JAARREKENING 2008 Gemeente Den Haag

JAARREKENING 2008 Gemeente Den Haag

2

Inhoudsopgave Inleiding

5

1. 1.1 1.2 1.3

Financieel verslag Financieel resultaat 2008 Het resultaat per programma Baten en lasten van de gemeente

7 9 10 12

2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

Waarderingsgrondslagen Algemeen Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende en kortlopende schulden Wijzigingen ten opzichte van vorig jaar

17 19 19 20 20 21 21 21 21

3 3.1 3.2 3.3

Balans en Staat van baten en lasten Balans Staat van baten en lasten Toelichting op de balans

23 25 27 31

4. 4.1 4.2 4.3

Risico's Beleidsrisico's Bedrijfsrisico's Eigendomsrisico's

61 63 64 65

5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 5.16 5.17 5.18 5.19 5.20 5.21 5.22

Resultaten per programma Programma 1: Bestuur/Gemeenteraad Programma 2: Bestuur/College Programma 3: Burgerzaken Programma 4: Openbare orde en Veiligheid Programma 5: Cultuur en Media Programma 6: Onderwijs Programma 7: Burgerschap Programma 8: Werk en Inkomen Programma 9: Armoedebestrijding Programma 10: Jeugd Programma 11: Leefbaarheid Programma 12: Economie Programma 13: Sport Programma 14: Maatschappelijke Ondersteuning Programma 15: Welzijn (vervallen) Programma 16: Volksgezondheid en Zorg Programma 17: Verkeer Programma 18: Wonen Programma 19: Stedelijke ontwikkeling Programma 20: Milieu Programma 21: Internationale zaken Programma 22: Financiën

67 69 71 77 79 83 87 91 95 99 101 105 109 113 117 121 125 131 135 141 145 149

6.

Grote Stedenbeleid

159

Bijlagen

175

Bijlage 1 Kostenverdeelstaat Bijlage 2 Reserves Bijlage 3a Voorzieningen Bijlage 3b Overlopende activa en passiva Bijlage 4 Investeringen Bijlage 5 Kapitaallasten Bijlage 6 SISA Bijlage 7 Verbonden partijen Bijlage 8 Aanpassing vergelijkende cijfers

3

4

Inleiding De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. Voor u ligt de jaarrekening. Het doel van de jaarrekening is om een getrouw beeld van de werkelijke lasten en baten en een analyse daarvan te geven. Het college van Burgemeester en Wethouders legt met de jaarrekening verantwoording af over het gevoerde financiële beleid en beheer. In de jaarrekening wordt integraal verantwoording afgelegd volgens de regels van het BBV. Het vaststellen van de jaarrekening door de gemeenteraad leidt tot décharge van het dagelijks bestuur, het college van Burgemeester en Wethouders. De jaarrekening bevat voornamelijk een financiële verantwoording van het gevoerde beleid en is opgebouwd uit de balans, de programmarekening en een toelichting op beide. De jaarrekening is opgesteld op basis van de jaarrekeningen van de gemeentelijke diensten en de Griffie. Het college van B&W heeft een apart raadsvoorstel opgesteld voor de verdeling van het resultaat. Dit voorstel is niet in de jaarrekening verwerkt. Het financieel resultaat op hoofdlijnen is te vinden in hoofdstuk 1. De grondslagen voor waardering van de gemeentelijke activa en passiva vindt u in hoofdstuk 2. Vervolgens gaat hoofdstuk 3 in op de financiële positie van de gemeente (balans) en een toelichting daarop. De belangrijkste gemeentelijke risico's staan in hoofdstuk 4. Een uitsplitsing van het financieel resultaat in de programma's is weergegeven in hoofdstuk 5. Elk programma bevat een financieel overzicht en een toelichting op de verschillen tussen uitkomst en begroting. Hoofdstuk 6 gaat in op het Grote Stedenbeleid. In de bijlagen is een aantal financiële gegevens per onderwerp weergegeven zoals de kostenverdeelstaat per programma, een overzicht van de gemeentelijke reserves en een kapitaallastenoverzicht. Eveneens treft u hier de bijlage SISA aan waarin verantwoording wordt afgelegd over de bestedingen van subsidiemiddelen. In hoofdstuk 5 is de programmaverantwoording opgenomen. Daaruit blijken de overschrijdingen van de lasten en baten op programmaniveau. Deze overschrijdingen passen binnen het beleid van uw Raad. Het College vraagt u om bij de vaststelling van deze jaarrekening deze overschrijdingen goed te keuren.

De concerncontroller,

G.J. Boot

5

6

Hoofdstuk 1

Financieel verslag

1

7

8

1 Financieel verslag De gemeenteraad heeft de begroting 2008 vastgesteld in de vergadering van 1 november 2007. In 2008 is er door middel van het concernbericht gerapporteerd over de voortgang van de uitvoering over de eerste zes maanden. Daarnaast is de begroting geactualiseerd bij zowel het concernbericht als het gebundelde raadsvoorstel van begin december. Ook zijn aparte raadsvoorstellen met financiële consequenties aan de raad voorgelegd. Het hieronder gepresenteerde resultaat komt tot stand door de jaarrekening 2008 te vergelijken met definitieve begroting 2008. 1.1

Financieel resultaat 2008

Het resultaat 2008 is € 59,1 miljoen voordelig. Opbouw resultaat Concernresultaat bij jaarrekening 2008 te bestemmen Concernresultaat bij het concernbericht 2008 bestemd Dienstresultaat bij jaarrekening 2008 nog te bestemmen Totaal resultaat gemeente per 31/12 Aftrek van concernresultaat bij het concernbericht Nog te bestemmen resultaat gemeente per 31/12 Verrekening concernresultaat met reserves Resultaat na verrekening met reserves

2008 33,0 11,8 26,1 70,9 -11,8 59,1 0 59,1

(bedragen x € miljoen) 2007 2006 8,0 63,1 59,3 27,8 68,2 31,0 135,5 121,9 - 59,3 -27,8 76,2 94,1 - 6,0 - 8,6 70,2 85,5

De gemeente Den Haag heeft over 2008 (ten opzichte van de begroting) een voordelig resultaat van € 59,1 miljoen behaald. Een specificatie per programma volgt hierna. Van het resultaat is € 8,3 miljoen benodigd voor het uitvoeren van technische correcties. Deze correcties op het concernresultaat van € 2,7 miljoen en op het dienstresultaat van € 5,6 miljoen worden onontkoombaar geacht door eerdere besluitvorming en regelgeving over dotaties/onttrekkingen aan reserves, activeren van investeringen en het verantwoorden van subsidies. Deze worden in het raadsvoorstel voorgelegd aan de raad tesamen met het resterende nog te bestemmen resultaat van € 50,8 miljoen.

9

1.2

Het resultaat per programma

In onderstaande tabel is de opbouw van het totale resultaat per programma weergegeven. (bedragen in € 1.000) Programma’s Resultaat Programma Bestuur/Gemeenteraad 336 Programma Bestuur/College 661 Programma Burgerzaken 659 Programma Openbare orde en Veiligheid 2.015 Programma Cultuur en Media 2.138 Programma Onderwijs 3.489 Programma Burgerschap 144 Programma Werk en Inkomen 2.757 Programma Armoedebestrijding 731 Programma Jeugd 835 Programma Leefbaarheid -4.669 Programma Economie 5.348 Programma Sport -493 Programma Maatschappelijke Ondersteuning 14.393 Programma Welzijn 0 Programma Volksgezondheid en Zorg -609 Programma Verkeer 6.986 Programma Wonen -1.102 Programma Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst 5.696 Programma Milieu 1.865 Programma Internationale zaken, promotie en communicatie -1.120 Programma Financiën 19.063 Totaal 59.123 Een verklaring van de resultaten op hoofdlijnen is hieronder weergegeven. In de jaarrekening zijn gedetailleerde toelichtingen per programma opgenomen. Openbare orde en Veiligheid Voordelen in dit programma zijn ontstaan door minder salarislasten bij de Brandweer. Dit komt o.a. doordat boventalligen zijn geplaatst bij andere overheidsinstellingen en personeel is gedetacheerd bij het projectbureau regionalisering en andere brandweerkorpsen (circa € 0,7 miljoen). De werkelijke lasten voor Functioneel LeeftijdsOntslag (FLO) van het Brandweer personeel zijn € 0,4 miljoen lager in 2008 dan begroot volgens het VNG-rekenmodel. Ook houdt de Brandweer op de reguliere salarislasten € 0,6 miljoen over. Cultuur en Media Door latere ingebruikname van de bibliotheekvestigingen Leidschenveen en Leyweg is een voordeel ontstaan in 2008 van € 0,7 miljoen. De gereserveerde verplichte co-financiering voor het project de Creatieve Stad valt lager uit, omdat de definitief toegekende Europese subsidies lager waren dan oorspronkelijk geraamd. Het te veel gereserveerde bedrag van € 0,5 miljoen valt vrij. Onderwijs Uit de definitieve afrekening van subsidies van voorgaande jaren met het Rijk en schoolbesturen volgt een voordeel van € 1,1 miljoen. Voor € 0,4 miljoen zijn minder subsidies verstrekt voor het onderwijsachterstandsbeleid in 2008. Bij onderwijsbegeleiding heeft de gemeente per saldo meer inkomsten behaald (dan begroot) uit additionele activiteiten van € 0,8 miljoen. Werk en Inkomen In 2008 zijn minder kinderen geplaatst door onvoldoende beschikbaarheid van kinderopvangplaatsen. Hierdoor heeft de gemeente € 0,8 miljoen minder uitgegeven aan de inkoop van opvangplaatsen en aan tegemoetkomingen kinderopvang. Met ingang van 2008 verstrekt het Rijk de rijksvergoeding niet langer aan de gemeente waar de sw-medewerkers werkzaam zijn , maar aan de gemeente waar de sw-medewerkers wonen. Hierdoor is € 2,6 miljoen betaald aan randgemeente, is € 4,2 miljoen ontvangen en is de directe rijksvergoeding met € 1 miljoen verlaagd. Per saldo heeft dit geresulteerd in een voordeel van € 0,6 miljoen. Leefbaarheid Als gevolg van achterstallige vervangingen, aanrijdingen en vandalisme heeft de gemeente hogere onderhoud- en storingkosten gemaakt van circa € 1,8 miljoen. Daarnaast zijn de energiekosten gestegen met € 0,4 miljoen door hogere energietarieven. Het onderhoud van wegen, straten en pleinen kost € 2,2 miljoen meer om het gewenste kwaliteitsniveau te halen. En het project "ombouw bushaltes" is versneld uitgevoerd in 2008; het kostte € 0,5 miljoen meer. Economie In dit programma zijn de voordelen ontstaan, doordat minder capaciteit is ingezet dan voorzien voor programmabeheer (per saldo € 2,2 miljoen), de uitvoering van de Keizerstraat is achtergebleven bij de planning (€ 0,7 miljoen) en de voorziening voor de Uitenhagestraat van € 1,7 miljoen valt vrij in dit programma, maar wordt tegelijkertijd toegevoegd aan de voorziening negatieve plannen MPG in het programma Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst.

10

Maatschappelijke Ondersteuning Een fors voordeel van € 11,5 miljoen is ontstaan op de Huishoudelijke verzorging. De gemeente beschikt nog niet over alle relevante informatie van derden (zoals van de zorgverleners en het CAK) om een sluitende en betrouwbare analyse te kunnen maken van dit voordeel. De oorzaken hiervan zijn onder meer dat de begroting is opgesteld in 2007 toen nog geen harde grondslagen voor de begroting 2008 voorhanden waren. Daarnaast bestond een verschil tussen de bestanden van de gemeente en zorgverleners inzake de indicaties. Dit werd vooral veroorzaakt door de overgang van de AWBZ naar de WMO. Het verschil wordt merendeel verklaard door: ! onzekerheden in de ramingen 2008 en de tussentijdse realisatie in 2008; ! de met de invoering van de WMO gewijzigde indicatiesystematiek; ! minder geleverde uren Huishoudelijke Verzorging in 2008 dan geïndiceerd. De overige oorzaken hebben vooral betrekking op het persoonsgebonden budget (minder aanvragen als gevolg van herindicaties) en de eigen bijdragen (inherent lastig te begroten, omdat de omvang afhankelijk is van veel niet- beïnvloedbare externe factoren). De vrijval van subsidies in dit programma is circa € 1,3 miljoen, omdat deze subsidies uit voorgaande jaren die bij definitieve vaststelling lager zijn uitgevallen. Het gaat o.a. om subsidies voor samenlevingsopbouw, vrouwenopvang en club- en buurthuiswerk. Verkeer Het project Agglonet is in 2008 afgerond en financieel afgewikkeld. Per saldo sluit het project af met een positief resultaat van € 8,8 miljoen. Door de invoering van nieuwe gebieden zijn in 2008 66.874 vergunningen afgegeven tegenover 55.000 begroot. Daarnaast is het aantal betaalde parkeerplaatsen 47.354 werkelijke tegenover 44.000 begroot. Per saldo is het voordeel € 1,4 miljoen door meer inkomsten. Verder zijn er nadelen van in totaal circa € 3 miljoen op o.a. het beheer infrastructuur. Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst De middelen voor Binnenstedelijke VINEX-locaties vallen vrij in 2008 voor € 9,5 miljoen, omdat er geen verplichtingen per 3112-2008 tegenover stonden. Nadelen doen zich voor op de inkomsten van de bouwvergunningen, doordat in 2008 minder bouwaanvragen zijn geweest en daarmee ook minder advieswerkzaamheden van de brandweer. Ook leidt de uitstel (tot 1 januari 2010) van de implementatiewet Ruimtelijke Ordening tot minder lasten in 2008. De toevoeging van de middelen van de Uitenhagestraat van € 1,7 miljoen in het programma Economie aan de voorziening negatieve plannen MPG leidt tot een nadeel hier. Financiën Op de gemeentelijke belastingen is een voordeel ontstaan van per saldo € 1,5 miljoen (bij gelijk blijvende OZB-tarieven), door de herwaardering van de onroerende zaken in 2008 en de vrijval van een deel van de voorziening WOZ als gevolg van een gunstig verloop bij het afdoen van enkele grote waardebezwaren uit voorgaande belastingjaren. Ook was er bij de toeristenbelasting een voordeel van € 0,4 miljoen als gevolg van een verschuiving in de sterrenclassificatie bij de overnachtingen (van goedkopere naar duurdere overnachtingen). In 2008 is de herindeling tussen gemeente Den Haag en gemeente Rijswijk afgewikkeld en dit leidt per saldo tot een voordeel in deze jaarrekening van € 2,2 miljoen, omdat het restantbedrag uit de reserve herindeling vrijvalt. Omdat zich in 2008 geen calamiteiten hebben voorgedaan, valt de post voor onvoorziene uitgaven voor een bedrag van € 5,3 miljoen vrij in de rekening; gemeenten zijn verplicht om in de begroting een post onvoorzien op te nemen voor eventuele calamiteiten. Voordelen op de algemene uitkering gemeentefonds zijn per saldo € 2,1 miljoen: een nadeel van € 2,4 miljoen op het accres en behoedzaamheidsreserve, voordelen van € 3,2 miljoen op de taakmutaties en de verrekening van voorgaande jaren leveren een voordel op van €1,3 mln. De vrijval van diverse (arbeidsgerelateerde) voorzieningen leiden per saldo tot een voordeel van € 4,3 miljoen en de vrijval van de reserve operationele plannen levert € 5,1 miljoen op.

11

1.3

Baten en lasten van de gemeente

De gemeente Den Haag verantwoordt eind 2008 voor circa € 2.541,7 miljoen aan lasten en voor circa € 2.600,8 miljoen aan 1 baten . De gemeente heeft daardoor € 59,1 miljoen meer baten dan zij aan lasten had. In onderstaande tabel is aangegeven wat de lasten en baten in 2008 zijn geweest en per programma welk bedrag de gemeente hiervoor aan algemene dekkingsmiddelen beschikbaar had. De algemene dekkingsmiddelen zijn gemeentelijke middelen die vrij aanwendbaar zijn en worden verantwoord op de programma’s Verkeer, Ruimtelijke ordening en Financiën. Deze zijn voor de vergelijkbaarheid in onderstaande tabel separaat opgenomen. Programma's

1. Bestuur/Gemeenteraad 2. Bestuur/College

Lasten rekening 2008

(bedragen in € 1.000) Baten Saldo rekening rekening 2008 2008

6.738

59

-6.679

135.639

122.317

-13.322

3. Burgerzaken

26.182

10.776

-15.406

4. Openbare orde en Veiligheid

58.814

12.362

-46.452

5. Cultuur en Media

111.576

11.214

-100.362

6. Onderwijs

115.735

43.685

-72.050

26.088

17.724

-8.364

554.957

499.102

-55.855

50.246

12.755

-37.491

7. Burgerschap 8. Werk en Inkomen 9. Armoedebestrijding 10. Jeugd 11. Leefbaarheid 12. Economie 13. Sport 14. Maatschappelijke ondersteuning 15. Welzijn (vervallen) 16. Volksgezondheid en Zorg

42.140

9.412

-32.728

165.844

77.576

-88.268

11.904

7.900

-4.004

48.654

9.709

-38.945

178.094

26.424

-151.670

0

0

0 -16.480

37.516

21.036

17. Verkeer

144.542

64.518

-80.024

18. Wonen

30.470

8.922

-21.548 -41.255

19. Stedelijke Ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst

221.434

180.179

20. Milieu en Natuur

66.820

34.613

-32.207

21. Internationale zaken, Promotie en Communicatie

45.803

9.094

-36.709 -22.240

22. Financiën

163.258

141.018

-258.444

-258.444

0

1.984.010

1.061.951

-922.059

Algemene dekkingsmiddelen programma 17

0

11.501

11.501

Algemene dekkingsmiddelen programma 19

5.800

22.100

16.300

Algemene dekkingsmiddelen programma 22

106.325

1.052.238

945.913

Consolidatie-eliminatie Totaal programma's (exclusief reserves en dekkingsmiddelen) Dekkingsmiddelen

Onvoorzien (programma 22) Totaal dekkingsmiddelen Resultaat voor dotaties en onttrekkingen aan reserves Dotaties en onttrekkingen aan reserves Totaal resultaat na dotaties en onttrekkingen aan reserves

1

0

0

112.125

1.085.839

973.714

2.096.135

2.147.790

51.655

445.532

453.000

7.468

2.541.667

2.600.790

59.123

lasten en baten zjin gecorrigeerd voor € 258,4 miljoen aan interne leveringen tussen diensten.

12

De gemeente Den Haag heeft over 2008 € 2.600,8 miljoen aan baten verantwoord in de rekening. De verdeling van deze gemeentelijke baten in 2008 is op hoofdlijnen als volgt:

Baten 1. Algemene dekkingsmiddelen 2. Specifieke uitkeringen 3. Tarieven, leges en heffingen 4. Bouwgrondexploitatie 5. Onttrekkingen aan reserves 6. Overige inkomsten Totaal

Uitkomst 2008 1.085,8 649,3 178,0 118,0 453,0 116,7 2.600,8

(bedragen in € miljoen) Begroot Uitkomst 2008 2007 1.074,6 1.113,8 470,8 767,4 179,0 190,0 200,1 164,2 510,2 360,5 292,1 193,8 2.726,8 2.789,7

Ten opzichte van de begroting blijkt een groot verschil (circa € 179 miljoen) op het onderdeel specifieke uitkeringen in 2008. In het algemeen blijken deze moeilijker te ramen dan de algemene middelen. De gemeente grijpt elke mogelijkheid gedurende het jaar om meer inkomsten uit specifiek uitkeringen te verkrijgen. In de begroting is bijvoorbeeld voor het programma Verkeer € 1 miljoen geraamd, terwijl de gemeente ruim € 30 miljoen ontvangt voor verkeersprojecten in 2008. Ook voor Werk en inkomen wordt ruim € 40 miljoen meer ontvangen dan geraamd. Voor maatschappelijke ondersteuning is er € 20 miljoen meer ontvangen dan geraamd en voor onderwijs € 15 miljoen meer. Een toelichting op de gemeentelijke inkomsten wordt hieronder per onderdeel gegeven. 1. Algemene dekkingsmiddelen De algemene dekkingsmiddelen van de gemeente bestaan uit: Algemene dekkingsmiddelen Algemene uitkering Gemeentefonds Onroerend Zaakbelasting (incl. Wet WOZ) Hondenbelasting Toeristenbelasting Precariobelasting Parkeerbelasting Overige belastingen Dividend (beleggingen) Rente Erfpachtinkomsten Overige dekkingsmiddelen Totaal

Baten Rekening 2008 752.947 83.209 1.340 4.295 15.413 11.501 3.052 60.665 129.199 22.100 2.118 1.085.839

(bedragen in € 1.000) Baten Baten Begroting Rekening 2008 2007 750.820 706.525 82.013 81.527 1.369 1.467 3.916 4.725 15.339 16.255 11.135 11.066 2.013 2.253 60.679 106.606 124.285 159.212 20.928 21.958 2.107 2.230 1.074.604 1.113824

Gemeentefonds Ruim 29% van de gemeentelijke inkomsten komt uit het gemeentefonds (€ 753 miljoen). Het gemeentefonds is in principe vrij besteedbaar, al moet de gemeente natuurlijk rekening houden met doorlopende verplichtingen en met voorgeschreven wettelijke taken. Gemeentelijke belastingen De inkomsten uit gemeentelijke belastingen (de OZB, parkeer-, toeristen-, precario-, honden- en overige belasting) bedragen € 119 miljoen, dat is circa 4,6% van het totaal aan inkomsten van de gemeente. Dividend en rente De gemeente ontvangt dividend uit deelnemingen. Ook heeft de gemeente rente-inkomsten op leningen.

13

2. Specifieke uitkeringen (inkomsten van derden) Gemeenten zijn financieel grotendeels afhankelijk van inkomensoverdrachten van het Rijk en van andere overheden. Ruim 25% van de Haagse inkomsten (€ 649 miljoen) bestaat uit specifieke uitkeringen van het Rijk en Europa. Dat zijn uitkeringen waarvan het Rijk de besteding voorschrijft. Deze specifieke uitkeringen kunnen verschillende vormen hebben. Bij sommige vormen van specifieke uitkeringen is er geen beleidsvrijheid en fungeert de gemeente eigenlijk als uitvoeringsorganisatie van het Rijk. Bij andere vormen hebben de gemeenten meer bestedingsvrijheid en, daarmee samenhangende, grotere risico’s zoals het Grote stedenbeleid. De specifieke uitkeringen zijn hieronder gerangschikt (onder vermelding van de grootste): (bedragen in € 1.000) Baten in 2008

Programma

Omschrijving

Openbare orde en veiligheid

Sociale Integratie en Verificatie

2.376

Cultuur en Media

Beeld kunst & vormgeving

1.654

Onderwijs

GSB-3- educatiegelden

Burgerschap

2.519

Volwasseneneducatie ( GSB-3)

8.144

Imar Wet Inburgering

Werk en Inkomen

28.137

Regionaal meld- en coördinatiefunctie

Sturingssyteem WWB Subsidie Wet Sociale Werkvoorziening WWB I-deel

1.181 13.933 136.350 50.980 266.241

Jeugd

Jeugd- en veiligheid (GSB-3) RSU integrale Jeugd en Gezondheidszorg

Sport

BOTA-middelen (GSB-3)

196

Allochtone Jeugd door sport

568

Bosik Duindorp Maatschappelijke ondersteuning

3.061 5.642

299

Vrouwenopvang (GSB-3)

1.416

Thuislozenzorg (GSB-3)

10.469

Maatschappelijke opvang (GSB-3)

2.010

OGGZ-middelen (GSB-3)

1.436

Verslavingszorg (GSB-3)

2.581

Heroïne-experiment

1.411

Volksgezondheid en Zorg

Curatieve SOA

1.634

Verkeer

Aanpak overgew. 0-19 jarigen (GSB-3) Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer

5.382

Noordelijke randweg (Hubertustunnel)

25.754

994

Wonen

Besluit woning gebonden subsidies

Stedelijke Ontwikkeling,

Impuls Stadsvernieuwing

1.810

Binnenstad en Binckhorst

Stadsvernieuwing Rijk Investeringsfonds Stedelijke vernieuwing 1

2.122

Financiën

Grote stedenbeleid 3 Overig

Eindtotaal

14

7.388

46.094 7.501 10.026 649.309

3. Inkomsten uit tarieven, leges en heffingen De gemeente brengt tarieven in rekening voor het gebruik van de gemeentelijke infrastructuur of voor het verlenen van diensten aan de burgers. Het gaat om circa 7% van de totale inkomsten. De inkomsten uit tarieven betreffen een grote variëteit aan activiteiten, zoals de afgifte van vergunningen, verstrekken van paspoorten en rijbewijzen en het ophalen van huisvuil. In de onderstaande tabel zijn de opbrengsten van de, qua omvang, belangrijkste tarieven weergegeven.

Tarieven, leges en heffingen Parkeren op straat Afvalstoffenheffing Rioolrechten Bouwleges Burgerzaken Sport/zwembaden Ambulancehulpverlening Tarieven gezondheidszorg Overige tarieven Totaal

Uitkomst 2008 17,2 61,6 28,3 16,3 7,0 7,5 10,2 1,1 28,8 178,0

(bedragen in € miljoen) Begroot Uitkomst 2008 2007 16,1 16,1 63,4 61,8 27,8 26,3 16,4 13,6 7,1 0 6,9 7,0 11,2 10,9 1,6 0,9 28,5 53,4 179,0 190,0

4. Bouwgrondexploitatie De inkomsten voor de bouwgrondexploitatie, vanwege gronduitgifte zijn € 118 miljoen. Hiertegenover staan ook de lasten voor het aankopen en bouwrijp maken van gronden. 5. Onttrekkingen aan reserves Bestemmingsreserves zijn ingesteld om middelen met een specifiek doel over de jaargrens heen te kunnen vasthouden. In totaal zijn in 2008 voor circa € 453 miljoen aan bestemmingsreserves onttrokken, waar er voor bijna € 510 miljoen was begroot. 6. Overige inkomsten De gemeente heeft ook inkomsten uit huren, uit verhaal van sociale uitkeringen, uit schoolbegeleidingsdiensten en dergelijke.

15

16

Hoofdstuk 2

Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling

17

18

2.1 Algemeen De kaders van de waarderingsgrondslagen zijn bepaald in de Gemeentewet, het Besluit Begroting en Verantwoording voor provincies en gemeenten (BBV), de verordening Financieel Beheer en Beleid (raadsbesluit 219/2003), de aanpassing daarop (raadsbesluit 171/2005) en het uitvoeringsbesluit Financieel Beheer (RIS 126669). De jaarrekening is net als de begroting opgesteld volgens het stelsel van baten en lasten. In de jaarrekening zijn de baten en lasten opgenomen die toe te rekenen zijn aan het begrotingsjaar. Het moment van betaling of ontvangst van het geld is daarbij niet van belang. In enkele voor de concernrekening in materiele zin ondergeschikte gevallen worden ontvangsten als baten verantwoord. De waardering en resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten, tenzij anders is aangegeven. Bij de bepaling van het resultaat wordt onder andere rekening gehouden met het voorzichtigheidsprincipe, het matchingprincipe en het realisatieprincipe. Voor de activa wordt de verkrijgings- of vervaardigingsprijs als waarderingsgrondslag toegepast. De passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, voorzover niet anders is vermeld. De baten en lasten van interne gemeentelijke leveringen tussen de diensten onderling zijn, evenals bij de begroting, niet geëlimineerd. Voor het inzicht is in de staat van lasten en baten op totaalniveau het bedrag van deze posten als consolidatieeliminatie specifiek tot uitdrukking gebracht.

2.2 Materiële vaste activa Het BBV maakt onderscheid tussen materiële vaste activa met een maatschappelijk nut en materiële vaste activa met een economisch nut. Materiële vaste activa met een maatschappelijk nut De verordening Financieel Beheer en Beleid maakt een indeling naar drie categorieën van materiële vaste activa met een maatschappelijk nut, waarbij de volgende maximale afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: 1. 25 jaar voor civiele kunstwerken (zoals tunnels, bruggen en viaducten) 2. 20 jaar voor de eerste aanleg van wegen, fietspaden, voetpaden, rotondes, rails 3. 10 jaar voor reconstructies en inrichting van de openbare ruimte (activering vindt pas plaats vanaf een bedrag van € 150.000) Materiële vaste activa met een economisch nut Vaste activa met economisch nut zijn activa die bijdragen in de mogelijkheid om middelen te genereren en/of die verhandelbaar zijn. De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met de lineaire afschrijvingen. De eerste afschrijving vindt plaats in het jaar volgend op de investering. Conform de Richtlijnen van de cie BBV en de gemeentelijke richtlijnen worden de vervaardigingskosten (waaronder de implementatiekosten) van nieuwe geautomatiseerde systemen geactiveerd onder materiele vaste activa. Dit verslagjaar betreft het met name investeringen als gevolg van de implementatiekosten van EOS bij een aantal diensten. De kosten van upgrade bij de diensten waar EOS reeds eerder in gebruik was genomen zijn beschouwd als onderhoud (exploitatielasten) en worden daarom niet geactiveerd. Bij een duurzame waardevermindering zijn de desbetreffende materiële vaste activa tegen de lagere waarde gewaardeerd. De ontvangen investeringsbijdragen van derden zijn in één keer in mindering gebracht op de activering. Voor investeringen met een economisch nut hanteert de gemeente de volgende standaard afschrijvingstermijnen, die in beginsel zijn gebaseerd op de verwachte toekomstige gebruiksduur: a. b. c. d. e.

f. g.

40 jaar voor nieuwbouw gebouwen (permanent), rioleringen; 25 jaar voor sportterreinen, renovatie gebouwen, restauratie monumenten, aankoop gebouwen; 20 jaar voor parkeerterreinen; 15 jaar voor technische installaties in gebouwen (elektrische voorzieningen, verwarming, liften, machines), verkeerslichtinstallaties; 10 jaar voor (brandveiligheid)voorzieningen aan gebouwen, energiebesparende maatregelen in gebouwen, kunstopdrachten, telefooninstallaties, kantoormeubilair (nieuwe inrichting), aanleg terreinwerken (semi-permanent of tijdelijk), nieuwbouw gebouwen (semi-permanent, tijdelijk of verplaatsbaar), groot onderhoud aan gebouwen (mits levensduurverlengend); 5 jaar voor zware transportmiddelen/aanhangwagens en schuiten, personenauto’s/lichte motorvoertuigen/motoren, automatiseringssystemen plus omvangrijke applicaties, duurzame productiemiddelen; 3 jaar voor software;

Materiële vaste activa met een aanschafwaarde lager dan € 10.000 per stuk worden niet als materiële vaste activa verantwoord, maar rechtstreeks ten laste van de exploitatierekening gebracht. Op (bedrijfs)activa in uitvoering en gronden wordt niet afgeschreven. Een actief dat buiten gebruik wordt gesteld wordt afgewaardeerd op het moment van buitengebruikstelling, indien de restwaarde lager is dan de boekwaarde.

19

Erfpacht a. In erfpacht uitgegeven gronden volgens voorwaarden 1911 en 1923 zijn gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs. b. In erfpacht uitgegeven gronden volgens voorwaarden 1977 zijn gewaardeerd tegen marktwaarde op het moment van uitgifte in plaats van tegen de voorgeschreven waardering tegen vervaardigingsprijs. c. In erfpacht uitgegeven gronden volgens voorwaarden 1986 tegen canonbetaling zijn gewaardeerd tegen marktwaarde op moment van uitgifte d. In erfpacht uitgegeven gronden volgens voorwaarden 1986 die zijn afgekocht komen niet voor activering in aanmerking. e. Heruitgiften tegen canonbetaling blijven geregistreerd tegen de waardering van het oorspronkelijk recht. f. De vooruit ontvangen canons zijn berekend tegen contante waarde. Bij de berekening van de afkoop van de canonverplichting is de afkoopsom contant gemaakt tegen een op dat moment geldend rente percentage. De jaarlijks toe te voegen rente wordt ten laste van het resultaat gebracht; de in het verslagjaar vervallen canon termijnen zijn ten gunste van het resultaat gebracht. Riolering De gemeente heeft haar beleid tot en met 2010 vastgelegd in het gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Uitgangspunt is een kostendekkende exploitatie. Over de gehele GRP-periode zijn de bestedingen aan beheer, investeringen en groot onderhoud gelijk aan de in rekening gebrachte rioolrechten. Uitbreidingsinvesteringen in het rioleringsstelsel worden in beginsel ten laste van de grondexploitatie gebracht. De bestedingen voor groot onderhoud en voor vervangingsinvesteringen (waaronder pompinstallaties en gemalen) worden verantwoord onder de materiële vaste activa met economisch nut. Er wordt niet afgeschreven op deze rioleringsinvesteringen. De ontvangen rioolrechten worden via de Egalisatievoorziening Riolering en na aftrek van de exploitatielasten (voor beheer, klein onderhoud en eventuele rentelasten) als bijdrage van derden in mindering gebracht op de geactiveerde vervangingsinvesteringen opdat uiteindelijk de boekwaarde nihil wordt en geen afschrijvingen noodzakelijk zijn. Activa in ontwikkeling (algemeen) Vaste (bedrijfs)activa in uitvoering zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, onder aftrek van vooruit ontvangen bedragen van derden zoals subsidies en een voorziening voor niet te innen subsidies op uitgevoerde projecten die niet voldoen aan de declaratie-eisen.

2.3 Financiële vaste activa Deelnemingen zijn tegen verkrijgingsprijs gewaardeerd. Ingeval van duurzame waardevermindering worden deelnemingen gewaardeerd tegen lagere marktwaarde. Ingeval de deelneming wordt afgestoten wordt de actuele waarde in de toelichting vermeld. De waardering van de deelneming in de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten voor de zogenaamde A-aandelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De verstrekte langlopende leningen aan derden, aan deelnemingen en overige uitzettingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, zonodig onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid van de lening.

2.4 Vlottende activa Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, zo nodig onder aftrek van een voorziening voor incourantheid van de voorraden. Ingeval van duurzame waardevermindering worden voorraden gewaardeerd tegen lagere marktwaarde. Grond- en hulpstoffen De grond- en hulpstoffen zijn gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen, gebaseerd op de betaalde inkoopprijs. Waarderingsverschillen tussen standaard verrekenprijs en betaalde inkoopprijs worden als bedrijfsresultaat verantwoord. Gereed product Het gereed product, halffabrikaat en orders in bewerking worden gewaardeerd tegen de fabricagekostprijs of indien lager de verwachte marktwaarde. De fabricagekostprijs bestaat uit de kosten van grond- en hulpstoffen en uitbesteed werk, met daarop een opslag voor indirecte kosten. Bij de waardering wordt rekening gehouden met het stadium waarin het productieproces zich bevindt. Onderhanden werk bij grondexploitaties De investeringen in onderhanden werken grondexploitaties zijn gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De investeringen bestaan uit verwervings- en apparaatskosten en kosten voor het bouw- en woonrijp maken. Eventuele bijdragen van derden en baten voor gronduitgiften zijn in mindering gebracht op de investeringen. Bij plannen die gefinancierd zijn met een lening wordt jaarlijks rente geactiveerd. Positieve uitkomsten bij het afsluiten van grondexploitaties worden niet rechtstreeks gedoteerd aan de reserve grondbedrijf. Deze worden opgenomen in het resultaat vóór resultaatbestemming en na resultaatsbestemming toegevoegd aan de reserve grondbedrijf. Tussentijds wordt geen winst genomen bij grondexploitaties vanwege het ontbreken van de vereiste zekerheid. Het geprognosticeerde ‘plansaldo’ is het verwachte resultaat op een plan. Ter dekking van verwachte negatieve saldi op operationele plannen is de voorziening negatieve lopende plannen gevormd. Deze voorziening wordt verantwoord als correctiepost op het saldo van het onderhanden werk.

20

Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. De vordering voor Grotestedenbeleid III is nominaal gewaardeerd en heeft betrekking op periode 2005-2009. Ook de vorderingen voor andere meerjarige subsidies zijn nominaal gewaardeerd. Liquide middelen Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

2.5 Eigen vermogen Het eigen vermogen is het verschil tussen de activa en het vreemd vermogen. Binnen het eigen vermogen wordt onderscheid gemaakt in de algemene reserve, de compensatiereserves, de reserve grondbedrijf, de egalisatiereserves (reserves die dienen om tussentijdse schommelingen in tarifering of financiering op te vangen), de bestemmingsreserves (reserves, waarvan de raad de bestemming heeft vastgesteld), de activafinanciering (reserves t.b.v. afschrijvingen op activa) en het onverdeeld resultaat. Conform de richtlijn van de Commissie BBV worden dotaties en onttrekkingen aan bestemmingsreserves verwerkt tot maximaal het bedrag dat via de begroting(swijzigingen) door de raad is goedgekeurd. Uitzondering hierop vormen de bestemmingsreserves die met een raadsbesluit zijn aangewezen voor het verrekenen ter egalisatie van lasten en baten (specifiek benoemde saldi) over meerdere jaren heen. Voorts vallen de resterende middelen bij bestemmingsreserves waarvan de door de raad vastgestelde levensduur per balansdatum is verstreken of waarvan de door de raad vastgestelde doelstelling is gerealiseerd in alle gevallen vrij ten gunste van het resultaat.

2.6 Voorzieningen De voorzieningen zijn gevormd voor verplichtingen of verwachte verliezen of risico’s, waarvan de omvang redelijk is in te schatten op balansdatum. Verder worden de van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden opgenomen onder de voorzieningen. Uitzondering hierop vormen de van Europese en Nederlandse overheidslichamen verkregen middelen (zie punt 2.8 hierna) De voorzieningen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, met uitzondering van de voorzieningen voor negatieve plannen bij de grondexploitatie. Deze zijn gewaardeerd tegen de contante waarde. De voorziening voor aan derden verstrekte langlopende leningen en voor afgegeven garantstellingen wegens door derden aangetrokken leningen bij bankinstellingen c.a. wordt bepaald op basis van risico-inschatting per individuele lening. Bij deze risico-inschatting worden onder meer de normen van BASEL 2 gehanteerd. Zonodig worden op basis van de risico-inschatting evenwel afwijkende percentages toegepast. Uitzondering hierop vormen de belegging in het Fonds Uiver (obligatieleningen) en de lening aan de Royal Bank of Scotland waarvoor op basis van geldende ratings risico-analyses hebben plaatsgevonden die geleid hebben tot lagere percentages van respectievelijk 0,0 % en 0,28 %. Voor de duurzame beleggingen waarbij de hoofdsom is gegarandeerd is het risico gesteld op 0%. De belegging bij de IJslandse bank Landsbanki is voor 100% voorzien.

2.7 Langlopende en kortlopende schulden Schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

2.8 Wijzigingen ten opzichte van vorig jaar Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves waarvan de doelstelling is gerealiseerd en waarbij middelen resteren vallen op grond van nieuwe interne richtlijnen vrij ten gunste van het resultaat. Activafinanciering Bestemmingsreserves gevormd voor de dekking van kapitaallasten worden met ingang van 2008 onder deze nieuwe rubriek verantwoord. Voorzieningen De voorziening negatieve plannen bij grondexploitatieprojecten is gerubriceerd als correctiepost op het onderhanden werk naar analogie van de rubricering van de voorziening voor dubieuze debiteuren Overlopende activa/passiva (middelen van EU en Nederlandse overheidslichamen) Met ingang van 2008 worden de van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren op grond van wijzigingen in de verslaggevingsregels gerubriceerd onder de overlopende passiva. Tot en met 2007 werden deze posten gerangschikt onder de voorzieningen (conform art 44 lid 2 BBV). De nog te ontvangen bedragen van Europese en Nederlandse overheidslichamen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel worden gerubriceerd onder de overlopende activa. De gewijzigde presentatie is verwerkt in de openingsbalans per 1 januari 2008; de vergelijkende cijfers 2007 zijn overeenkomstig aangepast. De gevolgen van de gewijzigde verslaggevingsregels voor de baten en lasten zijn bij de desbetreffende programma’s toegelicht.

21

22

Hoofdstuk 3

Balans en Staat van Baten en Lasten

23

24

Totaal Activa

Liquide middelen Kas/bank/giro

Vorderingen Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening courant verhoudingen niet financiële instellingen Overige vorderingen Betalingen van derden onderweg Overlopende activa

Vlottende activa Voorraden Grond-en hulpstoffen niet in exploitatie genomen bouwgronden Overige grond- en hulpstoffen Onderhandenwerk (incl. bouwgronden in exploitatie) Gereed product en handelsgoederen Vooruitbetalingen

Financiële vaste activa Kapitaalverstrekking aan deelnemingen Leningen aan woningbouwcorporaties Leningen aan deelnemingen Overige langlopende leningen aan derden Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar

Materiële vaste activa Materiële vaste activa met economisch nut Materiële vaste activa met maatschappelijk nut

Vaste activa Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling

Activa

3.1 Balans (bedragen in € 1.000)

2.971.498

19.924

96.343 298.500 1.488 174.306 726 219.378 790.741

85 246 156.565 1.607 0 158.503

82.650 0 163.864 113.463 449.811 809.788

1.092.059 100.483 1.192.542

0

31-12-2008

3.013.480

2.015

100.161 431.900 4.622 207.882 209 158.429 903.203

45 240 310.276 1.395 -1.436 310.520

81.338 0 154.277 129.068 354.304 718.987

940.448 138.307 1.078.755

0

31-12-2007

Totaal Passiva

Vlottende passiva Opgenomen kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden Rekening Courant verhouding niet financiële instellingen Betalingen van derden onderweg Overlopende passiva Schulden aan andere publiekrechtelijke lichamen

Vaste schulden Leningen van pens.fondsen en verzekeraars Leningen van banken Leningen van bedrijven Door derden belegd geld Waarborgsommen Vooruitontvangen canons

Voorzieningen Voorzieningen Voorzieningen met voeding van derden

Eigen Vermogen Algemene reserve Compensatiereserves Reserve Grondbedrijf Egalisatiereserves Overige bestemmingsreserves Activafinanciering Saldo van de rekening (onverdeeld resultaat)

Vaste passiva

Passiva

2.971.498

115.000 9.736 165.977 26.072 0 402.904 45.689 765.378

24.912 665.104 0 29.754 2.679 34.132 756.581

77.564 29.680 107.244

80.560 13.159 61.958 14.896 913.265 199.334 59.123 1.342.295

31-12-2008

25

3.013.480

50.500 1.878 208.364 6.141 0 444.094 41.926 752.903

19.528 645.327 1.898 30.504 1.731 34.555 733.543

207.242 29.078 236.320

88.260 13.100 72.861 24.539 790.385 225.227 76.342 1.290.714

31-12-2007

26

3.2 Staat van Baten en Lasten Rekening 2008

Begroting 2008

Verschil Begroting/ Rekening

Rekening 2007

Bestuur / Gemeenteraad Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

6.738 59 6.679 40 86 6.633

7.352 279 7.073 88 192 6.969

614 V 220 N 394 V 48 V 106 N 336 V

6.482 142 6.340 30 82 6.288

Bestuur / College Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

135.639 122.317 13.322 8.984 6.819 15.487

120.269 104.341 15.928 9.483 9.263 16.148

15.370 N 17.976 V 2.606 V 499 V 2.444 N 661 V

106.529 93.717 12.812 1.914 3.817 10.909

Burgerzaken Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

26.182 10.776 15.406 1.500 537 16.369

25.957 9.893 16.064 1.500 536 17.028

225 N 883 V 658 V 0V 1V 659 V

25.386 10.047 15.339 0 159 15.180

Openbare orde en Veiligheid Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

58.814 12.362 46.452 533 1.752 45.233

58.030 9.412 48.618 532 1.903 47.247

784 N 2.950 V 2.166 V 1N 151 N 2.014 V

54.288 9.293 44.995 2.312 972 46.335

Cultuur en Media Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

111.576 11.214 100.362 3.025 24.080 79.307

114.861 11.161 103.700 3.146 25.401 81.445

3.285 V 53 V 3.338 V 121 V 1.321 N 2.138 V

102.459 8.155 94.304 30.776 3.247 121.833

Onderwijs Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

115.735 43.685 72.050 14.313 15.380 70.983

118.793 42.407 76.386 14.315 16.229 74.472

3.058 V 1.278 V 4.336 V 2V 849 N 3.489 V

257.809 190.535 67.274 26.155 8.049 85.380

Burgerschap Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

26.088 17.724 8.364 1.265 870 8.759

35.708 27.462 8.246 1.633 976 8.903

9.620 V 9.738 N 118 N 368 V 106 N 144 V

85.471 77.116 8.355 498 1.121 7.732

Werk en Inkomen Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

554.957 499.102 55.855 53.895 43.900 65.850

549.779 490.965 58.814 54.953 45.160 68.607

5.178 N 8.137 V 2.959 V 1.058 V 1.260 N 2.757 V

534.026 486.908 47.118 32.754 26.332 53.540

Progr. Omschrijving

1

2

3

4

5

6

7

8

27

Rekening 2008

Begroting 2008

Verschil Begroting/ Rekening

Rekening 2007

Armoedebestrijding Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

50.246 12.755 37.491 200 5.321 32.370

51.619 11.884 39.735 200 6.834 33.101

1.373 V 871 V 2.244 V 0V 1.513 N 731 V

40.745 13.634 27.111 2.300 12.042 17.369

Jeugd Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

42.140 9.412 32.728 5.827 1.838 36.717

45.614 9.137 36.477 4.701 3.626 37.552

3.474 V 275 V 3.749 V 1.126 N 1.788 N 835 V

32.533 6.162 26.371 4.384 1.732 29.023

Leefbaarheid Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

165.844 77.576 88.268 265 5.775 82.758

162.503 77.317 85.186 598 7.692 78.092

3.341 N 259 V 3.082 N 333 V 1.917 N 4.666 N

143.944 75.456 68.488 3.028 1.602 69.914

Economie Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

11.904 7.900 4.004 3.012 1.995 5.021

22.219 12.313 9.906 3.012 2.549 10.369

10.315 V 4.413 N 5.902 V 0V 554 N 5.348 V

11.756 8.099 3.657 3.095 1.636 5.116

Sport Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

48.654 9.709 38.945 3.306 27.165 15.086

48.483 9.808 38.675 3.306 27.388 14.593

171 N 99 N 270 N 0V 223 N 493 N

42.937 10.119 32.818 51.650 1.893 82.575

178.094 26.424 151.670 7.258 5.863 153.065

196.854 28.830 168.024 7.258 7.824 167.458

18.760 V 2.406 N 16.354 V 0V 1.961 N 14.393 V

166.537 14.013 152.524 1.909 1.618 152.815

Volksgezondheid en Zorg Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

37.516 21.036 16.480 -1.418 782 14.280

33.049 18.569 14.480 0 809 13.671

4.467 N 2.467 V 2.000 N 1.418 V 27 N 609 N

29.363 16.787 12.576 -811 442 11.323

Verkeer Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

144.542 76.019 68.523 2.903 37.085 34.341

133.027 54.157 78.870 3.165 40.709 41.326

11.515 N 21.862 V 10.347 V 262 V 3.624 N 6.985 V

122.946 105.517 17.429 22.202 6.785 32.846

Progr. Omschrijving

9

10

11

12

13

14

16

17

28

Maatschappelijke ondersteuning Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

Rekening 2008

Begroting 2008

Verschil Begroting/ Rekening

Rekening 2007

30.470 8.922 21.548 1.471 8.155 14.864

45.725 22.530 23.195 1.471 10.904 13.762

15.255 V 13.608 N 1.647 V 0V 2.749 N 1.102 N

32.835 44.366 -11.531 11.488 5.550 -5.593

227.234 202.279 24.955 62.210 72.057 15.108

365.666 312.709 52.957 68.740 100.894 20.803

138.432 V 110.430 N 28.002 V 6.530 V 28.837 N 5.695 V

278.628 234.624 44.004 98.898 81.843 61.059

Milieu Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

66.820 34.613 32.207 168 5.142 27.233

72.286 33.514 38.772 168 9.843 29.097

5.466 V 1.099 V 6.565 V 0V 4.701 N 1.864 V

54.288 34.703 19.585 7.522 683 26.424

Internationale zaken, Promotie en Communicatie Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

45.803 9.094 36.709 9.341 20.399 25.651

45.498 7.105 38.393 11.030 24.892 24.531

305 N 1.989 V 1.684 V 1.689 V 4.493 N 1.120 N

46.366 6.332 40.034 37.620 10.967 66.687

Financiën Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

269.583 1.193.256 -923.673 267.434 167.999 -824.238

271.099 1.173.028 -901.929 263.380 166.625 -805.174

1.516 V 20.228 V 21.744 V 4.054 N 1.374 V 19.064 V

237.747 1.213.029 -975.282 192.195 189.936 -973.023

Totaal exclusief consolidatie-eliminatie: Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

2.354.579 2.406.234 -51.655 445.532 453.000 -59.123

2.524.391 2.466.821 57.570 452.679 510.249 0

169.812 V 60.587 N 109.225 V 7.147 V 57.249 N 59.123 V

2.413.075 2.658.754 -245.679 529.919 360.508 -76.268

-258.444 -258.444 0 0 0 0

-250.233 -250.233 0 0 0 0

8.211 V 8.211 N 0V 0V 0v 0V

-229.531 -229.531 0 0 0 0

2.096.135 2.147.790 -51.655 445.532 453.000 -59.123

2.274.158 2.216.588 57.570 452.679 510.249 0

178.023 V 68.798 N 109.225 V 7.147 V 57.249 N 59.123 V

2.183.544 2.429.223 -245.679 529.919 360.508 -76.268

Progr. Omschrijving

18

19

20

21

22

Wonen Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo: Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binkhorst Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

Consolidatie-eliminatie Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo: Totaal inclusief consolidatie-eliminatie: Lasten: Baten: Resultaat voor bestemming Dotaties: Onttrekkingen: Saldo:

29

30

3.3 Toelichting op de balans per 31 december 2008 Algemeen De vergelijkende cijfers zijn de per 1 januari 2008 geherrubriceerde balansposities zoals vermeld in bijlage 8. 3.3.1 Toelichting op de activa Vaste activa (€ 2.002 mln.) De vaste activa bestaan uit de materiële vaste activa (€ 1.192 mln.) en de financiële vaste activa (€ 810 mln.). De materiële vaste activa zijn conform de BBV op de balans gesplitst in materiële vaste activa met een maatschappelijk nut (€ 100 mln.) en die met een economisch nut (€ 1.092 mln.). Materiële vaste activa (€ 1.192 mln.) Overzicht materiële vaste activa

(bedragen in € 1000) Stand per Stand per 31-12-2008 31-12-2007

Gronden en terreinen (niet in erfpacht uitgegeven)

146.957

122.584

Gronden en terreinen die in erfpacht zijn uitgegeven

109.590

110.622

Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-, weg en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering Totaal

20.996

2.740

654.772

570.430

75.258

124.139

4.304

4.501

34.444

31.628

28.772

23.949

117.449

88.162

1.192.542

1.078.755

De materiële vaste activa zijn in 2008 per saldo toegenomen met bijna € 114 mln. ten opzichte van vorig jaar. Het totaalbedrag aan afschrijvingen is (inclusief een versnelde afschrijving van € 40,2 mln. op de materiële vaste activa met maatschappelijk nut) uitgekomen op ruim € 94 mln en de desinvesteringen bedroegen ruim € 14 mln. Er heeft voor een bedrag van ruim € 99 mln aan strategische anticiperende aankopen plaatsgevonden terwijl het totaalbedrag aan in het meerjarig investeringsplan (MIP) opgenomen investeringen is uitgekomen op ruim ruim € 107 mln., waarvan de grootste zijn bij de programma’s (zie ook bijlage 4 Investeringen) : • Openbare orde en veiligheid (ruim € 8 mln.) voor nieuwbouw bureau Laak en nieuwbouw bureau Scheveningen, • Onderwijs (ruim € 36 mln.) als gevolg van de Onderwijs Huisvestingsplannen 2004 t/m 2009, • Verkeer (ruim € 21 mln.) voor onder andere Herinrichting de kern gezond, de Onderdoorgang A12 en Kruispunt De Put. • Sport (ruim € 7mln.) voor onder andere Sporthal de Veur en BSC De Dijken. Voor het onderscheid in investeringen met economisch nut en investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut wordt verwezen naar bijlage 5 waarin ook het verloop van de materiële vaste activa is opgenomen. Financiële vaste activa (€ 810 mln.) Overzicht financiële vaste activa Kapitaalverstrekking aan deelnemingen Leningen aan deelnemingen Overige langlopende leningen aan derden Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar Totaal

(bedragen in € 1000) Stand per Stand per 31-12- 2008 31-12- 2007 82.650 81.338 163.864 154.277 113.463 129.068 449.811 354.304 809.788 718.987

Kapitaalverstrekkingen aan Verbonden partijen (Deelnemingen/Gemeenschappelijke regelingen/ Publiek private samenwerkingsverbanden) (€82,7 mln) Op 23 mei 2008 is de deelneming Stedelijk Belang verkocht aan Staedion Vastgoed Holding met een boekwinst van € 22,2 mln., welk bedrag de Raad bij het concernbericht heeft bestemd. In 2008 heeft de gemeente Den Haag een belang gekregen in de Aardwarmte v.o.f. van € 0,550 mln. en heeft een kapitaalstorting plaatsgevonden in de Wijkontwikkelingsmij. Stationsbuurt C.V. van € 2,023 mln. Eind 2008 heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) van de N.V. Haagsche Buurtspoorwegen besloten tot liquidatie. In 2009 wordt, met inachtneming van de juridische termijnen, de liquidatie afgewikkeld. De actuele waarde van de deelneming is nihil. In oktober 2008 heeft het college het principebesluit herbevestigd om de aandelen in het leverings- en productiebedrijf in Eneco op termijn te vervreemden. Wanneer en onder welke voorwaarden dit gebeurt, wordt de komende jaren in overleg met de Aandeelhouderscommissie en Eneco verder uitgewerkt. Het is op dit moment nog niet bekend wat voor effect dit besluit heeft op de actuele waarde van de deelneming. Op 23 september 2008 heeft het college besloten om de NV Woningbeheer te liquideren. Met deze liquidatie is het 31

verkoopproces van het vastgoed, zoals beschreven in het plan van aanpak uit 2004, volledig gerealiseerd. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal dit besluit in april 2009 definitief bekrachtigen. Het is op dit moment niet bekend welk effect bovengenoemde ontwikkeling heeft op de actuele waarde. Op 6 december 2007 heeft de gemeenteraad ingestemd met de liquidatie en beëindiging van de deelneming OCW-Panden BV en CV. De panden zijn in 2008 verkocht aan de gemeente, onder beding dat de lopende renovaties nog door de CV worden afgewikkeld. De liquidatie van de BV en CV wordt eind 2009 verwacht. De actuele waarde van de BV bedraagt € 18.000,= en van de CV € 10.000,=. De stand van de deelnemingen en publiek private samenwerkingsverbanden per 31 december 2008 was als volgt: (bedragen in € 1000) Boekwaarde Boekwaarde per per 31-12-2008 31-12-2007 NV Woningbeheer 1.361 1.361 NV Eneco * 22.689 22.689 NV Haagse Milieu Services 454 454 HTM Personenvervoer NV 42.091 42.091 United Fish Auctions NV 1.202 1.202 NV Zuid Hollands Investeringsfonds 0 0 Winkelpanden Den Haag BV 9 9 Winkelpanden Den Haag CV 10 10 Starterspanden Den Haag BV 18 18 Starterspanden Den Haag CV 10 10 NV Bank Nederlandse Gemeenten 2.683 2.683 NV Bank Nederlandse Gemeenten waarvan 25 % gestort 211 211 NV Haagsche Buurtspoorwegen in liquidatie 0 0 NV Duinwaterbedrijf Zuid-Holland 7.132 7.132 NV Stadsherstel Den Haag en omgeving 2.034 1.942 NV Stedelijk Belang ** 0 1.407 WTC 18 18 OCW-Panden BV 18 18 OCW-Panden CV 10 10 Subtotaal deelnemingen 79.950 81.265 * Als gevolg van een fusie tussen Eneco en een vijftal kleinere energiedistributiebedrijven is, teneinde een juiste ruilverhouding te kunnen bepalen, de op dat moment feitelijke waarde van Eneco bepaald. Deze waardebepaling heeft er toe geleid dat de nominale waarde van de aandelen met € 60 mln. is verhoogd. ** Deze deelneming is op 23 mei 2008 verkocht Deelnemingen

% van deelname 31-12-2008 100,00 16,55 100,00 99,99 34,00 11,00 50,00 49,00 99,60 89,00 2,30 0,00 98,45 40,00 15,30 0 100,00 99,60 98,00

Nominaal bedrag 31-12-2008 1.361 82.283 454 42.091 1.202 450 9 10 18 10 2.683 842 587 7.859 2.065 0 18 18 10

Publiek private samenwerkingsverbanden

% van deelname 31-12-2008 50,00 50,00 49,00 49,00 100,00 100,00 49,00 43,00 100,00 100,00 100,00 16,67

Nominaal bedrag 31-12-2008 9 18 9 9 18 0 9 10 0 0 0 0

Wateringse Veld Beheer BV Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen beheer BV Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen CV Ontwikkelingscombinatie Wateringseveld CV Participatiemaatschappij Wateringseveld I BV Participatiemaatschappij ’s-Gravenhage BV Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt BV Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt CV *** Participatiemaatschappij Vroondaal BV Participatie Ontwikkelingsmaatschappij Vroondaal BV Haagse Hitte BV Aardwarmte Den Haag v.o.f. Subtotaal publiek private samenwerkingsverbanden

Boekwaarde per 31-12-2008 9 18 9 0 18 0 9 2.033 18 18 18 550 2.700

Boekwaarde per 31-12-2007 9 18 9 0 18 0 9 10 0 0 0 0 73

Totaal 82.650 81.338 *** De deelneming Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt CV is in 2008 met € 2 mln. toegenomen als gevolg van de inbreng van panden tegen boekwaarde. Leningen verstrekt aan deelnemingen (€ 164 mln.) Overzicht leningen verstrekt aan deelnemingen Beginstand 1 januari Verstrekkingen Aflossingen Voorziening wegens oninbaarheid Haagse Buurtspoorwegen Voorziening wegens oninbaarheid algemeen Eindstand 31 december

32

(bedragen in € 1000) 2008 2007 375.800

427.426

25.000

22.737

-15.080

-74.363

385.720

375.800

-216.039

-216.039

-5.817

-5.484

163.864

154.277

Overige langlopende leningen verstrekt aan derden (€ 113 mln.) Overzicht langlopende leningen verstrekt aan derden Beginstand 1 januari Verstrekkingen Aflossingen Voorziening wegens oninbaarheid St. Verantwoord Wonen Voorziening wegens oninbaarheid algemeen Eindstand 31 december

(bedragen in € 1000) 2008 2007 130.946

197.683

1.868

14.947

-17.858

-81.684

114.956

130.946

-452

-452

-1.041

-1.426

113.463

129.068

Overige uitzettingen met een looptijd langer dan 1 jaar (€ 450 mln.) Overzicht langlopende leningen verstrekt aan derden

(bedragen in € 1000) 2008 2007

Beginstand 1 januari

354.304

312.597

Uitzettingen

101.425

47.529

Verminderingen Voorziening wegens oninbaarheid Eindstand 31 december

-5.918

-5.822

449.811

354.304

0

0

449.811

354.304

Dit is de marktwaarde van Fonds Uiver 2006 ad € 302.225 en de marktwaarde van de garantieprodukten Maatschappelijk Verantwoord Beleggen per 31 december 2008 € 151.374. Daarnaast bestaat deze post nog uit het grootboek “nationale schuld”. Het betreft inschrijvingen in openbare schuldregisters tegen 2,5% - 3% rente. Vlottende activa Voorraden (€ 159 mln.) Overzicht voorraden Grond-en hulpstoffen niet in exploitatie genomen bouwgronden Overige grond- en hulpstoffen Onderhandenwerk (incl. bouwgronden en exploitatie) Gereedproduct en handelsgoederen Vooruitbetalingen Totaal

(bedragen in € 1000) Stand per Stand per 31-12-2008 31-12-2007 85

45

246

240

156.565

310.276

1.607

1.395

0

-1.436

158.503

310.520

Onderhanden werk (inclusief bouwgronden in exploitatie) (€ 157 mln.) De afname van de post onderhanden werk per ultimo 2008 ten opzichte van de stand per ultimo 2007 wordt veroorzaakt door een balansverkorting van ruim € 149 mln. in verband met negatieve plannen. Deze balansverkorting is gebaseerd op de aanbevelingen uit de BBV-notitie van januari 2008 en houdt in dat de voor negatieve plannen gevormde voorziening wordt verwerkt als een correctie op het saldo van het onderhanden werk. Het saldo per 31-12-2008 bestaat met name uit de door het bestuur operationeel verklaarde grondexploitaties, het Meerjaren Programma Grondexploitatie (MPG), Publiek Private Samenwerkingsverbanden (PPS) en de anticiperende werkzaamheden vooruitlopend op het operationeel verklaren van grondexploitaties door het bestuur. Vorderingen (€ 791 mln.) Overzicht vorderingen Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening courant verhoudingen niet financiële instellingen Overige vorderingen Betalingen van derden onderweg

(bedragen in € 1000) Stand per Stand per 31-12-2008 31-12-2007 96.343

100.161

298.500

431.900

1.488

4.622

174.306

207.882

726

209

Overlopende activa

219.378

158.429

Totaal

790.741

903.203

33

Vorderingen openbare lichamen (€ 96,3 mln. ) Nog te verrekenen BTW met BTW Compensatiefonds De vordering op de Belastingdienst in het kader van het BTW Compensatiefonds van de Gemeente Den Haag over geheel 2008 bedraagt € 72,2 mln., welk bedrag per balansdatum nog ontvangen moet worden. Afwikkeling Randstadrail De gemeente heeft in het kader van de financiële afwikkeling van Randstadrail in 2008 een totaalbedrag van € 11,5 mln. aan vorderingen van HTM op Stadsgewest Haaglanden overgenomen. Doordat deze vorderingen reeds door Stadsgewest Haaglanden zijn betwist is tegelijkertijd voor gelijke bedragen een voorziening voor oninbaarheid opgenomen Verrekening gemeentefonds Per 31-12-2008 dient nog een bedrag van € 1,7 mln. ontvangen te worden met betrekking tot een verrekening van het Rijk met het gemeentefonds 2008. Afwikkeling bijdrage versnelling openbaar vervoer inclusief indexering Haaglanden Het Stadsgewest Haaglanden werkt sinds 1999 aan de realisering van een project om de snelheid van het openbaar vervoer per tram en bus te verhogen. De afspraak daarbij is dat Haaglanden de eerste “winst” ten goede laat komen aan de gemeenten die de snelheid van het openbaar vervoer willen verhogen. De gemeente Den Haag heeft zich bereid verklaard mee te werken aan dit project van Haaglanden. In 2008 is een bedrag van € 2,2 mln. gefactureerd (in 2007 is € 2,1 mln. afgerekend). Per saldo dient nog een bedrag van € 5,2 mln. ontvangen te worden. Declaratie ESF Voor werkgelegenheidsprojecten welke zijn uitgevoerd in 2002 en 2003 en gefinancierd worden met ESF-middelen zijn declaraties ingediend bij het Agentschap van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor het jaar 2002 dient nog € 0,5 mln. en voor 2003 € 6,5 mln. ontvangen te worden. Te vorderen dividendbelasting Betreft terug te vorderen dividendbelasting op de winstuitkering van HMS over het jaar 2007 van € 0,4 mln. Het verzoek is door de belastingdienst ingewilligd (6 februari 2009). Overige vorderingen openbare lichamen • Van diverse ministeries nog te ontvangen subsidies/inkomensoverdrachten van € 1,6 mln., • Van de belastingdienst nog te ontvangen omzetbelasting van € 2,4 mln., • Overige vorderingen van 5,8 mln. Verstrekte kasgeldleningen (€ 299 mln.) De Centrale Treasury heeft per 31-12-2008 17 kasgeldleningen uitstaan (€ 299 mln.) met een gemiddelde looptijd van 159 dagen en een gemiddeld percentage van 5,14%. Hiervan is € 150 mln. uitgezet in het geldmarktselectfonds van de BNG. Verder is € 57,5 mln. bij Achmea Hypotheek Bank, € 31 mln. bij SNS reaal, € 35 mln. bij Leaseplan Corp. en € 25 mln. bij de Friesland Bank uitgezet. Per 31-12-2007 had de CentraleTreasury € 432 mln. aan kasgeldleningen uitstaan. De afname van de omvang van het uitstaande saldo kasgeld ten opzichte van 2007 wordt voornamelijk veroorzaakt door de omzetting van kortlopende beleggingen in langlopende (maatschappelijk verantwoorde) beleggingen alsmede (niet geprognosticeerde) betalingen in de maanden november en december. Rekening courant verhouding niet financiële instellingen (€ 1,5 mln.) Per 31-12-2008 is er alleen nog sprake van een rekening courant verhouding met de Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt. De vordering op deze instelling bedraagt € 1,5 mln. Overige vorderingen (€ 174,3 mln.) Onder de balanspost overige vorderingen is een grote verscheidenheid aan vorderingen opgenomen, waarvan onderstaand een specificatie wordt gegeven. Specificatie vorderingen • Kasgeldlening Landsbanki; de gemeente heeft op 15 mei 2008 een kasgeldlening uitgezet bij Landsbanki te IJsland van € 10 mln. Op 17 november 2008 diende Landsbanki deze kasgeldlening terug te betalen. Door grote liquiditeits-problemen van Landsbanki is deze bank genationaliseerd. De vordering van in totaal € 10,264 mln. is daarom nog niet terugbetaald. Ook IJsland is op dit moment niet in staat om de schulden van Landsbanki terug te betalen aan de crediteuren. Daarom is voor dit bedrag een voorziening voor oninbaarheid opgenomen. • Van HTM te ontvangen gelden voor opdrachten voor het project Randstad Rail ad € 2,6 mln., • Van RET te ontvangen gelden voor een opdracht voor het project Randstad Rail ad € 1,3 mln., • Van Ontwikkelingscombinatie Wateringseveld te ontvangen gelden voor diverse werkzaamheden Agglonet en kosten van “Front-office” (bedrijfsonderdeel Ingenieursbureau Den Haag) ad € 1,3 mln., • Afwikkeling schadeclaim met Tram Kom en verzekeraars van € 1,0 mln., • Opgelegde gemeentelijke belastingen van € 16,0 mln., • Incasso-opdrachten van gemeentelijke diensten en bedrijven en derden van € 1,3 mln., • Handelsdebiteuren van € 3,7 mln., • Bijstandsvorderingen van € 20,9 mln., • GKB leningen en kredieten van € 18,5 mln., • Bij het CWI-Midden in rekening gebrachte (gedeelde) huisvestingslasten ad € 1,0 mln., • Te vorderen eigen bijdrage huishoudelijke verzorging CAK-BZ ad € 1,9 mln., • Te verrekenen kosten van huurpanden ad € 2,2 mln., • Nog te ontvangen bouwleges en precario ad € 3,3 mln., • Nog te ontvangen aanschrijvingen en dwangsommen ad € 6,3 mln., • Nog te ontvangen gronduitgiften 16,5 mln, • Overige vorderingen ad € 76,5 mln., 34

Overlopende activa (€ 219,4 mln.) De toename van het saldo op de overlopende activa is met name het gevolg van de door het BBV voorgeschreven stelselwijziging. Met ingang van 2008 dienen de van Europese en Nederlandse overheidslichamen nog te ontvangen voorschotbedragen, die ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel, onder de overlopende activa opgenomen te worden. De balanspost overlopende activa bestaat verder uit een grote verscheidenheid aan vooruit betaalde kosten en/of nog te ontvangen gelden. De volgende detaillering geeft nader inzicht in de samenstelling hiervan: • • • • • • • • • •

Nog te ontvangen voorschotbedragen ad € 37,6 mln., Nog met overlopende passiva te verrekenen kosten ad € 44,8 mln., Te verrekenen BTW met betrekking tot het Souterrain ad € 37,4 mln., Nog te ontvangen rente over 2006 t/m 2008 Fonds Uiver ad € 28,9 mln., Vooruitbetaalde kosten Stichting Werkbij ad € 15,5 mln., Nog te verwerken afroming postbankrekeningen ad € 7,9 mln., Transitorische rente over uitstaande kasgelden per 31 december 2008 ad € 7,8 mln., Nog te ontvangen rente leningen u/g over verslagjaar 2008 ad € 7,3 mln., Vordering Maatschappelijk Verantwoord Beleggen ad € 3,1 mln., Overige vooruitbetaalde kosten/nog te ontvangen gelden ad € 29,1 mln.,

Overlopende activaposten waarvan de vooruitbetaalde uitgaven, ontvangen voorschotbedragen of saldo groter zijn dan € 5 miljoen worden afzonderlijk toegelicht: Overlopende activa Subsidie Wet Sociale Werkvoorziening (€ 0,0 mln.) De ontvangen rijksmiddelen WSW van € 51 mln zijn conform de BBV-voorschriften geboekt op de overlopende activa. Dit bedrag is in 2008 onttrokken ten behoeve van (een gedeelte van) de lonen van Sw-medewerkers. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: bestedingen 2008 Af: ontvangen rijksbijdrage 2008 Eindsaldo

0 0 0 50,980 -50,980 0

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende activa ESF (€ 27,1 mln.) In 2004 is een beschikking ontvangen van € 51,3 mln. voor de jaren 2004-2007. Voor deze jaren is € 42,5 mln besteed, voornamelijk aan integratietrajecten en (sociale) activeringstrajecten. In 2005 is een voorschot van 30% van de beschikking (€ 15,4 mln.) ontvangen. De gemeente Den Haag moet derhalve nog € 42,5 -/- € 15,4 = € 27,1 mln. aan ESF gelden ontvangen. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: bestedingen 2008 Af: ontvangen rijksbijdrage 2008 Eindsaldo

0 32,230 32,230 -5.102 0 27,128

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende activa Noordelijke randweg (Hubertustunnel)(€ 1,1 mln.) In 2008 is vooral de rijksbijdrage voor een bedrag van € 26 mln. ingezet in plaats van het gemeentelijk aandeel. Het gemeentelijk aandeel zal in 2009 worden aangewend, wanneer de financiële afwikkeling van het project zal plaatsvinden. De bijdrage van het Rijk ad € 26 mln. is in 2008 ontvangen. Het project loopt op schema. Op 1 oktober 2008 is de Hubertustunnel (gedeeltelijk) officieel geopend en in de nacht van 3 naar 4 oktober vrijgegeven voor het verkeer. Medio 2009 zal de tunnel volledig in gebruik worden genomen en worden de resterende aansluitingswerkzaamheden afgerond. Het investeringsbudget voor de voltooiing van het project Hubertustunnel en de daarbij horende dekkingsmiddelen bedraagt € 155 mln., waarvan € 115 mln. wordt gefinancierd door het Rijk. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: bestedingen 2008 Af: ontvangen rijksbijdrage 2008 Eindsaldo

0 1,913 1,913 25,754 -26,532 1,135

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende activa Grote Stedenbeleid 3 (GSB3)(€ 0,0 mln.) In 2008 is aan de programma’s van GSB-III € 6,3 mln. besteed. De bedragen zijn besteed aan Bodemsanering (€ 2,8 mln.), intensivering handhaving en toezicht (€ 1,5 mln.), kwaliteitsimpuls openbare ruimte (0,8 mln.), grootschalig groen (€ 0,4 mln.), aantrekkelijke sociale en veilige omgeving (€ 0,5 mln.) en het brengen van het wegvak onder de normen uit het Besluit luchtkwaliteit (€ 0,3 mln.). Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: bestedingen 2008 Af: ontvangen rijksbijdrage 2008 Eindsaldo

0 9,064 9,064 6,271 -15,335 0

mln. mln mln mln mln mln

35

3.3.2

Toelichting op passiva

Eigen Vermogen (€ 1.342 mln.) Het eigen vermogen van de gemeente Den Haag bestaat uit de reserves en het onverdeelde resultaat. De gemeente heeft de reserves ingedeeld in diverse categorieën, te weten: • de algemene reserves (€ 156 mln.) welke onderdeel zijn van de gemeentelijke weerstandscapaciteit. Hieronder vallen de algemene reserve, de dienstcompensatiereserves en de reserve grondbedrijf. • de egalisatiereserves (€ 15 mln.) welke tot doel hebben om tussentijdse schommelingen in de gemeentelijke tarieven en prijzen op te vangen. • de activafinanciering (€ 199 mln.). Deze reserves hangen direct samen met investeringen die in het verleden zijn gedaan uit eenmalige budgetten. De rente en afschrijvingen op deze investeringen worden uit deze reserves bekostigd. • de bestemmingsreserves (€ 913 mln.) welke nader worden onderscheiden in bestemmingsreserves met een expliciet langjarig karakter (vaak langer dan vijf jaar) en overige bestemmingsreserves. Bij de bestemmingsreserves met een expliciet langjarig karakter liggen middelen ten grondslag die zijn bedoeld voor de uitvoering van langjarige projecten binnen de gemeente, nieuwe ambities en plannen van o.a. Grote projecten, Krachtwijken, Strategische aankopen Structuurvisie, WWB-I, Sociaal economisch fonds en Den Haag Internationale Stad. Daarnaast worden reserves onderscheiden voor projecten en activiteiten waarvan de oorsprong ervan meestal ligt in het feit dat een project niet in één begrotingsjaar tot uitvoering leidde maar over meerdere jaren (1 tot 3 jaar) is gespreid. Eigen Vermogen (€ 1.291 mln) Overzicht Eigen vermogen

Stand per 31-12-2007

Resultaat verdeling

(bedragen in € 1000) Stand per Stand per 1-1-2008 31-12-2008

2007 Algemene reserves

88.260

0

88.260

80.560

Compensatie reserves

13.100

1.020

14.120

13.159

Reserve Grondbedrijf

72.861

11.587

84.448

61.958

Egalisatiereserves

24.539

0

24.539

14.896

Overige bestemmingsreserves

790.384

57.636

848.020

913.265

Activafinanciering

225.228

6.025

231.253

199.334

76.342

-76.268

74

59.123

1.290.714

0

1.290.714

1.342.295

Saldo van de rekening Totaal

(stand 31-12-2007 voor resultaatverdeling met onverdeeld resultaat, stand 1-1-2008 na resultaatverdeling. Resultaatverdeling 2007 Het resultaat 2007 van € 76,3 mln is volgens onderstaande verdeling verwerkt. (bedragen in € 1000) Resultaat verdeling 2007 Algemene reserves Toevoegingen aan de Compensatiereserves van diensten Toevoeging aan de Reserve Grondbedrijf

1.020 11.587

Overige bestemmingsreserves Toevoeging aan de bestemmingsreserve Tekort leges huwelijken Toevoeging aan de bestemmingsreserve Frictiekosten rekenkamer

200 75

Toevoeging aan de bestemmingsreserve Vaststellingsprogramma

397

Toevoeging aan de bestemmingsreserve Onderzoekskosten ADO

250

Toevoeging aan de bestemmingsreserve Mantelzorg Toevoeging aan de bestemmingsreserves bij diensten (technische correcties) Toevoeging aan de bestemmingsreserves bij diensten (bedrijfsvoeringsvoorstellen) Toevoeging aan de bestemmingsreserves bij diensten (spoedeisende voorstellen)

1.080 15.642 4.981 8.017

Toevoeging aan de bestemmingsreserves bij diensten (overige bestedingsvoorstellen)

33.019

Totaal

76.268

36

Overzicht egalisatiereserves per programma De omvang van de egalisatiereserves bedroeg per 31 december 2007 (is de beginstand per 1 januari 2008) € 25 mln. Per 31 december 2008 is dit bedrag € 15 mln. (bedragen in € 1000) Overzicht egalisatiereserves per programma 31-dec-08 1-jan 2008 Programma 2: Bestuur/College Programma 5: Cultuur en Media Programma 8: Werk en inkomen Programma 10: Jeugd Programma 16: Volksgezondheid en Zorg Programma 22: Financiën Totaal

3.177 76 0 6.038 -4.469 10.074 14.896

3.172 76 185 4.084 -2.978 20.000 24.539

Overzicht bestemmingsreserves per programma De omvang van de bestemmingsreserves bedroeg per 31 december 2007 € 790 mln. Door verwerking van de resultaatverdeling over 2007 is de totaalstand van de reserves € 848 mln per 1 januari 2008. Eind 2008 is dit bedrag € 913 mln. (bedragen in € 1000) Overzicht reserves per programma 31-dec-08 1-jan 2008 Programma 1: Bestuur/Gemeenteraad Programma 2: Bestuur/College Programma 3: Burgerzaken Programma 4: Openbare orde en veiligheid Programma 5: Cultuur en Media Programma 6: Onderwijs Programma 7: Burgerschap Programma 8: Werk en inkomen Programma 9: Armoedebestrijding Programma 10: Jeugd Programma 11: Leefbaarheid Programma 12: Economie Programma 13: Sport Programma 14 Maatschappelijke ondersteuning Programma 16: Volksgezondheid en Zorg Programma 17: Verkeer Programma 18: Wonen Programma 19: Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst Programma 20: Milieu Programma 21: Internationale zaken, Promotie en Communicatie Programma 22: Financiën Totaal

132 11.313 0 3.372 8.461 33.796 1.979 61.580 1.963 5.491 2.888 17.827 3.141 19.831 1.056 23.503 25.917 266.524 9.927 29.121 385.443 913.265

201 12.232 512 4.512 11.445 41.860 1.584 51.876 7.084 3.456 8.082 16.810 2.009 18.436 1.765 57.668 32.533 254.222 13.442 40.948 267.343 848.020

Overzicht activafinanciering per programma De omvang van de balanspost activafinanciering bedroeg per 31 december 2007 € 225 mln. Door verwerking van de resultaatverdeling over 2007 is de totaalstand van de reserves per 1 januari 2008 € 231 mln. Eind 2008 is dit bedrag € 199 mln. Overzicht reserves per programma Programma 1: Bestuur/Gemeenteraad Programma 2: Bestuur/College Programma 3: Burgerzaken Programma 4: Openbare orde en veiligheid Programma 5: Cultuur en Media Programma 6: Onderwijs Programma 8: Werk en inkomen Programma 11: Leefbaarheid Programma 13: Sport Programma 17: Verkeer Programma 18: Wonen Programma 19: Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst Programma 20: Milieu Programma 21: Internationale zaken, Promotie en Communicatie Programma 22: Financiën Totaal

(bedragen in € 1000) 31-dec-08 1-jan 2008 146 10.951 2.038 942 41.466 22.601 14.385 1.501 68.361 0 1.566 1.515 0 2.916 30.946 199.334

123 7.872 563 1.021 59.537 15.604 13.909 1.817 92.391 17 1.634 1.531 1.459 2.147 31.628 231.253 37

De ontwikkelingen in het verloop van de meest omvangrijke reserves (begin en/of eindstand hoger dan € 5 mln. of de mutatie in het jaar meer dan € 5 mln.) worden hieronder toegelicht. Een volledig overzicht van alle bestemmingsreserves en het verloop daarvan, is opgenomen in bijlage 2. Programma 2 Bestuur/College Reserve Gemeentekantoor Leyweg (€ 7,1 mln.) In de begroting 2005 heeft de gemeenteraad € 7,1 mln. beschikbaar gesteld voor het afdekken van de onrendabele top van het plan Gemeentekantoor Leyweg. In afwachting van de verdere plan-ontwikkeling is de bestemmingsreserve Gemeentekantoor Leyweg ingesteld (looptijd tot 2016). In 2008 is geen beroep gedaan op deze reserve. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

7,100 0 0 7,100

mln mln mln mln

Reserve Inrichting Gemeentekantoor Leyweg (€ 6,2 mln.) In de begroting 2006 is € 6,2 mln. opgenomen voor de Inrichting Stadskantoor Leyweg. Op dit moment wordt het stadskantoor gebouwd. In 2008 is dan ook geen beroep gedaan op deze reserve. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

6,200 0 0 6,200

mln mln mln mln

Programma 5 Cultuur en Media Reserve Financiering Investeringen Kunstzinnige Vorming (€ 0,0 mln.) Voor de afschrijvingslasten van het te ontwikkelen voorzieningencluster Leyweg is deze reserve gevormd. Omdat dit een onderdeel uitmaakt van de Krachtwijkenaanpak (Businesscases 4.5 en 4.9) zijn de middelen overgeheveld naar de centrale reserve Krachtwijken. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: naar reserve krachtwijken Eindsaldo

16,400 0 -16,400 0

mln mln mln mln

Reserve Financiering Investeringen Accommodaties voor Kunstbeoefgening (37,1 mln.) Ter dekking van afschrijvingslasten voor accomodaties voor kunstbeoefening is een reserve in het leven geroepen. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

39,486 0 -2,426 37,060

mln mln mln mln

Programma 6 onderwijs Reserve Accommodaties Peuterspeelzalen (€ 0,0 mln.) De raad heeft in 2003 middelen voor peuterspeelzalen bij scholen ter beschikking gesteld in het kader van de zogenaamde voorschool. Hiertoe wordt jaarlijks, gekoppeld aan het Programma huisvestingsvoorzieningen onderwijs, een programma voorschool-peuterspeelzalen door het college vastgesteld. Als gemeentelijke subsidiegrondslag voor de investeringen geldt de tijdelijke regeling ter voorziening in huisvesting in lesgebouwen voor basisonderwijs. Het programma is afgerond. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

5,516 0 -5,516 0

mln mln mln mln

Reserve Financiering Investeringen Activiteiten/Projecten Stedelijk Onderwijshuisv.beleid (€ 8,5 mln.) Ter dekking van afschrijvingslasten voor stedelijke projecten is een reserve in het leven geroepen. Er zijn geen bestedingen geweest omdat de aan deze reserve gerelateerde bouwprojecten nog niet opgeleverd zijn. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

7,188 1,300 0 0 8,488

mln mln mln mln mln

Reserve Bruidsschatregeling Primair Openbaar Onderwijs (€ 11,1 mln.) Met ingang van 2008 is het primair openbaar onderwijs verzelfstandigd. De gemeente heeft hiervoor € 14,6 mln. ter beschikking gesteld. De reserve was reeds in 2007 ingesteld, terwijl declaraties pas vanaf 2008 ingediend kunnen worden. De middelen blijven tot en met 2012 ter beschikking voor onrendabele kosten van beheer en administratie.

