenwerkt, meestal met de kennisinstellingen, aan het omzetten van kennis in toegevoegde waarde. De projecten dragen op de middellange termijn bij aan een toegenomen productiviteit, winst en/of een groei dan wel behoud van het aantal arbeidsplaatsen (kennis, kunde, kassa). De provincie stimuleert programma’s die passen binnen een regionale investeringsagenda, die wordt gedragen door ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en de overheid (de 4 O’s). Met behulp van de economische barometer monitoren wij de ontwikkelingen en de actualiteit van ons beleid. De provincie heeft haar eigen inzet via het programma Economische Innovatie geïntensiveerd. Daarin concentreert de provincie haar inzet op die clusters die het meest bijdragen aan de werkgelegenheid op de langere termijn. Binnen de clusters ligt de nadruk op de ontwikkeling van concrete business cases. In 2008 lag de nadruk op de volgende prioriteiten: - Uitvoering van de innovatieroute Twente en de agenda’s voor de regio’s Stedendriehoek en IJssel-Vecht. De projecten uit deze innovatieprogramma’s worden verder geleid naar mogelijke financieringsbronnen (o.a. EFRO en Pieken in de Delta Oost-Nederland). Per regio verschillen de investeringsagenda’s en de samenwerking tussen de betrokken partijen nog aanzienlijk. De Twentse Innovatieroute is hierin met haar door onder nemers gedragen agenda het meest ver gevorderd. De route is een van de dragende onderdelen van het Kennisbeleid Oost. De provincie is actief betrokken bij het realiseren van de doelstellingen uit deze route. In de regio’s IJssel-Vecht en Stedendriehoek is met verschillende partijen (waaronder het lokale bedrijfsleven en de hogescholen Windesheim en Saxion) samengewerkt om vergelijkbare agenda’s op te stellen en uit te

voeren. In 2008 zijn de agenda’s tot stand gekomen, de eerste projecten uit de agenda’s zijn in uitvoering genomen. Een voorbeeld is het project ‘Gezonde klassen’, ondernemers uit verschillende branches uit Zwolle werken samen bij het verbeteren van de luchtkwaliteit in schoolklassen. - Een belangrijk deel (45%) van de voor Overijssel beschikbare EFRO-gelden voor Innovatie zijn reeds dit jaar besteed aan projecten uit een van de innovatieagenda’s. Voor de tenders van Pieken in de Delta worden vanuit Overijssel qua aantal voldoende en qua kwaliteit goede projecten ingediend. Een mooi voorbeeld is de ‘High Tech Factory’. De Universiteit Twente neemt met MESA+ zowel nationaal als internationaal een sterke positie in op het gebied van microsysteem- en nanotechnologie. Bij bedrijven rond MESA+ is de behoefte ontstaan de door hen ontwikkelde producten in grotere aantallen te gaan produceren. Voor een individuele startende onderneming is het onmogelijk om zelfstandig een hoogwaardige productiefaciliteit op te zetten. Dit vraagt namelijk om veel specifieke kennis, kunde en kapitaal die bij een zich ontwikkelend bedrijf zelden aanwezig zijn. Voor verdere groei en behoud van deze bedrijven is het noodzakelijk om een gedeelde productie faciliteit te realiseren. Doel van dit project is het realiseren van deze faciliteit in 2010. Met investeringen van achttien partijen (waaronder veertien MKB-bedrijven) is sprake van een breed gedragen initiatief. De verwachting is dat met deze faciliteit in vijf jaar 350 nieuwe arbeidsplaatsen worden gecreëerd. - Kennispoort: De provincie was vijf jaar geleden een van de initiatiefnemers voor het opzetten van Kennispoort. In samenwerking met gemeenten, KvK, Windesheim, bedrijfsleven/MKB wordt het innovatieve klimaat in IJssel-Vecht versterkt. Hierdoor worden de bij bedrijven aanwezige innovatieve ideeën versneld ontwikkeld en gerealiseerd. In 2008 zijn de volgende prestaties geleverd:

Prestatie 5 nieuwe samenwerkingsverbanden/projecten Resultaat Project ‘Gezonde Klassen’ van Unica, Stork en Novon. Lijst met leads Prestatie 5 innovatiesessies Resultaat 10 juni Zorg gezondheid / ICT sessie 12 juni en 30 oktober sessies Kunstsof & Chemie mei/juni 3 sessies Recreatie&Toerisme Steenwijkerland 27 oktober sessie Sociale innovatie Prestatie 1 nieuw benoemde kansrijke sector/cluster voor het Kennispoortprogramma. Resultaat Voorstel om Toerisme & Ontspanning als sector/cluster te gaan benoemen. Kennis en innovatie, regie en samenwerking zijn daarbij sleutelwoorden.

- Kennispark Twente is een belangrijke initiator en uitvoerder voor de Innovatieroute op Oost-Nederlandse schaal en bovendien een factor voor de doorgroei van de technologische georiënteerde maakindustrie. Deze collegeperiode ligt de nadruk vooral op de kennisvalorisatie binnen de gebiedsontwikkeling van het Kennispark. Daarbij gaat het om de realisatie van technologisch hoogwaardige faciliteiten die door het regionale MKB gezamenlijk kunnen worden gebruikt. Met de partners is een nieuw uitvoeringsprogramma opgezet. Op basis van dit programma zijn verschillende projecten in uitvoering genomen. Een van de projecten is gericht op de open innovatie voor de ontwikkeling van composieten. Bij dit project zijn Ten Cate, Stork, de UT en Boeing betrokken. - In het Kennisbeleid Oost is de samenwerking met de provincie Gelderland onverkort voortgezet: op het snijvlak van de thema’s gezondheid, techno logie en voeding wordt de ontwikkeling van samenhangende innovatieprogramma’s gestimuleerd, zoals Nano4Vitality. Nanotechnologie maakt nieuwe product/marktcombinaties mogelijk. Voor het programma zijn de eerste projecten goedgekeurd. Een van de projecten is gericht op het ontwikkelen van een product waarmee onder andere bacteriën en virussen binnen vijf à tien minuten kunnen worden gedetecteerd. Een product dat zowel in de voedingsindustrie (vleesverwerking), als de gezondheidssector

Jaarverslag 2008

47

(bloedbanken) kan worden toegepast. Samen met de provincie Gelderland en het ministerie van Economische Zaken is het Masterplan voor Advanced Technologies in Oost-Nederland opgesteld. Dit is een investeringsprogramma voor de periode tot 2020. Op basis van het masterplan zijn projecten voor het FES-programma ‘Sterke regio’s’ ingediend. - In het programma ICT diensteninnovatie worden gerichte impulsen gegeven aan verandering en vernieuwing in maatschappelijke sectoren. Er ontstaat een marktvraag en innovatie-impuls, waarop dienstverlenende bedrijven willen en kunnen inspelen. Het in 2007 opgezette breedband/glasvezelnetwerk is hiervoor een belangrijke faciliteit. Maatschappelijke innovatievragen in combinatie met gebundelde implementatiekracht lokken economische innovatie door ondernemingen uit en brengen aanbieder en vrager samen verder. In 2008 zijn de eerste projecten van start gegaan. Een voorbeeld is het project Pilot Virtuele Kulturhusen. In samenwerking met gemeenten, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven wordt een hoger dienstenniveau gerealiseerd in de kleine kernen van Overijssel. Via een virtueel loket kunnen mensen in contact komen met dienstenaanbieders. Het virtuele loket is een televisiescherm waarop de burger de dienstenaanbieder kan ontmoeten alsof ze bij elkaar aan tafel zitten. Er zijn betere verbindingen ontstaan tussen het MKB in de regio’s IJssel-Vecht en Stedendriehoek en de clusters onder het Kennisbeleid Oost. Zo worden er in deze regio’s concrete activiteiten uitgevoerd door Health Valley. Ook de contacten met Food Valley en de projecten uit Twente zijn gelegd. - China. In 2008 werd een handelsmissie naar China opgezet en uitgevoerd. In 2009 is dit opnieuw het geval. Vele nieuwe contacten kwamen tot stand, er werden concrete afspraken over samenwerking gemaakt en opening van ondernemingen aangekondigd.

Hoofddoelstelling: verbetering vestigingsklimaat bedrijfsleven

regeling die gelijktijdig met de formele oprichting van de HMO in werking zal treden, de implementatie van het kwaliteitsscoresysteem, de uitwerking van de visie van de provincie op de bedrijventerreinenparagraaf gemeenten, het afronden van drie aanjaagprojecten (Zwartewaterland, Ommen en Almelo), het leveren van input voor de Omgevingsvisie, het starten met het ontwikkelen van het Meerjarenprogramma Vitale Bedrijvigheid 2009-2015 en het afhandelen van subsidie-aanvragen (beschikbare budget € 6,0 miljoen). Voor de uitvoering van dit onderdeel is een belangrijk deel aangewend van de middelen in het kader van ruimte voor ondernemen. Bereikte resultaten in 2008: • De kwartiermaker voor de HMO is per 15 september 2008 aan de slag gegaan. PS wordt in januari 2009 in kennis gesteld van de concept-statuten en de juridische structuur. Voor zowel de RvC als de directie zijn reglementen opgesteld, alsmede profielen en een werving- en selectieprocedure. Er is een begin gemaakt met het maken van een exploitatiebegroting voor de periode 2009-2010. Daarnaast bezoekt de kwartiermaker diverse gemeenten om te kunnen komen tot een short list kansrijke projecten waar de HMO direct na de oprichting mee van start kan gaan. Hiermee loopt alles conform planning. • De subsidieregeling is aangepast en geaccordeerd, en er is over met de gemeenten gecommuniceerd. Conform planning kan de regeling begin 2009 in werking treden. • Het kwaliteitsscoresysteem (KSS) wordt uitgerold over de provincie. Bijna 40 terreinen zijn of worden gescand tot februari 2009. Hiervoor hebben de betreffende gemeenten zelf een contract met het uitvoerende bureau gesloten. De provincie financiert 50% van de kosten van een scan. Na afronding van het eindrapport per scan, overlegt de provincie over het vervolg dat de gemeente aan de uitkomsten wil gaan geven. Deze uitrol is in het kader van het vergroten van de kwaliteit op bedrijventerreinen uitgeroepen tot landelijke pilot. Hiervoor heeft de provincie € 0,1 miljoen aan rijksbijdrage ontvangen.

Indeling volgens de bedrijventerreinen- regio’s (herstructurering en programmering) Twente IJssel + Steenwijkerland Vecht (Hardenberg/Ommen) Stedendriehoek (Deventer) Totaal

Aantal gemeenten Totaal aantal waar scans scans plaatsvinden 11 7 1 1

22 14 3 1

1 ______ 21

1 ______ 41

Subdoelen Verbeteren van fysiek vestigingsklimaat. Autonoom beleid, Beperkte mate van invloed

Indicatoren Aantal herstructureringsprojecten dat in het betreffende jaar in uitvoering wordt genomen met een provinciale bijdrage (aantal projecten per jaar).

Scans afgerond in 2008 14 Eindafronding overige scans (uiterlijk) Maart 2009


realisatie


2008 stand NJN

2008

2009*

7

nvt

2008

7

1


Subdoelen Verbeteren van fysiek vestigingsklimaat. Autonoom beleid, Beperkte mate van invloed

• De in het coalitie-akkoord genoemde bedrijven terreinenvisie is nader uitgewerkt tot een hand reiking voor gemeenten. Die is meegenomen bij de totstandkoming van de Omgevingsvisie en zal een rol spelen bij de totstandkoming van de verordening. • De drie resterende aanjaagprojecten zijn eind 2008 succesvol afgerond. • Er is voor het Meerjarenprogramma een onderzoek gedaan naar trends en prognoses voor de ontwikkeling van bedrijvigheid en bedrijventerreinen in Overijssel. De hoofdconclusies daarvan worden in het programma meegenomen. Voor de inhoud van het programma is een expertsessie georganiseerd en een ambtelijke sessie met alle gemeenten. Conform planning zal het programma in juni 2009 aan PS worden voorgelegd. • Er zijn 10 subsidieaanvragen binnengekomen, daarvan is er 1 afgewezen, is er 1 nog in behan deling en zijn er 8 toegewezen. Qua bedrag is hiermee meer aangevraagd dan beschikbaar.

Indicatoren Het verstrekken van prestatiesubsidies voor activiteiten die gericht zijn op verduurzaming van bedrijventerreinen waaronder de implemantatie van parkmanagementorganisaties (aantal projecten per jaar).

realisatie begroting 2007*

5

realisatie

2008 stand NJN


2009**

6

nvt

2008

3

1

* Deze indicator is niet opgenomen in de jaarrekening 2007. De realisatie is weergegeven in de NJN 2008 ** Deze indicator is in de begroting 2009 niet meer opgenomen.

In 2008 is het beleid uitgevoerd zoals vastgesteld in het Plan van Aanpak 2007 Vitale bedrijventerreinen. Daarin waren opgenomen het aanstellen van een kwartiermaker voor de oprichting van de Herstructureringsmaatschappij bedrijventerreinen Overijssel (HMO) begin 2009, de aanpassing van de subsidie

48


Jaarverslag 2008

49

Hoofddoelstelling: een voor toeristen en recreanten onweerstaanbaar overijssel met een gezonde sector en flinke groei van werkgelegenheid In het verlengde van de beleidsnota ‘Overijssel Werkt’, is in 2008 het uitvoeringsplan toerisme en vrije tijd verschenen. Dat plan heeft betrekking op het verder vermarkten van de 5 beeldverhalen van Overijssel, namelijk Kop van Overijssel, Vechtdal, Salland, Twente en de IJssel. Voor deze laatste wordt een concept ontwikkeld samen met de provincie Gelderland. Naast de beeldverhalen, zijn er in het beleid priori teiten aangebracht. Dit zijn infrastructuur (wandelen, fietsen, varen en ruiterroutes), kennisverdacht aan het MKB (o.a masterclasses), het stimuleren van nieuwe productmarktcombinaties/arrangementen op het vlak van wellness, proeven&ruiken, cultuur- en plattelandsbeleving met behulp van de in 2008 vastgestelde ‘KITO 2008’- regeling, het versneld ontwikkelen van bedrijfsnatuurplannen voor ca 25 bedrijven (BNPregeling), nieuwe toeristische concepten voor de Vecht in relatie tot het Vechtdal. Samen met Saxion Hogescholen onderzoeken wij de mechanismen om de beeldverhalen verder te verkennen en acties voor versterking en vermarkting te selecteren. Het kenniscentrum Business Hospitality van Saxion voert het programma uit. Resultaten van beleid zijn verder: Infrastructuur - De geplande 3.000 km wandelpad in Twente is in 2008 gerealiseerd - In Salland en Vechtdal zijn voorbereidingen getroffen voor routenetwerken voor wandelen - De 33 TOP’s (toeristische overstappunten) zijn gerealiseerd - Het Fietsroutenetwerk Overijssel is gecompleteerd - Het raamplan Fietspaden 2008 is gereed. Gemeenten gaan dit de komende 10 jaar uitvoeren (310 km) - De overdracht van het onderhoud van de kano-overstapplaatsen naar de Waterschappen is voorbereid - De landelijke routestructuren wandelen en fietsen zijn verder versterkt met bijdragen aan de stichting Wandelplatform en de stichting Fietsplatform - Met het Rijk is afgesproken dat in 2013 twintig prioritaire knelpunten in de landelijke wandelen fietsroutes (contract LNV) zijn opgelost. In 2008 zijn twee wandelknelpunten en een fietsknelpunt opgelost. Er resteren nog 17 knelpunten, waarvan het merendeel in 2009-2010 wordt opgelost.

50


Productontwikkeling/thema-uitwerking - Het project ‘IJssel; waar natuur en cultuur samenstromen’ is met Actiefondsmiddelen gerealiseerd. Staatsbosbeheer, Bureau Hanzesteden, Stichting IJssellandschap participeren hier in. GOBT is trekker. Het project heeft tot doel de toeristische potentie van de IJssel verder te benutten - Het project ‘Hanzelogies’ (cultuurhistorie) is gerealiseerd. Dat beoogt met behulp van 26 bijzondere overnachtingslocaties consumenten te interesseren in verblijf in de Hanzesteden. - ‘Zwolle, Hoofdstad van de smaak’, ‘Hanzelogies’, ‘Het geheim van graaf Sassendonk (Zwolle)’, ‘Hanzesteden als nooitverwacht Nederland’. Voorts plattelandsarrangementen met behulp van pMJP (oa. ‘Met Salland de Boer op’).

Subdoelen Vergroten ondernemerschap en innovatief vermogen ondernemers. Autonoom beleid, Beperkte mate van invloed

Indicatoren Toename aantal deelnemende bedrijven aan nieuwe innoverende stimuleringsregeling voor het bedrijfsleven innovatieve projecten.


2007

realisatie

2008 stand NJN*

realisatie begroting 2008**

2009***

0

nvt

2008

5

0

subsidie

regeling

waarschijnlijk open in najaar * De begrote toename van het aandeel toenemende bedrijven in 2008 was niet opgenomen in de begroting 2008. Bij de NJN 2008 is het begrote aantal voor 2008 gepresenteerd. ** Doordat de subsidieregeling eind 2008 is opengesteld, is het begrote aantal niet gehaald. *** Deze indicator is in de begroting 2009 niet meer opgenomen.

Jaarverslag 2008

51

2.3.4 Heeft het gekost wat het zou gaan kosten? Bedragen x € 1.000

Financiële afwijking per subdoelstelling

Programma Impuls voor werk

Primitieve

Primitieve


Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Verbeteren van aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs - Verbetering aansluiting arbeidsmarkt - onderwijs - Beperking schooluitval

––––––––

1.357 ––––––––

––––––––

-1

1.356

-1.356

––––––––

––––––––

––––––––

-1

1.356

––––––––

- ––––––––

1.356

––––––––

––––––––

-1.356

1.356

-1.356

1.016

-1.016

340

-

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-1.356

1.016

-1.016

340

––––––––

Totaal verbetering van aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs

1.357

Stimuleren innovatie - Bevorderen product-, proces- en markt vernieuwingbinnen de stedelijke netwerken

11.848

133

6.290

133

18.138

-18.005

2,3,5,6,7

133

18.138

-18.005

800

13.613

-12.813

5.192

3.350

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

Totaal stimuleren innovatie

11.848

133

6.290

133

18.138

-18.005

133

18.138

-18.005

800

13.613

-12.813

5.192

3.350

Verbetering vestigingsklimaat bedrijfsleven - Verbeteren van fysiek vestigingsklimaat

431

67

8.143

-8.076

3

67

8.143

-8.076

91

6.598

-6.507

1.569

-

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

7.712

431

67

8.143

-8.076

67

8.143

-8.076

91

6.598

-6.507

1.569

-

groei van werkgelegenheid

-

Totaal stimuleren innovatie

67 –––––––– 67

7.712 ––––––––

Toerisme als gezonde sector met een flinke - Vergroten ondernemersschap en innovatief vermogenondernemers

386

5.556

-324

273

62

5.829

-5.767

62

5.829

-5.767

120

5.295

-5.175

592

-298

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-5.767

62

5.829

-5.767

120

5.295

-5.175

592

-298

7.693

3.052

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

386

5.556

-324

273

62

5.829

––––––––

1,2,3, 101, 104

Totaal toerisme als gezonde sector met een flinke groei van werkgelegeheid

Totaal programma Impuls voor werk

453

26.473

-191

6.993

262

33.466

Personeelsgebonden kosten Impuls voor werk Toegerekende apparaatskosten Impuls voor werk

-33.204

262

33.466

1.649

-1.649

1.665

-1.665

-33.204

1.011

26.522

-25.511

1.649

-1.649

1.578

-1.578

71

1.665

-1.665

1.465

-1.465

200

-28.554

7.964

Totaal Programma Impuls voor werk

52


453

26.473

36.780

-36.780

262

36.780

-36.518

1.011

29.565

Jaarrekening 2008

53

Nr. Begr. wijziging

Omschrijving

1 2 3 4 5 6 7



Impuls voor werk Hoofddoelstelling Verbeteren van aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs o Subdoelstelling - Verbetering aansluiting arbeidsmarkt, onderwijs en beperking schooluitval Er is een onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,4 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 1 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 1,4 miljoen. Het saldo is het gevolg van lagere lasten op het volgende budget. 1. Nota’s Overijssel werkt en Nieuwe Bezems € 0,4 miljoen Medio 2008 is door ZC en EMT nieuw beleid ontwikkeld en vastgesteld in de nota’s Overijssel Werkt en Nieuwe Bezems. Hierdoor zijn in 2008 niet alle activiteiten ontplooid behorend bij het ambitieniveau. Voor het resterende budget wordt een resultaatbestemming voorgesteld. Hoofddoelstelling Stimuleren innovatie o Subdoelstelling - Bevorderen product-, proces- en marktvernieuwing binnen de stedelijke netwerken. Er is een onderuitputting op de subdoelstelling van € 5,2 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 12,8 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 18,0 miljoen.

54


Het saldo is het gevolg van lagere lasten op de volgende budgetten: 1. Innovatie en Kennisintensieve maakindustrie € 2,6 miljoen Voor Innovatie en Kennisintensieve maakindustrie is in 2008 oorspronkelijk € 5,0 miljoen uit de DIA begroot. De ontwikkeling van projecten gaat voorspoediger dan verwacht. Via de perspectiefnota 2009 zijn daarom € 6,0 miljoen uit de DIA naar voren gehaald. Voor deze middelen zijn voldoende projecten beschikbaar, de formele afhandeling van de voorstellen (o.a. voor Pieken in de Delta en EFRO) heeft echter vertraging opgelopen. Hierdoor resteert een saldo ad € 2,6 miljoen. Via een voorstel tot resultaatsbestemming kunnen de middelen voor de doelstelling beschikbaar blijven. Naar verwachting worden deze middelen al in februari en maart 2009 vastgelegd. 2. Fonds bedrijfsverplaatsingen € 1,5 miljoen In de begroting 2008 is € 1,5 miljoen opgenomen voor de verplaatsingen van de bedrijven Schaepman (Zwolle), Tinq (Kampen) en Regelink (Kampen). Met betrekking tot beide bedrijven in Kampen zijn eind 2008 subsidieaanvragen ingediend. In het eerste kwartaal van 2009 worden deze aanvragen beoordeeld en wanneer passend ook beschikt. De uitwerking met betrekking tot Zwolle gericht op provinciale subsidie vergt, als gevolg van de complexheid van de situatie, meer tijd dan vooraf ingepland. De door het Rijk in het vooruitzicht gestelde bijdrage van € 5,0 miljoen versterkt deze complexiteit. Nader overleg met het Rijk en gemeente is daarvoor in 2009 nodig. Op dit moment wordt geschat dat in de tweede helft van 2009 een subsidiebeoordeling aan de orde is. De gemeenten is toegezegd dat de aanvragen in aanmerking komen voor een subsidie uit het product ‘Ruimte voor Ondernemen’, herstructurering bedrijfsterreinen. Als gevolg van de drie verplaat singen zal de externe veiligheid in Overijssel toenemen. Voor het verstrekken van de subsidies in 2009 is een voorstel resultaatbestemming van € 1,5 miljoen ingediend. 3. Voorziening participatie Zuiderzeehaven € 0,7 miljoen Op 20 september 2005 hebben Provinciale Staten besloten (besluit nummer PS/2005/1054) een voorziening te vormen voor de risico’s uit de participatie en het aflossingsrisico van de achter gestelde lening aan de ontwikkelingsmaatschappij

Zuiderzeehaven. Gezien het afnemende risico profiel van de Zuiderzeehaven is een deel van deze voorziening niet meer nodig. Het betreft het deel van de voorziening dat betrekking heeft op de achtergestelde geldlening.Een bedrag van € 0,7 miljoen kan daarom vrijvallen 4. overige posten € 0,4 miljoen Er is € 0,4 miljoen minder besteed dan begroot voor cofinanciering kennisbeleid Oost, NaNo4Vitality, doorontwikkeling E-loketten en instandhoudingssubsidie NV Oost.

Hoofddoelstelling Toerisme als gezonde sector met een flinke groei van werkgelegenheid o Subdoelstelling Vergroten ondernemersschap en innovatief vermogen ondernemers Er is een onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,6 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 5,3 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 5,9 miljoen.

–––––––––––––

Totaal onderuitputting subdoelstelling bevorderen product-, proces- en marktvernieuwing binnen de stedelijke netwerken. € 5,2 miljoen

Hoofddoelstelling Verbetering vestigingsklimaat bedrijfsleven o Subdoelstelling - Verbeteren van fysiek vestigingsklimaat Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 1,6 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 6,5 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 8,1 miljoen. Het saldo is het gevolg van lagere lasten op het budget. 1. Herstructurering bedrijventerrein € 1,6 miljoen Twee subsidieaanvragen zijn eind 2008 (november/ december) ingediend. Inmiddels is op 16 december 2008 door GS een subsidie van € 0,5 miljoen toegekend voor de herstructurering van ’t Varck/ St.Isidorushoeve van de gemeente Haaksbergen. De beschikking is echter op 22 januari 2009 verzonden. De subsidieaanvraag project de Vrolijkheid van de gemeente Zwolle is in december 2008 in behandeling genomen en zal begin februari 2009 worden beschikt. De gemeenten is toegezegd dat de aanvragen in aanmerking komen voor een subsidie uit het product ‘Ruimte voor Ondernemen’, herstructurering bedrijfsterreinen. Om beide subsidieaanvragen in 2009 te kunnen honoreren wordt een resultaatbestemming voorgesteld, groot € 1,6 miljoen.

Het saldo is het gevolg van lagere lasten op de budgetten. 1. Toeristische infrastructuur € 0,3 miljoen Vanuit het coalitieakkoord is een intensiveringsbudget beschikbaar gesteld van € 0,5 miljoen. Na een aanloop en voorbereidingsperiode is eind 2008 een nieuwe KITO-regeling (Kwaliteitsimpuls Toerisme Overijssel, KITO 2008) door GS goedgekeurd. Vanaf 2009 zullen hiervoor verplichtingen worden aangegaan. Daarnaast zal de in 2008 aangegane vitale coalitie met Saxion Hogescholen leiden tot uitgaven die onder dit budget vallen. Om de ambities waar te kunnen maken en te kunnen bekostigen wordt een voorstel resultaatbestemming KITO ingediend van € 0,3 miljoen. 2. Toeristische productontwikkeling € 0,2 miljoen Ongeveer € 0,2 miljoen lagere uitgaven dan begroot voor de ILG-prestaties bedrijfsnatuurplannen recreatieondernemers en ontwikkeling plattelandstoerisme. –––––––––––––

Totaal onderuitputting subdoelstelling vergroten ondernemersschap en innovatief vermogen ondernemers € 0,5 miljoen

Jaarrekening 2008

55

Overzicht voorzieningen, doeluitkeringen en reserves programma Impuls voor Werk


Begroot 2008

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Beginsaldo

Doeluitkering

01-01-08



01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

Doeluitkering investeringsbudget Landelijk Gebied* –––––––

62

–––––––

–––––––


62

-62

121

-121

-59

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

-62

121

-121

-59

–––––––

–––––––

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Reserves

01-01-08

Reserve investeringen


01-01-08

483

475

8

203

439

170

269

66

-19.500

15.425

-15.425

4.075

475

8 421

218

Ontwikkelingsreserve, wb Impuls voor werk*

19.500


Eindsaldo

31-12-08



Eindsaldo Beginsaldo

31-12-08

483

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

475

429

20.201

-19.297

475

447

16.078

-15.156

4.141


Van bovengenoemde doeluitkering en reserves is in het financiële overzicht alleen de mutatie te zien.

56


Jaarrekening 2008

57

2.4 Programma Mobiliteit 2.4.1 Inleiding Voor de economische ontwikkeling is het van groot belang dat de bereikbaarheid van de economische centra wordt verbeterd. Het programma Mobiliteit richt zich er op dat personen en goederen onder veilige omstandigheden op het gewenste tijdstip op de gewenste plek in Overijssel kunnen komen. Mensen moeten in staat zijn zich zo vrij, snel en veilig mogelijk te verplaatsen. De stijging van de mobiliteit in onze provincie (en daarbuiten) dreigt de goede bereikbaarheid van de stedelijke netwerken aan te tasten. De uitdaging is om te zorgen voor een goede landschappelijke inpassing van infrastructuur en bovendien zo min mogelijk schade aan milieu en luchtkwaliteit. Voor de bereikbaarheid van de steden en de leefbaarheid van het platteland is een goed functionerend openbaar vervoer essentieel. In vitale coalities met onder andere Rijk en gemeenten wordt hard gewerkt om alle doelstellingen op het gebied van Mobiliteit te realiseren. In het programma Mobiliteit zijn 15 DIA-projecten opgenomen. De belangrijkste resultaten van de DIA-projecten zijn hieronder opgenomen. De volledige informatie is opgenomen in een aparte DIA-rapportage. In 2008 zijn de volgende prestaties gerealiseerd. Voor de N35 is overeenstemming bereikt met de minister van Verkeer en Waterstaat over de financiering van het weggedeelte Zwolle-Wijthmen, waardoor begin 2009 gestart wordt met de planstudie. Voor de N18 is de Trajectnota-MER afgerond. Over de N50 en de A1 zijn afspraken gemaakt met de minister van Verkeer en Waterstaat en is er gestart met opwaar dering van het knooppunt Lankhorst (A28). Voor de N340 is het Plan-MER in de afrondende fase. Diverse verkenningen en studies zijn verricht en onder andere zijn de N377 – fietsverbinding Hasselt-Lichtmis en de N855 – Steenwijk-Drentse Grens gerealiseerd. Op het gebied van beheer en onderhoud zijn 156 betonnen provinciale bruggen en viaducten onderzocht. De weggebruiker kan op de website bereikbaar. overijssel.nl een actueel overzicht van de wegwerkzaamheden en omleidingsroutes raadplegen. Langs de provinciale weg N337 tussen Deventer-Olst en Den Nul is een proef met wegdekverlichting gestart en er zijn verschillende faunavoorzieningen gerealiseerd,

waaronder drie bruggen. Op het gebied van openbaar is de OV-tactiek opgesteld. Vanaf januari 2008 is in de stadsdienst Deventer een kwartiersdienst ingevoerd. Voor de Kamperlijn is een verkenning uitgevoerd om de lijn uit te voeren als een tramverbinding. De aanleg van de Hanzelijn ligt op schema, waarbij de tunnel onder het Drontermeer gereed is gekomen. De Berlijnlijn rijdt sinds december 2008 zeven maal per dag. Op het gebied van goederenvervoer zijn onder andere de netwerkanalyses Vaarwegen en Binnen havens vastgesteld en is het kwaliteitsnetgoederenvervoer Oost-Nederland gereed gekomen. Ten aanzien van Fietsen hebben wij een Fietsplatform Overijssel opgericht om kennis te bundelen, af stemming te verbeteren en acties te versnellen. Het Raamplan fietspaden is geactualiseerd en er is een nieuw fietsbeleidsplan opgesteld. De hoogwaardige fietsverbinding Zwolle-Kampen is aangelegd. Portefeuillehouder van dit programma is de heer J.W. Klaasen.

2.4.2 Externe ontwikkelingen De volgende externe ontwikkelingen, voor een groot deel ook genoemd in de begroting, zijn in 2008 van invloed geweest op ons beleid: • Het Rijk heeft in 2006 de Nota Mobiliteit vast gesteld. De provincie moet wettelijk een daarop afgestemd Provinciaal verkeer- en vervoerplan (PVVP) vaststellen. Op verzoek van het Rijk heeft de provincie in de Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer en ook in de Omgevingsvisie meer aandacht besteed aan de onderdelen goederenvervoer, openbaar vervoer en fietsverkeer om tot een goede afstemming met het Rijksbeleid te komen. In dat verband is de samenwerkings agenda met het Rijk voortgezet en zijn afspraken gemaakt over het oppakken van diverse (deel-) projecten, zoals bijvoorbeeld de N35, N18 en doorstroming OV. • Het Rijk heeft de mobiliteitsaanpak opgesteld. De mobiliteitsaanpak is een nieuwe stap in het samenwerkingsproces tussen Rijk en regio op het gebied van verkeer en vervoer. Met de mobiliteitsaanpak wil het Rijk een antwoord bieden op de uitdagingen die in de regionale netwerkanalyses en de landelijke markten capaciteitsanalyses (LMCA’s) zijn gesignaleerd. Voor deze mobiliteitsaanpak is een actieprogramma regionaal OV

sluis Aadorp

58


Jaarverslag 2008

59

Meppel

opgesteld in overleg met alle OV autoriteiten. Dit programma heeft als doel om de reizigersgroei in de stedelijke gebieden te versnellen. Overijssel heeft zich gecommitteerd aan een reizigersgroei van ten minste 5% in de stedelijke gebieden. • Het Rijk is verantwoordelijk voor het Hoofdwegennet, waaronder ook de N-wegen in Rijksbeheer, en streeft er naar om te komen tot stimulering van de economische ontwikkeling door een hoogwaardig, samenhangend en robuust wegennetwerk. Om dit te bereiken wil het Rijk op een deel van de N-wegen in Rijksbeheer tussen 2020 en 2040 een hogere bereikbaarheidskwaliteit bieden. Het Rijk heeft een N-wegenvisie opgesteld, waarin is opgenomen dat in Overijssel de N18 en de N35 in aanmerking komen voor een verhoogde ambitie. • Het Rijk heeft het Meerjarenprogramma Infra structuur en Transport (MIT) uitgebreid met de component Ruimte. In het MIRT wordt de samenhang versterkt tussen ruimtelijke projecten, infrastructuur en (openbaar) vervoer. Door de realisatie van het MIRT wordt de samenwerking tussen Rijkspartijen onderling en tussen het Rijk en de decentrale overheden verder verbeterd en wordt de besluitvorming over (Rijks)infrastructuur en de ruimtelijke ontwikkeling beter op elkaar afgestemd.


Hoofddoelstelling: Een duurzaam verkeer- en vervoerssysteem, met een betrouwbaar bereikbaarheidsniveau onder veilige omstandigheden Ons doel is om auto-, openbaar vervoer- en fietssystemen goed te laten functioneren en deze gezamenlijk te laten voorzien in de maatschappelijke behoefte aan mobiliteit. Daarbij geven wij prioriteit aan de bereikbaarheid van de economische centra in stedelijke netwerken. Tegelijkertijd verbeteren wij de leefbaarheid door een goede inpassing van de infrastructuur in het landschap, onder andere door verduurzaming van de openbare verlichting op provinciale wegen, door versterking van de Ecologische Hoofdstructuur en het verbeteren van de luchtkwaliteit. Het verbeteren van de doorstroming is hier mede op gericht.

60


We hebben de Dynamische Beleidsagenda opgesteld, waarin wordt aangegeven welke opgaven op korte en lange termijn aandacht vragen en welke projecten worden en zijn uitgevoerd. In 2008 hebben wij prioriteit gegeven aan het realiseren van voortgang in de aanpak van rijkswegen, het versterken van het openbaar vervoer en de uitvoering van doorstromingsmaatregelen op onze eigen wegen.

Coevorden

Staphorst

Hardenberg Kampen ZWOLLE

Ommen Dalfsen

Raalte ALMELO

Nijverdal

Borne

Rijssen

7,0 DEVENTER

6,5

Oldenzaal

HENGELO Goor

ENSCHEDE

APELDOORN

6,0 5,5

Verkeer en Vervoer Knelpunten avondspits

5,0

Beleidsinformatie sept.2007 nr.07227225

0

10km

gevarenzone (I/C-verhouding >0,85) knelpunt (I/C-verhouding >1,00)

4,5 4,0 95 96

97

98

99

00

01

02

03

04

05

06

07

trendlijn ontwikkeling personenautokilometers in Overijssel

Voor wegenprojecten hebben wij de volgende resultaten geboekt:

miljard personenautokilometers in Overijssel Bron: Dienst Verkeer en Scheepvaart (DVS, Mobiliteitsonderzoek Nederland (MON)

Wegverkeer Voor het wegverkeer is onze doelstelling het realiseren van een goede bereikbaarheid en doorstroming op het hoofdwegennet. Dit kunnen wij bereiken door bestaande en verwachte knelpunten op te heffen. Op het bijgevoegde kaartje zijn de knelpunten weergegeven. Wij geven hierbij prioriteit aan het verbeteren van de doorstroming om de economische ontwikkeling te ondersteunen. In 2006 zijn drie Netwerkanalyses uitgevoerd in Overijssel (Noord Overijssel, Stedendriehoek en Twente). Deze analyses geven tijdens de spits knelpunten te zien op verschillende wegvakken op de A1, de A28, de N18, de N34/36 (omleiding Ommen), de N35 en de N50. Het Rijk heeft voor de N-wegen in Rijksbeheer voor de periode 2020-2040 een visie opgesteld. Het Rijk wil op een deel van de N-wegen in Rijksbeheer een hogere bereikbaarheidskwaliteit bieden. Op basis van de N-wegenvisie komen in Overijssel de N18 en de N35 in aanmerking voor een verhoogde ambitie. In de periode voor 2020 anticiperen wij in onze verkenningen en planvorming op deze verhoogde ambitie.

• N35: Het eindbeeld is een 2x2 strooks autoweg tussen Zwolle en Almelo. Het besluit van de minister van Verkeer en Waterstaat tot het starten van een Planstudie N35 Zwolle- Wijthmen is in oktober 2008 genomen na een extra bijdrage van het Rijk van € 6,1 miljoen en een efficiencyslag door overname van het huidige tracé door de gemeente Zwolle. De planstudie start begin 2009. Ook is in het landsdelig overleg van oktober 2008, op basis van het in de Mobiliteitsaanpak van het Rijk voor de N35 opgenomen eindbeeld van 100 km-stroomweg, afgesproken dat in het landsdelig overleg van voorjaar 2009 wordt bepaald wanneer welke gedeelten van de N35 worden opgewaarderd (marsroute). Hierbij heeft het gedeelte Nijverdal-Wierden prioriteit. • N340: De vaststelling Richtlijnen MER is in juni 2008 afgerond (in Staten en Gemeenteraden). De korte termijn maatregelen zijn uitgevoerd. De consultatiegroepen zijn maandelijks bijeen geweest en nauw betrokken bij de verdere planvorming. Het Plan-MER was als document eind 2008 in de afrondende fase. In de eerste helft van 2009 volgt aan de hand daarvan het besluitvormingstraject over de tracékeuze. In de tweede helft van 2009 wordt het Besluit-MER gemaakt voor de inrichtingsvarianten. • N18: De trajectnota MER is afgerond. Tijdens het MIRT-overleg is overeenstemming bereikt over de financiering van de oplossingsvariant. In september

is de trajectnota MER ter visie gelegd. De inven tarisatie en besluitvorming over de (noodzakelijke) aanpassingen aan het onderliggende wegennet vinden plaats. In het najaar van 2008 en begin 2009 worden de ca 700 reacties verwerkt en zal de commissie MER met haar advies komen. In december is de trajectnota MER aan PS voorgelegd voor besluitvorming. • Aansluitingen op de A1 en de A28: De quick-scan naar knelpunten en oplossingsrichtingen is afgerond. Besluitvorming over aanpak van knelpunten wordt voorbereid in voorjaar 2009. • Provinciale wegen: diverse verkenningen en studies zijn verricht (N342 -rijbaanverdubbeling rondweg Oldenzaal, N347-aansluiting A1, N34 - Stroomweg Witte Paal - Drentse Grens, N337/N756 – Veerweg in Wijhe). Bestuurlijk overleg heeft plaatsgevonden met het Rijk en gemeenten over het voortzetten/ opstarten planstudies VOC’s-Hasselt en N34 - Witte Paal-Drentse Grens, N348 - Lemelerveld. Met de planuitwerking van de N343 (rondweg Weerselo) en de realisatie van N348 (rondweg Wesepe) is een start gemaakt. De N377 - fietsverbinding HasseltLichtmis en de N855 - Steenwijk-Drentse Grens zijn gerealiseerd. • N50 Hattemerbroek-Ramspol: eindbeeld een autosnelweg (A50). Op basis van de preverkenning N50 en de Mobiliteitsaanpak heeft verregaande opwaardering van de N50 bij het Rijk geen prioriteit. In het landsdelig overleg van oktober 2008 heeft de minister wel besloten dat het wegvak Kampen-Kampen Zuid zal worden opgewaardeerd tot 2x2 100 km-stroomweg. Hiervoor is vanuit het Rijk € 15,0 miljoen euro beschikbaar en vanuit de provincie € 1,0 miljoen. Voor de verhoging van de brug Ramspol naar 13 meter en het opwaarderen van het wegvak Ramspol-Ens heeft het Rijk in november 2008 een Ontwerp-tracébesluit genomen. Naar verwachting volgt het Tracébesluit medio 2009 en is de oplevering in 2013. • A1 en A28: eindbeeld 2 x 3 stroken. Over de structurele aanpak van de A1 zijn procesafspraken met het Rijk gemaakt om te komen tot een voorkeursvariant. Daarbij is de GGV A1 van de stedendriehoek nu ‘verbreed’ naar opwaardering van het gehele weggedeelte van de A1 tussen Apeldoorn en Azelo. Voorts ligt er een plan van aanpak vanuit de regio voor het flankerend beleid. Vooruitlopend op de structurele maatregelen is, najaar 2008, met het Rijk voor de komende jaren een pakket benuttingsmaatregelen afgesproken van bijna € 40 miljoen. Voor wat betreft de A28 is in 2008 het onderzoek afgerond naar de lucht

Jaarverslag 2008

61

kwaliteit (a.g.v. de fijnstofdiscussie). De resultaten hiervan zijn verwerkt in het OTB/MER dat, zoals het er nu naar uitziet, nog dit jaar ter visie zal worden gelegd door het Rijk. Voor de korte termijn is een begin gemaakt met de uitvoering van de voorgenomen benuttingsmaatregelen rond de aansluitingen te Zwolle. Ook is in 2008 begonnen met de opwaardering van het knooppunt Lankhorst tot een volledige aansluiting. • Rondweg Stadshagen: Over de financiering van de rondweg Stadshagen zijn met de gemeente Zwolle en de gemeente Zwartewaterland afspraken gemaakt, die begin 2009 bestuurlijk worden vastgelegd. Vanuit de BDU verkeer en vervoer geven wij een financiële bijdrage aan de rondweg Stadshagen.

stemmen met andere wegbeheerders. Ook kan de weggebruiker sinds dit jaar op de website bereikbaar. overijssel.nl een actueel overzicht van wegwerkzaamheden en omleidingsroutes raadplegen. Verder zijn omleidingsroutes bij calamiteiten aangewezen op de hoofdverbindingen en zijn onderlinge afspraken gemaakt met partners over incidentmanagement op provinciale wegen. In 2008 is langs de provinciale weg N337 tussen Deventer-Olst en Den Nul een proef met wegdekverlichting gestart. Door het aanbrengen van led-verlichting is een bijdrage geleverd aan de verkeersveiligheid en duurzaamheid. Op de rondweg Wesepe die deels gerealiseerd is in 2008, zal in 2009 geluidsreducerend asfalt aangebracht worden.

•

De provincie is verantwoordelijk voor de aanleg, verbetering, beheer en onderhoud van onze wegen en vaarwegen. In 2008 is onder andere begonnen met de realisatie van de rondweg Wesepe. Er is groot onderhoud gepleegd aan diverse provinciale wegen waar onder het wegvak Hengevelde-Goor (N347), weg Tilligte-Denekamp (N349), Traverse Beckum (N739), wegvak Olst-Wijhe (N337) en de weg Ommen-Kloosterhaar (N341). Ook is de fietsverbinding Zwolle-Kampen opgewaardeerd (fietspilot). Omwonenden, gebruikers en andere belanghebbenden zijn betrokken bij de diverse projecten, onder andere door middel van inspraak- en informatieavonden.

Om de versnippering in de ecologische hoofdstructuur tegen te gaan zijn dit jaar verschillende faunavoorzieningen gerealiseerd waaronder drie bruggen voor robuuste ecologische verbindingszones, een nieuw type faunaspiegels en diverse faunabuizen.

•

Voor het verkrijgen van meer inzicht in de kwaliteit en staat van onderhoud van onze infrastructuur zijn dit jaar diverse inspecties en onderzoeken verricht. Zo zijn alle 156 betonnen provinciale bruggen en viaducten, gebouwd vóór 1976, onderzocht op reststerkte. Op basis van de uitkomsten van dit eerste onderzoek is besloten 64 van deze kunstwerken in 2009 te onderwerpen aan een vervolgonderzoek. Er is verder invulling gegeven aan de samenwerking en het delen van expertise met andere wegbeheerders. Zo zijn met Gelderland afspraken gemaakt om in de toekomst delen van elkaars wegen mee te nemen in het beheer en onderhoud. Met Flevoland is hiermee ook een begin gemaakt. Op het gebied van gladheidsbestrijding heeft de provincie actief samengewerkt met Rijkswaterstaat en diverse gemeenten zoals we dat de afgelopen jaren ook hebben gedaan. Verder heeft de provincie het initiatief genomen om wegwerkzaamheden en omleidingsroutes beter af te

62


Openbaar vervoer Ons doel is alle inwoners van West Overijssel een duurzaam Openbaar Vervoerssysteem van hoge kwaliteit te bieden en daarmee een reizigersgroei van 3% per jaar te behalen. Daarom versterken wij in Overijssel het openbaar vervoer (een aantal trein diensten, het stads- en streekvervoer en de regiotaxi). Wat betreft het openbaar vervoer zijn wij echter alleen direct verantwoordelijk voor West-Overijssel, terwijl Regio Twente op basis van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR+) verantwoordelijk is voor de regio Twente. In 2008 hebben wij op het gebied van openbaar vervoer de volgende resultaten geboekt: • De OV-tactiek is opgesteld. • Het contract met de huidige vervoerder van Regiotaxi Salland (TCR) is maximaal verlengd tot 1 juni 2010. Het contract met de huidige vervoerder van Regiotaxi Noordwest-Overijssel wordt niet verlengd. De voorbereidingen van een nieuwe aanbesteding van het vervoer per 1 september 2009 zijn gestart. In het bestek worden diverse elementen aangebracht die tot meer reizigers en een betere uitvoeringskwaliteit moeten leiden. • Er is vastgesteld op welke wijze dynamische (actuele) reisinformatie bij haltes aangeboden zal worden. Hiervoor is uitgebreid onderzoek gedaan naar de gewenste wijze van databeheer, mede om

•

•

de kwaliteit van de informatie te kunnen waar borgen. Er is een verdeling opgesteld van de verschillende soorten informatievoorziening over de haltes en is een principeafspraak gemaakt voor het uitrollen van het gebruik van ‘Infotin’ voor dynamische reisinformatie op bushaltes. In 2009 zal dit worden uitgerold en wordt er onderzoek gedaan naar andere systemen die meer informatie bieden op belangrijke- en knooppunthaltes. In 2010 moeten zowel de bussen als de halte voorzieningen op knooppunten toegankelijk zijn voor alle reizigers. Dan zal 80% van de reizigers een toegankelijke reis maken. De knooppunthaltes langs provinciale wegen zijn inmiddels toegankelijk. In de periode 2007-2010 worden de knooppunthaltes langs de gemeentelijke wegen toegankelijk gemaakt. Wij hebben geen experiment uitgevoerd met alternatieve brandstoffen of -technieken. Gezien de hoge kosten van een experiment wordt gebruik gemaakt van de onderzoeksresultaten van experimenten die door andere vervoersautoriteiten worden uitgevoerd, zodat het beschikbare budget effectiever ingezet kan worden. Met de aanbestedingen van het openbaar vervoer is eind 2008 een start gemaakt. Bij de aanbesteding van nieuwe busconcessies en regiotaxicontracten willen wij de milieukwaliteit van het materieel verbeteren door strengere milieunormen te stellen dan wettelijk is voorgeschreven. Voor de bussen zullen wij daarnaast voor het stadsvervoer opties uitvragen voor aardgas/biogas en hybride. De huidige streekbussen zullen langer doorrijden en tijdens de concessie geleidelijk vervangen worden door milieuvriendelijker materieel. Op deze manier rijden er in onze concessies altijd enkele tientallen bussen rond met de beste milieuprestaties. Ook bij de regiotaxicontracten zullen wij kijken naar de mogelijkheden om milieuvriendelijker voertuigen te eisen. Voor de aanbesteding van de regionale spoorlijn Zwolle-Emmen zijn de voorbereidingen eind 2008 gestart. Begin 2009 zal een keuze worden gemaakt uit een aanbestedingsstrategie. Het contract met NS loopt tot eind 2010 en kan eventueel nogmaals met een periode van maximaal 3 jaar worden verlengd tot eind 2013. De verkenningen van de lijnen Zwolle-Emmen en Twente-Emmen zijn in combinatie met elkaar uitgevoerd. Daaruit blijkt dat verhoging van de frequentie op de lijn Zwolle-Emmen mogelijk is, evenals doortrekking van de lijn Almelo-Mariën-

berg naar Hardenberg of verder. Daarvoor zijn wel investeringen nodig in de infrastructuur. Dit wordt nu verder uitgezocht. • Naar aanleiding van een prijsvraag van Prorail hebben wij een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheid om de Kamperlijn uit te voeren als een tramverbinding. In dat concept kunnen niet twee, maar vier of vijf nieuwe haltes worden aangelegd. De realisatie zal echter wel langer gaan duren vanwege de nadere verkenning en omdat de systeemombouw van trein naar tram complex is. Naar verwachting zal de regiotram in 2012 in bedrijf worden genomen. • De aanleg van de Hanzelijn ligt op schema. In 2008 is de tunnel onder het Drontermeer gereed gekomen. De Berlijnlijn rijdt sinds december 2008 zeven maal per dag. • De invoering van de OV-chipkaart heeft in Nederland en dus ook in Overijssel verdere vertraging opgelopen. De planning voor Overijssel en de rest van landsdeel Oost is nu gericht op eind 2009.

Subdoelen Stimuleren gebruik openbaar vervoer. Autonoom/wettelijk beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Index aantal reizigers openbaar vervoer (2005 = 100)


realisatie

2008 stand NJN


2009

2008

Trein (Overijssel)

106

106

-

106

109

106

105

105

109

106

111

111

109

102

99

99

105

Streeklijnen (W-Ov)

106

Stadsdiensten*

111

Regiotaxi (W-Ov)

99

Bron: trein op basis van NS-tellingen, stads- en streekvervoer op basis van NVS-tellingen, regiotaxi op basis van bij provincie beschikbare vervoerdata. * Stadsdiensten van Zwolle, Deventer en Kampen tezamen ** NVS 2007

Jaarverslag 2008

63

Subdoelen Toegankelijk openbaar vervoer.

Subdoelen Stimuleren gebruik alternatieve brandstoffen.



Indicatoren Percentage toegankelijk materieel respectievelijk toegankelijke bushaltes op knooppunten (voor provinciale, Rijks- en gemeentewegen).

Indicatoren Aantal cq. aandeel bussen (West-Overijssel) en provinciale auto’s op milieuvriendelijke/alternatieve brandstoffen en technieken.


realisatie


2008 stand NJN

2008*

2009


realisatie

2008 stand NJN


2009

Subdoelen Stimuleren goederenvervoer over water en rail.

2008

2008 Experimenten met bussen op alternatieve brandstoffen

% toegankelijk materieel

98

98

98

98

0

1

0

0

Indicatoren Index van de verhouding tussen tonkilometers per weg, water en rail.

Bussen met strengere milieunormen

30

50

dan wettelijk voorgeschreven 30

38

70

0

0

0

0

20%

Bussen met roetfilters

* realisatie 2007

100%

100%

100%

100%

punten bij alle stations van gemeenten in West-Overijssel. Wij zijn begonnen met het aanleggen van fietssnelwegen, het hoogwaardige fietspad ZwolleKampen is aangelegd. In 2009 wordt dit meer structureel aangepakt door oprichting van de Werkgroep hoofdfietsverbindingen onder de vlag van het Fietsplatform. Ten slotte hebben wij opdracht gegeven aan de Fietsersbond tot het vervaardigen van een Fietsrouteplanner. Met de werkzaamheden is in 2008 begonnen, medio voorjaar 2009 wordt deze planner operationeel.

Autonoom/wettelijk beleid, Redelijke mate van invloed

2

98

% toegankelijke haltes

voltooid, waardoor het kanaal bevaarbaar is voor schepen uit de CEMT klasse II (scheepsafmetingen met een lengte van max. 55m en een breedte van 6,60m) met een maximaal geladen diepgang van 2,50m, hetgeen overeenkomt met een lading van ca 600 ton. Bovendien is de zwaaikom ‘Hardenberg’ gerealiseerd waardoor de vaartijd op het gedeelte Almelo-Hardenberg met 1½ uur wordt bekort.

100%


realisatie

2008 stand NJN


Subdoelen Stimuleren fietsgebruik. Autonoom/wettelijk beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Aandeel fietsgebruik in aantal verplaatsingen tot 7,5 km*

2009

2008*

Subdoelen Hoge klanttevredenheid.

Provinciale dienstauto’s

3

14

15

15

2007

realisatie

2008 stand NJN

Per trein (Overijssel) 15


0,4

> 1

0,4

0,4

>1

39% 38% - 40%


2009

39%

40%

2008 39%

Autonoom/wettelijk beleid, Grote mate van invloed

Per schip (Overijssel)

Indicatoren Percentage toegankelijk materieel respectievelijk toegankelijke bushaltes op knooppunten (voor provinciale, Rijks- en gemeentewegen).


2008 stand NJN

7,3

realisatie

7,3


2009

7,3

7,3

2008* 7,3

Bron: Klantenbarometer van het Kennisplatform Verkeer en Vervoer * realisatie 2007

64


Goederenvervoer over water Omwille van de beperking van de congestie op het hoofdwegennet, de bereikbaarheid van de economische centra en de verbetering van de luchtkwaliteit hebben wij het goederenvervoer over water verder uitgewerkt. Zo zijn de netwerkanalyses Vaarwegen en Binnenhavens opgesteld en vastgesteld en is het kwaliteitsnet goederenvervoer Oost-Nederland gereed gekomen. Verder hebben wij samen met de regio Twente en het bedrijfsleven lobby gevoerd voor een goed bevaarbaar Twentekanaal voor containervaart. Het gaat voornamlijk om het verbreden en verdiepen van de Twentekanalen. Het bedrijfsleven heeft aangegeven dat een 3-laags containervaart op dit moment niet noodzakelijk is. De provincie bereidt samen met de provincie Friesland en onder andere de gemeenten Kampen en Zwolle een ‘IJsselmeer-alliantie’ voor om de IJssemeerhavens goed bereikbaar te houden/maken voor de mogelijkheden van ‘shortsea’vaart en de opname in het Trans Europese Netwerk. De provincie Friesland is hiervan trekker. Daarnaast zijn er goede initiatieven uit de markt ondersteund op het gebied van goederenvervoer over water, die leiden tot een verbetering van de bereikbaarheid of een verbetering van het milieu. De proefvaart met containers op het kanaal Almelo-De Haandrik is hiervan het resultaat. De uitbouw van de vaarweg Almelo-De Haandrik is

23,2

> 24

Bron: Adviesdienst Verkeer en Vervoer (MON)

23,2

23,2

> 24

* Bij een toename van de totale mobiliteit zal dus het fietsgebruik evenredig moeten stijgen.

Per vrachtauto (Overijssel)

75,6

< 75

** Mobiliteitsonderzoek Nederland 2007

75,6

76,5

< 75

Bron: CBS * Realisatie 2006

Fietsen Het aandeel fietsgebruik in het aantal verplaatsingen in Overijssel behoort tot de hoogste in Nederland. Het afgelopen jaar zijn onze acties er op gericht om fietsen aantrekkelijker te maken en deze positie te behouden. We hebben het Fietsplatform Overijssel opgericht om kennis te bundelen, afstemming te verbeteren en actie te versnellen. Het Raamplan Fietspaden is geactualiseerd en er is een nieuw Fietsbeleidsplan (het Programma Fiets) opgesteld, waarin naast investeringen langs provinciale wegen ook ruimte is voor investeringen binnen de bebouwde kom van gemeenten en naast fietspaden ook voor voorzieningen. Daarnaast hebben wij subsidie verstrekt vanuit de Brede Doeluitkering voor de aanleg van fietsverbindingen in stedelijke netwerken en voor de aanleg van fietsvoorzieningen bij opstappunten van het openbaar vervoer. We hebben een voorstel uitgewerkt voor het uitbreiden van de capaciteit van fietsenstallingen en OV-Fiets verhuur-

Burgerluchtvaart Twente De aanwezigheid van de burgerluchtvaart op de voormalige vliegbasis Twente is een vestigingsfactor voor bepaalde bedrijven en instellingen in Twente. Naar aanleiding van het beëindigen van de militaire functie wordt herontwikkeling van het gebied overwogen, waarbij onder meer aspecten van bereikbaarheid door de lucht een rol spelen. Zie verder het programma ‘Kwaliteit van de leefomgeving’. Verkeersveiligheid Wij willen in 2010 in Overijssel 15% minder verkeersdoden en 7,5% minder ziekenhuisgewonden ten opzichte van 2002. De trend van de dodelijke ongevallen is opvallend positief, de daling van de ziekenhuisgewonden in Overijssel stagneerde in 2007. Vanuit onze regierol hebben wij de gebiedsgerichte aanpak van infrastructuur, voorlichting, handhaving en educatie voortgezet. Wij hebben actie ondernomen om de inrichting van 60 km/uur wegen over gemeentegrenzen heen op elkaar af te stemmen. In de programmering is met de regionale partners afgesproken dat in 2012 alle 30 en 60 km/uur gebieden zijn gerealiseerd. Met onze partners stellen wij jaarlijks een communica-

Jaarverslag 2008

65

140

1200

120

1000

100

800

80 600

60

Aantal ziekenhuisgewonden

Wij zijn verantwoordelijk voor de veiligheid op de provinciale wegen. Het ongevallenbeeld op provin ciale wegen laat al jaren een dalende trend zien. In 2007 vielen er 9 verkeersdoden op provinciale wegen ten opzichte van gemiddeld 15 in de drie jaar ervoor. Voor ziekenhuisgewonden is dit 142 ten opzichte van gemiddeld 159 in de drie voorgaande jaren. Wanneer we niet alleen naar onze eigen wegen kijken, maar naar de ontwikkeling van de verkeers veiligheid in de gehele provincie, dan zien we ook een goede ontwikkeling. Het aantal verkeersdoden daalt gestaag met in 2007 44 verkeersdoden in vergelijking met gemiddeld 64 in de drie jaar ervoor. Voor wat betreft de ziekenhuisgewonden gaat de daling minder snel: In 2007 waren er 818 ziekenhuisgewonden ten opzichte van gemiddeld 825 in de drie jaar ervoor.

Aantal verkeersdoden

tie- en handhavingsplan vast op basis van een ongevallenanalyse en de voorgenomen infrastruc turele maatregelen. De plannen worden afgestemd op landelijke campagnes waaronder de communicatiecampagne over markering.

140 120 100 80 60

40

400

20

200

20

0

0

0 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 verkeersdoden

doelstelling 2010

ziekenhuisgewonden

doelstelling 2010

1400

40

10

Bron: Dienst Verkeer en Scheepvaart (DVS)

Op 80 km/uur wegen in Overijssel dalen de ongevallen 2,5 keer zo snel als op 50 km/uur wegen binnen de kom. Wij gaan daarom onverminderd door met de aanpak van kosteneffectieve maatregelen. In het kader van het KEM-programma (Kosteneffectieve maatregelen) zijn nagenoeg alle kleinschalige maatregelen, zoals het aanbrengen van de berm verharding, de herkenbare aansluitingen en (brom) fietsoversteken, het verwijderen van de rechtsafvakken en het aanbrengen van de markering volgens de EHK (Essentiële herkenbaarheidskenmerken) aangebracht. Met betrekking tot de herkenbare markering is Overijssel, vooruitlopend op de landelijke campagne, met diverse partners een voorlichtingscampagne gestart. Met het speerpunt ‘uniforme rotondes’ is een start gemaakt. Er is veel bereikt, de cijfers laten ook zien dat er altijd meer gedaan moet worden om de ongevallencijfers laag te houden en te verbeteren. We gaan daarom extra onderzoek doen naar fietsongevallen en ongevallen binnen de kom. Daarnaast stemmen we het beheer en onderhoud van provinciale wegen voortdurend af op het veiligheidsprogramma.

66


Jaarverslag 2008

67



Programma Mobiliteit

Primitieve

Primitieve


Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Een duurzaam verkeer- en vervoerssysteem, met een betrouwbaar bereikbaarheidsniveau onder veilige omstandigheden. - Een goede bereikbaarheid en doorstromingop het hoofdwegennet. - Een goede bereikbaarheid en doorstroming op het provinciale wegennet. - Stimuleren gebruik alternatieve brandstoffen. - Stimuleren fietsgebruik. - Een verkeersveilig Overijssel.

613

62.177

5.250

750 8.780

5.863

750

-750

70.957

-65.094

- 1,2,3,5,6,

5.863

750 70.957

-750 -65.094

6.874

593

-593

157

72.806

-65.932

-838

-1.081

7,101

- Stimuleren gebruik openbaar vervoer. - Hoge klanttevredenheid

29.966

38.679

18.395

-4.461

48.361

34.218

14.143

- Toegankelijk openbaar vervoer. - Stimuleren goederenvervoer over water en rail

1

1,2,3,5,6,7

48.361

34.218

14.143

45.775

30.671

15.104

961

-4.141

-

1

-1

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

- ––––––––

––––––––

1

––––––––

-1 ––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

1 ––––––––

30.579

100.857

23.645

5.069

54.224

105.926

-51.702

54.224

105.926

-51.702

52.649

104.070

-51.421

281

-5.222 -5.222

Totaal duurzaam verkeer- en vervoerssysteem….

Totaal programma Mobiliteit

30.579

100.857

23.645

5.069

54.224

105.926

Personeelsgebonden kosten Mobiliteit Toegerekende apparaatskosten Mobiliteit

-51.702

54.224

105.926

9.580

-9.580

9.667

-9.667

-51.702

52.649

104.070

-51.421

281

9.580

-9.580

8.685

-8.685

895

9.667

-9.667

8.062

-8.062

1.605

-68.168

2.781

Totaal Programma Mobiliteit

68


30.579

100.857

23.645

5.069

54.224

125.173

-70.949

54.224

125.173

-70.949

52.649

120.817

Jaarrekening 2008

69

Nr. Begr. wijziging

Omschrijving

1 2 3 4 5 6 7


o Subdoelstelling - Een verkeersveilig Overijssel. - Een goede bereikbaarheid en doorstroming op het hoofd en provinciale wegennet. - Stimuleren gebruik alternatieve brandstoffen Totaal is er een overschrijding op de doelstelling van € 0,8 miljoen. Op de lasten is een overschrijding van € 1,8 miljoen. De gerealiseerde baten zijn € 1 miljoen hoger dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 65,9 miljoen tegenover een saldo van € 65,1 miljoen op de actuele begroting.


Mobiliteit Hoofddoelstelling Een duurzaam verkeer- en vervoersysteem, met een betrouwbaar bereikbaarheidsniveau onder veilige omstandigheden o Subdoelstelling - Stimuleren fietsgebruik Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,2 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 0,6 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 0,8 miljoen. Het saldo kan als volgt worden gespecificeerd: De lasten voor deze subdoelstelling zijn € 0,2 miljoen lager dan begroot. Het budget voor het DIA-project Faciliteiten voor fietsen is in 2008 niet tot besteding gekomen. Dit houdt verband met de afspraken die zijn gemaakt met het Rijk over het regionaal mobiliteitsfonds, 2e tranche. Met het Rijk is overeenstemming over de uitvoering van een aantal projecten, met een investeringsbedrag van in totaal € 7,0 miljoen. Beide partijen dragen voor 50% bij voor de tweede tranche. Een van de projecten is de fietsimpuls Overijssel. Ter dekking van de provinciale bijdrage van € 3,5 miljoen wordt daarom onder andere het voor 2008 beschikbare DIA-budget voor fietsfaciliteiten van € 0,2 miljoen middels een resultatenbestemming toegevoegd aan het regionaal mobiliteitsfonds.

Het saldo is als volgt opgebouwd: Lasten: 1. Beheer en onderhoud wegen -/- € 2,0 miljoen De overschrijding wordt vooral veroorzaakt door - negatief aanbestedingsresultaat maaicontracten € 0,3 miljoen - meer (klein) cyclisch onderhoud uitgevoerd dan begroot € 0,7 miljoen - tegenvallers groot onderhoud verhardingen (uitbreiding bestekken) € 0,6 miljoen - niet begrote bijdragen aan RWS aanleg onderhoud VRI’s € 0,1 miljoen De overschrijdingen zijn voornamelijk het gevolg van het uitvoeren van groot en cyclisch onderhoud en het inlopen van vertragingen uit het groot onderhoudsprogramma 2007 in de laatste maanden van 2008. 2. Beheer en onderhoud kunstwerken -/- € 0,5 miljoen De overschrijding is het gevolg van de te late aanbesteding van de onderhoudsmaatregelen voor kunstwerken in 2007, waardoor de lasten daarvan zich in 2008 voor deden. 3. Rentetoevoeging aan het Regionale Mobiliteitsfonds -/- € 0,3 miljoen 4. Realisatiewegen -/- € 1,2 miljoen De eindafrekening N348 met gemeente Deventer heeft na afstemming met de belastingdienst over de te verrekenen BTW geleid tot een toename van de lasten met € 1,2 miljoen. –––––––––––––

lastenoverschrijding

-/- € 4,0 miljoen

Tegenover bovenstaande budget overschrijdingen staan niet bestede budgetten van € 2,2 miljoen. 5. DIA-budgetten € 1,0 miljoen Het betreft de volgende DIA-budgetten: - N340: Van het budget voor 2008 ter grootte van € 1,0 miljoen resteert € 0,5 miljoen. Het budget was bestemd voor het opstellen van de planstudie MER. Het plan bevond zich eind 2008 in de afrondende fase. Het restantbudget komt begin 2009 tot besteding. In de resultaatbestemming wordt voorgesteld dit restant budget toe te voegen aan het budget 2009. - N35: Van het beschikbare budget resteert € 0,1 miljoen. Het budget was beschikbaar voor een onderzoek naar de ‘N35 breed’. Met het rijk is in 2008 afgesproken over dit onderzoek afspraken te maken in het landsdeligoverleg van mei 2009. In de resultaatbestemming wordt voorgesteld dit restant budget toe te voegen aan het budget 2009. - Benuttingsmaatregelen: Voor 2008 was € 2,5 miljoen beschikbaar, waarvan € 0,2 miljoen resteert. Een deel van het budget wordt ingezet voor het project verdubbeling rijstroken Deldensestraat Hengelo in 2009. Realisatie van dit project vindt in 2009 plaats. In de resultaatbestemming wordt voorgesteld dit restant budget toe te voegen aan het budget 2009. - Aansluitingen A1/A28: In 2008 was voor dit project € 4,2 miljoen beschikbaar. Hiervan is € 4,0 miljoen ingezet voor maatregelen ter ontsluiting van Zwolle. Verder vindt een inventarisatie plaats van knelpunten en oplossingsrichtingen voor wat betreft de aansluitingen. De resterende € 0,2 miljoen is, samen met de nog in de ontwikkelingsreserve beschikbare € 10,8 miljoen voor dit project, benodigd voor de uitvoering van oplossingsrichtingen. 6. BDU-projecten € 0,5 miljoen Voor de BDU-projecten was € 14,1 miljoen beschikbaar. De resterende middelen hebben voornamelijk betrekking op het project infrastructuur gemeenten. 7. Overige budgetten € 0,7 miljoen Voor de uitvoering van RMF-projecten, eerste tranche, was in 2008 € 0,2 miljoen beschikbaar. Hiervan is € 0,1 miljoen niet tot besteding gekomen. De lasten voor beheer en onderhoud vaarwegen en gladheidbestrijding zijn € 0,3 miljoen lager dan begroot. De onderuitputting op het werkbudget van het ROVO bedraagt € 0,1 miljoen. De resterende niet bestede € 0,2 miljoen komt uit meerdere kleine budgetten.

Baten: De gerealiseerde baten zijn € 1 miljoen hoger dan begroot € 1,0 miljoen 1. De diverse baten voor realisatie, beheer en onderhoud van wegen zijn € 1,2 miljoen hoger dan geraamd. Het werkbudget van het ROVO en het budget voor RMF-projecten zijn niet volledig tot besteding zijn gekomen. De bijdragen vanuit de BDU en de regio Twente voor wat betreft het ROVO en onttrekking aan de doeluitkering RMF zijn daarom ook € 0,2 miljoen lager. –––––––––––––

Totaal hogere baten

1,0 miljoen

Totaal overschrijding subdoelstelling

-/- € 0,8 miljoen

o Subdoelstelling - Stimuleren gebruik openbaar vervoer - Hoge klanttevredenheid - Toegankelijkheid openbaar vervoer Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 1,0 miljoen. Op de lasten is een onderuitputting van € 3,6 miljoen. De gerealiseerde baten zijn € 2,6 miljoen lager dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 15,1 miljoen tegenover een saldo van € 14,2 miljoen op de actuele begroting. Het saldo kan als volgt worden gespecificeerd: Lasten: 1. Regionaal mobiliteitsfonds € 1,2 miljoen De lasten zijn € 1,2 miljoen lager dan geraamd. Met het Rijk zijn afspraken gemaakt over het regionaal mobiliteitsfonds, 2e tranche, zoals vermeld onder de subdoelstelling stimuleren fietsgebruik. Ter realisatie van die afspraken wordt voorgesteld om van de DIA-budgetten voor Hoogwaardig OV ZwolleKampen, Reisinformatie op haltes en Doorstroming OV in 2008, via resultaatbestemming, € 1,2 miljoen toe te voegen aan het regionaal mobiliteitsfonds. 2. DIA-budget laagdrempeliger regiotaxi € 0,4 miljoen Voor het DIA-budget Laagdrempeliger regiotaxi was in 2008 € 0,5 miljoen beschikbaar. Van dit budget resteert nog € 0,4 miljoen. Als gevolg van het startoverleg met de vele contractpartners heeft dit project vertraging opgelopen.

–––––––––––––

Totaal lasten overschrijding 70


-/- € 1,8 miljoen Jaarrekening 2008

71

Overzicht voorzieningen, doeluitkeringen en reserves programma Mobiliteit

3. BDU-budget concessies voor streekvervoer en regiotaxi € 1,0 miljoen Voor de concessies voor het streekvervoer en voor de regiotaxi was in 2008 ruim € 20,0 miljoen beschikbaar, waarvan € 1,0 miljoen niet tot besteding is gekomen. De exacte omvang van deze bestedingen is afhankelijk van bonus/malusregelingen voor wat betreft de concessies en de mate van gebruik van de regiotaxi. 4. BDU-budget OV-chipkaart € 1,0 miljoen Het BDU-budget voor de OV-chipkaart is, als gevolg van de moeizame invoering, voor € 1,0 miljoen niet tot besteding gekomen.

–––––––––––––

Beginsaldo

Totaal onderuitputting lasten

€ 3,6 miljoen

Begroot 2008

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Beginsaldo

Voorziening

–––––––––––––

Totaal onderuitputting van de subdoelstelling stimuleren gebruik openbaar vervoer


31-12-08

01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

16.488

823

914

16.397

16.488

823

913

16.398

1

Rijksweg 35

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––


16.488

823

914

16.397

16.488

823

913

16.398

1

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Begroot 2008

01-01-08



01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

Doeluitkering regionaal mobiliteitsfonds

2.138

14.107

178

16.067

2.138

11.926

32

14.032

-2.035

Brede doeluitkering Verkeer en Vervoer

41.949

35.920

44.913

32.956

41.949

35.918

41.425

36.442

3.486

438

10.182

9.744

438

20

10.162

-20

Doeluitkering verbetering N34

€ 2,6 miljoen

01-01-08


Voorziening fondsvorming voorfinanciering

Doeluitkering

Baten: 1. Saldo lagere onttrekking doeluitkering BDU-budgetten en hogere bijdrage Regiotaxi


9.744


72

-72

72

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––


53.831

50.465

45.163

59.133

53.831

48.282

41.477

60.636

1.503

€ 0,9 miljoen

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Reserves

01-01-08



01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

Reserve Regionale Bereikbaarheid

6.777

2.077

207

8.647

6.777

2.098

167

8.708

61

Reserve Provinciale Infrastructuur

25.705

4.029

2.276

27.458

25.705

4.029

2.275

27.459

1

Reserve combiplan RW35 Nijverdal Egalisatiereserve ILG* Reserve waterwegen

20.723

86

933

2.610

Ontwikkelingsreserve, DIA Mobiliteit*

11.000

Ontwikkelingsreserve, RIJK/IPO Mobiliteit*

10.000

-86

85

-85

933

2.610

19.046

-11.000

8.154

-8.154

19.046

20.723

-10.000

1

2.846

10.000

-10.000

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––


53.205

7.039

26.179

34.065

53.205

7.060

23.291

36.974

2.909

* De doeluitkering investeringsbudget Landelijk Gebied, de ontwikkelingsreserve en de egalisatiereserve ILG beslaan meerdere programma’s. Van bovengenoemde doeluitkering en reserves is in het financiële overzicht alleen de mutatie te zien.

72


Jaarrekening 2008

73

2.5 Programma Natuur en duurzaamheid 2.5.1 Inleiding Centraal staat Overijssel als een groene, duurzaam schone provincie. Vanuit deze ambitie worden binnen het programma natuur en duurzaamheid de volgende drie hoofddoelstellingen onderscheiden: - een innovatieve en duurzame energievoorziening - een gezonde leefomgeving - versterken van natuur en landschap In juni 2008 is in de Uitwerking Programma Energiepact de ambitie neergelegd om in 2020 30% minder CO2 /jaar uit te stoten. In kiloton CO2 /jaar is dat 2.200 kiloton. Het gebruik van fossiele brandstoffen kan met 30% verminderd worden door enerzijds energie te besparen, en anderzijds energie uit duurzame bronnen op te wekken. In 2008 zijn ook de resultaten van het IPO-project Gezondheid en Milieu bekend geworden. Hiermee zijn milieubelastingen en de bijbehorende gezondheidseffecten langs provinciale (spoor)wegen in beeld gebracht. Deze resultaten zijn reeds gebruikt bij de realisatie van: het ontwerp van de Omgevingsvisie, Actieplan Geluid en Regionale samenwerkings programma Luchtkwaliteit. Een kwaliteit van een gezonde leefomgeving is dat het ’s nachts op voldoende plaatsen ook echt donker is. Op basis van deze gedachte hebben we onderzoek laten uitvoeren naar de situatie van verlichting en duisternis in Overijssel. Het verslag daarvan is in het najaar van 2008 beschikbaar gekomen. De resultaten (onder meer in de vorm van een ‘hemelhelderheidskaart’: waar is het ‘s nachts nog echt donker?) zijn meegenomen in het ontwerp van de Omgevingsvisie. Voor het behoud en versterking van de kwaliteit van natuur en landschap heeft de focus vooral gelegen op het realiseren van de EHS, het stimuleren van Groene en Blauwe Diensten en de Nationale Landschappen. Door met name externe ontwikkelingen zijn niet alle doelen, vooral op het gebied van de EHS, gehaald.

2.5.2 Externe ontwikkelingen Energie Door de landelijke en internationale ontwikkeling is er veel belangstelling door duurzame energie. De stijging van de energieprijzen voor bedrijven en huishoudens, maar ook de afhankelijkheid van regio’s buiten de EU geven een impuls om te zoeken naar alternatieve energiebronnen. De Rijksoverheid heeft in 2008 het werkprogramma Schoon en Zuinig ‘Nieuwe energie voor het klimaat’ uitgebracht, dat eenzelfde ambitie heeft als het Energiepact Overijssel: 30% reductie van CO2 in 2020. Met Schoon en Zuinig wil het Rijk een trendbreuk tot stand brengen om vooruit te lopen op een koolstofarme economie. En om een geloofwaardige positie in de mondiale klimaatonderhandelingen in te kunnen nemen. Internationaal is gewerkt aan de onderhandelingspunten dit tijdens de conferentie op Bali (december 2007) zijn benoemd, ter voorbereiding op de klimaattop in Kopenhagen in 2009. Verwacht wordt dat daar een opvolger van het Kyoto-akkoord kan worden gesloten, met instemming van de Verenigde Staten. Het Rijk heeft veel in 2008 deelakkoorden afgesloten met bedrijfstakken (bijvoorbeeld Meer met Minder voor de bouw), met de VNG en in januari 2009 met het IPO. Behalve duurzame energie en CO2, zijn daarin ook afspraken over overige broeigassen en klimaatadapatie gemaakt. Veel gemeenten in Overijssel, met Hardenberg als koploper, hebben inmiddels eigen klimaat- en energiebeleid ontwikkeld, daartoe gestimuleerd door de landelijke SLOK-regeling. Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) Samen met de partners waterschap Regge en Dinkel, de gemeenten Enschede en Zwolle, Koninklijke Grolsch en Witteveen+Bos is het landelijke voorbeeldproject Wabo-ICT uitgevoerd. Het project is succesvol geweest en heeft inzicht opgeleverd in de bruikbaarheid van de Landelijke Voorziening Omgevingsloket (LVO) voor het toekomstige Wabo-vergunningproces. Conclusie is dat de LVO nog verder doorontwikkeld moet worden. Het ministerie van VROM heeft opvolging gegeven aan de belangrijkste bevindingen uit het voorbeeldproject. Onder regie van de provincie is in samenwerking met de partners (gemeenten en waterschappen) een Intentieverklaring Wabo opgesteld, over de benodigde samenwerkingsvorm voor de uitvoering van de Wabo. Nagenoeg alle partners hebben de verklaring inmiddels ondertekend.

Koekoekspolder

74


Jaarverslag 2008

75

De komst van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht), het advies van de commissie-Mans over het stelsel van toezicht en handhaving, en ook het kabinetsstandpunt over het advies van de commissie-Oosting over interbestuurlijk toezicht, waren aanleiding voor het organiseren van een bijeenkomst met de verantwoordelijke bestuurders in Overijssel op 3 september 2008. Resultaat van de bijeenkomst is dat een bestuurlijke verkenningsgroep de mogelijke gevolgen van de ontwikkelingen voor de Overijsselse situatie gaat verkennen. In het najaar werd bekend dat de inwerkingtreding van de Wabo is uitgesteld met als nieuwe richtdatum 1 januari 2010. Intussen heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel Wabo aangenomen. Grondprijsontwikkeling landbouw – natuur De afgelopen jaren zijn de grondprijzen gestaag opgelopen. De gemiddelde prijs van landbouwgrond is in Nederland gestegen van € 29.000 per hectare in 2006 tot € 36.500 in 2007. In Overijssel variëren de huidige grondprijzen van gemiddeld € 35.000/ha in het weidevogelgebied in het noordwesten tot € 55.000/ha in Twente. Er zijn zelfs uitschieters in sommige gebieden van bijna € 90.000/ha. Oorzaken zijn divers: zowel de gestegen vraag naar landbouwgrond als de ligging van het gebied, de opbrengsten per hectare en de stijging van de voedselprijzen spelen hierbij een rol. Omvorming Programma Beheer In de ILG bestuursovereenkomst is met het Rijk afgesproken het huidige Programma Beheer over te nemen onder de voorwaarde deze regeling, die als complex wordt ervaren, om te vormen tot een efficiënte en effectieve nieuwe provinciale regeling. Bij het opstellen van de begroting voor 2008 gingen wij er nog vanuit dat het programma beheer zou zijn omgevormd met ingang van 2009. De praktijk bleek echter weerbarstiger dan voorzien en in gezamenlijk overleg tussen Rijk en provincies is nu afgesproken te mikken op inwerkingtreding per 1-1-2010. Mede door de afstemming met alle betrokken partijen, waaronder de beheerders en de EU staat de implementatie in 2009 dan ook onder tijdsdruk. Wij zijn gestart met de implementatie van enkele praktische onderdelen (bijvoorbeeld Natuurgebiedsplan) voor de definitieve bestuurlijke besluitvorming in mei 2009. Ammoniak/Trojan De beheerplanprocessen Natura 2000 hebben in 2008 vertraging opgelopen door een negatief advies van de Raad van State over het toetsingskader ammoniak. Hierdoor was lange tijd niet duidelijk hoe de stikstof-

76


depositie in de beheerplannen moest worden getoetst. Inmiddels heeft een landelijke taskforce onder voorzitterschap van de heer Trojan advies uitgebracht en heeft de minister van LNV een handreiking opgesteld. Provincies zijn nu aan de slag met een provinciaal kader dat handvatten moet bieden voor zowel de beheerplannen als vergunningverlening en is voorzien voor april 2009. Het gebrek aan een toetsingskader in 2008 heeft er ook toe geleid dat een groot aantal vergunningen in het kader van de natuurbeschermingswet 1998 niet kon worden afgehandeld. Dit werkt ook door in de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur. Daar waar bedrijfsverplaatsingen kunnen leiden tot een toename van de stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden is niet duidelijk hoe dit moet worden getoetst. Aangezien de vergunningen niet konden worden afgehandeld heeft dit in een aantal gevallen geleid tot vertraging bij de realisatie van de EHS en TOP-gebieden, alle Natura 2000-gebieden liggen in de EHS en alle TOP(verdroogde natuur-)gebieden zijn Natura 2000-gebied. Kortom: het wegvallen van het toetsingskader ammoniak leidt tot grote vertraging bij het opstellen van beheerplannen voor Natura 2000-gebieden, afhandelen van Nb-wet vergunningen, realiseren van EHS en werkt door in inrichtingsprojecten.


Hoofddoelstelling: een inno vatieve en duurzame energievoorziening De omschakeling naar een andere, meer innovatieve en duurzame, energievoorzieningen, vergt een groot aantal projecten en initiatieven. Het Energiepact omvat samenwerkingsafspraken te maken met uitvoeringspartners over concrete reductie van CO2-uitstoot en het gebruik van fossiele brandstoffen. Op basis van het statenvoorstel Uitwerking programma Energiepact van juni 2008 zijn als indicatoren op genomen de reductie van de jaarlijkse CO2-uitstoot in Overijssel door duurzame opwekking en energiebe sparing. Ook is als indicator toegevoegd het aantal uitvoeringsprojecten in voorbereiding met actieve inzet van de provincie (qua capaciteit of financiën). De reductie van de CO2-uitstoot is in 2008 op 190 kiloton uitgekomen. De grootste bijdrage daaraan komt van de Bio-energiecentrale van Twence (53 kiloton). Koudewarmteopslag kent het grootste aantal

systemen: 19. Afgelopen jaar is het systeem van Wavin in Hardenberg de grootste (4 kiloton). Ze zijn verder vooral toegepast onder kantoren. Het aantal mestvergisters is nog niet groot, eind 2008 zijn er 3 in bedrijf genomen. De grootste in Anerveen geeft een reductie van de CO2-uitstoot van 3,4 kiloton. Totaal zijn er nu 5 mestvergisters in Overijssel. In 2008 is het Energiepact van start gegaan met een flink aantal samenwerkingsverbanden, de tender regeling duurzame energie en ontwikkeling van een aantal grotere projecten. Omdat via een wijziging in het kasritme €1,5 miljoen extra voor 2008 beschikbaar is gekomen zijn in de tenderregeling 33 projecten gehonoreerd, waardoor een versnelling in de uitvoering is bereikt. Bij die projecten zijn er 14 investeringsprojecten, die na realisatie in de komende jaren een CO2-reductie van 14 kiloton moeten geven. Voor de sector bio-energie in een samenwerkings cluster tot stand gekomen, met 17 vooraanstaande bedrijven. Buiten de tenderregeling zijn nog enkele grote projecten ontwikkeld, zoals Warmtenet Hengelo, aardwarmte Koekoekspolder, LTO zonne daken en het invoeden van groen gas. Totaal zijn er 37 projecten met provinciale financiën in voorbereiding. Voor de gebouwde omgeving is een kennisplatform opgericht in samenwerking met het Kennisinstituut Stedelijke Samenleving. Met de gemeente Hardenberg zijn afspraken gemaakt over de voorbeeldfunctie voor andere gemeenten, wat betreft gemeentelijk gebouwen en energiebesparing voor particuliere woningbezitters. Als eerste gemeente in Overijssel heeft Hardenberg een Energiebesparingsfonds voor energieleningen, dat voor de helft door de provincie wordt gevuld. Dit gebeurt met middelen die de provincie verkrijgt uit het Essent Bespaarplan voor aandeelhouders. De provincie heeft een voorbeeldfunctie voor het rijden op schone en zuinige brandstoffen. Mede voor verbetering van de luchtkwaliteit, en als tussenstap op weg naar groen gas of waterstof, stimuleren wij het rijden op (aard-)gas. Omdat in Zwolle nog geen openbaar aardgasvulpunt bestaat, is in 2008 bij de vervanging van de bedrijfsauto’s voor de ambtenaren gekozen voor hybridevoertuigen met de optie om deze op termijn te vervangen door aardgasvoertuigen. In Almelo, waar al wel een aardgasvulpunt is, rijden twee provinciale aardgasauto’s. Zodra er in Overijssel meer aardgasvulpunten worden gerealiseerd zal gekeken worden of met meer voertuigen op aardgas overgeschakeld kan worden.

Realisatie CO2-reductie per 11 12 2008 duurzame energie energiebesparing- en efficiency totaal

145 kiloton 45 kiloton 190 kiloton

Subdoelen Vergroten van het aandeel van energie uit duurzame bronnen. Autonoom beleid, Enige mate van invloed

Indicatoren Vermeden CO2 uitstoot per jaar door opwekking van duurzame energie (in kiloton ten opzichte van 1990).


realisatie

2008 stand NJN


2009**

145

180

2008

120

176

173

incl.

incl.

incl.

besparing

besparing

besparing

Subdoelen Vergroten energie-efficiency en energiebesparing. Autonoom beleid, Enige mate van invloed

Indicatoren Vermeden CO2 uitstoot per jaar door projecten ter vergroting van de energie-efficiency en door energiebesparing (in kiloton en opzichte van 1990).


realisatie

2008 stand NJN samen-

samen-

gevoegd

gevoegd

met duur-

met sub-

2009

45

120

zame doel duur-

opwekking

2008

2008


zame opwekking

* Kwantitatieve doelen worden ingevuld bij de Perspectiefnota (voorjaar 2008) ** In de begroting 2009 is het totaal van 300 kiloton opgenomen, waaronder zowel duurzame opwekking, als energiebesparing vallen. In het statenvoorstel Uitwerking Programma Energiepact zijn deze gekwantificeerd (resp. 60 % en 40 % van het totaal).

Jaarverslag 2008

77

Subdoelen het verminderen van de jaarijkse uitstoot van CO2 met 30 % in 2020 t.o.v 1990.

daarmee samenhangende noodzaak tot inhuur van externen heeft geleid tot vertraging van een aantal procedures. Daarnaast hebben de projecten Hero en Wabo als ook de vergunningprocedure van Twence (één inrichting) een forse aanslag op de beschikbare menskracht gepleegd. Het totaal afgegeven beschikkingen is groter dan gepland, wat in het licht van de hiervoor geschetste perikelen toch als een bijzondere prestatie wordt beschouwd.

Subdoelen Actualiteit van verleende vergunningen. Wettelijk beleid, Grote mate van invloed

Autonoom beleid, Beperkte mate van invloed

Indicatoren aantal projecten voor duurzame energieopwekking en energiebesparing in studie of voorbereiding.


2008 stand NJN

-

realisatie

-


2009

2008* 0

Indicatoren Percentage inrichtingen met een adequate vergunning voor de Grondwaterwet, Ontgrondingenwet, Wet Natuurbescherming, Wet Bodembescherming en Wet milieubeheer voorzover het risicobedrijven betreft.

37

25


100

realisatie


2008 stand NJN

2008

2009

100

100

2008

100

100

Subdoelen Tijdigheid (voldoen aan termijnen). Wettelijk beleid, Grote mate van invloed

* Niet opgenomen in de NJN 2008 omdat deze indicator in juni 2008 toegevoegd is bij behandeling van het statenvoorstel Uitwerking programma Energiepact in Provinciale Staten.

Hoofddoelstelling: een gezonde leefomgeving Wij streven naar een gezonde en veilige leefomgeving voor de burgers in Overijssel. Om dit te bereiken richten wij ons op voorlichting en educatie, adequate vergunningverlening, bevorderen van de naleving, oplossen van knelpunten in de luchtkwaliteit, geluid en externe veiligheid en het oplossen van (water) bodemverontreinigingen.

Subdoelen Actualiteit van verleende vergunningen. Wettelijk beleid, Grote mate van invloed

Indicatoren Percentage overige inrichtingen met adequate vergunning voor de Wet milieubeheer

78


realisatie begroting 2007 82

realisatie

2008 stand NJN

Adequate vergunningverlening We hebben gewerkt aan adequate vergunningen, dat wil zeggen vergunningen waarin actuele normstelling is verwerkt en die binnen de wettelijke termijn zijn verleend. De doelstelling voor de Wet milieubeheer is dat 80% van de vergunningen actueel is. Om dit te bereiken en te behouden moet een eenmaal verleende vergunning van tijd tot tijd beoordeeld worden op actualiteit en zonodig aangepast. Hierbij wordt een termijn gehanteerd van 5 jaar. Op 1 december 2008 waren er nog 318 bedrijven waarvoor de provincie het bevoegde gezag is. Van deze bedrijven beschikken er 191 (60,1%) over een actuele vergunning en lopen er vergunningprocedures voor 91 (28,6%) bedrijven om te komen tot een nieuwe vergunning (of actualisering van de huidige). Dit betekent dat, na afronding van de lopende procedures, 88,7% van de bedrijven beschikt over een actuele vergunning. Voor wat betreft de risicobedrijven, is de doelstelling van 100% gerealiseerd. In 2007 is er een planningstool voor vergunning verlening ontwikkeld. Deze tool is in 2008 gebruikt voor de procedurebewaking en werkverdeling.

Indicatoren Percentage van het aantal beschikkingen dat binnen de wettelijke termijn is afgegeven voor de Wet Bodembescherming, Ontgrondingenwet, Grondwaterwet, Natuurbeschermingswet, Natuurschoonwet, Flora- en Faunawet, Verordening Fysieke Leefomgeving en Wet milieubeheer voor zover het betreft het Vuurwerkbesluit en de Wet geluidhinder.

80


2009

89

80


--

realisatie

2008 stand NJN


2009

96*

100

2008

100

95

Subdoelen Toezicht op naleving weten regelgeving.

2008 69

Bevorderen van de naleving Voor alle branches waarop wij toezicht uitvoeren, hebben wij met toezichtsplannen de essenties van het toezicht vastgelegd. Toezichtsessenties vormen de kern van de handhaving, zij bepalen de belangrijkste milieu- en veiligheidsaspecten die wij willen beschermen. Ons toezicht richt zich primair op deze essenties en het doel is om elk jaar de voor dat jaar aangewezen essentie te controleren. Door deze methode controleren we de bedrijven met een hoog risico gemiddeld in twee jaar op alle essenties en bedrijven met een klein risico in vijf jaar op alle essenties. In 2008 zijn we gestart met de NUT-score. Deze NUT-score geeft de mate van naleving aan bij de bedrijven op de in 2008 gecontroleerde onderdelen. Door het gebruik van deze waarde maken we onderscheid in het toezicht tussen goede en minder goede nalevers. Het nalevingsgedrag zoals we dat tijdens het toezicht in 2008 zijn tegengekomen bij de bedrijven is de basis voor onze planning voor 2009. Door goede nalevers minder streng te controleren neemt de toezichtlast die ervaren wordt af als beloning van het goede gedrag. De uren die hierdoor vrij komen worden ingezet om de minder goede nalevers te stimuleren ook beter na te gaan leven.

Wettelijk beleid, Grote mate van invloed

Tijdigheid De doelstelling voor tijdigheid van de beschikkingen is voor de Wet Bodembescherming, Ontgrondingenwet, Grondwaterwet, Natuurbeschermingswet, Natuurschoonwet, Flora- en Faunawet, Verordening Fysieke Leefomgeving en Wet milieubeheer voor zover het betreft het Vuurwerkbesluit en de Wet geluidhinder, nagenoeg gerealiseerd (96% is gehaald, doelstelling is 100%). De doelstelling is niet volledig gehaald, als gevolg van een aantal lastige aanvragen in het kader van de Ontgrondingenwet en de Natuurbeschermingswet. Voor de overige beschikkingen van de Wet milieubeheer hanteren wij een doelstelling van 80% tijdigheid. Dit percentage is reëel, gezien de complexiteit (en vaak de samenloop met andere wetten) van sommige aanvragen. In sommige gevallen worden vergunningprocedures opgeschort op verzoek van de aanvrager zelf, bijvoorbeeld om eerst een positief ruimtelijk ordeningsbesluit af te wachten of andere noodzakelijke vergunningen in orde te maken. In 2008 hebben wij 68% van deze vergunningen binnen de wettelijke termijn af kunnen handelen. De vele personele wisselingen en de

Subdoelen Tijdigheid (voldoen aan termijnen).

Indicatoren Percentage van de beoordeelde toezichtsessenties, m.u.v. de Flora- en Faunawet en de zwembaden1

Wettelijk beleid, Grote mate van invloed

Indicatoren Percentage van het aantal overige beschikkingen dat binnen de wettelijke termijn is afgegeven voor de Wet milieubeheer



2008 stand NJN

70

realisatie

80


2009

68**

80

100

realisatie


2008 stand NJN

2008

2009

963

100

2008

100

52

2008 64

* Bij deze indicator worden, in afwijking van de beschrijving, de vergunningen in het kader van de Natuurbeschermingswet niet volledig meegerekend. In 2.5.2 is beschreven dat door een negatief advies van de Raad van state over het toetsingskader ammoniak lange tijd niet duidelijk was hoe luchtkwaliteit in de beheerplannen moest worden getoetst. Dit was ook van toepassing op de toetsing bij vergunningverlening op grond van de Natuurbeschermingswet 1998. Dit heeft er toe geleid dat een groot deel van de aangevraagde vergunningen in 2008 niet kon worden afgehandeld. Er liggen tot op heden 62 aanvragen bij ons te wachten op afdoening. ** De norm van 80% tijdigheid voor de Wet milieubeheer is niet gehaald als gevolg van het grote aantal personele wisselingen in het team het afgelopen jaar. Procedures zijn als gevolg van het vertrek van medewerkers wel uitbesteed bij externe bureaus, maar dat heeft de voortgang van de vergunningprocedures ernstig vertraagd.

Subdoelen Toezicht op naleving weten regelgeving. Wettelijk beleid, Grote mate van invloed

Indicatoren Percentage van de beoordeelde toezichtsessenties bij zwembaden²


--

realisatie

2008 stand NJN 50


2009

50

50

2008 27

Jaarverslag 2006

79

Indicatoren Percentage van beoordeelde essenties dat nageleefd wordt.

strategie de toezichtslast voor een bedrijf proberen te beperken. Verder is in de ambtelijke en bestuurlijke overlegstructuur veel aandacht geschonken aan de ontwikkelingen naar aanleiding van het advies van de commissie Mans en het hieromtrent geformuleerde kabinetsbeleid

basisnet voor het vervoer van gevaarlijke stoffen in 2008. Overijssel is een corridor voor het transitovervoer van gevaarlijke stoffen naar en van Duitsland en de noordelijke provincies. De landelijke keuzen hebben dan ook gevolgen voor de veiligheid in Overijssel.

Meerjarenprogramma Externe veiligheid

Oplossen knelpunten luchtkwaliteit

Subdoelen Toezicht op naleving weten regelgeving. Wettelijk beleid, Beperkte mate van invloed


--

realisatie


2008 stand NJN 75

2008

2009

764

78

2008 81

In verband met prioritering in het verleden blijft de inzet gaan

1

over de afhandeling van klachten.

2

Bij zwembaden worden de toezichtsessenties eenmaal per twee jaar gecontroleerd (dit is 50% van het totaal).

3

De realisatie van het aantal gecontroleerde essenties in 2008 blijft achter bij de planning in verband met een herziene prioritering aan het einde van het jaar. Op verzoek van het ministerie van LNV zijn 125 controles in het kader van ‘cross compliance’ van de Natuurbeschermingswet ingepland. Dit is door herprioritering opgevangen.

4

De naleving van bedrijven blijft schommelen tussen de 75 en 80 procent als het gaat om de gecontroleerde essentiële onderdelen. Het lijkt erop dat de naleving het laatste half jaar iets minder hoog is geweest dan in het eerste half jaar. Het verschil is echter niet significant genoeg om uitspraken te doen over de oorzaak. Verbinding van deze percentages aan economische recessie zou zuiver speculatief zijn.

Samenwerking handhaving Overijssel

De handhavingssamenwerking heeft in 2008 goed gefunctioneerd. Het samenwerkingsprogramma is uitgevoerd, in goed overleg met alle handhavingspartners. Daarbij is de nodige aandacht besteed aan de verbreding van de samenwerking naar integrale omgevingshandhaving. Een succesvol samenwerkingsproject in dit kader betreft de implementatie van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. Hierbij is onder meer, op basis van een toegekende rijkssubsidie, invulling gegeven aan het ‘Wabo-proof’ maken van handhavingsprocessen. Daarnaast heeft het project Activiteitenbesluit veel aandacht gekregen. Vooral de voor bedrijven georganiseerde informatiebijeenkomsten in Deventer, Zwolle en Eschede zijn erg goed bezocht. In het kader van het project Handhavingscommunicatie zijn zes trainingen georganiseerd, voor in totaal 70 toezichthouders. Hiermee is wederom het belang bevestigd dat handhavingspartners hechten aan goede, nalevingsbevorderende communicatie. Het pilotproject Concern- en Systeemtoezicht Vitens is een goed voorbeeld van een project waarbij diverse handhavingspartners, vanuit hun te onderscheiden rollen, op basis van een afgestemde

80


Het meerjarenprogramma Externe veiligheid Overijssel 2006-2010 (MEVO) verloopt voortvarend. Een van de belangrijkste doelstellingen van het MEVO is om gemeenten op basis van eigen beleid te laten werken aan uitvoering van externe veiligheidswetgeving. Inmiddels beschikken alle Overijsselse gemeenten over eigen externe veiligheidsbeleid dat zowel door het college als de gemeenteraad is vastgesteld. De provincie Overijssel heeft eveneens, als thematische opstap voor de Omgevingsvisie, eigen externe veiligheidsbeleid vastgesteld. In 2008 is vanuit het MEVO door gemeenten, regio’s en provincie vooral geïnvesteerd in structurele zaken, voorbeelden hiervan zijn: - Het reserveren van capaciteit (fte’s) voor de uitvoering van externe veiligheidstaken. - Verdere opbouw van kennis en ervaring bij de medewerkers die externe veiligheidsregels dienen uit te voeren - Het altijd meenemen van externe veiligheid als component in ruimtelijke ordening en vergunningverlening - Het vullen en actueel houden van het risicoregister met externe veiligheidsrelevante situaties - Het houden van toezicht op externe veiligheids relevante bedrijven - Het ontwikkelen van een provinciebreed gedragen methodiek voor risicocommunicatie - Het saneren en verplaatsen van een aantal risicobronnen De nadruk ligt op structurele verbeteringen die Overijssel veiliger kunnen maken. Hierbij speelt het externe veiligheidsbeleid een grote rol. In hun eigen beleid geven gemeenten en provincie aan waarin geïnvesteerd zal worden om de voor 2010 geformuleerde doelstellingen te bereiken. Jaarlijks wordt bepaald of de acties uit het voorgaande jaar de doelstellingen dichterbij hebben gebracht of dat extra inspanningen danwel aanpassing van het programma nodig is. Op deze wijze wordt zowel op provinciaal als op lokaal niveau zo effectief en efficiënt als mogelijk gewerkt aan het nog veiliger maken van Overijssel. In dit verband is nog vermeldenswaardig dat de rijksoverheid in samenwerking met onder andere het IPO werkt aan het tot stand brengen van een landelijk

Subdoelen Oplossen knelpuntkilometers langs wegen. Autonoom beleid, Beinvloedbaar

Indicatoren Het resterende aantal knelpuntkilometers langs wegen.


2008 stand NJN

realisatie


2009

fijn stof

niet

niet

fijn stof

(PM10): 0,4

(PM10)

bekend

bekend

(PM10)

+ NO2: 14

+ NO2: 12

NO2:1,7

Oplossen van knelpunten geluid

2008**

fijn stof

blijkt in 2007 significant lager te zijn dan de prognose voor 2008. Dit is o.a. een gevolg van het beleid dat auto’s steeds schoner worden en het rekenen met nieuwere lagere emissiefactoren voor fijnstof (PM10) en NO2 die het resultaat zijn van een kalibratie van de berekende waarden aan de werkelijkheid (meetgegegevens). Het in april 2008 vastgestelde RSL Overijssel gaat uit van 41 pluimveehouderijen binnen 15 Overijsselse gemeenten die een overschrijding van de norm voor fijnstof (PM10) veroorzaken. Momenteel wordt door Rijk, provincies en gemeenten nader onderzocht welke pluimveehouderijen in Overijssel volgens de laatste inzichten, o.a. na bijstelling van de rekenafstand uit de nieuwe Europese richtlijn en met nieuwe emissiefactoren voor fijn stof uit staltypes, een fijnstof overschrijding veroorzaken.

Subdoelen Oplossen knelpunten geluid langs spoorlijn Deventer-Oldenzaal. Autonoom beleid, Beinvloedbaar

* Niet opgenomen in de jaarrekening 2007 aangezien VROM in november 2008 de luchtkwaliteitsgegevens over 2007 heeft vrijgegeven. ** Niet bekend aangezien de luchtkwaliteitsgegevens van het

Indicatoren Het percentage opgeloste knelpuntkilometers m.b.t. geluid langs de spoorlijn Deventer-Oldenzaal.

desbetreffende jaar zijn pas 9 maanden na afloop bekend.

In het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL) Overijssel werken de provincie Overijssel en de gemeenten Deventer en Zwolle samen om de overschrijdingen van de luchtkwaliteitgrenswaarden voor fijnstof (PM10) voor 1 juli 2011 en voor NO2 voor 2015 op te lossen. De overschrijdingen van de luchtkwaliteitsnormen in Overijssel worden veroorzaakt door verkeer en landbouw (pluimvee houderijen). Op basis van het RSL Overijssel worden maatregelen genomen om de luchtkwaliteit te verbeteren en tijdig aan de grenswaarden te voldoen. VROM heeft in november 2008 de luchtkwaliteitsgegevens over 2007 vrijgegeven. Hieruit blijkt dat Overijssel in 2007 0,4 overschrijdingskilometers voor fijnstof (PM10) kende en 1,7 overschrijdingskilometers voor NO2. Een actueel getal voor 2008 en 2009 is nu niet haalbaar. De luchtkwaliteitsgegevens van het desbetreffende jaar zijn pas 9 maanden na afloop bekend. Prognoseberekeningen met de saneringstool wijzen uit dat in 2010 voor fijnstof (PM10) en in 2015 voor NO2 de grenswaarden in de provincie Overijssel door verkeer nergens worden overschreden. Het resterende aantal knelpuntkilometers langs wegen


2008 stand NJN

17

realisatie

21


2009

18*

42

2008 17

* Oorzaak van het niet behalen van de planning voor 2008, is gelegen in het feit dat er stagnatie is opgetreden bij de voorbereiding van de schermen bij Bathmen. Opdrachten zijn in december 2008 alsnog verstrekt, realisatie vindt in 2009 plaats.

Verminderen milieubelasting en risico’s voor volksgezondheid door wegnemen (water) bodemverontreinigingen In 2008 is de ingeslagen weg met betrekking tot het verder schoon krijgen van de Overijsselse bodem voortgezet. Op basis van het Meerjarenprogramma Wet bodembescherming 2005 t/m 2009 zijn de speerpunten daarbij het saneren van ernstig verontreinigde water bodems en de aanpak van de asbestproblematiek in wegen en de bodem en de concrete projecten Teerput Vasse en de sanering van het Olasfaterrein. In lijn met het bestuursakkoord wordt bij die aanpak gezocht naar vitale coalities met andere partijen zoals het Rijk, gemeenten, waterschappen en woningbouwcorpora-

Jaarrekening 2008

81

ties. Enerzijds om de uitvoering te verrichten, anderzijds om de financiering van de projecten rond te krijgen. Dit laatste omdat het totale investeringsvolume aan rijksmiddelen in dit meerjarenprogramma € 115 miljoen bedraagt en niet de geraamde € 140 miljoen. Verder is in 2008 een concept van de Overijsselse Visie op de Ondergrond (= bodemvisie, ILG-verplichting in het kader van pMJP 2007-2013) gereed gekomen en heeft als bouwsteen gediend voor de Omgevingsvisie. Daarmee is een eerste stap gezet in een bredere en integrale benadering van het thema ‘ondergrond’. Doel van die integrale benadering is om bij ruimtelijke planvorming het duurzaam gebruik van de ondergrond in de afweging mee te nemen. Daartoe zal in een vroegtijdig stadium bij de ruimtelijke planvorming een afweging gemaakt moeten worden tussen te beschermen bodemkenmerken en de te benutten en te ontwikkelen functies/eigenschappen van de ondergrond. Waar een ernstige bodemverontreiniging een bedreiging vormt voor een van die twee aspecten zal zo nodig gesaneerd worden. Door het concept te gebruiken als bouwsteen voor het thema ‘ondergrond’ in de Omgevingsvisie is die integrale benadering verankerd in een essentieel visiedocument voor ruimtelijke planvorming.

Subdoelen Beheersen en saneren van alle ernstige (water) bodemver ontreinigingen vóór 2030. Voor het grootste deel wettelijk beleid

Indicatoren Voortgang saneringen: aantal gesaneerde verontreinigde locaties (aantal).


2008 stand NJN

82

22

realisatie

22


2009

25

20

2008 15


Subdoelen Beheersen en saneren van alle ernstige (water) bodemver ontreinigingen vóór 2030.

Asbestwegen

- Saneringsregeling tweede fase: het aantal van 235 te saneren asbestwegen is een oud getal, ge baseerd op het totaal van de door de provincies Gelderland en Overijssel gezamenlijk te saneren wegen. Overijssel en Gelderland hebben in overleg met het Ministerie van VROM besloten een scheiding te maken in uitvoering en budget. Gelet op het aantal van circa 470 te saneren asbest wegen in Overijssel en Gelderland, zal vanuit de gescheiden uitvoering enkel nog over de in Overijssel te saneren asbestwegen worden gerapporteerd. In Overijssel betreft het ruim 300 asbestwegen die onder de regeling gesaneerd worden. Daarvan zijn er in 2008 100 gesaneerd. - Saneringsregeling derde fase: in december 2008 heeft de provincie een bestuursakkoord gesloten met Rijk, gemeenten Harderwijk en Hof van Twente en de provincie Gelderland voor de laatste fase van de saneringsregeling asbestwegen. Het doel van de gemaakte afspraken is om tot een voortvarende aanpak te komen van de asbestproblematiek in de regio’s Harderwijk en Hof van Twente. Inzet van de aanpak betreft in totaal 1.945 gemelde locaties waar asbest voorkomt en waarvan de asbestwegen voor 2012 gesaneerd dienen te zijn. Waar mogelijk wordt een gecombineerde aanpak gerealiseerd tussen wegen en bodemlocaties. Overijssel levert vanuit de bij haar aanwezige kennis een belangrijke input aan dit project.

Voor het grootste deel wettelijk beleid

Indicatoren Aanpak van de spoedeisende werkvoorraad bodemsanering tot 2015 (percentage afgevallen/afgeronde locaties).


2008 stand NJN

realisatie

-


2009

nvt

17%

2008 nvt

Projecten/uitvoering

Vanuit het meerjarenprogramma Wet bodembe scherming 2005 t/m 2009 is in 2008 voor projecten/ uitvoering het volgende gedaan: - Teerput Vasse: op basis van het afgeronde saneringsonderzoek is vervolgens in 2008 aanbesteding voorbereid, zodat in 2009 daadwerkelijk met de sanering kan worden begonnen. De financiering van de saneringskosten is geraamd op € 2,5 miljoen komt voor 50% ten laste van de DIA en voor 50% ten laste van rijksgelden meerjarenprogramma bodemsanering 2005-2009. - Olasfa: naast feitelijke afronding van de eerste saneringen rond dit terrein is 2008 benut voor de aanbesteding van een innovatieve manier van saneren in volgende fasen. - Ernstige asbestverontreinigingen: met de gemeenten Hof van Twente en Borne zijn convenanten gesloten over de uitvoering en financiering van de te saneren locaties. Daarnaast is met de gemeente Zwartewaterland een afspraak gemaakt over de financiering van de sanering van een asbestlocatie. - Waterbodemverontreinigingen: vanuit Pact van Carpe Diem (intensivering aanpak waterbodems) zijn met de waterschappen en betrokken gemeenten afspraken gemaakt over verdere sanering van waterbodems. Naast de start zijn in 2008 ook waterbodemsaneringen afgerond. Het tempo komt er goed in. - aanpak spoedeisende locaties in het kader van de aanpak van de werkvoorraad: voor de circa 600 potentiële spoedlocaties is bij 450 locaties historisch onderzoek aanbesteed. Een groot deel van dit onderzoek is afgerond, hetgeen nieuwe informatie geeft over de daadwerkelijke spoed eisendheid om de locaties voor 2015 te saneren dan wel te beheersen.

Subdoelen Het wegnemen van asbestverontreinigingen in de wegen en op woonlocaties voor een veilige en gezonde leefomgeving. Autonoom beleid

Indicatoren Aantal gesaneerde asbestwegen (aantal, startsituatie in 2005: 900 wegen verdacht, uiteindelijk te saneren: 500 wegen)*.


2008 stand NJN

0

realisatie

100**


2009

100**

170

2008 -

* bij verwachte start van sanering in tweede helft van 2007 ** In de begroting 2008 was het aantal van 235 begroot. Dit getal is een oud getal, was gebaseerd op het totaal van de door de provincies Gelderland en Overijssel gezamenlijk te saneren wegen. Echter, bij de uitvoering van de Saneringsregeling asbestwegen tweede fase hebben Overijssel en Gelderland in overleg met het Ministerie van VROM besloten een scheiding te maken in uitvoering en budget. Gelet op het aantal van in totaal 460 te saneren asbestwegen in Overijssel en Gelderland, zal vanuit de gescheiden uitvoering enkel nog over de in Overijssel te saneren asbestwegen worden gerapporteerd. In Overijssel betreft het 300 asbestwegen die onder de regeling gesaneerd worden. Van die 300 zullen naar verwachting 100 in 2008 gesaneerd worden. 100 staat ook begroot voor het jaar 2008 in de begroting 2009.

Hoofddoelstelling: behoud en versterking van de kwaliteit van natuur en (cultuur) landschap Het natuurbeleid, inclusief het soortenbeleid, richt zich op het stoppen van de achteruitgang van de biodiversiteit in 2010. De mate van achteruitgang is de afgelopen jaren verbeterd, de achteruitgang gaat minder snel. Dat is vooral te zien binnen de Ecologische Hoofdstructuur. Daarbuiten is de situatie minder gunstig. Dit beeld geldt niet alleen voor Overijssel maar heel Nederland. Botanische kwaliteiten

160 140 120 100 80 60 40 20 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

botanische kwaliteit binnen EHS

weidevogelkwaliteit

botanische kwaliteit buiten EHS

faunakwaliteit

Het realiseren van de EHS verloopt moeizaam, vooral als gevolg van de grondprijsontwikkeling en de ammoniakproblematiek rond Natura 2000. Omdat wij vrezen dat de (pMJP-)doelstellingen niet worden gehaald hebben wij een versnellingsactie in gang gezet. Wij hebben het Natuurgebiedsplan in 2008 herzien en de resultaten van de herbegrenzing van de EHS hierin verwerkt. De belangrijkste wijzigingen zijn: indikking van de beheersgebieden in de EHS tot een concrete begrenzing op perceelsniveau, begrenzing van een deel van de robuuste verbinding van Twickel naar het Haaksbergerveen, verkleining van de oppervlakte nieuwe natuur in de gemeente Dinkelland en kleinere wijzigingen in de rest van de provincie. De formele vaststelling van de EHS zal plaats vinden tijdens de vaststelling van het ontwerp van de Omgevingsver ordening in maart 2009. De integratie van het landschapsgebiedsplan en natuurgebiedsplan zal, in tegenstelling tot onze verwachting om dit in 2008 te realiseren nu plaats vinden in 2009. Dit is een jaar uitgesteld omdat de omvorming van het programma beheer ook een jaar is uitgesteld. In 2009 zullen wij dus ook het Natuur gebiedsplan wijzigen op basis van dit nieuwe stelsel.

Jaarrekening 2008

83

Realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur In 2008 hebben wij een forse inspanning verricht voor versnelling van de EHS (DIA-project). Het doel is versneld grond te verwerven en agrarische bedrijven te verplaatsen voor landbouw en natuur. Het jaar 2008 was het eerste jaar van openstelling van de door Brussel goedgekeurde subsidieregeling voor bedrijfs verplaatsing. Bereikt resultaat is dat de stimulerings regeling werkt en negentien bedrijven gebruik hebben gemaakt van deze regeling. Daarbij zijn nog eens vijftien bedrijven aangemeld die in 2009 zullen worden afgedaan.

* Op basis van herziene cijfers DLG

Bijzonder onderdeel van het project Omvorming Programma Beheer betreft de aansluiting met het provinciale Beleidskader Groene en Blauwe Diensten. Landelijk is nu afgesproken dat provincies die verder zijn met Groene en Blauwe Diensten, zoals Overijssel, de ruimte krijgen om het provinciale Groene en Blauwe Dienstenstelsel voort te zetten. Met het ministerie van LNV zullen hierover in 2009 specifieke afspraken moeten worden gemaakt. Dit kan leiden tot aanpassingen van ons Beleidskader Groene en Blauwe Diensten (bijvoorbeeld normkosten). Indien de minister van LNV niet wil bijdragen aan onze Groene en Blauwe Diensten via fondsvorming kan dit betekenen dat wij alsnog twee instrumenten voor landschapsbeheer naast elkaar moeten blijven hanteren (zie ook Task Force Financiering Landschap).

Beheer

Inrichting

In 2008 is voor 170 ha Particulier Natuurbeheer aangevraagd, waarvan 106 ha beschikt door de Dienst Regelingen. Dit is weliswaar meer dan de 45 ha die het pMJP aan budgettaire ruimte biedt, maar helaas nog onvoldoende om bij dit tempo de doelstelling in 2018 te kunnen realiseren. Jaarlijks maken wij prestatieafspraken met Landschap Overijssel voor het beheer van 5.000 ha van hun eigen EHS-terreinen. Landschap Overijssel verzorgt hiervoor o.a. het onderhoud van de parken Soeslo en De Horte, 60 grafheuvels/celtic fields, 3 urnenvelden, de graven Beerze, Lemelerberg, Wildernis, Lonnekerberg, onderhoud Hunenborg en de Joodse begraafplaats (de Kuiperberg).