38

Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

14,559 0 -3,426 11,133

mln mln mln mln

Reserve Investeringen Openbaar Voortgezet Onderwijs (€ 6,5 mln.) Een bedrag van € 6,549 mln. dat was gereserveerd op de financieringsreserve Onderwijs is naar aanleiding van het Programma Onderwijshuisvesting verplaatst naar de reserve Investeringen Openbaar Voortgezet Onderwijs. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 6,549 0 6,549

mln mln mln mln

Reserve Cofinanciering GSB-III SIV4 Gemeentelijk Onderwijsachterstandsbeleid (€ 8,0 mln.) Vanaf 1 augustus 2006 is het Gemeentelijk Onderwijsachterstandsbeleid onder het GSB-III regime komen te vallen. In 2008 is besloten om € 4 mln. aanvullend te doteren aan de reserve. De gemeentelijke richtlijn voor wat betreft GSB middelen is om eerst de rijksmiddelen in te zetten en de gemeentelijke middelen te reserveren. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

4,000 4,000 0 8,000

mln mln mln mln

Programma 8 Werk en Inkomen Reserve herwaardering debiteuren ( € 0,0 mln. voor de programma’s 7, 8 ,9) In 2007 is een herberekening gemaakt van het percentage onïnbaarheid van de bijstandsvorderingen. Conclusie was dat de voorziening oninbare vorderingen verhoogd moest worden met een bedrag van € 10 mln. Doordat de voorziening daarmee op het juiste niveau was gebracht, kon het restant van de reserve Herwaardering debiteuren vrijvallen. Over deze vrijval van € 15,9 mln. is bij de voorjaarsnota 2008 besloten. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

15,915 0 15,915 0

mln mln mln mln

Reserve Wwb I-deel ( € 25,4 mln.) De gemeente Den Haag is er opnieuw in geslaagd om het aantal bijstandsgerechtigden terug te dringen. In 2008 is het bijstandsvolume met 812 gedaald. De dotatie van € 10,833 mln. is een gevolg van de daling in uitkeringen. De onttrekking wordt grotendeels (€ 13,195 mln.) veroorzaakt door vrijval bij de voorjaarsnota 2008 als gevolg van de afspraak (RIS 135157) dat eventuele meevallers op het WWB I-deel ten gunste van het concern komen als de reserve de hoogte van € 15 mln. heeft bereikt. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

28,196 10,833 -0,388 -13,195 25,446

mln mln mln mln mln

Reserve Sociaal Economisch Fonds ( € 29,1 mln.) Doel van dit fonds is om intensiever in te zetten op participatie van de burgers van Den Haag en op ontwikkeling van de onderkant van de arbeidsmarkt door middel van het extra investeren op reïntegratie van WWB-gerechtigden en op stimulering van kleinschalig ondernemerschap in de wijk. Deze inspanningen leiden tot minder WWB-gerechtigden en daarmee tot lagere uitkeringslasten. In de komende jaren wordt hierdoor een voordeel op het wwb-inkomensdeel behaald, dat weer wordt toegevoegd aan het fonds. Bij de begrotingsbehandeling 2009-2012 is € 29 mln. in het fonds gestort. Van deze € 29 mln. is € 7 mln. beschikbaar voor de versterking van de wijkeconomie in Den Haag. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 29,110 0 29,110

mln mln mln mln

Reserve Haegheflor (€ 0,0 mln.) De bestemmingsreserve nieuwbouw Haegheflor is conform de begroting omgezet in een bestemmingsreserve afschrijvingskosten Haegheflor. De reserve komt hiermee te vervallen. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

8,547 0 8,547 0

mln mln mln mln

39

Reserve afschrijving Haegheflor (€ 12,0 mln.) Het nieuwe kascomplex van het tuinbouwservicebedrijf Haegheflor is in 2008 opgeleverd. De bestemmingsreserve afschrijving Haegheflor is gevormd om de activering van het kascomplex mogelijk te maken. De reserve dient ter dekking van de afschrijvingslasten en is een samenvoeging van middelen uit de Reserve Nieuwbouw Haegheflor (€ 8,547 mln.) en de reserve dekking extra kosten Haegheflor (€ 3,0 mln.). Voorts is er in 2008 een bedrag van € 0,5 mln. toegtevoegd. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 12,047 0 12,047

mln mln mln mln

Reserve Apparaatslasten Startbaan (€ 1,6 mln.) In 2008 is er een bedrag van € 3,384 mln. aan bovengenoemde reserve onttrokken ten behoeve van de financiering van de apparaatslasten. Het restant van de reserve zal in 2009 worden besteed. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

5,029 0 3,383 1,646

mln mln mln mln

Programma 10 Jeugd Reserve Actieprogramma Jeugd (6,1 mln.) Vanuit de doelstelling om de maatschappelijke kansen van jongeren te optimaliseren heeft het college het Actieprogramma Jeugd ontwikkeld. Met het actieprogramma wil de raad samenhang in het Jeugdbeleid realiseren en daarmee voorkomen dat jongeren buiten de boot vallen. Hiertoe heeft de raad middelen ter beschikking gesteld. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

4,084 3,126 1,110 6,100

mln mln mln mln

Programma 12 Economie Reserve D2 Overcommittering(€ 7,5 mln.) Het college heeft bij de begroting voor 2006 een budget van € 7,48 mln. beschikbaar gesteld voor overcommittering D2. Het volledige budget van deze reserve is in de beschikkingen subsidieverlening aan projecten toegekend. De daadwerkelijke benutting van deze reserve zal in 2009 blijken bij de D2 verantwoording naar Europa. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

7,480 0 0 7,480

mln mln mln mln

Programma 13 Sport Reserve Financiering Investeringen Sport en Spelaccommodaties, Zwembaden (€ 26,2 mln.) De middelen zijn bestemd om de afschrijvingslasten van een zwembad af te dekken. Aangezien de oplevering nog niet heeft plaatsgevonden zijn er in 2008 geen bestedingen geweest. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

25,150 1,000 0 0 26,150

mln mln mln mln mln

Reserve Financiering Investeringen Sport en Spelaccommodaties, Sporthallen (€ 0,0 mln.) De middelen zijn bestemd om de afschrijvingslasten van sporthallen (grotendeels nieuwe topsporthal Zuiderpark) af te dekken. Omdat dit een onderdeel uitmaakt van de Krachtwijkenaanpak (Businesscase 4.8) zijn de middelen overgeheveld naar de centrale reserve Krachtwijken. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: naar reserve Krachtwijken Eindsaldo

24,000 0 -24,000 0

mln mln mln mln

Reserve Financiering Investeringen Groene Sportvelden en Terreinen VG (€ 31,4 mln.) De middelen zijn bestemd om de afschrijvingslasten van sportterreinen (grotendeels stadion ADO-Den Haag) af te dekken. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

40

31,250 1,300 1,200 31,350

mln mln mln mln

Reserve Financiering Investeringen Groene Sportvelden en Terreinen BUSP (€ 10,9 mln.) De middelen zijn bestemd om de afschrijvingslasten van de buitensportcomplexen af te dekken Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

10,991 0 -0,130 10,861

mln mln mln mln

Programma 14 Maatschappelijke ondersteuning Reserve thuislozenzorg GSB 3 (€ 5,5 mln.) Alle lasten verband houdende met de prestatieafspraken met het Rijk in het kader van GSB-3 zijn ten laste gebracht van de overlopende passiva welke zijn gevormd met de Rijksmiddelen Brede Doeluitkering 2005 – 2009. Dit conform de Gemeentelijke richtlijn verwerking en verantwoording GSB-3, waarin als uitgangspunt wordt genoemd dat de Rijksmiddelen als eerste worden benut alvorens een andere financieringvorm wordt ingezet. Het deel dat gekoppeld kan worden aan de realisering van de prestatieafspraken GSB-3 is gereserveerd, teneinde aan het eind van de looptijd de overeengekomen afspraken te kunnen realiseren. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

2,849 2,700 0 5,549

mln mln mln mln

Programma 17 Verkeer Reserve OV-verbinding Binckhorsttunnel (€ 0 mln.) Deze reserve is ingesteld bij het concernbericht 2006 en bedraagt € 11,491 mln. De maximale looptijd is 5 jaar (t/m 2011). Het collegeprogramma geeft aan dat tijdens het boren van de Binckhorsttunnel tegelijkertijd een tunnelbuis zal worden aangelegd voor hoogwaardig openbaar vervoer (de toekomstige RandstadRail lijn 11). Deze reserve is vrijgevallen bij het concernbericht 2008 in het kader van de herinrichting reservepositie 2008. Het project is vervolgens in het Meerjaren Investeringplan opgenomen. De reserve is hiermee komen te vervallen. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

11,491 0 -11,491 0

mln mln mln mln

Reserve De Put (€ 1,0 mln.) De onderdoorgang Vaillantlaan ‘De Put’ is een verbinding tussen de Schilderswijk en Laak, en onderdeel van de CentrumRing van de stad. De onderdoorgang is gebouwd rond 1924. Nu ongeveer 80 jaar later, voldoet de onderdoorgang niet meer en is een verbetering van de situatie noodzakelijk. Deze reserve is ingesteld bij het concernbericht 2006. De maximale looptijd is 3 jaar. In 2008 is men begonnen met de uitvoering van het project. Gedurende het jaar is € 7,5 mln. uitgegeven op dit project en onttrokken aan de reserve. De uitvoering van het project loopt door in 2009. Het eindsaldo per 31-12-2008 bedraagt € 0,952 mln. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

8,452 0 7,500 0,952

mln mln mln mln

Reserve Ondertunneling spoor 11&12 (0 mln.) Bijdrage aan de realisatie van de definitieve aanlanding op Den Haag CS. De huidige aanlanding van deze Rotterdamse voertuigen (Erasmuslijn) op de NS sporen 11 en 12 betreft een tijdelijke voorziening. Op 1 december 2011 moeten deze sporen weer voor NS heavy-rail beschikbaar zijn. De definitieve aanlanding, hetzij bovengronds, hetzij ondergronds moet dan zijn gerealiseerd. De reserve is in het kader van de herinrichting balanspositie vrij komen te vallen en op het Meerjaren Investeringsplan gezet. De reserve is hiermee komen te vervallen. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

12,000 0 -12,000 0

mln mln mln mln

Programma 18 Wonen Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuidwest (€ 13,7 mln. toegerekend aan dit programma 18) In 1994 is door de raad (Rv 401 en 402/1994) besloten om de middelen van het Volkshuisvestings-fonds aan te wenden voor de integrale aanpak van Den Haag Zuidwest. Conform het raadsvoorstel zijn de middelen en de verplichtingen per 1 januari 1995 opgegaan in deze nieuwe reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuidwest. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

13,682 0 0 13,682

mln mln mln mln 41

Reserve Deconcentratie woonwagenlocatie Escamplaan (€ 7,1 mln.)(Rv 474/2000) Het doel van deze reserve is het opnieuw inrichten van de woonwagenlocatie Escamplaan met 35 standplaatsen en de aanleg van 26 woonwagenstandplaatsen in Ypenburg op de locatie "De Bras". In 2006 heeft de gemeenteraad nieuw beleid vastgesteld. De nieuwe locatie De Bras wordt niet meer aangelegd en ook zal de locatie Escamplaan niet worden gerenoveerd. In plaats daarvan zal sprake zijn van vergoedingen en compensaties aan bewoners. De aanvang van de werkzaamheden heeft plaatsgevonden in 2007 en de uitvoering van de plannen loopt door tot 2010. Bij de resultaatsbestemming volgt een voorstel om de niet-begrote onttrekking voor verhuiskosten-vergoeding van € 2,4 mln. alsnog ten laste van deze reserve te brengen. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

7,791 0 -0,690 7,101

mln mln mln mln

Reserve Intensivering Handhaving (rv 110/2005) (€ 3,0 mln.) Deze reserve is ingesteld om uitvoering te geven aan het project intensiveringsplan handhaving fysieke veiligheid en leefbaarheid in de wijken Rustenburg, Oostbroek, Regentessekwartier en Valkenboskwartier. Het project is uitgebreid naar de wijken Laakkwartier en de krachtwijken Centrum tot medio 2010. In 2008 is als gevolg van lagere lasten minder onttrokken uit de reserve dan was begroot. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

3,173 2,300 0,625 -3,050 3,048

mln mln mln mln mln

Programma 19 Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst Reserve Grondbedrijf (€ 62,0 mln.) Deze reserve dient ter dekking van de algemene risico's van bedrijfsmatig opereren op de onroerend-goed markt. De reserve wordt gevoed door financieel-administratieve afsluiting van plannen. Kernpunten uit raadsvoorstel 95/1996 "Nieuwe bedrijfseconomische opzet Grondbedrijf" zijn: - voor verliezen op grondexploitaties wordt een voorziening gevormd; - deze voorziening wordt getroffen ten laste van de reserve Grondbedrijf en - winsten worden pas genomen indien deze daadwerkelijk zijn gerealiseerd. Het voorzichtigheidsbeginsel wordt derhalve toegepast. Over de reserve vindt geen renteverrekening plaats. Onderdeel van deze reserve is de post "Onderhanden werk". Hierover wordt (voor)financieringsrente berekend. Indien een MPG-plan met een negatief saldo operationeel wordt verklaard door de raad wordt een voorziening getroffen voor de contante waarde van het plan. De voorziening wordt verrekend met het resultaat reserve Grondbedrijf. In 2008 heeft er een dotatie plaatsgevonden van € 6,7 mln. doorboeking winstuitkering Samenwerkingsverband Ypenburg. Deze dotatie is bij het Concernbericht 2008 met € 2,7 mln. gekort naar aanleiding van een correctie op de jaarrekening 2007. Daarnaast is er € 0,53 mln. gedoteerd voor de meerwaarde clausule Ypenburg. Er heeft ten gevolge van de besluitvorming in het Concernbericht 2008 en de 2e finrap 2008 een onttrekking plaatsgevonden van € 28 mln. (5,2 mln. Risico Negatieve Plannen, 14,2 mln. ten gunste van reserve Strategische Aankopen Structuurvisie, 4,5 mln. ten gunste van reserve anticiperende werkzaamheden en 4,1 mln. winstafdracht) Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

72,861 11,587 5,510 -28,000 61,958

mln mln mln mln mln

Reserve Anticiperende werkzaamheden MPG (€ 21,2 mln.) (Rv 261/1998) Dit is een technische reserve die functioneert volgens de methode van een "Revolving fund". De kosten die gemaakt worden voor het opstellen van een Nota van Uitgangspunten (NvU) worden uit deze reserve gefinancierd. Wanneer een NvU leidt tot een operationele grex, worden de totale lasten van deze nota ten laste van de Reserve Grondbedrijf (RGB) gebracht. Het uit de reserve Anticiperende werkzaamheden Meerjaren Prognose Grondbedrijf (MPG) geclaimde bedrag wordt weer teruggestort. De uitgaven aan niet operationele plannen zijn opgenomen op balanspost 2.1.2 Onderhanden werk. Omdat verwacht werd dat als gevolg van het uitwerken van de Structuurvisie de omvang van de beschikbare middelen in deze reserve niet hoog genoeg was, heeft bij het concernbericht 2008 een dotatie van € 4,5 mln. plaatsgevonden vanuit de reserve Grondbedrijf. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

16,716 4,500 0 21,216

mln mln mln mln

Reserve Masterplannen Structuurvisie (€ 8,8 mln.) (Rv 145/2006) Deze reserve is ingesteld voor de masterplannen structuurvisie. In het Concernbericht 2007 is besloten om een bedrag van € 15 mln. over te hevelen uit de reserve Masterplannen structuurvisie naar de reserve Strategische aankopen structuurvisie. Deze reserve is nodig om de projecten voor de masterplannen te kunnen uitvoeren. Door temporisering van grondexploitaties die uit deze reserve kunnen putten, blijven de onttrekkingen in 2008 met zo'n € 2,5 mln achter bij de ramingen.

42

Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

12,420 2,956 0 -6,597 8,779

mln mln mln mln mln

Reserve Strategische aankopen structuurvisie (€ 29,2 mln.)(Rv 155/2007) Deze reserve dient ter dekking van de exploitatiesaldi (inclusief kapitaallasten) van de strategische verwervingen in het kader van de masterplannen structuurvisie. N.a.v. het concernbericht 2008 heeft er vanuit de reserve Grondbedrijf een dotatie van € 14,2 mln. plaatsgevonden. De begrote onttrekking voor de structuurvisie Binckhorst van € 3 mln. in 2008 heeft niet plaatsgevonden door vertraging in het opstellen van de visies. De verrekening vindt in 2009 plaats. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

15,000 14,200 0 29,200

mln mln mln mln

Reserve Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt (€ 5,0 mln.) (Rv 156/2006) Bij het concernbericht 2006 is € 5 mln. beschikbaar gesteld voor de Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt (WOM). Het doel van de WOM is het verbeteren van de leefbaarheid en de veiligheid van het gebied. De WOM bundelt hiertoe het vastgoed van de gemeente, Woningbeheer en Stedelijk Belang. Met het realiseren van de doelstellingen van de WOM zijn aanzienlijke investeringen gemoeid. De beschikbaar gestelde middelen zijn aan een bestemmingsreserve gedoteerd in afwachting van definitieve afspraken met de partners. In 2009 zal de betaling van € 5 mln. aan de WOM plaatsvinden. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

5,000 0 0 5,000

mln mln mln mln

Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuidwest (€ 22,0 mln. toegerekend aan dit programma 19) In 1994 is door de raad (rv 401 en 402/1994) besloten om de middelen van het VH fonds aan te wenden voor de integrale aanpak van Den Haag Zuidwest. Conform het raadsvoorstel zijn de middelen en de verplichtingen per 1 januari 1995 opgegaan in deze nieuwe reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuidwest. De dotatie in 2008 is afkomstig van rentebedragen. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

21,530 -0,999 2,678 -1,236 21,973

mln mln mln mln mln

Reserve Scheveningen Boulevard (€ 7,3 mln.) (Rv 183/2001) Deze reserve is bedoeld voor de herinrichting van de boulevard. Jaarlijks is er in de programma-begroting 2007-2010 een bedrag van € 2 mln. beschikbaar. De werkzaamheden zullen pas in 2009 plaatsvinden. Hierdoor worden jaarlijks beschikbare middelen niet volledig gebruikt (met uitzondering van voorbereidende werkzaamheden). Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

5,638 1,652 0 7,290

mln mln mln mln

Reserve Strategische Aankopen Binckhorst (€ 6,2 mln.) (Rv 342/2001 Deze reserve is gevormd voor aankopen in de Binckhorst en dient ondermeer voor de dekking van de jaarlijkse kapitaallasten voor deze aankopen. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

6,158 0 0 6,158

mln mln mln mln

Reserve Financiële Risico's Strategische Aankopen Binckhorst (€ 8,0 mln.) (Rv 242/2008) In het kader van de overeenkomsten “Binckhorst: overeenkomsten met Rabo Vastgoed en BPF Bouwinvest” is € 8 mln. beschikbaar gesteld voor financiële risico’s van de strategische aankopen in Binckhorst. Hierbij wordt rekening gehouden met een negatief scenario, in geval dat bij een verslechterde economische situatie derving van boekwaarde plaatsvindt omdat panden tegen executiewaarde vervreemd worden. Om deze middelen te kunnen aanwenden, is bij de 2e finrap 2008 deze reserve ingesteld. Onttrekking is niet te ramen omdat nu nog niet duidelijk is of er sprake is van derving van boekwaarde. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

0 8,000 0 8,000

mln mln mln mln

Reserve Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (vanaf 2000) (€ 34,8 mln.) Deze reserve wordt gebruikt om het gemeentelijk aandeel in de uitvoering van de ISV-regeling te financieren. Met de MPSVprogramma's is het totale ISV-fonds (reserves en voorzieningen) belegd met concrete projecten. De middelen van deze reserve zijn dan ook geoormerkt voor de totale omvang.

43

Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

39,099 -2,662 0 -1,649 34,788

mln mln mln mln mln

Reserve Stadsvernieuwing (€ 16,6 mln.)(Rv 200/1992) Medio 2005 heeft de gemeente Den Haag de eindverantwoording ingediend bij het Rijk van de regeling Stadsvernieuwing (Wet op de stads- en dorpsvernieuwing). Het Rijk is akkoord gegaan met deze verantwoording en heeft aangegeven dat de financiële verslaglegging over stadsvernieuwing wat haar betreft is afgerond. De gemeente Den Haag kreeg de opdracht de nog openstaande juridische verplichtingen af te wikkelen, nieuwe bestuurlijke verplichtingen mogen niet worden aangegaan. Voor deze openstaande verplichtingen zijn gemeentelijke middelen beschikbaar in de reserve Stadsvernieuwing. In 2008 is gebleken dat € 10 mln. uit deze reserve niet meer gebruikt zal worden. Er wordt een bestedingsvoorstel ingediend om dit bedrag te laten vrijvallen en te besteden aan projecten die in 2009 operationeel verklaard zullen worden (zie rv 35/2009). Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

16,773 -0,219 0 0 16,554

mln mln mln mln mln

Reserve Vaststellingsprogramma grondbedrijf (€ 19,3 mln.) (Rv 261/1998 Het vaststellingsprogramma grondbedrijf wordt jaarlijks door de raad vastgesteld. De gereserveerde middelen worden vervolgens toegevoegd aan de reserve Vaststellingsprogramma grondbedrijf. Bij het operationeel verklaren van de diverse projecten worden de gereserveerde middelen toegevoegd aan de voorziening negatieve plannen MPG ter afdekking van het negatieve saldo. Er volgt een bestedingsvoorstel voor vrijval van het vrij besteedbare bedrag van € 7,2 mln. uit deze reserve en voor toewijzing van deze middelen aan projecten die in 2009 geoperationaliseerd kunnen worden (zie Rv 35/2009). Ook volgt er een bestedingsvoorstel voor een extra dotatie van € 5,109 mln. dat is vrijgemaakt vanuit de reserve Operationele Plannen. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

28,120 0,397 4,876 -14,048 19,345

mln mln mln mln mln

Reserve Operationele plannen (€ 3,9 mln.) (Rv 320/1998) Door exogene factoren kan een aantal plannen dat door de Raad operationeel is verklaard geen doorgang vinden. Deze plannen dienen ter besluitvorming aan de Raad voorgelegd te worden. De door de Raad geoormerkte gelden voor deze plannen zijn in deze reserve opgenomen in afwachting van het besluit van de Raad. Naar aanleiding van besluitvorming in het concernbericht 2008 is € 5,109 mln. vanuit de reserve Operationele Plannen vrijgevallen dat na besluitvorming kan worden gedoteerd aan de reserve Vaststellingsprogramma grondbedrijf. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

8,989 0 -5,109 3,880

mln mln mln mln

Reserve The Hague World Forum (€ 13,6 mln.) (Rv 145/2006) De Staat der Nederlanden, The Hague World Forum BV en de gemeente hebben in 2004 een overeenkomst gesloten gericht op de realisatie van nieuwbouw voor Europol en een parkeergarage van ca. 590 parkeerplaatsen voor Europol en het World Forum Convention Centre. Tevens is overeengekomen dat onder gezamenlijke verantwoordelijkheid de kwaliteit van de openbare ruimte (ca. 3,2 ha) wordt verbeterd. In 2009 zal het ontwerp voor de openbare ruimte worden afgerond en vastgesteld. De bouw van Europol is inmiddels gestart, geplande oplevering is medio 2010. De onttrekking aan deze reserve vindt in 2009 en verder plaats. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

13,600 0 0 13,600

mln mln mln mln

Reserve Ruimtelijke Ordening (€ 11,5 mln.) (Rv 155/2007) De opbrengsten uit heruitgifte in eeuwigdurende erfpacht, waarbij canonverplichting wordt afgekocht (afkoopsommen), werden tot en met 2005 gestort in de reserve Vinex. Deze verplichting is in 2005 opgehouden te bestaan. In het collegeakkoord is afgesproken om de afkoopsomrechten erfpacht 2007-2010 (€ 5 mln. per jaar) te doteren aan de reserve Ruimtelijke Ordening. In 2008 volledige afkoopsommen erfpacht gedoteerd (€ 7,6 mln.). Deze middelen worden gebruikt voor apparaat en werkbudgetten, eveneens voor versnellingsbijdragen aan corporaties voor het aanjagen van de woningbouwproductie, de communicatie en productieafspraken met de corporaties (tot een bedrag van € 12 mln.). Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

3,886 7,605 -0,035 11,456

mln mln mln mln

Reserve Vastgoedexploitatie (€ 5,9 mln.) (Rv 155/2007) De reserve Vastgoedexploitatie is ingesteld om zowel de positieve als de negatieve exploitatiesaldi van het strategisch bezit (MVA-B) te verrekenen. Tot op heden kwamen de resultaten op de verkoop van het verspreid bezit (panden die niet meer nodig 44

zijn voor planontwikkeling) ten gunste van de reserve Grondbedrijf. Op korte termijn dienen er echter nog wel een tiental panden verkocht te worden die tot een toevoeging aan deze reserve gaan leiden. Anderzijds moeten de negatieve exploitatielasten van strategisch bezit er jaarlijks uit onttrokken worden. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

3,653 3,508 4,347 -5,589 5,919

mln mln mln mln mln

Reserve Centraal Station (€ 8,7 mln.) (Rv 133/2008) De gemeente heeft in december 2003 met de ministeries VROM en V&W afgesproken dat zij een deel van de kosten van de Openbaar Vervoer Terminal voor haar rekening neemt. De gemeentelijke bijdrage is € 8,7 mln. en hiervoor is deze reserve ingesteld. Onttrekkingen aan deze reserve vinden in 2009 en verder plaats. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 8,700 0 0 8,700

mln mln mln mln mln

Reserve Campus Den Haag (€ 5,7 mln.) (Rv 190/2008) De Universiteit Leiden heeft het initiatief genomen voor een Haags University College. De gemeente werkt mee aan dit initiatief met als inzet het zoeken van geschikte huisvesting en het leveren van een bijdrage in de huisvestingskosten. Afgesproken is dat de gemeente zich inzet om de geschikte locatie te verwerven. In 2009 zijn geen onttrekkingen geraamd, omdat de projectopdracht in september 2008 is vastgesteld en de nota van uitgangspunten waarin o.a. de financiering is opgenomen, nog niet gereed is. In 2007 was deze reserve verantwoord op programma 21 Internationale Zaken, Promotie en Communicatie. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

0 5,700 0 5,700

mln mln mln mln

Reserve Beroep- en bezwaarschriften (€ 10,4 mln.) (rv 97/2007) Deze bestemmingsreserve is ingesteld bij de resultaatverdeling 2006 en is bedoeld voor het opvangen van de kosten van beroep- en bezwaarschriften met betrekking tot bouwvergunningen. Naar verwachting wordt jaarlijks € 2,1 mln. aan de reserve onttrokken. Resterend saldo is voor de onttrekking in 2013. Eindbalans 2007 Bij: resultaatverdeling 2007 Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

12,600 -0,030 0 -2,150 10,420

mln mln mln mln mln

Programma 21 Internationale zaken, Promotie en Communicatie Reserve Den Haag Internationale stad (€ 5,5 mln.) Het internationale karakter van Den Haag is in hoge mate bepalend voor de identiteit van de stad. De campagne om Den Haag Internationaal op de kaart te zetten wordt in 2008 uitgebreid en geïntensiveerd. Daarnaast zijn er initiatieven om een zogenaamd veiligheidscluster en wederopbouwcluster te ontwikkelen. Hierbij zullen private partijen alsmede de Nederlandse overheid (financieel) een bijdrage leveren. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

7,608 3,000 -5,141 5,467

mln mln mln mln

Reserve ICT Impuls (€ 5,6 mln.) In het beleidsakkoord ‘Meedoen’ geeft het college aan haar dienstverlening nog verder te willen optimaliseren door slim gebruik te maken van ICT. Doelstelling is om te komen tot excellente dienstverlening in Den Haag. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

7,205 0 -1,603 5,602

mln mln mln mln

Reserve Congrescentrum (€ 0,9 mln.) (Rv 156/2006) De positie van Den Haag als internationale stad van vrede en recht moet de komende jaren verder worden uitgebouwd. Belangrijk onderdeel daarvan is een volwaardige en goed geoutilleerde congresaccommodatie. Bij het Concernbericht 2008 is besloten om € 5,9 mln. over te hevelen naar het concern en te doteren aan de reserve Krachtwijken. Het eindsalso van € 0,917 mln. is bestemd voor de onderhandelingen met het Congrescentrum. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

6,817 0 -5,900 0,917

mln mln mln mln 45

Programma 22 Financiën Egalisatiereserve Financiering (€ 9,0 mln.) Deze reserve is ingesteld bij het beleidsprogramma 1998-2002. Doel van deze reserve is het afdekken van financiële risico's in de toekomst, het opvangen van boetes bij vervroegde aflossingen van opgenomen geldleningen alsmede het verlagen van de omslagrente. De reserve financiering zal worden opgebouwd met de bij de jaarrekening gerealiseerde voordelen in de gemeentelijke financiering. De toevoeging betreft het totale financieringsresultaat over 2008 van € 23,0 mln., alsmede € 3,1 mln. dotatie op basis van Rv. 33 /2001 Toekomst NCC. Van het totale financieringsresultaat € is reeds € 20,1 mln. gemeld in het concernbericht 2008. Daarnaast is ten laste van de egalisatiereserve onder andere een voorziening kasgeldlening Landbanski van € 10,3 mln. en een aanvullende voorziening lening u/g SSO (Stichting Stadion Ontwikkeling) van € 3,1 mln. gevormd. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

20,000 26,177 -13,985 -23,200 8,992

mln mln mln mln mln

Reserve Assurantiën (€ 5,4 mln.) Deze reserve is bedoeld om risico’s af te dekken als gevolg van een hoog eigen risico op verzekeringspolissen en voor het afdekken van schade van niet verzekerde evenementen. In 2008 is geen beroep gedaan op deze reserve. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

5,400 0 0 5,400

mln mln mln mln

Reserve Financiering Investeringen Welzijnsaccommodaties (€ 25,4 mln.) Deze reserve is bestemd voor afschrijvingslasten welzijnsaccomodaties. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

26,047 -0,169 -0,500 25,378

mln mln mln mln

Reserve Herindeling (Rv398/2001)(€ 0,0 mln.) Op 10 juli 2001 heeft de Eerste Kamer der Staten-Generaal het wetsvoorstel voor de herindeling van Den Haag en omgeving aangenomen. Het geraamde saldo van de herindeling voor de jaren 2002 en 2003 is gereserveerd voor afwijkingen in de begrotingsuitvoering a.g.v. afwijkende aantallen en de gevolgen van de financiële verrekeningen met de buurgemeenten. In 2008 is de herindeling tussen gemeente den Haag en gemeente Rijswijk afgewikkeld. Op 3 december 2008 heeft de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties de verrekening tussen de gemeente Den Haag en gemeente Rijswijk vastgesteld. Het onderhandelingsresultaat is verantwoord als nadelig rekening-resultaat. Het was niet meer mogelijk om de raad te laten besluiten dit onderhandelingsresultaat, conform eerdere besluitvorming, ten laste te brengen van deze reserve. De herindeling met gemeente Pijnacker-Nootdorp dient nog formeel te worden afgewikkeld. De verrekening geeft echter een positief resultaat, dekking vanuit deze reserve is niet benodigd. Alle afwikkelingsverschillen vanuit de herindeling zijn uit deze reserve gedekt. Daar de herindeling met gemeente PijnackerNootdorp op een positief verschil uitkomt is de reserve niet meer benodigd en kan vrijvallen. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

6,207 0 -6,207 0

mln mln mln mln

Reserve BTW Compensatiefonds (Rv. 42/2003) (€ 36,7 mln.) Op 1 januari 2003 is de wet BTW-compensatiefonds (BCF) in werking getreden. Dit houdt in dat gemeenten vanaf 2003 de BTW, die over kosten wordt betaald en verband houden met overheidstaken, terug kan vorderen bij het BCF. In 2006 is de bestemming van deze reserve gewijzigd en dient hoofdzakelijk ter dekking van BTW resultaten op grote projecten. In 2008 is € 4,6 mln. uit deze reserve onttrokken ter dekking van het BTW nadeel op grote investeringsprojecten. Op grond van het nog uit voeren GAD onderzoek naar aanleiding van de rekening 2007/2008 bestaat de mogelijkheid dat dit bedrag wordt aangepast. In de claim op het BTW Compensatiefonds over 2003 en 2004 is een bedrag van ca. € 13,7 mln. ten behoeve van het souterrain verwerkt. Risico bestaat dat dit bedrag moet worden terugbetaald. Dit is afhankelijk van de interpretatie van recente jurisprudentie voor een vergelijkbaar project. De gemeente is met de fiscus hierover in overleg. Het tweede risico is dat de fiscus in 2008 een boekenonderzoek is gestart op de geclaimde btw over 2003. Het onderzoek is nog gaande en zal naar verwachting medio 2009 worden afgerond. Eventueel hieruit voortvloeiende correcties worden verrekend met deze reserve. Het derde risico is de netteringsoperatie welke per 1 januari 2008 is ingegaan. Met ingang van 2008 worden subsidies van het Rijk netto uitgekeerd (voor 2008 bruto) en is de algemene uitkering gemeentefonds hiervoor gecompenseerd voor € 1,0 mln. Naar het zich laat aanzien is de structurele korting van de subsidiegelden aanmerkelijk hoger. In 2009 zal meer duidelijkheid blijken of dit nadeel zich zal voordoen en hoe de dekking van dit nadeel zal plaatsvinden.

46

Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

41,331 0 -4,599 36,732

mln mln mln mln

Reserve Omzetten ID-Banen (Rv. 86/2004) (€ 0,5 mln.) Deze bestemmingsreserve is ingesteld voor het omzetten van ca. 250 ID-Banen in reguliere banen, ter financiering voor een periode van 4 jaar. Een bedrag van € 6,2 mln. is overgeheveld naar de functionele begrotingsposten ter dekking van omzetten ID-Banen. In de raadsmededeling financiering en afbouw ID-Banen 2007 - 2010 zijn maatregelen aangekondigd voor de afbouw van de ID-Banen bij zogenaamde niet G8-werkgevers. Het restantbedrag van deze reserve dient voor de dekking van deze afbouw. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

6,707 0 -6,188 0,519

mln mln mln mln

Reserve Begrotingsmiddelen 2006 – 2010 (Rv 185/2005) (€ 70,2 mln.) Deze bestemmingsreserve is bij het Concernbericht 2005 ingesteld om middelen tijdelijk te "parkeren" die ten behoeve van het nieuwe beleidsakkoord 2006 - 2010 ingezet kunnen worden. De onttrekking dient als algemeen dekkingsmiddel ten behoeve van de begroting 2008. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

88,428 0 -18,276 70,152

mln mln mln mln

Reserve Openbaar vervoer HTM (Rv 172/1997) (€ 5,2 mln.) De gemeente is enig aandeelhouder van de NV HTM. Het rijksbeleid is gericht op versterking van de marktwerking van het openbaar vervoer. Gevolg hiervan is dat de solvabiliteit van de NV HTM sterk moet worden verbeterd. Als enig aandeelhouder loopt de gemeente, krachtens overeenkomst uit 1926, de financiële risico's bij een onverhoopt exploitatieverlies van HTM. In deze reserve is voor 2008 € 1,7 mln. gereserveerd aan dekking voor een tegenvallende dividend-uitkering van HTM. In 2008 is door de HTM € 0,9 mln. aan dividend uitgekeerd. In 2008 is € 1,7 mln. onttrokken. Hiervan is € 0,8 mln. gebruikt ter dekking van het nadelig verschil tussen verwachte dividenduitkering en werkelijke dividenduitkering en is € 0,9 mln. vrijgevallen. Daarnaast is € 0,047 mln. onttrokken ten behoeve van onderzoekskosten HTM en liquidatie HBS. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

6,913 0 -0,847 -0,900 5,166

mln mln mln mln mln

Reserve Co-financiering (€ 7,7 mln.) In de programmabegroting 2005 is deze reserve ingesteld voor cofinanciering om te voorkomen dat Den Haag subsidie misloopt omdat Europese projecten cofinanciering vereisen en om zo tot een mulitplier aan investeringen te komen. Met Rv. 190/2008 is de doelstelling van deze reserve verruimd. Niet alleen Europese subsidies maar ook nationale subsidies komen in aanmerking voor cofinanciering. Door deze verruiming wordt een groter multipliereffect gecreërd. Het concernresultaat 2008 van per saldo € 7,041 mln. is toegevoegd aan deze reserve. In 2008 is uit het cofinancierings-fonds een bijdrage gegeven voor een drietal projecten (Smartline, Tramremise en Citymarketing) voor € 0,825 mln. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

1,484 7,041 -0,825 7,700

mln mln mln mln

Reserve Grote Projecten (Rv. 144/2007) (€ 107,9 mln.) In de begroting 2008 is een overzicht van "grote projecten" opgenomen met een tijdshorizon van ongeveer 10 jaar. Voor deze projecten moet de komende jaren, te beginnen in 2007, zodanig worden gespaard dat hieraan uitvoering kan worden gegeven. Voeding van deze reserve vindt plaats door in de komende jaren extra inkomsten c.q. toekomstige voordelen te doteren. Vanuit de beschikbare incidentele ruimte in de voorjaarsnota 2007, jaarschijf 2008 is € 33,1 mln. toegevoegd. In het concernbericht 2008 heeft nog een aanvullende dotatie plaatsgevonden van € 8,6 mln. Uit de reserve is € 3,0 mln. onttrokken en overgeheveld naar de reserve Den Haag Internationale Stad. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

69,185 41,700 -3,000 107,885

mln mln mln mln

Reserve Te verdelen middelen begroting 2008 - 2011 (Rv 144/2007) (€ 2,0 mln.) Deze reserve is voor 5 jaar ingesteld met middelen die beschikbaar zijn voor het nieuwe beleid dat is vastgesteld in de begroting 2008 - 2011. De toevoeging is conform de begroting 2008 ten behoeve van de algemene begrotingsmiddelen voor de jaren 2008 tot en met 2011. De onttrekking dient als algemeen dekkingsmiddel van de begroting 2008.

47

Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

16,212 51,489 -65,671 2,030

mln mln mln mln

Reserve Krachtwijken (Rv 191/2008) (€ 53,2 mln.) Deze reserve is ingesteld voor 10 jaar om de beschikbare middelen gedurende de convenantperiode 2008 – 2017 te kunnen inzetten. In de staande begroting 2008 waren reeds middelen aanwezig voor de uitvoering van de bussines cases. In de begrotingsretraite is afgesproken dat deze middelen overgeheveld worden aan de reserve krachtwijken. Vanuit deze overheveling is 47,3 mln. toegevoegd aan deze reserve. Vanuit het Rijk is een bijdrage gegeven voor de Krachtwijken. Deze bijdrage is gefaseerd toegekend over de jaren 2008 tot en met 2010 als taakmutatie via het gemeentefonds. In 2008 is als taakmutatie € 4,6 mln. aan deze reserve toegevoegd. Als laatste is een taakmutatie Bewonersinitiatieven in het gemeentefonds 2008 ontvangen van € 1,25 mln. Daar deze taakmutatie een relatie heeft met de krachtwijken is dit bedrag toegevoegd aan deze reserve. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 53,170 0 53,170

mln mn mln mln

Reserve Te verdelen middelen 2009 - 2012 (Rv 191/2008) (€ 58,0 mln.) Deze reserve is voor 5 jaar ingesteld met middelen die beschikbaar zijn voor het nieuwe beleid dat is vastgesteld in de begroting 2009 – 2012. In 2008 is de beschikbare ruimte uit de voorjaarsnota 2008 van uiteindelijk € 58 mln. gedoteerd aan deze reserve. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 58,000 0 58,000

mln mln mln mln

Reserve Kapitaallasten (Rv 190/2008) (€ 23,3 mln.) Deze bestemmingsreserve is bij het Concernbericht 2008 ingesteld ter dekking van verschillen op gemeentebrede kapitaallasten. Deze verschillen kunnen o.a. zijn verschuivingen van investeringen naar de toekomst en het niet doorgaan van geplande investeringen (hiervoor in de plaats komen nieuwe investeringen). De toevoeging betreft de gemeentebrede vrijval in 2008 van kapitaallasten Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 23,387 -0,050 23,337

mln mln mln mln

Voorzieningen ( € 107 mln.) In deze paragraaf wordt ingegaan op de ontwikkelingen van de voorzieningen binnen de gemeente. Tot en met 2007 werden op basis van de van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen (meerjarige) beschikkingen van uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel verantwoord onder de balanspost voorzieningen. Met ingang van 2008 dienen de van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel, die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, onder de overlopende passiva opgenomen te worden. De balansstand per 31-12-2007 is als gevolg van deze stelselwijziging aangepast. Tot de voorzieningen worden nog wel gerekend de overige van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. Daarnaast mag een voorziening worden gevormd ter dekking van: ! Bekende verplichtingen en verliezen waarvan de omvang aan het einde van het jaar onzeker is, maar waarvan de omvang vrij goed valt in te schatten. ! Bestaande risico's aan het einde van het jaar van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; ! Kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, maar waarvan de oorsprong ligt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren;

48

Overzicht voorzieningen per programma Programma 1: Bestuur/Gemeenteraad Programma 2: Bestuur/College Programma 3: Burgerzaken

(bedragen in € 1000) 31-dec-08 1-jan 2008 836 873 2.050

3.511

590

679

Programma 4: Openbare orde en veiligheid

5.396

5.159

Programma 5: Cultuur en Media

5.991

6.130

Programma 6: Onderwijs

1.550

2.174

0

0

Programma 7: Burgerschap Programma 8: Werk en inkomen

1.437

1.338

Programma 9: Armoedebestrijding

3.700

3.709

11

54

17.988

12.888

136

1.836

6.810

5.455

Programma 10: Jeugd Programma 11: Leefbaarheid Programma 12: Economie Programma 13: Sport Programma 14 Maatschappelijke ondersteuning Programma 16: Volksgezondheid en Zorg Programma 17: Verkeer Programma 18: Wonen Programma 19: Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst

64

20

7.735

4.687

635

292

0

0

24.848

159.780

Programma 20: Milieu

0

0

Programma 21: Internationale zaken, Promotie en Communicatie

0

0

27.467

27.735

107.244

236.320

Programma 22: Financiën Totaal

De belangrijkste ontwikkelingen in 2008 van de voorzieningen (eindstand hoger dan € 5 mln of de mutatie in het jaar meer dan € 5 mln) worden toegelicht. Een volledig overzicht van alle voorzieningen en het verloop daarvan is opgenomen in bijlage 3a. Programma 11 Leefbaarheid Egalisatievoorziening afvalstoffenheffing (€ 9,0 mln.) De egalisatievoorziening afvalstoffenheffing dient om ongewenste schommelingen op te vangen in de tarieven van de afvalstoffenheffing die aan derden in rekening worden gebracht. Per saldo is in 2008 € 5,584 mln. aan deze voorziening toegevoegd. Het betreft het voordelig resultaat op de afvalverwijdering van € 6,2 mln. (inclusief € 2,4 mln. dividend HMS), het lagere bedrag aan kwijtscheldingen en een nadeel in de opbrengst van afvalstoffenheffing van € 1,8 mln. Gelet op de aard van de opbrengst die gerelateerd is aan de afvalverwijdering en een schoon Den Haag is het dividend HMS toegevoegd aan de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing. De stand van de voorziening is hierdoor per 1-1-2009 € 8,968 mln. positief. et verschil met de begroting 2008 van de afvalverwijdering (exclusief reserves en dotatie dividend HMS ) ad € 3,2 mln. (afgerond) is onder te verdelen in de volgende componenten: (Bedragen in € 1.000) Begroting 2008 Realisatie 2008 Verschil Bijzondere baten voorgaande jaren 0 -2.600 Inzameling van afval 22.467 22.296 Overslag, transport en verwerking (OTV) van afval 25.440 24.102 Veegkosten 3.106 3.046 Project Den Haag Schoon 0 400 Apparaatskosten DSB 2.171 2.171 Kwijtscheldingen 7.680 6.488 Perceptiekosten en oninbare debiteuren 1.785 1.685 Totaal lasten afvalstoffenheffing 62.649 57.588 5.061 Totaal baten afvalstoffenheffing 63.398 61.562 -1.836 Resultaat 2008 Dividend HMS 2007 (cf jaarrek. NV HMS 2007) Dotatie egalisatievoorziening afvalstoffenheffing

3,2 mln. 2,4 mln. 5,6 mln.

Het saldo van de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing per 1-1-2008 bedraagt € 3,4 mln. positief. Per saldo wordt de voorziening verhoogd met € 5,6 mln.naar € 9 mln. per 31 december 2008. Bij de volgende tariefsbepaling (oktober 2009, tarief 2010) zal de gewenste hoogte van de voorziening bekeken moeten worden in realatie tot de uitkomsten van de Europese aanbesteding met betrekking tot de overslag, transport en verwerking van afval uit de gemeente Den Haag. De Europese aanbesteding zal naar verwachting halverwege 2009 zijn afgerond. De uitkomst hiervan krijgt vanaf 2010 haar beslag.

49

Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

3,391 58,024 -52,447 8,968

mln mln mln mln

Voorziening Graven (inclusief Ragay) (€ 8,3 mln.) Deze voorziening is bestemd voor het planmatig onderhoud van de begraafplaatsen, het onderhoud aan de ruim 200 tot monument benoemde graven en eeuwig gesloten graven, explotatietekorten en als eventuele buffer om prijsstijgingen van materialen op te kunnen vangen in tijden van hoge inflatie. Daarnaast wordt de voorziening gebruikt om ongewenste schommelingen in de opbrengsten en de tarieven van het begraafrecht die aan derden in rekening worden gebracht op te vangen. Op 1-1-2008 was de stand van deze voorziening € 8,8 mln. In 2008 is een bedrag van € 2,2 mln. toegevoegd betreffende het begraafrecht (€ 1,8 mln.) en de aan de voorziening toegerekende rente (€ 0,4 mln.). De lasten voor beheer en onderhoud van de gemeentelijke begraafplaatsen zijn onttrokken aan de voorziening en bedragen € 2,7 mln. waarmee het eindsaldo per 31-12-2008 € 8.3 mln. bedraagt. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

8,809 2,193 -2,715 8,287

mln mln mln mln

Programma 16 Volksgezondsheid en zorg Voorziening Gemeentelijk Ambulancedienst (€ 5,2 mln.) Met ingang van 2002 wordt het gehele exploitatieresultaat van de ambulancedienst (exclusief gemeentelijke bijdrage) verrekend met de egalisatiereserve Ambulancedienst. Indien de egalisatiereserve negatief is, wordt voor hetzelfde bedrag een voorziening getroffen. tegenover deze voorziening staat de reserve Aanvaardbare kosten voor een bedrag van € 5,2 mln. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

3,506 1,655 0 5,161

mln mln mln mln

Programma 19 Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst Voorziening Negatieve plannen MPG (€ 7,9 mln.) (Rv 95/1996) In het kader van de nieuwe 'bedrijfseconomische opzet' van het Grondbedrijf is met ingang van 1995 deze voorziening gevormd ter dekking op planniveau van de contante waarde van de voorraad negatieve operationele plannen binnen het Meerjarenprogramma Grondbedrijf (MPG). In 2008 heeft een balansverkorting plaatsgevonden van € 149,150 mln. (verrekend met de balanspost A 2.1.3 onderhanden werk). Het restant van de voorziening is het verschil tussen de netto contante waarde en de realisatie (werkelijkheid) op het onderhanden werk. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Af: vrijval 2008 Af: balansverkorting Eindsaldo

127,261 30,582 -0,599 -0,203 -149,150 7,891

mln mln mln mln mln mln

Voorziening Financiële risico`s strategische aankopen Binckhorst (€ 0,0 mln.) Het college heeft in 2006 ingestemd met het collegebesluit ‘Afspraken anticiperende activiteiten Binckhorst’ (DSO 2005.4205). Hierin is voorgesteld om ten laste van de reserve Vaststellingsprogramma een voorziening Financiële Risico’s Strategische Aankopen Binckhorst te vormen. In het Concernbericht 2007 is besloten om hieraan € 8 mln. te doteren. Deze voorziening is in 2008 omgezet in de reserve Financiële Risico’s Strategische Aankopen Binckhorst waaraan de middelen gedoteerd zijn. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

8,000 0 -8,000 0

mln mln mln mln

Voorziening Bouwleges (€ 8,7 mln.) (Rv 107/2006) De raming van de opbrengsten bouwleges is gekoppeld aan het aantal gerealiseerde bouwaanvragen, om mogelijke fluctuaties hierin op te vangen is er een voorziening bouwleges ingesteld. De opbrengsten bouwleges worden conform BBV rechtstreeks gedoteerd aan de voorziening. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

13,354 16,266 -20,887 8,733

mln mln mln mln

Programma 20 Milieu Egalisatievoorziening Riolering (€ 0,0 mln.) Deze voorziening dient om ongewenste schommelingen in de tarieven van de rioolrechten op te vangen. Op 31-12-2008 was de stand van deze voorziening € 0. De baten rioolrecht (met uitzondering van het begrote voordelig saldo van € 2,770 mln volgens 50

het GRP) worden gedoteerd aan deze voorziening. De dotatie aan de egalisatievoorziening riolering bedraagt in 2008 € 25,632 mln. Er is sprake van € 0,546 mln. aan hogere baten dan begroot uit het rioolrecht en € 0,041 mln. overige baten uit de riolering en waterzuivering. Het saldo van de egalisatievoorziening riolering en waterzuivering bedraagt ultimo 2008 € 0. (Bedragen in € 1.000) Baten Begroting 2008 Realisatie 2008 Verschil Rioolrecht product 726.0.01 27.815 28.361 -546 Overige baten product 722.0.01 0 41 -41 27.815 28.402 -587 Begroot voordelig saldo van € 2.770 volgens GRP -2.770 -2.770 0 Totaal baten na aftrek begroot saldo GRP 25.045 25.632 -587 In 2008 is aan onderhoud en vervanging van rioleringen en pompinstallaties in totaal € 26,798 mln. besteed. Van deze besteding is een bedrag van € 1,166 mln geactiveerd voor vervanging riolering. Bestedingen Decentrale overhead incl. afschrijvingen Perceptiekosten( inning) GBD Overige kosten Beheer inspectie onderhoud Verbeteren functionaliteit Bijdragen gemalen Delfland Vervanging riolering

Begroting 2008 2.657 1.106 683 6.431 230 1.374 12.564 25.045 0 25.045

Activering vervanging riolering Totaal bestedingen na activering riolering

(Bedragen in € 1.000) Realisatie 2008 Verschil 2.657 0 1.123 -17 817 -134 6.568 -137 230 0 1.374 0 14.029 -1.465 26.798 -1.753 -1.166 1.166 25.632 -587

Vanaf 2008 schrijft het Besluit Begroting en Verantwoording voor provincies en gemeenten (BBV) voor dat vervangingsinvesteringen in rioleringen, gemalen en (pomp)installaties geactiveerd moeten worden. De gemeente Den Haag heeft ervoor gekozen deze vervangingsinvesteringen al vanaf het boekjaar 2007 te activeren. De beschikbare middelen in de egalisatievoorziening ultimo 2008 worden – zo ver mogelijk - als bijdrage in mindering gebracht op de activeringen. Ultimo 2007 is op de balans een boekwaarde van € 4,351 mln. geactiveerd. Deze boekwaarde is het gevolg van een inhaalslag bij de grotere rioleringsvervanginsprojecten waardoor de gemeente voorloopt op de planning van het Gemeentelijk Rioleringsplan 2006-2010. In 2008 is aanvullend een bedrag van € 1,166 mln. geactiveerd. De totale boekwaarde bedraagt ultimo 2008 € 5,517 mln. In de resterende planperiode zal deze boekwaarde worden verrekend met het in deze jaren te ontvangen rioolrecht. In totaal is in 2008 ongeveer 13,4 km riool vervangen, ten opzichte van het begrote aantal van 13,7 km. De verwachting is dat de taakstelling voor het aantal kilometers vervanging rioolbuizen volgens het GRP 2006-2010 niet gehaald zal worden. Door prijsstijgingen en het niet indexeren van het rioolrecht (het gemeentelijk rioleringsplan is opgesteld in constante prijzen) is de verwachting dat er in totaal 2 kilometer minder riool vervangen wordt over de planperiode 2006-2010. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 25,632 -25,632 0

mln mln mln mln

Programma 22 Financiën Voorziening Gegarandeerde Geldleningen (€ 5,9 mln.) Deze voorziening is gevormd ter dekking van risico's van afgegeven gegarandeerde geldleningen aan derden. De voorziening is in 2008 berekend op basis van Basel II akkoord. Door nieuw verstrekte garanties aan de HTM en actualisatie is een bedrag van € 0,341 mln.aan deze voorziening toegevoegd. In 2008 is de gemeente Den Haag niet aangesproken op het niet nakomen van contractuele afspraken door derden. Beginbalans Bij: dotaties 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

5,558 0,341 0 5,899

mln mln mln mln

Voorziening Achterstallig onderhoud OCW-Panden CV (€ 5,4 mln.) Eind 2007 zijn panden overgenomen van OCW - Panden CV. De raad heeft middelen ter beschikking gesteld om achterstallig onderhoud weg te werken. Het wegwerken van het achterstallig onderhoud zal in de komende jaren worden gerealiseerd. In 2008 zijn de panden door OCW geschouwd. Beginbalans Bij: dotaties 2007 Af: bestedingen 2007 Eindsaldo

4,000 1,639 -193 5,446

mln mln mln mln

Voorziening Ondertunneling A4 (€ 5,6 mln.) Deze voorziening is gevormd ter dekking van het risico van meerwerk als gevolg van verzakking van het wegdek de onderdoorgangen van de A4. In het voorjaar van 2007 heeft er een verzakking plaatsgevonden boven de onderdoorgangen van de A4. Over de oorzaak van de verzakking is nog geen overeenstemming bereikt tussen de gemeente Den Haag en de aannemer. De aannemer heeft voor het meerwerk een rekening bij de gemeente Den Haag ingediend. In overleg met de aannemer is besloten het conflict via mediation te beslechten. Voor het meerwerk is een voorziening gevormd van € 5,6 mln. 51

Beginbalans Bij: dotaties 2007 Af: bestedingen 2007 Eindsaldo

0 5,600 0 5,600

mln mln mln mln

Vaste schulden (€ 757 mln.) Overzicht vaste schulden

(bedragen in € 1000) Stand per Stand per 31-12-2008

Leningen van pensioenfondsen en verzekeraars Leningen van banken Leningen van bedrijven Door derden belegd geld Waarborgsommen Vooruitontvangen canons Totaal

31-12-2007

24.912

19.528

665.104

645.327

0

1.898

29.754

30.504

2.679

1.731

34.132

34.555

756.581

733.543

Leningen pensioenfondsen en verzekeraars (€ 25 mln.) Overzicht onderhandse leningen pensioenfondsen en verzekeraars Beginstand 1 januari Opgenomen Toename n.a.v. herrubricering

(bedragen in € 1000) 2008 2007 19.528

20.883

5.917

127

949

Aflossingen

-1.482

-1.482

Eindstand 31 december

24.912

19.528

In het verslagjaar 2008 is een rentelast verantwoord van € 1,5 mln. (2007: € 1,3 mln.) Leningen van banken (€ 665 mln.) Overzicht onderhandse leningen Beginstand 1 januari Opgenomen Toename n.a.v. herrubricering

(bedragen in € 1000) 2008 2007 645.327

709.050

30.864

8.037

949

Aflossingen

-12.036

-71.760

Eindstand 31 december

665.104

645.327

In het verslagjaar 2008 is een rentelast verantwoord van € 27,2 mln (2007: € 29,3 mln.) Leningen van bedrijven (€ 0 mln.) Overzicht onderhandse leningen van bedrijven

(bedragen in € 1000) 2008 2007

Beginstand 1 januari

1.898

0

Opgenomen Afname n.a.v. herrubricering (zie leningen pensioenfondsen en verzekeraars en leningen van banken) Eindstand 31 december

0

1.898

-1.898

0

0

1.898

Door derden belegd geld (€ 30 mln.) Overzicht door derden belegd geld / SAS Spaardepot Beginstand 1 januari Ontvangen subsidiebedragen en rentevergoedingen

(bedragen in € 1000) 2008 2007 30.504

29.901

1.927

2.145

Uitbetaalde susidiebedragen inclusief rentevergoedingen

- 2.677

- 1.542

Eindstand 31 december

29.754

30.504

52

Het door derden belegd geld bestaat uit het SAS Spaardepot (Subsidie Achteraf Systeem voor woningonderhoud). Jaarlijks worden de ontvangen subsidiegelden op een rekening-courant (BNG) gestort. Vervolgens wordt het gehele bedrag na 12 jaar aan de cliënten uitgekeerd die hebben voldaan aan de in de verordening genoemde voorwaarden betreffende de plicht tot onderhoud van de woning (Woningwet). Het betreft dus een toekomstige subsidieschuld aan cliënten met recht op een subsidie met betrekking tot het onderhoud van woningen. Waarborgsommen (€ 2,7 mln.) Overzicht waarborgsommen

(bedragen in € 1000) 2008 2007

Beginstand 1 januari

1.731

Ontvangen waarborgsommen

1.739

593

Restitutie waarborgsommen

- 791

-339

Eindstand 31 december

2.679

1.731

1.477

Vooruitontvangen canons (€ 34 mln.) Overzicht vooruitontvangen canons Beginstand 1 januari Stortingen canons

(bedragen in € 1000) 2008 2007 34.555

34.955

3.201

3.239

Onttrekkingen canons

-3.624

-3.639

Eindstand 31 december

34.132

34.555

Onder deze post zijn ook de afkoopsommen verantwoord, waarbij de jaarlijkse canon voor 50 of 75 jaar is afgekocht. Jaarlijks wordt ten laste van de exploitatie en ten gunste van deze post rente gebracht. Voorts worden bedragen onttrokken voor betaling van de jaarlijkse canon als gevolg van omzetting naar eeuwigdurende erfpacht. Vlottende passiva (765 mln.) Overzicht vlottende passiva Opgenomen kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden Rekening courant verhouding niet financiële instellingen Betalingen van derden onderweg Overlopende passiva Schulden aan andere publiekrechtelijke lichamen Totaal

(bedragen in € 1000) 31-12-2008 31-12-2007 115.000 9.736 165.977 26.072 0 402.904 45.689 765.378

50.500 1.878 208.364 6.141 0 444.094 41.926 752.903

Opgenomen kasgeldleningen (€ 115 mln.) De Centrale Treasury heeft per 31-12-2008 1 kasgeldlening met een looptijd van 5 dagen en een rentepercentage van 2,35%. Per 31-12-2007 had de Centrale Treasury € 50,5 mln. aan kasgelden opgenomen. De toename ten opzichte van 2007 wordt veroorzaakt doordat de gemeentelijke organisaties in november en december 2008 extra betalingen hebben verricht. Deze extra betalingen waren niet geprognosticeerd en resulteerden in tekorten op de lopende rekening. Deze tekorten zijn ingedekt door het aantrekken van kortlopende leningen tot een bedrag van € 115 mln. Overige schulden (€ 166,0 mln) Onder de balanspost overig schulden wordt een grote verscheidenheid aan schuldposities verantwoord. De volgende detaillering geeft nader inzicht in de samenstelling van deze balanspost: • Nog te betalen facturen/crediteuren ad € 94,1 mln., • Nog te ontvangen facturen als gevolg van aangegane verlichtingen ad € 44,3 mln., • Overige schulden ad € 27,6 mln. waaronder, • Woningcoöperaties / Keurmerk Veilig Wonen ad € 3,8 mln., • Door klanten gedeponeerde gelden ad € 3,4 mln., • Nog af te rekenen subsidies ad € 2,1 mln., • Nog af te dragen sociale premies/personele kosten ad € 1,9 mln., • Nog af te dragen aan ABP en VSG ad € 1,6 mln., • Nog te verwerken ontvangsten ad € 1,4 mln., • Incasso-opdrachten door Gemeentelijke Belasting Dienst ad € 1,3 mln., • Overig ad € 12,1 mln.,

53

Rekening courant verhoudingen niet financiële instellingen (€ 26,1 mln.) Overzicht rekening corant verhouding niet financiële instellingen Residentieorkest Stedelijk Belang Ontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld C.V. Starterspanden Den Haag Winkelpanden Den Haag Haagse Hitte B.V. Participatie Ontwikkelingsmaatschappij Vroondaal B.V. Participatiemaatschappij Vroondaal B.V.

(bedragen in € 1000) 31-12-2008 31-12-2007 0 0 0 22.175 1.115 2.728 18 18 18 26.072

Totaal

34 100 27 2.404 928 2.648 0 0 0 6.141

Overlopende passiva (€ 403 mln.) De balanspost overlopende passiva bestaat uit een grote verscheidenheid aan vooruit ontvangen middelen en/of nog te betalen kosten. De volgende detaillering geeft nader inzicht in de samenstelling hiervan: • • • • • • • • • • •

Ontvangen voorschotbedragen voor besteding in volgende jaren ad € 351,5 mln. Te betalen rente kapitaalmarktleningen o/g ad € 16,4 mln, Vooruitontvangen rente en aflossingen op langlopende leningen u/g ad € 6,6 mln, Vooruitgefactureerde en vooruitontvangen bedragen op projecten ad € 4,0 mln, Nog te betalen bijdrage Starters- en Winkelpanden ad € 3,3 mln, Nog te ontvangen facturen ad € 2,5 mln, Vooruitontvangen subsidiebijdragen ad € 1,9 mln, Eventuele claims derden ad € 1,7 mln, Nog (intern) door te geven subsidies ad € 1,6 mln, Nog te betalen bijdrage aan het Wim Deetman Studiefonds ad € 1,5 mln, Overige vooruit ontvangen middelen en/of te betalen kosten ad € 12,0 mln,

Overlopende passivaposten waarvan de voorschotbedragen, uitgaven of saldo groter zijn dan € 5 miljoen worden afzonderlijk toegelicht: Overlopende passiva Achterstandsbestrijding GSB 3 (€ 11,4 mln.) In het kader van het rijksprogramma Sociale Integratie en Veiligheid zijn middelen aangevraagd voor achterstandsbestrijding scholieren, vroeg en voorschoolse educatie en schakelklassen. De Haagse ambitie bestaat er tevens uit om iedere leerling op de juiste plek in het Onderwijs te plaatsen, teneinde haar of zijn talenten optimaal te benutten, met als doel een startkwalificatie te behalen. De gemeente moet voortijdige schoolverlaters tot 23 jaar registreren en ervoor zorgen dat zij via een passend traject alsnog een startkwalificatie kunnen behalen. Den Haag is de coördinator in een regionaal samenwerkingsverband van overheid, onderwijs, jeugdzorg, justitie en arbeid. Voor al deze ambities heeft het rijk middelen ter beschikking gesteld. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 35,146 35,146 6,916 -30,656 11,406

mln mln mln mln mln mln

Overlopende passiva GSB 3 SIV 6 Volwasseneneducatie (€ 0,9 mln.) Van het rijk zijn middelen verkregen op basis van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs om onder andere door middel van onderwijs de sociale redzaamheid van de deelnemers te verhogen, de sociale cohesie en het prettig samenleven in de stad te bevorderen en het Haags Onderwijsaanbod beter aan te laten sluiten bij de behoeften van de Haagse economie. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 8,495 8,495 540 -8,134 0,901

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Wet Inburgering (€ 19,0 mln.) Van het Rijk is in 2008 22 mln. ontvangen. Bijna 7 mln. van de kosten inburgering is ten laste gebracht van de WI. Dit is minder dan begroot. Hiervoor zijn een aantal redenen. Er waren ondanks alle inspanningen minder inburgeraars dan gepland. Daarnaast is een deel van de onderwijskosten door de onderwijsinstellingen nog niet in rekening gebracht. Ten slotte is de gemeente in verband met alle onzekerheid rondom inburgering zuinig omgegaan met de beschikbare middelen. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Af: vrijval Eindsaldo

54

0 17,660 17,660 21,918 -6,611 -14,000 18,967

mln. mln mln mln mln mln mln

Overlopende passiva WWB W-deel (€ 20,9 mln.) De beschikking WWB W-deel 2008 van het Rijk bedraagt ruim € 110,0 mln. ten behoeve van re-integratie. Het beginsaldo van het WWB W-deel op 1 januari 2008 bedroeg € 52,3 mln. In 2008 is totaal € 141,4 mln. onttrokken zodat ultimo 2008 nog € 20,9 mln resteert voor de financiering van toekomstige reïntegratievoorzieningen. Van dit bedrag is € 8,1 mln. bestemd voor contracten die in 2008 zijn afgesloten en doorlopen na 2008. Resteert € 12,7 mln. ruimte voor de komende jaren ter compensatie van verwachte lagere baten (WWB-W en ESF) om daarmee de reïntegratievoorzieningen zoveel mogelijk op peil te houden. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 52,296 52,296 109,921 -141,353 20,864

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva RSU Integrale Jeugdgezondheidszorg (€ 0,5 mln..) Met ingang van 1 januari 2003 is het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg wettelijk verankerd. Aan de hand van de RSU uitkering van het Ministerie van VWS wordt de Jeugdgezondheidszorg van 0-19 jarigen bekostigd. In ieder geval draagt de gemeente zorg voor het geven van voorlichting, advies, instructie en begeleiding. Preventief jeugdbeleid omvat ook aandacht voor een goede ondersteuning van de ouders bij de opvoeding van een kind. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 0,139 0,139 5,965 -5,642 0,462

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva GSB 3 SIV 10 Thuislozenzorg (€ 0,0 mln.) Verbetering van de gezondheidstoestand en het psychisch welzijn alsmede reactivering en reïntegratie van de doelgroep sociaal kwetsbaren. Aan de hand van de gegevens van het CTMO worden de doelstellingen gemeten. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 10,113 10,113 0,356 -10,469 0

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Openbare Geestelijke Gezondheids Zorg (OGGZ) (€ 5,5 mln.) Het bevorderen van de OGGZ is een taak voor de gemeente. De gemeente is verantwoordelijk voor het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied van de OGGZ, het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen, het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen en het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de OGGZ. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 2,354 2,354 4,553 -1,436 5,471

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer (Agglonet, div.projecten)(€ 0,0 mln.) Het project Agglonet is in 2008 afgerond en financieel afgewikkeld. In 2008 worden lasten verantwoord onder andere door geactiveerde kosten die versneld zijn afgeschreven. Tegennover deze lasten staan € 15,5 mln. aan baten die zijn verantwoord. Per saldo sluit het project met een positief resultaat af. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Af: vrijval Eindsaldo

0 14,544 14,544 0 -3,244 -11,300 0

mln. mln mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer (Randstad Rail)(€ 15,0 mln.) Het project Randstadrail zal doorlopen in 2009. De resterende bedragen zullen worden besteed aan nog op te dragen meerwerk, extra werkzaamheden in de slotfase en ten behoeve van de afrekening van werkzaamheden die door RET en HTM zijn uitgevoerd. Daarnaast zijn bedragen geraamd voor lopende juridische trajecten en voor werkzaamheden die door Stadsgewest Haaglanden en HTM zullen worden uitgevoerd. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 13,393 13,393 0,638 +0,983 15,014

mln. mln mln mln mln mln 55

Overlopende passiva Gebiedsgericht Programma Luchtkwaliteit (€ 4,7 mln.) Het ministerie van VROM heeft middelen vrijgemaakt ten behoeve van lokale maatregelen luchtkwaliteit. Gemeente Den Haag neemt deel aan het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Het NSL is een bundeling van alle gebiedsgerichte programma's en rijksmaatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 5,396 5,396 0 -0,670 4,726

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Inburgering (€ 14,0 mln.) Vanuit het Rijk is € 14 mln. ontvangen ten behoeve van inburgering. Conform de BBV worden deze rijksbijdragen, die een relatie hebben met de Krachtwijken, verantwoord als overlopende passiva. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 0 0 14,000 0 14,000

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Grote Stedenbeleid 3 (GSB3) (€ 7,0 mln.) Het eindsaldo van de overlopende passiva bestaat uit bedragen met betrekking tot verbetering kwaliteitsimpuls (€ 2,7 mln.), bodemsanering (€ 1,8 mln.), fysieke maatregelen (€ 1,3 mln.) en leefbaarheid zoals groenprojecten (€ 1,2 mln.). Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 0 0 7,029 0 7,029

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Doelstelling 2 2006 Europese Rijksmiddelen (€ 23,6 mln.) Het Doelstelling 2-programma is een Europees programma, dat gericht is op de problematiek van stedelijke achterstandswijken en dat wordt uitgevoerd in Den Haag Centrum Zuid. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 23,309 23,309 657 -0,403 23,563

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva BDU Economie GSB (III) Rijksmiddelen (€ 11,0 mln.) Dit overlopend passief bestaat uit van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. De negatieve dotatie wordt veroorzaakt door een overboeking aan BSD in het kader van de Krachtwijken, CB 2008. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 10,667 10,667 0,358 0 11,025

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) (€ 5,1 mln.) Door het rijk zijn (via Haaglanden) middelen ter beschikking gesteld voor de nieuwbouw van woningen, woonwagens, standplaatsen en ingrijpende voorzieningen aan huurwoningen. Onder het BWS '92 werden alle subsidies voor sociale huur- en koopwoningen, woonwagens, standplaatsen en ingrijpende verbeteringen vastgesteld met de zogenaamde netto contante waarde methode. Met de inwerkingtreding van het BWS '95 verviel deze wijze van subsidiëring. In 1995 zijn alle oude fondsen opgegaan in de voorziening BWS. De regeling loopt door tot en met 2015. Het ministerie van VROM is voornemens om de regeling af te kopen. In 2009 zal één en ander worden geëffectueerd. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 4,223 4,223 8,224 -7,388 5,059

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Stadsvernieuwing Rijksmiddelen (€ 6,7 mln.) Per 31 december 2004 is de eindverantwoording voor de SV-middelen richting VROM opgesteld. De definitieve beschikking is in 2005 door VROM vastgesteld. Dit betekent dat de resterende SV-middelen kunnen worden ingezet om de verplichtingen per 31 december 2004 af te wikkelen.

56

Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 8,838 8,838 0 -2,122 6,716

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing Rijksmiddelen (ISV1) (€ 52,8 mln.) Deze middelen zijn voor bekostiging van activiteiten in het kader van de stedelijke vernieuwing. De middelen worden als doeluitkering van het Ministerie van VROM verkregen. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 86,746 86,746 0,648 -34,579 52,815

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva BDU Fysiek GSB (III) / ISV2 (€ 76,9 mln.) Dit overlopend passief bestaat uit van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. De negatieve dotatie betreft een overoeking naar DSB in verband met het DSB-aandeel in de bevoorschotting. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 69,142 69,142 21,635 -13,851 76,926

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Innovatie Ontwikkeling Stedelijke Vernieuwing Rijksmiddelen (€ 6,8 mln.) Dit overlopend passief betreft twee projecten waarvoor subsidie is gekregen in het kader van het Besluit bevordering innovatieve ontwikkeling stedelijke vernieuwing. De negateive mutatie wordt veroorzaakt door het corrigeren van een voorschot dat nog niet is ontvangen. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 5,075 5,075 -0,570 2,336 6,841

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Binnenstedelijke VINEX locaties Rijksmiddelen (€ 0,0 mln.) Deze middelen dienen mede ter financiering van exploitatietekorten voor locaties waarin de bestaande ruimtelijke functie wordt omgezet naar een woonfunctie (bijv. van school naar wonen). Dit overlopend passief wordt gevoed door het grondkostenfonds binnenstedelijke locaties Haaglanden. De middelen voor Binnenstedelijke VINEX-locaties vallen vrij in 2008, omdat er geen verplichtingen per 31-12-2008 tegenover stonden. Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Af: vrijval 2008 Eindsaldo

0 9,525 9,525 0 0 -9,525 0

mln. mln mln mln mln mln mln

Overlopende passiva Besluit Lokatiegebonden Subsidies Rijksmiddelen (€ 5,5 mln.) Op grond van de Verordening BLS Vinac (Besluit Lokatiegebonden Subsidies, Vierde Nota Actualisatie) krijgt de gemeente in totaal € 16,8 mln. subsidie van het Stadsgewest Haaglanden indien er per 31/12/2009 minimaal 2.880 sociale huurwoningen aan de woningvoorraad zijn toegevoegd. De verordening heeft betrekking op de periode 2005-2009. De uitbetaling vindt jaarlijks bij bevoorschotting plaats op basis van het aantal reeds toegevoegde sociale huurwoningen in het voorafgaande jaar. Bij de eindafrekening in 2010 zal op basis van de feitelijke realisaties worden bepaald of en in hoeverre de voorschotten ten gunste van de gemeente kunnen blijven. De dotatie van € 4,4 mln. betreft de bevoorschotting 2006. In 2009 volgt de bevoorschotting 2007 en 2008.

Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 1,066 1,066 4,400 0 5,466

mln. mln mln mln mln mln

Overlopende passiva BIRK subsidie verplaatsen TNO (€ 7,1 mln.) In het kader van de beleidsregeling subsidies Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK) heeft het Ministerie van VROM een subsidie beschikbaar gesteld voor de aankoop van gronden in Cromstrijen, de aanleg van externe infrastructuur in Cromstrijen, verplaatsingskosten van TNO en landschappelijke inpassing. Het doel van deze subsidie is het vergroten van de ruimtelijke kwaliteit in het betreffende gebied. 57

Eindbalans 2007 Bij: herrubricering voorzienigen Beginbalans na herrubricering Bij: ontvangen rijksbijdrage 2008 Af: bestedingen 2008 Eindsaldo

0 0 0 7,105 0 7,105

mln. mln mln mln mln mln

Schulden aan andere publiekrechtelijke lichamen (€ 45,7 mln.) Onder de balanspost overig schulden wordt een grote verscheidenheid aan schuldposities verantwoord. De volgende detaillering geeft nader inzicht in de samenstelling van deze balanspost: • • • • • •

Nog af te dragen loonheffing ad € 23,9 mln., Te verrekenen uitkering gemeentefonds ad € 9,3 mln., Te verrekenen subsidie Haaglanden ad € 4,7 mln., Nog te ontvangen facturen ad € 2,0 mln., Nog af te dragen premies ABP ad € 1,2 mln., Overige schulden aan publiekrechtelijke lichamen ad € 4,6 mln.,

3.3.3

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

De afgelopen decennia heeft de gemeente aan diverse maatschappelijke sectoren borgstellingen verleend voor investeringen in hun materiële activa. In de besluitvorming zijn deze investeringen aangeduid als maatschappelijk relevant en vertegenwoordigen daarom naar de opvatting van de gemeente een publiek belang. De gemeente Den Haag loopt een risico door het afgeven van deze garanties voor de leningen verstrekt door de financiële instellingen aan deze derden. Per 31 december 2008 bedraagt het uitstaande bedrag ruim € 204 mln. Onderstaande tabel geeft een overzicht aan van de afgegeven gegarandeerde geldleningen. Gegarandeerde geldleningen (bedragen in € 1000) Restant per Restant per 31-12-2008 31-12-2007

Omschrijving Accommodaties sportverenigingen

335

Appeltheater/Jeugdtheater(Stella)

358

0

37

Sociaal pedagogische zorg

224

240

Kessler Stichting Thuislozenzorg

673

706

Inburgering (asielzoekers) Kinderopvang Zieken- en verpleeghuizen Geestelijke gezondheidszorg/bejaardenoorden Stadsvernieuwingsfonds Openbaar vervoer HTM (incl. overeenkomst uit 1926)

i

69

76

341

397

3.735

4.923

13.624

22.488

21

28

179.116

175.128

Gegarandeerde hypothecaire geldleningen minder validen (MIVA)

40

55

Garantiestelling stichting monumentenfonds DH

51

61

5.900

6.197

pm

pm

Nationaal Restauratiefonds Achtervangovereenkomst met de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen Achtervangovereenkomst Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) TOTAAL

pm

pm

204.129

210.694

Toelichting 1) Als gevolg van verdere afstemming van de gegarandeerde geldleningen met de diensten en derden is de stand per 31 december 2007 aangepast. Hierdoor sluit deze stand in de jaarrekening niet meer aan met de stand in de jaarrekening 2007. 2) In 2007 is de financiële en juridische relatie tussen de HTM Personenvervoer NV en de gemeente Den Haag geherstructureerd. Onderdeel van deze herstructurering is dat leningen die de HTM afsluit voor – eveneens in het kader van de herstructurering – nieuw opgerichte dochterondernemingen van HTM Personenvervoer, te weten HTM RandstadRailvoertuigen BV en HTM Railinfra BV, door de gemeente gegarandeerd worden/blijven. In 2008 is op basis van deze herstructureringsovereenkomst een nieuwe garantie verstrekt van € 35,0 mln.

58

Overige verplichtingen Omschrijving Europese aanbesteding Servers Gemeente Den Haag Europese aanbesteding Drukwerk & Enveloppen 2008 - 2011 Europese aanbesteding Dienstkleding 2008 – 2011 Europese aanbesteding Inhuur Externen perceel Financieel Europese aanbesteding Inhuur Externen perceel ICT Europese aanbesteding Meubilair 2008 – 2018

(bedragen in € 1000) Bedrag per 31-12-2008 per jaar 500 1.500 600 6.000 10.000 600

Europese aanbesteding Kunst & Antiek bezit gemeente Den Haag

pm

Europese aanbesteding WA verzekering gemeente Den Haag

pm

Europese aanbesteding Inventarisverzekering Stadhuiscomplex

pm

Europese aanbesteding stoomgeneratoren

685

Europese aanbesteding Frequentieregelaars

250

Europese aanbesteding Adviseur Energieopslag

200

Afvalverwerking en overslag AVR

24.000

Haagse Milieu Services

22.000

Gereserveerde vakantietoelage bijstandscliëten

2.275

Gereserveerd vakantiegeld juni t/m december 2008

pm

Leasecontracten

15

59

60

Hoofdstuk 4

Risico’s

61

62

4. Risico’s Het gemeentebestuur heeft afgesproken jaarlijks de risico’s te inventariseren en waar mogelijk te kwantificeren. Deze herberekeningen worden in de hoogte van de algemene reserve meegewogen bij de budgettaire afwegingsmomenten (rekening, begroting) van het gemeentebestuur. De ontwikkeling op risico’s die de gemeente loopt, worden hieronder beschreven. Deze zijn in de volgende categorieën verdeeld: ! Beleidsrisico’s; ! Bedrijfsrisico’s; ! Eigendomsrisico’s. Naast de omschrijving van het risico is, voor zover mogelijk, het (maximale) financiële gevolg van het risico aangegeven. Ook zijn de maatregelen ter voorkoming of beperking van de mogelijke gevolgen aangegeven.

4.1 Beleidsrisico’s Invloed kredietcrisis Als gevolg van de kredietcrisis stond de financiële sector eind 2008 zwaar onder druk. De overheden in diverse landen hebben een groot aantal financiële instellingen van de ondergang gered. De aandelenmarkten stortten wereldwijd ineen. Aan het einde van 2008 is een mondiale recessie ingetreden. Ook Den Haag lijdt onder de kredietcrisis. De in 2008 uitgezette € 10 mln bij Landsbanki in IJsland is niet tijdig in 2008 terugbetaald door de liquiditeitsproblemen bij Landsbanki. De gemeente heeft risico opgevangen door een voorziening te treffen ten laste van de reserve Financiering. Financiële impact: € 10,0 mln te ontvangen van Landsbanki Maatregelen: samen met het ministerie van Financiën optrekken om zoveel mogelijk het budget terug te krijgen. De kredietcrisis heeft ook impact op de financiering en realisatie van ontwikkelingsplannen van het grondbedrijf. Vooralsnog is niet in te schatten welke financiële consequenties er zijn. Duidelijk is dat de onroerend goedmarkt zwaar onder druk staat en dat dit logischerwijs consequenties voor de projecten zal hebben. Geschatte financiële impact: Nog niet in bedragen uit te drukken. Kans: Hoog Maatregelen: Bij sommige projecten zal een verhoogd risico optreden op onvoorzien nadelig projectresultaat. In voorkomende gevallen zal de exploitatieprognose van het project moeten worden bijgesteld. De reserve grondbedrijf is de buffer om deze risico’s op te vangen. Huishoudelijke Verzorging ( HV) De rijksinkomsten voor de WMO dalen in de komende jaren. De nieuwe aanbesteding van de HV in 2009 kan leiden tot hogere tarieven. Ook verricht de gemeente acties om het leveren van (kwalitatief) te weinig van zorg tegen te gaan. Alles bij elkaar leidt dit tot meer kosten terwijl er minder inkomsten zullen zijn. Geschatte financiële impact: € 2 à € 3 mln structureel vanaf 2010. Kans: Hoog Maatregelen: De gemeente voert een lobby over aanpassing van het verdeelmodel van de WMO. Tegenvallende aantallen inburgeraars (Wet Inburgering) Door de tegenvallende aantallen inburgeraars worden de afgesproken inburgeringstrajecten eind 2009 niet gehaald. Bij de eindafrekening in 2009 van het Grotestedenbeleid loopt de gemeente het risico om de toegekende rijksvoorschotten terug te betalen. Deze kosten betreffen o.m.: de extra inspanningen om inburgeraars binnen te halen, het niet verschijnen van inburgeraars op intakegesprekken en overheadkosten. Geschatte financiële impact: € 3,7 mln Kans: Midden Maatregelen: Lobbyen bij het Rijk voor meer tijd (na 2009) om de overeengekomen trajecten te halen. Ook wordt samen met de G4 onderhandeld met het Rijk over een betere trajectvergoeding, zodat ook de extra uitvoeringskosten gecompenseerd kunnen worden. Schadeclaim Mondriaan De taalaanbieders, o.a. het Mondriaan, maken kosten voor locaties, leraren, begeleiding en studiemateriaal, terwijl de opkomst van de inburgeraars tegenvalt. De taalaanbieders lijden hierdoor veel schade. Het ministerie van WWI wil dat één derde deel van de schade door de gemeenten zelf betaald wordt. Voor Den Haag bedraagt dit €1,4 miljoen. Het college van Burgemeester en Wethouders heeft vooralsnog besloten hier geen eigen middelen voor te willen inzetten, omdat er geen juridische grondslag is en er aan Mondriaan al compensatie is geboden door middel van contractverlening. De gemeente heeft dan ook richting het ministerie aangegeven geen één derde deel te betalen, tenzij het voorschot op de inburgeringmiddelen van 2007 hiervoor kan worden ingezet, en bij afrekening van de voorschotten in 2010 deze betaling meegenomen wordt als geaccepteerde kosten. Het ministerie heeft aangegeven de € 1,4 mln. in 2010 te willen gaan korten op het participatiebudget dat de gemeente ontvangt. Het is niet duidelijk wat hiervoor de juridische gronden zouden zijn. Hiervoor moet in ieder geval het besluit van de wet participatiebudget gewijzigd worden. Geschatte financiële impact: € 1,4 mln. Kans: Midden Maatregelen: Lobby bij het Rijk loopt. Niet tijdige oplevering van prestaties Stedelijke vernieuwing (GSB/ISV) In het kader van het grotestedenbeleid heeft Den Haag de doelstelling voor 1 januari 2010 16.200 woningen te bouwen c.q. de bouw van deze woningen moet onomkeerbaar zijn. Voor een aantal fysieke ISV-prestaties is reeds gemeld dat deze einddatum van 31 december 2009 niet wordt gehaald. Inmiddels doet zich voor het risico a.g.v. de economische recessie dat als voorverkooppercentages van nieuwbouwwoningen niet worden gehaald, de doelstelling van 16.200 woningen ook niet tijdig en 63

volledig gerealiseerd worden. De subsidiestroom valt dan buiten de declaratietermijn bij het ministerie en komt bij de huidige regelgeving voor rekening van de gemeente (binnen de programma’s Wonen en Stedelijke ontwikkeling). De reële verwachting is dat de slottermijn door het ministerie wordt verlengd. Geschatte financiële impact: Niet te benoemen Kans: Midden Maatregelen: Lobbyen bij het Rijk voor meer tijd (na 2009) voor de eindverantwoording van de prestaties. Bouwleges Voor de bouwleges is het beleid, om de forse omvang van de voorziening af te bouwen, succesvol geweest. Door een aantal jaren bewust een lager dan kostendekkend tarief te hanteren, is de omvang van deze voorziening afgenomen. In de komende twee jaar zal de voorziening negatief worden bij ongewijzigd beleid. Voorts wordt een daling van de inkomsten verwacht door de gevolgen van de kredietcrisis. Investeringen in onroerend goed zullen worden uitgesteld, dit leidt tot minder aanvragen voor bouwvergunningen en dus minder legesinkomsten. Zelfs voor reeds verleende vergunningen en daarbij geïnde leges kan dit gevolgen hebben. Als de vergunning door genoemde omstandigheden niet gebruikt wordt, ontstaat recht op gedeeltelijke restitutie. De gemeente kan hierop inspelen door personeel op tijdelijk contract af te stoten en zo de organisatie aan te passen aan de krimp in de markt. Verder zijn de leges niet kostendekkend (ruim 20% onderdekking). Dit zal moeten worden ingelopen door enerzijds permanent aandacht voor de efficiëntie en effectiviteit van de organisatie, anderzijds door een (stapsgewijze) verhoging van de leges. Over een meerjarige periode zullen de opbrengsten immers kostendekkend moeten zijn. Een tijdelijk negatieve egalisatievoorziening is slechts acceptabel als de bouwleges kostendekkendheid worden op termijn. Incidentele effecten moeten/kunnen worden opgevangen. Geschatte financiële impact: De voorziening bouwleges zal bij ongewijzigd beleid in 2011 of wellicht zelfs 2010 negatief komen te staan. Kans: Hoog Maatregelen: voorstel aan de gemeenteraad tot stapsgewijze verhoging van de tarieven bouwleges. Indien het aantal aanvragen als gevolg van de recessie voor de bouw- en woningmarkt achter gaat lopen, wordt overgegaan tot het niet verlengen van tijdelijke contracten en zo de organisatie aan te passen aan de ontwikkelingen. Huis voor democratie en rechtsstaat De gemeente heeft de tijdelijke vestiging van het Huis voor democratie en rechtsstaat op een locatie vlakbij het Binnenhof mede mogelijk gemaakt. De definitieve huisvesting moet ook in de directe nabijheid van het Binnenhof komen. Een toplocatie waaraan gedacht wordt, is de hoek Spui/Kalvermarkt. Een haalbaarheidsonderzoek is onontbeerlijk om de zaken nader in kaart te brengen, zoals de mogelijkheden om het Huis te combineren met andere functies, een eventuele ondergrondse verbinding met het Tweede Kamergebouw en de kosten. De gemeente heeft toegezegd een bijdrage te leveren van € 4 miljoen, mits het Huis op de locatie Spui/Kalvermarkt gevestigd wordt. Geschatte financiële impact: € 4 mln. Kans: Hoog in 2009

4.2 Bedrijfsrisico’s RandstadRail De twee ontsporingen in 2006 op het traject van RandstadRail (op de Zoetermeerlijn en op het gedeelte van de Erasmuslijn vanaf halte Pijnacker Nootdorp naar Den Haag CS) hebben geleid tot veel schade. De schade is in 2008 bepaald op maximaal € 27 mln. Met het stadsgewest Haaglanden wordt gesproken over de uiteindelijke verdeling van dit bedrag. De onderhandelingen hierover zijn nog niet afgerond. In 2008 heeft de gemeente een deel van de schade voor eigen rekening genomen, door voor € 11,5 mln. aan vorderingen van het HTM op het stadsgewest over te nemen. Hiervoor zijn tegelijk twee voorzieningen voor oninbaarheid getroffen. Het resterende financiële risico bedraagt € 15,5 mln. Het stadsgewest Haaglanden heeft de betaling aan de RET voorgefinancierd. Geschatte financiële impact: Maximaal € 15,5 mln. Kans: Laag Maatregelen: Het onderzoek van de procedure t.a.v. de productaansprakelijkheid wordt in 2009 voortgezet. Ten behoeve van het project Randstadrail is railinfrastructuur aangelegd, zowel binnen als buiten de stadsgrenzen. In overleg met de fiscus is begin 2007 een scheiding aangebracht in de afrekening van de BTW over de projectkosten. De BTW over de aanleg binnen de gemeente Den Haag is verrekend met het BTW-compensatiefonds. De resterende BTW is volledig verrekend via aangifte, vanwege het feit dat dit deel van het project buiten de gemeentegrenzen ligt en de gemeente Den Haag formeel (vooralsnog) geen eigenaar voor dit deel van de infrastructuur is. Een eventuele wijziging in de fiscale status van dit deel van het project kan ertoe leiden dat de BTW alsnog via het BCF verrekend zou moeten worden. Het terug te ontvangen BTWbedrag zal dan lager zijn. Geschatte financiële impact: € 2,25 mln., indien alle activiteiten worden beschouwd als overheidsactiviteit. Risico wordt gelopen over € 225 mln. aan facturen. Over de 19 % BTW 5 % korting BCF. Kans: Laag BTW Souterrain (Tramtunnel) Het Souterrain is een groot infrastructuur project dat in 2004 is afgerond. In 2007 is het risico met betrekking tot de schadegevallen afgewikkeld. Thans rest nog een risico inzake de afwikkeling van de BTW. De subsidie is in 2005 opnieuw vastgesteld exclusief BTW. Gesteld is dat BTW die niet kan worden teruggevorderd of verrekend alsnog voor vergoeding in aanmerking komt. De gemeente Den Haag heeft jurisprudentie voor een vergelijkbaar project (Noord-zuidlijn Amsterdam) afgewacht, alvorens tot afrekening van de BTW over te gaan. Het desbetreffende arrest van de Hoge Raad (september 2008) werpt volgens het onlangs verkregen standpunt van de Belastingdienst geen nieuw licht op het Haagse Project, omdat Den Haag niet over een eigen openbaar vervoerbedrijf beschikt, maar dit heeft opgedragen aan de HTM. De BTW over de aanleg tot 2003 kan volgens 64

dit standpunt niet met de fiscus worden verrekend. De gemeente beraadt zich over de te nemen vervolgstappen, die kunnen bestaan uit het alsnog declareren van de BTW bij het Rijk als onderdeel van de subsidie, dan wel het aanspannen van een procedure tegen de fiscus. Geschatte financiële impact: € 24 mln. Kans: Midden Maatregelen: Bij een voor de gemeente negatieve uitspraak zal voor de niet door de fiscus terugbetaalde BTW een subsidieaanvraag worden ingediend bij het Rijk/Verkeer & Waterstaat. Verzakkingsschade woonwagens Twee woningcorporaties hebben de gemeente aansprakelijk gesteld voor schade aan woonwagens, die zou zijn ontstaan door gebreken (verzakking) aan standplaatsen die de gemeente aan hen in erfpacht heeft overgedragen. De corporaties hebben de standplaatsen laten verstevigen, de schade aan de woonwagens vergoed en willen de kosten op de gemeente verhalen. De gemeente heeft de verantwoordelijkheid hiervoor in eerste instantie afgewezen. Er is een overlegtraject gestart over deze kwestie met betreffende corporaties. Daarbij gaat het ondermeer over het vaststellen van de precieze verzakkingen en de gevolgen daarvan, de maatregelen die getroffen zijn om verdere verzakking en opgelopen schade te herstellen en voorkomen, en de rol en verantwoordelijkheid van de gemeente daarin. De uitkomst hiervan is nog niet duidelijk. Getracht wordt hierover in 2009 tot een oplossing en verdeling van de kosten te komen. Geschatte financiële impact: Niet aan te geven Kans: Hoog Maatregelen: overleg met woningcorporaties loopt gericht op afwijzen, danwel uitmondend in een goed gemotiveerde schikking. Europees Sociaal Fonds 2003 (ESF) Bij de afrekening van de ESF declaratie 2003 bestaat een verschil van inzicht met het agentschap SZW. Het Agentschap overweegt de door de gemeente ingediende verantwoording niet te honoreren. Dit betreft vooral de verantwoording van personeelskosten. De GAD, gemeentelijke jurist en een extern advocatenkantoor (Pels en Rijken) zijn van mening dat de gemeente conform Europese regelgeving heeft verantwoord. De gemeente is in afwachting van de definitieve beschikking van het agentschap SZW, die ultimo maart 2009 wordt verwacht. Geschatte financiële impact: € 5,1 mln. Kans: laag Maatregelen: Indien de beschikking van het agentschap SZW negatief voor de gemeente uitvalt, zal de gemeente bezwaar aantekenen.

4.3 Eigendomsrisico’s De gemeente loopt geen noemenswaardige eigendomsrisico’s. De gebouwen in eigendom van de gemeente zijn verzekerd. Het eigen risico voor alle eigendomspanden van de gemeente bedraagt circa € 1,0 miljoen en is afgedekt door de bestemmingsreserve Assurantiën.

65

66

Hoofdstuk 5

Resultaten per programma

67

68

Programma

1 - Bestuur / Gemeenteraad

Commissie

VBF

Portefeuillehouder

Pr esidium (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Lasten Baten Saldo exclusief reserves

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Verschil 2008

6.738

7.352

614 V

6.482

59

279

220 N

142

6.679 N

7.073 N

394 V

6.340 N

Dotaties aan reserves

40

88

48 V

30

Onttrekkingen aan reserves

86

192

106 N

82

336 V

6.288 N

Saldo inclusief reserves

6.633 N

6.969 N

Doelstelling De gemeenteraad vertegenwoordigt alle Haagse burgers en vormt met het college van burgemeester en wethouders en de burgemeester het gemeentebestuur. De gemeenteraad: -functioneert als volksvertegenwoordiger; -stelt de kaders vast van het collegebeleid; -controleert het door het college gevoerde beleid. De gemeenteraad wordt in zijn taakuitoefening bijgestaan door de Griffie. Deze zorgt voor: -een optimale dienstverlening aan de raad en de raadscommissies; -het ondersteunen van de relatie tussen burger en raad; -goede communicatie tussen burger en raad. De ombudsman behandelt klachten van burgers en instellingen over de gemeentelijke organisatie vanuit een onafhankelijke positie. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Het verschil tussen de uitkomst 2007 en de uitkomst 2008 is opgebouwd uit diverse onderdelen met een beperkte omvang. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Personele lasten griffie en Rekenkamer Diversen

Bedrag 0,4 mln. V 0,2 mln. V

Totaal lasten

0,6 mln. V

I/S I/S I

C/D D C/D

Personele lasten griffie en Rekenkamer 0,4 mln. V Het voordeel is ontstaan doordat vacatures niet direct zijn ingevuld bij de griffie (€ 0,2 mln.) en een neutrale adminstratieve wijziging in baten en lasten van de personeelskosten van de Rekenkamer (€ 0,2 mln.) Toelichting op de baten Oorzaak Doorberekende salarislasten Rekenkamer

Bedrag 0,2 mln. N

I/S S

C/D D

Reserves Diversen

0,1 mln. N

I

D

Totaal baten

0,3 mln. N

Doorberekende salarislasten Rekenkamer Zie toelichting onder lasten.

0,2 mln. N

69

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Baten

Ombuds man

456

0

452

0

443

27

Rekenkamer

325

0

352

0

0

0

Huisvesting raad

562

0

541

0

422

0

Gemeenteraad en Griffie

1.519

0

1.566

0

1.444

66

Apparaatskosten Gemeenteraad

1.991

21

2.090

18

2.179

19

Bestuursondersteuning raad en rekenkamerfunctie

1.885

38

2.351

261

1.994

30

Totaal

6.738

59

7.352

279

6.482

142

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve Reserve Digitale opslag en -ontsluiting (3782) Reserve Onderzoek en Enquete (3385)

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

0

0

45

74

11

0

11

0

Reserve Afschrijving Lic htkrant (3500)

0

2

0

2

Reserve Onderzoekstbudget Rekeningencommissie (3274)

0

21

0

21

BR WIA (3822)

4

0

7

0

Reserve Uitgaven Communicatieproject

0

15

0

20

Reserve Afschryv Klachtenregistratiesyst

25

0

25

0

BR Frictiekosten Rekenkamer Totaal

0

48

0

40

86

88

75 192

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Lasten

Baten

Stand Gedrukte begroting 2008-2011

6.924

27

5

61

Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

437

261

83

131

-9

-9

0

0

7.352

279

88

192

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

70

Dotaties Onttrekkingen

Programma

2 - Bestuur / College

Commissie

VBF

Portefeuillehouder

J.J. van Aartsen / G.Ph. Huffnagel (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

135.639

120.269

15.370 N

106.529

Baten

122.317

104.341

17.976 V

93.717

Saldo exclusief reserves

13.322 N

2.606 V

15.928 N

12.812 N

Dotaties aan reserves

8.984

9.483

499 V

1.914

Onttrekkingen aan reserves

6.819

9.263

2.444 N

3.817

Saldo inclusief reserves

15.487 N

661 V

16.148 N

10.909 N

Doelstelling Doelstelling van het programma Bestuur/College is dat het stadsbestuur het beleid enthousiast en daadkrachtig ontwikkelt en uitvoert. De gemeente is er voor de Hagenaar en wil klantgericht werken. De gemeente gaat meer taken op het niveau van stadsdelen uitvoeren. Bewoners kunnen dan beter meepraten en meebeslissen over het beleid en de inzet van de middelen. Doelstelling van het programma Bestuur/College is om in 2007 de meest klantgerichte gemeente van Nederland te zijn. Onder de noemer ‘In Den Haag is iedere burger een beetje Majesteit’ investeert de gemeente in de kwaliteit van haar dienstverlening. Met het programma Het Glazen Stadhuis wil de gemeente haar digitale contact met de burger verbeteren. Zij zet zich jaarlijks in voor: - betere bereikbaarheid per e-mail, telefoon, loket en schriftelijk; - kortere levertijden tussen de aanvraag van een product en de ontvangst er van, dan wel een - besluit over de aanvraag van het product; - goede bejegening door de klanten van de gemeente; - goede elektronische dienstverlening. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 De lasten 2008 zijn € 30 mln. hoger dan de lasten in 2007. Het takenpakket van het IDC is in 2008 uitgebreid ten opzicht van 2007. Aan het IDC zijn HR-Services (€ 7,0 mln.), Shared Services Automatisering (€ 6,5 mln.) en shared Services Beheer panden (€ 3,0 mln.) toegevoegd. Daarnaast heeft het IDC voor € 8,0 mln. projecten voor andere diensten uitgevoerd. Door de uitgebreidere taken zijn de kosten van softwarepakket tot een bedrag van € 3.0 mln. betaald en deze aan andere diensten in rekening gebracht. Een aantal afdelingen zoals beveiliging en multimedia hebben meer orderkosten gemaakt € 2,5 mln. De baten van 2008 zijn € 27 mln. hoger dan de baten van 2007. Het takenpakket van ht IDC is in 2008 uitgebreid ten opzicht van 2007. Door het IDC zijn HR-Services (€ 6,0 mln.) , Shared Services Automatisering (€ 7,5 mln.) en shared Services Beheer panden (€ 3,0 mln.) toegevoegd en aan de diensten gefactureerd. Daarnaast heeft het IDC voor € 8,0 mln. projecten voor andere diensten uitgevoerd. Door de uitgebreidere taken zijn de kosten van softwarepakket tot een bedrag van € 2,5 mln. gefactureerd. Een aantal afdelingen zoals beveiliging en multimedia hebben meer bij diensten in rekening gebracht € 2,5 mln. Verder was in 2007 een negatieve dotatie op dit programma verantwoord van € 2,7 mln. Het betrof een verschuiving van bestemmingsreserves naar andere programma's/producten in verband met een andere indeling van de begroting als gevolg van de collegewijziging in 2006. Ook is in 2008 meer onttrokken aan de bestemmingsreserve Ontvlechting Buurtbeheerbedrijven. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Projecten binnen gemeentelijke organisatie Hogere orderkosten Naheffing licenties bedrijfsvoeringssystemen Hogere energieprijzen Overname panden in het kader van Shared Service Beheer Lagere lasten als gevolg van vertraging in projecten Hogere lasten HRS Ontvlechting Buurtbeheerbedrijven Overig

Bedrag € 8,0 mln. N € 2,7 mln. N € 1,9 mln. N € 1,7 mln. N € 1,7 mln. N € 1,0 mln. V € 0,9 mln. N € 0,7 mln. V € 0,3 mln. N

I/S I I I I I I I I I/S

C/D D D D D D D C C C/D

Reserves Reserve CASA Verrekening reserve tarieven Haagnet Overig

€ 1,5 mln. V € 1,1 mln. N € 0,2 mln. V

I I I

D D D

Totaal lasten

€ 14,9 mln. N

Projecten binnen gemeentelijke organisatie

€ 8,0 mln. N 71

Het Intern Diensten Centrum voert verschillende verbouwings-, verhuizings-, onderhouds- en automatiseringsprojecten uit binnen de gemeentelijke organisatie. Daarnaast organiseert het IDC evenementen. De omvang van de projecten is lastig te begroten, omdat niet van tevoren bekend is wat de diensten willen gaan doen op de genoemde gebieden. Bij de baten wordt een gelijke hogere opbrengst toegelicht. Hogere orderkosten € 2,7 mln. N Verschillende onderdelen van het IDC hebben meer opdrachten gehad dan begroot. Het gaat vooral om opdrachten voor printen drukwerk en de inzet van beveiliging. Dit leidt ook tot hogere kosten om de orders af te kunnen handelen. Naheffing licenties bedrijfsvoeringssystemen € 1,9 mln. N Microsoft en de gemeente Den Haag hebben afgesproken het aantal in gebruik zijnde licenties te meten. Er is geconstateerd dat de gemeente minder licenties heeft dan benodigd voor het aantal gebruikers. Dit heeft geleid tot de aankoop van nieuwe licenties en kosten voor achterstallig onderhoud (€ 1,4 mln.) Daarnaast zijn in 2008 de kosten voor het gebruik van de systemen Pegasus en EOS hoger (€ 0,5 mln.). Hogere energieprijzen € 1,7 mln. N De prijzen van energie en voor toeleveranciers (catering, beveiliging en huur) waren in 2008 hoger dan begroot. Overname panden in het kader van Shared Service Beheer € 1,7 mln. N Het Intern Diensten Centrum neemt het beheer van kantoorpanden over van gemeentelijke diensten in het kader van Shared Service. In 2008 zijn panden overgedragen met een hogere totale waarde dan begroot. Bij de baten wordt hetzelfde bedrag verantwoord. Lagere lasten als gevolg van vertraging in uitvoering van projecten € 0,9 mln. N In 2008 is gestart met groot onderhoud aan de liften en de brandmeldinstallatie. Dit is nog niet afgerond en in 2009 zal verdere uitvoering plaats vinden. In 2008 leidt tot lagere lasten dan begroot. Hogere lasten HRS € 0,9 mln. N De Shared Service personeels- en salarisadministratie heeft in 2008 meer kosten gehad. Dit komt doordat de bezuinigingstaakstelling niet gehaald kon worden. Daarnaast is het nieuwe automatiseringssysteem duurder in beheer dan begroot. Ontvlechting Buurtbeheerbedrijven € 0,7 mln. V Dit project is beëindigd in 2008 en het restant bedrag van de reserve kan derhalve vrijvallen. Het voordeel doet zich voor aan de lasten kant omdat er in 2008 bijna geen uitgaven meer zijn gedaan. Reserves Reserve CASA € 1,5 mln. V Met de reserve CASA worden kosten betaald voor de oprichting en de opstart van HR-Services, het nieuwe salaris- en personeelsbeheer voor het gemeentepersoneel. De reserve wordt via een technisch bestedingsvoorstel overgeheveld vanuit programma Financiën. De verklaring van het verschil is dat er al in 2008 rekening was gehouden met een overheveling. Verrekening reserve tarieven Haagnet Het voordeel behaald op Haagnet wordt verrekend met de egalisatiereserve.

€ 1,1 mln. N

Toelichting op de baten Oorzaak Projecten binnen gemeentelijke organisatie Hogere omzet Intern Diensten Centrum Overname panden in het kader van Shared Service Beheer Verrekening huisvestingslasten Naheffing licenties bedrijfsvoeringssystemen Meer aansluitingen Haagnet Vrijval voorziening wachtgelden wethouders Bijdrage aan boventalligen en WAO Declaratie gedetacheerd personeel Overig

Bedrag € 8,0 mln. V € 2,4 mln. V € 1,7 mln. V € 1,6 mln. V € 1,4 mln. V € 1,2 mln. V € 0,4 mln. V € 0,4 mln. V € 0,2 mln. V € 0,5 mln. V

I/S I I I I I I I I I I

C/D D D D D D D C D D D

Reserves Vertaging onderhoud en opleidingen Bestemmingsreserve Flexibel budget Overig

€ 1,7 mln. N € 0,4 mln. N € 0,3 mln. N

I I I

D D D

Totaal baten

€ 15,4 mln. V

Projecten binnen gemeentelijke organisatie € 8,0 mln. V Het Intern Diensten Centrum voert verschillende verbouwings-, verhuizings-, onderhouds- en automatiseringsprojecten uit binnen de gemeentelijke organisatie. Daarnaast organiseert het Intern Diensten Centrum evenementen. De omvang van de projecten is lastig te begroten, omdat niet van tevoren bekend is wat de diensten willen gaan doen op de genoemde gebieden. Bij de lasten is een gelijke afwijking van de begroting toegelicht. Hogere omzet Intern Diensten Centrum 72

€ 2,3 mln. V

Verschillende onderdelen van het IDC hebben meer opdrachten gehad dan begroot. Het gaat vooral om opdrachten voor printen drukwerk en de inzet van beveiliging. Dit leidt tot een hogere omzet. Overname panden in het kader van Shared Service Beheer € 1,7 mln. V Het Intern Diensten Centrum neemt het beheer van kantoorpanden over van de diensten van de gemeente in het kader van Shared Service. In 2008 is de overgenomen boekwaarde hoger dan begroot, zie toelichting bij de lasten. Hiertegenover staat een hogere baat. Verrekening huisvestingslasten € 1,6 mln. V Het Intern Diensten Centrum brengt voor de panden, anders dan de collectieve huisvesting, een voorcalculatorisch tarief in rekening. Aan het eind van het jaar wordt afgerekend op basis van werkelijke lasten. Doordat de kosten hoger waren dan begroot, valt ook de afrekening hoger uit. Verder waren de huisvestingslasten hoger doordat energieprijzen en prijzen van andere toeleveranciers harder zijn gestegen dan begroot. Hierdoor ontstaat een nadeel dat verekend moet worden met de bestemmingsreserve tarieven collectieve huisvesting. Doordat hierin niet voldoende beschikbaar was, moet het restant met de diensten worden verrekend in het tarief van 2010. Naheffing licenties bedrijfsvoeringssystemen € 1,4 mln. V Microsoft en de gemeente Den Haag hebben afgesproken om het aantal in gebruik zijnde licenties te meten. Er is geconstateerd dat de gemeente minder licenties had dan benodigd zijn voor het aantal gebruikers. Dit heeft geleid tot de aankoop van nieuwe licenties en kosten voor achterstallig onderhoud. Meer aansluitingen Haagnet € 1,2 mln. V Haagnet brengt een tarief per aangesloten pc, printer en telefoon in rekening. In 2008 zijn er meer aansluitingen op Haagnet gerealiseerd dan verwacht. Hierdoor is de opbrengst hoger. Vrijval voorziening wachtgelden wethouders € 0,4 mln. V Het voordeel is ontstaan door vrijval van de voorziening. Eén van de oud-wethouders is erin 2008 in geslaagd een betrekking te vinden. Bijdrage aan boventalligen en WAO € 0,4 mln. V Door de directies en afdelingen is een bijdrage gedaan om de reserve Boventalligen op het juiste niveau te houden. Aangezien het begrotingstechnisch niet mogelijk was de dotatie te doen (dotaties hoger dan het begrote bedrag zijn niet toegestaan) is de stand van deze reserve ultimo 2008 € 148 te laag. In deze rekening is het voorstel opgenomen middels resultaatbestemming de reserve alsnog op het vereiste niveau te brengen. Verder is door de directies en afdelingen een bijdrage gedaan om de voorziening WAO om het juiste niveau te brengen. Door het late tijdstip van afkeuring (december) kon hier in de begroting niet op worden geanticipeerd. De dotatie aan de voorziening WAO is onder de lasten opgenomen. Het totale voordeel op de baten door boventalligen en WAO bedraagt € 0,4 mln. Declaratie gedetacheerd personeel Van een aantal gedetacheerde medewerkers worden de kosten gedeclareerd.

€ 0,2 mln. V

Reserves Vertaging onderhoud en opleidingen € 1,7 mln. N Voor verschillende onderhouds- en opleidingsprojecten is geld beschikbaar in bestemmingsreserves. Het gaat om het onderhoud van de liften en brandmeldinstallatie en opleidingen voor het personeel van SSA. Deze projecten zijn allemaal wel gestart in 2008, maar nog niet afgerond. In 2009 zal verdere uitvoering van deze projecten en de bijbehorende onttrekking uit de reserves plaats vinden. Bestemmingsreserve Flexibelbudget € 0,4 mln. N Dit verschil wordt grotendeels verklaard doordat in 2008 het Bewondersbudget G-31 in de bestemmingsreserve Flexibelbudget is opgenomen. Dit budget is in het najaar van 2008 ter beschikking gesteld. Doordat in 2008 geen uitgaven zijn gedaan, is minder onttrokken aan de bestemmingsreserve.

73

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

19.108

22.998

15.923

17.880

4.950

7.774

1.710

436

1.871

20

1.931

11

Overige huisvesting

19.937

20.228

13.673

14.025

12.256

13.570

Facilitaire producten

34.580

34.641

29.541

31.316

28.555

28.353

Collectieve huisvesting

37.946

39.149

36.799

37.202

36.602

39.579

2.909

0

3.029

0

2.829

0

884

264

718

126

665

275

2.147

51

1.937

11

1.687

2

178

8

360

7

0

0

Program ma-activiteiten in 2008 Haagnet Bestuursorganen

Bestuurlijke samenw erking Coordinatie Grotestedenbeleid Apparaatskosten College van B&W Apparaatskosten Stadsdelen Bestuur/College Huisvesting college van burgemeester en w ethouders

438

103

421

93

571

98

Bestuursondersteuning college van burgemeester en w ethouders (BGM)

6.844

1.525

6.337

873

6.337

537

Bestuursondersteuning college van burgemeester en w ethouders (BDLM)

8.958

2.914

9.660

2.788

10.146

3.518

135.639

122.317

120.269

104.341

106.529

93.717

Totaal

74

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

0

1.173

0

873

Bestemmingsreserve Haagnet

1.178

0

0

0

Reserve Afschrijving Collectieve Huisvesting

2.795

29

2.795

29

250

14

250

14

Bestemmingsreserve Tarieven Collectieve Huisvesting

Reserve Afschrijv ing Overige Huisvesting Bestemmingsreserve Groenmarkt Bestemmingsreserve Risic obeperkende projecten verzekering stadhuis Bestemmingsreserve Liften en brandmeldinstallatie 2007

0

50

0

50

300

494

300

880

0

693

0

972

Afschrijv ingsreserve EOS

100

23

100

23

Bestemmingsreserve Beveiliging

429

290

429

429

Bestemmingsreserve Afw ikkeling garantieclaim

444

307

444

444

1.476

906

1.476

1.100

756

0

1.500

400

0

0

756

756

62

210

62

267

BR Elektr onische Dienstverlening BGS 3484

0

75

0

75

BR Grote Bedrijfsvoeringssystemen 3540

0

35

0

35

Bestemmingsreserv e Reorganisatie IDC Bestemmingsreserve CASA Bestemmingsreserve SSA BR Boventalligen 3282

113

150

150

150

BR Knelpunten Stadsdeelbalies 3697

BR Eigen risicodragerschap WAO (BSD) 3613

0

125

0

125

BR Ontvlechting Buurtbeheerbedrijven 3698

0

924

0

924

BR Engagementmonitor 3741

0

25

0

25

BR DECO Flexibel budget stadsdelen 3841

300

550

440

910

BR Aanpakzw erfvuil en graffiti (BSD) 3880

-200

0

-200

0

BR Huis van de Democratie 3903

300

100

300

100

BR Krachtw ijken

0

178

0

198

BR Her mes

0

14

0

14

50

300

50

300

BR onderzoekskosten ADO BR FPU+ en seniorenr egeling Totaal

631

154

631

8.984

6.819

9.483

170 9.263

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

Lasten

Baten

97.398

84.479

Dotaties Onttrekkingen 3.182

1.101

200

0

0

200

1.140

0

0

1.140

20.699

18.855

4.704

5.598

832

1.007

1.597

1.224

120.269

104.341

9.483

9.263

75

76

Programma

3 - Burgerzaken

Commissie

VBF

Portefeuillehouder

G.Ph. Huffnagel (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

26.182

25.957

225 N

25.386

Baten

10.776

9.893

883 V

10.047

Saldo exclusief reserves

15.406 N

658 V

15.339 N

Dotaties aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo inclusief reserves

16.064 N

1.500

1.500

537

536

0

16.369 N

17.028 N

0

1 V

159

659 V

15.180 N

Doelstelling Doelstelling van het programma Burgerzaken is de juiste vaststelling van de identiteit van mensen en vastlegging van gegevens van de inwoners van Den Haag en van de Nederlanders in het buitenland. Op basis van de levenscyclus (geboorte, vestiging, huwelijk, vertrek, overlijden) moet een burger tijdig de juiste informatie doorgeven aan de gemeente. Met deze gegevens heeft de burger recht op tijdige en correcte levering van paspoorten, rijbewijzen, uittreksels, oproepkaarten voor verkiezingen en andere documenten en diensten. De gemeente zoekt steeds naar meer mogelijkheden van een klantgerichte dienstverlening. Kwaliteit, degelijkheid, betrouwbaarheid en tijdigheid zijn daarbij de sleutelwoorden en moeten klanten op een juiste wijze helpen, zodat zij daar een goed gevoel aan over houden. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 De meerlasten worden met name veroorzaakt door trendmatige stijgingen en een toename in de (noodzakelijke) dienstverlening (meer immigranten, hoger aantal vestigingen e.d.). Ook voor de baten geldt dat de belangrijkste verschillen worden veroorzaakt door trendmatige stijgingen. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Hogere rijksleges Verkiezingen Overig

Bedrag € 0,8 mln. N € 0,5 mln. V € 0,1 mln. V

Totaal lasten

€ 0,2 mln. N

I/S S I I

C/D D C D

Hogere rijksleges € 0,8 mln. N Voor een aantal producten brengt het Rijk leges in rekening. Deze rijksleges worden doorberekend in de prijs en zijn voor de gemeente daarom neutraal. In de begroting is onvoldoende rekening gehouden met de hoogte van de rijkslegesbedragen. Uitgaande van gelijkblijvende aantallen dient de begroting structureel aangepast te worden (zie toelichting op de lasten). Verkiezingen € 0,5 mln. V In 2008 heeft er geen verkiezing plaatsgevonden, wel heeft Burgerzaken kosten moeten maken ter voorbereiding van verkiezingen in 2009. De stemmachines mogen niet meer gebruikt worden, waardoor het proces ingrijpend zal veranderen. Toelichting op de baten Oorzaak Hogere prijs leges Overig

Bedrag € 0,8 mln. V € 0,1 mln. V

Totaal baten

€ 0,9 mln. V

I/S S I

C/D D D

Hogere prijs leges € 0,8 mln. V Voor een aantal producten brengt het Rijk leges in rekening. Deze rijksleges worden doorberekend in de prijs en zijn voor de gemeente daarom neutraal. Uitgaande van gelijkblijvende aantallen dient de begroting structureel aangepast te worden (zie toelichting op de lasten).

77

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Burgerzaken Baten secretarieleges Burgerzaken Totaal

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

22.999

195

23.547

195

22.964

0

3.183

10.581

2.410

9.698

2.422

10.047

26.182

10.776

25.957

9.893

25.386

10.047

Baten

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

0

188

0

188

Reserve Reorganisatie DBZ

0

124

0

124

Reserve Afschrijvingen DBZ

1.500

25

1.500

24

0

200

0

200

1.500

537

1.500

Reserve Rijbew ijzen

Bestemmingsreserve Tekort leges huw elijken Totaal

536

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Lasten

Baten

Stand Gedrukte begroting 2008-2011

24.191

10.033

1.500

Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

1.642

-140

0

296

124

0

0

124

25.957

9.893

1.500

536

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

78

Dotaties Onttrekkingen 116

Programma

4 - Openbare orde en Veiligheid

Commissie

VBF

Portefeuillehouder

J.J. van Aartsen (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

58.814

58.030

784 N

54.288

Baten

12.362

9.412

2.950 V

9.293

Saldo exclusief reserves

46.452 N

Dotaties aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo inclusief reserves

48.618 N

2.166 V

44.995 N

533

532

1 N

2.312

1.752

1.903

151 N

972

45.233 N

47.247 N

2.014 V

46.335 N

Doelstelling Doelstellingen van het programma Veiligheid zijn het handhaven van de openbare orde en het vergroten van de veiligheid in de stad. Veiligheid en zoals mensen dat ervaren zijn essentieel voor het functioneren van stad en samenleving. De gemeente richt zich daarbij op vier zaken: gebiedsgericht beleid: minder onveiligheid en overlast in desbetreffende gebieden. Het streven is om in de gebieden te komen tot een normale situatie zonder bijzondere maatregelen; toezicht en handhaving; persoonsgericht beleid: de gemeente Den Haag treedt hard op om de overlast van stelselmatige daders (doorstromers en veelplegers) zichtbaar te verminderen; brandveiligheid en hulpverlening. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 De stijging van de lasten en baten wordt voor € 2,3 mln. veroorzaakt door de andere wijze van verantwoording van de projecten welke met een rijksbijdrage zijn gefinancierd (GSB-gelden). Werden tot 2008 de uitgaven afgeboekt van de voorzieningen met gelden van derden in de nieuwe systematiek worden de gerealiseerde prestaties als last verantwoord en wordt daartegenover de bijdrage voor het zelfde bedrag als baat opgenomen. De nog niet uitgegeven gelden zijn verantwoord op de balans onder de post overlopende passiva. De voorzieningen zijn opgeheven. De uitgaven bedroegen ca. € 0,8 mln. Daarnaast kenmerkt dit programma zich jaarlijks door veel nieuwe en in omvang wisselende projecten. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak GSB III SIV Lonen en prijzen Brandweer Plan van aanpak wegwerken begrotingstekort Brandweer Lagere kosten flo Pardonregeling Keurmerk Veilig Ondernemen

Bedrag € 0,7 mln. N € 0,5 mln. V € 0,4 mln. N € 0,4 mln. V € 0,3 mln. N € 0,3 mln. N

Totaal lasten

€ 0,8 mln. N

I/S I I I S I I

C/D D D D C D D

GSB III SIV € 0,7 mln. N Conform de nieuwe regelgeving betreffende de verantwoording van rijksbijdragen zijn alleen de uitgaven verantwoord waarvan de prestatielevering meetbaar in het verslagjaar is geleverd. De nog niet uitgegeven gelden zijn verantwoord in de balans onder de post overlopende passiva. Voor dit zelfde bedrag is ook een baat verantwoord, zie toelichting op de baten. Lonen en prijzen Brandweer € 0,5 mln. V In het Concernbericht 2008 is incidenteel € 0,8 mln. aan loon- en prijscompensatie aan de begroting toegevoegd. Van deze toevoeging is € 0,5 mln. niet ingezet en leidt tot een voordeel. Plan van aanpak wegwerken begrotingstekort Brandweer € 0,4 mln. N De uitvoering van het plan van aanpak verloopt volgens schema. Als gevolg van onnatuurlijk personeelsverloop is de post overwerk overschreden. In het Concernbericht 2008 is een nadeel voor 2008 begroot op € 2 mln. Per saldo is dit bedrag € 0,1 mln. overschreden. Lagere kosten flo € 0,4 mln. V Vanaf 2006 is de flo-regeling (functioneel leeftijdsontslag) afgeschaft. Deze regeling betreft uitkeringen aan voormalige medewerkers die al voor 2006 gebruik maakte van de regeling. De regeling loopt nog tot 2016. Pardonregeling € 0,3 mln. N Dit betreft de uitvoering van de Pardonregeling in het kader van de oude Vreemdelingenwet. Keurmerk Veilig Ondernemen € 0,3 mln. N Door inzet van extra personeel zijn de activiteiten uitgebreid naar andere winkelgebieden in de stad. 79

Toelichting op de baten Oorzaak GSB III SIV Salarissen Brandweer Meeropbrengst diensten Brandweer Pardonregeling Keurmerk Veilig Ondernemen Plan van aanpak wegwerken begrotingstekort Brandweer Overig

Bedrag € 0,7 mln. V € 0,7 mln. V € 0,4 mln. V € 0,3 mln. V € 0,3 mln. V € 0,3 mln. V € 0,3 mln. V

I/S I I I I I I I

C/D D D D D D D C/D

Reserves Diversen

€ 0,2 mln. N

I

D

Totaal baten

€ 2,8 mln. V

Salarissen brandweer € 0,7 mln. V Er zijn diverse medewerkers gedetacheerd bij het projectbureau regionalisering en andere brandweerkorpsen (€ 0,3 mln.), er is subsidie ontvangen voor ID banen (€ 0,1 mln.) en er zijn boventalligen geplaatst bij andere overheidsinstellingen (€ 0,2 mln.). De afwikkeling van de loonheffing voorgaande jaren betreft € 0,1 mln. voordelig. GSB III SIV Zie toelichting onder lasten.

€ 0,7 mln. V

Meeropbrengst diensten Brandweer € 0,4 mln. V Van het Rijk is een subsidie ontvangen betreffende de samenwerking met Bovenwindse Eilanden van de Nederlandse Antillen. Verder maken deelnemende korpsen als gevolg van de regionale ontwikkelingen meer gebruik van de Haagse werkplaatsen. Verder is er een meeropbrengst van € 0,2 mln. aan handhaving en vergunningen. Pardonregeling Voor de uitvoering van deze regeling is door het rijk een bijdrage toegekend.

€ 0,3 mln. V

Keurmerk Veilig Ondernemen € 0,3 mln. V Voor deze activiteiten wordt een bijdrage geleverd vanuit de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Plan van aanpak wegwerken begrotingstekort Brandweer € 0,3 mln. V De opleidingen zijn regionaal aangepakt. Als gevolg daarvan zijn overheadkosten van € 0,3 mln. toegerekend aan andere korpsen.

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Strandveiligheid Horecavergunningen Bestrijding onveiligheid

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Lasten

Baten

Baten

573

18

570

0

563

0

1.015

611

986

645

1.804

695

15.158

6.075

13.983

4.749

10.657

4.112

Brandw eer en rampenbestrijding

42.068

5.658

42.491

4.018

41.264

4.486

Totaal

58.814

12.362

58.030

9.412

54.288

9.293

80

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

BR Plak- en kladvandalisme 3904

0

0

0

32

Reserve Activering Duurzame Goederen BRW

0

79

0

79

158

100

157

100

BR Verbetering Brandveiligheid 3021

Bestemmingsreserve Informatiesysteem periodieke controles gebruik gebouw en

0

267

0

267

BR Veiligheid Escamp 3478

0

38

0

38

BR Aanpak Veelplegers 3592

0

590

0

590

BR Vervanging Camera's 3699

60

36

60

48

BR Buurtconcierges en Nachtpreventie 3704

0

494

0

500

BR Bew onersparticipatie en veiligheid 3836

0

85

0

99

0

63

0

150

115

0

115

0

BR Preventie alcohol en cannabisgebruik bij minderjarigen 3837 BR Veiligheid en leefbaarheid Duindorp 3840 BR Aanpakzw erfvuil en graffiti (BSD) 3880

200

0

200

Totaal

533

1.752

532

0 1.903

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

Lasten

Baten

50.433

4.553

Dotaties Onttrekkingen 85

-83

0

0

0

6.119

3.399

290

910

861

1.561

1.460

157

132

58.030

9.412

532

1.903

81

82

Programma

5 - Cultuur en Media

Commissie

JB

Portefeuillehouder

mw . M. Bolle / R.S. Baldew singh (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

111.576

114.861

3.285 V

102.459

Baten

11.214

11.161

53 V

8.155

Saldo exclusief reserves Dotaties aan reserves

100.362 N

103.700 N

3.338 V

94.304 N

3.025

3.146

121 V

30.776

Onttrekkingen aan reserves

24.080

25.401

1.321 N

3.247

Saldo inclusief reserves

79.307 N

81.445 N

2.138 V

121.833 N

Doelstelling De gemeente heeft met het beleidsakkoord ‘Meedoen’ de ambitie om de Haagse cultuur toegankelijker te maken voor iedere Hagenaar en het culturele talent te stimuleren. Daarnaast streeft zij naar een gevarieerd en hoogwaardig cultuuraanbod, ondersteunt zij kwetsbare vormen van kunst en cultuur, wil zij het culturele erfgoed van de stad behouden en de collecties professioneel beheren. De gemeente richt zich de komende jaren met name op: ! het stimuleren van de cultuurparticipatie door onder andere: - het verbinden van cultuur op stedelijk niveau met cultuur in de wijken. - het stimuleren van actieve kunstbeoefening onder jongeren en de popinfrastructuur en het behoud van popinitiatieven voor de stad. ! versterking van het culturele bewustzijn door het vergroten van het publieksbereik. ! het versterken en ondersteunen van het cultuuraanbod op basis van het meerjarenbeleidsplan ‘De wereld vangen’. ! het verder ontwikkelen van het programma ‘de creatieve stad’ met partners in de stad, dat zich richt op de creatieve sector, te weten: de kunsten, media, entertainment en de creatieve zakelijke dienstverlening. ! het verbeteren van de (inter)nationale positie van Den Haag als cultuurstad. ! het vernieuwen van het lokale mediabeleid. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Door een wijziging van het besluit Begroting en Verantwoording worden met ingang van 1 januari 2008 voor meerjarige regelingen de toegezegde middelen niet meer in één keer als baat verantwoord en gedoteerd aan een voorziening. De besteding van deze rijksmiddelen geldt nu als basis voor batenverantwoording. Dit verklaart het verschil tussen de baten in 2007 en 2008, hetwelk eveneens doorwerkt in de lasten. De verschillen van jaar tot jaar tussen dotaties en onttrekkingen aan reserves kunnen sterk fluctueren. In 2008 is ca € 27,0 mln. minder gedoteerd aan reserves dan in 2007. Dit wordt verklaard door dotaties voor de projecten Koorenhuis Zuidlarenstraat (€ 15,3 mln.), Korzo (5,0 mln.), Rabarbar ( € 3,4 mln.) en Wijkcultuur (€ 5,0 mln.), In 2008 is ca € 20 mln. meer onttrokken dan in 2007. Hiervan heeft het grootste deel, nl. € 16,4 mln., betrekking op de reserve Koorenhuis Zuidlarenstraat i.v.m. overheveling naar het Fonds Krachtwijken. Verder was er in 2008 een incidenteel voordeel bij de Bibliotheek van € 0,4 mln. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Onderbesteding ICT- en inrichtingskosten Bibliotheek Vrijval Reserves Incidenteel voordeel exploitatie Bibliotheek Onderbesteding projecten Media en ICT kosten gemeentearchief Voorbereidingen De Appel Wachtgeldverplichtingen Zcala Overig

Bedrag € 0,8 mln. V € 0,8 mln. V € 0,7 mln. V € 0,6 mln. V € 0,5 mln. V € 0,3 mln. N € 0,2 mln. V

I/S I I I I I I I

C/D D C D D D D D

Reserves Diversen

€ 0,1 mln. V

I

D

Totaal lasten

€ 3,4 mln. V

Onderbesteding ICT- en inrichtingskosten Bibliotheek € 0,8 mln. V De inrichting van de nieuwe vestiging Bibliotheek Leidschenveen en de (her)inrichting van de Centrale Bibliotheek vinden plaats in 2009. De lasten zijn als gevolg hiervan € 0,5 mln. lager. Door de instelling van SSA is er tevens een onderbesteding op ICT van € 0,3 mln. Vrijval reserves € 0,8 mln. V De gereserveerde verplichte co-financiering voor het project de Creatieve Stad valt lager uit omdat de definitief toegekende Europese subsidies lager waren dan oorspronkelijk geraamd. Het te veel gereserveerde bedrag, ad € 0,5 mln., valt vrij. 83

Door verschuiving van taken van de Dienst Openbare Bibliotheek naar het Intern Diensten Centrum valt de reserve bedrijfsvoering (€0,2 mln.) bij de DOB vrij. Incidenteel voordeel exploitatie Bibliotheek € 0,7 mln. V Onder andere door latere ingebruiname van de vestingingen Leidschenveen en Leyweg is een voordeel op de expoiltatie ontstaan van € 0,7 mln. Onderbesteding projecten Media en ICT kosten gemeentearchief € 0,6 mln. V Er is vertraging ontstaan in het project waarbij beeldschermen worden geplaatst met gemeentelijke informatie. Ook zijn de uitgaven voor het project Wijkateliers achtergebleven. Deze vertragingen leiden tot herallocatie van de middelen naar 2009. Het project Digitalisering archief is in 2008 voorbereid, en zal in 2009 verder worden geïntensiveerd. Daarnaast is in 2008 het vervangend systeem voor post en archief (P&A+) gedeeltelijk in gebruik genomen, en zal dit systeem gefaseerd verder uitgerold worden. Voorbereidingen De Appel € 0,5 mln. V De lagere uitgaven in het kader van Wijkcultuur/voorbereiding De Appel van € 0,5 mln. zijn het gevolg van een vertraagde uitvoering van de projecten verbetering infrastructuur wijkcultuur en het onderzoek naar verbouwing/nieuwbouw van De Appel. Het gaat hierbij om het verbouwen en opknappen van de zgn. cultuurankers in de stadsdelen, waarvan de voorbereiding meer tijd vraagt dan voorzien. Wachtgeldverplichtingen Zcala € 0,3 mln. N Op basis van de actualisatie van de wachtgeld- en pensioenverplichtingen van de werknemers van het voormalige Zcala (Volksbuurtmuseum) moest een extra dotatie van € 0,3 mln. aan de voorziening plaatsvinden. Toelichting op de baten Oorzaak Reserves Voorbereidingen de Appel Onderbesteding inrichtingskosten Bibliotheek Onderbesteding projecten Media

Bedrag

I/S

C/D

€ 0,5 mln. N € 0,5 mln. N € 0,3 mln. N

I I I

D D D

Totaal baten

€ 1,3 mln. N

Voorbereidingen de Appel € 0,5 mln. N Als gevolg van de lagere uitgaven bij de voorbereidingen van de Appel wordt er eveneens minder uit de hiervoor ingestelde reserve onttrokken. Onderbesteding inrichtingskosten Bibliotheek € 0,5 mln. N De inrichting van de nieuwe vestiging Bibliotheek Leidschenveen en de (her)inrichting van de Centrale Bibliotheek vinden plaats in 2009. Tegenover deze lagere lasten staat € 0,5 mln. aan lagere onttrekking uit de reserve. Herfasering projecten Media € 0,3 mln. N De bij de lasten genoemde achtergebleven bestedingen bij de projecten beeldschermen en Wijkateliers hebben tevens geleid tot een lagere onttrekking uit de reserve.

84

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Musea Mediabeleid

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

21.694

1.737

21.693

1.743

20.562

1.313

970

69

1.175

1

1.026

25

Amateur kunst

3.448

0

3.463

0

3.209

0

Overige kunst

8.861

551

10.101

551

6.379

184

Toneel en dans

9.430

0

9.441

0

9.206

0

Beeldende kunst

4.348

1.498

4.352

1.498

3.207

246

Gemeente archief

5.428

790

5.804

939

5.258

771

Muziek, zang, opera

6.752

0

6.762

0

6.039

0

Kunstzinnige vorming

8.048

394

8.065

395

7.372

163

Openbare Bibliotheek

24.003

3.805

25.708

3.700

23.721

3.348

1.515

0

1.536

0

1.384

0

Film, video en letterkunde Accommodaties voor kunstbeoefening Totaal

17.079

2.370

16.761

2.334

15.096

2.105

111.576

11.214

114.861

11.161

102.459

8.155

85

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

540.2.01 Reserve (ver)bouw ing de Appel

0

0

0

100

Reserve haags uitburo

0

60

0

60

Reserve Spreidingsplan Bibliotheekfilialen Reserve Activeringskosten Inventaris en Automatisering

0

67

0

500

580

147

700

147 257

Bestemmingsreserve Radio Frequency Identifaction (RFID)

0

257

0

Bestemmingsreserve ICT-vernieuw ing

0

44

0

44

Bestemmingsreserve Inric hting Centrale Bibliotheek

0

0

0

100

Bestemmingsreserve Bedrijfsvoering

0

220

0

220

BR Casema Mediafonds 3002

0

47

0

186

BR Vervanging P&A+ 3564

0

201

0

201

BR Plato 3596

0

344

0

344

BR Uitrol DMS 3701

0

213

0

213

BR Bouw tekeningen Online 3702

0

55

0

45

BR Digitalisering niet-verfilmde kranten en periodieken 3740

0

39

0

49

BR Funx 3886

0

150

0

150

BR Uitvoer media Nota 3906

0

143

0

265

445

0

446

0

540.3.01 Reserve Prospero

BR Afschrijv DMS-programma

0

15

0

15

540.4.01 Reserve Drang

0

85

0

85

reserve w achtgeldverpl. Zcala

0

194

0

194

540.2 RESERV E ONDERZOEK SPUIPLEIN

0

45

0

45

540.7 RESERV E CREA TIEV E STA D

0

1.576

0

1.576

511.3 RESEVE KOORENHUIS PROJECTBEGELEIDING

0

100

0

100

Res. 511.3.01.02 Financiering Investeringen Kunstz

0

16.300

0

16.300

Res. 540.2.01.02 Financiering Investeringen Accomm

0

2.426

0

2.426

Res. 541.1.01.02 Financiering Investeringen Musea

0

123

0

123

Reserve haags Historisch Museum

0

74

0

74

Reserve openluchttheater Pierrot

0

7

0

7

Reserve briza/Vrije Academie/branoul

0

50

0

50

540.7 Reserve wijkcultuur

0

1.073

0

1.500

540.7 Reserve stimulering Popnota

0

25

0

25

540.1 Atelierbeleid

2.000

0

2.000

Totaal

3.025

24.080

3.146

0 25.401

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

86

Lasten

Baten

110.000

7.140

Dotaties Onttrekkingen 0

175

0

0

175

6.552

4.071

1.044

2.736

-1.866

-50

2.102

16.434

114.861

11.161

3.146

25.401

6.056

Programma

6 - Onderw ijs

Commissie

JB

Portefeuillehouder

S. Dekker (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

115.735

118.793

3.058 V

257.809

Baten

43.685

42.407

1.278 V

190.535

Saldo exclusief reserves

72.050 N

76.386 N

4.336 V

Dotaties aan reserves

14.313

14.315

2 V

26.155

Onttrekkingen aan reserves

15.380

16.229

849 N

8.049

Saldo inclusief reserves

70.983 N

74.472 N

67.274 N

3.489 V

85.380 N

Doelstelling Het programma Onderwijs is erop gericht de voorzieningen rond het onderwijs te verbeteren. Het betreft zaken die: rechtstreeks voortvloeien uit wettelijke en reguliere taken van de gemeente waaronder het andhaven van de leerplicht en de onderwijshuisvesting; de verantwoordelijkheid van het onderwijs of het individuele schoolbestuur overstijgen en aarom vragen om gemeentelijke coördinatie of regie in de randvoorwaardelijke zin; gericht zijn op de aansluiting van het Haagse aanbod aan beroepsonderwijs op de ehoeften van de Haagse economie, waardoor een bijdrage wordt geleverd aan een goed Haags vestigingsklimaat voor bedrijven en andere instellingen. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Door een wijziging van het besluit Begroting en Verantwoording worden met ingang van 1 januari 2008 voor meerjarige regelingen de toegezegde middelen niet meer in één keer als baat verantwoord en gedoteerd aan een voorziening. De besteding van deze rijksmiddelen geldt nu als basis voor batenverantwoording. Dit verklaart het verschil tussen de baten in 2007 en 2008, hetwelk eveneens doorwerkt in de lasten. De verschillen van jaar tot jaar tussen dotaties en onttrekkingen aan reserves kunnen sterk fluctueren. Bij het programma onderwijs speelt een grote rol de dotatie van Bruidsschat POO (ad € 14,6 mln.) in 2007. Hiermee wordt het verschil verklaard tussen 2008 en 2007. De onttrekkingen, ad € 3,4 mln. in 2008 aan de reserve Bruidsschat POO (ad € 3,4 mln.) is één van oorzaken van het verschil in de onttrekkingen tussen 2008 en 2007. Het restant betreft onttrekkingen aan diverse andere reserves. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Subsidies voorgaande jaren OHV en onderhoud Vrijval reserves Spoedeisende voorzieningen Overig

Bedrag € 1,5 mln. V € 0,8 mln. V € 0,5 mln. V € 0,4 mln. V € 0,1 mln. N

Totaal lasten

€ 3,1 mln. V

I/S I I I I I

C/D D D C D C/D

Subsidies voorgaande jaren € 1,5 mln. V Uit de definitieve afrekening van subsidies van voorgaande jaren volgt een voordeel. De vrijval subsidies bedraagt € 0,2 mln. omdat de voorlopige subsidietoekenningen bij de definitieve vaststelling lager zijn uitgevallen. Verder is er voor € 0,4 mln. aan niet-uitgegeven subsidiegelden onderwijsachterstandsbeleid. Daarnaast hebben afrekeningen met schoolbesturen van toegekende subsidies in voorgaande jaren een voordeel van € 0,9 mln. opgeleverd. Onderwijs Huisvesting en onderhoud € 0,8 mln. V Voor 2008 was een onttrekking van € 0,2 mln. begroot aan de reserve OHV dekking programma voor een schoolbestuur op grond van de regeling arbeidstoedeling VSO-scholen (toevoegen van praktijklokalen aan schoolgebouwen). Deze lasten zijn verschoven naar 2009. De lagere uitgaven ten laste van de reserve meerjarenonderhoudsplanning binnenkant scholen zijn het gevolg van vertraging in het declareren door de schoolbesturen. De schoolbesturen voeren zelf het onderhoud uit en declareren dit vervolgens bij de gemeente. Vrijval reserves € 0,5 mln. V De reserve leerlingenvervoer, welke is ingesteld ter dekking van meerkosten in de schooljaren 2006/2007 en 2007/2008, kan vrijvallen. Deze jaren zijn afgerekend. Van de reserves Veiligheid op scholen en Intensivering aanpak voortijdig schoolverlaten is de termijn op 31 december 2008 verlopen, en derhalve zijn deze vrijgevallen. De resterende saldi waren beperkt en er zijn geen concrete plannen voor de aanwending van dit restant. Spoedeisende Voorzieningen € 0,4 mln. V Op grond van de verordening Onderwijshuisvesting is in de begroting een structureel bedrag opgenomen voor spoedeisende aanvragen van schoolbesturen indien de voortgang van het onderwijs in het geding is. In 2008 zijn geen aanvragen in dit kader gehonoreerd. 87

Toelichting op de baten Oorzaak Additionele activiteiten HCO Overig

Bedrag € 1,1 mln. V € 0,1 mln. V

I/S I I

C/D D D

Reserves Lagere onttrekking reserves OHP en onderhoud

€ 0,8 mln. N

I

D

Totaal baten

€ 0,4 mln. V

Additionele activiteiten HCO € 1,1 mln. V Door de marktwerking bij onderwijsbegeleiding heeft de gemeente meer inkomsten uit additionele activiteiten kunnen behalen. Dit heeft geleid tot hogere baten in 2008 dan begroot. Reserves Lagere onttrekking reservs Onderwijs huisvesting en onderhoud € 0,8 mln. N Tegenover de lagere lasten bij het Onderwijs Huivestingsplan en de meerjaren onderhoudsplanning staat een lagere onttrekking uit de betreffende reserves.

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Lasten

Lasten

Baten

Baten

Baten

Leerlingenvervoer

6.618

23

7.239

37

5.662

38

Volw asseneneducatie

9.070

8.135

9.022

7.990

26.944

23.285

35.372

27.246

36.153

27.306

53.411

52.673

60

44

91

53

72

43

Onderw ijsachterstandsbeleid Gymnastiek- en schoollokalen

0

0

0

0

19.629

19.280

Openbaar basis onderw ijs, onderw ijshuisvesting

Openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs

10.807

485

10.902

485

10.538

0

Bijzonder basisonderw ijs, onderw ijshuisvesting

16.295

217

16.122

217

16.658

0

Activiteiten/projecten openbaar onderwijsbeleid Activiteiten/projecten stedelijk onderw ijs beleid

0

0

0

0

9.993

3.200

10.270

215

12.829

306

8.268

4.264

Openbaar voortgezet onderw ijs , onderw ijshuisvesting

2.883

0

2.888

0

3.502

0

Bijzonder voortgezet onderw ijs, onderw ijshuisvesting

7.861

338

7.725

339

5.433

803

Schoolbegeleidingsdienst reguliere schoolbegeleiding

7.466

6.122

6.704

4.705

7.018

5.534

0

0

0

0

1.846

0

Schoolbegeleidingsdienst onderw ijsachterstandsactiviteiten

1.750

356

1.860

466

1.909

562

Openbaar basisonderw ijs, exclusief onderw ijshuisvesting (OCW)

3.426

0

3.426

0

0

0

Openbaar basisonderw ijs, exclusief onderw ijshuisvesting (POO)

0

0

0

0

82.536

80.734

Openbaar voortgezet onderw ijs, exclusief onderw ijshuis vesting

0

0

0

0

1.662

0

Bijzonder voortgezet onderw ijs, exclusief onderw ijshuis vesting

0

0

0

0

0

0

Openbaar (voortgezet) speciaal onderw ijs, onderw ijshuis vesting

794

0

812

0

1.072

0

Bijzonder (voortgezet) speciaal onderw ijs, onderw ijshuis vesting

3.063

504

3.020

503

1.656

119

0

0

0

0

0

0

115.735

43.685

118.793

42.407

257.809

190.535

Bijzonder basisonderwijs, exclusief onderw ijs huisvesting

Bijzonder (voortgezet) speciaal onderw ijs, exclusief onderw ijshuis vesting Totaal

88

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Reserve uitbreiding leerkansenprofiel (krachtw ijke

0

0

0

50

Res. 480.6.01.04 Financiering Investering Activite

0

0

-173

0

Reserve Activering HCO produkt 480.3.01

5

150

5

150

Bestemmingsreserve Extra kosten invoering vraagfinanciering

0

50

0

50

Reserve Activering HCO produkt 480.4.01

163

21

164

21

Res. 480.6.01.01 VG OHV Algemeen

280

35

280

35

Res.digitaal leren

0

104

0

108

Reserve Leerplicht

0

64

0

64

Res. Acc. Peuterspeelzalen

0

5.516

1

5.516

Res. 480.6.01.01 VG OHV MOP Binnenk. Scholen RV 12 Res. 480.6.01.01 VG OHV Dekking Programma

830

610

830

1.155

1.591

942

1.764

1.162

Res. 480.6.01.01 VG OHV OLP-Meubilair Herindeling

0

2.688

0

2.689

reserve intensiv ering VSV

0

350

0

350

reserve beheer leerlingenvervoer

0

79

0

79

reserve beleid leerlingenvervoer

0

390

0

390

539

0

539

0

Res. 423.0.01.01 Financiering Investeringen Bijzon

0

182

0

182

Res. 433.0.01.01 Financiering Investeringen Bijzon

100

6

100

6

6.549

0

6.549

0

Res.421.0.01.01 Financiering Investeringen Openbaa

Res. 441.0.01.01 Financiering Investeringen Openba Reserve university College Reserve opvang internale studenten Reserve Bruidsschatregeling DPOO Beklemde reserve GOA Reserve Ouderbijdragetabel Reserve Onderw ijs segregatie Reserve veiligheid programma 6 onderw ijs Reserve spijbeloffensief Reserve Maatschappelijke stages Totaal

0

297

0

297

50

0

50

0

0

3.426

0

3.426

4.000

0

4.000

0 225

0

216

0

100

0

100

20

0

204

0

204

0

50

0

50

106

0

106

0

14.313

15.380

14.315

16.229

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011

Lasten 110.507

Baten 28.997

Dotaties Onttrekkingen 0 5.526

100

0

0

100

525

0

0

525

100

0

0

0

0

0

Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 174 / 2007 - Ouderbijdrage gesubsidieerd peuterspeelzaalwerk Rv 21 / 2008 - Invulling projecten Den Haag Internationale Stad Rv 153 / 2008 - Versterking van de kwaliteit van kinderopvang Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

106

0

19.008

15.183

6.701

11.044

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

-10.253

-1.773

7.614

-966

-1.300

0

0

0

118.793

42.407

14.315

16.229

Rv 256 / 2008 - Oplossing financiële situatie ADO Totaal

89

90

Programma

7 - Burgerschap

Commissie

JB

Portefeuillehouder

R.S. Baldew singh (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

26.088

35.708

9.620 V

85.471

Baten

17.724

27.462

9.738 N

77.116

Saldo exclusief reserves

8.364 N

8.246 N

118 N

Dotaties aan reserves

1.265

1.633

368 V

498

870

976

106 N

1.121

144 V

7.732 N

Onttrekkingen aan reserves Saldo inclusief reserves

8.759 N

8.903 N

8.355 N

Doelstelling Iedere Hagenaar moet volwaardig aan de Haagse samenleving mee kunnen doen. Vaardigheden in de Nederlandse taal, kennis van de omgangsregels, waarden en normen vormen een essentiële voorwaarde om volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving. Burgerschap is de nieuwe term voor de oude onderdelen inburgering oud- en nieuwkomers en integratiebeleid. Burgerschap gaat uit van een gelijkwaardigheid van alle Haagse burgers waarbij naast de eigen verantwoordelijkheid van de burger ook de verantwoordelijkheid van de samenleving uitgangspunt is. Dit is in volgende onderdelen uitgewerkt: Toerusten: ontwikkelen van sociale en intellectuele vermogens als basisvoorwaarden voor actief burgerschap (investeren in menselijk kapitaal). Delen: scheppen van gelijke kansen voor alle Hagenaars en stimuleren dat zij goed deelnemen op alle vitale maatschappelijke velden (investeren in gelijke rechten, plichten en kansen). Binden: het actief verbinden van Hagenaars die zich naar elkaar toe sociaal gedragen en het verbinden van Hagenaars met de stad, zodat zij het gevoel krijgen dat Den Haag hun ‘vaderland’ is (investeren in een sociaal verantwoordelijke stad waar het goed toeven is). Dit moet in eerste instantie zorgen voor een betere relatie tussen burgers onderling, van burgers naar hun leefomgeving en van de burger tot de overheid. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Door een wijziging van het besluit Begroting en Verantwoording worden met ingang van 1 januari 2008 voor meerjarige regelingen de toegezegde middelen niet meer in één keer als baat verantwoord en gedoteerd aan een voorziening. De besteding van deze rijksmiddelen geldt nu als basis voor batenverantwoording. Dit verklaart het verschil tussen de baten en de lasten in 2007 en 2008. Daarnaast is het nadelig saldo in 2007 vrij hoog als gevolg van de extra aanloopkosten van inburgering. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Lagere kosten door minder inburgeraars Interne verschuiving inburgeringstrajecten Volwasseneneducatie Lagere vergoeding door minder gecombineerde trajecten Hogere subsidieaanvragen Burgerschap Lagere uitgaven rijksmiddelen Overig

Bedrag € 2,9 mln. V € 2,4 mln. V € 2,2 mln. V € 1,9 mln. V € 0,4 mln. N € 0,3 mln. V € 0,3 mln. V

I/S I I I I I I I

C/D D D D D D D D

Reserves Lagere dotatie fonds burgerschap Totaal lasten

€ 0,4 mln. V € 10,0 mln. V

I

D

Lagere kosten door minder inburgeraars € 2,9 mln. V In verband met tegenvallende aantallen inburgeraars is er minder besteed aan inkoop van diensten, subsidies, onderwijskosten en onderzoek. Interne verschuiving inburgeringstrajecten € 2,4 mln. V Door interne verschuiving van inburgeringstrajecten voor oud- en nieuwkomers, uitgevoerd door externe partijen, ontstaat een budgettair neutrale verschuiving binnen het programma Burgerschap. Bij de lasten leidt dit tot een voordeel van € 2,4 mln. Bij de baten ontstaat een nadeel van € 2,4 mln., zie toelichting bij de baten. Volwasseneneducatie € 2,2 mln. V De lasten en baten voor educatieve trajecten voor volwassenen (€ 2,2 mln.) zijn ten onrechte begroot op dit product binnen programma Burgerschap. Dit had moeten zijn op programma onderwijs. Daarnaast kan worden opgemerkt dat de inzet van deze gelden voor 2009 is begroot. 91

Lagere vergoeding door minder gecombineerde trajecten € 1,9 mln. V Het opleidingsinstituut voor gecombineerde trajecten inburgering-reïntegratie wordt betaald aan de hand van termijnbetalingen gerelateerd aan de geleverde prestaties (op basis van het afgesloten contract). In de begroting was gerekend op een hoger bedrag aan gecombineerde trajecten. Hogere subsidieaanvragen fonds Burgerschap € 0,4 mln. N In het kader van het Fonds Burgerschap is voor € 0,4 mln. meer aan subsidieaanvragen gehonoreerd dan begroot. Hierdoor zijn de subsidielasten € 0,4 mln. hoger en de dotatie aan het Fonds € 0,4 mln. lager. Lagere uitgaven rijksmiddelen begeleiding jongeren € 0,3 mln. V Het rijk heeft voor een periode van meerdere jaren gelden ter beschikking gesteld voor diverse doeleinden, onder andere ter begeleiding van Antilliaanse en Marokkaanse Jongeren. De besteding van deze middelen (€ 0,3 mln.) in 2008 loopt achter op de planning en verschuift naar 2009. Daarnaast is in een aantal gevallen onduidelijk of de middelen zijn besteed in 2008. Dit leidt boekhoudkundig tot een voorshands lagere besteding in 2008. In 2009 volgt uitsluitsel bij vaststelling van de subsidies. In deze jaarcijfers staan tegenover de lagere lasten, lagere baten. Reserves Lagere dotatie aan fonds Burgerschap € 0,4 mln. V In het kader van het Fonds Burgerschap is voor € 0,4 mln. meer aan subsidieaanvragen gehonoreerd dan begroot. Hierdoor zijn de subsidielasten € 0,4 mln. hoger en de dotatie aan het Fonds € 0,4 mln. lager. Toelichting op de baten Oorzaak Minder Rijksgeld nodig door minder inburgeraars Interne verschuiving inburgeringstrajecten Volwasseneneducatie Overig

Bedrag € 5,3 mln. N € 2,4 mln. N € 2,2 mln. N € 0,2 mln. V

Reserves Diversen

€ 0,1 mln. N

Totaal baten

€ 9,8 mln. N

I/S I I I I

C/D D D D D

Minder Rijksgeld nodig door minder inburgeraars € 5,3 mln. N Gezien de tegenvallende aantallen inburgeraars is minder geld uit de Rijksbijdrage gebruikt. Op basis van de werkelijke prestaties over 2007-2009 wordt de definitieve rijksbijdrage vastgesteld. Hier loopt de gemeente een aanzienlijk risico gezien de tegenvallende aantallen inburgeraars en de extra inspanningen die nodig zijn om de inburgeraars te werven. Interne verschuiving inburgeringstrajecten € 2,4 mln. N Door interne verschuiving van inburgeringstrajecten voor oud- en nieuwkomers, uitgevoerd door externe partijen, ontstaat een budgettair neutrale verschuiving binnen het programma Burgerschap. Bij de lasten leidt dit tot een voordeel van € 2,4 mln, zie toelichting bij de lasten. Bij de baten ontstaat een nadeel van € 2,4 mln. Volwasseneneducatie € 2,2 mln. N Tegenover de lagere lasten Volwasseneneducatie, beschreven bij de lasten, staan lagere inkomsten.

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Inburgering Volw asseneneducatie (splitsing)

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

15.850

15.065

20.689

19.876

76.965

74.716

1.692

9

6.415

4.625

4.290

2.400

Apparaatskosten Stadsdelen Burgerschap

1.010

38

966

34

0

0

Interculturalisatie en diversiteitsbeleid

7.536

2.612

7.638

2.927

4.216

0

26.088

17.724

35.708

27.462

85.471

77.116

Totaal

92

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Bestemmingsreserve Herw aardering debiteuren

0

127

0

127

Bestemmingsreserve Invoeringskosten Wet Inburgering (WI)

0

432

0

432

Bestemmingsreserve Naturalisatieceremonien

0

67

0

100

Bestemmingsreserve Vervolgtrajecten Pavem

500

0

500

0

Res.ant jongeren (gem geld)

0

4

0

4

Res. Amendement intercult. en div.

0

13

0

13

365

227

733

300

Reserve fonds burgerschap Reserve Trajecten volw asseneducatie Totaal

400

0

400

1.265

870

1.633

0 976

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Lasten

Baten

Dotaties Onttrekkingen

Stand Gedrukte begroting 2008-2011

20.359

12.539

0

Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

19.390

32.414

500

146

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

-4.041

-17.491

1.133

300

Totaal

35.708

27.462

1.633

976

530

93

94

Programma

8 - Wer k en Inkomen

Commissie

SWEI

Portefeuillehouder

H.P.M. Kool (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

554.957

549.779

5.178 N

534.026

Baten

499.102

490.965

8.137 V

486.908

Saldo exclusief reserves

55.855 N

58.814 N

2.959 V

47.118 N

Dotaties aan reserves

53.895

54.953

1.058 V

32.754

Onttrekkingen aan reserves

43.900

45.160

1.260 N

26.332

Saldo inclusief reserves

65.850 N

68.607 N

2.757 V

53.540 N

Doelstelling De gemeente biedt hulpbehoevende burgers gericht kansen om zo snel mogelijk zelfredzaam te worden. De gemeente heeft ‘vangnetvoorzieningen’ en instrumenten waarmee burgers kunnen voorzien in eigen levensonderhoud en hun deelname aan de maatschappij en hun maatschappelijke positie kunnen verbeteren. Meer zelfredzaamheid moet leiden tot het beperken van de groep bijstandsgerechtigden tot burgers die (tijdelijk) niet op andere wijze in hun inkomen kunnen voorzien. Alleen mensen die het echt nodig hebben, ontvangen een bijstandsuitkering. De gemeente doet er alles aan om: minder mensen in de bijstand te krijgen; meer mensen uit de bijstand te krijgen; mensen een baan te bezorgen zo dicht mogelijk tegen de reguliere arbeidsmarkt aan. Deze burgers worden zo goed mogelijk begeleid en krijgen tot die tijd een optimale dienstverlening. De ambitie van Den Haag is minder bijstandsafhankelijkheid van klanten jonger dan 65 jaar.

Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 De hogere lasten ten opzichte van 2007 worden voornamelijk veroorzaakt door hogere apparaatslasten (+ € 8,5 mln.) bij de werkgelegenheidsprojecten, extra investeringen in uitstroom gesubsidieerde arbeid (met name ID banen niet G8) (+ € 3,5 mln.), daling van het aantal bijstandsuitkeringen (-/- € 14 mln.), als gevolg van de stelselwijziging van de voorzieningen (+ € 18 mln.) en de extra instroom van SW-medewerkers (+ € 5 mln.). De hogere baten ten opzicht van 2007 worden voornamelijk veroorzaakt door een eenmalige vrijval uit de voorzieningen Agenda voor de Toekomst in 2007 (-/- € 6 mln.), lagere rijksbijdrage WWB-I (-/- € 8 mln.) en als gevolg van de stelselwijziging van de voorzieningen (+ € 27 mln.). Groot verschil met betrekking tot de reserves betreft het in een afschrijvingsreserve zetten van middelen ter dekking van Haegheflor (€ 12 mln.). Het project is dit jaar opgeleverd. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Meer bemiddelingsactiviteiten in eigen beheer Uitbreiding contracten Haeghe Groep Minder bijstandsuitkeringen Hogere kosten als gevolg van hogere omzet Haeghe Groep Minder kinderen geplaatst op kinderopvangplaatsen Reserve IB wordt ingezet als afschrijvingsreserve Overig

Bedrag € 3,9 mln. N € 3,5 mln. N € 2,8 mln. V € 1,6 mln. N € 0,8 mln. V € 0,7 mln. V € 0,5 mln. N

I/S I I I I I I I

C/D D D D D C D C/D

Reserves Lagere dotatie aan reserve WWB-I Overig

€ 1,0 mln. V € 0,1 mln. V

I I

D D

Totaal lasten

€ 4,1 mln. N

Meer bemiddelingsactiviteiten in eigen beheer € 3,9 mln. N In 2008 zijn er meer bemiddelingsactiviteiten in eigen beheer verricht dan begroot. Dit veroorzaakt een verschil van ongeveer € 2 mln. op de personeelslasten. De meest opvallende punten die het resterende verschil verklaren: In 2008 is de beveiliging op de Startbanen geïntensiveerd. De toename van de beveiligingskosten waren grotendeels niet begroot. Vanwege de implementatie van Excellente Dienstverlening en de reorganisatie van de Startbanen is er meer ingehuurd dan begroot. Uitbreiding contacten Haeghe Groep € 3,5 mln. N Hogere kosten reïntegratiecontract (€ 1 mln.) en hogere loonkosten door inzet meer personeel tbv leerwerktrajecten (€ 2,5 mln.) zorgen voor meer lasten bij de Haeghe Groep. 95

Minder bijstandsuitkeringen € 2,8 mln. V De gemeente Den Haag is er opnieuw in geslaagd het aantal bijstandsgerechtigden terug te dringen. Mede door de integrale ketenaanpak met werkbeurzen, startbanen en CWI is het bijstandsvolume met 812 gedaald. Hogere kosten als gevolg van hogere omzet Haeghe Groep € 1,6 mln. N In 2008 is een toegevoegde waarde gerealiseerd van ruim € 19,5 mln. De Haeghe Groep heeft, door de doorstroom van medewerkers en extra instroom vanaf de wachtlijst, goed in kunnen spelen op de aantrekkende markt in met name de dienstverlenende activiteiten (detacheren, groenwerk en schoonmaak). Minder kinderen geplaatst op kinderopvangplaatsen € 0,8 mln. V In 2008 zijn minder kinderen geplaatst door onvoldoende beschikbaarheid van kinderopvangplaatsen. Hierdoor heeft de gemeente minder uitgegeven aan de inkoop van opvangplaatsen en aan tegemoetkomingen kinderopvang. Reserve IB wordt ingezet als afschrijvingsreserve € 0,7 mln. V Vanuit de bestemmingsreserve IB zijn in 2008 een tweetal verbouwingen gerealiseerd ter verwezelijking van de ombouw van het industrieel bedrijf naar het leerwerkbedrijf. Lagere dotatie aan reserve WWB-I € 1,0 mln. V De gerealiseerde dotatie zou hoger zijn als gevolg van het lager aantal bijstandsuitkeringen. Door een dotatie aan de voorziening dubieuze debiteuren valt de dotatie echter per saldo € 1 mln. lager uit dan begroot. Toelichting op de baten Oorzaak Ophoging voorziening dubieuze debiteuren Extra middelen WWB-W voor werkgelegenheidsprojecten Uitbreiding contracten Haeghe Groep Hogere omzet Haeghe Groep Minder voorziening nodig door meer aflossing van schulden Verrekening SW-subsidie randgemeenten Overig

Bedrag € 6,1 mln. N € 4,2 mln. V € 3,5 mln. V € 3,1 mln. V € 2,6 mln. V € 0,6 mln. V € 0,2 mln. V

I/S I I I I I S I

C/D D D D D D D C/D

Reserves Reserve IB wordt ingezet als afschrijvingsreserve Overig

€ 0,7 mln. N € 0,5 mln. N

I I

D C/D

Totaal baten

€ 6,9 mln. V

Ophoging voorziening dubieuze debiteuren € 6,1 mln. N Aan de voorziening dubieuze debiteuren is gedoteerd op basis van een met de GAD afgesproken methode voor waardering van vorderingen. Extra middelen WWB-W voor werkgelegenheidsprojecten € 4,2 mln. V In 2008 zijn meer kosten gemaakt doordat er meer werkgelegenheidsubsidie verstrekt is en er apparaatskosten zijn gemaakt. Deze kosten kunnen grotendeels aan reïntegratieklanten toegewezen worden. Aangezien deze kosten declarabel zijn uit het Wdeel van de WWB, vallen de baten uit deze voorziening hoger uit dan begroot. Uitbreiding contracten Haeghe Groep € 3,5 mln. V De Haeghe Groep ontving meer baten als gevolg van contracten leerwerktrajecten (€ 2,5 mln.) en reintegratiecontract DSZW (€ 1 mln.). Hogere omzet Haeghe Groep € 3,1 mln. V In 2008 is een toegevoegde waarde gerealiseerd van ruim € 19,5 mln. De Haeghe Groep heeft, door de doorstroom van medewerkers en extra instroom vanaf de wachtlijst, goed in kunnen spelen op de aantrekkende markt in met name de dienstverlenende activiteiten (detacheren, groenwerk en schoonmaak). Minder voorziening nodig door meer aflossing van schulden € 2,6 mln. V Aan de voorziening debiteuren vindt een onttrekking plaats omdat uit een voortschrijdend gemiddeld aflossingspercentage blijkt dat meer schulden worden afgelost. Verrekening SW-subsidie randgemeenten € 0,6 mln. V Met ingang van 2008 verstrekt het Rijk de subsidie niet langer aan de gemeente waar de sw-medewerkers werkzaam zijn, maar aan de gemeente waar de sw-medewerkers wonen. € 4,2 mln. werd gedeclareerd bij de randgemeenten. Door de randgemeenten werd € 2,6 mln. gedeclareerd bij de gemeente Den Haag. Daar stond een verlaging van de Rijksbijdrage met € 1 mln. tegenover. Per saldo een verhoging van de subsidie met € 0,6 mln. Reserve IB wordt ingezet als afschrijvingsreserve € 0,7 mln. N Vanuit de bestemmingsreserve IB zijn in 2008 een tweetal verbouwingen gerealiseerd ter verwezelijking van de ombouw van het industrieel bedrijf naar het leerwerkbedrijf. Hierdoor heeft de ontrekking uit de reserve niet plaatsgevonden. De reserve dient als dekking van de afschrijvingslasten.