In 2008 is veel energie gezet op verwerving van gronden voor de realisering van de EHS. Nadat de gronden zijn verworven, wordt begonnen met de voorbereiding van de inrichtingsvoorstellen, zowel voor natuur buiten landinrichting, als voor natuur binnen gebiedsuitwerkingen en landinrichtingen. De ingerichte 111 ha’s natuur binnen gebiedsuitwerkingen en landinrichting blijft achter bij de verwachting zoals uitgesproken bij de Najaarsnota. De inrichting van gronden buiten landinrichting voor Staatsbos beheer is gerealiseerd zoals was voorzien voor 2008 (circa 40 ha lopende verplichtingen). Voor een paar objecten wordt de laatste hand gelegd aan de afwerking. Vertraging van inrichting werd veroorzaakt door o.a. lange procedures en perioden waarin niet mag worden gewerkt (tijdens het broedseizoen zijn bepaalde terreinen ontoegankelijk op basis van de flora- en faunawet). Daarnaast is in het kader van het uitvoeren van de zogeheten lopende verplichtingen nog eens 40 ha nieuwe EHS ingericht. Aanpassing van de gegadigdenkaart en intensief overleg met terreinbeherende organisaties heeft geleid dat voor circa 300 ha inrichtingsplannen buiten landinrichting worden voorbereid voor uitvoering 2009/2010.

Subdoelen Realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Wettelijk beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Aantal hectares nieuwe deelname EHS (incl Robuuste Verbin dingen) (totaal aankoop inclusief ruilgrond) Taakstelling pMJP 2007-2013 = 3.400 ha (prestaties 2.1.1 en 2.1.5).


2007

realisatie

2008 stand NJN

Wat betreft de grondverwerving blijft de realisatie achter bij de verwachting, vooral als gevolg van de eerder genoemde grondprijsontwikkeling en het wegvallen van het toetsingskader ammoniak (zie externe ontwikkeling, § 2.5.2). Het kopen van losse percelen grond blijkt met name door de grondprijsontwikkelingen zeer beperkt mogelijk. Mede daarom zijn vooral hele bedrijven aangekocht. Ook wordt ruilgrond aangekocht, meestal in de vorm van hele bedrijven, om dit uiteindelijk uit te ruilen met grond in de EHS. Om de ambities van het coalitieakkoord te behalen is versnelling van het realisatietempo nodig. Wij zetten hier nu fors op in, o.a. door via convenant-afspraken gemeenten en waterschappen te betrekken bij de realisatie van de totale EHS-opgave. Om te voorzien in de gewenste grotere variatie van instrumenten voor de verwerving, inrichting en beheer van natuurgebieden hebben wij een interventieladder van mogelijkheden opgesteld. Zo hebben wij een zogeheten stoppersregeling in voorbereiding. Die regeling voorziet erin agrarische bedrijven een subsidie te verlenen die vrijwillig hun bedrijf willen beëindigen ten gunste van de aanleg van nieuwe natuur. Ook zullen wij in bijzondere situaties overgaan tot volledige schadeloosstelling van verplaatsing van agrarische bedrijven. Uiteraard steeds in samenhang met de mogelijkheden voor versnelde realisatie van de EHS. Per gebied hebben wij afspraken gemaakt welke instrumenten ingezet kunnen worden. Voor alle in de EHS gelegen Natura 2000 en TOPgebieden (dat zijn gebieden die zijn aangewezen om de verdroging te bestrijden) zullen wij samen met de gemeenten en waterschappen in de eerste maanden van 2009 realisatieplannen opstellen, opdat wij concreter kunnen sturen op verwerving in deze gebieden.

84


605*

700


2009

2008 300

385

730

Subdoelen Realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Wettelijk beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Aantal hectares inrichting (incl robuuste verbindingen) (Totaal inrichting) Taakstelling pMJP 2007-2013 = 3.900 ha (prestaties 2.1.4 en 2.1.7)


2007

1

0*

realisatie

2008 stand NJN 4101


2009

111

600

2008 165

Streefwaarde van 600 ha is in de najaarsnota aangepast naar 410 ha.

Omvorming Programma Beheer

In de paragraaf externe ontwikkelingen is reeds de omvorming van het Programma Beheer benoemd. De financiële consequenties van het nieuwe stelsel zijn op dit moment nog onbekend. Wel is duidelijk dat er een tekort ontstaat voor zowel de uitbreiding van nieuwe natuur als het beheer van de bestaande natuur. Het Ministerie van LNV is verantwoordelijk voor de financiering hiervan. In de periode februarimei 2009 zullen hierover in IPO-verband met de minster afspraken worden gemaakt. Afhankelijk van de uitkomst hiervan zullen de consequenties voor de invoering van het nieuwe stelsel punt van nader overleg worden.

* Cijfer gebaseerd op basis van herziene gegevens van DR die medio 2008 zijn ontvangen.

Beschermen natuurwaarden en soortendiversiteit Natura 2000 beheerplannen

Van de totaal 25 Natura 2000 gebieden die in Overijssel liggen zijn Gedeputeerde Staten van Overijssel verantwoordelijk voor het opstellen van 16 beheerplannen. In 2008 is begonnen met het opstellen van beheerplannen voor alle Natura 2000 gebieden waar wij verantwoordelijk zijn voor het beheerplanproces. Met de minister van LNV is afgesproken dat deze beheerplannen in concept worden afgerond in september 2009. Deze afspraak heeft geen betrekking op het Wierdense Veld. Er wordt geen beheerplanproces gestart voordat de minister een definitief besluit heeft genomen over de aanwijzing. De beheerplanprocessen hebben, zoals reeds gemeld bij § 2.5.2 Externe ontwikkelingen, in 2008 vertraging opgelopen door een negatief advies van de Raad van State over het toetsingskader ammoniak, waardoor het lange tijd niet duidelijk was hoe luchtkwaliteit in de beheerplannen moest worden getoetst. Ondanks de ontwikkelingen rond ammoniak hebben wij besloten het opstellen van de beheerplannen voort te zetten en de ammoniakparagraaf in te vullen zodra het toetsingskader helder is. Wij hebben u inmiddels een voorstel gestuurd voor inzet van extra capaciteit en middelen om te kunnen zorgdragen voor een adequate uitvoering van de Natuurbeschermingswet en alle daarmee samenhangende processen weer vlot te trekken.

Jaarrekening 2008

85

Milieukwaliteit/Verdrogingsbestijding binnen EHS

Voor de realisatiestrategieën van TOP-gebieden sluiten wij aan bij de realisatie van de EHS. Wij hebben besloten in het kader van Versnelde realisatie van de EHS de realisatie van TOP-gebieden prioritair aan te pakken. De realisatiestrategieën van alle TOP-gebieden zullen uiterlijk 1 april 2009 zijn afgerond. De hydrologische inrichtingsmaatregelen voor de TOP-gebieden worden bepaald in het kader van de beheerplannen Natura 2000 (beheerplan-proces). Uitvoeringsmaatregelen soortenbeschermingsplannen Voor de uitvoering van het soortenbeleid is de afgelopen jaren landelijk gewerkt aan een nieuwe strategie; de leefgebiedenbenadering. Kern van deze benadering is om maatregelen te treffen voor groepen van soorten die hetzelfde leefgebied delen in plaats van individuele soorten, om nieuwe partijen bij de uitvoering te betrekken en om de koppeling te leggen met ruimtelijke ontwikkelingen. In 2008 is deels nog gewerkt volgens het oude concept van soortbeschermingsplannen, aangezien een concrete uitwerking voor de leefgebiedenbenadering in Overijssel niet beschikbaar was. Deze wordt begin 2009 opgesteld. Vanwege het ontbreken van de uitwerking is in 2008 niet het volledige budget besteed. Het niet bestede deel zal in 2009 worden ingezet om projectvoorstellen die volledig conform de leefgebiedenbenadering zijn opgesteld te honoreren. Opheffen faunaknelpunten (pMJP 2.2.4)

Voorbereidende activiteiten voor de uitvoering van Rijks-faunaknelpunten in 3 gebieden (Steenwijk, Delden-Hengelo en Windesheim) zijn uitgevoerd. De prestaties zullen vanaf 2010 worden uitgevoerd. In het kader van het meerjarenprogramma Ontsnip pering is geadviseerd over de Doorbraak (onderdeel spoorlijn Almelo-Enschede), Ecoduct Nijverdal , Start uitvoering Uitwerking verkenningen Windesheim/ Delden, Ommen (N340,N348) en start Verkenning Rijksweg 32 Steenwijk. Weidevogelbescherming

In het kader van de uitvoering van het actieplan weidevogels hebben wij 3 bestaande projecten gecontinueerd. (1) Koploperproject: In totaal voerden 112 boeren weidevogelvriendelijk beheer uit (in 2007 105). De oppervlakte weidevogelvriendelijk beheer per bedrijf nam 5% af ten opzichte van 2007, wat echter geheel te wijten was aan ongunstige weers omstandigheden. (2) Natuurproductiebetaling: Er was een goede deelname. Er werden bijna 800 nesten beschermd van kritische soorten voor een bedrag van ruim 61.000. (3) Vrijwilligersproject: Een ten opzichte

86


van 2007 stabiel aantal vrijwilligers beschermde 9.013 legsels. Verheugend was het aantal van 1.043 gruttonesten, een totaal dat sinds 2000 niet meer was gehaald. Dit grotere aantal was te danken aan het goede broedseizoen 2006; grutto’s die toen geboren werden, broedden in 2008 voor het eerst. Voorts was 2008 een bijzonder jaar omdat we, in aanvulling op de begroting, € 225.000 extra te besteden hadden door een Tweede Kamer-amendement. Met deze extra middelen konden we een gebiedsaanpak starten in het Leeuwterveld en in de Barsbekerbinnenpolder. Verder konden we met deze extra middelen de kwaliteit verbeteren (vernatting en herstellen openheid) van 2 bestaande weidevogelreservaten: het Staatsbosbeheer-reservaat Jutjesriet bij Hasselt en het NatuurMonumenten-reservaat Ottershagen in Noordoost-Twente. Nationaal Park Weerribben-Wieden (pMJP prestatie 2.2.3)

In 2008 is veel inspanning geleverd om te komen tot een definitieve instelling van één groot nationaal park Weerribben-Wieden. Alle lokale partijen hebben zich vrijwel unaniem positief uitgesproken over de vorming van één groot nationaal park. De minister heeft het advies van GS overgenomen, waardoor een definitieve instelling van Nationaal Park Weerribben-Wieden per 1 januari 2009 een feit is. Op het vlak van communicatie en educatie zijn alle projecten conform het bestedingenplan uitgevoerd: van rijdende informatie-unit tot jeugdactiviteiten en van uitbouw en herziening van schoolprojecten tot training van vrijwillige gidsen. Vanwege het ontbreken van cofinanciering is de aanpassing van bezoekerscentrum de Wieden uitgesteld naar 2009. Op het vlak van beheer is het bestedingenplan 2008 zonder grote wijzigingen uitgevoerd. Voor het Nationaal Park is een visitormanagementplan opgesteld, een populaire versie van het beheer- en ontwikkelingsplan, een flyer over het nationaal park, een natuurkrant etc. Deze zijn allemaal gereed voor feestelijke instelling van het nationaal park op 9 februari 2009.

Het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug heeft in 2008 zijn organisatie verder toegesneden op de nieuwe fase waarin het nu verkeert: van planvorming naar uitvoering. Het heeft daartoe 5 programmalijnen ingevoerd. 1. kwaliteitsimpuls noordrand (N35-zone) getrokken door gemeente Hellendoorn; 2. Herbezinning herinrichting van de Toeristenweg (trekker gemeente Rijssen – Holten); 3. Kwaliteitsimpuls leefgebied heide

Autonoom beleid, Beperkte mate van invloed

Indicatoren Het cumulatieve oppervlak van de gebieden waarvan de landschapskwaliteit is beschreven (in een LOP, RO-plannen, welstandsnota’s Nationale landschappen etc)

Groene wetten

Jaarlijks wordt met de Faunabeheereenheid een prestatieafspraak gemaakt voor het verlenen van toestemmingen voor het bestrijden van schade door wildsoorten (op basis van door GS verleende ont heffingen Flora- en faunawet), overleg met wbe’s (41), het verzorgen van rapportages over het gebruik van verleende ontheffingen en het actueel houden van een monitoringssysteem. In dit kader hebben wij (naar aanleiding van schadeklachten) het aanwijzingsgebied voor het afschieten van wilde zwijnen verruimd tot de gehele provincie. De FBE stelt een jaarverslag op dat voor 1 april 2009 gereed is. Het beheer van de beschermde natuurmonumenten is in 2008 uitgevoerd conform de door GS vastgestelde beheerplannen. Een aantal beschermde natuurmonumenten wordt onderdeel van een Natura 2000 gebied; daarmee komt de aanwijzing als beschermd natuurmonument te vervallen. Voor deze gebieden worden in 2009 nieuwe afspraken gemaakt met de beheerders. Ganzenfourageergebieden

In 2008 zijn nieuwe (6-jarige) contracten gesloten voor 2.300 ha ganzenfourageergebied. We hebben ruim 3.000 ha ganzenfourageergebied begrensd. Van de 3.000 ha is 500 ha in bezit bij een terreinbeherende natuurbeheerorganisatie (NM, LO of SBB). Op basis van berekeningen van LNV hebben we financiële ruimte gekregen om 2.500 ha ganzenfourageer gebieden te financieren. Particuliere grondeigenaren kunnen bij Dienst Regelingen subsidie aanvragen voor ganzenbeheer. In 2008 is voor 2.300 ha subsidie aangevraagd en het beschikbare budget is ruimschoots uitgeput.

Nationaal Park Sallandse Heuvelrug (pMJP prestatie 2.2.3)

Subdoelen Behoud en versterking dragende landschapsstructuren en (cultuurhistorische) kwaliteiten.

(trekker staatsbosbeheer); 4. Kwaliteitsimpuls westrand (trekker natuurmonumenten); 5. Behoud en versterking draagvlak (trekker: overlegorgaan NP). Het jaarbudget van € 187.000 is nagenoeg geheel uitgegeven, met andere woorden, de uitvoering ligt op schema. De bestedingen zijn in hoofdzaak gericht op het beheer van het Nationaal Park en de ontwik keling van het leefgebied van de Kemphaan.

Behoud en versterking dragende landschapsstructuren en (cultuurhistorische) kwaliteiten Het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) Noordoost Twente is in 2008 afgerond. Gemeente Ommen heeft vanwege capaciteitsproblemen in 2008 geen LOP opgesteld en het LOP voor gemeente Staphorst zal in 2009 worden uitgevoerd. Hierdoor is er in 2008 geen significante toename van de oppervlakte van gebieden waar de landschapskwaliteit is beschreven.


2007

1

220.000

realisatie

2008 stand NJN 230.0001


2009

226.000

260.000

2008 226.000

Streefwaarde van 260.000 is bij de najaarsnota aangepast naar 230.000

Nationale landschappen (pMJP 2.3.3 en 2.3.4) Noordoost-Twente

In 2008 hebben we de prestaties zoals opgenomen in de convenanten en het gebiedsprogramma jaargang 2008 gerealiseerd, met één afwijking: er is nog niet gestart met het vergroten van de toegankelijkheid van het gebied door uitbreiding van de fiets-, wandelen ruiterpaden. De gevraagde bijdrage (25%) vanuit Regio Twente bleek niet haalbaar. Begin 2009 start de uitvoering met het beschikbare budget en de ambitie wordt daarop aangepast. Wij hebben meer tijd nodig gehad om de extra investeringen in het versterken van de kernkwaliteiten van het gebied voor te bereiden. Resultaat is dat deze kernkwaliteiten nu via 4 gebiedsbrede projecten vanaf eind 2008, begin 2009 in uitvoering zijn en er Europese middelen (POP) ingezet kunnen worden. Hierdoor wordt de voorziene besteding ruim € 1,0 miljoen voor het NL NOT, begin 2009 uitgegeven (ondertekening gebiedsconvenant). Het betreft de extra investeringen in het gebiedsfonds voor groene diensten, het project Grootschalig boeren in kleinschalig landschap, Terug naar de Bron (herstel van 20 bronsystemen) en Streekeigen Huis en Erf (450 erven). Wij hebben de eerste fase van de communicatie strategie en het activiteitenplan afgerond, bewoners en bezoekers van het gebied bekend maken met het nationale landschap via een scala aan activiteiten en bebording langs de (provinciale) wegen.

Jaarrekening 2008

87

IJsseldelta

In 2008 zijn projecten afgerond. Daarnaast zijn nieuwe projecten opgestart die passen binnen het ontwikkelingsprogramma. De uitvoering loopt dan ook voorspoedig. De middelen die voor 2008 beschikbaar waren gesteld voor het realiseren van het uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap IJsseldelta zijn niet volledig benut. Bij grotere ruimtelijke projecten als de fietspaden en waterrecreatie is natuurwetgeving een vertragende factor. Door eerst haalbaarheidsstudies uit te voeren worden deze belemmeringen eerder voorzien. Ook is de beperkte personele capaciteit bij de partners en andere organisaties een belemmerende factor om extra werk te verzetten. Het resterende budget van 2008 wordt in 2009 gebruikt voor de aanleg van fietspaden, stimulering van de waterrecreatie en de verdere recreatieve ontsluiting van het gebied. Rood voor Groen

Begin november hebben wij het handelingskader Rood voor Groen op bestaande landgoederen vastgesteld. Doel van Rood voor Groen constructies is om de bijzondere waarden en maatschappelijke functies in de vorm van natuur, landschap, cultuurhistorie, water en recreatief medegebruik te behouden en verder te ontwikkelen. Het kader geeft de randvoorwaarden aan waarbinnen nieuwe rode functies aan het landgoed kunnen worden toegevoegd. De nieuwe rode functies dienen als financieringsbron voor de kwaliteitsimpuls voor de groene functies. In 2008 is de planontwikkeling voortgezet voor de drie pilotprojecten Rood voor Groen op de landgoederen De Hulst, Groote Scheere en Den Alerdinck II. Bij deze drie projecten gaat het om complexe processen die meer tijd vragen dan vooraf verwacht. De redenen hiervoor lopen uiteen van inhoudelijke discussies over de benodigde hoeveelheid en de invulling van het nieuwe rood, tot grote behoedzaamheid bij gemeentelijke besluitvorming en maatschappelijke weerstand. Alle projecten verkeren inmiddels in de fase waarin het traject van bestemmingsplanherziening kan worden gestart. Kwaliteit cultuurlandschap (pMJP 2.3.6)

Sinds 2008 is er de mogelijkheid om voor projecten met een omvang van meer dan € 150.000 cofinan ciering met Europese POP-middelen te krijgen. Deze POP-middelen waren oorspronkelijk bedoeld voor Groen Blauwe Diensten, maar deze konden vanwege Staatssteuntoets niet voor dit doel worden ingezet. Door deze middelen in te zetten voor Kwaliteit

88


cultuurlandschap zijn er redelijk vergelijkbare landschapsdoelen mee te bereiken. In de najaarsnota is voor de cofinanciering van POP projecten budget naar voren gehaald gezien de verwachte omvang van POP aanvragen. Twee grote POP-projecten zijn gehonoreerd hoewel er meer voorzien was. Het project Streekeigen Huis en Erf in Noordoost Twente zal in 2009 worden gestart. De twee gehonoreerde projecten betreffen een landgoederenproject van het Overijssels Particulier Grondbezit en het project Terug naar de Bron III. Met het landgoederenproject is najaar 2008 gestart en dit leidt op 15 landgoederen tot laanherstel, herstel van waterpartijen, historisch parkaanleg en dergelijke. Voor Terug naar de Bron III betreft het herstel van 25 bronsystemen en start in januari 2009.

Subdoelen Stimulering aanleg, herstel en beheer van landschapselementen. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Feitelijk gerealiseerde ha’s nieuw aangelegde, herstelde en (duurzaam) onderhouden landschapselementen (pMJP-prestaties 2.4.1 - 2.4.3)

2007

realisatie

2008 stand NJN


Landschap

0*

35

21**

9*

35

0*

90

25**

2*

90

70

50**

19*

600

Herstel Beheer (cumulatief)

0*

De pilot Boeren voor natuur is in uitvoering. Eind 2007 zijn met 3 deelnemende natuurgerichte bedrijven contracten gesloten, waarmee natuurgerichte bedrijfsvoering is gestart voor een periode van 30 jaar (onderdeel van Groen-Blauwe diensten). In 2008 zijn voorbereidende werkzaamheden getroffen gericht op de overdracht van de uitvoering van deze pilot aan de Stichting Boeren voor Natuur i.o. (overdracht naar verwachting eerste kwartaal 2009).

2009

2008

Aanleg

Stimulering aanleg, Herstel en beheer van landschapselementen (Groene en blauwe diensten) In 2008 heeft een duidelijke versnelling plaatsgevonden van de realisatie van Groene en Blauwe Diensten ten opzichte van het overgangsjaar 2007. Dit is zichtbaar in de ondertekening van de nieuwe en geactualiseerde convenanten. Vooral in Noordoost Twente (Nationaal Landschap), Zuidwest - Twente, Salland en gemeente Steenwijkerland vinden forse investeringen in Groene en Blauwe Diensten plaats. Bij het opstellen van de najaarsnota was het nog het voornemen de convenanten in 2008 te tekenen. Dit is nu verschoven naar 15 januari 2009. De prestaties worden hierdoor formeel in 2009 gerealiseerd. In Noordoost - Twente, Zuidwest - Twente en Salland wordt meerjarig 61 ha aanleg, 152 ha herstel en 700 ha beheer gerealiseerd. Ongeveer 1/3 daarvan wordt in 2009 al aangepakt. Aanleg en beheer vallen duurder uit t.o.v. de oorspronkelijke normbedragen (prijspeil 2005). In 2009 vindt besluitvorming plaats over de omvorming Programma Beheer. Het onderdeel landschapsbeheer van deze nieuwe regeling dient goed aan te sluiten bij de regeling Groene en Blauwe Diensten. Met het ministerie van LNV zullen in 2009 nadere afspraken gemaakt worden. De uitkomsten daarvan zullen in onze eigen regelingen verwerkt moeten worden.


Pilot boeren voor natuur (Twickel)

* In het jaarverslag 2007 en Najaarsnota 2008 zijn beschikte hectares opgenomen. Hier worden de gerealiseerde hectares opgenomen. ** In de najaarsnota 2008 is ten onrechte gerapporteerd dat 35 ha aanleg en 90 ha herstel was gerealiseerd. Dit was voorbarig omdat de convenanten 2009-2013 in januari 2009 zijn getekend.

Met Landschap Overijssel zijn conform de begroting in 2008 prestatieafspraken gemaakt ter stimulering van landschapsdoelen (totale omvang € 830.000). Hiervoor is uitvoering gegeven aan de provinciale uitvoeringsorganisatie voor Groene en blauwe diensten, cursussen zijn gegeven voor landschapsbeheer, kennisoverdracht is verzorgd aan gemeenten en particulieren op het gebied van natuur en landschap (Groenloket), begeleiding/coördinatie van vrijwilligersgroepen (de groep vrijwilligers groeit zeer gestaag), het uitvoeren van maatregelen voor soortenbescherming, weidevogelbescherming (uitvoering geven aan de regeling Natuurproductiebetaling) en het leveren van een bijdrage aan het Atelier Ruimtelijke Kwaliteit.

Task Force Financiering Landschap

Op verzoek van de minister van LNV heeft de Task Force Financiering Landschap (Task Force Rinnooy Kan) 11 november haar advies uitgebracht over slimme financieringconstructies voor het duurzame beheer van landschap. Rinnooy Kan adviseert in dit rapport de minster om een Nationaal Landschapsfonds in te stellen voor het duurzame beheer van landschap. Dit Nationale Landschapsfonds biedt dan cofinanciering aan provinciale Landschapsfondsen zoals deze nu in onze provincie operationeel zijn. De Task Force heeft de facto de Overijsselse Groene en Blauwe Diensten als blauwdruk gebruikt voor een landelijk model. In de Agenda Landschap, die twee weken later is uitgekomen, geeft de minister aan de mogelijkheid van fondsen in 2009 verder te willen onderzoeken. Eerst wil de minister met de provincies in kaart brengen welke investeringen noodzakelijk zijn. De omvorming van Programma Beheer en het advies van Rinnooy Kan zijn aanleiding om in 2009 met het ministerie van LNV concrete afspraken te maken over cofinanciering door het Rijk van de Overijsselse landschapsfondsen. Of het ministerie ook daadwerkelijk wil bijdragen aan de landschapsfondsen zal dan duidelijk worden.

Jaarrekening 2008

89



Programma Natuur en duurzaamheid

Primitieve

Primitieve


Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Een innovatieve en duurzame energievoorziening. - Vergroten van het aandeel van energie uitduurzame bronnen. - Vergroten energie-efficiency.

––––––––

1.676

4.101

5.777

-5.777

2,3,7

5.777

-5.777

3.940

-3.940

62

62

-62

-

62

-62

56

-56

6

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

4.101

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

1.837

––––––––

––––––––

5.839

-5.839

5.839

-5.839

3.996

-3.996

1.843

11

3.241

-3.230

11

3.241

-3.230

188

2.774

-2.586

644

26

26

-26

-

26

-26

26

––––––––

Totaal innovatieve en duurzame energievoorziening

1.738

Een gezonde leefomgeving. - Voorlichting, educatie en stimuleren milieukwaliteit

11

2.554

687

2,3,5

-300

- Bevorderen van naleving: actualiteit van - Bevorderen van naleving: tijdigheid. - Toezicht op naleving weten regelgeving.

-26

186

294

59

57

245

351

-106

1,7

245

351

-106

244

219

25

131

6.003

6.019

-3.700

-3.707

2.303

2.312

-9

2,5

2.303

2.312

-9

578

612

-34

-25

locaties voor een veilige en gezonde leefomgeving. 16.608

19.618

-2.668

-2.770

13.940

16.848

-2.908

1,2,3,5,7

13.940

16.848

-2.908

13.627

16.918

-3.291

-383

938

-938

1.048

1.048

-

1.048

1.048

1.048

108

940

-108

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-5.231

17.547

22.778

-5.231

15.685

20.657

-4.972

259

-321

- Oplossen knelpunten luchtkwaliteit. - Oplossen geluidsknelpunten. - Beheersen en saneren van alle ernstige (water) bodemverontreinigingen vóór 2030. Het wegnemen van asbestverontreinigingen in wegen en op woon- Waarborgen externe veiligheid. Totaal gezonde leefomgeving

1.048 ––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

23.856

29.449

-6.309

-6.671

17.547

22.778

-21

Behoud en versterking van de kwaliteit van natuur en (cultuur)landschap. - Realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) 31.483

51.249

-16.068

-21.929

15.415

29.320

-13.905 1,2,3,4,6,7,101

15.415

29.320

-13.905

14.405

28.267

-13.862

43

872

2.069

-1.197

856

1.516

-660

537

1,3,101

1.370

-1.370

1.307

-1.307

63

103,104,105 - Beschermen natuurwaarden en soorten diversiteit in en buiten de EHS.

1.917

3.212

-1.045

-1.143

872

2.069

-1.197

1,3,7,101,

-464

103,104,105 - Stimulering aanleg, herstel en beheer van lanschapselementen.

78

6.678

-78

-5.308

1.370

-1.370

- Nationale landschappen

-

- Behoud en versterking dragende landschaps structuren en (cultuurhistorische) kwaliteiten.

1.115

6.474

538

-1.799

1.653

4.675

-3.022 1,3,101,104

1.653

4.675

-3.022

1.814

4.506

-2.692

330

1.400

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-19.494

17.940

37.434

-19.494

17.075

35.596

-18.521

973

936

3.075

615

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

Totaal Behoud en versterking van de kwaliteit 34.593

67.613

-16.653

-30.179

17.940

37.434

––––––––

105

Totaal programma Natuur en duurzaamheid

58.449

98.800

-22.962

-32.749

35.487

66.051

-30.564

35.487

66.051

-30.564

32.760

60.249

-27.489

Personeelsgebonden kosten Natuur en duurzaamheid

8.822

-8.822

8.822

-8.822

9.042

-9.042

-220

Toegerekende apparaatskosten Natuur en duurzaamheid

8.905

-8.905

8.905

-8.905

8.396

-8.396

509

Totaal Programma Natuur en duurzaamheid 90


58.449

98.800

-22.962

-32.749

35.487

83.778

-48.291

35.487

83.778

-48.291

32.760

77.687

-44.927

3.364 Jaarrekening 2008

615 91

Nr. Begr. wijziging

Omschrijving

1 2 3 4 5 6 7



Natuur en Duurzaamheid Hoofddoelstelling Een innovatieve en duurzame energie voorziening o Subdoelstelling - Het vergroten van het aandeel van energie uit duurzame bronnen Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 1,8 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 4,0 miljoen tegenover een saldo van € 5,8 miljoen op de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van: Warmtenet Twente € 1,8 miljoen De voorbereiding voor het Warmtenet Twente is complex en moeizaam. In 2008 is nog geen overeenstemming bereikt over de aandeel houdersovereenkomst (nb voorwaarde voor het ondertekenen van de leenovereenkomst). Omdat de lening nog niet is verstrekt in 2008 is de storting in en onttrekking aan de voorziening voor de te verstrekken lening ad € 1,8 miljoen pas in 2009 benodigd. Verwacht wordt dat de lening in 2009 zal worden verstrekt. Er wordt voorgesteld om het restant budget toe te voegen aan de exploitatie 2009.

Hoofddoelstelling Een gezonde leefomgeving o Subdoelstelling - Voorlichting educatie en stimuleren milieukwaliteit Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,6 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 2,6 miljoen tegenover een saldo van € 3,2 miljoen op de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van: ICT voorziening € 0,1 miljoen Bij de herijking van taken is de organisatie voor Vergunning Verlening en Handhaving een for matieve taakstelling opgelegd. Toen is de afspraak gemaakt dat deze taakstelling pas geheel kon worden doorgevoerd nadat Super Office is vervangen. In 2008 is hiervoor een compensatie verleend. Dit bedrag is niet geheel ingezet. Wabo € 0,4 miljoen Als gevolg van vertraging in de wetgeving en problemen bij de oplevering van de landelijke ICT-voorziening heeft de minister een nieuwe richtdatum voor invoering vastgesteld op 1 januari 2010. Er is gestart met de implementatie, echter een flink deel van de werkzaamheden wordt in 2009 uitgevoerd, omdat er in 2008 nog tal van onzeker heden een rol speelden. De eerste kamer heeft op 4 november 2008 het wetsontwerp aangenomen. We voorzien dat het overleg met de partners (ge meenten, waterschappen) mede als gevolg van de discussie omtrent te vormen omgevingsdiensten meer tijd zal gaan vergen. Bovendien zal extra ingezet worden op het proefdraaien met de ICT. Overig € 0,1 miljoen Dit betreft een samenstel van enkele kleine budgetten die niet gerealiseerd zijn. –––––––––––––

Totaal een onderuitputting op de doelstelling voorlichting educatie en stimuleren.

€ 0,6 miljoen

Het saldo is het gevolg van lagere lasten op het volgende budget. Super Office € 0,1 miljoen In 2008 zijn alleen licentiekosten betaald. Er zijn geen beheerskosten betaald in 2008 omdat nog geen keuze is gemaakt voor een nieuwe beheerder. Verder zijn er lagere kosten voor analyse en metingen € 0,005 miljoen in verband met gedeeltelijke facturering door provincie Gelderland. o Subdoelstelling - Oplossen geluidsknelpunten Het verschil tussen de realisatie en de actuele begroting is bijna gelijk aan elkaar. Echter er is op de lasten is een onderuitputting van € 1,7 miljoen en de gerealiseerde baten zijn € 1,7 miljoen lager dan de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van: Lasten: Oplossen geluidsknelpunten € 1,7 miljoen De actuele begroting van de lasten bedraagt € 2,3 miljoen. De gerealiseerde lasten bedragen € 0,6 miljoen. In 2008 is van VROM slechts € 0,6 miljoen ontvangen. Hierdoor komt de onttrekking in 2008 ook uit op € 0,6 miljoen. Baten: Oplossen geluidsknelpunten -/- € 1,7 miljoen De actuele begroting van de baten bedraagt € 2,3 miljoen. De gerealiseerde baten bedragen € 0,6 miljoen. Saldo baten € 1,7 miljoen. In 2008 is van VROM slechts € 0,6 miljoen ontvangen. o Subdoelstelling - Beheersen en saneren van alle ernstige (water) bodemverontreinigingen Er is overschrijding op de subdoelstelling van € 0,4 miljoen. Op de lasten is een overschrijding van € 0,1 miljoen. De gerealiseerde baten zijn € 0,3 miljoen lager dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 3,3 miljoen tegenover een saldo van € 2,9 miljoen op de actuele begroting.

Baten: Bodemsanering -/- € 0,3 miljoen De lagere baten zijn het gevolg van de lagere Rijksbijdrage op bodem sanering en lagere declaraties aan het Rijk voor de saneringsregeling asbestwegen 2e fase als gevolg van de lagere kosten. –––––––––––––

Totaal een onderschrijding op de doelstelling beheersen en saneren van alle ernstige (water) bodemverontreinigingen -/- € 0,4 miljoen

Hoofddoelstelling Behoud en versterking van de kwaliteit o Subdoelstelling - Beschermen natuurwaarden en soortendiversiteit in en buiten de EHS Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,5 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 0,7 miljoen tegenover een saldo van € 1,2 miljoen op de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van: 1. Uitvoering Natuur beschermingswet € 0,4 miljoen Voor de uitvoering van de op 1 oktober 2005 in werking getreden nieuwe Natuurbeschermingswet hebben wij in 2005 een rijksbijdrage ontvangen. De provincie Flevoland neemt de handhaving in het kader van de natuurbeschermingswet op de Randmeren voor haar rekening. In het verleden zijn er onderhandelingen op dit punt geweest met provincie Flevoland. Aangezien dit een aantal jaren speelt en de verwachting is dat Flevoland geen claim meer op de middelen zal leggen, leggen wij u het besluit voor om de begrote afkoopsom van € 0,4 miljoen te laten vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. 2. Soortenbescherming € 0,1 miljoen Er is een onderuitputting van € 0,1 miljoen op het budget soorten beschermingsplannen en weidevogelbescherming. –––––––––––––

o Subdoelstelling - Toezicht op naleving weten regelgeving Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,1 miljoen. Het saldo van de realisatie is nihil tegenover een saldo van € 0,1 miljoen op de actuele begroting.

Het saldo is het gevolg van: Lasten: 1. Bodemsanering derden -/- € 0,2 miljoen 2. ILG middelen € 0,1 miljoen Vrijval ILG middelen uit voorgaand jaar –––––––––––––

Per saldo een overschrijding van de lasten

92


Totaal onderuitputting doelstelling beschermen en soortendiversiteit in en buiten de EHS € 0,5 miljoen

-/- € 0,1 miljoen

Jaarrekening 2008

93

o Subdoelstelling - Behoud en versterking dragende landschaps structuren en (cultuurhistorische) kwaliteiten

o Subdoelstelling - Waarborgen externe veiligheid. Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,1 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 0,9 miljoen tegenover een saldo van € 1,0 miljoen op de actuele begroting. De lasten voor externe veiligheid zijn in 2008 volledig geraamd onder de subdoelstelling voorlichting educatie en stimuleren milieukwaliteit. Een deel van de gerealiseerde lasten is verantwoord onder deze subdoelstelling (warborgen externe veiligheid). Via de Perspectiefnota 2009 worden met ingang van 2009 de lasten voor externe veiligheid volledig geraamd en verantwoord onder deze subdoelstelling (waarborgen externe veiligheid).

Er is onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,3 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 2,7 miljoen tegenover een saldo van € 3,0 miljoen op de actuele begroting. De onderuitputting ad € 0,3 miljoen komt voor rekening van aan de Natura 2000 gerelateerde landschapsprestaties die als gevolg van de ammoniakdiscussie naar 2009 zijn geschoven.

Overzicht voorzieningen, doeluitkeringen en reserves programma Natuur en Duurzaamheid


Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Voorziening

01-01-08

Voorziening bodemsanering



01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

26.362

13.519

11.897

27.984

26.362

13.632

10.626

29.368

Voorziening natuurbeleidsplan

4.794

1.649

2.656

3.787

4.794

1.649

1.762

4.681

894

Voorziening NaNOV-geluidssanering

1.489

2.294

2.300

1.483

1.489

604

1.033

1.060

-423

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––


32.645

17.462

16.853

33.254

32.645

15.885

13.421

35.109

1.855

Begroot 2008

1.384

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Beginsaldo

Doeluitkering Doeluitkering weidevogels IJsseldelta

01-01-08


350

50


17.680

–––––––


Eindsaldo Beginsaldo 31-12-08 300


Eindsaldo 31-12-08

350

50

300

-17.680

16.177

-16.177

1.503

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

350

16.227

-15.877

1.503

–––––––

–––––––

–––––––

350

17.730

-17.380

01-01-08

–––––––

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Reserves

01-01-08

Fonds bedrijfsverplaatsingen


3.869

68


16.118


01-01-08

3.937

3.869

68

15.580

16.692

538


Eindsaldo 31-12-08

3.937 487

16.205

625 1.819

Ontwikkelingsreserve, DIA Natuur & Duurzaamheid*

22.202

-22.202

20.383

-20.383

Ontwikkelingsreserve, RIJK/IPO Natuur & Duurzaamheid*

10.000

-10.000

10.000

-10.000


–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

3.869

16.186

36.677

23.191

3.869

16.760

34.807

25.635

2.444

* De doeluitkering investeringsbudget Landelijk Gebied, de ontwikkelingsreserve en de egalisatiereserve ILG beslaan meerdere programma’s. van bovengenoemde doeluitkering en reserves is in het financiële overzicht alleen de mutatie te zien.

94


Jaarrekening 2008

95

2.6 Programma Water 2.6.1 Inleiding De opwarming van de aarde heeft grote invloed op het watersysteem én op de beschikbaarheid van water. Deze beïnvloeding speelt weliswaar op langere termijn, maar de gevolgen komen nu al in beeld en vragen om actie. Wij leggen prioriteit bij de bescherming tegen overstromingen, de bestrijding van de wateroverlast, het terugdringen van de verdroging en de verbetering van de waterkwaliteit. Het provinciale waterbeleid neemt een sleutelpositie in tussen enerzijds het Europese- en het Rijksbeleid en anderzijds de uitvoering van beleid door Waterschappen en Gemeenten. Ons nieuwe provinciale Waterhuishoudingsplan is in ontwerp als Waterbijlage opgenomen in de Omgevingsvisie Overijssel. Hieraan gekoppeld hebben wij ook een nieuwe provinciale waterverordening (als onderdeel van de omgevingsverordening) in ontwerp vastgesteld. Wij koppelen ons waterbeleid waar mogelijk en waar winst te behalen is aan andere opgaven in de fysieke en culturele leefomgeving. Een voorbeeld daarvan is het programma Ruimte voor de Vecht. In dit programma gaan we onder meer de uitdaging aan om het realiseren veiligheid tegen overstromingen te verbinden met de inrichting van het gebied als open ruimte voor landbouw, natuur, recreatie, landschap en cultureel erfgoed. Wij constateren dat de voorgenomen prestaties in het programma water 2008 vrijwel geheel conform planning zijn gerealiseerd. De planning van het project Ruimte voor de Vecht is te ambitieus gebleken voor wat betreft de oplevering van het masterplan. In november 2008 hebben wij een startdocument vastgesteld dat door alle betrokken overheden bestuurlijk is geaccoordeerd. Het startdocument levert het noodzakelijke draagvlak voor de vervolgfase. De vaststelling van het Masterplan, bestaande uit een visie, de uitvoeringsstrategie en de uitvoeringsagenda, is gepland in juni 2009.

2.6.2 Externe ontwikkelingen Verandering van klimaat ‘Het klimaat verandert. De zeespiegel stijgt, de bodem daalt, het regent vaker en harder‘ (Jaarverslag water, begroting 2007). In 2008 heeft de Deltacommisie (commissie Veerman) een advies over de water veiligheid op de lange termijn uitgebracht. Rekening houdend met de effecten van zeespiegelstijging, bodemdaling en verhoogde rivierafvoeren beveelt de commissie een aanmerkelijke verhoging aan van het veiligheidsniveau van alle dijkringen. Verder adviseert de commissie een noodzakelijke verhoging van het IJsselmeerpeil. De provincies worden nauw betrokken bij de uitvoering van het advies. Naast de ministeriële stuurgroep wordt een interbestuurlijke stuurgroep ingesteld onder voorzitterschap van een deltaregisseur. Taak van deze stuurgroep is gericht op het voorbereiden van een Deltawet en het Deltaprogramma. De gezamenlijke provincies nemen ook deel aan de regie op het proces. Wij zullen vanuit Overijssel onze inbreng leveren in de gebiedsstuurgroepen voor het Rivieren gebied en het IJsselmeergebied. Verandering van wetgeving De nieuwe Waterwet treedt, bijna een jaar later dan gepland, eind 2009 in werking. Bij het opstellen van de Omgevingsvisie en de ontwerp-waterverordening is geanticipeerd op deze nieuwe wet. De nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn (2006) en de nieuwe Hoogwaterrichtlijn (2007) worden in samenhang hiermee, ook later dan voorzien, in 2009 geïmplementeerd in de nationale wetgeving. Hierop anticiperend hebben wij in de ontwerp-Omgevingsvisie een voorstel gedaan voor het opnemen van (semi-) openbare zwemgelegenheden in oppervlaktewateren in het daartoe bestemde register van beschermde gebieden. Naar aanleiding van de gewijzigde Waterschapswet zijn de door ons opgestelde nieuwe waterschapsreglementen op 31 maart 2008 in werking getreden. Het betreft onder meer bepalingen over de omvang van het Algemeen bestuur en het toewijzen van zetels aan specifieke belangencategorieën.

In dit verslag geven wij een overzicht van de prestaties en waar dat aan de orde is met een toelichting op de afwijkingen.

Dijkverlegging bij Westenholte

96


Portefeuillehouder van dit programma is de heer P. Jansen

Jaarverslag 2008

97


Subdoelen Het realiseren en op peil houden van een voldoende niveau van bescherming tegen overstroming. Wettelijk beleid, Beperkte mate van invloed

Hoofddoelstelling: bescherming tegen overstromingen

Indicatoren Het percentage van de regionale waterkeringen dat voldoet aan de geldende veiligheidsnormen (2006).

De inwoners van Overijssel moeten veilig en droog kunnen wonen. Daarom zorgen wij voor een voldoende niveau van bescherming en houden dat ook op peil.

Subdoelen Het realiseren en op peil houden van een voldoende niveau van bescherming tegen overstroming. Wettelijk beleid, Beperkte mate van invloed

Indicatoren Het percentage van de primaire waterkeringen dat voldoet aan de geldende veiligheidsnormen (2001). realisatie begroting 2007

99%

realisatie

2008 stand NJN 100%


2009

2008 99%

99%

100%

De beheerders (provincie, waterschappen, Rijkswaterstaat en gemeenten) van de regionale waterkeringen hebben de eerste toetsing op veiligheid van de regionale waterkeringen (2006-2008) afgerond.

98


70%


2008 stand NJN 80%

2009

2008 80%

Net als voor de primaire keringen hebben wij ook voor de regionale keringen een plan van aanpak voor het toezicht op de (tweede) toetsing (2007-2014) opgesteld en vastgesteld in januari 2009.

2007

Toezicht op toetsing primaire en regionale waterkeringen Wij hebben een plan van aanpak opgesteld (en vastgesteld in januari 2009) voor het toezicht op de (derde ronde) toetsing van primaire waterkeringen (2006-2011). Op basis van de resultaten van de vorige toetsingsronde, aangevuld met het oordeel van de waterkeringbeheerders (waterschappen) en de provincie, voldoet 99% van de primaire waterkeringen aan de geldende veiligheidsnormen. Het komende jaar moeten nog enkele werkzaamheden (dijkverbeteringsplannen schutsluis Hasselt, gemaal Westerveld bij Zwolle, IJsseldijk bij Windesheim, keersluis Meppelerdiep bij Zwartsluis) worden uit gevoerd om de 100% realisatie te bereiken.


Speciale projecten: Ruimte voor de IJssel Langs de IJssel worden ingrijpende projecten voor bereid die zijn gericht op het vergroten van de veiligheid tegen overstromingen in combinatie met het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in het rivierengebied. De maatregelen beogen een daling van waterstanden bij piekafvoeren en moeten in 2015 gereed zijn. De belangrijkste resultaten van de projecten waar de provincie Overijssel bij betrokken is zijn: • Sinds 2006 werken Rijk, provincie, waterschap en gemeenten samen aan de planvorming voor de verschillende Ruimte voor de Rivierprojecten langs de IJssel. Voor de maatregelen dijkverlegging Westenholte (initiatiefnemer provincie Overijssel) en uiterwaardvergraving Scheller- en Oldenelerbuitenwaarden (initiatiefnemer gemeente Zwolle) zijn zogenaamde SNIP3 adviezen (projectontwerpen) opgeleverd. De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft op 10 september 2008 respectievelijk 9 oktober 2008 haar goedkeuring gegeven aan de Zwolse planontwerpen ‘Dijkver legging Westenholte’ en ‘Uiterwaardvergraving Scheller- en Oldeneler Buitenwaarden’. Dit zijn de eerste Ruimte voor de Riviermaatregelen in Nederland die deze goedkeuring (SNIP3) ten deel valt. De projecten worden overgedragen aan het Waterschap Groot Salland dat de realisatie op zich zal nemen. • Op initiatief van de provincie Overijssel is gezamenlijk nagedacht over hoe de bestuurlijke samenwerking en verantwoordelijkheden tijdens de uitvoeringsfase van de Ruimte voor de Rivierprojecten langs de IJssel

90%

•

•

•

•

vorm moeten krijgen. De afspraken zijn op 15 oktober 2008 in Zwolle vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst, waardoor het nu duidelijk is wat de komende zeven jaar van elke partner mag worden verwacht. De ondertekenaars van de overeenkomst zijn gemeente Zwolle, Rijkswaterstaat Oost-Nederland, programmadirectie Ruimte voor de Rivier, Waterschap Groot Salland, het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit en de provincie Overijssel. De gemeenten Deventer, Olst-Wijhe en Voorst en het Waterschap Veluwe hebben zich bereid verklaard de overeenkomst aan te gaan op het moment dat de planontwerpen zijn goedgekeurd voor de Deventer projecten (eind 2009). De Overijsselse samenwerkingsovereenkomst wordt door de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier gehanteerd als landelijk model voor alle Ruimte voor Riviermaatregelen. Voor de uiterwaardvergraving Keizers- en Stobbenwaarden en Olsterwaarden (initiatiefnemer provincie Overijssel) en de uiterwaardvergraving Bolwerksplas, Worp en Ossenwaard (initiatiefnemer gemeente Deventer) is een zogenaamd SNIP2A advies (variantkeuze) conform planning opgeleverd. De Staatssecretaris heeft dit advies op 17 november 2008 overgenomen. Inmiddels is een start gemaakt met de voorbereiding van het projectontwerp. In het project Herinrichting IJsseluiterwaarden Olst (onderdeel van de dynamische investeringsagenda en onderdeel van de Nadere Uitwerking Riviergebied, NURG) voert de provincie de centrale regie op de uitvoering. Dit project is gericht op natuurontwikkeling en versterking recreatieve infrastructuur, maar draagt ook bij aan de waterstandverlaging van de IJssel. De Dienst Landelijke Gebieden bereidt de plannen voor en voert uit. Alle doelen voor 2008 zijn gerealiseerd (zie specificatie bijlage DIA-projecten). Voor de sanering van de voormalige asfaltfabriek te Olst (Olasfa) wordt verwezen naar het programma natuur en duurzaamheid. De uitvoering van het project IJsseldelta-Zuid (Bypass Kampen, onderdeel van de dynamische investeringsagenda) wordt beschreven in het programmaverslag onderdeel kwaliteit van de leefomgeving. De provinciale website www.ruimtevoordeijssel.nl is in 2008 uitgebreid.

2007 2008 2009 2010 2011

Dijkverlegging Westenholte Keizers- en Stobbenwaarden en Olster waarden Scheller- en Oldeneler Buitenwaarden Bolwerksplan, Worp en Ossenwaard Hoogwatergeul Kampen Ijsseluiterwaarden Olst

Planvorming Voorbereiding Uitvoering

Speciale projecten: Ruimte voor de Vecht Ook in het stroomgebied van de Vecht zijn maatregelen nodig om aan het vastgestelde beschermingsniveau te blijven voldoen. Het DIA-programma Ruimte voor de Vecht (20 mei 2008) moet ruimte en richting geven aan de plannen van de verschillende overheden, particulieren en organisaties. Zo kunnen overheden, natuurorganisaties, bewoners, ondernemers en bezoekers samenwerken met hetzelfde doel voor ogen. De verschillende initiatieven kunnen elkaar versterken. Ideeën worden uitgewerkt, er vindt vervolgonderzoek plaats en belanghebbenden praten mee. De planning van het programma Ruimte voor de Vecht is te ambitieus gebleken voor wat betreft de oplevering van het Masterplan. In het najaar van 2008 (GS 7 oktober 2008, PS 26 november 2008) hebben wij wel een startdocument vastgesteld dat door alle betrokken overheden bestuurlijk is geaccoordeerd. Het startdocument levert het noodzakelijke draagvlak voor de vervolgfase. De vaststelling van het Masterplan, bestaande uit een visie, de uitvoeringsstrategie en de uitvoeringsagenda is gepland in juni 2009. In juni 2008 is gestart met de ontwikkeling van het hoogwatermodel om te bepalen welke maatregelen nodig zijn om de veiligheid te garanderen. Er zijn in 2008 vier nieuwsbrieven verschenen. Actuele informatie over het project is te vinden op www.ruimtevoordevecht.nl.

Jaarverslag 2008

99

Muskus- en beverrattenbestrijding Door de inspanningen van de waterschappen lijkt de muskusrattenpopulatie in omvang af te nemen. Hoewel de inspanningen op een verdere afname gericht zijn, is het niet met zekerheid aan te geven of deze inspanningen ook leiden tot het terugdringen van de populatie muskusratten beneden de overeengekomen vangstnorm in 2011 (zie tabel). De muskusrattenbestrijding wordt naar verwachting uiterlijk eind 2011 een wettelijke taak van de waterschappen. In 2008 is door ons voor € 1.685.000 bijgedragen aan de bestrijding. Onze vaste jaarlijkse bijdrage wordt na 2011 mede op basis van landelijke afspraken afgebouwd. Wij hebben, via het IPO, een bescheiden bijdrage (€ 96.000) geleverd aan de beverratten bestrijding. De landelijke doelstelling om de beverrat per 2008 uit te roeien is niet gerealiseerd. In Overijssel komt de beverrat vooral nog voor in het Vechtdal, de polder Mastenbroek en het Kampereiland.

Subdoelen Terugdringen van de populatie muskusratten. Autonoom beleid, Grote mate van invloed

Indicatoren Het gemiddelde aantal gevangen muskusratten per velduur in de provincies Drenthe en Overijssel. Met de waterschappen is minder dan 0,39* overeengekomen als realistisch doel voor 2011 en verder.


realisatie

2008 stand NJN

0,56**

<0,50


-

0,51***

*

2009

2008 Geen indicator ****

hoe minder er gevangen wordt, hoe lager de populatie muskusratten is.

**

In de jaarverslag 2007 is op basis van de op dat moment bekende gegevens een vangstcijfer van 0,70 vermeld

*** prognose op basis van de vangstgegevens t/m 2-11-2008 **** bestrijding door waterschappen wordt naar verwachting een wettelijke taak van de waterschappen

Voorbereid zijn op calamiteiten In 2008 zijn de calamiteitenplannnen van Rijkswaterstaat Dienst IJsselmeergebied en Rijkswaterstaat Directie Oost-Nederland door ons getoetst aan de wettelijke eisen. In twee overleggen hebben wij de opgedane ervaringen met oefeningen uitgewisseld met de waterschappen, provincie Drenthe en Rijkswaterstaat.

100


In het kader van het landelijke project Veiligheid Nederland in Kaart hebben wij voor twee dijkringen (Vollenhove en Mastenbroek) overstromingsberekeningen gemaakt. Voor verschillende overstromingsscenario’s zijn schade- en slachtofferberekeningen gemaakt.

Hoofddoelstelling: goede kwaliteit en kwantiteit van oppervlaktewater en grondwater Een goede kwantiteit en kwaliteit van het water is niet alleen van belang voor de drinkwatervoorziening maar ook voor de landbouw, natuur en recreatie. Wij hebben ons beleidskader geactualiseerd in de ontwerp-Omgevingsvisie. In december 2008 is deze vastgesteld en ter visie gelegd, op grond van de door PS vastgestelde Startnotitie en de daarop volgende documenten (Agenda, Beeld), conform de vooraf opgestelde planning. De Waterbijlage is, op grond van de huidige wetgeving, het ontwerp-Waterhuishoudingsplan van Overijssel. De Omgevingsvisie is na vaststelling ook regionaal waterplan in de zin van de nieuwe Waterwet. Terugdringen verdroging Maatregelen gericht op het terugdringen van de verdroging dragen bij aan de instandhouding en ontwikkeling van natuurwaarden in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en de Natura 2000-gebieden. Onze agenda’s voor natuur en water zijn voor de verdrogingsbestrijding op elkaar afgestemd in de ontwerp-Omgevingsvisie (zie ook programma Natuur en duurzaamheid). Voor de TOP-gebieden (deze verdroogde natuur gebieden zijn ook Natura 2000-gebied) sluiten wij aan bij de realisatie van de EHS. Wij hebben besloten om in het kader van ‘Versnelde realisatie van de EHS’ de verdroging in de TOP-gebieden prioritair aan te pakken. De realisatiestrategieën van alle TOP-gebieden zullen uiterlijk 1 april 2009 zijn afgerond. De hydrologische inrichtingsmaatregelen voor de TOP-gebieden worden bepaald in het kader van de beheerplannen Natura 2000 (beheerplanproces). Er zijn met de waterschappen afspraken gemaakt over het gebiedsgericht realiseren van het Gewenste Grond- en oppervlaktewater Regiem (GGOR) conform afspraken in het Nationaal Bestuursakkoord Water (2008). Deze afspraken zijn verwerkt in de ontwerpOmgevingsvisie. In 2010 zal het GGOR gebiedsdekkend zijn vastgesteld. Bij de realisering van het GGOR heeft de aanpak van de Natura 2000-gebieden (inclusief ‘sense of urgency’ gebieden en realisering Ecologische Hoofdstructuur) prioriteit. Dit betekent

realisering van het GGOR uiterlijk in 2015. In 2008 is het niet extreem droog geweest. De beperkte wateraanvoer vanuit de IJssel via de Twentekanalen naar het stroomgebied van de Vecht is verlopen volgens de hierover in het waterakkoord Overijsselse Vecht/Twentekanalen (2000) gemaakte afspraken. Terugdringen wateroverlast Maatregelen gericht op het terugdringen van de wateroverlast leveren een positieve bijdrage aan de (landbouwkundige) bedrijfsvoering en aan de woonen leefomgeving. In het Nationaal Bestuursakkoord Water van 2003 en geactualiseerd in 2008 zijn referentienormen voor wateroverlast opgenomen. Deze normen zijn bedoeld als basis voor de normering wateroverlast die door de provincies wordt vastgesteld. In januari 2008 is een met de Overijsselse waterschappen afgestemd kader vastgesteld om te komen tot provinciale normering van de wateroverlast. De waterschappen hebben ons op basis van dit kader geadviseerd over de normen en over de maatregelen die genomen moeten worden om deze normen uiterlijk in 2015 te realiseren. Wij hebben de zienswijzen van de waterschappen betrokken in onze besluitvorming. De door ons voorgestelde normen voor terugdringen van de wateroverlast zijn opgenomen in de ontwerp-Omgevingsvisie en in het ontwerp-Waterverordening (als onderdeel van de omgevingsverordening).

Subdoelen Het tot stand brengen van een voldoende niveau van bescherming tegen wateroverlast. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed.

Indicatoren De stappen die doorlopen worden om er voor te zorgen dat in 2015 100% van het Overijssels grondgebied voldoet aan de normen voor wateroverlast Realisatie 2007 Kader voor vaststelling gebiedsnormen vastgelegd door regionaal bestuurlijk overleg en voorgelegd aan GS (vastgesteld door GS op 08.01.08) Begroting 2008 Voorstellen voor aangepaste normen. Realisatie stand NJN 2008 Voorstellen van waterschappen voor normen in september bekend Realisatie 2008 Conform begroting 2008 Begroting 2009 Vaststellen normen voor wateroverlast in provinciale verordening

Met de Inspectie Verkeer en Waterstaat zijn gesprekken gevoerd over de wijze waarop wij invulling hebben gegeven aan de afspraken in het Nationaal Bestuursakkoord Water over de verdrogingsbestrijding. Rapportage wordt verwacht medio 2009.

Geactualiseerde en effectieve regelgeving en procedures op watergebied In aansluiting op de ontwerp-Omgevingsvisie hebben wij een nieuwe provinciale waterverordening als onderdeel van de provinciale Omgevingsverordening voorbereid. De waterwetgeving verlangt dat onze ontwerp-Waterverordening gelijktijdig en afgestemd op die van de provincies Gelderland en Drenthe ter inzage wordt gelegd en uiterlijk eind 2009 door Provinciale Staten wordt vastgesteld.

Jaarverslag 2008

101

Speciale projecten: Implementatie Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) De Europese Kaderrichtlijn Water geeft uniforme spelregels voor het in onderlinge samenhang realiseren van een waterkwaliteitsverbetering van de gronden oppervaktewaterwatersystemen in het stroomgebied van de Rijndelta. De implementatie van de KRW vraagt om expliciete besluiten van alle lidstaten in 2009. In verband hiermee hebben wij in ons ontwerpWaterhuishoudingsplan (waterbijlage Omgevingsvisie) voor het oppervlaktewater en het grondwater vastgelegd: • indeling van het oppervlaktewater in water lichamen en toekennen van een watertype aan een waterlichaam • toekenning van de status van de waterlichamen (de Overijsselse waterlichamen krijgen een sterk veranderde of een kunstmatige status) • regionale doelstellingen voor de sterk veranderde en kunstmatige waterlichamen: het Goed Ecologisch Potentieel (GEP) • indeling van het grondwater in waterlichamen • beschrijving van de huidige toestand van het grondwater, mede in relatie tot de beschermde gebieden (drinkwater, zwemwater, Natura 2000) • maatregelen ter bescherming van grondwater voor menselijke consumptie • maatregelen om te voorkomen dat de toestand van de Natura 2000-gebieden achteruit gaat Er is aangegeven welke middelen nodig zijn om de gestelde doelen te realiseren. Voor het overgrote deel zijn de bestaande middelen toereikend, alleen voor het oplossen van bodemverontreinigingen zijn op termijn mogelijk extra middelen nodig. Deze besluiten zijn binnen het deelstroomgebied Rijn-Oost afgestemd op de maatregelen van provincies Gelderland en Drenthe. In aansluiting hierop hebben de waterschappen in het deelstroomgebied Rijn-Oost de plannen voor het waterbeheer uitgewerkt in vijf onderling en op de omgevingsvisie afgestemde waterbeheerplannen. De regionale waterdoelen en maatregelen zijn ook onderdeel van het ontwerp- Stroomgebiedbeheersplan voor de Rijndelta. De Europese Kaderrichtlijn Water vereist vaststelling van dit plan in 2009. In verband hiermee hebben wij ons ontwerp-Waterhuishoudingsplan (als onderdeel van de Omgevingsvisie) eind 2008 gelijktijdig ter inzage gelegd met de plannen van het Rijk (nationaal waterplan en stroomgebiedbeheerpplan) en de waterbeheerplannen van de waterschappen. De kwaliteitsverbetering en de daarmee samenhangende duurzame inrichting van het gehele stroomgebied moet uiterlijk in 2027 zijn gerealiseerd.

Subdoelen In 2015 zijn de in 2009 in het stroomgebieds beheersplan opgenomen doelstellingen gerealiseerd. Europees beleid, Beperkte mate van invloed.

Indicatoren De stappen die doorlopen worden om ervoor te zorgen dat de in het Stroomgebiedsbeheerplan op te nemen doelstellingen in 2015 zijn gerealiseerd. Realisatie 2007 Prioritering GGOR gebieden is besproken in deelstroom-gebiedverband* Begroting 2008 Stroomgebiedbeheerplan in ontwerp gereed Realisatie stand NJN 2008 Ontwerpteksten worden in nov. 2008 vastgesteld Realisatie 2008 Conform begroting 2008 Begroting 2009 Vaststelling GGOR-maatregelen voor alle grondwaterafhankelijke N-2000 gebieden; financiele bijdrage aan de herinrichting van circa 2.150 hectare volgens de principes van ‘waternood’(pmjp) * Indicator is afwijkend van de begroting 2007 (GGOR voor 100% realiseren)

Prestaties pMJP De waterschappen rapporteren jaarlijks over de voortgang (voor het eerst in januari 2009). Dit gebeurt op basis van de (geactualiseerde) planningen die zijn opgenomen in de door ons, samen met de waterschappen en de gemeenten ondertekende gebiedsconvenanten (maart 2008). Het gaat in 2008 om de volgende waterprestaties: 130.000 m3 waterberging, herinrichting 600 ha watersysteem volgens het waternood principe, afkoppeling van 27 ha verhard oppervlak, sanering van 4 riooloverstorten, 14 km beekherstel en de realisering van 2 vistrappen. Gemeentelijke rioleringsplannen Er zijn geen verzoeken ingediend voor het verlenen van ontheffing van de zorgplicht voor rioolaanleg in het buitengebied. Er zijn 3 gemeentelijke rioleringsplannen beoordeeld voor de aanvraag van Europese subsidies via het Europaloket. Er zijn geen ondersteuningsver zoeken gedaan voor gemeentelijke initiatieven om de emissies vanuit rioolstelsels te beperken. Deze initiatieven lopen via het pMJP.

Watertoets Wij hebben samen met de waterschappen richting gegeven aan besluiten van de ruimtelijke ordening voor zover van invloed op duurzame inrichting van watersystemen. De Rekenkamer Oost-Nederland heeft in 2008 gerapporteerd over de uitvoering van de watertoets. Dit rapport was overwegend positief. Wij hebben de aanbevelingen vertaald in de ontwerpOmgevingsvisie. Waterschapsaangelegenheden • De portefeuillehouder van het programma Water heeft in vijf werkbezoeken aan de dagelijkse besturen van de waterschappen (Groot Salland, Reest & Wieden, Regge & Dinkel, Rijn & IJssel en Velt & Vecht) het instrumentarium voor de uitvoering van ons waterbeleid besproken en waar nodig verduidelijkt. De werkbezoeken aan de waterschappen Veluwe en Zuiderzeeland zijn geregisseerd door de provincies Gelderland en Flevoland. • De overdracht van delen van het grondwater beheer aan de waterschappen is geheel afgerond. Het delegatiebesluit is verlengd tot het in werking treden van de Waterwet (eind 2009). • In 2008 hebben wij goedkeuring verleend aan 5 waterschapsbesluiten en 4 kostentoedelings verordeningen. • Wij hebben 3 administratieve beroepen tegen waterschapsbesluiten behandeld en deze besluiten zijn in stand gebleven. • Wij zijn in hoger beroep tegen de uitspraak van de Rechtbank Zwolle/Lelystad betreffende het project ‘De Doorbraak’ (waterschap Regge en Dinkel) in het gelijk gesteld. Er is nu geen juridische belemmering meer om het project in zijn geheel uit te voeren. • Wij hebben verweer gevoerd tegen 4 respectievelijk 3 beroepszaken tegen Gedeputeerde Staten bij de Rechtbank Zwolle en bij de Raad van State; in deze beroepen zijn wij in het gelijk gesteld. • In 2008 is door het IPO een benchmark naar de provinciale taakvervulling van het regionale waterbeheer uitgevoerd. De algemene conclusie is dat de provincies goede vorderingen hebben gemaakt. Overijssel is goed in het samen met de waterschappen zoeken naar oplossingen voor de wateropgaven. Ook scoren we positief ten aanzien van voor de planvorming voor het waterbeheer. Dit is te danken aan onze goede relatie met de Overijsselse waterschappen. Uit de benchmark blijkt, dat er met betrekking tot de inzet van met name de personele middelen grote verschillen zijn tussen de provincies. Overijssel heeft de verhoudingsgewijs de laagste

1

102


personele inzet van alle provincies (minder dan de helft van de gemiddelde ‘water formatie’) en heeft daarentegen de meeste waterschappen. De afgesproken prestaties worden weliswaar gehaald maar we dienen ons te verbeteren door invulling te gaan geven aan het het uitoefenen van onze toezichtstaak. Concreet betekent dit dat wij ons zullen verbeteren in het monitoren en toetsen van de Waterschappen. Hiermee wordt gedoeld op beleidseffectmonitoring, audits, verificaties, eigen onderzoeken en toetsrapportages ten aanzien van onder andere waterveiligheid. Met de vaststelling van de concept Omgevingsvisie en de concept provinciale waterverordening (als onderdeel van de concept-Omgevingsverordening) is een eerste stap gezet naar een adequate uitvoering van deze taken. In 2009 zullen wij door middel van borging, rapportage en verantwoording van de uitvoering van de provinciale watertaak hier verder invulling aan geven. Dit maakt de borging van de realisering van de provinciale wateropgave mogelijk. Er wordt momenteel bekeken welke formatieve consequenties hiermee gemoeid zijn. • In 2008 zijn er voor de eerste maal gelijktijdig verkiezingen gehouden voor alle waterschappen. Deze verkiezingen worden in 2009 geëvalueerd. Wij zullen hierover desgevraagd vanuit onze wettelijke taken adviseren.

Hoofddoelstelling: water als impuls voor kwalitatieve ont wikkeling van mens en zijn omgeving Wij dragen zorg voor voldoende en gezond water voor menselijke consumptie en voor veilig zwemmen. Grondwaterbescherming In de ontwerp-Omgevingsvisie zijn de toetsingskaders en de kernpunten van het grondwaterbeheer en de grondwaterbescherming beschreven (zie ook onder hoofddoelstelling: goede kwaliteit en kwantiteit van grond en oppervlaktewater). Garanderen van een goede kwaliteit drinkwater en grondwater voor hoogwaardige toepassingen • In 2008 is voor drinkwaterwinning Mander voor 15 jaar een grondwateronttrekkingsvergunning verleend aan Vitens. Voor de winning Engelse Werk is een gewijzigde vergunning verleend. Ook hebben Provinciale Staten de bijbehorende beschermingsgebieden vastgesteld. De gewijzigde

Voorbeelden van brede samenwerking in 2008 zijn de samenwerkingsovereenkomst Ruimte voor de Rivier voor vier IJsselprojecten en de Intentieverklaring Implementatie Kaderichtlijn Water in deelstroomgebied Rijn-Oost

Jaarverslag 2008

103

•

•

•

•

104

vergunningverlening voor de winning Wierden is uitgesteld, mede naar aanleiding van de discussie rond de aanwijzing van het Wierdense Veld als Natura 2000 gebied. De aanvraag wordt nu in januari 2009 door Vitens ingediend. Het project voor het actualiseren van de 21 drinkwatervergunningen van Vitens is in 2008 gestart. De eerste 7 ontwerpbeschikkingen zijn gereed. De planning is er op gericht alle vergunningen eind 2009 te hebben verleend. Project ‘Duurzaam maken drinkwaterwinningen’: o voor de winning Losser is het eerste deel van het duurzaamheidsonderzoek afgerond. Afronding vindt volgens planning plaats in 2009. o de evaluatie van het wateraanvoerplan van de winning Witharen is afgerond; het schadeonderzoek loopt nog door in de 2009. o de randvoorwaarden voor het duurzaam maken van de winning Weerselo worden verkend in het kader van het beheerplan Natura 2000 voor de Lemselermaten. o onderzoek naar het moment waarop de winning Hasselo mogelijkerwijs kan worden afgebouwd is opgeschort; op dit moment is de winning noodzakelijk om in de regionale drinkwaterbehoefte te voorzien. Na een jarenlange impasse hebben de Stichting Grondwaterwinning Losser en Vitens, mede als gevolg van succesvolle interventies van de provincie, een overeenkomst gesloten over de grondwaterproblematiek in Losser. Partijen zijn het eens geworden over de hoogte van een door Vitens te betalen jaarlijkse toeslag op de vernieuwde schaderegeling, over de periode waarover de wettelijke rente wordt vergoed en over een extra schaderegeling voor een beperkt aantal bedrijven. De gezamenlijke provincies (IPO) en de Unie van waterschappen hebben er in 2008 voor gekozen om het door de provincie Overijssel ontwikkelde grondwaterregister (voor vergunningverlening en handhaving van grondwateronttrekkingen en grondwaterbescherming, en voor heffing van de grondwaterbelasting) te gaan gebruiken voor het nieuwe Landelijk Grondwaterregister. In 2008 is het Plan van aanpak hiervoor goedgekeurd dat voorziet in een landelijke implementatie bij TNO medio 2009. De landelijke registratie van grondwatergegevens zal leiden tot meer uniformiteit en maakt een koppeling mogelijk met het landelijke registratiesysteem voor bodemkwaliteit.


• De totaal voor de drinkwaterbereiding te onttrekken hoeveelheid water blijft naar verwachting ook in de komende decennia beneden de indicatorwaarde van 96,7 miljoen m3/jaar. De conclusie is dat deze indicator van weinig toegevoegde waarde is en daarom kan komen te vervallen.

Subdoelen Bescherming van de kwaliteit van grondwater en onttrekking van grondwater beperken tot hoogwaardige benutting. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren De onttrokken hoeveelheden water, gegeven de actuele vergunningen voor drinkwaterwinning (96,7 miljoen. m3/jaar) in miljoen. m3/jaar.


2008 stand NJN


2009

68,20

indicator

vervalt

*

realisatie

68.65*

< 96,7

2008 < 96,7

in jaarverslag 2007 staat abusievelijk de hoeveelheid van 2006 (70,35 miljoen.m3/j) vermeld.

Het waarborgen van een doelmatige en betrouwbare drinkwatervoorziening via aandeelhouderschap in Vitens Wij hebben in 2008 elk kwartaal met Vitens overlegd over de wijze waarop invulling gegeven wordt aan een doelmatige en een voor alle Overijsselaars betrouwbare drinkwatervoorziening. Wij hebben Provinciale Staten geïnformeerd over de naar aanleiding van de aandeelhoudersvergadering door ons ingenomen standpunten en de besluiten die zijn genomen. Deze besluiten betroffen het bezoldigingsbeleid Raad van Bestuur, samenstelling Raad van Commissarissen, samenstelling Commissie van Aandeelhouders, jaarrekening 2008 en tarieven 2009. Vitens heeft over het jaar 2008 de tarieven met gemiddeld 3% verlaagd ten opzichte van 2007. Voor Overijssel kwam de verlaging uit op 5,1%. Conform het vastgestelde dividendbeleid van Vitens NV is over 2007 een dividend uitgekeerd van 4,79% over het eigen vermogen; dit is het rendement van staatsobligaties plus 1%.

Watersamenwerkingsproject met Roemenië Wij voeren een watersamenwerkingsproject uit in Roemenië, in de provincie Teleorman, gericht op een structurele verbetering van de drinkwatervoorziening, het afvalwaterbeheer en gericht op het terugdringen van overstromingsrisico’s. In samenwerking met onder andere de Overijsselse waterschappen, Norit, Vitens en andere partijen is in 2008 het volgende gerealiseerd: • Oplevering van 5 drinkwaterputten in de dorpen met de slechtste drinkwaterkwaliteit • Oplevering van 2 mobiele waterzuiverings installaties, die grondwater met behulp van membraan-technologie zodanig zuiveren dat het geschikt is als drinkwater. Dit project is onder meer gefinancierd met “Partners for water” subsidie van het Ministerie van Economsiche Zaken • Ondersteuning van het in 2007 opgerichte Watercentrum te Turnu Magurele in het organiseren van work-shops over sanitatie en hoogwater bescherming voor de lokale bevolking en het volgen van een GIS-cursus • Technische training waterbeheer aan Roemeense waterbeheerders • De statencommissie Ruimte, Water en Duurzaamheid heeft in juni een werkbezoek gebracht aan het gebied en diverse projecten bezocht. De commissie heeft onder meer de dam bekeken, die als gevolg van overstromingen in 2005 is door gebroken en die in het voorjaar van 2009 wordt gerepareerd.

veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden (Whvbz) zal door ons in 2009 als project (en als speerpunt) worden opgepakt in het kader van het project Nalevingsstrategie.

Subdoelen Veilig en hygiënisch zwemwater, veiligheid zwemplassen en zwembaden Wettelijk beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren De mate waarin zwemgelegenheden voldoen aan de norm voor veiligheid en hygiëne


-

realisatie

2008 stand NJN 80%


2009

72%

80%

2008 80%

Veiligheid en Hygiëne Badinrichtingen en Zwemgelegenheden In 2008 zijn door ons volgens planning 116 controles verricht bij overdekte zwembaden. Bij deze controles is geconstateerd dat beheerders van zweminrichtingen het niet zo nauw nemen met het tweemaal daags controleren van de zwemwaterkwaliteit en de registratie daarvan in het logboek. Deze regelmatig aangetroffen overtreding verklaart waarom een naleving van 80% niet is gehaald. Het niet voldoen aan deze meetverplichting betekent niet altijd dat de zwemwaterkwaliteit slecht zou zijn. Het is echter niet uit te sluiten dat de kwaliteit van het zwemwater onder de aanvaardbare norm zakt zonder dat de beheerder van de zweminrichting zich hiervan bewust is. Ter bescherming van de gezondheid van de zwemmers, is het nodig dat het zwemwater twee keer per dag wordt bemonsterd. In 2009 zal opnieuw aan deze regel prioriteit worden gegeven in de handhaving. De naleving van de Wet hygiëne en

Jaarverslag 2008

105



Programma Water

Primitieve

Primitieve


Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Beschermen tegen overstromingen. - Het realiseren en op peil houden van een voldoende niveau van bescherming tegen overstromingen.

1.675

993

5.061

- 4.068

993

5.061

- 4.068

1.277

4.586

- 3.309

- Terugdringen van de populatie muskusratten.

1.843

993

3.386

1.843

- 1.843

1.843

- 1.843

1.771

- 1.771

72

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

Totaal beschermen tegen overstromingen

3.518

993

3.386

993

6.904

––––––––

1,2,4

759

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

- 5.911

993

6.904

- 5.911

1.277

6.357

- 5.080

831

––––––––

Goede kwaliteit en kwantiteit van oppervlaktewater en grondwater. - Het tot stand brengen van een voldoende niveau van bescherming tegen wateroverlast

1.801

11.575

(492)

(8.675)

1.309

2.900

- 1.591

- Voorkomen van verdroging

1.181

1.511

1,3,4,5,7,

1.309

2.900

- 1.591

1.131

2.560

- 1.429

162

- 204

101,104

7

1.181

1.518

- 337

1,3,5,7

1.181

1.518

- 337

1.106

1.226

- 120

217

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

- 1.928

2.490

4.418

- 1.928

2.237

3.786

- 1.549

379

- 204

1.318

- 1.022

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

2.982

13.086

(492)

(8.668)

2.490

4.418

Totaal goede kwaliteit en kwantiteit oppervlaktewater

Water als impuls voor kwalitatieve ontwikkeling voor mens en zijn omgeving - Waarborging doelmatige en betrouwbare drinkwatervoorziening via aandeelhouderschap Vitens.

1.266

- Veilig en hygiënisch zwemwater. - Watersamenwerking met Roemenië. Totaal Water als impuls voor kwalitatieve

970

2.288

970

1.318

19

1.022

19

- 19

75

––––––––

––––––––

––––––––

1.266

1.064

1.022

–––––––– -

75

––––––––

––––––––

2.288

1.064

5

2.288

970

-

19

- 75

1.318

2.288

970

- 19

10

- 10

9

75

- 75

1

64

- 63

12

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

1.224

2.288

1.064

1.224

2.289

1.044

1.245

21

- 1.022 - 1.226

––––––––

Totaal programma Water

4.248

17.668

1.523

- 5.282

5.771

12.386

- 6.615

Personeelsgebonden kosten Water

2.163

- 2.163

Toegerekende apparaatskosten Water

2.183

- 2.183

Totaal Programma Water

106


4.248

17.668

1.523

- 5.282

5.771

5.771

12.386

- 6.615

-

2.163

- 2.163

-

2.183

- 2.183

5.803

11.187

- 5.384

1.231

-

1.917

- 1.917

246

-

1.781

- 1.781

402

16.732

- 10.961

5.771

16.732

- 10.961

5.803

14.885

- 9.082

1.879

Jaarrekening 2008

107

Nr. Begr. wijziging

Omschrijving

1 2 3 4 5 6 7



Water Hoofddoelstelling Beschermen tegen overstromingen o Subdoelstelling - Het realiseren en op peil houden van een voldoende niveau van bescherming tegen overstromingen. Er is onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,8 miljoen. Op de lasten is een onderuitputting van € 0,5 miljoen en de gerealiseerde baten zijn € 0,3 miljoen hoger dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 3,3 miljoen tegenover een saldo van € 4,1 miljoen op de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van lagere lasten en hogere baten op de volgende budgetten. Lasten: DIA-budgetten € 0,5 miljoen Niet bestede DIA-budgetten voor de projecten ‘Olster-uiterwaarden’ en ‘Ruimte voor de Vecht’. Voor de Olster-uiterwaarden is een resultaatbestemming van € 0,3 miljoen aangevraagd. Voor Ruimte voor de Vecht is, in verband met het doorschuiven van de aanbesteding voor het opstellen van het masterplan naar 2009, een resultaatbestemming aangevraagd van € 0,2 miljoen

108


Baten: Risicovoorziening € 0,3 miljoen De onderuitputting van € 0,3 miljoen komt voort uit de hogere baten als gevolg van het vrijvallen van een deel van de risicovoorziening die getroffen was voor het afdekken van een claim van een aannemer. De zaak is inmiddels afgehandeld voor een aanzienlijk lager bedrag dan gereserveerd. –––––––––––––

Totaal een onderuitputting op de doelstelling het realiseren en op peil houdenvan een voldoende niveau van bescherming tegen overstromingen

Het saldo is het gevolg van lagere lasten en baten op de volgende budgetten. Lasten: Vrijval pMJP/ILG gelden € 0,4 miljoen Lagere kosten als gevolg van de vrijval pMJP/ILG gelden op de in 2007 afgesloten convenanten Baten: Rijksbijdrage pMJP/ILG gelden -/- € 0,2 miljoen Algemene rijksbijdragen pMJP/ILG gelden –––––––––––––

€ 0,8 miljoen

o Subdoelstelling - Terugdringen van de populatie muskusratten Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,1 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 1,81 miljoen tegenover een saldo van € 1,9 miljoen op de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van: Beverratbestrijding € 0,1 miljoen De onderuitputting van € 0,1 miljoen is het gevolg van het lager uitvallen van de provinciale bijdrage in de kosten van de landelijke beverratbestrijding en daarmee de lagere uitbetaling aan de waterschappen.

Hoofddoelstelling o Subdoelstelling - Het tot stand brengen van een voldoende niveau van bescherming tegen wateroverlast Er is onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,2 miljoen. Op de lasten is een onderuitputting van € 0,4 miljoen. De gerealiseerde baten zijn € 0,2 miljoen lager dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 1,4 miljoen tegenover een saldo van € 1,6 miljoen op de actuele begroting.

Per saldo een onderuitputting op de doelstelling het tot stand brengen van een voldoende niveau van bescherming tegen wateroverlast € 0,2 miljoen o Subdoelstelling - Voorkomen van verdroging Er is onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,2 miljoen. Op de lasten is een onderuitputting van € 0,3 miljoen. De gerealiseerde baten zijn € 0,1 miljoen lager dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 0,1 miljoen tegenover een saldo van € 0,3 miljoen op de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van lagere lasten en baten op de volgende budgetten. Lasten: Grondwaterheffing € 0,3 miljoen Lagere bestedingen ten laste van de grondwaterheffing Baten: Grondwaterbeheer -/- € 0,1 miljoen –––––––––––––

Per saldo een onderuitputting op de doelstelling voorkomen van verdroging

€ 0,2 miljoen

Jaarverslag 2008

109

Overzicht voorzieningen, doeluitkeringen en reserves programma Water


Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Voorziening

01-01-08

Risicovoorziening rivierdijkversterking

350 –––––––



–––––––

Eindsaldo Beginsaldo 31-12-08 350

–––––––

–––––––

350

350

01-01-08


350 –––––––

–––––––

350

Begroot 2008

Eindsaldo 31-12-08

350 –––––––

-350

–––––––

–––––––

350

-350

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Beginsaldo

Doeluitkering

01-01-08



01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

Doeluitkering investeringsbudget Landelijk Gebied* –––––––

1.044

–––––––

–––––––


1.044

-1.044

871

-871

173

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

-1.044

871

-871

173

–––––––

–––––––

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Reserves

01-01-08

Reserve grondwaterbeheer

2.702


storting onttrekking 47

Ontwikkelingsreserve, wb Water* Totaal ten laste van reserves

754

5.766 3.300


01-01-08

1.995

2.702

5.766

storting onttrekking 47

Eindsaldo 31-12-08

518

2.231

236

5.892

5.892

126

2.820

-2.820

480

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

-3.300 –––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

2.702

5.813

4.054

4.461

2.702

5.939

3.338

5.303

842


110

van bovengenoemde doeluitkering en reserves is in het financiële overzicht alleen de mutatie te zien.


Jaarverslag 2008

111

2.7 Programma Jeugd, Sociale infrastructuur en Cultuur 2.7.1 Inleiding Een samenleving kan alleen ontstaan door de actieve participatie van mensen aan gezamenlijke activiteiten. Rijk, provincies en gemeenten hebben daarin ieder hun eigen rol. In 2008 hebben wij op de terreinen van jeugd, sociale infrastructuur en cultuur met de nota Samen & Overijssel 2009-2012 heel nadrukkelijk de rol van de provincie ten opzichte van gemeenten en het Rijk benoemd. Kort gezegd komt die er op neer dat wij ons vooral richten op de regionale en provinciale voorzieningen en structuren, en de wettelijke taken op het gebied van de jeugdzorg, zorg en cultuur. Omdat in 2008 ook de nota Sociale Actie 2005-2008 nog gold, is 2008 gekenmerkt door een mix van zowel oud als nieuw beleid. Met het coalitieakkoord &Overijssel hebben wij ons verbonden aan een versterking van de sociale infrastructuur en de beleving van cultuur in Overijssel gekenmerkt door: - goede jeugdzorg, die de maatschappelijke kansen van jeugdigen en jongeren vergroot, met kortere wachttijden - versterking van de sociale infrastructuur voor ouderen, vrijwilligers en sport - versterking van de basisinfrastructuur van culturele voorzieningen - restauratie en revitalisering van karakteristieke monumenten als industrieel, cultureel en agrarisch erfgoed en kerkgebouwen - culturele evenementen met (inter-)nationale uitstraling Wij hebben onze rol op grond van de Wet op de Jeugdzorg via de uitvoering van Nieuwe Bezems in 2008 actief en sturend opgepakt. Die rol betreft zowel financier als regisseur voor de jeugdbescherming, jeugdreclassering, jeugdhulpverlening en de toegang tot de jeugdzorg. De wachttijden in de jeugdzorg laten sinds de zomer van 2008 een voorzichtige daling zien.

Wij hebben met de steunfuncties de eerstelijns vrijwilligers- en maatschappelijke organisaties in staat gesteld om meer vrijwilligers bij de samenleving te betrekken, de mantelzorg te versterken en senioren actiever in te laten zetten voor de Overijsselse samenleving. De sportinfrastructuur heeft een impuls gekregen in de vorm van een eenmalige stimuleringsbijdrage van € 5 per inwoner per gemeente. De provinciale culturele basisinfrastructuur heeft via de DIA een versterking gehad. Musea, podia en festivals kunnen blijven bloeien en bezoekersaantallen nemen toe. Ons provinciaal museum de Fundatie heeft bijvoorbeeld schitterende resultaten geboekt door zich nadrukkelijk te plaatsen in de landelijke top-50 van museumbezoeken. Wij hebben een samenhangend festivalbeleid ontwikkeld in samenwerking met de bestaande grote Overijsselse festivals en gemeenten, waarmee Overijssel zich profileert als een aantrekkelijke provincie op het gebied van kunst en cultuur. Wij hebben ons in 2008 ook nadrukkelijk en met succes gericht op het wegwerken van de restauratieachterstanden in de monumentenzorg en het vernieuwingsproces van de bibliotheken. Aan cultuureducatie en de streekcultuur hebben wij in 2008, anders dan in voorgaande jaren, nieuwe invullingen gegeven door de gemeenten respectievelijk het Historisch Centrum Overijssel daarin een belangrijke trekkende rol te geven. Cultuur en ruimte als programma is in 2008 zeer succesvol geweest; er zijn de nodige kansen gepakt. De relatie tussen cultuur en ruimtelijke kwaliteit is zichtbaar geworden en heeft in de concept-Omgevingsvisie een plaats gekregen. De resultaten in 2008 over het versterken van het ‘sociaal en vitaal platteland’ en ‘wonen-zorg-welzijn’ zijn verwoord in het programma Kwaliteit van de leefomgeving. Voor een toelichting op de voortgang van de DIA-projecten verwijzen wij naar de DIA-rapportage. Portefeuillehouders voor dit programma zijn: • de heer G.J.H. Ranter Jeugd, Sociale Infrastructuur en Maatschappelijke Ontwikkeling • de heer D. Buursink Cultuur en Monumentenbeleid

Training Eigen Kracht

112


Jaarverslag 2008

113

2.7.2 Externe ontwikkelingen De vraag naar jeugdzorg bleef ook in 2008 toenemen, dit jaar met ruim 10%. Als gevolg van incidenten zoals bijvoorbeeld de zaak Savanna zijn kinderen sneller door kinderrechters onder toezicht of uit huis geplaatst. Het in oktober 2008 tussen het Rijk en het IPO gesloten akkoord over het wegwerken van de wachtlijsten (ORI) is erop gericht om de wachtlijsten versneld voor einde 2009 weg te werken, zo nodig met inzet van autonome middelen. De overheveling van de gesloten jeugdzorg van het ministerie van Justitie naar dat van Jeugd en Gezin per 1 januari 2008 heeft effect gehad op de plaatsingen van Overijsselse jongeren in de zin van betere mogelijkheden voor intersectorale afstemming en een taakverzwaring bij Bureau Jeugdzorg. Het veelbesproken door de Raad voor Cultuur uitgebrachte advies heeft voor een aantal door ons medegesubsidieerde organisaties zowel geleid tot extra budget (bijvoorbeeld Kunstvereniging Diepenheim) als aanscherping/minder rijkssubsidie (Jeugd theater Sonnevanck). Wij hebben onze inspanningen richting het Rijk steeds gericht op het behouden en versterken van voldoende kunst-, cultuur- en theateraanbod in Overijssel. Hoewel de Raad het belang van de samenwerking tussen de drie overheden benadrukt, merken wij dat het Rijk zich in 2008 centralistischer is gaan opstellen. De beoogde afspraken tussen Landsdeel Oost en het Rijk op het gebied van cultuur voor de periode 2009-2012 hebben in 2008 een moeizaam traject doorlopen en hebben uiteindelijk niet geleid tot de ondertekening van een convenant. Het Rijk heeft ons helaas niet willen volgen in onze Oost-Nederlandse culturele ambities. De evaluatie en de daarop volgende herpositionering van betrokken partijen in het vernieuwingsproces bibliotheken heeft er in 2008 toe geleid dat de sterke provinciale regierol van de provincie weer door het Rijk naar zich toegetrokken is. Wij blijven de steunfunctie voor het bibliotheekwerk en de netwerkaansturing bibliotheken houden.

114



bieders en BjzO. Ook hebben wij een Eigen-KrachtEstafette gehouden in een groot aantal gemeenten. Die heeft geresulteerd in een breed commitment bij vrijwel alle wethouders jeugdbeleid. De Stichting Eigen Kracht Centrale is de zorgaanbieders gaan ondersteunen bij de feitelijke implementatie. Het draagvlak voor Eigen Kracht Conferenties is inmiddels flink gegroeid. Zo heeft bijvoorbeeld de zorgaan bieder Jarabee het concept volledig omarmd en is doende het in de werkprocessen te integreren. In het tweede halfjaar 2008 bleek het totale aantal eigen kracht conferenties een stijgende lijn te vertonen, maar dat was nog niet genoeg om onze met de Najaarsnota 2008 bijgestelde doelstelling voor 2008 te kunnen realiseren.

Hoofddoelstelling: een kwalitatief goede zorg voor alle zorgbe hoevende jeugdigen in overijssel en voorkómen dat er een zorg behoefte ontstaat Ook in 2008 hebben wij werk gemaakt van beperken van de instroom en bevorderen van de doorstroom en uitstroom in de jeugdzorg (de drie pijlers). In het kader van het beperken van de instroom zijn in het voorjaar 2008 de eerste trainingen Vroegtijdig Signaleren van start gegaan. Honderden beroeps beoefenaren in het basisonderwijs, de kinderdag opvang en de peuterspeelzalen hebben inmiddels handvatten gekregen voor het signaleren en handelen wanneer er zorg is over ontwikkeling, opvoeding en gedrag van kinderen. Eind 2008 hadden zich al 3.000 professionals aangemeld voor deze trainingen die door de gebruikers positief worden beoordeeld. We hebben de gemeenten in regionaal verband concreet ondersteund bij de ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin, de invoering van Triple-P, de regionale coördinatie en verschillende innovatieve projecten. De samenwerking tussen provinciale jeugdzorg en gemeentelijk jeugdbeleid wordt vastgelegd in een convenant Overijsselse Jeugd agenda dat voorjaar 2009 wordt afgesloten tussen gemeenten en provincie. Het gebruik van het signaleringssysteem VIS2 in de lokale jeugdketens heeft een hoge vlucht genomen: alle gemeenten zijn in 2008 concreet bezig met de invoering op basis van een collegebesluit en een convenant meervoudige problematiek jongeren. Een aantal gemeenten heeft VIS2 in 2008 zelfs al daadwerkelijk in gebruik genomen, een aantal is ver met de voorbereiding hiervan. Regionale instellingen en de jeugdzorgaanbieders zijn bezig met de koppeling van hun eigen registratiesystemen aan VIS2. Wij hebben hiervoor expertise en subsidie beschikbaar gesteld. Verder hebben wij - om de al maar groeiende instroom terug te dringen - prestatieafspraken gemaakt met Bureau Jeugdzorg Overijssel en de in Overijssel werkzame zorgaanbieders over de implementatie van het Eigen-kracht principe. Omdat uit de maandelijkse monitoring bleek dat de feitelijke prestaties achterbleven bij de verwachtingen hebben wij aanvullende initiatieven ontplooid bij de zorgaan-

Subdoelen Het beperken van de instroom in de geïndiceerde jeugdzorg. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Jaarlijkse ontwikkeling van de instroom in de geïndiceerde zorg (in procenten)


2008 stand NJN

19

realisatie

15


2009

11

9

2008 15


Indicatoren Het aantal door gemeenten ingezette Eigen Kracht Conferenties (cumulatief)


10

realisatie

2008 stand NJN 30


2009

12

50

2008 15


Indicatoren Aantal succesvol afgesloten jeugdzorgtrajecten (percentage toename ten opzichte van 2008)


3

realisatie

2008 stand NJN 10


2009

5

15

2008 5

De tweede pijler is het weghalen van verstoppingen en het versnellen van de doorstroom in de jeugdzorg. Daar waar zich acute knelpunten voordeden (crisissen en ambulante zorg) hebben wij vanuit daarvoor geoormerkte autonome middelen in 2008 extra incidenteel zorgaanbod gesubsidieerd. Het volume crisisaanbod was zodoende voldoende groot om, anders dan in andere jaren, in 2008 calamiteiten te voorkomen. Na de uitvoering van het Aanvalsplan wachtlijsten jeugdzorg in 2006 en 2007 (WOW) bleek dat de wachtlijsten door toename van de vraag in 2008 weer stegen. Omdat deze ontwikkeling landelijk werd geconstateerd heeft de minister voor Jeugd en Gezin met alle provincies een overeenkomst ‘Versnelling in verbetering’ gesloten om de wachtlijstaanpak te verbeteren. Het nieuw in te voeren financieringsstelsel (Kaiser) zal vanaf 2010 een zodanig voldoende budget moeten opleveren dat per saldo aan de vraag naar jeugdzorg kan worden voldaan: een situatie waarbij geen wachtlijsten (meer) bestaan. Vooruitlopend daarop hebben onderhandelingen geleid tot een Overeenkomst tussen Rijk en IPO voor de jaren 2008 en 2009, de zogenoemde ‘ORI’. Deze overeenkomst komt er in hoofdlijnen op neer dat het Rijk (voor het eerst) voor de jaren 2008 en 2009 de groei van de vraag naar jeugdzorg financiert, waarbij de provincies zich onder bepaalde voorwaarden garant hebben gesteld uiterlijk eind 2009 de wachtlijsten langer dan 9 weken weggewerkt te hebben (met eventueel inzet van autonome middelen). Deze ontwikkelingen hebben wij verwerkt in het in 2008 vastgestelde ‘Beleidskader jeugdzorg Overijssel 2009-2012’. Wij hebben de in het Uitvoeringsprogramma jeugdzorg Overijssel 2008 opgenomen instellingen gesubsidieerd voor de bekostiging van hun activi teiten op het terrein van de jeugdhulpverlening en afspraken gemaakt over de door hen te leveren

Jaarverslag 2008

115

prestaties. Daarbij zijn ook afspraken gemaakt over de verbetering van de indicatiebesluiten. In overeenstemming met de met het Rijk gemaakte afspraken hebben wij, vooruitlopend op de formele beschikking van het Rijk, extra zorgaanbod ingekocht, met name op het vlak van pleegzorg. Daarbij is mede uitwerking gegeven aan de motie-Nijhof van 24 oktober 2007. Wij hebben in 2008 een rondetafelgesprek gehouden met deskundigen op en betrokkenen bij het terrein van pleegzorg. Naar aanleiding hiervan hebben wij een Pleegzorgagenda Overijssel opgesteld en zijn wij gestart met de uitvoering hiervan. De aanvankelijke stijging van de wachtlijst en wachttijd voor pleegzorg is door het subsidiëren van extra zorgaanbod omgebogen in een daling. Het knelpunt rond het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling is met extra budget in 2008 eveneens opgelost.

Onderwijs In verband met de afloop van artikel 75 in de Wet Voortgezet Onderwijs (VO) en de invoering van een tijdelijke regeling ‘regionale onderwijsarrangementen’ is tijd besteed aan de wettelijke adviestaak rond spreidingsplannen VO. Wij hebben onderzoek verricht naar spreiding en bereikbaarheid van onderwijsvoorzieningen VO in Overijssel en daarmee een regierol vervuld bij het tot stand komen van de regionale arrangementen. Bij de invoering van de wijziging op de wet VO is de wettelijke adviestaak van de provincie medio 2008 afgebouwd. Bij invoering van deze wetswijziging vindt spreiding en situering van onderwijsvoorzie ningen plaats op basis van een regionaal plan, waarbij het initiatief ligt bij de betrokken schoolbesturen en waarbij onder andere overleg met de provincie voorwaardelijk is.

We hebben ingezet op het optimaliseren van de crisiszorg. De verbeteringen die BjzO en zorgaanbieders hebben gerealiseerd hebben er toe geleid dat er vrijwel geen wachttijden voor crisiszorg meer zijn. In 2008 hebben wij met het Rijk samenwerkingsafspraken gemaakt over 25% vermindering van de ervaren regeldruk. Een onafhankelijke commissie (Overijsselse jeugdzorgbrigade) heeft onderzoek gedaan naar ervaren regeldruk in de jeugdzorg en aanbevelingen gedaan. In 2009 volgt een plan van aanpak. Vanuit de middelen voor Ontbureaucratisering jeugdzorg hebben we in 2008 vooral zorginnovatie gestimuleerd. Voor de resterende gelden is een resultaatbestemming gedaan voor de uitvoering van de aanbevelingen van de Jeugdzorgbrigade. Dit ook ter versnelling van de verdere zorginnovatie en ORI-doelstellingen.

In het kader van het beleid rond voorkomen voortijdig schoolverlaten (VSV) is in drie subregio’s samenwerking gestart in regionale stuurgroepen VSV. Hier zijn projecten ‘preventie schoolverlaten’ voorbereid, waarin de combinatie leren-werken specifiek voor risico-leerlingen wordt ontwikkeld. Deze regionale samenwerkingsprojecten zullen in 2009 van start gaan. In 2008 is het mentoringproject op de ROC’s in Overijssel afgerond. Mentoring wordt ook na 2008 als begeleidingsinstrument blijvend ingezet in de betreffende ROC’s ter bestrijding van het voortijdig schoolverlaten. Eveneens in 2008 is het project Boer-en-Maat (leerarrangementen boerderijen) afgerond. Ook de resultaten van dit project zullen in 2009 ingezet kunnen worden in de regionale VSV-projecten.

Subdoelen Het versnellen van de doorstroom binnen en de uitstroom uit de geïndiceerde jeugdzorg.

Hoofddoelstelling: een goede participatie en zelfredzaamheid van inwoners van Overijssel

Indicatoren Aantal succesvol afgesloten jeugdzorgtrajecten (percentage toename ten opzichte van 2008)


2008 stand NJN

-

realisatie


2009

2008

basisindex

basisindex

100

100

basisindex nvt (andere 100

indicator)*

* De indicator is vervallen vanwege de herijking indicatoren bij de vaststelling van Nieuwe Bezems 2008-2011.

116

1) Senioren

Centraal in het seniorenbeleid heeft het stimuleren en ondersteunen van de (actieve) participatie van senioren gestaan, waarbij hun (maatschappelijk) potentieel wordt aangesproken. We hebben in 2008 het seniorenbeleid toegespitst op drie belangrijke leefterreinen: maatschappelijke inzet, zelfstandigheid en mobiliteit. Die extra maatschappelijke inzet van senioren hebben we mede bereik door het mogelijk maken van drie informatiecentra (Zwolle, Hengelo, Deventer) voor ouderen. De formule kan nu worden overgenomen door de andere gemeenten. Voor wat betreft het leefterrein zelfstandigheid is in 2008 een regionaal onderzoek gehouden dat inzicht heeft gegeven in de behoefte van senioren met betrekking tot wonen. Met de gemeenten hebben wij prestatieafspraken over hun woonbeleid gemaakt, inclusief de bouw voor senioren. Het voorgenomen experiment met gratis openbaar vervoer voor senioren bij enkele culturele of sportieve evenementen heeft in 2008 nog niet plaats gevonden. Wij verwijzen naar het programma Kwaliteit van de leefomgeving en Mobiliteit voor andere resultaten rond zelfstandigheid en mobiliteit van ouderen.


Prioriteiten In 2007 is de WMO inwerking getreden die de gemeenten primair verantwoordelijk maakt om de mensen zo veel als mogelijk te ondersteunen om mee te kunnen doen aan de samenleving. Het eerste jaar werd dan ook gezien als een overgangsjaar. In 2008 heeft de provincie zich geheel teruggetrokken en zijn de gemeenten aan zet om hun verantwoordelijkheid te nemen. Wij hebben in 2008 onze wettelijke rol om provinciale steunfunctietaken aan te laten bieden door onder de provinciale organisaties Arcon, SVWO, Variya en de Sportraad geconcentreerd op de thema’s vrijwilligersbeleid, het sportbeleid en het seniorenbeleid.

2) Sport

Onze inspanningen zijn er op gericht geweest om meer mensen aanzetten tot bewegen door de sportinfrastructuur te verbeteren. Deze verbetering moeten worden ingezet door de stimulering van de opzet, verbouw en nieuwbouw van sportaccommo daties. Hiervoor is in 2008 de eenmalige stimuleringsregeling ingezet, waarbij gemeenten € 5,- per inwoner is toegekend, dat onder meer is gebruikt om het ISPA te Almelo en de regionale IJsbaan in Enschede te kunnen realiseren. De besteding daarvan zal zich vooral in 2009 en 2010 voordoen. Het revolving fund is in 2008 niet van de grond gekomen. De uitvoeringslasten van zo’n revolving fund bleken dermate langdurig en bewerkelijk, dat wij gezocht hebben naar alternatieven om toch de verbetering van sportvoorzieningen in Overijssel te stimuleren, waaronder een leningenstelsel. In 2009 zal daar besluitvorming over plaatsvinden. Daarnaast is verder uitgediept hoe sport ingezet kan worden als middel om de participatie te vergroten. De breedtesportimpuls is opgepakt en uitgewerkt in breedtesportbeleid. Voor de komende jaren zijn op dit terrein duidelijke ambities geformuleerd. Dit beleid heeft ook een plek binnen de nota Samen &Overijssel gekregen.

Subdoelen Verbetering van de sportvoorzieningen in Overijssel. Subdoelen Een betere gezondheid en meer inzet van (actieve) senioren.



Indicatoren Aantal gerenoveerde sportaccommodaties (revolving fund) (aantal, cumulatief).

Indicatoren Aantal gerealiseerde advies en informatiecentra (aantal, cumulatief).


Prioriteiten De prioriteiten hebben zich conform de nota Samen & Overijssel 2009-2012 gericht op drie thema’s: senioren, vrijwilligers en sport.


2008 stand NJN

-

realisatie

2


2009

3

nvt*


2008 stand NJN

-

realisatie


2009

0

nvt*

2008

5

0

2008 2

* De indicator is vervallen vanwege het niet realiseren van een revolving fund voor sportaccommodaties.

* De indicator is vervallen vanwege de herijking indicatoren in verband met de vaststelling van Samen & Overijssel 2009-2012.

Jaarverslag 2008

117

3) Vrijwillligers

Om het vrijwilligerswerk verder te professionaliseren en ondersteunen hebben wij de Vrijwilligersportal door SVWO verder laten uitbreiden. Daarnaast zijn er helaas onvoldoende innovatieve projecten ingediend om dit beleidsdoel te ondersteunen. Het laten toenemen van maatschappelijke stages in onderwijsprogramma’s van onderwijsinstellingen hebben wij ondersteund door een expertisecentrum bij Landstede te Zwolle van start te laten gegaan met ingang van het schooljaar 2008-2009. Doordat het expertisecentrum dit schooljaar van start is gegaan heeft het nog niet geleid tot een aanzienlijke toename van maatschappelijke stages in onderwijsprogramma’s. Dit effect zal zich in 2009 gaan voordoen. Daarnaast is in 2008 gekeken hoe het vrijwilligersbeleid verder kan worden uitgediept om een verdere professionalisering van het vrijwilligerswerk en een goede ondersteunende infrastructuur tot stand te brengen. De provincie Overijssel zal hier de komende jaren een duidelijke regierol innemen.

Subdoelen Professionaliseren en ondersteunen van het vrijwilligerswerk. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren aantal ingediende projecten met kruisbestuiving van andere terreinen met innovatief karakter (aantal, cumulatief)


-

realisatie

2008 stand NJN


2009

2

10

2008

5

5

Subdoelen Maatschappelijke stages in onderwijsprogramma’s van onderwijsinstellingen. Autonoom beleid, Grote mate van invloed

Indicatoren Aantal onderwijsprogramma’s waar maatschappelijke stage is opgenomen (cumulatief)


2008 stand NJN

118

31

realisatie

35


2009

61

40

Regulier Mede op basis van de nota Sociale Actie 2005-2008 hebben wij in 2008 nog bijgedragen aan de totstandkoming van goede schakels tussen de care (gehandicaptenzorg, de verpleging en verzorging en de geestelijke gezondheidszorg) en de cure sectoren (onder andere de ziekenhuiszorg). Daarbij hebben wij ons vooral gericht op het stimuleren van projecten die de ketenzorg versterken. Met de nota Samen & Overijssel 2009-2012 hebben wij vanwege de nieuwe prioriteiten onze inspanningen op dit terrein aangescherpt, omdat we dit vooral zien als rol voor het Rijk, gemeenten, zorgverzekeraars en de sector zelf.

Hoofddoelstelling: verbetering van kwaliteit en aanbod van cultuur om de kwaliteit van de leefbaarheid en de uitstraling van overijssel te verbeteren en daarmee ook bij te dragen als belangrijke vestigingsfactor voor inwoners en bedrijvigheid

Naast het waarborgen van een goede culturele infrastructuur hebben we een extra impuls gegeven aan het onderdeel streekcultuur en aan de revitali sering van monumenten. De uitvoering van de motie-Lulofs heeft er tot eind 2008 toe geleid dat ruim 30 grotere en kleinere monumenten in restauratie zijn genomen, waaronder de DOAS te Zwolle en het Stoomgemaal Mastebroek. Daarna kunnen zij weer gebruik maken van de rijkssubsidies voor regulier onderhoud en gaan ze niet verder achteruit. Voor meer resultaten op het terrein van cultureel erfgoed verwijzen wij naar het programma Kwaliteit van de leefomgeving.

Subdoelen Versterken en innoveren culturele basisinfrastructuur en ver stevigen beleid Overijssels erfgoed. Autonoom beleid, Grote mate van invloed

Indicatoren Aantal gerealiseerde gemeentelijke projecten ‘streekcultuur leeft’ (cumulatief)

Prioriteiten Festivals zetten een gebied op de kaart. Wij hebben een samenhangend festivalbeleid ontwikkeld in samenwerking met de bestaande grote Overijsselse festivals en gemeenten, waarmee Overijssel zich profileert als een aantrekkelijke provincie op het gebied van kunst en cultuur. Aan de instandhouding, uitbreiding en inzet van de Overijsselse basisinfrastructuur hebben wij samen gewerkt met Rijk, gemeenten en culturele instellingen, ieder vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheid. Ook onze steuninstellingen KCO, Het Oversticht en de OBD hebben in 2008 hierin een belangrijke rol gespeeld. Daarnaast hebben wij ons ook voorbereid op de komst van een landelijk Fonds voor cultuurpartici patie. De provinciale aanvraag om een matchings bijdrage daaruit is in november 2008 ingediend. In 2008 is aan de regionale omroep RTV-Oost opnieuw een concessie verleend voor de periode tot en met 2012. Landelijk is een discussie gestart over hoe de provinciale verantwoordelijkheid voor de regionale omroep zich verhoudt tot de onafhankelijke positie van die omroepen. Deze discussie zal begin 2009 worden afgerond.


-

realisatie

2008 stand NJN


2009

0

nvt*

Overijssel cultureel op de (inter)nationale kaart zetten Met de vaststelling van de nota Samen & Overijssel 2009-2012 heeft ook de in het Coalitieakkoord opgenomen landgoederenfestival een geheel andere invulling gekregen. Er is een intendant aangetrokken die in 2008 de eerste stappen heeft gezet om verbinding te leggen tussen de diverse festivals en daar een meerwaarde overheen te leggen. De vier grote regionale festivals zijn door ons extra ondersteund, evenals een aantal andere, kleinere festivals. We hebben het culturele imago van Overijssel onder meer een forse extra impuls gegeven door het ondersteunen van bovenregionale producerende instellingen, podia, festivals, musea en de instellingen voor streekcultuur. Met Gelderland hebben we in Landsdeel Oost-verband geprobeerd meer OostNederlandse producties in kleine theaters in beide provincies opgevoerd te krijgen. Daarin zijn wij slechts ten dele geslaagd omdat ten tijde van de subsidie regeling het speelseizoen al voor een groot deel vastgelegd was. Voor 2009 verwachten die impuls wél te kunnen realiseren.

2008

2

0

Subdoelen Overijssel cultureel op (inter)nationale kaart. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Subdoelen Versterken en innoveren culturele basisinfrastructuur en ver stevigen beleid Overijssels erfgoed.

Indicatoren Percentage bezoekers landgoederenfestival afkomstig van buiten de provincie


Indicatoren Percentage scholen dat gebruik maakt van de provinciale cultuureducatieprogramma’s


-

realisatie

2008 stand NJN 30%


2009

0%

nvt*

2008 Door ver-

anderende


79%

realisatie

2008 stand NJN


2009

90%

nvt*

invulling niet

haalbaar

2008

86%

90%

* De indicator is gewijizgd/vervallen vanwege de herijking indicatoren in verband met de vaststelling van Samen & Overijssel 2009-2012.

2008 31


Jaarverslag 2006

119

Cultuur als motor voor andere beleidssectoren Cultureel aansprekende activiteiten zorgen naar onze mening voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven. De vier door ons ondersteunde projecten met betrekking tot de ‘creatieve industrie’ in Zwolle, Deventer, Hengelo en Enschede hebben hun bestaanrecht bewezen en gezorgd voor creatieve innovatie, dwarsverbanden met sectoren als marketing en grafische vormgeving en werkgelegenheid gezorgd.

Subdoelen Cultuur als motor voor andere beleidssectoren. Autonoom beleid, Geringe mate van invloed

Indicatoren Groei werkgelegenheid in creatieve industrie t.o.v. landelijk gemiddelde (Cultuur & Economie)


-

realisatie

2008 stand NJN


2009 nvt*

2008

> 0%

Kan niet

eenduidig

worden

vastgesteld * De indicator is vervallen omdat deze niet meetbaar blijkt te zijn vanwege gebrek aan adequate landelijke en provinciale gegevens.

120


Jaarrekening 2008

121

2.7.4 Heeft het gekost wat het zou gaan kosten


Programma Sociale Infrastructuur & Cultuur

Primitieve

Primitieve


Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Een kwalitatief goede zorg voor alle zorgbehoevende jeugdigen in Overijssel en voorkómen dat er een zorgbehoefte ontstaat. - Het versnellen van de doorstroom binnen - Het versnellen van de doorstroom binnen - Het beperken van de instroom in de geïndiceerde jeugdzorg.

81.963

88.936

13.713

13.901

95.676

102.837

-7.161

1,2,3,4,6,7

95.676

102.837

-7.161

102.533

108.841

-6.308

853

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

81.963

88.936

13.713

13.901

95.676

102.837

-7.161

95.676

102.837

-7.161

102.533

108.841

-6.308

853

––––––––

Totaal kwalitatief goede zorg voor alle zorgbehoevende jeugdigen in Overijssel

Een goede participatie en zelfredzaamheid van inwoners van Overijssel. - Een betere gezondheid en meer inzet van (actieve) senioren.

3.547

- Verbetering van de sportvoorzieningen in Overijssel.

7.449

91

- Professionaliseren en ondersteunen van

––––––––

-1.000 100

91

419

2.547

-2.547

4

2.547

-2.547

2.542

-2.542

5

7.549

-7.458

4

7.549

-7.458

7.260

-7.169

289

419

-419

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

11.415

-900

91

10.515

––––––––

91

-

419

91

411

-411

8

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-419 ––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-10.424

91

10.515

-10.424

91

10.213

-10.122

302

Totaal goede participatie en zelfredzaamheid van inwoners van Overijssel

91

Verbeteren cultuur t.b.v. verbetering leefbaarheid van Overijssel om zo bij te dragen als belangrijke vestigingsfactor voor inwoners en bedrijvigheid. - Versterken en innoveren culturele basis infrastructuur en verstevigen beleid Overijssels erfgoed. - Cultuur als motor voor andere beleids-sectoren. - Overijssel cultureel op (inter)nationale kaart.

1.047

34.600

1.072

2.056

2.119

36.656

-34.537 1,2,3,4,5,6,7,

––––––––

2.119

36.656

-34.537

2.127

35.163

-33.036

1.501

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

101,104

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

1.047

34.600

1.072

2.056

2.119

36.656

-34.537

2.119

36.656

-34.537

2.127

35.163

-33.036

1.501

83.101

134.951

14.785

15.057

97.886

150.008

-52.122

97.886

150.008

-52.122

104.751

154.217

-49.466

2.656

––––––––

Totaal verbeteren cultuur t.b.v. verbetering leefbaarheid van Overijssel Totaal programma Soc. Infra en cultuur

Personeelsgebonden kosten Soc. Infra en cultuur

2.691

-2.691

2.691

-2.691

2.675

-2.675

16

2.717

-2.717

2.717

-2.717

2.485

-2.485

232

Toegerekende apparaatskosten Soc. Infra en cultuur

Totaal Programma Soc. Infra en cultuur

122


97.886

155.416

-57.530

97.886

155.416

-57.530

104.751

159.377

-54.626

2.904

Jaarrekening 2008

123

Nr. Begr. wijziging

Omschrijving

1 2 3 4 5 6 7


Lasten: 1. Doeluitkering jeugdzorg -/- € 7,6 miljoen Bij de baten is aangegeven is er € 7,6 miljoen extra ingezet als gevolg van hogere doeluitkeringen. 2. Overlopende passiva € 0,8 miljoen De boekingen ten laste van de overlopende passiva zijn € 0,8 lager uitgevallen dan geraamd. 3. Ontbureaucratiserings maatregelen jeugdzorg € 0,8 miljoen Ten behoeve van ontbureaucratiseringsmaatregelen in de jeugdzorg is een bedrag van € 0,8 miljoen niet benut. Voor deze laatste middelen is een voorstel tot resultaatbestemming ingediend.

Hoofddoelstelling Een goede participatie en zelfredzaamheid van inwoners van Overijssel o Subdoelstelling - Verbetering van de sportvoorzieningen in Overijssel Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,3 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 7,3 miljoen tegenover een saldo op de actuele begroting van € 7,6 miljoen.

Totaal onderuitputting subdoelstelling Overijssel cultureel op (inter)nationale kaart

–––––––––––––

Totaal overschrijding van de lasten

-/- € 6,0 miljoen

Sociale Infrastructuur & Cultuur

Er is onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,9 miljoen. Op de lasten is een overschrijding van € 6,0 miljoen. De gerealiseerde baten zijn € 6,9 miljoen hoger dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 6,3 miljoen tegenover een saldo van € 7,2 miljoen op de actuele begroting. Het saldo is het gevolg van hogere baten en overschrijding van de lasten op de volgende budgetten: Baten: 1. Doeluitkering jeugdzorg € 7,6 miljoen Nadat de laatste begrotingswijziging was verwerkt, zijn er alsnog doeluitkeringen jeugdzorg voor totaal € 7,6 miljoen ontvangen. 2. Overige inkomsten € 0,1 miljoen Hogere inkomsten derden voor DIA projecten dan geraamd. Deze middelen vloeien terug in de ontwikkelingsreserve ten behoeve van dezelfde doelstellingen en worden in latere jaren alsnog onttrokken. 3. Overlopende passiva -/- € 0,8 miljoen De boekingen ten laste van de overlopende passiva zijn € 0,8 miljoen lager uitgevallen dan geraamd

Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 1,5 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 33,0 miljoen tegenover een saldo van € 34,5 miljoen op de actuele begroting. De onderuitputting is het gevolg van een onderuitputting van de lasten op de volgende budgetten. 1. DIA projecten € 1,4 miljoen Ten laste van een aantal DIA projecten is voor een totaal van € 1,4 miljoen minder uitgegeven dan geraamd. Deze middelen vloeien terug in de ontwikkelingsreserve ten behoeve van dezelfde doelstellingen en worden in latere jaren alsnog onttrokken. 2. Overige budgetten € 0,1 miljoen Op een aantal andere onderdelen is € 0,1 miljoen minder uitgegeven. Van de beschikbare gelden voor leefbaarheid en vrijwillige inzet die niet uitgegeven zijn, wordt een voorstel tot resultaat bestemming van € 0,1 miljoen gedaan om de extra vraag aan subsidies voor vrijwilligersorganisaties in 2009 te kunnen voldoen.