96

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Baten

Kinderopvang SZW

4.421

250

5.392

100

4.141

219

Inkomensvoorziening

6.459

6.319

6.263

6.297

6.440

6.521

Sociale w erkvoorziening

83.009

79.073

81.257

74.385

78.994

80.908

Werkgelegenheidsprojecten

155.753

139.666

151.342

135.462

126.115

118.984

Algemene bijstandsverlening

298.604

267.947

301.348

271.408

312.543

275.218

6.711

5.847

4.177

3.313

5.793

5.058

554.957

499.102

549.779

490.965

534.026

486.908

Werkgelegenheidsprojecten (WSW) Totaal

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Egalis atiereserve Vervanging Hardw are-Componenten SZW

0

185

0

185

Bestemmingsreserve Herw aardering debiteuren

0

11.036

0

11.036

10.833

13.583

11.841

13.929

0

1.036

0

1.036 68

Bestemmingsres erve WWB I-deel Reserve Materiele Vaste Activa HGR Reserve Activering Hardw are

Onttr.

0

87

0

519

0

569

0

Bestemmingsreserve Haegheflor

0

8.547

0

8.547

Reserve Omnigroen-Zuid

0

23

0

55

Bestemmingsreserve Eigen risicodragerschap WAO SZW

0

201

0

200 100

Reserve IOAW en IOAZ

Bestemmingsreserve Elektronische dienstverlening (project Hermes)

0

100

0

Bestemmingsreserve Herinrichting Industrieel Bedrijf

0

46

0

712

Bestemmingsreserve Dekking extra kosten Haegheflor

0

3.000

0

3.000

Bestemmingsreserve Masterplan dienst SZW

0

394

0

394

Bestemmingsreserve Werkbeurzen

0

531

0

531

150

0

150

0

Bestemmingsreserve Ontvlechting I&A

Bestemmingsreserve Programmatisch handhaven

0

300

0

300

Bestemmingsr eserve Investering tbv Implementatie EOS

0

350

0

350

Bestemmingsreserve Kinderopvang Bestemmingsreserve Harmonisatie regelingen en verstrekkingen bijzondere bijsta

0

80

0

300

-200

0

-200

0

Bestemmingsreserve Apparaatslasten Startbaan

0

3.383

0

3.384

Bestemmingsreserve Verbeteren dienstverlening

0

750

0

750

Bestemmingsreserve Sociaal Economisch Fonds

29.110

0

29.110

0

Bestemmingsreserve afschrijving Haegheflor

12.047

0

12.047

0

1.436

268

1.436

283

53.895

43.900

54.953

Bestemmingsreserve afschrijving MVA Totaal

45.160

97

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

98

Lasten

Baten

519.876

450.048

Dotaties Onttrekkingen 2.240

290

0

0

140

30.978

40.795

52.385

37.651

7.878

-1.365

122

328

-509

549.779

490.965

54.953

45.160

Programma

9 - Armoedebestrijding

Commissie

SWEI

Portefeuillehouder

H.P.M. Kool (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

50.246

51.619

1.373 V

40.745

Baten

12.755

11.884

871 V

13.634

Saldo exclusief reserves

37.491 N

39.735 N

Dotaties aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo inclusief reserves

200

200

5.321

6.834

32.370 N

33.101 N

2.244 V

27.111 N

0

2.300

1.513 N

12.042

731 V

17.369 N

Doelstelling Het doel is het duurzaam voorkomen en bestrijden van armoede en financiële problemen onder de Haagse bevolking. Dit stimuleert zelfredzaamheid en ook meer maatschappelijke deelname van mensen met een laag inkomen en/of schulden. Bijkomend doel is om burgers met behulp van o.a. sociaal-juridische dienstverlening passend gebruik te laten maken van relevante wettelijke regelingen en maatschappelijke voorzieningen. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 De lasten zijn hoger als gevolg van de gestarte acties voor Kinderen Doen Mee (2,3 mln.), eenmalige uitkering (€ 2,1 mln.) en extra uitgaven als gevolg van de extra acties voor het bevorderen van het niet-gebruik (€ 2,4 mln.). Daarnaast zijn meer kosten gemaakt ten aanzien van financiële dienstverlening (€ 1,6 mln.). De onttrekking in 2007 was fors hoger door het vormen van 1 reserve WWB-I in programma 8 Werk en Inkomen. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Minder uitgaven tijdelijke subsidieregeling schuldhulpverlening Meerkosten Kinderen Doen Mee Aanslag inkomstenbelasting Overig

Bedrag € 1,5 mln. V € 1,1 mln. N € 0,8 mln. V € 0,2 mln. V

Totaal lasten

€ 1,4 mln. V

I/S I I I I

C/D D D D D/C

Minder uitgaven tijdelijke subsidieregeling schuldhulpverlening € 1,5 mln. V Ten laste van de bestemmingsreserve 'tijdelijke subsidieregeling schuldhulpverlening' zijn minder projectuitgaven gedaan dan gepland. De projecten (o.a. Pandhuis nieuwe stijl en Training en opleiding voor Den Haag OpMaat) zijn laat in het jaar gestart en lopen door in 2009 (en daarmee ook de uitgaven). Meerkosten Kinderen Doen Mee € 1,1 mln. N Er is meer uitgegeven dan begroot aan minimaregelingen als gevolg van de actie Kinderen Doen Mee en de promotieactiviteiten die hebben plaatsgehad. Aanslag inkomstenbelasting € 0,8 mln. V Verwacht was een aanslag inkomstenbelasting van € 1,1 mln. Deze aanslag viel € 0,8 mln. lager uit. Toelichting op de baten Oorzaak Meer leningen verstrekt Meer rente als gevolg van lagere kredietportefeuille Overig

Bedrag € 0,7 mln. V € 0,6 mln. V € 0,5 mln. N

I/S I I I

C/D D C C

Reserves Minder onttrokken tijdelijke subsidieregeling schuldhulpverlening

€ 1,5 mln. N

I

D

Totaal baten

€ 0,7 mln. N

Meer leningen verstrekt € 0,7 mln. V Er zijn meer leningen verstrekt bij bijzondere bijstand. Dit is vooral veroorzaakt door de acties voor het tegengaan van nietgebruik. Omdat in 2009 de langdurigheidstoeslag voor een deel in de plaats komt van “verstrekkingen bijzondere bijstand voor Wonen” zullen de voorschotten voor dit deel weer lager worden zodat de verhoging waarschijnlijk niet structureel is.

99

Meer rente als gevolg van lagere kredietportefeuille € 0,6 mln. V De post rente rekening courant valt hoger uit doordat minder geld benodigd is in verband met de lager dan verwachte kredietportefeuille. Hierdoor wordt een rentevoordeel gerealiseerd. Minder onttrokken tijdelijke subsidieregeling schuldhulpverlening € 1,5 mln. N Er is minder onttrokken uit bestemmingsreserve tijdelijke subsidieregeling schuldhulpverlening vanwege minder projectuitgaven.

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Schuldhulpverlening Financiële hulpverlening

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Lasten

Lasten

Baten

Baten

Baten

0

0

0

0

0

0

14.896

7.833

16.877

7.684

12.059

8.491

Gemeentelijk minimabeleid

35.350

4.922

34.742

4.200

28.686

5.143

Totaal

50.246

12.755

51.619

11.884

40.745

13.634

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Bestemmingsreserve Herw aardering debiteuren

0

4.752

0

4.752

Bestemmingsreserve Voedselbank

0

32

0

32

Bestemmingsreserve Wijkfonds

0

150

0

150

Bestemmingsreserve Schuldhulpverlening

0

187

0

1.700

Bestemmingsreserve Harmonisatie regelingen en verstrekkingen bijzondere bijsta

200

200

200

200

Totaal

200

5.321

200

6.834

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Lasten

Baten

42.902

11.637

0

Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007

1.000

0

0

0

Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

6.134

1.084

200

6.507

Stand Gedrukte begroting 2008-2011

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

100

Dotaties Onttrekkingen 32

1.583

-837

0

295

51.619

11.884

200

6.834

Programma

10 - Jeugd

Commissie

JB

Portefeuillehouder

S. Dekker (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

42.140

45.614

3.474 V

32.533

Baten

9.412

9.137

275 V

6.162

Saldo exclusief reserves

32.728 N

36.477 N

3.749 V

26.371 N

Dotaties aan reserves

5.827

4.701

1.126 N

4.384

Onttrekkingen aan reserves

1.838

3.626

1.788 N

1.732

Saldo inclusief reserves

36.717 N

37.552 N

835 V

29.023 N

Doelstelling Doelstelling van het programma Jeugd is jongeren zo goed en veel mogelijke maatschappelijke kansen bieden en daarmee voorwaarden scheppen voor een goede toekomst van onze jeugd. Naast de algemene aandacht voor de jeugd in Den Haag streeft de gemeente naar een samenhangende aanpak bij het voorkomen, vroegtijdig signaleren en oplossen van problemen van jongeren op de terreinen van welzijn, onderwijs en zorg. Het gaat kortweg om een gezamenlijke aanpak met inzet op preventie, signalering en hulpaanbod. Bij de preventie wil de gemeente jongeren goed informeren zodat zij kunnen meepraten en meebeslissen over hun leven en hun omgeving, en zij zich goed sociaal en cultureel kunnen ontplooien. Onder preventie valt ook: de algemene preventie vanuit de jeugdgezondheidszorg, zinvolle vrije tijdsbesteding vanuit het professioneel jongerenwerk, jongerenparticipatie en voorlichting en advies. Ook voldoende peuterspeelzaalwerk (veelal gekoppeld aan de voorschool) helpt bijvoorbeeld leer- en ontwikkelingsachterstanden te voorkomen. Bij de signalering wil de gemeente bereiken dat geen enkele jongere met problemen dan wel een verhoogd risico hierop nog uit de boot of tussen de wal en het schip valt. Daarvoor worden netwerken jeugdhulpverlening, een Mobiel Jongeren Team (MJT) en van de Vroegtijdige Onderkenning Ontwikkelingsstoornissen teams (VTO) gebruikt. Met hulpaanbod wil de gemeente bereiken dat jongeren waar nodig hun recht op ondersteuning, hulp of opvang kunnen gebruiken, zonder bureaucratische obstakels. Daarvoor bestaan onder meer individuele trajectbegeleiding van het Jeugd Interventie Team (JIT), een gezinsgerichte benadering, het project gezinsbegeleiders van jeugdgezondheidszorg (JGZ) en het schoolmaatschappelijk werk. Ook wordt gezorgd voor opvang en begeleiding van zwerfjongeren.

Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Door een wijziging van het besluit Begroting en Verantwoording worden met ingang van 1 januari 2008 voor meerjarige regelingen de toegezegde middelen niet meer in één keer als baat verantwoord en gedoteerd aan een voorziening. De besteding van deze rijksmiddelen geldt nu als basis voor batenverantwoording. Dit verklaart het verschil tussen de baten in 2007 en 2008, hetwelk eveneens doorwerkt in de lasten. Verder kan de stijging van de lasten in 2008 t.o.v. 2007 worden verklaard door € 4,0 mln. nieuw beleidsgeld als Impulsbijdrage Jeugd en gezin. In 2008 is incidenteel € 0,1 mln. toegevoegd aan het product Speelvoorzieningen. Dit bedrag is bedoeld voor (achterstallig) onderhoud aan en de vervanging van speeltoestellen in de stad. Daarnaast is een deel van de activiteiten op dit programma in 2008 overgegaan van DSB naar BSD in het kader van de deconcentratie. Er is in 2008 minder onttrokken aan de reserve Samen Spelen in tegenstelling tot 2007 doordat speelvoorzieningen in 2008 vertragingen hebben opgelopen. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Subsidies voorgaande jaren Vertraging speelvoorzieningen 2008 Lagere uitgaven tlv reserves Diversen

Bedrag € 1,5 mln. V € 1,0 mln. V € 1,0 mln. V € 0,1 mln. N

I/S I I I I

C/D D D D D

Reserves Dotatie egalisatiereseve Jeugd

€ 1,1 mln. N

I

D

Totaal lasten

€ 2,3 mln. V

Subsidies voorgaande jaren € 1,5 mln. V De vrijval subsidies oude jaren bedraagt € 0,1 mln. omdat de voorlopige subsidietoekenningen bij de definitieve vaststelling lager zijn uitgevallen. Het restant, ad € 1,4 mln., betreft niet uitgegeven subsidiegelden. De voornaamste oorzaak voor de lagere subsidielasten is dat de in gebruikneming van de vier geplande Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) achter loopt op de planning vanwege moeilijkheden bij het vinden van geschikte locaties. In 2008 is één CJG gerealiseerd. Voor de eerste helft van 2009 101

staat een inhaalslag gepland om de drie andere CJG's dt realiseren.Van de niet uitgegeven middelen wordt € 1,1 mln. Gedoteerd aan de egalisatiereserve jeugd. Vertraging Speelvoorzieningen 2008 € 1,0 V mln De gemeente heeft in 2008 diverse speelvoorzieningsprojecten van 2006 en 2007 uitgevoerd in 2008. Hierdoor hebben de te realiseren speelvoorzieningen 2008 vertraging opgelopen. De projecten zullen worden gerealiseerd in 2009. Tegenover deze lagere last staat een lagere baat doordat de begrote onttrekking aan de reserve Samen Spelen niet heeft plaats gevonden. Zie ook de toelichting bij de baten Lagere uitgaven ten laste van reserves € 1,0 mln. V De lagere uitgaven ten laste van reserves ad € 1,0 mln. (met name egalisatiereserve Actieprogramma Jeugd), worden veroorzaakt door de vertraging in de totstandkoming van de Centra voor Jeugd en Gezin. De onttrekking aan de reserve is eveneens € 1,0 mln. lager dan geraamd. Reserves Dotatie egalisatiereserve Jeugd € 1,1 mln. N De niet uitgegeven middelen voor de op te richten Centra voor Jeugd en gezin wordt € 1,1 mln. gedoteerd aan de egalisatiereserve Jeugd. Salarislasten Door niet ingevulde vacatureruimte is een voordeel op de salarislasten ontstaan.

€ 0,2 mln. V

Toelichting op de baten Oorzaak Opleidingskosten jeugdartsen Overig

Bedrag € 0,2 mln. V € 0,1 mln. V

I/S I I

C/D D D

Reserves Egalisatiereserve actieprogramma Jeugd Reserve Speelvoorzieningen

€ 1,0 mln. N € 0,8 mln. N

I I

D D

Totaal baten

€ 1,5 mln. N

Opleidingskosten jeugdartsen € 0,2 mln. V De vergoeding die ontvangen wordt ter compensatie van de tijd die gemoeid is met verplichte cursussen voor Jeugdgezondheidszorg medewerkers was niet begroot voor 2008 en bedraagt € 0,2 mln. Dit is een voordeel ten opzichte van de begroting. Reserves Lagere onttrekking reserves € 1,0 mln. N Door de lagere uitgaven als gevolg vand e vertraagde totstandkoming van de Centra voor Jeugd en Gezin wordt er tevens minder onttrokken uit de hieraan gekoppelde egalisatiereserve actieprogramma jeugd. Lagere onttrekking reserve Speelvoorzieningen € 0,8 mln. N De gemeente heeft in 2008 diverse speelvoorzieningsprojecten van 2006 en 2007 uitgevoerd in 2008. Hierdoor hebben de te realiseren speelvoorzieningen 2008 vertraging opgelopen. De projecten zullen worden gerealiseerd in 2009. De lasten zouden conform begroting worden gedekt door een onttrekking van € 0,8 mln. uit de reserve Samen Spelen. Deze onttrekking vindt niet plaats in 2008. Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Peuterspeelzalen

3.716

0

3.760

0

4.267

0

Speelvoorzieningen

3.205

15

4.242

0

3.876

93

397

1

531

0

-256

0

Kinderdagopvang OCW Jeugd- en jongerenwerk

10.480

103

10.852

184

9.672

0

Hulpverlening aan jongeren

11.785

3.015

13.794

2.978

3.313

30

Apparaatskosten Stadsdelen Jeugd Jeugdgezondheidszorg (uniform deel) Jeugdgezondheidszorg (maatw erk deel) Totaal

102

992

37

948

34

0

0

10.825

6.180

10.747

5.941

10.469

5.538

740

61

740

0

1.192

501

42.140

9.412

45.614

9.137

32.533

6.162

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Omschrijving reserve

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Reserve Samen spelen (3e tranche)

942

0

942

800

Res.buitenschoolse opvang

0

163

0

163

reserve operatie jong

0

13

0

13

reserve aanloopkosten kinderopvang

0

19

0

120

Reserve opvoeden in de Buurt

0

270

0

660

Reserve intensivering aanpak J.v.Campenplein

0

155

0

160

Reserve jongerenparticipatie

0

46

0

110

3.126

1.110

2.000

1.500

0

62

0

100

1.548

0

1.548

0

128

0

128

0

Actieprogramma Jeugd Res.amend.2008 Jongeren in krachtw ijken Reserve kamers met kansen Res. Tokin Res. Coördinator Kindermishandeling Totaal

83

0

83

5.827

1.838

4.701

0 3.626

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 153 / 2008 - Versterking van de kwaliteit van kinderopvang Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

Lasten

Baten

41.326 400

5.373 0

Dotaties Onttrekkingen 0 0

1.291 400

100 300

0 0

0 0

163 0 2.572

8.641

6.052

2.490

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

-5.153

-2.288

2.211

-800

Totaal

45.614

9.137

4.701

3.626

103

104

Programma

11 - Leefbaarheid

Commissie

VML

Portefeuillehouder

R.S. Baldew singh (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

165.844

162.503

3.341 N

143.944

Baten

77.576

77.317

259 V

75.456

Saldo exclusief reserves

88.268 N

85.186 N

Dotaties aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo inclusief reserves

3.082 N

68.488 N

265

598

333 V

3.028

5.775

7.692

1.917 N

1.602

82.758 N

78.092 N

4.666 N

69.914 N

Doelstelling Doelstelling van dit programma is het verbeteren van de leefbaarheid van Den Haag door te streven naar meer schone, hele en veilige wijken waarin het aantrekkelijk is om te wonen, te werken en te recreëren. Het vele groen en de nabijheid van de zee maken Den Haag tot een zeer gewilde stad, een stad ook met een nationaal en internationaal karakter. De inzet is: een schone stad het intensiveren van het (duurzaam) beheer en onderhoud toezicht en handhaving voor een veilige en rustige openbare ruimte Bewoners willen groen, veilig en rustig wonen en hechten aan de identiteit en de kwaliteit van hun leefomgeving. Bedrijven en instellingen vragen om meer kwaliteit in en om winkelcentra, kantoorgebieden en bedrijfsterreinen. Bezoekers verwachten strand en een binnenstad met een openbare ruimte die winkels, terrassen, vertier en vermaak biedt. Groen, veilig en rustig wonen op de ene plek en bruisend stadsleven op de andere plek, dat is het streven. Het beheer van de openbare ruimte is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de gemeente en de inwoners. De gebruikers van de openbare ruimte moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gedrag, anderen durven aanspreken op hun gedrag en met elkaar afspraken maken over leef- en gedragsregels in de directe woon- en werkomgeving en de nakoming ervan. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Het verschil in de uitkomst 2008 en 2007 wordt veroorzaakt door een technische administratieve wijziging met betrekking tot de verwerking van subsidiebeschikkingen. De subsidie-baten werden voorheen op het moment van ontvangst van de beschikking aan voorzieningen gedoteerd en de lasten werden via de voorzieningen afgewikkeld. Vanaf 2008 worden de werkelijke lasten en baten via de exploitatie verantwoord. In 2008 is in de exploitatie € 3,2 mln. aan lasten en baten verantwoord met betrekking tot subsidiebeschikkingen. Daarnaast is er in 2008 een bedrag van € 4,2 mln. incidenteel meer ten laste van diverse reserves gebracht dan in 2007. Als gevolg hiervan zijn de lasten € 4,2 mln. hoger dan in 2007. Verder nemen de baten afvalstoffenheffing en hiermee samenhangende kosten van de afvalverwijdering met € 3 mln. toe ten opzichte van 2007 en is in 2008 sprake van een overschrijding van € 4,3 mln. ten opzichte van de begroting. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Openbare verlichting Onderhoud straten, wegen en pleinen Lagere kwijtschelding afvalstoffenheffing Projectkosten Den Haag schoon deels naar 2009 Extra lasten onderhoud strand en strandexploitatie Minder besteding Leefbaarheid Dotatie egalisatievoorzieining afvalstoffenheffing Baten begraafrechten dotatie aan voorziening Overig

Bedrag € 2,4 mln. N € 2,2 mln. N € 1,2 mln. V € 1,0 mln. V € 0,7 mln. N € 0,6 mln. V € 0,6 mln. N € 0,4 mln. N € 0,2 mln. V

I/S S I I I I I I I I

C/D D D D D D D D D D

Reserves Reserve Bomen en MOP Groen

€ 0,3 mln. V

I

D

Totaal lasten

€ 3,0 mln. N

Openbare verlichting € 2,4 mln. N Als gevolg van achterstallige vervangingen, aanrijdingen en vandalisme is de gemeente geconfronteerd met hogere onderhoud- en storingkosten van circa € 1,8 mln. Daarnaast zijn de energiekosten gestegen met € 0,4 mln. als gevolg van hogere energietarieven. Hogere apparaatskosten vanwege hogere automatisering- en huisvestingskosten leiden tot een nadeel van € 0,2 mln. Het nadeel wordt enigszins gecompenseerd door meer baten op het product als gevolg van vrijval reserveringen 2007, zie toelichting baten. 105

Onderhoud wegen, straten en pleinen € 2,2 mln. N Het reguliere onderhoudsbudget voor dit product is structureel te laag om het gewenste kwaliteitsniveau te realiseren. Om in 2008 het kwaliteitsniveau niet te laten dalen is voor € 1,5 mln. meer aan kosten gemaakt. Daarnaast is het project "ombouw bushaltes" versneld uitgevoerd ten laste van het uitvoeringsbudget 2008 (€ 0,5 mln.). Aanvullend hierop staat een negatief bedrijfsresultaat van Stedelijke Structuren (hogere automatiserings- en huisvestingskosten) en het Straatbedrijf, die naast andere (markt)partijen als interne opdrachtnemer binnen de gemeente Den Haag voor het straatonderhoud optreedt. De extra gemaakte apparaatskosten ten opzichte van de begroting op dit product bedragen ca. € 1,0 mln. De uitgaven ten lasten van de beschikking verbetering kwaliteitsimpuls is € 0,7 mln. lager uitgevallen als gevolg van vertraagde projecten GSBIII. Lagere kwijtschelding afvalstoffenheffing € 1,2 mln. V Vanwege een aanpassing in de normberekening (betreft de premie ziektekostenverzekering) bij de beoordeling van kwijtscheldingsverzoeken is het bedrag aan kwijtscheldingen verminderd. Projectkosten Den Haag schoon deels naar 2009 € 1,0 mln. V Het project ten laste van de Reserve Den Haag Schoon loopt door in 2009. Het voordelige verschil van € 0,8 mln. is ook niet aan de reserve onttrokken, zie ook toelichting bij de baten. Het overige voordeel van € 0,2 mln. betreft een voordelig resultaat van de productgroep Vegen en kapitaallasten milieu-depot De Werf 13. Extra lasten onderhoud strand en strandexploitatie € 0,7 mln. N In de begroting zijn de lasten (en baten) voor het onderhoud van het strand en de strandexploitatie niet opgenomen. In 2008 is € 0,7 mln. besteed aan het onderhoud van het strand. Tegenover deze extra lasten staan ook baten, zie toelichting op de baten. Minder besteding Leefbaarheid € 0,6 mln. V Er is minder besteed ten laste van de beschikking GSBIII FYS2 Fysieke maatregelen/verloederde locaties. Dit levert in totaal € 0,5 mln. voordeel op. Ter dekking van deze lasten staat minder dekking uit de beschikking (zie hiervoor de toelichting baten). In het Concernbericht 2008 is melding gemaakt van de geplande aanschaf hand-helds voor € 0,4 mln. Het Centraal Justitieel incassobureau schrijft voor dat de OM-afdoening door toezichthouders via hand-helds verloopt. In 2008 is € 0,3 mln. besteed waarmee € 0,1 mln. voordeel resteert. Via een bestedingsvoorstel wordt gevraagd de € 0,1 mln. reserveren voor 2009 waarin dit deel van de prestatie is geleverd. Dotatie egalisatievoorzieining afvalstoffenheffing € 0,6 mln. N Betreft de hogere dotatie aan de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing. Het saldo op de voorzieining bedraagt per 31 december 2009 € 9,0 mln. Baten begraafrechten dotatie aan voorziening € 0,4 mln. N In 2008 zijn meer opbrengsten ontvangen van begraafrechten. Deze opbrengsten zijn gedoteerd aan de voorziening begraafplaatsen. Reserve Bomen en MOP Groen € 0,3 mln. V De begrote dotaties aan de reserve Bomen en MOP Groen bedragen respectievelijk € 0,15 mln. en € 0,2 mln. De dotatie aan de reserve Bomen hangt samen met ontvangen betalingen van burgers en bedrijven voor het kappen / verwijderen van bomen. In 2008 is € 0,017 mln. ontvangen dat is gedoteerd aan de reserve Bomen. Dat is een lagere dotatie van € 0,1 mln. De dotatie aan de reserve MOP Groen van € 0,2 mln. heeft niet plaats gevonden als gevolg van het financiële resultaat. In totaal is € 0,3 mln. minder gedoteerd dan begroot. Toelichting op de baten Oorzaak Lagere baten afvalstoffenheffing Hogere baten afvalverwijdering Minder baten Leefbaarheid Extra baten onderhoud strand en strandexploitatie Vrijval reserveringen 2007 openbare verlichting Openbaar groen Meer baten begraafrechten Overig

Bedrag € 1,8 mln. N € 1,3 mln. V € 0,7 mln. N € 0,6 mln. V € 0,6 mln. V € 0,5 mln. N € 0,4 mln. V € 0,3 mln. V

I/S I I I I I I I I

C/D D D D D D D D D

Reserves Vertraagde projecten ecologie Uitvoering project Den Haag schoon deels naar 2009 Overig

€ 1,0 mln. N € 0,8 mln. N € 0,1 mln. N

I I I

D D D

Totaal baten

€ 1,7 mln. N

Lagere baten afvalstoffenheffing € 1,8 mln. N Het betaalgedrag van de klant is afgenomen. Hierdoor zijn oninbare vorderingen over oude belastingjaren (2005 t/m 2007) en belastingjaar 2008 ontstaan. Daarnaast is de volumegroei kleiner doordat het werkelijke aantal huishoudens (221.700) lager is dan begroot (222.900). Het totale nadeel bedraagt € 1,8 mln. Lagere kosten afvalverwijdering € 1,3 mln. V Een reservering van € 0,9 mln. ten behoeve van oninbare vorderingen t/m 2004 van Afvalstoffenheffing door Eneco is niet meer benodigd en is derhalve vrijgevallen. Verder heeft Afvalverwerking Rijnmond een vergoeding van € 0,4 mln. verstrekt, omdat de verwerkingskosten van een deel van het bedrijfsafval dubbel zijn betaald. Minder baten Leefbaarheid € 0,7 mln. N Er is minder besteed ten laste van de beschikking GSBIII FYS2 Fysieke maatregelen/verloederde locaties. Dit levert in totaal € 0,5 mln. voordeel op, zie lasten. Ter dekking van deze lasten staat € 0,5 mln. minder dekking uit de beschikking op de 106

overlopende passiva. Ook is voor € 0,2 mln. minder aan civielrechtelijke boete's opgelegd dan verwacht. In 2009 zijn de civielrechtelijke boete's afgeschaft. Extra baten onderhoud strand en strandexploitatie € 0,6 mln. V In de begroting zijn de baten (en lasten) voor het onderhoud van het strand en de strandexploitatie niet opgenomen. In 2008 is € 0,6 mln. ontvangen voor de strandexploitatie van strandtenten, zie ook de toelichting van de lasten. Vrijval reserveringen 2007 openbare verlichting € 0,6 mln. V Vrijgevallen reserveringen 2007 leveren een voordeel op. Dit voordeel staat tegenover hogere lasten van € 2,4 mln, zie toelichting op de lasten. Openbaar Groen € 0,5 mln. N In 2008 is minder aan baten ontvangen voor het kappen/verwijderen van bomen. Daarnaast is minder besteed ten laste van de beschikking GSBIII FYS7 Leefbaarheid groenprojecten waardoor aan de batenkant ook minder wordt gedekt uit de beschikking op de overlopende passiva. Meer baten begraafrechten € 0,4 mln. V In 2008 zijn meer opbrengsten ontvangen van begraafrechten. Deze opbrengsten zijn gedoteerd aan de voorziening begraafplaatsen. Vertraagde projecten ecologie € 1,0 mln. N De onttrekkingen aan reserves Ecologische verbindingszones en Ecologisch Stadsbeheer zijn niet gedaan in 2008. De vertraagde projecten van 2007 zijn in 2008 uitgevoerd. Als gevolg hiervan zijn de projecten 2008 vertraagd en zullen deze in 2009 uitgevoerd worden. De reserves worden in 2009 gebruikt ter dekking van de vertraagde projecten van 2008. Uitvoering project Den Haag schoon deels naar 2009 € 0,8 mln. N Het project ten laste van de Reserve Den Haag Schoon loopt door in 2009, zie ook toelichting op de lasten. De geraamde onttrekking uit de reserve Den Haag schoon zal in 2009 plaats vinden. Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Openbaar groen

27.519

544

27.784

1.034

20.441

387

Straatreiniging

18.108

135

19.171

50

16.220

214

Wijkleefbaarheid

703

0

898

23

1.113

33

Afvalv erw ijdering

58.182

3.706

57.551

2.365

61.912

2.958

Verlic hting w egen

8.594

666

6.227

0

7.301

117

Gladheidsbestrijding

1.007

0

1.222

0

862

0

Gebruik openbare ruimte

1.574

3.637

1.209

3.205

2.771

4.428

Algemene begraafplaatsen

2.194

2.324

1.820

1.934

2.138

2.306

Recreatieve voorzieningen

1.174

1.235

487

656

1.370

1.228

Leefbaarheid GSB (toezic ht)

12.499

2.068

13.184

2.771

8.724

1.377

Onderhoud wegen/straten/pleinen

19.915

1.403

17.702

1.618

20.614

592

Kw ijtschelding afvalstoffenheffing

6.488

0

7.680

0

0

0

245

0

242

0

478

2

Ongediertebestrijding (Stadsbeheer) Apparaatskosten Stadsdelen Leefbaarheid

7.642

296

7.326

263

0

0

Baten reinigingsrechten en afvalstofheffing

0

61.562

0

63.398

0

61.814

165.844

77.576

162.503

77.317

143.944

75.456

Totaal

107

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Reserve Aanpak zieke kastanjebomen

0

0

0

200

Reserve Ecologisch Stadsbeheer

0

0

0

188

Reserve Ecologische verbindingszonen

0

0

0

800

Algemene reserves

0

201

0

0 376

Reserve MOP Wegen

0

376

0

17

86

150

90

0

710

200

710

Reserve Laan van N.O.Indie

0

1.580

0

1.580

Reserve Madestein

0

3

0

3

Reserve Bomen Reserve MOP Groen

Reserve Aanlichting gebouw en

0

163

0

163

Reserve Hondenpoepzuigers

0

78

0

77

Reserve fusie Markten en Leefbaarheid & Toezicht

0

359

0

359

Reserve HOD-systeem

0

194

0

197

Reserve aanpak zw erfafval (2006)

0

248

0

248

Reserve Horeca convenant Reserve Zw erfvuil (2007)

0

34

0

34

248

1.127

248

1.987 300

Reserve Omnigroen

0

300

0

Reserve Activeringen 210.3.01

0

16

0

16

Reserve Activeringen 210.4.01

0

164

0

164

Reserve Activeringen 721.0.01

0

119

0

183

Reserve Activeringen 724.3.01

0

17

0

17

265

5.775

598

Totaal

7.692

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

108

Lasten

Baten

146.058 700

71.820 0

Dotaties Onttrekkingen 0 0

2.379 700

428

0

0

1.401

10.353

676

598

3.192

4.964

4.821

0

20

162.503

77.317

598

7.692

Programma

12 - Ec onomie

Commissie

SWEI

Portefeuillehouder

H.P.M. Kool (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

11.904

22.219

10.315 V

11.756

Baten

7.900

12.313

4.413 N

8.099

Saldo exclusief reserves

4.004 N

9.906 N

5.902 V

3.657 N

Dotaties aan reserves

3.012

3.012

0

3.095

Onttrekkingen aan reserves

1.995

2.549

554 N

1.636

Saldo inclusief reserves

5.021 N

10.369 N

5.348 V

5.116 N

Doelstelling Het doel van het programma Economie is het aantrekken en behouden van zo veel mogelijk bedrijvigheid met een zo hoog mogelijke omzet en zo veel mogelijk banen in Den Haag en de Haagse regio. De gemeente Den Haag zet zich in om voldoende passende ruimte voor kantoren, bedrijven en winkels te kunnen bieden. Daarnaast wil de gemeente met adequate service het bedrijfsklimaat aantrekkelijk houden voor bestaande en nieuwe ondernemers. Dat betekent niet alleen dat wordt gesneden in de administratieve lastendruk waarmee ondernemers worden geconfronteerd, we organiseren en ondersteunen bijvoorbeeld ook het opzetten van netwerken. Het startersbeleid van gemeente Den Haag besteedt aandacht aan verschillende ondernemersinitiatieven in de stad. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Dierenselaan-Apeldoornselaan Programmabeheer D2 projecten Keizerstraat Detailhandel/winkelstraten MKB en Startersbeleid Overig

Bedrag € 4,5 mln. V € 1,7 mln. V € 1,6 mln. V € 1,6 mln. V € 0,7 mln. V € 0,4 mln. V € 0,2 mln. N

Totaal lasten

€ 10,3 mln. V

I/S I I I I I I I

C/D D D D C/D D D D

Dierenselaan-Apeldoornselaan € 4,5 mln. V De uitvoering van het project 'Dierenselaan- Apeldoornselaan' loopt achter op schema.. Het project zal volgens de huidige planning opgeleverd worden in september 2009. Programmabeheer € 1,7 mln. V De lasten en baten zijn lager dan begroot omdat er minder capaciteit is ingezet dan voorzien. Tevens zijn er minder subsidies verstrekt. D2 projecten € 1,6 mln. V De kosten voor de D2-projecten zijn niet volledig verrekend door onder andere de vertraging van de declaratie van CV Starterspanden. Hierdoor blijven de werkelijke lasten en baten achter bij het begrote budget. In 2009 vindt de verrekening plaats van de D2-projecten. Keizerstraat € 1,6 mln. V De uitvoering van de Keizerstraat is achtergebleven bij de planning. Zo was het niet mogelijk om in de decembermaand te werken in de Keizerstraat. De reserve Plan van Aanpak Keizerstraat valt per 31 december 2008 vrij. Detailhandel/winkelstraten Door herprioritering is capaciteit op andere projecten ingezet.

€ 0,7 mln. V

MKB en Startersbeleid € 0,4 mln. V Het project is in 2008 niet opgestart door vertraging in de opstart/uitvoering van het nieuwe EFRO-programma 'Kansen voor West'.

109

Toelichting op de baten Oorzaak Dierenselaan-Apeldoornselaan D2 projecten Bedrijventerreinen Vrijval voorziening Keizerstraat Programmabeheer Detailhandel/winkelstraten Overig

Bedrag € 4,5 mln. N € 2,2 mln. N € 1,8 mln. V € 1,7 mln. V € 0,8 mln. N € 0,5 mln. V € 0,5 mln. N € 0,4 mln. N

I/S I I I I I I I I

C/D D D D D D D D D

Reserves Bedrijventerreinen Overig

€ 0,3 mln. N € 0,2 mln. N

I I

D D

Totaal baten

€ 4,9 mln. N

Dierenselaan-Apeldoornselaan € 4,5 mln. N De uitvoering van het project 'Dierenselaan- Apeldoornselaan' loopt achter op schema., zie ook toelichting lasten. Het project zal volgens de huidige planning opgeleverd worden in september 2009. D2 projecten € 2,2 mln. N De kosten voor de D2-projecten zijn niet volledig verrekend door onder andere de vertraging van de declaratie van CV Starterspanden. Hierdoor blijven de werkelijke lasten en baten achter bij het begrote budget. In 2009 vindt de verrekening plaats van de D2-projecten. Bedrijventerreinen € 1,8 mln. V In 2008 is een subsidieverplichting aangegaan voor Bink 36. Na afronding van het project in 2009 worden de extra lasten verrekend met de Reserve Bedrijventerreinen. Vrijval voorziening € 1,7 mln. V De voorziening Uitenhagestraat is vrijgevallen en overgeheveld naar de voorziening negatieve plannen MPG. Keizerstraat € 0,8 mln. N De uitvoering van de Keizerstraat is achtergebleven bij de planning. Zo was het niet mogelijk om in de decembermaand te werken in de Keizerstraat. De reserve Plan van Aanpak Keizerstraat valt per 31 december 2008 vrij. Programmabeheer Door de lagere lasten bij de projecten zijn ook geen baten gemaakt.

€ 0,5 mln. V

Detailhandel/winkelstaten Door herprioritering is capaciteit op andere projecten ingezet.

€ 0,5 mln. N

Reserves Bedrijventerreinen € 0,3 mln. N De in 2008 extra verleende subsidie wordt na afronding van het project in 2009 verrekend met de Reserve Bedrijventerreinen.

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Industrie

0

0

0

0

0

0

Algemene herstructureringen

0

0

0

0

0

0

Program ma-activiteiten in 2008

Economisch beleid (excl. Binckhorst)

Baten

0

0

0

0

0

0

Meer startende (etnis che) ondernemers van hogere kw aliteit

1.119

644

3.436

2.219

1.391

323

Voldoende passende ruimte voor kantoren, bedrijven en w inkels

4.361

4.414

10.741

6.714

6.829

7.546

Adequate (transparante, snelle) dienstverlening van de gemeente

6.424

2.842

8.042

3.380

3.536

230

11.904

7.900

22.219

12.313

11.756

8.099

Totaal

110

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Omschrijving reserve

Dot.

Onttr.

Dot.

Bestemmingsreserve Starterfonds co-financiering (gemeentelijk deel)

200

0

200

Onttr. 0

Reserve Plan van Aanpak Keizerstraat

0

742

0

742

Reserve Detailhandelnota

0

55

0

55

Reserve Winkelstraten ESB

0

725

0

768 250

Bestemmingsreserve Bedrijventerreinen

0

17

0

Bestemmingsreserve Economisch beleid

0

59

0

59

Bestemmingsreserve Professionaliseren ondernemersloket

0

302

0

430

Bestemmingsreserve Microkredietfonds

0

95

0

95

Bestemmingsreserve Cofinanciering D2

745

0

745

0

0

0

0

150

1.667

0

1.667

0

Bestemmingsreserv e CCFT Bestemmingsreserve Pieken in de delta Bestemmingsreserve Haags Banenplan Totaal

400

0

400

3.012

1.995

3.012

0 2.549

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 170 / 2007 - Omzetting begroting DSO 2007-2011 Rv 21 / 2008 - Invulling projecten Den Haag Internationale Stad Rv 123 / 2008 - Vaststelling stuurbegroting DSO Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

Lasten

Baten

14.075 695

761 0

Dotaties Onttrekkingen 0 0

1.881 695

-4.825

0

0

0

1.172

0

0

0

-489

0

0

-489

14.500

17.191

745

632

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

-2.909

-5.639

2.267

-170

Totaal

22.219

12.313

3.012

2.549

111

112

Programma

13 - Sport

Commissie

JB

Portefeuillehouder

S. Dekker (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

48.654

48.483

171 N

42.937

Baten

9.709

9.808

99 N

10.119

Saldo exclusief reserves

38.945 N

270 N

38.675 N

32.818 N

3.306

3.306

0

51.650

Onttrekkingen aan reserves

27.165

27.388

223 N

1.893

Saldo inclusief reserves

15.086 N

14.593 N

493 N

Dotaties aan reserves

82.575 N

Doelstelling Sport is leuk en belangrijk. Het biedt spelplezier, motiveert om te presteren en combineert ontspanning met discipline. Sport biedt bij uitstek de mogelijkheid aan Hagenaars om mee te doen in de Haagse samenleving. Om dit zo goed mogelijk te ondersteunen is de doelstelling van het programma Sport om een optimaal Haags sportklimaat te creëren. De gemeente ondersteunt hiermee de belangrijkste vrijetijdsbesteding van Hagenaars. In Den Haag doet ongeveer 59% van de Haagse volwassenen en meer dan 80% van de jongeren aan sport. Bovendien wordt sport met al zijn kwaliteiten ingezet voor het verbeteren van de leefbaarheid, de verbondenheid van (nieuwe) Hagenaars met hun stad en met elkaar, en een gezonde leefstijl. Sportverenigingen en hun accommodaties spelen hierbij een grote rol als centrale en aantrekkelijke ontmoetingsplaatsen. De sportverenigingen worden intensief ondersteund. De gemeente streeft ernaar dat alle Hagenaars regelmatig kunnen sporten, bij voorkeur in georganiseerd verband. De gemeente kiest daarbij voor: A.

Het verhogen van de kwaliteit van het sportaanbod. Dit gebeurt door: Sportvoorzieningen te ontwikkelen tot centrale, kwalitatief goede en aantrekkelijke ontmoetingsplaatsen; Haagse topsport te steunen ter versterking van het (inter)nationaal imago van Den Haag; Maatschappelijk sterke sportverenigingen te ontwikkelen en sportverenigingen te ondersteunen.

B.

Het bevorderen van een sportieve actieve leefstijl. Dit gebeurt door het stimuleren van: Jongeren tot een leven lang sporten door duurzame sportbeoefening via school, buurt en vereniging; Sportdeelname voor alle Hagenaars, waarbij doelgroepen met een sportachterstand extra aandacht krijgen; Een sportiefrecreatieve aantrekkelijk ingerichte openbare ruimte.

Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Door een wijziging van het besluit Begroting en Verantwoording worden met ingang van 1 januari 2008 voor meerjarige regelingen de toegezegde middelen niet meer in één keer als baat verantwoord en gedoteerd aan een voorziening. De besteding van deze rijksmiddelen geldt nu als basis voor batenverantwoording. Dit verklaart het verschil tussen de baten en lasten in 2007 en 2008. De verschillen van jaar tot jaar tussen dotaties en onttrekkingen aan reserves kunnen sterk fluctueren. Bij het programma sport spelen een grote rol de dotaties in 2007 van € 24,0 mln. voor een topsporthal en van € 18,5 mln. voor een zwembad in Ypenburg. In 2008 is de reserve topsporthal onttrokken en overgeheveld naar Fonds Krachtwijken. Hiermee worden de belangrijkste verschillen tussen 2008 en 2007 verklaard. De subsidielasten zijn door een eenmalige sportsubsidie € 3 mln. hoger in 2008. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Energielasten OZB Bedrijfsvoering zwembaden Lagere uitgaven rijksmiddelen Overig

Bedrag € 0,5 mln. € 0,2 mln. € 0,4 mln. € 0,5 mln. € 0,4 mln.

Totaal lasten

€ 0,2 mln. N

N N N V V

I/S S S I I I

C/D D C D D D

Energielasten € 0,5 mln. N De energieprijzen zijn in 2008 sterk gestegen. Als gevolg hiervan ontstaat een nadeel ten opzichte van de begroting van € 0,5 mln. OZB € 0,2 mln. N Door de hogere WOZ waarde van de sportaccommodaties, is in 2008 een hogere OZB doorberekend. Besloten is tot neutrale verwerking met de hogere opbrengsten in programma Financiën. Bedrijfsvoering zwembaden € 0,4 mln. N Het nadeel van € 0,4 mln. op bedrijfsvoering zwembaden wordt veroorzaakt door hogere kosten door intensiever gebruik. Hiertegenover staan hogere baten voor een bedrag van € 0,3 mln. 113

Lagere uitgaven rijksmiddelen € 0,5 mln. V Het rijk heeft voor een periode van meerdere jaren gelden ter beschikking gesteld voor diverse doeleinden, onder andere in het kader van de regeling Meedoen Allochtone Jeugd Door Sport. In een aantal gevallen is van de bestede middelen onduidelijk of de prestaties zijn geleverd en/of de middelen zijn uitgegeven in 2008. Dit leidt boekhoudkundig tot een voorshands lagere besteding in 2008. In 2009 volgt uitsluitsel bij vaststelling van de subsidies. Tegenover de lagere lasten staan lagere baten ad € 0,5 mln. Toelichting op de baten Oorzaak Lagere baten Rijksmiddelen Hogere huurinkomsten Overig

Bedrag € 0,5 mln. N € 0,3 mln. V € 0,1 mln. N

Totaal baten

€ 0,3 mln. N

I/S I I I

C/D D D D

Lagere baten Rijksmiddelen € 0,5 mln. N Het rijk heeft voor een periode van meerdere jaren gelden ter beschikking gesteld voor diverse doeleinden, onder andere in het kader van de regeling Meedoen Allochtone Jeugd Door Sport. In een aantal gevallen is van de bestede middelen onduidelijk of de prestaties zijn geleverd en/of de middelen zijn uitgegeven in 2008. Dit leidt boekhoudkundig tot een voorshands lagere besteding in 2008, zie toelichting bij de lasten. Tegenover de lagere lasten staan lagere baten van € 0,5 mln. Hogere huurinkomsten € 0,3 mln. V Door intensiever gebruik van de zwembaden zijn hogere huurinkomsten gegenereerd. Hier tegenover staan hogere exploitatielasten van € 0,4 mln, zie ook toelichting bij de lasten. Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Sportverenigingen

12.455

2.236

13.226

2.766

9.057

2.414

Sport en spelaccommodaties

22.429

6.040

21.843

5.723

21.538

5.672

Groene sportvelden en terreinen

13.770

1.433

13.414

1.319

12.342

2.033

Totaal

48.654

9.709

48.483

9.808

42.937

10.119

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Dot.

Begroting 2008

Onttr.

Dot.

Onttr.

530.2.01 Res. nieuw voetbalstadion, voorb.

0

0

0

81

ZR Dienstcompensatiereserve

0

961

0

1.100

530.2.01 Reserve Turnhal

0

87

0

87

530.2.01 Reserve topsport evenementen

0

241

0

240

530.2.01 RESERV E ONDERSTEUNING SPORTVERENIGINGEN

0

97

0

100

0

24.000

0

24.000

Res. 531.0.01.06 Financiering Investeringen Groene

Res. 530.1.01.04 Sport Sporthallen VG

1.300

1.200

1.300

1.200

Res. 531.0.01.05 Financiering Investeringen Groene

0

130

0

130

Reserve Johan Cruijffcourts

0

100

0

100

530.2.01 School en Sport

0

125

0

125

res. 530.2 Plan van AanpakTopsport

425

0

425

0

Combifuncties brede school, sport en cultuur

1.581

224

1.581

225

Totaal

3.306

27.165

3.306

114

27.388

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 196 / 2007 - Plan van aanpak topsport Rv 151 / 2008 - Combinatiefuncties impuls brede scholen, sport en cultuur Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

Lasten

Baten

42.216 125

8.086 0

Dotaties Onttrekkingen 0 0

1.844 125

1.100 700

0 0

0 1.581

1.100 700

2.342

1.822

0

94

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Rv 256 / 2008 - Oplossing financiële situatie ADO

-1.000 3.000

-100 0

425 1.300

23.525 0

Totaal

48.483

9.808

3.306

27.388

115

116

Programma

14 - Maatschappelijke ondersteuning

Commissie

MO

Portefeuillehouder

H.P.G. v an Alphen (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

178.094

196.854

18.760 V

166.537

Baten

26.424

28.830

2.406 N

14.013

Saldo exclusief reserves

151.670 N

168.024 N

16.354 V

152.524 N

Dotaties aan reserves

7.258

7.258

0

1.909

Onttrekkingen aan reserves

5.863

7.824

1.961 N

1.618

153.065 N

167.458 N

Saldo inclusief reserves

14.393 V

152.815 N

Doelstelling Het programma is erop gericht om iedereen zo veel mogelijk een zelfstandig bestaan te laten leiden en optimaal te laten participeren in de samenleving. De gemeente richt zich daarbij op: maatschappelijke ondersteuning voor mensen met beperkingen die hun zelfstandigheid en participatie belemmeren; maatschappelijke zorg en opvang gericht op behoud het terugleiden naar een zelfstandig bestaan. Verder is het programma Welzijn gericht op bevordering van het welzijn van alle burgers, de leefbaarheid en de samenhang in de stad. Dit gebeurt door: het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties, bewonersorganisaties en particuliere initiatieven via een gebiedsgerichte benadering. het ondersteunen van de maatschappelijke participatie en het zelfstandig en geïntegreerd wonen en functioneren in de samenleving voor ouderen en gehandicapten. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 In 2007 werden GSB-uitgaven via de voorziening afgewikkeld. Door een BBV-stelselwijziging zijn de jaaruitgaven vanaf 2008 wel te zien. Lasten en baten zijn in 2008 wat dit betreft dan ook hoger (€ 11 mln.). De lasten voor vervoers- en woonvoorzieningen gehandicapten waren in 2008 ook hoger doordat een inhaalslag heeft geleid tot meer toekenningen en leveringen van voorzieningen (€ 3,6 mln.). Daarnaast zijn de lasten gestegen door een onttrekking uit de reserve vrouwenopvang als gevolg van verdere uitwerking van dit GSB 3 prestatieveld (€ 2,3 mln.) en extra middelen voor openbare gezondheidszorg (€ 1,9 mln.). Bij Huishoudelijke Verzorging zijn de lasten in 2008 juist lager doordat in 2008 circa 500.000 uur HV 1 en 2 minder is geleverd dan in 2007 (€ 8,5 mln.). Dit komt doordat veel klanten in 2008 zijn geherindiceerd, terwijl de indicaties van 2007 nog afkomstig waren van de AWBZ. Door de herindicaties is tevens een verschuiving opgetreden van HV 2 naar HV 1. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Huishoudelijke verzorging in natura Lagere uitgaven rijksmiddelen Subsidies voorgaande jaren Huishoudelijk vezorging - PGB Lagere uitgaven reserves OCW Automatisering Overig

Bedrag € 10,0 mln. V € 3,1 mln. V € 2,3 mln. V € 1,5 mln. V € 0,7 mln. V € 0,7 mln. V € 0,5 mln. V

Totaal lasten

€ 18,8 mln. V

I/S I I I I I I I

C/D C D D C D C C/D

Huishoudelijke verzorging in natura € 10,0 mln. V De HV is met ingang van 1 januari 2007 overgeheveld uit de AWBZ naar de WMO. Onder het AWBZ regime werden de indicaties gesteld in klassen. Een klant had bijvoorbeeld recht op 4-6 uur HV. Zorgaanbieders waren vrij om naar eigen inzicht HV te leveren binnen de gestelde klasse, maar over het algemeen werd het maximum aantal uren binnen de klasse geleverd. Het begrote aantal uren HV was dan ook gebaseerd op het maximum binnen de klasse. De gemeente heeft in 2008 alle klanten jonger dan 75 jaar geherindiceerd, waarbij geen bandbreedte is gehanteerd. Hierdoor is het aantal geïndiceerde uren HV per klant gemiddeld lager uitgekomen. Daarnaast is het de zorgaanbieders, ondanks dat zij een leveringsplicht hebben, niet gelukt om alle geïndiceerde uren te leveren. Deels komt dit doordat de klanten zelf niet thuis zijn wegens vakantie, ziekenhuisopname en dergelijke. Voor een ander deel komt dit doordat de zorgaanbieders mede door vacatures/capaciteitsproblemen onvoldoende uren hebben geleverd. Dit probleem heeft voornamelijk doorgewerkt in het aantal gerealiseerde uren HV 1. Tenslotte werd in de prognose bij de 2e finrap er vanuit gegaan dat de kosten voor huishoudelijke verzorging in natura lager zouden uitkomen dan oorspronkelijk begroot. De raming van huishoudelijke verzorging had in 2008, mede als gevolg van het gebrek aan ervaringscijfers bij de gemeente en de bestandsverschillen tussen aanbieders en gemeente, onvoldoende aansluiting bij de praktijk. Het gebrek aan ervaringsgegevens is één van de redenen geweest voor plaatsing op de limitatieve lijst. Daarnaast is gebleken dat een periodieke toetsing van de raming aan de realisaties bij de zorgaanbieders, door 117

onvolkomenheden bij zowel de gemeente als de aanbieders, gedurende het jaar onvoldoende inzicht heeft gegeven. Vanaf 2009 vindt een dergelijke toetsing wel plaats en wordt de raming bijgesteld indien dit nodig blijkt. Lagere uitgaven rijksmiddelen € 3,1 mln. V Het rijk heeft voor een periode van meerdere jaren gelden ter beschikking voor diverse doeleinden, onder andere voor Thuislozenzorg en Verslavingszorg. De besteding van deze middelen in 2008 loopt achter op de planning (€ 3,1 mln.). De besteding hiervan is verschoven naar 2009. Subsidies voorgaande jaren € 2,3 mln. V De vrijval subsidies heeft voor € 1,3 mln. betrekking op subsidiebudgetten van 2008 en voor € 1,0 mln. op subsidies uit voorgaande jaren die bij definitieve vaststelling lager zijn uitgevallen. Grootste posten vrijval subsidies lopend jaar zijn samenlevingsopbouw (€ 0,4 mln.) en vrouwenopvang (€ 0,3 mln.). De vrijval voorgaande jaren betreft voor het grootste deel vaststelling van subsidies club- en buurthuiswerk ad € 0,7 mln. Huishoudelijk vezorging – PGB € 1,5 mln. V Doordat veel klanten in 2008 zijn geherindiceerd, hebben minder mensen voor een PGB gekozen dan verwacht. Het aantal klanten met een PGB bedroeg 1.130 per eind 2008, terwijl er was uitgegaan van 2.000 klanten. Lagere uitgaven reserves OCW € 0,7 mln. V Diverse geraamde uitgaven ten laste van reserves zijn (€ 0,7 mln.) lager uitgevallen dan begroot. Tegenover deze lagere uitgaven staan lagere onttrekkingen aan deze reserves. Het betreft hier onder andere de reserves Mantelzorg en Woonzorgcombinaties (€ 0,15 mln.), Nota Den Haag Zuidwest (€ 0,2 mln.) en de derde gebruikersruimte (€ 0,2 mln.). De uitgaven zullen in komende jaren plaatsvinden. Automatisering € 0,7 mln. V Op het gebied van automatisering wordt gewerkt aan een goedwerkend klantvolgsysteem dat aansluit op de bestaande applicaties die juiste informatie weergeeft over klanten binnen alle processen van de dienst SZW. Aanvankelijk zou dit systeem in 2008 operationeel zijn, maar gezien de complexiteit is de eerste proef-productie pas in maart 2009 gepland. Hiermee hangen de lagere kosten in 2008 voor automatisering samen.

Toelichting op de baten Oorzaak Lagere baten rijksmiddelen Eigen bijdrage Overig

Bedrag € 3,1 mln. N € 0,6 mln. V € 0,1 mln. V

I/S I I I

C/D D C D

Reserves Onttrekking automatisering Lagere onttrekking reserves OCW Overig

€ 0,7 mln. N € 0,7 mln. N € 0,6 mln. N

I I I

C D D

Totaal baten

€ 4,4 mln. N

Lagere baten rijksmiddelen € 3,1 mln. N Het rijk heeft voor een periode van meerdere jaren gelden ter beschikking voor diverse doeleinden, onder andere voor Thuislozenzorg en Verslavingszorg. De besteding van deze middelen in 2008 loopt achter op de planning (€ 3,1 mln.). De besteding hiervan is verschoven naar 2009. Eigen bijdrage € 0,6 mln. V Er zijn diverse voordelen ontstaan op de ontvangen eigen bijdrage bij voorzieningen gehandicapten en huishoudelijke verzorging. Dit komt omdat de eigen bijdrage op collectief vervoer met ingang van 2008 door de gemeente wordt geïnd in plaats van de vervoerder en de inhaalslag die heeft geresulteerd in meer verstrekkingen en meer eigen bijdrage. Reserves Onttrekking automatisering € 0,7 mln. N Op het gebied van automatisering wordt gewerkt aan een goedwerkend klantvolgsysteem dat aansluit op de bestaande applicaties die juiste informatie weergeeft over klanten binnen alle processen van de dienst SZW. Aanvankelijk zou dit systeem in 2008 operationeel zijn, maar gezien de complexiteit is de eerste proef-productie pas in maart 2009 gepland. Ook de onttrekking vind in 2009 plaats. Lagere onttrekking reserves OCW € 0,7 mln. N Diverse geraamde uitgaven ten laste van reserves zijn (€ 0,7 mln) lager uitgevallen dan begroot. Tegenover deze lagere uitgaven staan lagere onttrekkingen aan deze reserves. Het betreft hier onder andere de reserves Mantelzorg en Woonzorgcombinaties (€ 0,15 mln.), Nota Den Haag Zuidwest (€ 0,2 mln.) en de derde gebruikersruimte (€ 0,2 mln.).

118

Uitkomst programma activiteiten (bedragen in duizenden euro's) Begroting 2008 Uitkomst 2007

Programma-activiteiten in 2008

Uitkomst 2008

Bejaardenzorg

Lasten 5.906

Baten 174

Lasten 6.162

Baten 175

Lasten 6.188

Baten 168

Thuislozenzorg

16.880

14.319

17.928

15.136

13.698

8.096

Verslavingszorg

8.594

3.963

10.642

6.066

3.744

974

Samenlevingsopbouw

5.634

0

6.020

0

5.567

0 412

Sociaal raadslieden

6.534

463

6.788

482

5.760

Club- en buurthuiswerk

32.084

0

33.083

0

29.900

0

Huishoudelijke verzorging

42.598

5.329

55.210

4.903

51.095

4.170

Algemeen maatschappelijk werk

11.866

0

12.427

0

11.697

0

1.293

439

1.492

570

614

0

313

0

378

0

353

0

Woonvoorzieningen gehandicapten

11.150

72

10.610

15

9.316

72

Vervoersvoorzieningen gehandicapten

25.755

211

25.801

12

23.936

14

Bijzondere hulpverlening huisvesting

132

0

125

0

101

0

Sociaal cultureel werk gehandicapten

856

0

862

0

796

0

4.169

1.416

4.494

1.416

481

107

1.027

38

984

35

0

0

3.303

0

3.848

20

3.291

0

178.094

26.424

196.854

28.830

166.537

14.013

Additioneel achterstandsbeleid Maatschappelijk activeringswerk

Voorzieningen voor vrouwen in noodsituaties Apparaatskosten Stadsdelen Maatschappelijke Ondersteuning Stimuleren maatschappelijk werk door vrijwilligers en instellingen Totaal

119

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Reserve Verslavingszorg

0

0

0

228

Res. Work Flow Management systeem

0

0

0

3

Reserve onderzoek w elzijnsorganisaties

0

0

0

50

Reserve onderzoek homoprostitutie

0

0

0

40

Bestemmingsreserve Implementatie van de ondersteuningsloketten WMO

0

242

0

242

Bestemmingsreserve Investering tbv Inhaalslag en automatisering huishoudelijke v

0

0

0

750

Bestemmingsreserve Investering tbv Inhaalslag en automatisering vervoersvoorzie

0

270

0

500

Bestemmingsreserve Investering tbv Inhaalslag en automatis ering w oonvoorzienin

0

250

0

250

Bestemmingsreserve Huishoudelijke verzorging Den Haag op Maat

0

200

0

200

Bestemmingsreserve Vervoersvoorzieningen gehandicapten Den Haag op Maat

0

100

0

100

Bestemmingsreserve Verbeteren dienstverlening

0

614

0

850

Res. tijdelijke stim.reg.vrijw

0

29

0

29

Res.project/voorz.nota DH z/w

0

114

0

309

Reservering nachtopvang MO

0

814

0

814

reserve voorzieningen Leidschenveen

0

319

0

320

reserve kw aliteit panden vrouwenopvang

0

400

0

400 792

reserve vrouw enopvang GSB 3 reserve thuislozenzorg GSB 3 reserve kansenkaarten Reserve stim.fonds wonen/w elzijn/zorg

0

792

0

2.700

0

2.700

0

0

49

0

49

2.058

0

2.058

50

Reserve projectorganisatie uitbr. vz MO/OGGZ

0

74

0

150

Reserve realisatie buurtkamers

0

250

0

250

Reserve onderhoud w elzijnsaccomodaties

0

1.000

0

1.000

Res.amend.2008 Versterk.vrijw illigerswerk

0

200

0

200

Reserve mantelzorg

0

146

0

248

Reserve voorz. Onderdak

2.500

0

2.500

0

Totaal

7.258

5.863

7.258

7.824

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 83 / 2007 - Wijziging verordening stimuleringsregeling toegankelijkheid Rv 154 / 2008 - Reserve stimuleringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

Lasten

Baten

171.732 80

8.102 0

Dotaties Onttrekkingen 0 0

3.463 80

125

0

0

125

0

0

2.058

0 4.206

36.330

30.181

2.500

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

-11.413

-9.453

2.700

-50

Totaal

196.854

28.830

7.258

7.824

120

Programma

16 - Volksgezondheid en zorg

Commissie

MO

Portefeuillehouder

H.P.G. v an Alphen (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Verschil 2008

Lasten

37.516

33.049

4.467 N

29.363

Baten

21.036

18.569

2.467 V

16.787

Saldo exclusief reserves

16.480 N

14.480 N

2.000 N

12.576 N

Dotaties aan reserves

-1.418

0

1.418 V

-811

782

809

27 N

442

14.280 N

13.671 N

Onttrekkingen aan reserves Saldo inclusief reserves

609 N

11.323 N

Doelstelling De doelstellingen van het programma Volksgezondheid en zorg zijn: het verbeteren van de gezondheid van alle Hagenaars - in het bijzonder van de risicogroepen jongeren, ouderen en sociaal kwetsbaren en zwakkeren - én het tegengaan van de onrechtvaardige gezondheidsachterstand van burgers. De gemeentelijke inspanningen richten zich met name op: hoogwaardige collectieve preventieve gezondheidszorg; wijkgerichte aanpak van gezondheidsachterstanden. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Door een wijziging van het besluit Begroting en Verantwoording worden met ingang van 1 januari 2008 voor meerjarige regelingen de toegezegde middelen niet meer in één keer als baat verantwoord en gedoteerd aan een voorziening. De besteding van deze rijksmiddelen geldt nu als basis voor batenverantwoording. Dit verklaart het verschil tussen de baten in 2007 en 2008, hetwelk eveneens doorwerkt in de lasten. Daarnaast is er in 2008 een stijging geweest van de lasten van € 1,3 mln. door uitzetting Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Hogere productieafspraak Ambulance Dotatie voorziening Ambulancedienst Salarislasten Lagere uitgaven rijksmiddelen Hogere kosten gezondheidszorg Subsidies voorgaande jaren Overig

Bedrag € 2,7 mln. € 1,4 mln. € 0,9 mln. € 0,4 mln. € 0,4 mln. € 0,4 mln. € 0,2 mln.

Reserves Toevoeging nadelig saldo reserve ambulancedienst

€ 1,4 mln. V

Totaal lasten

€ 3,0 mln. N

N N N V N V V

I/S I I I I I I I

C/D D D D D D D C/D

I

D

Hogere productieafspraak Ambulancedienst € 2,7 mln. N De Ambulancedienst maakt per jaar een afspraak met de Nederlandse Zorg Autoriteit over het aantal uit te voeren ritten. Per rit ontvangt de Ambulancedienst een vergoeding. De hogere lasten ad € 2,7 mln. worden in belangrijke mate gedekt door deze hogere vergoeding. De hogere baten bedragen € 2,5 mln. In de overige verschillen is een voordeel van € 0,1 mln. begrepen voor de Ambulancedienst, waardoor per saldo een tekort van € 0,1 mln. resteert. Dotatie voorziening Ambulancedienst € 1,4 mln. N Het nadelig saldo van de Ambulancedienst over 2008 bedraagt € 1,4 mln. Dit saldo wordt door een negatieve dotatie aan de reserve Ambulancedienst met gelijktijdig een dotatie aan een voorziening Ambulancedienst blijvend inzichtelijk gemaakt. Salarislasten € 0,9 mln. N De totale personeelskosten voor de sector Volksgezondheid en Zorg, zowel voor het uitvoerende en ondersteunende personeel, is € 0,9 mln. hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door dat vanwege moeilijk te vervullen vacatures personeel van derden moest worden ingehuurd. Dit personeel van derden is duurder dan regulier personeel. Het nadeel op personeelskosten wordt voor € 0,5 mln. gecompenseerd door hogere baten Openbare Gemeentelijke Gezondheids Zorg (OGGZ) als gevolg van een hogere productie. Lagere uitgaven rijksmiddelen € 0,4 mln. V Het rijk heeft voor een periode van meerdere jaren gelden ter beschikking gesteld voor diverse doeleinden, onder andere voor het project gezondheidsachterstand moet wijken. De besteding van deze middelen ( € 0,4 mln.) in 2008 loopt achter en verschuift naar komende jaren.

121

Hogere kosten gezondheidszorg € 0,4 mln. N De Mobiele Röntgen Unit die in 2008 in gebruik is genomen kende aanloopproblemen. De hiermee gemoeide kosten overschrijden de begroting met € 0,2 mln. Door een hogere productie zijn de laboratoriumkosten voor SOA-onderzoek in 2008 € 0,2 mln. meer dan begroot. Subsidies voorgaande jaren Uit de definitieve afrekening van subsidies van voorgaande jaren volgt een voordeel.

€ 0,4 mln. V

Reserves Toevoeging nadelig saldo reserve Ambulancedienst Zie toelichting Dotatie voorziening Ambulancedienst.

€ 1,4 mln. V

Toelichting op de baten Oorzaak Hogere productieafspraak Ambulance Lagere baten rijksmiddelen Extra inkomsten gezondheidszorg Overig

Bedrag € 2,5 mln. € 0,4 mln. € 0,4 mln. € 0,1 mln.

Totaal baten

€ 2,4 mln. V

I/S I I I I

V N V N

C/D D D D D

Hogere productieafspraak Ambulancedienst € 2,5 mln. V De Ambulancedienst maakt per jaar een afspraak met de Nederlandse Zorg Autoriteit over het aantal uit te voeren ritten. Per rit ontvangt de Ambulancedienst een vergoeding. De hogere lasten ad € 2,7 mln. worden in belangrijke mate gedekt door deze hogere vergoeding. De hogere baten bedragen € 2,5 mln. In de overige verschillen is een voordeel van € 0,1 mln. begrepen voor de Ambulancedienst, waardoor per saldo een tekort van € 0,1 mln. resteert. Lagere baten rijksmiddelen € 0,4 mln. N Het rijk heeft voor een periode van meerdere jaren gelden ter beschikking gesteld voor diverse doeleinden, onder andere voor het project gezondheidsachterstand moet wijken. De besteding van deze middelen ( € 0,4 mln.) in 2008 loopt achter en verschuift naar komende jaren, waardoor ook de Rijksbaten voor 2008 naar beneden zijn bijgesteld. Extra inkomsten gezondheidszorg € 0,4 mln. V Zie toelichting bij de hogere salarislasten als gevolg van hogere productie, welke tevens voor extra inkomsten Openbare Geestelijke Gezondheids Zorg heeft gezorgd. Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Ambulancevervoer Wet op de lijkbezorging Openbare gezondheidszorg Forensische geneeskunde in kader van w et op de lijkbezorging Totaal

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

15.831

12.660

12.116

10.205

13.828

10.986

230

0

205

0

169

0

21.437

8.324

20.705

8.298

15.219

5.750

18

52

23

66

147

51

37.516

21.036

33.049

18.569

29.363

16.787

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve Div.reserves subadm.

Dot.

Begroting 2008

Onttr.

Dot.

Onttr.

-1.418

73

0

50

reserve uitw erking WMO

0

300

0

300

Reserve lokaal gezondheidsbeleid

0

210

0

260

Reserve alc oholbeleid

0

125

0

125

Reserve GSB Geest.gezh.zorg

0

74

0

74

-1.418

782

0

Totaal

122

809

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Lasten

Baten

Stand Gedrukte begroting 2008-2011

27.659

14.565

0

Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

6.012

4.004

0

953

-222 -400

0 0

0 0

-422 0

33.049

18.569

0

809

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Rv 256 / 2008 - Oplossing financiële situatie ADO Totaal

Dotaties Onttrekkingen 278

123

124

Programma

17 - Verkeer

Commissie

VML

Portefeuillehouder

P. Smit (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

144.542

133.027

11.515 N

122.946

Baten

76.019

54.157

21.862 V

105.517

Saldo exclusief reserves

68.523 N

78.870 N

10.347 V

17.429 N

2.903

3.165

262 V

22.202

Onttrekkingen aan reserves

37.085

40.709

3.624 N

6.785

Saldo inclusief reserves

34.341 N

41.326 N

6.985 V

Dotaties aan reserves

32.846 N

Doelstelling De doelstelling van het programma Verkeer is het waarborgen van de bereikbaarheid bij alle vervoerswijzen. Daarbij zijn de voornaamste doelen: Groei van het fietsgebruik Groei van het aandeel openbaar vervoer in het totale aantal verplaatsingen Betere doorstroming autoverkeer op hoofdroutes Minder verkeersslachtoffers Voldoende parkeerplaatsen op minder openbare ruimte Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Het verschil in de uitkomst 2008 en 2007 wordt voornamelijk veroorzaakt door een technische administratieve wijziging met betrekking tot de verwerking van subsidiebeschikkingen. De subsidie-baten werden voorheen op het moment van ontvangst van de beschikking aan voorzieningen gedoteerd en de lasten werden via de voorzieningen afgewikkeld. Vanaf 2008 worden de werkelijke lasten en baten via de exploitatie verantwoord. In 2008 is in de exploitatie € 30 mln. aan lasten en baten verantwoord met betrekking tot subsidiebeschikkingen. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Hubertustunnel Randstadrail Agglonet De Put Overname vordering op Stadsgewest Haaglanden Latere realisatie verkeersprojecten Minder lasten met dekking uit reserves Lagere lasten Verkeerscirculatieplan Vertraging projecten OV, reistijden en transferia Onderhoud bruggen, viaducten en tunnels Aanleg parkeervakken gehandicapten en overig parkeren Beheer infrastructuur Ontsluiting Binckhorst Verkeersregeling Overig

Bedrag € 23,4 mln. N € 7,3 mln. V € 6,7 mln. N € 6,5 mln. V € 4,5 mln. N € 3,4 mln. V € 2,9 mln. V € 1,1 mln. V € 0,9 mln. V € 0,9 mln. V € 0,8 mln. N € 0,6 mln. N € 0,6 mln. V € 0,4 mln. V € 0,5 mln. V

I/S I I I I I I I I I I I I I I/S I

C/D D D D D D D D D D D D C D D C/D

Reserves Reserve verstrating overige grondbedrijfgebieden

€ 0,3 mln. V

I

D

Totaal lasten

€ 11,2 mln. N

Hubertustunnel € 23,4 mln. N In 2008 is vooral de Rijksbijdrage voor een bedrag van € 26 mln. ingezet in plaats van het gemeentelijk aandeel. Het gemeentelijk aandeel zal in 2009 worden aangewend, wanneer de financiële afwikkeling van het project zal plaatsvinden. De bijdrage van het Rijk ad € 26 mln. is in 2008 ontvangen. Om deze reden is de beschikking niet opgenomen in de begroting van 2008 en komt de rijksbijdrage tot uiting in een afwijking van de begroting zowel in de lasten als in de baten. Het project loopt op schema. Op 1 oktober 2008 is de Hubertustunnel (gedeeltelijk) officieel geopend en in de nacht van 3 naar 4 oktober vrijgegeven voor het verkeer. Medio 2009 zal de tunnel volledig in gebruik worden genomen en worden de resterende aansluitingswerkzaamheden afgerond. Het investeringsbudget voor de voltooiing van het project Hubertustunnel en de daarbij horende dekkingsmiddelen bedraagt € 155 mln., waarvan € 115 mln. wordt gefinancierd door het Rijk. Randstadrail € 7,3 mln. V Bij het opstellen van de begroting werd verwacht dat het project RandstadRail eind 2008 afgesloten zou worden. Het project zal echter doorlopen in 2009. De resterende bedragen zullen worden besteed aan nog op te dragen meerwerk, extra 125

werkzaamheden in de slotfase en ten behoeve van de afrekening van werkzaamheden die door RET en HTM zijn uitgevoerd. Daarnaast zijn bedragen geraamd voor lopende juridische trajecten en voor werkzaamheden die door Stadsgewest Haaglanden en HTM zullen worden uitgevoerd. Voor 2008 leidt dit tot een voordeel op lasten in 2008 en nadeel op baten in 2008, zie ook toelichting op de baten. Agglonet € 6,7 mln. N Het project Agglonet is in 2008 afgerond en financieel afgewikkeld. In 2008 wordt € 6,7 mln. aan kosten verantwoord onder andere door geactiveerde kosten die versneld zijn afgeschreven. Tenenover deze lasten staan baten die zinj bij de baten verantwoord. Per saldo sluit het project met een positief resultaat af. De Put € 6,5 mln. V De onderdoorgang Vaillantlaan ‘De Put’ is een verbinding tussen de Schilderswijk en Laak, en onderdeel van de CentrumRing van de stad. De onderdoorgang is gebouwd rond 1924. Nu ongeveer 80 jaar later, voldoet de onderdoorgang niet meer en is een verbetering van de situatie noodzakelijk mede ten behoeve van het verkeerscirculatieplan.In 2008 is men begonnen met de uitvoering van het project. In 2008 is het volgende gerealiseerd: de engineering is afgerond, het wisselcomplex is verplaatst, het overtollige spoor aan de zijde Calandstraat is gesloopt en er is begonnen met de bouw van het eerste nieuwe spoordek. Hiervoor is in 2008 € 7,5 mln. uitgegeven op dit project en onttrokken aan de reserve De Put. Omdat de lasten De lasten zijn uit de reserve gefinancierd. Hierdoor zijn de begrote lasten en baten niet ten laste van de beschikking geboekt. Dit leidt tot een voordeel op de lasten en een even groot nadeel op de baten, zie ook toelichting op de baten. Overname vordering op Stadsgewest Haaglanden € 4,5 mln. N De gemeente heeft een vordering op Stadgewest Haaglanden (SGH) van circa € 4,5 mln. overgenomen van de HTM. Naar verwachting zal Haaglanden deze vordering niet betalen. De Dienst Stadsbeheer heeft daarom de voorziening dubieuze debiteuren voor dit bedrag verhoogd. Lagere realisatie verkeersprojecten € 3,4 mln. V De begrote lasten zijn bestemd voor verkeersprojecten die over een periode tot 1 januari 2010 worden uitgevoerd. De realisatie van de lasten in de jaarrekening 2008 heeft uitsluitend betrekking op de projecten waarvan de voorbereiding in 2008 heeft plaatsgevonden. Verdere realisatie van de resterende lasten vindt plaats in 2009. Minder lasten met dekking uit reserves € 2,9 mln. V Er is voor € 2,9 mln. minder aan kosten gemaakt die ten laste komen van de reserves. Tegenover de lagere lasten staan ook lagere baten uit reserves waardoor het geheel resultaatneutraal verloopt. Bij de toelichting op de baten wordt per reserve aangegeven wat de oorzaak is van de lagere onttrekkingen uit de reserves. Lagere kosten Verkeerscirculatieplan € 1,1 mln. V Er zijn minder kosten gemaakt voor planvorming. Rekening was gehouden met juridische kosten, maar die bleken niet nodig. Vertraging projecten OV, reistijden en transferia € 0,9 mln. V Door vertaging van enkele projecten waaronder Busstation HS (nu onderdeel van integraal ontwikkelingsproject) en Van Alkemadelaan en verkenningsstudie randstadrail blijven de uitgaven achter bij de ramingen. Onderhoud bruggen, viaducten en tunnels € 0,9 mln. V Het onderzoek naar de (on)mogelijkheden van de renovatie van de Utrechtse Baan, waarvoor in 2008 een € 0,5 mln. beschikbaar is gesteld, is gestart in 2008. Naar verwachting zal dit onderzoek medio 2009 afgerond worden. Dan zal duidelijk zijn of en zo ja, op welk moment en onder welke voorwaarden de totale of voorlopige renovatie uitgevoerd kan worden. Het voordeel in 2008 bedraagt € 0,3 mln. Omdat de infrastructuur van Randstadrail recent is opgeleverd, heeft ten laste van het budget 2008 ad € 0,6 mln. nog geen planmatig onderhoud plaatsgevonden wat leidt tot een voordeel van € 0,6 mln. Parkeren op straat € 0,8 mln. N Er zijn lasten gemaakt ten behoeve van de aanleg van parkeervakken van gehandicapten. Daartegenover staan de baten, zie toelichting baten. Vanwege het hoger aantal weggesloopte voertuigen zijn de lasten bij de post wegslepen hoger. Daarnaast zijn de uitbestede werkzaamheden hoger geworden als gevolg van preventieve- en herstelwerkzaamheden rond de jaarwisselingen. Beheer infrastructuur € 0,6 mln. N Ten behoeve van beheer infrastructuur is besloten tot het reserveren van € 0,6 mln. voor elk van de jaren 2007 tot en met 2010, zie Concernbericht 2007 pagina 21. Deze middelen zijn gereserveerd op overige beleidsvoornemens (programma Financiën) en worden voor 2008 via een concernnadeel van € 0,6 mln. op het juiste programma verantwoord. Ontsluiting Binckhorst € 0,6 mln. V De lasten voor het project Ontsluiting Binckhorst zijn lager uitgevallen dan eerder begroot als gevolg van planvertraging. Verkeersregeling € 0,4 mln. V Het onderhoudscontract veroorzaakt een structureel nadeel van € 0,2 mln. Verder zijn € 0,3 mln. meer apparaatslasten doorbelast als gevolg van hogere huisvesting- en automatiseringslasten. Tegenover dit nadeel van € 0,5 mln. staat een voordeel van € 0,9 mln. doordat de projecten in 2008 zijn vertraagd en nu in 2009 worden uitgevoerd. Dit bedrag wordt niet onttrokken uit de reserve, zie hiervoor de nadere toelichting bij de onttrekking reserve verkeerslichten. Reserves Reserve verstrating overige grondbedrijfgebieden € 0,3 mln. V Deze reserve wordt gevoed uit bijdragen van ontwikkelingsprojecten om binnen 5 jaar na uitvoering van werkzaamheden eventuele schades te kunnen herstellen. In 2008 is € 0,04 mln. ontvangen aan bijdragen en gedoteerd aan de reserve. In 2008 is minder gedoteerd dan begroot wat een voordelig resultaat oplevert van € 0,3 mln.

126

Toelichting op de baten Oorzaak Hubertustunnel Agglonet Randstadrail De Put Latere realisatie verkeersprojecten Lagere baten Verkeerscirculatieplan Hogere baten bij vergunningen en parkeren op straat Vertraging projecten OV, reistijden en transferia Overig

Bedrag € 23,4 mln. V € 15,5 mln. V € 7,3 mln. N € 6,5 mln. N € 3,4 mln. N € 1,6 mln. N € 1,4 mln. V € 0,7 mln. V € 0,4 mln. N

I/S I I I I I I I I I

C/D D D D D D D D D D

Reserves Reserve Verkeerslichten Reserve flankerend beleid VCP Reserves verkeersveiligheid Reserve deelplan 8 en 15 Reserve verstrating overige grondbedrijfgebieden Reserve herinrichting Castricumplein Overige reserves

€ € € € € € €

I I I I I I I

D D D D D D D

Totaal baten

€ 18,2 mln. V

0,9 mln. N 0,8 mln. N 0,7 mln. N 0,4 mln. N 0,4 mln. N 0,3 mln. N 0,1 mln. N

Hubertustunnel € 23,4 mln. V In 2008 is vooral de Rijksbijdrage voor een bedrag van € 26 mln. ingezet in plaats van het gemeentelijk aandeel. Het gemeentelijk aandeel zal in 2009 worden aangewend, wanneer de financiële afwikkeling van het project zal plaatsvinden. De bijdrage van het Rijk ad € 26 mln. is in 2008 ontvangen. Om deze reden is de beschikking niet opgenomen in de begroting van 2008 en komt de rijksbijdrage tot uiting in een afwijking van de begroting zowel in de lasten als in de baten. Agglonet € 15,5 mln. V Het project "Agglonet" is in 2008 afgerond. Er is € 6,7 mln. aan lasten extra verantwoord, zie toelichting op de lasten. Vanwege het aflopen van het project vallen de resterende subsidiebeschikkingen van € 15,5 mln. vrij. Randstadrail € 7,3 mln. N Bij het opstellen van de begroting werd verwacht dat het project RandstadRail eind 2008 afgesloten zou worden. Het project zal echter doorlopen in 2009. De resterende bedragen zullen worden besteed aan nog op te dragen meerwerk, extra werkzaamheden in de slotfase en ten behoeve van de afrekening van werkzaamheden die door RET en HTM zijn uitgevoerd. Daarnaast zijn bedragen geraamd voor lopende juridische trajecten en voor werkzaamheden die door Stadsgewest Haaglanden en HTM zullen worden uitgevoerd. Voor 2008 leidt dit tot een voordeel op lasten in 2008 en nadeel op baten in 2008, zie ook toelichting op de baten. De Put € 6,5 mln. N De lasten zijn uit de reserve gefinancierd. Hierdoor zijn de begrote lasten en baten niet ten laste van de beschikking geboekt. Dit leidt tot een voordeel op de lasten, zie toelichting op de lasten, en een even groot nadeel op de baten. Lagere realisatie verkeersprojecten € 3,4 mln. N De begrote baten zijn bestemd voor verkeersprojecten die over een periode tot 1 januari 2010 worden uitgevoerd. De geraamde baten betreffen een ISV-bijdrage (BDU-gelden). De realisatie van de baten in de jaarrekening 2008 heeft uitsluitend betrekking op de projecten waarvan de voorbereiding in 2008 heeft plaatsgevonden. Verdere realisatie vindt plaats in 2009. Lagere kosten Verkeerscirculatieplan € 1,6 mln. N De bestuurlijke besluitvorming over het voorlopig ontwerp vindt in 2009 plaats. Daarna vindt de declaratie plaats. Hogere baten bij vergunningen en parkeren op straat € 1,4 mln. V Door de invoering van nieuwe gebieden zijn in 2008 66.874 vergunningen afgegeven tegenover 55.000 begroot. Daarnaast was het aantal betaalde parkeerplaatsen 47.354 werkelijke tegenover 44.000 begroot. Verder valt de voorziening Volautomatische Autoberging vrij. Vertraging projecten OV, reistijden en transferia € 0,7 mln. N Door vertaging van enkele projecten waaronder Busstation HS (nu onderdeel van integraal ontwikkelingsproject) en Van Alkemadelaan en verkenningsstudie randstadrail blijven de uitgaven achter bij de ramingen. Reserves Reserve Verkeerslichten € 0,9 mln. N In 2008 zou de aanpassing van twee kruispunten (Hoflandplein en Houtrustweg - President Kennedylaan - Conradkade) uit deze reserve gedekt worden. De projecten zijn uitgesteld naar 2009 zodat dit nu uit het reguliere budget voor 2009 kan worden gefinancierd. In 2009 wordt het project Lozerlaan uitgevoerd waarbij de lasten worden gedekt uit deze reserve. Reserve flankerend beleid VCP € 0,8 mln. N De projecten die ten laste van deze reserve komen zijn nog in voorbereiding. De uitvoering heeft in 2008 vertraging opgelopen waardoor de onttrekking op de reserve niet heeft plaatsgevonden. De projecten worden naar verwachting in 2009 uitgevoerd en de onttrekking aan de reserve wordt ook in 2009 begroot.

127

Reserves verkeersveiligheid € 0,7 mln.N De projecten van het uitvoeringsplan (UVP) 2008-2009 zijn vertraagd omdat de projecten van het uitvoeringsplan 2 en 3 in 2008 zijn gerealiseerd. De projecten UVP2 en 3 zijn, voor een groot deel, ten laste van het reguliere budget geboekt waardoor de begrote onttrekking niet volledig niet noodzakelijk is gebleken en is er € 0,5 mln. minder onttrokken. De vertraagde projecten UVP2008-2009 worden in 2009 gerealiseerd wanneer tevens de reserve zal worden gebruikt. Reserve deelplan 8 en 15 € 0,4 mln.N Deelplan 15 is nog niet in uitvoering genomen. De uitvoering zal in 2009 plaats vinden alsook de dekking uit de reserve. Reserve verstrating overige grondbedrijfgebieden € 0,4 mln. N In 2008 is minder onderhoud noodzakelijk geweest aan de straten in de nieuwe gebieden Wateringseveld en Leidschenveen/Ypenburg. Hierdoor is € 0,4 mln. minder onttrokken aan de reserve verstrating overig grondgebieden. Reserve herinrichting Castricumplein € 0,3 mln. N In 2008 is € 0,3 mln. minder aan kosten gemaakt en dus minder onttrokken aan de reserve. Dit is het gevolg van vertragingen bij het gunnen van de opdracht voor het project voor de herinrichting Castricumplein. Omdat dit project nu ook later van start is gegaan wordt verwacht dat het project een langere doorloop zal hebben tot het jaar 2011. Hierdoor zal de reserve ook pas in 2011 volledig uitgeput zijn. Omdat de reserve in 2008 afloopt, wordt voor deze reserve een verlenging gevraagd bij de jaarrekening 2008. Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

412

0

400

0

228

23.510

0

0

0

0

0

0

Verkeersregeling

7.120

182

7.495

0

7.364

67

Groei fietsgebruik

1.104

389

1.111

369

1.175

302

Parkeren op straat

Program ma-activiteiten in 2008 Parkeergarages Openbaar vervoer

19.637

17.564

18.829

16.120

16.121

16.121

Baten parkeerbelasting

0

11.501

0

11.135

-31

11.066

Bereikbaarheid Den Haag

0

0

0

0

0

0

Minder verkeersslachtoffers Groei aandeel openbaar vervoer Aanleg w egen, straten en pleinen

226

47

238

17

658

27

3.406

508

4.401

1.168

2.036

598

102.886

43.431

85.246

17.680

87.264

51.480

Onderhoud bruggen/viaducten/tunnels

3.820

20

4.152

0

3.972

805

Betere doorstroming autoverkeer op hoofdroutes

5.455

2.264

7.325

4.108

3.962

1.527

476

113

3.830

3.560

197

14

144.542

76.019

133.027

54.157

122.946

105.517

Voldoende parkeerplaatsen in minder openbare ruimte Totaal

128

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Reserve Verkeerslichten

0

0

0

897

Reserve deelplan 8 en 15 (leidschenveen/Ypenburg)

0

0

0

366

Reserve Verkeersveiligheid bij scholen

0

0

0

100

Reserve Voorbereidingsbudgetten 2004

0

142

0

142 900

38

540

300

Reserve Parkeren

Reserve Verstrating grondbedrijf

0

363

0

363

Reserve Lange Voorhout

0

1.211

0

1.211

Reserve Verkeersveiligheid

0

140

0

140

Reserve Volautomatische autoberging

0

413

0

413

Reserve Herinrichting Castricumplein

0

118

0

447

Reserve 2e Antonius Heinsiusstraat

0

102

0

102

Reserve Westduinw eg

0

110

0

110

Reserve De Put

0

7.500

0

7.500

47

0

47

0

Reserve OV verbinding Binckhorsttunnel

0

11.491

0

11.491

Reserve Ondertunneling spoor 11& 12

0

12.000

0

12.000

Reserve Mobiliteitsfonds haaglanden

Reserve Lokaal taxikeurmerk

0

29

0

200

468

533

468

650

2.250

0

2.250

0

100

0

100

0

0

126

0

660

Reserve Beleid VCP

0

2.250

0

3.000

Reserve Activeringen 211.1.01

0

17

0

17

2.903

37.085

3.165

Reserve Fietsplus en onderhoud Reserve Openbaar Vervoer Hoger Plan Reserve Lange Voorhout autovrij Reserve Verkeersveiligheid (blackspots)

Totaal

40.709

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 170 / 2007 - Omzetting begroting DSO 2007-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 123 / 2008 - Vaststelling stuurbegroting DSO Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 208 / 2008 - Gratis OV 65+ Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

Lasten

Baten

87.973 600

28.014 0

Dotaties Onttrekkingen 0 0

2.498 600

125

60

0

0

9.745 7.401

0 7.401

0 0

9.536 0

11.859

1.970

3.165

29.615

-500

0

0

-500

15.824

16.712

0

-1.040

133.027

54.157

3.165

40.709

129

130

Programma

18 - Wonen

Commissie

SRO

Portefeuillehouder

J.M. Norder (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

30.470

45.725

15.255 V

32.835

Baten

8.922

22.530

13.608 N

44.366

1.647 V

-11.531

Saldo exclusief reserves

21.548 N

23.195 N

Dotaties aan reserves

1.471

1.471

0

11.488

Onttrekkingen aan reserves

8.155

10.904

2.749 N

5.550

13.762 N

1.102 N

-5.593

Saldo inclusief reserves

14.864 N

V

V

Doelstelling De doelstelling van het programma Wonen is het realiseren van een aantrekkelijk stedelijk woonklimaat voor de huidige en nieuwe bewoners van onze stad. Kernpunten daarbij zijn: Meer woningen (kwantitatief en kwalitatief door nieuwbouw en woningverbetering) voor de verschillende bewonersgroepen: mensen in de midden en hogere inkomensgroepen en mensen met een bescheiden beurs, huishoudens die aangewezen zijn op bijzondere woningen of woonvormen zoals gehandicapten, grote gezinnen, jongeren; Zorgen voor een rechtvaardige verdeling van de beschikbare woningvoorraad Goede handhaving om ongewenste situaties te voorkomen. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Besluit woninggebonden subsidies Woningbouw Den Haag Zuid West Doelgroepen Handhaving Bevorderen van leefbaarheid en veiligheid in woonwijken Procesmanagement Woningbouwprogrammering Overig

Bedrag € 8,9 mln. V € 2,0 mln. V € 1,1 mln. V € 1,0 mln. V € 0,7 mln. V € 0,3 mln. V € 0,2 mln. V € 1,0 mln. V

Totaal lasten

€ 15,2 mln. V

I/S I I I I I I I I

C/D D D C/D D D D D D

Besluit woninggebonden subsidies(BWS) € 8,9 mln. V De bijdrage van VROM voor het afkopen van BWS-gelden is vertraagd. Het Ministerie besluit bij de Voorjaarsnota 2009 of het afkopen van de BWS gelden doorgang vindt. Dit leidt tot een lagere baat en een lagere last. Woningbouw Den Haag Zuid West € 2,0 mln. V De uitgaven van projecten die zijn uitgevoerd in Den Haag Zuid West hebben plaatsgevonden op het programma Stedelijke Ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst. Doelgroepen € 1,1 mln. V Het project Wonen, Zorg en Welzijn is samengevoegd met het project Doelgroepen. In de diverse deelprojecten is planvertraging opgetreden waardoor de lasten lager zijn dan begroot. Dit heeft ook gevolgen voor de baten. Daarnaast is het restant van de reserve Stimuleringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg vrijgevallen. Handhaving € 1,0 mln. V De lasten zijn lager doordat eigenaren sneller en adequater reageren op aanschrijvingen waardoor er vanuit gemeentewege minder capaciteit en onderhoud nodig is voor handhaving. Bevorderen van leefbaarheid en veiligheid in woonwijken € 0,7 mln. V In 2008 zijn de projecten voor de verbetering van de leefbaarheid van wijken gebundeld. Naar verwachting zal begin 2009 een projectleider worden aangesteld. Dit is de reden dat in 2008 de uitgaven voor de verbetering van de leefbaarheid zijn achtergebleven bij de ramingen. Procesmanagemen t De kosten voor procesmangement zijn lager uitgevallen dan begroot.

€ 0,3 mln. V

Woningbouwprogrammering € 0,2 mln. V Herijking van de projecten heeft er toe geleid dat er in 2008 minder lasten zijn gerealiseerd.

131

Toelichting op de baten Oorzaak Besluit woninggebonden subsidies Woonwagens Handhaving Verkoop verspreid bezit grond Doelgroepen Overig

Bedrag € 8,9 mln. N € 1,9 mln. N € 0,6 mln. N € 0,5 mln. N € 0,3 mln. N € 1,4 mln. N

I/S I I I I I I

C/D D D D D D D

Reserves Woningbouw Den Haag Zuid West Handhaving

€ 2,0 mln. N € 0,7 mln. N

I I

D D

Totaal baten

€ 16,3 mln. N

Besluit woninggebonden subsidies(BWS) € 8,9 mln. N De bijdrage van VROM voor het afkopen van BWS-gelden is vertraagd. Het Ministerie besluit bij de Voorjaarsnota 2009 of het afkopen van de BWS gelden doorgang vindt. Dit leidt tot een lagere baat en een lagere last. Woonwagens € 1,9 mln. N De vergoedingen van vrijwillige verhuizingen in verband met het opheffen van het woonwagencentrum Escamplaan, zouden worden betaald van VROM gelden. Echter de aanwending van VROM gelden vindt plaats in 2009. Bij de jaarrekening 2008 worden de vergoedingen betaald uit de reserve Deconcentratie woonwagenlocatie Escamplaan. Hiervoor is een technisch bestedingsvoorstel ingediend. Handhaving € 0,6 mln. N De lasten zijn lager doordat eigenaren sneller en adequater reageren op aanschrijvingen waardoor er vanuit gemeentewege minder capaciteit en onderhoud nodig is voor handhaving. Er is minder doorberekend aan eigenaren. Verkoop verspreid bezit grond € 0,5 mln. N De verkoop van verspreid bezit is afhankelijk van marktvraag. Deze lag in 2008 lager dan eerder begroot. Doelgroepen € 0,3 mln. N Het project Wonen, Zorg en Welzijn is samengevoegd met het project Doelgroepen. In de diverse deelprojecten is planvertraging opgetreden waardoor de lasten lager zijn dan begroot. Dit heeft ook gevolgen voor de baten. Reserves Woningbouw Den Haag Zuid West € 2,0 mln. V De uitgaven van projecten die zijn uitgevoerd in Den Haag Zuid West hebben plaatsgevonden op het programma Stedelijke Ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst. De begrote onttrekking op programma Wonen heeft niet plaats gevonden. Handhaving € 0,7 mln. N De lasten zijn lager doordat eigenaren sneller en adequater reageren op aanschrijvingen waardoor er vanuit gemeentewege minder capaciteit en onderhoud nodig is voor handhaving. Hierdoor is ook mindeer aan de reserve onttrokken.

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Woonwagencentra

0

0

0

0

0

0

Graffitibestrijding

0

0

0

0

0

0

Woonruimteverdeling

0

0

0

0

0

0

Vangnetregeling huursubsidie

0

0

0

0

0

0

Woningexploitatie/w oningbouw

Baten

0

0

0

0

0

0

1.523

110

4.277

447

1.137

404

0

0

0

0

0

0

Minder ongew enste en/of overlastgevende situaties

18.029

1.207

16.649

4.064

13.199

2.888

Meer en beter woningaanbod voor div erse doelgroepen

10.515

8.009

21.971

17.606

13.699

37.032

Optimale benutting (goedkope) w oningvoorraad Ongediertebestrijding (Stedelijke ontw ikkeling)

Structurele verbetering w oningmarktpositie van w ijken Totaal

132

403

-404

2.828

413

4.800

4.042

30.470

8.922

45.725

22.530

32.835

44.366

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Reserve Deconcentratie Escamplaan

0

690

0

690

Bestemmingsreserve Werkhotel

0

1.548

0

1.548

Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuid West

Onttr.

0

0

0

2.000

Reserve Intensivering Handhaving

625

3.050

625

3.798

Reserve Invoering EOS 2e Fase

271

0

271

0

Reserve Stimuleringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg

0

2.510

0

2.510

Bestemmingsreserve Subsidieverstrekking faciliteiten nieuw e gebieden

0

239

0

240

Bestemmingsreserve Afschrijving Henricuskade

0

68

0

68

Bestemmingsreserve Polentop

0

50

0

50

Bestemmingsreserve Onrechtmatig w onen

400

0

400

0

Bestemmingsreserve Woonpromotie

175

0

175

0

1.471

8.155

1.471

Totaal

10.904

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Lasten

Baten

Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rv 123 / 2008 - Vaststelling stuurbegroting DSO

23.060 5.248

9.918 0

0 0

7.387 5.248

Rv 170 / 2007 - Omzetting begroting DSO 2007-2011

22.287

4.012

625

7.240

0

0

0

2.058

Rv 154 / 2008 - Reserve stimuleringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Totaal

Dotaties Onttrekkingen

8.704

13.020

671

-2.050

-13.574

-4.420

175

-8.979

45.725

22.530

1.471

10.904

133

134

Programma

19 - Stedelijke ontw ikkeling, Binnenstad en Binckhorst

Commissie

SRO

Portefeuillehouder

J.M. Norder / P. Smit / G.Ph. Huff nagel (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

227.234

365.666

138.432 V

278.628

Baten

202.279

312.709

110.430 N

234.624

52.957 N

28.002 V

44.004 N

Saldo exclusief reserves

24.955 N

Dotaties aan reserves

62.210

68.740

6.530 V

98.898

Onttrekkingen aan reserves

72.057

100.894

28.837 N

81.843

Saldo inclusief reserves

15.108 N

20.803 N

5.695 V

61.059 N

Doelstelling De uitgangspunten van het programma Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst zijn een duurzame groei en een vitalisering van de stad Den Haag. Dit programma is voornamelijk gericht op gebiedsontwikkeling. De uitwerking van de structuurvisie staat bij al deze ontwikkelingen centraal. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Op dit programma worden veelal jaarbudgetten uit meerjarige projecten verantwoord. De jaarschijven wijken per jaar behoorlijk af, dit maakt de vergelijking 'Uitkomst 2007' ten opzichte van 'Uitkomst 2008' slechts moeilijk toepasbaar. In grote lijnen kan gezegd worden dat de baten en lasten in 2007 plusminus € 30 miljoen hoger waren. Tengevolge daarvan waren ook de dotaties en onttrekkingen in 2007 hoger. Bovendien geldt dat in 2007 incidentele middelen zijn gedoteerd aan de reserves Uitwerken Masterplannen Structuurvisies (€ 30 mln.), Taskforce (€ 5 mln.) en de reserve Scheveningen Boulevard (€ 2 mln.). Lasten Oorzaak Grondexploitaties Openbare ruimte Onroerende zaken Materiële vaste activa (MVA) Overlopende passiva Wijk ontwikkelingsmaatschappij (WOM) Stationsbuurt Nieuwbouw gemeentekantoor Leyweg Erfpacht Kernregistraties Monumentenzorg Opstellen Masterplannen structuurvisie Vlietzone Resultaat Grondbedrijf Ypenburg meerwaarde clausule TNO Bouwvergunningen Dotatie voorziening negatieve plannen Binckhorst Implementatie wet RO + omgevingsvergunning Overig Reserves Reserve Vastgoedexploitatie Reserve Vaststellingsprogramma Reserve Ruimtelijke ordening Reserve Grondbedrijf Totaal lasten

Bedrag € 42,3 mln. V € 22,0 mln. V € 21,4 mln. V € 19,0 mln. V € 9,1 mln. V € 5,0 mln. V € 4,6 mln. V € 4,3 mln. V € 3,6 mln. V € 3,3 mln. V € 3,2 mln. N € 3,1 mln. V € 2,7 mln. N € 2,5 mln. V € 2,5 mln. V € 1,7 mln. N € 1,4 mln. V € 1,1 mln. V € 0,8 mln. V

€ 5,2 mln. V € 4,9 mln. V € 2,6 mln. N € 1,0 mln. N

I/S I I I I I I I I I I I I I I I I I I I

C/D D D D D D D D C D D D D C D D D D D D

I I I I

D D D D

€ 144,9 mln. V

Grondexploitaties € 42,3 mln. V In het algemeen heeft er een temporisatie plaatsgevonden in de uitvoering van de grondexploitaties. Onderstaand een overzicht van de projecten met de grootste afwijkingen en de oorzaak van de temporisering : Naarderstraat-Readylocatie: vertraging door een mislukte aanbesteding (€ 3,0 mln. V). Uithofslaan: de overeenkomst met de ontwikkelaar is beëindigd. Inmiddels een tenderprocedure opgestart (€ 5,3 mln. V). Madestein: vertraging in de onderhandelingen over de PPS-overeenkomst. De Samenwerkings-overeenkomst (SOK) is 15 december 2008 ondertekend (26,8 mln. V). Beatrixkwartier: negatief saldo ontstaan door realisatie van verplichtingen uit 2007 in 2008 (€ 2,6 mln N). Den Haag nieuw Centraal: de verwachte investering in openbaar gebied heeft nog niet plaatsgevonden door vertraging in de onderhandelingen (€ 12,1 V). 135

Overig: (€ 2,3 mln. N). Bij de baten is € 41,2 mln. nadeel verantwoord op grondexploitaties. Openbare ruimte € 22 mln. V Het opgenomen budget betreft een meerjarig budget, € 28 miljoen. In 2008 is € 6 miljoen besteed. In de komende jaren wordt het restantbudget besteed. De kosten worden gedekt uit GSB- en ISV-gelden. Vandaar dat op de baten een positief verschil is ontstaan. Onroerende zaken € 21,4 mln. V Panden die gezamenlijk worden verworven voor op te richten gebiedsondernemingen, zijn als gevolg van herrubricering niet meer als lasten in de exploitatie opgenomen. In voorgaande jaren was dit bij enkele panden wel het geval. Door de herrubricering zijn de verworven panden uit voorgaande jaren verantwoord als negatieve lasten. Dit levert zowel verschillen aan de lasten- als aan de batenkant. Materiële vaste activa (MVA) € 19 mln. V De aan- en verkoop van panden is moeilijk te plannen, zeker gezien de marktontwikkelingen in 2008. Uiteindelijk zijn er in 2008 minder aan- en verkopen geweest. Daarnaast geldt dat de aankoopkosten het boekingsjaar na de aankoop worden geactiveerd. Bij de baten is € 9,6 mln. nadeel verantwoord. Overlopende passiva € 9,1 mln. V Dit betreft projecten waarbij subsidie wordt verleend voor het samenvoegen van woningen en het onderhoud van woningen. In 2008 was de markt dusdanig dat er weinig gebruik is gemaakt van de samenvoegingsregeling. Losse woningen verkochten beter. De onderhoudsstimulering is te optimistisch begroot. Bij de baten is € 9,1 mln. nadeel verantwoord. Wijk ontwikkelingsmaatschappij (WOM) Stationsbuurt De verrekening met de Wijk Ontwikkelings Maatschappij vindt in 2009 plaats.

€ 5,0 mln. V

Nieuwbouw gemeentekantoor Leyweg € 4,6 mln. V De nieuwbouw van het gemeentekantoor Leyweg is een materiële vaste activa mutatie. De werkelijke kosten zijn direct als balansmutaties verwerkt. Bij de baten is € 3,8 mln. nadeel verantwoord. Erfpacht € 4,3 mln. V Door een toename van het aantal aanvragen voor uitgifte zijn meer apparaatslasten gemaakt, dit leidt tot een negatief saldo aan de lastenkant. Daar tegenover staat een voordeel op de lasten door lagere toegerekende rente. Per saldo resteert een voordeel op de lasten van € 4,3 mln. Kernregistraties € 3,6 mln. V Door diverse oorzaken is de implementatie en uitvoering van diverse registraties vertraagd. Zo zijn de kosten voor de aansluiting van de kernregistratie natuurlijke personen met het landelijke Nieuw Handels Register (NHR) lager dan begroot. Ook is vertraging ontstaan doordat de programmasturing over vier samenhangende projecten nog moest worden geregeld. Dit vergde borging van draagvlak en samenwerking tussen diensten en directies. Verder blijven de lasten achter van het beheer van de kernregistratie Niet Natuurlijke Personen. Dit komt doordat minder inzet nodig was door het wegvallen van de registratie werkgelegenheidsregister. Bij de baten is € 3,8 mln. nadeel verantwoord. Monumentenzorg € 3,3 mln. V Het lagere lastenniveau wordt veroorzaakt door uitstel van betaling van programmagelden ISV1, ISV2 en Impuls 2005-2006. Productie komt niet in gevaar. Bij de baten is € 3,2 mln. nadeel verantwoord. Opstellen masterplannen structuurvisies € 3,2 mln. N Het opstellen van structuurvisies neemt meerdere jaren in beslag. Hierdoor vinden verschuivingen plaats tussen de jaarschijven. Door afwijkingen in de realisatie ten opzichte van de begroting, wordt het saldo middels onderhanden werk afgerekend. Dit heeft zowel effect op de lasten als de baten. Vlietzone € 3,1 mln. V Door vertraging in de onderhandelingen blijven de lasten achter bij de ramingen. Bij de baten is € 3,1 mln. nadeel verantwoord. Resultaat Grondbedrijf Het resultaat van het Grondbedrijf is in de paragraaf Grondbeleid gedetailleerd uitgewerkt.

€ 2,7 mln. N

Ypenburg meerwaarde clausule TNO € 2,5 mln. V Dit project is ten onrechte in de exploitatie begroot. De afwikkeling vindt direct op de balans plaats. Dit leidt tot een voordeel in de lasten. Bij de baten is € 2,5 mln. nadeel verantwoord. Bouwvergunningen € 2,5 mln. V Doordat er minder bouwaanvragen zijn geweest, zijn er ook minder advieswerkzaamheden van de Brandweer en minder doorgerekende interne apparaatslasten vanuit de stadsdelen. Bij de baten is € 3,2 mln. nadeel verantwoord. Dotatie Voorziening Negatieve Plannen € 1,7 mln. N Een hogere dotatie aan de Voorziening Negatieve Plannen vanuit de vrijval van de Voorziening Uitenhagestraat Binckhorst € 1,4 mln. V De in 2008 gemaakte voorbereidingskosten worden (in 2009) na oprichting van de gebiedsonderneming in rekening gebracht. Bij de baten is € 1,6 mln. voordeel verantwoord. Implementatie wet RO + omgevingsvergunning € 1,1 mln. V De implementatiewet Ruimtelijke Ordening is uitgesteld tot 1 januari 2010. De voorbereidingen voor de implementatie gaan gewoon door maar de planning is gezien de capaciteitsbehoefte enigszins getemporiseerd. Bij de baten is € 1,1 mln. nadeel verantwoord. 136

Reserves Reserve Vastgoedexploitatie € 5,2 mln. V De voeding van de reserve vastgoedexpoitatie is afhankelijk van de verkoop van strategische panden. In 2008 is slechts een gering aantal strategische panden verkocht met als gevolg een lagere dotatie dan geraamd. Reserve Vaststellingsprogramma De overheveling van de reserve Operationele Plannen vindt na onderbouwing in 2009 plaats.

€ 4,9 mln. V

Reserve Ruimtelijke Ordening De dotatie is afhankelijk van de erfpachtuitgifte, deze zijn in 2008 aanzienlijk hoger dan geraamd.

€ 2,6 mln. N

Reserve Grondbedrijf € 1,0 mln. N Deze afwijking is het gevolg van het resultaat grondbedrijf (€ 5,4 mln.) en de verrekening van een negatieve dotatie als gevolg van de jaarrekening 2007 (€ 2,7 mln.). Baten Oorzaak Grondexploitaties Openbare ruimte Onroerende zaken Materiële vaste activa (MVA) Vrijval overlopende passiva Overlopende passiva Winstafdracht Grondbedrijf Nieuwbouw gemeentekantoor Leyweg Kernregistraties Bouwvergunningen Monumentenzorg Vlietzone Ypenburg meerwaarde clausule TNO Vrijval voorzieningen Erfpacht Binckhorst Opstellen masterplannen structuurvisies Implementatie wet RO + omgevingsvergunning Overig Reserves Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuid West (VHV) Wijk Ontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt (WOM) Reserve Grondbedrijf (winstafdracht) Reserve Operationele Plannen Reserve Vaststellingsprogramma Reserve Scheveningen Haven Strategische aankopen structuurvisie Reserve Ondertunneling A4 (Calamiteitenrouten) Opstellen masterplannen structuurvisie Reserve Ruimtelijke Ordening Reserve Binckhorst strategische aankopen Reserve Vastgoedexplpoitatie Overig Totaal baten

Bedrag

I/S

C/D

€ 41,2 mln. N € 22,0 mln. N € 20,4 mln. N € 9,6 mln. N € 9,5 mln. V € 9,1 mln. N € 4,1 mln. N € 3,8 mln. N € 3,8 mln. N € 3,2 mln. N € 3,2 mln. N € 3,1 mln. N € 2,5 mln. N € 2,4 mln. V € 1,8 mln. N € 1,6 mln. V € 1,4 mln. V € 1,1 mln. N € 3,6 mln. V

I I I I I I I I I I I I I I I I I I I

D D D D D D D D D D D D D D D/C D D D D

€ 5,3 mln. N € 5,0 mln. N € 4,1 mln. V € 3,9 mln. N € 3,5 mln. N € 3,4 mln. N € 3,0 mln. N € 2,3 mln. N € 1,2 mln. N € 1,1 mln. N € 1,0 mln. N € 0,4 mln. N € 2,8 mln. N

I I I I I I I I I I I I I

D D D D D D D D D D D D D

€ 139,2 mln. N

Vrijval voorzieningen € 2,4 mln. V De volgende voorzieningen zijn in 2008 vrijgevallen, voorziening explosieven Leidscheveen, Grondafname verplichtingen Ypenburg en voorziening Stadseconomie Kohnstam. Vrijval overlopende passiva € 9,5 mln. V Het overlopende passief Binnenstedelijke VINEX-locaties is vrijgevallen ten gunste van het dienstresultaat. Erfpacht € 1,8 mln. N Door de hogere opbrengsten van afkoopsommen ontstaat ook aan de batenkant een positief saldo. Verder zijn door een toename van het aantal uitgiften de opbrengsten hoger dan geraamd. Reserves Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuid West (VHV) De lagere onttrekkingen zijn het gevolg van temporisering van projecten.

€ 5,3 mln. N

Reserve Wijk Ontwikkelings Maatschappij Stationsbuurt (WOM) € 5,0 mln. N Er heeft in 2008 geen verrekening met de reserve Wijk Ontwikkelings Maatschappij plaatsgevonden. 137

Reserve Grondbedrijf (winstafdracht) € 4,1 mln. V In de begroting wordt geen winstafdracht vanuit de reserve Grondbedrijf geraamd maar is de winstafdracht opgenomen als baat. De winstafdracht heeft echter plaatsgevonden als onttrekking aan de reserve, wat voor een voordeel bij de onttrekkingen zorgt en een nadeel baten. Reserve Operationele plannen € 3,9 mln. N Door exogene factoren kunnen een aantal door de raad operationeel verklaarde projecten geen doorgang vinden. Hierdoor is de werkelijke onttrekking lager dan de geraamde onttrekking. Reserve Vaststellingsprogramma € 3,5 mln. N Uiteindelijk zijn een aantal projecten welke gepland stonden om operationeel te worden, dit niet meer in 2008 geworden. Dit betreft onder andere de projecten Maasstraat en Kerk Heilige Martelaren van Gorcum. Reserve Scheveningen Haven De projecten die zouden onttrekken uit deze reserve zijn vertraagd.

€ 3,4 mln. N

Strategische aankopen structuurvisie € 3,0 mln. N Conform de Nota Vastgoedmanagement worden de exploitatiekosten van panden in het beheer van de gemeente verrekend met de voorziening vastgoedexploitatie. Deze voorziening wordt gevoed uit de reserve Vastgoedexploitatie, de reserve Strategische Aankopen Structuurvisie en de reserve Strategische Aankopen Structuurvisie Binckhorst. In 2008 is de voorziening vastgoedexploitatie nog niet aagemaakt daardoor blijven de onttrekkingen achter bij de ramingen. Reserve Ondertunneling A4 € 2,3 mln. N Er is vertraging in het project van de ondertunneling ontstaan door een conflict tussen BAM en de Gemeente. Hierdoor zijn de lasten in 2008 achtergebleven. Dit leidt tot een lagere onttrekking dan oorspronkelijk begroot. Reserve Masterplannen Structuurvisies € 1,2 mln. N Door de verschuivingen aan de lastenkant is in 2008 ook minder onttrokken aan de reserve dan begroot. Reserve Ruimtelijke Ordening € 1,1 mln. N Door een correctie in 2008 als gevolg van de Jaarrekening 2007 blijven in 2008 de lasten achter bij de ramingen. Dit leidt tot een lagere onttrekking. Binckhorst strategische aankopen € 1,0 mln. N De begrote onttrekking aan de Reserve strategische aankopen Binckhorst heeft niet plaatsgevonden. De lasten zijn gemaakt op een ander tactisch doel (Gebieds- en projectontwikkeling voor intensief en meervoudig gebruik) binnen dit programma. Dit is het gevolg van het samenvoegen van alle strategische aankopen op één project. Reserve Vastgoedexplpoitatie € 0,4 mln. N De onttrekking voor de voeding van de voorziening vastgoedexploitatie heeft niet plaatsgevonden. Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Erfpacht

0

0

0

0

0

0

Monumenten

0

0

0

0

0

0

Archeologie

Baten

1.717

1

1.787

0

1.416

0

Bouw vergunningen

0

0

0

0

0

0

Stadsvernieuw ing

0

0

0

0

0

0

Bestemmingsplannen

0

0

0

0

0

0

Bouw grondexploitatie

0

0

0

0

0

0

Maatregelen binnenstad Transformatie Binckhorst Attractieve Haagse binnenstad Uitw erken Structuurvisie Den Haag Bouw - w oning- en welstandstoezicht Regulering van de gebouw de omgeving Gebieds- en projectontw ikkeling voor intensief en meervoudig gebruik Bovengemeentelijke afstemming van grensoverschrijdende vraagstukken en programma's Totaal

138

0

0

0

0

0

0

-5.676

1.704

10.282

7.500

7.429

8.927

3.418

1.916

6.786

4.519

2.440

2.435

38.681

25.795

64.165

55.246

20.719

15.407

0

0

0

0

0

0

35.400

42.953

44.946

47.811

42.511

43.256

152.285

129.339

233.566

197.113

202.401

164.302

1.409

571

4.134

520

1.712

297

227.234

202.279

365.666

312.709

278.628

234.624

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

Reserve Archeologie nieuw e wetgeving

0

0

0

198

Reserve Activeringen 541.4.01

0

0

0

16

Algemene reserves

0

197

0

0

Reserve Grondbedrijf

5.510

28.000

4.558

23.900

Reserve Vaststellingsprogramma

4.876

14.048

9.876

17.500

0

300

0

300

1.652

0

2.000

0

Reserve Binnenstad Bestemmingsreserve Scheveningen Boulevard Reserve Binckhorst (strategische aankopen)

0

0

0

1.000

2.678

1.236

2.982

6.500

Reserve Investeringsfonds Stedelijke Vernieuw ing (ISV)

0

1.292

0

1.649

Reserve Scheveningen Haven

0

417

0

3.777 8.989

Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuid West

Reserve Operationele Plannen

0

5.109

0

4.500

0

4.500

0

Bestemmingsreserve Risico Leidschenveen

0

0

0

919

Reserve Voorbereidingsbudgetten 2004

0

908

0

909

Reserve Kwaliteitsfonds Leidschenveen

0

1.240

0

1.244 500

Reserve Anticiperend Werkzaamheden MPG

Reserve Actualiseren Bestemmingsplannen

0

500

0

Reserve digitalisering Bestemmingsplannen

0

0

0

37

Reserve Vervanging WonenInformatieSysteem (WIS)

0

0

0

289

Reserve Vervanging Grondbedrijf-informatiesysteem (GBIS)

0

0

0

398

Fonds meerw aarde corporatiew oningen

0

936

0

936

Bestemmingsreserve The Hague World Forum

0

0

0

500

Bestemmingsreserve Masterplannen Structuurvisie

0

6.597

0

7.850

Bestemmingsreserve Wijkontw ikkelingsmaatschappij Stationsbuurt

0

0

0

5.000

Bestemmingsreserve Wegw erken achterstanden restauratie rijksmonumenten

0

0

0

243

Bestemmingsreserve Doorrijdbaarheid hulpdiensten

0

269

0

400

0

2.150

0

2.180

1.738

2.002

1.000

4.344

Bestemmingsreserve Beroep- en bezw aarschriften Bestemmingsreserve Ondertunneling A4 Bestemmingsreserve Ruimtelijke Ordening

7.605

35

5.000

1.100

Bestemmingsreserve Vastgoedexploitatie

4.347

5.589

9.520

6.000

14.200

0

14.200

3.000

Bestemmingsreserve Strategische aankopen Structuurvisie Bestemmingsreserv e Lidmaatschap DGBC

0

10

0

10

Bestemmingsreser ve Campus Den Haag

5.700

0

5.700

0

Bestemmingsreserve Financiele risico's Strat. aankopen Binckhorst

8.000

0

8.000

0

Reserve Archeologie nieuw e gebieden

0

500

0

500

Reserve Ruimtetekort depot Archeologie

0

706

0

706

1.404

0

1.404

0

0

16

0

0

62.210

72.057

68.740

Reserve Archeologie Reserve Activeringen 541.4.01 Totaal

100.894

139

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Lasten

Baten

263.727 -17.153

173.862 -192

10.625 -625

64.978 -6.321

28 5.065

0 0

0 0

0 5.065

Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

138.583

115.613

41.462

67.952

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

-24.584

23.426

17.278

-30.780

Totaal

365.666

312.709

68.740

100.894

Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rv 170 / 2007 - Omzetting begroting DSO 2007-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 123 / 2008 - Vaststelling stuurbegroting DSO

140

Dotaties Onttrekkingen

Programma

20 - Milieu

Commissie

VML

Portefeuillehouder

P. Smit (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Verschil 2008

Uitkom st 2007

Lasten

66.820

72.286

5.466 V

54.288

Baten

34.613

33.514

1.099 V

34.703

Saldo exclusief reserves

32.207 N

38.772 N

6.565 V

19.585 N

Dotaties aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo inclusief reserves

168

168

5.142

9.843

27.233 N

7.522

0

29.097 N

4.701 N

683

1.864 V

26.424 N

Doelstelling De doelstelling van het programma Milieu is het duurzaam beschermen en verbeteren van de kwaliteit van het milieu om hiermee een bijdrage te leveren aan een duurzame stad. Dit strategische doel wordt nagestreefd door: Uitvoeren van de wettelijke milieuvoorschriften Bijdragen aan de nationale klimaatdoelen Stimuleren van het milieubewustzijn Verbeteren van de kwaliteit van het water en het goed functioneren van het rioolstelsel. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Het verschil in de uitkomst 2008 en 2007 wordt veroorzaakt door een administratieve wijziging met betrekking tot de verwerking van subsidiebeschikkingen. De subsidie-baten werden voorheen op het moment van ontvangst van de beschikking aan voorzieningen gedoteerd en de lasten werden via de voorzieningen afgewikkeld. Vanaf 2008 worden de werkelijke lasten en baten via de exploitatie verantwoord. In 2008 is in de exploitatie € 4,5 mln. aan lasten en baten verantwoord met betrekking tot subsidiebeschikkingen. Daarnaast is er in 2008 een bedrag van € 4,5 mln. incidenteel meer ten laste van diverse reserves gebracht dan in 2007. Als gevolg hiervan zijn de lasten ook € 4,5 mln. hoger dan in 2007. Tenslotte nemen de baten rioolrecht en hiermee samenhangende kosten van onderhoud en vervanging van de riolering op basis van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP 2006-2010) met € 2 mln. per jaar toe. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Administratieve wijziging bestrijding geluidshinder Activering 24-uurs centrale Lagere lasten grachten en vaarten Overig

Bedrag € 3,4 mln. V € 1,0 mln. V € 0,8 mln. V € 0,3 mln. V

Totaal lasten

€ 5,5 mln. V

I/S I I I I

C/D D C D D

Administratieve wijziging bestrijding geluidshinder € 3,4 mln. V In 2008 zijn € 3,4 mln. minder kosten gemaakt ten behoeve van geluidshinder. Voor het deel van € 3 mln. wordt tevens minder aan de reserve Luchtkwaliteit onttrokken (zie toelichting baten). Dit komt doordat het aangaan van verplichtingen was begroot in plaats van de te maken kosten in 2008. Het bestedingsritme voor 2009 t/m 2011 wordt aangepast. Verder waren de beschikkingen voor € 0,3 mln. te hoog begroot. Dit leidt tot een lagere last maar ook tot een lagere baat (zie toelichting baten). De uitvoeringskosten zijn € 0,1 mln. lager doordat minder geluidsonderzoeken zijn uitgevoerd dan begroot. Activering 24 uurs centrale € 1,0 mln. V De werkelijke kosten 2008 voor de 24-uurs centrale zijn € 1,0 mln. Deze kosten zijn geactiveerd. Voorheen werden afschrijvingsreserves gevormd. Ter beperking van het aantal reserves wordt vanaf 2009 de beschikbare financiële ruimte centraal beheerd. De kosten worden als concernvoordeel gepresenteerd en de lasten komen voor rekening van concern. Lagere lasten grachten en vaarten € 0,8 mln. V In 2008 zijn de lasten € 0,8 mln. lager dan begroot door een vertraging van de 24-uurs centrale als gevolg van de ingebruikname van de Hubertustunnel (€ 0,3 mln.). Verder zijn projecten verschoven naar 2009 (€ 0,3 mln.) waar onder de herinrichting van de jachthaven dat vertraging oploopt door het gereed komen van het baggerwerk per eind 2008. Tot slot zijn de afdelingskosten lager dan begroot (€ 0,2 mln.).

141

Toelichting op de baten Oorzaak Baten rioolrecht Hogere beschikking GSB III Bodemsanering Lagere baten beschikking geluidshinder Grachten en vaarten Overig

Bedrag € 0,6 mln. V € 0,3 mln. V € 0,3 mln. N € 0,2 mln. V € 0,3 mln. V

I/S I I I I I

C/D D D D D D

Reserves Reserve Luchtkwaliteit Reserve Waterkwaliteitsspoor Reserve Baggerwerkzaamheden Reserve van Leeuwenhoekstraat Reserve Duurzaamheid bestaande bouw Overig

€ 3,0 mln. N € 0,6 mln. N € 0,3 mln. N € 0,3 mln. N €`0,3 mln. N € 0,2 mln. N

I I I I I I

D D D D D D

Totaal baten

€ 3,6 mln. N

Baten rioolrecht € 0,6 mln. V De baten van het rioolrecht zijn € 0,6 mln. hoger dan begroot door meevallende aantallen aansluitingen. Verder zijn aanslagen voorgaande jaren opgelegd en zijn de baten grootverbruik hoger dan begroot. Totaal een voordelige baat van € 0,6 mln. Hogere beschikking GSB III Bodemsanering € 0,4 mln. V In 2008 is € 0,4 mln. aan hogere kosten geboekt in verband met beschikking GSB III Bodemsanering. Lagere baten beschikking geluidshinder € 0,3 mln. N De beschikkingen geluidshinder waren voor € 0,3 mln. te hoog begroot. Dit leidt tot een lagere baat. Grachten en vaarten € 0,2 mln. V Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft aan Den Haag een bijdragen verstrekt voor het gezamenlijke slootbestek en afkoop kademuur Wateringse Veld. In totaal leidt dit tot een extra baat van € 0,2 mln. Reserves Reserve Luchtkwaliteit € 3 mln. N In 2008 zijn € 3 mln. minder kosten gemaakt ten behoeve van geluidshinder (zie toelichting lasten). Hetzelfde bedrag van € 3 mln. wordt tevens minder aan de reserve Luchtkwaliteit onttrokken. Dit komt doordat het aangaan van verplichtingen was begroot in plaats van de te maken kosten in 2008. Het bestedingsritme voor 2009 t/m 2011 wordt aangepast. Reserve Waterkwaliteitsspoor € 0,6 mln. N Door het afkoppelen van het regenwater van het riool zal de belasting va het milieu de komende jaren afnemen. Deze afkoppelactiviteiten vinden plaats als onderdeel van reguliere vervangingsprojecten. Het is een jaaroverschrijdend programma als onderdeel is van het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) dat loopt tot en met 2010. Deze reserve is ingesteld bij het concernbericht 2006 en bedroeg bij aanvang € 2 mln. Voor 2008 is € 0,9 mln. onttrokken, € 0,6 mln. minder dan begroot. Reserve Van Leeuwenhoekstraat € 0,3 mln. N De werkzaamheden van dit project zijn gedeeltelijk in 2008 uitgevoerd. In 2009 worden de werkzaamheden vervolgd en afgerond. Het restant budget 2008 ad € 0,3 mln. wordt toegevoegd aan het beschikbare budget van 2009, zie ook toelichting lasten. Reserve baggerwerkzaamheden € 0,3 mln. N In 2008 is de tweede haven in Scheveningen gebaggerd. De totale lasten waren lager dan begroot waardoor € 0,3 mln. minder aan de reserve Baggerwerkzaamheden is onttrokken. Reserve Duurzaamheid bestaande bouw € 0,3 mln. N Er zijn in 2008 kosten gemaakt voor zonneboilers en zonnepanelen. De verrekening met de hiervoor ingestelde reserve vindt plaats in 2009.

142

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Stadsboerderijen

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Lasten

Lasten

Baten

Baten

Baten

0

0

0

0

0

0

Zeehavens

5.808

691

5.719

611

2.935

3.547

Grondw ater

159

0

150

0

197

0

Waterkering

749

385

790

340

293

-10

Binnenhavens

476

99

475

95

276

175

Dierenbescherming

519

0

473

0

471

0

0

28.361

0

27.815

0

26.342

Baten rioolrechten Milieuvergunningen

4.831

0

4.674

0

4.214

209

Grachten en vaarten

7.837

170

9.656

0

5.251

546

Milieubeleid en -beheer

3.580

103

3.926

10

3.051

53

Bestrijding geluidshinder

2.129

1.005

5.532

1.300

3.934

2.958 0

Duurzame energieprojecten

0

0

0

0

0

Riolering en w aterzuivering

26.533

41

26.650

0

24.294

0

Bodembescherming en bodemsanering

6.139

3.309

6.031

3.013

2.314

426

Milieueducatie (excl. stadsboerderijen)

7.834

378

7.588

330

7.043

457

226

71

622

0

15

0

66.820

34.613

72.286

33.514

54.288

34.703

Bijdragen aan klimaatdoelen en duurzame energie Totaal

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Omschrijving reserve

Dot.

Onttr.

Dot.

Bestemmingsreserve Duurzaamheid bestaande bouw

168

0

168

Onttr. 250

Reserve Baggerw erkzaamheden

0

1.504

0

1.800

Reserve Onderzoek en informatiepanelen luchtkw aliteit

0

48

0

48

Reserve bodembescherming v. Leeuw enhoekstraat

0

235

0

500

Reserve Waterkw aliteitsspoor

0

868

0

1.500

Reserve inrichting 24-uurscentrale

0

391

0

391

Reserve Luchtkw aliteit

0

62

0

3.075

Reserve Bans klimaat

0

50

0

295

Reserve Omzetten bussen naar aardgas

0

525

0

525

Reserve Activeringen 220.0.01

0

1.314

0

1.314

Reserve Activeringen 221.1.01

0

18

0

18

Reserve Activeringen 221.2.01

0

22

0

22

Reserve Activeringen 722.0.01

0

105

0

105

168

5.142

168

Totaal

9.843

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007

Lasten

Baten

57.963

29.506

Dotaties Onttrekkingen 0

4.392

2.927

-32

0

1.441

Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

6.058

0

0

2.710

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

5.338

4.040

168

1.300

72.286

33.514

168

9.843

Totaal

143

144

Programma

21 - Inter nationale zaken, Promotie en Communicatie

Commissie

SWEI

Portefeuillehouder

G.Ph. Huffnagel / J.J. van Aartsen (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Verschil 2008

Lasten

45.803

45.498

305 N

46.366

Baten

9.094

7.105

1.989 V

6.332

Saldo exclusief reserves Dotaties aan reserves

36.709 N

38.393 N

1.684 V

40.034 N

9.341

11.030

1.689 V

37.620

Onttrekkingen aan reserves

20.399

24.892

4.493 N

10.967

Saldo inclusief reserves

25.651 N

24.531 N

1.120 N

66.687 N

Doelstelling Dit programma heeft als doel om de economische potentie van Den Haag als aantrekkelijke internationale stad te versterken en beter te benutten. Een versterking en beter benutting uitgedrukt in zowel toeristisch als zakelijk bezoekers. Met City Marketing wordt Den Haag internationaal op de kaart gezet. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 In 2007 zijn er enkele omvangrijke dotaties gedaan aan nieuw gevormde bestemmingsreserves (ICT Impuls € 13,4 mln., Den Haag Internationale Stad € 7,6 mln., Campus Den Haag € 5,7 mln. en World Legal Heritage € 5,0 mln.). Daardoor vertoont het jaar 2007 een behoorlijke afwijking t.o.v. het jaar 2008 waarin dergelijke omvangrijke dotaties zich niet hebben voorgedaan. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Systeemwijziging ICT kosten Den Haag Marketing / Citymarketing Chinatown Personeelssysteem Pegasus Project Ons IDC Communicatie Acquisitie bedrijven Vrijetijdseconomie Uitgaven Nieuw Den Haag.nl Uitgaven Wervingsfonds Haagse school Overig

Bedrag € 4,7 mln. V € 2,1 mln. N € 0,9 mln. V € 0,7 mln. N € 0,5 mln. N € 0,5 mln. N € 0,5 mln. N € 0,5 mln. N € 0,4 mln. N € 0,4 mln. V €`0,3 mln. N € 0,8 mln. N

I/S I I I I I I I I I I I I/S

C/D D D D D D D D D D D D C/D

Reserves Afdekking kapitaallasten Pegasus Nieuw Den Haag.nl Lagere dotatie personeelsmanagement Overig

€ 0,7 mln. V € 0,4 mln. V € 0,3 mln. V € 0,3 mln. V

I I I I

D D D D

Totaal lasten

€ 1,4 mln. V

Systeemwijziging kosten ICT-projecten € 4,7 mln. V Het voordeel wordt veroorzaakt door een systeemwijziging die op advies van de accountant is doorgevoerd. Hierdoor zijn in 2008 alleen de kosten van gesubsidieerde projecten bij gemeentelijke diensten verantwoord die daadwerkelijk zijn gemaakt. Doordat er veel projecten zijn vertraagd zijn de lasten lager dan begroot. Den Haag marketing / citymarketing Door herijking van de uitvoeringsplanning zijn meer lasten gemaakt.

€ 2,1 mln. N

Chinatown € 0,9 mln. V In 2008 zijn projectkosten begroot die betrekking hebben op latere jaren. De voortgang van dit project is conform planning. Personeelssysteem Pegasus € 0,7 mln. N In 2008 is een bijdrage aan het Kenniscentrum EOS betaald voor de extra beheerskosten van Pegasus (€ 0,5 mln.). Daarnaast is versneld afgeschreven op de rapportagetool OBIEE (€ 0,2 mln.). Tegenover deze nadelen staat een voordeel van € 0,7 mln. onder dotaties omdat dit bedrag minder is gedoteerd aan de bestemmingsreserve afdekking kapitaallasten Pegasus. Project Ons IDC € 0,5 mln. N Dit project betreft de begeleiding van de reorganisatie van de Facilitaire Dienst tot het IDC, zie ook toelichting bij de baten.

145

Communicatie € 0,5 mln. N Er zijn meer opdrachten voor gemeenteberichten verstrekt (€ 0,2 mln.) en door specials over Den Haag Rode Kruisjaar, het Burgerjaarverslag, de Haagse Vrouwenweek en de Haagse Bomen Week is er €0,1 mln. meer uitgegeven aan de stadskrant. De personeelskosten voor communicatie vallen €0,2 mln. hoger uit dan begroot. Acquisitie bedrijven € 0,5 mln. N Als gevolg van extra bestuurlijke inzet voor begeleiding van nieuwe inititieven van Haagse bedrijven heeft overschrijding van de begroting plaatsgevonden. Vrijetijdseconomie In 2008 is meer aan subsidies uitgegeven voor evenementen.

€ 0,5 mln. N

Uitgaven NieuwDenHaag.NL € 0,4 mln. N De werkelijke kosten in 2008 blijken € 0,4 mln. hoger dan begroot. Tegenover deze extra lasten staat een lagere dotatie aan de bestemmingsreserve NieuwDenHaag.NL, zie toelichting bij reserves. Uitgaven Wervingsfonds Door instellingen is minder geclaimd uit dit fonds dan verwacht.

€ 0,4 mln. V

Haagse school €`0,3 mln. N Het betreft voorbereiding- en uitvoeringskosten van cursussen voor gemeentelijk personeel. Door het grote aanbod in 2008 zijn de uitgaven hoger dan begroot. Reserves Afdekking kapitaallasten Pegasus € 0,7 mln. V Er is minder gedoteerd in 2008 omdat er voor een lager bedrag is geactiveerd, zie toelichting lasten. NieuwDenHaag.NL € 0,4 mln. V De dotatie is lager uitgevallen omdat er meer is uitgegeven in 2008, zie toelichting op de lasten. Lagere dotatie personeelsmanegement € 0,3 mln. V De dotatie aan de bestemmingsreserve PMGT (ontwikkeling Personeelsmanagement) is lager uitgevallen omdat er niet meer middelen beschikbaar zijn. Toelichting op de baten Oorzaak Vrijetijdseconomie Den Haag Marketing / Citymarketing / Chinatown Project Ons IDC Communicatie Projecten Glazen Stadhuis Projecten ICT in de stad Haagse school Overig

Bedrag € 1,7 mln. N € 1,0 mln. V € 0,5 mln. V € 0,5 mln. V € 0,4 mln. V € 0,3 mln. V € 0,2 mln. V € 0,7 mln. V

I/S I I I I I I I I

C/D D D D D D D D D

Reserves Systeemwijziging ICT-projecten Bestemmingsreserve wervingsfonds Fonds Publieksdiensten

€ 3,6 mln. N € 0,4 mln. N € 0,4 mln. N

I I I

D D D

Totaal baten

€ 2,5 mln. N

Vrijetijdseconomie € 1,7 mln. N Omdat er in 2008 nog geen beschikkingen zijn afgegeven worden de lasten nog niet met D2-gelden verrekend maar met de algemene middelen. In 2009 vindt alsnog een verrekening plaats. Den Haag Marketing / Citymarketing /Chinatown € 1,0 mln V Dit betreffen projecten die met onder andere D2-gelden worden gefinancierd. Aangezien de lasten lager zijn dan begroot is er ook minder verrekend. De verrekening met de D2-gelden vindt in 2009 plaats. Project Ons IDC Het project is bekostigd met een bijdrage uit de bestemmingsreserve ICT-Impuls.

€ 0,5 mln. V

Communicatie € 0,5 mln. V De meerkosten van gemeenteberichten en de stadskrant zijn doorberekend aan de diensten (€ 0,3 mln.). Er zijn diverse communicatiemedewerkers intern en extern gedetacheerd. Projecten Glazen Stadhuis € 0,4 mln. V In 2008 zijn minder plannen in uitvoering genomen. Dit leidt tot een voordeel van € 0,4 mln. Tegenover dit voordeel staat een lagere onttrekking uit de bestemmingsreserve Fonds Publieksdiensten van € 0,4 mln. Projecten ICT in de stad € 0,3 mln. V Het afgelopen jaar is een inhaalslag gemaakt voor wat betreft het vaststellen en afwikkelen van subsidies aan derden en bijdragen aan gemeentelijke diensten. Deze bijdragen zijn in voorgaande jaren gefinancierd uit het structurele budget ICT in de Stad. De afwikkeling resulteert in een voordeel in 2008. 146

Haagse school € 0,2 mln. V Het betreft een bijdrage van de verschillende diensten voor cursussen voor het gemeentelijk personeel. Reserves Systeemwijziging ICT-projecten € 3,6 mln. N Door een systeemwijziging in de verantwoording van subsidies zijn minder lasten verantwoord in 2008, zie toelichting bij de lasten. Tegenover dit nadeel staan lagere onttrekkingen uit de bestemmingsreserve ICT impuls (€ 3,3 mln.) en de bestemmingsreserves ICT in de stad (€ 0,3 mln.). Wervingsfonds Door instellingen is minder geclaimd uit dit fonds dan verwacht.

€ 0,4 mln. N

Fonds Publieksdiensten € 0,4 mln. N Doordat minder plannen in uitvoering zijn genomen, zijn minder lasten verantwoord in 2008 en is minder onttrokken uit de reserve. Zie ook de toelichting onder de baten bij projecten Glazen Stadhuis.

Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Promotie Den Haag Internationale Zaken Versterking internationale karakter van Den Haag Meer bezoekers en (verblijfs- en zakelijk) toerisme

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

0

0

0

0

0

0

5.973

378

6.291

276

4.135

321

510

61

676

0

2.571

350

5.383

246

5.090

2.185

0

0

Verbetering van de marketing en promotie van Den Haag

11.354

3.380

9.107

1.915

10.307

1.661

Bestuursondersteuning college van burgemeester en w ethouders (CIIO)

22.583

5.029

24.334

2.729

29.353

4.000

Totaal

45.803

9.094

45.498

7.105

46.366

6.332

147

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Onttr.

BR The Hague Coalition 3742

0

179

0

179

Bestemmingsreserve Toeristisch Platform Scheveningen

0

50

0

0

Bestemmingsreserve Congrescentrum

0

5.900

0

5.900

Bestemmingsreserve Holland Art Cities

240

0

240

0

Bestemmingsreserve Verhuizing VVV

260

0

260

0

0

145

0

560

590

521

590

890

BR Fonds Publieksdiens ten 3003 BR Wervingsfonds 3273 BR Hardw are Residentienet 3591

0

10

0

10

Egalisatiereserve Huisvestingskosten NGO'S 3700

138

0

200

0

BR ICT in de stad 3705

897

109

900

438

0

11

0

11 20

BR Den Haag Rode Kruis Stad 3739 BR International Gatew ay 3744

0

14

0

779

0

1.517

0

BR Onderzoek inhuur externen 3835

0

184

0

280

BR World Heritage 3838

0

2

0

50

BR Campus Den Haag 3839

0

5.700

0

5.700

BR Internationale conferenties 3842

0

130

0

130

BR City Diplomac y 3843

0

100

0

100

3.000

5.141

3.000

5.154

BR ICT impuls 3866

0

1.603

0

4.870

BR Projectkosten IDC, SSA en CASA 3902

0

600

0

600

BR Startkapitaal Headhunter

101

0

170

0

BR Ontw ikkel. PMGT

225

0

500

0

BR Afdekking kapitaallasten Pegasus 3807

BR Den Haag Internationale stad (BSD) 3865

BR Afschrijving Nieuw DenHaag.Nl BR Excellente Dienstverlening BR VEB 10 stappenplan BR Click Call Face ( 14070) BR Poortgebouw BR Startkapitaal Innovatiebudg.beleids v. IDC BR Warc hild Jaar Totaal

622

0

1.050

0

1.791

0

1.791

0

290

0

307

0

98

0

124

0

150

0

150

0

35

0

65

0

125

0

166

0

9.341

20.399

11.030

24.892

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rv 170 / 2007 - Omzetting begroting DSO 2007-2011 Rv 21 / 2008 - Invulling projecten Den Haag Internationale Stad Rv 110 / 2008 - Co-financiering Pieken in de Deltaregeling Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008

Lasten

Baten

33.291 5.540

2.657 0

Dotaties Onttrekkingen 2.590 0

3.925 0

960

0

3.000

2.232

1.667

0

0

1.667 16.068

5.682

5.508

5.098

Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008

-1.642

-1.060

342

1.000

Totaal

45.498

7.105

11.030

24.892

148

Programma

22 - Financiën

Commissie

VBF

Portefeuillehouder

mw . M. Bolle (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008

Lasten Baten

Verschil 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

269.583

271.099

1.516 V

237.747

1.193.256

1.173.028

20.228 V

1.213.029

21.744 V

-975.282

V

V

Saldo exclusief reserves

-923.673

Dotaties aan reserves

267.434

263.380

4.054 N

192.195

Onttrekkingen aan reserves

167.999

166.625

1.374 V

189.936

19.064 V

-973.023

Saldo inclusief reserves

-824.238

V

-901.929

-805.174

V

V

V

Doelstelling Den Haag kent al langere tijd een gezonde financiële huishouding. Een sterke financiële positie is nodig om de ambities uit dit beleidsakkoord MeeDoen uit te kunnen voeren. In dit programma staat het grootste deel van de dekkingsmiddelen van de gemeente. De gemeente bouwt steeds aan een betere weerstandscapaciteit om ambities te realiseren en de tegenvallers op te vangen. Hiervoor blijft de algemene reserve op peil om de normale financiële risico’s, die de gemeente loopt in de uitvoering van al haar taken, op te kunnen vangen. De Reserve Grondbedrijf wordt op peil gebracht in de komende jaren. Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en uitkomst 2007 Het verschil tussen de uitkomst 2008 en uitkomst 2007 wordt onder meer veroorzaakt doordat het product Warenmarkten vanaf 2008 voor het eerst onder het programma 22 Financiën valt (voorheen viel Warenmarkten onder het programma Economie). Verder zijn in 2008 meer onttrekkingen uit reserves gerealiseerd dan in 2007 en was er in 2007 een bijdrage vanuit het budget Vervanging Grote Bedrijfsvoeringssystemen voor de tweede fase van het Project EOS. Nutsbedrijven € 6,9 mln. V In 2008 is een hoger bedrag aan dividend van Eneco ontvangen van € 6,9 mln. Financiering € 35,8 mln. N Het financieringsresultaat is in 2008 € 3,9 mln. hoger dan in 2007. In 2008 is de gemiddelde kasgeldpositie nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2007. Wel is het gemiddelde rentepercentage in 2008 hoger dan in 2007. Oorzaak hiervan is de renteverhogingen van de ECB in 2007 en het eerste halfjaar van 2008. In 2008 is ten opzichte van 2007 een hoger bedrag aan voorzieningen opgenomen van € 16,9 mln. Dit betreft voornamelijk een extra voorziening voor de lening aan de Stichting Stadionontwikkeling en een voorziening voor de verstrekte kasgeldlening aan de Landsbanki te IJsland. In 2007 is op basis van Basel II akkoord de risicoberekening op de voorziening leningen u/g en voorziening gegarandeerde geldleningen aangepast. Dit heeft in 2007 geleid tot een incidentele vrijval van € 32,8 mln. Bovengenoemde ontwikkelingen hebben geleid tot een lagere uitkomst in 2008 van € 49,7 mln. In 2008 zijn lagere rentebaten ontvangen uit de langlopende leningenportefeuille u/g van € 4,7 mln. Hiervan heeft € 3,0 mln. betrekking op het vervroegd aflossen van langlopende leningen in 2007 door de HTM en de Harnaschpolder. De restantdaling wordt veroorzaakt door reguliere aflossingen. Daarnaast zijn lagere rentebaten in 2008 ontvangen uit de belegging Fonds Uiver 2006 van € 5,2 mln. In 2007 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden waardoor er een incidentele rentebaat is ontstaan. Beide ontwikkelingen hebben geleid tot een lagere uitkomst in 2008 van € 9,9 mln. In 2008 heeft de gemeente Den Haag ca. € 149 mln. duurzaam belegd in garantieprodukten voor een periode van drie en vijf jaar. In 2008 levert deze belegging een netto rentebaat op van € 2,6 mln. In 2008 is per saldo € 13,9 mln. meer onttrokken uit de reserve financiering. Deze hogere onttrekking wordt voornamelijk veroorzaakt door de extra voorziening op de langlopende lening aan de Stichting SSO en de voorziening voor de verstrekte kasgeldlening Landsbanki te is verrekend met de reserve financiering. Door een toename van de deelneming HTM is een hoger bedrag aan rente deelnemingen ontvangen van € 1,6 mln. In 2008 is een lager bedrag aan rente langlopende leningen o/g betaald van € 1,8 mln. door met name een vervroegde aflossing in 2007 van € 60 mln. van een langlopende lening o/g van de BNG. Beleggingen € 57,5 mln. N In 2007 is dividend verantwoord van NV Woningbeheer en Stedelijk Belang van € 60 mln. Dit hogere dividend is ontvangen door de verkoop van het vastgoed van NV Woningbeheer. Daarnaast is in 2007 aan regulier dividend van de NV Woningbeheer € 4,5 mln. ontvangen. In 2008 is geen dividend ontvangen. Het dividend over de resterende verkoop van het vastgoed van de NV Woningbeheer wordt in 2009 ontvangen. In 2007 is door de Bank Nederlandse Gemeenten een extra dividenduitkering ten laste van het eigen vermogen uitgekeerd van € 11,5 mln. In 2008 zijn de aandelen van de NV Stedelijk Belang verkocht. Deze verkoop heeft geleid tot een incidentele boekwinst van € 22,2 mln.

149

In 2007 is aan de reserve Openbaar vervoer HTM een bedrag van € 5,0 mln. gedoteerd om eventueel tegenvallende dividenduitkeringen te kunnen opvangen. In 2008 heeft een onttrekking uit deze reserve plaatsgevonden van € 1,7 mln. In 2008 is een vordering van de HTM overgenomen voor een bedrag van € 7 mln. Voor dit bedrag is tegelijktijd een voorziening getroffen. In 2008 is aan de Starterspanden CV en Winkelpanden CV een eenmalige bijdrage toegekend ter dekking van de onrendabele top van de exploitatie voor een totaalbedrag van € 3,3 mln. Algemene uitkering gemeentefonds € 46,4 mln. V Elk jaar groeit de algemene uitkering met een bepaald percentage (het accres) ter compensatie voor gestegen lonen en prijzen, ter compensatie van de groei van de landelijke bevolking en uit solidariteit met de rijksbegroting. Het accres in 2008 is 6,49%, oftewel 41,5 mln. Dit is inclusief de € 3,5 mln. behoedzaamheidsreserve over 2008. Hierdoor is de uitkomst 2008 hoger dan in 2007 voor een bedrag van € 41,5 mln. In 2008 is aan het gemeentefonds voor nieuwe taken (taakmutaties) € 18,4 mln. toegevoegd. Het grootste deel daarvan is voor betere maatschappelijke participatie van kinderen in gezinnen met lage inkomens (€ 2,3 mln.), amendement Tank Spekman betreffende armoedebestrijding (€ 2,1 mln.), Bewonersinitiatieven (€ 1,25 mln.), Wijkactieplannen (€ 4,6 mln.) kinderopvang inburgeraars (€ 1,4 mln.), WMO (€ 1,1 mln.), aanpak jeugdwerkloosheid (€ 1,0 mln.) en combinatiefunctie brede scholen, sport en cultuur (€ 1,6 mln.). Hierdoor is de uitkomst in 2008 hoger dan in 2007 voor een bedrag van € 18,4 mln. Als onderdeel van het Bestuurlijk akkoord in 2006 tussen het Rijk en de VNG heeft er voor 2007 een tijdelijke ingewikkelde herschuiving plaatsgevonden tussen middelen voor het BTW-compensatiefonds, het cluster openbare orde en veiligheid en het accres. Voor 2007 betekende dit een incidenteel voordeel van € 10 mln. Hierdoor is de uitkomst in 2008 lager dan in 2007. Trend en Onverdeeld Beleid € 155,6 mln. N In het voorjaar van 2007 is er een wegverzakking geweest boven de onderdoorgangen van de A4. Over de oorzaak van de wegverzakking is geen overeenstemming tussen de gemeente Den Haag en de aannemer. De aannemer heeft voor het meerwerk een rekening ingediend. In overleg met de aannemer is besloten het conflict via mediation te beslechten. In 2008 is een voorziening getroffen van € 5,6 mln. voor het ingediende meerwerk. Dit resulteert in een lagere uitkomst in 2008. In 2008 heeft de gemeente Den Haag een onderhandelingsresultaat bereikt met gemeente Rijswijk over de herindeling per 1 januari 2002. Op basis van het onderhandelingsresultaat is een bedrag van € 4,0 aan lasten opgenomen. Dit leidt tot een lagere uitkomst in 2008. Ten opzichte van 2007 hebben de volgende grote verschillen in bestemmingsreserves plaatsgevonden: - In 2008 lagere dotatie aan de reserve Grote Projecten -/- € 27,5 mln. - In 2007 dotatie aan reserve Begrotingsmiddelen 2006 - 2010 -/- € 9,4 mln. - In 2008 hogere dotatie aan reserve te verdelen middelen 2008 - 2012 € 30,5 mln. - In 2008 dotatie aan reserve te verdelen middelen 2009 - 2012 € 58,0 mln. - In 2008 dotatie aan reserve Krachtwijken € 53,2 mln. - In 2008 dotatie aan reserve Kapitaallasten € 23,3 mln. - In 2008 dotatie aan reserve Co-financiering € 7,0 mln. - In 2008 lagere onttrekking uit reserve begrotingsmiddelen 2006 - 2010 € 51,2 mln. - In 2008 hogere onttrekking uit reserve te verdelen middelen 2008 - 2012 -/- € 60,9 mln. - In 2007 overheveling reserve Concernbrede ICT-Impuls en reserve Den Haag Internationale Stad € 21,0 mln. - In 2008 vrijval reserve herindeling -/- € 6,2 mln. - Overige verschillen in dotaties en onttrekkingen € 5,8 mln. Lagere uitkomst bestemmingsreserves 2008 ten opzichte van 2007 €146,0 mln. Lasten en Baten Algemene reserve € 7,7 mln. V In 2008 is een bedrag van per saldo € 7,7 mln. onttrokken uit de algemene reserve. Dit betreft een toevoeging aan de algemene reserve van € 1,8 mln. betreffende indexering 2% en een onttrekking van € 9,5 mln. betreffende vrijval als gevolg van afrekening schadeclaims soutterain. Hierdoor is er in 2008 een hogere uitkomst van € 7,7 mln.

150

Toelichting op het verschil tussen uitkomst 2008 en begroting 2008 Toelichting op de lasten Oorzaak Dekkingsresultaat apparaatslasten DSO Post onvoorzien Vrijval reserve Operationele Plannen Onderhandelingsresultaat herindeling gemeente Rijswijk Voormalig personeel POO Voorziening langlopende leningen u/g en gegarandeerde geldleningen (financieringsresultaat) Nadelen in- en externe leveringen DSB Beëindiging bedrijfsvoering productgroep OG Afdracht belasting intern gemeente Lagere lasten diverse verzekeringen Lagere uitgaven reserves i.v.m. vertraging en vrijval Lagere lasten bedrijfsvoering Lagere kosten door vrijval reserve IDC/Casa Verlening van kwijtschelding Verbetertraject DSO / project DOEN Extra werkzaamheden uitvoering Wet WOZ Vertraging haalbaarheidsstudie Feniks Onderhandse geldleningen o/g (financieringsresultaat) Uitstel onderhoud welzijnsaccommodaties Activering Business Intelligence Afboeking vordering lening SSO (financieringsresultaat) Kenniscentrum EOS Apparaatskosten Centrale Treasury (financieringsresultaat) Personeel Beëindiging bedrijfsvoering productgroep OG Extra afdracht afwikkeling voorziening afvalstoffenheffing Aankoopkosten krachtwijken Rente reserves (financieringsresultaat) Kasgeldfinanciering (financieringsresultaat) Overig

Bedrag € 6,6 mln. N € 5,3 mln. V € 5,1 mln. V € 4,0 mln. N € 3,4 mln. N € 2,2 mln. V

I/S I I I I I I

C/D D C C C C C

€ 1,8 mln. N € 1,5 mln. V € 1,3 mln. N € 1,2 mln. V € 1,2 mln. V € 1,1 mln. V € 1,0 mln. V € 0,9 mln. V € 0,7 mln. V € 0,7 mln. N € 0,7 mln. V € 0,7 mln. N € 0,5 mln. V € 0,5 mln. V € 0,5 mln. N € 0,5 mln. N € 0,5 mln. N € 0,4 mln. N € 0,4 mln. N € 0,4 mln. N € 0,3 mln. V € 0,3 mln. N € 0,8 mln. V

I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I

D D C D D D C C D D D C D C C D C C C C C C C/D

Reserves Dotatie reserve financiering Dotatie reserve tarieven en verzekeringen

€ 2,9 mln. N € 1,0 mln. N

I I

C D

Totaal lasten

€ 2,4 mln. N

Dekkingsresultaat apparaatslasten DSO € 6,6 mln. N De begrote baten en lasten apparaatslasten inclusief externe inhuur bedragen € 90,7 mln. De werkelijke lasten bedragen € 97,3 mln. Dat is € 6,6 mln. meer dan begroot. Dit komt vooral doordat stafafdelingen externen hebben ingehuurd die niet doorbelast kunnen worden aan projecten. Zo zijn onder meer externen ingehuurd omdat vacatures moeilijk vervulbaar bleken en omdat extra capaciteit nodig was voor het op orde brengen van het financieel beheer. Van de € 6,6 mln. kon € 4,7 wel doorbelast worden aan projecten, zie baten. Post onvoorzien € 5,3 mln. V Gemeenten zijn verplicht om in de begroting een post voor onvoorziene uitgaven op te nemen voor eventuele calamiteiten. Omdat zich in 2008 geen calamiteiten hebben voorgedaan valt dit bedrag van € 5,3 mln. vrij in de rekening. Vrijval reserve Operationele plannen € 5,1 mln. V De reserve Operationele Plannen (ingesteld voor 2002) was eerder aan projecten gelabeld geld voor stedelijke ontwikkeling. Deze projecten vinden inmiddels geen doorgang meer. In het concernbericht 2008 is de vrijval van deze reserve van € 5,109 mln. geparkeerd op produkt Trend en onverdeeld beleid en valt nu vrij in het rekeningresultaat. Onderhandelingsresultaat herindeling gemeente Rijswijk € 4,0 mln. N Op 9 september 2008 is het college van B&W akkoord gegaan met het onderhandelingsresultaat over de herindeling per 1 januari 2002 tussen de gemeente Den Haag en gemeente Rijswijk. Onderdeel van dit onderhandelingsresultaat is dat beide gemeenten van hun vorderingen afzien. Voor Den Haag betekent het onderhandelingsresultaat dat € 4,015 mln. afgeboekt wordt. Het grootste deel hiervan betreft het afboeken van de vordering betreffende bouwleges. Op 3 december 2008 heeft de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties de verrekening tussen de gemeente Den Haag gemeente Rijswijk vastgesteld. Voormalig personeel POO € 3,4 mln. N De totale kosten van het voormalig personeel POO (inclusief ID-banen) bedragen € 3,4 mln. Voor de ID-banen van voormalig POO is een lumpsum-vergoeding ontvangen van € 2,3 mln. Beide bedragen waren niet begroot en zijn derhalve als voordeel respectievelijk nadeel gepresenteerd. Voorziening langlopende lening u/g en gegarandeerde geldleningen € 2,2 mln. V Op 4 november 2008 heeft het college ingestemd met het verstrekken van € 68,8 mln. aan nieuwe leningen aan de NV HTM. Conform de richtlijn leningen en garanties is op basis van Basel II een voorziening geraamd van € 3 mln. In december 2008 is € 25 mln. van de lening. Op basis van deze verstrekking heeft een dotatie plaatsgevonden aan de voorziening leningen u/g van € 151

0,5 mln. Het restantverschil van € 0,344 (toevoeging) betreft actualisatie van beide voorzieningen per 31 december 2008. Per saldo resteert een voordeel van € 2,2 mln. ten opzichte van de begroting 2008. Nadelen in- en externe leveringen DSB € 1,8 mln. N De voorziening wachtgeld en de voorziening WIA zijn ontoereikend. Aan de voorziening wachtgeld wordt derhalve € 0,3 mln. gedoteerd en aan de voorziening WIA wordt € 0,4 mln. gedoteerd. Aan de voorziening voormalig personeel is € 0,1 mln. gedoteerd. In 2008 is Oracle ingevoerd. Voor de uitrol van Oracle is € 0,8 mln. meer uitgegeven dan begroot. Verder vallen de apparaatslasten € 0,2 mln. hoger uit dan begroot. Beëindiging bedrijfsvoering produktgroep OG € 1,5 mln. V In de begroting van 2008 stonden nog zowel de baten als de lasten van de opgeheven productgroep Onderhoud Gebouwen. Omdat de uitkomsten nihil zijn, staat aan de lastenkant een voordeel van € 1,5 mln. Dit valt weg tegen het nadeel aan de batenkant. Afdracht belasting intern gemeente € 1,3 mln. N De hogere (netto) afdracht van belastingen wordt voor € 0,9 mln. verklaard door het voordeel op de kwijtscheldingslasten bij de afvalstoffenheffing als gevolg van toepassing van de nieuwe normberekening met ingang van 2008. De overige € 0,4 mln. betreft een hogere afdracht als gevolg van de afwikkeling afvalstoffenheffing t/m 2004. Dit bedrag viel vrij uit de voorziening afvalstoffenheffing. Lagere lasten diverse verzekeringen € 1,2 mln. V Als gevolg van gunstige Europese aanbesteding, het beeindigen van de fraude- en berovingsverzekering, een gunstig schade verloop en een hoge fee als gevolg van de aanbesteding van diverse verzekeringen is een voordeel ontstaan van € 1,2 mln. Lagere uitgaven reserves i.v.m. vertraging en vrijval € 1,2 mln. V Als gevolg van het uitstellen c.q. vertragen van projecten waren zowel de uitgaven als de onttrekkingen aan reserves € 0,6 mln. lager dan begroot. Het betreft met name Glazen Stadhuis, Frictiekosten shared services en Uitrol ABBA workflow systeem. Ook is een aantal reserves ingesteld met een maximale looptijd tot en met 31 december 2008. Deze reserves hebben per einde looptijd gezamenlijk een saldo van € 0,6 mln. Deze middelen vallen vrij in de rekening. Het betreft de reserves Digitalisering werkplekken, Bundeling kwaiteitssystemen, Flexibele huisvesting en Frictiekosten. Het totale voordeel bedraagt € 0,6 mln. Lagere lasten bedrijfsvoering € 1,1 mln. V In 2008 zijn minder lasten gemaakt voor het project integriteit en organisatieaanpassing. Deze lasten zouden worden gedekt uit de resere Bedrijfsvoering. Bij de baten wordt een lagere onttrekking uit reserve Bedrijfsvoering toegelicht van € 1,1 mln. Lagere kosten door vrijval reserve IDC/Casa € 1,0 mln. V De reserve IDC/CASA ad € 0,95 mln. valt vrij als concernresultaat. Het saldo van deze reserve bedroeg per 1 januari 2008 € 1,5 mln. De taken behorende bij deze reserve zijn overgedragen aan het Intern Dienstencentrum (IDC). Het IDC zal in 2009 nog kosten maken die uit deze reserve worden gedekt. Verlening van kwijtschelding € 0,9 mln. V De kwijtscheldingslasten zijn bij de afvalstoffenheffing € 0,9 mln. lager uitgevallen dan begroot omdat met ingang van belastingjaar 2008 de normberekening voor de beoordeling van een kwijtscheldingsverzoek is herzien. Hierdoor zijn in 2008 circa 4.000 kwijtscheldingsverzoeken minder gehonoreerd. Verbetertraject DSO / project DOEN € 0,7 mln. V Aan het verbetertraject DSO en het Project DOEN is minder uitgegeven dan begroot onder andere doordat de personele invulling van het nieuwe subsidiebureau sinds het tweede deel van het jaar op volle sterkte is. Onderhandse geldleningen o/g € 0,7 mln. N Dit betreft de rente van de leningen van de Rabobank en Bpf Bouwinvest met betrekking tot Binckhorst. Een deel van deze leningen waren in de jaarrekening 2007 van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling verantwoord. De rentelast is niet begroot. Extra werkzaamheden uitvoering Wet WOZ € 0,7 mln. N De gemeente heeft meer externe expertise op het gebied van automatisering en taxatie ingehuurd. Extra werkzaamheden zijn verricht voor de ontwikkeling van het WOZ-datacenter. Daarnaast brengt de verplichte, jaarlijkse taxatie/herwaardering van het Haags onroerend goed, meer werk met zich mee. Vertraging haalbaarheidsstudie Feniks € 0,7 mln. V Voor de voorbereidingsfase en de haalbaarheidsstudie van het nieuw te implementeren integrale belastingsysteem Feniks was € 1 mln. beschikbaar in 2008 voor baten en lasten. De haalbaarheidsstudie heeft meer tijd nodig, onder andere als gevolg van de complexiteit van het samenstellen van het pakket van eisen. Door deze vertraging is slechts € 0,3 mln. aan kosten gerealiseerd. Tegenover het voordeel van € 0,7 mln. staat een nadeel van € 0,7 mln. door lagere baten, zie toelichting bij de baten. Uitstel onderhoud welzijnsaccommodaties € 0,5 mln. V De onderschrijding bij het opknappen van welzijnspanden is gedeeltelijk ontstaan door vertraging in het project Vliethaghe (€ 0,2 mln.). Voor het overige is de verklaring dat dit wordt gecombineerd met het opknappen van de binnenzijde van de welzijnspanden in de daartoe aangewezen wijken vanaf 2009. Activering Business Intelligence € 0,5 mln. V In 2008 heeft DSB Oracle ingevoerd. De kosten van de ontwikkeling van de Oracle rapportage tool Business Intelligence ad € 0,5 mln. zijn geactiveerd. Voorheen werden afschrijvingsreserves gevormd. Ter beperking van het aantal reserves wordt vanaf 2009 de beschikbare financiële ruimte centraal beheerd. De kosten worden als concernvoordeel gepresenteerd en de lasten komen voor rekening van concern.