Hoofddoelstelling Een kwalitatief goede zorg voor alle zorgbe hoevende jeugdige in Overijssel en voorkomen dat er een zorgbehoefte ontstaat o Subdoelstelling - Het versnellen van de doorstroom binnen – het beperken van de instroom in de geïndiceerde jeugdzorg

Hoofddoelstelling Verbeteren cultuur ten behoeve van verbetering leefbaarheid van Overijssel om zo bij te dragen aan belangrijke vestigingsfactor voor inwoners en bedrijvigheid o Subdoelstelling - Overijssel cultureel op (inter)nationale kaart

Per saldo een onderuitputting op de subdoelstelling het versnellen van de doorstroom binnen- het beperken van de instroom in de geïndiceerde jeugdzorg € 0,9 miljoen

–––––––––––––

€ 1,5 miljoen

Het saldo is het gevolg van lagere lasten op het volgende budget. Revolving Fund ten behoeve van sportvoorzieningen € 0,3 miljoen Heel 2008 is er hard gewerkt aan de totstand koming van een revolving fund voor sportvoor zieningen. Door de gecompliceerdheid van het onderwerp en de noodzaak nieuwe mogelijkheden te onderzoeken is dit helaas niet gelukt. In 2009 worden voorstellen ingediend om te komen tot een subsidieregeling sportaccommodaties. Middels een resultaatbestemming, wordt voorgesteld de niet bestede middelen 2008 groot € 0,3 miljoen door te schuiven naar 2009.

–––––––––––––

Totaal hogere baten

124


€ 6,9 miljoen

Jaarrekening 2008

125

Overzicht voorzieningen, doeluitkeringen en reserves programma Sociale Infrastructuur en Cultuur


Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Voorziening

01-01-08

Voorziening ouderen zorgnota

49



42

7

–––––––

–––––––

–––––––

49

42

7

–––––––


01-01-08


49 –––––––

–––––––

49

Begroot 2008

Eindsaldo 31-12-08

49 –––––––

-7

–––––––

–––––––

49

-7

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Beginsaldo

Doeluitkering Doeluitkering jeugdzorg Totaal ten laste van doeluitkeringen

01-01-08



01-01-08


Eindsaldo 31-12-08

3.381

92.522

93.463

2.440

3.381

102.683

99.891

6.173

3.733

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

3.381

92.522

93.463

2.440

3.381

102.683

99.891

6.173

3.733

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Reserves

01-01-08


Ontwikkelingsreserve, wb Sociale Infrastructuur & Cultuur*

–––––––

–––––––

17.086 –––––––



01-01-08


-17.086

Eindsaldo 31-12-08

15.640

-15.640

1.446

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

-17.086

15.640

-15.640

1.446

–––––––

–––––––


126



Jaarrekening 2008

127

2.8 Programma Daadkrachtig bestuur 2.8.1 Inleiding

Publiekscampagne

128


Het Coalitieakkoord geeft aan dat daadkracht, herkenbaarheid en klantgerichtheid nodig zijn om onze ambities waar te maken. Uitvoering van de Dynamische Investeringsagenda (DIA) is de kern van de provinciale opgave in deze bestuursperiode. We hebben in 2008 fors geïnvesteerd in het verder brengen van de DIA-projecten. Niettemin laten we een oordeel over de door ons getoonde daadkracht graag aan de buiten wereld over. Met de andere provincies hebben wij in 2008 ingezet op een aanscherping van de herkenbaarheid van de provinciale bestuurslaag. Het rapport van de commissie Lodders ‘Ruimte, Regie en Rekenschap’ waarin decentralisatievoorstellen staan die de positie van de provincie in de regio kunnen verstevigen, spoort goed met onze opvattingen. Het IPO heeft dit rapport gebruikt in de onderhandelingen met het Rijk. Hieruit is het Bestuursakkoord Rijk-provincies voortgekomen. Wij hebben vanuit Overijssel een stevig aandeel in de verdere uitwerking in interprovinciaal verband. In 2008 is het startschot gegeven van de publiekscampagne. Wij focussen in onze communicatie onder het motto ‘onweerstaanbaar Overijssel, mooi en dynamisch’ op de vijf profielen ‘veilig & Overijssel’, ‘samen & Overijssel’, ‘bereikbaar & Overijssel’, ‘duurzaam & Overijssel’ en ‘jij & Overijssel’. Om voor burgers inzichtelijk te maken waaraan de provincie haar geld besteedt, hebben wij een projectenkaart ontwikkeld. Burgers kunnen hierop zien welke grotere projecten in hun buurt op initiatief of met een aanmerkelijke bijdrage van de provincie zijn opgepakt. Binnen het project dienstverlening, waarmee we de klantgerichtheid bevorderen, zijn goede maar nog niet voldoende resultaten bereikt. We zijn als eerste provincie gestart met de voorbereidende fase voor een pilot met de gemeente Zwolle (Overheid heeft Antwoord-project) voor een gezamenlijke afhandeling van publieksvragen. Daarnaast hebben we door middel van E-formulieren meer mogelijkheden gecreëerd voor digitale afhandeling van zaken. Burgers kunnen nu met DigiD aanvragen doen. De telefonische bereikbaarheid moet echter nog (veel) beter worden. Daarnaast is de ‘methode Overijssel’ (mediationvaardigheden) zeer effectief gebleken om (potentiële) klachten en bezwaren snel, tegen lage kosten buiten formele procedures op te lossen. In 2008 is opnieuw bijna de helft van alle bezwaarschriften op alternatieve wijze opgelost.

2.8.2 Externe ontwikkelingen In april van dit jaar heeft het kabinet een standpunt ingenomen over het advies van de commissie Oosting (modernisering interbestuurlijk toezicht), waarbij in hoofdlijnen wordt aangesloten bij het advies. Daarnaast is in juli 2008 het advies van de commissie-Mans (onderzoeksteam herziening handhavingsstelsel VROM-regelgeving) aan het kabinet aangeboden en openbaar gemaakt. Op grond van haar analyse komt de commissie tot de aanbeveling om toezicht en handhaving te organiseren in een beperkt aantal regionale omgevingsdiensten, waarbij gedacht wordt aan 25 regio’s, parallel aan die van de politie- en veiligheidsregio’s. In november heeft het kabinet zijn reactie op het advies-Mans, en zijn eindbeeld Mans/Wabo/Oosting, naar de Tweede en Eerste Kamer gezonden. Het kabinet plaatst zijn reactie in het licht van het streven naar vermindering van bestuurlijke en ambtelijke drukte, verbetering van de kwaliteit van de uitvoering, van een verder gaande decentralisatie van bevoegd heden en van versobering van interbestuurlijk toezicht. Kort voor de zomer werd het Bestuursakkoord Rijk-provincies gesloten. Provinciale Staten hebben daarmee ingestemd. Het uitvoeringsprogramma is volop in ontwikkeling (zie verder onder de hoofddoelstelling Resultaat door samenwerking). De minister heeft haar nader verslag inzake het wetsvoorstel veiligheidsregio’s eind 2008 naar de Tweede Kamer gezonden. De minister heeft de uitdrukkelijke ambitie dat dit wetsvoorstel met ruim voldoende draagvlak door het parlement wordt aanvaard. Naar verwachting zal dit wetsvoorstel medio 2009, c.q. op 1 januari 2010 in werking treden. De minister benadrukt dat een goede rampenbestrijding en crisisbeheersing op regionaal niveau noodzakelijk zijn en dat dit wetsvoorstel de basis biedt om de rampenbestrijding en crisisbeheersing te verbeteren. De positie van de commissaris van de Koningin is lange tijd ongewis geweest. Recentelijk is echter een doorbraak bereikt. Aan de commissaris van de Koningin worden, geredeneerd vanuit zijn positie als rijksorgaan (dat wil zeggen onder politieke verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) in het wetsvoorstel een aantal taken toebedeeld. De commissaris van de Koningin zal een belangrijke rol gaan vervullen in het rijkstoezicht als vooruitgeschoven post van de minister van BZK en daartoe nauw samenwerken met de inspectie Openbare Orde en Veiligheid. In dat

Jaarverslag 2008

129

kader krijgt hij ook de bevoegdheid om het bestuur van een veiligheidsregio in de voorbereidende fase een aanwijzing te kunnen geven, indien de taakuitvoering in die veiligheidsregio tekortschiet. In de warme fase zal de commissaris van de Koningin bij een bovenlokale calamiteit toezien op een goede bestuurlijke samenwerking en betrokkenen daarop zo nodig aanspreken. Bij een bovenregionale calamiteit krijgt de commissaris van de Koningin een aanwijzingsbevoegdheid over het te voeren beleid. De aanwijzing kan dan gebaseerd zijn op het regio-overstijgende beeld dat de commissaris van de Koningin heeft van de situatie. Tot slot krijgt de commissaris een rol toebedeeld bij de bestuurlijke afwikkeling na een calamiteit van meer dan plaatselijke betekenis. Om zijn taken goed te kunnen vervullen komt er een informatieplicht van de voorzitter van de veiligheidsregio richting commissaris van de Koningin en wordt voorzien in een liaisonfunctie in het bestuur van de veiligheidsregio. De nieuwe taken zullen worden opgenomen in de Ambtsinstructie van de commissaris. Het verdrag van Lissabon is door de negatieve uitkomst van het referendum in Ierland nog niet van kracht. In de concrete doorwerking daarvan in het subsidiariteitsbeginsel en in de decentrale bestuurspraktijk zijn daarom, anders dan verwacht, in 2008 geen ontwikkelingen geweest.


Hoofddoelstelling: herkenbaar bestuur Communicatie De Overijsselse inwoners, bestuurders en partners zijn de provincie Overijssel weer op vele manieren tegen gekomen in 2008. Dit blijkt ook uit het eerste bekendheidsonderzoek (0-meting) dat begin september onder 1.098 inwoners is gehouden. Van de inwoners kan 53% een bestuurder, taak of project van de provincie spontaan noemen. Deze score is nog te laag gezien onze ambitie om in 2011 een percentage van 75% te realiseren. Vandaar dat er een meerjarige publiekscampagne ontwikkeld is. Hierin spelen de thema’s bereikbaarheid, landschap en leefbaarheid de hoofdrol. De publiekscampagne is in september van start gegaan met een opvallende actie rond het thema bereikbaarheid. Gedurende een periode van 13 weken (tot medio december) hebben 35 Connexxion

130


bussen in West-Overijssel het openbaar vervoer en de betrokkenheid van de provincie daarin, in de schijnwerpers gezet. Naast de busreclame is ook gebruik gemaakt van abri’s, huis-aan-huisbladen, persberichten, website, brochures en flyers. Niet alleen de inwoners, OV-reizigers en partners zijn geïnformeerd. Ook Provinciale Staten en provinciale ambtenaren zijn actief bij de nieuwe campagne betrokken. Zij zijn de ambassadeurs van de provincie en hebben onder andere een informatiepakket met een buzzer (buskaartje Connexxion) ontvangen om te kunnen verspreiden. Daarnaast toetsen volksvertegenwoor digers en medewerkers op verschillende momenten de aanpak van de campagne via klankbordgroepen. Medewerkers kunnen daarnaast zelf ook actief aan de slag met hun ambassadeursrol in- en buiten de organisatie via open podia. Nieuwe acties voor de publiekscampagne staan voor 2009 gepland. Een belangrijk onderdeel daarin vormt de zogenaamde ‘blauwe box’. De bedoeling was deze blauwe box, waarin bezoekers op een interactieve manier met de projecten van de provincie in aanraking komen, begin 2009 in te zetten. Dit wordt nu verschoven naar het najaar van 2009 omdat hiervoor eerst een Europees aanbestedingstraject gestart wordt. Hiervoor wordt aan Provinciale Staten gevraagd de resterende middelen door te schuiven (resultaatbestemming).

website. De uitkomsten van dit onderzoek worden in 2009 gebruikt voor het optimaliseren/gebruiksvriendelijk maken van de site. Dit is een continu proces. Om de interactie tussen inwoners en provincie te vergroten is de provincie dit jaar aangesloten op DigiD. Inwoners kunnen nu digitaal zaken doen met de provincie. Uit het onderzoek blijkt dat de actualiteit van de website te wensen overlaat. Dit wordt met name veroorzaakt door een ontoereikend functioneel beheer. Eind 2008 zijn daarom tijdelijke middelen vrijgemaakt om het functioneel beheer (actueel houden) van en de ontwikkeling van digitale multi mediaproducten voor de website te realiseren. Om een goed beheer van de website ook in de toekomst te waarborgen, is een structurele oplossing nodig. Bij de perspectiefnota komen we hier op terug.

gastcolleges op scholen gegeven door Statenleden. Op deze manier zorgen we voor meer betrokkenheid van de jeugd bij de politiek. Twaalf scholen, verspreid over Overijssel, doen mee aan het project ‘Jong Overijssel doet mee’. Daarnaast zijn er met behulp van Statenleden al 21 gastcolleges gegeven. De reacties zijn zeer positief.

Subdoelen Bekendheid provincie vergroten. Autonoom beleid, Redelijke mate van invloed

Indicatoren Een jaarlijks toenemende bekendheid* van de provincie en haar taken.

Naast het element ‘herkenning’ is extra aandacht nodig voor ‘erkenning’. Dus het duidelijk maken van nut en noodzaak van de provincie. Binnen de publiekscampagne is daarom een interactieve projectenkaart op de website ontwikkeld die op 5 januari 2009 aan partners, medewerkers en Staten is gepresenteerd. Via regionale media wordt de kaart onder de aandacht van de inwoners gebracht. Op de interactieve projectenkaart staat een groot deel van de bovenregionale projecten waar de provincie regievoerder van is of waarin zij participeert. Naast de projectenkaart wordt ook in andere schriftelijke en digitale communicatiemiddelen en externe optredens meer de focus gelegd op het resultaat en het maatschappelijke nut van provinciale besluiten.

Het magazine Overijssels Buiten wordt in 2009 voortgezet als huis-aan-huis blad, met een nieuw format. De inhoud van het blad wordt naast projecten in het landelijk gebied verbreed met andere thema’s die zijn vastgelegd in de profielen van de provincie. De nieuwe bladformule is in de eerste helft van 2009 gereed. Het evenementenbeleid heeft in 2008 een nieuwe vorm en inhoud gekregen. Naast het ondersteunen van bekende publieksevenementen die veel bezoekers trekken, gaat de provincie in 2009 zelf ook een aantal evenementen organiseren binnen de thema’s van de publiekscampagne bereikbaarheid, leefbaarheid en landschap. In 2008 is besloten om voor het nieuwe tv-seizoen incidenteel te participeren in programma’s, maar geen nieuw convenant hiervoor met RTV Oost af te sluiten. Uit onderzoek blijkt dat een deel van de programma’s door een beperkte groep inwoners bekeken wordt, terwijl we juist een brede groep Overijsselaars willen betrekken bij informatieve, culturele en educatieve ontwikkelingen in Overijssel. In 2009 willen we via tv-spots op RTV Oost en een beperkt aantal programma’s bekijken of we een grotere groep inwoners kunnen informeren.

De provinciale site is een aantal plekken omhoog geklommen in de ranglijst voor de waardering van provinciesites, van de 11de naar de 7de plek. De geringe mate aan burgerparticipatie op de website, zoals burgerpanels en fora, maakt dat de provincie nog niet de bovenste regionen heeft bereikt. In 2008 is veel energie gestoken in het opbouwen van kennis en ervaring op het gebied van multimediale en digitale producten. Ook heeft de provincie onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van de provinciale

Jongeren zijn minder geïnteresseerd in en minder op de hoogte van de provinciale politiek. Hoe ouder, hoe meer geïnformeerd en geïnteresseerd de mensen zijn. Om jongeren toch te laten kennismaken met de democratie en de provincie hebben Provinciale Staten middelen beschikbaar gesteld zodat in 2008 ‘Jong Overijssel doet mee’ kon worden ontwikkeld. Deze nieuwe vorm van het vertrouwde Statenspel bestaat uit lesmateriaal voor scholen gekoppeld aan een site en een bezoek aan het provinciehuis. Ook worden er


realisatie

2008 stand NJN

50%


2009*

53%

nvt

2008

60%

Conform

afspraken.

Na zomer

wordt eerste nul-meting uitgevoerd * Deze indicator is met de Programmabegroting 2008 als volgt gewijzigd: ‘In 2011 is 75% van de (dan kiesgerechtigde) inwoners van Overijssel bekend met één of meerdere bestuurders en of taken/projecten van de provincie.’ Hiermee is het begrip bekendheid nader gedefinieerd. De 0-meting in 2008 heeft betrekking op de gewijzigde indicator.

Burgerparticipatie/burgerpanel Het betrekken van burgers met de nodige deskundigheid, ideeën en verwachtingspatronen bij het beleidsproces zal bijdragen aan een kwalitatief beter beleid. Via de mogelijkheden tot burgerparticipatie bieden we inwoners gelegenheid invloed uit te oefenen op de ontwikkeling en uitvoering van het beleid. In 2008 deden wij hier goede ervaringen mee op bij onder andere de Omgevingsvisie, N340 en de Gebiedsontwikkeling Twente. Voor de raadpleging van burgers is het burgerpanel Overijssel opgezet. Met de resultaten van een raadpleging kan beter worden ingespeeld op de verwachtingen en ideeën van burgers. Voorbeelden van een raadpleging van burgers zijn de enquête die onder 1.000 inwoners van Overijssel is gehouden in het kader van de Omgevingsvisie en de enquête naar de bekendheid van de provincie Overijssel. De onafhankelijke stichting Debatkamer heeft in 2008 18 debatten op verschillende locaties georganiseerd.

Jaarverslag 2008

131

Zo zijn er debatten georganiseerd rondom de toekomst van het vliegveld Twente, de (on)bekendheid van de EU en ‘eenzaamheid ouderen’. De helft van de debatten is in opdracht van derden georganiseerd. Per december 2008 is de vacature van ‘directeur Debatkamer’ ingevuld. Winst voor Debatkamer is nog te boeken bij de gekozen vorm en inhoud van de debatten. Deze winst zal zich naar onze mening vertalen in een nog grotere betrokkenheid van de samenleving. Trendbureau In 2008 is kwartiergemaakt voor het Trendbureau Overijssel. Nadat in september de programmaraad is geïnstalleerd, is in oktober de manager trendbureau in dienst gestreden. Er is een eerste trendverkenning uitgevoerd met als onderwerp de demografische ontwikkeling in Overijssel, en de samenwerking met Overijsselse partners is goed op gang gekomen. De resultaten van de trendverkenning worden goed gebruikt, getuige de Omgevingsvisie en de aanvragen door gemeenten. Eind november heeft de programmaraad het startschot gegeven voor drie trendver kenningen. Hierin staat de vraag centraal in hoeverre Overijssel op robuuste en autonome wijze zijn toekomst kan vormgeven binnen een geglobaliseerde wereld. De globale netwerken worden als gegeven gezien. De studie richt zich met name op de lokaal gewortelde kleinschalige ketens op het gebied van energie, economie en lokale gemeenschappen in het landelijk gebied. Deze verkenningen zijn niet meer in 2008 tot volledige uitvoering gekomen. Er is voor € 150.000 een resultaatbestemming opgevoerd om deze studie in 2009 te kunnen uitvoeren. Verantwoording aan de samenleving De commissaris van de Koningin heeft ook in 2008 in zijn burgerjaarverslag gerapporteerd over de kwaliteit van de provinciale dienstverlening aan onze afnemers, partners en klanten. (Uitvoeringsprogramma) Bestuursakkoord Rijk-provincies 2008-2011 en Heroriëntatie In het advies van de commissie-Lodders (maart 2008) zijn de provincies gepositioneerd als gebiedsregisseur op het ruimtelijk-economisch terrein en dat van cultuur. Het advies plaveide de weg voor de totstandkoming van het bestuursakkoord Rijk–provincies 2008-2011. Of daadwerkelijk bestendiging en versterking van de door Lodders geschetste positie plaatsvindt, is primair afhankelijk van de manier waarop provincies - elk voor zich, maar ook gezamenlijk - het bestuursakkoord gaan uitvoeren en dat ook

132


zichtbaar doen. Daarvoor is in IPO-verband het uitvoeringsprogramma vastgesteld. Ook in Overijssel zullen we het bestuursakkoord en het bijbehorende uitvoeringsprogramma voortvarend ter hand gaan nemen. Het uitvoeringsprogramma bestuursakkoord Rijkprovincies is op 30 september 2008 vastgesteld in het IPO-bestuur. Met het uitvoeringsprogramma wordt naar onze mening op ambitieuze wijze de implementatie van het bestuursakkoord ter hand genomen. Het komt er nu op aan de afgesproken acties en opgaven uit te voeren. De decentralisatie-agenda is hiervan een belangrijk, zo niet het belangrijkste onderdeel. De uitwerking zal in IPO-verband en samen met het Rijk (en gemeenten) moeten gebeuren, maar er ligt ook een meer specifieke opgave voor Overijssel zelf. Wij beoordelen de toekomstgerichtheid het Uit voeringsprogramma als positief en inspirerend. We zullen het ten uitvoer brengen van het akkoord in nauwe samenwerking met de Staten slagvaardig en daadkrachtig oppakken. Gezien de ambities in het Uitvoeringsprogramma en de gekozen aanpak, beschouwen wij de heroriëntatie op de activiteiten van de provincie (zie Statenvoorstel Heroriëntatie (PS/2007/738, 9 oktober 2007) als opgenomen in dit Uitvoeringsprogramma. Uw commissie Economie, Mobiliteit en Bestuur heeft dit onderschreven. Dienstverlening In 2008 zijn binnen het project dienstverlening veel activiteiten opgepakt. Een aantal is reeds afgerond, andere acties worden in 2009 tot 2011 nader uitwerkt. In 2008 is het kwaliteitshandvest Overijssel 2008 geïntroduceerd. Hierin belooft de provincie aan haar klanten en relaties bepaalde servicenormen in acht te nemen op het gebied van bereikbaarheid (persoonlijk, telefonisch, electronisch) en reactie op vragen, klachten, wettelijke termijnen en facturen. Deze servicenormen staan vermeld op de website. In 2009 wordt de monitoring van de servicenormen verder geoptimaliseerd. In 2015 kunnen burgers, bedrijven en instellingen voor nagenoeg alle overheidsvragen, producten en diensten bij hun gemeente terecht. Daarmee kan de weg naar de overheid snel en gemakkelijk worden gevonden. Dit is de visie die in 2005 is verwoord door de commissie Jorritsma en is uitgewerkt in het concept Antwoord. De provincie Overijssel heeft, in het kader van het programma Overheid geeft Antwoord, in 2008 het initiatief genomen om samen met de gemeente Zwolle een pilot te starten waarbij de publieksvragen zullen worden afgehandeld door

het klantcontactcenter van de gemeente Zwolle. Hiermee loopt Overijssel voorop in provincieland. In 2008 zijn de voorbereidingen getroffen, in 2009 gaat de pilot van start. In het afgelopen jaar zijn door D!mpact drie e-formulieren ontwikkeld en geïntroduceerd. Ook is een functioneel ontwerp gemaakt voor een faq-tool die bezoekers van de website helpt om sneller informatie over de provincie te kunnen vinden. Daarnaast is een Mid-Office voor zaakgericht werken neergezet en is de koppeling loket en DigiD gerealiseerd. Ook participeert de provincie Overijssel in de Provinciale beheersorganisatie, GBO Provincies voor basisregistratie. Door onderzoeksbureau Telan is in het afgelopen jaar twee keer de telefonische bereikbaarheid van de organisatie onderzocht. Op basis van deze onderzoeken is besloten een werkgroep te formeren die als doel heeft de telefonische bereikbaarheid te verbeteren. De provincie Overijssel werkt intensief samen met de Overijsselse gemeenten op diverse terreinen. De gemeenten hebben in VNG-verband met de provincie Overijssel afgesproken dat er een initiatief wordt genomen voor een gezamenlijk voorbeeldproject om de dienstverlening richting burgers, bedrijven en overige organisaties te verbeteren. Dit project zal in 2009 nader worden vormgegeven.

Hoofddoelstelling: resultaat door samenwerking Subdoelen Het versterken van bestuurlijke partnerschappen t.b.v. de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. Autonoom beleid, Grote mate van invloed.

Indicatoren De mate van tevredenheid van het bestuur van de afdeling Overijssel van de VNG over de algemeen-bestuurlijke verhouding tussen gemeenten en provincie* Realisatie 2007 Wordt met de VNG besproken in het voorjaarsoverleg. Begroting 2008 Goed Realisatie stand NJN 2008 Jaarlijks overleg met VNG geweest in april. Geen bijzonderheden Realisatie 2008 Jaarlijks overleg met VNG geweest in april. Geen bijzonderheden Begroting 2009 nvt * Met instemming van Provinciale Staten is deze indicator bij de Programmabegroting 2009 komen te vervallen, omdat het meten van tevredenheid erg subjectief is en moeilijk is te vatten in kwantitatieve gegevens.

Samenwerken door gebiedsgericht werken De evaluatie van het gebiedsgericht werken uit 2006 is aanleiding geweest om de organisatie ervan te wijzigen. Voor de landelijke gebieden is hebben wij het gebiedsgericht werken gekoppeld aan de uitvoering van het provinciaal Meerjarig Programma voor het Landelijk Gebied (pMJP) en voor de netwerksteden aan het grotestedenbeleid. In de programma’s ‘Kwalteit van de leefomgeving’ en ‘Natuur en duurzaamheid’ hebben wij een uitgebreide verantwoording opgenomen.

Jaarverslag 2008

133

Samenwerken andere overheden Met de provincie Gelderland is in het voorjaar 2008 overeengekomen de samenwerking te intensiveren. Om deze intensivering verder inhoud te geven is een visie op het landsdeel Oost ontwikkeld aan de hand van vier pijlers: • Impuls Stedelijk milieu • Economische motor MKB • Duurzame energie • Landelijk gebied In het dubbel-GS op 16 december 2008 is besloten de samenwerking rond MIRT toe te voegen. De visie wordt begin 2009 besproken met onze maatschappelijke partners. Daarna vindt er een verdere uitwerking plaats van de vier programmalijnen. Naar verwachting kunnen wij Provinciale Staten in het voorjaar 2009 informeren over de eerste daadwerkelijke resultaten van de samenwerking. In de daaropvolgende maanden zal ook het overleg met partners over hun concrete inzet op het programma plaatsvinden. In mei 2009 kunnen Provinciale Staten een besluit nemen over het investeringsprogramma Oost-Nederland, in samenhang met de voorbereiding van de Perspectiefnota 2010 die in de junivergadering van Provinciale Staten aan de orde komt. De Oost-Nederlandse lobby zal, in lijn met de intensivering van de Oost-Nederlandse samenwerking, begin 2009 worden versterkt met een derde lobbyist in Den Haag. Deze lobbyist zal zich met name gaan richten op de agenda van Twente en de contacten met departementen. IPO Wij participeren in het IPO om samen met de andere provincies onze belangen te behartigen. Wij hebben ons hierin sterk gemaakt voor maatschappelijke opgaven op het regionale en bovenregionale niveau. Dit zijn veelal strategische dossiers, die van grote betekenis zijn voor de ontwikkeling van het provinciaal bestuur, bijvoorbeeld het bestuursakkoord Rijkprovincies 2008-2011, de jeugdzorg en commissies Oosting en Mans Deelnemingenbeleid In mei 2008 hebben Provinciale Staten het Deel nemingenbeleid Overijssel vastgesteld. Bij een ‘deelneming’ gaat het om de bestuurlijke en financiële betrokkenheid van de provincie bij privaatrechtelijke organisaties, zoals NV’s, BV’s, verenigingen en stichtingen. Aanleiding hiervoor vormden het onderzoek naar de verkoop van de Wavin-aandelen en de ontwikkelingen op rijksniveau (o.a. de nieuwe kabinetsvisie op de staatsdeelnemingen). Het kader biedt richtlijnen voor het aangaan van nieuwe

134


deelnemingen, de vormgeving en beheer van deelnemingen, en de aanpak van de beëindiging van een deelneming. In 2008 is het kader onder andere toegepast bij de voorstellen voor de oprichting van Warmtenet en Herstructureringsmaatschappij Overijssel. Internationale samenwerking Aan de drie lijnen waarlangs het Overijssels interna tionaliseringbeleid vorm krijgt is verder invulling gegeven. - In de direct landgrensoverschrijdende samenwerking hebben een aantal belangrijke ontwikkelingen vorm gekregen. De provincie heeft actief bijgedragen aan de vormgeving en uitvoering van het initiatief dat de minister van Binnenlandse Zaken en de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken begin 2008 hebben genomen, om de grensoverschrijdende samen werking verder te intensiveren en vergemakkelijken. In dit verband speelt de provincie een coördinerende rol om relevante knelpunten in het Oost-Nederlandse grensgebied te inventariseren en hiervoor op politiek-bestuurlijk niveau aandacht te vragen. De deelstaatregering van Noordrijn-Westfalen heeft zich bereid verklaard het Werkprogramma ZuidoostNederland – West Noordrijn-Westfalen mee te ondersteunen. De uitvoering daarvan wordt nu in samenwerking met alle partners voortgezet. Volgens afspraak is de coördinatie voor de uitvoering per 1 november 2008 overgegaan van de provincie Overijssel naar de Bezirksregierung Münster. De provincie blijft Münster aan Nederlandse kant ondersteunen in die coördinerende rol. Besloten is dat de functie van de Nieuwe Hanze Interregio als Politiek Platform meer accent zal krijgen. De projectmatige samenwerking wordt binnen dat kader voortgezet. Op 11 juni 2008 organiseerde de provincie voor de vierde maal de conferentie Twente in internationaal perspectief. Hiermee heeft de provincie gedurende vijf jaar het voortouw genomen in het bijeenbrengen van regionale én Duitse partners, om met elkaar van gedachten te wisselen over versterking van de internationale positionering van Twente en het aangrenzende Duitse gebied rond Münster en Osnabrück. Zoals ook door de provincie beoogd bij aanvang van dit traject ‘Twente in internationaal perspectief’ heeft de Regio Twente daarna de coördinatie overgenomen, voor wat betreft de samenwerking in internationalisering binnen Twente (de 4 O’s, overheden, onderwijs, onderzoek en ondernemers) en met de steden Münster en Osnabrück. De provincie concentreert zich op ondersteuning van de initiatieven op

regionaal niveau verder in de lopende bovengenoemde trajecten, in de contacten met het boven regionale niveau aan Duitse kant ((Land)Kreise, Bezirke, Länder) en richting Rijk. Ook na 2008 zal de provincie jaarlijks het Europa Diner blijven organi seren, als een van de drie provinciale bestuurlijke netwerkdiners naast Laerdiner en Lente in Overijssel. De Regio Twente heeft toegezegd de jaarlijkse inhoudelijke conferenties te willen blijven organiseren. Op Europees niveau vraagt de provincie aandacht voor grensoverschrijdende zaken via haar recent verkregen lidmaatschap van de Werkgemeenschap van Europese Grensregio’s en het lidmaatschap van gedeputeerde P. Jansen in de commissie territoriale samenwerking binnen de CLRAE; het congres van locale en regionale autoriteiten binnen de Raad van Europa. - De Europese dimensie heeft verder op diverse manieren vorm gekregen. Via het Comité van de Regio’s (plv. lidmaatschap gedeputeerde D. Buursink) hebben wij bijgedragen aan de beleidsbeïnvloeding in Brussel. Door een actieve inzet in het Congres voor lokale en regionale overheden is een rapporteurschap verkregen voor het onderwerp `Public water and sewer services for sustainable development’. Een Internationale Conferentie is georganiseerd over het thema `Climate Change and Water management’. Samen met de gemeenten Hardenberg en Raalte zijn workshops georganiseerd, gericht op diverse Europese thema´s. Binnen de provinciale ambtelijke organisatie zijn workshops georganiseerd om het ‘Europa Bewustzijn’ te bevorderen. - Bij de transnationale samenwerking is de aandacht vooral gericht op het onderhouden van bestaande samenwerkingsrelaties met Roemenië en Polen. De opgedane ervaring heeft geleid tot het voornemen om de bestaande aanpak voor transnationale samenwerking te evalueren. Europese middelen Van de € 130 miljoen aan Europese middelen waar Overijssel voor de periode 2007-2013 op kan rekenen, is in 2008 ongeveer € 20 miljoen besteed binnen het landsdelige programma voor technologie/ innovatie/stedelijke netwerken en GSB-steden, het programma voor de grensoverschrijdende samenwerking met Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen (Interreg-IVA), en het programma voor de plattelandsontwikkeling (POP-II, inclusief LEADER). Voor de inhoudelijke verantwoording verwijzen wij naar de programma’s impuls voor werk, kwaliteit van de leefomgeving, mobiliteit, natuur en duurzaamheid, sociale infrastructuur en cultuur en ten slotte water.

Hoofddoelstelling: borging kwaliteit openbaar bestuur Subdoelen Consistente uitvoering van interbestuurlijk toezicht. Autonoom beleid, Grote mate van invloed

Indicatoren De mate van tevredenheid van het bestuur van de afdeling Overijssel van de VNG over de wijze waarop de provincie het interbestuurlijk toezicht uitoefent. *


2008 stand NJN

Tevreden

realisatie

Tevreden


2009

Jaarlijks

nvt

2008 Jaarlijks

overleg met overleg met VNG geweest V NG geweest in april. Geen in april. Geen

bijz.heden

bijz.heden

* Met instemming van de Staten is deze indicator bij de begroting 2009 komen te vervallen, omdat het meten van tevredenheid erg subjectief is en moeilijk is te vatten in kwantitatieve gegevens.

Kwaliteit lokaal en provinciaal bestuur Een goede samenwerking tussen provincie en gemeenten is essentieel voor de realisatie van de doelstellingen uit het coalitieakkoord &Overijssel. PS hebben GS in juni in een initiatiefvoorstel opgeroepen om samen met de gemeenten te bezien of de opgaven waar het Overijsselse bestuur (provincie en gemeenten) nu en in de toekomst voor staan, matchen met de kwaliteit van bestuur. Doel is uiteindelijk om de samenwerking met de gemeenten te versterken en zowel de provincie als de gemeenten in hun kracht te zetten door vitale coalities te sluiten. In het initiatiefvoorstel werden GS gevraagd om samen met VNG Overijssel een methodiek hiervoor te ontwikkelen. Daarnaast hebben de provincies in het uitvoeringsprogramma bestuursakkoord Rijk-provincies afgesproken de komende jaren nadrukkelijk aandacht te besteden aan ‘goed bestuur’. Provincies willen in de komende jaren in gemeenschappelijkheid werken met instrumenten die prestaties inzichtelijk maken, inzicht geven in leer- en verbeterpunten van provinciaal bestuur en de samenwerkingsrelaties en effectiviteit van coalities. Naar aanleiding hiervan hebben GS en VNG Overijssel in oktober afgesproken gezamenlijk het project ‘Kwaliteit Overijssels bestuur’ te starten. Voor de begeleiding van het project is een bestuurlijke stuurgroep ingesteld. Nadere uitwerking en uitvoering

Jaarrekening 2008

135

zal plaatsvinden in 2009. Beoogde resultaten van het project zijn inzicht in de gezamenlijke (toekomstige) taken en bevoegdheden van provincie en gemeenten, informatie over de kwaliteit van het bestuur van de provincie en de gemeenten, een beeld van de sterktes en zwaktes en concrete activiteiten om de kwaliteit van bestuur en samenwerking van provincie en gemeenten te versterken. De kwaliteit van besluitvorming en beleid is gebaat bij een betrouwbare feitelijke onderbouwing. De onderwerpen die van belang zijn voor de Overijsselse samenleving, zijn belicht in de Staat van Overijssel 2008. Veel onderwerpen uit de Staat van Overijssel 2007 zijn geactualiseerd met de laatste cijfers en kaarten. Voor de onderwerpen waarbij zich in één jaar tijd maar weinig ontwikkelingen voordoen, zijn nieuwe invalshoeken gepresenteerd. Zo is er bijvoorbeeld aandacht voor de herkomst van de inwoners van Overijssel en de leefstijlkenmerken als gezond bewegen en overgewicht. Met statenleden zijn bijeenkomsten georganiseerd om van gedachten te wisselen over de indicatoren in de begroting. De bevindingen zijn verwerkt in de begroting 2009. Verder zijn de programmadoelstellingen duidelijker gepresenteerd met een doelenboom. De commissaris van de Koningin draagt vanuit zijn wettelijke verantwoordelijkheid voor een kwalitatief goed burgemeesterskorps en zijn regelmatige ambtsbezoeken aan de Overijsselse gemeenten bij aan de borging van de kwaliteit van het openbaar bestuur. Interbestuurlijk toezicht Het rapport van de commissie Oosting over interbestuurlijk toezicht en de kabinetsreactie daarop van april 2008 bieden goede kansen voor versterking van het profiel van de provincies. Het bestuursakkoord Rijk-provincies bevestigt nadrukkelijk de interbestuurlijke toezichtrol van de provincie op het fysieke domein. Deze rol past bij uitstek in het profiel van de provincies zoals geformuleerd in het advies van de commissie Lodders en het bestuursakkoord. De overgang naar het toezichtstelsel volgens Oosting vergt een grote inzet van alle overheden. Samen met het IPO, Zuid-Holland en Utrecht hebben we meegewerkt aan een interprovinciaal plan van aanpak voor de implementatie in de provincies van de kabinetsreactie op Oosting. De provincies en het IPO zullen de komende jaren serieus werk moeten maken van de implementatie van het toezichtstelsel, om versterking van de positie van de provincie daadwerkelijk te realiseren.

136


In 2008 hebben we in onze provincie een begin gemaakt met het (verder) moderniseren van ons toezicht, onder meer door het stroomlijnen en meer in samenhang brengen van de verschillende toezichtsectoren. Daarnaast hebben we de Overijsselse gemeenten gevraagd om deel te nemen aan een landelijke pilot over de benodigde informatie voor ‘integraal’ provinciaal toezicht onder het ‘regime Oosting’. De pilot zal zich met name richten op het uitwerken van het onderdeel ‘informatiearrangementen’. Het gaat hierbij om het in samenwerking met een of meer Overijsselse gemeenten bepalen van de benodigde informatie voor toezicht op individuele gemeenten (aansluiting horizontale verantwoording op verticaal toezicht). Deze pilot moet breder toepasbaar zijn in het begrip ‘integraal toezicht op de kwaliteit van het bestuur van de betreffende gemeente’. In 2009 gaan wij de deelnemende gemeenten definitief selecteren en de pilot starten. Met de (uitkomsten van de) pilot kunnen we de landelijke discussies hierover proactief voeden en beïnvloeden. Naleving wettelijke regels Ter bevordering van de naleving van regels zijn enkele, op zich staande initiatieven genomen. Om deze werkwijze te stimuleren, te verbreden en structureel te gebruiken is medio 2008 een ‘projectleider naleving’ aangetrokken. Deze heeft het implementatieplan 2009 met acties voor de toepassing van nalevingsinstrumenten opgesteld. Er is bijvoorbeeld een pilotproject voor 2009 voorbereid waarmee ervaringen opgedaan moeten worden die in een later stadium breed uitgezet kunnen worden. Met deze werkwijze moeten de burgers en bedrijven een zo veel mogelijk ‘op maat gesneden aanpak’ krijgen, waardoor het aantal overtredingen wordt teruggedrongen. Financieel-bestuurlijk toezicht GS hebben de begroting 2008 van de gemeente Wierden onder preventief toezicht gesteld. De begroting van de gemeente was niet materieel sluitend, omdat een verplichte uitgave ten behoeve van ‘De Passie’ niet op de begroting was opgenomen. Over de huisvesting van De Passie worden meerdere juridische procedures gevoerd. Onder aanvoering van de provincie is er in de loop van 2008 een oplossing gekomen die garandeert dat De Passie dat jaar nog met een brugklas in Wierden kon starten. Eind 2008 is de toezichtsvorm voor 2009 bepaald. Er zijn twee gemeenten (Losser en Enschede) en zes gemeenschappelijke regelingen (Recreatieschap Salland, Sociaal Werk leer Bedijf Midden-Twente, Besluit Woninggebonden Subsidies Noordwest-

verijssel, Woningschap Regio Zwolle, IntergemeenO telijke sociale dienst Steenwijkerland en Regio IJssel-Vecht) onder preventief toezicht geplaatst. De begrotingen van de gemeente Enschede en van de Regio IJssel-Vecht zijn gelijktijdig met dit besluit goedgekeurd.

Hoofddoelstelling: veilig overijssel Subdoelen Complete, actuele en beschikbare risicokaart. Wettelijke beleid

De modernisering van het financieel toezicht in Overijssel heeft nu vorm gekregen in een risicogeoriënteerde benadering van de gemeenten. Op deze wijze wordt de benodigde informatie op de meest efficiënte wijze vergaard en ingezet.

Indicatoren De risicokaart Overijssel is compleet (95 – 100%), actueel en beschikbaar (± 95%) op internet. *

Archiefinspectie Conform het bepaalde in de Archiefwet wordt eenmaal per twee jaar aan Provinciale Staten verslag uitgebracht van het archiefwettelijk toezicht. Dit overzicht zal in 2009 in het programmaverslag worden opgenomen. Dit jaar zijn in totaal 15 inspectiebezoeken gebracht, waarvan 10 aan gemeenten, twee aan waterschappen, een aan een gemeenschappelijke regeling en een aan een politieregio. Verder is in een gezamenlijk project van het Landelijk Overleg van Provinciale Archiefinspecties een deelinspectie uitgevoerd bij een e-depot van een rijksinstelling, gevestigd in Overijssel. Kwaliteit ambtelijke organisatie In 2008 is het aantal juridische kwesties en de complexiteit ervan toegenomen. De Passie in Wierden en de Epon-kwestie illustreren deze ontwikkeling. Er is het afgelopen jaar (weer) veel waardering geoogst voor ‘de Methode Overijssel’. De ervaringen met mediation zijn vastgelegd in een boek, dat verschenen is in de kennisreeks van het Nederlands Mediation Instituut. Het eerste exemplaar is aange boden aan de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken. In het verlengde van de goede ervaringen in Overijssel is op initiatief van de staatssecretaris op acht plaatsen in Nederland (waaronder de gemeente Zwolle) een pilot gestart. Overijssel krijgt een rol in de begeleidingscommissie van de pilots. Tot slot hebben wij in samenwerking met de Universiteit Twente en de griffie de masterclass staats- en bestuursrecht voor statenleden weten te organiseren. De interne trainingen ‘recht voor provincieambtenaren’ zijn dermate succesvol dat ze een structureel karakter krijgen.


realisatie

2008 stand NJN


2009

2008

gerealiseerd gerealiseerd gerealiseerd gerealiseerd * Deze indicator in gerealiseerd en daarom niet meer opgenomen in de Programmabegroting 2009.

Veiligheid als basisvoorwaarde Voor de ontwikkelingen aangaande het wetsvoorstel veiligheidsregio’s en de gevolgen hiervan voor de positie van de commissaris van de Koningin wordt kortheidshalve verwezen naar het hieromtrent vermelde onder ‘externe ontwikkelingen’. Coördinatie veiligheid De uitvoering van de coördinerende taken van de commissaris van de Koningin zoals opgenomen in de Ambtsinstructie, krijgt een impuls met de inwerking treding medio 2009, c.q. begin 2010 van de Wet veiligheidsregio’s. Zoals hiervoor al onder het kopje externe ontwikkelingen genoemd wordt aan de commissaris van de Koningin een aantal taken toebedeeld, geredeneerd vanuit zijn positie als rijksorgaan in het wetsvoorstel veiligheidsregio’s. De commissaris van de Koningin zal een belangrijke rol gaan vervullen in het rijkstoezicht als vooruitgeschoven post van de minister van BZK en daartoe nauw samenwerken met de inspectie Openbare Orde en Veiligheid. Samen met Gelderland is een bestuurlijk overleg gehouden met de rijksvertegenwoordigers. Het kennen en gekend worden ter voorbereiding op een crisissituatie is hierdoor versterkt. Vooruitlopend hierop is de provincie in bestuurlijke en ambtelijke overleggen tussen gemeenten en ‘veiligheidsregio’s in oprichting’ al vertegenwoordigd en neemt waar mogelijk actief deel aan oefeningen. Verder heeft het onderwerp externe veiligheid in de omgevingsvisie een plek gekregen. Het vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor neemt jaarlijks fors toe en daarmee de externe risico’s in met name de binnenstedelijke gebieden. Het Rijk werkt aan Basisnetten voor de drie vervoersmodaliteiten om het span-

Jaarrekening 2008

137

ningsveld tussen transport en ruimtelijke ordening te kunnen beheersen. De corridorfunctie van Overijssel naar Noord-Europa (en Noord-Nederland) geeft daarbij reden tot zorg omdat de beoogde centrale rol van de Betuwelijn voor het vervoer van gevaarlijke stoffen niet zonder meer een gegeven lijkt. Crisisbeheersing De Risicokaart Overijssel is optimaal (99%) beschikbaar. Dit is mede mogelijk dankzij het beschikbaar hebben van een landelijke uitwijkvoorziening voor het geval dat (tijdelijk) geen gebruik gemaakt kan worden van de provinciale (internet)voorziening. Voor de inhoud van de risicokaart is de provincie afhankelijk van de bevoegde gezagen (i.e. verantwoordelijke instanties). Door stagnatie in de aanlevering van deze gegevens ontbreekt nog een deel van de gegevens voor het transport van gevaarlijke stoffen. In 2008 zijn alle gegevens van objecten met gevaarlijke stoffen, waarvoor provincie, gemeenten en Rijk bevoegd gezag zijn, als gevolg van een grote conversieslag geactualiseerd. Voor de overige informatie (overige ramptypen) waarvoor gemeenten verantwoordelijk zijn, constateren wij nog verschillen ten aanzien van actualiteit en compleetheid. Inspanningen vanuit de provincie op dit punt hebben nog niet tot de gewenste verbeteringen geleid. Een punt van aandacht is verder dat de werkzaam heden om de gegevens actueel en volledig te houden veelal nog niet in de werkprocessen van gemeenten en Rijk zijn geborgd. Vanuit het programma externe veiligheid is in 2008 een project gestart met als doel de kwaliteit van risicogegevens te verbeteren en actief beheer te borgen. Risico’s stoppen niet bij de grens. Mede namens zijn ambtsgenoten van de grensprovincies heeft de commissaris van de Koningin de beide aangrenzende Duitse deelstaten verzocht risicogegevens aan te leveren voor plaatsing op de provinciale risicokaarten. In navolging van Noordrijn-Westfalen heeft de Duitse deelstaat Nedersaksen hiermee ingestemd. Hierna is een begin gemaakt met de technische uitwerking. Met de Duitse deelstaten Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen is regelmatig overleg over de provinciale risicokaart. Het X-GDI project is afgerond. Beide deelstaten hebben inmiddels ingestemd met de aanlevering van risicoinformatie waarbij de Nederlandse wetgeving op het gebied van risicokaarten leidend is. De informatie komt daarmee beschikbaar voor hulpverleningsdiensten aan weerszijden van de grens. Informatie op de risicokaart wordt overigens standaard viertalig aangeboden.

138


Subdoelen Verbeteren van de kwaliteit van de rampenbestrijding. Wettelijk beleid

Indicatoren Planvorming actuele rampenplannen (100 %, 25 gemeenten), rampbe strijdingsplannen (w.o. 10 wettelijk verplichte) en regionale beheersplannen (2) zijn actueel en getoetst. Één bestuurlijke rapportage (aan minister BZK) Geoefende provinciale crisisbeheersingsorganisatie één bestuurlijke oefening twee ambtelijke oefeningen Realisatie 2007 Begroting 2008 Gerealiseerd Realisatie stand NJN 2008 Planvorming zie toelichting. Ambtelijke oefeningen in juni; najaar 2008 bestuurlijke oefening. Realisatie 2008 3 Begroting 2009 nvt

Alle gemeentelijke rampenplannen zijn actueel en door ons getoetst. Tegen het eind van het jaar zijn nog 2 rampbestrijdingsplannen ingediend bij de commissaris van de Koningin. De toetsing hiervan zal begin 2009 worden afgerond. Verder loopt er bij de regio’s nog een traject van aanpassingen/bijstellingen in verband met de aanpassing in de organisatiestructuur met het oog op de komst van de Wet veiligheidsregio’s. De ontwikkeling van de veiligheidsregio’s is in volle gang en de multidisciplinaire samenwerking krijgt steeds vastere vorm. Gemaakte afspraken zijn verankerd, ook grensoverschrijdend. Wij hopen op een spoedige totstandkoming van de Wet veiligheidsregio’s. Bij een alsmaar voortdurende onduidelijkheid is de crisisbeheersing en rampenbestrijding in ons land niet gebaat.

Jaarrekening 2008

139



Programma Daadkrachtig Bestuur

Primitieve

Primitieve


Actuele

Actuele

Begrotings-

Actuele

Actuele

Actuele

Verschil

Verwacht

begroting

begroting

wijziging

wijziging

begroting

begroting

begroting

wijziging

begroting

begroting

begroting

Rekening

Rekening

Realisatie

realisatie

Saldo

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

Baten

Lasten

Saldo

min Begr.

Najaarsnota

Herkenbaar bestuur - Bekendheid provincie vergroten.

39 ––––––––

Totaal Herkenbaar bestuur.

39

6.317

468

39

6.785

-6.746

1,3,4

39

6.785

-6.746

61

6.378

-6.317

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

6.317

468

39

6.785

-6.746

39

6.785

-6.746

61

6.378

-6.317

429

––––––––

429 ––––––––

Resultaat door samenwerking - Het versterken van bestuurlijke partner schappen t.b.v. de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. Totaal Resultaat door samenwerking.

24.561

9.410

65.493

14.072

90.054

23.482

66.572

1,3,4,5,6,7

90.054

23.482

66.572

168.925

25.200

143.725

77.153

18-

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

24.561

9.410

65.493

14.072

90.054

23.482

66.572

90.054

23.482

66.572

168.925

25.200

143.725

77.153

18-

Borging kwaliteit van openbaar bestuur. - Consistente uitvoering van interbestuurlijk toezicht.

232

5.486

-4

-2.859

228

2.627

-2.399

1,2,3

228

2.627

-2.399

496

2.649

-2.153

246

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

232

5.486

-4

-2.859

228

2.627

-2.399

228

2.627

-2.399

496

2.649

-2.153

246

-390

403

-403

3,5,6

403

-403

29

300

-271

132

-50

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

-390

403

-403

403

-403

29

300

-271

132

-50

33.297

57.024

169.511

34.527

134.984

77.960

68-

––––––––

Totaal Borging kwaliteit van openbaar bestuur. Veilig Overijssel - Complete, actuele en beschikbare risicokaart. - Verbeteren van de kwaliteit van de rampenbestrijding.

––––––––

Totaal Veilig Overijssel. Totaal programma Daadkrachtig Bestuur

24.832

793 ––––––––

––––––––

793 22.006

65.489

––––––––

11.291

90.321

33.297

––––––––

57.024

90.321

Personeelsgebonden kosten Daadkrachtig Bestuur

10.091

-10.091

10.091

-10.091

8.690

-8.690

1.401

10.187

-10.187

10.187

-10.187

8.068

-8.068

2.119

Toegerekende apparaatskosten Daadkrachtig Bestuur

Totaal Programma Daadkrachtig Bestuur

140


90.321

53.575

36.746

90.321

53.575

36.746

169.511

51.285

118.226

81.480

Jaarrekening 2008

141

Nr. Begr. wijziging

Omschrijving

1 2 3 4 5 6 7


Hoofddoelstelling Resultaat door samenwerking o Subdoelstelling - Het versterken van bestuurlijke partnerschappen ten behoeve van de aanpak van maatschappelijke vraagstukken Er is onderuitputting op de subdoelstelling van € 77,1 miljoen. Op de lasten is een overschrijding van € 1,7 miljoen veroorzaakt. De gerealiseerde baten zijn € 78,8 miljoen hoger dan de actuele begroting. Het saldo van de realisatie is € 143,7 miljoen tegenover een saldo van € 66,6 miljoen op de actuele begroting.


Daadkrachtig bestuur Hoofddoelstelling Herkenbaar bestuur o Subdoelstelling - Bekendheid provincie vergroten Er is een onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,4 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 6,3 miljoen en het saldo van de actuele begroting is € 6,7 miljoen. Het saldo is het gevolg van lagere lasten op het volgende budget. Vergroten bekendheid provincie € 0,4 miljoen Er is minder besteed dan begroot voor: - Journalistieke producties (€ 0,15 miljoen), communicatie advies, algemene ondersteuning en het Huis-aan-huisblad). In 2008 zijn niet alle activiteiten uitgevoerd. In de resultatenbestemming is een bedrag van € 0,1 miljoen meegenomen voor de uitvoering van de resterende activiteiten 2008. - Programma Informatie en Communicatie Technologie (€ 0,15 miljoen) - Ondersteuning bestuursorganisatie (€ 0,1 miljoen) - Overige producten (€ 0,03 miljoen) Voor de niet bestede bedragen is een resultaten bestemming aangevraagd voor het product promotie, externe betrekkingen en lobby, dit in verband met de publiekscampagne die door de aanbesteding is doorgeschoven naar 2009 voor een bedrag van € 0,1 miljoen.

142


Het saldo is het gevolg van lagere lasten en hogere baten op de volgende budgetten: Lasten: 1. Europese programma,s -/- € 0,9 miljoen De overschrijding van de lasten wordt voor € 1,7 miljoen op projecten uit oude programma’s -/- € 1,7 miljoen Tegenover de overschrijding staat een lagere uitgaven op projecten van het Programma 2007-2013 € 0,8 miljoen –––––––––––––

Per saldo een overschrijding van

Hoofddoelstelling Borging van kwaliteit van openbaar bestuur o Subdoelstelling - Consistentie uitvoering van interbestuurlijk toezicht Er is onderuitputting op de subdoelstelling van € 0,2 miljoen Het saldo wordt voornamelijk veroorzaakt door de producten ‘samenwerking IPO’, ’verzekering en aansprakelijkheid’ en ‘beleidsinformatie’. De onderuitputting wordt toegevoegd aan de resultatenbestemming voor de uitvoering van de trendverkenningen van het trendbureau. Hoofddoelstelling Veilig Overijssel o Subdoelstelling - Verbeteren van de kwaliteit van de rampenbestrijding Er is een onderuitputting op de doelstelling van € 0,1 miljoen. Het saldo van de realisatie is € 0,3 miljoen tegenover een saldo van € 0,4 miljoen op de actuele begroting.

-/- € 0,9 miljoen

Baten: 1. Organisatie nutsvoorzieningen € 77,9 miljoen De werkelijke baten zijn hoger dan de actuele begroting door een extra 2. Overige budgetten € 0,1 miljoen Totaal hogere baten dan begroot € 78,0 miljoen

De kosten voor de realisatie van de risicokaart zijn lager uitgevallen dan geraamd. Verder is het budget voor openbare orde en veiligheid niet volledig besteed.

–––––––––––––

Totaal onderuitputting subdoelstelling versterken bestuurlijke partnerschappen

€ 77,1 miljoen

Jaarrekening 2008

143

Overzicht voorzieningen, doeluitkeringen en reserves programma Daadkrachtig Bestuur


Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Voorziening

01-01-08

Voorziening Europese programma’s


3.617

9.759

5.163

Voorziening secundaire voorziening statenleden

23

18

Eindsaldo Beginsaldo storting onttrekking

Eindsaldo

31-12-08

01-01-08

8.213

3.617

10.696

12.856

31-12-08 1.457

-6.756

5

23

13

10

5

Voorziening Alg. Pensioenwet P olitieke Ambtsdragers Totaal ten laste van voorzieningen

3.850

340

55

4.135

3.850

346

64

4.132

-3

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

7.467

10.122

5.236

12.353

7.467

11.065

12.933

5.599

-6.754

Realisatie 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Begroot 2008

–––––––

Beginsaldo

Reserves

01-01-08

31-12-08

01-01-08

305

7.702

10.058

17.455

305

7.702

5.423

95

477

5.041

5.423

95

477

5.041

Ontwikkelingsreserve algemeen + personele kosten* 371.953

89.940

2.345

459.548

371.953

89.939

1.715

460.177

629


245

374

-129

648

374

274

403

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

–––––––

394.831

90.585

10.898

474.518

394.831

90.987

10.268

475.550

1.032

Mutaties reserve BTW-compensatiefonds



Eindsaldo

17.455

Reserve Europese programma’s



31-12-08 10.058


144



Jaarrekening 2008

145

Hoofdstuk 3

Paragrafen 3.1 Inleiding

3.2 Provinciale heffingen

In dit hoofdstuk gaan wij in op een aantal beheers matige aspecten. Het betreft een aantal dwarsdoorsneden door de begroting waarmee in het algemeen een groot financieel belang is gemoeid. Ook wordt ingegaan op de bedrijfsvoering. Per onderwerp wordt inzicht gegeven in het actuele beleid, in de financiële omvang en in de uitvoering 2008. Achtereenvolgens gaan wij in op de volgende onderwerpen: • Provinciale heffingen • Weerstandsvermogen • Onderhoud kapitaalgoederen • Financiering • Bedrijfsvoering • Verbonden partijen • Grondbeleid

3.2.1 Inleiding De provincie Overijssel kent een diversiteit aan provinciale heffingen; opcenten motorrijtuigenbelasting, leges, precario, grondwaterheffing, ontgrondingenheffing en nazorgheffing stortplaatsen. Vanaf 2007 is de Belastingverordening Overijssel van kracht, waarin alle voorheen afzonderlijke verordeningen zijn geïntegreerd. Onderstaande tabel vermeldt de geraamde en gerealiseerde heffingen in 2008.


Geraamde

Gerealiseerde

Heffing

opbrengst

opbrengst

Opcenten motorrijtuigenbelasting 85.150,0 Leges 253,4 Precario 214,3 Grondwaterheffing 1.100,0 Ontgrondingenheffing 90,8 Nazorgheffing stortplaatsen 10,9

146


89.257,6 196,8 168,2 1.079,2 38,3 -

Jaarverslag 2008

147

3.2.2 Motorrijtuigenbelasting De opcenten motorrijtuigenbelasting vormt het belangrijkste lokale heffingsmiddel op provinciaal niveau waarmee (een deel van) het provinciale programma van dekking wordt voorzien. Via de opcenten motorrijtuigenbelasting kan de provincie een eigen belastingbeleid voeren. Beleidsuitgangspunt is dat deze belasting alleen verhoogd wordt met de inflatie-index (2%, vanaf 1 april 2008). Hierdoor wordt de feitelijke belastingdruk niet verzwaard. De daadwerkelijke opbrengst van de opcenten motorrijtuigenbelasting is afhankelijk van diverse factoren: • omvang van het voertuigenbestand van de in de provincie wonende of gevestigde houders van voertuigen zoals aangeduid in artikel 222 van de Provinciewet; • aantal voertuigen van dit bestand wat voor verlaging van het MRB tarief in aanmerking komt (half-, kwart-, nultarief of schorsingen); • gemiddelde zwaarte van het daaruit berekende netto voertuigenbestand wat voor de MRB heffing in aanmerking komt; • gemiddelde heffingsgrondslag van de hoofdsom MRB (het netto voertuigenbestand maal het gemiddelde gewicht per gewichtsklasse); • omvang van de zogenaamde oninbaarleidingen (door de belastingdienst opgelegde aanslagen die uiteindelijk niet invorderbaar blijken); • de hoogte van het provinciale opcententarief MRB (percentage op de hoofdsom MRB). Behoudens de hoogte van het provinciale opcenten tarief zijn deze factoren niet beïnvloedbaar door de provinciale overheid. De provinciale opcenten motorrijtuigenbelasting worden, samen met de hoofdsom motorrijtuigenbelasting, geïnd door de Belastingdienst en vervolgens overgemaakt aan de provincies. Voor aspecten als kwijtschelding en invorderingsmaatregelen zijn de provincies volledig afhankelijk van de Belastingdienst. Bij de Perspectiefnota 2008 hebben wij de begrotingsraming voor 2008 voor het laatst bijgesteld voor het volumeaccres in het voertuigenbestand die de tellijst van de belastingdienst liet zien naar de situatie van 31 december 2007. Eind maart 2008 deelde het Rijk bij brief aan het IPO mede, dat zij vanaf april 2008 het MRB tarief voor auto’s met een zeer lage CO2 uitstoot zou gaan halveren. Vanaf 1 april 2009 vindt er nogmaals een tariefshalvering plaats. Het Rijk beoogt met deze maatregel het

148


Onderstaande tabel geeft een vergelijking van de hoogte van de opcenten over de diverse provincies. Bij het opstellen van de begroting 2009 zijn de provinciale opcenten wederom uitsluitend verhoogd met de inflatie-index. In het vergelijk van de tarieven aan provinciale opcenten tussen de provincies komt Overijssel daarmee evenals in 2008 uit op een zevende plaats.

gebruik van meer milieuvriendelijke voertuigen te stimuleren. Omdat deze wijziging doorwerkt naar de provinciale opcenten, viel te voorzien dat dit zou resulteren in een inkomstenderving voor de provincies. Over het financiële effect van deze maatregel zijn daarna diverse sterk uiteenlopende becijferingen in omloop gebracht. Mede gegeven de toentertijd al ingezette trend van dalende autoverkopen is voorzichtigheidshalve uitgegaan van een nulgroei voor 2008. De tellijst van de belastingdienst per 31 december 2008 laat weliswaar een afvlakking zien in de groei cijfers van zowel het bruto- als het netto voertuigen bestand, maar de procentuele groeicijfers van het gemiddelde voertuiggewicht en de –heffingsgrondslag blijft stabiel. In totaal komt daardoor de uiteindelijke opbrengst provinciale opcenten motorrijtuigenbelasting ad € 89,258 miljoen ca. 4,8% hoger uit dan de raming ad € 85,15 miljoen. Met inbegrip van de inflatie-index van de provinciale opcenten vanaf 1 april 2008 met 2% komt de gerealiseerde opbrengst in 2008 ten opzichte van 2007 ca. 6,7% hoger uit.

Bedragen x € 1.000 Peildata

31-12-07

31-12-08

Aantal auto’s (bruto) 508.959 Motoren (bruto) 49.575 _________ Totaal voertuigen (bruto) 558.534 Stijging tov voorgaand jaar 2,5 %

519.951 50.749 _________ 570.700 2,2 %

Aantal auto’s (netto) 479.250 Motoren (netto) 37.183 _________ Totaal voertuigen (netto) 516.433 Stijging tov voorgaand jaar 2,2 %

482.559 37.314 _________ 519.873 0,7 %

Gemiddeld gewicht auto’s (netto) Stijging tov voorgaand jaar

1.110 1,4 %

1.125 1,4 %

Gemiddelde heffingsgrondslag auto’s (netto) 239,09 Stijging tov voorgaand jaar 2,8 %

245,57 2,7 %

Aantal provinciale opcenten MRB Stijging tov voorgaand jaar

75,3 1,8 %

76,8 2,0 %

Totale opbrengsten MRB 83.644 Stijging tov voorgaand jaar 10,7 %

89.258 6,7 %

Provincie Opcenten Opcenten

2008

2009

91,8 81,4 79,7 79,6 78,8 77,8 76,8 72,6 71,6 69,3 67,4 63,9

91,8 82,7 80,8 80,4 80,4 79,0 78,5 72,6 71,6 69,3 71,6 67,9

Zuid-Holland Gelderland Drenthe Limburg Friesland Groningen Overijssel Utrecht Noord-Brabant Zeeland Flevoland Noord-Holland

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 2 3 4 4 6 7 8 9 11 9 12

3.2.3 Leges/precario Leges Op basis van de belastingverordening heft de provincie leges voor het in behandeling nemen van de aanvraag tot het verlenen van een administratieve dienst. Een voorbeeld van een administratieve dienst is het aanvragen van vergunningen en ontheffingen op grond van provinciale- en Wettelijke voorschriften. Elk jaar worden de tarieven van de belastingveror dening aangepast aan de prijsontwikkelingen, dat wil zeggen aan de inflatie-index. Via Statenbesluit PS/2007/648 Verhoging tarieven belastingverordening Overijssel per 1 januari 2008 stemde Provinciale Staten ermee in om de tarieven per 1 januari 2008, overeenkomstig de inflatie-index uit de Programmabegroting 2008, op te hogen met 2%. Indien de belastingschuldige niet in staat is, anders dan met buitengewoon bezwaar de verschuldigde leges te betalen, kunnen Gedeputeerde Staten het verschuldigde bedrag geheel of gedeeltelijk kwijtschelden. Hiervan is in 2008 slechts marginaal gebruik gemaakt.

Onderstaande tabel vermeldt de geraamde en gerealiseerde leges naar product. Bedragen x € 1.000

Product

Begroot

Beheer en onderhoud wegen 22,8 Beheer en onderhoud waterwegen 16,9 Oppervlaktewaterbeheer - Grondwaterbeheer 81,5 Ontgrondingen 132,2 Document productie - –––––––– Totaal 253,4

Realisatie

14,6 0,3 24,8 157,1 –––––––– 196,8

Precario Precario is een heffing voor het hebben van voor werpen in, op of boven provinciale grond of water. Precario wordt onder andere geheven van benzine stationexploitanten, gemeenten en nutsbedrijven voor hen gas-, water- en elektriciteitsleidingen. Heffing De precario wordt via een belastingaanslag geheven. Ongeveer de helft van de 24 benzinestations op provinciale grond heeft gekozen voor een huurovereenkomst en zijn, omdat zij huurpenningen betalen vrijgesteld van precario. De andere helft betaalt wel precario. De Belastingverordening Overijssel besteedt, naast een uiteenzetting over de wijze van het bepalen en het opleggen van de aanslag, ook aandacht aan de mogelijkheid tot gehele of gedeeltelijke kwijtschelding door de heffingsambtenaar indien de precario niet kan worden betaald. Tarieven Bij wijziging van de precarioheffing voor benzine stations is het tarief verhoogd naar een tarief dat vergelijkbaar is met andere overheden. Het tarief is vanaf 2005 stapsgewijs verhoogd. Sinds 1 januari 2008 wordt het marktconforme tarief gehanteerd. Het tarief is opgenomen in de tarieventabel 2008 als onderdeel van de Belastingverordening Overijssel (PS/2006/732). Wijzigingen in tarieventabel worden door Provinciale Staten vastgesteld bij de behandeling van de begroting. Bij de vaststelling van de begroting 2009 is besloten dat de tarieventabel voor het eerst weer in 2012 zal worden herzien.

Jaarverslag 2008

149

Ontwikkelingen Naar aanleiding van de motie- De Pater-Van der Meer (Tweede Kamer 2004-2005, 29800 B, nr. 9) heeft de Tweede Kamer de wens uitgesproken om over te gaan tot de afschaffing van de precariobelasting op de ondergrondse infrastructuur van nutsbedrijven. Dit zou moeten leiden tot een verlaging van de lastendruk bij burgers. De afschaffing is omstreden, omdat de maatregel zou leiden tot een lastendrukverschuiving in plaats van een lastendrukverlaging. In overleg met de Tweede Kamer is namelijk vastgesteld dat provincies en gemeenten het verlies van precarioinkomsten kunnen compenseren met een aanpassing van de grondslag voor de OZB en provinciale opcenten. Hoewel het streven is om de wetswijziging per 1 januari 2010 in te laten gaan, lijkt het er niet op dat de voorbereiding van de wetgeving en de parlementaire behandeling voor 2009 zijn afgerond. Afschaffing van precariobelasting op de ondergrondse infrastructuur van nutsbedrijven betekent voor de provincie Overijssel een inkomstenverlies van jaarlijks circa € 60.000.

3.2.4 Heffingen Grondwaterheffing Op grond van artikel 48 van de Grondwaterwet (GWW) zijn Provinciale Staten bevoegd om, bij wijze van provinciale belastingmaatregel, een heffing in te stellen op het onttrekken van grondwater. De nieuwe Belastingverordening Overijssel trad in werking op 1 januari 2007. De heffingsopbrengst wordt onder andere gebruikt voor onderzoeken die voor het grondwaterbeheer noodzakelijk zijn en voor de vergoeding van schade als gevolg van de artikelen 34, 40 en 41 GWW. De heffing wordt opgelegd naar de in het heffingsjaar onttrokken hoeveelheid grondwater, gemeten in kubieke meters per jaar. Provinciale Staten stelde bij besluit van 7 december 2005 een tarief vast van € 0,0136 per kubieke meter te onttrekken grond water, geldig tot en met het belastingjaar 2009. Dit tarief is vastgesteld op grond van artikel 2.3 van de belastingverordening. Geraamd wordt dat jaarlijks gemiddeld circa 81 miljoen m3 grondwater ont trokken wordt waarover heffing verschuldigd is. De jaarlijkse opbrengst bedraagt daarmee gemiddeld € 1,1 miljoen.

150


Ontgrondingen In Overijssel wordt conform artikel 21f van de Ontgrondingenwet een bestemmingsheffing geheven ter bestrijding van maximaal 50 procent van de provinciale kosten voor provinciaal onderzoek en planvorming ontgrondingen en voor landelijk bestuurlijk overleg ontgrondingen als bedoeld in artikel 7b van die wet. Deze heffing heeft haar grondslag in de Heffingsverordening ontgrondingen provincie Overijssel, die op 12 maart 1997 in werking is getreden en waar nodig periodiek wordt aan gepast. De heffing wordt wettelijk opgelegd bij verlening van ontgrondingvergunningen. Ontgrondingen tot 10.000 m3 zijn echter wettelijk vrijgesteld. De opbrengst is per jaar sterk wisselend, vanwege de afhankelijk van het aantal heffingsplichtige ontgrondingvergunningen per jaar. In de begroting wordt daarom een gemiddelde opbrengst geraamd. Er geldt geen specifiek kwijtscheldingsbeleid. Nazorgheffing stortplaatsen Provinciale Staten hebben in 1999 een verordening vastgesteld betreffende de heffing van gelden voor stortlocaties die in 1996 in werking waren. Doel van de heffing is de vorming van een fonds voor de eeuwigdurende nazorgtaken na sluiting en overdracht aan de provincie. De hoogte van de heffing is gebaseerd op het berekende doelvermogen voor de betreffende stortlocatie. In Overijssel zijn dat Bovenveld, Boeldershoek en Elhorst-Vloedbelt. De berekende doelvermogens maken onderdeel uit van de opgestelde nazorgplannen voor de betreffende locatie. In 2005 zijn de nazorgplannen allemaal geheel herzien, waarbij het voor de stortlocatie vereiste doelvermogen eveneens opnieuw is vastgesteld. Op basis van de nieuwe doelvermogens in relatie met het al opgebouwde vermogen voor de drie stortlocaties hebben PS in haar vergadering van december 2005 besloten om voor de periode 2006-2011 de stortplaatsexploitanten geen jaarlijkse heffing op te leggen. De renteopbrengsten worden, zolang het vereiste doelvermogen nog niet is bereikt, in het Fonds nazorg gesloten stortplaatsen gestort. Zodra het doelvermogen op enig moment voor een stortlocatie is bereikt, zal al wat hierna nog voor de betreffende locatie wordt ontvangen, worden terugbetaald aan de desbetreffende exploitant.

3.3 Weerstandsvermogen 3.3.1 Beleid In het besluit begroting en verantwoording staat dat de provincie haar risico’s in kaart moet brengen en het weerstandsvermogen moet bepalen. Dit doen we omdat we bij een aantal werkzaamheden en projecten die we uitvoeren risico’s lopen. We moeten er voor zorgen dat wanneer risico’s zich manifesteren, we toch onze doelstellingen kunnen behalen. Vandaar dat we middelen vrij houden en die inzetten als weerstandsvermogen om financiële tegenvallers op te vangen. In deze paragraaf lichten we het volgende toe: • de huidige werkwijze rond risicobeheer; • de stand van zaken van het project risico management; • de vervolgacties van het project risicomanagement; • een overzicht van de risico’s. Huidige beleid In 2004 is de laatste risicoscan uitgevoerd. Bij het maken van de risicoscan zijn toen de meest belangrijke risico’s gekwantificeerd. Voor elk van deze risico’s is zowel een maximale schade bepaald, als een risicobedrag op basis van kans (dat het risico zich voordoet) maal effect (de omvang van de schade). Uit de analyse van de geïdentificeerde risico’s is geconcludeerd dat de benodigde weerstandscapa citeit € 12 miljoen. bedraagt. Nieuwe Overijsselse aanpak Om opnieuw het benodigde en beschikbare weerstandsvermogen te bepalen en tevens een nieuw beleidskader rondom risicomanagement vast te stellen, is in 2008 het project risicomanagement gestart. In fase 1 van dit project is het benodigde weerstandsvermogen bepaald. Uitgangspunt hierbij is dat de leidinggevenden in de organisatie, zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau, in interviews de risico’s van hun afdelingen en projecten aangeven. Deze methode geeft een relatief volledig beeld op de risico’s. Via het expliciet maken van risico`s wordt namelijk inzicht geboden in diverse belangrijke aangrijpingspunten van sturing voor de organisatie en haar bestuur. Door de geïdentificeerde risico’s te beheersen wordt een reële bijdrage geleverd aan de financiële integriteit van de provincie Overijssel. De resultaten van het project risicomanagement worden begin 2009 besproken. Voorgaande dient te leiden tot een nieuw beleidskader rondom risicomanagement dat waarschijnlijk medio 2009 vastgesteld gaat worden.

3.3.2 Risico’s Een risico is: ‘de kans op het optreden van een gebeurtenis met een negatief gevolg voor een betrokkene’. In het project risicomanagement onderscheiden we financiële- en imago-risico’s. Beide type risico’s kunnen gevolgen hebben voor het bereiken van onze doelstellingen. Imago risico’s zijn daarbij niet van invloed op het weerstandsvermogen. In de beleidsnota risicomanagement wordt ingegaan op beide typen risico’s. De resultaten uit het project risicomanagement zijn nog niet vastgesteld. Duidelijk is dat er meer risico’s zijn dan voorheen. Het gaat dan vooral om risico’s in grote nieuwe projecten. Om een beeld te geven wordt in deze jaarrekening een aantal risico’s genoemd dat ook in het nieuwe risicoprofiel terug zal komen. Het betreft de volgende risico’s: Europese programma’s Als gevolg van het Nationale Actieplan uitvoering EFRO-subsidies Nederland 2000-2006, zoals opgesteld door het ministerie van EZ, dienen de managementautoriteiten van de landsdelige pro gramma’s hun beheerssystematiek aan te passen. Zowel voor de afronding van de huidige programma’s in de periode 2000-2006 als de programma’s in de nieuwe periode 2007-2013. Concreet betekent dit dat de managementautoriteiten meer toezicht op de juiste projectadministratie en het naleven van (Europese) regels rond aanbesteden moeten uit oefenen. Ook dient de projectadministratie meer bewijsstukken van verrichte en verplichte handelingen te bevatten. Als gevolg hiervan heeft de Auditdienst van het ministerie van EZ 179 projecten in Nederland gecontroleerd. Voor Landsdeel Oost zullen, zoals het er nu naar uitziet, de fouten beperkt zijn. De audit rapportage van het ministerie van EZ ligt op dit moment voor de tweede keer ter beoordeling bij de Europese Commissie. Pas nadat de Europese Commissie hier op heeft gereageerd, is duidelijk wat de mogelijke consequenties zullen zijn voor de provincie. Ter dekking van mogelijke risico’s kan de risicobuffer worden ingezet. De risicobuffer is een bijzonder onderdeel van de bestemmingsreserve EU-programma’s, waarin de provinciale cofinanciering voor de EU-programma’s is opgenomen. In 2000 (Statenvoorstelnummer EMT/2002/1646) is door de Provinciale Staten de buffer ingesteld o.a. ter dekking van risico’s in de uitvoering en afronding programma’s.

Jaarverslag 2008

151

Subsidies en BTW In enkele gevallen zijn er discussies ontstaan tussen de belastingdienst en een subsidieontvanger die provinciale subsidie heeft gekregen. De in eerdere risicoparagrafen genoemde kwestie rond Het Oversticht is nu opgelost. Momenteel speelt een enigszins vergelijkbare vraagstuk bij een andere organisatie. Dat is voor ons reden geweest om in samenwerking met de belastingdienst tot een voor subsidieontvangers heldere en eenvoudige gedragslijn te komen rond subsidies en BTW. Daarmee beogen we dat het voor aanvragers duidelijk is of zij met BTW-heffing en zo ja, in welke mate, geconfronteerd gaan worden. Daarbij komt ook de rol van de hoogte van de eigen bijdrage van deelnemers aan door de provincie gesubsidieerde activiteiten aan de orde; indien dergelijke gesubsidieerde activiteiten een min of meer commercieel karakter krijgen, komt BTWplichtigheid eerder om de hoek kijken. Wij verwachten in het voorjaar van 2009 met die gezamenlijke gedragslijn te kunnen komen. Over het onderscheid tussen opdracht en subsidie conformeren alle partijen zich aan de uitspraak van de bestuursrechter in Zwolle in de zaak-Het Oversticht, zodat dat aspect op dit moment geen issue meer is. BTW-Compensatiefonds Eind 2007 is door de belastingdienst een onderzoek uitgevoerd naar de juiste verwerking van het BTW Compensatiefonds. Inmiddels heeft er een afrekening met de belastingdienst plaatsgevonden voor het boekjaar 2003. Met de belastingdienst dienen nog afspraken te worden gemaakt over de controle en extrapolatie van bevindingen van de jaren 2004 t/m 2007 (en eventueel 2008). Voorgaande kan leiden tot financiële consequenties voor de provincie Overijssel. Om deze eventuele last af te dekken is een reserve opgenomen. Jeugdzorg Met de invoering in 2005 van de Wet op de Jeugdzorg is er een wettelijk recht op jeugdzorg ontstaan. Deze zorg is beschreven in het indicatiebesluit van Bureau Jeugdzorg. De provincie is verantwoordelijk voor een voldoende en adequaat zorgaanbod. Wanneer een cliënt om welke reden dan ook moet wachten op uitvoering van dit indicatiebesluit zou – op initiatief van deze cliënt - een rechter de provincie kunnen veroordelen tot het financieren van de onmiddellijk te verlenen, passende zorg. Dit betekent dat de provincie een financieel risico loopt. De verwachting is dat deze

152


eventuele kostenoverschrijdingen vooralsnog binnen de reguliere provinciale begroting kunnen worden opgevangen. Het risico blijft ongewijzigd aanwezig, zeker nu weer sprake is van enige toename in de wachtlijsten.

gunnen of uiteenlopende contractinterpretaties. De eerstvolgende aanbesteding voor het openbaar vervoer staat gepland voor 2009. Overigens achten wij deze risico’s beperkt, gezien de inmiddels opgedane ervaringen.

B3-status cultuurinstelling Eén van de instellingen op het gebied van cultuur heeft per einde 2006 vrijwillig haar B3-status beëindigd. Een daartoe strekkende statutenwijziging is door de provincie geaccordeerd. Indien in de toekomst medewerkers gedwongen moeten worden ontslagen, bestaat er een (theoretische) mogelijkheid dat naar de provincie wordt gekeken voor een bovenwettelijke aanvulling (wachtgelden). De instelling heeft nu een reserve om eventuele aan spraken op te vangen; zij ziet zichzelf primair verantwoordelijk, maar zal een mogelijk beroep in de toekomst niet op voorhand helemaal uitsluiten. Het risico bedraagt in de orde van grootte rond de € 300.000 en is latent aanwezig.

Kunstwerken In 2008 zijn er constructieproblemen geconstateerd bij diverse kunstwerken van Rijkswaterstaat. Deze zijn het gevolg van het toegenomen vrachtverkeer en de asdruklasten in de afgelopen decennia. De provincie Overijssel heeft hierin aanleiding gezien om bovenop de reguliere inspecties, een extra reststerkte onderzoek te verrichten naar haar eigen kunstwerken. Gezien de algemene indruk die ontstaat uit inspecties van andere overheden, kan niet worden uitgesloten dat ook provincie Overijssel aanvullende maatregelen moet treffen. Hierover is een eerste indicatie te geven op basis van de onderzoeksresultaten die voor mei 2009 beschikbaar komen. Eventueel vervolgonderzoek in 2009/2010 dient de financiële omvang van dit risico duidelijk te maken.

Ruimte voor ruimte Het risico betreft mogelijk tegenvallende opbrengsten uit de 1e tranche van het ‘Ruimte voor Ruimte’project ter uitvoering van de regeling beëindiging veehouderijtakken. Er is een voorziening gevormd om dit risico te kunnen opvangen. Het blijft mogelijk dat de met de gemeenten overeengekomen afdrachten niet tot uitbetaling komen als provincie en/of gemeente onverhoopt niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Essentieel daarbij is dat de betreffende bestemmingsplannen worden herzien en de planologische procedure met goed gevolg wordt doorlopen. Een beperkt aantal bestemmingsplannen is nog niet onherroepelijk. Hoewel de kans klein is, blijft het juridisch mogelijk dat afdrachten van deze gemeenten niet of niet geheel aan de provincie beschikbaar worden gesteld. Omdat niet met zekerheid is te zeggen dat de getroffen voorziening toereikend is, blijft er een risico bestaan. Concessies openbaar vervoer In de vervoerwetgeving is concurrentie in het openbaar vervoer door middel van aanbestedingen geïntroduceerd. Gelet op de contractduur van de meerjarige contracten en de te verlenen concessies gaat het om vervoeropdrachten waarmee vele miljoenen aan provinciale bijdrage en voor vervoerders bijbehorende inkomsten zijn gemoeid. Zowel de contracten als de aanbestedingsprocedures brengen risico’s met zich mee in de vorm van claims bij niet

standsvermogen aan de orde. Duidelijk is dat er voldoende middelen beschikbaar zijn om alle risico’s (van het nieuwe risicoprofiel) af te dekken. Welke van die middelen structureel gereserveerd worden als risicobuffer en welke middelen we incidenteel willen inzetten, dient door PS besloten worden. De hoogte van de risicobuffer (beschikbare weerstandscapaciteit) is afhankelijk van de risico’s die PS wil nemen. Genoemde beleidsnota zal gekoppeld worden aan de nota over de reserves en voorzieningen en het rekenkameronderzoek naar Reserves en Voorzieningen. Verder zal dan ingegaan worden op een structurele verankering van risicomanagement binnen de organisatie en een verdere beheersing van de bedrijfsvoering.

Bedrijfsvoering Aanvullend op de hiervoor benoemde specifieke risico’s loopt de provincie risico’s in haar algemene bedrijfsvoering. Het is niet gebruikelijk hiervoor weerstandsvermogen te vormen. Indien deze risico’s zich voordoen wordt in eerste instantie binnen de begroting een oplossing gezocht. Ook bestaat er vaak voldoende beleidsvrijheid om risico’s op te vangen. Als specifiek risico binnen de bedrijfsvoering noemen wij de ICT. Dit risico wordt op dit moment als beheersbaar beoordeeld. Om de genoemde risico’s af te dekken is weerstandsvermogen aanwezig, welke bestaat uit een aantal reserves. De opbouw van de reserves biedt op dit moment voldoende mogelijkheden om de risico’s in de organisatie af te dekken. In de beleidsnota risicomanagement, die medio 2009 aan de Staten zal worden voorgelegd zal de vraag bij Provinciale Staten neergelegd worden welke reserves er voor het weerstandsvermogen beschikbaar zijn en welke omvang het beschikbare weerstandsvermogen moet hebben. Vervolgacties Met deze paragraaf wordt een beeld gegeven van een aantal risico’s. Medio 2009 zal in een beleidsnota de verdere invulling van het beleid rondom risicomanagement beschreven worden. Hierbij komt ook de hoogte van het benodigde en beschikbare weer-

Jaarverslag 2008

153

3.4 Onderhoud kapitaalgoederen 3.4.1 Inleiding Het onderhoud aan de kapitaalgoederen betreft het onderhoud aan gebouwen en provinciale infrastructuur. In deze paragraaf toetsen we de uitvoering in 2008 aan het vastgestelde beleid en begroting.

3.4.2 Onderhoud gebouwen Beleid In 2008 is de opstelling van een nieuw beheersen onderhoudsplan voor de provinciale gebouwen afgerond. Vooral is veel aandacht besteed aan de conversie van dit plan in de jaarlijkse begrotingsystematiek. Door de oplevering van de renovatie Provinciehuis dienden de grotere investeringen voor het Provinciehuis opnieuw meerjarig te worden gepositioneerd. Tevens zijn de jaarlijkse onderhoudskosten opnieuw begroot. Dit geldt tevens voor landgoed Het Nijenhuis waar eveneens sprake is geweest van een grondige renovatie. In het nieuwe onderhoudsplan zijn nu ook de drie nieuwe steunpunten van de eenheid WK opgenomen. Tevens zijn alle brug- en sluiswachtershuisjes van voornoemde eenheid in kaart gebracht, inclusief de bijbehorende percelen. Het vervanging- en onderhoudsmanagement van alle provinciale gebouwen zijn daarmee in een centraal onderhoudssysteem ondergebracht. Het provinciale vastgoed zal in de toekomst op een uniforme wijze worden beheerd. Het verhuren van de resterende etages van de vleugel van het Provinciehuis hebben nog niet tot het gewenste resultaat geleid. De kansen voor verhuur van deze etages geven -vanwege de heersende situatie op de kantorenmarkt in Zwolle- op dit moment nog weinig aanleiding tot optimisme voor de nabije toekomst. Nagegaan wordt of wellicht door middel van extra inspanningen een beter resultaat kan worden bereikt. Het gebouwenbeheersysteem is ook geïntegreerd met het Vastgoedinformatiesysteem (VRIS). Dit systeem heeft tot doel een weergave te presenteren van alle vastgoedobjecten die de provincie in eigendom heeft. Financiën

154


Financiën Binnen de begroting is een jaarlijkse onderhoudpost opgenomen voor de huisvesting. Voor het reguliere onderhoud van gebouwen is jaarlijks circa € 1 miljoen beschikbaar. Voor de renovatie heeft de provincie vanaf 1995 middelen gereserveerd. Het verloop van de reserve renovatie provinciehuis voor de onderstaande jaren is als volgt:

normen is gebruikgemaakt van landelijk geldende richtlijnen die door CROW (kenniscentrum voor infrastructuur) in publicaties zijn beschreven. De normen voldoen aan de eisen gesteld in weten regelgeving en sluiten aan bij wat gemiddeld gangbaar is in Nederland.


Reserve renovatie

Rekening

Begroting Rekening

Provinciehuis

2007

2008

2008

Stand per 1 jan.

14.101

18.701

18.701

Toevoeging rente

176

327

327

5.538

29

29

Onderhoud wegen Ten aanzien van het wegenonderhoud is ook in 2008 weer een meting uitgevoerd in relatie tot de door Provinciale Staten vastgestelde normen. Hieruit bleek dat er geen sprake was van achterstallig onderhoud. De uitkomsten van de metingen vormen mede de basis voor het meerjarig onderhoudsprogramma.

3.4.3 Beheer en onderhoud provinciale infrastructuur

Onderhoud waterwegen Ten aanzien van de vaarwegen is een baggerprogramma in voorbereiding voor baggerwerkzaamheden in Noordwest Overijssel. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat er bij de oeverbeschoeiingen sprake is van achterstallig onderhoud. In totaal is 89 km aan vervanging toe. Hiervan dient 15 kilometer per direct vervangen te worden. Deze vervanging vindt plaats in 2009. Voor de overige 74 kilometer zal in 2009 een plan van aanpak uitgewerkt worden. Op basis van een voorlopige schatting zal het gaan om een investering van tussen de 15 á 20 miljoen euro. De financiering van deze vervanging wordt voorbereid en in 2009 aan de Staten voorgelegd. Bij instemming van de Staten zullen de financiële consequenties in de begroting worden opgenomen.

Beleid De provincie is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur. Het gaat hier om het beheer en onderhoud van wegen, waterwegen en kunstwerken. De provincie beheert 641 kilometer hoofdrijbaan, 170 kilometer parallelweg en 526 kilometer fietspad. Verder is de provincie verantwoordelijk voor onderhoud en beheer van 154 kilometer waterweg (waarvan 130 kilometer vaarweg). Beheer en onderhoud van kunstwerken heeft betrekking op 11 sluizen, 34 beweegbare bruggen en 259 vaste kunstwerken (bruggen, viaducten, duikers etc.). De leeftijd van deze kunstwerken varieert van 1 tot ruim 200 jaar; de gemiddelde leeftijd ligt op dit moment op 42 jaar en is stijgende. Voor het beheer en onderhoud van wegen en waterwegen is het uitgangspunt de normering zoals die is vastgesteld op 2 februari 2005 in de door PS vastgestelde ‘Normering kwaliteitsniveau beheer en onderhoud provinciale infrastructuur’. Bij de omschrijving van de te hanteren

Onderhoud kunstwerken Het onderhoudsniveau van kunstwerken zoals beschreven in de Beleidsnota Rationeel Kunstwerkenbeheer 2000 blijft het uitgangspunt voor het beheer en onderhoud kunstwerken. De mate van onderhoud is er op gericht dat er niet meer onderhoud wordt verricht dan strikt noodzakelijk is om de functionaliteit, bedrijfszekerheid en veiligheid van de kunstwerken te waarborgen, tegen zo laag mogelijke kosten. De onderhoudsbehoefte van kunstwerken stijgt met de leeftijd. Via reguliere periodieke inspecties wordt dit gemonitord en ingepland. Daarnaast is in 2008 gestart met een aanvullend onderzoek naar de reststerkte van de kunstwerken. Aanleiding hiertoe vormt de toename van de asdruk lasten van het vrachtverkeer op de constructies. Dit is een landelijk probleem waar ook Overijssel mee te maken heeft. Hiertoe zijn in 2008 alle 156 vóór 1976 gebouwde provinciale betonnen kunstwerken op reststerkte onderzocht. Van deze kunstwerken wordt

Overige toevoeging Onttrekking Stand per 31 dec.

1.114

2.084

2.084

18.701

16.973

16.973

De kosten die gepaard gaan met de renovatie van het provinciehuis worden geactiveerd. Na de ingebruikname in 2007 wordt een deel van de afschrijvingen en toegevoegde rente ten laste van de reserve renovatie provinciehuis gebracht. Naast de bestemmingsreserve renovatie provinciehuis zijn er geen voorzieningen en/ of reserves voor onderhoud gevormd.

een aantal van 64 in 2009 aan een nadere constructieve beschouwing onderworpen. De uitkomsten van het onderzoek zullen worden opgenomen in de Najaarsnota 2009. Ontwikkelingen Op basis van het vastgestelde kwaliteitsniveau en het PVVP 2005 wordt in 2009 een beleidsplan beheer en onderhoud provinciale infrastructuur aan de Staten gepresenteerd. Hierin worden de huidige beleidsplannen op het gebied van beheer en onderhoud wegen, waterwegen en kunstwerken geïntegreerd. Uitgangspunten voor het beleid is het handhaven van ten minste het niveau zoals dat is vastgelegd in de normering zoals vastgesteld door PS in 2005. De normen betreffen nu nog vooral het wegbeheer. In 2009 zal de normering worden uitgebreid voor de onderdelen waterwegen en kunstwerken. Uit de reguliere inspecties is inmiddels duidelijk geworden dat de vorstperiode 2008/2009 leidt tot vorstschade aan de infrastructuur. De precieze omvang is nu nog niet bekend. Wel is duidelijk dat er extra maatregelen moeten worden getroffen om de schades te repareren. Na afloop van het winter seizoen zal de balans worden opgemaakt en wordt u hierover geïnformeerd. Bedragen x € 1.000

Financiën (lasten, exclusief rente en afschrijving) Product

Beheer en onderhoud wegen Beheer en onderhoud waterwegen Beheer en onderhoud kunstwerken Totaal

Begroot

Realisatie

2008

2008

11.938

13.647

2.969

2.792

1.902 –––––––– 16.809

2.396 –––––––– 18.835

Toelichting op financiën: De overschrijding op de producten Beheer en onderhoud wegen en Kunstwerken is ontstaan door het duurder uitvallen van de aanbesteding van de maaicontracten, vorstschade aan het wegdek uit het seizoen 2007/2008, tegenvallend meerwerk uit lopende projecten en een toename van het cyclisch onderhoud aan kunstwerken.

Jaarverslag 2008

155

Bedragen x € 1 miljoen.

3.5 Financiering 3.5.1 Inleiding Het jaar 2008 heeft wat betreft de financiële markten een wending genomen die slechts zeer weinigen hebben voorzien. Ook in de begroting 2008 van de provincie Overijssel is geen woord te vinden over instortende markten, faillerende banken waardoor ook Nederlandse lagere overheden grote sommen zagen verdwijnen, overname door de staat van banken en het afgeven van staatsgaranties om de interbancaire geldstroom op gang te houden. De elkaar snel opvolgende ontwikkelingen na de zomer van 2008 hebben ook de Rekenkamer Oost Nederland aanleiding gegeven om een onderzoek in te stellen naar de organisatie van de treasury functie in Overijssel en Gelderland. De resultaten zijn in december 2008 aan Provinciale Staten voorgelegd en in januari besproken in de commissie Economie, Bestuur en Mobiliteit. De bevindingen van de Rekenkamer waren dat Overijssel een prudent beleid heeft gevoerd op het gebied van het beheer van de beschikbare liquide middelen. Er zijn geen onaan vaardbare risico’s genomen en er is gehandeld binnen de ruimte die regelgeving en treasurystatuut bieden De Rekenkamer heeft wel een signaal afgegeven dat, bij eventuele sterk toename van de middelen onder beheer als gevolg van een verkoop van het belang in Essent, het raadzaam is om te heroverwegen of de nu aanwezige capaciteit, kennis en kunde op dit gebied daarvoor toereikend is. Wij stellen vast dat wij in 2008 ruimschoots hebben voldaan aan de wettelijke eisen en normen betref fende de financieringsrisico’s. Gedurende het gehele jaar is er een groot positief kassaldo geweest, de (investering¬) uitgaven konden geheel uit eigen middelen worden betaald. Over 2008 genomen is de liquiditeitspositie vooral beïnvloedt doordat enerzijds het structurele dividend van Essent is toegevoegd aan de Ontwikkelingsreserve ter dekking van de Dynami sche Investeringsagenda, en anderzijds door de besteding van de middelen uit hoofde van die Dynamische Investeringsagenda. In de wet Financiering Decentrale Overheden (Fido) en het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden een aantal regels en normen gesteld over financiering en daaraan gekoppelde risico’s bij lagere overheden. In deze paragraaf zetten wij uiteen hoe

156


wij aan deze eisen hebben voldaan, ook in 2008. De financieringsparagraaf is een belangrijk instrument voor het transparant maken van het financierings beleid, en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie. Aandacht wordt besteed aan het beleid, het risicobeheer en de verwachte financiële positie van de provincie.

zetten, waarbij bescherming van de hoofdsom uitgangspunt is waaraan de hoogte van het rende ment ondergeschikt is. De provincie belegt niet in aandelen. De beschikbare liquide middelen worden op voorzichtige wijze uitgezet, vooral deposito’s en spaarrekeningen, waarbij risico’s zoveel mogelijk worden vermeden.

3.5.2 Beleid

3.5.3 Risicobeheer

Het financieringsbeleid richt zich op de financiering van de beleidsuitvoering en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct daarvoor nodig zijn. Uitzetten of aantrekken van middelen gebeurt uitsluitend ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak van de provincie Overijssel. De wette lijke grondslag voor de te verstrekken informatie over de financiering wordt gevormd door de wet Fido. Daarnaast hebben Provinciale Staten in maart 2003 de Verordening Financieel Beheer provincie Overijssel vastgesteld. Deze verordening regelt de verantwoor delijkheden voor het financiële beheer. Het geldende Treasury statuut is door Provinciale Staten vastgesteld in 2003 en laatstelijk aangepast in december 2007. Dit statuut geeft het kader weer waarbinnen de provincie Overijssel haar financiering- en beleggings activiteiten uitvoert. Het belangrijkste doel is de beperking en beheersing van de risico’s die hiermee gepaard kunnen gaan. Naar aanleiding van de ontwikkelingen op de financiële markten heeft inmiddels intern een aanscherping van de bevoegd heden plaatsgevonden, waarbij het mandaat voor de treasury transacties is opgeschaald. Dit wordt in 2009 verwerkt in het Treasurystatuut.

Het Treasurystatuut geeft de risico’s aan die intern beheerst moeten worden: rente-, koers-, krediet- en liquiditeitsrisico’s. Voor elk risico geven we aan hoe de provincie hier mee omgaat.

Wat betreft de wet Fido, naar aanleiding van de perikelen in de financiële markten van afgelopen najaar bereidt het ministerie van BZK aanpassing voor van de wet. De belangrijkste aanpassing is dat de hoogte van de rating, waaraan tegenpartijen moeten voldoen, voor beleggingen langer dan 3 maanden wordt verhoogd van A naar AA. Deze verordeningen vormen ondersteunende instrumenten in het kader van de kaderstellende en controlerende rol en vormen de basis voor het TreasuryActiePlan. In dit actieplan zijn de uitzettingen geconcretiseerd naar specifieke acties. Afhankelijk van ontwikkelingen op de gelden kapitaalmarkt wordt het beleid bijgesteld. Het uitgangspunt blijft om op een verantwoorde manier de liquide middelen uit te

Renterisico’s De Wet Fido geeft de lagere overheden wettelijke kaders voor het beheersen van renterisico’s. Het renterisico wordt omschreven als de mate waarin het saldo van de rentelasten en –baten wordt beïnvloed door mogelijke wijzigingen in het rentepercentage. Er zijn normen onderscheiden voor risico’s op kortlopende schulden (kasgeldlimiet) en op langere termijn (rente risiconorm). Op 28 oktober 2008 is een aanpassing van de wet Fido van kracht geworden. De belangrijkste aanpassing voor ons betreft de definitie van de renterisiconorm (zie hieronder). Ook voor deze norm geldt nu de omvang van de begroting als basis, en niet meer de vaste schuld van een overheid.

Toets kasgeldlimiet

31-12-07

Omvang Begroting 543,2 466,0 (na wijziging) Toegestane kasgeldlimiet (t.o.v. Begroting) 7% 38,0 32,6 Omvang kortlopende schulden (balans) 82,7 62,0 Vlottende middelen - 134,7 - 312,7 –––––––– –––––––– Totaal netto vlottende schuld -52,0 - 250,7 Kasgeldlimiet 38,0 32,6 Netto vlottende schuld - 52,0 - 250,7 –––––––– –––––––– Ruimte - 90,0 - 283,3

Langlopende schulden Het renterisico op langlopende schulden, b.v. door herfinanciering of renteherziening, mag de wettelijke renterisiconorm niet overschrijden. De renterisiconorm is vastgesteld op 20 procent van het begrotingstotaal van een jaar. De provincie had gedurende 2008 slechts een beperkt aantal opgenomen (totaal € 234.000) renteloze langlopende leningen, herfinanciering en renteherziening waren daarom niet aan de orde.


Toets renterisiconorm

Kortlopende schulden De Wet Fido geeft aan dat de netto-vlottende schuld niet hoger mag zijn dan de kasgeldlimiet. De nettovlottende schuld is het saldo van de schulden korter dan 1 jaar en het aanwezige kasgeld op de rekening courant en deposito’s. De kasgeldlimiet wordt uitgedrukt als een percentage van de jaarlijkse begroting (2008: 7%). De provincie heeft, evenals in 2007, in 2008 aan de kasgeldlimiet voldaan (zie onderstaand overzicht).

31-12-08

31-12-08

31-12-07

Renterisiconorm Overijssel (20% van begroting) 108,6 93,2 Af: saldo renteherziening en herfinanciering - –––––––– –––––––– Ruimte 108,6 93,2

Koersrisico’s De koersrisico’s (de garantie dat de waarde van de uitgezette gelden intact blijft) worden beperkt door te beleggen in vastrentende waarden. Wij beleggen daarom vooraf in deposito’s, kasgeldleningen en rekening courant tegoeden. In 2007 is een positie in obligaties genomen (Nederlandse staat en financiële instellingen, met een rating van AA of hoger) met het doel deze aan te houden tot aflossingsdatum zodat daarover geen koersrisico wordt gelopen.

Jaarverslag 2008

157

Kredietrisico’s In het kader van beperking van het kredietrisico, de garantie dat de hoofdsom wordt terugbetaald, wordt alleen belegd in vastrentende waarden van financiële ondernemingen en/ of Europese overheden met minimaal een single A-rating. Deposito’s worden uitsluitend uitgezet bij financiële instellingen zonder rating als zij een kredietwaardigheid hebben vergelijk baar met een financiële instelling met A-rating of instellingen die de publieke taak dienen. Voor iedere instelling wordt bovendien een maximum gesteld aan de omvang van de uitzettingen bij die partij. Vooruitlopend op de verwachte wetswijziging op het punt van de ratingvoorwaarde, zoals eerder al beschreven, hebben wij ons bij recente transacties al beperkt tot tegenpartijen die aan deze voorwaarden voldoen. Uiteraard betekent dit een vergaande beperking in het aantal partijen waarmee wij zaken kunnen doen en een clustering van onze middelen bij een klein aantal financiële instellingen. De verdeling van de deposito’s over woningbouw corporaties en financiële instellingen per 31 december 2008 bedroeg 15%. resp. 85%(2007: 15% tegen 85%).


Kredietrisico op verstrekte gelden 31-12-08

Woningcorporaties Financiële instellingen (creditrating A en hoger) Totaal

31-12-07

74,0

59,5

407,5 –––––––– 481,5

350,0 –––––––– 409,5

Liquiditeitsrisico’s Het liquiditeitsrisico, het kunnen voldoen van de facturen en andere betalingsverplichtingen, minima liseren wij door de aanwezige liquide middelen zoveel mogelijk af te stemmen op de prognose van ont vangsten en de uitgaven. Hiervoor hanteren wij een liquiditeitsplanning. De gelden zijn zodanig belegd dat minimaal iedere maand een belegging vrij valt ter dekking van onvoorziene gebeurtenissen. Hierdoor zijn er op korte termijn altijd voldoende middelen beschikbaar.

158


3.5.4 Liquiditeitspositie Opgenomen geldleningen De provincie heeft een tiental langlopende, renteloze opgenomen leningen Gezien de goede liquiditeits positie is het voorlopig niet nodig om extra leningen aan te trekken. Verstrekte geldleningen De provincie heeft eind 2008 € 72,7 miljoen aan leningen verstrekt (2008: € 71,1 miljoen). Dit bestaat grotendeels uit een achtergestelde, niet opeisbare lening aan Essent N.V. van € 39,3 miljoen en een achtergestelde lening van € 21,6 miljoen aan Vitens. In 2008 is verder € 9,8 miljoen (2007: € 8,9 miljoen) aan Dienst Landelijk Gebied (DLG) uitgeleend voor diverse doelen, o.a. als voorfinanciering van gron daankopen in verband met landinrichtingsprojecten en kavelruil. En € 2,5 miljoen aan SVN Startersleningen De overige leningen zijn verstrekt aan medewerkers (PC-privé) en diverse Kruiswerkorganisaties. Het gaat hier om relatief geringe bedragen.

De belegging in het Institutioneel Garantiefonds van RABO is teruggebracht, en die in het BNG Fido Geldmarktselectfonds van BNG Capital Management is ongewijzigd gebleven. Dit zijn beide geldmarkt fondsen, die voldoen aan de wet Fido. Rentebaten De renteopbrengsten bedroegen in 2008 € 26,5 miljoen (2007: € 16,2 miljoen). In de begroting 2008, na wijziging, wordt uitgegaan van een totale renteopbrengst van € 22,2 miljoen. De positieve afwijking in de rentebaten ten opzichte van 2007 heeft twee oorzaken, die elk de helft van de stijging in de rentebaten verklaren: de hogere rente in 2008 waardoor een hoger gemiddeld rendement is gerealiseerd dan in 2007 ( 4,74% tegenover 4,4%) en een gemiddeld hoger kassaldo in 2008 dan in 2007 (€ 511 miljoen ten opzichte van € 366 miljoen). Ten opzichte van de begroting 2008 is de hogere rente-opbrengst vooral te verklaren door de rente stijging vooral voor deposito’s met een looptijd <1 jaar, die in 2007 sterker is geweest dan was verwacht in de begroting.

Uitzettingen In de Programmabegroting 2008, zoals aangeboden aan PS in november 2007, werd een kassaldo verwacht van ca. €300 miljoen aan het einde van 2008, de werkelijke stand bedraagt € 527 miljoen (ultimo 2007: € 495 miljoen). De belangrijkste verklaring voor de afwijking tussen realisatie en begroting is dat Essent in december 2008 een aanvullend interim dividend heeft uitgekeerd (€ 77,9 miljoen) en dat bedrag was niet in de oorspronkelijke begroting opgenomen. Het reguliere dividend van Essent was, zoals de laatste jaren gebruikelijk, ook hoger dan begroot (€ 59,4 miljoen). Wij mogen in de primitieve begroting slechts een conservatieve raming opnemen. Gedurende het gehele jaar 2008 is er een fors positief kassaldo geweest. Kasgeldoverschotten worden tijdelijk uitgezet op deposito’s conform het Treasury statuut. Per 31 december 2008 is € 481,5 miljoen uitgezet op deposito’s, het restant staat op spaar rekeningen en/of rekeningen courant. Alle deposito’s vallen vrij in 2009. De beperkte positie in obligaties, die is genomen in 2007 met een nominale waarde van € 7,5 miljoen, is ongewijzigd. Het betreft Nederlandse staatsobligaties en 2 financiële instellingen (een Nederlandse en een Duitse). Alle obligaties hebben AAA-status, op een na (AA).

Jaarverslag 2008

159

3.6 Bedrijfsvoering 3.6.1 Inleiding Onze bedrijfsvoering staat ten dienste van het realiseren van de doelen uit het Onderhandelingsakkoord ‘&Overijssel!’ en de verdere uitwerking daarvan. Wij willen interactief werken: burgers, gemeenten en organisaties daar op een adequate wijze bij betrekken. Wij willen ook integraal werken, dus vanuit verschil lende invalshoeken tegelijk. We willen werken met een professionele organisatie, die zich aanpast aan veranderingen in de omgeving en die in staat is haar producten en diensten op een steeds betere wijze te produceren. Ook willen we uiteraard onze producten en diensten doelgericht en doelmatig voortbrengen. Vanuit alle onderdelen van de bedrijfsvoering wordt hieraan bijgedragen. In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op het personeelsbeleid. Vervolgens komt ‘ Investors in people’ aan bod. Daarna wordt achter eenvolgens ingegaan op het milieubeleid, informatie beleid/elektronische overheid, rechtmatigheid en doelmatigheid en doeltreffendheid. Deze paragraaf wordt afgesloten met een overzicht van de planning & controlcyclus.

3.6.2 Personeelsbeleid In deze paragraaf wordt ingegaan op een aantal belangrijke ontwikkelingen en resultaten op het gebied van personeelsbeleid. Personeelsbeleid In 2007 is het Masterplan “De provincie werkt”, waarvan de kwaliteitsimpuls personeel & organisatie een van de elementen is, overgedragen aan de lijn. In dat kader is het HRM beleid Overijssel ‘. Voor de provincie van de toekomst’ vastgesteld inclusief bijbehorend uitvoeringsprogramma. Dit programma houdt in dat in de periode 2007 t/m 2010 aan de volgende HRM-thema’s wordt gewerkt: - (strategische) personeelsplanning: om zicht te krijgen en te houden op het personeelsbestand dat nu en in de toekomst nodig is; - talentontwikkeling: om het zo optimaal mogelijk afstemmen van wat de organisatie nodig heeft en wat medewerkers kunnen en willen; - arbeidsvoorwaarden: om te komen tot meer flexibilisering en meer individueel maatwerk; - arbeidsmarktcommunicatie: om ons meer te profileren als aantrekkelijke werkgever en te

160


werven op een manier die past bij het nieuwe elan van de provincie; - gezondheidsbeleid: om te komen tot een vitaal werkklimaat; - elektronische dienstverlening rond HRM: om medewerkers en management te voorzien van een moderne HRM-dienstverlening. In 2008 is, in het licht van dit uitvoeringsprogramma, het volgende tot stand gekomen. In het kader van (talent)ontwikkeling is een manage ment development programma voor teamleiders ontwikkeld en van start gegaan. Daarnaast hebben er in 2008 diverse Managementmeetings plaatsgevonden over concern brede thema ’s voor alle leidinggevenden. Bovendien is in het najaar van 2008 intensief gewerkt aan teamvorming van directie en hoofden eenheid en door hen een visie op doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie ontwikkeld. In concernverband zijn tevens de Leergang Strategisch Adviseren en Beleidsnota’s Schrijven aangeboden. Binnen het HRM-beleid is de arbeidsmarktcommunicatie aangemerkt als één van de urgente thema’s voor de provincie Overijssel. Dit om de problematiek van krappe arbeidsmarkt bij de vervulling van vacatures het hoofd te kunnen bieden. Er is een arbeidsmarktcommunicatie strategie ontwikkeld, die in 2009 haar beslag gaat krijgen in een campagne gericht op het positioneren van de provincie als topwerkgever. Ook is een geheel nieuwe recruitment site ontwikkeld, die per 5 januari 2009 van start is gegaan. De provincie heeft deel genomen aan het onderzoek Beste Werkgevers van Volkskrantbanen/effectory en scoorde met een algemene tevredenheid van 7,2 zodanig goed dat we zijn opgenomen in de lijst Beste Werkgevers 2008. In 2008 is het E-HRM platform ‘Mijn werkplaats’ verder uitgebreid en is de opleidingencatalogus herzien. ‘Mijn werkplaats’ stimuleert de ontwikkeling door middel van scholing, tests, werkervaringsplaatsen etcetera, zodat medewerkers een bij hun capaciteiten passende functie uitoefenen. Inmiddels is ook de personele jaarcyclus (persoonlijk werkplan, voortgang) geïncorporeerd in ‘Mijn Werkplaats’. ‘Mijn Werkplaats’ maakt onderdeel van intranetpagina Jij en HRM, de plek waar alle HRM-informatie te vinden is. Per 1 december 2008 is hier de Benefitplanner aan toegevoegd. Dit is het nieuwe digitale aanvraagsysteem waarmee de mede werker zelf digitaal zijn arbeidsvoorwaarden kan organiseren. Tevens is een digitale tool ontwikkeld (in combinatie met de recruitmentsite) die elektronische sollicitaties en verwerking daarvan mogelijk maakt.

In 2008 zijn verder de voorbereidingen getroffen om te komen tot een gezamenlijke visie/aanpak op het gebied van verzuimreductie en tot een verdere uitbouw van het gezondheidsbeleid. Tevens zijn in het kader van de Netwerkstad Zwolle/Kampen/provincie, met de gemeenten Zwolle en Kampen de ideeën verkent om in de komende jaren te komen tot gezamenlijke activiteiten op het gebied van gezond heid/vitaliteit. In 2008 is het beleid met betrekking tot functiecontrac ten geïntroduceerd. Dit instrument beoogt het werken (grote) programma’s en projecten te faciliteren. Vooral in het kader van uitvoering van de DIA is hier veelvuldig gebruik van gemaakt. Verder is in 2008 voor het eerst sinds lange tijd weer een Sociaal Jaarverslag uitgebracht waarin in een goede mix van feiten en beleving (middels interviews) is teruggeblikt op het jaar 2007. Arbeidsgehandicapten GS is eind 2007 door Provinciale Staten opgeroepen beleid te ontwikkelen om arbeidsgehandicapten (WAJONG’ers respectievelijk WSW’ers) kansen te bieden, door binnen de provinciale organisatie re-integratieplaatsen te creëren en zo de integratie van deze doelgroep op de arbeidsmarkt te bevorderen (CU/CDA motie 14-11-2007). Deze uitspraak van de Staten is intern vertaald in het streven om in 2008 tenminste vier arbeidsgehandicapten te plaatsen, minimaal door middel van een proefplaatsing. Inmiddels zijn er drie WAJONG’ers werkzaam binnen de provinciale organisatie, namelijk bij de eenheden Facilitaire Dienstverlening, Middelen en Economie Milieu & Toerisme. Voorts is bij wijze van pilot werk aanbesteed met de eis dat dat deels door WSW’ers moet worden uitgevoerd. De provincie als werkgever hecht belang aan arbeidsparticipatie van een ieder met een structurele functionele beperking. Wanneer de provincie een nieuwe medewerker wil aanstellen, en deze een dergelijke beperking heeft, wordt nadrukkelijk omgezien naar de mogelijkheden hierop adequaat in te spelen. Integriteitsbeleid De provincie Overijssel wil een integere organisatie zijn die recht doet aan de mensen en organisaties met wie en waarvoor zij werkt. Uiteindelijk is integriteit een cultuurvraagstuk dat bovenal ziet op de persoon lijke ethiek van ambtenaren. Ter ondersteuning van

de integriteit beschikt de organisatie over maat regelen en voorzieningen die de integriteit borgen. De provincie conformeert zich in deze aan de in 2005 gemaakte afspraken met diverse overheidsorganisa ties uit het openbaar bestuur en de politie over het te voeren integriteitsbeleid dat aan de zogenaamde 13 basisnormen moet voldoen. Begin 2008 zijn – met instemming van de onder nemingsraad – twee medewerkers aangewezen als vertrouwenspersoon integriteit. Deze vertrouwens personen zijn belast met de meldpunttaak bij (vermoedens van) misstanden. In 2008 hebben deze vertrouwenspersonen géén meldingen in ontvangst mogen nemen. Daarnaast zijn er maatregelen getroffen betreffende de werving & selectie ingeval zogenaamde kwetsbare functies, bijvoorbeeld betreffende het natrekken van referenties en het overleggen van een verklaring over het gedrag. Voorts heeft integriteit in 2008 een vaste plek gekregen binnen het programma van de concernintroductie voor nieuwe medewerkers door middel van een dilemma training voorafgaande aan het afleggen van de ambtseed/-belofte . In het besef dat het nooit helemaal te voorkomen is dat er misstanden (kunnen) plaatsvinden, worden de maatregelen en voorzieningen rondom integriteit permanent bewaakt en continu aangescherpt. In 2009 worden er stappen gezet richting het anoniem melden van misstanden en de verbetering van de rechtspositie van klokkenluiders. Personele formatie en bezetting Feitelijke bezetting per 31 december 2008 was 805 fte. Relatief is de bezetting ten opzichte van de toegestane formatie (880) 91,5%, afgerond 92%. Dit getal is 1% lager ten opzichte van 2007. Opbouw Personeelsbestand Op 31 december 2008 waren er 905 personen in dienst, waarvan 540 mannen en 365 vrouwen. Dat is een kleine stijging in vergelijking met 2007 (903 medewerkers in dienst). Het percentage vrouwen is heel licht toegenomen naar 40,3% (in 2007 was dit 39,4%). Het percentage mannen is heel licht afge nomen naar 59,7% (in 2007 60,6 %). Er zijn 102 mensen in dienst gekomen en 100 medewerkers hebben de provincie verlaten. Net als het jaar daarvoor is de volgorde hetzelfde, voor wat betreft vertrekredenen. Als eerste staat op eigen verzoek (65), gevolgd door FPU (29).

Jaarverslag 2008

161

Gemiddelde leeftijd personeel

Jaren

Levensloop Met ingang van 1 januari 2006 is het mogelijk voor medewerkers om te sparen voor levensloopverlof. Op 31 december 2006 lag het aantal op 27 medewerkers, op 31 december 2007 op 30 medewerkers en ultimo 2008 maakten in totaal 37 medewerkers daarvan gebruik. Een marginale verhoging van het aantal deelnemers. Nog steeds maken de overige medewer kers vooral gebruik van de spaarloonregeling. Ziekteverzuimbeleid Was het ziekteverzuimpercentage in 2005 nog 3,57%, in 2006 steeg dat naar 4,23%. In 2007 is het verder licht gestegen naar 4,28%. In 2008 is, in lijn met de uitkomsten uit het arbo-onderzoek, extra aandacht besteed aan het terugdringen van dit percentage. In 2008 is verzuimpercentage weer gedaald naar 3,51%.