152

Afboeking vordering rente lening Stichting Stadionontwikkeling € 0,5 mln. N Met Rv. 256/2008 d.d. 18 december 2008 ‘Voorstel oplossing financiële situatie ADO’ heeft de raad ingestemd met het voorstel van het college om de restant hoofdsom van de langlopende lening u/g aan de Stichting Stadionontwikkeling af te boeken. Gezien bovengenoemd besluit in combinatie met de financiële situatie van ADO is ook het totaal te vorderen bedrag aan rente van € 0,5 mln. afgeboekt. Van dit bedrag was € 0,4 mln. voorzien, deze valt vrij bij de baten. Kenniscentrum EOS € 0,5 mln. N Het nadeel betreft incidentele beheerskosten in verband met de ingebruikname van het nieuwe personeelssysteem Pegasus in 2008. Apparaatskosten € 0,5 mln. N De overschrijding op de apparaatskosten wordt geheel veroorzaakt door de vergoeding aan de beheerders van de portefeuille maatschappelijk verantwoord beleggen. In het jaarlijks uit te keren gegarandeerd minimum rendement is gebleken dat deze vergoeding hierop reeds in mindering is gebracht. Daar in de administratie een brutoverantwoording plaatsvindt, is er zowel op de lasten als op de baten ten opzichte van de begroting 2008 een overschrijding. In de begroting 2008 is namelijk het gegarandeerd minimum rendement als baten verantwoord omdat op dat moment niet bekend was dat de vergoeding hierop reeds verrekend is. Per saldo is het verschil nagenoeg nihil (zie ook toelichting bij de baten maatschappelijk verantwoord beleggen). Personeel Beëindiging bedrijfsvoering produktgroep OG € 0,4 mln. N Door het opheffen van de productgroep Onderhoud Gebouwen is er sprake van personeel (POO-deel ) dat nog niet herplaatst is. De kosten van deze personeelsleden over 2008 bedragen € 0,4 mln. Extra afdracht afwikkeling voorziening afvalstoffenheffing € 0,4 mln. N Per ultimo 2007 werd een bedrag van € 0,9 mln. voorzien ter financiering van de afwikkeling afvalstoffenheffing tot en met belastingjaar 2004. Na intensief gevoerde onderhandelingen kon deze afwikkeling gerealiseerd worden met als resultaat een voordeel van 0,4 mln. Het voordelige resultaat wordt verantwoord bij de baten. Daartegenover staat een nadeel van eveneens € 0,4 mln. bij de lasten vanwege afdracht naar programma Leefbaarheid waar verrekening plaats vinddt met de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing. Aanloopkosten Krachtwijken € 0,4 mln. N Ter voorbereiding op de uitvoering van het Krachtwijken programma is in 2008 een aantal voorbereidende activiteiten uitgevoerd. Hierbij gaat het voor 2008 om een niet begroot bedrag van € 0,4 mln. Rente reserves € 0,3 mln. V De lagere rentevergoeding is voornamelijk veroorzaakt door een lager gemiddeld rentepercentage in 2008 dan begroot. Hierdoor is er een klein verschil ten opzichte van de begroting. Kasgeldfinanciering € 0,3 mln. N Over 2008 is aan kasgeld gemiddeld € 9,2 mln. aangetrokken tegen een gemiddeld rentepercentage van 3,27%. In de begroting is het kasgeld geraamd op basis van het gemiddeld uitstaand saldo waarbij niet apart de lasten en baten zijn opgenomen maar het saldo van de rentebaten. Hierdoor is er een klein nadelig verschil ten opzichte van de begroting. Reserves Reserve financiering € 2,9 mln. N Het financieringsresultaat ten opzichte van de begroting komt uit op een voordeel van € 2,9 mln. Voor specificatie zie tabel toelichting op de lasten en baten. Conform afspraak is dit voordeel toegevoegd aan de reserve financiering. Dotatie reserve tarieven en verzekeringen Het voordelige resultaat op diverse verzekeringen wordt gedoteerd aan de reserve.

€ 1,0 mln. N

153

Toelichting op de baten Oorzaak Dekkingsresultaat apparaatslasten DSO Vrijval diverse voorziengen Lumpsumvergoeding voormalig ID POO Fonds Uiver 2006 (financieringsresultaat) Algemene uitkering Gemeentefonds Voordeel heffing belastingen Beëindiging bedrijfsvoering productgroep OG Voordelen in- en externe leveringen DSB Nadeel BTW door bruto subsidies Rente rekening-courant diensten en derden (financieringsresultaat) Onderhandse geldleningen u/g (financieringsresultaat) Opbrengst dwanginvordering Opheffing voorzieining perceptiekosten Kasgeldfinanciering (financieringsresultaat) Vrijval voorziening spaarverlof en inhoudingen WIA Maatschappelijk verantwoord beleggen (financieringsresultaat) Overig

Bedrag € 4,7 mln. V € 4,3 mln. V € 2,3 mln. V € 2,3 mln. V € 2,1 mln. V € 1,5 mln. V € 1,5 mln. N € 1,4 mln. V € 1,0 mln. N € 0,8 mln. V € 0,7 mln. V € 0,7 mln. V € 0,7 mln. V € 0,6 mln. V € 0,5 mln. V € 0,5 mln. V € 0,5 mln. N

I/S I I I I I I I I S I I I I I I I I

C/D D D C C C C D D C/D C C D D C D C D

Reserves Vrijval reserve herindeling Reserve financiering (financieringsresultaat) Reserve bedrijfsvoering DSB Lagere onttrekking door vertraging projecten Lagere onttrekking door uitgesteld onderhoud

€ 6,2 mln. V € 2,5 mln. N € 1,1 mln. N € 0,7 mln. N € 0,5 mln. N

I I I I I

C C D D D

Totaal baten

€ 21,5 mln. V

Dekkingsresultaat apparaatslasten DSO € 4,7 mln. V De begrote baten en lasten apparaatslasten inclusief externe inhuur bedragen € 90,7 mln. De werkelijke doorbelasting bedraagt € 95,4 mln. Dat is € 4,7 mln. meer dan begroot. Zie ook de toelichting bij de lasten. Vrijval diverse voorzieningen € 4,3 mln. V In het vierde kwartaal zijn de onderbouwingen van de voorzieningen geactualiseerd. Dit heeft geleid tot de volgende vrijval van een aantal voorzieingen waar onder de voorziening opschonen balans, de voorziening WAO (non-actieven) en de voorziening FPU (non-actieven). Lumpsumvergoeding voormalig ID POO € 2,3 mln. V Voor de ID-banen van voormalig POO is een lumpsumvergoeding ontvangen van € 2,3 mln. De totale kosten van het voormalig personeel POO (inclusief ID-banen) bedragen € 3,4 mln., zie toelichting op de lasten. Beide bedragen waren niet begroot en zijn derhalve als voordeel respectievelijk nadeel gepresenteerd. Fonds Uiver 2006 € 2,3 mln. V De jaarrekening van Fonds Uiver over 2008 geeft een hoger renteresultaat dan verwacht van € 2,3 mln. Het hogere renteresultaat is inclusief € 0,34 mln. verkoopresultaat. Algemene uitkering gemeentefonds € 2,1 mln. V Accres en behoedzaamheidsreserve € 2,4 mln. N Het accres over 2008 is uitgekomen op 6,49% (maartcirculaire 2009). Dat is € 2,4 mln. minder dan was verwacht. Onderdeel hiervan is dat de maartcirculaire 2009 aangeeft dat de behoedzaamheidsreserve 2008 voor 38% wordt uitgekeerd. In de begroting 2008 is uitgegaan van 50% Taakmutaties € 3,2 mln. V Aan het gemeentefonds is € 1,0 mln. toegevoegd omdat ongeveer dertig oude specifieke uitkeringen vanaf 2008 exclusief btw ('netto') worden vergoed. In december 2008 is voor twee taken € 1,3 mln. aan het gemeentefonds toegevoegd. Hiervan is € 1,0 mln. voor aanpak van de jeugdwerkloosheid en € 0,3 mln. voor de WMO. Daarnaast is voor de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 0,1 mln. toegevoegd en is een verwachte toevoeging van € 0,3 mln. voor Dijkstal II niet doorgegaan. Ook de verwachte korting van € 1,1 mln. voor de bestuurlijke boete is niet doorgegaan. Verrekening voorgaande jaren € 1,3 mln. V Ook heeft Den Haag € 1,3 mln. ontvangen met betrekking tot verrekening van voorgaande jaren. Voordeel heffing belastingen € 1,5 mln. V De baten van de Onroerend Zaakbelasting (OZB) laten een voordeel zien ad € 1 mln. als gevolg van de herwaardering van de stad. Verder leidt een verschuiving in de sterrenclassificatie bij de gerealiseerde hotelovernachtingen tot een hoger tarief en hogere inkomsten toeristenbelasting van € 0,5 mln. In totaal leidt dit tot een voordeel op de belastingheffing van € 1,5 mln. Beëindiging bedrijfsvoering productgroep OG € 1,5 mln. N In de begroting van 2008 stonden nog zowel de baten als de lasten van de opgeheven productgroep Onderhoud Gebouwen (OG). Omdat de uitkomsten nihil zijn, staat aan de lastenkant een voordeel van € 1,5 mln. Dit valt weg tegen het nadeel aan de batenkant.

154

Voordelen in- en externe leveringen DSB € 1,4 mln. V Op de balans was een reservering opgenomen van € 0,8 mln. voor de kosten van de levensloopregeling. Deze kosten zijn in de exploitatie genomen. De reservering valt vrij. Voor de kosten van de WIA zijn bedragen ingehouden. Deze bedragen vallen voor € 0,5 mln. vrij. Verder is de omvang van de voorziening spaarverlof te hoog voor de verplichtingen die er tegenover staan. Er valt € 0,1 mln. vrij. Nadeel BTW door bruto subsidies € 0,9 mln. N In de begroting is een structureel bedrag van € 1 mln. als taakstelling BTW opgenomen die verband houdt met de bruto verstrekking van specifieke uitkeringen. Nu vanaf 2008 de specifieke uitkeringen genetteerd zijn, is het vanaf 2008 niet meer mogelijk deze taakstelling te realiseren. In 2008 wordt € 0,9 mln. aangemerkt als concernresultaat en € 0,1 mln. als dienstresultaat. Rekening-courant rente diensten en derden € 0,8 mln. V Het rekening-courantsaldo van Binckhorst heeft een hoger debetsaldo dan begroot. In 2008 heeft Dienst Stedelijke Ontwikkeling de financieringskant van Binckhorst doorgelicht, wat heeft geresulteerd in een aantal correcties in de rekeningcourant. Hierdoor is het debetsaldo van de rekening-courant toegenomen. Dit heeft geleid tot hogere rentebaten van € 0,6 mln. Daarnaast is van Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen een rentebedrag ontvangen van € 0,2 mln. Deze baat is niet begroot. Onderhandse geldleningen u/g € 0,7 mln. V Bij de toelichting op de lasten is ingegaan op het voordeel van € 0,4 mln. in verband met de afboeking vordering rente lening Stichting Stadionontwikkeling. Daarnaast is € 0,3 mln. meer rente ontvangen op het deposito bij de Royal Bank of Scotland. Opbrengst dwanginvordering € 0,7 mln. V De opbrengst dwanginvordering viel hoger uit door een hoger aantal beslagaanzeggingen en beslagopdrachten. Tevens zijn in 2008 veelvuldig invorderingsacties uitgevoerd in samenwerking met andere openbare lichamen. Per saldo was het resultaat € 0,7 mln. voordeel. Vrijval voorziening perceptiekosten € 0,7 mln. V Kosten die de Bealstingdienst maakt voor de afwikkeling van aanslagen uit voorgaande belastingjaren zijn vanaf 2009 begroot waardoor de voorziening perceptiekosten per ultimo 2008 is komen te vervallen. Vertraging haalbaarheidsstudie Feniks € 0,7 mln. N Voor de voorbereidingsfase en de haalbaarheidsstudie van het nieuw te implementeren integrale belastingsysteem Feniks was € 1 mln. beschikbaar in 2008 voor baten en lasten. De haalbaarheidsstudie heeft meer tijd nodig, onder andere als gevolg van de complexiteit van het samenstellen van het pakket van eisen. Door deze vertraging is slechts € 0,3 mln. aan kosten gerealiseerd. Bij de lasten is een voordeel gemeld van € 0,7 mln. Hiertegenover staat een nadeel van € 0,7 mln. door lagere baten. Kasgeldfinanciering € 0,6 mln. V De gemiddelde kasgeldpositie is iets lager dan begroot door met name hogere uitgaven in de maanden november en december 2008. Hier staat tegenover dat een hoger rentepercentage is verkregen door het langer uitzetten in de markt van de tijdelijke liquiditeitsoverschotten. Per saldo heeft dit een incidenteel voordeel opgeleverd van € 0,6 mln. lagere onttrekking uitstel onderhoud € 0,5 mln. N Tegenover de lagere lasten bij onderhoud welzijnsaccommodaties staat een lagere onttrekking uit de reserve voor eenzelfde bedrag. Maatschappelijk verantwoord beleggen € 0,5 mln. V Bij de lasten is de overschrijding op de apparaatskosten vermeld als gevolg van de vergoeding aan de beheerders van de portefeuille maatschappelijk verantwoord beleggen. Aan de batenkant is eveneens een overschrijding omdat in de administratie de verantwoording bruto plaats vindt. Reserves Vrijval reserve Herindeling € 6,2 mln. V In 2008 is de herindeling tussen gemeente Den Haag en gemeente Rijswijk afgewikkeld. Op 3 december 2008 heeft de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties de verrekening tussen de gemeente Den Haag en gemeente Rijswijk vastgesteld. Het onderhandelingsresultaat is in deze jaarrekening als nadelig rekeningresultaat verantwoord, het was niet meer mogelijk om de raad te laten besluiten dit onderhandelingsresultaat, conform eerdere besluitvorming, ten laste te brengen van deze reserve. De herindeling met Pijnacker-Nootdorp dient nog formeel afgewikkeld te worden. De verrekening geeft echter een positief resultaat. Dekking vanuit de reserve Herindeling is niet benodigd. De reserve herindeling heeft een restantbedrag per 31 december 2008 van € 6,207 mln. Dit bedrag valt vrij. Reserve financiering € 2,5 mln. N Op 4 november 2008 heeft het college ingestemd met het verstrekken van € 68,8 mln. aan nieuwe leningen aan de NV HTM. Conform de richtlijn leningen en garanties is op basis van Basel II een voorziening geraamd van € 3 mln. Deze geraamde voorziening is verrekend met de reserve Financiering. In december 2008 is een € 25 mln. van de lening verstrekt. Op basis van deze verstrekking is een voorziening gevormd van € 0,5 mln. Hierdoor is € 2,5 mln. minder onttrokken aan de reserve. Lagere onttrekkingen reserves Bedrijfsvoering DSB € 1,1 mln. N De onttrekking uit de reserve Bedrijfsvoering DSB blijft achter door de vertraging van het projecten integriteit organisatieaanpassing, zie ook toelichting bij de lasten. Lagere onttrekking door vertraging projecten € 0,7 mln. N Als gevolg van het uitstellen en vertragen van projecten is minder onttreokken aan reserves. Het betreft met name Glazen Stadhuis, frictiekosten Shared Services en Uitrol ABBA workflow 155

Lagere onttrekking door uitgesteld onderhoud € 0,5 mln. N De onderschrijding van de kosten voor opknappen, zie lasten, leidt tot een lagere onttrekking uit de reserve. Uitkomst program ma activiteiten (bedragen in duizenden euro's ) Program ma-activiteiten in 2008 Lasten en baten Algemene reserve Mar kten Beleggingen Woonschepen Nutsbedrijven Post Onvoorzien Uitvoering Wet WOZ Reclame-opbrengsten

Uitkom st 2008

Begroting 2008

Uitkom st 2007

Lasten

Lasten

Lasten

Baten

Baten

Baten

0

0

0

0

0

0

2.782

1.711

2.497

1.700

2.183

1.775

12.883

25.522

12.984

25.536

1.598

78.317

0

0

0

0

108

1

1.193

35.143

1.193

35.143

1.193

28.289

0

0

5.300

0

0

0

4.657

2.638

4.286

2.608

4.919

2.244

311

2.118

304

2.107

2.087

2.230

Baten hondenbelasting

6

1.340

35

1.369

55

1.467

Baten precariobelasting

0

15.413

0

15.339

0

16.255

Grotestedenbeleid (BSD)

0

0

0

0

0

0

Baten toeris tenbelasting

0

4.295

0

3.916

0

4.725

Trend en overig onverdeeld

10.223

0

10.930

0

1.597

0

Rente woningbouw verenigingen

0

0

0

0

0

60

Optimaliseren van de inkomsten

432

673

593

777

511

751

Nader te verdelen bezuinigingen

0

0

0

0

0

0

Algemene Uitker ing Gemeentefonds

0

752.947

0

750.820

0

706.525

Interne/externe leveringen (BSD)

905

905

923

923

897

898

Interne/externe leveringen (DSB)

6.263

1.913

7.793

1.486

6.160

1.103

Interne/externe leveringen (DSO)

0

0

0

0

0

0

Interne/externe leveringen (FAD)

5.708

7.306

6.924

7.440

5.823

7.050

Interne/externe leveringen (GAD)

4.168

4.003

4.142

4.125

3.981

4.201

Interne/externe leveringen (GBD)

99.510

99.750

98.928

99.191

98.006

97.882

Interne/externe leveringen (OCW)

16.585

13.826

15.334

12.730

16.641

11.730

Baten onroerende-zaakbelasting eigenaren

2

61.079

0

59.190

49

59.238

Baten onroerende-zaakbelasting gebruikers

9

19.492

0

20.215

42

20.045

431

373

436

355

298

343

Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar

2.800

20.825

2.400

19.077

2.873

17.364

Overige activiteiten gemeentelijke belastingen

182

293

67

85

436

502

Gemeentebrede onderzoeken en ondersteuning

Baten precariobelasting (Stedelijke ontw ikkeling)

0

0

0

0

0

0

8.512

2.759

8.588

1.928

7.413

1.751

75.770

108.374

76.833

105.208

56.933

141.788

Bestuursondersteuning college van burgemeester en w ethouders (CF)

8.597

2.493

7.591

1.760

8.047

5.495

Inzicht geven in de besteding van de middelen en geleverde prestaties

7.654

8.065

3.018

0

15.897

1.000

Lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaar

Totaal

156

269.583 1.193.256

271.099 1.173.028

237.747 1.213.029

Dotaties en onttrekkingen aan reserves (bedragen in duizenden euro's ) Uitkom st 2008 Omschrijving reserve

Begroting 2008

Dot.

Onttr.

Dot.

Reserve Risico inventarisatie en evaluatie

0

0

0

Onttr. 46

Reserve Eigen risicodragerschap WAO

0

0

0

254 114

Reserve Herhuisv. Ondersteunend team Groen/Str./Ve

0

0

0

Reserve Frictiekosten `School in Bos'

0

0

0

25

Reserve Ontw ikkelingskosten GCC

0

0

0

158 171

Reserve Flexibele huis vesting

0

0

0

Reserve Gezondheidsmanagement

0

0

0

60

Reserve Project Deconcentratie

0

0

0

104

Reserve bedrijfsvoering DSB

0

0

0

1.400

Reserve sanering markten

0

0

0

500

BR Openbaar Vervoer HTM

0

0

0

1.800

BR Omzetten ID-Banen

0

0

0

6.188

Reserve masterplan intranet/internet OCW

0

0

0

60

Reserve diversiteit (personeelsbeleid)

0

0

0

60

Reserve w orkflow reserves/rijksvoorzieningen

0

0

0

50

Algemene reserve gdh

0

0

1.800

9.500

BR ID-Banen

0

0

1.211

2.221

BR Te Verdelen Middelen Begroting 2008 - 2011

0

0

51.489

65.671

BR Co-financiering

0

0

7.041

825

BR Taakstelling Begroting 2007-2010

0

0

1.806

0

BR Te verdelen middelen Begroting 2009 - 2012

0

0

58.000

0

BR Kapitaallasten

0

0

23.387

50

Reserve Vervanging IBS-2000

599

0

599

0

Reserve Investeringsfonds Stedelijke Vernieuw ing (ISV)

0

357

0

0

Reserve Vorming en Opleiding

0

124

0

150

Reserve Invoering EOS 2e Fase

0

375

0

374

Bestemmingsreserve bedrijfsvoering

0

8

0

8

Bestemmingsreserve Organisatieaanpassing sector Projectmanagement

0

13

0

0

Afschrijvingsreserve Electronisch dossier

0

40

0

40 1.910

Bestemmingsreserve Progr amma Doen Bestemmingsreserve Tarieven Verzekeringen BR PSB Module 3284

0

1.420

0

1.082

0

0

0

280

176

280

176

BR Hardw are Kenniscentrum 3466

0

77

0

77

BR Cofinancier ing Scholingsprogramma Financiele Functie 3703

0

73

0

73

BR Openbaar vervoer HTM

0

1.747

0

0

1.211

2.220

0

0

0

700

0

700

BR Te verdelen middelen 2008 - 2011

51.489

65.671

0

0

BR Grote Projecten

41.700

3.000

41.700

3.000

BR BTW Compensatiefonds

0

4.599

0

4.598

BR Omzetten I/D Banen

0

6.188

0

0

BR Begrotingsmiddelen 2006 - 2010

0

18.276

0

18.276

7.041

825

BR I/D Banen BR Invoeringskosten BTW Compensatiefonds

BR C0-financieringfonds

0

0

1.806

0

0

0

BR Krachtw ijken

53.170

0

53.170

0

BR Te verdelen middelen begroting 2009 - 2012

58.000

0

0

0

Bestemmingsreserve Kapitaallasten

23.387

50

0

0

Reserve Financiering

26.177

37.185

23.230

39.684

Reserve Diverse fric tiekosten (ook uit resultaat 2005)

0

434

0

434

Reserve Digitalisering w erkplekken

0

138

0

138

Reserve Bundeling kw aliteitssystemen

0

116

0

116

Reserve Ris ico inventarisatie en ?evaluatie

0

46

0

0

Reserve Eigen risicodragerschap WAO

0

606

0

0

Reserve frictiekosten ?School in Bos?

0

25

0

0

Reserve ontw ikkelingskosten GCC

0

136

0

0

Reserve flexibele huisvesting

0

171

0

0

Reserve Gezondheidsmanagement

0

60

0

0

Reserve Project Deconcentratie

0

61

0

0

Reserve IDC/SSA/CASA

0

1.522

0

1.522

Reserve Bedrijfsvoering DSB

0

336

0

0

Reserve Sanering Markten

0

500

0

0

250

57

250

541

Reserve bedrijfsvoering ICT - procesautom.

0

79

0

80

Reserve bedrijfsvoering ICT - Inv. DMS

0

41

0

50

Reserve bedrijfsvoering ICT - impl. w ijz .beh.

0

43

0

50

reserve V&O personeel

0

101

0

101

reserve professionalisering DIV

0

38

0

37

reserve ic t - investeringen

0

55

0

60

reserve inv. rechtmatigheid

0

30

0

30

210

112

185

91

Reserve WAO (actieven)

0

24

0

22

reserve ziekteverzuim

0

48

0

48

reserve financiele functie

0

336

0

400

reserve glazen stadhuis

0

163

0

319

BR Taakstelling begroting 2007 - 2010

Res. 960.1.03.01 VG Welzijn Algemeen

Reserve WAO ERD

Res. Work Flow Management systeem

0

75

0

160

-169

500

-169

500

Reserve frictiekosten shared services OCW

0

191

0

300

Reserve plan van aanpak europa

0

2

0

50

Reserve SSA

0

1.700

0

1.700

Reserve ontw ikkeling MUS

0

100

0

100

Reserve projectleider Krachtwijken

0

100

0

100

1.800

9.500

0

0 754

Res. 960.1.03.01 Financiering Investeringen Welzij

Algemene reserve BR Personeelshypotheekportefeuille

0

623

0

BR Herindeling

0

6.207

0

267.434

167.999

263.380

Totaal

0 166.625

157

Begrotingswijzigingen 2008 (bedragen in duizenden euro's) Stand Gedrukte begroting 2008-2011 Rm 210 / 2007 - Amendementen 2008-2011 Rv 170 / 2007 - Omzetting begroting DSO 2007-2011 Rv 187 / 2007 - Gebundeld raadsvoorstel 2007 Rv 21 / 2008 - Invulling projecten Den Haag Internationale Stad Rv 46 / 2008 - Onderzoek panden OCW panden BV en aankoop Zwarteweg 81 Rv 151 / 2008 - Combinatiefuncties impuls brede scholen, sport en cultuur Rv 153 / 2008 - Versterking van de kwaliteit van kinderopvang Rv 190 / 2008 - Concernbericht 2008 Rv 242 / 2008 - Gebundeld raadsvoorstel 2008 Rv 256 / 2008 - Oplossing financiële situatie ADO Totaal

158

Lasten

Baten

276.676 -26

1.095.106 -26

Dotaties Onttrekkingen 89.343 0

104.216 0

-5.974

-3.880

0

-919

2.300 0

1.800 0

0 0

2.286 3.000

-81

0

81

0

0

1.581

0

0

0

406

0

0

-17.786

128.372

206.079

39.658

15.990

-52.031

-32.123

17.484

0

1.700

0

900

271.099

1.173.028

263.380

166.625

Hoofdstuk 6

Grotestedenbeleid

159

160

6: Grotestedenbeleid Inleiding In maart 2005 hebben het Rijk en de gemeente Den Haag nieuwe afspraken gemaakt over de prestaties die de gemeente moet leveren voor Grotestedenbeleid III. Deze afspraken zijn vastgelegd in het convenant ‘Daadkracht van Den Haag’. Deze derde GSB-periode loopt tot en met 2009. Het Rijk stelt in de vorm van drie brede doeluitkeringen (BDU) geld ter beschikking om deze prestaties te financieren. Het gaat om de BDU's Sociaal Integratie en Veilig (SIV), Stads Economie en Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV). Om alle afgesproken prestaties tijdig te halen zijn ook gemeentelijke middelen nodig. De gemeente doet ieder jaar verslag over de GSB-III prestaties en budgetten. In 2010 liggen er vijf jaarverantwoordingen, die dan in totaliteit de basis zullen vormen voor de eindafrekening met het Rijk. Om er voor te zorgen dat in 2010 alle doelstellingen worden bereikt binnen het beschikbare budget, is er in 2008 naast de verantwoording in de jaarrekening ook tussentijds gerapporteerd over de voortgang. Voortbordurend op deze tussentijdse rapportage wordt er ook in de jaarrekening gerapporteerd over de ontvangen Rijksmiddelen, de rijksvoorschriften over de verschillende BDU’s en de risico’s over de verschillende BDU’s. In 2010 zal er via de SiSa-bijlage bij de gemeenterekening eindverantwoording moeten worden afgelegd over het bereiken van de prestatieafspraken en over de besteding van alle GSB-middelen die door het rijk zijn toegekend over de periode 2005 - 2009 (GSB-3).

6.1

Rijksmiddelen in 2008

BDU SIV Fysiek (ISV1+2) Economie

6.2

Besteed t/m 2008 228.727 194.564 85

(bedragen in €1.000) Beschikt 359.917 155.665 18.300

Eindverantwoording GSB-3: de spelregels

De hoofdregel is dat als de gemeente haar prestaties niet realiseert moet het niet bestede geld worden terugbetaald tenzij de stad kan aantonen er alles aan gedaan te hebben om de prestaties wel te halen. Als de prestaties wel behaald zijn maar er nog geld niet besteed is, kan dat geld teruggevorderd worden. De gemeente heeft dus een dubbel belang: ervoor zorgen dat de prestaties gerealiseerd worden én ervoor zorgen dat alle rijksmiddelen tijdig besteed worden. De verantwoordingsregels verschillen per doeluitkering. De niet-bestede middelen voor ISV kunnen worden doorgeschoven naar de volgende ISV-periode, waarbij aangetekend wordt dat deze per 1-1-2011 gedecentraliseerd worden naar het Gemeentefonds. Wanneer prestaties niet gehaald zijn zal er eerst enige tijd geboden worden om deze alsnog te halen. Daarna kan eventueel geld worden teruggevorderd. Binnen het ISV zijn in tegenstelling tot bv. BDU SIV middelen en prestaties niet gekoppeld. Voor de aantallen uit de prestatieafspraken in het kader van GSB is alleen van belang dat deze aantallen in de periode 2005-2009 zijn (op)geleverd. Ongeacht het feit of ze met GSB-middelen (o.a ISV), andere gemeentelijke middelen of zelfs zonder gemeentelijke bijdrage worden gerealiseerd. Zo tellen de woningen die op de VINEX worden gerealiseerd mee in de GSB prestatie van 16.200 woningen. Echter, daar zijn geen middelen uit het ISV aan gekoppeld. Evenzeer mogen we woningbouw in particulier opdrachtgeverschap – dus zonder overheidsbijdrage – meetellen. De exacte wijze van verrekening zal worden vastgelegd in een AmvB die momenteel door het Ministerie van VROM wordt opgesteld. Duidelijkheid over hoe het wordt verrekend of aangerekend is er daarmee nog niet. Voor stadseconomie geldt dat de prestaties twee jaar na afloop van de GSB-periode gerealiseerd moeten zijn en dat daarvoor eind 2009 alle verplichtingen moeten zijn aangegaan. Wanneer de prestaties volledig zijn behaald hoeft geen financiële eindverantwoording te worden afgelegd. Niet-bestede middelen vallen dan vrij voor de gemeente. Voor de BDU SIV moeten eind 2009 alle prestaties gehaald zijn en de middelen besteed. Niet besteed budget in de BDU SIV wordt teruggevorderd. Omdat het om ontschot geld gaat kunnen overschotten worden toegevoegd aan prestaties die met tekorten kampen. De middelen kunnen ook aangewend worden om hogere dan afgesproken prestaties te realiseren. Een derde mogelijkheid is om overblijvende middelen te besteden aan bredere doelen die binnen de doelstellingen van de BDU vallen, bijvoorbeeld ten behoeve van de krachtwijken. Zonodig kan worden ‘geschoven’ tussen rijksinzet en eigen gemeentelijke inzet/middelen die voor hetzelfde doel zijn aangewend. Voorwaarde is wel dat de maatregelen zijn vastgelegd in het Meerjaren Ontwikkelprogramma De Daadkracht van Den Haag. . Een kleine uitzondering hierop vormen de geoormerkte middelen voor inburgering. Omdat inburgeringstrajecten maximaal drie jaar kunnen duren, hoeven de hiermee gemoeide middelen ook pas later te worden verantwoord. Mutaties SIV In de afgelopen jaren zijn aan de BDU SIV verschillende budgetten en bijbehorende prestatieafspraken toegevoegd. De grootste daarvan zijn Inburgering en Volwasseneneducatie. Verder zijn nog kleinere afspraken toegevoegd zoals de PAVEMvrouwen, deelname allochtone jongeren aan sport, bestrijden en voorkomen van criminaliteit onder allochtone jongeren en sociale herovering (pleinenlint). Gedurende de rit zijn er ook afspraken gewijzigd. De Wet Inburgering Nieuwkomers is vervangen door de nieuwe Wet Inburgering en de afspraken over maatschappelijke opvang zijn veranderd na de afspraken over het plan van aanpak voor MO Tot slot zijn er enkele afspraken vervallen als onderdeel van de midterm review. Van de afspraken over veelplegers is de afrekenbaarheid vervallen. Met andere woorden: deze prestatieafspraken hoeven niet te worden gehaald maar er kan wel BDUgeld aan besteed blijven worden.

161

6.3

De midterm review 2007: lichte dijkbewaking

In 2007 heeft het Rijk een midterm review gehouden om te zien of de steden op koers liggen. In de brief aan het college van B&W van begin 2008 heeft de minister geconcludeerd dat dat voor Den Haag het geval is. Wel was er voor ons college aanleiding om voor drie afspraken ‘lichte dijkbewaking’in te voeren: “Voor de prestaties 32 (kwaliteitsimpuls openbare ruimte in beheergebieden) en 33 (verbetering grootschalig groen) zullen door weth. BDLM als onderdeel van het concernbericht 2007 nadere voortgangsrapportages worden geleverd; voor de prestatie 54 (bedrijfshuisvesting starters) zal door weth. SWE bij het concernbericht een nader overzicht van projecten worden geleverd”. Het college besloot ook te bezien “of er aanleiding is om financiële middelen te herschikken tussen de prestaties (binnen de 2 brede doeluitkeringen)” . Er was ‘vooralsnog’ geen sprake van een financieel risico. Deze dijkbewaking bestond uit het leveren van een voortgangsrapportage als onderdeel van het concernbericht (2007).

6.4

Risico’s

In 2008 is een aantal risico’s gebleken met als gevolg onderuitputting van het rijksgeld, dat mogelijk terug moet worden betaald. De Rekeningencommissie heeft in 2008 dan ook gevraagd om een inschatting van de risico’s op terugbetaling. Hieronder wordt per brede doeluitkering ingegaan op deze risico’s. Risico’s SIV Openbare Orde en Veiligheid: De afrekenbaarheid van de prestaties 17 en 18.1 en 18.2 ( zie tabel verderop) is komen te vervallen. Wel worden deze maatregelen nog uitgevoerd. Prestatie 23, de aanpak van de hotspots loopt voor op prognose. Op 28 mei 2008 is de gemeenteraad daarover geïnformeerd. Op 16 april 2009 is in de werkbespreking met de leden van de Commissie Veiligheid, Bestuur en Financiën gesproken over de “Hotspotrapportage 2008”. Het risico binnen de brede doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid van het GSB, voor zover behorend tot het programma openbare orde, wordt hiermee als zeer gering geschat. Onderwijs, Jeugd en Sport: Vooralsnog wordt het risico op onderbesteding binnen de Brede Doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (BDU SIV) voor de prestaties 4 en 5 geschat op € 5,3 mln. Dit bedrag is (nog) niet zichtbaar in het overzicht, omdat het gaat om een in december 2009 te verwachte nacalculatie van het Rijk voor het schoolhaar 2009-2010. Deze middelen zijn nog niet formeel (per beschikking) aan de gemeente Den Haag toegekend. De middelen kunnen niet meer worden beschikt en besteed door de onderwijsinstellingen vóór 31 december 2009. Met het Rijk moet worden overlegd of deze middelen ingezet mogen worden na 2009, in het schooljaar 2009-2010, en dus ook later mogen worden verantwoord. Voor prestatie nr. 6 (volwasseneneducatie) kunnen in 2009 extra bestedingen gedaan worden als gevolg van terug ontvangen subsidiemiddelen, vanwege lagere vaststellingen ROC Mondriaan in de jaren 2006 t/m 2008. Deze middelen mogen alleen worden ingezet voor volwasseneneducatie en beschikt worden aan Mondriaan. Op dit moment zijn hiervoor verschillende projecten in ontwikkeling voor het hele bedrag, bestaande uit het intensiveren van de reguliere inzet om daarmee de prestaties te verhogen. Er bestaat een risico van vrijval van een deel van deze middelen eind 2009. Desalniettemin zijn de prestaties op het gebied van volwasseneneducatie wel geleverd. De afgesproken prestaties in de programma’s Jeugd en Sport worden gehaald en voor wat betreft de bestedingen worden geen risico’s verwacht. Burgerschap: Aangezien het door een slechte start in 2007 niet meer mogelijk is om de afgesproken aantallen inburgeringstrajecten 2007-2009 te behalen is het zeker dat er middelen aan het Rijk moeten worden terugbetaald. De hoogte van dit bedrag hangt af van de uiteindelijke prestaties van de gemeente en van deelname aan het examen door de inburgeraar zelf. Bovendien is het gepresenteerde bedrag tot en met 2009 niet het totale bedrag dat zal worden besteed. Een aanzienlijk bedrag (om en nabij € 11 mln) zal nog in 2010 of later worden besteed. Dit betreft uitgaven die worden gemaakt om de in 2009 en eerder gestarte inburgeraars hun traject tot en met het examen te laten afmaken. Tegenover deze bestedingen staan ook baten in 2010 en verder. Deze baten zijn gebaseerd op “het aantal deelnemers aan het inburgeringsexamen in 2010 en verder dat in 2007-2009 met een traject is gestart”. Ook hiervoor geldt de 3 jaar termijn. Daarnaast zal het Rijk mogelijk een korting van 1,4 miljoen euro gaan toepassen op de door de gemeente Den Haag ontvangen inburgeringsmiddelen in de periode 2007-2009 om daarmee een deel van het exploitatieverlies van ROC Mondriaan te compenseren. Het college heeft heel veel maatregelen genomen om de instroom van inburgeraars in trajecten te verhogen. Zo is o.a. ingezet op extra werving, een multidisciplinaire intake en verbeteren van het uitvoeringsproces. Zie hiervoor ook de voortgangsberichten inburgering aan de Cie JB (voortgangsbericht inburgering Risnummer 160753). Het achterblijven van de prestaties is geen probleem van Den Haag alleen, maar een landelijk en vooral G4 breed fenomeen. Maatschappelijke Ondersteuning, Volksgezondheid en Zorg: Uit het overzicht blijken de prestaties op schema te liggen. Prestatie 14 behoeft enige toelichting. De problemen met de automatisering zijn grotendeels verholpen en er wordt een inhaalslag gemaakt. Medio 2009 kan meer gezegd worden over het behalen van de prestaties. Op 24 maart jl. heeft het college de tussenrapportage Plan van Aanpak MO 2006-2009 Den Haag onder Dak (BOW/200.286) met onder meer bovenstaande informatie vastgesteld. Vooralsnog wordt het financiële risico binnen de BDU SIV voor dit onderdeel, geschat op € 3,9 mln. Dit risico heeft betrekking op de uitvoering van prestatieafspraak 14, het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang. Indien naast de reguliere activiteiten op het terrein van de maatschappelijke opvang en het verslavingsbeleid de aankoop en verbouwing van panden in het kader van “Den Haag Onder Dak” in 2009 gerealiseerd wordt, is met de thans bestaande plannen het risico op het terug betalen van rijksmiddelen afgedekt. De afgesproken prestaties op de beleidsterreinen vrouwenopvang, aanpak overgewicht, tegengaan van overlast op straat en huiselijk geweld worden gehaald en voor wat betreft de bestedingen verwacht het college geen risico’s. Risico’s ISV Wonen en stedelijke ontwikkeling: Met ingang van 2008 is op aanwijzing van de GAD in de jaarrekening in de GSB bijlage de laatst bekende stand opgenomen van de relevante prestatie-indicatoren volgens de officiële bron (CBS etc). In de toelichting is tevens de meest recente stand volgens de eigen metingen opgenomen omdat deze actueler is. Ook is aangegeven welke projecten/programma’s op 31 maart daadwerkelijk in uitvoering zijn en een prognose van te verwachten realisaties en bestedingen per 31-12-09. Deze ‘eigen metingen’ zijn nog niet ‘hard’ in die zin dat ze door de accountant getoetst zijn, maar geven wel een beeld van waar we staan. Binnen het ISV zijn in tegenstelling tot bv. BDU SIV middelen en prestaties niet gekoppeld. Voor de aantallen uit de prestatieafspraken in het kader van GSB is alleen van belang dat deze aantallen in de periode 2005-2009 zijn (op)geleverd. Ongeacht het feit of ze met GSB-middelen (o.a ISV), andere gemeentelijke middelen of 2

BSD/2007.1487 162

zelfs zonder gemeentelijke bijdrage worden gerealiseerd. Zo tellen de woningen die op de VINEX worden gerealiseerd mee in de GSB prestatie van 16.200 woningen. Echter, daar zijn geen middelen uit de BDU-Fysiek aan gekoppeld. Evenzeer mogen we woningbouw in particulier opdrachtgeverschap – dus zonder overheidsbijdrage – mee tellen. De verantwoording op prestatie-indicatoren is de basis voor de definitieve vaststelling van de hoogte van het ISV vanuit het Rijk naar de gemeente. Mochten de prestaties achterblijven ten opzichte van de afspraken, dan kunnen – als ultimum remedium sancties volgen in de vorm van het opleggen van een verplichting voor de nieuwe (ISV-)periode of van het uitkeren van een lager budget. Dit hangt af van de vraag of het achterblijven van de prestaties aan de gemeente kan worden toegerekend. De exacte wijze van verrekening zal worden vastgelegd in een AmvB die momenteel door het Ministerie van VROM wordt opgesteld. Gezien de lange doorlooptijd (>5 jaar) van fysieke investeringen kan het gebeuren dat een deel van de middelen uit de BDUFysiek nog niet per 31/12/2009 besteed is, hoewel alles wel bestuurlijk is verplicht via programma en projectbesluiten. Dat was ook het geval bij de verantwoording over GSB II/ISV I. Mits de prestaties eind 2009 zijn geleverd of de niet gehaalde prestaties niet aan de gemeente te verwijten zijn is dit geen probleem en kunnen de definitieve bestedingen ook in de navolgende periode plaatsvinden. Parallel met de gemeentelijke cyclus van begroting, managementrapportage en jaarrekening wordt aan het bestuur gerapporteerd over de voortgang. Indien nodig worden wijzigingsvoorstellen gedaan, zoals het doorschuiven van projecten naar een jaar later, het schrappen van projecten en het opvoeren van nieuwe projecten. Voor wat betreft de bestedingen is in 2008 het projectbureau subsidiebeheer van start gegaan die de voortgang van de bestedingen en de uitputting van de rijksmiddelen bewaakt. In aansluiting hierop is een DSO-brede taskforce opgericht die een inschatting maakt van de te verwachten bestedingen in 2009 en die zo nodig voorstellen zal doen om te komen tot herprogrammering van de middelen over andere projecten binnen de GSB doelstellingen gerelateerd aan het ISV. Leefbaarheid: In de afgelopen jaren is gebleken dat projecten in de verschillende programma´s een bijzonder lange voorbereidingstraject kennen. Deze lange voorbereiding wordt veroorzaakt door het noodzakelijk overleg met bewoners, het aanvragen van vergunningen bij andere overheidsinstellingen zoals Provincie en de samenloop met werkzaamheden van nutsbedrijven, zoals Eneco en DZH. Vanuit DSB zal erop toegezien worden dat deze voorbereidingstrajecten op tijd afgerond worden. DSB ziet op dit moment daarom een risico met betrekking tot het niet besteden van gelden m.b.t. de gemaakte afspraken omtrent de aanpak van 50 locaties, dan wel dat er geld dient te worden terugbetaald. Mocht blijken dat, ondanks de sterke centrale monitoring en sturing, projecten niet op tijd gerealiseerd kunnen worden (met voortschrijdend inzicht), dan heeft DSB alternatieve projecten die meteen uitgevoerd kunnen worden en voor 31 december 2009 gerealiseerd kunnen worden. Momenteel vindt een inventarisatie van de risicoprojecten plaats. Risico’s Stadseconomie Economie: de uitvoering van de maatregelen die bekostigd worden uit de BDU Economie liggen op koers. Zoals ook bij het ISV liggen mogelijke afbreukrisico’s vooral in het tempo waarin fysieke projecten kunnen worden gerealiseerd. Met de in gang gezette projecten denkt het college ook de prestaties op het terrein van de gerevitaliseerde bedrijventerreinen en bedrijfshuisvesting binnen de beschikbare tijd te realiseren. In financiële zin zijn alle middelen beschikt, of in het proces van beschikking. Van de in totaal voor de BDU Economie beschikbare rijksmiddelen van €18,3 mln is op 31 maart 2009 €17,6 mln. toegedeeld aan projecten. Hiervan is voor een bedrag van €10 mln de bestuurlijke besluitvorming achter de rug. Voor een bedrag van circa €7,6 mln. is de formele besluitvorming in voorbereiding. Dit betreft met name projecten op het terrein van de dienstverlening aan ondernemers (indicator 48) en op het terrein van de vrijetijdseconomie (indicator 53). Op dit moment is een bedrag van €0,8 mln. nog te alloceren binnen de BDU Economie.

6.5

Wijziging brongegevens

Een belangrijke wijziging ten opzichte van de rapportages van voorgaande jaren is de bron van de gegevens. Tot en met de jaarrekening 2007 waren alle opgenomen indicatoren gebaseerd op de eigen gemeentelijke gegevens. Zo konden de meest actuele gegevens worden gepresenteerd, daar informatie van derden tussentijds niet of niet volledig beschikbaar is. Bij de eindafrekening met het ministerie van WWI dient bij de prestaties met externe bronnen de door deze bronnen aangeleverde informatie te worden verwerkt. Om de tussentijdse rapportages meer in lijn te krijgen met de eindafrekening, is naar aanleiding hiervan (tijdens de midterm review) met ingang van de jaarrekening 2008 besloten de richtlijnen te wijzigen. Ook bij de tussenrapportages wordt nu bij de indicatoren met externe bronnen de laatst bekende gegevens van deze bronnen opgenomen. Als gevolg van deze wijziging zijn de cijfers van 2008 uit twee componenten zijn opgebouwd, namelijk een correctie op het cumulatieve cijfer als gevolg van deze bronwijziging en de realisatie van 2008. Wanneer er sprake is van een externe bron, wordt dit in de toelichting per prestatie indicator aangegeven. Daarnaast wordt in de toelichting de meest actuele gegevens opgenomen zoals die bij de gemeente bekend zijn. Deze wijziging speelt met name bij de BDU’s Fysiek en Stadseconomie. Het leidt er tevens toe dat in de tabellen bij de indicatoren de vermelding nnb (nog niet bekend) is opgenomen wanneer de externe brongegevens over 2008 nog niet beschikbaar zijn.

163

totaal aantal leerlingen dat heeft deelgenomen aan een schakelklas aantal (ten opzichte van doelgroep voortijdig schoolverlaters) scholieren dat herplaatst is

Onderwijs Onderwijs

aantal allochtone vrouwen, behorend tot de categorie uitkeringsgerechtigd' met wie in 2006 een overeenkomst is gesloten

Burgerschap

Burgerschap Burgerschap

Burgerschap Burgerschap

burgerschap

1.d

2.a

2.b 2.c

nvt

aantal bekend te maken handhavingsbeschikkingen en te verstrekken kennisgevingen aantal inburgeringsvoorzieningen voor uitkeringsgerechtigden aantal inburgeringsvoorzieningen voor oudkomers zonder inkomsten uit werk of uitkering gecombineerde en eigenstandige inburgeringsvoorzieningen

gegevens oudkomers volgens jaarlijkse monitor inburgering aantal allochtone vrouwen, behorend tot de categorie 'niet werkend en niet uitkeringsgerechtigd' met wie in 2006 een overeenkomst is gesloten

Burgerschap Burgerschap

1.b 1.c

164

aantal in te burgeren nieuwkomers in 2005: 1646; aantal in te burgeren oudkomers 2005: 1337

200

5895 (periode 2007 - 2009 1965 per jaar) 496

878

2769

205

3073

1123

0

3951

3892

205

11916

3697

100 in 2006

200 in 2006

in 2006 voert de gemeente 1338 inburgeringsprogramma's voor oudkomers uit 1950 431

3294

130

5.408 255

1800 Het totaal aantal herplaatste vsv-ers is in het schooljaar 2008/2009 50% hoger dan in het schooljaar 2003/2004, met een vergelijkbaar rato verdeling autochtoon-allochtoon als bij de 0-meting.

2267 per 1 nov 2009

Burgerschap

3570

1.965

2.278 1.476 4.214

aantal in te burgeren oudkomers 2006: 669

0 0

0

2.150 1.950 2.500

In 2009 zijn er dan nog 17 hotspots over. is geen GSB prestatieafspraak

aantal in te burgeren nieuwkomers 2006: 1680

1950 431

3294

70

2.633 161

895 4.214

2.278

nvt

Burgerschap

gegevens nieuwkomers volgens jaarlijkse monitoring inburgering

60

2.775 94

581 2.719

1.715

nvt

Burgerschap

Burgerschap

Aantal trajecten werktoeleiding

aantal gestarte deelnemers VE Aantal trajecten Voorkomen van schooluitval

aantal doelgroepkinderen dat deelneemt aan voorschoolse activiteiten

Onderwijs

4 5

nvt

5.656

721

1.736

14.269

23.208

7.095

4.701

19.802

771

3

18.a.3 Onderwijs Burgerschap 1.a

17 Van de nieuwe hotspots worden er 7 opgelost, resteert 8 hotspots

Het verminderen van criminaliteit in risicogebieden en in de woonomgeving mede door een gebiedsgerichte aanpak.

100

500

0

0

0

929

600

13.320

968

45

3.168

6.156

721

1.736

14.269

24.137

7.695

4.701

33.122

1.739

788

100

1.912

5.359

10.206

526

2.057

615

8.134

2.584

25.552

246

208

0

1.279

583

1.129

368

0

0

0

2.476

besteed jan-dec 2008 rijksgeld gemeente geld

15.862

1.247

3.793

14.269

23.823

15.229

7.285

45.354

1.017

996

100

3.146

1.629

0

0

0

929

600

0

13.320

1.336

0

0

45

5.644

17.491

1.247

3.793

14.269

24.752

15.829

7.285

58.674

2.353

996

100

3.191

8.418

besteed cum tm 2008 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

2.774

rijksgeld

Financiering ( x €1.000,-) besteed cum tm 2007 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

788

Geen leerling zonder diploma van school

Onderwijs Onderwijs 6 18.a.2 onderwijs

15

totaal te presteren t/m 2009

rijksgeld

trajecten jongeren toezichtteams -indicator vervallen-

nazorg jongeren/doorstromers -indicator vervallen-

schoolveiligheidsplannen -indicator vervallen-

Onderwijs

Onderwijs

Prestaties realisatie t/m 2008

1.867

19

begroting 2008 2.191

15

realisatie 2008

in traject geplaatste jongeren -indicator vervallen-

15

realisatie t/m 2007

nazorg volwassen veelplegers -indicator vervallen-

BDU Sociaal, Integratie en Veiligheid

prestatieafspraak

openbare orde en openbare orde nacht- en buurtpreventie projecten

openbare orde en veiligheid openbare orde en veiligheid openbare orde en veiligheid openbare orde en veiligheid openbare orde en veiligheid openbare orde en veiligheid openbare orde en

BDU SIV

programma

OVERZICHT SIV 2008

3

23

18,2

18,1

17,3

17,2

17,1

nr.

6.6

BDU SIV

programma

Het aantal VMBO-scholen waarmee de gemeente een bestuurlijke overeenkomst heeft afgesloten voor het uitvoeren van sportstimuleringsplannen. In deze plannen zijn specifieke activiteiten opgenomen om de sportdeelname van islamitische en hindoestaanse meisj

Het aantal lokale organisaties waarmee overeenkomsten zijn gesloten voor het uitvoeren van sportstimuleringsplannen voor Hagenaars van nietwesterse afkomst, waarvan de helft specifiek is gericht op islamitische/hindoestaanse meisjes/vrouwen.

24.1.2 sport

24.1.3 sport

19

14.c

14.b

11,1 14.a

11

Het aantal sportbonden aangesloten bij het convenant ‘Meedoen allochtone jeugd’ dat de gemeente Den Haag ondersteunt bij de selectie van sportverenigingen en bij het ontwikkelen en uitvoeren van een aanpak bij deze verenigingen om meer allochtone jeugd t

24.1.1. sport

maatsch ondersteu

maatsch ondersteu maatsch ondersteu maatsch ondersteu maatsch ondersteu Het aantal contra-indicaties dat wordt afgegeven door de laagdrempelige maatsch opvang voor mensen met een gedragsstoornis" ondersteuning

maatschappelijke het aantal plaatsen in de vrouwenopvang ondersteuning maatsch ondersteu maatsch ondersteu (aanvulling nav actieverklaring beschermd en weerbaar) maatsch open doelstelling: maatschappelijke opvang: Plan van aanpak ondersteuning Maatschappelijke Opvang is opgesteld en goedgekeurd door VWS maatsch Aantal individuele en integrale trajectplannen voor dak- en thuislozen ondersteuning maatsch aantal personen van bovengenoemde groep zit in stabiele mix van zorg en ondersteuning verblijf

sport

Den Haag streeft ernaar dat door de lokale sportstimuleringsinitiatieven de regelmatige sportdeelname van de deelnemers met 15% zal stijgen.

sport

0

337

140; 16; 70

1

0

263

6

11

2

6

3

1

8

4

3

6

5

8

25

er zijn 2.000 individuele en integrale trajectplannen voor dak- en thuislozen er zijn 1.500 personen van bovengenoemde groep van 3.600 in een stabiele mix van zorg en verblijf

gerealiseerd

140; 16; 70

3

6

5

8; alle sportbonden die vanuit het convenant 'Meedoen allochtone jeugd' Haagse sportverenigingen begeleiden worden ondersteund. Met minimaal 8 sportbonden is het proces doorlopen van selectie, opzet, uitvoering en monitoring van de verenigingsondersteunin

25 controleurs extra, dus 53 controleurs

Realiseren van een samenhangend pakket aan maatregelen, waaronder de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen van 30 naar 80 plaatsen, waardoor er uitgaande van de huidige 150 personen in principe geen contraindicaties meer verstrekt hoeven te worden. A

0 inventariseren aantal overlastgevenden m.b.v. politiecijfers en aan de hand van het aantal contra-indicaties. Het aantal contra-indicaties wordt gereduceerd tot 0

600

827

140;16;70

7

14

8

9

24

220

20

open doelstelling: intensiveren handhaving en toezicht sport: locaties en deelnemers Toename van de sportdeelname onder de allochtone jeugd in het algemeen en de sportbeoefening in georganiseerd verband in het bijzonder, met daarbij bijzondere aandacht voor de achterstandspositie van meisjes (hindoestaans en islamitisch).

282

24.a leefbaarheid 24.b.1 sport 24,1 sport

50

Terugdringing van een streefwaarde van 30%

Terugdringing van een streefwaarde van 30%

totaal te presteren t/m 2009

Terugdringing van een streefwaarde van 50% 157

Prestaties realisatie t/m 2008

Aantal trajecten Individuele ondersteuning van jongeren en gezinnen

125

begroting 2008

jeugd

(Via een samenhangend pakket aan maatregelen)

Het verminderen en voorkomen van de criminaliteit onder Nederlandse jongeren van Marokkaanse afkomst in de categorieën beginners en doorstromers in de leeftijd van 12-24 jaar.

gezinsondersteuning -indicator vervallen-

BDU Sociaal, Integratie en Veiligheid

prestatieafspraak

realisatie 2008

18.a.1 jeugd

jeugd

18,3 jeugd 17+18 jeugd 18.a jeugd

nr.

realisatie t/m 2007

3.141

37.790

9.741

4.332 565 48

1.426

3.141

37.790

9.741

4.332 565 48

7.705 811

359

16.497

1.415

1.484 196 568

3.061 1.181

besteed jan-dec 2008 rijksgeld gemeente geld

3.500

54.287

11.157

5.816 761 616

0

0

0

0 0 0

1.426 0

165

3.500

54.287

11.157

5.816 761 616

10.766 1.992

besteed cum tm 2008 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

9.340 1.992

rijksgeld

Financiering ( x €1.000,-) besteed cum tm 2007 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

6.279 811

rijksgeld

166

volksgez. en zorg sport pleinenlint nvt sport coördinatie, monitoring en evaluatie nvt Totaal SIV

15

volksgez. De aanwezigheid van een advies- en meldpunt huiselijk geweld. en zorg volksgez. en zorg volksgez. Het aantal 0-19-jarigen met overgewicht dat (1) via de JGZ wordt en zorg opgespoord en (2) voor wie gezondheidsinterventies worden ingezet.

21

Aanwezigheid van een convenant/ arrangement tussen alle lokale partijen betrokken bij de aanpak van huiselijk geweld

BDU Sociaal, Integratie en Veiligheid

prestatieafspraak

volksgezondheid en zorg

BDU SIV

programma

20

nr.

Prestaties

aanwezig

totaal te presteren t/m 2009

nvt nvt

nvt nvt

nvt nvt

nvt nvt

Gezondheidsinterventie voor 50% van het aantal opgespoorde kinderen met overgewicht. NB: 1500 pj.

3.799

realisatie t/m 2008

2.394

1.500

begroting 2008

aanwezig

1.405

realisatie 2008

aanwezig

aanwezig

realisatie t/m 2007

482 923 149.066

1.344

22.830

1.874

482 923 171.896

3.218

705

653 439 79.660

993

824

3.973

besteed jan-dec 2008 rijksgeld gemeente geld

1.135 1.362 228.727

2.337

0 0 26.803

1.874

0

1.135 1.362 255.530

4.211

1.529

besteed cum tm 2008 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

1.529

rijksgeld

Financiering ( x €1.000,-) besteed cum tm 2007 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

705

rijksgeld

Gedetailleerde toelichting per indicator Brede Doeluitkering Sociaal Integratie en Veiligheid Openbare orde en Veiligheid Hotspots De gemeente investeert sinds 2003 in onveilige plekken in de stad, de zogenaamde hotspots. Op de eerste hotspotlijst stonden 27 hotspots, het streven is aantal per saldo terug te brengen tot 17 in 2009. Per saldo houdt in dat er waarschijnlijk méér bestaande hotspots afvallen, maar dat er ook nieuwe bij komen. Met gerichte acties wordt gestreefd naar een verbetering van de fysieke en sociale veiligheid op de hotspots. Het aantal hotspots is eind 2008 teruggedrongen naar 15, waarmee aan de prestatieafspraak reeds is voldaan. De aanpak van hotspots is een gerichte samenwerking van politie, corporaties en gemeentelijke diensten.

Jongeren Toezicht Team Het preventie project JTT heeft in 2008 de Hein Roethofprijs gewonnen. Met het geldbedrag dat is gewonnen, wordt een extra impuls gegeven aan het project. Ongeveer 80 procent van de jongeren uit het JTT-project vindt een passende opleiding of nieuwe baan. In 2007 is gestart met het beschikbaar stellen van stageplekken voor leerlingen van Mondriaan-beveiliging; dit is in 2008 voortgezet. Onderwijs Vroeg- en voorschoolse educatie Eind 2008 waren er 81 voorscholen, dat zijn er vijf meer dan het jaar ervoor. In 2008 waren er in totaal 223 peutergroepen op voorschoolpeuterspeelzalen. Daarnaast is VVE geïntroduceerd op 31 reguliere kinderdagverblijven (52 groepen). Ook is VVE ingevoerd op de kinderdagverblijven die gekoppeld zijn aan de inburgeringslessen. Tevens is de toeleiding versterkt, onder andere door middel van een intensieve aanpak van consultatiebureaus, een stedelijke wervingscampagne en een project waarbij migrantenorganisaties zijn betrokken bij de werving voor en voorlichting over de voorschool.

Schakelklassen De schakelklassen zijn bedoeld voor kinderen met een grote taalachterstand die, na het schakeljaar, (weer) kunnen deelnemen aan het reguliere onderwijs. In het schooljaar 2007-2008 zijn in totaal 72 schakelklassen gerealiseerd. Hieronder vallen ook de opvanggroepen voor neveninstromers en de kopklas, een ‘groep 9' voor getalenteerde en gemotiveerde kinderen die met een extra jaar taalondersteuning naar een HAVO of VWO brugklas kunnen doorstromen. In totaal moeten tot en met 31 december 2009 in Den Haag 1800 leerlingen gaan deelnemen aan een schakelklas. Tot en met 2007-2008 is dit voor 1476 kinderen gerealiseerd. Volwassenen Educatie Voor het schooljaar 2007/2008 werden 459 deelnemers aan het VAVO verwacht. In werkelijkheid hebben dat jaar 246 personen deelgenomen aan het VAVO (peildatum 17 november 2008). Het verschil in leerlingaantallen komt door gewijzigde regelgeving, waarbij het voortgezet onderwijs nu voor veel leerlingen in het VAVO voor de bekostiging moet zorgen. Daarnaast worden de aantallen deelnemers in het VAVO, in overeenstemming met de GSB-afspraken, met ingang van het schooljaar 2006/2007 anders geteld. Alleen deelnemers aan VMBO, HAVO en VWO worden meegerekend. Ondanks de lagere aantallen voor het VAVO worden met de hoge deelnemersaantallen voor NT1 en NT2 de GSB-afspraken ruimschoots gehaald. Het Rijk rekent met gebruik van de GSB-afspraken de gemeente af op een totaal van 1.965 deelnemers per jaar. Met 2.723 deelnemers voldoet de gemeente ruimschoots aan deze doelstelling en wordt het lagere aantal deelnemers op het VAVO gecompenseerd. Burgerschap 564 Instroom gecombineerde trajecten en 2.509 Instroom eigenstandige inburgeringsvoorzieningen De voortgang van de instroom van de gecombineerde trajecten met een WWB uitkering en een arbeidsverplichting is voorspoedig verlopen. De realisatie is hoger dan begroot (500). De instroom van gecombineerde trajecten met een WWB uitkering en zonder een arbeidsverplichting is niet gehaald. In 2008 was er nog geen op maat ontwikkeld aanbod voor deze doelgroep. Daarnaast zijn er uiteindelijk 2.509 eigenstandige trajecten gestart (gepland 3.070). In totaal is het aantal gerealiseerde trajecten daarmee 3073. Dit blijft achter bij het begrote aantal van 3570. In de tabel is naast deze trajecten nog een aantal oude indicatoren opgenomen. Daar op deze indicatoren niet meer gemuteerd wordt, is het resultaat over 2008 hier nul. De gemeentelijke middelen besteed tot en met 2007 wijken binnen het programma Burgerschap af met € 500 ten opzichte van de jaarrekening 2007. Dit verschil is te verklaren door uitgaven over 2007 die na vaststelling van de jaarrekening tot stand zijn gekomen bij gecombineerde en eigenstandige inburgeringstrajecten.

1123 handhavingsbeschikkingen In 2008 zijn 1123 handhavingsbeschikkingen verstrekt. Jeugd Trajecten individuele ondersteuning In 2008 zijn 63 gezinnen met 134 kinderen bereikt met de methode VIG. Deze zeer intensieve gezinshulpverlening die kan worden afgedwongen via de WWB, is sinds 2008 ook juridisch afdwingbaar door middel van verplichte oplegging vanuit Ondertoezichtstelling (OTS) en Jeugdreclassering. De oplegging van VIG door kinderrechters binnen het strafrechtelijk kader is op dit moment in ontwikkeling. Leefbaarheid Intensivering handhaving en toezicht De gemeente heeft voor het naleven van wetten en regels in de openbare ruimte in samenwerking met de politie acht handhavingteams ingezet. De handhaving richtte zich onder meer op overtredingen van de Algemene Plaatselijke Verordening

167

en de Afvalstoffenverordening, zoals overtredingen ten aanzien van het hondenbeleid, uitstallingen en terrassen, en huisvuil. In 2008 zijn er vier extra contreuleurs bijgekomen, waamee het totaal aan extra controleurs op 24 is gekomen. Sport Meedoen Haagse jeugd van niet-westerse afkomst door sport In 2008 zijn de sportnota’s voor ouderen, voor Hagenaars met handicaps en Hagenaars van niet westerse afkomst geëvalueerd en geactualiseerd. Ook de uitvoering van het convenant ‘Meedoen allochtone jeugd door sport’ is voortgezet. Er zijn 59 sportverenigingen geselecteerd en gestart met de uitvoering van projecten gericht op allochtone jeugd. Hierbij is bijzondere aandacht voor Islamitische en Hindostaanse meisjes. Zes VMBO-scholen zijn in schooljaar 2007/2008 gestart met sport na schooltijd. Voor schooljaar 2008/2009 is dit uitgebreid met nog twee VMBO-scholen. De helft van de deelnemers aan sport na schooltijd zijn meisjes. Met 14 organisaties gericht op de Afrikaanse, Turkse en Marokkaanse doelgroep zijn sportprojecten gestart. Zeven organisaties richten zich specifiek op meisjes. Maatschappelijke Ondersteuning Vrouwenopvang De opvang van vrouwen in noodsituaties wordt geleverd door Stichting Wende en ELIM (Stichting Goodwill Leger des Heils). De instellingen voor vrouwenopvang hebben het gewest Haaglanden benaderd om de in de opvang opgenomen kinderen de juiste hulp en begeleiding te geven, met daarbij ook de juiste bekostiging. Deze hulp is in 2008 gerealiseerd. Ook is een gezamenlijke intake voorziening voor het weekend gerealiseerd. De GSB doelstellingen zijn reeds in 2007 gerealiseerd, zodat er in 2008 geen aanvullende realisatie meer heeft plaatsgevonden. De rijksmiddelen besteed tot en met 2007 wijken binnen het programma Maatschappelijke Ondersteuning af met € 2.113 ten opzichte van de jaarrekening 2007. Dit verschil is te verklaren door uitgaven over 2007 die na vaststelling van de jaarrekening tot stand zijn gekomen binnen maatschappelijke opvang. Volksgezondheid en Zorg Overgewicht bij 0 tot 19 jarigen De gemeente streeft naar een vermindering van het overgewicht bij 0-19 jarigen met het actieprogramma ‘Gezond Gewicht’. In 2008 is bij 2.000 kinderen overgewicht geconstateerd. Aan 1.405 (70%) van deze kinderen met overgewicht gerichte interventie aangeboden om op gezond gewicht te komen. Dit is iets onder de doelsteling van 1.500 interventies, maar ruim boven het nagestreefde percentage van 50%.

168

wonen

wonen wonen

wonen

stedelijke ontwikkeling stedelijke ontwikkeling milieu milieu milieu milieu milieu milieu milieu milieu

27 28 29

30

31 38

39.2

32.1

programma

wonen

milieu

BDU ISV

Totaal ISV 1

35 36 39

nr.

stedelijke div ontwikkeling Totaal ISV 2

36 37

35

Bodemprestatieeenheden Aantal A-woningen en railwoningen geluidssanering Realisering parkeerplaatsen, overheveling uit ISV 1

nnb 163 16 12.380 20.921 83.957 108.726 -382 0

474 32 68.632 51.645 291.075 339.997 382 4.000

realisatie 2008

60403

nnb

nnb

833 1557

-73

nnb -154 -4702

-4241

42,26 1

6.550

realisatie 2008

137345

6875

3172 -1557

73

nnb 4781 4702

3224

3708

28 21

realisatie cum. t/m 2007

BDU Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing 1

prestatieafspraak

ISV overige financiering DSO

Nieuwbouw ivm uitbreidingsbehoefte Aantallen omzettingen huurwoningen in koopwoningen Aantal vernietigde woningen Woninginnovaties bij bestaande woningen (bouwkundige ingrepen tot 22.500 euro en aantal gewijzigde VVE's) Aantallen ingrijpende woningverbetering: bouwkundige ingrepen vanaf 22.500 euro) Toename aantal volledig toegankelijke woningen Saldo toe te voegen woningen in bestaand bebouwd gebied 2000. Dit komt overeen met het gebied onder indicator 26. Open doelstelling: Fysieke voorwaarden voor aantrekkelijke sociale en veilige omgeving Oppervlak (in m2) openbare ruimte waarbij sprake is van een kwaliteitsimpuls bij stedelijke vernieuwingsplannen Aantal wijken waar fysieke culturele kwaliteiten deel uitmaken van de gebiedsontwikkeling (beknopt weergegeven) aantal te onderzoeken locaties aantal te saneren locaties m2 te saneren grond m3 te saneren grond m3 te saneren grondwater bodemprestatie eenheden (BPE) Aantal A-woningen en railwoningen geluidssanering Het aantal meters wegvak dat naar redelijke verwachting onder de normen uit het Besluit luchtkwaliteit wordt gebracht.

34

Nieuwbouw ivm vervangingsbehoefte

wonen

26

wonen wonen wonen wonen

wonen

25

wonen

Mutaties in de woningvoorraad, uitgesplitst naar aantallen nieuwbouw op locaties binnen bestaand bebouwd gebied

leefbaarheid leefbaarheid

33 39.1

Oppervlak (in m2) openbare ruimte waarbij sprake is van een kwaliteitsimpuls in beheergebieden Het aantal grootschalig groenprojecten met bijbehorend oppervlak Open doelstelling: Fysieke voorwaarden voor aantrekkelijke sociale en veilige omgeving Mutaties in de woningvoorraad, uitgesplitst naar aantallen nieuwbouw op uitleglocaties

12.662

realisatie cum. t/m 2007

BDU Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing 2

prestatieafspraak

leefbaarheid

BDU ISV

programma

32.2

nr.

6.7 OVERZICHT ISV 2008

begroting 2008

390 8 68.000 10.000 34.000 50.000

37.850

begroting 2008

realisatie cum. t/m 2008

40.000 170 ha Aanpak van 50 locaties waar de leefbaarheid onder druk staat. totaal 6000; waarvan goedkope huur 1200; middeldure huur 500; goedkope koop 500; middeldure koop 3700

6400 2800

960

4700 2000 7200 4040

5300

150882 overheveling uit ISV 1 naar prestaties ISV 325 overheveling uit ISV 1 naar prestaties ISV 2 762

totaal te presteren t/m 2009

3.500 185 175.000 250.000 775.000 1.250.000 500 6500 (zie aanvullende prestatieafspraak)

7

Uitvoering Politie Keurmerk Veilig Wonen: 7.500 certificaten bij bestaande woningen 200000

Prestaties

637 48 81.012 72.566 375.032 448.723 nnb 4.000

nnb

197748

6875

4005 nnb

nnb

nnb 4627 nnb

2691

70,26 22

19.212

totaal te presteren t/m 2009

totaal 10000; waarvan extra goedkope huur 650; goedkope huur 1050; middeldure huur 1700; goedkope koop 800; middeldure koop 5800

Prestaties realisatie cum. t/m 2008

0

765

18.639

13.852

300

2.766

469 487

0

126.532

34.579

0

besteed jan-dec 2008 rijksgeld gemeente geld

Financiering (x €1.000,-)

14.814

besteed cum tm 2007 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

126.532

rijksgeld

14.814

235 540

235 540

1.190

296

104

3.416

293

4.399

0

1.164 1.259 1.918

4.399

1.190

296

104

3.416

293

1.259 1.918

besteed jan-dec 2008 rijksgeld gemeente geld

Financiering (x €1.000,-) besteed cum tm 2007 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

1.164

rijksgeld

0

0 0

0

0

0

0

0

0

0 0

1.929

33.453

13.852

235 840

7.165

1.190

296

104

3.416

293

1.728 2.405

169

0

161.111

besteed cum tm 2008 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

161.111

rijksgeld

33.453

13.852

235 840

7.165

1.190

296

104

3.416

293

1.728 2.405

0

besteed cum tm 2008 gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

1.929

rijksgeld

Gedetailleerde toelichting per indicator Brede Doeluitkering Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Leefbaarheid Kwaliteitsimpuls openbare ruimte (40.000 m2); waarvan ± 20.000 m2 is gerealiseerd Anna Paulownaplein (2350 m2) Voor dit project is een plan gereed. Bewoners en bedrijven rond het plein zijn akkoord. Met DSB/M&V is afgestemd over het gelijktijdig uitvoeren van bodemsanering. De bodemsaneringwerkzaamheden worden echter pas in september 2009 gestart. Dit betekent dat de uitvoering van dit project pas in vierde kwartaal dit jaar kan starten. Momenteel wordt bezien of de dan nog resterende beschikbare tijd voldoende is om het project af te ronden.

Vlierboomstraat (3800 m2) Ondanks vroegtijdige communicatie met kabel- en leidingbeheerders, is de noodzakelijke vervanging van gas- en waterleidingen “pas” in september 2008 gestart. De huidige planning van DZH en Eneco is dat die werkzaamheden doorlopen tot en met het eerste kwartaal 2009. Het volgen van dat proces is een aandachtspunt omdat niet uitgesloten wordt dat deze werkzaamheden uitlopen. Dit houdt een moeilijk te beïnvloeden risico in voor de herinrichting. De feitelijke herinrichting dient direct na beëindiging van de werkzaamheden van de nutsbedrijven te starten daar anders het risico bestaat dat het project niet tijdig (eind 2009) gereed en afgerekend is. Meester de Bruinplein (4200 m2) Ontwerpfase loopt in overleg met stadsdeel Centrum. De ambitie was in eerste instantie erg hoog waarbij een bedrag van ongeveer 1,5 miljoen nodig zou zijn. Het stadsdeel geeft nu de voorkeur aan een minder ingrijpende herinrichting. Grootschalig groen (170 ha); waarvan ± 70 ha is gerealiseerd Landgoed Ockenburgh, € 400.000,-, 9,01 ha. Landgoed Ockenburgh begint een risico te worden. Provincie heeft nog steeds geen uitspraak gedaan of er wel of geen vergunning nodig is en heeft aangegeven zo nodig de maximale afhandelingtermijn (2 x 13 weken) te gebruiken om daarover te beslissen. Besloten is om met uitvoering te starten op gebieden waar geen vergunningen nodig zijn. Daarnaast dienen de bewoners en belangenorganisaties nog geïnformeerd te worden en is het plan nog niet voorgelegd aan de ACOR. Op korte termijn dient duidelijkheid te komen over bovengenoemde zaken. Indien deze duidelijkheid niet aangegeven kan worden zal voor het beschikbare budget een andere bestemming gezocht moeten worden. Westduinpark, € 885.000 ,-, 82,97 ha. Door de lange looptijd van procedures en samenspraak met de zeer betrokken bewoners en natuurverenigingen dreigt de start van de daadwerkelijke uitvoering in het gedrang te komen en daarmee de uiteindelijke administratieve afhandeling van het project. In het tweede kwartaal 2009 start Stadsbeheer met de projecten waar geen vergunning voor nodig is, zoals weghalen van afrastering. Madestein, € 95.000,-, 1.91 ha Het budget voor dit project is ontoereikend voor de beoogde ambities. Hierdoor bestaat er een kans dat het project niet door kan gaan. Indien één van eerder genoemde projecten niet doorgaat, wordt budget aan Madestein toegevoegd. Wonen Mutaties in de woningvoorraad (bron: CBS) Voor dit onderwerp zijn twee indicatoren; nieuwbouw op uitleglocaties en nieuwbouw binnen bestaand bebouwd gebied. Het Rijk toetst in 2010 de prestaties over de periode 2005-2009 in één keer aan de CBS brongegevens. De meest recente stand van het CBS is per 31-12-2007 en bedraagt voor beide indicatoren tezamen 2.691. De realisatie 2008 betreft derhalve de correctie van het cijfer tot en met 2007. De actuele cumulatieve stand per 31-12-2008 volgens de eigen gemeentelijke prestatiemeting bedraagt 4.822 voor nieuwbouw en 4.558 voor bebouwd gebied.

Omzetten huurwoningen in koopwoningen (born: Kadaster) Het Rijk toetst in 2010 de prestaties over de periode 2005-2009 in één keer aan de brongegevens uit het kadaster. Tussentijdse cijfers van het Kadaster zijn niet vrij beschikbaar en worden om financiële redenen niet opgevraagd. De actuele stand per 3112-2008 volgens eigen gemeentelijke prestatiemeting bedraagt 788. Aantal vernietigde woningen (bron: CBS) Het cumulatieve cijfer tot en met 2007 is gebaseerd op gemeentelijke gegevens. Het cumulatieve cijfer tot en met 2007 volgens de CBS gegevens bedraagt 4.627. Dit is tevens het meest recente cijfer van het CBS. Derhalve een correctie van -154. De actuele stand per 31-12-2008 op basis van de gemeentelijke gegevens bedraagt 5.308 cumulatief. Woninginnovaties bij bestaande woningen (bron: CBS) Het cumulatieve cijfer tot en met 2007 is gebaseerd op gemeentelijke gegevens. In de CBS database geen cijfers beschikbaar over deze indicator. De realisatie 2008 betreft derhalve de correctie van het cijfer tot en met 2007. De actuele stand volgens de eigen gemeentelijke prestatiemeting bedraagt 11.397 (per 31-12-2007). Ingrijpende woningverbeteringen (bron: CBS) Het cumulatieve cijfer tot en met 2007 is gebaseerd op gemeentelijke gegevens. In de CBS database zijn geen cijfers beschikbaar over deze indicator. De realisatie 2008 betreft derhalve de correctie van het cijfer tot en met 2007. De actuele stand volgens de eigen gemeentelijke prestatiemeting bedraagt 599. Volledig toegankelijke woningen Opgave betreft eigen gemeentelijke prestatiemeting op basis van proces verbaal van opleveringen uit de projectdossiers als bronregistratiesysteem. De voorlopige prestatie voor 2008 bedraagt 833, hetgeen leidt tot een voorlopige realisatie tot en met 2008 van 4005.

170

Toe te voegen woningen in bestaand gebeid (bron: CBS) Het Rijk toetst in 2010 de prestaties over de periode 2005-2009 in één keer aan de CBS brongegevens. De realisatie 2008 betreft aanpassing van het cumulatieve cijfer per 31-12-2007. De actuele cumulatieve stand per 31-12-2008 volgens de eigen gemeentelijke prestatiemeting bedraagt -736 cumulatief. Aantrekkelijke sociale en veilige omgeving Opgave betreft eigen gemeentelijke prestatiemeting met projectdossiers als bronregistratiesysteem. Het realisatiecijfers m.b.t. deze indicator wordt pas verwacht in het voorjaar van 2009. Stedelijke Ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst Kwaliteitsimpuls bij stedelijke vernieuwingsplannen De prestatie indicator wordt vastgesteld op basis van de eigen gemeentelijke prestatiemeting op basis van proces verbaal van opleveringen uit de projectdossiers als bronregistratiesysteem. De voorlopige realisatie 2008 bedraagt 57108 m2, daarnaast is in de realisatie een correctie op voorgaande jaren opgenomen van 3295m2. Milieu Bodemsanering In 2008 is uitvoering gegeven aan het onderzoek- en saneringsprogramma uit het Grote Steden Beleid (GSB). Er zijn op nietplanlocaties ruim 600 terreinen historisch onderzocht en op circa 200 terreinen is een bodemonderzoek gedaan. De resultaten van de onderzoeken zijn gebruikt om de spoedeisende saneringen verder in beeld te brengen. Verder zijn zeven saneringen afgerond en zijn diverse nieuwe saneringen gestart, waaronder een omvangrijk project aan de Swammerdamstraat. Behalve op niet-planlocaties zijn er door de gemeente plangebonden onderzoeken en saneringen uitgevoerd in het kader van ruimtelijke ontwikkelingen. De gepresenteerde cijfers zijn een cumulatie van de plangebonden en niet-plangebonden prestaties.

Geluidssanering A-woningen en Railwoningen (bron: Rijk DGM) Het Rijk toetst in 2010 de prestatie over de periode 2005-2009 in één keer aan de eigen brongegevens. Het cumulatieve cijfer tot en met 2007 is gebaseerd op gemeentelijke gegevens. Van DGM zijn geen cijfers beschikbaar over deze indicator. De realisatie 2008 betreft daardoor de correctie van het cijfer tot en met 2007. De actuele stand volgens de eigen gemeentelijke prestatiemeting bedraagt 863 cumulatief tot en met 2008. Het aantal meters wegvak dat naar redelijke verwachting onder de normen uit het Besluit luchtkwaliteit wordt gebracht. De in het overzicht opgenomen indicator wordt niet langer gehanteerd. Uit de brief van het Ministerie van Vrom aan de Gemeente Den Haag (kenmerk 2007101907): “ Op het moment dat het convenant gesloten werd, was het aantal km2 wegvak met een overschrijding van de norm voor NO2 wel juist, op basis van de luchtkwaliteitsgegevens voor NO2 in 2002. Echter nadat de ISV 2 prestatie voor luchtkwaliteit was vastgelegd, hebben zich wijzigingen voor gedaan in de luchtkwaliteit (o.m. jaarlijkse veranderingen in het achtergrondniveau) en is de fijnstof problematiek erbij gekomen. Tevens is de aanpak van luchtkwaliteit via een apart spoor voor gegeven, namelijk: het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Dit maakt dat de ISV prestatieafspraak niet meer actueel en volledig is. Daarnaast is door voortschrijdend inzicht gebleken dat de luchtkwaliteitproblematiek zo hardnekkig is dat het niet mogelijk is om binnen de ISV2 Termijn alle knelpunten op te lossen. In de tussentijd heeft hierover overleg plaats gehad tussen de G4 en VROM. De gemeente Den Haag heeft op basis daarvan een maatregelenpakket voorgesteld voor de verbetering van de luchtkwaliteit. Met het door de gemeente Den Haag voorgestelde maatregelenpakket wordt voldoende invulling gegeven aan de realisatie van de ISV2 indicator voor luchtkwaliteit om 6650 meter wegvlak binnen de NO2 norm te brengen.” Aanpak verloederde locaties Het College heeft in maart 2008 een plan opgesteld voor de aanpak van 23 verloederde locaties zodat begonnen kon worden met de voorbereiding. In januari 2009 heeft het College besloten 4 van de eerder genoemde locaties te laten vervallen en hiervoor in de plaats heeft zij 5 nieuwe locaties aangewezen. Westlandseplein, € 90.000,Westlandseplein is in januari 2009 toegevoegd aan de lijst van verloederde locaties. Het toegekende budget is onvoldoende voor een complete herinrichting. Bekeken wordt welke kleinschalige maatregelen nog in 2009 kunnen worden uitgevoerd. Toelichting op de financiële cijfers BDU ISV onderdeel DSO In de vergelijkende cijfers 2007 waren alleen de realisatiecijfers van ISV2 opgenomen. ISV 1 en 2 zijn echter door het rijk samengevoegd. Daarom wordt met ingang van de jaarrekening 2008 de bestedingen van ISV 1 en 2 opgenomen is in de kolom 2008 het totaal van ISV1+2 opgenomen. Het vergelijkende cijfer van 2007 is aangevuld met de ISV 1 bestedingen tot en met 2007. ISV kent geen directe link tussen geld en prestaties. In de verantwoording naar het rijk wordt alleen het totaal van de bestedingen verantwoord, er is geen onderverdeling naar indicator of naar ISV 1 en 2. Deze opzet is voor 2008 ook in de GSB bijlage toegepast.

171

Dienstverlening aansluiting bij nationaal elektronisch bedrijvenloket

€ 2.000.000

tevredenheid ondernemers over gemeentelijke dienstverlening

BDU bijdrage: zie nr. 47

economie economie economie

economie economie

economie

economie

economie

46

47

bedrijfshuisvesting (door)starters in geherstructureerd gebied

€ 7.647.600 Toerisme

economie

economie int. zaken, promotie en communicatie

54,2

172

Totaal BDU Stadseconomie

53

int. zaken, promotOpen doelstellingen int. zaken, promotBDU 2 mln economie bedrijfshuisvesting (door)starters in geherstructureerd gebied

54,1

48

Criminaliteit Aantal delicten tegen bedrijven en ondernemers; tlv BDU €0,5 mln

economie economie

42

Breedband Het aantal locaties van (semi-)publieke instellingen in de gemeente dat door middel van een vraagbundelings-initiatief is aangesloten op breedband; tlv BDU €2,64 mln

Bedrijventerreinen Aantal ha. Geherstructureerde binnenstedelijke bedrijventerreinen; tlv BDU €3,5 mln

BDU Stadseconomie

prestatieafspraak

economie economie

BDU SE

programma

40

nr.

6.8 OVERZICHT Stadseconomie 2008

6,80%

0

13458

6,5

aansluiting gerealiseerd

273

9

nnb

realisatie cum. t/m 2007

nnb

0

-95

nnb

-

11

-9

nnb

realisatie 2008

3

begroting 2008

300 (semi) publieke instellingen aangesloten op breedband

10% daling van het aantal delicten tegen bedrijven en ondernemers via 15 KVO 15 trajecten met 1 ster

5 ha netto (6,5 ha. Bruto) in delen van de Binckhorst, Uitenhagestraat, Zichtenburg, Petroleumhaven en Fruitweg

totaal te presteren t/m 2009

20.000 m2 in geherstructureerd gebied en

nnb

groei met 4% in 2009

0 20.000 m2 betaalbare bedrijfshuisvesting voor (door)starters

13363

nnb

- Aansluiting op landelijk elektronisch bedrijvenloket

284

nnb

nnb

realisatie cum. t/m 2008

Prestaties

0 0

559

85

0

509

0

0

0

50

0 102

0

0

0

-17

0

0

644

0 102

0

509

0

-17

0

50

0

0 0

0

0

0

0

0

0

0

0 0

0

0

0

0

0

0

besteed jan-dec 2008 rijksgeld gemeenteg eld

85

0 102

0

0

0

-17

0

559

0 0

0

509

0

0

0

50

644

0 102

0

509

0

-17

0

50

besteed cum tm 2008 gemeenteg totaal rijks + eld gemeentegeld

0

rijksgeld

Financiering ( x €1.000,-) besteed cum tm 2007 rijksgeld gemeente totaal rijks + geld gemeentegeld

Gedetailleerde toelichting per indicator Brede Doeluitkering Stads Economie Veilig Ondernemen Het programma Veilig Ondernemen moet de veiligheid op bedrijventerreinen en in winkelstraten verbeteren. In 2005 is met een veiligheidsscan voor alle ‘economische’ locaties bepaald welke bij voorrang moeten worden aangepakt. In de derde tranche van het Grote Stedenbeleid is afgesproken om in 2009 vijftien locaties van Keurmerk Veilig Ondernemen te voorzien. Het aantal delicten tegen bedrijven, bezoekers en ondernemers op deze locaties moet hierdoor met 10% afnemen ten opzichte van 2006. Per 2009 lopen er 16 projecten, waarvan er eind 2008 reeds 12 gecertificeerd waren. In het algemeen leiden de KVO-projecten tot constructief overleg tussen ondernemers, politie, gemeente, soms de HTM en de brandweer en tot concrete veiligheidsmaatregelen. Bedrijventerreinen (bron: ministerie van EZ) Het Rijk toetst in 2010 de prestatie over de periode 2005-2009 in één keer aan de eigen brongegevens uit de centrale monitor van EZ. Tussentijdse cijfers van EZ zijn niet bekend maar de volgens de eigen gemeentelijke prestatiemeting conform AO bedraagt de realisatie 0, daar de projecten lopen over een periode van meerdere jaren en realisatie pas op het eind van de GSB termijn geëffectueerd wordt. Criminaliteit (bron: Politie) Het Rijk toetst in 2010 de prestatie over de periode 2005-2009 in één keer aan de brongegevens uit de regionale Herkenningsdienstsystemen (HKS) van de politie. Vanuit het HKS zijn geen cijfers beschikbaar over deze indicator, deze worden aan het eind van de periode verstrekt. De realisatie 2008 betreft derhalve de correctie van de cijfers tot en met 2007. De actuele stand volgens de eigen gemeentelijke prestatiemeting volgens AO met KVO certificaten als bronregistratie bedraagt 12. Breedband Opgave betreft eigen gemeentelijke prestatiemeting volgens AO door DSO met de subsidiebeschikkingen van de dienst OCW als bronregistratiesysteem. Tevredenheid gemeentelijke dienstverlening (bron: ministerie van EZ) Het Rijk toetst in 2010 de prestatie over de periode 2005-2009 in een keer aan de eigen brongegevens uit de Benchmark gemeentelijke ondernemingsklimaat (BGO) van EZ. Het huidige realisatiecijfer is afkomstig uit “Benchmark Gemeentelijke Ondernemingsklimaat, thematische rapportage tussenmeting 2007”. Toerisme (bron: CBS) Het realisatiecijfer over 2008 wordt pas in juni 2009 verwacht.

173

174

Bijlagen

175

176

Niet in te delen lasten Loonbetalingen en sociale premies Sociale uitk. (voormalig) personeel Werkelijk betaalde rente Rente rekening courant Rente vaste activa Overige toegerekende rente Normale afschrijving Extra afschrijving Personeel van derden Energie Kosten algemene plannen Aankoop gronden Overige aankopen en uitbestedingen duurz. goed. Betaalde belastingen Betaalde pachten en erfpachten Aankopen niet duurz. goed. en diensten Vergoeding personeel Inkomstenoverdrachten aan het Rijk Vermogensoverdrachten aan het Rijk Subsidies aan marktproducenten Sociale uitkeringen in geld Sociale uitkeringen in natura aan personen Inkomensoverdr. aan overheid (niet-Rijk) Overige inkomensoverdrachten Invest.bijdr. en ov. kap.overdr. aan overheid (niet-Rijk) Ov. investeringsbijdragen en overige kap.overdrachten Reserveringen Dotatie aan voorziening Dotatie aan voorziening (actualisatie kosten)

Niet in te delen baten Werkelijk ontvangen rente en winstuitkeringen Rente rekening courant Overige toegerekende rente Afschrijvingen Vergoeding voor personeel Huren Pachten Opbrengst van grondverkopen Overige verkopen duurzame goederen Overige goederen en diensten Belasting op producenten Belasting op inkomen van gezinnen Vermogensheffing Inkomstenoverdrachten van het Rijk Vermogensoverdrachten van het Rijk Baten m.b.t. vergoeding en verhaal soc. uitkeringen Overige-inkomensoverdrachten van overheid (niet-Rijk) Overige inkomensoverdrachten Invest.bijdr. en ov. kap.overdr. van overheid (niet-Rijk) Ov. Investeringsbijdr. en overige kapitaaloverdrachten Reserveringen Vrijval voorzieningen Overige verrekeningen

Baten

Saldo

0000 2100 2210 2290 2300 3000 3210 3220 3310 3320 3400 4010 4020 4030 4110 4120 4210 4220 4230 4310 4320 6000 6002 6300 Totaal Baten

Lasten

0000 1110 1200 2100 2210 2230 2290 2300 2360 3000 3100 3310 3320 3330 3410 3420 3430 3435 4110 4120 4210 4220 4230 4240 4250 4310 4320 6000 6001 6002 Totaal Lasten

Kostensoort

Omschrijving

Bijlage 1 Kostenverdeelstaat per programma

(bedragen in €1000)

-59.123

0 125.481 1.865 85.601 724 4.604 65.603 37.658 12.104 8.703 337.379 81.567 122.821 0 1.372.611 50.885 16.856 17.284 15.556 0 0 453.000 20.675 28.257 2.859.234

0 433.339 7.946 33.162 2.713 39.670 42.716 49.266 45.145 84.716 9.785 0 2.543 3.937 6.565 156 542.225 8.675 3.467 0 47.492 267.791 88.865 92.948 376.590 0 0 445.532 123.934 40.933 2.800.111

Totaal realisatie 2008

0

0 117.278 675 79.210 723 3.269 35.573 34.615 0 1.652 424.784 86.037 90.069 0 1.496.842 0 19.501 9.987 9.333 0 0 510.249 9.389 47.884 2.977.070

22.578 400.242 10.135 32.339 2.400 40.924 39.415 53.116 41.004 11.542 6.435 0 0 36.077 8.635 103 838.958 7.117 2.410 0 48.138 265.018 98.699 90.289 345.448 0 0 452.679 119.210 4.159 2.977.070

Totaal begroting 2008

-76.268

0 168.699 1.290 73.824 0 3.076 49.777 30.326 0 53.270 484.803 81.756 119.141 0 1.481.564 0 13.473 14.623 4.976 5.360 0 360.508 57.760 15.036 3.019.262

339.670 8.923 34.791 2.500 37.312 36.310 45.480 4.024 62.993 7.406 0 0 87.945 5.697 19 416.876 4.954 2.703 0 0 276.315 88.257 233.790 59.434 0 355 529.919 598.760 58.561 2.942.994

Totaal realisatie 2007

6.633

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 59 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 86 0 0 145

0 2.948 0 0 0 0 0 127 0 134 0 0 0 0 0 0 1.984 63 0 0 0 0 0 0 1.411 0 0 40 0 71 6.778

1. Bestuur / Gemeenteraad

15.487

0 3 0 0 0 487 43.620 0 0 0 77.111 0 0 0 60 0 0 0 0 0 0 6.819 1.036 0 129.136

0 32.681 676 0 0 6.792 12 5.727 0 8.470 3.443 0 0 10 1.004 19 71.857 675 0 0 0 0 0 2.529 1.101 0 0 8.984 0 643 144.623

2. Bestuur / College

16.369

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10.776 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 537 0 0 11.313

0 11.558 275 0 0 64 0 1.251 0 1.791 0 0 0 0 0 0 7.936 97 3.183 0 0 0 0 0 0 0 0 1.500 0 27 27.682

3. Burgerzaken

45.233

0 0 0 0 0 1.285 144 0 0 0 8.016 0 0 0 2.653 0 0 223 41 0 0 1.752 0 0 14.114

0 27.482 2.717 0 0 964 0 1.371 79 1.804 578 0 0 451 116 0 12.743 218 0 0 0 0 0 0 6.426 0 0 533 0 3.865 59.347

4. Openbare orde en veiligheid

79.307

0 0 0 0 0 96 3.872 0 0 0 4.312 0 0 0 2.442 0 0 0 0 0 0 24.080 492 0 35.294

0 16.311 304 0 0 1.495 0 4.088 0 1.583 206 0 0 221 252 0 19.208 382 0 0 0 0 0 0 65.308 0 0 3.025 2.174 44 114.601

5. Cultuur en Media

70.983

0 0 0 0 522 0 63 0 0 0 6.406 0 0 0 36.694 0 0 0 0 0 0 15.380 0 0 59.065

0 12.804 585 0 0 10.833 0 10.206 1.610 1.154 91 0 0 9.712 1.677 103 20.296 222 0 0 0 0 0 -942 47.066 0 0 14.313 0 318 130.048

6. Onderwijs

8.759

0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 35 0 0 0 16.393 0 -7 1.300 0 0 0 870 0 0 18.594

0 4.915 43 0 0 0 0 1 0 1.330 9 0 0 2 0 0 3.588 94 0 0 0 5 26 0 16.049 0 0 1.265 0 26 27.353

7. Burgerschap

65.850

0 3 0 0 0 177 27 0 0 0 24.071 0 0 0 456.649 0 6.622 11.553 0 0 0 43.900 0 0 543.002

0 120.553 500 0 0 470 0 620 39 12.107 1.286 0 0 0 179 0 57.084 1.233 0 0 47.541 254.784 0 2.586 55.358 0 0 53.895 0 617 608.852

8. Werk en Inkomen

32.370

0 6.302 576 0 0 0 0 0 0 0 1.148 0 0 0 0 0 4.634 95 0 0 0 5.321 0 0 18.076

0 8.047 58 3.998 0 4 0 78 0 1.921 50 0 0 0 10 0 5.600 192 0 0 0 0 23.273 0 6.598 0 0 200 0 417 50.446

9. Armoedebestrijding

36.717

0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 345 0 0 0 9.064 0 0 0 0 0 0 1.838 0 0 11.250

0 5.711 111 0 0 0 0 0 0 748 39 0 0 12 0 0 4.809 73 0 0 0 0 0 0 30.637 0 0 5.827 0 0 47.967

10. Jeugd

82.758

0 2.719 0 0 0 30 389 3.670 0 0 67.527 0 0 0 0 3.241 0 0 0 0 0 5.775 0 0 83.351

0 27.237 66 -2 0 294 0 1.081 3.015 9.076 1.022 0 0 2.310 434 34 45.795 531 0 0 -49 6.488 0 0 7.994 0 0 265 60.518 0 166.109

11. Leefbaarheid

5.021

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1.237 0 0 0 100 0 0 0 42 0 0 1.995 1.700 4.821 9.895

0 2.302 27 0 0 0 3 0 0 1.084 0 0 0 0 0 0 3.829 173 0 0 0 0 0 0 4.486 0 0 3.012 0 0 14.916

12. Economie

15.086

0 0 0 0 0 0 5.780 0 0 0 1.800 0 0 0 1.041 0 0 0 1.088 0 0 27.165 0 0 36.874

0 14.909 130 0 0 2.869 0 5.108 0 1.466 2.047 0 0 64 681 0 5.432 215 0 0 0 0 0 0 7.594 0 0 3.306 8.139 0 51.960

13. Sport

Niet in te delen lasten Loonbetalingen en sociale premies Sociale uitk. (voormalig) personeel Werkelijk betaalde rente Rente rekening courant Rente vaste activa Overige toegerekende rente Normale afschrijving Extra afschrijving Personeel van derden Energie Kosten algemene plannen Aankoop gronden Overige aankopen en uitbestedingen duurz. goed. Betaalde belastingen Betaalde pachten en erfpachten Aankopen niet duurz. goed. en diensten Vergoeding personeel Inkomstenoverdrachten aan het Rijk Vermogensoverdrachten aan het Rijk Subsidies aan marktproducenten Sociale uitkeringen in geld Sociale uitkeringen in natura aan personen Inkomensoverdr. aan overheid (niet-Rijk) Overige inkomensoverdrachten Invest.bijdr. en ov. kap.overdr. aan overheid (niet-Rijk) Ov. investeringsbijdragen en overige kap.overdrachten Reserveringen Dotatie aan voorziening Dotatie aan voorziening (actualisatie kosten)

Niet in te delen baten Werkelijk ontvangen rente en winstuitkeringen Rente rekening courant Overige toegerekende rente Afschrijvingen Vergoeding voor personeel Huren Pachten Opbrengst van grondverkopen Overige verkopen duurzame goederen Overige goederen en diensten Belasting op producenten Belasting op inkomen van gezinnen Vermogensheffing Inkomstenoverdrachten van het Rijk Vermogensoverdrachten van het Rijk Baten m.b.t. vergoeding en verhaal soc. uitkeringen Overige-inkomensoverdrachten van overheid (niet-Rijk) Overige inkomensoverdrachten Invest.bijdr. en ov. kap.overdr. van overheid (niet-Rijk) Ov. Investeringsbijdr. en overige kapitaaloverdrachten Reserveringen Vrijval voorzieningen Overige verrekeningen

Baten

Saldo

0000 2100 2210 2290 2300 3000 3210 3220 3310 3320 3400 4010 4020 4030 4110 4120 4210 4220 4230 4310 4320 6000 6002 6300 Totaal Baten

Lasten

0000 1110 1200 2100 2210 2230 2290 2300 2360 3000 3100 3310 3320 3330 3410 3420 3430 3435 4110 4120 4210 4220 4230 4240 4250 4310 4320 6000 6001 6002 Totaal Lasten

Kostensoort

Omschrijving

Bijlage 1 Kostenverdeelstaat per programma

(bedragen in €1000)

153.065

0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 377 0 0 0 20.137 0 5.607 300 0 0 0 5.863 0 0 32.287

0 14.252 420 0 0 0 0 7 0 5.343 84 0 0 20 3 0 9.984 319 0 0 0 0 65.566 0 81.988 0 0 7.258 44 64 185.352

14. Maatschappelijke ondersteuning 15. Welzijn (vervallen)

0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

14.280

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 16.785 0 0 0 4.251 0 0 0 0 0 0 782 0 0 21.818

0 15.068 679 0 0 52 0 404 0 3.127 217 0 0 60 7 0 7.704 99 0 0 0 0 0 0 7.046 0 0 -1.418 3.052 1 36.098

16. Volksgezondheid en zorg

34.341

0 0 0 0 0 0 12 8 0 0 29.672 0 0 0 0 42.987 0 0 2 0 0 37.085 413 2.925 113.104

0 23.572 48 -2 0 5.344 4 13.462 36.664 7.032 322 0 0 576 62 0 54.351 704 0 0 0 0 0 0 1.647 0 0 2.903 756 0 147.445

17. Verkeer

14.864

0 0 0 808 0 0 342 44 709 4.401 -4.327 0 0 0 8.866 0 0 0 5.270 0 0 8.155 0 -7.191 17.077

0 10.146 103 0 -10 273 88 760 0 2.119 0 0 0 -855 0 0 9.888 180 284 0 0 0 0 0 7.494 0 0 1.471 0 0 31.941

18. Wonen

15.108

0 6.725 0 5.636 0 0 324 15.854 11.395 4.302 56.259 0 0 0 58.285 0 0 2 6.727 0 0 72.057 10.683 26.087 274.336

0 32.390 365 0 342 4.842 13.917 1.605 0 11.169 54 0 2.543 -8.910 61 0 102.125 923 0 0 0 0 0 0 18.960 0 0 62.210 17.966 28.882 289.444

19. Stedelijke ontwikkeling, binnenstad en binckhorst

27.233

0 0 0 0 0 0 0 469 0 0 1.055 0 28.361 0 0 4.657 0 0 0 0 0 5.142 0 71 39.755

0 13.665 135 -2 0 375 0 727 3.298 3.080 251 0 0 89 123 0 18.767 389 0 0 0 0 0 0 291 0 0 168 25.632 0 66.988

20. Milieu

25.651

0 0 0 0 0 289 0 0 0 0 7.178 0 0 0 0 0 0 0 83 0 0 20.399 0 1.544 29.493

0 9.925 94 0 0 0 2 10 238 4.038 0 0 0 3 2 0 21.218 968 0 0 0 0 0 0 9.305 0 0 9.341 0 0 55.144

21. Internationale zaken, promotie en communicatie

-824.238

0 109.729 1.289 79.157 202 2.231 11.030 17.613 0 0 27.537 81.567 94.460 0 755.976 0 0 3.811 2.303 0 0 167.999 6.351 0 1.361.255

0 26.863 610 29.170 2.381 4.999 28.690 2.633 202 6.140 86 0 0 172 1.954 0 58.027 925 0 0 0 6.514 0 88.775 -169 0 0 267.434 5.653 5.958 537.017

22. Financiën

Bijlage 2: Reserves

Omschrijving reserve

Algemene reserve

Dienstcompensatiereserve OCW

Omschrijving reserve

Dienstcompensatiereserve BRW Dienstcompensatiereserve BSD Dienstcompensatiereserve DBZ Dienstcompensatiereserve DOB Dienstcompensatiereserve DSB Dienstcompensatiereserve DSO Dienstcompensatiereserve IDC Dienstcompensatiereserve GAD Dienstcompensatiereserve GBD Dienstcompensatiereserve HCO Dienstcompensatiereserve HGR Dienstcompensatiereserve ROR Dienstcompensatiereserve SZW

Omschrijving reserve

Reserve Grondbedrijf

Totaal Reserve Grondbedrijf

DSO

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binkhorst

Dienst

P 1.1.2.1 Reserve Grondbedrijf

Totaal Compensatiereserves

BRW BSD DBZ DOB DSB DSO IDC GAD GBD HCO HGR ROR SZW

22 - Financiën

OCW

13 - Sport

Dienst

P 1.1.1.2 Compensatiereserves

Totaal Algemene reserves

CT

22 - Financiën

Dienst

P 1.1.1.1 Algemene reserves

(bedragen in €1000)

72.861

72.861 72.861

Saldo per 31-12-2007

13.100

552 1.175 227 192 1.702 895 391 357 1.756 1.112 8 204 1.611 10.182

2.918 2.918

Saldo per 31-12-2007

88.260

88.260 88.260

Saldo per 31-12-2007

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

-

-

1.020

8991 1917 309319 19 417 1.000 87 290 923

97 97

72.861

72.861 72.861

11.587

11.587 11.587

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

13.100

552 1.175 227 192 1.702 895 391 357 1.756 1.112 8 204 1.611 10.182

2.918 2.918

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

88.260 88.260 88.260

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

84.448

84.448 84.448

Saldo per 1-1-2008

14.120

3471.176 208 209 1.702 895 82 676 1.775 1.529 1.008 291 1.901 11.105

3.015 3.015

Saldo per 1-1-2008

88.260 88.260 88.260

Saldo per 1-1-2008

5.510

5.510 5.510

Dotaties

-

-

-

Dotaties

1.800

1.800 1.800

Dotaties

28.000

28.000 28.000

Onttrekkingen

961

-

961 961

Onttrekkingen

9.500

9.500 9.500

Onttrekkingen

61.958

61.958 61.958

Saldo per 31-12-2008

13.159

3471.176 208 209 1.702 895 82 676 1.775 1.529 1.008 291 1.901 11.105

2.054 2.054

Saldo per 31-12-2008

80.560 80.560 80.560

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Omschrijving reserve

Bestemmingsreserve Tarieven Collectieve Huisvesting Bestemmingsreserve Tarieven Automatisering

Bestemmingsreserve WIA-kosten werkgever

Reserve Actieprogramma Jeugd Res.amend.2008 Jongeren in krachtwijken Res.amend.2008 Jongerencriminaliteit

Egalisatiereserve Vervanging Hardware-Componenten SZW

Reserve Afschrijvingssystematiek

Reserve Financiering Bestemmingsreserve Tarieven Verzekeringen

Omschrijving reserve

Bestemmingsreserve Reorganisatie IDC Bestemmingsreserve Reorganisatie IDC

SZW SZW SZW SZW

Bestemmingsreserve WWB I-deel Reserve IOAW en IOAZ Bestemmingsreserve Sociaal Economisch Fonds Reserve IOAW en IOAZ

8 - Werk en Inkomen

IDC IDC

2 - Bestuur / College

A - Bestemmingsreserves met een expliciet langjarig karakter

Dienst

P 1.1.2.3 Bestemmingsreserves

Totaal Egalisatiereserves

CT IDC

22 - Financiën

OCW

16 - Volksgezondheid en Zorg

OCW OCW OCW

10 - Jeugd

SZW

8 - Werk en Inkomen

DOB

5 - Cultuur en Media

IDC IDC

2 - Bestuur / College

Dienst

P 1.1.2.2 Egalisatiereserves

(bedragen in €1000)

28.196 5272.294 29.963

-

Saldo per 31-12-2007

24.539

20.000 20.000

2.9782.978-

4.084 4.084

185 185

76 76

1.173 1.999 3.172

Saldo per 31-12-2007

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

-

-

-

-

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

-

-

-

-

-

-

-

28.196 5272.294 29.963

-

-

-

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

24.539

20.000 20.000

2.9782.978-

4.084 4.084

185 185

76 76

1.173 1.999 3.172

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

28.196 5272.294 29.963

-

Saldo per 1-1-2008

24.539

20.000 20.000

2.9782.978-

4.084 4.084

185 185

76 76

1.173 1.999 3.172

Saldo per 1-1-2008

10.833 149 29.110 370 40.462

65 1.411 1.476

Dotaties

30.145

26.177 1.082 27.259

1.4181.418-

3.126

3.126

-

-

1.178 1.178

Dotaties

13.583

13.583

87 819 906

Onttrekkingen

39.788

37.185

37.185

73 73

1.172

1.110 62

185 185

-

1.173

1.173

Onttrekkingen

25.446 37829.110 2.664 56.842

22592 570

Saldo per 31-12-2008

14.896

8.992 1.082 10.074

4.4694.469-

6.100 626.038

-

76 76

3.177 3.177

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Omschrijving reserve

Bestemmingsreserve Strategische aankopen Structuurvisie

BR Den Haag Internationale stad

BR Openbaar vervoer HTM BR Grote Projecten BR C0-financieringfonds BR Krachtwijken Bestemmingsreserve Kapitaallasten BR Te verdelen middelen 2008 - 2011 BR Begrotingsmiddelen 2006 - 2010 BR Taakstelling begroting 2007 - 2010 BR Te verdelen middelen begroting 2009 - 2012

BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD IDC IDC IDC IDC IDC

BR Boventalligen BR FPU+ en seniorenregeling BR Elektronische Dienstverlening BGS BR Grote Bedrijfsvoeringssystemen BR Eigen risicodragerschap WAO (BSD) BR Engagementmonitor BR Huis van de Democratie BR Knelpunten Stadsdeelbalies BR Ontvlechting Buurtbeheerbedrijven BR DECO Flexibel budget stadsdelen BR Aanpakzwerfvuil en graffiti (BSD) BR Hermes BR Krachtwijken BR Standbeelden Thorbecke en Juliana Bestemmingsreserve Onderzoekskosten ADO Bestemmingsreserve Groenmarkt Bestemmingsreserve Leyweg Bestemmingsreserve Risicobeperkende projecten verzekering stadhuis Bestemmingsreserve Liften en brandmeldinstallatie 2007 Bestemmingsreserve Beveiliging

2 - Bestuur / College

Reserve Onderzoek en Enquete

BR WIA Reserve Uitgaven Communicatieproject Reserve Onderzoekstbudget Rekeningencommissie BR Frictiekosten Rekenkamer

ROR

ROR ROR ROR ROR

1 - Bestuur / Gemeenteraad

B - Overige bestemmingsreserves

Totaal Bestemmingsreserves met een expliciet langjarig karakter

CT CT CT CT CT CT CT CT CT

22 - Financiën

BSD

21 - Internationale zaken, Promotie en Communicatie

DSO

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst

Dienst

(bedragen in €1000)

95

21

422 75 35 132 25 220 125 924 610 200 50 7.100 900 990 -

-

-

30

44

234.793

6.913 69.185 1.484 16.212 88.428 182.222

7.608 7.608

15.000 15.000

Saldo per 31-12-2007

-

-

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

95

21

422 75 35 132 25 220 125 924 610 200 50 7.100 900 990 -

-

-

30

44

234.793

6.913 69.185 1.484 16.212 88.428 182.222

7.608 7.608

15.000 15.000

20

11

14 198 250 2018-

-

75 106

-

-

-

-

-

-

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

422 75 35 132 25 220 125 924 610 200 14 198 250 50 7.100 880 972 -

30 20 21 75 201

55

234.793

6.913 69.185 1.484 16.212 88.428 182.222

7.608 7.608

15.000 15.000

Saldo per 1-1-2008

494 693 290

300 429

300 50

14 178

210 154 75 35 150 25 100 125 924 550

15 21 48 84

109.199

89.569

50 65.671 18.276

1.747 3.000 825

5.141 5.141

-

Onttrekkingen

50

300 200-

300

113

62 631

15

4

11

295.731

1.806 58.000 236.593

41.700 7.041 53.170 23.387 51.489

3.000 3.000

14.200 14.200

Dotaties

274 477 95 420 360 20 7.100 686 279 139

27 132

-

34 5

66

421.325

5.166 107.885 7.700 53.170 23.337 2.030 70.152 1.806 58.000 329.246

5.467 5.467

29.200 29.200

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Bestemmingsreserve Afwikkeling garantieclaim Bestemmingsreserve CASA Bestemmingsreserve SSA

Omschrijving reserve

Reserve Rijbewijzen Reserve Reorganisatie DBZ Bestemmingsreserve Tekort leges huwelijken

BR Verbetering Brandveiligheid BR Veiligheid Escamp BR Aanpak Veelplegers BR Vervanging Camera's BR Buurtconcierges en Nachtpreventie BR Bewonersparticipatie en veiligheid BR Preventie alcohol en cannabisgebruik bij minderjarigen BR Veiligheid en leefbaarheid Duindorp BR Aanpakzwerfvuil en graffiti (BSD) BR Plak- en kladvandalisme BR Veiligheidsfonds Bestemmingsreserve Eigen risicodragerschap WAO (BRW) Bestemmingsreserve Informatiesysteem periodieke controles gebruik gebouwen

BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW DOB DOB

BR Casema Mediafonds BR Funx BR Uitvoer media Nota BR Vervanging P&A+ BR Plato BR Uitrol DMS BR Bouwtekeningen Online BR Digitalisering niet-verfilmde kranten en periodieken Reserve Haags Historisch Museum Reserve Atielierbeleid Reserve de Appel Reserve wachtgeldverplichting Zcala Reserve Wijnhavenkwartier Reserve Creatieve Stad Reserve openluchttheater Pierrot Reserve Prospero Reserve Prospero Reserve Drang Reserve wachtgeldverplichting Zcala Reserve Creatieve Stad Reserve briza/Vrije Academie/branoul Reserve Haagse Uitburo Reserve Wijkcultuur Reserve Stimulering Popnota Reserve Haags Historisch Museum Reserve Spreidingsplan Bibliotheekfilialen Bestemmingsreserve Radio Frequency Identifaction (RFID)

5 - Cultuur en Media

BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BRW BRW

4 - Openbare orde en Veiligheid

DBZ DBZ DBZ

3 - Burgerzaken

IDC IDC IDC

Dienst

(bedragen in €1000)

186 150 265 201 344 213 55 79 74 350 292 45 1.576 7 115 159850 60 4.823 75 1.627 257

417 38 1.080 120 1.061 99 365 200 332 400 400 4.512

188 124 312

11.808

Saldo per 31-12-2007

98-

74-

74

98 1.576

1515

1.576-

-

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

186 150 265 201 344 213 55 79 350 194 45 7 100 1.576 50 60 4.823 75 74 1.627 257

417 38 1.080 120 1.061 99 365 200 332 400 400 4.512

188 124 312

11.808

-

-

200 200

424

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

186 150 265 201 344 213 55 79 350 194 45 7 100 1.576 50 60 4.823 75 74 1.627 257

417 38 1.080 120 1.061 99 365 200 332 400 400 4.512

188 124 200 512

12.232

Saldo per 1-1-2008

60

2.000

158 533

115 200

-

4.674

756 3.185

1.576 50 60 1.073 25 74 67 257

85

7 15

194 45

-

47 150 143 201 344 213 55 39

100 1.673

267 38 590 36 494 85 63

188 124 200 512

307

Onttrekkingen

444

Dotaties

139 122 40 2.000 350 85 853.750 50 1.560 -

150 490 144 567 14 302 315 200 332 400 458 3.372

-

137 756 10.743

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Bruidschat POO reserve Res. Acc. Peuterspeelzalen Reserve intensivering VSV Beklemde reserve GOA Res. Ouderbijdrage tabel Reserve Onderwijssegregatie Reserve uitbr.leerkansenprofiel (krachtwijken) Reserve beheer leerlingenvervoer Reserve beleid leerlingenvervoer Res. VG OHV algemeen Res.digitaal leren Res. Leidse universiteit Reserve automatisering Reserve Leerplicht Res. Acc. Peuterspeelzalen Res. VG OHV MOP Binnenk. Scholen RV 12 Res. VG OHV Dekking Programma Reserve ict projecten Res. VG OHV OLP-Meubilair Herindeling Reserve coördinatie veiligheid Reserve intensivering VSV Res University College Reserve Opvang Internationale Studenten Bestemmingsreserve Veiligheid op scholen Reserve spijbeloffensief Bestemmingsreserve Veiligheid op scholen Reserve Maatschappelijke stages Bestemmingsreserve Extra kosten invoering vraagfinanciering Bestemmingsreserve Extra kosten invoering vraagfinanciering Reserve Risico Vraagfinanciering

Bestemmingsreserve ICT-vernieuwing Bestemmingsreserve Nieuw Bibliotheek Systeem (NBS) Bestemmingsreserve Inrichting Centrale Bibliotheek Bestemmingsreserve Bedrijfsvoering

Omschrijving reserve

Res.ant jongeren (gem geld) Res. Amendement intercult. en div. Reserve fonds burgerschap Reserve cofin.GSB progr. Meedoen all. Jeugd Reserve onderzoek Welzijnsorganisaties Reserve Trjacten volwasseneducatie Bestemmingsreserve Herwaardering debiteuren Bestemmingsreserve Vervolgtrajecten Pavem Bestemmingsreserve Invoeringskosten Wet Inburgering (WI) Bestemmingsreserve Naturalisatieceremonien

HGR

Bestemmingsreserve Herinrichting Industrieel Bedrijf

8 - Werk en Inkomen

OCW OCW OCW OCW OCW OCW SZW SZW SZW SZW

7 - Burgerschap

OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW HCO HCO HCO

6 - Onderwijs

DOB DOB DOB DOB

Dienst

(bedragen in €1000)

341

4 13 858 50 127 432 1.484

14.559 350 4.000 1.575 200 79 390 55 488 300 64 5.516 4.183 1.586 13.464 297 613 4092575 1.000 38.359

44 10.775

Saldo per 31-12-2007

240-

-

-

299-

409 -

409-

1

5.516-

300-

5.516

-

Herrubricering /Stelselwijziging

101

4 13 858 50 127 432 1.484

14.559 5.516 350 4.000 1.575 200 79 390 55 488 64 4.183 1.586 3.464 297 204 2575 1.000 38.060

44 10.775

-

100 100

-

1.000 2.800 3.800

250 200 220 670

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

101

4 13 858 50 127 432 100 1.584

14.559 5.516 350 4.000 1.575 200 1.000 79 390 55 488 64 4.183 1.586 3.464 297 204 2.800 2575 1.000 41.860

44 250 200 220 11.445

Saldo per 1-1-2008

1.265

500

400

365

6.957

106

50

830 1.591

280

100

4.000

2.000

Dotaties

2575

127 432 67 870

4 13 227

15.021

-

204 50

350 297

2.688

610 942

64

79 390 35 104

216

3.426 5.516 -

220 4.984

44

Onttrekkingen

101

996 50 400 500 33 1.979

11.133 350 8.000 1.359 300 1.000 300 384 4.403 2.235 776 35050 2.750 106 1.000 33.796

250 200 8.461

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Bestemmingsreserve Frictiekosten schoonmaak stadhuis (HGR) Bestemmingsreserve Vormings- en opleidingsbudget Bestemmingsreserve Wachtlijstbeheer Bestemmingsreserve Herwaardering debiteuren Bestemmingsreserve Eigen risicodragerschap WAO SZW Bestemmingsreserve Elektronische dienstverlening (project Hermes) Bestemmingsreserve Masterplan dienst SZW Bestemmingsreserve Werkbeurzen Bestemmingsreserve Programmatisch handhaven Bestemmingsreserve Ontvlechting I&A Bestemmingsreserve Investering tbv Implementatie EOS Bestemmingsreserve Herwaardering debiteuren Bestemmingsreserve Apparaatslasten Startbaan Bestemmingsreserve Verbeteren dienstverlening Bestemmingsreserve Herwaardering debiteuren Bestemmingsreserve Harmonisatie regelingen en verstrekkingen bijzondere bijsta Bestemmingsreserve Kinderopvang

Omschrijving reserve

Reserve Samen spelen (3e tranche) Reserve operatie jong Reserve opvoeden in de Buurt Reserve Intensiv.aanpak Jacob v. Campenplein Reserve ontw. concept sociale airmiles Reserve kamers met kansen Reserve coordinator kindermishandeling Reserve opvoeden in de Buurt Reserve Jongerenparticipatie Res.buitenschoolse opvang Reserve aanloopkosten kinderopvang Reserve Tokin

Bestemmingsreserve Schuldhulpverlening Bestemmingsreserve Herwaardering debiteuren Bestemmingsreserve Voedselbank Bestemmingsreserve Wijkfonds Bestemmingsreserve Harmonisatie regelingen en verstrekkingen bijzondere bijsta

DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB

Reserve MOP Wegen Reserve Hondenpoepzuigers Bestemmingsreserve Den Haag Schoon Reserve Aanlichting gebouwen Reserve HOD-systeem Reserve Bomen Reserve MOP Groen Reserve Laan van N.O.Indie Reserve Madestein Reserve Aanpak zieke kastanjebomen Reserve Omnigroen

11 - Leefbaarheid

DSB OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW

10 - Jeugd

SZW SZW SZW SZW SZW

9 - Armoedebestrijding

HGR HGR HGR SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW

Dienst

(bedragen in €1000)

376 174 400 163 128 90 1.067 1.580 7 500 300

843 13 1.160 160 110 163 20 2.469

1.700 4.752 32 600 7.084

18 10.740 586 100 394 531 140 19 277 13.146

Saldo per 31-12-2007

-

-

-

240-

Herrubricering /Stelselwijziging

376 174 400 163 128 90 1.067 1.580 7 500 300

843 13 1.160 160 110 163 20 2.469

1.700 4.752 32 600 7.084

18 10.740 586 100 394 531 140 19 277 12.906

1.339 69 86 473-

437 300 250 987

-

350 1.528 300 350 5.029 750 200 500 9.007

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

376 174 1.739 163 197 90 1.153 1.580 3 427 300

1.280 13 1.160 160 300 110 163 270 3.456

1.700 4.752 32 600 7.084

18 350 1.528 10.740 586 100 394 531 140 300 350 19 5.029 750 277 200 500 21.913

Saldo per 1-1-2008

17

248

128 2.701

1.548 83

942

200 200

50-

200-

150

Dotaties

376 78 1.127 163 194 86 710 1.580 3 201 300

46 163 19 666

-

13 270 155

187 4.752 32 150 200 5.321

80 17.125

300 350 19 3.383 750 277

10.740 201 100 394 531

Onttrekkingen

96 860 3 21 443 226 -

-

2.222 890 5 300 1.548 83 64 251 128 5.491

1.513 450 1.963

18 350 1.528 385 290 1.646 420 4.738

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Reserve Ecologisch Stadsbeheer Reserve Ecologische verbindingszonen Reserve Horeca convenant Reserve aanschaf haldheld-terminals Reserve fusie Markten en Leefbaarheid & Toezicht Reserve aanpak zwerfafval (2006) Reserve aanschaf haldheld-terminals

Omschrijving reserve

Reserve onderhoud sportaccommodaties Rserve turnhal Reserve energie sport 2009 Reserve Sportbeleid Nieuw stadion, geluidswerende maatregelen Reserve turnhal Reserve topsport evenementen Reserve ondersteuning sportvereningen Reserve cofin.GSB progr. Meedoen all. Jeugd Combifuncties brede scholen, sport en cultuur Reserve Johan Cruijffcourts Reserve School en sport Sportbeleid Plan van Aanpak Topsport

Bestemmingsreserve Professionaliseren ondernemersloket Bestemmingsreserve CCFT Bestemmingsreserve Bedrijfsgerichte gebiedsverbetering Bestemmingsreserve Microkredietfonds Bestemmingsreserve Starterfonds co-financiering (gemeentelijk deel) Reserve Plan van Aanpak Keizerstraat Reserve Detailhandelnota Reserve Winkelstraten ESB Bestemmingsreserve Bedrijventerreinen Bestemmingsreserve Economisch beleid Bestemmingsreserve Overcommitering D2 (DSO) Bestemmingsreserve Cofinanciering D2 Reserve Pieken in De Delta Reserve Haags Banenplan

OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW

Res.wvg Res.wvg Reserve kansenkaarten Reserve kansenkaarten Reserve mantelzorg Reserve Stimuleringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg Reserve kwaliteit panden vrouwenopvang Reserve vrouwenopvang GSB 3 Reserve Huisvesting t.b.v. Maatschapp. Opvang Reservering nachtopvang MO Reserve thuislozenzorg GSB 3 Reserve MO/OGGZ Projectorganisatie

14 - Maatschappelijke Ondersteuning

OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW

13 - Sport

DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO

12 - Economie

DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB

Dienst

(bedragen in €1000)

1.128 75 26750 2.999 1814 2.849 400

131 241 200 700 100 250 1.712

3 87

600 135 200 742 55 1.417 1.222 59 7.480 11.910

375 800 34 64 359 248 6.665

Saldo per 31-12-2007

3-

87

387-

1

1.128 1.1287575

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

1.128 49 750 2.999 814 2.849 400

131 87 241 200 700 100 250 1.709

600 135 200 742 55 1.417 1.222 59 7.480 11.910

375 800 34 64 359 248 6.665

1.080 -

300 300

150 1.000 3.750 4.900

1.417

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

1.128 49 1.080 750 2.999 814 2.849 400

300 131 87 241 200 700 100 250 2.009

600 150 1.000 135 200 742 55 1.417 1.222 59 7.480 3.750 16.810

375 800 34 64 359 248 8.082

Saldo per 1-1-2008

2.700

2.058

425 2.006

1.581

745 1.667 400 3.012

200

265

Dotaties

74

814

400 792

49 146

874

224 100 125

87 241 97

1.995

742 55 725 17 59

95

302

5.459

359 248

34

Onttrekkingen

1.128 934 2.058 350 2.207 5.549 326

300 131 103 700 1.357 125 425 3.141

298 150 1.000 40 400 692 1.205 7.480 4.495 1.667 400 17.827

375 800 64 2.888

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Reserve Voorziening onderdak Res. tijdelijke stim.reg.vrijw Res.project/voorz.nota DH z/w Res. Work Flow Management systeem Res.amend.2008 Versterk.vrijwilligerswerk Reserve ict projecten Reserve interact. portal welz.org. Reserve voorzieningen Leidschenveen Res. Work Flow Management systeem Reserve onderzoek Welzijnsorganisaties Reserve Buurtkamers Reserve Stim.haags emancipatiebeleid Reserve Onderhoud Welzijnsaccommodaties Reserve onderzoek homoprostitutie Reserve Verslavingszorg Reserve verslavingszorg GSB 3 Bestemmingsreserve Implementatie van de ondersteuningsloketten WMO Bestemmingsreserve Verbeteren dienstverlening Bestemmingsreserve Investering tbv Inhaalslag en automatisering huishoudelijke Bestemmingsreserve Huishoudelijke verzorging Den Haag op Maat Bestemmingsreserve Investering tbv Inhaalslag en automatisering vervoersvoorz Bestemmingsreserve Vervoersvoorzieningen gehandicapten Den Haag op Maat Bestemmingsreserve Investering tbv Inhaalslag en automatisering woonvoorzien

OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW

DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB

17 - Verkeer

OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW

Reserve Verstrating grondbedrijf Reserve deelplan 8 en 15 (leidschenveen/Ypenburg) Reserve Lange Voorhout Reserve Verkeersveiligheid Reserve Herinrichting Castricumplein Reserve 2e Antonius Heinsiusstraat Reserve Westduinweg Reserve De Put Reserve Mobiliteitsfonds haaglanden Reserve OV verbinding Binckhorsttunnel Reserve Ondertunneling spoor 11& 12 Reserve Lokaal taxikeurmerk Reserve Groei fietsgebruik trekvliettracé Reserve Fietsplus en onderhoud Reserve Openbaar Vervoer Hoger Plan Reserve Lange Voorhout autovrij Reserve Verkeersveiligheid bij scholen

Reserve Verslavingszorg Reserve uitwerking WMO Reserve lokaal gezondheidsbeleid Reserve alcoholbeleid Reserve GSB geestelijke gezondheidszorg Reserve huiselijk geweld/mannenopvang Reserve wereldaidsdag

16 - Volksgezondheid en Zorg

Omschrijving reserve

Dienst

(bedragen in €1000)

1.829 904 1.342 140 700 102 110 8.452 1.683 11.491 12.000 100 800 650 2.250 100 100

723 410 125 147 1.405 -

176

100-

175

1.829 904 1.342 140 700 102 110 8.452 1.683 11.491 12.000 100 800 650 2.250 100 100

723 410 125 147 1.405

29 459 3 200 200 946 250 450 1.500 228 1.170 242 14.666

100

-

40

421 53813127100 -

200 160 360

850 750 200 500 100 250 3.770

-

-

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

29 459 97200 175200 946 100 250 450 1.500 228 1.170 242 14.490

Herrubricering /Stelselwijziging

-

Saldo per 31-12-2007

2.250 366 1.211 140 673 102 110 8.452 1.683 11.491 12.000 200 800 650 2.250 100 100

723 410 125 147 200 160 1.765

29 459 3 200 200 946 250 450 1.500 40 228 1.170 242 850 750 200 500 100 250 18.436

-

Saldo per 1-1-2008

47

38

468 2.250 100

-

7.258

2.500

Dotaties

533

11.491 12.000 29

1.211 140 118 102 110 7.500

540

709

300 210 125 74

200 270 100 250 5.863

242 614

1.000

250

319

200

29 114

Onttrekkingen

1.748 366 555 952 1.730 171 800 585 4.500 200 100

423 200 73 200 160 1.056

2.500 345 3 200 627 450 500 40 228 1.170 236 750 230 19.831

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Reserve Stimuleringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg Reserve Stimuleringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg Bestemmingsreserve Polentop Bestemmingsreserve Flankerende maatregelen huisvesting arbeidsmigr. Reserve Woonpromotie Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuid West Bestemmingsreserve Aanpak vastgoedfraude Bestemmingsreserve Voorraadbeheer Reserve Deconcentratie Escamplaan Bestemmingsreserve Werkhotel Reserve Invoering EOS 2e Fase Bestemmingsreserve Sociale Woonpensions Reserve Deconcentratie Escamplaan Reserve Intensivering Handhaving Bestemmingsreserve Afschrijving Henricuskade Bestemmingsreserve Beroep- en bezwaarschriften Bestemmingsreserve Onrechtmatig wonen Bestemmingsreserve Subsidieverstrekking faciliteiten nieuwe gebieden

Reserve Verkeersveiligheid (blackspots) Reserve Beleid VCP Reserve Verkeerslichten Reserve Parkeren Reserve Volautomatische autoberging Reserve Leefbaarheid en veiligheid parkeergarages Bestemmingsreserve HSL Shuttle Bestemmingsreserve Pilot openbaar vervoer Bestemmingsreserve Conducteurs op de tram Bestemmingsreserve Verleidelijk OV Reserve Voorbereidingsbudgetten 2004

Omschrijving reserve

DSB DSB DSB DSB DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO

Reserve Archeologie nieuwe gebieden Reserve Ruimtetekort depot Archeologie Reserve Archeologie nieuwe wetgeving Reserve Archeologie Reserve Anticiperend Werkzaamheden MPG Bestemmingsreserve The Hague World Forum Bestemmingsreserve Masterplannen Structuurvisie Reserve Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (ISV) Reserve Vaststellingsprogramma Bestemmingsreserve Scheveningen Boulevard Reserve Volkshuisvestingsfonds Den Haag Zuid West Reserve Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (ISV) Reserve Scheveningen Haven Reserve Operationele Plannen Reserve Stadsvernieuwing Reserve Voorbereidingsbudgetten 2004 Reserve Kwaliteitsfonds Leidschenveen Reserve Vervanging WonenInformatieSysteem (WIS)

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst

DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO

18 - Wonen

DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSO DSO DSO DSO DSO

Dienst

(bedragen in €1000)

500 582 197 16.716 13.600 12.420 28.120 5.638 21.530 39.099 3.777 8.989 16.773 908 1.244 454

2.463 13.682 1.548 271100 7.791 3.173 28.486

1.000 3.000 897 363 413 4.600 2.300 1.000 1.000 375 142 57.843

Saldo per 31-12-2007

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

500 582 197 16.716 13.600 12.420 28.120 5.638 21.530 39.099 3.777 8.989 16.773 908 1.244 454

2.463 13.682 1.548 271100 7.791 3.173 28.486

1.000 3.000 897 363 413 4.600 2.300 1.000 1.000 375 142 57.843 47

124 2.956 397 9992.662219-

50 500 350 800 2.300 4.047

-

175-

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

500 706 197 16.716 13.600 15.376 28.517 5.638 20.531 36.437 3.777 8.989 16.554 908 1.244 454

2.510 50 500 13.682 350 800 1.548 271100 7.791 5.473 32.533

1.000 3.000 897 363 413 4.600 2.300 1.000 1.000 375 142 57.668

Saldo per 1-1-2008

4.876 1.652 2.678

1.404 4.500

239 8.087

400 1.471

908 1.240

1.236 1.230 417 5.109

6.597 62 14.048

500 706 197

690 3.050

1.548

50

2.510

142 37.068

363 413

126 2.250

Onttrekkingen

625

271

175

2.903

Dotaties

1.404 21.216 13.600 8.779 6219.345 7.290 21.973 35.207 3.360 3.880 16.554 4 454

500 175 13.682 350 800 100 7.101 3.048 400 23925.917

874 750 897 4.600 2.300 1.000 1.000 375 23.503

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Reserve Baggerwerkzaamheden Reserve inrichting 24-uurscentrale Reserve Waterkwaliteitsspoor Reserve Bans klimaat Reserve Vulpunten voor aardgas en NaturalHy Reserve Omzetten bussen naar aardgas Reserve Onderzoek en informatiepanelen luchtkwaliteit Reserve Luchtkwaliteit Reserve bodembescherming v. Leeuwenhoekstraat Bestemmingsreserve Duurzaamheid bestaande bouw

Bestemmingsreserve Subsidieverstrekking faciliteiten nieuwe gebieden Reserve Afschrijving GBIS Bestemmingsreserve The Hague World Forum Bestemmingsreserve A12 Nieuwbouw Bestemmingsreserve Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt Bestemmingsreserve Doorrijdbaarheid hulpdiensten Bestemmingsreserve Ondertunneling A4 Bestemmingsreserve Ruimtelijke Ordening Bestemmingsreserve Vastgoedexploitatie Bestemmingsreserve Centraal Station Bestemmingsreserve Communicatie ruimtelijke projecten Bestemmingsreserve Stadsmaquette Bestemmingsreserve Flankerende maatregelen stedelijke ontwikkeling Bestemmingsreserve Atlantikwallmuseum Bestemmingsreserve Campus Den Haag Reserve Actualiseren Bestemmingsplannen Reserve digitalisering Bestemmingsplannen Fonds meerwaarde corporatiewoningen Bestemmingsreserve Wegwerken achterstanden restauratie rijksmonumenten Bestemmingsreserve Beroep- en bezwaarschriften Bestemmingsreserve Lidmaatschap DGBC Bestemmingsreserve ICT projecten Reserve Binnenstad Bestemmingsreserve Grote Markt Reserve Binckhorst (strategische aankopen) Reserve Financiele Risico's Strategische Aankopen Binckhorst Reserve Bovenwijkse Voorzieningen Leidschenveen Bestemmingsreserve Risico Leidschenveen Bestemmingsreserve Driemanspolder Bestemmingsreserve Grote Markt Bestemmingsreserve Driemanspolder

Omschrijving reserve

BSD BSD BSD BSD BSD BSD

BR Fonds Publieksdiensten BR ICT in de stad BR Den Haag Rode Kruis Stad BR Warchild BR International Gateway BR Onderzoek inhuur externen

21 - Internationale zaken, Promotie en Communicatie

DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSO

20 - Milieu

DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO

Dienst

(bedragen in €1000)

741 438 11 20 335

3.100 391 2.000 295 500 525 48 4.000 998 685 12.542

239 2.000 5.000 400 3.344 3.886 3.653 1.100 105 936 344 12.600 4.377 6.158 912 2.756 218.357

Saldo per 31-12-2007

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

741 438 11 20 335

3.100 391 2.000 295 500 525 48 4.000 998 685 12.542

239 2.000 5.000 400 3.344 3.886 3.653 1.100 105 936 344 12.600 4.377 6.158 912 2.756 218.357 6

-

900 900

3.508 8.700 500 1.000 1.000 500 3010 1.000 3.514 1.560 20.865

-

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

741 438 11 20 335

3.100 391 2.000 295 500 525 48 4.900 998 685 13.442

239 2.000 5.000 400 3.350 3.886 7.161 8.700 500 1.000 1.000 500 1.100 105 936 344 12.570 10 1.000 4.377 6.158 912 2.756 3.514 1.560 239.222

Saldo per 1-1-2008

125

897

168 168

42.500

8.000

5.700

1.738 7.605 4.347

Dotaties

14 184

145 109 11

3.683

525 48 62 235

1.504 391 868 50

44.041

300

2.150 10

936

500

269 2.002 35 5.589

Onttrekkingen

596 1.226 125 6 151

1.596 1.132 245 500 4.838 763 853 9.927

239 2.000 5.000 131 3.086 11.456 5.919 8.700 500 1.000 1.000 500 5.700 600 105 344 10.420 1.000 4.077 6.158 8.000 912 2.756 3.514 1.560 237.681

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

BR ICT impuls BR Projectkosten IDC, SSA en CASA BR Startkapitaal Headhunter BR Ontwikkel. PMGT BR Afschrijving NieuwDenHaag.Nl BR Excellente Dienstverlening BR VEB 10 stappenplan BR Click Call Face BR Startkapitaal Innovatiebudg.beleidsv. IDC BR Wervingsfonds Egalisatiereserve Huisvestingskosten NGO'S BR The Hague Coalition BR World Heritage BR Campus Den Haag BR Internationale conferenties BR City Diplomacy BR Poortgebouw Vredespaleis Bestemmingsreserve Citymarketing Reserve Holland Art Cities Bestemmingsreserve Toeristisch Platform Scheveningen Reserve VVV verhuizing Reserve Evenementen Topsporthal Bestemmingsreserve Congrescentrum

Omschrijving reserve

BSD BSD CT CT CT CT CT CT DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB DSB OCW OCW OCW OCW

BR Cofinanciering Scholingsprogramma Financiele Functie BR Doelmatigheidsverbetering BR Personeelshypotheekportefeuille BR I/D Banen BR Invoeringskosten BTW Compensatiefonds BR Herindeling BR BTW Compensatiefonds BR Omzetten I/D Banen Reserve Sanering Markten Reserve Diverse frictiekosten Reserve Digitalisering werkplekken Reserve Bundeling kwaliteitssystemen Reserve Risico inventarisatie en evaluatie Reserve Eigen risicodragerschap WAO Reserve herhuisv. Ondersteunend team Groen/Str./Ve Reserve frictiekosten School in Bos Reserve ontwikkelingskosten GCC Reserve flexibele huisvesting Reserve Gezondheidsmanagement Reserve Project Deconcentratie Reserve IDC/SSA/CASA Reserve Bedrijfsvoering DSB Res. VG Welzijn Algemeen Reserve automatisering Reserve ict projecten Reserve Procesautomatisering

22 - Financiën

BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD BSD DSO DSO DSO DSO DSO DSO

Dienst

(bedragen in €1000)

73 434 3.193 2.826 700 6.207 41.331 6.707 434 138 116 46 606 114 25 158 171 74 104 1.100 2.571 302176 566

7.205 600 3.592 275 179 4.985 5.700 130 100 50 1.162 6.817 32.340

Saldo per 31-12-2007

302 176466-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

73 434 3.193 2.826 700 6.207 41.331 6.707 434 138 116 46 606 114 25 158 171 74 104 1.100 2.571 100

7.205 600 3.592 275 179 4.985 5.700 130 100 50 1.162 6.817 32.340 500 14422 1.400 -

1.000 1.000

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

73 434 3.193 2.826 700 6.207 41.331 6.707 500 434 138 116 46 606 114 25 158 171 60 104 1.522 1.400 2.571 100

7.205 600 3.592 275 179 4.985 5.700 130 100 1.000 50 1.162 6.817 33.340

Saldo per 1-1-2008

250

1.211

5.562

260

240

150

101 225 622 1.791 290 98 35 590 138

Dotaties

79

25 136 171 60 61 1.522 336 57

623 2.220 700 6.207 4.599 6.188 500 434 138 116 46 606

73

5.900 15.248

50

179 2 5.700 130 100

521

1.603 600

Onttrekkingen

434 2.570 1.817 36.732 519 114 22 43 1.064 2.764 21

5.602 101 225 622 1.791 290 98 35 3.661 413 4.983 150 1.000 240 260 1.162 917 23.654

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Omschrijving reserve

Reserve Afschryv Klachtenregistratiesyst Reserve Digitale opslag en -ontsluiting Reserve Afschrijving Lichtkrant

IDC

Bestemmingsreserve Inrichting Stadskantoor Leyweg

2 - Bestuur / College

ROR ROR ROR

1 - Bestuur / Gemeenteraad

Dienst

P 1.1.2.4 Activafinanciering

6.200

119 4 123

Saldo per 31-12-2007

790.624

Totaal Bestemmingsreserves

300 101 38 100 30 456 48 795 833 607 100 100 180 1.700 604 375 82 13 5.400 8 599 80.037 555.831

Reserve Invoering document management Resreve Implementatie wijzigingsbeheer Reserve opheffen PG OG Reserve V&O personeel Reserve professionalisering DIM Reserve div. ICT projecten Reserve Rechtmatigheid Reserve WAO ERD Reserve WAO (actieven) Reserve ziekteverzuim Reserve finaciele functie Reserve glazen stadhuis Reserve frictikosten Masterplan internet/intranet OCW Plan van aanpak europa Diversiteit personeelsbeleid Reserve SSA Reserve Center of MUS Campus Den Haag Reserve Projectleider krachtwijken Reserve Workflow reserves / rijksvoorzieningen opzetten Reserve ABBA workflow uitrol Res. Work Flow Management systeem Reserve Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (ISV) Reserve Vorming en Opleiding Reserve Invoering EOS 2e Fase Reserve WAO (DSO) Bestemmingsreserve Organisatieaanpassing sector Projectmanagement Bestemmingsreserve Programma Doen Bestemmingsreserve Assurantien Bestemmingsreserve bedrijfsvoering Reserve Vervanging IBS-2000 Reserve perceptielasten

OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW DSO DSO DSO DSO DSO DSO IDC GAD GBD GBD

Saldo per 31-12-2007

Totaal Overige bestemmingsreserves

Omschrijving reserve

Dienst

(bedragen in €1000)

-

Herrubricering /Stelselwijziging

240-

240-

126

2424

366 100

Herrubricering /Stelselwijziging

57.636

57.636

300200 100 100 300 2.000 250 4.958

6.200

119 4 123

-

-

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

790.384

555.591

366 100 300 101 38 100 30 432 24 48 795 833 607 100 100 180 1.700 604 375 82 13 5.400 8 599 80.163

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

6.200

119 4 123

Saldo per 1-1-2008

848.020

613.227

366 100 101 38 100 30 432 24 48 795 833 607 100 100 180 1.700 200 100 100 300 604 375 82 13 2.000 5.400 8 599 250 85.121

Saldo per 1-1-2008

25

25

Dotaties

379.353

83.622

1.671

210

Dotaties

2 2

Onttrekkingen

314.108

204.909

30.952

8 599

13 1.420

75 357 124 375

1.700 100 100

2

101 38 55 30 112 24 48 336 163 191

41 43

Onttrekkingen

6.200

25 119 2 146

Saldo per 31-12-2008

913.265

491.940

325 57 45 530 459 670 416 100 98 180 100 100 225 357480 82 580 5.400 250 55.840

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Reserve Afschrijving Collectieve Huisvesting Reserve Afschrijving Overige Huisvesting Afschrijvingsreserve EOS Facilitaire producten

Omschrijving reserve

Reserve Afschrijvingen DBZ

Reserve Voorbereidingskosten Bouw voor Bureau Petroleumhaven/bureau Laak Reserve Activering Duurzame Goederen BRW

Reserve Activering HCO Schoolbegeleidingsdienst onderwijsachterstandsactivite Reserve Activering HCO Schoolbegeleidingsdienst reguliere schoolbegeleiding Reserve Activering HCO Schoolbegeleidingsdienst reguliere schoolbegeleiding Financiering Investeringen Openbaar Onderwijs, onderwijshuisvesting Financiering Investeringen Bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting Financiering Investeringen Bijzonder voortgezet speciaal onderwijs, huisvesting Financiering Investeringen Openbaaar voortgezet onderwijs, huisvesting Financiering Investeringen Bijzonder voortgezet speciaal onderwijs, huisvesting Financiering Investeringen Activiteiten/projecten stedelijk onderwijsbeleid

Reserve Koorenhuis Zuidlarenstraat Res. Financiering Investeringen Kunstzinnige vorming Res. Financiering Investeringen Accommodatie voor kunstbeoefening Res. Financiering Investeringen Musea Reserve Activeringskosten Inventaris en Automatisering BR Afschrijv DMS-programma

OCW OCW OCW

13 - Sport

DSB DSB DSB DSB

Res. Financiering Investeringen Sport en spelaccomodaties Res. Financiering Investeringen Sport en spelaccomodaties Res. Financiering Investeringen Groene sportvelden en Terreinen

Reserve Activeringen Reserve Activeringen Reserve Activeringen Reserve Activeringen

Straatreiniging Verlichting Wegen Afvalverwijdering Algemene begraafplaatsen

Reserve Materiele Vaste Activa HGR Bestemmingsreserve Herinrichting Industrieel Bedrijf Bestemmingsreserve Haegheflor Reserve Omnigroen-Zuid Bestemmingsreserve Dekking extra kosten Haegheflor Bestemmingsreserve Energievoorziening nieuwbouw kwekerij Haegheflor Bestemmingsreserve afschrijving Haegheflor Bestemmingsreserve afschrijving MVA Reserve Activering Hardware

11 - Leefbaarheid

HGR HGR HGR HGR HGR HGR HGR HGR SZW

8 - Werk en Inkomen

HCO HCO HCO OCW OCW OCW OCW OCW OCW

6 - Onderwijs

OCW OCW OCW OCW DOB BSD

5 - Cultuur en Media

BRW BRW

4 - Openbare orde en Veiligheid

DBZ

3 - Burgerzaken

IDC IDC IDC

Dienst

(bedragen in €1000)

24.000 25.150 31.250

16 164 1.620 17 1.817

1.036 371 8.547 205 3.000 670 13.829

19 145 700 4.512 100 1.640 7.188 14.304

16.400 39.486 2.639 1.012 59.537

863 158 1.021

563 563

391 1.168 7.759

Saldo per 31-12-2007

-

240

240

-

-

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

24.000 25.150 31.250

16 164 1.620 17 1.817

1.036 611 8.547 205 3.000 670 14.069

19 145 700 4.512 100 1.640 7.188 14.304

16.400 39.486 2.639 1.012 59.537

863 158 1.021

563 563

391 1.168 7.759

1.000 -

-

360 520160-

1.300 1.300

-

-

-

113 113

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

24.000 26.150 31.250

16 164 1.620 17 1.817

1.036 611 8.547 205 3.000 360 150 13.909

19 145 700 4.512 100 1.640 8.488 15.604

16.400 39.486 2.639 1.012 59.537

863 158 1.021

563 563

391 1.168 113 7.872

Saldo per 1-1-2008

1.300

-

12.047 1.436 13.483

7.356

100 6.549

539

5 163

580 445 1.025

-

1.500 1.500

2.795 250 100 3.145

Dotaties

24.000 1.200

16 164 119 17 316

268 87 13.007

1.036 46 8.547 23 3.000

359

182 6

6 21 144

19.096

100 16.300 2.426 123 147

79 79

25 25

29 14 23 66

Onttrekkingen

26.150 31.350

1.501 1.501

565 182 360 12.047 1.168 63 14.385

18 142 1 1.239 4.330 194 6.549 1.640 8.488 22.601

100100 37.060 2.516 1.445 445 41.466

863 79 942

2.038 2.038

3.157 1.404 190 10.951

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 2: Reserves

Bestemmingsreserve Afschrijving Henricuskade

Reserve Activeringen Reserve Activeringen Reserve Activeringen Reserve Activeringen

Zeehavens Binnenhavens Grachten en Vaarten Riolering en Waterzuivering

Reserve Vervanging Grondbedrijf-informatiesysteem (GBIS) Reserve Activeringen Archeologie

BR Hardware Residentienet BR Afdekking kapitaallasten Pegasus

Afschrijvingsreserve Electronisch dossier Res. Financiering Investeringen Welzijn BR PSB Module BR Hardware Kenniscentrum BR Project EOS BR OBIEE Reserve Projectkosten EOS

TOTAAL GENERAAL RESERVES

Totaal Activafinanciering

GAD OCW BSD BSD BSD BSD DSB

22 - Financiën

BSD BSD

21 - Internationale zaken, Promotie en Communicatie

DSB DSB DSB DSB

20 - Milieu

DSO DSB

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst

DSO

18 - Wonen

DSB

Reserve Activeringen Verkeersregeling

Res. Financiering Investeringen Groene sportvelden en Terreinen

OCW

17 -Verkeer

Omschrijving reserve

Dienst

(bedragen in €1000)

1.214.372

224.988

120 26.047 570 308 811 27.856

30 2.117 2.147

1.314 18 22 105 1.459

1.515 16 1.531

1.634 1.634

17 17

10.991 91.391

Saldo per 31-12-2007

-

240

-

-

-

-

-

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

1.214.372

225.228

120 26.047 570 308 811 27.856

30 2.117 2.147

1.314 18 22 105 1.459

1.515 16 1.531

1.634 1.634

17 17

10.991 91.391

76.268

6.025

28 2.273 212 1.259 3.772

-

-

-

-

-

-

1.000

Saldo per Resultaat-verdeling 31-12-2007 2007 na stelselwijziging

1.290.640

231.253

120 26.047 598 308 2.273 212 2.070 31.628

30 2.117 2.147

1.314 18 22 105 1.459

1.515 16 1.531

1.634 1.634

17 17

10.991 92.391

Saldo per 1-1-2008

445.532

28.724

111

169280

779 779

-

-

-

-

-

1.300

Dotaties

16 16

453.000

60.643

793

40 500 176 77

10

10

1.314 18 22 105 1.459

-

68 68

17 17

130 25.330

Onttrekkingen

1.283.172

199.334

80 25.378 702 231 2.273 212 2.070 30.946

20 2.896 2.916

-

1.515 1.515

1.566 1.566

-

10.861 68.361

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 3a: Voorzieningen

Omschrijving voorziening

Voorziening wachtgeld Raadsleden Voorziening wachtgeld Ombudsman Voorziening Spaarverlof GRI Voorziening FPU+ en Seniorenregeling

Voorzienig wachtgeld wethouders Voorziening Spaarverlof BSD Voorziening FPU+ en Seniorenregeling Voorziening WAO BSD Personeelsvoorziening FPU en senioren Personeelsvoorziening niet actieve werknemers Voorziening svg-fonds Voorziening Spaarverlof FAD

Voorziening Spaarverlof DBZ Voorziening Wachtgeld DBZ

Voorziening Spaarverlof BRW Voorziening Beeindiging FLO inactieven Voorziening 0nderhoud brandweergebouwen

Voorziening Spaarverlof DOB Voorziening FPU DOB Voorziening Onderhoudsplan filialen Voorziening cultuurpanden Voorz. Ond. acc. voor kunstbeoefening (Koorenhuis) Legaat dr Muller (beeldende kunst) Fonds Kunstopdrachten BK Voorziening Onderhoud kunstwerken Voorziening Onderhoudsmiddelen Nieuwe Kerk Voorziening Onderhoud cultuuraccommodaties Voorziening cultuurpanden Voorziening Pierrot/OLT 2008 Voorziening Zcala 540.7.01 Voorziening cultuureducatie p.o. Voorziening cultuurpanden Voorziening Onderhoud Musea

HCO HCO HCO OCW

Voorziening onderhoud Zandvoortselaan Voorziening onderhoud Zandvoortselaan Voorziening personeel Voorziening Doorvergoeding bijz.onderwijs

6 - Onderwijs

DOB DOB DOB OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW

5 - Cultuur en Media

BRW BRW BRW

4 - Openbare orde en Veiligheid

DBZ DBZ

3 - Burgerzaken

BSD BSD BSD BSD IDC IDC IDC IDC

2 - Bestuur / College

ROR ROR ROR ROR

1 - Bestuur / Gemeenteraad

Dienst

P 1.2.1 Voorzieningen (regulier)

(bedragen in €1000)

128 257 1.744

33 306 492 134 323 29 104 515 602 2.499 402 126 867 5.992

136 4.570 414 5.120

424 255 679

1.356 232 1.036 36 506 218 85 42 3.511

11 790 34 38 873

Saldo per 31-12-2007

-

-

-

-

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

128 257 1.744

33 306 492 134 323 29 104 515 602 2.499 402 126 867 5.992

136 4.570 414 5.120

424 255 679

1.356 232 1.036 36 506 218 85 42 3.511

11 790 34 38 873

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

17 58 243

551 2.177

115 440

79 1 68 305 30 585

3

3.300 565 3.865

27 27

643

942

485 1.741

518 5 163 86

385

8 91

118 3.180 301 3.599

45 71 116

1.068

374 19 187 150 229 109

20 108

2 71

4 58 404 89 85 3

9 79

Bestedingen

69

Dotaties

492

492

-

-

1.036

631

405

-

Vrijval

Balansverkorting

17 186 500 802

25 218 134 17 30 172 302 627 2.921 126115 440 2 126 933 5.936

18 4.690 678 5.386

379 211 590

577 217 276 290 366 194 88 42 2.050

71 711 34 20 836

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 3a: Voorzieningen

Voorziening Pleysiersschool Voorz. Onderhoud Onderwijs Onttrokken Gebouwen

Omschrijving voorziening

Voorziening FPU HGR Voorziening WAO HGR Voorziening non actieven Voorziening Wachtgeld HGR Voorziening Spaarverlof SZW Voorziening FPU niet-actieven

Voorziening Risico's J. van Campenplein

Voorziening Borgstellingsfonds Voorziening GKB Voorziening garantiefonds startende ondernemers Voorziening Particuliere woningverbetering Voorziening Microkredieten

Voorziening Gebruikersonderhoud sportacc. Voorziening onderhoud zwembaden Voorziening onderhoud sporthallen Voorziening onderhoud Sportzalen Voorziening exploitatie Lindoduin Voorziening Vitalisering Sportverenigingen Voorziening Onderhoud Buitensportaccommodaties VG sportterreinen Voorziening Onderhoud Buitensportaccommodaties uitvoering Voorziening Risico lening ADO stadion

Voorziening Cofinanciering D2 Voorziening Cofinanciering D2 Voorziening Uitenhagestraat

Voorziening DWO

OCW OCW OCW OCW

Voorziening Ambulancedienst Voorziening Overgangsregeling FLO ambulancepersoneel Voorziening Lening Jeugd Tandzorg (JTZ) Schenking Bevolkingsonderzoek

16 - Volksgezondheid en Zorg

OCW

14 - Maatschappelijke ondersteuning

OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW OCW

13 - Sport

DSO DSO DSO

12 - Economie

OCW

10 - Jeugd

SZW SZW SZW SZW SZW

9 - Armoedebestrijding

HGR HGR HGR HGR SZW SZW

8 - Werk en Inkomen

OCW OCW

Dienst

P 1.2.1 Voorzieningen (regulier)

(bedragen in €1000)

-

-

4.687

-

3.506 1.086 4 91

20 20

-

488-

2.324

2.699 413 799 220 995 160 169 5.455

488-

-

148 55 203

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

136 488 1.700

54 54

295 3.211 3.506

309 37 52 42 354 544 1.338

45 2.174

Saldo per 31-12-2007

4.687

3.506 1.086 4 91

20 20

2.699 413 799 220 995 160 169 5.455

1.836

136 1.700

54 54

295 3.211 148 55 3.709

309 37 52 42 354 544 1.338

45 2.174

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

6.784

8.139

3.052

1.655 1.397

4

4

358

252

-

2.816

3.559

44 44

2.762 492 337 19

-

43 43

13 288 16 51 368

116 22 52 23 68 386 667

942

Bestedingen

3.111 232 945 40

-

-

95 359

264

194 36 16 463 766

57

318

Dotaties

-

-

-

1.700

1.700

-

-

-

-

Vrijval

-

Balansverkorting

7.735

5.161 2.483 91

64 64

3.048 153 1.407 241 1.738 160 63 6.810

136

136 -

11 11

282 3.187 132 4 95 3.700

250 15 194 55 302 621 1.437

45 1.550

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 3a: Voorzieningen

Omschrijving voorziening

Voorziening Volautomatische autoberging (VAB)

Voorziening VHV Den Haag Zuidwest Voorziening Negatieve lopende plannen Meerjaren Programma Grondbedrijf (MPG) Voorziening Haagse Hogeschool (HHS) Voorziening grondafname verpl. Ypenburg Voorziening negatieve plannen Harnaschpolder Voorziening Financiële Risico's Strategische Aankopen Binckhorst Voorziening Explosieven Leidschenveen

Voorziening Gegarandeerde geldleningen Voorziening Ondertunneling A4 Voorziening afkeuringen niet-actieven Voorziening WAO/WW-uitkeringen Voorziening Incidenteel uittr. Taakst. Overhead Voorziening Voormalig personeel Voorziening Wachtgeld DSB Voorziening Cofinanciering D2 Voorziening FPU (non actieven) Voorziening WAO (non actieven) Voorziening Spaarvariant Voorziening opschoning balans Voorziening fpu niet actieven Voorziening WOZ GBD Voorziening WOZ GBD Voorziening Perceptiekosten voorgaande belastingjaren en onderhanden werk Voorziening Meerwerk WOZ Voorziening Afvalstoffenheffing Voorziening Boventalligen OCW VG OCW panden BV Voorziening FPU Voorziening WAO Voorziening Onderhoud Welzijnsaccommodaties

Totaal P 1.2.1 Voorzieningen (regulier)

CTR CTR DSB DSB DSB DSB DSB DSO DSO DSO DSO DSO GAD GBD GBD GBD GBD GBD OCW OCW OCW OCW OCW

22 - Financiën

DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binkhorst

DSB

17 - Verkeer

Dienst

P 1.2.1 Voorzieningen (regulier)

(bedragen in €1000)

207.527

5.558 162 1.427 1.155 686 143 4.127 85 527 1.759 744 900 249 4.000 999 256 4.633 27.410

4.430 127.261 825 1.768 8.000 2.100 144.384

285-

-

-

-

-

-

-

Herrubricering /Stelselwijziging

-

Saldo per 31-12-2007

207.242

5.558 162 1.427 1.155 686 143 4.127 85 527 1.759 744 900 249 4.000 999 256 4.633 27.410

4.430 127.261 825 1.768 8.000 2.100 144.384

-

-

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

445 1.060

30.582

62.067

1.639 200 6 2.903 11.611

-

22.028

193 384 159 2.694 5.528

477

733 37 201 219 93

51 213

51 335

136 17

74

383

341 5.600

16 599

-

Bestedingen

30.582

413

413

Dotaties

20.567

6.243

423

181 547 651

136 307 649 143 3.206

8.000 1.655 10.683

825

203

413

413

Vrijval

149.150

149.150

149.150

-

Balansverkorting

77.564

5.899 5.600 471 1.549 136848 37 324 65 145 993 249 5.446 815 103 4.842 27.250

4.414 7.891 1.768 14.073

-

-

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 3a: Voorzieningen

Omschrijving voorziening

Voorziening Overhead GSBIII centraal

Voorziening GSB III gelden Veiligheid Voorziening GSB 3e tranche Voorziening Keurmerk Veilig Ondernemen Haagse Binnenstad Voorziening InAxis Voorziening ESF Voorziening Multi disciplinair oefenen

Voorziening 540.1.01 Beeld. Kunst en Vormg. 05-06

Voorziening 540.7.01 Actieplan Cultuurbereik 05-08

Voorziening 541.1.01 Beeld. Kunst en Vormg. 05-06

OCW

OCW

OCW

Voorziening Grassroots

OCW

Voorziening PaVEM Ministerie van Justitie

Voorziening PaVEM Ministerie BZK

Voorziening Bestuurskostenregeling

Voorziening Oudkomers

Voorziening Risico Nieuw-en Oudkomers

Voorziening Wet Inburgering

Voorziening Inburgering Antilliaanse jongeren

Voorziening Antilliaanse Risicojongeren 2005-2008

Sociale herovering (Pechtoldgelden)

Crim. Allochtone Jongeren (IMAR)

SZW

SZW

SZW

SZW

SZW

SZW

OCW

OCW

OCW

OCW

Voorziening Ned.Gebiedende wijs

Voorziening Tijdelijke stimulering interne opsporing en controle

Voorziening Niet bestede middelen mbt regulier maken ID-banen

Voorziening Basiscursus bijstandsconsulenten

Voorziening Verbindende schakels 2006/2007

Voorziening Sturingssysteem WWB

SZW

SZW

SZW

SZW

SZW

SZW

8 - Werk en Inkomen

Voorziening Nieuwkomers

SZW

7 - Burgerschap

Volwasseneneducatie SIV6

Voorziening Stedelijke Projecten

OCW

Voorziening Volw.educatie en inburgering nieuwk.

Voorziening Opvoedingsondersteuning

OCW

OCW

Voorziening Achterstandsbestrijding

OCW

OCW

Voorziening Achterstandsbestrijding

OCW

Voorziening uit beeld geraakte jongeren

GOA GSB3 (Siv-4)

OCW

Voorziening professionalisering ICT

Voorziening OHV stimuleringsreg.

OCW

OCW

Voorziening OHV stimuleringsreg.

OCW

OCW

Voorziening OHV stimuleringsreg.

OCW

6 - Onderwijs

Voorziening 511.3.01 Actieplan Cultuurbereik 05-08

OCW

5 - Cultuur en Media

BSD BSD BSD BRW BRW BRW

4 - Openbare orde en Veiligheid

BSD

2 - Bestuur / College

Dienst

P 1.2.2 Voorzieningen met voeding vanuit overige overheden

(bedragen in €1000)

6

42

195

224

-

6-

42-

195-

224-

78.550-

78.550

-

2.490-

1.519-

1.142-

61.496-

2.000-

3.315-

818-

1.417-

2.490

1.519

1.142

-

61.496

2.000

3.315

-

818

1.417

4.353-

79.872-

79.872

4.353

16.190-

2.214-

62-

50-

49-

3-

1-

55-

157-

60.438-

262-

16.190

2.214

62

50

49

3

1

55

157

60.438

-

262

391-

2.415-

2.415

391

596-

551-

1.041-

227-

4.4018033949465125.769-

120120-

Herrubricering /Stelselwijziging

596

551

1.041

227

4.401 803 39 49 465 12 5.769

120 120

Saldo per 31-12-2007

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

Bijlage 3a: Voorzieningen

Voorziening Reïntegratietrajecten 2004-2007

Voorziening Pilot no-riskpolis

SZW

SZW

Voorziening Particuliere woningverbetering

Voorziening Stabilisatie van Schulden

SZW

SZW

Sociale herovering (Pechtoldgelden)

Voorziening Tieneropvang

Voorziening Opvoedingsondersteuning (2)

Crim. Allochtone Jongeren (IMAR)

Preventief jeugdbeleid (Verhagengelden)

RSU integrale jeugdgezondheidszorg

Voorziening opvoedingsondersteuning

Voorziening EKD

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

Voorziening GSB III: BDU Fysiek 2 Fysieke maatregelen

Voorziening GSB III: BDU SIV 13 Leefbaarheid

DSB

DSB

Voorziening Stadseconomie

Voorziening Niet Fysieke stadseconomie

Voorziening BDU Economie (GSBIII)

DSO

DSO

DSO

BOS Bosik Rob

BOS iedere dag bewegen ELOUT

BOS project RKF LIPA

BOS project RKF CAMPUS

BOS Sportief Escamp

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

SZW

Voorziening Pilot gezamenlijke beoordeling

14 - Maatschappelijke ondersteuning

Sportvoorziening BOS Richard Krajicek

BOS Bosik Duindorp

OCW

OCW

Sportvoorziening BOS Kloppend Hart

Sportvoorziening BOS Speeltuin

OCW

Allochtone jeugd door sport (GSB-3)

OCW

OCW

Voorziening BOTA middelen 2005 - 2008

OCW

13 - Sport

Voorziening Doelstelling 2 2006

Voorziening Answer

DSO

DSO

12 - Economie

Voorziening GSB III: BDU Fysiek 1 Verbetering kwaliteitsimpuls

Voorziening GSB III: BDU Fysiek 7 Leefbaarheid Groenprojecten

DSB

DSB

11 - Leefbaarheid

Jeugd en veiligheid (SIV-3)

OCW

10 - Jeugd

Voorziening garantiefonds startende ondernemers

SZW

9 - Armoedebestrijding

Voorziening Agenda voor de Toekomst

Voorziening WWB W-deel (werkdeel)

SZW

Omschrijving voorziening

SZW

Dienst

P 1.2.2 Voorzieningen met voeding vanuit overige overheden

(bedragen in €1000)

2-

3.399-

3.399

2

93-

150-

150-

122-

175-

177-

50-

50-

50-

1.946-

93

150

150

122

175

177

50

50

50

1.946

436-

43.699-

43.699

436

17.986-

2.064-

312-

28-

17.986

2.064

312

28

23.309-

13.407-

13.407

23.309

3.248-

3.082-

2.241-

3.248

3.082

2.241

4.836-

6.791-

6.791

4.836

180-

139-

333-

183-

180

-

139

333

-

-

183

-

5.956-

259-

259

5.956

56-

55-

56

55

148-

57.103-

57.103

148

629-

3.711-

52.296-

Herrubricering /Stelselwijziging

629

3.711

52.296

-

Saldo per 31-12-2007

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

Bijlage 3a: Voorzieningen

Voorziening Regionaal Beleid

Vrouwenopvang (SIV-9)

Voorziening Huisv.t.b.v.maatschapp.opvang

Verminderen overlast op straat (SIV-2)

Thuislozenzorg (SIV-10)

MO voorfin. Verdeelsleutel

OGGZ middelen

Voorz. Tijdelijke Stimuleringsregeling Vrijwilligers

Voorziening Heroine-experiment

Verslavingszorg (SIV-11)

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

Aanpak overgewicht 0 - 19 jarigen (SIV-12)

Voorziening Gezondheidsachterstand moet wijken

Telemedicine

Spelregelproject Fonds 1818

Voorziening curatieve SOA

Preventie Vrouw. Gen. Verminking (v.g.v.)