60

50

50

40

40

30

30

20

20

10

10

0 2003

2004

2005

2006

2007

5 4

0

mannen vrouwen

2

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Bovenstaand verzuimpercentage is gebaseerd op het verzuim tot en met 1 jaar (dus excl. verzuim langer dan één jaar). Met ingang van 2008 wordt ook het verzuimpercentage inclusief langdurig verzuim vermeld. Dit percentage is 3,92%. De meldingsfrequentie is, na jarenlang rond de 1,5 te hebben gezweefd, in 2008 voor het eerst substantieel gedaald naar 1,13. Dit is mede het gevolg van extra aandacht binnen de eenheden aan het kort frequent verzuim.

Percentages

0

80

1

80

600

60

70

70

50

50

40

40

30

30

20

20

10

10

0

0

2004

2005

2006

2007

mannen vrouwen totaal

3.6.3 Investors in People Leeftijdsopbouw In 2008 is de gemiddelde leeftijd licht gedaald naar 45,9 jaar (2007: 46,2 jaar). De gemiddelde leeftijd van mannen is 48,1 jaar en de gemiddelde leeftijd van vrouwen bedraagt 42,7 jaar.


3.6.4 Bedrijfsvoering Milieubeleid

De aanbesteding van de generieke voorzieningen staat gepland voor 2009. In 2008 werden de voorbereidingen getroffen. Zo is een programmaplan opgesteld en zijn de gewenste functionaliteiten in kaart gebracht. Hiermee zijn de eerste stappen gezet in de richting van de realisatie van onze streefbeeld architectuur, waarmee de e-dienstverlening weer een stap verder wordt gebracht.

In het najaar van 2007 heeft de provincie haar milieumanagementsysteem voor activiteiten met een directe milieubelasting doorgelicht en de wijzigingen in de milieubelasting als gevolg van de renovatie van het provinciehuis en de gewijzigde organisatie van WK in beeld gebracht en opgenomen in de meerjarenplanning.

2 Percentages deeltijders

1

provinciale organisatie. Er is beleid geformuleerd op het veilig inzetten van Software as a Service (SaaS) applicaties en de eerste proeven met werken op afstand zijn uitgevoerd. Ook de ICT-dienstverlening is verbeterd door het vergroten van de servicetijden. Hierdoor worden storingen op webgerelateerde systemen ook buiten kantooruren opgepakt. Deze verruiming moet leiden tot een betere beschikbaar heid van bijvoorbeeld onze website en het e-loket. Op het gebied van informatiebeveiliging is de lijn van 2007 voortgezet. De beveiliging van alle systemen is onder de loep genomen en een aantal kwetsbare punten binnen onze informatiebeveiliging hebben geleid tot verfijning van beleid en het nemen van extra maatregelen.

totaal

3

3

162

2008

Deeltijdarbeid Net als in 2007 het geval was is in 2008 het percen tage mannen dat in deeltijd werkt, verder afgenomen. 5 26,1% (in 2007 was dat 29,8% en In 2008 is dat 2006 was dit percentage nog 30,7%). Het percentage 4 in deeltijd werkende vrouwen is eveneens gedaald van 71,3% naar 67,95%.

Ziekteverzuimpercentages

Percentages

60

kers, teams en de organisatie als geheel vormt hierbij het uitgangspunt. In 2007 is vastgesteld dat het nuttig is en blijft om de IiP meetlat te gebruiken om te toetsen of we (nog steeds) op de goede weg zitten en om ons hierin scherp te houden. Bovendien is vastgesteld dat het keurmerk een prima hulpmiddel is om ook de buitenwereld te laten weten dat het management van deze organisatie het investeren in medewerkers belangrijk vindt. Op 1 mei 2007 is de Provincie, na een re-assessment, voor de periode van 3 jaar opnieuw erkent als een “Investor in People”. Op basis van het assessment is er een rapport met verbeterpunten opgesteld. In 2008 is verder gewerkt aan deze verbeterpunten.

Op 1 december 2003 heeft de Provincie Overijssel voor de eerste maal het certificaat ontvangen voor het keurmerk “Investors in People”(IiP): een certificaat waarmee de organisatie aangeeft op een systemati sche wijze (de IiP-Standaard) te willen werken aan de continue verbetering van de organisatie. De afstem ming tussen ontwikkeling en doelen van medewer

2008

Bij FD hadden de meeste verbeterpunten betrekking op het inzamelen, opslaan, afvoeren en registreren van onze afvalstromen. Het in 2007 nieuw gefor muleerd afvalbeleid op basis van de uitgevoerde preventiescan heeft FD in 2008 vertaald in een plan van aanpak. Eind 2008 is FD gestart met het maken van een logistieke vertaling van dit plan als input voor de nieuwe aanbesteding afvalverwerking in 2009. Op het terrein van gebouwbeheer en techniek heeft het provinciehuis het energielabel A gekregen en zijn er de nodige technische voorzieningen aangebracht of opgenomen in het programma van eisen van lopende inkooptrajecten. Bij WK liepen de (ver-)bouwactiviteiten op de steunpunten als gevolg van de gewijzigde organisatie van WK door tot begin 2008. Om deze reden heeft WK de doorlichting op activiteiten met een directe milieubelasting voor deze panden in een 2e fase in de loop van 2008 uitgevoerd.

3.6.5 Informatiebeleid Informatiebeleid In 2008 zijn er verschillende acties in gang gezet om de ICT-ontwikkelingen in de samenleving op een duurzame wijze te kunnen doorvertalen naar de

Verder hebben in december 2008 de staatssecretaris van BZK en voorzitters van IPO, VNG en UvW hun handtekening gezet onder de uitvoering van het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-overheid (afgekort NUP). Het akkoord benoemt afspraken voor de 24 NUP-programma’s met een realisatie-horizon van 2009-2010 en voor een deel van 2008-2014. Voor het merendeel van de projecten geldt een wettelijke verplichting tot aansluiting en gebruik.

3.6.6 Rechtmatigheid Ontwikkelingen In 2008 is een deel van de rechtmatigheidscontrole op de ILG-gelden uitgevoerd door het Ministerie van LNV. Dit omdat deze werkzaamheden door DLG en DR uitgevoerd worden. Dit maakt dat we zowel intern als extern (accountant) getoetst hebben aan onder staand normenkader: - de goedkeuringen rapporteringtoleranties bij de controle op rechtmatigheid worden vastgesteld conform de wettelijke richtlijnen (1% voor fouten en 3% voor onzekerheden); - binnen het voorwaardencriterium wordt getoetst of wettelijke regelgeving en besluiten van Provin ciale Staten worden nageleefd, voorzover deze regelgeving bepalingen bevat die van toepassing zijn op het financiële beheer c.q. het verrichten van

Jaarverslag 2008

163

beheershandelingen met financiële gevolgen en die betrekking hebben op de criteria: recht, hoogte en duur; - het begrotingscriterium wordt voor de programma kosten vastgesteld op programmaniveau en voor de personeelsgebonden kosten op het totaal aan personeelsgebonden kosten. - het normenkader accountantsonderzoek DR en DLG/BBL wordt van toepassing verklaard op de accountantscontrole voor DR en DLG/BBL in plaats van het normenkader rechtmatigheid provincie Overijssel 2008. In de productbegroting is per product aangegeven welke relevante interne en externe weten regelge ving van toepassing zijn bij de uitvoering. In het bijlagenboek bij de begroting is een algemeen overzicht opgenomen met de externe weten regelgeving die op de uitvoering van toepassing zijn. In het bijlagenboek is voorts in overeenstemming met de Algemene Subsidieverordening Overijssel 2005 een overzicht opgenomen met de interne regelgeving en bijbehorende budgetten die beschikbaar zijn om via subsidieverlening uitvoering te geven aan de provin ciale beleidsdoelen. In 2008 zijn de ontwikkelingen rond de nieuwe inkoopwet gevolgd. Uiteindelijk is deze wet niet door de Eerste Kamer geaccepteerd. Dit houdt in dat er geen aanvullende regelgeving voor inkopen onder de EU-drempelbedragen vastgesteld is. De interne regelgeving voor inkoop is wel onderzocht en intern gerapporteerd. Juridische kwaliteitszorg De verantwoordelijkheid voor de juridische kwaliteit is onderdeel van de integrale verantwoordelijkheid van de eenheden, die daarin ondersteund (kunnen) worden door een team juristen van de eenheid Bestuurlijke Aangelegenheden. Die ondersteuning is voor een belangrijk deel pro actief, bijvoorbeeld in de vorm van informatie via intranet of cursussen en door het aanreiken van modellen. (Andere) prikkels voor het verbeteren van de juridische kwaliteit komen uit audits én uit bezwaar- en beroepsprocedures tegen besluiten van provinciale bestuursorganen. Overijssel voert een consistent beleid gericht op dejuridisering en vermindering van administratieve lasten. In de kennisreeks van het Nationaal Mediation Instituut (NMI) is het afgelopen jaar een boekje verschenen onder de titel Bouwen aan vertrouwen. Mediation en de inzet van mediationvaardigheden is een zeer effectief middel gebleken om de samenleving in meer horizontale verhoudingen te betrekken en om

164


(potentiële) geschillen snel en tegen lage kosten op te lossen. Geïnspireerd door de aanpak in Overijssel en bij enkele andere organisaties heeft de staatssecretaris van BZK het initiatief genomen om op meerdere plaatsen in Nederland mediation-pilots te starten.

resultaten is het auditprogramma rechtmatigheid voor 2009 vastgesteld. Hierbij is in samenwerking met de nieuwe Shared Service Centers gezocht naar de meest optimale wijze om rechtmatigheid in hun processen te borgen

Het afgelopen jaar werd opnieuw bijna de helft van alle bezwaarschriften op alternatieve wijze opgelost. De gemiddelde behandelduur van een bezwaarschrift was 5,8 weken. Ruim drie kwart van de bezwaar schriften wordt binnen de wettelijk beslistermijn van 10 weken afgehandeld. De filterwerking van de bezwarenprocedure is 93%; in 8 van de 114 zaken is bij de rechter beroep ingesteld tegen de beslissing op bezwaar. Slechts in één geval werd het beroep gegrond verklaard. In sommige gevallen wordt niet eerst bezwaar gemaakt maar kunnen belanghebbenden rechtstreeks in beroep bij de rechter. Dat gebeurde het afgelopen jaar 129 keer. Veruit de meeste beroepen (72) hadden betrekking op de (onthouding van) goedkeuring van bestemmingsplannen. Van die 129 rechtstreekse beroepen werden er 39 geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. Dat is een verbetering is ten opzichte van voorgaande jaren en de inzet is er op gericht om die trend verder door te trekken, onder meer door mediationvaardigheden óók in de primaire fase in te zetten. Overigens zal het rechtstreekse beroep bij bestemmingsplannen onder de nieuwe Wro verdwijnen, en daarmee het grootste deel van deze beroepen. Als de omgevingsvisie en de bijbe horende verordening zijn vastgesteld zullen GS minder vaak een besluit nemen over een concrete situatie. Waar dat wel gebeurt, zal in de regel eerst de bezwarenprocedure worden doorlopen.

Doelmatigheid en doeltreffendheid Doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken Onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffend heid/doelgerichtheid zijn belangrijk om het functione ren van de organisatie te meten en waar gewenst bij te sturen. Doelmatigheid betreft het realiseren van prestaties met een zo beperkt mogelijke inzet van middelen. Doeltreffendheid betreft de mate waarin de gewenste prestaties en de beoogde effecten van het beleid ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. De Provinciewet verplicht Gedeputeerde Staten jaarlijks onderzoek uit te voeren naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het gevoerde bestuur. De onderzoe ken zijn vooral gericht op de vraag of de beleidsdoelen van de provincie Overijssel doelmatig (efficiënt) worden gerealiseerd en wat de organisatie daarvan kan leren. De onderzoeksplicht van Gedeputeerde Staten staat los van onderzoeken die de Provinciale Rekenkamer naar doelmatigheid en doeltreffendheid kan uitvoeren.

Uitvoering auditprogramma: rechtmatigheid Om vast te stellen of de organisatie rechtmatig handelt, is in 2008 conform het auditprogramma intern de rechtmatigheid getoetst. Naast de beoordeling van de rechtmatige verstrekking/vaststelling van een aantal subsidies (o.a. Jeugdzorg) is expliciet gekeken naar: • de naleving van het inkoop- en aanbestedingsbeleid • de naleving van regelgeving van ILG/pMJP • doorvertaling van twee wetten in interne regel geving Daarnaast zijn er verschillende bijeenkomsten geweest over Europese aanbestedingen en staats steun. Doel hiervan was om kennis en ervaringen uit te wisselen en de nieuwste ontwikkelingen door te spreken. De resultaten van de interne onderzoeken zijn besproken in de organisatie. Op basis van de

In 2008 is gekozen voor een onderzoek naar de kwaliteit van de schriftelijke dienstverlening. De aanleiding is het project dienstverlening. Hierin meten we de dienstverlening van de organisatie door het gebruik van servicenormen. Deze servicenormen geven per kanaal (mail, telefoon, loket) aan welk niveau van dienstverlening de organisatie wil aanbieden. Over het behalen van de servicenormen wordt aan de burger gerapporteerd in het Burgerjaar verslag. Servicenormen gaan over het eerste contact met de klant: nemen we de telefoon tijdig op, sturen we tijdig een ontvangstbevestiging. Om de dienstver lening van de provincie te verbeteren, is het nodig om meer inzicht te krijgen in de kwaliteit van de dienst verlening. Hiermee wordt bedoeld of de reactie die de klant krijgt duidelijk/begrijpelijk is; of deze foutloos is en in de juiste huisstijl. Het digitale loket zal steeds meer ingezet worden. Communicatie loopt steeds meer via schriftelijke kanalen (brieven, e-mailverkeer) en moet in één keer duidelijk en begrijpelijk zijn. Er is gekozen om het onderzoek uit te voeren bij subsidieverlening en vergunningverlening & handha ving. In deze processen is veel schriftelijke communi catie met de burger/klant. Daarnaast zijn de proces sen in ontwikkeling door de inrichting van Shared Service Centers. De resultaten en mogelijke verbeter punten uit het onderzoek kunnen direct toegepast worden in de nieuwe processen.

Begin maart 2009 zal de rapportage aangeboden worden aan GS en daarna nemen we de resultaten op in de rapportage aan PS. Administratieve organisatie en Interne controle Ook in 2008 zijn de interne onderzoeken naar rechtmatigheid gebruikt voor de interne controle. Hierbij toetsen we niet alleen aan externe maar ook aan interne weten regelgeving. Uit de onderzoeken zijn diverse suggesties gekomen ter verbetering van de uitvoering van onze werkzaamheden. Daarnaast vindt er interne controle plaats in de lijn. In veel processen zijn expliciet de controle-werkzaamheden benoemd. In 2008 is bij de inrichting van de drie Shared Service Centers geadviseerd over de interne controle in de nieuwe processen. De aanbevelingen die in dit traject gedaan zijn, zijn opgevolgd. Dit sluit aan bij de wens van het College om meer vooraf te sturen (in het proces) dan achteraf. Subsidieverlening In 2008 hebben wij via het zogenoemde HERO-traject (Herontwerp van processen) besloten tot de instelling van een shared service center (SSC) voor subsidies per 1 januari 2009. Daarin zijn nagenoeg alle subsidies ondergebracht die de provincie verstrekt. De uit zonderingen betreffen de Europese subsidies, de subsidies Openbaar Vervoer en door derden namens de provincie uitgevoerde subsidieregelingen. In 2008 zijn alle voorbereidingen tot het realiseren van dat SSC afgerond. Met het SSC wordt op een meer uniforme en efficiëntere manier uitvoering gegeven aan het subsidieproces. Er is een kwaliteitsslag gemaakt in de aanvraagformulieren en standaard brieven, ook op leesbaarheid, en er wordt strak op termijnen/servicenormen gestuurd opdat subsidie aanvragers tijdig duidelijkheid krijgen. Het SSC is onder de naam Team Subsidieverlening bij de eenheid Zorg en Cultuur geplaatst. In het tweede jaar waarin we met de nieuwe subsidie systematiek SNSO (Subsidies Nieuwe Stijl Overijssel) hebben we verdere ervaring opgedaan met prestatie sturing en kostprijsbeoordeling. Dit laatste blijkt in de praktijk geregeld lastig; we hebben in 2008 trainingen georganiseerd om daar een stap verder in te komen. De verder doorgevoerde prestatiesturing is ook wennen geweest voor veel subsidievragers. Hoewel het subsidieproces op zich eenvoudiger is geworden, heeft die onwennigheid niet in alle gevallen ook bij de aanvragers tot datzelfde gevoel geleid. In 2009 zetten we onze inspanningen voort om het subsidieproces te vereenvoudigen en administratieve lasten nog verder terug te dringen.

Jaarverslag 2008

165

Inkoop en aanbestedingsbeleid In het Coalitieakkoord 2007-2011 is de opdracht geformuleerd tot het herontwerpen van een aantal belangrijke bedrijfsprocessen. Het inkoopproces maakt daar onderdeel van uit. In 2008 is gewerkt aan de centralisatie van de provinciale inkoopprocedures en een daarbij passende nieuwe organisatievorm. Dit heeft geresulteerd in het besluit een inkoopteam te formeren. Dit team zal vanaf 2009 opereren vanuit de eenheid Facilitaire Dienstverlening en zich onder meer gaan bezighouden met het begeleiden van en adviseren in complexe (Europese en nationaal openbare) aan bestedingstrajecten en het contracten leveranciers management. De daadwerkelijke personele bezetting zal in het eerste kwartaal 2009 worden ingevuld. In het jaar 2008 zijn daarnaast de overige geplande werkzaamheden uitgevoerd, zoals het begeleiden van een tiental (Europese) aanbestedingen, het onder houd van het contractenregister en een verdere uitbouw van de samenwerking met andere provincies. Bovendien zijn er dit jaar nieuwe algemene inkoop voorwaarden open vastgesteld. Onderzoeken in het kader van inkoop en rechtmatig heid laten betere resultaten zien. De impuls vanuit het programma “Investeren in duurzaam Overijssel” voor duurzaam inkopen is in het eerste kwartaal van 2008 afgerond. Aandacht voor het duurzaamheidaspect bij inkopen dient nu in de reguliere bedrijfsvoering te zijn geborgd. Eind 2008 is onder verantwoordelijkheid van VROM een meting uitgevoerd naar huidige stand van zaken. De resultaten worden in 2009 bekend gemaakt.

3.6.8 Kwaliteitsbeleid In 2008 is het project afgerond dat heeft geleid tot het bijeenbrengen en stroomlijnen van de belangrijke werkprocessen als Vergunningverlening, Handhaving, Subsidieverlening en Inkoop . De uitgangspunten daarbij waren concentratie op hoofdtaken, slank organiseren vanuit ICT-kansen en een klantgerichte dienstverlening. In 2009 zullen nog wat finale inregel- en afrondingsactiviteiten plaatsvinden.

3.6.9 Planning- en controlcyclus Planning- en controlcyclys De kaderstelling, sturing en verantwoording/controle van het provinciale beleid vindt plaats binnen de Planning & Control-cyclus. De basis voor het inhoude lijke beleid en de jaarlijkse cyclus ligt in het Coalitie akkoord dat per bestuursperiode wordt opgesteld. De jaarlijkse planning & control cyclus kent twee

166


planningsdocumenten, de Perspectiefnota en de Begroting, en twee control- of verantwoordings documenten, de Najaarsnota en de Jaarrekening. Parallel aan deze bestuurlijke cyclus functioneert een ambtelijke cyclus van produktbegroting en rekening, werkplannen en managementrapportages. Planning & Control-cyclus

hoofden subdoelstellingen gepresenteerd. In de programmateksten worden de verschillende doel stellingen daarna verder uitgewerkt. Deze opzet zal in 2010 ook in de jaarrekening 2009 worden door gevoerd. Het systeem voor tekst-data-integratie is in gebruik genomen. Zowel bij het samenstellen van het productenboek bij de begroting 2009 als bij het samenstellen van het productenboek bij deze jaarrekening heeft dit systeem haar waarde bewezen. Ook is in 2008 veel aandacht besteed aan de verdere ontwikkeling van Project- en programmacontrol. Dit heeft onder andere geresulteerd in de ontwikke ling van een format voor de inhoudelijke rapportage over de DIA. In de najaarsnota, begroting 2009 en in deze jaarrekening is/wordt de inhoudelijke voortgang dan wel planning van elk project via dit format weergegeven.

De Perspectiefnota is het beginpunt van de jaarlijkse cyclus. Deze nota wordt in het voorjaar opgesteld en aan Provinciale Staten aangeboden. De Perspectief nota heeft een strategisch karakter en heeft als focus de belangrijkste inhoudelijke thema’s voor het komende jaar. In de Begroting worden de strategische keuzes uit de Perspectiefnota verder uitgewerkt. Daarnaast wordt aangegeven hoe de reguliere, continue taken van de provincie worden ingevuld. In de Najaarsnota wordt gerapporteerd over de uitvoering van de begroting van het lopende jaar. Het is een terugblik op eerste zes maanden van het begrotingsjaar. De nota is gericht op het bijsturen van afwijkingen in beleid, financiën en bedrijfsvoering. Daarnaast wordt een prognose gegeven van de uitkomsten van de jaarrekening. De Najaarsnota bevat normaliter geen voorstellen voor de inzet van nieuw beleid. De Jaarrekening vormt het sluitstuk van de jaarlijkse Planning & Control-cyclus. Door middel van de Jaarrekening wordt verantwoording afgelegd over het gevoerde beleid. Hierbij wordt aangegeven of hetgeen de provincie wilde bereiken in het betref fende jaar is gerealiseerd, of de daartoe voorgenomen activiteiten zijn uitgevoerd en of de uitvoering binnen het beschikbare budget heeft plaatsgevonden. In 2008 heeft een verdere doorontwikkeling van de planning & controlcyclus plaatsgevonden. In de programmabegroting 2009 is voor de eerste maal gewerkt met een doelenboom. In een overzich telijk schema worden per programma alle prestaties,

Jaarverslag 2008

167

3.7 Verbonden partijen 3.7.1 Inleiding Met ‘verbonden partijen’ worden rechtspersonen bedoeld waarin de provincie een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Het gaat daarbij om ‘deel nemingen’, dat wil zeggen privaatrechtelijke organi saties zoals genoemd in artikel 158 Provinciewet (onder andere stichtingen, verenigingen, vennoot schappen (NV en BV’s), coöperaties en commanditaire vennootschappen) en om de publiekrechtelijke openbare lichamen op basis van de Wet gemeen schappelijke regeling (Wgr). Onder ‘bestuurlijk belang’ wordt verstaan: een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met een ‘financieel belang’ wordt bedoeld dat middelen ter beschikking zijn gesteld die verloren gaan in geval van faillissement van de ‘verbonden partij’ of als financiële problemen bij een ‘verbonden partij’ op de provincie kunnen worden verhaald. Leningen en garantstellingen vallen niet onder de definitie: de provincie houdt in principe juridisch verhaal als de partij failliet gaat. Ook subsidies vallen buiten de definitie, omdat het gaat om overdracht van middelen. De provincie Overijssel kent in 2008 acht ‘verbonden partijen’: zes privaatrechtelijke deelnemingen (BNG NV, Essent NV, Vitens NV, Oost-NV, Wadinko NV en Zuiderzeehaven BV) , één openbaar lichaam op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Regio naal Bedrijventerrein Twente) en één rechtspersoon Fonds nazorg gesloten stortplaatsen Overijssel. In juni 2008 zijn de staten in de gelegenheid gesteld om op basis van artikel 158, lid 2, Provinciewet wensen en bedenkingen kenbaar te maken ten aanzien van de oprichting van de Herstructurerings maatschappij Overijssel NV. De staten gingen akkoord met het voorstel en daarna hebben wij gewerkt aan de verdere uitwerking van de juridische vormgeving en de concept-statuten. Na goedkeuring door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrela ties zal de nieuwe organisatie van start gaan. In paragraaf 3.7.3 worden de bestaande ‘verbonden partijen’ toegelicht. Maar eerst wordt in paragraaf 3.7.2 kort ingegaan op het nieuwe provinciale beleid ten aanzien van ‘verbonden partijen’.

168


3.7.2 Beleid Tijdens de statenvergadering van 21 mei 2008 is het nieuwe deelnemingenbeleid vastgesteld. Een eerste aanleiding voor de ontwikkeling van een nieuw afwegingskader waren de uitkomsten van het onderzoek naar de verkoop van de Wavin-aandelen (februari 2007). De tweede reden is onze ambitie in het coalitie-akkoord ‘&Overijssel!’ om in verschillende, innovatieve, bestuurlijk-juridische arrangementen vorm te geven aan de samenwerking met overheden, bedrijven en kennisinstellingen. Bovendien wordt met het nieuwe beleid aangesloten op de landelijke ontwikkelingen. Eind 2007 heeft het kabinet de Nota Deelnemingenbeleid Rijksoverheid vastgesteld, waarmee het accent is verschoven van ‘privatiseren, tenzij’ naar ‘publiek, tenzij’. Daarnaast verscheen in april 2008 de kabinetsreactie op het rapport ‘Privaatrechtelijke taakbehartiging door decentrale overheden’. In dit rapport wordt geconstateerd dat provincies en gemeenten steeds vaker gebruik maken van de privaatrechtelijke rechtsvormen. Het kabinet wil in aansluiting op de landelijke praktijk de publiekrechtelijke voorkeur voor samenwerkingsvormen uit de wet te halen. Een ander belangrijk aspect uit de kabinetsreactie is het voorstel om de goedkeuringsbevoegdheid van besluiten van GS tot het aangaan van deelnemingen te verschuiven van BZK naar PS. Dit laatste betekent een versterking van de positie van staten. We zijn benieuwd naar de uitkomsten van de kamerbehandeling. Op dit moment is nog niet bekend wanneer deze behandeling zal plaatsvinden. Afhankelijk van de uitkomsten wordt overgegaan tot een wetsvoorstel. Uitgangspunt in het nieuwe Overijsselse deelnemingen beleid is dat een publiekrechtelijke samenwerkings vorm niet langer zonder meer de voorkeur heeft. Het gaat om maatwerk. Per geval moet worden beoordeeld welke aanpak het meest doelgericht en betrouwbaar is voor het publieke belang. Het nieuwe afwegingskader biedt in de vorm van een stappenplan richtlijnen voor de beoordeling van het aangaan (en behoud) van privaatrechtelijke en publiekrechtelijke samenwerkingsvormen. Concreet betekent dit dat het afwegingskader wordt gebruikt voor de afweging van de deelname in alle vormen van ‘verbonden partijen’. De te nemen stappen hebben onder meer betrekking op de vraag naar het provinciale publieke belang, de betrokkenheid van andere publieke en/of partners, de mate van betrokkenheid van provincie, en de keuze

tussen publiek- of privaatrecht. Het stappenplan is slechts een hulpmiddel om te komen tot een keuze. Uitgangspunt is ook dat de provincie alleen taken uitvoert die voortkomen uit een provinciaal publiek belang. Wat onder de term publiek belang wordt verstaan, wordt bepaald door Provinciale Staten. In het afwegingskader is een checklist van mogelijke aandachtspunten voor de vaststelling van een provinciaal publiek belang opgenomen. De zeven ‘verbonden partijen’, waarin de provincie op dit moment een bestuurlijk en financieel belang heeft, dragen alle bij aan de realisatie van de visie en doelstellingen van de provincie, zoals deze zijn verwoord in de programmabegroting (te weten programma ‘Impuls voor werk’, ‘Natuur en Duur zaamheid’ en ‘Water’). Zie verder in paragraaf 3.7.3. Als er sprake is van beëindiging of wijziging van het provinciale publieke belang, dan kan dat aanleiding zijn om de deelname in een ‘verbonden partij’ te beëindigen of te wijzigen. Ook andere ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de invoering van nieuwe wetgeving (onder andere Splitsingswet energiebedrijven) of Europese regelgeving (onder andere op het gebied van mededinging ) kunnen tot aanpassingen leiden. Ook hier is sprake van maatwerk en zal dat in nauw overleg met de staten worden afgewogen en beoordeeld. De relatie met vier ‘verbonden partijen’ bestaat al gedurende lange tijd (nutsbedrijven Essent en Vitens, BNG en Wadinko). De relatie met de drie andere partijen is van meer recente datum (Oost NV, Regionaal Bedrijventerrein Twente en Zuiderzeehaven) en zijn ontstaan vanuit de provinciale betrokkenheid bij de grootschalige projecten waarvoor deze rechtspersonen zijn opgericht.

3.7.3 Toelichting verbonden partijen In deze paragraaf worden de verschillende organisatie toegelicht. Voor alle organisaties geldt dat voor de aansluiting op het provinciale beleid hier wordt volstaan met het noemen van het betreffende programma-onderdeel van de begroting (inclusief de doelstellingen). Voor de relevante financiële gegevens wordt verwezen naar de tabel aan het eind van deze paragraaf.

Jaarverslag 2008

169

NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), Den Haag

Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (OOST NV), Enschede

Doel

Doel

De deelname in BNG draagt niet bij aan een specifieke doelstelling binnen een programma in de begroting. De dividenden worden aangewend als algemeen dekkingsmiddel. Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2) Partijen De aandeelhouders van de BNG zijn de Staat der Nederlanden (voor 50%) en provincies, gemeenten, waterschappen en andere openbare lichamen (gezamenlijk eveneens 50%). Dit betekent dat de bank onderdeel is van de publieke sector en daardoor de hoogste ‘credit rang’ heeft. Bestuurlijk belang Stemrecht in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor provincie in AvA: J.W. Klaasen). Financieel belang De provincie Overijssel bezit 0,16% van het aandelenkapitaal, waarmee onze invloed zeer gering te noemen is. Bijzonderheden - Het resultaat over 2007 bedroeg € 195 miljoen na belasting (2006: € 199 miljoen, 2005 € 311 miljoen). De belangrijkste redenen voor de daling van de winst zijn de omstandigheden op de gelden kapitaalmarkten (economische recessie) en de (structurele) daling van het renteresultaat. Dit laatste is vooral veroorzaakt door de hogere financieringslasten ten gevolge van de extra uitkering van € 500 miljoen aan de aandeelhouders in december 2006 en in 2007. - In 2008 is de triple-A rating van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) opnieuw bevestigd. De rating is gebaseerd op het aandeel houderschap van de Nederlandse Staat en het marktleiderschap van de BNG in de publieke sector. Voorts zijn sterke punten van de BNG de kwaliteit van de activa, de sterke kapitalisatie, voldoende winstgevendheid en lage kosten. Mede op basis van deze rating en de relatieve zekerheid die daarvoor de basis vormt is de BNG in 2008 meer in de aandacht gekomen als stabiele bankpartner. De discussie met de aandeelhouders over hogere dividenden is nog niet afgerond, deze wordt nu mede gevoerd in het licht van de actuele kredietcrisis. Meer informatie www.bng.nl Financiële gegevens Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

170


De deelname in OOST NV past binnen het begrotingsprogramma Impuls voor werk (doelstellingen: het stimuleren van innovatie en het bieden van ruimte voor ondernemen). Oost NV kent de volgende activiteiten: - Ontwikkeling en Innovatie (ook in relatie tot de uitvoering van de EU-programma’s 2007-2013); - Investeringsbevordering; - Versterking bedrijfsomgeving; - Participeren in bedrijven via participatiebedrijf Oost Nederland (PPM Oost NV). Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2) Partijen Ministerie van Economische Zaken (57,62%) en de provincies Gelderland (33,56%) en Overijssel (8,82%). Bestuurlijk belang Stemrecht in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor provincie in AvA: C. Abbenhues). Financieel belang De provincie Overijssel bezit 8,82% van het aandelenkapitaal. De provincie heeft ook een subsidierelatie met Oost-NV, waarvoor het activiteitenplan van Oost NV de basis vormt. Over 2008 betreft de werkelijke subsidie € 1,3 miljoen. Bijzonderheden Zoals hiervoor aangegeven betreft één van de aandachtsgebieden de Participatiemaatschappij Oost NV, waarvan Oost-NV voor 92,5% aandeelhouder is, Universiteit Twente voor 4,33% en Saxion Hoge scholen voor 3,17%. Bij de fusie GOM/OOM heeft het ministerie van Economische Zaken van de provincie geëist om voor voldoende middelen te zorgen ingeval Universiteit Twente en Saxion Hogeschool zullen uittreden. Hierdoor loopt de Provincie Overijssel een risico (zie de overige risico’s onder de paragraaf Weerstandsvermogen). Meer informatie www.oostnv.nl Financiële gegevens Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

Jaarrekening 2008

171

Essent Groep NV, Arnhem Doel

Juridische vorm Partijen

Bestuurlijk belang

Financieel belang Bijzonderheden

172


De deelname in Essent past binnen het programma Natuur en Duurzaamheid. De provinciale doelstelling is: een innovatieve en duurzame energievoorziening. Zie verder ook het betreffende hoofdstuk. Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2) Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2.3%), Overijssel (18,7%), Flevoland (0,02%), Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 140 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland. Stemrecht in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor provincie in AvA: tot medio 2008 P. Jansen, daarna T.W. Rietkerk). Verder heeft de provincie Overijssel een vaste zetel in de Commissie van Aandeelhouders. De provincie Overijssel bezit 18,7% van het aandelenkapitaal. De invoering van de splitsingswet heeft grote gevolgen voor de energiebedrijven, waaronder Essent. Uiterlijk 1 januari 2010 moet een volledige splitsing tussen netwerken commercieel bedrijf zijn gerealiseerd. Het netwerkbedrijf zal daarbij in tegenstelling tot het commerciële bedrijf in handen moeten blijven van de publieke aandeelhouders. Dit geldt voor wat betreft Essent dus ook voor Overijssel. De voorbereidingen van deze splitsing zijn door de afzonderlijke energiebedrijven ter hand genomen. Uiterlijk per 1 juli 2009 moet het splitsingsplan, dat eveneens met de aandeelhouders moet zijn bespro ken, zijn voorgelegd aan de Minister van Economische zaken. Voor Essent is dit plan eind 2008 bij de minister ingediend. Uitgangspunt voor de aandeelhouders is het tot stand brengen van twee levensvatbare respectievelijk gezonde bedrijven. Mede met het oog op deze nieuwe situatie heeft Essent nog voor het zomerreces in 2008 aan de aandeelhouders een voorstel neer gelegd met de toekomstige strategie voor het bedrijf. Daarin spelen boven dien mee de (snelle) ontwikkelingen op de energiemarkt en het mislukken van de fusie tussen Nuon en Essent. In aanloop naar die strategiediscussie is door het college van Gedeputeerde Staten een visiedocument over de strategie van Essent en het aandeelhouderschap opgesteld, dat tijdens de vergadering van 25 juni door Provinciale Staten is besproken. Daarin heeft het college als opvatting neergelegd, dat de publieke belangen het meest ermee gediend zijn als het productie- en leveringsbedrijf van Essent zich aansluit bij een strategische, eventueel buitenlandse, partner. Alleen met schaalgrootte kan het bedrijf op termijn aan de burger een betrouwbare, betaalbare en duurzame energie leveren. Gezien de consequenties die deze ontwikkeling heeft vindt het college het gewenst, dat de aandelen in dit commerciële bedrijf op een nader te bepalen moment worden verkocht.

Meer informatie Financiële gegevens

Provinciale Staten hebben op 25 juni 2008 ingestemd met de voorstellen van GS. In de AvA van 27 juni hebben de aandeelhouders vervolgens ingestemd met een strategie voor Essent om voor het commerciële bedrijf aansluiting te zoeken bij een internationale partner. Provinciale Staten hebben een motie aangenomen, waarin de overwegingen cq beoordelingscriteria zijn aangegeven. Als gevolg van deze motie is door het college van GS het proces verder uitgelijnd in een stappenplan, waarin de aandeelhouders een herkenbare positie innemen. Dit stappenplan is in oktober behandeld in de statencommissie EMB en in PS van december. Vanaf september is Essent in overleg met de aandeelhouders gestart met het zoekproces gericht op het vinden van een strategische buitenlandse partner. Het college van GS heeft conform het staten besluit van 25 juni 2008 de Staten op gezette tijden geïnformeerd over de verschillende processtappen en terugkoppelingsmomenten in het kader van de voorgenomen vervreemding van de aandelen. Eind december was dit zoekproces nog niet afgerond. Op 12 januari 2009 heeft Essent te kennen gegeven dat zij een partner te weten RWE gevonden heeft. Dit allemaal onder voorbehoud van goedkeuring van de aandeelhouders. Tevens is met het nieuw gevormde netwerkbedrijf Enexis, dat volledig in publieke handen blijft, een proces gestart om invulling te geven aan ‘robuustheid’ en daarnaast de invulling van de strategie, statuten, beloningsbeleid e.d. van dit bedrijf. www.essent.nl Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

Jaarrekening 2008

173

Wadinko NV, Zwolle (voorheen WMO Beheer NV, Zwolle)

Vitens NV, Zwolle Doel

Juridische vorm Partijen

Bestuurlijk belang

Financieel belang Bijzonderheden

Meer informatie Financiële gegevens

174


De deelname in Vitens past binnen het programma Water. De provinciale doelstelling is: Het waarborgen van een doelmatige en betrouwbare drinkwatervoorziening via aandeelhouderschap in Vitens. Wettelijk is vastgesteld dat de aandelen van de drinkwaterbedrijven in publieke handen blijven. Het belang van de provincie Overijssel als aandeelhouder in Vitens NV is historisch gegroeid. De provincie wil door middel van haar aandeelhouderschap haar verantwoordelijkheid voor een goede drinkwatervoorziening in Overijssel borgen. Daarnaast streeft de provincie er, via haar aandeel houderschap, naar om de tariefsstijging voor de gebonden klanten maximaal gelijk te houden aan de inflatie. Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2) Aandelen van Vitens zijn in handen van 114 aandeelhouders waar onder de provincies Friesland, Gelderland, Overijssel, Flevoland, en Utrecht en het merendeel van in deze provincies liggende gemeenten. Stemrecht in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor provincie in AvA: P. Jansen). AvA komt minimaal twee keer per jaar bijeen. erder heeft de provincie Overijssel een vaste zetel in de Commissie van Aandeelhouders. Deze adviescommissie is bij besluit van de AvA van 10 december 2007 ingesteld. De provincie Overijssel bezit 7,38% van het aandelenkapitaal (dit zijn 370.632 van de gewone aandelen). Daarnaast is er sprake van een achtergestelde lening met een looptijd van 15 jaar per 2006. Stand per 31-12-2008: € 21.106.226. Bij de Eerste Kamer is de nieuwe Drinkwaterwet in behandeling. In dit wetsvoorstel wordt een wettelijke zorgplicht voor het veilig stellen van een duurzame en veilige openbare drinkwatervoorziening opgedragen aan de eigenaren/aandeelhouders en aan alle bestuursor ganen. Daarnaast is in het wetsvoorstel toezicht op de tariefsontwik keling opgenomen. De verwachting is dat dit wetsvoorstel in de loop van 2009 in werking zal treden. www.vitens.nl Vitens voert een terughoudend dividendbeleid dat, mits wordt voldaan aan de doelstellingen voor continuïteit, een dividendrende ment op de boekwaarde van het eigen vermogen oplevert gelijk aan het rendement op 10 jarige staatslening vermeerderd met 1% tot een maximum van 50% van het resultaat. Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

Doel

De vennootschap heeft tot doel het deelnemen in ondernemingen en vennootschappen, vooral die welke ten doel hebben het stimuleren van en het deelnemen in ontwikkelingen en projecten op het gebied van milieu, techniek en innovatie, evenals het daartoe deelnemen in andere ondernemingen en vennootschappen. De deelneming in Wadinko past binnen het begrotingsprogramma Impuls voor werk. De provinciale doelstellingen zijn: - stimuleren innovatie; - ruimte bieden voor ondernemen. Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2) Partijen Aandelen van Wadinko zijn in handen van de provincie Overijssel (20 Overijsselse gemeenten: Borne, Dalfsen, Deventer, Dinkelland, Hardenberg, Hellendoorn, Hof van Twente, Kampen, Losser, OlstWijhe, Ommen, Raalte, Rijssen-Holten, Staphorst, Steenwijkerland, Tubbergen, Twenterand, Wierden, Zwartewaterland en Zwolle), 2 Drentse gemeenten (Meppel, Westerveld) en 2 gemeenten in Flevoland (Noordoostpolder en Urk). Bestuurlijk belang Stemrecht in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor provincie in AvA: C. Abbenhues). Financieel belang De provincie Overijssel bezit 25,12% van het aandelenkapitaal Bijzonderheden Na de verkoop van het belang in Wavin (2005) resteerde bij WMO Beheer NV nog een belang in Wadinko Beheer BV, een participatie maatschappij. Per 31 maart 2006 heeft een fusie plaatsgevonden tussen WMO Beheer NV en Wadinko Beheer BV, waarbij WMO Beheer is opgegaan in Wadinko NV. Sinds deze fusie is de provincie rechtstreeks aandeelhouder geworden van een participatiemaat schappij, Wadinko NV. Het rechtsreeks aandeelhouderschap heeft geen ingrijpende juridische gevolgen voor de provincie Overijssel, het bestaande risicoprofiel van deze onderneming is door de fusie niet gewijzigd. De statuten van WMO Beheer NV blijven ongewijzigd van toepassing in de nieuwe NV. Meer informatie www.wadinko.nl Financiële gegevens Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

Jaarrekening 2008

175

Zuiderzeehaven Beheer BV, Kampen

Regionaal Bedrijventerrein Twente (werknaam: XL Business Park Twente)

Doel

Doel

Doel is het ontwikkelen van het industriehaventerrein ‘Zuiderzeehaven’ in Kampen tot een duurzaam bedrijventerrein met realisatie van hoogwaardige voorzieningen. De deelname past binnen het provinciale programma Impuls voor werk. Doelstellingen: - stimuleren Innovatie - ruimte bieden voor ondernemen. Zie ook betreffende hoofdstuk. Juridische basis Gekozen is voor de volgende juridische constructie: - Zuiderzeehaven Beheer BV - Ontwikkelingsmaatschappij Zuiderzeehaven CV Beide zijn privaatrechtelijke organisaties. Een BV heeft rechtspersoon lijkheid, een CV heeft dat niet (Burgerlijk wetboek, boek 2). Partijen De vennootschap is voor 50 procent het bezit van publiekrechtelijke organen (provincie Overijssel en de gemeenten Zwolle en Kampen) en voor 50 procent van private ondernemingen (drie marktpartijen). Bestuurlijk belang Stemrecht in de AvA van de Zuiderzeehaven Beheer BV (1e gemachtigde in de AvA: J.W. Klaasen). Daarnaast is J.W. Klaasen ook 1e vertegenwoordiger namens de provincie in de vergadering van Vennoten van de Ontwikkelings maatschappij Zuiderzeehaven CV. Financieel belang De provincie Overijssel heeft op 1 april 2004 een belang van 16,66 procent (€ 3.000) verworven in het aandelenkapitaal van Zuiderzee haven Beheer B.V. Daarnaast heeft de provincie de volgende bedragen verstrekt: - € 237.504 als kapitaal in de CV. Dit bedrag komt overeen me 16,6% van het gehele kapitaal; - € 667.057 als achtergestelde lening; Verder heeft de provincie een subsidie (zgn. Tipp subsidie) van totaal € 2.944.539 verstrekt aan de gemeente Kampen, die vervolgens de subsidie ten gunste heeft gebracht van de Ontwikkelingsmaatschappij Zuiderzeehaven CV. Bijzonderheden De haven beslaat 50 hectare. De oplevering heeft in 2008 plaatsge vonden. Tot nu toe is meer dan 30 hectare grond uitgegeven en de eerste bouwvergunning is al afgegeven. Het eerste bedrijf zal naar verwachting in 2009 haar deuren openen. Meer informatie www.zuiderzeehaven.nl Financiële gegevens Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

176


De betrokken partijen willen een regionaal grootschalig en duurzaam bedrijventerrein realiseren. De provincie neemt deel in de ontwikkeling, exploitatie en beheer van dit bedrijventerrein. Het realiseren van een regionaal bedrijventerrein past binnen het provinciale programma Impuls voor werk. Doelstellingen zijn: - stimuleren Innovatie - ruimte bieden voor ondernemen. Zie ook betreffende hoofdstuk. Juridische vorm Publiekrechtelijke rechtspersoon (Openbaar Lichaam, Wet gemeen schappelijke regelingen) Partijen Netwerksteden Almelo, Hengelo, Enschede en Borne en de provincie Overijssel. Almelo, Hengelo, Enschede en de provincie hebben elk een aandeel van 23%, Borne heeft een belang van 8%. Bestuurlijk belang Dagelijks bestuur: C. Abbenhues (voorzitter en lid) Algemeen bestuur: C. Abbenhues (voorzitter en lid) en J.W. Klaasen (lid) Financieel belang Er is geen sprake van stemrecht in een AvA. Er is een (EFRO)subsidie van € 4.000.000 toegekend. Bijzonderheden Sinds september 2007 wordt op het XL Businesspark Twente gewerkt aan de aanleg van de hoofdinfrastructuur. Daarvoor is eerst het hele terrein flink opgehoogd. In juni 2008 is de eerste paal geslagen van de nieuwe viaduct over de weg naar Bornerbroek. De planning van de gronduitgifte komt na afronding van de proce dures (bestemmingsplan is onherroepelijk vastgesteld) op gang. Eerste bedrijf heeft 2 ha grond verworven. In het najaar 2008 is de bouw gestart. Vanaf voorjaar 2009 zal het bedrijf feitelijk in bedrijf zijn. Meer informatie www.rbtwente.nl Financiële gegevens De risicoaspecten binnen de exploitatie betreffen vooral de te realiseren verwervingen uitgifteprijzen. Bij het Weerstandsvermogen (paragraaf.) wordt ingegaan op de financiële risico’s. Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

Jaarrekening 2008

177

Fonds nazorg gesloten stortplaatsen Overijssel Doel

Juridische vorm

Partijen Bestuurlijk belang

Financieel belang Bijzonderheden Financiële gegevens

178


Op 1 april 1998 is de wet tot aanvulling van de Wet milieubeheer (Wm) in werking getreden. Deze bevat een regeling ter waarborging dat gesloten stortplaatsen geen of zo weinig mogelijk gevolgen voor het milieu hebben (hierna Leemtewet genoemd). De Leemtewet (art. 8.49 en 8.50 Wm) legt de financiële en bestuurlijke verantwoordelijkheid bij de provincie voor de altijd durende nazorg van stortplaatsen waar na 1 september 1996 afvalstoffen zijn of worden gestort. De provincie moet erop toezien dat bij gesloten stortplaatsen zodanige maatregelen worden getroffen dat de stortplaatsen geen of zo weinig mogelijk nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken. Om aan deze verantwoordelijkheid inhoud te kunnen geven, bevat de Leemtewet (art. 15.44 Wm) de bepaling dat Provinciale Staten een heffing instellen ter bestrijding van de kosten van de nazorgmaatrege len bij stortplaatsen waar na 1 september 1996 nog afval gestort wordt. Deze heffing wordt bij belastingverordening opgelegd aan de exploitanten van de stortplaatsen in Overijssel. Provinciale Staten van de Provincie Overijssel hebben op 30 maart 1999 deze belastingveror dening vastgesteld. Op grond van artikel 15.44 (lid b) Wm is de provincie verplicht de opbrengsten van de heffing af te dragen aan het ‘Fonds nazorg gesloten stortplaatsen Overijssel’ (kortweg: Nazorg fonds). Dit fonds is opgericht door het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Overijssel (art 15.47, lid 1 Wm) en is een rechtspersoon (art 15.47, lid 3 Wm). Stortplaatsexploitanten N.V. ROVA en Twence B.V. Dagelijks bestuur: T.W. Rietkerk en J.W. Klaasen Algemeen bestuur: Het voltallige college van Gedeputeerde Staten Bestuurlijk Overleg nazorgfonds: T.W. Rietkerk en J.W. Klaasen, een vertegenwoordiger van N.V. ROVA en een vertegenwoordiger van Twence B.V.. ROVA en Twence hebben in dit orgaan recht van inspraak maar geen beslissingsbevoegdheid. Het fonds heeft een Eigen Vermogen per 31-12-2007 van € 9,2 miljoen. De jaarrekening 2007 van het Fonds nazorg gesloten stortplaatsen is de laatst vastgestelde jaarrekening. Zie tabel “overzicht verbonden partijen”.

Deze verbonden partijen worden in de tabel op de volgende pagina weergegeven: Voor de onderdelen A, B en C zijn de gegevens gehanteerd uit het laatst formeel vastgestelde jaarverslagen. Het betreft de jaarverslagen over het jaar 2007. Voor onderdeel C zijn de werkelijk door de provincie Overijssel ontvangen dividenden en rentes in 2008 gehanteerd (het betreft dan de dividenden over de jaren 2007). Tussen haakjes zijn de ontvangen bedragen in 2007(het betreft dan de dividenden over de jaren 2007) weergegeven.

Jaarrekening 2008

179

Overzicht verbonden partijen


NV Bank

Oost NV

Ontw. Mij.

XL Business Fonds Nazorg

Groep NV

Zuiderzee-

Park Twente

gesloten

Gemeenten

haven C.V.

(RBT Twente)

stort-

Nederlandse

Essent

Vitens NV

Wadinko NV

plaatsen

Rechtspersoon gemeensch. regeling

x

x

0,16

8,82

x

x

x

x*)

x

x

n.v.t.

n.v.t.

DB en AB

A) Financiële

3.8 Grondbeleid 3.8.1 Inleiding In deze paragraaf wordt nader ingegaan op het grondbeleid. In vergelijking met gemeenten, is bij de provincie slechts in zeer beperkte mate sprake van grondbeleid. De provincie kent geen grondexploitaties voor bouw van woningen of bedrijven.

betrokkenheid

percentage van het aandelen-kapitaal

B) Bestuurlijke

18,7

7,38

25,12

16,5

Stemrecht

Stemrecht

Stemrecht

Stemrecht

Stemrecht

Stemrecht

Voorz. schap

A.v.A.

A.v.A.

A.v.A.

A.v.A.

A.v.A.

A.v.A. en

DB en AB

vergadering

vennoten

betrokkenheid

C) Financiële kengetallen Eigen vermogen per 01/01/2007

2.576

36,4

3.158

353,8

51,0

1,5

34,2

11,7

2.053

37,2

4.908

361,4

53,0

2,2

40,6

9,2

87.522

38,8

3.144

1.356

0,3

13,8

32

0,011

per 31/12/2007

90.549

39,8

3.029

1.299,7

0,2

13

38,1

0,020

Resultaat 2005

311

0,9

526

48

n.v.t. -

n.v.t.

Resultaat 2006

199

0,4

761

62,9

1,3 -

n.v.t.

0,75

Resultaat 2007

195

0,8

2.594

42,1

2,1

n.v.t.

0,47

Eigen vermogen per 31/12/2007

Vreemd vermogen per 01/01/2007

Vreemd vermogen

D) Opbrengsten 2008

0,8

(bedragen x € 1.000)

(2007 tussen haakjes)

Dividend Interim dividend

153 -

74.418

0

77.940

(944, incl.

(-)

(239.369,

788 interim

dividend)

interim

dividend)

Rente

3.537

1.119

(467)

2.340 -

(-)

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

(-)

incl. 55.998

1.169

2.340

(3.537)

(1.132)

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

––––––––

Totaal

153

-

155.895

1.639

-

n.v.t.

n.v.t.

(944)

(-)

(242.906)

(1.599)

(-)

(-)

3.8.2 Beleid Visie op het grondbeleid Het provinciale grondbeleid is, als gevolg van belangrijke ontwikkelingen op rijks- en provinciaal niveau, momenteel volop in beweging. In het kader van ontwikkelingsplanologie krijgt de provincie een meer ontwikkelende en regisserende rol. Het grondbeleid is een middel om provinciale doelstellingen van ruimtelijk beleid beter te kunnen realiseren. De provincie wil samenwerken met mede-overheden en maatschappelijke partners om maatschappelijke problemen op te lossen en een meerwaarde te creëren in regionale ruimtelijke ontwikkelings projecten. Op 1 juli 2008 is de Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. Ten opzichte van de oude WRO verandert er vooral voor de provincie veel vanwege het beschikbaar komen van nieuwe instrumenten voor actief en facilitair grondbeleid zoals voorkeursrecht, onteigening en kostenverhaal. Het is van belang om de gevolgen hiervan voor het provinciaal grondbeleid in beeld te brengen en beleidskeuzes te maken. Hiervoor is in 2008 een concept kadernota grondbeleid opgesteld. Deze nota is een kaderstellend document voor grondverwerving, grondexploitatie en legt de bestuurlijke rolverdeling en verantwoording vast. Deze kaders hebben een brede betekenis en hebben betrekking op alle grondaankopen ter uitvoering van provinciaal beleid. Deze nota is in concept in GS behandeld. De concept kadernota instrumenten grondbeleid doet geen uitspraak over de organisatorische opzet en functio nele invulling van provinciaal grondbeleid. Hierbij ligt het hele speelveld variërend van een “grondbank” tot een “ontwikkelingsbedrijf” nog open. De keuze of, op welk moment en in welke vorm tot een actief grondbeleid wordt gekomen wordt mede bepaald

door de ambities (aard en omvang) die de provincie heeft. In dat verband is de Omgevingsvisie, maar ook de lange termijn investeringsstrategie, welke in het voorjaar 2009 in het kader van de Perspectiefnota 2010 wordt opgesteld, van belang voor de te maken keuzes ten aanzien van de functionele invulling en de organisatorische opzet van het grondbeleid. Omdat de functionele invulling en de organisatorische opzet van het grondbeleid mede afhankelijk is van de vast te stellen ambities in de Omgevingsvisie én de lange termijn investeringsstrategie, hebben GS besloten de besluitvorming over het grondbeleid óók daarbij te laten aansluiten. Dit betekent dat in juni 2009, gelijktijdig met genoemde documenten, een nota grondbeleid kan worden vastgesteld waarbij ook voorstellen zullen worden gedaan over de functionele invulling en de organisatorische opzet van het grondbeleid. Wijze waarop de provincie het grondbeleid uitvoert Het grondbeleid is een belangrijk instrument bij het realiseren van een breed scala aan ruimtelijke doelstellingen, zoals volkshuisvesting en wonen, economische ontwikkeling, infrastructuur, natuur en recreatie. De keuze voor een grondbeleidstrategie voor een project (actief of facilitair) hangt direct samen met de vraag of deze strategie voldoende kracht heeft om de projectdoelstellingen te bereiken. Als een publiekrechtelijk instrument ontbreekt, of het lukt niet om op tijd met afspraken te maken met ontwikkelende (markt) partijen, kan het zonder een actieve grondbeleidstrategie problematisch worden om publieke doelen te realiseren. Als dit aan de orde is, kan een actieve interventie van de provincie op de grondmarkt gewenst zijn. Het verwerven en trans formeren van gronden naar nieuwe bestemmingen is de essentie van het actief grondbeleid van alle publieke partijen op de grondmarkt. Provinciale staten hebben in februari 2007 besloten dat participatie in grondverwerving en grondexploitaties kunnen worden ingezet om ruimtelijke doelstellingen van de provincie (versneld) te realiseren en daarbij te kunnen sturen op ruimtelijke kwaliteit. Besloten is dat projecten door de verschillende portefeuillehouders kunnen worden geïnitieerd en dat per project wordt beoordeeld of het zinvol is dat de provincie risico dragend deelneemt en wordt bepaald onder welke financiële condities dit kan plaatsvinden.

*) Commanditaire Vennootschap met een B.V. als beherend vennoot

180


Jaarverslag 2008

181

Grondexploitatie Momenteel participeert de provincie Overijssel in twee grondexploitaties: Zuiderzeehaven Kampen Regionaal Bedrijventerrein Over de resultaten van deze participaties wordt verwezen naar de paragraaf verbonden partijen. Verder zijn een tweetal projecten van belang waarin actief grondbeleid van de provincie aan de orde is of binnen afzienbare tijd actueel zal zijn, namelijk het project IJsseldelta Zuid en de Gebiedsontwikkeling locatie luchthaven Twente.

luchthaven - vrijgegeven aan direct betrokken partijen. In een eerste reactie hierop gaven Gedepu teerde Staten van Overijssel en B&W van Enschede aan dat bij de planvorming de beperking van de financiële risico’s een belangrijk uitgangspunt moet zijn. Ultimo 2008 is door minister Eurlings bevestigd dat de VTM opdrachtnemer blijft voor het lopende gebiedsontwikkelingsproces, waarin de twee vlekkenplannen, mét en zonder luchthaven, gelijk waardig worden onderzocht en worden uitgewerkt tot twee businesscases en dat in juni 2009 de keuze uit de beide alternatieven zijn beslag krijgt. Winst- en verliesneming

Provinciaal grondbeleid en participaties bij ebiedsontwikkelingsprojecten IJsseldelta Zuid

Provinciale staten hebben besloten over te gaan tot anticiperende grondverwerving ten behoeve van de uitvoering van het Masterplan IJsseldelta Zuid. Er is een budget van € 20 miljoen beschikbaar gesteld voor anticiperende grondverwervingen. Er is daartoe een bedrag van € 10 miljoen beschikbaar gesteld in de vorm van een Reserve Grondaankoop IJsseldelta Zuid. De inkomsten uit de grondexploitatie (gevoerd door de gemeente Kampen óf gezamenlijk met de provincie in de vorm van een grondexploitatiemaat schappij) kunnen, wanneer de grondexploitatie een overschot laat zien, worden ingezet om een deel van de aanlegkosten van de Bypass te dekken. Gebiedsontwikkeling locatie luchthaven Twente

PS hebben op 04-11-2007 besloten tot deelname in de verhouding van 40% Rijk, 40% gemeente en 20% provincie in de kosten, opbrengsten en risico’s in de nog op te richten onderneming voor de gebieds ontwikkeling luchthaven Twente. De inbreng van de provincie bedraagt daarbij € 10 miljoen. Ter voor bereiding op de ontwikkeling van twee modellen voor de gebiedsontwikkeling van de Luchthaven Twente en omstreken, heeft de Vliegwiel Twente Maatschap pij i.o. (VTM) vier werkmodellen – met en zonder

182


Omdat voor beide projecten nog geen grondexploi tatie is vastgesteld, bestaat er op dit moment geen actuele winst- respectievelijk verliesprognose waarover binnen de paragraaf grondbeleid moet worden gerapporteerd. Er heeft nog geen besluit vorming plaatsgevonden over de uitgangspunten voor winst- en verliesneming uit grondexploitaties. Deze uitgangspunten worden in de nota grondbeleid beschreven. Beleidsuitgangspunten over reserves en risico’s grondzaken

De deelname van de provincie Overijssel in de grondverwerving ten behoeve van het project IJsseldelta Zuid is een risicodragende activiteit. Het betreft een financieel risico dat de boekwaarde van gronden (historische kostprijs vermeerderd met het saldo van beheersbaten en beheerslasten) gedurende de looptijd van het project oploopt tot een bedrag hoger dan de marktwaarde. Om deze risico’s te kunnen dekken is ten behoeve van dit project binnen de Ontwikkelingsreserve een reserve Grondaankoop IJsseldelta Zuid gevormd. Per halfjaar wordt de voortgang van de verwervingsactiviteiten geëvalueerd. Daarbij wordt de uitputting van het budget bepaald en het risicoprofiel, vooral in relatie tot het provinciale weerstandsvermogen, geactualiseerd. In de concept nota grondbeleid worden de beleidsuitgangspunten over reserves en risico’s beschreven.

Jaarrekening 2008

183

Hoofdstuk 4

Financiële rekening 4.1 Grondslagen van waardering en resultaatsbepaling Waarderingsgrondslagen De balansposten zijn gewaardeerd tegen nominale waarden, tenzij onderstaand anders is vermeld. Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut worden te allen tijde geactiveerd. Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut worden geactiveerd tenzij op specifieke gronden incidentele afschrijving van (een deel van) het investeringsbedrag plaatsvindt. De materiële vaste activa zijn opgenomen tegen de verkrijgingsprijs, vermindert met de afschrijvingen en met eventuele investeringsbijdragen van derden. De afschrijvingen vinden lineair plaats. De afschrijvings termijnen, die zijn gebaseerd op de economische levensduur, variëren van drie jaar tot vijftig jaar. Het afschrijven op investeringswaarden start in het jaar ná investeren. Financiële vaste activa Het aandelenbezit is gewaardeerd op de historische kostprijs. De verstrekte leningen worden gewaardeerd op de nominale waarde. Daar waar nodig zijn het aandelenbezit en verstrekte leningen voorzichtigheids halve lager gewaardeerd.

voorschotbedragen van Europese en Nederlandse overheidslichamen, die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, afzonderlijk onder de overlopende passiva te worden opgenomen en in de P&C cyclus worden gepresenteerd als doeluikeringen. In december 2007 hebben Provinciale Staten (PS/2007/830) besloten tot de effectuering van deze wijziging en de voorzieningen zijn door PS bij de Perspectiefnota 2009, in doeluitkeringen omgezet. Grondslagen van resultaatbepaling Lasten en baten worden verwerkt in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Rente-toerekening

Uit het resultaat voor bestemming is aan de reserves rente toegevoegd conform het bij de begroting gehanteerde voorcalculatorische percentage van 1,75%. Voor de reserve Waterwegen is een ander percentage gehanteerd en aan de reserves Actiefonds Overijssel en de Ontwikkelingsreserve is geen rente toegevoegd. De instandhoudingstoevoeging aan de voorzieningen is gebaseerd op hetzelfde percentage als gehanteerd voor de reserves. Hierop bestaan enkele uitzonde ringen, waarbij de instandhoudingstoevoeging is gebaseerd op een ander percentage, dan wel werkelijk gerealiseerde opbrengsten. ILG | Dienst Regelingen (DR) en Dienst Landelijk

Voorraden Voorraden worden op nihil gewaardeerd. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd tot redelijkerwijs te schatten bedragen, wegens voorzienbare kosten van risico’s en verplichtingen, waarvan de exacte omvang op de balansdatum nog onzeker is. Overlopende passiva. In de zomer van 2007 is het Besluit begroting en verantwoording (BBV) provincies en gemeenten gewijzigd (Staatsblad 2007 278 2). Op grond van de nieuwe artikelen 44 en 49 dienen ontvangen

184


Gebied (DLG)

Voor de verwerking van de rapportages van DR en DLG gelden de volgende, afwijkende grondslagen. PSN/PSAN (DR): de lasten voor deze regelingen bestaan uit de door DR in het boekjaar betaalde bedragen. Opdrachtverlening (DLG): De verantwoorde last komt overeen met de betaalde facturen vermeerderd met de al in het boekjaar geheel geleverde prestaties, waarvan betaling nog niet heeft plaatsgevonden. De omvang van de geleverde maar nog niet betaalde prestaties wordt geschat.

Jaarverslag 2008

185

4.2 Balans Activa

1

31-12-2007

31-12-2008

Vaste activa

Materiële vaste activa a investeringen met een economisch nut 55.034 b investeringen met een maatschappelijk nut in de openbare ruimte 94.551 149.585 Financiële vaste activa c kapitaalverstrekking aan deelnemingen 5.088 d kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen 199 e leningen aan deelnemingen 62.027 f overige verstrekte langlopende leningen 119.503 186.817 Totaal vaste activa 336.402

2


56.250 99.793 156.043

5.088 199 61.071 359.795 426.153 582.196

Vlottende activa

Totaal vlottende activa Totaal


31-12-2008

645.137

Voorzieningen

200.096

163.798

- 233 233 756.484

233

809.168

61.953 4.830

82.737 76.083

66.783

158.820

823.267

967.988

31.962

31.198

Opgenomen langlopende geldleningen • bij binnenlandse banken • binnen overige binnenlandse sectoren Totaal vaste passiva

27.556 518.037 99.554

233

Vlottende passiva

6.509 87.836 134.725

Kortlopende schulden Overlopende passiva

229.070

72.094 76.635

59.730 96.992

486.865

385.792

823.267

31-12-2007


3 Vaste passiva Reserves • algemene reserves 40.749 • bestemmingsreserves 447.565 Saldo exploitatierekening 67.841 Totaal eigen vermogen 556.155

967.988

Totaal vlottende passiva Totaal

186

Passiva

4

Vorderingen a op openbare lichamen 11.143 b overige vorderingen 14.286 c uitgezette kasgeldleningen (looptijd deposito’s < 12 mnd) 312.707 338.136 Liquide middelen Overlopende activa

Gewaarborgde geldleningen

Jaarverslag 2008

187

4.3 Toelichting op de balans

4.3.1 Materiële vaste activa Materiële vaste activa


Economisch nut Maatsch. nut

Terreinen en

Duurzame

Totaal

Weg-/

gebouwen

bedrijfs-

categorie

waterbouw-

middelen

kundige

werken

4.3.2 Financiële vaste activa

diverse

Bedragen x € 1.000 deel-

totaal

nemingen

boekwaarde per 01-01-2008

Boekwaarde per 01-01-2008 Nominale waarde Aflossingen / afschrijvingen

Mutaties 2008

Investeringen 5.458 1.327 6.785 13.747 Investeringsbijdragen van derden - 87 - - 87 - 897 Afschrijvingen - 2.323 - 3.159 - 5.482 - 7.608 Desinvesteringen - - 53 - 53 Afschrijvingen i.v.m. desinvesteringen - 53 53 3.048 - 1.832 1.216 5.242

70.988 6.747 188.277 - - 1.460 - 1.460 70.988 5.287 186.817

Mutaties 2008

Mutaties nominale waarde verstrekte middelen Mutaties aflossingen / afschrijvingen

110.542 - 110.542

340.000 3.352 - - 103.042 - 974 - 236.958 2.378 -

343.352 - 104.016 239.336

Boekwaarde per 31-12-2008

Boekwaarde per 31-12-2008

Aanschafwaarde 83.368 Afschrijvingen - 34.500 48.868

Op grond van het BBV worden de materiële vaste activa verdeeld in twee categorieën. • Met economisch nut: dit zijn bezittingen die verhandelbaar zijn en daarmee een waarde kennen in het economische verkeer. • Met maatschappelijk nut: dit zijn bezittingen die door hun aard (infrastructuur) niet verhandelbaar zijn en waarvoor dus geen waarde te bepalen is in het economische verkeer. De bovenstaande specificatie sluit aan bij de BBV-

188

deposito’s

geldleningen

Aanschafwaarde 77.997 21.393 99.390 235.463 Afschrijvingen - 32.177 - 12.179 - 44.356 - 140.912 45.820 9.214 55.034 94.551


22.667 - 15.285 7.382

106.035 - 49.785 56.250

248.313 - 148.520

Nominale waarde Aflossingen / waardeverminderingen

347.500 - 347.500

73.366 - 73.366

6.747 - 1.460 5.287

427.613 - 1.460 426.153

99.793

onderverdeling (zie bijlage C in het bijlagenboek voor een nadere detaillering). De gebouwen en duurzame bedrijfsmiddelen zijn materiele vaste activa met een economisch nut. De wegen waterbouwkundige werken vallen per 1 januari 2006 geheel onder vaste activa met een maatschappelijk nut. De investeringen gedurende 2008 betreffen hoofd zakelijk grondaankopen ten behoeve van de IJsseldelta, ICT-apparatuur en -infrastructuur evenals provinciale (water-)wegen. Voor een nadere specifi catie over de in 2008 gedane investeringen verwijzen wij u naar paragraaf 4.9.

Deposito’s De deposito’s betreffen middelen welke voor langer dan één jaar zijn uitgezet. De kortlopende deposito’s zijn opgenomen onder de vorderingen. In 2008 is de omvang van de deposito’s gestegen van € 90 miljoen naar € 340 miljoen. De overige € 7,5 miljoen betreffen obligaties. De stijging van de langlopende uitzettingen is vooral veroorzaakt doordat de lange rente in 2008 fors was gestegen en de verwachting was dat deze weer zou gaan dalen. Tot slot zijn de drie deposito’s ad € 13 miljoen voor de voorfinanciering RW 35 in 2008 vrijgevallen.

Diverse geldleningen Het bedrag van de diverse uitstaande geldleningen (met een looptijd van 1 jaar of langer) bestaat grotendeels uit twee achtergestelde leningen. De eerste betreft een achtergestelde niet opeisbare lening aan Essent Groep NV (€ 39,3 miljoen), de tweede betreft een achtergestelde lening aan Vitens NV (ultimo 2008 € 21,1 miljoen). Verder is per ultimo 2008 € 9,8 miljoen geleend aan DLG als financiering van diverse landinrichtingspro jecten en is in 2008 gestart met SVN Startersleningen (€ 2,5 miljoen). Ten slotte zijn een driertal leningen (totaal € 1,3 miljoen, Natura Docet € 0,5 miljoen, NDIX € 0,3 miljoen en WMC € 0,5 miljoen) gesaldeerd op genomen met de voor deze leningen voor hetzelfde bedrag gevormde voorzieningen.

Jaarverslag 2008

189

4.3.3 Vorderingen

Deelnemingen/financiële belangen De post deelnemingen/financiële belangen bestaat ultimo 2008 uit:


Intrinsieke

% van het

Boekwaarde

waarde per

(aandelen)

per 31-12-08

31-12-2007

kapitaal

Instelling

NV Bank Nederlandse gemeenten Oost N.V. Essent Groep N.V. Vitens N.V.* Wadinko N.V. Zuiderzeehaven Beheer BV Ontwikkelingsmaatschappij Zuiderzeehaven CV Totaal

3.285 0,16 3.282 8,82 918.231 18,71 26.671 7,38 13.314 25,12 3 16,67 363 16,46 965.148

199 1.460 3.537 91 - - -

Vorderingen


Stand per 31-12-2007

31-12-2008

Ministeries Provincies Gemeenten, waterschappen en samenwerkingsverbanden Overige vorderingen Rente belegd kasgeld Uitgezette kasgeldleningen (deposito’s < 1 jr.) Totaal

6.301 2.906 1.936 9.242 5.044 312.707 338.136

699 719 5.091 82.762 5.073 134.726

De toename van de overige vorderingen wordt veroorzaakt doordat per ultimo 2008 extra uitkering van Essent afwikkelingsverkoop EDON over 2008 nog niet was ontvangen (€ 77,9 miljoen). De totale afname in 2008 is voornamelijk veroorzaakt door een afname van de kortlopende deposito’s. Voor circa € 0,9 miljoen aan vorderingen (dwangsommen en juridische procedures) geldt een hoog risicoprofiel; hiervoor is een voorziening getroffen welke hier gesaldeerd is gepresenteerd.

4.3.4 Liquide middelen


per 31-12-2006, basis voor de jaarrekening 2007 van de provincie Overijssel, veranderd van € 218,3 miljoen NL GAAP naar € 353,8 miljoen IFRS.

229.070

5.287

* Vitens N.V. is in het jaarverslag 2007 overgegaan op de waardering volgens IFRS, voorheen was dit NL GAAP. Hierdoor is de intrinsieke waarde

Stand per

De sterke stijging van de intrinsieke waarde per ultimo 2008 ten opzichte van onze jaarrekening 2007 is aldus niet (volledig) toe te schrijven aan de toevoegingen aan het eigen vermogen van Vitens, maar hoofdzakelijk door een andere waardering.

Liquide middelen

Stand per

Stand per

Door inkoop van eigen aandelen in 2007 door Vitens NV is ons aandeel in het uitstaande aandelenkapitaal gestegen van 6,45% naar 7,38%.

31-12-2007

31-12-2008

Rekening-courant Kas Totaal

72.089 5 72.094

59.728 2

Conform de regelgeving zijn de deelnemingen netto in de balans gepresenteerd. Dit houdt in dat voorzie ningen en herwaarderingsreserves op de boekwaarde in mindering zijn gebracht. In 1998 is besloten om per ultimo 1998 de deelnemingen te herwaarderen tot de nominale waarde, met uitzondering van de deelne ming in Oost N.V. Hiervoor is een waardering toegepast van 50% van de nominale waarde. In 2004 is de waardering aangepast op grond van de huidige regelgeving.

59.730

Wij streven naar het aanhouden van een zo laag mogelijke saldi liquide middelen op onze reguliere rekening-couranten. Het hoge saldo eind 2007 werd vooral veroorzaakt doordat het interimdividend van Essent N.V. ultimo 2007 op de laatst mogelijke datum was ontvangen en daarmee onmogelijk was om nog uit te zetten. De, ondanks de verlaging van het saldo tov eind 2007, relatief hoge stand eind 2008 houdt onder andere verband met de volatiliteit op de geld/kapitaalmarkt, welke sterk samenhangt met de kredietcrisis. Hierdoor kon ons normale beleid met betrekking tot het uitzetten van de niet direct benodigde liquide middelen niet worden uitgevoerd. Daarnaast dient te worden opgemerkt dat een groot deel van dit saldo liquide middelen bestaat uit gelden die wij beheren voor “derden” zoals Groenfonds en Regionaal Mobiliteitsfonds (totaal € 42,2 miljoen). De rekening-courant betreft onder andere een rekening-courant bij het Groenfonds ILG. Onderstaand geven wij, conform de voorschriften vanuit het ministerie LNV ten behoeve van de controle op ILG, een verloopstaat van deze rekening. Ten behoeve van de eveneens verplichtte aansluiting met de toelichting ILG bij de toelichting op de baten en lasten (paragraaf 4.10), hebben we in onderstaande tabel ook de nog te declareren, te verrekenen en reeds via derden ontvangen middelen weergegeven.

190


Jaarverslag 2008

191


4.3.6 Reserves Rekening-courant Groenfonds ILG

Stand per

Stand per

31-12-2007

31-12-2008

Saldo begin boekjaar - 8.215 Ontvangen voorschotten 37.912 42.511 Rente-ontvangsten 1.008 657 Onttrekkingen ILG m.b.t. 2007 - 30.688 - 13.865 Onttrekkingen ILG m.b.t. 2008 - - 16.293 Kostenvergoeding - 16 - 17 Saldo einde boekjaar 8.215 21.209 Nog te decl.n Groenfonds obv jaarrekening 2007 exploitatie en balans 13.386 - 479 Nog te decl.n Groenfonds obv jaarrekening 2008 exploitatie en balans 32.692 Te verrekenen rente met provinciale rekening obv jaarrekening 2007 744 Te verrekenen rente met provinciale rekening obv jaarrekening 2008 421

4.3.5 Overlopende activa

Overlopende activa

Stand per

Stand per

31-12-2007

31-12-2008

Nog te verrekenen/te declareren bedragen Vooruitbetaalde bedragen Overige Totaal

75.592 1.040 3 76.635

95.209 1.779 4


96.992

Alle nog te verrekenen en te declareren bedragen worden verrekenbaar of inbaar geacht. De grootste posten betreffen nog te compenseren BTW (€ 16,6 miljoen), nog te ontvangen verkoopopbrengsten effecten (€ 5,8 miljoen), nog te ontvangen subsidies van derden (€ 20,4 miljoen), vooruitbetaalde grondverwerving in het kader van ILG (€ 42,2 miljoen) en nog te ontvangen Motorrijtuigenbelasting (€ 7,5 miljoen) De vooruitbetaalde bedragen bestaan hoofdzakelijk uit termijnen voor het project “Vliegveld Twente” (1,3 mln).

Reserves, zowel de algemene als de bestemmingsre serves, zijn het eigen vermogen van de provincie. De Staten kunnen de bestemming van deze reserves zelf beïnvloeden. Waar beïnvloeding niet mogelijk is, door bijvoorbeeld wettelijke bepalingen, is sprake van een voorziening en dus van “vreemd vermogen”. Het “vrij te bestemmen” karakter van de reserves komt


Stand per

Reserves

31-12-2007


Mutaties Toevoeging

Algemene reserves Saldireserve Algemene dekkingsreserve Actiefonds Overijssel Subtotaal

Overige Onttrekking

per rente 2008 toevoeging

01-01-2008

7.000 123 26.490 5.503 560 2.701 7.259 40.749 5.503 683 2.701

488.315

71.288

3.844

Stand per

2008 31-12-2008

2008

Bestemmingsreserves Reserve grondwaterbeheer 2.702 47 Reserve renovatie provinciehuis 18.701 327 29 Reserve Europese programma’s 20.821 - 3.366 305 Reserve investeringen 427 48 8 Fonds bedrijfsverplaatsingen 3.869 68 Reserve Reconstructie 12.173 85 215 136 Reserve BTW-compensatiefonds 5.423 95 Reserve Stimulering woningbouw 3.425 - 138 58 Reserve Regionale Bereikbaarheid 6.636 141 144 1.954 Reserve Provinciale Infrastructuur 22.398 3.307 541 3.488 Ontwikkelingsreserve majeure thema’s en projecten 306.245 65.708 89.939 Reserve waterwegen 20.723 933 Egalisatiereserve ILG 14.023 245 27.915 Reserve combiplan RW35 Nijverdal Reserve grondaankopen IJsseldelta-Zuid 10.000 175 8.800 Reserve startersleningen 1.200 Subtotaal 447.566 65.785 3.161 133.461 Totaal

192

ook tot uitdrukking in de aparte plaats die de stortingen in en onttrekkingen aan de reserves innemen in de overzichten in het Jaarverslag. Eerst wordt het exploita tieresultaat bepaald en pas daarna de onttrekkingen aan en stortingen in reserves. Bij de in het Jaarverslag opgenomen mutaties in reserves zijn de richtlijnen en specifieke besluiten van de Staten gevolgd.

136.162

123 15.848 6.109 22.080

7.000 19.406 1.150 27.556

518 2.084 7.702 483 3.937 9.975 477 3.273 167 2.275

2.231 16.973 10.058

95.553 2.610 2.558

366.339 19.046 39.625

216 108 131.936

18.759 1.092 518.037

154.016

545.593

2.634 5.041 72 8.708 27.459

Jaarverslag 2008

193

Algemene Reserves Saldireserve

De Saldireserve is in maart 1989 ingesteld bij besluit van Provinciale Staten betreffende ‘Uitgangspunten voor het te voeren reserve- en afschrijvingsbeleid en ontwikkeling rente zwevend geld’. De Saldireserve vervult een belangrijke functie als buffer, om tegenvallers en risico’s op te kunnen vangen. In minder ‘gunstige’ tijden kan deze gebruikt worden, of om een zekere continuïteit in het beleid te kunnen waarborgen, of om de mogelijkheid te hebben geleidelijk het bestaande beleid om te buigen. Daarvoor wordt vooralsnog een buffer noodzakelijk geacht van € 7 miljoen. In 2008 is de toereikendheid van deze reserve opnieuw bezien en hiervoor zal in 2009 een voorstel worden voorgelegd aan Provinciale Staten. Daarnaast vervult de Saldireserve – nu de noodzakelijk geachte buffer is bereikt – een inkomensfunctie. De toegevoegde rente wordt daardoor niet meer als voeding aangemerkt, maar komt ten gunste van de vrije ruimte in de Algemene Dekkingsreserve. Algemene Dekkingsreserve

De Algemene Dekkingsreserve is ingesteld bij PS-besluit 14-05-2002, nr. 26 Perspectiefnota 2002; 12e wijziging van de Beleidsbegroting 2002. De Algemene Dekkingsreserve dient ter tijdelijke afstorting van overschotten en reserveringen. In 2008 is via de primitieve begroting € 0,123 miljoen en via begrotingswijzigingen in totaal € 2,578 miljoen aan de reserve toegevoegd (Perspectiefnota 2009 € 0,022 miljoen, Najaarsnota 2008 € 2,26 miljoen en 3e Diverse posten wijziging € 0,296 miljoen). Voorts is via de primitieve begroting € 9,448 miljoen en via begrotingswijzigingen in totaal € 6,4 miljoen onttrokken (Doorwerking wijzigingen 2007 naar 2008 € 0,168 miljoen, Jaarrekening 2007 € 6,082 miljoen en Perspectiefnota 2009 € 0,15 miljoen). De grootste posten hiervan betreffen de financiering van de het nieuwe coalitieakkoord ad ca. € 2,2 miljoen, via de Najaarsnota 2007 doorgeschoven ramingen naar 2008 ad ca. € 6 miljoen en dekking van de resultaatbestemmingen bij de Jaarrekening 2007 ad € 5,5 miljoen. De reserve dient ook om een aantal toekomstige claims af te dekken. Deze betreffen het eventuele exploitatietekort bij de spoorlijn Enschede-Gronau (plm. € 1 miljoen) en de risico’s bij de Reconstructie wet (plm. € 2,3 miljoen). Tevens is er rekening gehouden met de te verwachten tekorten in 2009 en latere jaren, die door middel van deze reserve zullen

194


worden aangezuiverd, zoals door PS is vastgesteld met de Begroting 2009. Met inachtneming van toekomstige reserveringen en oormerkingen is er per 31 december 2008 binnen de Algemene Dekkingsreserve een vrije ruimte van ca. € 1,8 miljoen aanwezig.

waarvan de realisatie niet groter dan 75%, de last niet is meegenomen in 2008. Daarnaast is er een lagere besteding geweest op het onderdeel EU kaderrichtlijn water Rijn van € 0,1 miljoen en op de uitvoering van het Waterhuishoudingsplan is ook € 99.000 minder besteed dan begroot.

Actiefonds Overijssel

Bij voortzetting van het bestaande beleid zal de reserve bij realisatie van de huidige geraamde stortingen en onttrekkingen t/m 2013 voldoende zijn. Bij de vaststelling van de nieuwe heffingsperiode 2010-2013 zal een nieuw voorstel worden voorbereid en zullen de structurele inkomsten en uitgaven weer op elkaar worden afgestemd.

Het Actiefonds Overijssel is op 13 november 2003 ingesteld om snel, flexibel en adequaat te kunnen reageren op kansen die zich voordoen. Het fonds is bedoeld voor eenmalige projectsubsidies waarbij een provinciale projectbijdrage wordt verstrekt, onder uitdrukkelijke voorwaarde dat andere partners ook een bijdrage leveren. Projecten die bekostigd worden uit het Actiefonds dienen binnen twee jaar na toekenning van de bijdrage door Provinciale Staten gerealiseerd te zijn. In 2007 hebben Provinciale Staten een laatste tranche toegekend voor projecten met een totaal middelen beslag van ruim € 9,8 miljoen. Op basis van de geplande voortgang van deze projecten is hiervan ruim € 6,1 onttrokken aan het Actiefonds in 2008 en wordt ruim € 1,1 miljoen onttrokken in 2009. Met laatstgenoemde onttrekking is de resterende ruimte in de reserve volledig aangewend. Daarnaast zijn er een aantal nog niet afgeronde Actiefondsprojecten waarvan op basis van de oorspronkelijk geplande voortgang, de dekkingsbij drage uit het Actiefonds al in eerdere jaren plaats vond. Voor een specificatie van de dekkingsbijdragen uit het Actiefonds in 2008 en een toelichting op de diverse projecten wordt verwezen naar het overzicht besteding Actiefonds Overijssel (paragraaf 4.7).

Reserve Renovatie provinciehuis

In 1995 is de reserve renovatie provinciehuis ingesteld ter dekking van een deel van de kapitaallasten van de renovatie. Deze reserve is ontstaan door de onder uitputting in de laatste jaren op onderhoud voor vastgoed, huisvesting en inrichting en de opbrengst van de verkoop van een aantal provinciale panden (o.a. Stationsweg 5) te storten en door rente toe te voegen. In 2008 is een lijst met rest- en wenspunten opgesteld en uitgevoerd. De hiermee gemoeide kosten ad € 0,862 miljoen zijn conform besluitvor ming aan deze reserve onttrokken. Daarnaast is een bedrag van € 1,2 miljoen onttrokken voor dekking van een deel van de kapitaallasten van de renovatie, waarvoor deze reserve voornamelijk is ingesteld. De extra huuropbrengst van het pand GrootWezenland ad € 29.000 is gestort in deze reserve. Om conform afspraak een deel van de kapitaallasten van de renovatie te kunnen dekken is de reserve toereikend en is er geen vrije ruimte aanwezig.

Bestemmingsreserves Reserve Europese Programma’s Reserve Grondwaterbeheer

De reserve grondwaterbeheer is ingesteld op basis van de grondwaterwet. Het doel is om fluctuaties tussen de inkomsten en de uitgaven te verevenen. Door het Rijk is expliciet aangegeven, dat de opbrengst uit heffingen slechts alleen voor de genoemde wettelijke doeleinden mag worden aangewend. Bepaald is dat eventuele overschotten niet naar de algemene middelen mogen toevloeien, maar ten gunste komt van de betalers van de heffing i.c. de grondwater onttrekkers. Hiermee worden fluctuaties in de heffingstarieven voorkomen. De reserve wordt gevoed door de grondwaterheffing. De onttrekkingen zijn uitgaven in het kader van de Grondwaterwet. De lagere onttrekking aan de reserve is te verklaren doordat van aangegane verplichtingen,

Provinciale Staten hebben in 1995 (nummer 19 van de agenda 1995) de reserve Europese programma’s ingesteld ten behoeve van de uitvoering van Europese programma’s voor economische structuurversterking. De voeding van deze reserve geschiedt met eigen middelen van de provincie. Op basis van diverse voorstellen hebben de Staten ingestemd met de uitvoering van de Europese programma’s. In de loop van 2002 is de eindafrekening voor het programma 97-99 opgesteld. Definitieve vaststelling van het EU deel is in 2005 verwerkt. De afwikkeling van het deel gefinancierd met middelen van het ministerie van EZ wordt verwacht in 2010. Het programma 2000-2006 ligt qua inhoud en commit tering op schema. Door het ministerie van EZ heeft

een landelijke audit plaatsgevonden om op basis van nieuwe inzichten de juistheid en rechtmatigheid van de gedeclareerde uitgaven over de jaren 2000 tot en met 2006 vast te stellen. In Overijssel zijn door ADEZ 13 projecten onderzocht. Op dit moment is nog niet duidelijk tot welke mogelijke financiële consequenties dit zal leiden. In de risicoparagraaf is een en ander nader toegelicht. Ter dekking van mogelijke risico’s kan de risicobuffer worden ingezet. De risicobuffer is een bijzonder onderdeel van de bestemmingsreserve EU-programma’s, waarin de provinciale co-financiering voor de EU-programma’s is opgenomen. In 1995 is door de Provinciale Staten de buffer ingesteld o.a. ter dekking van risico’s in de uitvoering en afronding programma’s. In 2002 is met het statenvoorstel EMT/2002/1646 de noodzaak tot het aanhouden van de buffer herbevestigd. De buffer bedraagt per ultimo 2008 ongeveer € 1,6 miljoen. Naast bovengenoemde financiële consequenties zal de risicobuffer niet ingezet worden voor andere risico’s. Zoals het er nu naar uit ziet, zal er een dusdanige vrijval plaatsvinden op de gecommitteerde projecten dat de buffer weer volledig beschikbaar is voor het nieuwe programma. In 2007 is een nieuwe periode gestart die zal lopen tot en met 2013. Alle programma’s zijn opengesteld en er zijn al verscheidene beschikkingen afgegeven. Per ultimo 2008 staat nog € 10,1 miljoen aan te betalen verplichtingen op de oude programma’s uit. Deze verplichtingen worden uit de autonome middelen van de provincie, bijdragen van de Europese Unie en het Rijk gedekt, zie Voorziening Europese Programma’s. Er is geen vrije ruimte binnen de reserve aanwezig voor de oude programma’s. Voor het nieuwe programma is totaal € 27,41 miljoen beschikbaar gesteld. Per 31 december 2008 is er € 4 miljoen aan middelen beschikbaar die ingezet kunnen worden voor de co-financiering Europese programma’s 2007-2013. Reserve investeringen

De reserve investeringen, ingesteld in 1996 na besluit van Provinciale Staten (nummer 30 van de agenda 1996), is bestemd voor cofinanciering in brede zin en vormt een instrument om flexibel en slagvaardig in te spelen op vragen voor bijdragen in investeringen van derden. Bij de Najaarsnota 2008 is besloten dat de resterende ruimte in de reserve niet meer zal worden ingezet voor het doel van de reserve en het vrij te laten vallen ten gunste van de algemene middelen (€ 52.000).

Jaarverslag 2008

195

Fonds bedrijfsverplaatsingen

Het fonds bedrijfsverplaatsingen is in 2003 door Provinciale Staten ingesteld (Nr. 51 van de agenda 2003) Het fonds richt zich op het verplaatsen van bedrijven die vanuit maatschappelijk en bedrijfsmatig oogpunt op een verkeerde plek zitten. Doel is om het externe veiligheidsrisico voor de leefomgeving te verlagen en het bedrijf een impuls te geven om zich verder te ontwikkelen. Het is voor gemeenten moeilijk aan de provinciale regeling te voldoen. Daarom is de regeling per 1 januari 2008 beëindigd. Bij de Najaars nota 2008 (PS/2008/630) is besloten tot opheffing van de reserve. In het statenvoorstel bij deze jaarrekening wordt voorgesteld de resterende middelen via resultaat bestemming over te hevelen naar de exploitatie van 2009. Reserve Reconstructie

Bij besluit van Provinciale Staten nr. PS/2004/526 is besloten tot de instelling van een bestemmingsreserve voor de activiteiten en de daaraan verbonden middelen voor de reconstructie. Aangezien de aanwending van reconstructie middelen naar verwachting in de tijd gezien een grillig en stijgend patroon zou laten zien, is besloten om een bestemmingsreserve Reconstructie in te stellen. De bestemmingsreserve is gevoed met de voor 2004-2007 in de begroting beschikbaar gestelde middelen voor de reconstructie, voor zover deze in enig jaar (nog) niet besteed zijn aan de uitvoering. De jaarlijkse stand van de bestemmingsreserve zal mede afhangen van de spreiding in de realisatie van bestedingen over de jaren heen. Voor reconstructie uitgaven is in 2008 een verwachte besteding geraamd van € 12,6 miljoen. De daadwerkelijk kasuitgaven en subsidieverplichtingen uit de reserve reconstructie bedragen € 10 miljoen. Van twee opdrachtprojecten, nl. de Doorbraak en Vitaal Azelo, loopt de uitvoering nog tot en met 2011. Per ultimo 2008 is derhalve de volledige reserve verplicht.

een afrondende rapportage. Hieruit bleek een ten onrechte gedeclareerd en daarom te restitueren bedrag van € 0,48 miljoen, wat overigens lager uit kan vallen naar aanleiding van de nog te bespreken geschilpunten en het definitieve controlerapport. Met het oog op onduidelijkheden bij de toepassing van de Wet is bij de invoering van het BCF binnen de provincie Overijssel gekozen voor het instellen van een reserve waarmee de correcties van geconstateerde onjuistheden (ook n.a.v. controles) gedekt kunnen worden. Overigens zal de Belastingdienst met een voorstel komen om de resultaten van deze controle te extra poleren naar latere jaren. Hieruit zal naar waarschijnlijk heid ook een bedrag volgen dat terugbetaald moet worden. Mettertijd zal aan Provinciale Staten een voorstel voorgelegd worden voor opheffing van deze reserve. Reserve stimulering woningbouw

De reserve Stimulering Woningbouw is ingesteld bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2006 (PS/2005/621). De reserve is bedoeld om woningbouwprojecten te versnellen, daar waar er vertragingen worden voorzien. De reserve is in 2006 en 2007 gevoed met in totaal € 4,0 miljoen. In 2007 en 2008 is het bedrag van € 4,0 miljoen volledig beschikt. De resterende middelen van € 72.000 zijn de aan de reserve toegerekende renteopbrengsten. Wij zullen u in 2009 een voorstel doen toekomen om de reserve op te heffen. Reserve regionale bereikbaarheid

De reserve draagt bij aan de financiering van grote infrastructurele projecten waardoor knelpunten in de regionale bereikbaarheid worden opgelost De beschikbare middelen binnen de reserve zijn beschik baar voor infrastructurele knelpunten en dienen mede ter dekking van projecten die in de Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer zijn opgenomen.

Reserve BTW-compensatiefonds (BCF)

De reserve is ingesteld bij PS-besluit nr.35 van 2003 met als doel om de nog niet bekende gevolgen van de invoering van het BTW-compensatiefonds te egaliseren. Naast de aan de reserve toegevoegde rente ad € 95.000 heeft er in 2008 een onttrekking van € 0,48 miljoen plaatsgevonden, als resultante van de door de Belastingdienst uitgevoerde controle op de declaraties bij het BTW-compensatiefonds (BCF) over 2003. De bij de Jaarrekening 2007 gemelde start van deze controle door de Belastingdienst leidde in 2008 naar

196


In 2008 is, naast de jaarlijkse dotatie van € 0,1 miljoen, de provinciale bijdrage aan het regionaal mobiliteitsfonds – eerste tranche – in deze reserve gestort. Het gaat om een bedrag van € 2,0 miljoen. In verband met de in deze reserve gestorte provinciale RMF-bijdrage is de rentetoevoeging € 0,021 miljoen hoger dan begroot. De onttrekkingen betreffen onder andere de geraamde bijdrage aan de Rijssensestraat, zoals opgenomen in de overeenkomst voor het combiplan Nijverdal. Verder zijn de lasten voor cofinanciering infrastructuur en de aan

het provinciale aandeel toe te rekenen kosten van RMF-projecten aan de reserve onttrokken. Deze twee laatste kostenposten waren lager dan begroot. De komende jaren komen de kosten van RMF-projecten - eerste en tweede tranche – voor wat betreft het provinciale aandeel (resp € 2,0 miljoen en € 3,5 miljoen) ten laste van deze reserve. De reserve wordt nog gevoed met de € 3,5 miljoen voor de tweede tranche. Voeding vindt plaats vanuit de betreffende DIA-projecten. Verder komt een deel van de bijdrage, zoals opgenomen in de overeenkomst van de N35, ter grootte van € 2,6 miljoen ten laste van deze reserve. Rekening houdend met de voeding voor RMF-projecten – tweede tranche - , de rentetoevoegingen en de jaarlijkse dotatie van € 0,1 miljoen aan deze reserve is in meerjarig perspectief een vrij besteedbare ruimte van € 5,0 miljoen beschikbaar. Deze ruimte moet worden bezien in relatie met het tekort op de dynamische beleidsagenda verkeer en vervoer. Reserve provinciale infrastructuur

De jaarlijkse dotatie aan de reserve en de toevoeging van de rente bedroegen in totaal ruim € 4,0 miljoen. Het begrote aandeel van de reserve in investeringen in provinciale infrastructuur is onttrokken aan de reserve. De resterende investeringskosten zijn ten laste van investeringsbudget voor provinciale infrastructuur gebracht. In de DBA 2009 is een tekort op deze reserve berekend van ruim € 7,0 miljoen. Via de DBA 2010 wordt dit beeld geactualiseerd op basis van de uitkomsten van de jaarrekening 2008 en aanpassin gen van de meerjareninvesteringsplanning voor wat betreft provinciale infrastructuur. De reserve is ingesteld om daarmee investeringen te financieren op eigen provinciale wegen. Basis daarvoor is het Provinciaal MIT (onderdeel van de Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer). Deze reserve wordt gevuld met het jaarlijkse exploitatie budget voor provinciale infrastructuur (circa € 3,9 miljoen). Op basis van het provinciale uitvoeringspro gramma MIT worden de middelen ingezet voor de provinciale infrastructuur. Het uitvoeringsprogramma MIT wordt jaarlijks geactualiseerd als onderdeel van de Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer behorend bij het PVVP. Er is geen vrij beschikbare ruimte binnen de reserve. Ontwikkelingsreserve

De Ontwikkelingsreserve is op 21 juni 2006 ingesteld bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2007, met

besluit PS/2006/363. Het doel van deze reserve is bij de Perspectiefbrief 2008 gewijzigd in financiering van de projecten uit de Dynamische Investeringsagenda (DIA) zoals vermeld in het Coalitieakkoord &Overijssel! Het totaal benodigde bedrag voor uitvoering van de DIA bedraagt met inbegrip van € 80 miljoen bijdrage bestuursakkoord Rijk-provincies circa € 573 miljoen. Hiervan is tot en met 2007 circa € 401 miljoen gestort en hebben in 2008 stortingen plaatsgevonden van in totaal circa € 90 miljoen. De totale storting tot nu bedraagt daarmee € 491 miljoen. Het totaal beno digde bedrag wordt de komende jaren bereikt middels het afstorten van ontvangen dividenden en positieve begrotingssaldi. In het afgelopen jaar is in totaal een bedrag van € 95,5 miljoen onttrokken voor diverse projecten. Voor een nadere toelichting hierop verwijzen wij u naar paragraaf 1.2. Reserve waterwegen

Het doel van de reserve waterwegen is naast het onderhoud van de waterweg Kanaal Almelo-De Haandrik het afdekken van het toekomstig (groot) onderhoud en vervanging van bruggen voor alle provinciale waterwegen in Overijssel. De hoogte van de reserve waterwegen is vooralsnog toereikend. Door de Rekenkamer Oost-Nederland is onderzoek verricht naar de reserves en voorzieningen in de provincies Gelderland en Overijssel. De rekenkamer heeft aanbevolen de hoogte van de reserve water wegen in heroverweging te nemen. De reserve is grotendeels gevuld met de afkoopsom die door het Rijk is betaald aan de provincie bij de overdracht van Kanaal Almelo-De Haandrik met daaraan toegevoegd de beschikbare financiele middelen voor investeringen van overige waterwegen. Tegenover de afkoopsom staat de verplichting voor de provincie om deze waterweg te onderhouden. In 2008 is een aantal acties, onderzoeken en inventa risaties in gang gezet om te komen tot een meerjarig onderhoudsprogramma op het gebied van de provinciale infrastructuur, inclusief waterwegen en kunstwerken. Wanneer dit meerjarig onderhouds programma gereed is, zullen we de hoogte van de reserve opnieuw in ogenschouw nemen. Egalisatiereserve pMJP/ILG

Provinciale Staten hebben bij de besluitvorming over de begroting 2007 op 11 november 2006 ingestemd met het creëren van een financieel-technische reserve voor de provinciale budgetten die worden ingezet voor het pMJP. Bij besluit PS/2007/36 hebben Provinciale Staten het doel van de reserve en de

Jaarverslag 2008

197

bijbehorende spelregels vastgesteld. Doel van deze reserve is om egalisatie van de middelen over de zevenjarige ILG-periode mogelijk te maken (20072013), in te spelen op de door het rijk voorgestane ontschotting en deze in onze eigen financiële huishouding voort te zetten en flexibiliteit te creëren binnen de voor het pMJP beschikbare middelen zodat adequaat en snel kan worden ingespeeld op ontwik kelingen. Provinciale Staten hebben Gedeputeerde Staten gemandateerd om (via de egalisatiereserve) pMJP-budgetten in de tijd naar achteren te schuiven (er vindt dan een storting in de reserve plaats), dan wel budgetten naar voren te halen (er vindt dan een onttrekking aan de reserve plaats). Daarbij is het uitgangspunt dat het per prestatie beschikbare totaalbudget 2007-2013 niet wordt overschreden. Per saldo is op het totaal aan pMJP prestaties € 27,9 miljoen gestort (d.w.z. dat budget in de tijd naar achteren is geschoven) en € 2,5 miljoen onttrokken (d.w.z. dat budget in de tijd naar voren is gehaald). De aanwezige middelen in de reserve zullen in de resterende pMJP periode tot en met 2013 worden ingezet op de pMJP doelen te realiseren. Reserve Combiplan RW 35 Nijverdal

Deze bestemmingsreserve is bestemd voor het project Combiplan Nijverdal. Voor het opvangen van de meerkosten van het tunneldak was in de jaren 2008 tot en met 2011 een jaarlijkse storting in deze reserve geraamd van € 3,75 miljoen. In 2008 is de aanbeste ding van het project afgerond. Daarbij werd duidelijk dat de totale € 15,0 miljoen vanuit deze reserve niet geheel benodigd was. PS heeft daarop besloten een deel van deze reserve te laten vrijvallen ten gunste van de ontwikkelingsreserve. De oorspronkelijk geraamde storting in 2008 is daarmee komen te vervalllen. In 2009 (€ 3,3 miljoen) en 2010 (€ 3,7 miljoen) vinden wel stortingen plaats. Uit de reserve worden in die jaren bijdragen gedekt aan respectievelijk de stationsverplaatsing Nijverdal (€ 3,0 miljoen) en het combiplan Nijverdal (€ 4,0 miljoen). Reserve grondaankopen IJseldelta-Zuid

Bij het vaststellen van het Masterplan IJsseldelta-Zuid in het najaar van 2006 is door Provinciale Staten gevraagd om, gegeven de nog jaren durende onzekerheid over de aanleg van de bypass, onroerend goed in de bypass te kopen van eigenaren die dat willen verkopen. Februari 2007 hebben Provinciale Staten hiervoor € 18,8 miljoen voor 2007 en 2008.

198


Na de storting van € 10,0 miljoen uit 2007 is in 2008 € 8,8 miljoen gestort in deze reserve. De rentetoevoe ging in 2008 bedroeg € 2,0 miljoen. De proceskosten voor de grondaankopen van € 0,2 miljoen zijn ten laste van de reserve gebracht. De aangekochte gronden (ruim € 4,6 miljoen in 2008), worden op de balans opgenomen. Afwaardering van die gronden vindt plaats op het moment dat de gronden worden ingebracht ten behoeve van de bypass. Dekking van die afwaardering loopt via deze bestemmingsreserve.

4.3.7 Voorzieningen Een deel van de voorzieningen bestaat uit middelen van derden (bijvoorbeeld het Rijk) met een specifiek doel. Toevoeging instandhouding is de provinciale dotatie aan deze voorzieningen, bedoeld om het werkvermogen op peil te houden.

Bedragen x € 1.000 Voorzieningen


Mutaties Toevoeging per

Overige Onttrekking

instandh. toevoeging

2008 31-12-2008

2008

Reserve Startersleningen

01-01-2008

Als uitwerking van de motie Morskate uit 2006 om voorstellen te doen om de positie van de Overijsselse starter te kunnen versterken, zijn in het coalitie akkoord financiële middelen vrijgemaakt. Het beleid is erop gericht om de positie voor starters op de woningmarkt in Overijssel de komende jaren te verbeteren zowel door maatregelen aan de aanbod zijde als aan de vraagzijde. Een inmiddels beproefd beleidsinstrument aan de vraagzijde is de starters lening. Deze regeling wordt uitgevoerd door de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Neder landse Gemeenten (SVn). Gemeenten en VROM dragen bij in de financiering ervan. De provincie wil gemeenten stimuleren startersleningen te verstrekken en heeft hiertoe bij het SVn een provinciaal starters fonds van € 10 miljoen ingesteld.

Voorziening rivierdijkversterking 350 350 Voorziening bodemsanering 26.362 461 13.171 10.626 Voorziening investeringsbudget stedelijke vernieuwing 7.370 129 3.496 2.888 Voorziening natuurbeleidsplan 4.794 84 1.565 1.762 Voorziening Europese programma’s 3.617 63 10.633 12.856 Voorziening jeugdzorg 3.381 - 3.381 Voorziening ouderen zorgnota 49 49 Voorziening regionaal mobiliteitsfonds 2.279 - 2.279 Voorziening fondsvorming voorfinanciering Rijksweg 35 16.488 823 913 Voorziening NaNOV geluidssanering 1.489 26 578 1.033 Voorziening secundaire voorziening statenleden 23 13 Voorziening Ruimte voor Ruimte 3.804 Voorziening Alg. Pensioenwet Politieke Ambtsdragers 3.850 346 64 Voorziening startende ondernemers 4 4 Voorziening Weidevogels IJsseldelta 350 - 350 Voorziening Brede doeluitkering (BDU) 41.949 - 41.949 Voorziening Verkoop steunpunten 2.374 42 1.117 2.033 Voorziening verbetering N 34 13.051 - 13.051 Langlopende verplichtingen 68.535 24.746 Totaal voorzieningen 200.096 - 61.010 1.628 55.675 32.591

Ter dekking van de jaarlijkse kosten van de verstrekte leningen heeft Provinciale Staten bij besluit PS/2007/837 een reserve Startersleningen ingesteld, waarin in 2008 € 1,2 miljoen en de jaren daarna (2009-2011) jaarlijks € 0,4 miljoen wordt gestort. Dekking komt uit de begrotingsintensivering voor de bouwimpuls, langer zelfstandig wonen en starters op de woningmarkt, zoals opgenomen in het coalitieakkoord. In 2008 is € 1,1 miljoen aan startersleningen verstrekt. De beheers-, administratie- en rentekosten van deze leningen zijn in mindering gebracht op de bestem mingsreserve. De reserve is naar huidige inzichten toereikend om de lasten van de reeds verstrekte en nog te verstrekken leningen op te vangen.

2008

Stand per

29.368 8.107 4.681 1.457

16.398 1.060 10 3.804 4.132

1.500 93.281 163.798

Jaarverslag 2008

199

Risicovoorziening rivierdijkversterking

De dijkversterkingswerken in Kampen hebben (veel) langer geduurd dan oorspronkelijk de bedoeling was. Enerzijds omdat tijdens de uitvoering bleek dat het werken in de historische omgeving moeilijker is dan verwacht, anderzijds omdat de plannen, zoals op het Van Heutszplein in Kampen, tijdens de uitvoering nog weer zijn gewijzigd. Bovendien heeft er nog een arbitrage zaak gelopen over een verschil in inzicht over de besteksvoorwaarden tussen waterschap en aannemer. De Raad van Arbitrage voor de bouw heeft uitspraak gedaan en de financiële verplichtingen zijn afgehandeld. De provincie loopt geen risico meer. De in 2007 ingestelde Risicovoorziening rivierdijken kan daarom opgeheven worden. Voorziening bodemsanering

De voorziening Bodemsanering is ingesteld ter egalisatie van inkomsten en uitgaven in het kader van de Wet Bodembescherming als gevolg van faseverschillen in de tijd tussen de bevoorschotting door het Rijk en de daadwerkelijke uitvoering van saneringsprojecten. Bepaald is, dat eventuele overschotten niet naar de algemene middelen toe mogen vloeien, maar terug vloeien naar het Rijk. De ontvangsten welke gestort zijn in de voorziening bodemsanering zijn de volgende: - de Rijksbijdrage 2008 van VROM voor uitvoering van het meerjarenprogramma bodemsanering 2005-2009 was vastgesteld op € 8,4 miljoen. De bijdrage kwam daarmee € 0,51 miljoen lager uit dan in 2007. Deze verlaging vloeit voort uit een nettering door het Rijk van bestaande specifieke uitkeringen die vanaf 2008 exclusief BTW worden verstrekt. Concreet vindt er een uitname van 5,7% plaats voor BTW die via het BTW compensatie fonds te verrekenen valt. - De voorschotbijdrage uit het Fonds Economische Structuurversterking (FES) voor de saneringskosten van het Olasfa terrein in Olst bedroeg € 1,9 miljoen voor 2008; - In opdracht van VROM voeren wij de subsidie verordening sanering bedrijventerreinen uit. Hiertoe verstrekken wij na goedkeuring door VROM subsidies ten laste van de buffer in de voorziening bodemsanering, welke na afronding van de saneringen weer aangezuiverd wordt door Rijksmiddelen. Op grond van deze regeling is in 2008 € 41.000 gedeclareerd en ontvangen van VROM; - De voorschotbijdrage van V&W voor de uit voeringskosten gemoeid met de sanering van asbestwegen bedraagt € 2,5 miljoen voor 2008.

200


Het laat op gang komen van de uitvoering als gevolg van het aanspannen van juridische procedures door derden maakt dat het accent van de uitgaven naar achteren schuift (2e helft 2008 en 2009). Streven blijft om het project eind 2009 gerealiseerd te hebben; - Rijksbijdrage apparaatskostenvergoeding bodemsanering door derden € 0,93 miljoen. - Rijksbijdrage bodemtaken (vergoeding kwaliteitsen projectmedewerker) € 0,13 miljoen. - beheersbijdrage Postweg te Losser € 25.000. - Bijdrage uit het opheffen van de Stichting Bodemsanering Bedrijventerreinen (BSB) € 0,153 miljoen. Wat betreft de lasten welke onttrokken worden uit de voorziening bodemsanering was in 2008 het volgende aan de orde: - Actuele ontwikkelingen maakten het noodzakelijk om de voorziening bodemsanering te actualiseren bij de 3e diversepostenwijziging. Toen werd voorzien dat de kasuitgaven voor 2008 lager uit zouden vallen dan geraamd. Enerzijds werd dit veroorzaakt door het feit dat gemeenten en waterschappen voorals nog geen voorschotaanvragen indienen voor grootschalige asbestsaneringen en waterbodemsa neringen die bij hen in uitvoering zijn en anderzijds door het feit dat reeds uitgevoerde werkzaamheden voor de saneneringsregeling asbestwegen eerst eind 2008/begin 2009 gefactureerd gaan worden wat inhoudt dat de kasuitgaven niet in 2008 maar in 2009 gedaan gaan worden. Voor de in 2008 te leveren prestaties had dit geen gevolgen; enkel het kasritme was vertraagd. - Voor de uitvoering van het MJP 2005-2009 is er totaal € 4,1 miljoen besteed. - Voor de uitvoeringskosten van sanering asbest wegen is totaal € 6,1 miljoen besteed. Er is geen vrij besteedbare ruimte binnen de voor ziening Bodemsanering. Door het Rijk is expliciet aangegeven dat de Rijksbijdragen enkel aangewend mogen worden voor het doel waarvoor ze verstrekt zijn. Eventuele overschotten moeten terugbetaald worden aan het Rijk. De voorziening Bodemsanering is ingesteld ter egalisatie van inkomsten en uitgaven in het kader van de Wet Bodembescherming als gevolg van faseverschillen in de tijd tussen de bevoorschotting door het Rijk en de daadwerkelijke uitvoering van saneringsprojecten. Bepaald is, dat eventuele overschotten niet naar de algemene middelen toe mogen vloeien, maar terugvloeien naar het Rijk.

In 2008 is de uitvoering van de 2e fase sanerings regeling asbestwegen verder gegaan. Ondanks de vertraging van twee jaar (met externe oorzaak) blijft de oorspronkelijke einddatum van 31 december 2009 gehandhaafd. Voorziening investeringsbudget stedelijke vernieuwing

De voorziening ISV wordt jaarlijks gevoed met de rijksbijdrage voor stedelijke vernieuwing. Ook de provinciale middelen die in het verleden voor dit onderwerp beschikbaar waren zijn in deze voorziening gestort. Jaarlijks worden de verstrekte ISV-subsidies ten laste van de voorziening gebracht. De voorziening kende begin 2008 een stand van € 7,4 miljoen. De rijksbijdrage 2008 (€ 3,5 miljoen) en de instandhoudingstoevoeging (€ 0,1 miljoen) zijn aan de voorziening gedoteerd. In 2008 is voor € 2,9 miljoen aan ISV-subsidies uitbetaald. De eindstand van de voorziening bedraagt daarmee € 8,1 miljoen. De begrote eindstand van de voorziening per ultimo 2008 was € 6,5 miljoen. Ten opzichte van de begroting is een hogere rijksbijdrage van € 0,5 miljoen ontvangen, als gevolg van een aanpassing van het bevoorschot tingsritme door het rijk. Verder zijn de uitbetaalde subsidies € 1,1 miljoen lager dan begroot. Dit is het gevolg van latere uitbetaling van toegezegde subsidies. Het moment van uitbetaling is afhankelijk van de voortgang van projecten en de daaraan gekoppelde afrekeningen door gemeenten. Rekening houdend met de nog te ontvangen rijksbijdragen in het kader van ISV-2 en de reeds toegezegde, maar nog niet uitbetaalde, subsidies kent de voorziening ISV nog een ruimte van € 5,2 miljoen voor subsidieverlening in 2009. Dit sluit aan bij het gepubliceerde subsidieplafond 2009. Voorziening natuurbeleidsplan

Provinciale Staten hebben in 1992 de bestemmings reserve in ter realisatie van het Natuurbeleidsplan (ecologische hoofdstructuur) ingesteld. Hiervoor is door de provincies en het Rijk een convenant getekend, het zogenoemde IPO-LNV convenant. In het convenant zijn afspraken gemaakt en financiële regelingen vastgelegd, die gericht zijn op de realisatie van het Natuurbeleids plan. Op basis van het convenant worden voor de uitvoering van taken op het gebied van het natuur beleid bedragen in de uitkering van het Provinciefonds opgenomen (integratieartikel) voor de verwerving en inrichting van relatienota reservaatgebieden (2e fase EHS) en natuurontwikkelingsprojecten. In 2008 zijn,

naast de algemene instandhoudingstoevoeging, de bovengenoemde convenantsmiddelen toegevoegd aan de voorziening. De onttrekkingen ten laste van de reserve bedroegen € 1,66 miljoen en betreft een bijdrage aan het Groenfonds ter dekking van aflossings verplichtingen op opgenomen geldleningen voor grondaankopen op basis van bovengenoemd convenant. De stand van de voorziening per ultimo 2008 bedraagt € 4,7 miljoen. De resterende middelen moeten conform de convenantsafspraken aangewend worden voor de realisatie van de ecologische hoofdstructuur. Voorziening Europese programma’s

Provinciale Staten hebben in 2004 (nummer 53 van de agenda 2004) de voorziening Europese programma’s ingesteld ten behoeve van de uitvoering van Europese programma’s voor economische structuurversterking. De voeding van deze voorziening geschiedt met middelen van EC en gedecentraliseerde Rijkscofinan cieringsmiddelen. Op basis van diverse voorstellen hebben de Staten ingestemd met de uitvoering van de Europese programma’s. Voor de middelen afkomstig van EC geldt hetzelfde als voor de middelen die gedekt worden door de provincie. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de Reserve Europese programma’s. Er is geen vrije ruimte binnen de voorziening. Voorziening jeugdzorg

De voorziening Jeugdzorg is bij besluit van PS/2008/630 opgeheven. Op grond van het BBV worden de niet bestede rijksmiddelen op de balans verantwoord onder de overlopende passiva. Voorziening ouderen zorgnota

Bij de uitvoering van de toenmalige Wet op de Bejaardenoorden is een zogenoemde Voorziening ontstaan. Met deze voorziening is een groot aantal bouw, nieuwbouw en renovatieprojecten binnen de Verpleging & Verzorging uitgevoerd. Per 1 januari 2001 zijn de taken op dit terrein overgedragen aan de zorgkantoren. In 2001 hebben Provinciale Staten de integrale Zorgnota 2001 – 2004 vastgesteld. Met het toen resterende saldo van de Voorziening is een Voorziening ouderen zorgnota 2001-2004 gecreëerd en gekoppeld aan de uitvoering van de Zorgnota. In de jaren 2001 t/m 2004 zijn bedragen uit deze Voorziening ouderen zorgnota 2001-2004 gehaald ten gunste van de Jaarprogramma’s Zorg. Hiermee zijn diverse projecten op het terrein van de zorg uitgevoerd. Na de, in het Onderhandelingsakkoord afgesproken, bezuiniging op de voorziening van € 1 miljoen is de voorziening volledig uitgeput en bestaat

Jaarrekening 2008

201

er geen vrij te besteden ruimte meer. De laatste begin 2008 nog openstaande verplichtingen zijn inmiddels afgewikkeld en vastgesteld waardoor de voorziening in het geheel aan het eind van 2008 kan komen te vervallen.

worden in de voorziening gestort. Door de vertraging is de storting in en de onttrekking aan de voorziening door middel van een begrotingswijziging aangepast. De programmalasten 2008 zijn verlaagd met € 3,7 miljoen en € 1,7 miljoen en in 2010 en 2011 verhoogd met € 3,7 miljoen.

Voorziening regionaal mobiliteitsfonds

De voorziening regionaal mobiliteitsfonds is bij besluit van PS/2008/630 opgeheven. Op grond van het BBV worden de niet bestede rijksmiddelen op de balans verantwoord onder de overlopende passiva. Voorziening fondsvorming voorfinanciering Rijksweg 35

Op 26 juni 2001 is met de toenmalige gemeenten Almelo, Hellendoorn, Rijssen, Tubbergen, Vriezenveen en Wierden een overeenkomst gesloten betreffende fondsvorming voorfinanciering Rijksweg 35. Deze voorziening is gevoed met bijdragen van deze gemeenten en een provinciale bijdrage. Op 25 juni 2008 heeft PS in het kader van de stations verplaatsing Nijverdal en het aanbestedingsresultaat van het combiplan Nijverdal besloten om in 2008 € 0,9 miljoen van deze voorziening vrij te laten vallen. De komende jaren worden bijdragen in het kader van de overeenkomst combiplan Nijverdal uit deze voorziening gedekt. De voorziening is naar huidige inzichten toereikend. Onzekere factor wordt gevormd door aannames over de prijsindexatie, die in de overeenkomst is opgenomen. Op dit moment is er geen aanleiding om deze aannames te herzien.

Voorziening secundaire voorziening Statenleden

De voorziening is bij statenbesluit van nr. 48 van 1995 ingesteld om uitkeringen te kunnen doen op grond van de “Verordening rechtspositie staten- en commissieleden”. In deze verordening is onder meer sprake van uitkering aan Statenleden bij aftreden. Er is in 2008 € 13.000 aan betaalde uitkeringen voor ex Statenleden aan de voorziening onttrokken.

202


Voorziening Weidevogels IJsseldelta

De voorziening weidevogels IJsseldelta is bij besluit van PS/2008/630 opgeheven. Op grond van het BBV worden de niet bestede rijksmiddelen op de balans verantwoord onder de overlopende passiva. Voorziening Brede doeluitkering (BDU)

De voorziening brede doeluitkering is bij besluit van PS/2008/630 opgeheven. Op grond van het BBV worden de niet bestede rijksmiddelen op de balans verantwoord onder de overlopende passiva. Voorziening verkoop steunpunten

Voorziening Ruimte voor Ruimte

Bij besluit van 13 december 2000, nummer 57 van de agenda van 2000, hebben Provinciale Staten besloten om een voorziening in te stellen ter dekking van de verwachte uitgaven voor de uitvoering van de zogenaamde verlengde 1e tranche van de Regeling beëindiging veehouderijtakken (RBV). Tot en met 2004 is er ten laste van de voorziening € 3,1 miljoen aan Laser betaald voor de sloopkosten. Het uiteindelijk te betalen bedrag is nog niet bekend, maar zal gezien het vastgestelde plafond van € 6,4 miljoen de voorziening niet gaan overschrijden. Hiernaast dient de voorziening ter dekking van een deel van vorderingen op gemeenten, voor bijdragen die zij eventueel gaan betalen aan de provincie voor het recht om extra woningen te mogen bouwen. De hardheid van deze vorderingen is afhankelijk van het onherroepe lijk worden van diverse bestemmingsplannen.

Voorziening NaNOV-geluidssanering

De voorziening NaNOV-geluidssanering, ingesteld in 2004 na besluit van Provinciale Staten (nummer 53 van de agenda 2004), is bestemd om de schommelingen in de financiering op te vangen die voortvloeien uit het plaatsen van geluidsschermen in het kader het van de NaNOV-geluidssaneringsprojecten spoorlijnen. De middelen in deze voorziening zijn niet vrij besteedbaar, maar moeten worden aangewend voor het plaatsen van geluidsschermen. De oorspronkelijke planning voor de realisatie van de geluidschermen Nanov is in een bestuurlijk overleg met betrokken gemeenten aangepast. Aanleiding voor de aanpassing is vertraging in totstandkoming van het saneringsprogramma. De uitgaven kunnen volledig worden gedeclareerd bij het Ministerie van VROM. Om schommelingen in de financiering op te vangen vindt voor de uitgaven onttrekking plaats uit de voorziening Nanov. De ontvangsten van VROM

waaronder de voorziening startende ondernemers in 2008 op te heffen.

Voorziening Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers

De voorziening is bij statenbesluit van 13 november 2002 ingesteld ter dekking van de pensioenver plichtingen voor politieke ambtsdragers. De omvang van de mogelijke aanspraken en de daarbij behorende actuariële berekeningen bepalen de noodzakelijke omvang van de APPA voorziening. In 2008 is € 65.000 onttrokken aan de voorziening Voorziening startende ondernemers

In 2002 is door Provinciale Staten besloten (nummer 16 van de agenda 2002) een voorziening te vormen, om de oninbaarheid van de vorderingen op failliete startende ondernemers op te vangen. Gedurende het jaar 2008 hebben er geen mutaties plaatsgevonden. Bij de Najaarsnota 2008 (PS\2008\630 d.d. 24-09-2008) is besloten een aantal voorzieningen,

Als gevolg van de samenwerking met Rijkswaterstaat en de concentratie van het dagelijkse beheer van de provinciale wegen en vaarwegen tot 5 regionale steunpunten is een aantal steunpunten en overige bedrijfsterreinen functioneel overbodig geworden. De financiële gevolgen van deze afstoting ( verkoop en kosten bodemsanering) zullen middels deze voorziening worden afgewikkeld. De kosten van de bodemsanering kunnen naar verwachting worden gedekt uit de opbrengsten van de reorganisatie van het dagelijkse beheer en uit de verkoop van de vastgoedobjecten. In 2008 is gebleken dat de kosten van de bodemsanering substantieel lager zullen uitvallen dan was geraamd. Bij deze jaarrekening valt een bedrag van € 1,6 miljoen vrij ten gunste van de algemene middelen.

categorieën. De eerste categorie bestaat uit nog niet bestede middelen met een specifieke bestemming die daarvoor van derden (waaronder het Rijk) zijn ontvangen. Eind 2008 bedraagt het gezamenlijke bedrag hiervoor € 17.2 miljoen. De tweede categorie bestaat uit verplichtingen die pas na 2009 afgewikkeld zullen worden. Hieronder vallen onder andere infrastructurele projecten, herstructurering van bedrijventerreinen en verplichtingen in het kader van het ILG. Per eind 2008 is hier uit hoofde van het ILG een bedrag van € 82 miljoen opgenomen, waarvan € 76 miljoen vanwege de overname van de lopende verplichtingen van het Rijk. Een toedeling naar verwachte einddatum was voor dit bedrag niet te maken, er is voor gekozen deze verplichtingen geheel als langlopend te beschouwen. Overige reserves en voorzieningen De provincie heeft een aantal reserves en voorzieningen ter dekking van risicovolle activa (deelnames en leningen), die gesaldeerd met het actief worden gepresenteerd en worden toegelicht bij het betref fende actief. Eén van deze reserves/voorzieningen betreft de Voorziening participatie Zuiderzeehaven en dekt het risico op het niet terugontvangen van het door ons verstrekte kapitaal van € 241.000 en de door ons verstrekte achtergestelde renteloze lening van € 667.000. Eind 2008 is gebleken dat de exploitatie een dusdanig perspectief biedt, dat het niet langer noodzakelijk is voor de lening een voorziening te treffen. Deze middelen zijn daarom in 2008 vrijge vallen ten gunste van het resultaat.

Voorziening verbetering N34

De voorziening verbetering N34 is bij besluit van PS/2008/630 opgeheven. Op grond van het BBV worden de niet bestede rijksmiddelen op de balans verantwoord onder de overlopende passiva. Langlopende verplichtingen

De stjjging van het aandeel verplichtingen wordt met name veroorzaakt door een aanpassing van het verplichtingenbeleid in december 2007 (PS/2007/830). Vanaf 2008 wordt met één verplichtingenbeleid gewerkt. Door deze wijziging worden binnen reserves niet langer het kas-regime gehanteerd, maar wordt het baten/lasten stelsel toegepast en worden alle verplichtingen als besteding meegenomen. De effectuering heeft in 2008 bij de Perspectiefnota 2009 plaatsgevonden. Eind 2008 is in totaal een bedrag van € 93,3 miljoen als langlopende verplichting onder de voorzieningen verantwoord conform het Besluit Begroting en Verantwoording. De langlopende verplichtingen vallen uiteen in twee

Jaarverslag 2008

203

4.3.8 Langlopende geldleningen

4.3.10 Overlopende passiva


Langlopende geldleningen

verloop

verloop

over 2007

over 2008

Stand per 1 januari 233 233 Bij: opgenomen in het boekjaar - Af: afgelost in het boekjaar - Stand per 31 december 233 233

Het saldo betreft een aantal achtergestelde, renteloze leningen (looptijd 10 jaar) die in 2005 zijn opgenomen bij de oprichting van het Cultuurfonds Monumenten Overijssel. Het Cultuurfonds Monumenten Overijssel is ingesteld bij de Perspectiefnota 2005 (PS/2004/522) om bezitters van gemeentelijke en provinciale monumenten, die aanvullende middelen voor onderhoud en renovatie nodig hebben en die niet in aanmerking komen voor een rijkssubsidie, leningen tegen een zeer lage rente te verstrekken om zodoende het behoud van gemeentelijke en provinciale monumenten een krachtige impuls te geven.

Overlopende passiva

2005 en eerder 2006 2007 2008 2007 ILG 2008 ILG Correctie langlopende verplichtingen (> 1 jr.) Overige nog te betalen bedragen

stand per

stand per

31-12-2007

31-12-2008

22.045 16.445 32.511 - 32.485 - - 68.535 34.951 27.002 61.953

17.690 10.020 14.873 78.681 17.945 12.641 - 93.281 58.569 24.168 82.737

De kortlopende schulden betreffen de verplichtingenportefeuille (zie bijlage S) verminderd met de langlopende verplichtingen. Deze zijn opgenomen onder de voorzieningen. De overige nog te betalen bedragen zijn hoofdzakelijk crediteuren ad € 16,1 miljoen en € 7,0 miljoen aan nog te betalen bedragen en ontvangen bedragen Groene Blauwe Diensten. Het laatste bedrag bevat voor € 4,4 miljoen aan ILG gerelateerde posten. In deze € 4,4 miljoen is een post opgenomen voor een bedrag van € 2,2 miljoen inzake Boeren voor Natuur Twickel. Op dit moment is de provincie uitvoeringsorganisatie voor dit project. Het is de bedoeling dat dit tijdelijk is. In afwachting van de oprichting van een private Stichting Boeren voor Natuur, die deze rol op zich gaat nemen mits alle betrokken partijen er mee eens zijn, is er voor gekozen om aan te sluiten bij de verantwoording zoals het geval is bij de pilots Groene en Blauwe Diensten. Naar verwachting zal de oprichting van de private stichting in mei 2009 plaatsvinden.

204


stand per 31-12-2008

2.525 2.918 967 260 1.173 22 28 36 137 - 72.847 4.830 76.083

Het bedrag onder “Te verrekenen of af te dragen salarissen en sociale lasten” betreft nog af te dragen loonbelasting, pensioenpremies en overige sociale lasten. Het saldo op “Vooruitontvangen bedragen” bestaat uit bedragen die betrekking hebben op 2009. De post “Overig te verreken” bestaat hoofdzakelijk uit af te dragen BTW in verband met onder nemersactiviteiten.

In de zomer van 2007 is het Besluit begroting en verantwoording (BBV) provincies en gemeenten gewijzigd (Staatsblad 2007 278 2). Op grond van de nieuwe artikelen 44 en 49 dienen ontvangen voorschot bedragen van Europese en Nederlandse overheids lichamen, die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, afzonderlijk onder de


Kortlopende schulden

stand per 31-12-2007

Te verrekenen of af te dragen salarissen en sociale lasten Vooruitontvangen bedragen Overig te verrekenen Ontvangen waarborgsommen Betalingen onderweg en kruisposten Doeluitkeringen

4.3.9 Kortlopende schulden


overlopende passiva te worden opgenomen en in de P&C cyclus worden gepresenteerd als doeluitkeringen. In december 2007 hebben Provinciale Staten (PS/2007/830) besloten tot de effectuering van deze wijziging en de voorzieningen zijn door PS bij de Perspectiefnota 2009, in doeluitkeringen omgezet. Hieronder volgt een specificatie van de doeluitkeringen.

Bedragen x € 1.000 Doeluitkeringen


Mutaties Toevoeging

Overige Onttrekking

per

rente

stortingen

01-01-2008

2008

2008

Doeluitkering Investerings budget Landelijk Gebied - Doeluitkering jeugdzorg Doeluitkering regionaal mobiliteitsfonds Doeluitkering weidevogels IJsseldelta Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer Doeluitkering verbetering N34 Doeluitkering Gooiermars Totaal doeluitkeringen -

-10.238 3.381 2.138 350 41.949 9.744 - 47.324

- 59 426 -

Stand per

2008 31-12-2008

43.024 102.624

27.698 99.891

5.088 6.173

11.500

32

14.032

50

300

-

1.676 34.242 438 - - 650 2.599 192.040

41.425 20 - 169.116

36.442 10.162 650 72.847

Jaarverslag 2008

205

Doeluitkering ILG

Op basis van de aangepaste ILG beschikking van 23 december 2008 (DP.2008/1562) heeft het Rijk totaal € 298 miljoen beschikbaar gesteld voor de ILG periode 2007-2013. De jaarlijkse voorschotbedragen worden gestort in de doeluitkering ILG. Hier tegen over staat dat de provincie Overijssel een aantal doelen/prestaties dient te realiseren, deze zijn vastgelegd in de bestuursovereenkomst 2007-2013 van 18 december 2006 tussen het rijk en de provincie Overijssel. Tevens zijn de ontvangen rijksmiddelen voor Natura 2000 op basis van de P-nota 2009 (PS 2008/369) ondergebracht onder de doeluitkering ILG, deze inbreng onder het ILG is gebaseerd op PS besluit 2007/36. Voor deze rijksmiddelen is een afzonderlijke beschikking ontvangen (DN.2007/3362) van ruim € 2 miljoen voor de periode 2007-2012. Voor 2008 is van het rijk een voorschot ontvangen van € 43 miljoen en is er € 27,7 miljoen onttrokken uit de doeluitkering.

De provinciale middelen in het kader van het RMF worden verantwoord binnen de reserve Regionale bereikbaarheid. Conform regelgeving vanuit het BBV worden die autonome middelen niet verantwoord op deze doeluitkering. Naast de middelen die ultimo 2008 binnen deze doeluitkering beschikbaar zijn (ruim € 14,0 miljoen) is in de reserve Regionale bereikbaar heid voor het RMF zodoende ruim € 2,0 miljoen beschikbaar. In 2009 worden de nog te onvangen rijksbijdrage van € 6,0 miljoen en de resterende provinciale bijdrage aan het RMF toegevoegd. De beschikbare € 25,0 miljoen is naar huidige inzichten toereikend om het overeengekomen maatregelenpakket uit te voeren.

Doeluitkering jeugdzorg

Doeluitkering Weidevogels IJsseldelta

Op basis van het door Provinciale Staten vastgestelde Beleidskader Jeugdzorg Overijssel 2005-2008, de hierop gebaseerde door GS vastgestelde Uitvoerings programma’s jeugdzorg Overijssel, de vanuit de doeluitkering gelabelde bedragen en de voor jeugdzorg geoormerkte bedragen uit het Bestuurs akkoord is het totaalbedrag volledig geoormerkt voor specifieke activiteiten en projecten binnen de jeugdzorg in Overijssel, zowel door Bureau Jeugdzorg Overijssel als de voor Overijssel werkzame jeugd zorgaanbieders. De toekomstige toereikendheid van de doeluitkering is voldoende.

Bij besluit van PS nr. PS/2004/1018 is besloten om een voorziening in te stellen voor de van Rijkswater staat ontvangen bijdrage voor compensatie van verlies aan natuurwaarden wegens aanleg van de N 50 Kampen – Ramspol. Rijkswaterstaat stelde als afkoop van natuurwaarden € 0,43 miljoen ineens beschikbaar, in een periode van tien jaar door de provincie te besteden. Dit zal vooral moeten bijdragen aan het behoud en herstel van leefgebieden voor weidevogels. Voornoemde afkoopsom is in 2004 van RWS ontvangen en toegevoegd aan de voorziening weidevogels Ijsseldelta (zoals voorgeschreven door RWS). Op basis van wijzigingen in BBV regelgeving is de voorziening per 2008 omgezet in een doeluitke ring. De stand van de doeluitkering per ultimo 2008 bedraagt € 0,3 miljoen.

Doeluitkering regionaal mobiliteitsfonds

De voorziening regionaal mobiliteitsfonds heeft een nieuwe doorstart gekregen, in de vorm van een reserve en doeluitkering, en wordt gebruikt voor benuttings maatregelen en quick-win-projecten ter uitvoering van de netwerkanalyses. De voeding van de doeluitkering en de reserve vindt plaats door het Rijk (50%) en regionale middelen (gemeente Zwolle en de provincie). Het Rijk en de regionale overheden hebben hiervoor gezamenlijk € 25 miljoen beschikbaar gesteld. Het Rijk verbindt aan haar bijdrage de eis van een regionaal mobiliteitsfonds (RMF). De provincie is fondsbeheerder. Van de rijksbijdrage van in totaal € 12,5 miljoen is in 2008 € 6,5 miljoen ontvangen. In de begroting 2008 is uitgegaan van een ontvangst van € 9,0 miljoen. De in 2008 ontvangen rente op de RMF-gelden is € 0,3 miljoen hoger dan begroot. De onttrekking in verband met de kosten van RMF-projecten is ruim € 0,1

206

miljoen lager dan begroot. De doeluitkering sluit als gevolg van bovenstaande mutaties met een stand die ruim € 2,0 miljoen lager is dan begroot.


Brede doeluitkering

De voorziening is ingesteld bij besluit nummer 14 van Provinciale Staten van Overijssel op 20 september 2005. In 2005 is de Wet Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer (BDU) in werking getreden. Hierin worden een aantal doeluitkeringen op het gebied van verkeer en vervoer gebundeld (onder andere Openbaar Vervoer, Duurzaam Veilig en GDU+). Via de perspec tiefnota 2009 is de voorziening omgezet in een doeluitkering.

baarheid, verkeersveiligheid, gedragsbeïnvloeding en bijdragen aan infrastructuur van andere overheden. In totaal zijn de gerealiseerde lasten in 2008 € 3,0 miljoen lager dan begroot. Ten opzichte van de begroting zijn met name de kosten voor concessies stads- en streekvervoer, de regiotaxi en de OV-chipkaart lager uitgevallen. De kosten voor stads- en streekver voer en de regiotaxi zijn onder andere afhankelijk van de uitkomsten van bonus/malusregelingen en de mate van gebruik. De kosten voor de OV-chipkaart bleven als gevolg van de moeizame invoering achter bij de raming. De in deze paragraaf gepresenteerde bestedingen wijken af van de SISA bijlage. Dit wordt veroorzaakt doordat het Rijk in de SISA een ander bestedingsbegrip hanteert dan het binnen het BBV voor de provincie voorgeschreven bestedingsbegrip.

4.3.11 Gewaarborgde geldleningen De provincie heeft voor een bedrag van € 31,2 miljoen (2007: € 33,4 miljoen) waarborgen afgegeven op geldleningen van in totaal € 32,0 miljoen (2007: 144,5 miljoen) die zijn opgenomen in de markt door o.a. een aantal zorginstellingen, de Overijsselse bibliotheekdienst en het Nationaal Groenfonds (gerelateerd aan de Ecologische Hoofdstructuur). Nadere informatie is opgenomen in het bijlagenboek (bijlage M).

4.3.12 Niet uit de balans blijkende verplichtingen De materiële niet uit de balans blijkende verplichtin gen per ultimo 2008 zijn als volgt:

Doeluitkering verbetering N34

De doeluitkering N34 is ingesteld om de met het rijk afgesproken verbeteringen van de N34 uit te kunnen voeren. De ontvangen afkoopsom van € 12,5 miljoen is in 2007 in de voorziening gestort, waaraan per 1 januari 2008 rente is toegevoegd; het saldo bedroeg hierna € 13,1 miljoen In 2009/2010 zullen de verbete ringen aan de N34 worden uitgevoerd. In 2008 heeft op basis van de nieuwe BBV-regels een verdeling plaatsgevonden tussen het verplichte deel van de verbeteringen (als overeengekomen met het Rijk) en de extra maatregelen die de provincie daar zelf extra wilde nemen. Het verplichte deel van de voorziening is omgezet in een doeluitkering en bedroeg per 01-012008 € 9,8 miljoen; het extra deel is toegevoegd aan de Reserve provinciale infrastructuur, dit deel bedroeg per 01-01-2008 € 3,3 miljoen.


Omschrijving

einde

Resterende

contract

verplichtingen

ultimo 2008

Leaseverplichting 11 Honda Hybrids april 2014 Leaseverplichting 2 VW Caddy’s juni 2012 Leaseverplichting 63 dienstauto’s (div. merken) ca. juli 2014 Totaal

301 55 3.732 _____________ 4.088

Doeluitkering Gooiermars

Naar aanleiding van subsidieverzoek betreffende inzet van Koopmansgelden van gebiedsontwikkeling Gooiermars heeft het ministerie van LNV in 2008 een subsidie toegekend van maximaal € 1,3 miljoen. In 2008 is een voorschot ontvangen van € 0,65 miljoen, wat ook het saldo van de doeluitkering is. Er zijn nog geen bestedingen gerealiseerd.

In 2008 is er in totaal € 41,4 miljoen onttrokken aan de doeluitkering. Deze middelen zijn besteed aan de uitvoering van diverse taken op het gebied van openbaar vervoer, ontwikkeling van beleid bereik

Jaarverslag 2008

207

4.4 Staat van baten en lasten


Rekening

2007

4.5 Toelichting op de staat van baten en lasten

Begroting 2008 na

Rekening 2008

wijzigingen

Programma Saldo saldo saldo Kwaliteit van de leefomgeving - 35,0 - 55,8 - 50,4 Impuls voor werk - 24,0 - 36,5 - 28,6 Mobiliteit - 55,5 - 70,9 - 68,2 Natuur & duurzaamheid - 27,4 - 48,3 - 44,9 Water - 11,2 - 11,0 - 9,1 Sociale infrastructuur & Cultuur - 50,4 - 57,5 - 54,6 Daadkrachting bestuur 207,5 36,7 118,2 Subtotaal programma’s 4,0 - 243,3 - 137,6 Algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien

200,3 216,8 0,0 - 0,1

Resultaat voor bestemming

204,3

- 26,6

Storting/onttrekking reserves - 136,5

26,6

Resultaat na bestemming

67,8

Resultaatbestemmingsvoorstellen 3,4 Storting in de Algemene dekkingsreserve - 5,5 Mutaties reserves (Europese Programma’s / Kennispark Twente) - 65,7 Vrij besteedbaar resultaat 0,0

Toelichting op de staat van baten en lasten In dit overzicht wordt het saldo van baten en lasten op de programma’s weergegeven, bestaande uit programmakosten, personeelsgebonden kosten en toegerekende apparaatskosten. De afwijkingen op de programmakosten zijn toegelicht in het programma verslag (hoofdstuk 2). De algemene dekkingsmidde len, de personeelgebonden kosten en de toegere kende apparaatskosten worden hieronder toegelicht, na de toelichting op het resultaat als geheel.

Verschil

0,0

saldo 5,4 7,9 2,7 3,4 1,9 2,9 81,5

4.5.1 Resultaat

105,7

226,5 0,0

9,7 0,1

88,9

115,5

De toelichting op het resultaat is gericht op het resultaat voor mutaties in de reserves. Het gaat daarbij om het saldo tussen de begroting en de rekening van 2008. De vergelijking met 2007 is dit jaar niet gemaakt in verband met de nieuwe programma-indeling. In deze paragraaf beperken wij ons tot een toelichting op het totaal, de toelichting op de financiële afwijkingen per programma is opgenomen in hoofdstuk 2. Het resultaat voor bestemming kan als volgt worden gepresenteerd (in € miljoen):

10,6 - 16,0 99,5

99,5

Bedragen x € 1 miljoen

0,0 - 6,8 - 6,8 0,0 93,6 93,6

0,0 0,0

0,9 99,5

0,9 99,5

Resultaat jaarrekening voor bestemming (inclusief bijz. posten) * Resultaat “gewone bedrijfsuitoefening”

2008

2007

2006

115,5

+ 71

+ 44

37,6

+ 14

+ 19

* 2008 extra dividend Essent (EDON)

208


2007 extra dividend Essent december 2007

2006 omzetting voorziening PVVP en rentebijschrijving reserves

Het saldo van de jaarrekening 2008 wordt beïnvloed door een extra dividend uitkering van Essent (€ 77,9 miljoen) dat ontvangen is in verband met de afwikke ling van de verkoop van EDON. In 2007 werd door de aandeelhouders eveneens besloten tot een extra dividend (€ 56 miljoen). Afgezien van deze bedragen resulteert een saldo “uit gewone bedrijfsuitoefening” van € 37,6 miljoen


Beleid Over Technisch Extra bate Totaal Bijzondere posten (o.a. Essent) Totaal resultaat voor bestemmen

2008

2007

18,1 5,3 10,3 2,6 1,7 - 0,7 9,6 7,8 –––––––– –––––––– 37,6 15,0 77,9 115,5

56,0 71,0

Voor een nadere analyse zijn de resultaten 2008 ontleed in de volgende componenten: Beleid onderbesteding op budgetten waar de provincie invloed op kan uitoefenen; weliswaar niet altijd voor 100%, vanwege de betrokkenheid van andere partijen bij het beleid, maar er is een bepaalde mate van handelingsvrijheid Over budgetten zijn over en niet meer nodig voor het realiseren van prestaties in 2009 Technisch onderbesteding door administratieve regelgeving / verwerking Extra bate hogere baten of laat ontvangen bijdragen derden De belangrijkste oorzaken voor de afwijkingen in het resultaat uit ”gewone bedrijfsuitoefening” kunnen als volgt worden geschetst.

Jaarverslag 2008

209

Beleid De grootste afwijkingen betreffen aan reserve met name DIA-gerelateerde prestaties zoals Pieken in de Delta (2,56 miljoen), Warmte net Twente (1,8 miljoen) en de herstructurering bedrijventerreinen (1,4 miljoen). In totaal wordt 11,5 miljoen minder onttrokken aan de Ontwikkelingsreserve dan voor 2008 was geraamd. Daarnaast zijn als belangrijkste andere afwijkingen te noemen: - jeugdzorg (0,8 miljoen). Het onderzoek van de jeugdzorgbrigade werd pas in het najaar van 2008 afgerond zodat de middelen niet meer in 2008 ingezet konden worden. - Actiefonds project Stationsplein Hengelo; op basis gemaakte afspraken wordt beschikking pas in 2009 verstuurd. - GSB jaarschijf Almelo (0,7 miljoen): door geconsta teerd gebrek aan voortgang op het thema economie (bedrijfsverzamelgebouw voor starters en doorstarters) is de jaarschijf 2008 niet overge maakt. - Ruimtelijk Beleid (0,4 miljoen): vertragingen zijn opgetreden door een moeizame invulling van vacatures. - Kwaliteitsimpulstoerisme (0,3 miljoen) eind 2008 is de nieuwe KITO-regeling (Kwaliteitsimpuls Toerisme Overijssel, KITO 2008) door GS goedge keurd. Uitgaven worden daardoor gedeeltelijk verplaatst naar 2009. - De overbesteding op de onderhoudsbudgetten voor wegen (2,0 miljoen). Het tekort is ontstaan door het duurder uitvallen van de aanbesteding maaicontracten, vorstschade aan het wegdek uit het seizoen 2007/2008, tegenvallend meerwerk uit lopende projecten en een toename van het cyclisch onderhoud aan kunstwerken. Over De grootste post betreft de personeelskosten (€ 4,2 miljoen), die met name wordt veroorzaakt door een moeizame invulling van vacatures en een beperkte aanwending van de onverdeelde directiebudgetten n.a.v. de takendiscussie. Door afnemende risico’s kon op een tweetal voorzieningen vrijval worden gereali seerd. Het gaat hierbij om de Voorziening Steunpun ten (€ 1,6 miljoen) en de Voorziening Zuiderzeehaven (€ 0,7 miljoen). Op de budgetten voor ICT is € 1,0 miljoen overgebleven, dit wordt onder andere veroorzaakt door de telefonie. Technisch Hieronder zijn de lagere bestedingen cq. hogere bestedingen voor de Reconstructie en Europese

210


4.5.3 Algemene dekkingsmiddelen

programma’s opgenomen. Met de invoering van het nieuwe verplichtingenbeleid waren de lasten te hoog geraamd voor de reconstructie (€ 2,6 miljoen) en de lasten voor de Europese programma’s te laag geraamd (- 0,9 miljoen). Extra bate Naast de extra storting door Essent (77,9 miljoen) wordt de afwijking vooral veroorzaakt door hogere rentebaten dan verwacht (€ 4,6 miljoen), zowel door hogere tarieven als door hogere liquiditeiten. De opcenten motorrijtuigenbelasting waren ook hoger dan begroot (€ 4,1 miljoen). Er is in bovenstaande analyse nog geen rekening gehouden met de realisatie van het ILG / pMJP. De primitieve begroting van het pMJP 2008 bedroeg € 97,1 miljoen. Uiteindelijk is in 2008 via PS begrotings wijzigingen circa € 1,6 miljoen afgeraamd. Daarnaast is een bedrag van € 4,1 miljoen vanuit latere jaren naar 2008 naar voren gehaald, terwijl € 49,6 miljoen naar achteren in de tijd is geprogrammeerd. Een groot deel van het later programmeren van uitgaven wordt veroorzaakt door “technische”oorzaken: regelgeving m.b.t. tot ammoniakemissie (zoals gemeld in de najaars nota), Europese regelgeving en administratieve correcties bij Dienst Regelingen in het kader van het programma beheer (deze hebben geen negatief effect op de te realiseren prestaties). Ook is soms sprake van “doorschuiven” van budget naar begin 2009 (aan vullende convenanten 2009-2013 met een aantal gemeenten). Ook zijn sommige prestaties relatief goedkoop gerealiseerd of ligt de focus in de uitvoering op de jaren 2010-2011. Per saldo wordt een relatief beperkt bedrag van ruim € 3,5 miljoen als gevolg van vertraging in de uitvoering opnieuw geprogrammeerd. De realisatie van de EHS is een belangrijke prioriteit binnen het pMJP. Grondaankoop vormt daarin een belangrijke factor. Evenals in 2007 is ook in 2008 ingezet op versnelling van de verwerving. In 2008 is voor ongeveer € 28 miljoen aan grond (incl. PNBregeling) aangekocht/doorgeleverd (2007: circa € 23 miljoen). Daarmee is in 2007/2008 ongeveer 40% van het totaal in de periode 2007-2013 voor verwerving beschikbare budget ingezet. De verwerving van ruilgrond ligt daarmee goed op schema. De feitelijke bestemming van de gronden c.q. doorlevering als EHS vindt geleidelijk plaats in het kader van de (deel) plan-realisaties/uitvoeringsmodules van inrichtings plannen in de gebieden. Zoals bekend wordt aangekochte ruilgrond niet ten laste van de begroting gebracht, maar op de balans geboekt als vooruitbetaalde kosten.

Het grootste deel van de budgetten wordt gedekt door de algemene middelen. In de onderstaande tabel staat een overzicht van de geraamde en gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen. Bedragen x € 1.000

Begroting 2008 na wijzigingen

–––––––––––––––––––––––––––––––

Algemene dekkingsmiddelen

Baten

Lasten

Saldo

Rente kasgeld 14.950 103 14.847 Rente kasgeld langlopende geldleningen 7.230 7.230 Bespaarde rente 9.272 9.272 Uitkering provinciefonds 97.610 97.610 Opcenten motorrijtuigenbelasting 85.150 85.150 Deelneming Bank Nederlandse Gemeenten 154 8 146 Onderuitputting 2.500 2.500 –––––––– –––––––– –––––––– Totaal algemene dekkingsmiddelen 216.866 111 216.755

Rekening 2008

–––––––––––––––––––––––––––––––– Baten

Lasten

––––––––

Saldo

16.629 36 16.593 1.746 9.895 9.895 2.665 9.496 9.496 224 97.705 97.705 95 89.258 89.258 4.108 153 8 145 - 1 3.455 3.455 955 –––––––– –––––––– –––––––– –––––––– 226.591 44 226.547 9.792

Onvoorzien 50 - 50 –––––––– –––––––– –––––––– –––––––– –––––––– –––––––– Totaal Algemene dekkingsmiddelen 216.866 161 216.705 226.591 44 226.547

Rente kasgeld De renteopbrengsten bedroegen in 2008 in totaal € 26,5 miljoen terwijl in de begroting werd uitgegaan van een totale renteopbrengst van € 22,2 miljoen. De belangrijkste oorzaak voor deze ontwikkeling is dat, als gevolg van de onrust op de financiele markten als gevolg van de kredietcrisis, de rentetarieven in 2008 aanzienlijk hoger waren dan verwacht, met name voor deposito’s met een looptijd <1 jaar. Hierdoor is een hoger gemiddeld rendement gerealiseerd dan begroot (5,104% tegenover 4,075%). Ten tweede waren de uitzettingen het gemiddelde kassaldo in 2008 hoger dan verwacht, o.a. door de extra hogere dividenduitkeringen van Essent. Overigens is in de begroting de verdeling tussen de rente op kort- en langlopende deposito’s abusievelijk omgedraaid. In 2008 zijn vooral deposito’s met een looptijd langer dan een jaar afgesloten, vanwege de rentesituatie op de geldmarkt.

Verschil

50 –––––––– 9.842

Opcenten motorrijtuigenbelasting De raming MRB 2008 is is bij de Perspectiefnota 2009 voor het laatst bijgesteld voor het accres in het voertuigenbestand die de tellijst van de belasting dienst liet zien naar de situatie per ultimo 2007. Daarna is voorzichtigheidshalve van een nulgroei uitgegaan, gegeven het de per april ingevoerde halvering van de MRB voor zeer zuinige auto’s en mede daardoor een tendens naar gemiddeld minder zware voertuigen. De telling per ultimo 2008 laat een afvlakking zien in de groei van het voertuigenbestand, maar de procentuele groei van gemiddeld gewicht en gemiddelde heffingsgrondslag blijft op het peil van 2007. In totaal komt daardoor de uiteindelijke opbrengst van de provinciale opcenten MRB ca. € 4,1 miljoen hoger uit dan de raming.

Jaarverslag 2008

211

4.5.4 Personeelsgebonden kosten

In deze paragraaf geven we een toelichting op de formatie en de personeelsgebonden kosten. De formatie voor 2008 wordt beïnvloed door de DIA-projecten, de Kwaliteitsimpuls, de voorstellen voor Beleidsintensiveringen en de efficiëncytaakstel ling op Gebiedsgerichtwerken.

Salarissen en personeelsgebonden kosten


Jaarrekening 2007

Begroting Jaarrekening 2008

2008

Verschil 2008

Bruto salarissen incl. sociale lasten (ambtelijk apparaat) 46.952 52.970 48.079 4.891 Bij: Frictiekosten Takendiscussie 80 1.093 44 1.049 Bij: Ontwikkelingen CAO en Overige salariskosten 62 409 84 325 Af: ontvangen uitkeringen i.k.v. FPU, WAO en zwangerschapsverlof en vergoeding detacheringen - 1.147 - 1.256 1.256 Salarissen incl. sociale lasten (Staat A.) 45.947 54.472 46.951 7.521 Bij: Kosten uitzendkrachten/externe deskundigheid 5.676 2.794 6.105 - 3.311 Subtotaal 51.623 57.266 53.056 4.210 Reis- en verblijfkosten, Onkostenvergoedingen en Overige kosten 1.689 1.848 1.858 - 10 Vorming Opleiding Training* 826 709 706 3 Totaal personeelsgebonden kosten 54.138 59.823 55.620 4.203 * Deze bedragen representeren de specifieke VOT-budgetten van de eenheden. Organisatiebrede VOT-budgetten worden rechtstreeks verantwoord op interne producten. Het totale VOT-budget voor 2008 bedraagt € 1,28 miljoen.

Het totale verschil tussen de begroting en de jaarrekening 2008 op de personeelsgebonden kosten bedraagt € 4,2 miljoen. Dit is een onderschrijding van 7% ten opzichte van de raming. Daarvan wordt ruim € 1,7 miljoen door middel van de apparaatskosten (zie volgende paragraaf) doorgerekend aan de programma’s op basis van verdeelsleutels. De belangrijkste oorzaak van het verschil in begrote en gerealiseerde salariskosten, namelijk € 4,9 miljoen lager, is de lagere personele bezetting in 2008 in het ambtelijk apparaat. Om toch alle reguliere taken uit te kunnen voeren is gebruik gemaakt van uitzend krachten en externe deskundigen, namelijk een

212


Takendiscussie nauwelijks een aanwending van de middelen plaatsgevonden waardoor circa € 1,0 miljoen resteert. Voorts waren niet geraamd de ontvangen bedragen van uitkeringsinstanties in verband met zwangerschapsverloven, WAO, FPU en vergoedingen voor detachering. Het betreft hier incidentele opbrengsten van € 1,3 miljoen. Tot slot blijft op Ontwikkelingen CAO en Overige salariskosten een bedrag over van circa € 0,3 miljoen.

toename van € 3,3 miljoen. Per saldo resteert een onderuitputting van € 1,6 miljoen. Een bedrag van € 0,6 miljoen is veroorzaakt door een vertraagde invulling van DIA-personeel. De WABO zou aanvan kelijk 1 januari 2009 worden ingevoerd maar in het najaar van 2008 heeft de rijksoverheid besloten de invoering WABO te verschuiven naar 1 januari 2010. Hierdoor kwam € 0,3 miljoen aan personele kosten niet tot besteding. In 2008 heeft een éénmalige verrekening plaatsgevonden met de ROVO over drie jaren ten bedrage van € 240.000. Verder is circa € 0,5 miljoen te wijten aan een moeilijke en vertraag de invulling van vacatures in z’n algemeenheid. Op de overige salarislasten heeft op Frictiekosten

Frictiekosten In 2008 resteert op het budget directievoering circa € 1 miljoen. Het gaat hierbij om beschikbaar gestelde middelen ter dekking van frictiekosten voortvloeiend uit de takendiscussie. Hoewel de takendiscussie inmiddels volledig is afgerond, zullen in de opvolging ervan alsnog frictiekosten gaan ontstaan. Bij de effectuering van de takendiscussie zijn er ook medewerkers boven de formatie geplaatst, zonder dat daaraan rechtspositionele consequenties zijn verbonden (in afwachting van eventuele herplaatsing in de reguliere formatie). Gevoegd bij de ontwikkelin gen rondom het programma Overijssel Straks (in het bijzonder strategische personeelsplanning en sourcing) alsook de ontwikkelingen rond de personele

Formatie in fte’s Specificatie naar eenheden Statengriffie Directie Concernstaf/Programma’s en Projecten Bestuurlijke aangelegenheden Economie, Milieu en Toerisme Landbouw, Natuur en Landschap Ruimte, Wonen en Bereikbaarheid Water en Bodem Wegen en Kanalen Zorg en Cultuur Facilitaire dienstverlening Middelen Totaal formatie

jaarcyclus is het opportuun respectievelijk noodzake lijk (alsnog) middelen beschikbaar te hebben voor maatregelen van flankerend beleid. Wij stellen voor een bedrag van € 1,0 miljoen hiervoor te bestemmen. DIA Het totale budget voor DIA-personeel (incl.externe inhuur) was geraamd op € 2,3 miljoen, te onttrekken uit de Ontwikkelingsreserve. Hiervan is € 1,7 gereali seerd, ofwel 75% van het begrotingsbudget. In 2008 is derhalve € 0,6 miljoen minder onttrokken aan de Ontwikkelingsreserve. Formatie in fte’s In de tabel hieronder wordt een overzicht gegeven van de toegestane formatie en de werkelijke bezetting per ultimo 2008 per eenheid. Zoals we hiervoor reeds hebben vermeld worden vacatures niet (direct) opgevuld in verband met de bewuste keuze voor een flexibele organisatie en het vergroten van de mogelijk heden van de organisatie ten aanzien van de effecten van de Takendiscussie. De stijging in de toegestane formatie wordt voor het grootste deel bepaald door de inzet van DIA-personeel en voor het overige door uitbreiding in verband met beleidsintensiveringen.

Jaarrekening

Begroting Jaarrekening

2007

2008

7 3 22 111 105 55 67 54 146 40 114 71 795

7 3 39 114 109 64 77 59 143 45 130 90 880

2008

Verschil 2008

8 - 1 2 1 30 9 110 4 98 11 61 3 76 1 49 10 144 - 1 41 4 113 17 73 17 805 75

Jaarverslag 2008

213

Rechtstreeks op programma’s verantwoorde salarissen Naast bovengenoemde personeelsgebonden kennen we ook salarissen / vergoedingen voor bestuurders van de Provincie, kosten van voormalig personeel en enkele overige kosten. Deze kosten worden direct verant woord binnen het programma Daadkrachtig bestuur en binnen de apparaatskosten. Deze kosten maken geen deel uit van de hiervoor weergegeven tabellen. Voor 2008 bedragen deze kosten totaal € 3 miljoen. In de tabel hieronder vindt u hiervan een specificatie. Deze kosten hebben voornamelijk betrekking op vergoedingen voor leden van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten (incl. oud-leden), totaal € 1,655

miljoen, en op kosten van IZR gepensioneerden, voormalig personeel en seniorenbeleid, totaal € 1,039 miljoen. Als gevolg van de inwerkingtreding van het nieuwe ziektekostenstelsel per 1 januari 2006, is de premiebe taling voor oud-werknemers komen te vervallen. Er geldt een overgangsregeling van drie jaar voor tegemoetkoming in de kosten die per jaar kan fluctueren. Dit verklaart het verschil ten opzichte van de jaarrekening 2007 bij de post IZR gepensioneer den, voormalig personeel en seniorenbeleid.


Rechtstreeks op programma’s verantwoorde salarissen Vergoeding PS-leden Vergoeding GS-leden, uitkeringen en pensioenen oud leden Jaarwedde CvdK IZR gepensioneerden/voormalig personeel/ seniorenbeleid Salaris stagiaires Diverse vergoedingen Totaal salariskosten

214


Jaarrekening


2007

2008

691

652

2008

Verschil

Gemiddelde personeelsgebonden kosten per fte De gemiddelde salariskosten per fte (inclusief overwerk en toelagen) en het gemiddelde aan overige personeelsgebonden kosten per fte, berekend naar de feitelijke (gemiddelde) bezetting over 2008, worden weergegeven in het volgende overzicht.


Gemiddelde personeelsgebonden kosten per fte

Jaarrekening


2007

2008

2008

Verschil 2008

Gemiddelde salariskosten per fte Reis- en verblijfkosten, Onkostenvergoedingen en Overige kosten per fte Vorming, opleiding en training per fte Totaal

59,0

60,2

61,0 -0,8

2,1 1,0 62,2

2,1 0,8 63,1

2,4 -0,3 0,9 -0,1 64,3 -1,2

Gemiddelde bezetting over het jaar in fte’s

796

880

788

2008

92

653 -1

1.121 172

1.021 198

1.002 177

19 21

685 45 29 2.743

1.038 34 35 2.978

1.039 -1 42 -8 41 -6 2.954 24

Het verschil tussen de gemiddelde salarislasten van de Jaarrekening 2007, begroting 2008 en de Jaarrekening 2008 zijn voornamelijk het gevolg van prijsstijgingen voortkomend uit CAO-ontwikkelingen en voor een deel het gevolg van de inzet van hoger gekwalificeerd personeel.

Jaarverslag 2008

215

4.5.5 Toe te rekenen apparaatskosten

Begroting 2008 na wijzigingen

Rekening 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Toe te rekenen apparaatskosten

Baten

Lasten

Programmakosten 2.539 Personeelsgebonden kosten ––––––– Totaal apparaatskosten 2.539

24.655 - 22.116 4.277 19.046 - 19.046 ––––––– ––––––– ––––––– 43.701 - 41.162 4.277

Lasten

Saldo

22.909 - 18.632 17.332 - 17.332 ––––––– ––––––– 40.241 - 35.964

3.484 1.714 ––––––– 5.198

Onttrekkingen 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Baten

Lasten

1.117 ––––––– 1.117

Saldo

350 ––––––– 350

Baten

809 ––––––– 809

Lasten

1.159 ––––––– 1.159

Saldo

2.033 ––––––– 2.033

874 ––––––– 874

1.683 ––––––– 1.683

Onttrekkingen 2008

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––

Gereal.

356 3.262 0

Voor de toelichting op de personeelskosten verwijzen wij naar de voorgaande paragraaf. De afwijking binnen de programmakosten kunnen als volgt worden verklaard. De apparaatskosten (interne producten) worden toegerekend aan de programma’s. Dit gebeurt via dezelfde sleutel als de personeelsgebonden kosten. In 2008 is minder uitgegeven op een aantal facilitaire budgetten. Zo hebben we een forse korting ontvan gen op de huur van de multifunctionele copiers van € 150.000. Er is een overschot op het product dienstverlening provinciale infrastructuur door late uitlevering van nieuwe leaseauto’s en door het ontvangen van een inruilwaarde op ingeleverde dienstauto’s (€ 220.000). Daarnaast is de levering en betaling van aktiewagens ten bedrage van € 175.000 verschoven naar begin 2009 vanwege leveringspro blemen (zie ook voorstel resultaatbestemming).


Verschil

2.084 - 1.728 15.849 - 12.587 6.109 - 6.109

Begroot

Gereal.

356 3.261 0

Verschil

2.084 15.848 6.109

Daarnaast is € 0,3 miljoen minder besteed op het product directievoering. Het gaat hier om budgetten voor onder andere op een beperkte aanspraak op de budgetten voor organisatieontwikkeling en overhead. In 2008 is gebleken dat de kosten van de bodemsane ring bij de verkoop van de steunpunten substantieel lager zullen uitvallen dan was geraamd. Bij deze jaarrekening valt een bedrag van € 1,6 miljoen uit de voorziening vrij ten gunste van de algemene middelen. resultaatbestemming

Stortingen 2008 Begroot

vervanger van de draadloze telefoons geleid tot lagere telefonie kosten.Totaal is er een onderuitputting op het product Informatie- en communicatietechnologie van circa € 1,0 miljoen.

Verschil

–––––––––––––––––––––––––––––––

Reserve renovatie provinciehuis Algemene dekkingsreserve Actiefonds Overijssel

216

Baten

Stortingen 2008

Voorziening verkoop steunpunten Totaal ten laste van voorzieningen

Reserves

Saldo

–––––––––––––––––––––––––––––––

Voorziening


Totaal

1.728 12.587 6.109

In het kader van dienstverlening en stroomlijning van processen voor vergunningverlening, subsidieverle ning en inkoop bestond de planning voor 2008 uit: • Ontwikkeling van generieke systemen voor relatiebeheer en workflow; • Koppeling van front- en backofficesystemen om de dienstverlening via Internet te ondersteunen. Het Programma van Eisen en programmaplan zijn gerealiseerd. In 2009 volgt aanbesteding en realisatie. De onderbestedingen van de investeringsuitgaven en exploitatielasten zijn hoofdzakelijk ontstaan door vertraging in het uitvoeren van de Definitiestudie en het Programma van Eisen voor het Streefbeeld. Belangrijkste redenen voor de vertraging zijn de lange doorlooptijden voor het aanbesteden van opdrachten aan externen en de complexiteit van de materie om te komen tot een goede uitvoeringsstrategie. Verder is de afronding van het project EDO niet geheel gerealiseerd en heeft het gebruik van de GSM als

0 0 0

In 2008 heeft de eenheid Wegen en Kanalen aktie wagens besteld bij haar leverancier met een contractwaarde van € 0,175 miljoen. Deze aktiewa gens worden ingezet bij wegwerkzaamheden om de weggebruikers te waarschuwen c.q. te informeren. Vanwege leveringsproblemen op onderdelen, kon de leverancier de aanhangwagens niet voor december 2008 uitleveren. Het materieel wordt in januari/ februari 2009 uitgeleverd aan de provincie. Voorziening Steunpunten

In 2008 is gebleken dat de kosten van de bodem sanering substantieel lager zullen uitvallen dan was geraamd. Bij deze jaarrekening valt een bedrag van € 1,6 miljoen vrij ten gunste van de algemene middelen.

Jaarverslag 2008

217

4.6 Single Information, Single Audit (SISA)

4.5.6 Toelichting uitgaven pMJP Conform de nota DP2009/39 dient volgens het ministerie LNV bij de toelichting op de staat van baten en lasten een specificatie van de bestede ILG Rijksbij dragen, uitgesplitst naar DLG en DR te worden opgenomen. In de verslagjaren 2007 tot en met 2013 worden de daadwerkelijke betalingen verantwoord. De totaal bestede rijksbijdragen ILG dienen sluiten aan met de onttrekkingen van de rekening courant Groenfonds, tenzij provinciale middelen zijn gebruikt om de ILG uitgaven te financieren. Specificatie bestede rijksbijdragen ILG 2007: Rijksdeel Bestedingen DLG opgenomen in exploitatie Bestedingen DLG opgenomen op balans Bestedingen DR Overige bestedingen Totaal tlv ILG Groenfonds

10.569.189 18.666.946 7.616.476 7.221.189 ––––––––––––––

44.073.800

Jaarbestedingen 2007 Provinciaal

292.949 2.007.070 - 11.493.927 ––––––––––––––

13.793.945

Totaal

10.862.137 20.674.016 7.616.476 18.715.116 ––––––––––––––

57.867.745

Met ingang van 2006 is de regelgeving Single Infor mation Single Audit (Sisa) op provincies en gemeenten van toepassing. Deze regels zijn er op gericht om de verantwoording aan het Rijk over de specifieke uitkeringen aan locale overheden te laten plaatsvinden via het jaarverslag en niet meer via een afzonderlijke verantwoording per specifieke uitkering. In 2008 betreft het voor ons 16 regelingen. Voor elke regeling is door het betreffende vakdepartement vastgesteld welke indicatoren verantwoord moeten worden. Deze zijn opgenomen in een overzicht, dat als afzonderlijke bijlage bij het jaarverslag is gevoegd (zie bijlage B). Deze bijlage is gebaseerd op de door BZK beschikbaargestelde format voor de SISA. Ten behoeve van de leesbaarheid zijn in bijlage B van deze jaar rekening alleen de relevante kolommen opgenomen. De SISA-bijlage valt onder de accountantsverklaring bij de jaarrekening en daarmee vervangt deze verklaring de afzonderlijke verklaringen per regeling. De accountant heeft de gehele door BZK beschikbaar gestelde format gecontroleerd.


Specificatie bestede rijksbijdragen ILG 2008: Rijksdeel Bestedingen DLG opgenomen in exploitatie Bestedingen DLG opgenomen op balans Bestedingen DR* Overige bestedingen Totaal tlv ILG Groenfonds

12.630.504 18.215.288 8.265.972 9.872.317 ––––––––––––––

De niet – ontschotte budgetten zijn besteed aan de doelen waarvoor ze bestemd zijn. Deze paragraaf is gebaseerd op het kasstelsel. Wij verantwoorden het pMJP in de programma’s en in bijlage D op basis van baten en lasten.

48.984.081

Jaarbestedingen 2008 Provinciaal

Totaal

2.675.070 3.315.785 - 14.006.047

15.305.574 21.531.074 8.265.972 23.878.363

––––––––––––––

19.996.902

––––––––––––––

68.980.983

Het gaat voor de provincie Overijssel om de volgende specifieke uitkeringen: • Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving (Cultuuruitingen) *) • Actieplan cultuurbereik 2005-2008 • Cultuureducatie - versterking in primair onderwijs 2005-2007 • Uitkering Marsroute Bibliotheken • Spoorweglawaai • Nationaal Samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit • Bodemsanering • Externe veiligheid • Subsidieregeling BANS klimaatconvenant • Besluit locatiegebonden subsidies 2005 • Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing • Roetfilters OV • BDU verkeer en vervoer • Regionale mobiliteitsfondsen • Breedtesportimpuls • Doeluitkering jeugdhulpverlening /(Bureaus Jeugdzorg) *) Cultuuruitingen bevat ook “Kunst op School”, is niet opgenomen in bijlage bij SISA-stukken.

In 2008 is de SISA-systematiek uitgebreid naar mede-overheden. Voor specifieke uitkeringen, waar een relatie met medeoverheden van toepassing is, vindt verantwoording vanaf 2008 via SISA plaats. 218


Voor een aantal regelingen volgt hieronder een toelichting: BKV In het vakje ‘autonome bijdragen provincies incl. bijdragen in samenwerking met gemeenten’ is in de kolom ‘overige bestedingen’ de provinciale cofinan ciering van het jaar 2008 verantwoord. Het beste dingsbegrip is gebaseerd op het baten en lastenstelsel (dus inclusief verplichtingen). In de rij ‘onbestede middelen van ontvangen rijksmiddelen t/m 2008’ is het bedrag verantwoord van de in 2005 t/m 2008 ver leende subsidies welke in 2008 nog niet waren vastgesteld. Afrekening zal plaatsvinden in 2009. Dit kan in 2009 nog financiële effecten geven. Cultuurbereik In het vakje ‘eigen matchingsbijdrage gemeente/ provincie’ is in de kolom ‘overige bestedingen’ de provinciale cofinanciering van het jaar 2008 verant woord. Het bestedingsbegrip is gebaseerd op het baten en lastenstelsel (dus inclusief verplichtingen). In de rij ‘onbestede middelen van ontvangen rijksmidde len t/m 2008’ is het bedrag verantwoord van de in 2005 t/m 2008 verleende subsidies welke in 2008 nog niet waren vastgesteld. Afrekening zal plaatsvinden in 2009. Dit kan in 2009 nog financiële effecten geven. Cultuureducatie In de rij ‘onbestede middelen van ontvangen rijksmid delen t/m 2008’ is het bedrag verantwoord van de in 2007 verleende subsidies welke in 2008 nog niet waren vastgesteld. Afrekening zal plaatsvinden in 2009. Dit kan in 2009 nog financiële effecten geven. Marsrouteplannen Het bestedingsbegrip voor de kolom ‘besteed bedrag tlv Rijksmiddelen’ is gebaseerd op het baten en lasten stelsel (dus inclusief verplichtingen). De eindafrekening/ vaststelling zal niet meer tijdig gaan plaatsvinden. Alle bestedingen hebben plaatsgevonden en er dient alleen nog een finale afrekening plaats te vinden. Deze finale afrekening is gestart, maar is nog niet afgerond. Derhalve kan in de SiSa bijlage 2009 nog een correctie op de bestede middelen worden verantwoord. Spoorweglawaai Het bestedingsbegrip voor de kolom ‘besteed bedrag tlv Rijksmiddelen’ en de kolom ‘overige bestedingen’ is gebaseerd op het baten en lasten stelsel (dus inclusief verplichtingen). De afgeronde projecten zijn nog niet opgenomen in de kolommen ‘afspraak’ en ‘realisatie’ omdat hiervoor uitstel is verleend door het Ministerie van VROM. Jaarrekening 2008

219

Luchtkwaliteit Het bestedingsbegrip voor de kolom ‘besteed bedrag tlv Rijksmiddelen’ en de kolom ‘overige bestedingen’ is gebaseerd op het baten en lasten stelsel (dus inclusief verplichtingen). De middelen voor lucht kwaliteit zijn ondergebracht op de reguliere bank rekening van de provincie. Conform ons reserve en voorzieningenbeleid heeft rentetoerekening plaats gevonden. Daarbij is het rentepercentage bepaald op basis van de ‘index consumptieve bestedingen huishoudens; prijsmutatie ‘t-2’ – ‘t-1’ conform MEV ‘jaar t-1’’. d.w.z. 1,75% over het bedrag dat per 01-01-2008 openstond.

Bodemsanering In de kolom ‘besteed bedrag ten laste van Rijksmid delen’ zijn de door de provincie in 2008 gedane uitgaven op kasbasis verantwoord. In dit bedrag zijn ook de projectgebonden uren opgenomen. Externe veiligheid Het bestedingsbegrip voor de kolom ‘besteed bedrag tlv Rijksmiddelen’ is gebaseerd op het baten en lasten stelsel (dus inclusief verplichtingen). Het gaat hier om de bestedingen exclusief het budget van 10,5% tbv. in dienst nemen vast personeel EV. (€ 110.000).

BLS Het bestedingsbegrip voor de kolom ‘besteed bedrag tlv Rijksmiddelen’ is gebaseerd op het baten en lasten stelsel (dus inclusief verplichtingen). In de eerste regel worden de bestedingen van 2008 verantwoord. In de tweede regel worden de bestedingen van de jaren 2005 t/m 2007 verantwoord.

Breedtesportimpuls Het bestedingsbegrip voor de kolom ‘besteed bedrag tlv Rijksmiddelen’ is gebaseerd op het baten en lasten stelsel (dus inclusief verplichtingen). In deze kolom zijn dan ook enkel de bestedingen tlv de subsidie van het Rijk verantwoord. De provinciale cofinanciering bedraagt daarnaast € 642.567. Doeluitkering Jeugdhulpverlening a. Productiegegevens (in aantallen) justitiële taken bureau jeugdzorg In het verplichte format voor de SISA-bijlage is niet duidelijk over welke periode deze gegevens moeten worden bepaald. Op 29 oktober 2008 heeft hierover ambtelijk overleg plaatsgevonden tussen het IPO, een medewerker van de provincie Overijssel en het Ministerie van Justitie. In de beschikking “Voorlopige vaststelling doeluitkering

220


bureau jeugdzorg en zorgaanbod 2008” van 25 januari 2008 (kenmerk JZ/GJ-2826870) is ten aanzien van deze volumegegevens namelijk bepaald, dat wij uiterlijk 1 juni 2008 het 12-maandsgemiddelde 2007 bij het Ministerie van Justitie moeten indienen, voorzien van een accountantsverklaring. Deze gegevens over 2007 van Bureau Jeugdzorg Overijssel en het Leger des Heils Jeugdzorg en Reclassering zijn tijdig bij het rijk ingediend. Sommige provincies – waaronder Overijssel - stellen zodanig vroeg hun jaarrekening op, dat het niet mogelijk is al te beschikken over de volumegegevens over datzelfde boekjaar. Om deze reden en vanwege de wens de grondslag van invulling voor alle provincies dezelfde te laten zijn heeft het Ministerie van Justitie op 20 november 2008 ambtelijk per e-mail laten weten akkoord te gaan met invulling van de gegevens over jaar t-1, ofwel 2007. De in de SISA-bijlage 2008 opgenomen aantallen betreffen daarom voor wat betreft Bureau Jeugdzorg Overijssel het 12-maandsgemiddelde over 2007, dezelfde gegevens (inclusief goedkeu rende accountantsverklaring) die wij eerder op 3 april 2008 bij het Ministerie van Justitie hebben ingediend (kenmerk 200/0055255). Het totaal van het werkelijk gemeten productie volume over 2007 van het Leger des Heils jeugdzorg en Reclassering lag beneden de productiecapaciteit die door het Ministerie van Justitie voor het Leger des Heils jeugdzorg en Reclassering is opgenomen in het Convenant “inpassing (gezins)voogdij- en jeugdreclasserings taken LWI’s in stelsel van jeugdzorg”. In artikel 4, 2e lid van dit convenant is bepaald dat het Ministerie van Justitie garant staat voor het bekostigen van het verschil, indien tijdens de inpassingsperiode de productiecapaciteit lager komt te liggen dan de in het convenant opgenomen capaciteit. Wij hebben de werkelijke productiegegevens, voorzien van een goedkeurende accountantsverkla ring, op 22 april 2008 (kenmerk 2008/0066506) ingediend en daarbij een verzoek gedaan om artikel 4, 2e lid van het Convenant toe te passen. Het Ministerie van Justitie heeft op 5 september 2008 (kenmerk 5563122/08/DJJ) dit verzoek gehonoreerd. Om deze reden hebben wij in de SISA-bijlage 2008 voor het Leger des Heils Jeugdzorg en Reclassering een productievolume opgenomen, overeenkomend met de in het Convenant opgenomen productie capaciteit.

b. Gegevens LBIO (Landelijk Bureau Inning Ouder bijdrage) In het verplichte format voor de SISA-bijlage staat aangegeven dat het aantal aan- en afmeldingen aan het LBIO door Bureau jeugdzorg het jaar t-2 betreft. In de SISA-bijlage bij de jaarrekening 2008 wordt daarom het aantal aan- en afmeldingen opgenomen over 2006. Deze gegevens over 2006 zijn al eerder aan het rijk gerapporteerd, namelijk in het verantwoordings deel over 2006 als onderdeel van het Ontwerp Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg Overijssel 2008. Wij hebben de betreffende stukken, voorzien van een accountantsverklaring, onder kenmerk 2007/0591569 bij het rijk ingediend op 10 december 2007. Omdat in de loop van 2007 bleek dat de volledig heid van het aantal aan- en afmeldingen niet gewaarborgd was, hebben wij met Bureau Jeugdzorg Overijssel op dit onderdeel een verbe terplan afgesproken. Bureau Jeugdzorg Overijssel heeft in 2007 dit verbeterplan ter hand genomen, met de bedoeling de administratieve organisatie en interne controle zodanig te verbeteren, dat met ingang van 2008 de volledigheid van de meldingen wel kan worden vastgesteld. De externe registeraccountant van Bureau Jeugdzorg Overijssel heeft in zijn verklaring over het boekjaar 2007 hierover het volgende gerap porteerd: “Tijdens onze controle hebben wij de opzet beoordeeld en de werking getoetst van de procedures en interne beheersingmaatregelen teneinde de volledigheid vast te stellen van de meldingen door Stichting Bureau Jeugdzorg Overijssel aan het Landelijk Bureau Inning Onder houdsbijdragen (LBIO) over de aanvang en de beëindiging van jeugdzorg waarvoor een ouderbij drage op grond van de wet is verschuldigd. Wij hebben geconstateerd dat de procedures en interne beheersingsmaatregelen onvoldoende worden nageleefd waardoor de volledigheid van de meldingen niet kan worden vastgesteld, zowel intern als extern. In november 2007 is het implementatieplan LBIO nieuwe werkwijze vastgesteld. De in dit plan beschreven procedures en interne beheersings maatregelen moeten de volledigheid van de meldingen waarborgen. Invoering van het implementatieplan vindt plaats per 1 januari 2008.” Wij zijn er daarom van overtuigd Bureau Jeugdzorg Overijssel ons over het verslagjaar 2008 betrouw bare gegevens aanlevert over de aantallen aan- en

afmeldingen bij het LBIO. Indien en voorzover het t-2-criterium wordt toegepast worden deze gegevens verwerkt in de SISA-bijlage over 2010. c. Bestede bedragen De in de SISA-bijlage 2008 bestede bedragen betreffen de in 2008 verleende subsidies. In 2008 zijn ook de in 2007 verleende subsidies vastgesteld aan de hand van de door ons ontvan gen verantwoordingen van de besteding van deze subsidies. Voor zover sprake is van terugvordering of nabetaling zijn deze bedragen verwerkt in de over 2008 verantwoorde bestede bedragen. De juistheid en rechtmatigheid van deze bestedin gen moeten door accountantsverklaring worden bevestigd. In voorgaande jaren bleken problemen te bestaan ten aanzien van het aspect rechtmatigheid. Op verzoek van het Programmaministerie voor Jeugd en Gezin hebben wij samen met Bureau jeugdzorg Overijssel en de Overijsselse zorgaanbieders een verbeterplan rechtmatigheid opgesteld. Wij hebben dit plan op 11 september 2007 onder kenmerk 2007/0521444 naar het programmami nisterie gezonden. Voor wat betreft het in Overijssel geleverde zorgaanbod door de Gelderse zorgaanbieders Pactum en Lindenhout verwezen wij naar het door de Provincie Gelderland inge diende verbeterplan. Het Overijssels aandeel in de subsidie-inkomsten van deze twee aanbieders is namelijk relatief gering. Vanaf 2006 zijn wij over het aspect rechtmatigheid intensief in gesprek met Bureau Jeugdzorg Overijssel. Wij hebben met autonome middelen externe ondersteuning bij het realiseren van verbeteringen gefaciliteerd. Het verbeterplan rechtmatigheid is in de loop van 2007 opgesteld. Het aanbrengen van verbeterin gen in met name in de werkprocessen vergt een bepaalde doorlooptijd. Bij het aanbieden van dit plan hebben wij het Programmaministerie voor Jeugd en Gezin daarom meegedeeld dat wij, gelet op de voortgang in de verbeteracties en de geplande termijn van implementatie, van oordeel zijn dat met ingang van het gehele verantwoor dingsjaar 2008 sprake zou moeten kunnen zijn van een situatie dat alle instellingen ons een goedkeu rende verklaring van rechtmatigheid kunnen overleggen. Uit de verantwoording 2007 is gebleken dat nog niet bij alle instellingen over het gehele verant woordingsjaar de eindsituatie is bereikt dat het totale zorgaanbod wordt gedekt door een

Jaarverslag 2008

221

sluitende indicatiestelling. Wij hebben vastgesteld dat deze instellingen, in nauwe samenwerking met Bureau Jeugdzorg Overijssel, in 2007 hierin wel belangrijke verbeteringen hebben aangebracht en hard op weg zijn om de gewenste situatie zo snel mogelijk te bereiken. Zo zijn bijvoorbeeld bij de grootste Overijsselse zorgaanbieder (die in 2007 circa 2.000 cliënten heeft geholpen) in 2007 ten aanzien van rechtma tigheid de volgende werkzaamheden uitgevoerd: • opstellen van een controleplan en afstemming hiervan met de provincie Overijssel; • uitvoeren van een integrale controle op rechtmatigheidsaspecten van alle cliënten die in 2007 zorg hebben ontvangen; • diverse besprekingen met Bureau Jeugdzorg Overijssel van de bij de controle opgedane bevindingen; • integrale bestandvergelijking met Bureau Jeugdzorg Overijssel van cliënten dien in 2007 zorg hebben ontvangen, met name gericht op de aanwezigheid van een geldige indicatie stelling; • het in overleg met Bureau Jeugdzorg Overijssel in gang zetten van verbeteracties naar aanlei ding van bovenstaande punten.

4.7 Actiefonds Overijssel

king van de jaarverantwoordingen wordt waar mogelijk aandacht gegeven aan het aspect rechtmatigheid.

Zoals vermeld in de toelichting bij de reserves is het Actiefonds Overijssel in november 2003 ingesteld om door middel van eenmalige projectsubsidies snel, flexibel en adequaat te kunnen reageren op kansen die zich voordoen. Een provinciale bijdrage wordt verstrekt onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat andere partners ook een bijdrage leveren en de projecten binnen twee jaar na toekenning van de bijdrage gerealiseerd zijn. De middelen van het Actiefonds vormen samen met de middelen van Nieuw beleid, Beleidsintensiveringen en Overige incidentele middelen (zie bijlage A) de totale incidentele lasten van de provincie over 2008.

Ook Bureau Jeugdzorg Overijssel heeft in haar organisatie verbeteringen doorgevoerd. Onder werp van gesprek was regelmatig het traject “verbetering indicatiestelling”. De in 2007 door Bureau Jeugdzorg Overijssel afgegeven indicatie stellingen voldoen aan de wettelijke vereisten. Het aantal bij de zorgaanbieders zorg ontvangende cliënten zonder geldig indicatiebesluit is in de loop van 2007 verder afgenomen, enerzijds door de verbeteringen die door de zorgaanbieders zijn getroffen als eerder omschreven, anderzijds als gevolg van de voortdurende uitstroom van cliënten.

De projectsubsidies worden in zijn geheel onttrokken aan deze reserve, als zijnde geraamde bestedingen. Niet-gerealiseerde bestedingen vloeien terug naar de algemene middelen.

In 2007 hebben Provinciale Staten een laatste tranche toegekend voor projecten met een totaal middelenbe slag van ruim € 9,8 miljoen. Op basis van de geplande voortgang van deze projecten is hiervan ruim € 6,1 onttrokken aan het Actiefonds in 2008 en wordt ruim € 1,1 miljoen onttrokken in 2009. Met laatstgenoem de onttrekking is de resterende ruimte in de reserve volledig aangewend. Met inbegrip van de toegekende resultaatbestemmin gen voor het Actiefonds bij de Jaarrekening 2007 (ruim € 1,1 miljoen) is in 2008 in totaal € 6,9 miljoen tot besteding gekomen. Hiermee resteert nog een te besteden bedrag van € 0,3 miljoen, waarvoor bij deze Jaarrekening 2008 een voorstel resultaatbestemming aan Provinciale Staten zal worden voorgelegd.


Reserve Actiefonds

geraamde besteding 2008

Datum

vaststelling

Actiefonds

2008 bestemming

Deze werkzaamheden hebben er toe geleid dat uiteindelijk ten aanzien van ca 20 cliënten (1% van het totaal) nog onduidelijkheid bestond over de aanwezigheid van een geldige indicatiestelling. Dit betekent dat – zoals afgesproken in het verbeter plan - bij deze zorgaanbieder in 2007 belangrijke verbeteringen zijn aangebracht op het aspect rechtmatigheid. Dit was voor ons aanleiding om de subsidie over 2007 vast te stellen op het verleende niveau en geen financiële gevolgen te verbinden aan het feit dat over 2007 nog geen goedkeurende verklaring van rechtmatigheid kon worden overlegd. Overigens ligt dit volstrekt in de lijn met onze verwachting die wij bij het Programmaministerie voor Jeugd en Gezin hebben uitgesproken dat voor het eerst over het gehele verantwoordingsjaar 2008 van alle instellingen een goedkeurende verklaring van rechtmatigheid zullen ontvangen. Over de door instellingen te leveren en geleverde prestaties en over de voortgang van diverse ontwikkelingen vindt minimaal vier tot zes keer per jaar individueel ambtelijk overleg met de instellin gen plaats. Minimaal twee maal per jaar wordt op bestuurlijk niveau individueel met de instellingen gesproken, waarbij de belangrijke relevante overwegingen aan de orde komen. Bij de bespre

222


Resultaat

Totaal Gerealiseerde 2008

2007

Verschil

Voorstel

2008

tot

2008

resultaat

besteding

bestemming

Aanval op de uitval april 2006 185 Fietspilot Zwolle april 2006 450 Subsidieregeling roetfilters april 2006 184 Olde Maten april 2006 500 250 Multifuncioneel zwemcomplex Nijverdal april 2006 1.000 Leerarrangementen op boerderijen feb. 2007 75 75 Stationsplein Hengelo feb. 2007 300 Stimulering stedelijke netwerken Amstellaan Deventer & wijkvoorzieningencentrum feb. 2007 1.320 500 Provinciale uitrol VIS2 feb. 2007 500 Versterking culturele infrastructuur (reisopera, kameropera feb. 2007 890 Hunneperkade (hoornwerk) Deventer feb. 2007 500 Proef wegdekverlichting feb. 2007 190 Innovatie openbaar vervoer feb. 2007 200 190 Totaal 6.109 1.125

185 450 184 750

16 450 174 750

25 nee 0 10 nee 0

1.000 75 300

1.000 75 0

1.820 500

1.820 500

890

890

0

500 190 390 7.234

500 190 390 6.899

0 0 0

0 0 300

ja

0 0

335

Jaarrekening 2008

223

Project Aanval op de uitval Provinciale Staten hebben in 2006 € 0,6 miljoen beschikbaar gesteld voor sociale projecten in Overijsselse steden (Aanval op de Uitval). Van het totale bedrag van € 0,6 miljoen was begin 2008 een bedrag van € 0,185 miljoen niet besteed.In 2008 is het project Burgerpower in de gemeente Deventer afgerond. De aan het project toegekende subsidie van € 75.000 is vastgesteld en uitgekeerd. Om de betrokkenheid van de huisartsen bij de CJG ontwikkelingen in Enschede verder vorm te geven is de gemeente Enschede samen met de provincie Overijssel een pilotproject gestart waarin huisartsen praktijken in samenwerking met het Loes-loket betrokken worden bij opvoedondersteuning, onder andere middels een opvoedingsspreekuur en een opvoedloket in de huisartsenpraktijk. Het pilotproject zal doorlopen in 2009. Aan het project is een subsidie toegekend van € 85.000 Het in 2008 niet bestede bedrag van € 25.000 kan vrijvallen. Project Fietspilot Zwolle De Fietspilot Zwolle-Kampen is in 2008 gerealiseerd. Project Subsidieregeling roetfilters Eigenaren van een dieselvoertuig kunnen (mits ze woonachtig zijn in de provincie Overijssel) een tege moetkoming van € 200 krijgen als zij een goedgekeurde roetfilter laten plaatsen. Er zijn 3000 subsidies te vergeven. De roetfilterregeling is een groot succes. Inmiddels zijn ruim 2900 aanvragen ingediend. Eind 2008 heeft SenterNovem de balans opgemaakt en € 12.400 teruggeboekt naar de provincie Overijssel. Project Olde Maten De belangrijkste werkzaamheden zijn uitgevoerd voor 31 december 2008 (baggeren, opgaand hout verwijderen en het vrijkomende hout verwerken). Wat nog rest is de afwerkingshandeling namelijk frezen en inzaaien van de legakkers. Dit kan echter pas plaats vinden, wanneer het uitgebaggerde, natte materiaal voldoende is ingeklonken (voorjaar 2009). Het gaat om 10% van het totale project. Oorzaken waarom het Olde Maten project niet binnen de gestelde 2 jaar kon worden uitgevoerd zijn: - onduidelijkheid in de beginfase over de financiering van het proefproject, - het niet kunnen/mogen werken in bepaalde perioden in het jaar.

224


Multifunctioneel zwemcomplex Nijverdal Het project loopt conform planning. 18 februari 2009 wordt gestart met de bouw van het zwemcomplex. Leerarrangementen boerderijen De belangrijkste prestaties die het trajectbureau Boer en Maat heeft te realiseren in de periode 2007 en 2008 zijn behaald. Er is toestemming verleend om nog 2 leerlingen een traject te laten doorlopen. Daarmee komt het totaal op 15 bemiddelde leerlingen. Verder zijn er 12 leerboerderijen ontwikkeld (prestatie: 7 leerboerderijen) en het totaal komt daarmee op 18. De evaluatie wordt rond 1 mei 2009 verwacht. Project Stationsplein Hengelo Het project is de verbouwing van het Centraal Station Twente en de herinrichting van het Industrieplein aan de zuidzijde van het station. Zo ontstaat zowel functioneel als in de beleving een grote kwaliteitssprong. Het project omvat de volgende onderdelen: verbreding van de onderdoorgang, hersituering van de onderdoor gang ten opzichte van de stationshal, nieuwe entree aan de zuidzijde en herplaatsing en verbetering van de perrons en het toegangssysteem voor de reizigers. In 2007 is begonnen met de uitvoering. De middelen die voor 2008 waren gereserveerd (€ 0,3 miljoen), zijn begin 2009 uitbetaald aan de gemeente. Project Stimulering stedelijke netwerken De gemeente Deventer realiseert in nauwe samen werking met woningcorporatie Rentree een ver dieping van de Amstellaan. In 2008 is het steden bouwkundig plan afgerond en vastgesteld door de gemeenteraad (in juni). Rentree werkt nu twee optimalisaties uit waarin, door de kredietcrisis, de ambities enigszins worden bijgesteld. Voor 1 maart 2009 wordt helder hoe de uitvoering en het contract eruit gaat zien. De start van de daadwerkelijke uitvoering zal begin 2010 zijn, de voorbereidende werkzaamheden (tijdelijke wegen) zal in 2009 starten. Project Provinciale uitrol VIS2 Het gebruik van het signaleringssysteem VIS2 in de lokale jeugdketens heeft een hoge vlucht genomen: alle gemeenten zijn vanaf 2008 concreet bezig met de invoering op basis van een collegebesluit en een convenant meervoudige problematiek jongeren. Verschillende gemeenten werken inmiddels al met VIS2. Regionale instellingen en de jeugdzorgaan bieders zijn bezig met de koppeling van hun eigen registratiesystemen aan VIS2. Uiteindelijk verbetert dit de hulpverlening aan jongeren en vermindert de bureaucratie.

Project Culturele infrastructuur - Nationale Reisopera te Enschede Er zijn gesprekken gaande met de NRO, de gemeente Enschede en woningbouwvereniging de Woonplaats over de nieuwe huisvesting. De realisatie en daad werkelijk verhuizing is nu voorzien medio 2010. Project Culturele infrastructuur - Kameroperahuis in Zwolle Deze opstartsubsidie is bedoeld voor de inrichting van het productiehuis voor kleinschalige muziektheater in Zwolle. Het productiehuis biedt gezelschappen en initiatieven zakelijke, productionele en publicitaire begeleiding en een tijdelijk thuis. Jonge makers krijgen in het huis een tijdelijke fysieke plek professionele begeleiding om ervaring op te doen. Het project is in april 2008 afgerond. Project Culturele infrastructuur - verbouw Burgerweeshuis in Deventer De automatisering, het groot onderhoud van de zalen op de 1e etage, de verbouwing van de kleedkamers, techniekkamer, café, washok, werkplaats en keuken in Het Burgerweeshuis zijn gerealiseerd. De technische aanpassingen zijn op het geluid na gerealiseerd. Hiervoor zijn offertes aangevraagd waaruit in februari 2009 een keuze wordt gemaakt. Deze benodigde aanpassingen worden daarna direct uitgevoerd. Project Culturele infrastructuur - Nieuwbouw poppodium Metropool te Hengelo De bouw van poppodium Metropool ligt op schema. De oplevering vindt naar verwachting in het voorjaar plaats. De zomer wordt gebruikt voor de verhuizing. In september 2009 opent het poppodium de deuren voor het publiek.

sanering is in 2008 uitgevoerd en afgerond. Daarmee is bereikt dat humane risico’s zijn weggenomen en is tevens een verbeterde leefomgeving gerealiseerd. Project Proef wegdekverlichting In 2007 is er € 0,2 miljoen vrijgemaakt voor de uitvoering van een proef met alternatieve wegdekver lichting op een 5-tal plaatsen op provinciale wegen. De alternatieve verlichting is in 2008 aangebracht en in gebruik genomen. In 2009 vindt er een evaluatie plaats van de proef aan de hand van criteria als doorstroming van het wegverkeer, verkeersveiligheid, lichthinder en energieverbruik. De uitkomsten van het onderzoek leiden mogelijk tot aanpassing van het bestaande beleid. Project Innovatie openbaar vervoer Deze actiefondsmiddelen zijn beschikbaar gesteld voor het project Van Vetag naar Kar”. In 2008 is het doorstromingsonderzoek afgerond en zijn de opdrachten verleend en de subsidiebeschikkingen verstuurd. Het project wordt in 2009 gerealiseerd. Projecten uit eerdere jaren Daarnaast zijn er een aantal nog niet afgeronde Actiefondsprojecten waarvan op basis van de oorspronkelijk geplande voortgang, de dekkings bijdrage uit het Actiefonds al in eerdere jaren plaatsvond. Onderstaand overzicht geeft weer om welke projecten het gaat, wanneer de projecten door PS zijn vastge steld en wat de verwachte einddatum is.

Project Hunneperkade (Hoornwerk) Deventer De gemeente Deventer neemt in de periode 20072009 de woonschepenhaven bij zowel het Hoorn werk, het gedeelte tussen de Boerlaan en Hanzelaan en de Snippelingdijk, als het gedeelte tussen de Hanzelaan en de Snippeling onder handen. Het betreft in hoofdzaak baggeren saneringswerk zaamheden van onderhouden baggerspecie, de aansluiting op de riolering van woonschepen, het realiseren van een beschoeiing en het regelen van het gebruik van de walkant. De plaatselijke situatie vormt al jarenlang een groot (maatschappelijk) knelpunt in zowel kwalitatieve als kwantitatieve zin. De subsidie vanuit het Actiefonds is ingezet voor de sanering van de waterbodem als gevolg waarvan het gebied een kwaliteitsinjectie heeft gekregen. Die waterbodem

Jaarverslag 2008

225

Reserve Actiefonds

Datum

Laatst

Laatst

Verwachte Einddatum

vaststelling

genoemde

genoemde

Einddatum

Einddatum

gemeld in

Kwalitatief wonen in Hart van Zuid Verbetering ruimtelijke kwaliteit IJsseldelta Revitalisering bedrijventerrein Zwarte water te Hasselt Bodemsanering Koekoekspolder IJssel - cultuur en toerisme impuls TOP’s Co-financiering Kennisbeleid Oost Velve Lindenhof Enschede Binnenstad Zwolle Vecht-projecten Groen mal Regge Trekvaart IJsselmuiden Doorbraak Ecopassage A35 Startende ondernemers in Overijssel Cultuur en economie Woonzorg Almelo Woonzorg Deventer Glindebuurt Oldenzaal Energiebesparing in openbare gebouwen Kwaliteitsimpuls centrum Goor Realisatie Nanolab Verplaatsing Camping uit EHS Bereikbaarheid Rijssen Bastion muur Deventer - Raambuurt

Project Kwalitatief wonen in Hart van Zuid Op 19 januari 2007 heeft gedeputeerde Rietkerk samen met de gemeenten en de projectontwikkelaar het startsein gegeven voor Langeler Erve. Het gaat hier om de bouw van in totaal ruim 300 woningen. De door de staten beschikbaar gestelde bijdrage is vooral ingezet voor het bouwrijp maken van het terrein voor de eerste 79 woningen en de ontslui tingsweg Laan Hart van Zuid Het project is opgeno men in het uitvoeringsbudget van de Nota Ruimte. Project Verbetering ruimtelijke kwaliteit IJsseldelta Juli 2006 hebben Gedeputeerde Staten het Uitvoerings programma Nationaal Landschap IJsseldelta 2006-2013 vastgesteld. Dit programma heeft een investerings omvang van € 25 miljoen. In 2006 zijn met rijksgeld,

226


mei ‘04 mei ‘04 mei ‘04 mei ‘04 apr ‘05 apr ‘05 apr ‘05 apr ‘05 apr ‘05 apr ‘05 apr ‘05 apr ‘05 apr ‘06 apr ‘06 apr ‘06 apr ‘06 apr ‘06 apr ‘06 apr ‘06 apr ‘06 okt ‘06 feb ‘07 feb ‘07 feb ‘07 feb ‘07

sep ‘08 NJN 2007 jun ’09 NJN 2007 jul ‘09 NJN 2007 dec ‘09 Jaarrek. 2006 dec ‘09 NJN 2007 dec ‘08 NJN 2007 jul ‘08 NJN 2007 dec ‘11 Jaarrek. 2006 jun ‘09 NJN 2007 jul ‘08 NJN 2007 apr ‘09 Jaarrek. 2007 maart ‘09 NJN 2007 dec ‘08 Jaarrek. 2007 jul ‘08 NJN 2007 jul ‘09 Jaarrek. 2006 dec ‘09 NJN 2007 dec ‘09 Jaarrek. 2007 dec ‘09 Jaarrek. 2007 dec ‘09 NJN 2007 jul ‘09 NJN 2007 dec ‘08 NJN 2007 jun ‘09 NJN 2007 jul ‘08 NJN 2007 dec ‘09 NJN 2007 dec ‘09 NJN 2007

dec ‘09 jun ‘09 afgerond dec ‘09 dec ‘09 afgerond afgerond dec ‘11 jun ‘09 dec ‘09 dec ‘09 maart ‘09 afgerond jun ‘09 jul ‘09 dec ‘09 aug ‘09 jul ‘10 dec ‘09 jul ‘09 dec ‘10 jun ‘09 apr ‘09 dec ‘09 afgerond

geld van gemeenten, waterschap en de provincie 7 projecten (met een totale omvang van € 1,7 miljoen) voorbereid en financieel zeker gesteld. De provincie heeft in oktober 2006 via 7 subsidiebeschikkingen € 0,4 miljoen bijgedragen. De 7 projecten zouden voor november 2008 gerealiseerd zijn. De projecten Actieplan Koggewer, Uitvoering Kanoroutes, Balkenloodsje Gennigerzijl en het Herstel van het Oude Veerhoofd in Genemuiden zijn afgerond. De uitvoeringsduur van het project Streekeigen huis en erf zal moeten lopen tot juni 2009 om het plant seizoen 2008/2009 volledig te kunnen benutten. Daarnaast zullen in 2009 het Fietspad Kwattewaard en de eerste Fase Recreatieve vaarroute Hasselt hun definitieve beslag krijgen. Voor een zorgvuldige uitvoering is de uitvoeringsperiode opgerekt om zo goed rekening te houden met natuur- en cultuur historische waarden.

Project Revitalisering bedrijventerrein Zwarte water te Hasselt Het project is één van de aanjaagprojecten in het kader van de beleidsintensivering herstructurering bedrijventerreinen. Het project is bij de najaarsnota met een jaar verlengd, tot 1 juli 2008. De gemeente Zwartewaterland heeft belangrijke stappen voorbereid. In februari 2008 worden de eerste van meerdere verwervingen van bedrijven verwacht. De gemeente heeft inmiddels 2 aankopen verricht en zal binnenkort de notariële aktes laten passeren. Op dat moment kan de 1e fase van dit project worden afgewikkeld. Daarnaast is de gemeente nog bezig met een 3e verwerving. Echter, dit vergt nog wel enige tijd. Voor deze 2e fase is opnieuw € 1 miljoen beschikbaar gesteld in het kader van de herstructurering van bedrijventerreinen. Overigens loopt dit project gelijk met het VROM-project dat tot en met 2010 loopt. Project Bodemsanering De middelen zijn verdeeld over de woningbouw projecten Kornputkwartier in Steenwijkerland en Glindebuurt Oldenzaal. De voortgang van Glindebuurt wordt gerapporteerd bij het project Glindebuurt Oldenzaal. Bij het woningbouwproject Kornputkwartier gaat het om het (milieuvriendelijk) saneren van de voormalige stortplaats in het project van de voormalige Korn putkazerne. De daadwerkelijke sanering is in februari 2007 gestart en inmiddels afgerond. Project Koekoekspolder In 2005 heeft de provincie Overijssel vanuit het Actiefonds € 1 miljoen. bijgedragen voor de uitvoe ring van het inrichtingsplan van het glastuinbouwge bied de Koekoekspolder. De middelen worden ingezet voor onder meer verbetering van de weginfrastruc tuur, energievoorziening, waterbeheer en groenvoor ziening. De Ontwikkelingsmaatschappij Koekoekspol der (OMK) is verantwoordelijk voor de uitvoering van het inrichtingsplan. De uitvoering van het project loopt tot nu toe conform planning. In het laatste kwartaal van 2008 hebben zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan die van invloed kunnen zijn op de verdere voortgang. LTO-noord en de Grontmij hebben zich teruggetrokken uit de OMK en de gemeente Kampen is als enige aandeelhouder van de OMK over gebleven. Gezien de ontstane situatie wil de gemeente in het eerste kwartaal 2009 de ontwikkelingsstrategie voor de Koekoekspolder in overleg met verschillende partijen waaronder de

provincie actualiseren. Indien dit leidt tot de wens om het Actiefondsproject bij te stellen, zal de gemeente hierover met de provincie in overleg treden. Project IJssel – waar cultuur en natuur samenstromen (= Project IJssel – cultuur en toerisme impuls) Het GOBT, heeft als coördinator, samen met Staats bosbeheer, Stichting IJssellandschap en het Bureau Hanzesteden gezamenlijk gewerkt aan de realisatie van het project. In december 2008 is de aanvraag van het GOBT tot vaststelling van de subsidie positief beoordeeld door GS. De gevraagde resultaten zijn in meer dan voldoende mate behaald. Informatie is te vinden op website www.ijssel.info. Project TOP’s De Regio’s IJssel-Vecht en Twente en de Recreatie gemeenschap Salland hebben het realisatieproces gecoördineerd. Het project kende veel obstakels die terug te voeren zijn op de onduidelijkheid van de exacte locaties van de te plaatsen TOP’s Een andere vertragende factor waren het wandelnetwerk in Twente en het fietsroutenetwerk in geheel Overijssel (eind 2008 gerealiseerd). Die netwerken moesten eerst afgerond zijn alvorens die te kunnen integreren op de informatiepanelen van de TOP’s. Alle TOP’s zijn inmiddels aangelegd, de afwerking (plaatsen / vervangen panelen) vindt thans plaats. De eind afrekening is gesteld op 1 juli 2009. Project Co-financiering kennisbeleid Oost Eind 2005 zijn twee projecten in het kader van het programma Pieken in de Delta Oost-Nederland gefinancierd. Dit zijn de projecten MONDIAC en Melk op Maat. De beschikking van de provincie Overijssel zal worden afgestemd op de beschikkingen van de provincie Gelderland en het ministerie van Economi sche zaken. Dit houdt in dat de afrekening van de projecten in 2009 wordt verwacht. De resterende middelen (€ 1,4 miljoen) zijn bestemd voor het programma Nano4Vitality. Dit programma gericht op de toepassing van nanotechnologie bij de productie van voedings- en gezondsheidsmiddelen wordt uitgevoerd door de provincie Overijssel. De provincie Gelderland (€ 1,5 miljoen) en het ministerie van Economische Zaken (€ 3,0 miljoen) dragen ook aan het programma bij. Hierdoor is voor het program ma € 6 miljoen aan overheidsmiddelen beschikbaar. In november 2007 is de tender opengesteld, naar verwachting worden in mei 2008 de eerste beschik

Jaarverslag 2008

227

kingen uitgereikt. De provinciale middelen, die van provincie Gelderland en van het ministerie van EZ in totaal € 6 miljoen. zijn bij de najaarsnota 2007 doorgeschoven naar 2008 en 2009. Voorgesteld wordt de verwachte realisatiedatum te stellen op december 2011. De eerste tender voor het programma Nano4Vitality is inmiddels afgerond. De tweede tender is in behande ling. De verwachting is dat alle beschikbare middelen in deze tender zullen worden besteed. Daarmee loopt het programma conform planning. Project Velve Lindenhof Enschede In 2005 is € 2,0 miljoen toegekend aan de herstruc turering van de woonwijk Velve-Lindenhof in Enschede. Een groot deel van de werkzaamheden, zoals reconstructie van de Lipperkerkstraat, het Gronausevoetpad en diverse investeringen in de openbare ruimte, is uitgevoerd. De aanpak van de openbare ruimte is vertraagd om deze goed te kunnen afstemmen met de sloop- en renovatie activiteiten in bepaalde gebieden in de wijk. Voor de pandverbetering geldt dat de trajecten arbeidsintensie ver zijn dan vooraf is ingeschat. Bij de Najaarsnota 2007 is besloten de realisatietermijn daarom te verschuiven naar juni 2009. In 2005 is € 2 miljoen toegekend aan de herstructu rering van de woonwijk Velve-Lindenhof in Enschede. Een groot deel van de werkzaamheden, zoals reconstructie van de Lipperkerkstraat, het Gronause voetpad en diverse investeringen in de openbare ruimte, is uitgevoerd. De aanpak van de openbare ruimte is vertraagd om deze goed te kunnen afstemmen met de sloop- en renovatieactiviteiten in bepaalde gebieden in de wijk. Voor de pandver betering geldt dat de trajecten arbeidsintensiever zijn dan vooraf is ingeschat. Bij de Najaarsnota 2007 is besloten de realisatietermijn daarom te verschuiven naar juni 2009. Project Binnenstad Zwolle Voor de integrale aanpak van de binnensteden Zwolle en Kampen is € 2 miljoen beschikbaar gesteld. De gemeenten hebben de subsidies aangewend ten behoeve van het versterken van de sociale samen hang, de culturele potenties en de economie. En als extra stimulans voor de versnelling van het woning bouwprogramma, het verbeteren van de bereikbaar heid en het vergroten van de veiligheid en leefbaar heid in de binnenstad. De voortgang van de projecten

228


in Zwolle verloopt conform afspraak. Bij de Najaars nota 2007 is besloten de realisatietermijn daarom te verschuiven naar juli 2008. Het project is eind 2008 afgerond. Subsidieafrekening voor de binnenstad Zwolle moet nog plaatsvinden in de loop van 2009. In afwachting van die subsidieafrekening wordt de verwachte einddatum van dit project gesteld op 31 december 2009. Project Vecht-projecten De plannen voor het natuurlijk inrichten van de Vechtoevers zijn in onderling overleg door de waterschappen opgesteld en op elkaar afgestemd. Voor de uitvoering van de plannen is vanuit het actiefonds 2005 € 1 miljoen beschikbaar gesteld. In de 2007 en 2008 zijn verschillende deelplannen uitgevoerd en afgerekend. Het laatste nog in uitvoering zijnde deelplan, het deelproject Zwiese borg/Loozensche Linie, is op één onderdeel na gereed. Het gaat om een werk waarvoor vergunning nodig is in het kader van de Momumenwet, welke procedure vertraging heeft opgelopen. Die vertraging is het waterschap niet te verwijten. De verwachting is dat die vergunning in de loop van 2009 afgegeven wordt waarna de afronding van het project in 2009 plaats kan vinden. Project Groene mal Regge Na het sluiten van een overeenkomst over de Groene Mal (voorjaar 2006) is de gemeente Hellendoorn voortvarend verder gegaan met dit project. Fase I (waterberging, wegaanpassing en landschap pelijke inrichting) is opgeleverd en fase II is in uitvoering. Het belangrijkste deel is de bouw van een brug en het maken van een bypass voor de Regge. Het project dient water, EHS en landschap en levert ruimtelijke kwaliteit in bebouwde omgeving van Nijverdal en Kruidenwijk. De oplevering van fase II is vertraagd vanwege de lange aanbestedingsprocedures, maar is nu in uitvoering. Oplevering is voorzien begin 2009. Project Trekvaart IJsselmuiden In opdracht van het Waterschap Groot-Salland is in 2008 de (deel)sanering van de waterbodem van de Trekvaart te Ijsselmuiden uitgevoerd. De sanering is eind december 2008 afgerond. Met de sanering van 20.000 m3 ernstig verontreinigd slib zijn bestaande ecologische risico’s weggenomen en is een gezonder

watersysteem gerealiseerd in een gebied waar woningbouw gepland is. Project Doorbraak Ecopassage A35 De ecopassage zorgt voor de verbindende schakel tussen Noordoost- en Zuidwest-Twente. Dit levert een bijdrage aan de ecologische hoofdstructuur (EHS), en ook aan de ruimtelijke structuur (groene buffer tussen Almelo en Borne). De Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft dit deelproject op 2 juni 2008 geopend. De uitvoering is volgens plan verlopen. Echter door technische problemen waar reparatie werkzaamheden op hebben moeten plaatsvinden is de definitieve voltooiing vertraagd. Medio 2009 zal dit deelproject geheel zijn afgerond. Project Startende ondernemers Provinciale Staten heeft in totaal € 0,9 miljoen uit het Actiefonds 2006 beschikbaar gesteld voor 3 projecten voor de startende ondernemers. Met dit project worden mensen gestimuleerd en ondersteund om de stap tot ondernemen te zetten en helpt hen om tot een succesvolle bedrijfsontwikkeling te komen. Hiermee wordt bijgedragen aan de doelstelling Ruimte bieden voor ondernemen. Het project(“D’ran”) in NO-Twente is gestart. Vanuit de provincie is € 0,27 miljoen beschikbaar gesteld om 60 ondernemers te begeleiden. In eerste helft van 2007 zijn de twee onderstaande projecten ook gestart. Hiermee hebben we in de provincie samen met de partners activiteiten voor het ondersteunen van de startende ondernemers gerealiseerd. In de regio Ijssel Vecht is het project Kansrijk Eigen Baas gestart. Bij het project zijn KvK, Rabobank, gemeenten, Windesheim betrokken. Provincie heeft € 0,3 miljoen beschikbaar gesteld om 60 deelnemers te begeleiden bij het ondernemen. In de regio’s Salland is het project “Start Smart”gestart met een zo breed mogelijk draagvlak van de gemeenten, KvK, Rabobank, Saxion en anderen.Eveneens heeft provincie Overijssel voor het project € 0,3 miljoen beschikbaar gesteld. De gemeenten en andere partijen hebben naast de middelen uit het actiefonds ook middelen beschikbaar gesteld. Daardoor werd het mogelijk provinciebreed projecten uit te voeren. Met de uitvoering van de projecten worden in drie regio’s 180 ondernemers ondersteund. Hiermee realiseren we verdriedubbeling van de gestelde

doelstellingen van het actiefonds. De eindafrekeningen inclusief de definitieve project resulaten komen in het 1e halfjaar 2009 beschikbaar. Project cultuur en economie De uitwisseling tussen de culturele en de economische sector is via het programma Cultuur en Economie in 2008 verder tot ontwikkeling gekomen. In april 2007 is voor twee jaar subsidie (€ 0,28 miljoen) verleend aan de gemeente Deventer. Dit project is opgezet door de gemeente Deventer in samenwerking met het Kunstenlab en de stichting Havenkwartier. Het project richt zich op samenwerkingsprojecten tussen bedrijven en kunstenaars, een interventieruimte waar denkpatronen en routine wordt onderbroken, worden kunstenaars ingezet als adviseur voor interne bedrijfs processen en coachen ervaren ondernemers creatief ondernemers in de opzet van een eigen bedrijf. Vanwege latere besluitvorming van de gemeente Deventer (raad) is de subsidiebeschikking van de gemeente Deventer aan het kunstenlab, die het project uitvoert, in het najaar 2007 verzonden. Het project is mede daardoor daadwerkelijk pas in december 2007 van start gegaan. De gemeente Deventer vraagt daarom verlenging aan tot 1 november 2009. De projecten in zwolle en enschede liggen op schema. De Kreatieve industrie Zwolle (KIZ) te Zwolle is in december 2007 van start gegaan en loopt tot december 2009. De launch te Enschede is in juni 2007 gestart en loopt tot juni 2009. Woonzorgzone Almelo De gemeente Almelo heeft uitstel gekregen voor de afronding van het project woonzorgzone tot 1 augustus 2009. Dit project bestaat uit het in ont wikkeling zetten van woonzorgzones in 4 wijken in Almelo met daarin een evenredig aantal deelprojecten die direct gelieerd zijn aan de ontwikkeling/in uitvoering brenging van woonzorgzones. Het hoofdonderdeel, het in proces en ontwikkeling brengen van 4 woonzorgzone’s is gerealiseerd. Van de 4 deelprojecten zijn er twee (het steunpunt allochtonen en het project kartrekkers) gerealiseerd. De overige twee deelprojecten (de lokale website en vraaggericht werken) zijn nog in ontwikkeling. De gemeente heeft aangegeven dat zij verwachten dat ook deze in augustus zijn gerealiseerd, zodat voor het eind van het jaar de afrekening kan plaatsvinden. Woonzorgzones Deventer De subsidie voor de ontwikkeling van de drie woon

Jaarverslag 2008

229

zorgzones in Deventer (Bathmen, wijk Keizerslanden en de Rivierenwijk) is door de gemeente Deventer gekoppeld aan een gebiedsaanpak via het zogeheten MO-loket. Het hele traject van de ontwikkeling wordt, afhankelijk van de wijk, geraamd tussen 2011 en 2015 en hangt nauw samen met de ontwikkeling met de bredere wijkontwikkeling. De eerste fase voor de woonzorgzones, gefinancierd uit de provinciale subsidie, is in 2008 gestart met visiedocumenten en wordt in 2009 gevolgd door realisering van de eerste fysieke voorzieningen en diensten, zoals loketfuncties. De totale eerste fase voor de drie woonzorgzones zal naar verwachting medio 2010 afgerond zijn. Project Glindebuurt Oldenzaal Betreft een kleine sanering in verband met de realisatie van een toekomstige woonwijk. Het gaat onder meer om een sanering van een voormalige stomerijlocatie. Totaalbedrag behelst € 1,0 miljoen. Middels een brief is door de gemeente een vertraging aangekondigd waarbij de sanering niet in februari plaats vindt, maar uiterlijk december 2009. Betreft een kleine sanering in verband met de realisatie van een toekomstige woonwijk. Totaal bedrag behelst € 0,5 miljoen. Middels een brief is door de gemeente een vertraging aangekondigd waarbij de sanering niet in februari plaats vindt, maar uiterlijk december 2009. Voorstel is om de financiering te continueren tot en met december 2009. Project Energiebesparing in openbare gebouwen Na verruiming van de subsidievoorwaarden in april 2008 en verschuiving van de einddatum naar 31 juli 2009 is meer voortgang in het project gekomen. Het blijft evenwel lastig om installateurs te betrekken vanwege (nog) volle orderportefeuilles. Op 22 januari 2008 is echter inmiddels voor 105.000 m2 gebouwen ingeregeld (doelstelling is 125.000 m2 in te regelen) en is er geen gebrek meer aan nog in te regelen gebouwen. Verwachting is dat oppervlakte doel stelling overtroffen zal worden. 26 installateurs zijn opgeleid en 14 installateurs zijn in opleiding (doel stelling is 90 installateurs opleiden). Mogelijk dat de kredietcrisis de handen vrij speelt waardoor dit aantal nog iets hoger wordt. Hiertoe wordt aanvullende actie richting installatiebranche ondernomen. Of hiermee de doelstelling van 90 installateurs gehaald zal worden is ongewis. Project Kwaliteitsimpuls centrum Goor

230


Eind augustus 2007 heeft de gemeente Hof van Twente met Bouwens de exploitatieovereenkomst getekend. Hierbij is vastgesteld dat uiterlijk december 2008 de bedrijfsgebouwen worden gesloopt. Daarnaast is ook overeenstemming over de invulling van de locaties. De vaststelling van het structuurplan is verschoven naar april 2008. Daarmee is ook het stedenbouwkundige invulling en het ontwerpbestem mingsplan vertraagd. Het Bestemmingsplan is eind 2008 ter inzage gelegd. De voorziene realisatiedatum komt daarmee in het geding. Voorlopig gaan wij uit van realisatie van dit project in 2009. Via de bestuursrapportages in 2009 wordt uiteraard over ontwikkelingen met betrekking tot de realisatie gerapporteerd. Eind augustus 2007 heeft de gemeente Hof van Twente met Bouwens de exploitatieovereenkomst getekend. Hierbij is vastgesteld dat uiterlijk december 2008 de bedrijfsgebouwen worden gesloopt. Daarnaast is ook overeenstemming over de invulling van de locaties. De vaststelling van het structuurplan is verschoven naar april 2008. Daarmee is ook het stedenbouwkundige invulling en het ontwerpbestem mingsplan vertraagd. De voorziene realisatiedatum komt daarmee in het geding.

de gronden van de voormalige camping hebben doorgeleverd aan Natuurmonumenten. Project Bereikbaarheid Rijssen Aan de gemeente Rijssen-Holten is een bijdrage beschikbaar gesteld voor de verbetering van de doorstroming langs de kern. In dat kader worden onder meer 2 bruggen vervangen. De aanbesteding heeft in 2008 plaatsgevonden en de bruggen worden in 2009 vervangen. Bastion muur Deventer Raambuurt Door de gemeente Deventer is gewerkt aan de bouw van de bastionmuur in de wijk Raambuurt op de hoek van de Bergsingel, Bergpoortstraat in de Buitengracht. Voor de bouw was het noodzakelijk dat een aan zienlijk deel van de baggerspecie in de Buitengracht verwijderd en gesaneerd werd. De sanering van de waterbodem, waarvoor de bijdrage vanuit het Actiefonds is toegezegd, is in 2008 uitgevoerd en afgerond. Hiermee is bereikt dat naast een gesaneer de waterbodem potentiële (gezond)heidsrisico’s zijn weggenomen en een verbeterde leefomgeving is gerealiseerd.

Project Realisatie Nanolab In 2007 heeft de provincie Overijssel vanuit het actiefonds € 1 miljoen. bijgedragen aan de bouw van het MESA+ NanoLab. Na een intensieve voorbereiding is de bouw van het NanoLab in september 2007 praktisch gezien van start gegaan. De feestelijke start van de bouw wordt, met wetenschappers, onder nemers en bestuurders, gevierd op 31 januari 2008. Naar verwachting wordt het NanoLab in 2009 opgeleverd. De voortgang van de bouw is via de MESA+ NanoLab site te volgen op de webcam. Onder het actiefondsproject realisatie Nanolab wordt subsidietechnisch verstaan de bouwactiviteiten van de ruwbouw tot en met de afbouw, exclusief de technische functionaliteit, binnen de periode augustus 2007 tot juni 2009. Voorgesteld wordt de verwachte realisatiedatum te stellen op juni 2009. Project Verplaatsing camping uit EHS Door het verplaatsen van camping De Heidebloem op de Sallandse Heuvelrug wordt een bijdrage geleverd aan ruimtelijke kwaliteit, recreatie en toerisme en de natuurkwaliteit in het nationale park. De gemeente Hellendoorn bericht ons dat de verwachte realisatiedatum van april 2009 kan worden gehaald. Op dat moment zal de gemeente Hellendoorn

Jaarverslag 2008

231

4.8 Nieuw beleid, beleidsintensiveringen en overige incidentele baten en lastenmiddelen In deze paragraaf worden de Incidentele lasten en baten van de Jaarrekening 2008 gepresenteerd. Het toezicht vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is gericht op het duur zaam financieel evenwicht van provincies. Eén van de toetspunten is het Materieel evenwicht. Dit betekent dat de structurele lasten moeten worden gedekt door structurele baten. Incidentele lasten mogen worden

gedekt door incidentele baten, waaronder onttrek kingen aan de algemene reserves, maar ook door structurele baten. Incidenteel wordt hier bepaald op maximaal drie jaar. Uit de tabel hierna blijkt dat de provincie Overijssel voor de Jaarrekening 2008 ruimschoots voldoet aan de norm van financieel evenwicht. Er worden geen structurele lasten gedekt door incidentele baten.


Begroting 2008

Realisatie 2008

Saldo 2008

Totale lasten Totale baten Saldo

685.235 663.699 - 685.235 - 763.243 ––––––––––– ––––––––––– 0 - 99.544

21.536 78.008 ––––––––––– 99.544

Lasten Structureel Incidenteel Totaal

552.197 133.038 ––––––––––– 685.235

16.946 4.590 ––––––––––– 21.536

535.251 128.448 ––––––––––– 663.699

Baten Structureel - 589.503 - 584.875 - 4.628 Incidenteel - 95.732 - 178.368 82.636 ––––––––––– ––––––––––– ––––––––––– Totaal - 685.235 - 763.243 78.008 Stuctureel Lasten 552.197 535.251 16.946 Baten - 589.503 - 584.875 - 4.628 ––––––––––– ––––––––––– ––––––––––– Totaal - 37.306 - 49.624 12.318 Incidenteel Lasten 133.038 128.488 Baten - 95.732 - 178.368 ––––––––––– ––––––––––– Totaal 37.306 - 49.920

232


4.590 82.636 ––––––––––– 87.226

De tabel hieronder biedt een totaaloverzicht van de toegekende incidentele budgetten en de realisatie per programma. De incidentele lasten bestaan uit Begrotingsintensiveringen, projecten uit het Actie fonds en overige incidentele lasten. De storting in de Ontwikkelingsreserve wordt afzonderlijk in beeld gebracht. De totale realisatie van de Begrotingsinten siveringen en de projecten die lopen via het Actie

fonds komt uit op circa 90%. Het saldo bedraagt circa € 4,6 miljoen. De toelichting vindt u in bijlage A van dit Jaarverslag, waarin een detailoverzicht per onderwerp c.q. project is opgenomen. De totaal gerealiseerde baten komen substantieel hoger uit dan geraamd door een extra dividenduitkering van Essent in verband met de afwikkeling van EDON.


Begrotingsintensiveringen, Actiefonds en overige incidentele middelen

Begroting 2008

Realisatie 2008

Saldo 2008

Begrotingsintensiveringen, Actiefonds en overige incidentele lasten Incidentele lasten Kwaliteit leefomgeving 17.943 16.172 1.771 Impuls voor werk 4.006 3.212 794 Mobiliteit 2.086 2.081 5 Natuur en duurzaamheid 6.054 5.425 629 Water 745 685 60 Sociale infrastructuur en Cultuur 8.987 8.093 894 Daadkrachtig bestuur 3.278 2.841 437 ––––––––––– ––––––––––– ––––––––––– Totaal Programma’s 43.099 38.509 4.590 Storting in Ontwikkelingsreserve 89.939 89.939 ––––––––––– ––––––––––– ––––––––––– Totaal Incidentele lasten 133.038 128.488 4.590 Incidentele baten Onttrekkingen algemene reserves - 21.958 - 21.958 Dividenden - 65.175 - 143.114 77.939 Renteopbrengsten en algemene baten - 8.599 - 13.296 4.697 ––––––––––– ––––––––––– ––––––––––– Totaal Incidentele baten - 95.732 - 178.368 82.636 ––––––––––– ––––––––––– ––––––––––– Saldo 37.306 - 49.920 87.226

Jaarverslag 2008

233

4.9 Investeringen Voor investeringen in 2008 was € 24,2 miljoen beschikbaar. Uit de toelichting op de balans blijkt dat in 2008 investeringen zijn gerealiseerd voor een bedrag van € 14,9 miljoen, zodat bijna € 9,3 miljoen aan niet bestede investeringskredieten resteert, waarvan € 7,8 miljoen, bij ICT, veroorzaakt door

vertraging in het uitvoeren van de Definitiestudie en het Programma van Eisen voor het Streefbeeld. De belangrijkste redenen voor de vertraging zijn de lange doorlooptijden voor het aanbesteden van opdrachten aan externen en de complexiteit van de materie om te komen tot een goede uitvoeringsstrategie. In onderstaande tabel zijn de geplande en gereali seerde investeringen per krediet weergegeven.


Realisatie Investeringskredieten Kwaliteit van de leefomgeving

Begroting 2008

Aankoop gronden IJsseldela-Zuid - Totaal Kwaliteit van de leefomgeving - Mobiliteit Planvorming provinciale wegen 83 Realisatie provinciale wegen 12.483 Totaal Mobiliteit 12.566 Natuur en duurzaamheid Handhaving milieubeheer 185 Totaal Natuur en duurzaamheid 185 Water Grondwaterbeheer 26 Totaal Water 26

Rekening 2008

Saldo

4.609 - 4.609 4.609 - 4.609

36 12.254 12.290

- -

22 22

Sociale infrastructuur en cultuur Kunst en Cultuur 101 - Totaal Sociale infrastructuur en cultuur 101 - Daadkrachtig bestuur Algemeen financieel-bestuurlijk toezicht 29 - Promotie, externe betrekkingen & lobby 9 1 Renovatie provinciehuis 555 154 Openbare orde en veiligheid 67 16 Totaal Daadkrachtig bestuur 660 171 Apparaatkosten Centraal applicatiebeheer 55 8 Vastgoed 16 - Documentaire informatievoorziening 21 - Documentproductie 17 - ICT 9.587 1.839 Logisiteke services 277 - Dienstverlening provinciale infrastructuur 712 608 Totaal overhead 10.685 2.455 Totaal 24.223 19.547

234


47 229 276

185 185

4 4

101 101

29 8 401 51 489

47 16 21 17 7.748 277 104 8.230

Programma Kwaliteit van de leefomgeving Kunst en Cultuur Vanwege het traject om te komen tot het herontwerp van processen (HERO), waarin ondermeer wordt gestreefd naar een efficiencyslag in het traject rondom subsidieverlening, zijn de investeringen in het digitaal subsidieloket aangehouden. HERO is per 1 januari 2009 geïmplementeerd en de investeringen zullen pas dan plaats gaan vinden. Voorgesteld wordt dit bedrag over te hevelen naar 2009. Aankoop gronden IJsseldelta-Zuid In 2008 is voor € 4,6 miljoen aan grond aangekocht voor de realisatie van het project IJsseldelta-Zuid. Hiervoor is geen investeringskrediet beschikbaar gesteld door PS, het betreft hier namelijk voorfinan ciering van de over te dragen gronden. Zodra de gronden overgedragen worden, verdwijnen deze weer van de balans en zal het waardeverschil verantwoord worden in de exploitatie. Voor de financiering van de overdracht en eventuele waarde vermindering hebben - conform besluitvorming van Provinciale Staten – stortingen plaatsgevonden in de Reserve grondaankopen IJsseldelta-Zuid van in totaal € 18,8 miljoen. Programma Mobiliteit Planvorming provinciale wegen Het investeringkrediet is aangewend voor ontwikkelen gebruikersmodule WIS/VIS (€ 20.000), kentekenonder zoek N340 nabij Ommen (€ 10.000) en verkenning N340 Raalte-Ommen (€ 9.000). Daarnaast heeft DLG € 3.000 teruggestort van de provinciale bijdrage inzake project “aanleg fietspad Buurserstraat-Broek heurnerweg”. Realisatie provinciale wegen Vanuit het PVVP worden projecten geprogrammeerd voor uitvoering. De eigen wegen van de provincie Overijssel, opgenomen in de DBA, maken daar onderdeel van uit. Deze wegen worden verantwoord op het investeringsbudget Realisatie provinciale wegen. De realisatie van wegen valt uiteen in een 4-tal fasen. In chronologische volgorde: verkenning-, planstudie-, planuitwerking– en uitvoeringsfase. Omdat de output per fase verschilt en de voortgang per fase van verschillende (externe) invloeden afhankelijk is, wordt per fase de laatste stand van zaken van de grootste projecten toegelicht. Meer gedetailleerde informatie over deze projecten is na te lezen in de Dynamische Beleidsagenda 2009. Voor

wat betreft de financiële afwijkingen ten opzichte van de begroting 2008, dient de kanttekening te worden geplaatst dat provinciale infraprojecten een looptijd hebben variërend van 2 tot 10 jaar, afhankelijk van omvang en complexiteit. Op afwijkingen ten opzichte van de jaarlijks geraamde kasritmes moet daarom niet de nadruk liggen. Ze moeten in relatie tot het totale projectbudget en -duur worden bezien. De (financiële) voortgang van de projecten is meer in detail te volgen via de DBA die jaarlijks wordt geactualiseerd en als bijlage aan de programmabegroting wordt toegevoegd. Verkenningsfase De verkenning van het traject N 34, Witte Paal – Drentse grens, dat door het Rijk aan de provincie in 2007 is overgedragen, is afgerond. Uit deze verken ning is gebleken dat voor het realiseren van het einddoel (duurzaam veilige stroomweg), meer knelpunten dienen te worden aangepakt dan met het Rijk is overeengekomen. De totale meerkosten worden geraamd op ca. € 15-20 miljoen. Voor de financiering van deze kosten vindt nader overleg plaats met het Rijk, gemeente Hardenberg en de Drenthe. De verkenningen voor de aansluiting A1/A28, N337/ N756 Veerweg Wijhe, N740 te Delden en de N743/ N744 aanpassing VRI te Zenderen zijn afgerond. Voor de N348 Westdorplaan/Drosteweg te Raalte is een verkenning uitgevoerd die leidt tot een meer omvat tende verkeersstudie van de wegenstructuur Rondom Raalte. Dit geldt ook voor het project doorstroming van de N733 en de N734 bij Oldenzaal. Planstudiefase Alle planstudies genoemd in de DBA 2009 lopen nog. Het project de N733 weg Enschede – Oldenzaal is opgesplitst in 2 deelprojecten om de uitvoering te versnellen. Het plan in hoofdlijnen voor het gedeelte Lonneker – Oldenzaal (incl. traverse) is vastgesteld. Inmiddels is hiervoor met de planuitwerkingsfase gestart. Het gedeelte Enschede – Lonneker is nog in studie vanwege discussies met landgoedeigenaren en de gemeente Enschede. Planuitwerkingsfase Het project N343 Oldenzaal-Slagharen, aansluiting Langeveen is in 2008 enigszins vertraagd, omdat onvoldoende medewerking werd gekregen in de grondverwerving. Als gevolg daarvan is gestart met de onteigeningsprocudure. Deze hoefde uiteindelijk niet doorgezet te worden, omdat er in december 2008 overeenstemming is bereikt met de grondeigenaar.

4.676

Jaarverslag 2008

235

De bestemmingsplanprocedure en de grondverwer ving voor het project rondweg Weerselo zijn gestart. Het project N350 Rijssen-Wierden en de N350 calamiteitenroute A1 wordt in samenhang uitgewerkt. Gebleken is dat een partiële planaanpassing van het project noodzakelijk is. Hierdoor loopt het project wat vertraging op. Alle inspanningen zijn erop gericht om de planuitwerking in 2009 af te ronden.

Programma Water Grondwaterbeheer In 2008 is er voor € 22.000 besteed aan ICT-kosten ten behoeve van het grondwaterarchief. Het restant van € 4.000 zal in 2009 besteed gaan worden, daarom wordt het resterende krediet overgeheveld naar 2009. Programma Daadkrachtig bestuur

De planuitwerking van de aansluiting N739 / A35 is in 2008 afgerond. Het project is aanbesteed en in uitvoering genomen en zal voor medio 2009 worden afgerond. Uitvoeringsfase Het programma Kosten Effectieve Maatregelen (KEM), dat op diverse provinciale wegen een impuls geeft aan de verbetering van de verkeersveiligheid, is volop in uitvoering. De korte termijn maatregelen zijn nagenoeg allemaal gerealiseerd. De lange termijn maatregelen zijn in voorbereiding. De ongevallen-statistieken laten een gunstige ontwikkeling zien. Het programma lijkt zijn vruchten af te werpen. Het project Rondweg Wesepe is conform planning volop in uitvoering en wordt naar verwachting medio 2009 in gebruik genomen. Het project N377 Fietsverbinding Hasselt – Lichtmis is gerealiseerd met uitzondering van de fietsbrug. Over de bouw van de brug is een juridische procedure gaande met de aannemer. Naar verwachting zal de brug in 2009 worden gerealiseerd. Momenteel wordt fietsers een alternatieve voorziening geboden. Het project N347 Rijssen-Nijverdal (ombouw naar GOW-A) is conform planning in 2008 afgerond. In dit project zijn ook maatregelen gerealiseerd in het kader van de Ecologische Hoofdstructuur (integrale aanpak).

Algemeen financieel-bestuurlijk toezicht In 2004 is een softwarepakket aangeschaft ten behoeve van de financiële monitoring van gemeenten en gemeenschappelijke regelingen (pakket GIFT van de fa. BASYS). Door veranderende inzichten in het financieel toezicht wordt de software niet meer gebruikt. De vervangsinvestering in latere jaren kan daarmee komen te vervallen. Het onderhoudsbudget dient gehandhaafd te blijven voor activiteiten in het kader van het zgn. e-toezicht. Promotie, externe betrekkingen & lobby Het budget is bedoeld voor de aankoop c.q. vervan ging van software voor de Studio (grafische produc ties). In 2008 heeft geen vervanging plaatsgevonden en wordt voorgesteld het budget door te schuiven naar 2009. Renovatie Provinciehuis De financiële afronding van de renovatie heeft eind 2007 plaatsgevonden. Er zijn in 2008 nog uitgaven gedaan voor vaste inrichting en AV-middelen. Ook zijn uitkeringen van een aantal schades ontvangen. Met deze bedragen was bij de financiële afronding eind 2007 al rekening gehouden. De renovatie is binnen het taakstellend budget gerealiseerd. Openbare orde en veiligheid Vanwege de nieuwe wet veiligheidsrisico’s is in 2008 terughoudend omgegaan met investeringen voor het provinciaal coördinatie centrum (PCC). Het budget wordt doorgeschoven naar 2009.

Programma Natuur en duurzaamheid Handhaving milieubeheer De definitiestudie in verband met de mogelijke vervanging Super Office is gepland in 2009. Afhankelijk van de uitkomst van de definitiestudie en de stand van zaken bij andere projecten brengt het Informatiseringsen Automatiseringsberaad (I&A-beraad) advies uit of de investering in 2009 of 2010 wordt geëffectueerd.

236


Apparaatskosten Centraal applicatiebeheer In 2008 zijn opnieuw stappen gezet op het gebied van E-hrm. Dit heeft geresulteerd in de implementatie van het digitale aanvraagsysteem voor de keuze mogelijkheden IKAP (de Benefit Planner). Eind 2008

zijn de eerste stappen gezet ter voorbereiding op een integrale e-hrm oplossing en een vernieuwd personeels informatiesysteem. De resterende financiën voor het personeelsinformatiesysteem Beaufort, worden begin 2009 aangewend voor de digitale verlofmodule en extra licenties binnen het systeem in verband met de ontwikkeling selfservice managementinformatie. Vastgoed De investering was bedoeld voor de vervanging van luiken van het Westbouwhuis. Vanwege onvoldoende interne capaciteit is deze investering doorgeschoven naar 2009. Nu is een renovatie- en verbouwingsplan van het Westbouwhuis voorgesteld en de vervanging van de luiken is hierin meegenomen. Medio 2009 zal deze investering worden gedaan. Documentaire informatievoorziening In 2008 lag de nadruk op de invoering van EDO voor provinciale staten. Na de uitvoering van dit project kon pas worden gestart met de SIS- en RM-module van EDO. Deze projecten worden in 2009 afgerond. Documentproductie In 2009 is een investeringsbudget beschikbaar voor de vervanging van apparatuur van de repro en de kaartrepro. Met het oog daarop heeft een extern bureau een strategische visie opgesteld voor de betreffende productieactiviteiten. Aansluitend heeft dit bureau onderzocht in hoeverre fysieke samenvoeging van repro en kaartrepro in het provinciehuis mogelijk is. Het (beperkte) vervangingsbudget van 2008 wordt betrokken bij de vervanging van apparatuur in 2009. ICT Projecten en innovatie dienstverlening

• GIS-systemen: Vastgoed Informatie Systeem en Wegen Informatie Systeem; • EDO release (1.09); • Digitalisering van het factuur verwerkingsproces (in samenwerking met eenheid MI); • Test van het landelijke WABO-systeem (in samen werking met EMT, gemeenten en waterschappen); • Alle IT applicaties zijn gemigreerd naar een hogere Oracleversie; • De aansluiting op de landelijke DIGID-voorziening voor 3 formulieren, die in samenwerking met Dimpact en de eenheid Middelen zijn ontwikkeld; • Invoering van PDA’s gekoppeld aan de mail- en agenda-omgeving van de provincie Overijssel;

• Invoering van cryptobeveiligde werkplekovername via Internet voor een twintigtal pilot-gebruikers; • Test- en Acceptatie omgeving voor ICT-projecten; • Opstelling van een nieuw beheersen onderhouds plan voor de provinciale gebouwen dat aansluit op de P&C-cyclus; De onderbestedingen van de investeringsuitgaven en exploitatielasten zijn hoofdzakelijk ontstaan door vertraging in het uitvoeren van de Definitiefstudie en het Programma van Eisen voor het Streefbeeld. De belangrijkste redenen voor de vertraging zijn de lange doorlooptijden voor het aanbesteden van opdrachten aan externen en de complexiteit van de materie om te komen tot een goede uitvoeringsstrategie. Eind 2008 is een programmaplan en een Programma van Eisen opgesteld. In 2009 start de aanbesteding en realisatie. Logistieke services In 2008 is besloten om de dienstauto’s te leasen in plaats van te kopen. In januari 2009 is de opdracht aan de leasemaatschappij verstrekt. Door de keuze voor lease wordt het investeringsbudget niet besteed. Dit budget wordt in 2009 afgeraamd en het daardoor vrijvallende budget voor kapitaallasten wordt gebruikt voor de dekking van de leasekosten. Dienstverlening provinciale infrastructuur In 2008 zijn de laatste verbouwingswerkzaamheden aan de provinciale rayonkantoren afgerond. De nieuwe rayonkantoren bieden huisvesting aan de veldmedewerkers van Rijkswaterstaat en de Provincie Overijssel, in het bijzonder aan de ‘buitendienstteams’ van de eenheid Wegen en Kanalen. Doordat de rayonkantoren volgens dezelfde “flexplek” principes zijn ingericht als het Provinciehuis, bevordert dit de doelmatigheid van de bedrijfsvoering en faciliteert het uniformiteit in werken. Daarnaast is in 2008 verder gewerkt aan de imple mentatie van het nieuwe vastgoedinformatiesysteem dat door de eenheden Wegen en Kanalen en Facilitaire Dienst zal worden gebruikt. Dit systeem, dat gekoppeld is aan het Kadaster, wordt gebruikt voor het beheer van provinciale onroerende goederen, zoals wegen, gronden en opstallen. Op wat kleine aanpassingen na is het systeem zo goed als klaar voor gebruik. Oplevering van het systeem is gepland in het voorjaar van 2009.

Jaarrekening 2008

237

4.10 Detailoverzicht baten en lasten In de tabellen in deze paragraaf is de staat van baten en lasten uit paragraaf 4.4 verder gespecificeerd. Zo wordt in de eerste tabel onderscheid gemaakt in de primitieve begroting en de begroting na alle wijzigingen. Daarna wordt per programma een financieel overzicht gegeven waarin de besteding op hoofddoelstelling niveau nader wordt gespecificeerd (naar producten).

Programma


baten

Rekening 2007 lasten saldo

begroting 2008 primitief baten

Kwaliteit leefomgeving Impuls voor werk Mobiliteit Natuur en duurzaamheid Water Sociale infrastructuur en Cultuur Daadkrachtig bestuur

35.468 5.678 58.394 39.006 7.159 100.547 257.942

70.492 - 35.024 29.675 - 23.997 113.943 - 55.549 66.366 - 27.360 18.319 - 11.160 150.897 - 50.350 50.491 207.451

12.243 453 30.579 58.449 4.248 83.101 24.832

Subtotaal programma’s

504.194

500.183

lasten

saldo

Bedragen x € 1.000 Begroting 2008 na wijzigingen baten lasten saldo

Rekening 2008 baten

lasten

saldo

45.081 - 32.838 26.473 - 26.020 100.857 - 70.278 98.800 - 40.351 17.668 - 13.420 134.951 - 51.850 22.006 2.826

15.769 262 54.224 35.487 5.771 97.886 90.321

71.568 - 55.799 36.780 - 36.518 125.173 - 70.949 83.778 - 48.291 16.732 - 10.961 155.416 - 57.530 53.575 36.746

16.150 1.011 52.649 32.760 5.803 104.751 169.511

66.585 - 50.435 29.565 - 28.554 120.817 - 68.168 77.687 - 44.927 14.885 - 9.082 159.377 - 54.626 51.285 118.226

213.905

445.836 - 231.931

299.720

543.022 - 243.302

382.635

520.201 - 137.566

Algemene dekkingsmiddelen 200.404 60 200.344 204.630 Onvoorzien Resultaat voor bestemming 704.598 500.243 204.355 418.535

8 204.622 862 - 862 446.706 - 28.171

216.866 516.586

111 216.755 50 - 50 543.183 - 26.597

226.591

44

226.547

609.226

520.245

88.981

Storting/onttrekking reserves Resultaat na bestemming

34.654 481.360

142.052 26.597 685.235

154.017 763.243

143.454 663.699

99.544

663.699

99.544

142.456 847.054

4.011

278.970 - 136.514 779.213 67.841

Resultaatbestemmingsvoorstellen - 3.371 3.371 Storting in de Algemene dekkingsreserve 5.503 - 5.503 Storting in de ontwikkelingsreserve 65.709 - 65.709 Vrij besteedbaar resultaat 847.054 847.054 0

133.964 552.499

99.310 71.139

168.649 685.235

10.563

552.499

481.360

71.139

685.235

685.235

763.243

Het verloop van de primitieve begroting naar de actuele begroting, gerelateerd aan de gerealiseerde baten en lasten per programma. Is niet langer in paragraaf 4.10 opgenomen. Deze gegevens zijn terug te vinden bij de verschillende programma’s in hoofdstuk 2.

238


Jaarverslag 2008

239

Hoofdstuk 5

Provinciale organisatie

Provinciale Staten CdK

Griffie Gedeputeerde Staten

Directie

Concernstaf

Bestuurlijke Aangelegenheden

Economie, Milieu en Toerisme

Landbouw, Natuur en Landschap

Ruimte, Wonen en Bereikbaarheid

Water en Bodem

Wegen en Kanalen

Zorg en Cultuur

Facilitaire Dienstverlening

Middelen

Strategie, Programma’s en projecten

Openbaar Bestuur

Vergunningverlening

Landbouw en PlattelandsOntwikkeling ontwikkeling

ManagementOntwikkeling ondersteuning

Management Bedrijfsondersteuning voering

Bedrijfsvoering Uitvoering

Bedrijfsvoering Uitvoering en ondersteuning

Bedrijfsvoering en Ondersteuning

Financiën en Informatie

Bestuurs- en concernondersteuning

Communicatie

Handhaving

Natuur en Landschap

Twente

Vergunningverlening en Handhaving

Programmamanagement

Onwikkeling

Horeca en Services

Financiën en Informatieservices

Kabinet

Beleid

Projecten Landelijk Gebied

WestOverijssel

Intergraal Waterbeleid

Ontwikkeling en Advies

Documentproductie

HRM en Organisatie

Juridusche zaken

Werkgelegenheid, Innovatie en Recreatie

Bestuurlijk Gebiedsoverleg

Verkeer en vervoer

Bodemsanering

Projecten

Documentair Informatiecentrum

HRM en Organisatieservices

Advies en accountmanagement Beleidsinformatie

Europese programma’s

Dagelijks beheer Noord

Informatie- en Communicatietechnologie

Dagelijks beheer Zuid

Projectenbureau

Uitvoering Beleidsinformatie

Regionaal orgaan voor de Verkeersveiligheid in Overijssel (ROVO)

Uitvoering

240


Jaarverslag 2008

241

5.1 Provinciale Staten

5.2 Dagelijks bestuur

Het aantal Statenleden is afhankelijk van het aantal inwoners van een provincie. Voor Overijssel is het aantal zetels vastgesteld op 47. De samenstelling van Provinciale Staten is als volgt:

Het dagelijks bestuur van de provincie bestaat uit de Commissaris van de Koningin (voorzitter) en zes gedeputeerden. Samen vormen zij het college van Gedeputeerde Staten.

5.2.2 Gedeputeerde Staten Naast de CdK is sinds de verkiezingen in het voorjaar van 2007 het college als volgt samengesteld (inclusief portefeuilleverdeling):

Drs. T.W. Rietkerk (CDA)

Samenstelling Provinciale Staten CDA PvdA VVD SP ChristenUnie GroenLinks SGP Fractie Yildirim/Solidara

17 zetels 9 zetels 6 zetels 5 zetels 5 zetels 2 zetels 2 zetels 1 zetel

Totaal

47 zetels

Statengriffie De griffie heeft primair tot doel om Provinciale Staten te ondersteunen in haar functioneren. De ondersteu ning door de statengriffie behelst in het bijzonder de secretariële ondersteuning van Provinciale Staten en Statencommissies. De taken zijn daarnaast aangevuld met taken op het gebied van communicatie, voorlich ting en controle.

5.2.1 Commissaris van de Koningin Per 1 juni 2002 en de herbenoeming in 2008, is de heer mr. G.J. Jansen benoemd tot Commissaris van de Koningin in de provincie Overijssel. Tot de portefeuille van de Commissaris van de Koningin in Overijssel behoren integriteit van bestuur, rechtspositie van provinciale bestuurders, coördinatie openbare orde en veiligheid, samenwerking met Gelderland en NRW/ Niedersachsen, externe betrekkingen en lobby, heroriëntatie provincie en delegatieleider Investerings programma Overijssel. Daarnaast heeft hij een aantal rijkstaken, waaronder burgemeesterszaken en het gastheerschap tijdens bezoeken van leden van het Koninklijk Huis. De CdK is zowel voorzitter van Provinci ale Staten als van het college van Gedeputeerde Staten.

Ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijke kwaliteit (incl. cultuur en ruimte) Integraal woonbeleid (incl. o.a. woonzorgzone’s en daken thuislozen) Milieu en energie (incl. aandeelhouderschap Essent) Bodemsanering en ontgrondingen Grondbeleid Algemeen bestuur IPO Aantal projecten uit de Investeringsagenda

P. Jansen (CDA) Integrale plattelandsontwikkeling (incl. Kulturhusen, VAB en RvR) Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied (incl. POP-2, Leader en uitvoeringsprojecten recreatie en toerisme) Land- en tuinbouw Water (incl. aandeelhouderschap Vitens) Natuur en landschap Aantal projecten uit de Investeringsagenda

G.J.H. Ranter (CDA) Jeugdbeleid Sociale infrastructuur en maatschappelijke ontwikkeling Volksgezondheid en sport Handhavingsbeleid Uitvoeringsprogramma monumenten Promotie en evenementenbeleid Aantal projecten uit de Investeringsagenda

D. Buursink (PvdA) Culturele infrastructuur (incl. kunst) Monumentenbeleid Europa/internationalisering Europese fondsen Communicatie, voorlichting en media (incl. Debatcen trum) Stedelijke netwerken/GSB Personeel en organisatie Aantal projecten uit de Investeringsagenda

Drs. C. Abbenhues (PvdA) Economie en werkgelegenheid Economische innovatie (incl. innovatieroute Twente) Recreatie en toerisme (excl. uitvoeringsprojecten recreatie en toerisme i.h.k.v. pMJP) Herstructurering bedrijventerreinen Arbeidsmarkt en onderwijs E-provincie en dienstverlening Trendbureau en beleidsinformatie Aantal projecten uit de Investeringsagenda

J.W. Klaasen (VVD) Verkeer en vervoer Wegen en kanalen Financiën (incl. financieel toezicht) Bestuurlijke organisatie Deelnemingenbeleid Juridische zaken Gebouwen en facilitair beleid Aantal projecten uit de Investeringsagenda

242


Jaarverslag 2008

243

5.3 Ambtelijke organisatie Directie De eindverantwoordelijkheid voor de gehele organi satie ligt bij de Directie. Ze heeft een verantwoordelijk heidsplicht aan het college in regulier overleg en managementrapportages, en het mandaat voor het feitelijk besturen van de ambtelijke organisatie. De Directie zorgt dat de ambtelijke organisatie doelmatig en doeltreffend werkt en functioneert binnen de bestuurlijk bepaalde beleidslijnen. Verder zorgt de Directie dat het bestuur tijdig alle relevante informatie en adviezen krijgt voor het bepalen van het beleid. Als het gaat om het strategische beleid heeft de Directie in de voorbereiding een actieve voortrekkersrol. Eind december bestaat de Directie uit de heer mr. H.A. (Harry) Timmerman (MBA) (tevens Secretaris van het College van Gedeputeerde Staten van Overijssel) en de heer ir. J. (Johan) Osinga. Concernstaf (CS) De Concernstaf ondersteunt de directie in de verwezenlijking van sturing, samenhang en strategie. Het is de beweging naar betere sturing, naar meer samenhang en naar meer strategisch handelen die nodig is om als bestuur en organisatie in gemeen schappelijke inspanning de goede dingen op een goede manier voor de Overijsselse samenleving te kunnen doen. De Concernstaf heeft drie hoofdtaken, te weten: integrale strategieontwikkeling en strate gische beleidscoördinatie, majeure projecten en programma’s en ondersteuning van het bestuurs proces en de directievoering. Eenheid Bestuurlijke Aangelegenheden (BA) De eenheid Bestuurlijke Aangelegenheden richt zich op de verbetering van de kwaliteit van het openbare bestuur. Daarmee beweegt de eenheid op een breed werkveld. Van integrale veiligheid, repressieve hand having, relaties met gemeenten tot interprovinciale samenwerking. En van lobby in Den Haag en Brussel, profilering provincie, heldere communicatie met de burger tot internationalisering. Maar ook van juridische kwaliteitszorg, inzet van mediation, financieel toezicht op gemeenten tot burgemeestersbenoemingen en rampenbestrijding. Verder verzorgt de eenheid de beleidsinformatie voor de gehele organisatie. Hoofd van de eenheid Bestuurlijke Aangelegenheden is mevrouw dr. ing. G.J.M. (Trudy) Vos.

244


Eenheid Economie, Milieu en Toerisme (EMT) De eenheid Economie, Milieu en Toerisme richt zich op het stimuleren van werkgelegenheid en economische groei onder een gelijktijdige verbetering van de milieuprestaties van bedrijven. Daarnaast neemt zij maatregelen voor de arbeidsmarkt om te bevorderen dat de werkgelegenheid ten goede komt aan alle groepen op de arbeidsmarkt. Tevens stimuleert de eenheid het recreatieve voorzieningenniveau om Overijssel zo toegankelijk mogelijk te maken. De eenheid Economie Milieu en Toerisme richt zich ook op het verbeteren van de totale milieukwaliteit op gebiedsniveau. Hoofd van de eenheid Economie Milieu en Toerisme is mevrouw drs M.P.E. (Monique) Stouten. Eenheid Facilitaire Dienstverlening (FD) De eenheid Facilitaire Dienstverlening verzorgt de technische infrastructuur die interactieve communicatie tussen de provincie en haar gesprekspartners mogelijk maakt. Ook de informatievoorziening binnen de provincie wordt toegankelijk en betrouwbaar ge houden. Daarnaast is men verantwoordelijk voor de facilitaire ondersteuning binnen het provinciehuis. Hoofd van de eenheid Facilitaire Dienstverlening is drs. E. (Erik) Jungerius. Eenheid Landbouw, Natuur en Landschap (LNL) De eenheid Landbouw, Natuur en Landschap zet zich in voor een levensvatbare landbouw, een levenskrachtige natuur en een levenslustig landschap. Men streeft naar plattelandsvernieuwing en –ontwikkeling en een landen tuinbouwsector met een goede toekomst. Ze werkt aan de vergroting en verbetering van natuur en landschap (ecologische hoofdstructuur). Daarnaast zorgt de eenheid ook voor vergunningsverlening en handhaving van de ‘groene’ wetten: Flora- en Fauna wet, Natuurschoonwet, Natuurbeschermingswet en Boswet. Hoofd van de eenheid Landbouw, Natuur en Landschap is mevrouw mr. T.H.B.M. (Thea) Hofs. Eenheid Middelen (MI) De eenheid Middelen ondersteunt het bestuur en het management van de provincie Overijssel bij de ontwikkeling en uitvoering van haar middelentaken: financiën, bedrijfskunde, informatievoorziening en personeel en organisatie. Hoofd van de eenheid Middelen is de heer mr. HJ (Erik) van Keulen.

Eenheid Ruimte, Wonen en Bereikbaarheid (RWB) De eenheid Ruimte, Wonen en Bereikbaarheid beweegt zich op de beleidsterreinen ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en verkeer en vervoer, waar veel verschillende belangen om een zorgvuldige afweging vragen, zoals: ruimtebeslag, milieu, economie, mobiliteit en huisvesting. De inwoners van Overijssel moeten goed kunnen wonen, werken en recreëren en ze moeten de ruimte hebben om zich zonder al te veel problemen te kunnen verplaatsen. De functie van Hoofd a.i. van de eenheid Ruimte, wonen en Bereikbaarheid is de heer J. (Johan) Vogelaar.

Bovendien moeten deze goed verspreid zijn over de provincie en natuurlijk van een goede kwaliteit. De positie van Hoofd van de eenheid Zorg en Cultuur is vacant. Ondernemingsraad (OR) De Ondernemingsraad vertegenwoordigt het personeel van de provincie Overijssel. De OR is de gesprekspartner van de Directie als het gaat om personeelsregelingen en organisatiebeleid. Voorzitter van de Ondernemingsraad is de heer ing. B. Veld boom. Secretaris van de ondernemingsraad is mevrouw C.B.T. Boekema-de Vent.

Eenheid Water en Bodem (WB) De eenheid Water en Bodem heeft de zorg voor de uitvoering van de Grondwaterwet, de Provinciale milieuverordening voor de grondwaterbescherming, de Wet Hygiëne en Veiligheid Bad- en Zweminrichtingen, de Ontgrondingenwet en de Wet Bodembescherming. Verder houdt men zich bezig met de aanpak van voormalige stortplaatsen, gasfabrieken en water bodems. Daarnaast is men verantwoordelijk voor het waterbeleid in de provincie, met als doel dat Overijssel veilig is voor overstromingen, dat de landbouw voldoende water heeft voor haar werk en dat ook de natuur voldoende water van een goede kwaliteit krijgt. Hoofd van de eenheid Water en Bodem is de heer ir. L.J.W. (Leo) Hendriks. Eenheid Wegen en Kanalen (WK) De eenheid Wegen en Kanalen is verantwoordelijk voor de bouw en het beheer van provinciale wegen (hoofdrijbanen, fietspaden en parallelwegen), vaarwegen, bruggen en sluizen. Dit gebeurt op zodanige wijze dat de verkeersveiligheid, duurzaam heid en bereikbaarheid gewaarborgd zijn. De functie van Hoofd van de eenheid Wegen en Kanalen is mevrouw L. (Lindy) Molenkamp. Eenheid Zorg en Cultuur (ZC) De eenheid Zorg en Cultuur zet zich in voor een samenleving waarin alle inwoners van Overijssel op een volwaardige manier kunnen deelnemen. De provincie wil dat de inwoners gebruik kunnen maken van voorzieningen op het terrein van cultuur, onderwijs, welzijn en zorg. Daarom moet er voldoen de aanbod van voorzieningen zijn en moeten die voorzieningen voor iedereen toegankelijk zijn.

Jaarverslag 2008

245

Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de dit verslag (in hoofdstuk 4 ”Financiële rekening van de jaarrekening 2008“ en bijlage B Single Information, Single Audit) opgenomen jaarrekening 2008 van Provincie Overijssel bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de programmarekening over 2008 met de toelichtingen, gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het College van Gedeputeerde Staten Het College van Gedeputeerde Staten van provincie Overijssel is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeen ten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeen stemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder provinciale verordeningen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante weten regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaard bare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 217, tweede lid van de Provinciewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole provincies en

246


gemeenten en het door Provinciale Staten vast gestelde controleprotocol. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarreke ning geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaam heden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaar rekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de weten regelgeving relevante interne beheersings systeem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de provincie. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grond slagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het College van Gedeputeerde Staten van provincie Overijssel heeft gemaakt en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstoleran tie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten. Deze goedkeuringstolerantie is door Provinciale Staten bij statenbesluit van 29 oktober 2008 vastgesteld. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Jaarverslag 2008

247

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van provincie Overijssel een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2008 als van de activa en passiva per 31 december 2008 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaar rekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen waaronder provinciale verordeningen. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regel gevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 217 lid 3 onder de Provinciewet melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Zwolle, 24 maart 2009 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door H. Boshove RA

248


Bijlage A

Nieuw Beleid Bedragen x € 1.000

Kwaliteit van de leefomgeving Begrotingsintensiveringen, Actiefonds en overige incidentele lasten

Nationaal landschap IJsseldelta Versterken streekfunctie Steenwijk en Hardenberg Implementatie nWRO Project Stationsplein Hengelo BI - Bouwimpuls wonen, langer zelfstandig wonen, starters op de woningmarkt BI - Effectuering ruimtelijk beleid, ruimtelijke kwaliteit, ontwikkelingsplanologie, stedelijke vernieuwing Kennisontwikkeling nWro (Wiel van Overijssel) Implementatie ILG en pMJP Agrarische jongeren GSB-convenanten GSB-beleid - Aanval op de uitval Stimulering stedelijke netwerken: herstruct. Rivierendijk-Amstelllaan, Deventer, Wijkvoorzieningencentrum Totaal

Nationaal landschap IJsseldelta Via het statenbesluit van februari 2007 over anticiperende grondverwerving en uitwerking masterplan IJsseldeltaZuid (PS 2007/27) is voor proceskosten IJsseldelta Zuid een budget van € 1,2 miljoen beschikbaar gesteld. Het budget is aangevuld met bijdragen van het waterschap en de gemeenten Zwolle en Kampen. Het project IJsseldelta is een meerjarig project, waarbij de proceskosten gedurende meerdere jaren worden gemaakt. Via deze jaarrekening wordt dan ook een resultaatsbestemmings voorstel gedaan, met het doel de in 2008 resterende € 0,2 miljoen voor dit project beschikbaar te houden. Implementatie nWRO Vanuit de perspectiefnota 2007 is voor 2007 en 2008 jaarlijks € 250.000 beschikbaar gesteld voor implemen tatie van de nWRO. Aan dit budget is nog de bijdrage

250


Begroting

Realisatie

Saldo

2008

2008

2008

1.450 750 360 300 5.000

1.242 750 322 0 4.882

208 0 38 300 118

2.250 125 50 200 5.453 185

1.924 35 43 200 4.794 160

326 90 7 0 659 25

1.820 17.943

1.820 16.172

0 1.771

van het ministerie van VROM van € 30.000 toegevoegd. Het restantbudget uit 2007 is via resultaatbestemming toegevoegd aan het budget voor 2008. De voor 2008 beschikbare € 360.000 zijn nagenoeg volledig besteed. Dit heeft geleid tot een succesvolle implementatie van de nWRO, waaraan via het project Wiel van Overijssel een verder vervolg wordt gegeven. Stationsplein Hengelo Voor het stationsplein Hengelo is vanuit het actiefonds een subsidie van € 0,6 miljoen beschikbaar gesteld. Hiervan was voor 2008 € 0,3 miljoen beschikbaar. De beschikking voor dit deel van de subsidie is begin 2009 verstuurd, waardoor de kosten ten laste van 2009 komen. Via deze jaarrekening wordt daarom een voorstel tot resultaatbestemming gedaan van € 0,3 miljoen ten gunste van het stationsplein Hengelo.

Jaarverslag 2008

251

BI – Bouwimpuls wonen, langer zelfstandig wonen, starters op de woningmarkt Het budget voor deze begrotingsintensivering (BI), zoals opgenomen in het coalitieakkoord 2007-2011 bedraagt voor de jaren 2008 tot en met 2011 jaarlijks € 5,0 miljoen. Het budget is in 2008 ingezet voor de vorming van een reserve startersleningen en voor subsidiëring in het kader van de bouwimpuls. Van het budget resteert nog ruim € 0,1 miljoen. Voor dit bedrag wordt via deze jaarrekening een voorstel tot resultaatbestemming gedaan. BI – Effectuering ruimtelijk beleid, ruimtelijke kwaliteit, ontwikkelingsplanologie, stedelijke vernieuwing Voor deze begrotingsintensivering is vanuit het coalitieakkoord voor de jaren 2008 tot en met 2011 jaarlijks € 2,25 miljoen beschikbaar. Het budget van 2008 is besteed aan effectuering ruimtelijk beleid, reanimatie industrieel en agrarisch erfgoed, ontwikke lingsplanologie en ruimtelijke kwaliteit. Van het budget resteert nog ruim € 0,3 miljoen. Tezamen met de onderuitputting op de reguliere (niet BI-) budgetten voor effectuering ruimtelijk beleid leidt dit tot een niet besteed budget van €370.000 in 2008. Voor dit bedrag wordt een voorstel tot resultaatbestemming gedaan via deze jaarrekening. Oorzaken van de onderuitputting is de beperkte capaciteit in delen van 2008 als gevolg van moeizame vacaturevervulling. Verder was veel capaciteit benodigd voor de bijdrage aan de omgevingsvisie en de grote hoeveelheid af te wikkelen bestemmingsplannen volgens de oude WRO.

252


Kennisontwikkeling nieuwe Wro (Wiel van Overijssel) Oorzaken van de onderuitputting zijn de beperkte capaciteit in delen van 2008 als gevolg van moeizame vacaturevervulling. Verder was veel capaciteit benodigd voor de bijdrage aan de omgevingsvisie en de grote hoeveelheid af te wikkelen bestemmingsplannen volgens de oude WRO. Wel is er vol ingezet op de planvoorbereiding en is het Wiel van Overijssel van start gegaan per 1 juli 2008. In 2009 en 2010 wordt aan dit project een vervolg gegeven. Om de continuïteit in de uitvoering te waarborgen is een voorstel voor resultaat bestemming in deze jaarrrekening opgenomen. GSB-convenanten Het positieve resultaat bij GSB is vrijwel in zijn geheel toe te schrijven aan stagnatie bij de uitvoering van het GSB convenant Almelo. In 2008 zijn diverse gesprekken gevoerd met Almelo. De uitvoering van het thema cultuur (popcentrum) is in de loop van 2008 op gang gekomen. Op het thema economie verwachten wij een voorstel van Almelo in februari 2009. Om die reden is de jaarschijf 2008 nog niet uitgekeerd.


Impuls voor werk Begrotingsintensiveringen, Actiefonds en overige incidentele lasten

Toerisme - KITO Toerisme - promotie/marketing Kennisintensieve maakindustrie Cofinanciering kennisbeleid (Nano4vitality) Innovatie in bedrijf Doorontwikkelen E-loketten Kennispark Twente Versterking regiomarketing Project leerarrangement op boerderijen Voortijdige schoolverlaters Totaal

Toerisme-KITO Vanuit het coalitieakkoord is een intensiveringsbudget beschikbaar gesteld ad € 0,5 miljoen. Na een aanloop en voorbereidingsperiode is eind 2008 een nieuwe KITO-regeling (Kwaliteitsimpuls Toerisme Overijssel, KITO 2008) door GS goedgekeurd. Vanaf 2009 zullen hiervoor verplichtingen worden aangegaan. Daarnaast zal de eind 2008 aangegane vitale coalitie met Saxion Hogescholen leiden tot uitgaven die onder dit budget vallen. Om de ambities waar te kunnen maken en te kunnen bekostigen wordt een voorstel resultaatbestem ming KITO ingediend ad € 0,33 miljoen.

Begroting

Realisatie

Saldo

2008

2008

2008

500 500 200 2.000 145 139 97 100 75 250 4.006

168 487 200 1.840 145 47 97 94 75 59 3.212

332 13 0 160 0 92 0 6 0 191 794

Doorontwikkelen E-loketten Bij de Najaarsnota 2008 is al € 0,15 miljoen doorge schoven naar 2009 omdat aanschaf en implementatie van het Economisch Informatiesysteem doorlopen in 2009. Een belangrijk deel van de prestaties en kosten worden dan ook in 2009 gerealiseerd. Voortijdige schoolverlaters Medio 2008 is nieuw beleid ontwikkeld en vastgesteld in de nota’s Overijssel Werkt en Nieuwe Bezems. Hierdoor zijn in 2008 niet alle activiteiten ontplooid behorend bij het ambitieniveau. Voor het resterende saldo wordt een resultaatbestemming voorgesteld.

Jaarverslag 2008

253



Mobiliteit Begrotingsintensiveringen, Actiefonds en overige incidentele lasten

Planstudie RW15/N18 Enschede-Varsseveld Project Innovatie openbaar vervoer Project Innovatie openbaar vervoer Compensatie verlaging Brede Doeluitkering (BDU) Fietspilot Zwolle Netwerkanalyse Project Proef wegdekverlichting Wet informatieuitwisseling ondergrondse netten Carpoolpleinen Totaal

Wet Informatie-uitwisseling ondergrondse netten De Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten, die in 2008 is aangenomen, verplicht de provincie om haar ondergrondse kabels en leidingen in kaart te brengen en deze informatie via een daartoe te ontwerpen digitaal systeem uit te wisselen met het kadaster. In 2008 is gestart met voorbereidende werkzaamheden, waaronder de start van een definitie studie. De aanbesteding van de definitiestudie is aanzienlijk goedkoper uitgevallen dan verwacht, waardoor er middelen zijn bespaard.

254


Natuur en duurzaamheid Begroting

Realisatie

Saldo

Begrotingsintensiveringen, Actiefonds

2008

2008

2008

en overige incidentele lasten

61 200 190 600 550 110 190 100 85 2.086

54 7 200 0 190 0 600 0 592 -42 125 -15 190 0 45 55 85 0 2.081 5

Subsidieregeling roetfilters Energie- en klimaatbeleid Milieuhandhaving Waarborging kwaliteit vergunningverlening en handhaving 2007-2008 MEVO, programmakosten MEVO ,personele kosten Implementatie nieuwe weten regelgeving milieu (WABO) Implementatie nieuwe weten regelgeving milieu (WABO) personele kosten Warmtenet Hengelo Duurzaam Overijssel (milieukwaliteit) Bodemsanering Bodembescherming Project Hunneperkade (Hoornwerk) Deventer Bodemsanering/bodembescherming Afkoopsom handhaving Natuurbesch.wet randmeren Oldematen Oldematen Totaal

Begroting

Realisatie

Saldo

2008

2008

2008

184 150 45 176 167 85 420 330 283 230 2.075 75 500 200 384 500 250 6.054

174 150 0 87 167 85 336 330 283 213 2.075 75 500 200 0 500 250 5.425

Milieuhandhaving Onder de budgetten voor Handhaving Milieuwetten valt ook het budget voor gebruik, onderhoud en verbetering van het softwarepakket Super Office. In 2008 is de leverancier van het onderhoud en de verbeteringen gestopt met deze werkzaamheden. In 2008 is besloten een opvolger voor Super Office te zoeken en verdere investeringen in Super Office te stoppen, aangezien dit programma niet meer voldoet. Hierdoor is het be schikbare budget niet besteed. Daarnaast is een kostbare meting niet ten laste gekomen van het handhavingsbudget terwijl dit wel de verwachting is geweest gedurende het jaar 2008.

Implementatie nieuwe weten regelgeving WABO De invoeringsdatum van de WABO was 1 januari 2009. Als gevolg van vertraging in de wetgeving en problemen bij de oplevering van de landelijke ICT-voorziening heeft de minister een nieuwe richtdatum voor invoering vastgesteld op 1 januari 2010. Er is gestart met de implementatie, echter een flink deel van de werkzaam heden wordt in 2009 uitgevoerd omdat er in 2008 nog tal van onzekerheden een rol speelden. We voorzien dat het overleg met de partners (gemeenten, waterschap pen) mede als gevolg van de discussie omtrent te vormen omgevingsdiensten meer tijd zal gaan vergen. Bovendien zal extra ingezet worden op het proefdraaien met de ICT.

Waarborging kwaliteit vergunningverlening en handhaving 2007-2008 Voor de verschillende disciplines vergunningverlening en handhaving stond 2008 voor een belangrijk deel in het teken van het project HERO (het herontwerpen van de processen vergunningverlening en handhaving). Dit HERO-traject vroeg relatief veel (management-) capaciteit en om nauwkeurige afstemming van de implementatie van de nieuwe shared service centers en diverse trajecten gericht op het waarborgen van kwaliteit. Diverse verbetertrajecten, inclusief het opheffen van enkele knelpunten, worden gestart in het eerste kwartaal van 2009.

Afkoopsom handhaving Natuurbeschermingswet Randmeren Voor de uitvoering van de op 1 oktober 2005 in werking getreden nieuwe Natuurbeschermingswet hebben wij in 2005 een rijksbijdrage ontvangen. De provincie Flevoland neemt de handhaving in het kader van de natuurbeschermingswet op de Randmeren voor haar rekening. In het verleden zijn er onderhandelingen op dit punt geweest met provincie Flevoland. Omdat dit al een aantal jaren speelt en de verwachting is dat Flevoland geen claim meer op de middelen zal leggen, leggen wij het besluit voor om de begrote afkoopsom ad € 0,4 miljoen te laten vrijvallen ten gunste van de algemene middelen.

Jaarverslag 2008

10 0 45 89 0 0 84 0 0 17 0 0 0 0 384 0 0 629

255



Water Begrotingsintensiveringen, Actiefonds en overige incidentele lasten

EU-kaderrichtlijn water - programmakosten EU-kaderrichtlijn water - personele kosten Projecten Ruimte voor de rivier programmakosten Projecten Ruimte voor de rivier personele kosten Bestrijding beverratten Samenwerking water Roemenië Samenwerking water Roemenië personele kosten Afronding Deltaplan grote rivieren Totaal

Samenwerking water Roemenië De uitvoering van een geplande ecoscan op een aantal Roemeense scholen is verschoven naar begin 2009. Als gevolg daarvan konden de daarmee samenhangende kosten niet ten laste van 2008 gebracht worden.

Sociale infrastructuur en cultuur Begroting

Realisatie

Saldo

Begrotingsintensiveringen, Actiefonds

2008

2008

2008

en overige incidentele lasten

51 78 49 101 65 75 56 270 745

51 78 49 101 39 65 32 270 685

0 0 0 0 26 10 24 0 60

Cultuurconvenant Samenwerking gemt. Jeugd- en Jongerenwerk Breedtesport Ondersteuning festivals Multifunctioneel zwembadcomplex Nijverdal Programma Ruimte en Cultuur personeel Project Versterking culturele infrastructuur Project Provinciale uitrol VIS2 Subsidiekader Ontbureaucratisering in de Jeugdzorg Uitvoeringsplan nieuwe bezems, personele kosten Pilot verbetering hulpverleningsprocessen mbv ICT in de Jeugdzorg Stichting Samenwerkende Turkse Organisaties Zorg en participatie Zorg en participatie (onderdeel sport) Islamitische maatschappelijke activering Monumentenzorg Maltagelden - opdracht archeologie Anti-discriminatievoorzieningen Integraal jeugdbeleid (alcoholpreventie) Totaal

Subsidiekader Ontbureaucratisering in de Jeugdzorg In 2008 hebben wij met het Rijk samenwerkingsafspraken gemaakt over 25% vermindering van de ervaren regeldruk. Een onafhankelijke commissie, de Overijsselse Jeugdzorgbrigade, heeft onderzoek gedaan naar ervaren regeldruk in de jeugdzorg en aanbevelingen gedaan. In 2009 volgt een plan van aanpak. Vanuit de middelen voor Ontbureaucratisering Jeugdzorg hebben we in 2008 vooral zorginnovatie, die ondersteunend is aan ontbu reaucratisering, gestimuleerd; voor de resterende gelden is een resultaatbestemming gedaan voor de uitvoering van de aanbevelingen van de Jeugdzorgbrigade. Dit ook ter versnelling van de verdere zorginnovatie en ORI-doel stellingen.

256


Begroting

Realisatie

Saldo

2008

2008

2008

1.033 53 117 104 1.000 86 890 500 1.000 80 250 70 900 100 104 2.250 111 139 200 8.987

1.033 0 50 3 98 19 104 0 1.000 0 86 0 890 0 500 0 219 781 80 0 267 -17 70 0 892 8 0 100 104 0 2.250 0 111 0 139 0 200 0 8.093 894

Zorg en Participatie (onderdeel sport) In het Coalitieakkoord 2007-2011 is in het hoofdstuk Sociale infrastructuur en cultuur opgenomen dat wij een extra impuls zullen geven aan sportaccommodaties in Overijssel, onder andere door middel van het instellen van een revolving fund. De uitwerking in de vorm van een revolving fund brengt echter zoveel aandachtspun ten met zich mee dat, alles afwegende, van die vorm is afgezien. De afgelopen periode zijn er een groot aantal alternatieve mogelijkheden onderzocht. Hierbij is gekeken naar het effect, de doorlooptijd, de administra tieve last, de ambtelijke inzet, de kosten en de dekking. Op dit moment wordt uitgewerkt op welke wijze de middelen zullen worden ingezet. Het betreft een bedrag van € 0,1 miljoen voor versterking sociale infrastructuur onderdeel sport.

Jaarverslag 2008

257


Daadkrachtig bestuur Begrotingsintensiveringen, Actiefonds en overige incidentele lasten

Programmaparticipatie Positionering/profilering Jongerenraad programmakosten Jongerenraad personele kosten Internationale samenwerking programma kosten Internationale samenwerking personele kosten Debatcentrum Relatiebeheer Trendbureau Overijssel Internationale conferentie rampenbestrijding - OOV Intensivering publieksvoorlichting en Statenspelen Advertentiebeleid Meerkosten advies splitsing Essent E-Dienstverlening / ICT Totaal

Positionering/profilering In verband met noodzakelijke Europese aanbestedingen zijn niet alle werkzaamheden, die gepland stonden voor de publiekscampagne in 2008, uitgevoerd. De financiële middelen die nu nog over zijn, worden ingezet voor de acties in 2009. Trendbureau Overijssel In 2008 is een start gemaakt met het Trendbureau Overijssel. Nadat in september de programmaraad is geïnstalleerd, is in oktober de manager trendbureau in dienst getreden. Er is een eerste trendverkenning met als onderwerp de demografische ontwikkeling in Overijssel uitgevoerd en de samenwerking met Overijsselse partners is goed op gang gekomen. De resultaten van de trendverkenning worden goed gebruikt, getuige de omgevingsvisie en de aanvragen door gemeenten. Eind november heeft de programmaraad het

258


Begroting

Realisatie

Saldo

2008

2008

2008

102 350 41 9 259 116 100 200 376 15 165 300 450 795 3.278

103 -1 256 94 32 9 9 0 259 0 116 0 100 0 241 -41 227 149 0 15 165 0 300 0 400 50 633 162 2.841 437

Bijlage B

Single Information, Single Audit (SISA)

startschot gegeven voor drie trendverkenningen. Hierin staat de vraag centraal in hoeverre Overijssel op robuuste en autonome wijze zijn toekomst kan vormgeven binnen een geglobaliseerde wereld. Deze verkenningen zijn niet meer in 2008 tot volledige uitvoering gekomen. Er is voor € 0,15 miljoen een resultaatbestemming opgevoerd om deze studie in 2009 te kunnen uitvoeren. Internationale conferentie rampenbestrijding De geplande conferentie is door, en op kosten van, de Duitse partners georganiseerd. De Overijsselse financiële bijdrage bleef daardoor achterwege. E-Dienstverlening / ICT Er is in 2008 vertraging opgelopen doordat gedurende een deel van het jaar geen capaciteit beschikbaar was voor programmaleiding en -uitvoering.

Jaarverslag 2008

259

Indicatoren specifieke uitkeringen t.b.v. SISA

Depar-

Nr.

tement

Specifieke

Juridische

uitkering (1)

grondslag (2)

Indicatoren (3)

OCW

OCW

10A

11A

Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving 2005-2008 (GBKV)

Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 (APCB)

Bekostigingsbesluit cultuur uitingen art 41 en 45 Minis teriële Regeling uitkeringen cultuurbereik 2005-2008

Bekostigingsbesluit cultuur uitingen art 41 en 45 Minis teriële Regeling uitkeringen cultuurbereik 2005-2008.

Toelichting

Frequentie

Afspraak (4)

Realisatie (5)

Beginstand

per

(jaarrekening)

jaar t (6)

indicator (A)

(B)

Beschikking

Overige Besteed t.l.v.

Overige

Te verreke- Overige (14)

Rijk (7) ontvangsten rijksmiddelen

besteding

nen met

(11)

het Rijk (12)

(8)

(9)

GBKV: autonome bijdragen provincies incl. In euro’s Jaarlijks totaal van: het bijdragen in samenwerking met gemeenten (het door de provincie

GBKV: correctie over autonome bijdragen provincies incl. bijdragen in samenwerking met gemeenten voorgaand jaar

In euro’s

Jaarlijks

GBKV onbestede middelen van ontvangen rijksmiddelen t/m 2008.

In euro’s

2008

APCB: eigen matchingsbijdrage gemeente/ In euro’s provincie

Jaarlijks

APCB: correcties over eigen bijdrage ge meente/provincie voorgaand jaar

Jaarlijks

In euro’s

€ 564.912

R

0

R

APCB: onbestede middelen van ontvangen In euro’s rijksmiddelen

2008

€ 971.346

R

€ 125.225

R

In euro’s

2008

OCW

17A

Uitkering Marsrouteplan nen (Bibliotheken). Ver nieuwingsimpulsmiddelen

Wet op het Specifiek Cultuur beleid Bekostigingsbesluit cultuur uitingen

Besteed bedrag jaar t

In euro’s

Jaarlijks

€ 1.055.411

VROM

19

Spoorweglawaai

Uitvoeringsregeling subsidie Besteed bedrag t.l.v. rijksmiddelen (kolom In euro’s verkeerslawaai; subsidieregeling 9) en t.l.v. overige middelen (kolom 11) sanering verkeerslawaai Aantal afgeronde projecten waarbij een In aantallen verklaring is dat de subsidievoorwaarden zijn nagekomen en de prestatie is geleverd.

Jaarlijks

€ 821.481


R

R

€ 602.991

CPO: onbestede middelen van ontvangen rijksmiddelen t/m jaar t

260

R

0

Versterking cultuureducatie Bekostigingsbesluit cultuur in het primair onderwijs uitingen art 41 en 45 Minis 2005-2007 (CPO) teriële Regeling uitkeringen cultuurbereik 2005-2008.

Nationaal Samenwerkings Wet luchtkwaliteit (=nieuw programma Luchtkwaliteit hoofdstuk in de Wet Milieu beheer)

(15)

zelf bestede bedrag en het bedrag dat provincies samen met gemeenten hebben besteed)

12

21A

Aard

afwijking Controle (16)

€ 1.437.416

OCW

VROM

Toelichting

Jaarlijks

Besteed bedrag in het kader van het In euro’s Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit t.l.v. Rijksmiddelen (kolom 9) en t.l.v. eigen middelen (kolom 11)

Jaarlijks

Besteed bedrag dat door de contract partners is ingezet voor verbetering van de luchtkwaliteit in het gebiedsgerichte programma

In euro’s

Besteed bedrag uit rente opbrengsten ont In euro’s staan uit toepassing van subsidieregeling luchtkwaliteit.

0

R

€0

R

0

R

€ 602.546

€ 193.490

R

Jaarlijks

€0

R

Jaarlijks

€ 18.928

R

Jaarverslag 2008

261


Depar-

Nr.

Toelichting

Frequentie

Afspraak (4)

Realisatie (5)

Beginstand

per

(jaarrekening)

jaar t (6)

indicator (A)

(B)

VROM

In euro’s

Jaarlijks

€ 3.960.446

R

In euro’s

Jaarlijks

€ 134.631

R

In aantallen

Na afloop van de program maperiode Na afloop van de program maperiode Na afloop van de program maperiode Na afloop van de program maperiode Na afloop van de program maperiode

tement

22A

Specifieke

Juridische

uitkering (1)

grondslag (2)

Bodemsanering

Indicatoren (3)

Wet bodembescherming (Wbb) Besteed bedrag Wbb Besluit financiële bepalingen bodemsanering, Regeling Besteed bedrag FES financiële bepalingen bodem sanering; Aantal saneringen (inclusief SEB)

Aantal bodemonderzoeken (inclusief SEB)

In aantallen

Aantal m2 gesaneerd oppervlak (inclusief SEB)

In m²

Aantal m3 gesaneerde grond (inclusief SEB) In m3

Aantal m3 gesaneerd verontreinigd grond water (inclusief SEB)

VROM

VROM

23A

26A

Externe veiligheid

Subsidieregeling BANS Klimaatconvenant

Subsidieregeling programma % budget t.b.v. in dienst nemen vast financiering Externe Veiligheid personeel EV. (EV)-beleid en andere overheden 2006-2010 Besteed bedrag t.l.v. EV Wet milieubeheer

In m3

262

37A

Besluit Locatiegebonden Subsidies 2005

Woningwet



Overige



besteding

nen met

(11)

het Rijk (12)

(8)

(9)

Aard

afwijking Controle (16) (15)

D1

0

D1

0,00

D1

0,00

D1

0,00

D1

10,50%

D2

Jaarlijks

In euro’s

Jaarlijks

€ 905.745

Totaal cumulatief bestede subsidiabele In euro’s uitvoeringskosten tot en met jaar t (kolom 9) en eigen gemeentelijke bijdrage aan plan van aanpak (kolom 11)

Jaarlijks

€0

0

Toelichting

0

In %

Totaal aantal geplande projecten (volgens In aantallen Jaarlijks plan van aanpak) en totaal afgeronde pro en toelichting jecten (realisatie) tot en met jaar t. afwijking indien sprake is van nieuwe, gewijzigde of vervallen projecten.

WWI

Beschikking

R €0

R

0

R

1

D1

Verklaring van gemeente/ provincie dat plan van aanpak is gerealiseerd conform toekenningsbesluit.

0 =niet 1 =wel 2 =niet gerealiseerd conform toekennings besluit maar uitvoering plan van aanpak wel afgerond

Na afloop van het gehele uitvoerings traject.

Besteed bedrag in jaar t

In euro’s

Jaarlijks

€ 1.675.372

R

Besteed bedrag tot en met jaar t-1

In euro’s

2008

€ 3.624.868

R

Jaarverslag 2008

263


Depar-

Nr.

Toelichting

Frequentie

Afspraak (4)

Realisatie (5)

Beginstand

per

(jaarrekening)

jaar t (6)

indicator (A)

(B)

WWI

Eindsaldo ISV (na afloop periode II)

In euro’s

2010

Totaal investeringsbedrag ISV II, verdeeld over niet-rechtstreekse gemeenten

In euro’s

Jaarlijks

tement

43D

Specifieke

Juridische

uitkering (1)

grondslag (2)

Investering stedelijke ver nieuwing (ISV)

Wet Stedelijke Vernieuwing

Indicatoren (3)

Beschikking


Overige



besteding

nen met

(11)

het Rijk (12)

(8)

(9)

Toelichting (15)

€0

R 2.548.322

46

Roetfilters openbaar vervoer

Uitkeringsregeling voor voor zieningen die de uitstoot van roetdeeltjes van OV-bussen verminderen

Aantal technische voorzieningen

In aantallen

Jaarlijks

VenW

49A

Brede doeluitkering verkeer Wet BDU Verkeer en Vervoer, en vervoer art 10

Eindsaldo/-reservering vorig jaar

In euro’s

Jaarlijks

Toegerekende rente

In euro’s

Jaarlijks

Ontvangen BDU-bijdrage VenW

In euro’s

Jaarlijks

Terugbetaling door derden vanuit BDUbijdrage verstrekte middelen

In euro’s

Jaarlijks

Bestedingen

In euro’s

Jaarlijks

Correctie over bestedingen voorgaand jaar In euro’s

Jaarlijks

0

R

Eindsaldo/-reservering lopend jaar

In euro’s

Jaarlijks

52.560.059

R

Individuele bestedingen die meer dan 20% In euro’s van totaal ontvangen BDU bedragen

Jaarlijks

Beginsaldo jaar t

In euro’s

Jaarlijks

Dotatie regio in jaar t

In euro’s

Jaarlijks

Dotatie rijk in jaar t

In euro’s

Jaarlijks

Rente-opbrengst jaar t

In euro’s

Jaarlijks

Totale onttrekking aan het fonds (beste ding, geen onderscheid rijk-regio).

In euro’s

Jaarlijks

Eindsaldo jaar t

In euro’s

Jaarlijks

Totale uitgaven in jaar t van Rijks-, provin In euro’s ciale-, gemeentelijke middelen en bijdragen van derden. Uitsplitsing naar herkomst middelen is niet nodig

Jaarlijks

€ 90.800

R

Totale uitgaven tot en met jaar t-1 van In euro’s Rijks-, provinciale-, gemeentelijke middelen en bijdragen van derden. Uitsplitsing naar herkomst middelen is niet nodig

Jaarlijks

€ 589.778

R

VWS

264

52A

71

Regionale mobiliteitsfond sen

Breedtesportimpuls

Regionale mobiliteitsfondsen

Stimuleringsregeling breedtesport


117

R

VenW

VenW

124

Aard

afwijking Controle (16)

R

€41.894.904

R €1.675.796

R

€34.242.000

R €40.455

R

€25.293.096

R

€0

R

€2.279.058

R €6.859.375

R

€6.500.000

R €453.948

R € 27.500

R

€16.064.881

R

Jaarverslag 2008

265


Depar-

Nr.

Toelichting

Frequentie

Afspraak (4)

Realisatie (5)

Beginstand

per

(jaarrekening)

jaar t (6)

indicator (A)

(B)

JenG

Aantallen

Jaarlijks

1.199

D1

Aantallen

Jaarlijks

2.118

D1

Voorlopige voogdij

Aantallen

Jaarlijks

24

D1

Voogdij

Aantallen

Jaarlijks

542

D1

Jeugdreclassering

Aantallen

Jaarlijks

556

D1

Samenloop

Aantallen

Jaarlijks

138

D1

Individuele Traject Begeleiding (ITB) harde kern

Aantallen

Jaarlijks

57

D1

ITB Criem

Aantallen

Jaarlijks

271

D1

Scholing- en trainingsprogramma’s (STP)

Aantallen

Jaarlijks

0

D1

Besteed bedrag aan stichting, die een bureau jeugdzorg in stand houdt -deel justitietaken

In euro’s

Jaarlijks

€29.093.932

R

Besteed bedrag aan stichting, die een In euro’s bureau jeugdzorg in stand houdt - deel taken bureau jeugdzorg en subsidie bureau jeugdzorg

Jaarlijks

€11.929.001

R

Besteed bedrag aan zorgaanbod

In euro’s

Jaarlijks

€58.453.906

R

Aantal aanmeldingen aan het LBIO jaar t-2 door bureau jeugdzorg

In aantallen

Jaarlijks

0

D2

Aantal afmeldingen aan het LBIO jaar t-2 door bureau jeugdzorg

In aantallen

Jaarlijks

453

D2

Omvang egalisatiereserve jeugdzorg per 31 december jaar t

In euro’s

Jaarlijks

tement

79

Specifieke

Juridische

uitkering (1)

grondslag (2)

Doeluitkering jeugdzorg Wet op de jeugdzorg (artikel (Bureau Jeugdzorg + Zorg 37) Tijdelijk besluit uitkeringen kosten Jeugdzorg) jeugdzorg

Indicatoren (3)

(v) Onder toezichtstelling (OTS), 1 jaar

Regeling bekostiging jeugdzorg (OTS) overig

266


Beschikking


Overige



besteding

nen met

(11)

het Rijk (12)

(8)

(9)

Toelichting

Aard

afwijking Controle (16) (15)

6.456.363

Jaarrekening 2008

R

267

Bijlage C

Jaarverslag Kwaliteitseisen milieuhandhaving 2008

1. Inleiding Voor u ligt de jaarrapportage voor de handhaving van de milieuwetgeving binnen de provincie Overijssel. Deze jaarraportage geeft inzicht in de uitvoering van de vergunningverlening en de handhaving, zoals gepland in het Jaarprogramma vergunningverlening en handhaving 2008.

Inhoudsopgave Bij het opstellen van deze jaarrapportage zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

1. Inleiding 2. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden vergunningverlening 3. Evaluatie uitvoering vergunningverlening 4. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden toezicht en handhaving 5. Evaluatie uitvoering toezicht en handhaving 6. Resultaten projecten vergunningverlening en handhaving 2008

1. De in het Jaarprogramma 2008 opgenomen tabellen met de uit te voeren vergunning verlenings- en handhavingswerkzaamheden zijn het referentiepunt. Centrale vraag voor dit jaarverslag is: ‘is uitgevoerd wat daarin als voornemen is opgenomen?’; 2. In deze jaarrapportage wordt ingegaan op de uitvoering van de handhavingstaken conform het besluit kwaliteitseisen; 3. De verantwoording over de vergunningverlening en de uitgevoerde projecten is dit jaar eveneens in deze rapportage opgenomen. In het volgende hoofdstukken zijn de verwachte (geprognosticeerde) en gerealiseerde werk zaamheden per activiteit, wet en branche, opgenomen. Tot slot vindt in hoofdstuk 3 een evaluatieve beschouwing plaats. Waar zijn afwijkingen (van betekenis) tussen planning en realisering te vinden, en wat is de conclusie uit die afwijkingen voor de cyclus 2009?

268


Jaarverslag 2008

269

2. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden vergunningverlening Kwalitatief

Totaal

Beroepen

Procedures met zienswijzen/bezwaren

TOTAAL Onder handen en afgerond

Onderhanden

ontwerpbesluiten

Gerealiseerd

Binnen de wettelijke termijn (% van totaal definitief verleend)

betreffende weten regelgeving)

Kwantitatief

gerealiseerd tov planning (definitief verleend)

naar soort/aard en naar

Kwantitatief

aanvragen (nog niet in ontwerpfase)

Planning

Jaarprogramma 2008 TOTAAL Besluiten/ uitgevoerde werkzaamheden

Soort beschikkingen(opsplitsen

aantal

Stand van zaken

afgerond

aanvullende opmerkingen

Grondwaterwet Besluit MER Mander

aantal

%

aantal

aantal

aantal

aantal

1

1

100%

aantal

Norm

Realisatie

1

1

100%

0%

Door complexiteit van de MER-procedure

en samenhang met andere procedures is de

termijn niet gehaald

Besluit MER Wierden

1

0%

0

100%

Besluit Engelse Werk

1

1

100%

1

100%

0%

Er is nog geen aanvraag ingediend Door complexiteit van de MER-procedure

en samenhang met andere procedures is de

termijn niet gehaald

Wijziging drinkwaterwinningen - Vergunningen

15

1

4

3

8

11

73%

1

3

15

100%

82%

Bij 2 vergunningen is de proceduretermijn

door samenhang met andere procedures

overschreden (*)

Grondwaterbescherming Ontheffingen

8

2

25%

2

100%

100%

Adviezen gemeentelijke milieu-

15

22

147%

3

25

Er zijn niet meer ontheffingen aangevraagd (*)

vergunningen binnen grondwaterbeschermingsgebied Meldingen

25

13

52%

1

14

Adviezen bestemmingsplannen en VFLO/UVLO

50

121

242%

121

Ontgrondingen

Vergunningen multifunctionele ontgrondingen Vergunningen functionele ontgrondingen

1

1

100%

1

2

1

100%

100%

30

17

57%

12

1

30

100%

93%

1 vergunning buiten termijn verleend ivm

coördinatieplicht , hetgeen heeft geleid tot

vertraging (*)

Meldingen

20

15

75%

WHVBZ Ontheffingsaanvragen

15

10

4

40%

2

1

7

Kennisgevingen en adviezen nieuwe installaties 15

4

27%

9

13

Boswet Adviezen aan minister over meldingen velling Adviezen aan minister over compensatie

100%

100%

200

167

84%

167

100%

100%

30

38

127%

38

100%

100%

en ontheffingen

270


Jaarverslag 2008

271

2. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden vergunningverlening Kwalitatief

Totaal

Beroepen

Procedures met zienswijzen/bezwaren

TOTAAL Onder handen en afgerond

Onderhanden

ontwerpbesluiten

Gerealiseerd

Binnen de wettelijke termijn (% van totaal definitief verleend)

betreffende weten regelgeving)

Kwantitatief

gerealiseerd tov planning (definitief verleend)

naar soort/aard en naar

Kwantitatief

aanvragen (nog niet in ontwerpfase)

Planning

Jaarprogramma 2008 TOTAAL Besluiten/ uitgevoerde werkzaamheden

Soort beschikkingen(opsplitsen

aantal

Stand van zaken

afgerond

aanvullende opmerkingen

Flora- en faunawet Faunabeheerseenheid adviseren

aantal

%

aantal

aantal

aantal

aantal

aantal

Norm

Realisatie

15

15

100%

15

100%

100%

5

16

320%

2

100%

100%

over ontheffingsverzoeken Ontheffingen aan overigen

18

Natuurschoonwet

45

62

138%

62

100%

100%

55

49

89%

49

100%

100%

30

57

190%

100%

100%

Adviezen aan DR over rangschikking NSW landgoederen Adviezen aan DR over verklaringen voorgenomen handelingen en mutaties op bestaande NSWlandgoederen Wijzigingen ivm overgangsrecht

57

Natuurbeschermingswet

Aanmeldingen (Beoordelingen vergunningplicht) 150

28

19%

73

101

Vergunningen

34

45%

*

34

100%

97%

75

In mei 2008 is het toetsingskader door de Raad van State vernietigd, waardoor er

nadien geen vergunningen meer konden

worden verleend (tot op heden nog geen

nieuw kader)

Wet milieubeheer a. vergunningen

56

58

104%

49

107

16

40

50

125%

18

68

30

42

140%

6

48

80%

62%

Er zijn ook nog 32 conceptaanvragen en 8

80%

83%

Nog in behandeling: 18 procedures.

100%

74%

termijnoverschrijdingen zijn besproken met

initiatieven in de vooroverlegfase b. mededelingen, proefnemingen,

beoordelingen/goedkeuringen,

stortverzoeken etc

c. ontbrandingstoestemmingen

d. meldingen

40

42

105%

14

56

80%

81%

e. ambtshalve wijzigingen

10

4

40%

6

10

80%

75%

project autodemontage

60

0

0%

60

60

3

4

133%

2

6

Wet geluidhinder, vaststelling

272

80% 100%

67%

de aanvrager en hadden geen gevolgen voor de doorgang van een evenement

Gestart in 2008, afronding in 2009 3 van de 4 procedures zijn binnen de termijn

hogere grenswaarde

afgehandeld. Het vierde verzoek moet nog

door de aanvrager worden ingetrokken


Jaarrekening 2008

273

3. Evaluatie uitvoering vergunningverlening Evaluatieve beschouwing per significante afwijking

Bijstelling in het Jaarprogramma 2009

van ‘wettelijke taken’ en ‘overige taken’

* * • •

274

Realisatie planning Bij een aantal werkvelden zijn er minder beschikkingen afgegeven dan vooraf was ingeschat. Tijdigheid Van de verleende vergunningen in het kader van de Natuur- beschermingswet is 97 % tijdig verleend. Door een negatief advies van de Raad van state over het toetsingskader ammoniak was lange tijd niet duidelijk hoe luchtkwaliteit in de beheerplannen moest worden getoetst. Dit was ook van toepassing op de toetsing bij vergunningverlening op grond van de Natuurbeschermingswet 1998. Dit heeft er toe geleid dat een groot deel van de aangevraagde vergunningen in 2008 niet kon worden afgehandeld. Over 62 aanvragen moet nog besluitvorming plaats vinden. De norm van 80% tijdigheid voor de Wet milieubeheer is niet gehaald als gevolg van het grote aantal personele wisselingen in het team het afgelopen jaar. Procedures zijn als gevolg van het vertrek van medewerkers wel uitbesteed bij externe bureaus, maar dat heeft de voortgang van de vergunningprocedures ernstig vertraagd.


Bijstelling is niet noodzakelijk.

De norm van 2008 blijft gehandhaafd. Het aantrekken van nieuwe medewerkers en het aanpassen van de werkwijzen zullen naar verwachting leiden tot het geplande resultaat over 2009

Jaarrekening 2008

275

Jaarrekening 2008 provincie Overijssel Jaarplan 2008 totaal aantal geplande controles

15

% uitgevoerde controles t.o.v. planning

Aantal uitgevoerde controles op rapportdatum

15 100% 2 4 2 1 2 2

Aantal bezochte locaties

13

Jaarplan 2008 totaal te controleren essenties

aantal gecontroleerde essenties op rapportdatum

48

86%

percentage van de aanschrijvingen < 5 weken na controlemoment verstuurd door BAOB

18 38% 80%

totaal aantal overtreden essenties

% gerealiseerd t.o.v. planning

Handhavingwaarschuwingen Afloopberichten Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen

56

Ontgrondingenwet- functionele ontgrondingen Toezicht Preventieve controle bezoeken Repressieve controlebezoeken Handhaving Handhavingwaarschuwingen Afloopberichten Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen

57 102% 1 1 1

1

37 123% 4 4

1

37

16 3 2

55

105

4

0

7%

0%

nvt

nvt

80% 100%

80%

80%

WHVBZ (Zweminrichtingen) Toezicht Preventieve controle bezoeken 118 131 111% 131 169 78 46% Repressieve controlebezoeken 41 31 Illegaliteiten 1 klacht 5 calamiteiten 2 legionella 8 Handhaving Handhavingwaarschuwingen 25 80% 100% Afloopberichten 10 Voornemens tot handhavend optreden 5 Strategische memo’s (BAOB) 1 Beschikkingen 1

Ontgrondingenwet- illegale ontgrondingen Toezicht Illegaliteiten 10 21 210% 21 Repressieve controlebezoeken 13 12 Handhaving Handhavingwaarschuwingen 1 80% 100% Afloopberichten 1 Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen Proces verbalen/ techn. Rapport 3

30

Handhavingwaarschuwingen Afloopberichten Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen

Handhaving

Ontgrondingenwet- dieptewinningen Toezicht Preventieve controle bezoeken Repressieve controlebezoeken Ongewoon voorval

Handhaving

Grondwaterbescherming Toezicht Preventieve controle bezoeken 24 12 50% 10 20 0 0% ontheffingen en meldingen Repressieve controlebezoeken 1 Ongewoon voorval 2 1

Grondwaterwet Toezicht Preventieve controle bezoeken Repressieve controlebezoeken Illegaliteiten Handhaving Handhavingwaarschuwingen Afloopberichten Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen Strategische memo’s (BAOB)

% ten opzichte van totaal gecontroleerde toezichtsessenties

(controlebezoeken, repressieve controlebezoeken, hh-waarschuwingen, Aantal totaal aantal overtredingen afloopberichten, voornemens tot handhavend optreden en beschikkingen gecontroleerde van toezichts- opsplitsen naar betreffende weten regelgeving) toezichtsessenties essenties *1

Norm

4. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden toezicht en handhaving

Realisatie op rapportdatum

276 Jaarrekening 2008 277

Minder controles agv minder aangevraagde ontheffingen en meldingen

Stand van zaken en aanvullende opmerkingen - het nummer verwijst naar de evaluatietekst onder 4

Jaarrekening 2008 provincie Overijssel Jaarplan 2008 totaal aantal geplande controles

% gerealiseerd t.o.v. planning

aantal gecontroleerde essenties op rapportdatum

Jaarplan 2008 totaal te controleren essenties

Aantal bezochte locaties

% uitgevoerde controles t.o.v. planning

Aantal uitgevoerde controles op rapportdatum

percentage van de aanschrijvingen < 5 weken na controlemoment verstuurd door BAOB

193 129% 79 661 63 10% 20 8 66 330% 63 126% 12 40% 8 8 1 BA 2 80% 100% en WB 9 BA2 en WB2 BA1 + WB4 1 1

totaal aantal overtreden essenties

Wet milieubeheer Toezicht Preventieve controle bezoeken nvt 423 nvt 222 975 1025 105% 242 24% Repressieve controlebezoeken nvt 215 nvt 93 Handhaving Handhavingwaarschuwingen 39 80% 73% EMTH 86% BAOB Afloopberichten 21 Voornemens tot handhavend optreden 32 Overige (invordering e.d.) 40 Beschikkingen 28 Strategische memo’s (BAOB) 12

Natuurbeschermingswet Toezicht Preventieve controlebezoeken Natura 2000-gebieden 129 18 340 22 6% Repressieve controlebezoeken Natura 2000-gebieden 2 Preventieve controlebezoeken vergunningen 50 31 62% Repressieve controlebezoeken vergunningen 5 Cross-compliance 104 83 80% 83 Illegaliteiten 25 8 klacht 70 2 Handhaving Handhavingwaarschuwingen 2 80% 100% Afloopberichten 1 Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen Strategische memo’s (BAOB)

Boswet Toezicht Controle herplantverplichtingen 500 408 82% herplanplicht Controle aangeslagen beplanting 100 128 128% Controle kapmeldingen 200 410 205% Illegaliteiten 25 34 136% Klachten 70 65 93% Handhaving Proces verbalen 7 Flora- en Faunawet Toezicht Afhandeling klachten (repr.) 10 - Handhaving Handhavingwaarschuwingen Afloopberichten Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen

Wet bodembescherming Toezicht Preventieve controle bezoeken 150 Repressieve controlebezoeken Saneringsplannen (incl. 8 BUS) 20 Evaluatierapporten (incl. 1 BUS) 50 Meldingen (incl. ongewone voorvallen) 30 Toezicht op nazorg 25 Illegaliteiten 8 Monitoringsverplichtingen 10 Handhaving Handhavingwaarschuwingen Afloopberichten Voornemens tot handhavend optreden Beschikkingen Proces verbalen

% ten opzichte van totaal gecontroleerde toezichtsessenties

(controlebezoeken, repressieve controlebezoeken, hh-waarschuwingen, Aantal totaal aantal overtredingen afloopberichten, voornemens tot handhavend optreden en beschikkingen gecontroleerde van toezichts- opsplitsen naar betreffende weten regelgeving) toezichtsessenties essenties *1

Norm

4. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden toezicht en handhaving

Realisatie op rapportdatum

278 Jaarrekening 2008 279

*2

Conform planning toezicht uitgevoerd in 18 van de 36 gebieden

Stand van zaken en aanvullende opmerkingen - het nummer verwijst naar de evaluatietekst onder 4

6. Resultaten projecten vergunningverlening en handhaving 2008 5. Evaluatie uitvoering vergunningverlening Evaluatieve beschouwing per significante afwijking

Bijstelling in het Jaarprogramma 2009

1. HERO

Doel: verhoging efficiency klantgerichte dienstverlening.

Resultaten: Vanaf mei 2008 is binnen het project HERO (Herontwerp processen) fase II gewerkt aan het ontwerpen en implementeren van gecentraliseerde teams voor ondermeer vergunningverlening en hand having. De huidige werkprocessen zijn geanalyseerd op aspecten als dienstverlening en efficiency en verbetervoorstellen zijn geformuleerd. In oktober 2008 heeft de directie het reorganisatiebesluit genomen.

van ‘wettelijke taken’ en ‘overige taken’

*1 In 2008 is alleen bij de Wet milieubeheer volledig op essenties gecontroleerd. Een vergunning wordt hierbij op vooraf, in een toezichtsplan, vastgestelde milieu aspecten gecontroleerd. Bij de overige wetten moest deze werkwijze in 2008 nog geïmplementeerd worden. De essentiegegevens van de overige wetten geven daarom nog geen volledig beeld. *2 In 2008 zijn we gestart met de NUT-score (Naleefgedrag als Uitgangspunt van Toezicht). Door het gebruik van deze waarde maken we onderscheid in het toezicht tussen goede en minder goede nalevers.

Vanaf 2009 zal ook bij de andere wetten volledig op essenties worden gecontroleerd en gerapporteerd.

Vervolg in 2009: Per 1 januari 2009 is de uitvoering van de taken op gebied van vergunningverlening en handhaving samengevoegd in één team Vergunningverlening en één team Handhaving, binnen de een heid Economie Milieu en Toerisme.

1a. Kennis- en ervaringmatrix

Doel: Een compleet overzicht (alle medewerkers) dat inzicht biedt in de beschikbare relevante kennis en ervaring op het vlak van vergun ningverlening en handhaving.

Resultaten: Project is binnen HERO uitgevoerd, waarbij kennis en ervaring van medewerkers is benut om de shared service centra te bemannen.

Vervolg in 2009: Dit project zal in 2009 verder worden uitgevoerd ook in relatie met het vastleggen van de informatie in het Kwaliteits handboek.(eis vanuit ISO certificering).

1b. Opschaling centrale inplanning en voortgangsbewaking

Doel: • Betere onderlinge afstemming, verdeling en inplanning van (volgtijdelijke) werkzaamheden, voor snellere en eenduidigere vergunningverlening; • Vroegtijdige signalering van knelpunten in de planning, bijdragend aan werkdrukbeheersing

Overige taken: Milieupunt: Uitvoering is prima verlopen.

280


Resultaten: In 2008 is verder ervaring opgedaan met de centrale inplanning en zijn de nodige verbeteringen aangebracht: • Er is een koppeling gemaakt met Super-Office waardoor projecten nog maar 1 keer ingevoerd hoeven te worden; Vervolg in 2009: Binnen de kwaliteitsslag van de teams, wordt gewerkt aan het verbeteren van de planningstool. Zal medio 2009 gerealiseerd zijn.

Jaarrekening 2008

281

6. Resultaten projecten vergunningverlening en handhaving 2008


2. Implementatie Wabo

Doel: Aanpassing van de provinciale organisatie aan de vereisten vanuit de WABO

Resultaten: In een viertal deelprojectgroepen (vergunningverlening, toezicht en handhaving, samenwerking andere overheden en ICT) is gewerkt aan de implementatie. Belangrijkste resultaten: • Er is inzicht in de aard van de te verwachten werkzaamheden en de te verwachten werkvoorraad en formatieve consequenties; • Er zijn gewijzigde procesmodellen voor vergunningverlening en toezicht en handhaving, verder uit te werken binnen HERO; • Verbredingsmogelijkheden voor toepassing Wabo op overige vergunningen zijn geïnventariseerd; • Voor de samenwerking met andere overheden ligt een intentiever klaring voor ondertekening bij de gemeenten en waterschappen; • Rapportage voorbeeldproject WABO ICT is door GS vastgesteld en op de website gepubliceerd.

3. Implementatie nalevingsstrategie Doel: Verbetering naleefgedrag door toepassing doelgroepgerichte benadering. Door maatregelen uit te voeren van 5 nalevingsprofielen. Daarnaast wordt in elke potentiële handhavingszaak bezien of en alternatieve aanpak meer effectief en/of efficiënt kan zijn.

2a. Evaluatie risicomatrix

282

Vervolg in 2009: De inwerkingtreding van de Wet algemene bepa lingen omgevingsrecht (Wabo) is uitgesteld, met 1 januari 2010 als richtdatum. Er wordt naar gestreefd om per 1 juli 2009 “Waboproof” te zijn. Doel: Een aangescherpte risicomatrix die voor alle teams als leidraad dient.

Resultaten: Binnen een project van het Servicepunt Milieuhandhaving (SEPH) is een provinciale risicomatrix opgesteld, ook geschikt voor omgevingsvergunningen.

Vervolg in 2009: In 2009 moet worden bepaald hoe wij met het ont wikkelde model om willen gaan.

2b. Verbetering kwaliteit procedurebrieven

Doel: Verbetering kwaliteit procedurebrieven.

Vervolg in 2009: De aanpassing van standaarden loopt door in het voorjaar van 2009. De nieuwe standaarden moeten daarna eenvoudig Wabo-proof gemaakt kunnen worden.


Resultaten: De in 2008 geïntroduceerde NUT-waarde (Naleving als Uitgangspunt van Toezicht) blijkt goed bruikbaar op de inrichtingen. Ook de toezicht- en handhavingsbrieven zijn aangepast op het berei ken van maximaal naleefgedrag. In september 2008 is een tijdelijke projectleider voor de implementatie van de nalevingsstrategie aangesteld. Deze heeft een implementatie plan opgesteld voor 2009, een aanpak voor een pilotproject en een medewerkerbijeenkomst voor de implementatie van de nieuwe werk wijze in de organisatie.

Vervolg in 2009: In 2009 zal het implementatieplan worden uitge voerd.

4. Evaluatie handhavingsstrategie

Doel: Identificatie van verbeterpunten. Hierbij zijn voortschrijdende inzichten (b.v. door de jurisprudentie) van belang. Daarnaast wordt de strategie aangepast zodat deze toepasbaar wordt op de Wabo (m.a.w. uitbreiden van toepassing gebied).

Resultaten: Dit project is opgenomen in het Overijsselse samenwer kingsprogramma voor 2008 en omvat, naast het evalueren van de strategie, ook het verbreden van de toepassingsmogelijkheid naar de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de Waterwet. De evaluatie wordt in 2008 afgerond.

Vervolg in 2009: In 2009 wordt de actualisatie uitgevoerd.

Resultaten: De noodzakelijke aanpassing van standaarden wordt in het kader van HERO uitgevoerd.

Jaarrekening 2008

283



Projecten vergunningverlening 5. Standaardisering vergunningverlening (considerans en IPO- branchedocumenten)

Projecten handhaving 7. Naleefgedrag als Uitgangspunt van Toezicht (NUT)

Doel: • Realisatie van de standaard considerans in 2008; • Realisatie van branchepakketten in 2008 door deelname in het PRISMA-project van IPO. Dit draagt bij aan het doel van snellere en eenduidigere vergunning verlening zodat minimaal 80% (nu 70%) van het aantal vergunningen dat binnen de wettelijke termijn wordt verleend. Resultaten: De provincie participeert inmiddels in een IPO-werkgroep Kaderstelling. Binnen deze werkgroep wordt gewerkt wordt aan: • een verdere standaardisatie van de voorschriften en de considerans; • het actueel houden van de standaarden (t.g.v. wijzigingen in weten regelgeving en jurisprudentie); • ontwikkeling van branchepakketten. • Alle vastgestelde documenten en standaarden worden opgenomen in het Sesom-programma van Haskoning dat gebruikt wordt voor de samenstelling van vergunningen. Het Sesom-programma is de provinciale standaard van Nederland. Om deze reden is verder afgezien van het ontwikkelen van een eigen Overijsselse standaard considerans.

Vervolg in 2009: - Ook in 2009 zal verdere standaardisering worden doorgevoerd. Er is op dit gebied een achterstand ontstaan die naar verwachting medio 2009 zal zijn ingelopen.

Resultaten: In het kader van naleving is binnen de grijze wetgeving (Wet milieubeheer) de NUT-score ontwikkeld. De score geeft het nut van toezicht binnen een bepaald bedrijf op basis van het naleefge drag. De resultaten uit dit project zijn veel belovend. Er kunnen nu al trends gemaakt gaan worden met de verkregen info.

Vervolg in 2009: Bij de grijze wetgeving zal dit project daarom in 2009 zeker een vervolg krijgen. Voor de andere kleursporen wordt gekeken hoe ook hier naleefgedrag inzichtelijk kan worden gemaakt.

7a. Handhaving o.b.v. essenties

Doel: Efficiënter gebruik maken van beschikbare capaciteit.

Resultaten: Binnen het toezicht op milieuvergunningen is in 2008 gestart met het werken met essenties op drie niveaus. Afhankelijk van de naleving bij een inrichting wordt op een lichtere of zwaardere kleurcode gecontroleerd. De verschillende te verrichten werkzaam heden zijn daartoe beschreven. Niet alle omschreven essenties zijn even bruikbaar gebleken. Daarom is in voorbereiding op het werkplan 2009 een groep bijeengekomen om de essenties en hun uitwerking bij te stellen. Er zijn gesprekken gaande over de werkwijze bij de overige milieu wetgeving. In 2008 is bij het team WBVH gestart met het werken op basis van essenties. De achterliggende gedachte is echter nog niet overal even sterk geland in de afgelopen twee jaar. Een inhaalslag is daarom gaande.

6. Deregulering vergunningverlening Doel: Het terugbrengen van de het aantal uren besteed aan de inhoudelijke toets met 10%. Dit draagt bij aan het versnellen van de vergunningverlening voor bouw en sloop afval (BSA)-bedrijven met 10%.

Resultaten: Er is inmiddels een vereenvoudigde acceptatieprocedure voor de BSA-branche. De ervaringen hiermee zijn echter nog onvol doende om over te kunnen gaan tot een verdere opschaling.

Doel: Het minder intensief controleren van inrichtingen met laag risico en goed naleef¬gedrag zodat de vrijkomende tijd kan worden be steed aan intensievere controle van inrichtingen met verbeterkansen op het naleefgedrag.

Vervolg in 2009: Naar verwachting kan in 2009 met vastgestelde toezichtsplannen (waarin de essenties zijn vastgelegd) voor alle milieuwetgeving gestart worden. Een mooi eindresultaat is daarmee voorzien.

Vervolg in 2009: - Na meer ervaring met de BSA branche te hebben opgedaan, zal de deregulering worden doorgevoerd voor andere branches.

284


Jaarrekening 2008

285

6. Resultaten projecten vergunningverlening en handhaving 2008 8. Verminderde toezichtlasten (zelfhandhaving)

Doel: Het reduceren van de repressieve toezichtlasten bij relatief kleine overtredingen.

Resultaten: Het derde project in het kader van naleving, de doordruk formulieren, is binnen de grijze wetgeving een standaard instrument geworden waarbij ook de borging van de openstaande formulieren beter geregeld is dan tijdens de pilot van 2007. Het lijkt goed te lukken om deze borging te organiseren met de beperkte middelen die beschikbaar zijn.

Vervolg in 2009: In 2009 hopen we de uniformiteit ook in het gebruik van dit middel over het hele te vormen team te laten ontstaan.

Bijlage D

Realisatie doelen/ prestaties pMJP

9. Pilot mobiele handhaving WBVH Doel: Efficiënter gebruik maken van beschikbare capaciteit en versnelde afdoening van bezoekrapporten.

286


Resultaten: In eerste instantie werd gedacht aan PDA’s voor toezicht houders. Op dit moment worden verschillende mogelijkheden getest: naast PDA’s ook mobiel internet, notebooks en toegang tot LAN vanuit het veld. De eenheid FD is bezig om deze concepten in de testfase te krijgen. In 2008 zal er getest kan worden. Vervolg in 2009: Afhankelijk van de test kan in 2009 mogelijk over gegaan worden op de praktijk.

Jaarrekening 2008

287

Realisatie doelen/prestaties pMJP Omschrijving pMJP Taakstelling Realisatie 2007 Realisatie 2008 Realisatie 2007 - Beschikt/verplicht pMJP 2007 - 2013 2008 cumulatief (2007 - 2013) maar nog niet gereal. per 01-03-09 5) 1. Perspectiefvolle landbouw 1.1 Verbetering van de ruimtelijke structuur 1.1.1 verplaatsen van intensieve veehouderijbedrijven 29 bedrijven 14 overeenkomsten 6 20 naar duurzame locaties gesloten, 0 bedrijven in productie op nieuwe locatie 1.1.2

omvorming van intensieve veehouderijbedrijven (reconstructie)

Begroot 2008 primitief

Begroot 2008 actueel

x € 1.000,-

x € 1.000,-

x € 1.000,-

x € 1.000,-

x € 1.000,-

9.720

4.850

851

2.081

1.041

1

10

1.250

1.250

400

357

1.000

1.1.3 bijdrage aan duurzame inrichting LOG’s 26 ingerichte LOG´s ontwikkelingsplannen (reconstructie) opgesteld voor 6 LOG’s in 2 gemeenten. Inrichtingsprojecten: 0

ontwikkelingsplannen opgesteld voor 15 LOG’s in 5 gemeenten/Inrichtings- projecten: 1 in uitvoering

ontwikkelingsplannen opgesteld voor 21 LOG’s in 7 gemeenten/ Inrichtingsprojecten: 2 in uitvoering

opstellen LOG- ontwikkelingsplannen in 5 gemeenten

5.000

2.000

353

1.000

350

1.1.5 verbeteren ruimtelijke structuur van de 15.988 ha - ingericht: 500 ha grondgebonden landbouw dmv geruild: 260 ha, resulteert herverkaveling (inrichting) in 2.600 ha landbouwgrond met verbeterde verkaveling

ingericht: 67 ha. 567 ha. 13.263 ha. 4.460 4.500 1.190 1.280 geruild: 236 ha., 4.960 ha. resulteert in 2.360 ha. landbouwgrond met verbeterde verkaveling

927

1.1.6

0

877

11.700 ha

0

Bijdrage Lasten Provincie 2008 2007 - 2013

1

verbetering ruimtelijke structuur voor de grondgebonden landbouw dmv herverkaveling (reconstructie)

25 bedrijven

Bijdrage Rijk 2007 - 2013

0

0

2.100 ha.

12.350

2.190

1.142

2.077

1.1.7 Op peil houden grondvoorraad BBL nvt nvt nvt 1.400 0 435 200 70 (grondgebonden landbouw) _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1.2 Verbreding en versterking van de economische basis 1.2.1 Stimuleren innovatie in het agrocluster 1 programma programma 2007 1 1 3.500 348 500 370 uitgevoerd deels uitgevoerd 1.2.2 stimulering toekomst gericht ondernemerschap 270 bedrijven 60 (beschikt in 2006) 76 136 1.750 2.695 814 634 730 dmv ondersteunen van toekomstgerichte bedrijfs plannen en/of uitvoering daarvan (reconstructie) __________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1.3 Ontwikkeling ecologisch duurzame landbouw 1.3.1 bevorderen duurzaam ondernemen door middel 3 pilots 0 1 in voorbeiding, 2 in uitvoering 830 415 797 178 950 van toepassen agrobiodiversiteit 2 beschikt

288

1.3.2 realiseren van de gewenste milieukwaliteit 41 bedrijven conceptrapportage EHS/VHR dmv toepassen brongerichte plan van aanpak maatregelen tegen ammoniakemissie

in voorbereiding in samenhang met voorbereiding beheerpannen Natura 2000

2.870

0

20

410

30

1.3.3

5 (in uitvoering)

5 (in uitvoering)

400

1.000

152

200

150

Subtotaal

____________ 40.030

____________ 22.400

____________ 6.502

____________ 8.917

____________ 6.495

stimuleren biologische landbouw dmv realiseren keten/kennis-projecten (reconstructie)


7 ketenprojecten

0

Jaarverslag 2008

289

Realisatie doelen/prestaties pMJP Omschrijving pMJP Taakstelling Realisatie 2007 Realisatie 2008 Realisatie 2007 - pMJP 2007 - 2013 2008 cumulatief

Beschikt/verplicht Bijdrage (2007 - 2013) Rijk maar nog niet 2007 - 2013 gereal. per

01-03-09 5)

x € 1.000,-




x € 1.000,-

x € 1.000,-

x € 1.000,-

x € 1.000,-

2. Behoud en versterking van de kwaliteit van natuur en (cultuur)landschap 2.1 2.1.1

Realiseren ecologische hoofdstructuur verwerven areaal nieuwe natuur voor EHS incl. RVZ overgedragen tbv nieuwe EHS

3.398 ha

605

385

990

45.643

geen taakstelling

224

74

298

2.1.2 beheer EHS via agrarisch natuurbeheer 601 ha 558 ha nieuw, 233 ha SAN incl. landschapspakketten niet gecontinueerd, per (nieuwe hectares na 1/1/2007)* saldo toename met 325 ha

619 ha nieuw, 891 ha niet gecontinueerd, per saldo afname met 272 ha

1.177 ha nieuw, 1.124 ha niet gecontinueerd, per saldo toename met 53 ha

1.527

0

0

2.1.3

beheer EHS SN functie-wijziging (nieuwe hectares na 1/1/2007)*

912 ha

98

106 ##

204

11.156

3.030

0

2.1.4

inrichten nieuwe natuur tbv EHS*

3.914 ha

0

111

111

57

40.950

0

740

5.849

664

2.1.6

Beheer EHS

5.000 ha

5.000

5.000

5.000

nvt

pm

2.901

445

414

445

2.1.8

beheer EHSvia SN-beheer 345 ha (nieuwe hectares na 1/1/2007)*

geen gegeven beschikbaar



0

24

169

32.308

4.488 6)

30.693

4.958

2.1.9 ruilen bbl bezit tbv nieuwe EHS 1.667 ha 0 0 0 0 0 __________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2.2 Bescherming natuurwaarden en soortendiversiteit 2.2.1 uitvoeren jaarplannen tbv uitvoeringsmaatregelen 7 jaarplannen 5 projecten 8 projecten 13 projecten nvt 990 1.230 226 317 317 soortenbeschermingsplannen (35 projecten) uitvoeren 2.2.2

beschermen van weidevogels door afsluiten van beheersovereenkomsten

1 actieplan

plan uitgevoerd

plan uitgevoerd

plan uitgevoerd

nvt

Pm

1.260

341

180

430

2.2.3

uitvoeren jaarplannen tbv versterking van de twee nationale parken Weerribben en Sallandse heuvelrug

2 inrichtingsplannen uitvoeren

2 plannen uitgevoerd



nvt

4.858

0

703

473

914

9.120

1.200

3

1.474

4

2.200

600

877

0

1.212

2.2.4 oplossen faunaknelpunten RVZ

290

oplossen knelpunten - - - in 3 gebieden

2.2.5

opstellen en uitvoeren beheersplannen VHR - -

0

0

2.2.6

realiseren van de gewenste milieukwaliteit EHS/VHR dmv vermindering verdroging

1.711 ha

0

0

0

15.200

3.247

0

2.635

0

2.2.7

Ganzenfourageergebieden

3.011 ha

Begrensd

2.300 ha.

2.300 ha.

2.935

0

0

0

0

2.2.8

natuurbraak buiten de EHS

Nvt - - -

0

0

0

2.2.9 Subsidiering schaapskudde 1 1 1 1 nvt 90 Nvt 60 13

60


nvt

Jaarverslag 2008

291



01-03-09 5)




x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,2.3 Behoud en versterking dragende landschapsstructuren en (cultuurhistorische) kwaliteiten 2.3.1 vergroten kwaliteit van de groenstructuur prestatie samengevoegd 0 0 0 0 0 rondom steden in vlakelementen met 2.3.6 2.3.2

vergroten kwaliteit van de groenstructuur rondom steden in lijnelementen

prestatie samengevoegd met 2.3.6

0

0

0

0

0

2.3.3 nationale landschappen ontwikkeling

2 uitvoeringsprogramma’s

deels

deels

deels

2.600

19.908 **

2.721

4.519

2.856

2.3.4 nationale landschappen cultuurhistorie

2 uitvoeringsprogramma’s

deels

deels

deels

400

1.667

42

295

37

2.3.5 landschap (provinciale stichtingen) - prestatie-afspraken uitgevoerd 2.932 2.810 815 803 832 2.3.6 Kwaliteit cultuurlandschap 3) 80 projecten 0 9 9 62 0 4.486 906 570 915 __________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2.4 Stimuleren van aanleg, herstel en beheer van landschapselementen 2.4.1 aanleggen nieuwe landschapselementen 230 ha 0 9 9 93 0 2.450 168 376 170 2.4.2

herstellen bestaande landschapselementen

561 ha

0

2

2

225

0

5.250

320

776

320

2.4.3

beheren bestaande landschapselementen

2.811 ha

0

19

19

777

0

32.500

820

5.526

880

2.4.4 Project Boeren voor natuur 1 1 0 1 2.000 750 14 286 36 __________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2.5 Realiseren van de gewenste bodemkwaliteit 2.5.1 Opstellen van een meerjarenprogramma 1 programma - het programma zal in 0 0 0 2009 opgesteld gaan worden. 2.5.2

uitvoeren meerjaren programma bodemsanering 2010-2013

105.500 BPE - - -

2.110

2.000

0

0

0

450

200

127

139

240

2.5.4 Uitvoeren pilots duurzaam bodemgebruik 4 pilots - (uitvoering in 2009) zie 2.5.3 zie 2.5.3 0 0 2.6 Realiseren van de gewenste waterbodemkwaliteit

0

2.6.1 Sanering waterbodems

2.5.3 Opstellen provinciale bodemvisie 1 visie visie deels opgesteld

292

conceptvisie (verankerd in omgevingsvisie)

conceptvisie

Nog te bepalen - - - (speelt vanaf 01 01 2010)

2.370

0

0

0

0

Subtotaal

____________ 147.700

____________ 117.797

____________ 13.816

____________ 55.362

____________ 15.290


Jaarrekening 2008

293



01-03-09 5)




x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000, 3. Economische vitaliteit 3.1 Structuurversterking van niet-agrarische bedrijvigheid 3.1.1 bevorderen van hergebruik van vrijkomende 100 12 (beschikt) 13 (beschikt) 25 (beschikt) 0 10.000 712 1.429 800 agrarische bebouwing 3.1.2 stimuleren van ondernemerschap 150 Pm 0 5.750 0 0 0 op het platteland __________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3.2 Versterken van de toeristisch-recreatieve sector 3.2.1 Landelijke routenetwerken, wandelen 5 knelpunten 0 2 2 0 170 351 102 101 99 3.2.2

Provinciale routenetwerken, wandelen over boerenland

83 km

2,7

0

2,7

0

0

131

0

19

21

3.2.3

Landelijke routenetwerken, fietsen

15 knelpunten

0

1

1

5

650

843

5

237

0

3.2.4

Landelijke routenetwerken, varen

113 km (knelpuntvrij)

0

0

0

1.880

2.100

236

569

171

3.2.5

bedrijfsnatuurplannen recreatieondernemers

50 plannen

0

0

0

6

0

742

10

106

20

3.2.6

ontwikkeling plattelandstoerisme

25 projecten

1

0

0

19

0

1.125

197

161

246

3.2.7

Beheersovereenkomsten met recreatiepakketten binnen het programma Beheer

Pm

Pm

0

0

0

0

0

3.2.8

Ontwikkelen en instandhouden provinciale routestructuren

75 projecten

3

92

11.316

2.113

1.304

2.113

____________ 2.700

____________ 32.358

____________ 3.375

____________ 3.926

____________ 3.470

11

14

Subtotaal

4. Versterking sociale vitaliteit en leefbaarheid

294

4.1 4.1.1

Instandhouden en versterken basisvoorzieningen behouden, bundelen en ontwikkelen van 100 voorzieningen (multifunctionele) voorzieningen en (gebundelde) diensten, zoals Kulturhusen, dorpshuizen, zorgposten plus e.d.

4.1.2

Ontwikkelen woonzorgzones met dienstenstructuur wonen-zorg-welzijn

4.1.3 4.1.4

Toename van aantal carpoolplaatsen - - Instandhouden van vraagafhankelijk openbaar - - vervoer in alle delen van West-Overijssel


35 zones

1

6

7

82

0

12.450

2.744

1.008

2.732

0

2

2

27

0

1.750

213

250

213

0 0

280 4.900

223 700

0 700

158 700

Jaarrekening 2008

295



01-03-09 5)



x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- 4.2 Behoud van sociale cohesie en vitaliteit 4.2.1 vergroten van betrokkenheid van bewoners 70 dorpsont- 2 11 13 56 0 2.450 725 350 en burgerparticipatie wikkelingsplannen


x € 1.000,-

738

4.2.2 behouden en verbeteren sociale verbanden 5 5 0 0 0 0 0 en organisatie van voorzieningen en diensten (leefbaarheidsmakelaar) __________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 4.3 Behoud en ontwikkeling van historische en kenmerkende waarden in landschap en ruimtelijke ordening 4.3.1 Programma Ruimtelijke Kwaliteit: uitvoeren 100% uitvoering 3 projecten (34%), 6: projecten (25%) Programma 2007 en pm 5.600 234 800 325 actieprogramma Ruimte en Cultuur jaarprogramma Rafels, Randen, Routes, C&Rvouchers, 2008 v.w.b. besluitvorming, A-1zone, Twicke LOKO08, KIJK, laat gestart. Het betreft IJssellinie, N340, merendeels projecten die A-1zone langer dan een jaar duren. Prognose 2013: 100% uitputting. 4.3.2 Behoud en bescherming cultureel erfgoed 100% uitvoering 31 projecten (88%) jaarprogramma

32%= 5 projecten (3 projectaanvragen (68%) zijn eind 2008 binnengekomen en worden begin 2009 toegekend).

0

5.000

228

714

222

Subtotaal

____________ 0

____________ 32.430

____________ 5.067

____________ 3.822

____________ 5.088

5. Veerkrachtig watersysteem

296

1), 2), 4)

5.1 5.1.1

Stroomgebied voldoet in 2015 aan de normen voor wateroverlast realiseren waterberging 2.887.528 m3 15.200 399.543 414.743 3.770.397 - pm 2.888 1.732 137 1.841 137 (afspraak Rijk/reconstructie)

5.3.1

realiseren waterberging (aanvullende pm 0 0 0 noodzakelijke opgave waarvoor financiele rijksdekking ontbreekt)

969.250 + pm zie 1)

5.1.2

gebied inrichten volgens waternood (reconstructie)

10.158 ha

40

196

236

16.460 - pm

4.265

5.3.2

gebied inrichten volgens waternood (aanvullende noodzakelijke opgave waarvoor financiele rijksdekking ontbreekt)

pm

0

100

100

5.618 + pm


zie 1)

0

0

10.618

1.769

300

1.977

547

7.806

Jaarrekening 2008

297



01-03-09 5)



x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- 5.2 Alle waterlichamen voldoen in 2015 aan de ecologische en kwaliteitsnormen uit de kaderrichtlijn water 5.2.1 Verdrogingsbestrijding dmv afkoppelen 42 ha 1,8 10,9 12,7 135,74 700 350 597 386 verhard oppervlak (reconstructie) 5.4.1

Verdrogingsbestrijding dmv afkoppelen verhard oppervlak (aanvullende noodzakelijke opgave waarvoor financiele rijksdekking ontbreekt)

pm

0,4

0,90

1,3

3,4

5.2.2

saneren overstorten (reconstructie)

3 stuks

0

4

4

4

150

5.4.2

saneren overstorten (aanvullende noodzakelijke opgave waarvoor financiele rijksdekking ontbreekt)

pm

0

0

0

2

0

5.2.3

rendementsverbetering effluent RWZI (reconstructie)

2 stuks

0

0

0

2

889

5.4.3

rendementsverbetering effluent RWZI (aanvullende noodzakelijke opgave waarvoor financiele dekking ontbreekt)

pm

0

0

0

2

0

5.2.4

Kwaliteitsverbetering dmv helofytenfilter 83 ha 0 0 0 (reconstructie)

4,08 - pm zie 1)

5.4.4

Kwaliteitsverbetering dmv helofytenfilter pm 0 0 0 (aanvullende noodzakelijke opgave waarvoor financiele rijksdekking ontbreekt)

2 + pm zie 1)

0

692

0


x € 1.000,-

597

2.087 75

21

93

21

488

1.112

72

841

72

554

692

6

629

6

670

5.2.6 vispassages 5 stuks 0 2 2 3 0 288 0 0 5.2.7 beek- en rivierherstel (reconstructie) 88 km 7,00 6,55 13,55 135,05 - pm 2.768 2.737 716 3.074 zie 1) 5.4.7

beek- en rivierherstel (aanvullende pm 0 0 0 noodzakelijke opgave waarvoor financiele rijksdekking ontbreekt)

17 + pm zie 1)

5.2.8 aankoppelen vechtmeanders (reconstructie) 1 0 0 0

1 - pm zie 1)

188

5.4.8

1 + pm zie 1)

0

aankoppelen vechtmeanders (aanvullende pm 0 0 0 noodzakelijke opgave waarvoor financiele rijksdekking ontbreekt)

Subtotaal

298

0


____________ 12.540

0 768

15.597

187

0

187

0

937

____________ 47.699

____________ 1.849

____________ 9.028

____________ 2.148

Jaarrekening 2008

299



01-03-09 5)



x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,- x € 1.000,-


x € 1.000,-

6. Algemeen 6.1 6.1.1

Proceskosten plan- en gebiedsuitwerkingen 70 stuks 6 7 13 15 5.160 5.238 638 1.474

574

6.1.2

voorlichting en communicatie - -

200

100

6.1.3 Gebiedsmakelaardij - 14 0 3.441 945 371 6.2 Overige kosten 6.2.1 rente voorfinanciering 0 1.200 0 171

648

6.2.3

verwerven en inrichten EVZ’s (lopende verplichtingen rijksbijdrage valt onder 2.1.1, 2.1.4, 2.1.5 en 2.1.7)

185 ha

Pm

pm

1.280

0

183

183

6.2.5

Ruimtelijke Kwaliteit zal in 2006 verder worden ingevuld

pm

Pm

0

0

0

0

0

6.2.6

Onverdeelde reconstructiemiddelen - -

0

3.668

189

915

228

6.2.8

Landelijke niet reconstructie gebieden - -

8.238

249

174

251

0

1.400

73

0

____________ ____________ ____________ ____________ ____________ Subtotaal 5.160 24.465 2.094 3.488 1.984 __________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Lopende verplichtingen 6.2.2 uitfinanciering lopende modules/klassieke pm Pm 35.300 0 6.280 0 6.576 projecten (lopende verplichtingen reconstructie, milieu en landinrichting) 6.2.7 Beheer EHS via programma beheer incl. lopende verplichtingen

27.103 ha SN-beheer, 968 ha SN-functie-wijziging, 4.616 ha SAN-beheer *

64.480

0

8.394

12.524

8.901

Subtotaal

____________ 99.780

____________ 0

____________ 14.674

____________ 12.524

____________ 15.477

Totaal

____________ 307.910

____________ 277.149

____________ 47.377

____________ 97.067

____________ 49.952

1)

2) 3) 4)

5) 6)

300

21.723 ha SN-beheer, gegevens 4.473 ha SN functie- niet betrouwbaar wijziging en 9.185 ha SAN

DR levert alleen cumulatieve gegevens

bij aantal waterschappen worden waterprestaties afgesproken onder de prestatiecode “afspraak met het rijk/reconstructie”. Pas achteraf wordt aan gegeven of de prestatie is gerealiseerd tbv afspraak met het rijk (in reconstructiegebied) of in het kader van de noodzakelijke aanvullende provinciale opgave. in het pMJP zijn weliswaar prestaties opgenomen voor natuurvriendelijke oevers en aanvullende opgave vispassages, maar hiervoor zijn geen budgetten beschikbaar gesteld. Ook worden deze prestaties niet gemeten. Deze prestaties zijn daarom niet meer opgenomen. voorlopige cijfers: in beschikkingen worden zowel hectares als projecten afgesproken. Deze moeten nog op elkaar worden herleid Binnen alle waterprestaties is een aanvullende noodzakelijke opgave opgenomen. Binnen het pMJP is hiervoor provinciaal budget opgenomen en is uitgegaan van een bepaalde bijdrage van gemeenten/waterschappen. Omdat het rijk hiervoor echter (nog steeds) geen budget beschikbaar stelt is de omvang van deze prestaties op pm gesteld. De beoogde prestaties zijn: waterberging (pMJP 5.3.1) 13.812.472 m3, waternood (pMJP 5.3.2) 48.592 ha, afkoppelen verhard oppervlak (pMJP 5.4.1) 198 ha, saneren overstorten (pMJP 5.4.2) 17 stuks, rendementsverbetering RWZI (pMJP 5.4.3) 7 stuks, helofytenfilter (pMJP 5.4.4) 397 ha, beek- en rivierherstel (pMJP 5.4.7) 230 km en aankoppelen vechtmeanders (pMJP 5.4.8) 5 stuks hierin zijn ook de convenanten 2009 meegenomen. Deze zijn begin 2009 ondertekend. daarnaast is in 2008 voor een bedrag van ongeveer € 22 miljoen aan ruilgrond verworven. Dit bedrag is op de balans geboekt als vooruitbetaalde kosten.


*

omdat het project nulmeting op de kaart nog niet is afgerond is DR niet in staat om aan te geven welke hectares binnen dan wel buiten de EHS zijn gerealiseerd. In overleg met LNV is afgesproken dat DR alle prestaties beschouwd als gerealiseerd binnen de EHS. ** exclusief salariskosten (€ 1.925.000,-- over de periode 2007-2013, € 275.000,-- in 2009) ## er is voor 190 ha functiewijziging aangevraagd, op 106 ha is een KV gevestigd alleen deze ha tellen mee; op 84 ha moet die KV nog gevestigd worden deze ha tellen straks voor 2009 mee.

Jaarrekening 2008

301

Verklarende Woordenlijst ad.

Ten bedrage van

ADR

Algemene Dekkings Reserve

BLS

BLS-subsidies. (Besluit Locatiegebonden subsidies)

BLOW

Bestuursovereenkomst Landelijke

AMK

Advies- en Meldpunt Kindermishandeling

AO

Administratieve Organisatie

BNG

Bank Nederlandse Gemeenten

APO

Arbeidsmarktprognoses Overijssel

BNP

bedrijfsnatuurplannen

APPA

Algemene pensioenwet politieke

BOSA

Bodemsanering

ambtsdragers BREZ

Bereikbare regio Zwolle-Kampen

Art.

Artikel BRTN

Beleidsvisie Recreatietoervaart Nederland

ASP

Active Server Pages BSA

Bouw en sloop afval

AvA

Algemene Vergadering van Aandeelhouders BSB

Stichting bodemsanering bedrijventerreinen

B&W

Burgemeester en Wethouders BTW

Bruto Toegevoegde Waarde

BA

(eenheid) Bestuurlijke Aangelegenheden BUS

Besluit uniforme saneringen

BANS

Bestuurs Akkoord Nieuwe Stijl BV

Besloten Vennootschap

BAOB

(eenheid) Bestuurlijke Aangelegenheden team BZK

(Ministerie van) Binnenlandse Zaken en

Openbaar Bestuur

Ontwikkeling Windenergie

Koninkrijkrelaties BAJZ

(afdeling) Bestuurlijke Aangelegenheden Juridische Zaken

ca.

Circa, ongeveer

BBL

Bureau Beheer Landbouwgronden

CAO

Collectieve ArbeidsOvereenkomst

BBV

Besluit Begroting en Verantwoording

Cdk

Commissaris van de Koningin

BDU

Brede Doel Uitkering

CEMT

De binnen- of rivierscheepvaart is in Europa

BGO

Bestuurlijke Gebiedsoverleggen

bijv.

Bijvoorbeeld

BIC

BedrijvenInnovatiecentrum

BJzO

Bureau Jeugdzorg Overijssel

opgedeeld in CEMT-klasses om de afmetingen van vaarwegen in West-Europa op elkaar af te stemmen.

302


CJG

Centrum voor Jeugd en Gezin

CKO

Coördinatiepunt Kavelruil Overijssel

Jaarverslag 2008

303

CO2

kooldioxide

enz.

Enzovoorts

ha

Hectare

KEM

kosten-effectieve maatregelen

COP

Community of Practices

E-provincie

Electronic provincie

HBO

Hoger Beroeps Onderwijs

KIOS

Kunstwerken Informatie en

Onderhoudssysteem

KITO

Kwaliteits Impuls Toerisme Overijssel

scheepsbouw en Watersport

km

Kilometer

HMO

Herstructureringsmaatschappij Overijssel

kton/j

Kiloton per jaar

HOV

Hoogwaardig Openbaar vervoerverbinding

KRW

Europese Kaderrichtlijn Water

HRM

Human Resource Management

KSS

kwaliteitsscoresysteem

i.v.m.

In verband met

KvK

Kamer van Koophandel

IC

Interne Controle

LAN

Local Area Network

ICT

Informatie- en CommunicatieTechnologie

LAW

Lange Afstand Wandelingen

ICTU

ICTU is een instelling van en voor overheden

LBIO

Landelijk Bureau Inning Ouderbijdrage

formatieplaats

ILG

Investeringsbudget Landelijk Gebied

Leader

Een Europees subsidieprogramma

CLRAE

het congres van locale en regionale

autoriteiten binnen de Raad van Europa

CPO CROW

EU

Europese Unie

HERO

Herontwerp Processen

EUREGIO

grensoverschrijdend samenwerkingsverband

Hiswa

Handel en Industrie op gebied van

EVC

eerder verworven competenties

EZ

(Ministerie van) Economische Zaken

FBE

Fauna Beheer

FD

(eenheid) Facilitaire Dienstverlening

FES

Fonds Economische Structuurversterking

Fido

Financiering Decentrale Overheden

FPU

Flexibel Pensioen en Uittreden

fte

Fulltime equivalent, ofwel een 100%

collectief particulier opdrachtgeverschap Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek

DBA DIA DLG DOAS DOP

Dynamische Beleids Agenda Dynamische Investeringsagenda Dienst Landelijk Gebied De Oude Ambacht School dorpsontwikkelingsplannen

DR

Dienst Regelingen

DRIP

Dynamisch Route Informatie Paneel

GBD

Groen Blauwe Diensten

IiP

Investors in People

LED

licht-emitterende diodes

DRIS

Dynamisch Reizigers Informatie Systeem

GBO

Gemeenschappelijke beheerorganisatie

incl.

Inclusief

LF-routes

Landelijke Fiets routes

Interreg

Een Europees subsidieprogramma

LISA

Werkgelegenheidsregister van Nederland

IPO

InterProvinciaal Overleg

LMCA

Landelijke Markt en Capaciteits Analyse

IPPC

IPPC-richtlijn (Europese milieunorm)

LNV

(Ministerie van) Landbouw, Natuur en Visserij

ISO

Een norm of standaard

LO

Landschap Overijssel

ISV

Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

LOG

Landbouwontwikkelingsgebied

ISPA

Internationale Sporthal Almelo

LOP

Landschaps Ontwikkelings Plan

IT

Informatietechnologie

LTO

Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland

IZIT

Innovatie Zorg ICT Twente

LVO

Landelijke Voorziening Omgevingsloket

jl.

jongstleden

m.b.t.

Met betrekking tot

JSC

Jeugd Sociale Infrastructuur en Cultuur

m.n.

Met name

KAR

Korte Afstands Radio

MBO

Middelbaar Beroeps Onderwijs

KCO

Kunst en Cultuur Overijssel

MER

Milieu Effect Rapportage

Overheid DVS e.e.a. e.o. ed. EDO EFRO EHK E-HRM EHS EIM EKC EMT

304

Dienst Verkeer en Scheepvaart GEP

Goed Ecologisch Potentieel

GGOR

Gewenst Grond- en OppervlaktewaterRegime

GGV

Gebiedsgerichte verkenning

GWW

Grondwaterwet

GIS

Geografisch informatiesysteem

gMJP

gebiedsmeerjarenprogramma

GOB

Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf

GOBIS

Gebouw Onderhoud en Beheer Systeem

GOBT

Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme

GOM

Gelderlandse Ontwikkelingsmaatschappij

GS

Gedeputeerde Staten

GSB

Grote Steden Beleid

een en ander en omstreken en dergelijke Elektronisch Document Overijssel Europees Fonds Regionale Ontwikkeling Essentiële HerkenbaarheidsKenmerken Electronic Human Resource Management Ecologische Hoofdstructuur Economisch instituut MKB Eigen Kracht Centrale (eenheid) Economie, Milieu en Toerisme


Jaarverslag 2008

305

MEUP

Meerjarig Economische Uitvoeringsperspectief

NO2

Stikstofdioxide

P-nota

Perspectief-nota

RVZ

Robuuste VerbindingsZone

MESA+

Instituut voor Nanotechnologie

N-O

Noord-Oost

PDA

Personal Digital Assistant

RVZ

Robuuste Verbindingszones

MEV

Macro Economische Verkenning

NOT

Noord Oost Twente

PDR

Programmadirectie Ruimte voor de Rivier

RW

RijksWeg

MEVO

Meerjarenprogramma Externe

NPO

Natuurlijk Platteland Oost

PIDON

Pieken in de Delta Oost-Nederland

RWB

(eenheid) Ruimte Wonen en Bereikbaarheid

NRW

Noordrijn-Westfalen

PKB

Planologische Kernbeslissing

RWE

Duitse energiebedrijf

NS

Nederlandse Spoorwegen

PM10

Fijn stof (PM10) is een verzamelnaam voor

RWS

RijksWaterStaat

RWZI

RioolWaterZuiveringsInstallatie

SAAS

Software as a Service

SAN

Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer

SBB

Staatsbosbeheer

Seph

Servicepunt handhavingsprojecten

SER

Sociaal Economische Raad

Veiligheid Overijssel MI

(eenheid) Middelen

min.

Minimaal

MIRT

zwevende, inhaleerbare deeltjes NSW

Natuurschoonwet

NUP

het Nationaal Uitvoeringsprogramma

Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport

Dienstverlening en E-overheid MIT

miv

pMJP

provinciaal MeerJarenProgramma

POP

Plattelands Ontwikkelings Programma

Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport

NURG

Nadere Uitwerking voor het RivierenGebied

PPM

Participatiemaatschappij

Met ingang van

NV

Naamloze Vennootschap

PPS

Publiek-Private Samenwerking

MKB

Midden- en KleinBedrijf

NVS

Normeringssysteem voorzieningennivo

PS

Provinciale Staten

MKBA

Maatschappelijke Kosten Baten Analyse

nWro

nieuwe Wet ruimtelijke ordening

PvA

Plan van Aanpak SLOK-regeling De SLOK-regeling richt zich naast CO2-

Miljoen

Miljoen

O&A

Onderwijs & Arbeidsmarktbeleid

PVVP

Provinciaal Verkeers- en Vervoers Plan

MON

Mobiliteitsonderzoek Nederland

o.a.

Onder andere

R&D

Research & Development

MRB

MotorRijtuigenBelasting

OBD

Overijsselse Bibliotheek Dienst

RBT

Regionaal Bedrijventerrein Twente

sms

short message service

MTO

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

o.b.v.

Op basis van

Recron

Recreatieondernemers

SN

Subsidieregeling Natuurbeheer

n.n.b

Nog niet bekend

OCW

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en

REK

(Jaar)rekening

SNIP

Spelregelkader voor Natte Infrastructuur

resp.

Respectievelijk

reductie ook op het verminderen van andere broeikasgassen die op lokaal gebied worden uitgestoten

Wetenschappen n.v.t. NDIX NGE NHI NJN

Niet van toepassing

OOM

Overijsselse Ontwikkelings Maatschappij

Nederlandse Grootte Eenheden

Subsidies Nieuwe Stijl Overijssel

SSC

shared service center

Statencie

Statencommissie

in Overijssel

SURF

Sustainable Urban Fringes

RI&E

Risico Inventarisatie & Evaluatie

RO

Ruimtelijke Ontwikkeling

Operationeel Programma

OPG

Overijssels Particulier Grondbezit

ORI

Onderhandelingsakkoord Rijk - IPO

RMF

Regionaal Mobiliteits Fonds

SVWO

Servicecentrum Vrijwilligerswerk Overijssel

OTB

Ontwerp tracé-besluit

RSL

Regionaal samenwerkingsprogramma

t.a.v.

Ten aanzien van

t.b.v.

Ten behoeve van

TCR

Regiotaxi Salland

TOOL

The Other Office Life

ROVO

Regionaal Orgaan voor de Verkeersveiligheid

Najaarsnota

NM

Natuurmonumenten

Luchtkwaliteit OV

Openbaar Vervoer

OZB

Onroerende-zaakbelasting

Nationaal Mediation Instituut Natuur Milieu Overijssel p.m.

306

SNSO

OP Nieuwe Hanze Interregio

Nationaal Landschap

NMO

Ontwikkelingsmaatschappij Koekoekspolder

Nederlands- Duitse Internet eXchange

NL

NMI

OMK

Projecten


Pro memorie

RTV-Oost

Radio Televisie Oost

RvC

Raad van Commissarissen

Jaarrekening 2008

307

TOP

Toeristische overstappunten

VTH

Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving

UBS

Uitvoerings Besluit Subsidies Overijssel

VTM

Vliegwiel Twente Maatschappij

URBAL

URBan and rurAL developement

WABO

Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht

UT

Universiteit Twente

Wajong

Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening

UWV

Uitvoeringsinstituut

Werknemersverzekeringen

UFLO

Uitvoeringsbesluit de Fysieke Leefomgeving

jonggehandicapten WBVH

(eenheid) Water en Bodem team vergunningverlening en handhaving

Overijssel

WGR

Wet Gemeenschappelijke Regelingen

VAB

vrijkomende agrarische bebouwing

Whvbz

Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen

V&W

Ministerie van Verkeer & Waterstaat

VFLO

Verordening voor de Fysieke Leefomgeving

en zwemgelegenheden WK

(eenheid) Wegen en Kanalen

WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

WMO

Waterleiding Maatschappij Overijssel

Overijssel VIS2

Volkshuisvesting Informatie Systeem

VIV

de verplaatsingsregeling intensieve

(voorheen) WO

Wetenschappelijk Onderwijs

WoON

Woononderzoek

WOW

Wachtlijsten Overijssel Weg

WRO

Wet Ruimtelijke Ordening

WSW

Wet sociale werkvoorziening

WTC

World Trade Centre

WVC

Wijkvoorzieningencentra

WW

Werkloosheidswet

ZC

(eenheid) Zorg & Cultuur

zgn

Zogenoemde

ZKN

Zwolle Kampen Netwerkstad

Z-O

Zuid-Oost

Z-W

Zuid-West

veehouderij vmbo

voortgezet middelbaar beroeps onderwijs

VMO

Verenigde Maakindustrie Oost

VNG

Vereniging Nederlandse Gemeenten

VNO-NCW

Belangenorganisatie van werkgevers

(Verbond Nederlandse Ondernemingen – Nederlands Christelijk Werkgeversverbond)

VO

Voortgezet Onderwijs

VOC

Verkeers Ongevallen Concentratie

VOF

Vennootschap Onder Firma

VRI

Verkeers Regel Installaties

VRIS

Vastgoedinformatiesysteem

VROM

(Ministerie van) Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

308

VS

Verenigde Staten

VSV

voortijdig schoolverlaten


Jaarrekening 2008 Provincie Overijssel

Bijlagen 2008 Vertrouwen, Verbinden, Versnellen

24 maart 2009

Colofon

Datum 24 maart 2008 Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon (038) 499 88 99 Fax (038) 425 48 88

[email protected] www.overijssel.nl Coördinatie en productie Eenheid Middelen, team Financiën & informatieservices

Inhoudsopgave A. B. C. D. E. F. G. H. I. J. K. L. M. N. O. P. Q. R.

pagina

Staat van salarissen en formatieplaatsen Investerings- en financieringstaat Overzicht van de materiële vaste activa Overzicht van deelnemingen Overzicht toerekening afschrijving en rente naar producten Staat van verstrekte langlopende geldleningen Staat van reserves, voorzieningen en doeluitkeringen Specificatie van stortingen en onttrekkingen aan reserves, voorzieningen en doeluitkeringen, gerelateerd aan functies en producten Staat van opgenomen langlopende geldleningen Staat van kapitaallasten Berekening van de renteomslag Verzamel- en consolidatiestaat Staat van gewaarborgde leningen Overzicht specifieke uitkeringen (= Rijksbijdragen) Specificatie investeringen Overzicht van nog niet afgewikkelde verplichtingen die ten laste van de exploitatie zijn gebracht Kostenverdeelstaat overhead Goedgekeurde begrotingswijzigingen op productgroepniveau

Alle in dit boekwerk gepresenteerde bedragen zijn uitgedrukt in duizenden euro's.

3

4 5 6 8 10 12 14 16 18 20 21 22 26 28 29 30 32 34

A. Staat van salarissen en formatieplaatsen

Organisatie-eenheid Toegestane formatie

Per 31 december 2007 Vacatures per Werkelijke saldo bezetting in fte's

Salarissen incl. sociale lasten

5.00

Statengriffie

7,5

0,0

7,5

380

5.01

Directie

3,0

0,0

3,0

348

5.01

Concernstaf en Projecten en Programma's

31,3

8,8

22,5

1.585

5.02


109,6

-1,3

110,9

6.459

5.03


109,6

4,9

104,7

6.150

5.04


58,1

3,4

54,7

3.520

5.05


76,5

9,0

67,5

4.300

5.06

Water en Bodem

60,0

6,2

53,8

3.180

5.07

Wegen en Kanalen

144,6

-1,5

146,0

7.601

5.08

Zorg en Cultuur

44,4

4,3

40,0

2.459

5.11


129,0

15,5

113,6

5.789

5.12

Middelen

84,7

13,8

70,9

4.176

858,2

63,0

795,2

45.947

Totaal generaal

Organisatie-eenheid Toegestane formatie

Per 31 december 2008 Vacatures per Werkelijke saldo bezetting in fte's

Salarissen incl. sociale lasten

5.00

Statengriffie

7,5

-0,3

7,8

521

5.01

Directie

3,0

1,0

2,0

295

5.01

Concernstaf en Projecten en Programma's *

38,7

9,2

29,5

1.931

5.02


113,7

4,1

109,7

6.494

5.03


108,7

10,6

98,1

6.261

5.04


63,9

3,1

60,8

3.726

5.05


76,6

0,1

76,6

4.113

5.06

Water en Bodem

58,7

9,9

48,8

3.189

5.07

Wegen en Kanalen

143,6

-0,5

144,1

7.677

5.08

Zorg en Cultuur

45,6

4,1

41,4

2.468

5.11


130,0

16,7

113,3

5.964

5.12

Middelen

90,2

16,9

73,4

4.315

880,1

74,8

805,3

46.954

Totaal generaal

* De salarissen van de Concernstaf en Projecten en Programma's bevat een bedrag (dat hier centraal wordt verantwoord) welke niet toe te rekenen is naar de afzonderlijke eenheden.

4

B. Investerings- en financieringstaat

Omschrijving

Saldo 31-12-2007

Mutaties per 01-01-2008

Vermeerderingen Verminderingen / Aflossingen

Afschrijvingen

Saldo 31-12-2008

Vaste activa Materiële activa

149.585

20.532

984

Financiële vaste activa - deelnemingen - verstrekte leningen - deposito's en obligaties

5.287 70.988 110.542

3.352 340.000

975 103.042

336.402

363.884

105.001

Totaal vaste activa

Omschrijving

Saldo 31-12-2007


13.089

156.044

5.287 73.365 347.500 13.089

Vermeerderingen Verminderingen / Rentetoevoeging/ Aflossingen instandhouding

582.196

Saldo 31-12

Passiva Eigen vermogen: - algemene reserves - bestemmingsreserves

40.749 447.566

5.503 65.785

2.701 133.461

22.080 131.936

683 3.161

27.556 518.037

Voorzieningen Doeluitkeringen Opgenomen leningen

200.096 0 233

-61.010 47.324

55.675 192.040

32.591 169.116

1.628 2.599

163.798 72.847 233

688.644

57.602

383.877

355.723

8.071

782.471

Totaal passiva

Financieringssaldo Saldo per 1 januari Saldo per 31 december

-409.844 -200.275

Mutatie

209.569

Voor een specificatie van de cijfers wordt u verwezen naar de bijlagen C tot en met I. Voor de deposito's en obligaties is geen aparte bijlage opgenomen.

5

C. Overzicht van de materiële vaste activa

Omschrijving van

Oorspronkelijk Oorspronkelijk bedrag Mutaties 2008 bedrag van de Vermeer- Bijdragen Desinves- van de kapitaaluitgaven van teringen kapitaaluitgaven deringen per 31-12-2008 derden per 01-01-2008 (kolom 2+3-4-5) 1

2

3

4

5

6

Investeringen met een economisch nut a. Gronden en terreinen b. Woonruimten c. Bedrijfsgebouwen e. Vervoermiddelen f. Machines, apparaten en installaties g. Overige materiele vaste activa Subtotaal

4.609

4.609

260 77.737

260 849

87

78.499

268 20.691

268 1.327

53

434

21.965 434

99.390

6.785

87

53

106.035

235.463

13.747

897

248.313

235.463

13.747

897

248.313

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut d. Grond-, wegen waterbouwkundige werken Subtotaal TOTAAL

334.853

6

20.532

984

53

354.348

Totaal van de afschrijvingen per 01-01-2008

7

Afschrijvingen 2008

Afboeking afschrijvingen wegen desinvesteringen in 2008 8 9

Boekwaarde per 01-01-2008 (kolom 2-7) 10

Boekwaarde Toegerekende Totaal van de per rentelasten kapitaallasten 31-12-2008 2008 (kolom 8-9+12) (kolom 6-7-8+9) 4,25% 11

12

13

4.609 128

11

132

121

6

17

32.049

2.312

45.688

44.138

1.942

4.254

178

89

90

1

4

93

11.567

3.069

53

9.124

7.382

389

3.405

44.356

5.481

53

55.034

56.251

2.341

7.769

140.912

7.608

94.551

99.793

4.017

11.625

140.912

7.608

94.551

99.793

4.017

11.625

149.585

156.044

434

185.268

13.089

53

7

6.358

19.394

D. Overzicht van deelnemingen

Omschrijving van

Oorspronkelijk Mutaties 2008 Oorspronkelijk bedrag bedrag van de Vermeer- Vermin- van de kapitaaluitgaven kapitaaluitgaven deringen deringen per 31-12-2008 per 01-01-2008 (kolom 2+3-4) 1

2

Overige zaken betreffende algemeen bestuur Deelneming BNG Betreft aandelen N.V. Bank voor Nederlandse gemeenten Bevordering economische activiteiten Stimulering werkgelegenheid Betreft aandelen Oost. N.V. Betreft aandelen Zuiderzeehaven Beheer B.V. Betreft fin. belang Ontwikkelingsmij Zuiderzeehaven Minus voorziening participatie Zuiderzeehaven Nutsvoorzieningen Organisatie nutsvoorzieningen Betreft aandelen Essent Groep NV * minus reserve herwaardering aandelen Essent Groep NV Betreft aandelen Vitens NV minus reserve herwaardering aandelen Vitens NV Betreft aandelen Wadinko N.V. minus reserve herwaardering aandelen Wadinko NV TOTAAL

3

4

199

199

2.920 3 238 -241

2.920 3 238 -241

27.999 -24.462 370 -279 60 -60

27.999 -24.462 370 -279 60 -60

6.747

6.747

* De toegerende rentelasten over de deelnemingen in Essent, Vitens en Wadinko is berekend over het verschil tussen de hoogte van de deelneming en de hoogte van de reserves herwaardering aandelenkapitaal.

8

5

Totaal van de Afschrijvingen Boekwaarde Boekwaarde Toegerekende Totaal van de afschrijvingen 2008 per 01-01-2008 per 31-12-2008 rentelasten kapitaallasten per 01-01-2008 (kolom 2-6) (kolom 5-6-7) 2008 (kolom 7+10) 4,25% 6

1.460

1.460

7

Product

8

9

10

11

199

199

8

8

2.0.40.05

1.460 3 238 -241

1.460 3 238 -241

62

62

2.7.10.10 2.7.10.10 2.7.10.10 2.7.10.10

27.999 -24.462 370 -279 60 -60

27.999 -24.462 370 -279 60 -60

150

150

4

4

2.7.20.05 2.7.20.05 2.7.20.05 2.7.20.05 2.7.20.05 2.7.20.05

5.287

5.287

224

224

9

12

E. Overzicht toerekening afschrijving en rente naar producten

Materiële vaste activa (C) Afschrijving Rente Totaal

Deelnemingen (D) Afschrijving Rente Totaal

Product

Omschrijving

2.0.40.05

Deelneming BNG

2.1.40.05

Algemeen financieel-bestuurlijk toezicht

6

2.1.60.05

Promotie en externe betrekkingen en Lobby

8

1

9

2.2.00.05

Openbare orde en veiligheid

8

1

9

2.3.10.02 2.3.10.12 2.3.10.16

Planvorming provinciale wegen Realisatie provinciale wegen Beheer en onderhoud wegen

17 7.260 179

20 3.945 47

37 11.205 226

2.3.30.15

Vaarwegen

6

5

11

2.4.40.05

Grondwaterbeheer

38

4

42

2.7.10.10

Stimulering werkgelegenheid

2.7.20.05

Organisatie nutsvoorzieningen

2.7.30.20

Landinrichting en Reconstructiegebieden

3.0.15.75 3.0.30.05 3.0.30.15 3.0.30.25 3.0.30.30 3.0.30.35 3.0.30.40 3.1.00.25

Centraal applicatiebeheer Vastgoed Horecavoorzieningen Documentaire informatievoorziening Documentproductie Informatie- en communicatietechnologie Logistieke services en vervoer Dienstverlening provinciale infrastructuur Totaal

8

62

62

154

154

224

224

6

34 2.157 8 47 36 2.867 89 329

3 1.765 3 9 3 362 4 186

37 3.922 11 56 39 3.229 93 515

13.089

6.358

19.447

10

8

E. Overzicht toerekening afschrijving en rente naar producten

Product

Omschrijving

Verstrekte geldleningen (F) Afschrijving Rente Totaal

Afschrijving

Totaal Rente

Totaal

2.0.40.05

Deelneming BNG

8

2.1.40.05

Algemeen financieel-bestuurlijk toezicht

6

2.1.60.05

Promotie en externe betrekkingen en Lobby

8

1

9

2.2.00.05

Openbare orde en veiligheid

8

1

9

2.3.10.02 2.3.10.12 2.3.10.16

Planvorming provinciale wegen Realisatie provinciale wegen Beheer en onderhoud wegen

17 7.260 179

20 3.945 47

37 11.205 226

2.3.30.15

Vaarwegen

6

5

11

2.4.40.05

Grondwaterbeheer

38

4

42

2.7.10.10

Stimulering werkgelegenheid

62

62

2.7.20.05

Organisatie nutsvoorzieningen

2.7.30.20

Landinrichting en Reconstructiegebieden

3.0.15.75 3.0.30.05 3.0.30.15 3.0.30.25 3.0.30.30 3.0.30.35 3.0.30.40 3.1.00.25

Centraal applicatiebeheer Vastgoed Horecavoorzieningen Documentaire informatievoorziening Documentproductie Informatie- en communicatietechnologie Logistieke services en vervoer Dienstverlening provinciale infrastructuur Totaal

6

2.636

2.636

2.790

2.790

229

229

229

229

34 2.157 8 47 36 2.867 89 329

3 1.765 3 9 3 362 4 186

37 3.922 11 56 39 3.229 93 515

13.089

9.447

22.536

2.865

11

8

2.865

F. Staat van verstrekte langlopende geldleningen

Nummer/omschrijving

1

Oorspronkelijk bedrag van de geldlening of het voorschot 2

Datum en nr. besluit van Provinciale Staten 3

Rente perc.

de goedkeuring 4

5

Verstrekt aan ambtenaren (renteloze lening) voor: - aanschaffingen IKAP regeling, vervoer Subtotaal Voorschotten aan plaatselijke afdeling van kruisvereniging tbv stichting wijkgebouw: a. St. Kruiswerk Noord Salland te Ommen b. St. Medisch Centrum te Ommen c. Vereniging Het Groene Kruis te Boekelo

30-3-1960, nr. 18 22-12-1961, nr. 35 77 11 11

Subtotaal

99

Achtergestelde lening Essent Groep N.V. Achtergestelde lening Vitens N.V. Natura Docet minus voorziening in verstrekte lening aan Natura Docet WMC (Twents Instituut for Wireless and Mobile Communication) minus voorziening in verstrekte lening aan WMC NDIX (Ned. Duitse Internet Exchange) minus voorziening in verstrekte lening aan NDIX DLG (inz. Grondaankoop kavelruil) Achtergestelde lening Zuiderzeehaven C.V. minus voorziening in verstrekte lening aan Zuiderzeehaven C.V. SVN Startersleningen

39.297 24.354 500 500500 500280 280667 6672.500

Subtotaal

66.151

Totaal

66.250

12

1993 nr. 44 EMT/2005/3577 2003 nr.67 2003 nr.40 2003 nr.

9,00% 5,14%

Bedrag van Restantbedrag van de Bedrag van de in de Restantbedrag van de Toegerekende lening of het voorschot loop van 2008 lening of het voorschot rentelasten per 1-1-2008 verstrekte leningen of de rente of het de aflossing of het per 31-12-2008 2008 voorschotten rentebestanddeel aflossingsbestanddeel 4,25% 6 7 8 9 10 11

8

4

4

8

4

4

8 3 3

8 3 3

14

14

39.297 22.730 500 500500 500280 2808.939 667 667-

3.537 1.169

1.624

852

39.297 21.106 500 500500 500280 2809.791 667

1.670 966

229

6672.500

2.500

70.966

3.352

4.706

957

73.361

2.865

70.988

3.352

4.706

975

73.365

2.865

13

G. Staat van reserves, voorzieningen en doeluitkeringen Omschrijving

Saldo per 31-12-2007



7.000 26.490 7.259

5.503

7.000 31.993 7.259

40.749

5.503

46.252

I Algemene reserves Saldireserve Algemene dekkingsreserve Actiefonds Overijssel Totaal I II Bestemmingsreserves Reserve grondwaterbeheer Reserve renovatie provinciehuis Reserve Europese programma's Reserve investeringen Fonds bedrijfsverplaatsingen Reserve Reconstructie Mutaties reserve BTW-compensatiefonds Reserve stimulering woningbouw Reserve regionale bereikbaarheid Reserve provinciale infrastructuur Ontwikkelingsreserve Reserve waterwegen Egalisatiereserve ILG Reserve grondaankoop IJsseldelta-Zuid Reserve startersleningen

1 2

Totaal II

2.702 18.701 20.821 427 3.869 12.173 5.423 3.425 6.636 22.398 306.245 20.723 14.023 10.000

447.566

-3.366 48 85 -138 141 3.307 65.708

65.785

2.702 18.701 17.455 475 3.869 12.258 5.423 3.287 6.777 25.705 371.953 20.723 14.023 10.000

513.351

III Voorzieningen Risicovoorziening rivierdijkversterking Voorziening bodemsanering Voorziening investeringsbudget stedelijke vernieuwing Voorziening natuurbeleidsplan Voorziening Europese programma's Voorziening jeugdzorg Voorziening ouderen zorgnota Voorziening regionaal mobiliteitsfonds Voorziening fondsvorming voorfinanciering Rijksweg 35 Voorziening NaNOV-geluidssanering Voorziening secundaire voorziening statenleden Voorziening Ruimte voor Ruimte Voorziening Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers Voorziening startende ondernemers Voorziening weidevogels IJsseldelta Voorziening brede doeluitkering verkeer en vervoer (BDU) Voorziening verkoop steunpunten Voorziening verbetering N34 Langlopende verplichtingen

3

4 5

350 26.362 7.370 4.794 3.617 3.381 49 2.279 16.488 1.489

350 26.362 7.370 4.794 3.617 -3.381 49 -2.279 16.488 1.489

3.804 3.850 4 350 41.949 2.374 13.051 68.535

-350 -41.949

Totaal III

200.096

-61.010

139.086

Totaal reserves en voorzieningen

688.411

10.278

698.689

-10.238 3.381 2.138 350 41.949 9.744

-10.238 3.381 2.138 350 41.949 9.744

47.324

47.324

6 7

3.804 3.850 4

2.374 -13.051 68.535

IV Doeluitkeringen Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied Doeluitkering jeugdzorg Doeluitkering regionaal mobiliteitsfonds Doeluitkering weidevogels IJsseldelta Brede doeluitkering verkeer en vervoer (BDU) Doeluitkering verbetering N34 Doeluitkering Gooiermars

8 9

Totaal IV 1 2 3 4 5 6 7

Rente 0% vastgelegd in Statenbesluit. Rente gebaseerd op het percentage waarmee de afkoopsom is bepaald (4,5%). Percentage instandhoudingsbijdrage 0% vastgelegd in Statenbesluit. Percentage instandhoudingsbijdrage 0% vastgelegd in Statenbesluit. Percentage instandhoudingsbijdrage geraamd 5%; realisatie betreft werkelijk ontvangen rente deposito's. Percentage instandhoudingsbijdrage gebaseerd op percentage waarmee de afkoopsom is bepaald (4,5%). Conform BBV moeten nog niet bestede Rijksmiddelen met een specifieke bestemming als een langlopende verplichting gecategoriseerd worden onder de voorzieningen. 8 Percentage instandhoudingsbijdrage geraamd 5%; realisatie o.b.v. werkelijk gerealiseerde opbrengsten. 9 Percentage instandhoudingsbijdrage gebaseerd op de ECB main refinancing operations rate per begin boekjaar (sinds 13 juni 2007: 4%).

14

mutaties 2008 vermeerderingen storting rente instand1,75% houding

verminderingen onttrekking


Waarvan verplicht per jaareinde

2.701

123 560

123 15.848 6.109

7.000 19.406 1.150

2.701

683

22.080

27.556

47 327 305 8 68 215 95 58 144 541

518 2.084 7.702 483 3.937 9.975 477 3.273 167 2.275 95.553 2.610 2.558 216 108

2.231 16.973 10.058

2.634 5.041 72 8.708 27.459 366.339 19.046 39.625 18.759 1.092

131.936

518.037

57.332

350 10.626 2.888 1.762 12.856

29.368 8.107 4.681 1.457

21.774 6.902 4.681 2.132

16.398 1.060 10 3.804 4.132

18.177 1.484 18 3.804 4.400 4

1.500

38

93.281

93.281

29

136

1.954 3.488 89.939 27.915 8.800 1.200 133.461

933 245 175

3.161

13.171 3.496 1.565 10.633

461 129 84 63

49 10.058

2.900

4.700

39.625

49 823 26

578 23

913 1.033 13

346

64 4

1.117

42

2.033

24.746 55.675

1.628

32.591

163.798

156.695

1.628

186.607

709.391

214.027

1.676 438

27.698 99.891 32 50 41.425 20

5.088 6.173 14.032 300 36.442 10.162 650

2.599

169.116

72.847

191.837

3.844

43.024 102.624 11.500

59 426

34.242 650 192.040

15

H. Specificatie stortingen en onttrekkingen reserves, voorzieningen en doeluitkeringen

Functie Product

Productomschrijving

0.8

2.0.80.05 2.0.80.05 2.0.80.10 2.0.80.10 2.0.80.10

Mutaties Mutaties Mutaties Mutaties Mutaties

1.0

2.1.00.20

Rechtspositie Provinciale Staten

1.1

2.1.10.05

Rechtspositie GS-leden en oud-gedeputeerden

1.7

2.1.70.20 2.1.70.20 2.1.70.95

Programma grote steden & netwerksteden Programma grote steden & netwerksteden Beleidsinformatie

3.0

2.3.00.02 2.3.00.05 2.3.00.05 2.3.00.05 2.3.00.05 2.3.00.15 2.3.00.15

Ontwikkeling beleid bereikbaarheid Bijdrage aan infrastructuur andere overheden Bijdrage aan infrastructuur andere overheden Bijdrage aan infrastructuur andere overheden Bijdrage aan infrastructuur andere overheden Fiets Fiets

2.3.10.02 2.3.10.12 2.3.10.12 2.3.10.16 2.3.10.16 2.3.10.16 2.3.10.17

Planvorming provinciale wegen Realisatie provinciale wegen Realisatie provinciale wegen Beheer en onderhoud wegen Beheer en onderhoud wegen Beheer en onderhoud wegen Beheer en onderhoud kunstwerken

3.3

2.3.30.06

Beheer en onderhoud van waterwegen

3.4

2.3.40.10 2.3.40.10 2.3.40.10

Openbaar vervoer Openbaar vervoer Openbaar vervoer

446 Algemene dekkingsreserve 200 Actiefonds Overijssel 1.380 Ontwikkelingsreserve

4.2

2.4.20.05 2.4.20.05 2.4.20.05

Waterkeringen en hoogwaterbeheersing Waterkeringen en hoogwaterbeheersing Waterkeringen en hoogwaterbeheersing

438 Algemene dekkingsreserve 350 Risicovoorziening rivierdijkversterking 1.911 Ontwikkelingsreserve

4.3

2.4.30.05 2.4.30.05

Oppervlaktewaterbeheer Oppervlaktewaterbeheer

4.4

2.4.40.05

Grondwaterbeheer

5.0

2.5.00.05 2.5.00.05 2.5.00.10 2.5.00.10

Energie- en Energie- en Stimulering Stimulering

2.5.20.10 2.5.20.10 2.5.20.10 2.5.20.10 2.5.20.15

Bodemsanering Bodemsanering Bodemsanering Bodemsanering Bodemsanering

2.5.40.05 2.5.40.05

Geluid Geluid

5.6

2.5.60.05

Ontgrondingen

6.1

2.6.10.05

Toeristische infrastructuur

6.2

2.6.20.10 2.6.20.10 2.6.20.10 2.6.20.10 2.6.20.10 2.6.20.15 2.6.20.15 2.6.20.20

Realisatie en beheer EHS Realisatie en beheer EHS Realisatie en beheer EHS Realisatie en beheer EHS Realisatie en beheer EHS Landschapsbeheer Landschapsbeheer Uitvoering groene wetgeving

2.7.00.10 2.7.00.10

Toeristische productontwikkeling Toeristische productontwikkeling

2.7.10.05 2.7.10.05 2.7.10.05 2.7.10.10 2.7.10.10 2.7.10.10 2.7.10.10

Europese programma's Europese programma's Europese programma's Stimulering werkgelegenheid Stimulering werkgelegenheid Stimulering werkgelegenheid Stimuleren innovatie

3.1

5.2

5.4

7.0

7.1

Stortingen Onttrekkingen Omschrijving reserve / voorziening

algemene reserves algemene reserves bestemmingsreserves bestemmingsreserves bestemmingsreserves

123 978 95 89.939 648 23 346

2.098 823

4.029 290

22 933

5.892 47

300

bodembescherming bodembescherming bodembescherming bodembescherming

Saldireserve Algemene dekkingsreserve Reserve BTW-compensatiefonds Ontwikkelingsreserve Egalisatiereserve ILG

13 Voorziening secundaire voorziening statenleden 64 Voorziening Alg. Pensioenwet Politieke Ambtsdragers 1.938 Algemene dekkingsreserve 1.320 Actiefonds Overijssel 76 Algemene dekkingsreserve

klimaatbeleid klimaatbeleid milieukwaliteit milieukwaliteit binnen de wet binnen de wet binnen de wet binnen de wet door derden

123 9.531 477 15.800 374

35 10.811 2.821

604

446 198 167 16.326 913 450 1

Ontwikkelingsreserve Algemene dekkingsreserve Reserve regionale bereikbaarheid Ontwikkelingsreserve Voorziening Rijksweg 35 Actiefonds Overijssel Ontwikkelingsreserve

107 Algemene dekkingsreserve -1 Algemene dekkingsreserve 2.275 Reserve provinciale infrastructuur Algemene dekkingsreserve 190 Actiefonds Overijssel 85 Egalisatiereserve ILG Algemene dekkingsreserve 2.610 Reserve waterwegen

909 Ontwikkelingsreserve Egalisatiereserve ILG 518 Reserve grondwaterbeheer 283 3.500 380 184

Algemene dekkingsreserve Ontwikkelingsreserve Algemene dekkingsreserve Actiefonds Overijssel

86 Algemene dekkingsreserve 500 Actiefonds Overijssel Egalisatiereserve ILG 4.445 Voorziening bodemsanering 6.181 Voorziening bodemsanering -7 Algemene dekkingsreserve 1.033 Voorziening NaNOV-geluidssanering 250 Ontwikkelingsreserve

343

7.616 1.649 9.041

96

305 10.696 1.150 68

16

134 Egalisatiereserve ILG 269 500 16.000 216 1.762 5.600 271 150

Algemene dekkingsreserve Actiefonds Overijssel Ontwikkelingsreserve Egalisatiereserve ILG Voorziening natuurbeleidsplan Ontwikkelingsreserve Egalisatiereserve ILG Algemene dekkingsreserve

100 Algemene dekkingsreserve 36 Egalisatiereserve ILG 36 7.702 12.856 165 3.937 10.412 667

Algemene dekkingsreserve Reserve Europese programma's Voorziening Europese programma's Algemene dekkingsreserve Fonds bedrijfsverplaatsingen Ontwikkelingsreserve Voorziening partcipatie Zuiderzeehaven (bijlage E)

H. Specificatie stortingen en onttrekkingen reserves, voorzieningen en doeluitkeringen

Functie Product

Productomschrijving

7.1

2.7.10.20 2.7.10.20 2.7.10.20

Ruimte voor ondernemen Ruimte voor ondernemen Ruimte voor ondernemen

7.3

2.7.30.05 2.7.30.20 2.7.30.20

Duurzame agrarische bedrijven Aansturing uitvoering pMJP, Reconstructie en Landinri. Aansturing uitvoering pMJP, Reconstructie en Landinri.

8.0

2.8.00.70 2.8.00.70

Beleidskader welzijn Beleidskader welzijn

8.1

2.8.10.50

Onderwijs

8.2

2.8.20.50 2.8.20.50

Sport Sport

1.000 Actiefonds Overijssel 5.582 Ontwikkelingsreserve

8.3

2.8.30.50 2.8.30.50 2.8.30.50 2.8.30.60 2.8.30.60 2.8.30.60

Kunst en cultuur Kunst en cultuur Kunst en Cultuur Cultureel erfgoed Cultureel erfgoed Cultureel erfgoed

890 Actiefonds Overijssel 2.039 Ontwikkelingsreserve Egalisatiereserve ILG 111 Algemene dekkingsreserve 617 Ontwikkelingsreserve Egalisatiereserve ILG

8.4

2.8.40.50

Bibliotheek en mediabeleid

434 Ontwikkelingsreserve

8.5

2.8.50.50

Integratiebeleid

139 Algemene dekkingsreserve

8.6

2.8.60.50 2.8.60.50

Zorginfrastructuur Zorginfrastructuur

8.8

2.8.80.50 2.8.80.50 2.8.80.50

Jeugdzorg Jeugdzorg Jeugdzorg

9.1

2.9.10.07 2.9.10.07 2.9.10.07

Ontwikkeling en realisatie ruimtelijk beleid Ontwikkeling en realisatie ruimtelijk beleid Ontwikkeling en realisatie ruimtelijk beleid

2.9.20.05 2.9.20.05 2.9.20.05 2.9.20.05

Ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling

2.9.30.20 2.9.30.20

Stedelijke vernieuwing Stedelijke vernieuwing

3.0.30.05 3.0.30.05 3.0.30.05 3.0.30.35

Vastgoed Vastgoed Vastgoed ICT

9.2

9.3

0.6

diversen diversen

1.683 351 1.717

483 Reserve investeringen 5.013 Ontwikkelingsreserve 4 Voorziening startende ondernemers 338 Egalisatiereserve ILG 9.975 Reserve Reconstructie 578 Egalisatiereserve ILG 3.655 Ontwikkelingsreserve 527 Egalisatiereserve ILG

566

486

37

Egalisatiereserve ILG 49 Voorziening ouderen zorgnota 5 Algemene dekkingsreserve 500 Actiefonds Overijssel 4.978 Ontwikkelingsreserve

beleid beleid beleid beleid

8.975

wonen wonen wonen wonen

diverse productomschrijvingen

Functie Product

Productomschrijving

3.0

2.3.00.05

Bijdragen aan infrastructuur andere overheden

3.1

2.3.10.12

Realisatie provinciale wegen

3.4

2.3.40.10

Openbaar vervoer

4.3

2.4.30.05

Oppervlaktewaterbeheer

5.2

2.5.20.10

Bodemsanering binnen de wet bodembescherming

6.1

2.6.10.05

Toeristische infrastructuur

6.2

2.6.20.10 2.6.20.10 2.6.20.15

Realisatie en beheer ecologische hoofdstructuur Realisatie en beheer ecologische hoofdstructuur Landschapsbeheer

7.3

2.7.30.05 2.7.30.20 2.7.30.20

Duurzame agrarische bedrijven Aansturing uitvoering pMJP, Reconstructie en Landinr. Aansturing uitvoering pMJP, Reconstructie en Landinr.

2.8.80.50

Jeugdzorg

Totaal doeluitkeringen

8

75 Actiefonds Overijssel

Totaal reserves en voorzieningen

8.8

Stortingen Onttrekkingen Omschrijving reserve / voorziening

361

964 Algemene dekkingsreserve 700 Ontwikkelingsreserve 215 Reserve grondaankopen IJsseldelta-Zuid

58 1.200

Algemene dekkingsreserve 300 Actiefonds Overijssel 3.273 Reserve stimulering woningbouw 108 Reserve startersleningen

3.625

5 Algemene dekkingsreserve 2.888 Voorziening investeringsbudget stedelijke vernieuwing

160 356 1.159

-1 2.084 2.033 430

24.746

197.309

Algemene dekkingsreserve Reserve renovatie provinciehuis Voorziening verkoop steunpunten Algemene dekkingsreserve Langlopende verplichtingen

187.274

Stortingen Onttrekkingen Omschrijving doeluitkering 11.926 438 35.918

32 Doeluitkering regionaal mobiliteitsfonds 20 Doeluitkering verbetering N 34 41.425 Brede doeluitkering verkeer en vervoer 871 Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied 88 Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied 120 Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied

43.024

650 102.683

194.639

17

14.352 Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied 50 Doeluitkering weidevogels IJsseldelta 1.737 Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied 3.933 Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied 6.597 Doeluitkering investeringsbudget landelijk gebied Doeluitkering Gooiermars 99.891 Doeluitkering jeugdzorg

169.116

I. Staat van opgenomen langlopende geldleningen

Num- Oorspronkelijk mer bedrag van de geldlening of voorschot

1

2

177

18

178

11

179

7

180

7

181

4

182

2

183

25

184

25

185

100

186

10

187

12

188

12

SchuldRente Jaar van Looptijd bekentenis percen- ontstaan in jaren tage

Datum en nr. besluit van Provinciale Staten de goedkeuring c.a. (commissaris van de provincie)

3

4

18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884 18-5-2005, ZC/2005/1884

18

5

6

7

8

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

S

0,00

2005

10

Bedrag van Restantbedrag bedrag van de Restantbedrag van van de lening in de loop van de rente of het de aflossing of het de lening of het of het voorschot 2008 rentebestand- aflossingsbestandvoorschot per per 01-01-2008 opgenomen deel deel 31-12-2008 leningen of voorschotten 9 10 11 12 13 14

Vervaldata

24-5-2015

18

18

24-5-2015

11

11

24-5-2015

7

7

25-5-2015

7

7

25-5-2015

4

4

25-5-2015

2

2

27-5-2015

25

25

28-5-2015

25

25

22-7-2015

100

100

25-8-2015

10

10

10-2-2016

12

12

12

12

233

233

19

J. Staat van kapitaallasten

Cat.

Lasten

6.0a

Afschrijvingen Totaal afschrijvingen

5.0 6.0c

13.089

Rente Rente geldleningen Rente reserves en doeluitkeringen / instandhoudingsbijdragen voorzieningen Totaal rentelasten

8.071 8.071

Totaal te verdelen afschrijving en rentelasten

6.0a 6.0a 8.2.1 8.2.1 5.0 6.0c 8.2.1

Verdeling Aan producten toegerekende afschrijvingen Aan kostenverdeelstaat toegerekende afschrijvingen Aan producten toegerekende rente Aan kostenverdeelstaat toegerekende rente Betaalde rente Aan reserves/voorzieningen toegevoegde rente/instandh.bijdragen Bespaarde rente Totaal verdeeld

21.160

7.522 5.567 7.112 2.335 8.071 -9.447 21.160

20

K. Berekening van de renteomslag

I. Berekening kapitaalbehoefte Boekwaarde materiële investeringen per 1 januari 2008 (bijlage C) Boekwaarde deelnemingen per 1 januari 2008 (bijlage D) Boekwaarde verstrekte geldleningen per 1 januari 2008 (bijlage F) Boekwaarde vaste activa per 1 januari 2008 (Vaste activa balans minus deposito's) Boekwaarde van vaste financieringsmiddelen per 1 januari 2008 waarover geen rente wordt berekend (bijlage G) NETTO GEÏNVESTEERD VERMOGEN

II. Berekening rentekosten Reserves en voorzieningen (bijlage G) Opgenomen vaste geldleningen (bijlage I) Rentebaat op verstrekte vaste geldleningen (bijlage F) voor zover niet functioneel verantwoord NETTO RENTEKOSTEN

III. Berekening renteomslagpercentage Netto rentekosten 1% van het netto geinvesteerd vermogen

149.585 5.287 70.988 225.860

225.860

8.071

8.071

8.071 * 1 % 2.259

4,25 % 0,68 % lager

In de jaarrekening is het in de primitieve begroting geraamde rentepercentage gehanteerd van: Het verschil tussen het begrote en het definitieve rentepercentage bedraagt derhalve: Aan de producten zijn de volgende rentelasten (tegen 4,25%) toegerekend: Bijlage C Bijlage D Bijlage F TOTAAL TOEGEREKENDE RENTELASTEN

3,57 %

6.358 224 2.865 9.447

Functioneel verantwoorde betaalde rente

OP GROND HIERVAN IS IN DE JAARREKENING PER SALDO EEN BAAT OPGENOMEN VAN

21

1.376

L. Verzamel- en consolidatiestaat (x € 1.000) lasten economische categoriën

1.1

2.0.1

2.1

2.2

2.3.1

3.0

4.0.1

4.0.2

4.0.3

functies en hoofdfuncties 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.

Provinciale staten Gedeputeerde staten Kabinetszaken Bestuurlijke organisatie Financieel toezicht op gemeenten Uitvoering van overige wettelijke regelingen Overige zaken betreffend algemeen bestuur Overige baten en lasten Algemeen bestuur

2.0 2.

Openbare orde en veiligheid, algemeen Openbare orde en veiligheid

3.0 3.1 3.3 3.4 3.

Verkeer en vervoer, algemeen Landwegen Waterwegen Vervoer Verkeer en vervoer

4.1 4.2 4.3 4.4 4.

Waterschapsaangelegenheden Waterkeringen Kwantitatief beheer oppervlaktewater Kwantitatief beheer grondwater Waterhuishouding

5.0 5.2 5.4 5.5 5.6 5.

Milieubeheer, algemeen Kwalitatief beheer grondwater en bodem Bestrijding geluidhinder Vergunningverlening en handhaving Ontgrondingen Milieubeheer

6.1 6.2 6.

Recreatie Natuur Recreatie en natuur

7.0 7.1 7.2 7.3 7.

Algemene economische aangelegenheden Bevordering economische activiteiten Nutsvoorzieningen Agrarische aangelegenheden Economie en agrarische zaken

8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.

Welzijn, algemeen Educatie Lichamelijke vorming en sport Kunst en oudheidkunde Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling Maatschappelijke voorzieningen Volksgezondheid Ouderenzorg Jeugdhulpverlening Welzijn

9.1 9.2 9.3 9.

Ruimtelijke ordening Volkshuisvesting Stads- en dorpsvernieuwing Ruimtel. ordening & volkshuisvesting

0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.8 0.

Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar Geldleningen en uitzettingen langer dan 1 jaar Algemene uitkering provinciefonds Eigen middelen Overige financiele middeelen Algemene baten en lasten / onvoorzien Mut. reserves verband houdende met hoofdfuncties Financiering en alg. dekkingsmiddelen

Totaal functioneel

KVD - staat (Middelenbeleid en -beheer)

Totaal generaal

653 1.003 177

646 71 19 341

5 5

1.833 1 1

18

18

1.025 15.738 1.567 42 18.372

6

623 6.672 7.295

166

82 82

155 155

53 53

18.378 20

9

570 18.968

27.041 27.050

1.771 1.950 146 3.867

1.910 61 667 2.638

1.224 420 8 245 38 1.935

1.085 2.831

4.177 354

250 4.166

4.531

36 2.662 2.698

3.166 6.545 9.711

545 13.882 14.427

14 2.867 435 9.366 12.682

130 5.186

1.298 11.716

6 6

8.577 13.893

4.563 17.577

44 33

19

654

2.315 9.710 64

3.762 53 6.582 2.785 276 253

4.482 135 678 7.857 5.679 2.026 2.153

108.250 121.961

23.010

1.187

3 3

1 1.034 617 367 2.019

6

21 33

54

787 787

1 1

131

2 166

15 3.097 1.844 6.033

1.114 4.809 1.256 1.086 8.265

1.187

315

1

1

151 151

19

131

1.834

18

12.108

144

3.743 142

943 6.637

329 1.815

144

3.885

7.580

2.144

187.596

92.079

4

51

187.600

92.130

18.577

2.113

38.881

1

44

533

11.745

362

18.621

2.646

50.626

363

1.108

2.942

532 1.282

18

22

649

12.265

12.265

L. Verzamel- en consolidatiestaat (x € 1.000) lasten economische categoriën

4.1.1

4.1.2

5.0

6.0a

6.0c

8.2.1

8.2.2



2.0 2.


3.0 3.1 3.3 3.4 3.


4.1 4.2 4.3 4.4 4.


5.0 5.2 5.4 5.5 5.6 5.


6.1 6.2 6.


7.0 7.1 7.2 7.3 7.


8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.


9.1 9.2 9.3 9.


0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.8 0.


Totaal functioneel

23 346

3.268 1.424 640 1.776 523 912 8.791 14.233 31.567

1 1

296 296

275 275

871 871

4.016

1.353 5.653 1.174 517 8.697

1.256 5.246 1.090 480 8.072

39.070 45.003 5.098 31.668 120.839

4 4

128 774 813 202 1.917

119 719 755 188 1.781

248 7.850 4.202 1.615 13.915

14.255

1.273 1.551 185 3.544 311 6.864

1.182 1.440 172 3.291 289 6.374

8.981 20.261 969 7.080 888 38.179

218 2.489 2.707

202 2.311 2.513

4.251 40.396 44.647

212 1.643 7 1.867 3.729

197 1.526 6 1.733 3.462

1.873 46.735 3.238 29.734 81.580

272 60 155 965 43 47 393

253 56 144 896 40 44 365

8.832 337 7.559 15.634 15.748 2.181 3.183

59 59

800 2.735

743 2.541

110.384 163.858

3.625 3.625

3.304 450 66 3.820

3.068 418 61 3.547

11.531 9.462 3.752 24.745

1 369

8 8

7.456 6 15.111

7.462

824 864 1.781 3.469

4.011 5

1.642 38 38

1.642

19 13.632 604

84 10.071 10.071

84

1.649 1.649

483

22 12.556

10.696

2.542 3.025

801 13.379

10.696

62 2.790 278 3.130

31

31

36

36

8

8

143.454 143.454

8

143.454 143.498

7.522

177.576

7.160

38.734

5.567

1.159

2.336

17.332

13.089

178.735

9.496

56.066

36

29.880

13.463

36


Totaal generaal

1

785 2 213 611 249 432 2.357 2.750 7.399

8

15.111

29.880

13.463

36

23

totaal

846 2 229 658 268 465 2.539 2.962 7.969

6

14

toegerekende overhead

35.964

663.699

40.241

35.964

703.940

baten economische categoriën

1.0.1

1.1

2.0.1

2.2.1

2.2.2

2.3

3.0

4.0.1

4.0.2



2.0 2.


3.0 3.1 3.3 3.4 3.


4.1 4.2 4.3 4.4 4.


5.0 5.2 5.4 5.5 5.6 5.


6.1 6.2 6.


7.0 7.1 7.2 7.3 7.


8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.


9.1 9.2 9.3 9. 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.8 0.

15 6 26 3

70 120

40 8 48

342 50 392

250 336

10 84

4.005 4.591

130 224

29 29

1.079 1.079

169 15

3

93

1

184

3

93

1

1.163 16 112 1.291

168 1.131

1 2 3

25 25

1.299 1.214 283

22

39 1 40

195

10

1.692

32

1 1

120 16.874 16.994

150 150

154

117

10.269 10.423

112 229

3

91 1.065 1.055

4

25 28

102.508 104.719


3

354 1.675

15

3

2.029

15


2

Totaal functioneel

38 38

157 157

155.817 155.817

97.705 89.258 153 1.129 89.258

90.375

366


Totaal generaal

4

90.375

366

24

377

1.941

1.131

153

98.082

1.941

155.970

239.877

2.987

155.970

239.877

2.987

3

93

1

2.646

242

458

15

1.913

245

551

16

4.559

baten economische categoriën

4.1.1

5.0

6.0c totaal



2.0 2.


3.0 3.1 3.3 3.4 3.


4.1 4.2 4.3 4.4 4.


5.0 5.2 5.4 5.5 5.6 5.


6.1 6.2 6.


7.0 7.1 7.2 7.3 7.


8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.


9.1 9.2 9.3 9.


0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.8 0.


Totaal functioneel

15 6 26 3

382 128 560 29 29

320

1.087 3.327

320

41.528 45.942

833

276

833

276

13.065 578

279

13.643

279

1.214 13.649 578 244 196 15.881

50 50

120 17.075 17.195

10.636

671 4.706

10.636

4.706

671

1.277 1.132 1.106 3.515

11.578 160.523 10.381 182.482

91 1.072 1.055

102.533 104.751 30

402 1.675 3.496 5.573

3.496 3.526 16.627 19.391

8

36.018

154.017 154.017

16.629 19.391 97.705 89.258 153 3.455 154.017 380.608

28.966

40.724

201.235

763.243

1.649

4.277

202.884

767.520

8


Totaal generaal

1.347 5.496 31 45.775 52.649

28.966

40.724

25

M. Staat van gewaarborgde leningen

nr.

1 5 a. b.

oorspronkelijk bedrag

2

doel van geldlening is aangegaan door: de geldlening

gevallen van gemeenschappelijke datum en nummer waarborging van de geldlening van het besluit namen van de grondslag of provinciale van de andere percentage van staten c.q. goedkeuring lichamen, het deel dat commissaris der koningin welke mede door de provincie waarborgen is gewaarborgd 5 6 7 8 16-01-69, nr. 13 12-03-69, nr. 13

3 4 7.941 Financiering De Twentse zorgcentra te Enschede kapitaaluitgaven

9 e. h. 10 a. b. d. d. e. f. 15 a. c. 16 a. b. c. 25

182 391 3.630 908 1.724 4.197 1.815 1.248 5.627 998 6.807 2.500 1.134 499

idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem

29 31

1.876 2.042

idem idem

33

172.598 216.117

idem

Stichting Zorg-Accent te Hellendoorn Stichting "Bruggerbosch" te Enschede idem idem Stichting Adhesie GGZ MiddenOverijssel te Deventer idem Stichting Reggeland te Almelo idem Mediant, Stichting voor geestelijke gezondheidszorg Oost-Midden-Twente idem FRION, professioneel in ondersteuning voorheen ASVZ Van Koetsveld verzorging van zwakzinnigen in Overijssel, te Zwolle en Steenwijk Zorggroep De Leiboom te Deventer Overijsselse Bibliotheekdienst te Hellendoorn Nationaal Groenfonds de ov. provincies

26

12-06-68, nr. 12-06-68, nr. 12-06-68, nr. 20-10-71, nr. 03-12-75, nr. 18-03-81, nr. idem

34 34 27 96 119 8

12-10-77, nr. 60 idem 18-03-81, nr. 9 ZC/2002/1885 18-03-81, nr. 9 27-01-82, nr. 5

21-08-68, nr. 46 21-08-68, nr. 46 15-08-68, nr. 27 28-04-72, nr. 72 03-05-76, nr. 8 29-06-81, nr. 1 idem 04-04-78, nr. 2 idem 29-06-81, nr. 1 29-06-81, nr. 1 03-02-82, nr. 18

18-06-86, nr33-3 17-03-88, nr. 18 11-10-89, nr. 52 14,6

29-03-95, nr..

29-03-1995

renterestantbedrag van de percentage geldleningen per 1-1-2008

9

10 7

bedrag van de per 1-1-2008 door de provincie gewaarborgde geldleningen

11

bedrag van de in totaalbedrag van de restantbedrag van de geldlening op 2008 gewaargewone en buitenge31 december 2008 borgde leningen wone aflossing 2008 totaal waarvan door de provincie gewaarborgd

12

13

14

15

788

788

277

511

511

7 1/2 7 5/8 5.53 5.81 6.14 6,65 5,83 4,05 7 8 1/2 6,73 4,845 7 3/4 7,68

9 28 658 256 410 1.822 143 349 1.813 274 2.723 1.931 380 238

9 28 658 256 410 1.822 143 349 1.813 274 2.723 1.931 380 238

5 10 208 43 45 101 72 50 181 25 170 114 28 12

4 18 450 213 365 1.721 71 299 1.632 249 2.553 1.817 352 226

4 18 450 213 365 1.721 71 299 1.632 249 2.553 1.817 352 226

5,28 5,04

985 1.643

985 1.643

47 42

938 1.601

938 1.601

div. Totaal

130.005 144.455

18.981 33.431

28.955 30.385

124.505 137.525

18.178 31.198

23.455 23.455

27

N. Overzicht Specifieke uitkeringen (= rijksbijdragen) Onder Specifieke uitkeringen worden verstaan alle inkomens- en vermogenoverdrachten van het Rijk aan de provincies (dus geen bijdragen van derden, zoals waterschappen, gemeenten en andere provincies). Specifieke uitkeringen zijn traceerbaar via de economische categorie-aanduiding 4.0 en/of 4.1

Functie 1.6

Product

Productomschrijving

Rijksbijdragen

2.1.60.05 Promotie, externe betrekkingen en lobby 2.1.60.40 Verzekeringen en aansprakelijkheidsstellingen

Bijdragen derden

Totaal bijdragen

40

8

342

40 342

50

58

10

24 32 204

1.7

2.1.70.95 Beleidsinformatie

3.0

2.3.00.02 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 2.3.00.05 Bijdragen aan infrastructuur andere overheden 2.3.00.22 Gedragsbeïnvloeding verkeer en vervoer

24 32 194

2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen 2.3.10.17 Beheer en onderhoud kunstwerken

653 3

84

737 3

130

4.135

3.4

2.3.40.10 Openbaar vervoer

4.005

4.2

2.4.20.05 Waterkeringen

1.001

1.001

4.3

2.4.30.05 Integraal waterbeheer

1.131

1.131

5.0

2.5.00.10 Milieubeleid, planning

1.214

1.214

5.2

2.5.20.10 Bodemsanering binnen de Wet bodembescherming 2.5.20.15 Bodemsanering door derden 2.5.20.25 Afvalstoffen

10.438 2.910

10.438 2.910 22

5.4 5.5

22

2.5.40.05 Geluid

578

2.5.50.05 Handhaving milieubeheer

195

2.5.50.10 Repressieve handhaving

578 195 10

6.1

2.6.10.05 Toeristische Infrastructuur

6.2

2.6.20.10 Realisatie en beheer ecologische hoofdstructuur 2.6.20.15 Landschapsbeheer 2.6.20.20 Handhaving wetten

15.014 1.813 47

150

15.164 1.813 47

7.1

2.7.10.05 Europese programma's 2.7.10.10 Stimulering werkgelegenheid 2.7.10.20 Ruimte voor ondernemen

10.637 129 24

50 67

10.687 129 91

3.522 6.747

112

3.522 6.859

7.3

120

10

2.7.30.05 Duurzame agrarische bedrijven 2.7.30.20 Landinrichting en Reconstructie

120

8.2

2.8.20.50 Sport (BKW)

91

8.3

2.8.30.50 Kunst en Cultuur 2.8.30.60 Cultureel erfgoed

1.047 18

8.4

2.8.40.50 Bibliotheekwerk en Mediabeleid

1.055

1.055

8.8

2.8.80.50 Jeugdzorg

102.508

102.508

9.1

2.9.10.07 Ontwikkeling ruimelijk beleid

9.1

2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen

1.675

1.675

9.3

2.9.30.20 Stedelijke vernieuwing

3.496

3.496

0.2

2.0.20.20 Uitkering provinciefonds (algemene uitkering) 2.0.50.05 Onderuitputting overige zaken en diensten

384

Totaal functies + KVD

28

91 3 1

15

1.050 19

399

97.705 385

1.941

97.705 2.326

268.843

2.987

271.830

O. Specificatie investeringen Product

Omschrijving

Geraamd in 2008

2.1.40.05 Alg. fin. bestuurlijk toezicht Monitoring gemeenten Totaal Alg. fin. bestuurlijk toezicht

Besteed in 2008

29 29

2.1.60.05 Promotie, ext. betrekkingen en lobby Hard- software studio Totaal Promotie, ext. betrekkingen en lobby

Nog beschikbaar

Nog te besteden in 2009 na 2009

29 29

9 9

1 1

8 8

8 8

555 555

154 154

401 401

401 401

2.2.00.05 Openbare orde en veiligheid Provinciaal Commando Centrum (PCC) Totaal Openbare orde en veiligheid

67 67

16 16

51 51

51 51

2.3.10.02 Planvorming infrastruct.verkeersveiligheid Onderzoekskosten Totaal Planvorming infrastruct. verkeersveiligheid

83 83

36 36

47 47

47 47

13.524 13.524 1.041 12.483

13.148 13.148 894 12.254

376 376 147 229

376 376 147 229

26 26

22 22

4 4

4 4

2.1.70.50 Renovatie provinciehuis Renovatie provinciehuis Totaal Renovatie provinciehuis

2.3.10.12 Realisatie provinciale wegen Aanleg wegen Investeringsuitgaven realisatie wegen Investeringsinkomsten realisatie wegen Totaal Realisatie provinciale wegen 2.4.40.05 Grondwaterbeheer Grondwaterarchief Totaal Grondwaterbeheer 2.5.50.05 Handhaving milieubeheer Super office Totaal Handhaving milieubeheer

185 185

185 185

185 185

2.8.30.50 Kunst en cultuur Digitaal loket Totaal Kunst en cultuur

101 101

101 101

101 101

47 47

47 47

3.0.15.75 Beheer centrale informatiesystemen / informatievoorziening Beaufort Totaal Beheer centr. inform.syst. / inform.voorz.

55 55

3.0.30.05 Vastgoed Vastgoed divers Totaal Vastgoed

16 16

16 16

16 16

3.0.30.25 Documentaire informatievoorziening Automatisering SIS Totaal Documentaire informatievoorziening

21 21

21 21

21 21

3.0.30.30 Document productieservices Document productieservices Totaal Document productieservices

17 17

17 17

17 17

7.748 7.748

7.748 7.748

277 277

277 277

3.0.30.35 Informatie- en communicatietechnologie Aanschaf hard- en software Totaal Informatie- en communicatietechnologie

9.587 9.587

8 8

1.839 1.839

3.0.30.40 Logistieke services en vervoer Vervoer GS - leden Totaal Logistieke services en vervoer

277 277

3.1.00.25 Dienstverlening provinciale infrastructuur Investeringen in steunpunten en materieel Totaal Dienstverlening provinciale Infrastructuur

712 712

608 608

104 104

104 104

24.223

14.938

9.285

9.256

Totaal generaal

29

P. Overzicht van verplichtingen die ten laste van de exploitatie zijn gebracht

Product

Omschrijving

Verplichtingen per 31 december 2008 voorgaande jaren

211005 213010 216005 216010 217020 217030 217080 217095 220005 230002 230005 230015 230022 230025 231016 231017 231025 233006 234010 242005 243005 244005 250005 250010 250020 250025 252010 252015 252025 254005 255005 255007 256005 261005 262010 262015 262020 270010 270020 271005 271010 271015 271020 273005 273020 280070 281050 282050 283050 283060 284050 284060 285050 286050 288050 291007 292005 301545 301555 301560 301575 303005 303010 303030 303035 303040 310025

Rechtspositie GS/Oud Gedeputeerden Internationalisering Promotie, externe betrekkingen en lobby Journalistieke producties, internetredactie en mediacontact Programma grote steden Programma inform. en comm. technologie Programma de andere provincie Beleidsinformatie Openbare orde en openbare veiligheid Ontwikkeling beleid bereikbaarheid Bijdrage verbetering weg- railinfrastrastructuur Fiets Gedragsbeinvloeding verkeer en vervoer Beleidsinformatie Verkeer en Vervoer Beheer en onderhoud wegen Beheer en onderhoud kunstwerken Gladheidsbestrijding Beheer en onderhoud waterwegen Openbaar vervoer Waterkeringen Integraal waterbeheer Grondwaterbeheer Energie- en Klimaatbeleid Milieu-informatie,communicatie,educatie Gebiedsgerichte aanpak Aansturing en realisatie inricht land ge Bodemsanering binnen de Wet bodembescherming Bodemsanering door derden Afvalstoffen Geluid Handhaving Bestuurlijke handhavingssamenwerking ontgrondingen Instandhouding recreat.toer.basisstruct. Realisatie en beheer ecologische hoofdst Landschapsbeheer Handhaving wetten Toeristische promotie Landelijke niet-Reconstructie gebieden Europese programma's Stimulering werkgelegenheid Functioneren arbeidsmarkt Ruimte voor ondernemen Duurzame agrarische bedrijvigheid Landinrichting en Reconstructiegebieden Beleidskader Welzijn Onderwijs Sport (BKW) Kunst en cultuur (Cultuur) Cultureel erfgoed (Cultuur) Bibliotheekwerk en mediabeleid (Cultuur) Sociaal Cultureel werk (BKW) Integratiebeleid Zorginfrastructuur (Zorg) Jeugdzorg Ontwikkeling ruimtelijk beleid Ontwikkeling beleid wonen P&O concernadvisering P&O advisering Beleidsontwikkeling Middelen Centraal applicatiebeheer Vastgoed Huisvesting en inrichting Document productieservice ICT Logistieke services en vervoer Dienstverlening provinciale infrastructuur

30

2006

2007

2008

8 4 35

659

3 6 75 54 2.014 29

5 26 227

29

233 950

13 142 2 19.121 249 114

30

23

428 84

18 1.204 174 64

231 2.656 13 23 719

323 250 691 829 993 1.337 1.583 876 2.961 466

131 50 928 34 3

454 187

5

20

1.070 121

294 138

163 2.822 855 69

6 272 11.651 89 1.268 38

81

95

1.109 177 971 770

2.841 41 1.178 5.393 7.176 924 51 110 597 489 349 10 43 995 1.420 180 1.006

41

2.150 279 4 21

10

374 78 803 46 153 5

747 14 115 241 275 315 10

487 136 28

696 46 653 819

1

260 1.170 1.140 2.253 21 451 8.468 8.145 329 4.212 5.068 7.850 2.253 350 1.143 2.254 1.462 571 10 104 327 1.759 624 4.926 361 3 77 9 351 79 8 91 5 28

Totaal per product 3 14 79 54 2.708 29 5 13 430 229 20.071 249 114 30 323 250 691 852 993 1.586 5.871 889 3.242 1.249 131 50 3.532 541 7 21 25 10 260 2.697 4.221 3.108 90 451 182 8.740 23.746 636 7.629 11.050 15.026 4.298 415 1.446 3.895 2.272 1.388 35 147 2.018 3.712 1.593 6.779 361 3 77 9 351 79 8 91 5 29

Product

Omschrijving

Verplichtingen per 31 december 2008 voorgaande jaren

5010001 5010125 5010210 5020010 5020030 5020040 5020080 5030010 5030030 5040010 5050010 5050050 5050060 5050080 5060010 5060050 5060060 5070010 5075015 5075040 5075050 5080010 5110210 5110270 5120010

Directie frictiebudget Kwaliteitsimpuls Cluster secretariaat GS Leiding BA Bestuurlijke aangelegenheden: team openbaar bestuur Bestuurlijke aangelegenheden: team communicatie Bestuurlijke aangelegenheden: team uitvoering beleid Leiding EMT EMT; team vergunningverlening Landbouw, natuur en landschap: leiding Ruimte, wonen en bereikbaarheid: leiding Ruimte, wonen en bereikbaarheid: team realisatie Ruimte, wonen en bereikbaarheid: team verkeer & vervoer Ruimte, wonen en bereikbaarheid: team ROVO Water en bodem: leiding Water en bodem: team vergunningverlening en handhaving Water en bodem: team Integraal waterbeheer Wegen en kanalen: leiding Wegen en kanalen: team programmamanagement Wegen en kanalen: team ontwikkeling en advies Wegen en kanalen: team dagelijks beheer Noord Zorg en cultuur: leiding Leiding FD FD; team informatie technologie Middelen: leiding TOTALEN

2007 25

Totaal per product

2008 37 7

39

2 34 24 6 30 24 83

101 7 2 11 2 2 16 3 14 32 12 51 27 10 135 13 2 34 2 34 24 6 30 24 117

91.321

151.849

2 11 2 2 16 3 14 32 12 51 27 10 135 13 2 34

34 17.690

31

2006

10.020

33.037

Q. Kostenverdeelstaat B R Totaal baten en lasten Saldo te verdelen lasten Middelenbeleid en -beheer

R2007 36.255

Lasten B2008 43.701

R2008 40.241

30.777

41.162

35.964

Functie Omschrijving

R2007

B2008

R2008

1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2.0 3.0 3.1 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 5.0 5.2 5.4 5.5 5.6 6.1 6.2 7.0 7.1 7.2 7.3 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.8 9.1 9.2 9.3

761 8 194 504 289 460 2.007 3.142 251 924 3.611 1.326 344 62 305 706 262 662 1.414 191 3.357 273 148 1.744 235 1.818 6 1.212 193 71 110 605 31 54 488 482 2.178 310 39

1.024 12 208 708 397 488 2.484 3.615 339 1.932 6.161 1.057 517 121 936 803 323 933 1.823 239 3.738 363 200 2.172 270 2.052 19 1.751 353 91 71 893 81 70 406 843 3.088 508 73

785 2 213 611 249 432 2.357 2.750 275 1.256 5.246 1.090 480 119 719 755 188 1.182 1.440 172 3.291 289 202 2.311 197 1.526 6 1.733 253 56 144 896 40 44 365 743 3.068 418 61

30.777

41.162

35.964

Provinciale staten Gedeputeerde staten Kabinetszaken Bestuurlijke organisatie Financieel toezicht op gemeenten Uitvoering van overige wettelijke regelingen Overige zaken betreffende algemeen bestuur Programma's en projecten Openbare orde en veiligheid, algemeen Verkeer en vervoer, algemeen Landwegen Waterwegen Vervoer Waterschapsaangelegenheden Waterkeringen Kwantitatief beheer oppervlaktewater Kwantitatief beheer grondwater Milieubeheer, algemeen Kwalitatief beheer grondwater en bodem Bestrijding geluidhinder Vergunningverlening en handhaving Ontgrondingen Recreatie Natuur Algemene economische aangelegenheden Bevordering economische activiteiten Nutsvoorzieningen Agrarische aangelegenheden Welzijn, algemeen Educatie Lichamelijke vorming en sport Kunst en oudheidkunde Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling Maatschappelijke voorzieningen Volksgezondheid Jeugdhulpverlening Ruimtelijke ordening Volkshuisvesting Stads- en dorpsvernieuwing Totaal verdeeld

32

R2007 5.478

Baten B2008 2.539

R2008 4.277

OVERZICHT PERSONEELSGEBONDEN KOSTEN Functie Omschrijving

R2007

B2008

R2008

1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2.0 3.0 3.1 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 5.0 5.2 5.3 5.5 5.6 6.1 6.2 7.0 7.1 7.2 7.3 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.8 9.1 9.2 9.3

873 9 222 578 331 527 2.301 3.603 288 1.059 4.142 1.521 395 71 350 809 301 759 1.621 219 3.849 313 170 2.000 269 2.085 7 1.390 221 81 126 694 35 62 560 553 2.498 355 45

1.014 12 206 701 393 483 2.461 3.581 336 1.914 6.107 1.047 512 120 927 796 320 924 1.806 237 3.703 360 198 2.152 267 2.033 19 1.735 350 90 70 885 80 69 402 835 3.059 503 72

846 2 229 658 268 465 2.539 2.962 296 1.353 5.653 1.174 517 128 774 813 202 1.273 1.551 185 3.544 311 218 2.489 212 1.643 7 1.867 272 60 155 965 43 47 393 800 3.304 450 66

35.292

40.779

38.734

Provinciale staten Gedeputeerde staten Kabinetszaken Bestuurlijke organisatie Financieel toezicht op gemeenten Uitvoering van overige wettelijke regelingen Overige zaken betreffende algemeen bestuur Programma's en projecten Openbare orde en veiligheid, algemeen Verkeer en vervoer, algemeen Landwegen Waterwegen Vervoer Waterschapsaangelegenheden Waterkeringen Kwantitatief beheer oppervlaktewater Kwantitatief beheer grondwater Milieubeheer, algemeen Kwalitatief beheer grondwater en bodem Bestrijding luchtverontreiniging Vergunningverlening en handhaving Ontgrondingen Recreatie Natuur Algemene economische aangelegenheden Bevordering economische activiteiten Nutsvoorzieningen Agrarische aangelegenheden Welzijn, algemeen Educatie Lichamelijke vorming en sport Kunst en oudheidkunde Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling Maatschappelijke voorzieningen Volksgezondheid Jeugdhulpverlening Ruimtelijke ordening Volkshuisvesting Stads- en dorpsvernieuwing

33

R. Goedgekeurde begrotingswijzigingen op productgroepniveau Product Omschrijving

Primitief 1e wijz 2e wijz 3e wijz 4e wijz 5e wijz 6e wijz 7e wijz adm.wzn.

1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7

Algemeen bestuur Provinciale Staten Gedeputeerde Staten Kabinetszaken Bestuurlijke organisatie Financieel toezicht op gemeenten Uitvoering overige wettelijke regelingen Overige zaken algemeen bestuur Overige lasten en baten Totaal beleidsveld 1

2.610 1.492 387 1.250 405 528 5.492 14.418 26.582

2.0

Openbare orde en veiligheid Openbare orde en veiligheid, algemeen Totaal beleidsveld 2

1.129 1.129

3.0 3.1 3.3 3.4

Verkeer en vervoer Verkeer en vervoer, algemeen Landwegen Waterwegen Vervoer Totaal beleidsveld 3

20.746 44.996 3.994 9.108 78.844

-1.092 615 490 609 622

Waterhuishouding Waterschapsaangelegenheden Waterkeringen Kwantitatief beheer oppervlaktewater Kwantitatief beheer grondwater Totaal beleidsveld 4

158 3.593 10.640 698 15.089

-25 168 3.653 -18 3.778

Milieubeheer Milieubeheer, algemeen Kwalitatief beheer grondwater en bodem Bestrijding geluid Vergunningverlening en handhaving Ontgrondingen Totaal beleidsveld 5

4.293 5.035 253 3.836 268 13.685

-34

742

250 2.050

6.1 6.2

Recreatie en natuur Recreatie Natuur Totaal beleidsveld 6

3.902 34.158 38.060

1.310 216 1.526

269 269

700 1.079 1.779

7.0 7.1 7.2 7.3

Economie en agrarische zaken Algemene economische aangelegenheden Bevordering economische activiteiten Nutsvoorzieningen Agrarische aangelegenheden Totaal beleidsveld 7

1.952 25.699 -19.994 10.044 17.701

-566

Welzijn Welzijn Educatie Lichamelijke vorming en sport Kunst en oudheidkunde Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling Maatschappelijke voorzieningen Volksgezondheid Jeugdhulpverlening Totaal beleidsveld 8

6.293 499 7.428 15.644 14.694 1.896 3.869 7.569 57.892

Ruimtelijke ordening & volkshuisvesting Ruimtelijke ordening Volkshuisvesting Stads- en dorpsvernieuwing Totaal beleidsveld 9

12.898 5.699 196 18.793

4.1 4.2 4.3 4.4

5.0 5.2 5.4 5.5 5.6

8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.8

9.1 9.2 9.3

0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.8

31 -74 4 57

81 7 40

-58 -1 -41

496

-33

-13

2.014 2.014

35.293 35.293

-31 207 -414 -223

86 -3.098 624 -3.012

-140 -140

-50 -50

-200 -200

198 106

7.196 -9.044

-1.043 -1.090

412 -3.957

446 750

-8.363 -10.211

270

270

663 86 -7

-338 -6 -344

-4.021 -6.154 -3.545

11.410 458 -458 -11.410

898 236

1.134

38.725 32.320 4.026 -13.631 61.440

122 6.839 11.723 655 19.339

630 630

-574 -574

-11 608 -32 -75 490

-300 -21

2.019

118

-321

2.019

-75 43

8.593 5.067 246 3.835 443 18.184

-569 653 84

5.343 36.375 41.718

569 103

2.010 40.063 -79.324 23.878 -13.373

2.200 -2.200

1.800

2.046 1.480

100 201

301

1.500

-45 10.617 -58.490 11.800 -36.118

36 36

223

900

3.346 -1.040

97

2.306

97

200 200

-48 624

100 610

111

-29

-500

139

117 139

-1.000 -18 2.092

5 255

80 274

-500

-729

964

15.277 2.074

-5.075 200

-14.750

208

-729

5 969

17.351

-4.875

-14.750

208

-4.897 547 -96 -2.862

-1.000 -2.753 -756

-194 -194

Totaal generaal

34

429 429

200 339

161 278

-139

-296

3.448 3.309

-200 13.124 12.628

-4 27.412 20.104

4.631 4.631

13.637 9.124

2.976 2.976

2.750 1.425 431 1.294 405 497 6.223 12.919 25.944

739 739

-1

Financiering en alg. dekkingsmiddelen Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar -8.950 Geldleningen en uitzettingen 1 jaar of langer -14.297 1 Algemene uitkering provinciefonds -96.323 Eigen middelen -82.288 Overige financiële middelen -142 Algemene baten en lasten / onvoorzien -1.759 -491 Mutaties reserves verband houdende met hoofdfun -99.309 -8.010 -5.999 Totaal beleidsveld 0 -303.068 -8.500 -5.999 Middelenbeleid en -beheer Interne producten Totaal middelenbeleid en beheer

28

Totaal

-160 -160

477 477

8.916 499 7.528 15.953 14.694 2.174 2.869 7.997 60.630

8.793 7.973 201 16.967

-14.847 -16.502 -97.610 -85.150 -146 -2.450 -346 -56.043 -346 -272.748

-2.292 -2.292

41.160 41.160

Dynamische Investeringsagenda Ontwikkelingsreserve

Voortgangsrapportage per 31-12-2008

Maart 2009

Colofon Datum

Maart 2009 Coördinatie, vormgeving en productie

Eenheid Middelen Fotografie

Job Boersma, Zwolle Adresgegevens

Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 www.overijssel.nl [email protected]

2

Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008

Inhoudsopgave

1. Inleiding

5

2. Overzicht Dynamische Investeringsagenda/Ontwikkelingsreserve

7

3. Voortgangsrapportage per 31-12-2008

3

11

3.1 Programma Kwaliteit van de leefomgeving

12


25

3.3 Programma Mobiliteit

33

3.4 Programma Natuur en duurzaamheid

51

3.5 Programma Water

69

3.6 Programma Sociale infrastructuur en cultuur/Nieuwe bezems

75


4


1. Inleiding Algemeen

In deze bijlage vindt u de rapportage over (majeure)projecten vanuit de Dynamische Investeringsagenda (DIA). Voor het eerst wordt deze rapportage gepresenteerd in een aparte bijlage bij de jaarrekening. De informatie is nu op één plaats is te vinden en daardoor beter toegankelijk. De Ontwikkelingsreserve majeure thema’s/projecten is bij de Perspectiefnota 2007 ingesteld voor dekking van uitgaven voor een aantal projecten. Bij het opstellen van het Coalitieakkoord 20072011 (&Overijssel!) zijn de pijlers van de Ontwikkelingsreserve uitgebreid tot de Dynamische investeringsagenda. In deze bijlage wordt gerapporteerd op de geraamde onttrekkingen die in de Begroting 2008 zijn opgenomen en over de stand van zaken van de claims en labelingen ultimo 2008. De totale claim voor de DIA bedraagt € 462 miljoen. Daarnaast zal de provincie voor een bedrag van € 80 miljoen uit de Ontwikkelingsreserve bijdragen in het bestuursakkoord Rijk - IPO. De totale stortingen in de Ontwikkelingsreserve tot en met 2011 worden geraamd op een bedrag van € 542 miljoen. Hiermee zijn de DIA claims en de bijdrage aan het bestuursakkoord Rijk – IPO gedekt. Spelregels

Jaarlijks geven GS in de Perspectiefnota de actuele stand van zaken betreffende de Ontwikkelingsreserve. Tussentijdse besluitvorming door PS zal hierin worden verwerkt. Daarbij wordt een afgewogen en onderbouwd voorstel gegeven van de op dat moment per project bekende of voorgenomen labelingen en onttrekkingen. Binnen de in de Ontwikkelingsreserve benoemde claims kunnen PS (tenzij GS daartoe gemachtigd zijn) besluiten om (een deel van) de Ontwikkelingsreserve als dekkingsmiddel in te zetten. Het bijbehorende bedrag binnen deze reserve wordt dan vastgelegd c.q. “gelabeld”. Daarmee wordt de inzet van dit deel van de reserve onomkeerbaar. Ieder jaar besluiten Provinciale Staten bij de vaststelling van de begroting welke bedragen op basis van de hiervoor genoemde “labeling” in het eerstvolgende begrotingsjaar aan de reserve worden onttrokken. Dit betreft alleen dat deel dat als feitelijke uitgave voor het eerstvolgende begrotingsjaar wordt geraamd. De bedragen die in het eerstvolgende begrotingsjaar worden onttrokken, worden naar het bijbehorende product in de begroting overgeheveld. Indien daartoe aanleiding bestaat, kunnen via afzonderlijke begrotingswijzigingen middelen uit de Ontwikkelingsreserve worden overgeheveld naar de begroting. De Ontwikkelingsreserve is expliciet bedoeld voor de projecten zoals genoemd in de Dynamische investeringsagenda. Zodra de reserve de benodigde omvang heeft bereikt, vinden geen verdere stortingen plaats. De benodigde omvang van de reserve is bepaald op basis van schattingen van voor de claims benodigde bedragen. Uitwerking van p.m.-posten en onderhandelingsresultaten leiden er toe dat de voorgenomen onttrekking aan, dan wel de benodigde omvang van, de reserve wordt aangepast. Elk jaar zal bij de Perspectiefnota een nieuwe inschatting gemaakt worden van de investeringen in de volgende jaren en vervolgens zal bij de begroting de eerstvolgende jaarschijf worden toegevoegd. Actueel overzicht

De meest actuele stand van de claims in de Dynamische investeringsagenda wijkt af van wat in &Overijssel! is gepresenteerd. In de onderstaande tabel worden de wijzigingen weergegeven.

5


Bedragen x € 1.000 Wijzigingen in Dynamische investeringsagenda 2007-2011 Beginstand &Overijssel!

453.150

Natuur en duurzaamheid Vitaal landelijk gebied (autonoom deel pMJP) Sociale infrastructuur en cultuur

+

475

Sportaccommodaties

+

600

Basisinfrastructuur culturele voorzieningen

+

7.600

Totaal claims DIA 2007-2011 ultimo 2008

461.825

Toelichting

Binnen Natuur en duurzaamheid is een bedrag opgenomen van € 35 miljoen voor financiering van het autonome deel van het pMJP. Bij de vaststelling van het pMJP in december 2006 hebben Provinciale Staten € 475.000 extra toegezegd voor dit onderwerp. Bij de uitwerking van het project Sportaccommodaties, binnen Sociale infrastructuur en cultuur, is uitgegaan van een bedrag van € 5,-- per inwoner. Met een inwonertal van Overijssel van 1.120.000 stijgt het benodigde bedrag daardoor met € 600.000. Het in het Coalitieakkoord opgenomen bedrag voor Basisinfrastructuur culturele voorzieningen is door een omissie verkeerd in de DIA opgenomen. Door een toename van de claim met € 7,6 miljoen wordt deze omissie hersteld. Toelichting op de tabel

Op de volgende pagina vindt u een totaaloverzicht van de claims, toezeggingen, labelingen tot en met 2008 en de bedragen die zijn besteed tot en met 2008. Daarnaast wordt het verloop van de geraamde, bestede en niet bestede bedragen in 2008 weergegeven. In 2008 is € 11,5 miljoen minder gerealiseerd dan oorspronkelijk was geraamd. Dit is 13 % van het totaal begrote bedrag van € 87,1 miljoen. Het betreft voornamelijk de programma’s impuls voor werk, mobiliteit, natuur en duurzaamheid en sociale infrastructuur en cultuur. In de DIA voortgangsrapportage vindt u onder ‘verloop financiën 2008’ per project een toelichting op niet gerealiseerde bedragen. Stand van zaken tot en met 2008

Van het geclaimde bedrag van € 461.825 is in totaal € 273.399 (59%) gelabeld en toegezegd, zodat van de oorspronkelijke claim nog een bedrag van € 188.426 (41%) resteert. Van het gelabelde en toegezegde bedrag van € 273.399 is in 2007 en 2008 een bedrag van € 104.880 (38%) besteed. Van het geclaimde bedrag van € 461.825 is tot en met 2008 een bedrag van € 104.880 (23%) besteed. Bij de Perspectiefnota 2010 zal een inschatting gemaakt worden van de investeringen in de volgende jaren.

6


2. Overzicht Dynamische Investeringsagenda/Ontwikkelingsreserve

7


Overzicht Dynamische investeringsagenda 2007 - 2011 en Ontwikkelingsreserve majeure thema's en projecten Bedragen x € 1.000

Programma

Claim

Toezegging

Gelabeld

Project 1. Kwaliteit van de leefomgeving Stationsomgevingen Oldenzaal / Hengelo, Almelo, Deventer en Zwolle / Kampen Stationsomgevingen Steenwijk en Hardenberg Hoogwatergeul Kampen / gebiedsontwikkeling IJsseldelta Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en omgeving Gebiedsontwikkeling Nijverdal / Koninklijke Ten Cate Gebiedsontwikkeling A 1-corridor Gebiedsontwikkeling Vriezenveen Voortzetting Grote Steden Beleid 2010 / 2011 (waaronder wijkcentra) 2 5,1 Doorontwikkeling Kulturhusen / vitaliteit kleine kernen 2. Impuls voor werk Innovatie en kennisintensieve maakindustrie Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente ICT - breedband / diensteneconomie Herstructurering bedrijventerreinen 3. Mobiliteit 2x2 N 35 (provinciaal aandeel) - 1e fase N 340 (1e fase) N 18 (2x1 vrijliggend) Maatregelen ontsluiting Zwolle Aansluitingen A 1 / A 281 Brug Ramspol Hoogwaardig Openbaar Vervoer Zwolle - Kampen Laagdrempeliger Regiotaxi Doorstroming Openbaar Vervoer, 1e fase Kwartierdienst Deventer Milieuvriendelijk streekvervoer vanaf 2009 Reisinformatie op haltes Faciliteiten voor fietsen Benuttingsmaatregelen PVVP PVVP / Dynamische beleidsagenda 4. Natuur en Duurzaamheid Vitaal landelijk gebied (autonoom deel pMJP) Vitaal landelijk gebied (Groen Blauwe diensten) Versnelde realisatie ecologische hoofdstructuur 2018 Versnelde realisatie Nationale Landschappen IJsseldelta en Noordoost-Twente (tekort Rijksbijdrage) Energiepact Overijssel Waterbodems, teerput Vasse 5. Water Uiterwaarden Olst Maatregelen waterkwaliteit en -kwantiteit Ruimte voor de Vecht, 1e fase 6. Sociale infrastructuur en cultuur Sociale infrastructuur (jeugdzorg, sport, vrijwilligers en senioren) Sportaccommodaties Basisinfrastructuur culturele voorzieningen Landgoederenfestival 'Onweerstaanbaar Overijssel' Streekcultuur Restauratie en revitalisering industrieel, cultureel en agrarisch erfgoed en kerken

106.400 23.500 1.500 50.000 9.000 5.000

38.859

3.000 8.400 6.000 61.000 30.000 5.000 6.000 20.000 131.000 30.000 40.000 15.000

1.165

15.000 1.000 5.000 2.000 2.000 2.000 6.000 2.000 6.000 5.000 p.m. 94.475 35.475 8.000 24.000

30.044 650 1.000

15.000

6.000 41.500 19.500 3.000 2.000 17.000 54.547 29.997 1.850

Resterende claim 67.541 23.500 1.500 19.956 8.350 4.000 1.835 8.400 19.500 10.500 2.000 4.000 3.000 61.453 3 38.150

15.000 4.650 1.000 2.700 1.000 650 2.000 1.700 2.000 2.000 5.000 18.674 18.674

11.000 12.000 4.000 20.000 10.000 5.000 5.000 48.950 20.000 5.600 12.600 4.500 1.250 5.000

57.901 16.801 8.000 12.000 6.100 12.000 3.000 13.701 7.201 5.000 1.500 33.217 17.149 5.600 5.418 1.900 650 2.500

10.350 2.300 1.000 1.350 4.300 4.000 p.m. 17.900

12.000 4.900 1.000 6.299 2.799 3.500 15.733 2.851 7.182 2.600 600 2.500

7. Personele uitvoeringskosten DIA Totaal periode 2007 - 2011

461.825

239.725

188.426

Claim varieert tussen onderstaande bedragen 30.000 40.000 20.000 20.000 10.000 20.000

Projecten na 2011 Innovatie en kennisintensieve maakindustrie Herstructurering bedrijventerreinen Totale claim op Ontwikkelingsreserve (minimaal - maximaal) 1

33.674

491.825

501.825

plus p.m. n.a.v. lopende MIT-gebiedsstudie

2

In de begroting 2008 is dit project in dit overzicht vermeld onder het programma "Sociale infrastructuur en Cultuur". Dit project hoort, conform het coalitieakkoord, thuis in het programma "Kwaliteit van de leefomgeving". Dit hebben wij nu aangepast.

8


Overzicht Dynamische investeringsagenda 2007 - 2011 en Ontwikkelingsreserve majeure thema's en projecten Bedragen x € 1.000

Programma

Besteed t/m 2007

Project 1. Kwaliteit van de leefomgeving Stationsomgevingen Oldenzaal / Hengelo, Almelo, Deventer en Zwolle / Kampen Stationsomgevingen Steenwijk en Hardenberg Hoogwatergeul Kampen / gebiedsontwikkeling IJsseldelta Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en omgeving Gebiedsontwikkeling Nijverdal / Koninklijke Ten Cate Gebiedsontwikkeling A 1-corridor Gebiedsontwikkeling Vriezenveen Voortzetting Grote Steden Beleid 2010 / 2011 (waaronder wijkcentra) 5,1 Doorontwikkeling Kulturhusen / vitaliteit kleine kernen 2. Impuls voor werk Innovatie en kennisintensieve maakindustrie Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente ICT - breedband / diensteneconomie Herstructurering bedrijventerreinen 3. Mobiliteit 2x2 N 35 (provinciaal aandeel) - 1e fase N 340 (1e fase) N 18 (2x1 vrijliggend) Maatregelen ontsluiting Zwolle Aansluitingen A 1 / A 28 Brug Ramspol Hoogwaardig Openbaar Vervoer Zwolle - Kampen Laagdrempeliger Regiotaxi Doorstroming Openbaar Vervoer, 1e fase Kwartierdienst Deventer Milieuvriendelijk streekvervoer vanaf 2009 Reisinformatie op haltes Faciliteiten voor fietsen Benuttingsmaatregelen PVVP PVVP / Dynamische beleidsagenda 4. Natuur en Duurzaamheid Vitaal landelijk gebied (autonoom deel pMJP) Vitaal landelijk gebied (Groen Blauwe diensten) Versnelde realisatie ecologische hoofdstructuur 2018 Versnelde realisatie Nationale Landschappen IJsseldelta en Noordoost-Twente (tekort Rijksbijdrage) Energiepact Overijssel Waterbodems, teerput Vasse 5. Water Uiterwaarden Olst Maatregelen waterkwaliteit en -kwantiteit Ruimte voor de Vecht, 1e fase 6. Sociale infrastructuur en cultuur Sociale infrastructuur (jeugdzorg, sport, vrijwilligers en senioren) Sportaccommodaties Basisinfrastructuur culturele voorzieningen Landgoederenfestival 'Onweerstaanbaar Overijssel' Streekcultuur Restauratie en revitalisering industrieel, cultureel en agrarisch erfgoed en kerken

9

Besteed 2008

Saldo 2008

10.544

11.667

11.416

10.544

9.500 108

9.500

250

250

1.809 19.500 11.000 1.500 500 6.500 11.000 100 950

1.666 15.425 8.440 1.500 472 5.013 8.154 33 446

143 4.075 2.560

4.200

4.000

200

200 500 150 1.000 200 1.000 200 2.500

30 124 111 1.000 115

170 376 39

22.202 5.283 2.250 6.000

20.383 5.283 2.250 6.000

3.350 5.319

3.350 3.500

3.300 2.200 800 300 17.086 7.650 5.600 1.786 800 250 1.000

2.820 1.911 800 109 15.640 6.967 5.582 1.786 637 250 417

2.345

1.715

630

87.100

75.553

11.547

7.000 3.500

3.500 3.047 297 250

2.500 6.235 6.235

51 51

2.449 2.449

7. Personele uitvoeringskosten DIA Totaal periode 2007 - 2011

Begroting 2008

29.327

251

108

1 2.293

28 1.487 2.846 67 504

85 1.000 199 207 1.819

1.819 480 289 191 1.446 683 18 0163 583


10


3. Voortgangsrapportage per 31-12-2008

11


3.1 Programma Kwaliteit van de leefomgeving

12


Programma

1. Kwaliteit van de leefomgeving

Project

Stationsomgevingen Oldenzaal/Hengelo, Almelo, Deventer, Zwolle/Kampen, Steenwijk en Hardenberg

Einddoel

•

Resultaat t/m 2007

Afspraak 2008 * Geef aan met een X wat van toepassing is.

Herstructurering van de stationsgebieden in bovengenoemde gemeenten. Daarbij ondersteuning van de provincie op financieel en (indien wenselijk) inhoudelijk/procedureel gebied. • Totaal beschikbaar budget van de provincie € 25 miljoen, waarvan twee keer € 0,75 miljoen door convenanten is gekoppeld aan Hardenberg en Steenwijk. De periode april t/m december 2007 stond in het teken van de analyse van de verschillende gemeentelijke ontwikkelingen en het overleg hierover met de gemeenten. • Het programma is nader gedefinieerd en er is een (concept) projectopdracht Stationsomgevingen opgesteld; • In deze projectopdracht is nader gedefinieerd welke doelstellingen en (meetbare) resultaten worden beoogd. Daarnaast is een korte schets van de gemeentelijke projectproblematiek gegeven; • De verschillende projecten zijn beoordeeld en blijken onvergelijkbaar in complexiteit, omvang en ontwikkelstadium; • Geconcludeerd is dat het wenselijk is een kwartiermaker te benoemen die een businessplan stationslocaties opstelt. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels 1. 2.

De kwartiermaker is benoemd.

Met het op te stellen businessplan wordt inzicht verkregen in: • De resultaten van de stationsomgevingen (in totaliteit en afzonderlijk); • De provinciale inzet (financieel, personeel, bestuurlijk, profilering); • De mogelijke provinciale risico’s; • De wijze waarop de resultaten gehaald en geborgd worden; • Het vervolg wat betreft programmering, organisatie en aanpak. 3. Als concreet product komt beschikbaar: • Een instrument waarmee de gemeentelijke projecten getoetst kunnen worden aan de provinciale doelen; • Een voorstel voor de wijze van vastleggen van de afspraken met de gemeenten (convenant, contract, anders). 4. Een opzet voor de interne organisatie (personele inzet provincie). • De kwartiermaker moet het businessplan voor 1 juni 2008 gereed hebben. Resultaat 2008

13

X X

X

X

•

De kwartiermaker is benoemd. Hij maakt helder welke rol de provincie heeft in de verschillende stationsomgevingen en hoe dit georganiseerd kan worden.

•

Businessplan is opgesteld en is de basis waarop de programmaleider zijn activiteiten kan baseren. De programmaleider is benoemd

•

Het instrument waarmee de gemeentelijke projecten getoetst kunnen


worden aan de provinciale doelen is gereed. •

Er is voorgesteld om de afspraken met de 8 gemeenten vast te leggen in convenanten. De convenanten worden in 2009 afgesloten.

Afwijking 2008

Geen afwijkingen

Verloop financiën 2008

Saldo 2008 nihil

14

geen raming en geen besteding in 2008.


Programma


Project

Hoogwatergeul Kampen / gebiedsontwikkeling IJsseldelta

Einddoel

Realisatie van integrale gebiedsontwikkeling gericht op:

Resultaat t/m 2007

•

Borgen waterveiligheid door aanleg van bypass;

•

Bieden van bijzondere woonmilieus ter versterking van vestigingsklimaat in Zwolle Kampen Netwerkstad;

•

Aanleg van circa 300 ha nieuwe natuur;

•

Verbetering recreatieve infrastructuur, tussen de IJssel en Veluwerandmeren;

•

Inpassing Hanzelijn met nieuw station in Kampen-Zuid;

•

Ombouw N50 naar 2x2 rijstroken;

•

Ombouw N307 naar N23 met 2x2 rijstroken;

•

Agrarische structuurversterking.

•

Op 18 januari is de intentieovereenkomst door alle betrokken overheden ondertekend;

•

Er is gestart met een nieuwe projectorganisatie;

•

Naar aanleiding van de vaststelling van het Masterplan, zijn op verzoek van en in overleg met betrokkenen aanpassingen in het dijktracé hydraulisch onderzocht en vastgesteld;

•

Provinciale Staten hebben € 20 miljoen verwervingen voorbereidingskosten;

•

De Gemeenteraad van Kampen heeft € 18,5 miljoen beschikbaar gesteld voor grondverwerving in toekomstige woongebieden;

•

Het functionele programma voor de kruising Hanzelijn/ N50 en de bypass is opgeleverd. De aanbestedingsprocedure door ProRail is gestart;

•

De gemeente en provincie hebben het handelingskader vastgesteld voor verwervingen. Gezamenlijk is aan Dienst Landelijk Gebied opdracht verleend voor verwervingen;

•

Gedeputeerde Staten Overijssel en Flevoland hebben de Notitie reikwijdte en detailniveau plan-MER vastgesteld;

•

Er heeft een besluitvorming plaatsgevonden over de woningbouwafspraken Zwolle Kampen Netwerkstad en de programmering varianten plan-MER in Kampen;

•

Er is een keuze gemaakt tussen marktpartijen voor de woningbouw;

•

Er is een bodemonderzoek uitgevoerd;

•

Uitwerking plan-MER voor streekplan herziening Flevoland en Overijssel is gestart;

•

Het flora en fauna onderzoek ten behoeve van de plan-MER is uitgevoerd;

•

Rijkswaterstaat werkt het alternatief zomerbedverdieping uit op het niveau van de plan-MER. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels

1.

Besluitvorming Streekplanherziening en plan-MER door Provinciale Staten;

x

2.

Afronden voorfinancieringsvoorstel;

x

3.

Nemen van het Omwisselbesluit ministers van V&W en VROM;

4.

Uitwerking inrichtingsvarianten;

5.

Start


15

besluit-MER

voor

waaronder

door

bestemmingsplan

een

vaarverbinding

beschikbaar

de

gesteld

x x

en

x


voor

dijkverleggingsplan; 6.

Afronden natuurtoets, passende beoordeling en uitwerken natuurcompensatieplan;

x

7.

Uitwerking samenwerkingsafspraken ontwikkelaars woningbouw;

x

8.

Voorbereiden uitvoeringsorganisatie;

x

9.

Europese Aanbesteding constructcontract ontwerp en kunstwerken en inrichting;

x

met

Design & aanleg dijken,

10. Doorzetten gronden opstalaankopen. Resultaat 2008

Afwijking 2008


16

x

•

Streekplanherzieningen door PS Overijssel en Flevoland vastgesteld 29 oktober; PvA continueren vrijwillige kavelruil in kader van agrarische structuurversterking door DLG uitgewerkt (ivm motie PS);

•

GS op 28 oktober 2008 akkoord met voorfinancieringsvoorstel;

•

Te bemerren varianten besluitMER zijn bepaald;

•

Uitwerking besluit MER gestart

•

Waterschappen hebben opnieuw geohydrologische effecten en mitigerende maatregelen voor reductie grondwaterpeilstijging onderzocht;

•

In PS gemeld dat we overgaan van passieve naar actieve aankoop;

•

Geactualiseerde raming investeringskosten en B&O kosten gereed;

•

Voortoets Omwisselbesluit afgerond;

•

Aanbestedingsdocumenten Inkoopplan, leidraad, technisch PvE, Alliantieovereenkomst en systeemanalyse opgeleverd

•

Opdracht Quick scan door Waterdienst/ Deltaris naar aanleiding van aanbevelingen Deltacommissie met een groot scenario’s van IJsselmeerpeilstijging.

Ad 3: Naar aanleiding van aanbevelingen Deltacommissie wordt in opdracht van DG Water een Quickscan uitgevoerd door Deltaris met een groot aantal scenario’s van IJsselmeerpeilstijging. Oplevering in februari/maart. Er is geen Omwisselbesluit meer nodig. Er is wel een besluit nodig van de staatssecretaris V&W over het doorzetten van de realisatie bypass in combinatie met zomerbedverdieping. Omstreeks april 2009 wordt dit besluit verwacht. Ad 6: Gereed voor zover nodig voor planMER, in voorbereiding voor het niveau besluitMER. Ad 7: I.o.m. gemeente is besloten vooralsnog geen ontwikkelaars te betrekken bij stedenbouwkundige uitwerking woongebied. Ad 8: Gemeenschappelijke Regeling (GR) was in voorbereiding. RWS wil geen deelname in GR met lagere overheden ondanks positief advies landsadvocaat en Waterschappen willen geen verantwoordelijkheid voor integrale gebiedsontwikkeling en geen deelname in hierop gerichte GR; Provincie en RWS worden opdrachtgever voor ontwerp en uitvoering. Ad 9: Voor aanbestedingen D&C contract Inkoopplan, technische PvE, aanbestedingsleidraad en Alliantiecontract gereed. Préselectie afgerond in 5 goede consortia voor verdere selectiefase die tot juni 2009 loopt. I.v.m. scopewijziging t.g.v. resultaten quick scan moet in 2009 nieuwe uitnodiging tot inschrijving worden gepubliceerd. Ad 10: Voor aankopen wordt in 2008 minimaal € 8,5 miljoen besteed. Succesvolle afwikkeling van lopende aankopen zal leiden tot versnelling in onderhandelingen nieuwe aankopen. Saldo 2008 Voor 2008 was vanuit de Ontwikkelingsreserve € 9,5 mln. nihil beschikbaar. Dit bedrag is geheel gerealiseerd.


Programma Project

1. Kwaliteit van de leefomgeving Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en omgeving

Einddoel

Gezamenlijke uitvoering door gemeente Enschede, Rijk (GOB) en provincie van plan voor gebiedsontwikkeling luchthaven Twente e.o.

Resultaat t/m 2007

• • •

Opbouw werkorganisatie; Concept-bestuursovereenkomst; Start planontwikkeling. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


1. 2.

3.

Resultaat 2008

Vaststelling bestuursovereenkomst en oprichting VTM; Besluit en opdrachtverlening commercieel gebruik luchthaven interim-periode tot en met 2010: Op 16 april a.s. zal onder nr. PS/2008/199 aan Provinciale Staten worden voorgesteld in te stemmen met de provinciale inzet ad € 650.000 voor het openhouden van luchthaven Twente voor burgerluchtvaart gedurende een interim-periode van drie jaar. Dekking zal plaatsvinden uit de in de DIA gereserveerde middelen van € 7 miljoen voor ruimtelijke ontwikkeling. De technische uitwerking hiervan zal plaatsvinden via een begrotingswijziging bij deze Perspectiefnota; Er zijn vier modellen voor de gebiedsontwikkeling gepresenteerd (zie onder bij de Grafische weergave). Ook de maatschappelijke organisaties ontwikkelen één of meerdere modellen. Uit al deze modellen worden twee varianten ontwikkeld die verder worden onderzocht;

Deels

x x

x

Afwijking 2008

We zullen de komende maanden een voorstel aan Provinciale Staten voorleggen over de uit te werken alternatieven. In het komende jaar zal blijken welke investeerders in de gebiedsontwikkeling willen participeren. Ad 1. verantwoordelijkheid in rijksbetrokkenheid is verschoven van ministerie financien naar ministerie verkeer en waterstaat. Afspraken over oprichting en vervolgopdracht VTM na keuze uit de twee alternatieven die nu worden onderzocht (najaar 2009)


Ad 2. het rijk heeft de pogingen om tot oplossing te komen voor een interimperiode opgegeven; op inzet van provinciale middelen in verband daarmee wordt geen aanspraak meer gemaakt. Saldo 2008 Raming betreft rentelasten van de deelneming in VTM. € 108.000 Oprichting VTM heeft nog niet plaatsgevonden, daarom is de rentelast niet gerealiseerd. De niet bestede DIA middelen, blijven beschikbaar in de ontwikkelingsreserve en zullen in latere jaren ingezet worden voor hetzelfde doel.

17


Programma


Project

Gebiedsontwikkeling Nijverdal / Koninklijke Ten Cate Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels


Beëindiging Masterplan Koninklijke Ten Cate

x

Koninklijke ten Cate heeft in de afgelopen maanden zijn bedrijfsstrategie gewijzigd. In verband daarmee wordt het Masterplan, dat voorzag in een gecoördineerde concentratie van bedrijfsonderdelen in Nijverdal en herontwikkeling van de vrijkomende locaties, niet meer in de afgesproken vorm wordt uitgevoerd. De Intentieovereenkomst waarin bedrijf, gemeente en provincie hun samenwerking bij de uitvoering in 2006 vastlegden, wordt daarom ingetrokken. Resultaat 2008

De uitvoering van het masterplan Koninklijke Ten Cate is gestopt. De innovatie gaat voort onder innovatieprogramma. Diverse onderdelen worden de komende jaren door de gemeente nog in uitvoering genomen.

Afwijking 2008

Het project is gestopt. Bij de Perspectiefnota 2010 wordt voorgesteld op welke wijze de resterende middelen worden ingezet voor innovatie Saldo 2008 In 2008 waren er geen uitgaven geraamd. Bij de Perspectiefnota nihil 2010 zal een voorstel voor herbestemming worden gedaan voor de middelen die geclaimd waren voor dit doel.


18


Programma


Project

Programma A1-zone

Einddoel

Een investeringsprogramma, verankerd in een ruimtelijk functioneel kader, dat samenhang en synergie creëert tussen de ruimtelijke en mobiliteitsinvesteringen die er deel van uit maken, waarin de investeringen van de deelnemende partijen samenkomen, gekenmerkt door duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit en ambitie (visitekaartje), en dat spraakmakend en aansprekend is, en aantrekkelijk om aan mee te doen, waarbij de kwaliteit van het ontwikkelingsproces een belangrijke succesvoorwaarde is. De periode april t/m december 2007 stond in het teken van het creëren van draagvlak voor het programma A1-zone bij externe partijen. • Het programma is nader gedefinieerd en er is een Werkplan A1-zone opgesteld. In dit Werkplan wordt geconstateerd dat er een meer uitgewerkte, onderbouwde en gedragen visie nodig is waarvoor de vroege inzet, input en denkkracht van publieke, private en maatschappelijke partners uit de regio een vereiste is. De voorgestelde Werkplaatsaanpak zorgt voor ruimte voor creativiteit en ‘joint fact finding’; • In 2007 zijn de belangrijkste thema’s benoemd en uitgezet. Ter voorbereiding op de Werkplaats zijn enkele studies uitgevoerd en is een Atlas A1-zone gemaakt; • Er is een inventarisatie gemaakt van mogelijk relevante trajecten waarmee samengewerkt of afgestemd dient te worden; • Contacten met het Rijk (o.a. via de structuurvisie Panorama’s en de Snelwegzone én routeontwerp) en andere partners (o.a. met de werkgroep A1/A35 uit Twente) zijn gelegd en versterkt; • In het vierde kwartaal van 2007 is een werkplaatsmeester geselecteerd die in 2008 de werkplaats A1-zone zal gaan leiden en is er een communicatieplan opgesteld. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels

Resultaat t/m 2007


1.

2.

3.

4. 5.

19

In de periode tot juli 2008 wordt de eerste ronde van de werkplaats A1-zone uitgevoerd; In deze eerste ronde staat de agendering centraal: welke thema’s spelen een rol, welke projecten horen daarbij, welke partijen zijn betrokken, wat verbindt de partijen/projecten. Kortom: een inventarisatie van alle (lopende) initiatieven en projecten, de heersende percepties en belangen en een confrontatie hiervan teneinde de dilemma’s en benodigde afwegingen in beeld te brengen; In deze fase worden al schetsend de opgaven in en rond de zone in beeld gebracht en wordt gekeken waar deze elkaar inhoudelijk én fysiek raken. De eerste ronde bestaat uit meerdere sessies per deelgebied. In deze fase worden bestuurders, ambtenaren, deskundigen en private en maatschappelijke organisaties betrokken. In maatwerksessies worden belangengroepen, experts en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven betrokken; Het product van de eerste ronde is een gezamenlijke Agenda; De Agenda is zo veel mogelijk verbeeld in kaarten (foto’s, schetsen), soms integraal, soms

x

x

x

x x


thematisch, soms deelgebiedgericht; 6.

7.

8. Resultaat 2008

•

Hiermee zijn de belangrijkste bouwstenen, en waar mogelijk een aantal onderdelen van de visie op de A1-zone gereed; In deze fase wordt ook een voorlopige programma-organisatie uitgewerkt voor de begeleiding van de volgende fases van het programma; Volgens de planning uit het Werkplan volgt in de tweede helft van 2008 de Visie.

x

x

x

Op 25 november heeft GS ingestemd met de aanpak voor het vervolg op de Agenda A1-zone, de uitwerking van de Agenda A1-zone tot een programmaplan;

•

Afwijking 2008


20

Onderdelen van de agenda A1-zone zijn in het MIRT-najaarsoverleg 2008 ingebracht. • Met de stuurgroep is afgesproken om geen aparte visie op te stellen (is verwerkt in Omgevingsvisie) maar door te gaan met fase 3: opstellen investeringsprogramma. GS heeft ingestemd met het vervolg. Saldo 2008 Er is geen DIA-geld beschikbaar in 2008. Het betreft een pmnihil post. Er zijn wel kosten( ad €0,5 miljoen) gemaakt in 2008. Deze kosten zijn gedekt uit het budget van de begrotingsintensivering ruimtelijke kwaliteit. Daarom is het saldo tlv DIA 2008 €0.


Programma


Project

Gebiedsontwikkeling Vriezenveen

Einddoelen

Door integrale gebiedsontwikkeling:

Resultaat t/m 2007

•

De sociaal-economische en werkgelegenheidsfunctie verbeteren;

•

De leefbaarheid van het Oosteinde m.b.t. geluidhinder en verkeersveiligheid verbeteren;

•

De regio voorzien van bouwgrondstoffen;

•

De natuur en het landschap en de recreatieve structuur versterken.

•

Plan van Aanpak Gebiedsontwikkeling vastgesteld;

•

Principe-overeenkomst tussen gemeente en VOF Oosterweilanden (zandwinner). Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


Resultaat 2008

1.

Definitieve overeenkomst gemeente – VOF Oosterweilanden;

X

2.

Definitieve toezegging provinciale bijdrage € 250.000 aan gebiedsontwikkeling;

X

3.

Vaststelling Gebiedsontwikkelingsplan (inclusief Maatschappelijke kosten-baten-analyse) door Gedeputeerde Staten en B&W Twenterand;

X

4.

Actualisering MER voor de zandwinning Oosterweilanden;

X

5.

Start procedures rondweg, bedrijventerrein en zandwinning;

6.

Start overleg met mogelijk te verplaatsen bedrijven Oosteinde.

•

De definitieve overeenkomst gemeente-VOF Oosterweilanden is gerealiseerd

•

Er is een definitieve toezegging van de provinciale bijdrage 1e fase gebiedsontwikkeling.

X

•

Resultaat/afwijking 2008

21

Deels

X

Overleg met te verplaatsen bedrijven Oosteinde vindt plaats (verzameling gegevens in het kader van mkba) Ad 3. Vaststelling van het Gebiedsontwikkelingsplan kan pas plaats vinden nadat de Maatschappelijke kosten-baten analyse (MKBA) is opgesteld. De MKBA is vertraagd omdat het bureau aan wie de opdracht gegund was meer tijd nodig had voor het verzamelen van de benodigde gegevens. Die analyse is eind 2008 gereed gekomen. Aansluitend daarop is het Gebiedsontwikkelingsplan in procedure gebracht. De verwachting is dat het Gebiedsontwikkelingsplan in het 2e kwartaal van 2009 wordt vastgesteld. Ad 4. MER is ingediend door de initiatiefnemer. De procedure loopt, maar er ontbreken vooralsnog een aantal gegevens om een oordeel te kunnen vellen. De initiatiefnemer is gevraagd de gegevens aan te vullen. Verwacht wordt dat die gegevens in het eerste kwartaal van 2009 beschikbaar komen waarna de procedure met betrekking tot de MER kan worden afgerond; 5. De procedures inzake de rondweg, het bedrijventerrein en de zandwinning kunnen pas gestart worden nadat de MER is goedgekeurd. Ervan uitgaande dat de MER-procedure in de eerste helft van 2009 wordt afgerond is het de verwachting dat de procedures in het 2e of 3e kwartaal van 2009 in gang kunnen worden gezet. 6. Het overleg is opgestart.Echter, de voortgang is mede afhankelijk van het gereed komen van het Gebiedsontwikkelingsplan en de daarin opgenomen (financiële) afspraken over dit ontwerp. Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008


22

Saldo 2008 nihil

Het beschikbare bedrag voor 2008 ad € 250.000 is geheel gerealiseerd.


Programma


Project

Voortzetting Grote Steden Beleid 2010/2011

Einddoel

Bijdragen aan het stedelijke woonen leefklimaat. In het coalitieakkoord is opgenomen dat wordt uitgegaan van voortzetting van het GSB na 2009, maar dat nog wordt bezien welke aanpassingen gewenst zijn in inhoud en methodiek. Wel zal ondersteuning van multifunctionele voorzieningen in achterstandswijken onderdeel uitmaken van nieuwe GSB-afspraken (genoemd in coalitieakkoord) en er zal samenhang zal zijn met de strategische agenda's per stedelijk netwerk.

Resultaat t/m 2007

In 2007 zijn met de Regio Stedendriehoek en de Regio Twente strategische agenda's opgesteld. De bestaande agenda met Zwolle Kampen Netwerkstad is herijkt. Inhoudelijk worden deze agenda's gevormd rond een aantal (boven)regionale boegbeeldprojecten. Hiermee is er een relatie tot andere onderdelen van de investeringsagenda zoals bijv. stationsomgevingen, bereikbaarheid, economische structuurversterking, herstructurering, centra voor jeugd en gezin. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels


Resultaat 2008

Afwijkingen 2008 Verloop financiën 2008

23

•

In 2008 worden bovengenoemde strategische X agenda's tot uitvoering gebracht. • Eind 2008 worden de contouren van de in 2009 X te houden evaluatie van het GSB geschetst. X • In 2009 worden nieuwe afspraken met de steden gemaakt (eventueel opgaand in bovengenoemde strategische agenda's van en met de stedelijke X netwerken). • In 2010 wordt gestart met de uitvoering van daarvan. • In 2008 zijn de strategische agenda's tot uitvoering gebracht. • Eind 2008 zijn de contouren van de in 2009 te houden evaluatie van het GSB geschetst. Afspraken zijn gerealiseerd in 2008. Geen afwijkingen Saldo 2008 Het beschikbare bedrag vanuit de DIA ad € 8,4 mln. nihil zal in de jaren 2010 en 2011 worden ingezet.


Programma


Project

Doorontwikkeling Kulturhusen / vitaliteit kleine kernen

Einddoel

Behoud en versterking van het voorzieningenniveau in het landelijke gebied.

Resultaat t/m 2007

In 2007 zijn 43 prestaties gerealiseerd in de kleine en grotere kernen. De regeling Kulturhusen en vitaliteit kleinen kernen zijn in 2007 samengevoegd en de regeling is doorontwikkeld conform de afspraken met gemeenten, voorzieningen en deskundigen. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels




24

X (21) Er komen minimaal 10 Kulturhusen bij. Conform de nieuwe regeling worden de plannen vooraf getoetst aan een haalbaarheidsonderzoek voor zowel exploitatie, burgerparticipatie en behoeften op de (middel)lange termijn. Zowel gemeenten als voorzieningen worden breed ondersteund. In 2008 is aan gemeenten subsidie verleend voor de realisatie van 21 kulturhusen en het voorafgaande haalbaarheidsonderzoek. Variya heeft gemeenten voorgelicht over ondermeer de nieuwe subsidieregeling. Ook overige onderdelen van de ondersteuningsstructuur zijn versterkt of nieuw opgezet, zoals een loketfunctionaris sociaal vitaal platteland. Er is één experiment uitgevoerd en gefinancierd. Saldo 2008 Van de beschikbare €225.000, is beschikt voor totaal €82.000. € 143.000 Voorgesteld wordt het bedrag ad € 143.000 in 2009, door middel van resultaatbestemming, beschikbaar te houden voor de experimentenregeling.



25


Programma

2. Impuls voor werk

Project

Innovatie en kennisintensieve maakindustrie

Einddoel

We willen werkgelegenheid houden en uitbreiden in Overijssel. Dit kan door middel van het versterken van de regionale economische structuur. Dat doen we door innovatief vermogen, creatief ondernemerschap en kennisintensieve maakindustrie samen te brengen. We zullen ons vooral richten op kansrijke clusters.

Resultaat t/m 2007

Het programma Pieken in de Delta Oost-Nederland (PIDON) is van start gegaan. Binnen dit programma investeert het Ministerie van Economische Zaken samen met de provincies in de kennisontwikkeling van Oost-Nederland. In Overijssel zullen zoveel als mogelijk de projecten uit de Innovatieroute Twente in PIDON worden ondergebracht. Voor de benodigde provinciale cofinanciering worden de middelen uit de DIA benut. In 2007 zijn de projecten uit de Innovatieroute Twente van start gegaan. Hiervoor is € 3,5 miljoen aan de DIA onttrokken.


26

De Regio Twente heeft in december het formele besluit genomen € 50 miljoen beschikbaar te stellen voor de uitvoering van de Innovatieroute. Daarmee levert de Regio een vergelijkbare bijdrage als de provincie. Voor 2008 stelt de Regio € 8,5 miljoen beschikbaar. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels X

1.

Cofinanciering tender PIDON 2007;

2.

Cofinanciering tender PIDON 2008. Er worden 2 tenders uitgeschreven. De eerste tender wordt opgesteld in mei 2008. Naar verwachting worden de beschikkingen in oktober afgehandeld. Voor deze tender is € 4 miljoen aan EZ-subisidie beschikbaar. Van de provincie wordt naar schatting een bijdrage van € 2 miljoen verwacht;

3.

Opstellen van regionale innovatieagenda’s voor de regio’s IJssel-Vecht en Stedendriehoek;

X

4.

Projecten die aansluiting van regionale MKB IJssel-Vecht en Stedendriehoek op de valleys bevorderen en financieren;

X

5.

Ontwikkeling en financiering van Interreg-IVprojecten op het gebied van innovatie. Provincie en regio zullen (indien noodzakelijk) gezamenlijk zorgdragen voor de cofinanciering. De middelen van de provincie zullen voornamelijk aan de DIA worden onttrokken;

X

6.

Cofinanciering van Maatregel 1.1 uit het Operationeel Programma Oost-Nederland voor de Europese Structuurfondsen. Dit OP is vooral gericht op economische innovatie binnen de speerpunten Food, Health en Technologie. Als zodanig is het OP een belangrijke bron voor de financiering van innovatieprojecten;

X

7.

Pas onlangs is met de managementautoriteit, de provincie Gelderland, overeenstemming bereikt over de wijze waarop de financiële afhandeling van beschikkingen wordt geregeld. Afgesproken is

X


X

dat de provincie Overijssel bij het afgeven van de beschikking de daarbij behorende middelen aan de provincie Gelderland overboekt. Dit biedt grote voordelen ten aanzien van de financiële verantwoording.

Resultaat 2008

Afwijking 2008


27

• •

De tender PIDON 2007 is afgerond; Er zijn concepten opgesteld van de regionale innovatieagenda’s voor de regio’s IJssel-Vecht en Stedendriehoek; • Er zijn Interreg-IV-projecten op het gebied van innovatie ontwikkeld. Provincie en regio zullen (indien noodzakelijk) gezamenlijk zorgdragen voor de cofinanciering; • Er zijn projecten voor maatregel 1.1 uit het OP voorgedragen. Met de managementautoriteit, de provincie Gelderland, is overeenstemming bereikt over de wijze waarop de financiële afhandeling van beschikkingen wordt geregeld. Afgesproken is dat de provincie Overijssel bij het afgeven van de beschikking de daarbij behorende middelen aan de provincie Gelderland overboekt. Dit biedt grote voordelen ten aanzien van de financiële verantwoording. Ad 2. Voor de uitvoering van Pieken in de Delta zijn we in grote mate afhankelijk van de voortgang van de beoordeling van de projecten bij het ministerie van Economische Zaken. Uit de 1e tender 2008 is de beoordeling van een 2-tal projecten nog niet afgerond. De provincie Overijssel moet bijdragen aan de projecten. Hiermee is een bedrag van ongeveer € 1 miljoen gemoeid. Ad 7. Van de € 6 miljoen die voor 2008 extra is vrijgemaakt, resteert € 1,8 miljoen. Dit wordt mede veroorzaakt door de vertraging bij de toekenning van beschikkingen binnen PIDON. Verder is er met het EFRO-programma afgesproken dat bepaalde projecten zonder of met minder provinciale bijdrage worden gefinancierd. Dit heeft te maken met de n+2-problematiek van het EFRO-programma. Saldo 2008 Bij de Perspectiefnota 2009 is aangegeven dat wordt verwacht € 2.560.000 dat in 2008 een groot volume aan cofinanciering wordt gevraagd (voor zowel PIDON, Interreg-IV en maatregel 1.1. uit het OP). Hierdoor is € 6 mln. extra (naast het geraamde bedrag van € 5 mln. in 2008) uit de DIA vrijgemaakt. Hierdoor was er in 2008 in totaal € 11 mln. beschikbaar. Het totaalbedrag voor het programma Economische Innovatie blijft hiermee € 30 mln., het betreft een verschuiving over jaarschijven. Realisatie van het budget is hiermee versneld. Bovenstaand is aangegeven waarom € 2,56 miljoen nog niet is besteed. Voor het niet bestede bedrag zal een voorstel voor Resultaatbestemming worden gedaan.


Programma

2. Impuls voor werk

Project

Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente

Einddoel

In het project Kennispark Twente werken de Universiteit Twente (UT), de provincie Overijssel en de Netwerkstad Twente samen aan het werk maken van kennis. De partners hebben zich de volgende doelen gesteld: •

Realisering van circa 10.000 arbeidsplaatsen in 2020;

•

De toevoeging van 200.000 m2 bedrijvigheid op het Kennispark, waarvan 150.000 m2 op de Campus en 50.000 m2 extra op Business & Sciencepark en Hengelosestraat (Masterplan Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente).

De ontwikkeling van Kennispark Twente wordt bezien in de context van de brede ruimtelijk-economische ontwikkelingen in Twente (o.a. WTC/Hart van Zuid en de Luchthaven Twente). Daarbij is Kennispark Twente het vliegwiel voor de ontwikkeling van bedrijvigheid op basis van nieuwe technologieën. De feitelijke neerdaling in arbeidsplaatsen zal in de regio plaats vinden.

Resultaat t/m 2007

Het programma Kennispark Twente kent twee belangrijke pijlers: 1) Kennisvalorisatie: kennis van de universiteit wordt benut voor nieuwe bedrijvigheid. 2) Gebiedsontwikkeling: het creëren van een ontmoetingsplek waar kennis, techniek en innovatieve ondernemingen over en weer inspiratie vinden in en gebruik maken van elkaars kennis en faciliteiten.


Resultaat 2008

De afgelopen collegeperiode heeft vooral in het teken gestaan van de kennisvalorisatie, op dit vlak zijn goede resultaten geboekt. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Ook in de komende periode richt de provincie zich voornamelijk op het economisch programma, de kennisvalorisatie. De ruimtelijke ontwikkeling is een opgave die is belegd bij de UT en de gemeente Enschede.

x

Met de partners wordt een werkplan voor het economische programma opgesteld, waarin criteria worden geformuleerd voor het financieren van projecten. Dit zijn projecten die nieuwe bedrijvigheid op het Kennispark mogelijk maken of versnellen. De nieuwe vestigingen worden gekenmerkt door het hightech karakter van de activiteiten en het feit dat zij voor de bedrijfsvoering sterk afhankelijk zijn van de op het Kennispark beschikbare faciliteiten. Verder zal de provincie een rol spelen in de communicatie en lobby over het Kennispark. Het economisch uitvoeringsprogramma Kennispark 2008-2012 is op 30 september door GS vastgesteld.

Afwijking 2008

Geen afwijkingen.


Saldo 2008 € -31.000

28

Deels

Begroot € 1,5 miljoen en besteed in 2008 € 1,531 miljoen. Er wordt een voorstel voor resultaatbestemming gedaan om het hogere bedrag ad € 31.000 te onttrekken aan de Ontwikkelingsreserve.


Programma

2. Impuls voor werk

Project

ICT - Breedband/diensteneconomie

Einddoel

De ontwikkeling van een breedband/diensteneconomie in een beperkt aantal toepassingsdomeinen. Dit gebeurt op drie manieren:

Resultaat t/m 2007

•

Stimuleren van onderzoek en experimentele ontwikkeling door bedrijven;

•

Publiek opdrachtgeverschap voor opschaling van bewezen en beproefde diensten;

•

Kennisoverdracht en samenwerking in open breedbandinfrastructuur, nationaal en in Interreg-IV verband.

In het Actieprogramma Breedband Overijssel hebben in de afgelopen periode de samenwerkende partijen ruim € 5 miljoen – waarvan € 2,5 miljoen door de provincie - geïnvesteerd in een open glasvezelinfrastructuur en toepassingsprojecten in onderwijs, zorg, bedrijventerreinen en beveiliging. Dit heeft geleid tot: •

Een open glasvezelnetwerk met digitale knooppunten van de NDIX tussen de stedelijke agglomeraties in Twente, Deventer, Hardenberg en ZwolleKampen (Steenwijkerland ontbreekt nog);

•

Stedelijke samenwerking in overheidsdienstverlening (stichting Breedband Twente, Dimpact, Masterplan met Gelderland);

•

Succesvolle proeven met nieuwe toepassingen gericht op bedrijventerreinen, winkelcentrumbeveiliging, basisonderwijs, zorg, toerisme en kennisinfrastructuur;

•

IPO-project op het vlak van breedbandleeromgeving en dienstenontwikkeling, mede ondersteund door het Ministerie van Economische Zaken en stichting Nederland Breedbandland. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


Met de partners is een bestuurlijke evaluatie gemaakt van tussentijdse resultaten en de mate van samenwerking. Dit leidt tot aanscherping van het werkplan voor 2008-2011. Breedbandprojecten zullen voortkomen uit regionale innovatie-agenda’s van Twente, Deventer-Stedendriehoek en Zwolle-KampenNetwerkstad. Tot partneroverleg treedt Telematica Instituut toe.

Deels

x

Toepassingsdomeinen worden:

Resultaat 2008

•

Creatieve industrie en cultuur (m.n. nieuwe media);

•

Zorg-/woontoepassingen (m.n. opschalen successen uit IZIT/Innovatieroute Twente);

•

Onderwijs (opschalen Schoolglas tot provinciale schaal);

•

Overheidsdienstverlening (m.n. gericht op economische portefeuille);

•

Kennisvalorisatie: positionering Overijsselse bedrijven en instellingen in Europese innovatieprogramma’s (via Telematica Instituut).

•

De evaluatie heeft plaatsgevonden;

•

Het werkplan 2008 – 2011 is klaar en goedgekeurd door GS. De subsidieregeling is opengesteld. De beschikbare middelen zijn voor het eind van 2008 nagenoeg geheel beschikt.

Afwijking 2008 29



30

Saldo 2008 € 28.300

Dit bedrag blijft beschikbaar binnen de Ontwikkelingsreserve.


Programma

2. Impuls voor werk

Project

Herstructurering bedrijventerreinen

Einddoel

Meerjarenprogramma Vitale Bedrijvigheid 2009-2015 en Input Omgevingsvisie

Resultaat t/m 2007

De provincie Overijssel hecht grote waarde aan vitale bedrijventerreinen, die goed passen in het landschap en waarvan de grond optimaal gebruikt wordt. In het coalitieakkoord &Overijssel! wordt ingezet op het bieden van ruimte voor lokale bedrijvigheid en de herstructurering van verouderde bedrijventerreinen. Via het project ‘Vitale Bedrijventerreinen’, dat eind 2006 van start is gegaan, wordt invulling en uitvoering aan deze doelstelling gegeven. In 2007 is het Plan van Aanpak Fase 1 uitgevoerd. Dit betreft de volgende onderdelen: Aanjaagprojecten: • Enschede (Haven) / Kampen (Haatland) voor het aspect gemeentelijke herstructureringsmaatschappij; • Almelo (Dollegoor) voor het aspect procesmanagement; • Hardenberg (Bruchterweg) / Zwolle (Voorst) voor het aspect geluidszonering; • Ommen (De Strangen) voor het aspect duurzaamheid en kwaliteit; • Zwartewaterland (Hasselt) voor het aspect bedrijfsverplaatsing en procesmanagement. Drie van die projecten (Almelo, Ommen, Zwartewaterland) zijn begin 2008 met een jaar verlengd om de voortgang die is geboekt een vervolg te kunnen blijven geven. De andere aanjaagprojecten zijn afgerond. Inzicht verkrijgen in problematiek: Er is onderzoek verricht naar de omvang van de herstructureringsproblematiek en de plannen voor nieuwe bedrijventerreinen. T.a.v. het eerste punt blijkt dat de totale herstructureringsopgave in Overijssel 1200 – 1300 ha netto bedraagt. De kosten hiervan worden geschat op € 300 - € 400 miljoen. Dit bedrag moet worden geïnvesteerd door gemeenten, bedrijven, private partijen en provincie, over een periode van ongeveer 10 jaar. Dit inzicht wordt verwerkt in de aanpassing van de subsidieregeling, het ondernemingsplan voor een herstructureringsmaatschappij en de input voor de Omgevingsvisie. Onderzoek financieringsinstrumentarium: Er is in 2007 een advies uitgebracht over de financiering van herstructureringsprojecten. Dat advies wordt in 2008 verder uitgewerkt, en zal resulteren in een voorstel voor de oprichting van een Overijsselse Herstructureringsmaatschappij die een herstructureringsfonds beheerd. Alsmede een voorstel voor aanpassing van de huidige subsidieregeling. Verbetering kwaliteit:


31

Eind 2007 is gestart met een pilot voor de verbetering van de kwaliteit van bedrijventerreinen door het toepassen van een Kwaliteitsscoresysteem. Deze pilot is in vier gemeenten uitgevoerd en begeleid door een klankbordgroep waarin vertegenwoordigers zitten namens VNO-NCW, MKB, vakbeweging, Natuur en Milieu Overijssel en de vier betrokken gemeenten. In 2008 wordt een voorstel gedaan om tot een definitieve invoering van dit systeem over te gaan in Overijssel. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels De aanpak die in 2007 is gekozen begint de eerste vruchten af te werpen en wordt daarom in 2008 gecontinueerd. Daartoe is een Plan van Aanpak Fase 2 vastgesteld. Dit betreft de onderdelen: •

Herstructureringsmaatschappij;

•

Aanpassing subsidieregeling;

X X


Resultaat 2008

•

Implementatie kwaliteitsscoresysteem;

•

Uitwerking visie provincie op bedrijventerreinenparagraaf gemeenten;

•

Drie aanjaagprojecten;

•

Input Omgevingsvisie;

•

E.e.a. krijgt z’n weerslag in het Meerjarenprogramma Vitale Bedrijvigheid 2009-2015;

•

Voor de subsidieregeling is in 2008 € 6 miljoen beschikbaar.

•

Per 15 september 2008 is de kwartiermaker tbv de oprichting van de HMO van start gegaan cf planning.

•

De formele procedures tbv aanmelding via BZk bij de EU mbt staatsteun en de HMO zijn vergevorderd.

•

De pilot met het kwaliteitsscoresysteem is afgerond en er is besloten het systeem in Overijssel in te voeren. Inmiddels worden er 36 scans uitgevoerd. Dit geldt ook als de landelijke pilot.

•

Tbv de Omgevingsvisie wordt op de daartoe geëigende momenten input geleverd.

X X X X X X X

•

Afwijking 2008


32

Het aanjaagproject Almelo is afgerond, met de twee andere gemeenten wordt naar een afronding toegewerkt. • Er zijn inmiddels diverse subsidieverzoeken gehonoreerd. De HMO zal rond 1 mei 2009 worden opgericht. Begin februari 2009 zal het besluit tot oprichting ter goedkeuring (conform artikel 158 van de Provinciewet) aan BZK worden gezonden. BZK heeft 13 weken tijd voor de beoordeling. Saldo 2008 Begroot 2008 € 6.500.000 € 1.463.000 Het saldo 2008 betreft 2 projecten die eind november/ begin december 2008 zijn ingediend (subsidieaanvraag). De behandeling daarvan vergt tijd en zorgvuldigheid. Inmiddels is de subsidie van € 500.000,-- voor de herstructurering van ’t Varck/ St.Isidorushoeve van de gemeente Haaksbergen door GS op 16 december 2008 toegekend. De beschikking is eerst op 22 januari 2009 verzonden. Het 2e project de Vrolijkheid van de gemeente Zwolle is in december 2008 in behandeling genomen en zal begin februari 2009 worden beschikt. Over beide projecten is mondeling overleg gevoerd met de gemeenten. De gemeenten is toegezegd dat deze in aanmerking kwamen voor een subsidie uit het product “Ruimte voor Ondernemen”, herstructurering bedrijfsterreinen. Voorstel voor Resultaatbestemming:€ 1.463.000 . Hiervan is inmiddels € 500.000,-- beschikt voor het project ’t Varck/St Isidorushoeve van de gemeente Haaksbergen. Het resterende deel is bestemd voor het project De Vrolijkheid van de gemeente Zwolle. De beschikking zal begin februari 2009 worden afgegeven.


3.3 Programma Mobiliteit

33


Programma

3. Mobiliteit

Project

2x2 N35 (provinciaal aandeel) – 1e fase

Einddoel

Het eindbeeld is een 2x2 strooks autoweg tussen Zwolle en Almelo. Onderdeel daarvan is een snelle start van de aanleg van het wegdeel van ZwolleWijthmen-Ganzepan en de uitvoering van het combiplan spoor- en wegtunnel Nijverdal in de periode 2009-2012.

Resultaat t/m 2007

Voor de N35 is het gedeelte rond Almelo dit jaar geopend. Op basis van de gebiedsgerichte verkenning regio Zwolle en de door de provincie Overijssel opgestelde Ontwerp-Startnotitie Zwolle-Wijthmen-Ganzepan heeft de Minister besloten voor dit wegvak een Planstudie te starten. Voor de uitvoering van de Combitunnel Nijverdal heeft volgens planning een aanbestedingsprocedure plaatsgevonden. Bezien wordt nog of een andere locatie van station Nijverdal hierin ingepast kan worden en of daarvoor financiering kan worden gevonden. Voor de gehele N35 is via een motie in de Tweede Kamer besloten dat in 2008 een Eindbeeld voor de N35 wordt opgesteld samen met de provincie Overijssel. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels


1.

Voor het gedeelte Zwolle-Wijthmen-Ganzepan start het Rijk dit jaar een planstudie, te beginnen met publicatie en ter inspraaklegging van de Startnotitie in mei 2008. Tevens wordt dit jaar het Eindbeeld N35 opgesteld door het Rijk in samenwerking met provincie. Het Eindbeeld is gereed in het najaar van 2008.

X Voor de N35 is via het Coalitieakkoord € 30 miljoen gereserveerd voor de periode tot 2011. In november 2007 is voor de opwaardering van de N35 Zwolle-Ganzepan € 30 miljoen toegezegd aan de Minister voor de bijdrage van de provincie Overijssel in de planstudie en de uitvoering van Zwolle-Ganzepan. Mede op basis hiervan is de Minister overgegaan tot de planstudie. Van deze € 30 miljoen is reeds € 0,3 miljoen besteed en voor de periode 2008-2011 wordt nog € 0,2 miljoen gereserveerd voor dit traject. De resterende 29,5 miljoen wordt opgenomen in de bestuursovereenkomst die in 2008 tussen Rijk en provincie wordt gesloten. Hierdoor dient in 2008 de claim van € 29,5 miljoen omgezet te worden in labeling. In Landsdelig Overleg van 30 oktober 2008 heeft het Ministerie de ontbrekende 6,1 miljoen euro toegezegd. Daarmee is de financiële dekking Zwolle-Wijthmen volledig en kan de Planstudie starten op basis van een 100 km-stroomweg. Op basis van de afspraken uit het Landsdelig Overleg in najaar van 2008 is afgesproken dat het Eindbeeld N35 (Marsroute N35) in het Landsdsdelig Overleg in het voorjaar van 2009 wordt aangeboden. De start van de Planstudie Zwolle-Ganzepan (Zwolle-Wijthmen) is vertraagd vanwege capaciteitsgebrek bij Rijkswaterstaat. Om deze reden heeft de Provincie Overijssel besloten zelf de planstudie uit te voeren. Dit wordt naar verwachting aangevangen in het eerste kwartaal van 2009. Het ondertekenen van de bestuursovereenkomst met daarin de labeling van gelden gebeurt hieraan voorafgaand. Saldo 2008 Deze middelen waren onder andere bestemd voor studie en € 67.000 onderzoek naar de N35 breed. Met het Rijk is overeengekomen dat pas in het landsdelig overleg van het voorjaar 2009 hierover nadere afspraken worden gemaakt. In verband met bovenstaande en de afspraken die met het Rijk al zijn gemaakt 2.

Resultaat 2008 Afwijking 2008


34

X


over de N35 (Zwolle – Wijthmen) is het noodzakelijk dat het totale investeringsbudget beschikbaar blijft voor de N35. Vandaar dat wordt voorgesteld het restantbudget van € 67.000 in 2009 via resultaatbestemming beschikbaar te houden voor dit project.

35


Programma

3. Mobiliteit

Project

N340 - 1e fase

Einddoel

Het eindbeeld is een 2x2 strooks autoweg.

Resultaat t/m 2007

De nadere verkenning van dit project is in nauw overleg met de omgeving (bewoners en gemeenten) uitgevoerd. De oorspronkelijke project scope is aanzienlijk verruimd met onder andere een nieuw noordelijk tracé alternatief, aansluitingen op de A28 en N48 en het in beeld brengen van kansen van gebiedsontwikkeling. Op basis van de nadere verkenning is de Startnotitie MER N340 vastgesteld en ter inzage gelegd.

Afspraak 2008

Resultaat gerealiseerd? *

* Geef aan met een X wat van toepassing is.

Resultaat 2008

Ja 1.

De richtlijnen ten behoeve van de MER worden, op basis van de opgestelde concept Richtlijnen door de commissie MER en de ingediende inspraakreacties op de startnotitie MER, in de loop van het jaar vastgesteld.

2.

De plan-MER rapportage wordt gestart en afgerond

3.

Daarnaast start een onderzoek naar de Ruimtelijke Kwaliteit van de benoemde tracé alternatieven.

4.

Op basis van deze rapportages zal begin 2009 een tracé alternatief gekozen worden.

5.

Het project wordt bestuurlijk/ambtelijk aangestuurd door een projectorganisatie (onder leiding van de provincie) waarin de gemeenten Zwolle, Dalfsen, Ommen, Hardenberg en Rijkswaterstaat participeren.

Nee

Deels

X

X X X X

X

6.

Plaatselijke belangengroeperingen en vertegenwoordigers uit de bevolking zijn in twee consultatiegroepen in de organisatiestructuur opgenomen en als zodanig nauw betrokken bij de planvoorbereiding.

•

De vaststelling Richtlijnen MER is in juni 2008 afgerond (in Staten en Gemeenteraden).

•

De selectie van en opdracht aan adviesbureau voor plan-besluit/studie MER heeft plaatsgevonden.

•

De uitvoering van korte termijn maatregelen is gestart.

•

De consultatiegroepen zijn meerdere malen bijeen geweest en nauw betrokken bij de planvorming.

•

Het noodzakelijke budget voor 2008 is verhoogd (in verband met onder andere de planstudie).

Afwijking 2008

Geen. Het PLAN-MER wordt als document eind 2008 afgerond. In de eerste helft van 2009 volgt aan de hand daarvan het besluitvormingstraject over de tracékeuze. In de tweede helft van 2009 wordt het Besluit-MER gemaakt voor de inrichtingsvarianten.


Saldo 2008

36

€ 504.000

Het budget voor 2008 van € 1,0 miljoen was vooral bestemd voor het opstellen van het plan-besluit/studie MER. Het plan is in de afrondende fase. Voor het restantbudget zijn verplichtingen aangegaan en komt begin 2009 tot besteding. Voorgesteld wordt het restantbudget van €504.000 via resultaatbestemming in Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008

2009 beschikbaar te houden voor dit project. Voor de verdere voortgang van het project is het noodzakelijk het totale investeringsbudget beschikbaar te houden. Zoals bovenstaand vermeld ligt uitvoering op schema.

37


Programma

3. Mobiliteit

Project

N18 (2x1 vrijliggend)

Einddoel

Het eindbeeld is een 2x1-rijstrook 100km/h-weg van Enschede tot Varsseveld.

Resultaat t/m 2007

Tussen de regio (de provincies Gelderland en Overijssel en Regio Twente) en de Minister van Verkeer en Waterstaat heeft overleg plaatsgevonden over de N15/N18 ten behoeve van de afronding van de trajectnota-MER en de financiering van de diverse tracé alternatieven. De trajectnota-MER is aangepast en wordt begin 2008 opnieuw met de minister besproken. Met het Rijk is afgesproken dat de provincie bereid is € 15 miljoen aan de realisatie bij te dragen. Hiermee is ca. € 261 miljoen voor het project beschikbaar.

Afspraak 2008



Resultaat 2008

Ja

Deels

X Momenteel wordt een trajectnota-MER afgerond en in het MIRT (van mei 2008) besproken. Na overeenstemming tussen het Rijk en de regionale partijen over de te financieren oplossingsvarianten kan in het najaar de trajectnota door het Rijk ter visie worden gelegd. Parallel hieraan vindt op Regionaal niveau besluitvorming plaats over aanpassingen en aansluitingen van het onderliggende wegennet. • De trajectnota MER is afgerond. • Tijdens het MIRT-overleg is overeenstemming bereikt over de financiering van de oplossingsvariant. • De trajectnota MER is ter visie gelegd. Verwerking reacties MER rapportage (circa 700) en het advies van de commissie MER najaar 2008 en begin 2009. PS reactie op de trajectnota MER is aan PS voorgelegd voor besluitvorming.

Afwijking 2008

Er zijn geen afwijkingen


Saldo 2008 nihil

38

Nee

N.v.t.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Maatregelen ontsluiting Zwolle

Einddoel

Het verbeteren van de bereikbaarheid in de gemeente Zwolle.

Resultaat t/m 2007

Voor de A28 is er een aanvullende studie gebiedsgerichte verkenning Regio Zwolle verricht en een maatregelenpakket vastgesteld en gefinancierd door het Rijk, de provincie en de gemeente Zwolle. Hieruit voortvloeiende zijn voor de aanpassingen van de aansluitingen IJsselallee en Ceintuurbaan financieringsafspraken gemaakt met het Rijk en de gemeente Zwolle. De provinciale bijdrage vanuit de DIA bedraagt € 4 miljoen (vooralsnog uit budget aansluitingen A1/A28, aangezien dit DIA/project als pm-post in de DIA is opgenomen).

Afspraak 2008



Resultaat 2008

Ja Start uitvoering maatregelenpakket IJsselallee en Ceintuurbaan door de gemeente Zwolle. Afspraken over aanleg en financiering Hoofdinfrastructuur Stadshagen met de gemeenten Zwolle en Zwartewaterland.

Deels

X

•

De quick-scan naar knelpunten en oplossingsrichtingen is afgerond.

•

Naast de bijdrage van de provincie en de gemeente Zwolle heeft het Rijk ook haar bijdrage (€ 3 miljoen) in de package-deal geregeld. Het project is overgegaan in realisatiefase. De uitvoering door de gemeente Zwolle vindt plaats in 2008-2012.

•

De gemeente Zwolle is begonnen met de uitvoering van het maatregelenpakket. Zwaartepunt uitvoering 2011/2012.

Afwijkingen 2008

De afspraken worden conform planning uitgevoerd.


Saldo 2008 nihil

39

Nee

Voor dit DIA-project is in de investeringsagenda geen budget beschikbaar gesteld. De provinciale bijdrage is vooralsnog gedekt uit het DIA-budget Aansluitingen A1/A28.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Aansluitingen A1 / A28

Einddoel

Het verbeteren van de verkeersveiligheid en doorstroming op de aansluitingen en de daaraan gekoppelde wegvakken van het (provinciaal) wegennet met de A1 en de A28.

Resultaat t/m 2007

Er wordt een verkenning uitgevoerd naar knelpunten op de provinciale aansluitingen met de A1 en A28. Met gemeenten en Rijk vindt overleg plaats over de overige knelpunten bij de aansluitingen A1 en A28.

Afspraak 2008


* Geef aan met een X wat van toepassing is. Resultaat 2008

Afwijkingen 2008 Verloop financiën 2008

40

Ja

Nee

Besluitvorming over welke aansluitingen dienen te worden aangepakt en de financiering daarvan.

Deels X

•

De quick-scan naar knelpunten en oplossingsrichtingen is afgerond;

•

Naar aanleiding van de uitkomsten van de quick-scan wordt bezien welke aansluitingen kunnen worden aangepakt.

•

Besluitvorming over aanpak van knelpunten is voorbereid. Om tot een goede afweging te komen wordt in 2009 nog aanvullend onderzoek gedaan. Saldo 2008: De inventarisatie van knelpunten en mogelijke €200.000 oplossingsrichtingen is in een afrondende fase. Voor de uitvoering van de voorgestelde maatregelen zal het totaal beschikbare investeringsbudget benodigd zijn. Het onbenutte budget van € 0,2 miljoen blijft beschikbaar voor dit project.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Brug Ramspol

Einddoel

Aanleg van de brug Ramspol in de N50 van 13 meter hoogte.

Resultaat t/m 2007

Over de N50 is met de Minister van Verkeer en Waterstaat overeenstemming bereikt over de ophoging van de brug bij Ramspol tot 13 meter. De start van de realisatie is gepland vanaf 2009. Eind 2007 is tevens besluit genomen om de financiering voor de verhoging van de brug te halen uit het Regiospecifieke pakket Zuiderzeelijn.

Afspraak 2008



Ja In 2008 wordt een gewijzigd Tracébesluit genomen om de brug van 13 meter mogelijk te maken.

Nee

Deels

X

Resultaat 2008

Het gewijzigde Tracébesluit is genomen. De aanleg van de brug Ramspol is door de wijziging van het Tracébesluit vertraagd en zal nu starten in 2010/2011.

Afwijking 2008

De afspraak is gerealiseerd. Saldo 2008 N.v.t. nihil


41


Programma

3. Mobiliteit

Project

Hoogwaardig openbaar vervoer Zwolle-Kampen

Einddoel

Verbeteren van de interne bereikbaarheid van Zwolle Kampen Netwerkstad door realisering van een hoogwaardige openbaar vervoerverbinding (HOV). Ontsluiting van Stadshagen en de A28-zone door hoogwaardig openbaar vervoer.

Resultaat t/m 2007

Voor de HOV Zwolle-Kampen is in onze opdracht door Prorail een planstudie uitgevoerd als voorbereiding op de aanleg van twee extra haltes en verhoging van de frequentie. Uit de planstudie is gebleken dat deze ambities binnen de beschikbare financiële ruimte gerealiseerd kunnen worden. Er wordt nog onderzocht of vertramming van de lijn eveneens mogelijk is, waardoor de kwaliteit nog verder opgewaardeerd zou kunnen worden (meer haltes en betere ruimtelijke inpassing).




42

Resultaat gerealiseerd? * Ja

Nee

Deels

X In de eerste helft van 2008 wordt een keuze gemaakt tussen de trein- en de tramvariant. De keuze zal na vaststelling door Gedeputeerde Staten en de B&W’s van Zwolle en Kampen vervolgens door Prorail worden uitgewerkt in een planstudie. Eind 2008 wordt het door Gedeputeerde Staten en B&W’s te nemen aanlegbesluit voorzien. De stuurgroep Bereikbaarheid Zwolle-Kampen heeft een voorkeur voor de tramvariant uitgesproken. Aan Prorail is opdracht gegeven om deze variant in een planstudie uit te werken tot op besteksniveau. Besluitvorming door Gedeputeerde Staten en B&W’s van Zwolle en Kampen is vertraagd, omdat een aantal vervolgonderzoeken moesten worden uitgevoerd (elektrificatie en kwartierdienst). Prorail is vooruitlopend daarop al gestart met de planstudie 2b (uitwerken bestek). Aanbesteding voor het vervoer wordt ondergebracht bij de aanbesteding van de concessie IJsselmond. Op 27 januari 2009 heeft het college ingestemd met de ontwikkeling van de Kamperlijn tot een hoogwaardige openbaar vervoer verbinding volgens het Regiotram-concept, met als basiskenmerken vijf extra haltes, elektrificatie en een kwartierdienst. Saldo 2008 Voor dit DIA-project is in de dynamische investeringsagenda een € 170.000 bedrag opgenomen van € 5,0 miljoen. In 2008 was hiervan € 0,2 miljoen beschikbaar. Een klein deel van dit budget is ingezet voor een planstudie. Verder zijn met het rijk afspraken gemaakt over het uitvoeren van quick wins tweede tranche, in het kader van het regionaal mobiliteitsfonds (RMF). Dit DIA-project maakt deel uit van die tweede tranche, waarvoor het Rijk en de provincie middelen beschikbaar stellen. Daartoe dient vanuit dit DIA-budget € 0,5 miljoen te worden gestort in het RMF, waarvan € 170.000 in 2008. Daarom wordt via deze jaarrekening een voorstel voor resultaatbestemming gedaan voor het resterende budget uit 2008: €170.000.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Laagdrempeliger Regiotaxi

Einddoel

Betere bekendheid van de regiotaxi en meer gebruik door de doelgroep van de regiotaxi. Dat zijn vooral bewoners platteland zonder bus- of treinverbinding en personen die door middel van de wet WMO geïndiceerd zijn voor dit type vervoer.

Resultaat t/m 2007

N.v.t.

Afspraak 2008



Resultaat 2008

Ja

Nee

De extra middelen die in het coalitieakkoord beschikbaar zijn gesteld voor het laagdrempeliger maken van de regiotaxi, bieden de mogelijkheid om het regiotaxigebruik te laten groeien. In de in 2008 vast te stellen OV-tactiek wordt hiertoe een aanzet gegeven en in overleg met betrokken partijen zullen concrete plannen worden voorgesteld en uitgevoerd.

Deels X

Er is een projectplan vastgesteld waarin beschreven staat hoe we het volgende resultaat zullen behalen: •

De afstemming tussen OV en regiotaxi verbeteren;

•

Het gebruiksgemak van de regiotaxi verbeteren;

•

De bekendheid van de regiotaxi verbeteren, zodat mensen er makkelijker en meer gebruik van kunnen maken.

Er is een begin gemaakt met de uitvoering daarvan. Afwijking 2008


43

In 2008 is een marktonderzoek uitgevoerd, waarin werd achterhaald welke verbeteringen aan de regiotaxi door de reiziger gewenst worden. Op basis hiervan is het aantal verbeteracties verder uitgewerkt en uitgebreid. Begin 2009 worden de verbeteringen voorbereid, zodat ze vervolgens direct kunnen worden ingevoerd. Saldo 2008: In 2008 is vooral ingezet op het uitvoeren van een onderzoek €377.000 naar de mogelijkheden om de OV-chipkaart ook in de regiotaxi in te voeren. Een deel van het voor 2008 beschikbare budget is niet tot besteding gekomen. De aanbestedingen van de regiotaxi, waarbij aanvullende eisen worden opgenomen vinden in 2009 en 2010 plaats. Voor de extra eisen t.a.v. het laagdrempeliger maken van de regiotaxi, die in de aanbesteding worden opgenomen zal het volledige DIA-budget benodigd zijn. De niet bestede DIA middelen, blijven dan ook beschikbaar in de ontwikkelingsreserve.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Doorstroming Openbaar Vervoer – 1e fase

Einddoel

Een zodanige doorstroming van het OV in West-Overijssel creëren dat er een betrouwbare dienstregeling opgesteld en gereden kan worden. Dan kunnen aansluitingen, aankomst- en vertrektijden gegarandeerd worden (binnen een marge).

Resultaat t/m 2007

Er is een inventarisatie uitgevoerd van alle knelpunten in West-Overijssel waar de doorstroming van het openbaar vervoer belemmerd wordt. Het uitvoeringsplan is in voorbereiding.

Afspraak 2008


* Geef aan met een X wat

Ja

van toepassing is.

Nee

De betrouwbaarheid van het openbaar vervoer wordt sterk bepaald door een goede doorstroming van het busverkeer. De congestie (bij een te sterke concentratie van mensen zullen verkeersopstoppingen plaatsvinden) op een aantal wegverbindingen, met name in Zwolle en Deventer, is zeer nadelig voor de doorstroming en dus de betrouwbaarheid van het openbaar vervoer. Een goede doorstroming heeft bovendien een positief effect op de luchtkwaliteit. Met behulp van de extra middelen uit het coalitieakkoord zullen wij samen met de gemeenten bezien welke oplossingen voor de doorstromingsproblemen mogelijk zijn, zoals het plaatsen en/of afstellen van de verkeerslichten en de aanleg van vrije busbanen. In 2008 zullen wij starten met de uitvoering van een aantal maatregelen.

Deels X

Resultaat 2008

Alle doorstromingsknelpunten zijn geïnventariseerd en er zijn indien mogelijk oplossingen ontworpen. Deze knelpunten en oplossingen zijn met alle wegbeheerders afgestemd.

Afwijking 2008

Er is een vervolgonderzoek met de gemeente Zwolle gestart naar de effecten van eventuele doorstromingsmaatregelen voor het overige verkeer. Het eerste knelpunt in Deventer (kruising Singel/Stappestraat) is opgelost. Saldo 2008 Voor dit DIA-project is in de dynamische investeringsagenda een € 39.200 bedrag opgenomen van € 2,0 miljoen. In 2008 was hiervan € 150.000 beschikbaar. In 2008 is dit budget voor ruim € 110.000 ingezet voor subsidies voor de invoering van de korte afstandsradio (KAR), ten behoeve van de doorstroming van het openbaar vervoer. Verder zijn met het rijk afspraken gemaakt over het uitvoeren van quick wins tweede tranche, in het kader van het regionaal mobiliteitsfonds (RMF). Dit DIA-project maakt deel uit van die tweede tranche, waarvoor het Rijk en de provincie middelen beschikbaar stellen. Daartoe dient vanuit dit DIA-budget € 0,5 miljoen te worden gestort in het RMF, waarvan € 50.000 in 2008. Daartoe wordt via deze jaarrekening een voorstel voor resultaatbestemming gedaan.


44


Programma

3. Mobiliteit

Project

Kwartierdienst Deventer

Einddoel

•

Toename van het aantal reizigers;

•

Een groter aandeel OV in de stedelijke bereikbaarheid;

•

Het verbeteren van de sociale functie;

•

Het ontwikkelen van een vervoervraag naar een hoger stedelijk niveau.

Resultaat t/m 2007

Het realiseren van een kwartierdienst in de stadsdienst van de gemeente Deventer. De invoering is januari 2008.

Afspraak 2008



Ja In de stadsdienst van de gemeente Deventer is vanaf januari 2008 een kwartierdienst ingevoerd.

Nee

Deels

X

Resultaat 2008

De kwartierdienst is in januari 2008 ingevoerd. In de eerste maand van 2008 is een reizigersgroei geconstateerd van 20% ten opzichte van dezelfde maand in het jaar ervoor.

Afwijking 2008

n.v.t Saldo 2008: nihil


45

Kwartierdienst is uitgevoerd.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Milieuvriendelijk streekvervoer vanaf 2009

Einddoel

Verdere beperking van de uitstoot van uitlaatgassen door het busvervoer vanaf december 2009 in de concessie Salland en vanaf december 2011 voor de overige streekconcessies. Daarnaast zullen we tenminste één experiment doen met een alternatieve technologie om de uitstoot te beperken.

Resultaat t/m 2007

Geen actie in 2007.

Afspraak 2008




Ja

Nee

Wij geven uitvoering aan het Actieprogramma alternatieve brandstoffen. De extra middelen uit het coalitieakkoord worden ingezet om een experiment met alternatieve brandstoffen of technieken uit te voeren. Voor Overijssel zal dat bio-ethanol zijn. Wij doen dit in samenwerking met de andere vervoersautoriteiten, zodat de resultaten met elkaar vergeleken kunnen worden. We maken met de vervoerder daarnaast afspraken over de mogelijkheden voor een experiment met een serieelhybride techniek. Bij de aanbesteding van nieuwe busconcessies willen wij de milieukwaliteit van de bussen verbeteren door strengere milieunormen te stellen dan wettelijk is voorgeschreven. Wij zullen ook een besluit nemen over de voor te schrijven eisen met betrekking tot brandstoffen/technieken en/of uitstootnormen.

Deels X

Het deel dat gaat over zichtbaarheid van de provincie is deels uitgevoerd door middel van de publiekscampagne. Gedeputeerde Staten heeft besloten niet te experimenteren met alternatieve brandstoffen en technieken, dat deel van deze DIA valt daardoor weg en wordt niet meer uitgevoerd. Gezien de hoge kosten zijn er twijfels over het rendement van een experiment met alternatieve brandstoffen of technieken. Er wordt voor gekozen de kennis uit experimenten die elders in het land zijn uitgevoerd in te zetten. Het heeft geen meerwaarde zelf een experiment uit te voeren.


46

Het geld wat hiermee wordt bespaard wordt nu ingezet voor de andere twee onderwerpen binnen dit project nl. zichtbaarheid van de provincie en milieumaatregelen in het Openbaar Vervoer. Saldo 2008: Dit budget is voornamelijk gebruikt voor het vergroten van de € 85.000 zichtbaarheid van de provincie. Een deel van de kosten komt ten laste van 2009. Daardoor resteert van de voor 2008 beschikbare € 0,2 miljoen nog bijna € 85.000. In de dynamische investeringsagenda is voor dit project € 6,0 miljoen opgenomen. Dit totaal beschikbare bedrag voor dit DIAproject is benodigd voor zichtbaarheid van de provincie en milieumaatregelen in het OV. Via de Ontwikkelingsreserve blijven de middelen voor dit project beschikbaar.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Reisinformatie op haltes

Einddoel

In de bestaande klantenbarometers scoort de indicator “reisinformatie” als een van de weinige aspecten een onvoldoende. Doel is om door middel van actuele reisinformatie een voldoende te scoren op deze deelindicator en daarmee de basiskwaliteit openbaar vervoer op een hoger peil te brengen.

Resultaat t/m 2007

Geen actie in 2007.

Afspraak 2008



Resultaat 2008

Afwijking 2008 Verloop financiën 2008

47

Ja

Nee

De reisinformatie wordt verbeterd door actuele reisinformatie aan te bieden bij alle haltes in WestOverijssel. Hierbij zal sprake zijn van een driedeling. Bij de belangrijkste en drukste haltes zullen LED-schermen worden geplaatst, bij minder belangrijke haltes zullen eenvoudige apparaten worden geplaatst en bij weinig gebruikte haltes kan de reiziger telefonisch actuele reisinformatie ontvangen. Aanvullend op reisinformatie bij de halte zal ook aandacht worden geschonken aan verbetering van de actuele reisinformatie in de bussen en het beperkt toepassen van schermen in openbare gebouwen, scholen en bedrijven. In 2008 zal de eerste implementatiefase worden uitgevoerd.

Deels X

•

Alle haltes en het type reisinformatie wat daar aangeboden moet worden is in beeld gebracht;

•

De SMS-reisinformatie is inmiddels operationeel;

•

Voor de overige vormen van reisinformatie bij haltes is in 2008 de methode van databeheer vastgesteld. Hiervoor is een beroep gedaan op GOVI, een samenwerkingsverband van provincies ten behoeve van databeheer voor reisinformatie op haltes;

Voor wat betreft de eenvoudige apparaten bij minder belangrijke haltes is een implementatieplan opgesteld, zodat de uitrol in 2009 plaats kan vinden. Saldo 2008: Voor dit DIA-project is in de dynamische investeringsagenda een € 1,0 bedrag opgenomen van € 2,0 miljoen. In 2008 was hiervan € 1,0 miljoen miljoen beschikbaar. In 2008 zijn met het rijk afspraken gemaakt over het uitvoeren van quick wins tweede tranche, in het kader van het regionaal mobiliteitsfonds (RMF). Dit DIA-project maakt deel uit van die tweede tranche, waarvoor het Rijk en de provincie middelen beschikbaar stellen. Daartoe dient vanuit dit DIA-budget € 1,0 miljoen te worden gestort in het RMF. Daartoe wordt via deze jaarrekening een voorstel voor resultaatbestemming gedaan.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Faciliteiten voor fietsen

Einddoel

Het aantrekkelijker maken van het fietsen door het realiseren van fietssnelwegen en paden, beveiligde stallingen bij knooppunten van openbaar vervoer en veilige oversteekplaatsen op provinciale wegen voor schoolgaande kinderen.

Resultaat t/m 2007

Er is een keuzenotitie Fiets opgesteld. Nadere uitwerking vindt in 2008 en verder plaats.

Afspraak 2008



Resultaat 2008

Ja Besluitvorming over investeringsprogramma inrichting fietssnelwegen en –paden, (beveiligde) stallingen bij knooppunten van openbaar vervoer alsmede veilige oversteekplaatsen op provinciale wegen voor schoolgaande kinderen.

Deels

X

•

Naar aanleiding van de keuzenotitie Fiets, het Raamplan Fietspaden en de Fietsimpuls is het programma Fiets opgesteld.

•

Met de partners in het Fietsplatform worden kansrijke maatregelen uitgewerkt om het aandeel fiets te vergroten.

Afwijkingen 2008



Saldo 2008 € 199.600

48

Nee

Met het rijk zijn in 2008 afspraken gemaakt over het realiseren van quick wins, 2e tranche. Daartoe storten zowel het rijk als de provincie € 3,5 miljoen in het regionaal mobiliteitsfonds. Een van de DIA-budgetten waarop de quick wins betrekking hebben is het project faciliteiten voor fietsen. Ter uitvoering van het GS-besluit van 16 december wordt PS voorgesteld om via resultaatbestemming het budget van € 0,2 miljoen in 2008 te storten in het regionaal mobiliteitsfonds. Administratieve verwerking daarvan vindt plaats via de reserve Regionale bereikbaarheid.


Programma

3. Mobiliteit

Project

Benuttingsmaatregelen PVVP

Einddoel

Optimaliseren van het bestaande verkeersnetwerk via relatief bescheiden verkeersmaatregelen (Quick Wins) ten behoeve van een duurzaam verkeers- en vervoersysteem, met een betrouwbaar bereikbaarheidsniveau onder veilige omstandigheden.

Resultaat t/m 2007

De uitvoering van de projecten (BREZ, Twente mobiel en Beter Bereikbaar Stedendriehoek) is gaande. Provincie heeft voor de benuttingsmaatregelen op haar wegen verkenningen uitgevoerd. Gemeente(n), Rijk en provincie hebben een eerste storting gedaan in de desbetreffende Regionale Mobiliteitsfondsen.

Afspraak 2008



Ja Het uitvoeren van planstudies benuttingsmaatregelen op provinciale wegen.

Nee

Deels

X

Resultaat 2008

Planstudies provinciale wegen zijn opgestart. Convenant over de uitvoering van benuttingsmaatregelen in netwerkstad Zwolle-Kampen is ondertekend.

Afwijking 2008



Saldo 2008: €207.000

49

Voor dit DIA-project was zowel in 2007 als in 2008 €2,5 miljoen beschikbaar. Deze budgetten zijn grotendeels toegevoegd aan RMF-fondsen en toegekend aan individuele projecten. Het restantbedrag is toegekend aan het project Verdubbeling Rijstroken Deldensestraat Hengelo. Opdrachtverlening hiervoor heeft in 2008 plaatsgevonden. Uitvoering en kosten in 2009. Voorstel Resultaatbestemming € 207.000 tbv verdubbeling rijstroken Deldensestraat.


Programma

3. Mobiliteit

Project

PVVP / Dynamische beleidsagenda (DBA)

Einddoel

Een duurzaam verkeers- en vervoersysteem, met een betrouwbaar bereikbaarheidsniveau onder veilige omstandigheden.

Resultaat t/m 2007

DBA voor 2008 opgesteld, waarin rekening is gehouden met de Nota Mobiliteit, het coalitieakkoord en de resultaten van de monitoring. Tevens is inzichtelijk gemaakt wat de voortgang van projecten is en de financiële consequenties.

Afspraak 2008



Ja Opstellen van de DBA voor het jaar 2009, waarin onder meer een oplossing wordt aangedragen voor het tekort op het lopende provinciale MIT-programma dat ontstaat in 2009.

Nee

Deels

X

Resultaat 2008

De DBA 2009 is op 29 oktober als onderdeel van de begroting vastgesteld door PS. In 2009 zal geen tekort op lopende MIT-programma optreden vanwege de wijziging van het kostenniveau van de projecten, bijdragen uit BDU verkeer en vervoer en de gewijzigde planning van de projecten.

Afwijking 2008

N.v.t.


Saldo 2008 nihil

50

N.v.t.


3.4 Programma Natuur en duurzaamheid

51


Programma

4. Natuur en duurzaamheid

Project

Vitaal Landelijk Gebied (autonoom deel pMJP)

Einddoel

Uitvoering pMJP/Vitaal landelijk gebied

Resultaat t/m 2007

Het jaar 2007 heeft in het teken gestaan van de implementatie van de werkwijze ILG, zowel intern als extern met onze gebiedspartners. Wij hebben een sturingsfilosofie ontwikkeld en samen met gemeenten en waterschappen gewerkt aan programma’s en instrumenten die zijn gericht op het maken van meerjarige afspraken en om meer verantwoordelijkheden naar de gebieden te kunnen overdragen. Als resultaat hebben wij in februari en maart 2008 met alle 25 gemeenten en alle 5 waterschappen convenanten kunnen afsluiten, de meeste meerjarig, voor gezamenlijke investeringsprogramma’s in de kwaliteit van het landelijke gebied voor de periode 2008-2013. Twee gebieden hebben nu al meerjarig geprogrammeerd tot 2013 (Noord Oost Twente en ZwolleKampen), twee gebieden hebben een programma tot 2010 (Noord Oost Overijssel en Noord West Overijssel), in één gebied is het programma deels meerjarig (Zuid West Twente) en slechts in één gebied is nog sprake van een eenjarig programma (Salland). Ook Dienst Landelijk Gebied (DLG) heeft als uitvoerder van de integrale plan- en gebiedsuitwerkingen een meerjarige programmering 2008-2013 opgesteld. Met DLG wordt jaarlijks een prestatieovereenkomst afgesloten voor de uitvoering van dit programma. Daarnaast is een monitoring- en verantwoordingsprotocol ontwikkeld, een meerjarig bestuursconvenant en het Uitvoeringsbesluit subsidies is verder gedereguleerd. In totaal is via de convenanten en de programmering van de integrale projecten een bedrag van circa € 350 miljoen geprogrammeerd voor realisatie van pMJP doelen, waarvan de helft afkomstig zal zijn van provincie en Rijk, de andere helft van gemeenten, waterschappen en derden. Hiervoor worden onder meer 28.000 ha structuurverbetering grondgebonden landbouw, 3.500 ha ingerichte Ecologische Hoofdstructuur (EHS), 170 km fietspaden, ruim 100 ha groen om de stad, 40 Kulturhusen, 45 dorpsplannen, 11 miljoen m3 waterberging en 200 km beek- en rivierherstel gerealiseerd. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels


52

Met onze gebiedspartners hebben wij besproken dat wij in 2008 willen komen tot een volledige programmering tot 2013. Aangezien een groot deel van de programmering nu al inzicht geeft over de hele periode tot en met 2013 kunnen wij ons al een globaal beeld vormen op welke doelen van het pMJP sprake zal zijn van overprogrammering en op welke onderdelen het komende jaar een extra inspanning nodig is om onderprogrammering te voorkomen (met name EHS en Groen Blauwe Diensten). Overprogrammering doet zich nu al voor op de waterprestaties, recreatieve voorzieningen (fietspaden) en procesgeld en in geringere mate op sociale vitaliteit (Kulturhusen). Deze thema’s nemen wij als aandachtspunt mee in de doorontwikkeling van het pMJP en hiervoor willen wij met voorstellen komen hoe we met onze gebiedspartners op dit vlak tot een evenwichtige gezamenlijke (financiële) inspanning kunnen komen. Voor Kulturhusen is reeds budget uit de DIA beschikbaar. Voor water komen eenmalig extra gelden voor de uitvoering van het Nationaal Bestuursakkoord Water beschikbaar voor de synergie

X

X

X


tussen de doelen van de Kaderrichtlijn Water en andere rijksdoelen, in te zetten via het Investeringsbudget Landelijk Gebied. De versnelling van de EHS en het beheer van Groen Blauwe Diensten hebben daarnaast in 2008 onze bijzondere aandacht om tot verdere programmering te komen met de gebieden. Resultaat 2008

X

Met 4 gebieden (ipv 6) hebben wij de afspraak voor eind 2008 de programmering tot en met 2013 afgerond te hebben (convenanten tekenen op 15 januari 2009). Hierbij worden ook (proces)afspraken vastgelegd tav de geactualiseerde planning van plan- en gebiedsuitwerkingen en de versnelling EHS.

Afwijking 2008

Voor het duurzaam beheer van het landschap is een uitvoeringsorganisatie Stichting Groene en Blauwe Diensten opgericht voor het gemeente- of gebiedsbreed implementeren van het systeem voor GBD. Op dringend verzoek van de BGO’s in 2 gebieden (NOO en NWO) hebben wij de afspraak gemaakt dat hun programmering tot en met 2013 op 1 april 2009 wordt aangeleverd. De totale programmering kan dan medio 2009 worden afgerond en worden meegenomen in de voorbereidingen op de midterm review (2010).


Saldo 2008 nihil

53

De middelen zijn ingezet voor de autonome doelen in het pMJP.


Programma


Project

Vitaal Landelijk Gebied (Groen Blauwe Diensten)

Einddoel

Duurzaam beheer van kwalitatief hoogwaardig landschap door middel van aanleg, herstel en beheer van 3602 ha landschapselementen.

Resultaat t/m 2007

De provincie Overijssel heeft met Groen Blauwe Diensten (GBD) in december 2007 een mijlpaal bereikt door subsidie toe te kennen aan de 4 pilot projecten Boeren voor Natuur op Twickel, Boekelo / Twekkelo gemeente Enschede, Buurtschap IJsselzone Zwolle en het gebied Rectum in de gemeente Wierden. Samen met partners bedraagt de totale investering voor deze 4 pilot projecten ruim € 5,8 miljoen. Hiermee kan in het eerste kwartaal van 2008 begonnen worden met het aanleggen van in totaal 14,1 ha landschap; het herstel van 5,1 ha landschap en het langdurig beheer tot maximaal 30 jaar van 157 ha landschap.


In december 2007 is door de provincie subsidie toegekend aan 20 projectvoorstellen van 20 Overijsselse gemeenten voor een totaal bedrag van € 0,8 miljoen. Omdat 2007 een overgangsjaar was (van voorgaande regelingen zoals Landschap+ naar GBD), betreft het in deze projectvoorstellen met name de aanleg en het herstel van 51,6 ha landschapselementen. In de subsidietoekenningen is met de gemeenten afgesproken dat deze hectares tevens in langdurig beheer zullen worden genomen. Hiermee worden de pMJP prestaties (2.4.1.– 2.4.3.) zoals vastgelegd in de Programma Begroting voor 2008 gerealiseerd. Gezien het feit dat 2007 een overgangsjaar was, is er in dit jaar geen aanspraak gedaan op de DIA. Voor de periode 2008-2011 zal op een DIA budget van € 8 miljoen voor Groen Blauwe Diensten per jaar € 2 miljoen aan DIA gelden worden besteed. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels De oorspronkelijk afspraken zijn gedetailleerd opgeschreven. Wij hebben in deze rapportage de afspraken voor 2008 tekstueel aangepast naar onderstaande kernpunten: 1. In 2008 richten we een professionele provinciale uitvoerings organisatie op voor Groene en Blauwe Diensten die de gebiedspartners ondersteunt bij het vormgeven van de Groene en Blauwe Diensten gebiedsfondsen. Ter ondersteuning van hiervan wordt de nieuwe website Groen Blauwe Diensten operationeel.

X

X

2. In 2008 wordt de uitvoering van Groene en Blauwe Diensten versneld door in te zetten op 23 ha aanleg, 90 ha herstel en cumulatief 70 ha duurzaam beheer van landschapselementen. 3. In 2008 verkennen we tevens de mogelijkheden om de GBD te koppelen aan andere DIA projecten, zoals Vriezenveen / Hardenberg, Nationaal Landschap IJsseldelta en A1-corridor teneinde GBD te integreren in deze programma’s. Voor het DIA-project Ruimte voor de Vecht wordt deze relatie gelegd door de realisatie van Groen Blauwe Diensten in de gemeente Hardenberg.

54


X

Resultaat 2008

1. Stichting Groene en Blauwe Diensten Overijssel is begin 2008 opgericht. De Stichting heeft gedurende dit jaar bij veel gemeenten Groene en Blauwe Diensten aangejaagd. Dit heeft geresulteerd in een sterk toename in de (meerjaren)afspraken die de provincie met gemeenten in de pMJP convenanten heeft gemaakt. Hier zijn geen DIA middelen mee gemoeid. 2. De positieve dynamiek die in de versnelling van de realisatie zit heeft zich doorgezet. De realisatie van aanleg van 35 ha nieuwe, het herstel van 90 ha bestaande en het beheer van 75 ha landschapselementen via convenanten met gemeenten (pMJP 2.4.1 t/m 2.4.3) is gerealiseerd. Een deel van deze prestaties worden geconcretiseerd met de ondertekening van de (geactualiseerde) convenanten met diverse gebieden op 15 januari 2009 en vindt dus formeel niet in 2008 plaats. Dit is in de laatste begrotingswijziging verwerkt. Inhoudelijk wijkt de prestatie niet af. 3. De in te zetten DIA middelen worden in meerdere jaren ingezet na de ondertekening van de convenanten op 15 januari 2009. In totaliteit is de verwachting dat wij tot 2011 in ieder geval in de volgende gebieden DIA middelen inzetten om versnelling te realiseren: In Nationaal Landschap Noord Oost Twente is de inzet vanuit de DIA in de convenanten geraamd op € 1 mln. in 2009. In totaal willen we in Noord Oost Twente € 2 mln. uit DIA middelen inzetten, in Hardenberg is de DIA inzet in 2008 € 300.000, in Zuid West Twente € 400.000, en in Steenwijkerland € 400.000.

Afwijking 2008


55

Voor het DIA-project Ruimte voor de Vecht wordt een relatie gelegd met het DIA project GBD door de realisatie van Groen Blauwe Diensten in de gemeente Hardenberg (€ 300.000 van het totaal van € 900.000). De relatie met Nationaal Landschap IJsseldelta komt tot uiting in de inzet van Groene Blauwe Diensten in de betrokken gemeenten (Zwolle, Kampen, Steenwijkerland). Bij het DIA project A1-corridor is aandacht voor het landschap, dit heeft nog niet gerealiseerd in concrete afspraken met betrekking tot Groene en Blauwe Diensten. Saldo 2008 nihil

Conform de door u vastgestelde spelregels voor de egalisatiereserve ILG/pMJP worden in geval van een eventuele onderuitputting zowel de DIA middelen als de autonome middelen toegevoegd aan de egalisatiereserve ILG/pMJP. Op 15 januari 2009 zijn voor de gebieden Salland, Noordoost Twente en Zuidwest Twente convenanten ondertekent. Hierbij zijn forse meerjarige afspraken gemaakt voor de realisatie van Groene en Blauwe Diensten. De Dia middelen van 2008 – € 2,25 miljoen – zijn bij deze convenanten ingezet.


Programma


Project

Versnelde realisatie Ecologische Hoofd Structuur

Einddoel

EHS verworven (dan wel onder particulier beheer gebracht) en ingericht in 2018.

Resultaat t/m 2007

Resultaat tot 2007: zie de grafische weergave Resultaat in 2007: •

Verwerving van EHS 591 ha (begroting 485 ha);

•

Toename particulier beheer 98 ha (begroting 130 ha);

•

Het concept van de EHS, de sturing op de realisatie en de werkprocessen zijn opnieuw doordacht en (experimenteel) in praktijk gebracht. Het atelier ruimtelijke kwaliteit heeft de ontwerpkant voor zijn rekening genomen. Dit mondt uit in een rapport voorjaar 2008;

•

In het kader van de integrale gebiedsgeoriënteerde aanpak is in samenwerking met de gemeente Dinkelland in december 2007 een doorbraak bereikt in een vastgelopen proces, die in de komende jaren tot een versnelde realisatie van water- natuur- en landbouwdoelen in onderlinge samenhang zal opleveren. Eenzelfde aanpak wordt nu uitgewerkt voor de (stagnerende) landinrichting en de robuuste ecologische verbindingszone nabij Enter;

•

Er bestaat een vitale verbinding met het dossier Natura 2000 en de wateropgaven. Dit leidt tot een twaalftal “top”locaties die bij voorrang moeten worden aangepakt. DLG heeft in 2007 een quick-scan uitgevoerd voor deze gebieden.

Ook op het concrete vlak van verwerving van (ruil)grond en verplaatsing van bedrijven op knellocaties is vaart gemaakt, waardoor inmiddels voor een groot deel van de dit jaar begrote middelen biedingen uitstaan.

Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


Bij het beschikbaar stellen van de extra middelen voor het versnellen van de EHS is vooral gedacht aan extra kosten door verplaatsing van hele bedrijven. Wij zetten in op het verwerven van die grond (of hele bedrijven) die door hun ligging een belemmering vormen voor het inrichten van de EHS. Wij hebben echter te maken met nieuwe ontwikkelingen die er toe leiden dat de vitaliteit van de landbouw weer toeneemt, de prijs voor grond stijgende is en de grondmobiliteit afneemt. Dit vraagt om het opnieuw doordenken van de beste manier om de middelen in te zetten en de EHS versneld te realiseren. Wij komen rond de zomer met voorstellen daarvoor.

Resultaat 2008

X

X

De Dia middelen 2008 waren bestemd voor bedrijfsverplaatsingen. De inzet van deze middelen verloopt als volgt:

bedrijven Beschikt op basis van aanvragen 2007/2008 Beschikt op basis van aanvragen 2008 Totaal

56

Deels

subsidie

gemiddeld/bedrij f

4 € 1.439.092

€ 359.773

6 € 2.256.522

€ 376.087

10 € 3.695.614

€ 369.561


Budget Ingediende aanvragen 2008

25

Restantbudget (prognose 20092011)

€ (incl. 4 miljoen. 24.000.000 voorfinanciering) € € 400.000 10.000.000 € 10.304.386

Dit verloopt dus zeer voorspoedig.

Afwijking 2008

Daarnaast is in 2008 het project versnellen realisatie EHS van start gegaan. De eerste resultaten van de intensivering zijn reeds zichtbaar. Zo zijn met gemeenten en waterschappen afspraken gemaakt over de gezamenlijke opgave in de EHS en ieders rol daarin. Voor de gebieden Salland, Noordoost Twente en Zuidwest Twente zijn deze vastgelegd in gebiedsconvenanten, welke 15 januari zijn ondertekend. De voorbereiding van de gebiedsconvenanten met Noordwest Overijssel en Noordoost Overijssel zijn in volle gang Geen afwijkingen


Saldo 2008 nihil

57

Conform de door u vastgestelde spelregels voor de egalisatiereserve ILG/pMJP worden in geval van een eventuele onderuitputting zowel de DIA middelen als de autonome middelen toegevoegd aan de egalisatiereserve ILG/pMJP. In 2008 was € 6 miljoen begroot waarvan € 3,7 miljoen is besteed. Tevens zijn er voor €10 miljoen aan aanvragen voor bedrijfsverplaatsingen binnengekomen die voor een groot gedeelte in 2009 tot besteding zullen komen. Het restant van de DIA middelen is toegevoegd aan de egalisatiereserve ILG/pMJP en is dus inzetbaar tot het einde van de ILG periode (2013).


Programma


Project

Versnelde realisatie Nationale Landschap IJsseldelta

Einddoel

Het Nationaal Landschap IJsseldelta is in 2013 bekend als een uniek landschap met zeer oude wortels die teruggaan tot 1364. Het weidse, open landschap is behouden en de inwoners werken actief mee aan het behoud. Het landschap is ontsloten voor de liefhebber en het verhaal van de geschiedenis van de Delta wordt verteld. Selectie van de belangrijkste resultaten: • In 2007 is Zalk onderdeel van het Nationaal Landschap IJsseldelta geworden; • Goede start van Streekeigen huis en erf op Kampereiland; • Start van het project Samenwerking Buitenpolders om pachters te helpen bij het opzetten van samenwerkingsverbanden; • 2007 is het eerste vergaderjaar van de Adviesraad Nationaal Landschap IJsseldelta; • Tijdens Hassailt zijn de bruggen van Hasselt opgeleverd. De bruggen kunnen nu weer eenvoudig worden geopend voor boten; • Het project Educatieve pakketten is gestart. Dit project onder leiding van NMO zal in 2009 een lespakket opleveren voor de basisscholen in de omgeving; • Op 12 mei is opnieuw de publieksdag gehouden. Ondanks het slechte weer zijn er toch nog bijna 3000 mensen op afgekomen; • In oktober is samen met het Boegbeeld Ontdek de IJsseldelta een gebiedsconferentie georganiseerd. Het thema van de conferentie was de bevordering van Recreatie en Toerisme in de IJsseldelta. Daarbij moet wel rekening worden gehouden met de gebiedseigen kwaliteiten; • Staatsbosbeheer heeft subsidie gekregen voor het herstel van de Lange Riete. Dit is een kreek bij Hasselt. In 2008 wordt een plan gemaakt voor de Ruimzichtkreek; • De gemeente Zwolle gaat aan de slag met de Noordelijke Stadsrand. In december 2007 is hiervoor subsidie verleend door het Nationaal Landschap; • Bij IJsselmuiden is in 2007 het Schinkelspad verbeterd. Het Schinkelspad maakt deel uit van een lange afstandsroute; • Dorpsontwikkeling in 's Heerenbroek, Wilsum en Zalk is in 2007 gestart. In Wilsum zijn ook de eerste concrete projecten uitgevoerd in de uiterwaarden. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deel s

Resultaat t/m 2007


Het Ontwikkelingsprogramma voor het Nationaal Landschap kent drie ontwikkelingslijnen: 1) Oude kavels en nieuwe kreken: versterking van het landschap; 2) Van melk, tapijt en tomaten: versterking van de economische dragers van het landschap en de ontwikkeling van de dorpen; 3) Dwalen door de delta: de beleefbaarheid van het landschap. Elke ontwikkelingslijn is uitgewerkt in doelen en

58


Resultaat 2008

projecten. Voor 2008 zijn de prioritaire acties bij de ontwikkelingslijnen: 1) Plan van de weidsheid en het herstel van X kreken: hierbij wordt de openheid van het polderlandschap verder versterkt; X 2) Landbouw: de ontwikkeling van een kwaliteitsfonds voor het behoud van ruimtelijke kwaliteit in de Buitenpolders en op Kampereiland. Daarnaast is de dorpsontwikkeling in Wilsum in uitvoering en voor de overige dorpen Grafhorst, ’s Heerenbroek, Kamperzeedijk en Zalk in voorbereiding. Ten slotte wordt binnen deze ontwikkelingslijn een aantal X stadsrandzoneprojecten gestart bij Zwolle, IJsselmuiden en Genemuiden; 3) Verbetering en aanleg van nieuwe fietspaden en de verbeterde ontsluiting van het Nationaal Landschap voor de waterrecreant. Daarnaast wordt opnieuw een publieksdag georganiseerd op 10 mei. Op alle ontwikkelingslijnen zijn activiteiten uitgevoerd. Deels via subsidieverlening aan gemeenten en andere partijen, deels via opdrachtverlening door het programmabureau. Bewust zijn een aantal haalbaarheidsstudies gestart om verrassingen bij de daadwerkelijke uitvoering te vermijden: • inventarisatie maritiem erfgoed; • inventarisatie fietsinfrastructuur in Mastenbroek, onderzoek naar haalbaarheid waarbij met name naar de belemmeringen voor de uitvoering wordt gekeken; • haalbaarheidsonderzoek voor een Ruimtelijk Kwaliteitsfonds. In 2008 zijn ook een aantal projecten afgerond: • uitvoering van het communicatieplan met als speerpunten de publieksdag 2008, een groot succes met ruim 2.000 bezoekers meer dan 2007 en de gebiedsconferentie waar meer dan 100 inwoners uit het gebied mee hebben gedacht over nieuwe plannen. • Opening van het Theehuis Kattenwaard; • oplevering van het vernieuwde veerhoofd in Genemuiden; • oplevering van het gerenoveerde Balkenloodsje bij het Gennigerzijl; • afronding Restauratie Zwartsluizer Botter; • oplevering marketingplan voor de IJsseldelta in samenwerking met boegbeeld Ontdek de IJsseldelta van Zwolle Kampen Netwerkstad; • inventaristatie naar mogelijkheden voor kreekherstel; • herstel Kerktuin van Wilsum;

Afwijking 2008

59

Daarnaast zijn een aantal projecten gestart: • het herstel van de Lange Riete; • educatieve pakketten; • inventarisatie het Ruimtelijk Kwaliteitsfonds; • Herinrichting dorpskern Wilsum; • eerste aanzet voor de opwaardering van fietspaden: verbreding fietspad Wolfshagenweg; • uitvoering fase 2 en 3 van de vergroting van de waterrecreatiemogelijkheden in Hasselt. • Programmering havengebied Zwartsluis: er is subsidie verstrekt voor het aantrekken van een aanjager. • kleine stimuleringssubsidies zijn verstrekt aan particulieren voor het herstel van de weidsheid en het ontwikkeling van verblijfsrecreatie in het gebied. De afspraken voor 2008 zijn voor een belangrijk deel gerealiseerd. Een groot aantal projecten zijn opgeleverd. Toch zijn er met name voor de ontwikkelingslijnen Oude Kavels, nieuwe kreken en Dwalen door de Delta een Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008


60

aantal doelstellineng niet helemaal behaald. Dit heeft te maken met de voorbereidingstijd van grotere fysieke ingrepen als het aanleggen van fietspaden, aanleg van voorzieningen voor de waterrecreatie en het herstel van kreken. De voorbereidingstijd is namelijk langer dan verwacht. Saldo 2008 Conform de door u vastgestelde spelregels voor de nihil egalisatiereserve ILG/pMJP worden in geval van een eventuele onderuitputting zowel de DIA middelen als de autonome middelen toegevoegd aan de egalisatiereserve ILG/pMJP. In 2008 is er op de jaarschijf € 1,1 miljoen aan DIA middelen begroot. De DIA middelen zijn volledig besteed.


Programma


Project

Versnelde realisatie Nationale Landschap Noordoost-Twente

Einddoel

Het Nationaal Landschap Noordoost-Twente is bekend als uniek gebied. In 2013 is er draagvlak bereikt voor behoud en versterking van de kwaliteiten in het glooiende en kleinschalige landschap. Er is een economische basis voor behoud en verder herstel van de typische Noordoost-Twentse kwaliteiten. Het gebied is goed toegankelijk voor recreant en toerist. Een selectie uit de bereikte resultaten: • Nationaal Landschap is de koepel voor NOT geworden; • Draagvlak gerealiseerd bij de partners in NOT (4 gemeenten en waterschappen); • De in 2005 en 2006 door de provincie beschikte projecten zijn in 2007 afgerond of in uitvoering, zo zijn o.a. 15 bronnen en 10 historische elementen hersteld; • Burgerparticipatie is met installatie van het Landschapspanel (eerste advies aan BGO voor tiental projecten en activiteiten is geleverd) en subsidiëring van € 80.000 in zogenaamde burgerprojecten vormgegeven; • Er is een Publieksdag gehouden; • De belangrijke projecten Grootschalig Boeren in Kleinschalig Landschap, Streekeigen Huis en Erf en Groen Blauwe Diensten zijn in voorbereiding genomen; • Vitale coalities zijn vormgegeven: in totaal voor € 0,9 miljoen via convenanten beschikt en € 0.3 miljoen via separate projecten (t.b.v. uitvoering recreatieve routes, projectontwikkeling; promotie en communicatie, burgerprojecten, herstel landschappelijke en cultuurhistorische elementen). Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels

Resultaat t/m 2007


Het Ontwikkelingsperspectief voor het Nationaal Landschap NOT kent vier ontwikkelingslijnen en een uitvoeringsprogramma: 1) Landbouwers maken het landschap; 2) Koester de gebiedskwaliteiten: beken, bronnen, essen, kampen, cultuurhistorie; 3) Versterk de beleving van een onthaastend landschap; 4) Zorg voor een groene woonen werkomgeving. Elke ontwikkelingslijn is uitgewerkt in doelen en projecten en geprogrammeerd in het Gebiedsprogramma Nationaal landschap NoordoostTwente 2008- 2013. Voor 2008 zijn de prioritaire acties bij de ontwikkelingslijnen: 1) Gebiedsfonds Groene en Blauwe diensten gerealiseerd voor aanleg, herstel en duurzaam beheer van 600 ha. Hierbij worden contracten met o.a boeren gesloten voor betaling van groene diensten. Daarnaast subsidie voor het project ‘grootschalig boeren in kleinschalig landschap’, en subsidie voor de opzet van een inzamelstructuur voor verwerking hakhout. 2) Landschapsontwikkelingsplan voor het hele gebied vaststellen. Subsidie voor uitvoering van het project Terug naar de Bron fase III.

61

X

X X X X


Bepalen van de kwaliteitskaders voor verdere uitvoering van het advies over de ruimtelijke inpassing van de beleidsvisie boomteelt. Stimuleren opstellen van bedrijfsnatuurplannen voor recreatiebedrijven. Subsidie voor uitvoeren van ontwikkelplannen landgoederen. Extra investeringen kwaliteit cultuurlandschap via convenanten gemeenten. 3) volledige uitvoering van het raamplan recreatieve fietspaden (25 % extra investering uit NL).

X X X X X X X X X X

Subsidie voor cultuurhistorische projecten. Derde grote regionale publieksbijeenkomst; Website Nationaal Landschap NOT is in de lucht; Gratis huis-aan-huis krant Nationaal Landschap NOT; Borden NL NOT langs A1 en alle provinciale toegangswegen geplaatst; Project werving ambassadeurs voor het Nationaal Landschap NOT is in uitvoering;

Resultaat 2008

X

4) Gebiedsbrede dekking van het project Streek Eigen Huis en Erf (SHE). Opnemen van burgerprojecten in convenanten gemeenten. Op alle afspraken 2008 zijn activiteiten uitgevoerd middels convenanten met de gemeenten en projectsubsidies. Voor de recreatieve toegankelijkheid en beleefbaar maken van het landschap is er een extra impuls van € 1,8 miljoen (dwz 25% van de totale kosten) in de convenanten 2008-2013 opgenomen. Voor 2008 komt dat neer op € 0,3 miljoen. Hiermee kan het totale raamplan fietspaden (53.7 km) in het NL NOT uitgevoerd worden, ervan uitgaande dat Regio Twente eveneens € 1,8 miljoen bijdraagt. Dit voorstel is nog in bespreking bij de Regio. Van afwijkingen wordt u op de hoogte gehouden. Fase III van het project Terug naar de Bron fase III is positief beoordeeld door het Europaloket en met de extra middelen € 275.000 uit NL NOT kunnen nu 20 bronsystemen hersteld worden. Er zijn in 8 Landschappelijke-, 3 plattelandstoerisme en 4 burger projecten (convenanten 2008) door de gemeenten uitgevoerd of zijn in uitvoering (€ 558.000) Verder is het kwaliteitskader en kaartbeeld voor boomteelt opgenomen in de concept omgevingsvisie. Nagenoeg het gehele Activiteitenplan voor communicatie en promotie 2008 is uitgevoerd (3 regionale publieksactiviteiten, 2 excursies voor doelgroepen, huis-aan-huis NL NOT-krant, website gelanceerd en huisstijl vormgegeven en geïmplementeerd en algemene PR zoals distributie dvd en kwartetspellen, diverse artiklen en rapportages in pers en op Radio en TV, free publicity, bebording langs snel- en provinciale wegen). Hierdoor is de eerste fase van de communicatiestrategie, nl. bewoners van het gebied bekend maken met het Nationaal Landschap afgerond. Daarnaast is in het kader van burgerparticipatie het landschapspanel ondersteund in de gevraagde en ongevraagde advisering aan het BGO over de uitvoering van het Gebiedsprogramma NL NOT.

Afwijking 2008 62

Er is subsidie verstrekt (€ 25.000) voor opstellen van gezamenlijk landschapsontwikkelplan (LOP), dit plan is opgeleverd en wordt benut voor groene diensten en doorwerking in gemeentelijke bestemmingsplannen. En zijn er door het beschikbaar stellen van extra middelen (aanvulling op ) de prestatie kwaliteit cultuurlandschap ontwikkelplannen op 2 landgoederen uitgevoerd en diverse cultuurhistorische elementen hersteld. Er is voor € 35.000 subsidie verstrekt voor TBT-project: Heilige Huisjes (thema-route toerisme) en voor € 15.000 aan een theater voorstelling op Herickhave ikv Tuin der Lusten. Afwijkingen: Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008

-

-

-

-


63

Saldo nihil

Cofinanciering vanuit Regio Twente voor 25% van de kosten voor het uitvoeren van het raamplan fietsen wandelpaden is vooralsnog niet gehonoreerd door de Regio. Hierdoor nog geen start van de uitvoering. De NL middelen (€ 1,8 miljoen) zijn verplicht via de convenanten 20082013. Oplossingen worden verkend. Het gebiedsfonds voor GBD wordt gefaseerd gevuld (per projectaanvraag). Hierdoor wordt ook de bijdrage uit DIA NL NOT (totaal begroot € 3 miljoen) gefaseerd ingezet. Twee gebiedsbrede projecten (Terug naar de Bron en SHE) zijn voorgedragen voor Europese subsidie (POP) en zijn daardoor enigszins vertraagd. Fase III Terug naar de Bron is gestart eind 2008. Het project Streek Eigen Huis en Erf kan door de extra investeringen van € 500.000 uit NL NOT gebiedsbreed uitgevoerd worden, en wordt in 2009 gestart. De werving van ambassadeurs voor het Nationaal Landschap start in januari 2009, bebording langs provinciale wegen worden omwille van de persaandacht in ‘rustige” periode jan/febr 2009 geplaatst. Het LTO-project GBKL krijgt via subsidie LNV een atelier –traject, waardoor de eerste projecten pas medio 2009 worden verwacht. 2008 Conform de door u vastgestelde spelregels voor de egalisatiereserve ILG/pMJP worden in geval van een eventuele onderuitputting zowel de DIA middelen als de autonome middelen toegevoegd aan de egalisatiereserve ILG/pMJP. In 2008 is er € 2,25 miljoen aan DIA middelen begroot. Hiervan is € 1,3 miljoen tot besteding gekomen. Het restant is toegevoegd aan de egalisatiereserve ILG/pMJP en is dus inzetbaar tot het einde van de ILG periode (2013).


Programma

4. Natuur en Duurzaamheid

Project

Energiepact Overijssel

Einddoel

Uitvoeren van een Programma Energiepact voor Energiebesparing en duurzame energie met als doel een reductie van de jaarlijkse CO2 uitstoot met 2200 kiloton in het jaar 2020 t.o.v. 1990. Deze doelstelling voor 2020 kan voor ca. 60 % behaald worden met de opwekking van duurzame energie en voor ca. 40 % via energiebesparing. Deze doelstellingen te realiseren door: •

Subsidie te verstrekken voor investeringen, haalbaarheidsonderzoeken en voorlichtingsactiviteiten op het gebied van duurzame energie (tenderregeling);

•

Deel te nemen of opdrachtgever te zijn voor initiatieven die kansrijk zijn om bij te dragen aan de doelstelling op middellange termijn;

•

Randvoorwaarden op te nemen in het provinciale omgevingsbeleid, in investeringsprogramma’s (bijv. voor woningbouw), bij aanbestedingen en inkoop;

•

Afspraken te maken met bedrijven, organisaties en medeoverheden over concrete CO2 reductie;

•

Het programma Leren voor duurzaam Overijssel te richten op de energiedoelstellingen;

•

De activiteiten in het Regionaal samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL) bij te laten dragen aan energiedoelen;

•

Bij het Ministerie van VROM subsidie aan te vragen voor uitvoering van het provinciale energiebeleid (Subsidieregeling Lokaal Klimaatbeleid; SLoK);

•

De mogelijkheden voor Europese subsidiëring en samenwerking te verkennen.

Deze kosten te dekken met:

Resultaat t/m 2007

•

De middelen die voor het energiepact gereserveerd zijn in de dynamische investeringsagenda (€ 12 miljoen);

•

Het bedrag dat VROM subsidiabel stelt voor de uitvoering van provinciaal klimaatbeleid (€ p.m.);

•

Het budget voor het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (€ 0,68 miljoen);

•

het budget voor Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (€ 0,56 miljoen).

•

Eind 2007 is een CO2 reductie van 120 kton CO2/j gerealiseerd t.o.v. 1990;

•

Programmaleider aangesteld en een kernteam geformeerd uit vaste formatie EMT. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


Resultaat 2008

64

1.Ambitie en de aanpak voor het programma Energiepact hebben instemming van Provinciale Staten; 2. Het Programmaplan Energiepact is vastgesteld in Gedeputeerde Staten en de uitvoering is gestart. • •

Deels

X

Energie(k) Netwerkconferentie op 24 april 2008; Programmaleider is aangesteld en kernteam voor het Energiepact geformeerd bij


X

•

EMT; Gedeputeerde Staten hebben in mei statenvoorstel uitwerking Programma Energiepact vastgesteld. Provinciale Staten behandeling in juni;

• Tenderregeling Duurzame energie is gestart op 27 mei 2008. Er zijn 53 projecten ingediend met een subsidievraag van 4,7 miljoen; • Van de tenderregeling zijn enkele grote projecten gestart: aardwarmte Koekoekspolder, invoeden groen gas, LTO-Asbest van het dak/Zon op het dak,

Afwijking 2008

• Convenant afgesloten met cluster Bioenergie Oost Nederland • Provinciale Staten hebben in april ingestemd met ondersteuning Warmtenet Twente met € 1,8 miljoen; • Voorbereiding Warmtenet Twente is complex en moeizaam, nog geen overeenstemming over leenovereenkomst en aandeelhoudersovereenkomst. Daarom is de voorziening voor de lening van 1,8 miljoen in 2008 nog niet benodigd. •


65

Besloten is het Programmaplan niet in GS vast te stellen, maar (begin 2009) door de ambtelijk opdrachtgever.

Saldo 2008 € 1.819.000

Begroot 2008 € 3.300.000. Met begrotingswijziging aanvullend budget € 550.000 + € 1.469.000 beschikbaar gesteld (versnelling i.v.m. succesvolle inschrijving tender 2008 ). € 1.800.000 Storting in voorziening ter dekking risico lening/deelneming Warmtebedrijf Hengelo heeft nog niet plaatsgevonden omdat het Warmtebedrijf nog niet is opgericht. Vertraging is ontstaan omdat in 2008 nog geen overeenstemming is bereikt over de aandeelhoudersovereenkomst. Voorgesteld wordt dit bedrag door middel van resultaatbestemming beschikbaar te houden voor 2009.


Programma


Project

Sanering Waterbodems / Teerput Vasse

Einddoel

•

Verdere realisatie van een duurzame en veilige leefomgeving in Overijssel;

•

Een geïntensiveerde en programmatische aanpak van de verontreinigde waterbodems in Overijssel;

•

Het actief aanpakken van een statische ‘hotspot’ als de Teerput Vasse.

Resultaat t/m 2007

Sanering Waterbodems •

‘Pact van Carpe Diem’ medio 2007 met waterbeheerders (gemeenten, waterschappen, Rijk en provincie): een actieprogramma voor de versnelde aanpak van verontreinigde waterbodems binnen Overijssel;

•

Uitwerking van de opgaaf t.a.v. Stadswateren Zwolle (2008 – 2011): Singelgracht, Zwarte Water, Nieuwe Vecht, Willemsvaart en Westerveldse Aa.

Teerput Vasse •

Afgerond saneringsonderzoek;

•

Aanvullende ecologische onderzoeken uitgevoerd t.b.v. Natura 2000gebied;

•

Start opstellen van saneringsplan. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


Sanering Waterbodems 1.

In februari 2008 zijn afspraken gemaakt met gemeente Zwolle en waterschap Groot Salland m.b.t. aanpak Stadswateren Zwolle in de periode 2008 - 2011;

2.

Start sanering Singelgracht (september 2008).

X

X X

Teerput Vasse

Resultaat 2008

Deels

1.

Afronden aanvullend saneringsonderzoek;

2.

Opstellen van Programma van Eisen t.b.v. aanbesteding;

3.

Daadwerkelijke aanbesteding eind 2008.

X X

Sanering Waterbodems De aanbesteding van de sanering van de Singelgracht in Zwolle door het waterschap Groot Salland is in oktober 2008 afgerond. Definitieve gunning vindt plaats in november 2008 ,onder voorbehoud van het achterwege blijven van juridische procedures tegen de gedane aanbesteding door derden. Onmiddellijk nadat het werk is gegund wordt begonnen met saneren. De sanering van de Singelgracht is onderdeel van het project sanering stadsgrachten Zwolle. Voor de sanering van de stadsgrachten in Zwolle is tussen de provincie Overijssel , de gemeente Zwolle en het waterschap Groot Salland een in april 2008 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Die samenwerkingsovereenkomst omvat de periode 2008 tot en met 2011. Vanuit de ontwikkelingsreserve is een bedrag van € 2.750.000 beschikbaar gesteld voor dit project. Die gelden gaan volgens planning uitgegeven worden in 2009 en 2010. Teerput Vasse Het aanvullend saneringsonderzoek is afgerond en het Programma van Eisen voor de aanbesteding is opgesteld.

Resultaat/afwijking 2008 66

Teerput Vasse Ad 3: De aanbestedingsprocedure loopt maar is vertraagd doordat overgestapt Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008


67

is van een aanbesteding volgens het RAW-bestek naar een Design en construct concept. De pré-selectie heeft plaatsgevonden, denota’s van inlichtingen zijn verzonden. 25 maart 2009 sluit de inschrijvingstermijn. Defitieve gunning van de werkzaamheden vindt rond 1 mei plaats, waarna de voorbereidende werkzaamheden door de aannemer ter hand kunnen worden genomen. Start feitelijke sanering: oktober 2009 Saldo 2008 Voor 2008 waren geen middelen beschikbaar gesteld. nihil


68


3.5 Programma Water

69


Programma

5. Water

Project

Uiterwaarden Olst

Einddoel

Aanleg in zes uitvoeringsfasen van circa 400 ha uiterwaarden natuur en recreatieve voorzieningen. Bodemsanering en herinrichting terrein OLASFA Olst

Resultaat t/m 2007

• •

Fase 1a en 1b van de uiterwaardeninrichting zijn in 2007 opgeleverd; Fase 1 (bovenste 2 meter) van de bodemsanering zijn opgeleverd. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


1.

2. 3.

Resultaat 2008

•

In mei start uitvoering asbestsanering in de Enk ten behoeve van fase 3 van de uitwaarden inrichting; Fase 4 uiterwaardeninrichting start omstreeks november 2008;

Deels

X

X

X Voor fase 2 en 3 van de sanering van de diepere bodemlagen (tot 12 meter) wordt de aanbesteding en gunning voorbereid, die eind 2008 gepland staat. De asbestsanering van De Enk, ter voorbereiding op de uitvoering van fase 3, is met één maand vertraging opgeleverd. Oorzaak van de vertraging was de veel grotere omvang van de te saneren hoeveelheid bouwen sloopafval. De meerkosten zijn voor risico van de aannemer.

•

Afwijking 2008

Fase 4 start conform planning eind 2008. Eind oktober zijn de contracten getekend voor een belangrijke verwerving, waardoor de voorbereiding van de herinrichting fase 3 kan starten. • Woningcorporatie Olst is bereid het bezoekerscentrum te ontwikkelen. Er is een Stichting opgericht voor het beheer. Medio 2007 is vanuit provinciale middelen (ontwikkelingsreserve) voor diverse onderdelen van het project € 7 miljoen beschikbaar gesteld. € 0,5 miljoen daarvan is bedoeld als bijdrage in het bezoekerscentrum. Geen afwijkingen ten opzichte van de planning


Saldo 2008 € 289.000

70

In 2008 was een budget van € 2,2 miljoen beschikbaar. Hiervan is ruim € 1,9 miljoen besteed aan de uitvoering van de sanering van de binnen het plangebied gelegen stortplaats de Enk. Voorgesteld wordt een bedrag van € 289.000 door middel van resultaatbestemming beschikbaar te houden voor 2009. Voor de in de begroting 2009 gemaakte afspraken (te leveren prestaties) heeft dit geen gevolgen


Programma

5. Water

Project

Maatregelen waterkwaliteit en -kwantiteit

Einddoel

Een veerkrachtig watersysteem in heel Overijssel

Resultaat t/m 2007

Geen actie in 2007. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee

Afspraak 2008 * Geef aan met een X wat

Afwijking 2008

X De beschikbare middelen worden ingezet voor de realisatie van ruim 83 km beek- en rivierherstel in het kader van de uitvoering van het pMJP. Over de precieze inzet van deze middelen zijn in februari/maart 2008 afspraken gemaakt met de Overijsselse waterschappen in de pMJP-convenanten. Op grond van deze afspraken is het kasritme voor wat betreft de uitkering van de beschikbare gelden aangepast. De waterschappen zijn begonnen met de voorbereiding/uitvoering van de beoogde werkzaamheden. De eerste kilometers beekherstel zijn conform planning gerealiseerd. Geen afwijkingen.


Saldo 2008 nihil

van toepassing is.

Resultaat 2008

71

Deels

In 2008 is € 973.000 besteed, waarvan € 800.000 uit de DIA en het restant uit de egalisatiereserve ILG.


Programma

5. Water

Project

Ruimte voor de Vecht, 1e fase

Einddoel

In 2020 zijn de doelstellingen voor waterveiligheid gerealiseerd, gekoppeld aan de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het Vechtdal.

Resultaat t/m 2007

Gedeputeerde Staten hebben een Strategisch Agenda vastgesteld waarin een stappenplan staat beschreven om tot een Visie op het Vechtdal te komen. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee


In 2008 worden de volgende producten geleverd:

Afwijking 2008

72

X

1.

Een samenhangende visie op het Vechtdal die vastgesteld is door colleges van B&W van gemeenten, dagelijkse besturen van waterschappen in het Vechtdal en door Provinciale Staten;

2.

Een vastgesteld Masterplan waarin de opgaven uit de visie nader uitgewerkt zijn;

X

3.

Een vastgesteld uitvoeringsprogramma om de visie te realiseren;

X

4.

Een samenwerkingsverklaring, ondertekend door betrokken partners, die erop is gericht dat betrokken partners een bijdrage (financieel en/of personeel) leveren om de visie te realiseren;

X

5.

Een eerste tastbaar resultaat van het project;

X X

In het voorjaar van 2008 wordt de projectorganisatie ingericht. Op 20 mei is in Gedeputeerde Staten het programmaplan voor Ruimte voor de Vecht vastgesteld. Dit programmaplan is in samenspraak met de gebiedspartners tot stand gekomen. Dat betekent dat: • het DIA-programma Ruimte voor de Vecht is gepositioneerd als strategisch integraal gebiedsontwikkelingsprogramma; • is ingestemd met de verdere uitvoering van het programma Ruimte voor de Vecht en de genoemde opgaven, beleidsthema’s en doelen en daarmee heeft ingestemd met de inhoudelijke basis voor deze integrale gebiedsontwikkeling. 6.

Resultaat 2008

Deels

Samengevat zijn de resultaten sinds de start van het programma als volgt: • Het vaststellen van de inhoudelijke basis voor de visie op het Vechtdal in 2020; • Het inrichten van de programmaorganisatie (inclusief een stuurgroep en een breed bestuurlijk overleg waarin alle bevoegde gezagen zijn vertegenwoordigd, zijnde de vertegenwoordigers van de provincie, de vier Vechtdalgemeenten en de drie waterschappen en vertegenwoordigers van de overige cruciale stakeholders); • Het initiëren van de eerste nieuwe projecten onder de vlag van het nieuwe programma; • Het vaststellen van het programmaplan. De planning over 2008 is te ambitieus gebleken voor wat betreft de oplevering van het masterplan, het uitvoeringsprogramma, de samenwerkingsverklaring en de eerste tastbare resultaten. Het opstellen en vaststellen van een door alle besturen geaccordeerd Startdocument heeft geduurd tot november 2008. Dit is ten goede gekomen aan het draagvlak dat nodig is voor de vervolgfases. De planning is dat op 4 juni 2009 het masterplan, bestaande uit een visie, de Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008

uitvoeringsstrategie en de uitvoeringsagenda worden ondertekend. Op basis hiervan zullen de eerste realisatieprojecten starten tussen 1 juni en 31 december 2009 Verloop financiën 2008

73

Saldo 2008 € 191.000

Prestaties 2008 zijn vertraagd. De planning is er nu op gericht dat de bovenbeschreven niet in 2008 gerealiseerde resultaten in de eerste helft van 2009 worden gerealiseerd. Met het oog daarop wordt voorgesteld om het restantbudget van 2008 van € 191.000 (welk budget nodig is om die prestaties 2008 in 2009 te kunnen realiseren) door middel van een resultaatbestemming in 2009 beschikbaar te houden voor dit project.


74


3.6 Programma Sociale infrastructuur en cultuur / Nieuwe Bezems

75


Programma

6. Sociale infrastructuur en cultuur / Nieuwe Bezems

Project

Eigen Kracht

Einddoel

Het implementeren van het eigen-kracht-principe in de jeugdzorg in Overijssel.

Resultaat t/m 2007

Door Bureau jeugdzorg en de voor Overijssel werkzame zorgaanbieders zijn in 2007 ca. 100 eigen kracht conferenties uitgevoerd. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels


Er worden minimaal 450 eigen-kracht conferenties uitgevoerd. 1. De hiervoor benodigde subsidie is in februari 2008 verleend aan de Eigen Kracht Centrale. 2. Met Bureau Jeugdzorg en de provinciale zorgaanbieders zijn/worden prestatieafspraken gemaakt over de inbedding van EKC in hun werkprocessen. 3. Met een zestal gemeenten maken wij afspraken over de inzet van EKC in het voorveld.

x

x

x

4.


In een af te sluiten convenant met alle Overijsselse gemeenten zullen afspraken worden opgenomen over de inzet van EKC in de komende jaren. 5. Met het Ministerie van Jeugd en Gezin wordt overlegd om de financiering van EKC uit de doeluitkering jeugdhulpverlening mogelijk te maken. 6. De resultaten van longitudinaal effectonderzoek x Eigen Kracht door de VU zullen wij actief onder de aandacht brengen van onze partners. 1. Er zijn in 2008 in totaal 122 eigen-kracht conferenties aangevraagd. Dit aantal vertoonde gaandeweg het jaar een stijgende lijn. Circa 60 % van genoemd aantal heeft betrekking op het tweede halfjaar 2008.

x

x

2. Het grote belang van de inzet van EKC is in 2007 en 2008 voortdurend bij Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJzO) en de zorgaanbieders onderstreept. Hierover zijn in de subsidiebeschikking 2008 prestatieafspraken gemaakt. De hierin genoemde aantallen bleken in de loop van 2008 niet gerealiseerd te kunnen worden. Tijdens de bestuurlijke overleggen in november 2008 met BJzO en de zorgaanbieders is dit nadrukkelijk aan de orde gesteld en zijn afspraken gemaakt hoe de uiterlijk 1-1-2010 gestelde doelen worden gerealiseerd. De zorgaanbieders hebben een gezamenlijk intern onderzoek uitgevoerd naar de oorzaken voor de vertraging. De bevindingen zullen worden meegenomen in hun verdere beleidsontwikkeling. Sommige zorgaanbieders hebben al vergaande voornemens op dit terrein, zoals Jarabee. De inzet van EKC is een belangrijk onderdeel van de uitwerking in Overijssel van de (in IPO-verband) met het Rijk gemaakte afspraken (ORI) om uiterlijk 31-12-2009 de wachtlijst langer dan 9 weken volledig weg te werken. In 2008 is gestart met de organisatie van een begin 2009 te houden studiereis over eigen-kracht, waaraan BJzO en de zorgaanbieders deelnemen. 3. Medio 2008 zijn met alle gemeenten bestuurlijke intentieverklaringen ondertekend ten behoeve van de inzet van EKC in de (op te richten) Centra voor Jeugd en Gezin. Voor de concrete uitwerking hiervan is een stimuleringsregeling van kracht geworden. Met het Programmaministerie voor 76


Jeugd & Gezin zijn (in uitvoering van de motie Voordewind) afspraken gemaakt over een pilot om EKC daadwerkelijk in te zetten in de CJG’s in 2009. 4. Het met gemeenten af te sluiten convenant “Jeugdagenda 2009-2012” is in 2008 voorbereid. Het bevorderen van ‘empowerment’ waaronder van eigenkracht conferenties, staat daarin als eerste prioriteit genoemd. 5. Eigen kracht wordt specifiek en als bijzonder aandachtsgebied genoemd in het op 24 december 2008 door de Minister voor Jeugd en Gezin aan de Tweede Kamer aangeboden Landelijk Beleidskader Jeugdzorg 2009-2012. De mogelijkheid van financiering uit de doeluitkering wordt in 2009 opnieuw bij het ministerie aan de orde gesteld. 6. Wij hebben de resultaten van longitudinaal effectonderzoek Eigen Kracht door de VU actief onder de aandacht gebracht van het Programmaministerie voor Jeugd en Gezin, van de gemeenten, van Bureau jeugdzorg Overijssel en de Overijsselse zorgaanbieders en andere geïnteresseerden. Verloop financiën 2008

77

Saldo 2008 -/-13.300

Het beschikbare budget van €1,0 miljoen is voor een bedrag van €1.013.300,- aangewend.


Programma


Project

Knelpunten zorgaanbod

Einddoel

Door vermindering van de instroom van het aantal cliënten, vergroting van de doorstroom van het aantal cliënten en het opheffen van de belemmeringen voor het uitstromen van cliënten uit de provinciaal gesubsidieerde jeugdzorg ontstaan normale wachttijden voor de jeugdzorg. Met het knelpuntenbudget kunnen wij voorkomen dat risicovolle situaties ontstaan voor kinderen op de wachtlijst. N.v.t. (project start in 2008)

Resultaat t/m 2007 Afspraak 2008 * Geef aan met een X wat van toepassing is.



78


Deels

X -Bestaande tijdelijke knelpunten bij het AMK (meldpunt kindermishandeling), de pleegzorg, ambulante hulpverlening worden met extra tijdelijke subsidies aangepakt; Voor 2008 zijn tijdelijke knelpunten in de crisisaanpak opgelost.. X -In het kader van de reguliere kwartaalrapportages door zorgaanbieders en Bureau Jeugdzorg wordt geanalyseerd welke knelpunten er zijn of dreigen te ontstaan binnen de geïndiceerde zorg. Onverwachte schommelingen in de vraag kunnen hiermee worden opgevangen en overbrugd tot het moment dat via de reguliere inkoop van zorg vraag en aanbod in evenwicht worden gebracht. Uit de analyses van de ontwikkelingen van de wachtlijsten en uit meldingen van Bureau Jeugdzorg Overijssel bleken in 2008 knelpunten te bestaan in de crisisof spoedzorg en de ambulante hulpverlening. Door gerichte extra inkoop van zorg op deze onderdelen hebben wij calamiteiten weten te voorkomen. Ook kon hiermee de toegenomen vraag naar ambulante hulpverlening worden opgevangen, deze toeneming is een logisch uitvloeisel van ons beleid de zorg zo licht mogelijk te laten zijn. Naar aanleiding van een toename van het aantal aanmeldingen voor crisisof spoedzorg hebben wij in 2008 een kort onderzoek laten doen door een externe deskundige. Hierbij werd geconstateerd dat nog een aantal verbeteringen zijn aan te brengen in de crisisof spoedzorg op het terrein van werkprocessen en werkafspraken. Deze verbeteringen sluiten goed aan op verbeteringen in de jeugdzorg die de instellingen per 1 oktober 2008 gezamenlijk hebben ingezet en waardoor sindsdien zich vrijwel geen wachtlijsten meer hebben voorgedaan voor crisiszorg. Saldo 2008 Het beschikbare budget van €2,0 miljoen is volledig aangewend. nihil


Programma


Project

Preventie en vroegsignalering

Einddoel

•

Groei instroom in de geïndiceerde jeugdzorg teruggebracht tot <5%;

•

Gemiddelde zwaarte geïndiceerde zorg verminderd met 15%.

Resultaat t/m 2007

Start en voorbereiding diverse projecten, waaronder VIS2, training vroegsignalering en ondersteuning CJG-ontwikkeling. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee



Deels x

1.

Het signaleringssysteem VIS2 is operationeel in acht gemeenten. In de overige gemeenten wordt de verdere implementatie voorbereid. Met de meest relevante lokale en regionale aanbieders van zorg en begeleiding, waaronder justitiële instanties, worden afspraken gemaakt over training van medewerkers en over de invoering.

2.

De training vroegsignalering is uitgevoerd bij een substantieel deel van de basisscholen en kinderdagverblijven/peuterspeelzalen in Overijssel.

3.

Samenwerkingsovereenkomsten met gemeenten over de aansluiting van de provinciale jeugdzorg en het gemeentelijk jeugdbeleid zijn afgesloten, onder de titel ‘Overijsselse Jeugdagenda’. Het gaat hierbij om een vervolg op een eerder convenant dat t/m 2008 loopt. In het nieuwe convenant staat de ontwikkeling van de Centra voor Jeugd en Gezin in relatie tot de tweede lijns zorg centraal

4.

Met de regio’s Twente en West-Overijssel zijn subsidieafspraken gemaakt over de ondersteuning van de inrichting van de Centra voor Jeugd en Gezin.

x

5.

De evidence-based methodiek voor opvoedingsondersteuning Triple P is ingevoerd in minstens drie Twentse gemeenten. Met de overige gemeenten en de provinciale zorgaanbieders zijn afspraken gemaakt over de verdere invoering van de methodiek.

x

x

x

1. Het gebruik van het signaleringssysteem VIS2 in de lokale jeugdketens heeft een hoge vlucht genomen: alle gemeenten zijn in 2008 concreet bezig met de invoering op basis van een collegebesluit en een convenant meervoudige problematiek jongeren. Vijf gemeenten hebben VIS2 in 2008 al daadwerkelijk in gebruik genomen. Regionale instellingen en de jeugdzorgaanbieders zijn bezig met de koppeling van hun eigen registratiesystemen aan VIS2. Wij hebben hiervoor expertise en subsidie beschikbaar gesteld. 2. In het voorjaar 2008 zijn de eerste trainingen Vroegtijdig Signaleren van start gegaan. Honderden beroepsbeoefenaren in het basisonderwijs, de kinderdagopvang en de peuterspeelzalen hebben inmiddels handvatten gekregen voor het signaleren en handelen wanneer er zorg is over ontwikkeling, opvoeding en gedrag van kinderen. Eind 2008 hadden zich al 3.000 professionals aangemeld voor deze trainingen die door de gebruikers positief worden beoordeeld.

79


3 en 4. We hebben de gemeenten in regionaal verband ondersteund bij de ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin door het subsidiëren van bepaalde ontwikkelingskosten en de inzet van capaciteit en expertise. De samenwerking tussen provinciale jeugdzorg en gemeentelijk jeugdbeleid wordt vastgelegd in het convenant “Jeugdagenda 2009-2012”. Hiervoor zijn in 2008 met alle gemeenten bestuurlijke afspraken gemaakt en is een concept van dit convenant 2008 ambtelijk met alle gemeenten besproken. De ondertekening is voorzien op 26 maart 2009. 5 Het merendeel van de gemeenten in Twente heeft Triple-P omarmd als basis voor de ontwikkeling van de CJG. Voor de verdere ondersteuning van de lokale en regionale implementatie is de specifieke website www.tripleptwente.nl ontwikkeld en operationeel en wordt periodiek een nieuwsbrief breed verspreid. Verloop financiën 2008

80

Saldo 2008: € 30.900

Het beschikbare budget van €2,0 miljoen is vrijwel volledig aangewend. De niet bestede DIA middelen voor het onderdeel Nieuwe Bezems, blijven beschikbaar in de ontwikkelingsreserve en zullen in latere jaren ingezet worden voor hetzelfde doel.


Programma

6. Sociale infrastructuur en cultuur

Project

Senioren

Einddoel

Door de realisatie van advies- en informatiecentra voor ouderen die een taak vervullen op het gebied van preventie, monitoring, signalering, informatie, advies en diensten zijn meer ouderen in staat langer zelfstandig te wonen, te participeren en wordt overbelasting van oudere mantelzorgers voorkomen. In 2007 zijn: • voorbereidingen getroffen voor het realiseren van drie advies- en informatiecentra voor ouderen; • contacten gelegd met relevante partijen in het veld; • een opzet gemaakt voor drie pilots met ieder een andere focus: samenwerking tussen partijen in het veld, ouderen met een lage SES en rol van de gemeente. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels

Resultaat t/m 2007


Resultaat/afwijking 2008 Verloop financiën 2008

81

In 2008 is gerealiseerd: X 1. drie advies- en informatiecentra voor ouderen verspreid in Overijssel; 2. een format voor advies- en informatiecentra in X Overijssel aan de hand van de resultaten van de drie pilots. Er worden drie pilots uitgevoerd en er zijn zeven advies- en informatiecentra opgericht in Overijssel. Het format voor advies- en informatiecentra in Overijssel is gereed. Saldo 2008 Uit het beschikbare budget van € 600.000, zijn 2 projecten € 259.200 beschikt voor totaal €340.800. De niet bestede DIA middelen, blijven beschikbaar in de ontwikkelingsreserve en zullen in latere jaren ingezet worden voor hetzelfde doel.


Programma


Project

Vrijwilligers

Einddoel

In 2012 is de maatschappelijke stage zodanig versterkt en verbreed dat het leidt tot een toename van het aantal onderwijs maatschappelijke stages in het MBO en HBO met 20%. 31 vestigingslocaties van onderwijsinstellingen voeren de maatschappelijke stage uit en hebben de maatschappelijke stage opgenomen in het onderwijsprogramma . Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels

Resultaat t/m 2007




82

In 2008 worden de volgende producten geleverd: X 1. er is een plan van aanpak voor de opzet van een expertisecentrum vrijwilligerswerk; 2. er is een inventarisatie gemaakt van de X vrijwilligersorganisaties die meewerken aan maatschappelijke stage; 3. er is een overzicht van de vrijwilligerssteunpunten X die ondersteuning wensen m.b.t. de matching van maatschappelijke stage; 4. tenminste 36 scholen hebben maatschappelijke X stage opgenomen in hun reguliere onderwijsprogramma. Het expertsie centrum is met ingang van het schooljaar 2008-2009 van start gegaan. Er is een inventarisatie gemaakt van de vrijwilligersorganisaties die meewerken aan maatschappelijke stage en er is ook een overzicht van vrijwilligerssteunpunten die die ondersteuning wensen m.b.t. de maatschappelijke stage. Overigens is dat een voortschrijdend traject. Tenminste 36 scholen hebben maatschappelijke stage opgenomen in hun reguliere onderwijsprogramma. Saldo 2008 Uit het beschikbare budget van €400.000, is beschikt voor totaal € 233.200 € 166.800. De niet bestede DIA middelen, blijven beschikbaar in de ontwikkelingsreserve en zullen in latere jaren ingezet worden voor hetzelfde doel.


Programma


Project

Sport

Einddoel

In 2012 is binnen alle gemeenten bij minimaal 1 sportvereniging per gemeente, de sportaccommodatie onderhouden of verbeterd door middel van een leningenfonds voor sportaccommodaties. Onderzoek naar voorwaarden en mogelijkheden van een leningenfonds.

Resultaat t/m 2007



In 2008 wordt het volgende gerealiseerd: 1. De voorwaarden en regelingen voor het leningenfonds zijn opgesteld. 2. Eind 2008 is het leningenfonds ontwikkeld. Met als ingangsdatum 1 januari 2009. 3.



83

Er is een inventarisatie gemaakt naar behoefte binnen sportvereningingen voor het leningenfonds

Deels

X

X X

De inventarisatie naar behoefte binnen sportverenigingen voor het leningenfonds is uitgevoerd. Voor het leningenfonds is er voor gekozen een revolving fund uit te werken. Dit conform de inzet van het coalitieakkoord. Dit brengt zoveel aandachtspunten met zich mee, dat van die vorm moet worden afgezien. Op dit moment wordt gewerkt aan een andere alternatieve mogelijkheid en wordt nagegaan of alternatieven bij de gemeenten en sportverenigingen draagvlak hebben. Dit draagvlak is essentieel voor de voortgang en de vorm van het programma. Saldo 2008 Bedrag is gereserveerd voor leningenfonds. Nog niet beschikt. € 150.000 Voorgesteld wordt het bedrag ad € 150.000 in 2009, door middel van resultaatbestemming, beschikbaar te houden


Programma


Project

Sport - € 5-regeling

Einddoel

Voor 1 januari 2011 hebben alle 25 Overijsselse gemeenten de doeluitkering volledig ingezet voor sportaccommodaties, zoals deze zijn gedefinieerd in de subsidieregeling. Voorbereiding € 5-regeling.

Resultaat t/m 2007



Resultaat 2008


84

In 2008 wordt het volgende gerealiseerd: 1. De subsidieregeling m.b.t. de € 5 per inwoner per gemeente voor sportaccommodaties is vastgesteld en gepubliceerd. 2. Er is een voorschot uitgekeerd aan alle Overijsselse gemeenten van 100%.

Deels

X

X

De beschikkingen in het kader van de subsidieregeling voor de € 5 per inwoner per gemeente zijn aan alle Overijsselse gemeenten verleend. Hierbij is een voorschot van 100% uitgekeerd. De eerste projecten zijn gerealiseerd (bijv. ijsbaan Enschede) Saldo 2008 Uit het beschikbare budget van €5.600.000, hebben alle 25 € 18.100 gemeenten in Overijssel een beschikking ontvangen. Er blijft hierna nog een bedrag van € 18.100,-- over. Dit bedrag is niet meer nodig voor de realisatie van dit onderdeel van de Dia, en valt vrij binnen de ontwikkelingsreserve zodat dit ingezet kan worden voor andere projecten.


Programma


Project

Basisinfrastructuur cultuur

Einddoel

Behoud en intensivering basisinfrastructuur cultuur, zoals beschreven in het coalitieakkoord.

Resultaat t/m 2007

Voortbestaan basisinfrastructuur cultuur. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee

Afspraak 2008 * Geef aan met een X wat

Deels


X Voortbestaan basisinfrastructuur cultuur. Met het gedeeltelijk aflopen van de horizonfinanciering eind 2007 was het noodzakelijk een gedeelte van het benodigde budget opnieuw op te voeren. Hiermee wordt de culturele basisinfrastructuur in stand gehouden op het niveau van 2007. De afspraken uit het verleden zijn doorgezet in 2008, er zijn geen afwijkingen geconstateerd.


Saldo 2008 nihil

van toepassing is.

85

De middelen zijn besteed conform de beleidsafspraken.


Programma

6. Sociale infrastructuur en cultuur / Coalitieakkoord 2007-2011 & Overijssel

Project

Festivalbeleid

Einddoel

Een Overijsselse festivalstructuur voor een betere profilering van Overijssel en versterking van de infrastructuur.

Resultaat t/m 2007

Een eerste verkenning binnen GS en het veld over de strekking en mogelijke opzet van het festival.




86


Deels

X In samenwerking met culturele organisaties een concept voor de festivalstructuur uitwerken en een kwartiermaker/intendant aanstellen. Tegelijkertijd worden in de verschillende regio's een aantal festivals versterkt. Met ingang van oktober is een kwartiermaker / intendant aangesteld, en is er ruimte beschikbaar voor het festivalbureau. De festivals Deventer op Stelten, Kunsten op Straat, Zwart en Enschede Muziekfestival hebben aanvullende ondersteuning ontvangen. Met De Fundatie zijn afspraken gemaakt over een samenwerking en voorstelling met het Kamer Opera Muziekfestival en betrokkenheid van de Nationale Reisopera. Vanaf eind 2008 is het festivalbureau actief, en zijn er afspraken gemaakt over de festivalperiode 2009 Saldo 2008 In de aanloopfase naar de uitvoering van dit nieuwe beleid bleek € 162.600 besteding van het totale gereserveerde bedrag niet haalbaar. De niet bestede DIA middelen, blijven beschikbaar in de ontwikkelingsreserve en zullen in latere jaren ingezet worden voor hetzelfde doel.


Programma


Project

Streekcultuur Leeft

Einddoel

Een dynamisch activiteitenprogramma rond streekcultuur, waarmee de identiteit van Overijssel voor het voetlicht gebracht wordt.

Resultaat t/m 2007

Onderzoeksfase: gedachtenvorming.


Resultaat/afwijking 2008 Verloop financiën 2008

87


Deels

X In samenwerking met culturele organisaties een programma opstellen en aan een aantal activiteiten daarin uitvoering geven. Een volledig projectplan is niet in 2008 gerealiseerd omdat de prioriteit is gelegd bij besteding van de voor 2008 beschikbare middelen. Naar verwachting kan het propjectplan in het eerste kwartaal van 2009 worden vastgesteld. Saldo 2008 Het voor 2008 beschikbare bedrag is volledig benut. nihil


Programma


Project

Restauratie en revitalisering

Einddoel

Inlopen achterstand in restauratie en revitalisering van monumenten als industrieel, cultureel en agrarisch erfgoed en kerkgebouwen.

Resultaat t/m 2007

Ondersteuning van 14 restauratieprojecten en plannen voor revitalisering agrarisch en industrieel erfgoed. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee



Ondersteuning uitvoering transformatieplannen programma agrarisch en industrieel erfgoed, ondersteuning restauratie monumenten, afhankelijk van uitkomsten Rijksbeleid. Omdat de provinciale inzet naar Rijksmonumenten bepaald wordt door de Rijksregeling, die in de loop van 2008 nader omschreven zal worden, is het waarschijnlijk pas eind 2008 mogelijk de middelen goed in te zetten.

Deels X

Provinciale staten hebben op 18 juni 2008 een initiatiefvoorstel aangenomen voor drie activiteiten in het kader van het jaar van het Religieus Erfgoed 2008. Provinciale Staten hebben hiervoor in het Statenvoorstel € 600.000 bestemd uit deze DIA post. In mei en juni 2008 zijn de beschikkingen voor de rijksregeling 2007 naar 12 Overijsselse monumenten gegaan. De provinciale cofinanciering is op 1 na verstrekt. Daarnaast is nog aan twee restauratieachterstanden bijgedragen die buiten de rijksregeling om zijn gefinancierd. Aanvullend op de Rijksregeling heeft de Tweede Kamer met het aannemen van het amendement van De Nerée tot Babberich € 50 mln. bestemd voor de restauratieachterstand aan 23 monumenten. Hieronder zijn twee Overijsselse monumenten.

Onlangs is opnieuw een rijksregeling (2008) voor restauratieachterstanden opengesteld. Hiervoor zullen opnieuw een aantal Overijsselse monumenten indienen. De uitslagen worden medio 2009 verwacht. Begin 2009 komt minister Plasterk met de hoofdlijnen voor het nieuwe rijksmonumentenbeleid. Op basis daarvan kan het provinciale beleid voor het inlopen van restauratieachterstanden verder worden vormgegeven. Voor de doelstelling restauratieachterstanden aan rijksmonumenten was in 2008 eveneens een bedrag van € 2.250.000 beschikbaar op basis van de motie Lulofs van 9 november 2005. De besteding van dit deel van de met de motie beschikbaar gestelde € 3.000.000 kwam pas in 2008 op gang omdat toen pas substantiële rijksbijdragen beschikbaar zijn gekomen waarop cofinanciering plaats kon vinden. In 2008 is voor deze gecombineerde begrotings- en DIA doelstelling € 2.426.254 uitgegeven. In 2009 worden opnieuw rijksmiddelen verwacht. Voor het uitvoeren van transformatieplannen in het kader van het programma re-animatie agrarisch en industrieel erfgoed is in 2008 € 150.000 besteed aan het uitvoeren van twee plannen.


Van de activiteiten in het kader van het jaar van het religieus erfgoed wordt een groot deel pas in 2009 gerealiseerd. Dit komt doordat met de voorbereidingen pas halverwege 2008 kon worden gestart. Van het beschikbaar gestelde bedrag is in 2008 € 90.914 besteed. De uitvoering van de beleidsprestatie is al wel in 2008 in gang gezet en zal in 2009 worden afgerond. Hiervoor zal het volledige resterende bedrag van € 509.386 nodig zijn. Dit kan naar verwachting worden gedekt uit de middelen die op in begroting 2009 zijn opgenomen Saldo 2008 Van het beschikbare bedrag van €1,0 miljoen is een bedrag van Jaarrekening 2008 DIA voortgangsrapportage per 31 december 2008

2008

89

€582.800

€176.254 besteed aan restauratieachterstanden, aan transformatieplannen is €150.000 besteed. Ten tenslotte is €90.914 besteed aan religieus erfgoed. De niet bestede DIA middelen ad €582.800, blijven beschikbaar in de ontwikkelingsreserve en zullen in latere jaren ingezet worden voor hetzelfde doel.


Programma


Project

Sociale infrastructuur onderdeel armoedebeleid

Einddoel

Bestrijding armoede via vier verschillende beleidsthema”s: Onderwijs en arbeidsmarkt, Jeugd, Sociaal Vitaal Platteland en Maatschappelijke activering en integratie in 2008. Resultaat gerealiseerd? * Ja Nee Deels

Afspraak 2008 * Geef aan met een X wat van toepassing is. Resultaat 2008

Zie boven.

x

De volgende projecten zijn in 2008 gerealiseerd. Hiermee is dit onderdeel van het project sociale infrastructuur uit de DIA afgerond.: •

“jeugsportfonds”, op laagdrempelige wijze kinderen van financieel minder draagkrachtige ouders een kans te bieden te gaan sporten.

•

activering WA-jongers: voorkomen granieten bestand. Pilot waarbij verschillende bij de wa-jong problematieke betrokken organisaties en overheden samenwerken om maatschappelijke achterstand en armoede bij wa-jongers op te heffen en te voorkomen.

•

“toppers op zondag in Twente”, het starten van een weekendschool in Enschede, Almelo en Hengelo voor kinderen uit economisch en zwak sociale milieus.

•

“gekleurde armoede in Overijssel”, participatietrajecten waarmee mensen die geïsoleerd leven als gevolg van armoede gestimuleerd worden deel te nemen aan de samenleving;

•

“Stap voor stap naar een nieuwe toekomst”, pilotproject voor agrariërs die op zoek zijn naar een inkomen buiten de landbouw.

•

“ondersteuning zwerfjongeren”

Afwijking 2008

De projecten zijn allemaal beschikt.


Saldo 2008 € 18.135

90

Alle projecten zijn beschikt. Er resteert een bedrag van € 18.135,--. De niet bestede DIA middelen ad €18.135, blijven beschikbaar in de ontwikkelingsreserve en zullen in latere jaren ingezet worden voor hetzelfde doel.


Jaarrekening 2008 provincie Overijssel. Jaarrekening Ruimte voor actie

Recommend Documents