Fonds 1818 voorziening antillianen

Diabetesfonds hindustani lifestyle

VWS gezondheidsachterstand moet wijken

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

OCW

Voorziening de Put

Voorziening Beschikking Verkeersveiligheid 2007

Voorziening Beschikking Openbaar Vervoer 2007

Voorziening Randstad Rail

DSB

DSB

DSB

DSB

20 - Milieu

DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO DSO

Voorziening BDU Fysiek (GSBIII) Voorziening Stadsvernieuwing Voorziening Besluit Lokatiegebonden Subsidies Voorziening Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing Voorziening Binnenstedelijke VINEX locaties Voorziening Innovatie ontwikkeling stedelijke vernieuwing Voorziening Impuls SV 2005 Voorziening Impuls SV 2006 Voorziening Geluidsisolatie

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binkhorst

DSO DSO DSO DSO

Voorziening Besluit Woningbouw Subsidies (BWS) Voorziening Herstructurering Voorziening Afkoop regelingen geldelijke steun particulieren Voorziening VROM-gelden Deconcentratie Escamplaan

Voorziening diverse beschikkingen 2005

DSB

18 - Wonen

Voorziening Hubertustunnel

DSB

17 - Verkeer

Voorziening Gezond Wijkgericht Werken

Verminderen huiselijk geweld (SIV-8)

OCW

OCW

Voorziening huiselijk geweld randgemeenten

Voorziening Wenckenbachstraat (Laak Noord)

OCW

OCW

16 - Volksgezondheid en Zorg

Coördinatie BDU 2005 - 2009 (SIV-0)

OCW

Omschrijving voorziening

OCW

Dienst

P 1.2.2 Voorzieningen met voeding vanuit overige overheden

(bedragen in €1000)

64-

117.397 8.838 1.066 86.746 9.525 5.075 6.756 7.050 489 242.942

117.3978.8381.06686.7469.5255.0756.7567.050489242.942-

4.2231439311.8757.172-

78.638-

4.223 143 931 1.875 7.172

13.393-

78.638

20.724-

437-

6.985-

1.880-

13.393

20.724

437

6.985

1.880

35.219-

5.514-

35.219

1.163-

5.514

150-

14-

376-

242-

2-

32-

99-

2.034-

845-

39-

454-

1.163

150

14

376

242

2

32

99

2.034

845

39

454

64

7.62135.172-

7.621

836-

20-

2.354-

3.378-

17.912-

359-

135-

1.416-

1.139-

Herrubricering /Stelselwijziging

35.172

836

20

2.354

3.378

17.912

359

135

1.416

-

1.139

Saldo per 31-12-2007

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

Bijlage 3a: Voorzieningen

Voorziening diverse beschikkingen 2006 Voorziening Gebiedsgericht Programma Luchtkwaliteit Voorziening GSB III: BDU Fysiek 8 Verbeteren luchtkwaliteit Voorziening Wet Bodembescherming Voorziening GSB III: BDU Fysiek 9 Bodemsanering

Omschrijving voorziening

BSD

Voorziening Scholing Financiele Functie

22 - Financiën

DSB DSB DSB DSB DSB

Dienst

P 1.2.2 Voorzieningen met voeding vanuit overige overheden

(bedragen in €1000)

334334677.945-

677.945

5055.3996602.6247.60116.789-

Herrubricering /Stelselwijziging

334 334

505 5.399 660 2.624 7.601 16.789

Saldo per 31-12-2007

-

-

-

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

Bijlage 3a: Voorzieningen

Omschrijving voorziening

Voorziening Keurmerk Veilig Ondernemen Haagse Binnenstad

Voorziening subsidies derden

Voorziening Openbaar basisonderwijs Voorziening Openbaar speciaal onderwijs Voorziening Rahim Aghion (onderwijs) Voorziening Bestuurlijke Samenwerking Openbaar onderwijs

Egalisatievoorziening Leges Opbreekvergunningen Voorziening Ockenburgh Voorziening Zandsuppletie Egalisatievoorziening afvalstoffenheffing Voorziening Graven (incl. Ragay)

Voorziening Parkeren

Egalisatievoorziening riolering

Voorziening Bouwleges Voorziening Eneco Afkoop Claims

CTR DSB

Voorziening Sirtema van Grovestin Voorziening Spaarverlof DSB

22 - Financiën

DSB

20 - Milieu

DSO DSO

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binkhorst

DSB

17 - Verkeer

DSB DSB DSB DSB DSB

11 - Leefbaarheid

POO POO POO POO

6 - Onderwijs

DOB

5 - Cultuur en Media

BSD

4 - Openbare orde en Veiligheid

Dienst

P 1.2.2 Voorzieningen met voeding vanuit derden

(bedragen in €1000)

61.335-

-

-

2.042 2.042

-

-

51.51812.3342438 63.416-

-

39 39

Herrubricering /Stelselwijziging

29.078

17 308 325

-

13.354 2.042 15.396

292 292

261 177 250 3.391 8.809 12.888

-

138 138

39 39

Saldo per 31-12-2007 na stelselwijziging

102.800

102.090

-

25.632 25.632

20.887

16.266 25.632 25.632

20.887

16.266

-

52.447 2.715 55.418

58.024 2.193 60.518

343 343

245 11

-

124 124

29 29

Bestedingen

301

-

41 41

-

Dotaties

108

108 108

-

-

-

-

-

-

-

Vrijval

29.680

17 200 217

-

8.733 2.042 10.775

635 635

317 166 250 8.968 8.287 17.988

-

55 55

10 10

Saldo per 31-12-2008

510.0.01

530.2.01 530.2.01 620.7.01 620.8.01 620.8.01

120.0.01 120.0.01 120.0.01

621.3.01 610.0.01 611.2.01 652.0.01

210.2.02 210.2.02 210.2.02 210.2.02 210.2.02 210.2.02 210.2.02 210.2.02 723.6.01

611.1.01

050.0.13

5

13 13 14 14 14

4 4 4

7 8 8 14

17 17 17 17 17 17 17 17 11

8

19

Omschrijving regeling

Totaal

DOB Subsidie project Taalkracht Totaal DOB OCW Reg. Bos RKF Campus 530.2.01 OCW Reg. Bos sportief Escamp 530.2.01 OCW Reg.Vrouwenopvang (SIV-11) OCW Reg.Thuislozenzorg (SIV-10) Verbetering in de M.O. OCW Reg.Verm. Overl.op straat (SIV19) Totaal OCW BRW Subsidie NBC BRW Inkomensoverdracht PVPP BRW Jumelage met Bonaire, St Eustatius en Saba Totaal BRW SZW Wet Inburgering SZW Basiscursus Bijstandsconsulenten SZW ESF SZW Gezamenlijke beoordeling Totaal SZW DSB 6382 Noordelijke randweg (Hubertustunnel) DSB Budget Dir. Ruimte en Mobiliteit (Hubertustunnel) DSB Regeling eenmalige spoorse doorsnijdingen DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer DSB Subsidieregeling aanpak zwerfafval (SAZ) Groot Stedenbeleid 3 (GSB3) Totaal DSB HGR Subsidie Wet Sociale Werkvoorziening Totaal HGR DSO Impuls SV 2005 Totaal DSO

(bedragen in € 1.000) Progr. Product Dienst

Overlopende activa (Nog te ontvangen (voorschot)bedragen)

Bijlage 3b. Specificatie overlopende activa en passiva

Rijk

Rijk

Rijk, Min. van Verkeer en waterstaat Provincie Zuid Holland Rijk, Min. van Verkeer en waterstaat Haaglanden, Autoproject "Doorstroming parkeerruit" Haaglanden, 2e verlenging Oosterheemlijn Haaglanden, Agglonet, div. projecten Haaglanden, Westduinweg - Duinstraat Haaglanden, verkeersveiligheidsprojecten Rijk, Min. van Economische zaken (Senter Novem) Rijk

Rijk Europa Europa Rijk

Rijk Regio Haaglanden Rijk

Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk

Provincie ZH

Ontvangen van publieke lichaam (vul in: Rijk of Europa of Provincie of regio Haaglanden) Haaglanden)

-

-

-

-

Saldo per 31-12-2007

47.639

63 32.230 17 32.310 1.913 1.027 336 9.064 12.340 -

10 62 1.646 571 700 2.989 -

-

Stelselwijziging

47.639

10 62 1.646 571 700 2.989 63 32.230 17 32.310 1.913 1.027 336 9.064 12.340 -

-

Saldo per 01-01-2008 na stelselwijziging

84.094

5.102171.41025.754 628 1.027354 22 773 227 1.085 29 6.271 34.116 50.980 50.980 174 174

41 111 37 189 3.709

-

45 45

Uitgaven tlv publiekrechtelijke middelen

-

35 35

94.102

-

26.532 628 563 29 15.335 43.087 50.980 50.980

Ontvangen (voorschot) bedragen

37.631

10 10 10 62 1.646 571 700 2.989 41 111 37 189 3.709 63 27.128 30.900 1.135 354 22 773 227 858 3.369 174 174

Saldo per 31-12-2008

480.3.01 480.4.01

140.1.01 140.1.01 140.1.01 002.1.04

511.3.01 540.1.01 540.7.01 541.1.01 421.0.01 423.0.01 480.2.01 480.2.01 480.2.01 482.0.01 480.6.01 480.6.01 480.6.01 480.6.01 480.6.01 482.0.01 482.0.01 620.0.03 620.0.03 620.0.03 620.0.03 620.0.03 621.0.01 621.0.01 630.4.01 715.0.01 715.0.01 716.0.01 530.2.01 530.2.01 530.2.01 530.2.01 530.2.01 530.2.01 530.2.01

6 6

4 4 4 4

5 5 5 5 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 7 7 7 7 7 10 10 10 10 10 10 13 13 13 13 13 13 13

Omschrijving regeling

Ontvangen van publieke lichaam (vul in: Rijk of Europa of Provincie of regio Haaglanden) Haaglanden)

HCO OCW Projecten GSB BDU ISV Regio Haaglanden HCO OCW Projecten Onderwijsbeleid Regio Haaglanden Totaal HCO BSD Sociale Integratie en Verificatie Rijk BSD Regionaal Informatie- en expertisecentrum Bestuurlijke aRijk BSD Pardonregeling Rijk Scholing Financiële Functie BSD Rijk Totaal BSD OCW Reg. Actieplan Cultuurbereik Rijk OCW Reg. Beeld kunst&vormgev. 540.1.01 Rijk OCW Reg. Actieplan Cultuurber. 540.7.01 Rijk OCW Reg. Beeld. kunst & vormgev. 541.1.01 Rijk OCW Reg. Stimuleringsreg. OHV VG Rijk OCW Reg. Stimuleringsreg. OHV VG Rijk OCW Reg.GSB SIV4/G25 Rijk OCW Reg.GSB SIV5 Rijk OCW Reg. meld en coörd.functie (RMC) Rijk OCW Reg. achterstandsbestrijding Provincie Zuid Holland OCW Reg. achterstandsbestrijding Provincie Zuid Holland OCW Reg. Grassroots Rijk OCW Reg. Uit beeld geraakte jongeren Provincie Zuid Holland OCW Reg. professionalisering IC Rijk OCW Reg. Stedelijke Onderwijsprojecten Rijk OCW Reg. volwasseneducatie Rijk OCW Reg.Volwassenenducatie (SIV-6/5021 Rijk OCW Reg. Antil.risicojongeren 2005-200 Rijk OCW Reg. Pechtold gelden Rijk OCW Reg. Imar Rijk OCW Matra 2 Marokko project Nador Rijk OCW Matra 2 Marokko project Oujda Rijk OCW Reg.Jeugd- en veiligheid (SIV-17/18ad) Rijk OCW Brede doeluitk. Centra voor Jeugd Rijk OCW Reg. tieneropvang Rijk OCW Reg. Prev. Jeugdbeleid (Verhagen g Rijk OCW Reg.RSU integrale JGZ Rijk OCW Reg. VWS Electr.kinddossier Rijk OCW Reg.BOTA-middelen 2005-2008 (SIV-1 Rijk OCW Reg. Allocht. Jeugd door sport 530 Rijk OCW Reg. Bos Bosik Duindorp 530.2.01 Rijk OCW Reg. Bos Bosik Rob 530.2.01 Rijk OCW Reg. Bos iedere dag bew. 530.2.01 Rijk OCW Reg. Bos RKF Lipa 530.2.01 Rijk OCW Reg. Bos RKF Campus 530.2.01 Rijk

(bedragen in € 1.000) Progr. Product Dienst

Overlopende passiva (Ontvangen voorschotbedragen)

Bijlage 3b. Specificatie overlopende activa en passiva

-

Saldo per 31-12-2007

183 334 139 180 236 1.492 14 50 34 50 10

3.111

104 604 191 795 227 1.252 551 385 391 262 29.744 3.299 2.103 157 55 49 50 62 3 2.213 8.495 1.142 1.519 1.590

104

Stelselwijziging

104 104 604 191 795 227 1.252 551 385 391 262 29.744 3.299 2.103 157 55 49 50 62 3 2.213 8.495 1.142 1.519 1.590 3.111 183 334 139 180 236 1.492 14 50 34 50 10

Saldo per 01-01-2008 na stelselwijziging

5.965

1.774

19 19

36 540

50

1.501

5.415

17

469 599 1.068 2.360 120 558 36 3.074

Toevoegingen (ontvangen voorschotbedragen)

103 266 5.642 33 196 568 14 50 34 10 10

46 10 8.134 802 652 1.181 8 9 3.061

2.713 227 1.252 551 402 391 181 25.552 2.585 2.519 155 55 49

298 410 708 2.376 76 261

Uitgaven tlv publiekrechtelijke middelen

227 194

33-

Vrijgevallen bedragen

275 189 464 621 44 297 962 81 9.607 714 1.085 2 100 16 3 2.239 901 340 867 409 11 10 50 1.774 80 68 462 147 40 924 40 -

Saldo per 31-12-2008

Product

530.2.01 530.2.01 530.2.01 530.2.01 620.0.02 620.7.01 620.8.01 620.8.01 620.8.01 620.8.01 620.8.01 621.1.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.02 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01 714.0.01

120.0.01 120.0.01 120.0.01 120.0.01

621.3.01 621.3.01 621.3.01 621.3.01 621.3.01 621.3.01 621.3.01 621.3.01 621.3.01 610.0.01

Progr.

13 13 13 13 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16

4 4 4 4

7 7 7 7 7 7 7 7 7 8

Omschrijving regeling

OCW Reg. Bos sportief Escamp 530.2.01 OCW Reg. BOS kloppend hart 530.2.01 OCW Reg. BOS Haagse Sportuin 530.2.01 OCW Reg. BOS Richard Krajicek 530.2.01 OCW Reg. Coörd. BDU 2005-2009 (SIV-O) OCW Reg.Vrouwenopvang (SIV-11) OCW Reg. huisv.tbv maatsch.opvang OCW Reg.Thuislozenzorg (SIV-10) Verbetering in de M.O. OCW Reg.Verm. Overl.op straat (SIV19) OCW Reg. VWS MO verdeelsl.voorfin (SIV10a) OCW Reg. spec.uitk.OGGZ-middelen (SIV10a) OCW Reg.tijd.stim.Reg. vrijwilligers OCW Reg.Verslavingszorg (SIV-12/13) OCW Reg. heroine-experiment 2e OCW Reg. Curatieve SOA OCW Reg.Verm. huiselijk geweld (SIV20) OCW Reg. Telemedicine OCW Reg. gezond wijkgericht werken OCW Reg. huiselijke geweld OCW Reg. wenkebach laak noord OCW Reg. Preventie vrouw.gen.verminkin OCW Reg. Aanpak overgew. 0-19 jarigen (SIV-15) OCW Reg spelregelproject OCW Reg gezh.sachterstand moet wijken OCW Reg. Fonds1818 voorl.antill. OCW Reg. diabetsfonds hindustani OCW Reg. VWS gezondh.achterst.m.wijken OCW Reg. Aanvullende sexualiteitshulpv OCW Correctie voorschotten 2008 in herrubricering 2007 Totaal OCW BRW Subsidie InAxis BRW Jumelage met Sint Maarten BRW ESF BRW Multi disciplinair oefenen Totaal BRW SZW Wet Inburgering SZW Pavem BZK SZW Pavem Justitie SZW Nieuwkomers SZW Oudkomers SZW Risico's Wet Inburgering SZW Bestuurskostenregeling SZW Participatiebonus Inburgering SZW Inburgering van Gepardoneerden SZW ID-banen

Dienst

Bijlage 3b. Specificatie overlopende activa en passiva

Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk

Rijk Rijk Europa Rijk

Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Europa Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk

Ontvangen van publieke lichaam (vul in: Rijk of Europa of Provincie of regio Haaglanden) Haaglanden)

Saldo per 31-12-2007

55.27530.770 39 97 10 146 17.660 818 1.417 4.353 3.315 2.000 66224

31 50 50 50 738 863 135 10.113 359 3.378 2.354 20 3.721 836 242 495 32 39 65 454 315 1.343 2 98 14 150 716

Stelselwijziging

31 50 50 50 738 863 135 10.113 359 3.378 2.354 20 3.721 836 242 495 32 39 65 454 315 1.343 2 98 14 150 716 55.27530.770 39 97 10 146 17.660 818 1.417 4.353 3.315 2.000 66224

Saldo per 01-01-2008 na stelselwijziging

-

292 997 3.557

375 55.275 83.488 263 240 503 21.918

-

3.379 4.553 176 1.398 1.497 590 -

356

553

Toevoegingen (ontvangen voorschotbedragen)

932

9

79.374 75 10 85 6.611 818 1.239 615

32 41 111 375

10.469 359 2.010 1.436 2.581 1.411 1.634 824 13 23 55 222 994

31 50 50 50 439 1.416

Uitgaven tlv publiekrechtelijke middelen

2

2 273 273 14.000

Vrijgevallen bedragen

299 135 4.747 5.471 20 1.316 823 105 261 19 16 10 454 93 349 66 14 109 605 34.882 39 188 64 291 18.967 178 3.738 3.315 2.000 217 997 2.625 224

Saldo per 31-12-2008

12 12 12 12 12 12 18 18 18 18 18 19 19 19 19 19 19 19 19

22 22 22 22

17 17 17 17 17 20 11 20 20 11

610.0.01 610.0.01 610.0.01 611.2.01 611.2.01 611.2.01 611.2.01 310.3.01

8 8 8 8 8 8 8 9

Dienst

Omschrijving regeling

SZW Sturingssysteem WWB SZW Verbindende Schakels SZW WWB Kompas SZW WWB W-deel SZW Voorbereidingstraject Participatiebudget SZW Pilot No-Risk SZW Loonkosten ondersteunend pers basisscholen SZW Stabilisatie van Schulden Totaal SZW 210.2.02 DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer 210.2.02 DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer 210.2.02 DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer 210.2.02 DSB Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer 210.2.02 DSB Uitvoering taxiconvenant 2008 - 2009 240.0.01 DSB Stimuleringsprogramma, stroomgebied Rijn-West 721.0.01 DSB Subsidieregeling aanpak milieudrukvermindering 723.2.01 DSB Gebiedsgericht Programma Luchtkwaliteit 723.4.01 DSB Wet bodembescherming 723.6.01 DSB Subsidieregeling aanpak zwerfafval (SAZ) Groot Stedenbeleid 3 (GSB3) 1) DiversenDSB Totaal DSB 922.3.16 CTR Inburgering 922.3.16 CTR BDU Stadseconomie 914.0.01 CTR GroteStedenbeleid III 914.0.01 CTR Explosieven 2e Wereldoorlog Totaal CTR 050.0.00 DSO Doelstelling 2 2006 europese Rijksmiddelen 050.0.00 DSO Cofinanciering D2 Rijksmiddelen 050.0.00 DSO Answer rijksmiddelen 050.0.20 DSO Stadseconomie 050.0.20 DSO BDU economie GSB (III) 050.0.20 DSO Niet fysieke stadseconomie 050.0.02 DSO Herstructurering Rijk 050.0.02 DSO Belsuit woning gebonden subsidies 050.0.22 DSO Afkoopregeling geldelijke steun particulieren 050.0.32 DSO Geluidsisolatie Rijk 050.0.32 DSO VROM-gelden deconcentratie Escamplaan 050.0.13 DSO Impuls SV 2005 050.0.13 DSO Impuls SV 2006 050.0.13 DSO Stadsvernieuwing Rijk 050.0.13 DSO Investeringsfonds Stedelijke vernieuwing 1 050.0.13 DSO Investeringsfonds Stedelijke vernieuwing 2 050.0.13 DSO Innovatie ontwikkeling Stedelijke Vernieuwing 050.0.13 DSO Binnenstedelijke Vinex locaties 050.0.13 DSO Besluit Locatiegebonden subsidies

Product

Progr.

Bijlage 3b. Specificatie overlopende activa en passiva

Europa Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Regio Haaglanden Regio Haaglanden

Rijk Rijk Rijk Rijk

Haaglanden, 2e verlenging Oosterheemlijn Haaglanden, Agglonet, div. projecten Haaglanden, Randstad Rail Haaglanden, Autoproject "Doorstroming parkeerruit" Rijk, Ministerie van Verkeer en waterstaat Rijk, Ministerie van Verkeer en waterstaat Rijk, Min. van Economische zaken (Senter Novem) Provincie Zuid - Holland Rijk, Min. van VROM Rijk, Min. van Economische zaken (Senter Novem) Rijk

Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk Rijk

Ontvangen van publieke lichaam (vul in: Rijk of Europa of Provincie of regio Haaglanden) Haaglanden)

-

-

Saldo per 31-12-2007

-

6 17 52.296 314 56 82.410 660 14.544 13.393 949 166 5.396 1.579 36.687 23.309 488 28 312 10.667 2.065 143 4.223 931 489 1.875 4.340 4.583 8.838 86.746 69.142 5.075 9.525 1.066

52.296 314 56 82.410 660 14.544 13.393 949 166 5.396 1.579 36.687 23.309 488 28 312 10.667 2.065 143 4.223 931 489 1.875 4.340 4.583 8.838 86.746 69.142 5.075 9.525 1.066

Saldo per 01-01-2008 na stelselwijziging

6 17

Stelselwijziging

1.636 2.122 34.579 13.851 2.336-

226

648 21.635 5704.400

7.388 237 45

37-

-

403 90

9.525

28 312

14.000 11.300 949 12.249 -

Vrijgevallen bedragen

151.956 660 3.244 983385 7 670 536 4.519 -

127

141.353 153

6 93

Uitgaven tlv publiekrechtelijke middelen

8.224

358

111 98 109.921 180 314127 56136.831 638 241 340 125 538 46 7.029 8.957 14.000 3.500 1.230 411 19.141 657

Toevoegingen (ontvangen voorschotbedragen)

35 98 20.864 27 53.285 15.014 241 121 118 4.726 1.581 46 7.029 28.876 14.000 3.500 1.230 411 19.141 23.563 398 11.025 2.102 143 5.059 694 444 1.875 2.930 4.583 6.716 52.815 76.926 6.841 5.466

-

Saldo per 31-12-2008

Product

050.0.13 050.0.13 050.0.13

Progr.

19 19 19

Omschrijving regeling

Totaal

DSO Birkgelden verplaatsing TNO DSO Voorziening Hotspotsgelden DSO Voorziening Eneco Afkoop Claims Totaal DSO

Dienst

Bijlage 3b. Specificatie overlopende activa en passiva

Rijk Rijk

Ontvangen van publieke lichaam (vul in: Rijk of Europa of Provincie of regio Haaglanden) Haaglanden)

6.974

4.929 2.045 6.974

Saldo per 31-12-2007

382.712

2.045231.800

Stelselwijziging

389.686

4.929 238.774

Saldo per 01-01-2008 na stelselwijziging

295.745

42.683

7.105

Toevoegingen (ontvangen voorschotbedragen)

297.333

57.978

Uitgaven tlv publiekrechtelijke middelen

36.583

9.865

Vrijgevallen bedragen

351.515

7.105 4.929 213.614

Saldo per 31-12-2008

Bijlage 4: Investeringen

Economisch/ maatsch. nut

E E

E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E

E E E

E E E E E E E E E E E E E E

01 - Bestuur / Gemeenteraad Klachtenregistratiesysteem PolitiekPortaal ResidentieNet

02 - Bestuur / College 8e SDK Leidschenveen Diverse investeringen FAD Fundering muur Spui 175 (Best.res.) Groupwise HAAGnet beveiliging Investering EOS Leyweg, afbouw (IDC) Leyweg, casco (DSO/DSB) Onderhoud kantoorverzamelgebouwen OTAP Overname panden DSB/SZW RVE AutomatiserIng en Haagnet SDK Escamp SDK Haagse Hout vervangen binnenzonwerring Vervangen oude GBS componenten Spui Vervanging dak Westeinde 40 (Best.res.) Vervanging stoomgenerator Stadhuis Vloerafwerking stadhuis en garage Vloerafwijkingen stadhuis en garage Vloerbedekking

03 - Burgerzaken Digitalisering kluis Pinnen aan de Balie Vervanging Piv4all / kernregistratie NP

04 - Openbare orde en veiligheid Boten en strandvoertuigen Bouw bureau Laak Bouw bureau Leidschenveen Bouw bureau Scheveningen Brandweerkazerne centrum Grond bureau Scheveningen Specifieke brandweervoertuigen Toepassen digtop bij de brw Verv. apparatuur autowerkplaats Verv. C2000 communicatie-app. Verv. investeringen brw-gebouwen Verv. investeringen hoofdureau Vervanging ademluchtapparatuur Vervanging strandbewakingsobjecten

INVESTERINGEN OPGENOMEN IN HET MEERJARIG INVESTERINGSPLAN (MIP):

Programma

(bedragen in €1000)

151 5.980 104 1.247 0 0 329 0 43 0 0 283 91 0 8.228

122 265 0 387

135 284 320 0 0 89 370 0 0 0 5.222 895 0 129 0 0 560 0 348 0 147 8.499

12 44 56

Investeringen 2008

151 5.980 104 1.247 0 0 329 0 43 0 0 283 91 0 8.228

122 265 0 387

135 284 320 0 0 89 370 0 0 0 5.222 895 0 129 0 0 560 0 348 0 147 8.499

12 44 56

0

0

0

0

Gefinancierd met middelen van: Gemeente Derden (krediet)

151 5.980 104 1.247 0 0 329 0 43 0 0 283 91 0 8.228

122 265 0 387

135 284 320 0 0 89 370 0 0 0 5.222 895 0 129 0 0 560 0 348 0 147 8.499

12 44 56

220 5.000 127 3.751 0 0 2.413 0 40 0 0 472 482 50 12.555

300 300 0 600

500 750 532 250 402 0 400 0 0 139 0 500 0 514 0 100 282 0 300 0 140 4.809

25 73 98

-69 980 -23 -2.504 0 0 -2.084 0 3 0 0 -189 -391 -50 -4.327

-178 -35 0 -213

-365 -466 -212 -250 -402 89 -30 0 0 -139 5.222 395 0 -385 0 -100 278 0 48 0 7 3.690

-13 -29 -42

Financiering gemeente Raming Afwijking

Uitkomst 1)

220 11.561 127 3.751 4.900 0 5.766 0 110 550 1.383 472 482 1.249 30.571

1.500 518 3.000 5.018

1.105 4.595 532 540 402 0 16.264 67.800 10.732 139 0 500 0 514 842 840 282 250 980 961 140 107.418

25 73 98

Meerjarig resterend gemeentelijk krediet

Bijlage 4: Investeringen

E E E E E E E E E E E E E E E E E

E E E E E E E E

E E E E E E E

M

E E E E M E E

06 - Onderwijs Activiteiten/projecten stedelijk onderwijsbeleid Bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting Bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting Bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting Openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting Openbaar basisonderwijs, onderwijshuisvesting (Bijzonder basisonderwijs) Openbaar voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting Materiele vaste activa HCO

08 - Werk en Inkomen Aankoop grond HaegheFlor Ford transit bouwjaar 2006 Grond Westmadeweg IB Leerwerkbedrijf Investering nieuwbouw HaegheFlor LTO - 4 tapedrive t.b.v. unix-servers Materiele Vaste Activa HGR

10 - Jeugd Speelvoorzieningen

11 - Leefbaarheid 24301 24316 | Ondergrondse afvalbakken krachtwijken | 10 jaar 24301 24316 | Ondergrondse afvalbakken krachtwijken | 20 jaar 24301 24316 Ondergrondse afvalbakken 10 jaar 91090 91091 Verruiming capaciteit gem.begraafplaatsen 25 jaar Beheersvisie Westduinpark DSB06.302 jaar Nieuwbouw Milieudepot De Werf 13 (12,5%) jaar Nieuwbouw Milieudepot De Werf 13 (87,5%) jaar

Economisch/ maatsch. nut

05 - Cultuur en Media Danstheater Spuiplein DAPZ/LDT De Broedplaats DMS-programma Herinrichting Centrale Bibliotheek Inrichting filialen Nieuw Waldeck en Laakkwartier IRS4ALL Koorenhuis Leyweg Koorenhuis Zuidlarenstr Korzo Museon Pop-en muziekcentrum Loosduinen Restyling bibliotheken Urban centre Volksbuurtmuseum Culturalis investering Volksbuurtmuseum/Culturalis Vrije academie

Programma

(bedragen in €1000)

0 0 201 56 85 0 1.081 1.423

0 0

3.649 16 -89 240 1.732 36 428 6.012

744 1.085 9.454 12.764 0 7.705 4.669 24 36.445

204 1.083 0 10 79 1.160 229 0 -128 1.020 0 1.167 0 0 16 3.516 0 8.356

Investeringen 2008

0 0 201 56 85 0 1.081 1.423

0 0

3.649 16 -89 240 1.732 36 428 6.012

744 1.085 9.454 12.764 0 7.705 4.669 24 36.445

204 1.083 0 10 79 580 229 0 -128 1.020 0 1.167 0 0 16 3.516 0 7.776

0

0

0

0

580

580

Gefinancierd met middelen van: Gemeente Derden (krediet)

0 0 201 56 85 0 1.081 1.423

0 0

3.649 16 -89 240 1.732 36 428 6.012

744 1.085 9.454 12.764 0 7.705 4.669 24 36.445

204 1.083 0 10 79 580 229 0 -128 1.020 0 1.167 0 0 16 3.516 0 7.776

2.640 4.224 640 250 72 150 1.050 9.026

0 0

4.190 0 0 0 1.372 0 426 5.988

2.352 450 7.330 11.956 0 7.060 3.376 0 32.524

250 1.000 0 194 100 600 0 0 -128 853 0 1.202 0 0 0 2.500 0 6.571

-2.640 -4.224 -439 -194 13 -150 31 -7.603

0 0

-541 16 -89 240 360 36 2 24

-1.608 635 2.124 808 0 645 1.293 24 3.921

-46 83 0 -184 -21 -20 229 0 0 167 0 -35 0 0 16 1.016 0 1.205

Financiering gemeente Raming Afwijking

Uitkomst 1)

8.460 13.540 1.640 924 868 150 1.050 26.632

6.700 6.700

4.190 0 0 0 1.372 0 2.026 7.588

97.677 11.608 28.307 35.916 8.615 24.561 29.933 0 236.617

400 1.083 396 344 100 600 0 12.800 -128 6.153 6.000 1.502 2.160 -12.800 583 3.516 225 22.934

Meerjarig resterend gemeentelijk krediet

Bijlage 4: Investeringen

E E E E E E E E E E E E

E E E

M M M M M M M E M M M M M M

E M E M M E E M

E E

16 - Volksgezondheid en Zorg Ambulancedienst RMU AGZ TBC bestr.

17 - Verkeer Agglonet Binckhorsttunnel Haags Startstation Erasmuslijn (HSE) Herinrichting De Kern Gezond Hubertustunnel Meerjarenplan Fiets Overige projecten Parkeren op straat Randstadrail Trekvliettracé Verkeer en milieunnormering Verkeerscirculatieplan (VCP) Verkeersplan Verkeersveiligheidsplan

20 - Milieu 12384 Stadsboerderij L&Y opnieuw plaatsen 25 jaar Actieplan Luctkwaliteit Bedieningssysteem Verkeerscentrale Dr.Lelykade aanp Zeezeilcentrum jaar Kadefaciliteiten Landhoofd C jaar Renovatie Verkeerscentrale Riolering en water egalisatie voorz Vervanging Leugenbrug jaar

21 - Internationale zaken, promotie en communicatie NieuwDenHaag.nl Personeelssysteem Pegasus

Economisch/ maatsch. nut

13 - Sport Appartementsrecht B (hoofdgebouw) stadion Forepark Beachstadion BUSP OCW Escampcarré clubgebouw Escampcarré spv ready HSV Escamp Leidschenveen/Ypenburg Rietwijk de Dijken Sportkwadrant Zuiderpark sportvelden (sportveld ready) Topsporthal Zuiderpark Veurse Sporthal

Programma

(bedragen in €1000)

0 639 639

681 969 613 0 0 356 1.166 0 3.785

4.260 0 0 5.598 26.382 2.405 8.813 2.775 29.597 0 0 -573 1.206 539 81.002

433 294 0 727

0 0 63 968 0 723 617 2.385 0 0 0 2.817 7.573

Investeringen 2008

0 639 639

623 0 613 0 0 356 1.166 0 2.758

16 0 0 5.597 0 2.384 8.813 2.775 1.752 0 0 -694 634 381 21.658

433 294 0 727

0 0 63 968 0 723 617 2.385 0 0 0 2.817 7.573

0

1.027

58 969

121 572 158 59.344

27.845

1 26.382 21

4.244

0

0

Gefinancierd met middelen van: Gemeente Derden (krediet)

0 639 639

623 0 613 0 0 356 1.166 0 2.758

16 0 0 5.597 0 2.384 8.813 2.775 1.752 0 0 -694 634 381 21.658

433 294 0 727

0 0 63 968 0 723 617 2.385 0 0 0 2.817 7.573

0 1.001 1.001

539 0 0 0 0 0 0 0 539

226 0 0 6.133 5.557 4.256 9.368 253 1.020 1.000 0 0 2.842 1.393 32.048

553 148 170 871

0 0 62 407 363 787 1.270 2.429 0 100 0 2.530 7.948

0 -362 -362

84 0 613 0 0 356 1.166 0 2.219

-210 0 0 -536 -5.557 -1.872 -555 2.522 732 -1.000 0 -694 -2.208 -1.012 -10.390

-120 146 -170 -144

0 0 1 561 -363 -64 -653 -44 0 -100 0 287 -375

Financiering gemeente Raming Afwijking

Uitkomst 1)

550 1.001 1.551

539 20.000 0 132 481 0 0 950 22.102

226 11.491 12.000 14.046 12.586 20.455 24.417 6.134 1.020 30.000 44.457 15.250 11.880 3.593 207.555

3.506 148 170 3.824

10.000 3.260 239 407 363 1.778 36.239 4.266 4.500 100 0 3.868 65.020

Meerjarig resterend gemeentelijk krediet

Bijlage 4: Investeringen

E E E E E E E E E E E E E E E E E

Economisch/ maatsch. nut

2)

1)

2)

E E E E E E E E E E E E E E E E

268.134

5.747 6.759 941 4.881 1.351 14.621 5.516 3.509 3.938 2.309 701 6.788 23.474 15.501 3.151 152 99.339 99.339

322 -480 0 2.255 1.067 512 0 0 0 1.227 0 0 135 238 373 0 14 5.663 168.795

Investeringen 2008

206.830

5.747 6.759 941 4.881 1.351 14.621 5.516 3.509 3.938 2.309 701 6.788 23.474 15.501 3.151 152 99.339 99.339

322 -480 0 2.255 1.067 512 0 0 0 874 0 0 135 238 373 0 14 5.310 107.491

61.304

0 0

353 61.304

353

Gefinancierd met middelen van: Gemeente Derden (krediet)

206.830

5.747 6.759 941 4.881 1.351 14.621 5.516 3.509 3.938 2.309 701 6.788 23.474 15.501 3.151 152 99.339 99.339

322 -480 0 2.255 1.067 512 0 0 0 874 0 0 135 238 373 0 14 5.310 107.491

119.639

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

200 0 0 2.200 900 0 199 0 0 1.177 6 0 135 244 0 0 0 5.061 119.639

87.191

5.747 6.759 941 4.881 1.351 14.621 5.516 3.509 3.938 2.309 701 6.788 23.474 15.501 3.151 152 99.339 99.339

122 -480 0 55 167 512 -199 0 0 -303 -6 0 0 -6 373 0 14 249 -12.148

Financiering gemeente Raming Afwijking

Uitkomst 1)

Bijdragen van derden zijn in mindering gebracht op de investeringsuitgaven. De investeringen binnen het programma Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst betreffen strategische aankopen en maken daarom geen deel uit van het meerjarig investeringsplan.

TOTAAL GENERAAL

Eindtotaal niet in het MIP opgenomen investeringen:

19 - Stedelijke ontwikkeling, Binnenstad en Binckhorst Bedrijfspanden Wegastraat / Orionstraat / Pegasusstraat Caballerofabriek Fokkerschool Grond Brinckhorst Mercuriusweg Grond Herman Costerstraat/Uitenhagestraat HOB MVA Verwervingen Binckhorst In erfpacht uitgegeven gronden Loosduinseweg Lufofstraat NGBIS Overige gronden RAC-panden Stadskantoor Leyweg Woningen Binckhorst/Mercuriusweg Woningen Herman Costerstraat/Uitenhagestraat Woningen te verkopen

INVESTERINGEN NIET OPGENOMEN IN HET MEERJARIG INVESTERINGSPLAN (MIP):

Eindtotaal in het MIP opgenomen investeringen:

22 - Financiën Buitenschoolse opvang Carré (MFC Escamppade) Den Haag onder Dak Den Haag onder Dak Duinstraat investering EOS EOS projectkosten Herman Costermarkt herinrichting jaar Het Anker jonderenwerk Leerlingbouwplaats Mijtensstraat investering MFC Moerwijk nieuw belastingsysteem OCW Panden B.V. 2e fase Pand Kesslerstichting Renovatie Marktgebouw Sportzalen bij scholen Westhovenplein (MFC Moerwijk)

Programma

(bedragen in €1000)

806.407

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

19.696 2.515 1.100 3.100 900 0 199 1.200 500 1.177 500 4.300 135 19.940 0 5.200 2.317 62.779 806.407

Meerjarig resterend gemeentelijk krediet

2.516 0 0 0 102.376 0 0 197 33.218 138.307

81.338 0 0 0 154.277 0 129.068 354.304

Materiële vaste activa met maatschappelijk nut 1.2.1.1 Gronden en terreinen (niet in erfpacht uitgegeven) 1.2.1.2 Gronden en terreinen welke in erfpacht zijn uitgegeven 1.2.2 Woonruimten 1.2.3 Bedrijfsgebouwen 1.2.4 Grond- weg en waterbouwkundige werken 1.2.5 Vervoermiddelen 1.2.6 Machines apparaten en installaties 1.2.9.1 Overige materiële vaste activa 1.2.9.2 Materiele vaste bedrijfsactiva in uitvoering

Totaal

Financiële vaste activa 1.3.1.1 Kapitaalverstrekking aan Deelnemingen 1.3.1.2 Kapitaalverstrekking aan gemeenschappelijke regelingen 1.3.1.3 Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen 1.3.2.1 Leningen aan woningbouwcorperaties 1.3.2.2 Leningen aan deelnemingen 1.3.2.3 Leningen aan overige verbonden partijen 1.3.3.1 Overige langlopende leningen aan derden 1.3.3.2 Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar 124.683

2.719 0 0 0 24.667 0 -4.128 101.425

19.014

44 0 0 0 2.928 0 0 0 16.042

203.669

25.046 5.516 19.004 116.024 7.234 879 7.011 9.357 13.598

0

0

0

0 0 0 0 0 0 0 0

0

0 0 0 0 0 0 0 0 0

353

0 0 0 0 0 0 0 0 353

0

0

33.879

1.407 0 0 0 15.080 0 11.474 5.918

0

0 0 0 0 0 0 0 0 0

14.070

-76 6.548 587 6.142 732 0 119 18 0

0

0 0

0

0

0 0 0 0 0 0 0 0

0

0 0 0 0 0 0 0 0 0

238

0 0 0 0 0 0 0 238 0

Bijdragen Desinves- Afwaarvan teringen deringen derden

0

0

3

0 0 0 0 0 0 3 0

56.838

435 0 0 0 56.365 0 0 38 0

37.397

358 0 161 25.540 1.946 1.076 4.076 4.240 0

Afschrijving

0

0

809.788

82.650 0 0 0 163.864 0 113.463 449.811

100.483

2.125 0 0 0 48.939 0 0 159 49.260

1.092.059

144.832 109.590 20.996 654.772 26.319 4.304 34.444 28.613 68.189

Boekwaarde 31-12-2008

0

0

33.301

3.253 0 0 0 6.493 0 4.393 19.162

5.481

101 0 0 0 4.043 0 0 8 1.329

31.841

4.590 3.267 112 19.672 854 151 1.226 505 1.464

Toegerekende rente

* In de kolom investeringen is voor een bedrag van € 15,8 mln. opgenomen in verband met een herrubricering van onroerende zaken naar aanleiding van het op orde brengen van de vastgoedadministratie.

718.987

940.448

Totaal

Totaal

120.068 110.622 2.740 570.430 21.763 4.501 31.628 23.752 54.944

0

0

Boekwaarde 1- Investe1-2008 ringen (bruto)*

Materiële vaste activa met economisch nut 1.2.1.1 Gronden en terreinen (niet in erfpacht uitgegeven) 1.2.1.2 Gronden en terreinen welke in erfpacht zijn uitgegeven 1.2.2 Woonruimten 1.2.3 Bedrijfsgebouwen 1.2.4 Grond- weg en waterbouwkundige werken 1.2.5 Vervoermiddelen 1.2.6 Machines apparaten en installaties 1.2.9.1 Overige materiële vaste activa 1.2.9.2 Materiele vaste bedrijfsactiva in uitvoering

Totaal

Immateriële vaste activa en kapitaallasten 1.2.0.0 Kosten onderzoek en ontwikkeling

bedragen in € 1.000 Balans- Omschrijving balanspost post

Bijlage 5. Specificatie materiële vaste activa en kapitaallasten

33.304

3.253 0 0 0 6.493 0 4.396 19.162

62.319

536 0 0 0 60.408 0 0 46 1.329

69.238

4.948 3.267 273 45.212 2.800 1.227 5.302 4.745 1.464

0

0

Totale kapitaallasten 2008

16

17B Uitkering Marsrouteplannen (Bibliotheken). Vernieuwingsimpulsmiddelen

18

21A Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

OCW

OCW

VROM

VROM

Subsidieregeling aanpak milieudrukvermindering 2007

Indicatoren (3)

Ontvanger (C)

Besteed bedrag tot en met jaar t

Totaal declarabele uitgaven jaar t

In euro’s

GBKV onbestede middelen van ontvangen In euro's rijksmiddelen t/m 2008 APCB: eigen matchingsbijdrage In euro's gemeente/provincie APCB: correcties over eigen bijdrage In euro's gemeente/provincie voorgaand jaar

In euro's

In euro’s (in het verantwoordingsjaar bestede bedrag)

In euro’s

In euro’s

Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen

1 HAP07018

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

1 HAP07018 Sorteeranalyse uitgevoerd

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

Totale subsidiabele kosten op grond van artikel 6

1 DOS-2008-0007618 / PZH-2008-483386

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

0 = niet 1 = wel 2 = beschikking nog niet afgerond

In euro’s

In euro’s

In euro’s

In aantallen

Wet luchtkwaliteit (=nieuw Provincies, Besteed bedrag in het kader van het In euro’s hoofdstuk in de Wet Milieubeheer) kaderwetgebieden en G4 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit t.l.v. Rijksmiddelen (kolom 9) en t.l.v. eigen middelen (kolom 11)

Besluit Milieusubsidies

Provinciale beschikkingen

Besteed bedrag jaar t Gemeenten (SiSa tussen Besteed bedrag t/m jaar t. (kolom 10) Wet op het Specifiek medeoverheden) Cultuurbeleid Afgerond: Niet=0 Wel=1 (kolom5) Bekostigingsbesluit cultuuruitingen

Aantal afgeronde projecten

APCB: onbestede middelen van ontvangen In euro's rijksmiddelen Bekostigingsbesluit cultuuruitingenGemeenten en provincies CPO: onbestede middelen van ontvangen In euro’s art 41 en 45 Ministeriële Regeling rijksmiddelen t/m jaar t uitkeringen cultuurbereik 20052008.

Bekostigingsbesluit cultuuruitingenProvincies en gemeenten art 41 en 45 Ministeriële Regeling uitkeringen cultuurbereik 20052008.

GBKV: correctie voorgaande jaar over de autonome bijdrage van de gemeente

Toegekend bedrag t-1 minus besteed bedrag t-1 Bekostigingsbesluit cultuuruitingenGemeenten (rechtstreekse GBKV: autonome bijdragen van de art 41 en 45 Ministeriële Regeling ontvangers) gemeente uitkeringen cultuurbereik 20052008

Gemeenten

Brede scholen/ sportaccommodaties Regeling stimulering aanpassing Gemeenten huisvesting brede scholen en aanpassing sportaccommodaties i.v.m. multifunctioneel gebruik

Versterking cultuureducatie in het primair onderwijs 2005-2007 (CPO)

12

OCW

Toelichting per indicator (A)

Tijdelijke subsidieregeling Provincies, gemeenten en Verklaring gemeente dat project(en) is (zijn) 0 =niet innovatie openbaar bestuur 2006 gem.reg. gerealiseerd conform toekenningbesluit(en) 1 =wel (selecteer uit lijst)

Juridische grondslag (2)

Regionale meld- en coördinatiecentraWet educatie en beroepsonderwijs, Wet

11A Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 (APCB)

OCW

Innovatie openbaar bestuur

OCW

9

Departement

10B Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving 2005-2008 (GBKV)

6

Specifieke uitkering (1)

OCW

Nummer

BZK

Afspraak (4)

Realisatie (5)

Beginstand jaar t (6)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Frequentie (jaarrekening) (B)

€ 572.544

€ 47.921

€0

€ 609.142

€ 2.130.000

€0

Jaarlijks

Na afronding beschikking

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

0

1

€0

€ 6.958

€0

€ 2.683.435

€0

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9) € 2.518.501

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

€ 1.345

3

0

Overige besteding (11)

2008

4

0

Te verekenen met het Rijk (12)

2008

Jaarlijks

Jaarlijks

2008

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

2008

2008

Overige (14) 0

0

Toelichting afwijking (15) 0

R

D1

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

R

Aard Controle (16)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

22A Bodemsanering

25A Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK)

26A Subsidieregeling BANS Klimaatconvenant

VROM

VROM

Departement

VROM

Nummer

21B Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

Specifieke uitkering (1)

VROM

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Wet milieubeheer

Wet Ruimtelijke Ordening en Besluit Ruimtelijke Ordening

Wet bodembescherming (Wbb) Besluit financiële bepalingen bodemsanering, Regeling financiële bepalingen bodemsanering;

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

€ 673.149

In euro’s In aantallen

In euro’s

Gerealiseerde kwaliteitsdragers

Jaarlijks

Totaal aantal geplande projecten (volgens In aantallen en toelichting afwijking Jaarlijks plan van aanpak) en totaal afgeronde indien sprake is van nieuwe, gewijzigde projecten (realisatie) tot en met jaar t. of vervallen projecten.

Provincies en gemeenten Totaal cumulatief bestede subsidiabele In euro’s uitvoeringskosten tot en met jaar t (kolom 9) en eigen gemeentelijke bijdrage aan plan van aanpak (kolom 11)

Na afloop van een project

In aantallen In aantallen

Gerealiseerde projecten

Na afloop van een project

Na afloop van een project

Jaarlijks Na afloop van de programmaperiode Na afloop van de programmaperiode Na afloop van de programmaperiode Na afloop van de programmaperiode Na afloop van de programmaperiode Jaarlijks én na afloop van een project

Jaarlijks

Jaarlijks

Berekende opbrengst boven drempelwaardeIn euro's ten behoeve van benefit sharing

In m3 Aantal m3 gesaneerd verontreinigd grondwater (inclusief SEB) Provincies en gemeenten Subsidiabele kosten minus opbrengsten uit In euro’s exploitatie besteed tot en met jaar t (kolom 9)

Aantal m2 gesaneerd oppervlak (inclusief In m² SEB) Aantal m3 gesaneerde grond (inclusief SEB)In m3

Aantal bodemonderzoeken (inclusief SEB) In aantallen

Besteed bedrag FES Aantal saneringen (inclusief SEB)

Provincies en gemeenten Besteed bedrag Wbb

Besteed bedrag uit rente opbrengsten In euro’s ontstaan uit toepassing van subsidieregeling luchtkwaliteit.

41

0

€ 1.050.823

Te verekenen met het Rijk (12)

0

D1

R D1

R

R

R

R

R

R

R

42

0

0

0,00

€ 1.109.418

R

R

D1

D1

R

R

D1

D1

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

D1

€0

Overige (14)

0,00

€0

€0

Toelichting afwijking (15)

0,00

0

0

€0

€0

Beginstand jaar t (6)

Jaarlijks

Beschikking Rijk (7)

€ 63.441

Overige ontvangsten (8)

Jaarlijks

€ 490.896

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Jaarlijks

0

Realisatie (5) 0

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

In euro’s

€0

€0

Overige besteding (11)

Besteed bedrag t/m jaar t uit eigen middelenIn euro’s besteed aan luchtkwaliteit In euro’s Besteed bedrag t/m jaar t dat door de contractpartners is ingezet voor verbetering van de luchtkwaliteit in het gebiedsgerichte programma

1 DGWM/2006/9945

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

Wet luchtkwaliteit (=nieuw Gemeenten (SiSa tussen Besteed bedrag t/m jaar t in het kader van hoofdstuk in de Wet Milieubeheer) medeoverheden) het Nationaal Samenwerkings-programma Luchtkwaliteit (kolom 10) Provinciale beschikkingen Afgerond: Niet=0 Wel=1 (kolom5)

Jaarlijks

In euro’s Besteed bedrag uit rente opbrengsten ontstaan uit toepassing van subsidieregeling luchtkwaliteit.

Indicatoren (3)

Jaarlijks

Toelichting per indicator (A)

Besteed bedrag dat door de In euro’s contractpartners is ingezet voor verbetering van de luchtkwaliteit in het gebiedsgerichte programma

Aard Controle (16)

Nummer

28

31

34

36

42

Departement

VROM

VROM

WWI

WWI

WWI

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Besluit impulsbudget stedelijke vernieuwing 2006 tot en met 2009.

Antillianengemeenten

Inburgering (oude stelsel)

Nationale Sleutel Projecten (NSP)

Wet Stedelijke Vernieuwing

Ontvanger (C)

Gemeenten niet G-31

Gemeenten

Gemeenten, samenwerkingsverband van gemeenten

Gemeenten

Privaatrechtelijke overeenkomstenGemeenten tussen gemeenten en het Rijk

Wet inburgering nieuwkomers (Win)

Wet Ruimtelijke Ordening Besluit Ruimtelijke Ordening

Subsidieregeling aanpak zwerfafval Besluit milieusubsidies

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Indicatoren (3)

0 =niet 1 =wel (selecteer uit lijst)

0 =niet 1 =wel (selecteer uit lijst)

In euro's

Na afloop van een project

Gerealiseerde projecten

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

10 In euro's Aantallen genoemde indicatoren (kolom 4) en gerealiseerde indicatoren (kolom 5)

10 In aantallen Besteed bedrag 2005 t/m 2008 In euro's Besteed bedrag in jaar t (kolom 9) hieronder invullen per beschikkingsnummer

Jaarlijks

2008 2008

2008

In 2006, 2007 en 2008 afgegeven In aantallen verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win die betrekking hebben op beschikkingen die in 2006 zijn afgegeven.

Output (conform de tussen de gemeente en het Rijk gemaakte afspraken over de periode 2005 t/m 2008)

2008

In 2006 afgegeven beschikkingen voor In aantallen inburgeringsprogramma's aan nieuwkomers in de zin van de Win.

In aantallen

Na afloop van een project

Jaarlijks én na afloop van een project

Na afronding project

Na afronding project

Na afronding project

Jaarlijks

Berekende opbrengst boven drempelwaardeIn euro’s ten behoeve van benefit sharing

0 =niet 1 =wel (selecteer uit lijst) Subsidiabele kosten minus opbrengsten uit In euro’s exploitatie besteed tot en met jaar t (kolom 9)

10

Hieronder per beschikkingsnummer invullen:

Plusproject/ proeftuinproject: Projectevaluatie uitgevoerd?

1 ZAB07028

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

Basisproject: Plan van aanpak bestuurlijk vastgesteld?

10

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

1 ZAB07028 Andere subsidies van het Rijk of de Europese Commissie

Hieronder per beschikkingsnummer invullen.

Totaal gemaakte subsidiabele kosten in jaar t.

Na afloop van hetgehele Verklaring van gemeente/ provincie dat plan0 =niet uitvoeringstraject. van aanpak is gerealiseerd conform 1 =wel 2 =niet gerealiseerd conform toekenningsbesluit. toekenningsbesluit maar uitvoering plan van aanpak wel afgerond

Afspraak (4) 0

0

0

1

0

Realisatie (5) 0

0

0

0

0

1

0

1

Overige ontvangsten (8) 0

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9) 0

€ 1.956.865

€0

€ 28.235

Overige (14) €0

Toelichting afwijking (15) 0

0

D1

D2 R

D1

D1

R

R

R

D1

D1

R

R

D1

Aard Controle (16)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Brede doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (GSB/SIV)

44

Departement

WWI

Nummer

43A Investering stedelijke vernieuwing (ISV)

Specifieke uitkering (1)

WWI

Juridische grondslag (2)

10

Indicatoren (3)

Onderdeel inburgering BDU SIV: Gemeenten G31 Regeling inburgering G-31

Jaarlijks

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige In aantallen inburgeraars voor wie voor de eerste keer een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige In aantallen inburgeraars voor wie voor de eerste keer een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die uiterlijk 31 december 2009 hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

2009

2009

2009

2009

2009

2009

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Eenheid afhankelijk van prestatieafspraak Eenheid afhankelijk van prestatieafspraak Eenheid afhankelijk van prestatieafspraak Eenheid afhankelijk van prestatieafspraak Eenheid afhankelijk van prestatieafspraak Eenheid afhankelijk van prestatieafspraak In aantallen

In aantallen Inburgeringsplichtingen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgesteld en die uiterlijk 31 december 2009 hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor de eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgesteld

60

50

40

30

20

10

2009 (optioneel ook voor Doelstellingen en prestatieafspraken die meVerschilt per gemeente 2008 in te vullen) het Rijk zijn overeengekomen o.b.v. het De gebruikte eenheid (in kolom 4 en 5) stedelijk meerjaren is afhankelijk van de prestatieafspraak ontwikkelingsprogramma (MOP) en zijn vastgelegd in het GSB-convenant per stad (in kolom3). (prestatielijst). Besteding in euro's (kolom 10) Hieronder per prestatieafspraak invullen.

Eindsaldo ISV I In euro’s Besteed bedrag investeringsbudget In euro’s stedelijke vernieuwing Correctie over besteed bedrag investering In euro's stedelijke vernieuwing voorgaand jaar

2009 Jaarlijks

2009

10

In aantallen / euro's (verschilt per gemeente)

Frequentie (jaarrekening) (B) Eenmalig na afronding project

2009

In aantallen

Toelichting per indicator (A)

10 In aantallen Verplichtingen / afspraken met VROM n.a.v eindsaldo investeringstijdvak ISV I

Optioneel ook bij jaarrekening 2008 in te vullen.

Programma-gemeenten Doelstellingen en prestatieafspraken die me (rechtstreekse ontvangers) het rijk zijn overeengekomen o.b.v. het stedelijk meerjaren ontwikkelingsprogramma (MOP).

Ontvanger (C)

Besluit brede doeluitkering sociaal Gemeenten G31 integratie en veiligheid (SIV) Uitvoeringsregeling brede doeluitkering sociaal, integratie en veiligheid

Wet Stedelijke Vernieuwing

Afspraak (4) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Realisatie (5) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Beginstand jaar t (6) €0

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9) €0

€0

€0

€0

€0

€0

€ 53.399.359

Overige (14) -182376

€0

Toelichting afwijking (15) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

R

R R

D1: aantallen R:euro’s

D1

D1

Aard Controle (16)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

2009

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

2009 (optioneel ook eerder in te vullen) 2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

2009

2009

2009

2009

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Aantal inburgeringsplichtigen en vrijwillige In aantallen en in euro's inburgeraars dat op 1 januari 2007 deelnam aan opleidingen educatie in de zin van de WEB en de omvang van het bedrag benodigd om deze opleidingen educatie in 2007 te bekostigen

Bekend gemaakte In aantallen handhavingsbeschikkingen en verstrekte kennisgevingen aan inburgersingsplichtigen

Geestelijk bedienaren voor wie voor de In aantallen eerste keer een inburgeringsvoorziening is vastgesteld

Geestelijk bedienaren die na vaststelling va In aantallen de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

Geestelijk bedienaren die na vaststelling va In aantallen de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het aanvullend praktijkdeel van het inburgeringsexamen

In 2006 afgegeven beschikkingen voor In aantallen inburgeringsprogramma’s aan nieuwkomers in de zin van de Win

In aantallen In 2007 afgegeven beschikkingen voor inburgeringsprogramma’s aan nieuwkomers in de zin van de Win

In 2006,2007 en 2008 afgegeven In aantallen verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win die betrekking hebben op beschikkingen die in 2006 zijn afgegeven.

In aantallen In 2007 en 2008 afgegeven verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win die betrekking hebben op beschikkingen die in 2007 zijn afgegeven.

Aantal allochtone vrouwen categorie In aantallen ‘uitkeringsgerechtigd’ met wie in 2006 een overeenkomst als bedoeld in art 8 van de regeling is gesloten

Aantal allochtonen vrouwen, categorie ‘uitkeringsgerechtigd’, dat voor 1 januari 2010 heeft deelgenomen aan het inburgeringsexamen

In aantallen

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Indicatoren (3)

Inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het In aantallen besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr. 2007/11, voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen (gepardonneerden).

Toelichting per indicator (A)

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Inburgeringsplichtigen, als bedoeld in het In aantallen besluit van de Staatssecretaris van Justitie van 12 juni 2007, nr. 2007/11,voor wie een inburgeringsvoorziening is vastgesteld in de jaren 2007 t/m 2009 (gepardonneerden)

Afspraak (4) 0

0

0

0

0

Realisatie (5) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9) 0

Toelichting afwijking (15) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1

D1: aantallen R: Euro's

D1

D1

Aard Controle (16) Overige (14)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Ontvanger (C)

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Nummer

Departement

Nummer

47

48

55

56

57

Departement

VenW

VenW

SZW

SZW

SZW

Specifieke uitkering (1)

Taxiconvenant G4 2008-2009

Regeling eenmalige uitkeringen spoorse doorsnijdingen.

Juridische grondslag (2)

Wet Werk en Bijstand (WWB)

(inkomensdeel)

Wet Werk en Bijstand (WWB)

Wet Werk en Inkomen Kunstenaars (WWIK)

Wet Werk en Bijstand

Wet Werk en Bijstand

Wet Werk en Inkomen Kunstenaars (WWIK), art 46

Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw)

Taxibeleid G4

Spoorse doorsnijdingen

Ontvanger (C)

Jaarlijks

Totaal besteed bedrag (inclusief In euro’s inburgering) Correctie over besteed bedrag voorgaand In euro’s jaar Aantal afgeronde projecten In aantallen

Gemeenten

Gemeenten

Gemeenten

Gemeenten

2008

Jaarlijks

Totaal ontvangsten (niet-rijk) inkomensdeel In euro's kasstelsel categorie jonger dan 65 jaar In euro’s kasstelsel (bij tekort een negatief bedrag invullen)

Jaarlijks

In euro's kasstelsel

Meeneemregeling: overheveling overschot/tekort van 2007 naar 2008

Jaarlijks

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks

Jaarlijks

In euro's kasstelsel

In euro's kasstelsel In aantallen In euro's kasstelsel

Jaarlijks

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid In arbeidsjaren werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren. In euro's kasstelsel

Jaarlijks

Het totaal aantal gerealiseerde In arbeidsjaren arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren

Totaal ontvangsten (W)WIK (niet-rijk) Aantal WWIK-gerechtigden ultimo jaar Totaal uitgaven inkomensdeel categorie 65 jr en ouder Totaal uitgaven inkomensdeel categorie jonger dan 65 jaar Totaal ontvangsten (niet-rijk) van derden inkomensdeel categorie 65 jr en ouder

Jaarlijks

Het totaal aantal inwoners dat is In arbeidsjaren uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2008, uitgedrukt in arbeidsjaren.

Totaal uitgaven uitkeringen WWIK

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

Het totaal aantal geïndiceerde inwoners vanIn aantallen uw gemeente dat een dienstbetrekking heef of op de wachtlijst staat én beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2008.

In euro’s

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige In aantallen inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een taalkennisvoorziening is vastgesteld.

Gemeente De gemaakte kosten in jaar t Amsterdam (namens G4)

Gemeenten

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Inburgeringsplichtigen en vrijwillige In aantallen inburgeraars voor wie in de jaren 2008 t/m 2009 voor het eerst een duale inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

Jaarlijks

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Indicatoren (3)

Aantal allochtone vrouwen categorie ‘niet- In aantallen werkend en niet-uitkeringsgerechtig’ dat voor 1 januari 2010 heeft deelgenomen aan het inburgeringsexamen.

Toelichting per indicator (A)

2009 (optioneel ook eerder in te vullen)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Aantal allochtone vrouwen categorie ‘niet- In aantallen werkend en niet-uitkeringsgerechtigd’ met wie in 2006 een overeenkomst als bedoeld in art. 8 van de regeling is gesloten

Afspraak (4) 1

0

0

Realisatie (5) 238

50,38

1.996,42

96,32

2.665,75

0

0

0

0

0

Overige ontvangsten (8) € 11.447.957

€ 6.263

€ 180.579

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9) € 228.804.303

€ 16.403.199

€ 2.434.459

€0

€ 80.019.045

Overige (14) 42416143

0

Toelichting afwijking (15) 0

0

R

Nvt

Nvt

Nvt

R R Nvt

R

R

R

R

R

R

R

R

R

D1

D1

D1

D1

Aard Controle (16)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Nummer

58

59

61

62

63

66

67

69

73

Departement

SZW

SZW

SZW

SZW

SZW

VWS

VWS

VWS

VWS

Juridische grondslag (2)

Specifieke uitkering (1)

Tijdelijke stimuleringsregeling advies- en steunpunten huiselijk geweld

Seksualiteitscoördinatie- en hulpverlening + Aanvullende curatieve soabestrijding

Subsidieregeling publieke gezondheid

Regeling Buurt, Onderwijs en Sport Tijdelijke stimuleringsregeling buurt, onderwijs en sport (BOS)

Advies- en steunpunten huiselijk geweld

Toelichting per indicator (A)

2008

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel

In euro's kasstelsel In euro’s kasstelsel

Ontvangsten IOAW (niet-rijk) Uitgaven IOAZ

Ontvangsten IOAZ (niet-rijk) Uitvoeringskosten IOAZ

Frequentie (jaarrekening) (B)

€ 27.982

€ 161.751

€0

€ 794.104

€ 2.422.827

Ontvanger (C)

Jaarlijks

Jaarlijks

Coördinerende GGD'en en Aantal consulten seksualiteitshulpverlening In aantallen gemeenten in het verzorgingsgebied.

Aantal gevonden SOA's in het verzorgingsgebied

Eenmalig na afronding

2008 2008

Jaarlijks

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks

1.106

2.256

1

75

-€ 1.179

€0 €0

€ 404.826

€ 1.938.379

€ 1.398.951

€ 93.395

€0

€0 €0

€0

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks

€0

€ 360.940

€ 862.760

Jaarlijks Jaarlijks

€ 16.946

Jaarlijks

In 2008 vastgestelde bedragen In euro's Gemaakte kosten van oprichting en In euro’s uitbreiding vóór 1 januari 2006 (zie art. 4.2)

In aantallen

Afspraak (4) 75

1

Realisatie (5)

€ 1.359.519

Beginstand jaar t (6)

€ 1.612.633

Beschikking Rijk (7)

Jaarlijks

Jaarlijks Jaarlijks 2008

In euro’s kasstelsel In euro’s kasstelsel In euro’s (kasstelsel) 0 =niet 1 =wel (selecteer uit lijst) In euro's

Overige ontvangsten (8) € 5.262.460

€ 142.260.643

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Jaarlijks

Jaarlijks Jaarlijks

Besteed bedrag tot en met jaar t-1 In euro's Gerealiseerde behandelplaatsen In aantallen Totale werkelijk gemaakte kosten die in de In euro’s periode 1 oktober 2004 tot 31 december 2007 zijn besteed (zie art. 4.1), dus inclusie de kosten genoemd in art. 4.2.

Betaalde uitvoeringskosten Ontvangsten Besteed bedrag Voldaan aan voorwaarden gesteld in de beschikking Besteed bedrag jaar t

Totaal uitgaven uitkeringen Bbz 2004 (excl. In euro's kasstelsel Bob) Totaal uitgaven kapitaal-verstrekking Bbz In euro's kasstelsel 2004 Totaal ontvangsten uitkeringen Bbz (excl. In euro's kasstelsel Bob) (excl. rijk) Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking BbzIn euro's kasstelsel (excl. rijk) Totaal uitvoeringskosten Bbz 2004 (excl. In euro's kasstelsel Bob) Totaal uitgaven uitkeringen Bob In euro's kasstelsel Totaal ontvangsten Bob (excl. rijk) In euro's kasstelsel Totaal uitvoeringskosten Bob In euro's kasstelsel Betaalde uitkeringen, inclusief sociale lastenIn euro’s kasstelsel

Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks

In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel In euro's kasstelsel

Totaal ontvangsten (niet-rijk) werkdeel Terug te betalen aan rijk Uitgaven IOAW

Jaarlijks Jaarlijks

2008

Jaarlijks 2008

Omvang van het in 2008 uitgegeven bedragIn euro's waarvan de rechtmatigheid nog niet kan worden vastgesteld.

Meeneemregeling: overheveling In euro’s kasstelsel (bij tekort een overschot/tekort van 2008 naar 2009 negatief bedrag invullen) Totaal uitgaven werkdeel In euro's kasstelsel Omvang van het in 2007 uitgegeven bedragIn euro's waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld.

Indicatoren (3)

Provincies en gemeenten Verklaring van gemeente waaruit blijkt dat 0 = niet de activiteiten waarvoor de uitkering is 1 = gedeeltelijk verstrekt zijn uitgevoerd 2 = volledig

Gemeenten

Gemeenten

Regeling heroïnebehandeling Ministeriële regeling heroïnebehandeling (inclusief oude regeling Heroïne-experimenten)

Gemeenten

Gemeenten

Wet Werkloosheidsvoorziening

Wet Werkloosheidsvoorziening (WWV)

Subsidies Programma ‘Verbindende Beschikkingen Schakels'

Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen 2004 art 54

Bijstandverlening Zelfstandigen

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ), art gewezen zelfstandigen (IOAZ) 54

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), art werkloze werknemers (IOAW) 54

(werkdeel)

Te verekenen met het Rijk (12) €0

Overige (14) 0

0

15468560

Toelichting afwijking (15) 0

D1

D1

R

R R

R R R

R

R R R R

R R R R

R

R

R

R

R

R R

R R

R R R

R

R R

R

Aard Controle (16)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Nummer

76

77

Departement

JenG

JenG

Specifieke uitkering (1)

Invoering Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)

Pilot G4 ondersteuning

Juridische grondslag (2)

Tijdelijke regeling CJG

Welzijnswet, Bekostingsbesluit welzijnsbeleid, Subsidieregeling welzijnsbeleid

Gemeenten

G4

Indicatoren (3)

In aantallen In euro’s

In euro’s Besteed bedrag in jaar t aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.

Aantal SOA- onderzoeken in het verzorgingsgebied Besteed bedrag tot en met jaar t -1

Jaarlijks

Jaarlijks

2008

Realisatie (5) 7.969

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9) € 5.913.884

€ 3.020.000

R

R

D1

Aard Controle (16)

Toelichting afwijking (15) Overige (14)

Te verrekenen met de Provincie / Wgr (13)

Te verekenen met het Rijk (12)

Overige besteding (11)

Besteed t.l.v. provinciale/Wgr middelen (10)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Afspraak (4)

Frequentie (jaarrekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

Ontvanger (C)

Nummer

81

Departement

EZ

Specifieke uitkering

Besluit subsidie stadseconomie GSB III (GSB)

Afspraak (3)

Verbetering dienstverlening aan ondernemers (aansluiting nat. Electronisch bedrijvenloket)

Bijdrjfshuisvesting in geherstructureerd gebied (m2) Bedrijfshuisvesting voor (door)starters (m2)

6

7

9 Groei internationaaal toerisme (% groei tm 2009)

8

Verberering dienstverlening aan ondernemers (cijfer in 2009 gegeven door ondernemers)

4%

20000 m2

20000 m2

aansluiting

6

30000000

11650000

0

0

4000000

2650000

300

4 Aantal locaties van (semi-)publieke instellingen in de gemeente dat dmv een vraagbundelngsinitiatief is aangesloten op breedband

5

3995000

0

10%

6500000

15

Jaarlijks

5 ha netto (6,5 ha bruto)

Jaarlijks

Geplande bestedingen totaal (4)

3 Aantal delicten tegen bedrijven en ondernemers (% daling aantal aangiften tm 2009

Aantal geherstructureerde binnenstedelijke bedrijventerreinen (ha) 2 Aantal delicten tegen bedrijven en ondernemers (aantal keurmerk veilig ondernemen trajecten)

1

Indicatoren (2)

Doelstellingen en prestatieafspraken die met het Rijk zijn overeengekomen o.b.v. het stedelijk meerjaren ontwikkelingsprogramma en vastgelegd in het GSB-convenant per stad (prestatielijst); art 4

Geplande bestedingen Rijk (5) 2000000

7650000

0

0

2000000

2650000

500000

0

3500000

Jaarlijks

Geplande bestedingen gemeente (6) 28000000

4000000

0

0

2000000

0

3495000

0

3000000

Jaarlijks

Realisatie (7) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

In ieder geval in jaarrekening 2009 (optioneel ook voor 2008 in te vullen). Indien u dit jaar niets te verantwoorden heeft, vult u een nul in.

Besteed bedrag t/m jaar t-1 (8) 101500

0

0

0

509333

0

0

0

50000

Jaarlijks

Besteed bedrag in jaar t (9) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

Jaarlijks

Besteed bedrag t/m jaar t (10) 101500

0

0

0

509333

0

0

0

50000

Jaarlijks

Bijdrage t.l.v. gemeente t/m jaar t (11) 0

0

0

0

509333

0

0

0

50000

Jaarlijks

Bijdrage t.l.v. Rijk t/m jaar t (12) 101500

0

0

0

0

0

0

0

0

Jaarlijks

Toelichting afwijking (14) 0

0

0

0

0

0

0

0

0

Jaarrekening 2009 (optioneel ook voor 2008 in te vullen). Indien u dit jaar niets te verantwoorden heeft, vult u een nul in.

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Alleen in jaarrekening 2010 indien afspraken niet zijn gerealiseerd (optioneel ook voor 2008 in te vullen). Indien u dit jaar niets te verantwoorden heeft, vult u een nul in.

Nog te besteden bedragen (16) Ontvangsten (15)

Bijdrage t.l.v. rijk in jaar t (13)

Bijlage 7 Tabel verbonden partijen

Den Haag

Den Haag

Winkelpanden Den Haag B.V.

Winkelpanden Den Haag C.V.

** Deze deelneming is op 23 mei 2008 verkocht.

N.V. Zuid Hollands Investeringsfonds World Trade Center BV

OCW Panden CV

Rijswijk De Haag

Den Haag

Starterspanden Den Haag C.V.

OCW Panden BV

Den Haag Voorburg Rotterdam Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Stellendam Den Haag Rijswijk Den Haag

Deelnemingen N.V. Bank Nederlandse Gemeenten N.V. Duinwaterbedrijf Zuidholland Eneco N.V. N.V. Haagsche Buurtspoorwegen N.V. Haagse Milieu Services HTM Personenvervoer N.V. N.V. Woningbeheer N.V. Stedelijk Belang ** United Fish Auctions N.V. N.V. Stadsherstel Den Haag en omgeving N.V. Zuid Hollands Investeringsfonds Starterspanden Den Haag B.V.

Startersfonds Ontwikkelen, realiseren en exploiteren van een gebouwencomplex genaamd "World Trade Center Den Haag" bestemd voor bedrijven in internationale diensten, handels of goederenverkeer.

Bank voor de publieke sector Drinkwatervoorziening Stroomvoorziening Openbaar vervoer Afvalinzameling en -verwerking Openbaar vervoer Verbetering en behoud vastgoed Behoud vastgoed Instandhouden Visafslag Scheveningen Behouden en restaureren van monumentale Startersfonds Optreden als beherend vennoot van de Starterspanden Den Haag C.V. De exploitatie van starterspanden. De CV is onderdeel van het instrumentarium van de Gemeente Den Haag in het kader van de uitvoering van het gemeentelijk starters- en economisch beleid Optreden als beherend vennoot van de Winkelpanden Den Haag C.V. De exploitatie van winkelpanden. De CV is onderdeel van het instrumentarium van de Gemeente Den Haag in het kader van de uitvoering van het gemeentelijk detailhandelsbeleid De vennoten van een CV mogen geen beheersdaden verrichten. Hiervoor is een BV in het leven geroepen. Als tijdelijke maatregel zijn panden van de NV Stedelijk Belang en Woningbeheer NV in de CV gebracht, teneinde de belangen van doelgroepen van de gemeente te waarborgen. Te denken valt aan ateliers voor kunstenaars, blijf van mijn lijf

Vestigingsplaats Openbaar belang

Naam verbonden partij

bedragen in €1000

450 18

10

11 100

98

99,60

49

10

18

50

89

10

9

2,30 40 16,55 98,45 100 99,99 100 0 34 15,30 11 99,60

Aandeel (%) per 31-12-2008

2.894 7.859 82.283 587 454 42.091 1.361 0 1.202 2.065 450 18

Nom. Belang

1-1-2007

31-12-2007

Eigen vermogen (gegevens 2007)

11 100

98

99,60

49

50

89

1.458 18

11.984

29

6.377

1.451 18

10.834

32

6.286

2,00 2.576.000 2.053.000 40 146.516 151.616 16,55 2.738.246 3.040.000 98,45 nb nb 100 454 454 99,99 147.259 105.246 100 72.975 53.220 99,80 nb nb 34 1.652 1.565 15,00 14.042 14.386 11 1.458 1.451 99,60 13 3

Aandeel (%) per 31-12-2007

1-1-2007

31-12-2007

160 18

5.417

32

6.158

575 0

1.348

4

4.880

38 0

1.127

4

3.539

-7 0

195

3

-91

0 0

0

0

0

0 0

2.232 0 35.143 0 2.010 878 0 0 0 92

Vreemd vermogen (gegevens Resultaat Dividend in 2008 2007) 2007 (bedrijfsresultaat)

47.219 87.522.000 90.549.000 195.000 6.064.640 337.578 325.685 31.200 503.120 2.905.000 3.255.000 426.000 nb nb nb nb 454 11.877 9.960 2.365 105.246 464.671 405.470 1.755 53.220 31.860 2.074 3.639 nb nb nb nb 532 3.767 3.479 -87 2.158 7.299 8.674 599 160 575 38 -7 3 9 17 -10

Intrinsieke waarde

Bijlage 7 Tabel verbonden partijen

Den Haag

Den Haag

Den Haag

Utrecht

Participatie Ontwikkelingsmaatschappij Vroondaal BV 2)

Haagsche Hitte BV 2)

Aardwarmte Den Haag v.o.f. 2) 3)

Coöperatie Wigo4it U.A.

beheer en ontwikkeling van Ict-systemen voor en door de sociale diensten van de vier grote steden mogelijk te maken. Wigo4it draagt, met een zakelijke en professionele klantbenadering, zorg voor de Ict-facilitering van de primaire processen van de vier diensten. Verder moet Wigo4it een belangrijke coördinerende en faciliterende rol krijgen bij intergemeentelijke communicatie- en overlegvormen.

Commanditair vennoot van CV voor bevordering van (her)ontwikkeling van het gebied Vroondaal/Madestein Commanditair vennoot van CV voor bevordering van (her)ontwikkeling van het gebied Vroondaal/Madestein Optreden als vennoot van Aardwarmte Den Haag vof Aanleg en exploitatie van een geothermiebron met distributienetwerk tbv de warmtevoorziening aan woningen en andere afnemers in en rond Den H Wigo4it is opgericht om gezamenlijk gebruik,

Den Haag

Den Haag

Den Haag

Participatie Maatschappij Vroondaal BV 2)

Wijkontwikkelingsmij. Stationsbuurt - Oude Centrum B.V. 1) Wijkontwikkelingsmij. Stationsbuurt-Oude Centrum Den Haag C.V. 2)

Realisatie van de VINEX wijk Wateringse Veld Commanditair vennoot in Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld C.V. Beherend vennoot van WOM Stationsbuurt - Oude Centrum Den Haag CV Bevorderen van de stedelijke herstructurering in het gebied Stationsbuurt/Oude Centrum Den Haag

Den Haag

Den Haag Ontwikkelingsbedrijf Wateringse Veld Beheer Participatiemaatschappij Wateringse Veld 1 B.V. Den Haag

Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld C.V.

Realisatie van de VINEX wijk Leidschenveen Bestuurder van de CV Commanditair vennoot in Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen C.V. Realisatie van de VINEX wijk Wateringse Veld

Vestigingsplaats Openbaar belang

PPS Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen C.V. Den Haag Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen Beheer B.V. Den Haag Participatiemaatschappij 's-Gravenhage B.V. Den Haag

Naam verbonden partij

bedragen in €1000

16,67

0

0 nvt

100

100

100

43

49

50 100

49

49 50 100

Aandeel (%) per 31-12-2008

0

0

0

10

9

9 18

9

9 18 0

Nom. Belang

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

43

49

50 100

49

49 50 100

Aandeel (%) per 31-12-2007

0

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

20 16

54

18 36 9

1-1-2007

100

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

21 16

nb

18 36 9

31-12-2007

Eigen vermogen (gegevens 2007)

31

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

11 16

nb

9 18 9

Intrinsieke waarde

36 0 0

0

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

2 6

7.547

1-1-2007

2.472

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

2 6

nb

29 0 0

31-12-2007

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

0 0

25 nvt

nvt nvt, via bv

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

0 0

nb nvt, via bv

0 nvt, via bv 0 0 0 0

Vreemd vermogen (gegevens Resultaat Dividend in 2007) 2008 2007 (bedrijfsresultaat)

Bijlage 7 Tabel verbonden partijen

Hulpverleningsregio Haaglanden

Industrieschap Plaspoelpolder (IPP) (Rijswijk)

Midden Delftland Den Haag

Den Haag Rijswijk

Gemeenschappelijke regelingen Ypenburg (BOY) (Pijnacker-Nootdorp) Harnaschpolder (Delft , Midden-Delfland)

Realisatie van de VINEX wijk Ypenburg Het ontwikkelen en exploiteren van bedrijventerreinen Het ontwikkelen en exploiteren van bedrijventerreinen De burgemeester van Den Haag is voorzitter van de gemeenschappelijke regeling

Vestigingsplaats Openbaar belang

Naam verbonden partij

bedragen in €1000

Den Haag neemt 48% van de gemeenschappelijke bijdrage voor haar rekening

Nom. Belang

50 n.v.t.

n.v.t

58 33

Aandeel (%) per 31-12-2007

50

58 33

Aandeel (%) per 31-12-2008

1.428

32.037

12.745 -2.970*

1-1-2007

18.068

9.825 -1.518*

Intrinsieke waarde

1.544 n.v.t.

36.135

16.939 -4.600*

31-12-2007

Eigen vermogen (gegevens 2007)

5.602

1.153

15.899 73.923

1-1-2007

8.099

37.612

6.551 80.661

31-12-2007

-157

4.098

11.208 -1.630

n.v.t.

0

6.725 0

Vreemd vermogen (gegevens Resultaat Dividend in 2007) 2008 2007 (bedrijfsresultaat)

Bijlage 8. Vergelijkend cijfer

1.2.0.1 1.2.0.2

1.3.1.1 1.3.1.2 1.3.1.3 1.3.2.1 1.3.2.2 1.3.2.3 1.3.3.1 1.3.3.2

2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5

2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5.1 2.2.5.2 2.9.1

2.3.1

A A

A A A A A A A A

A A A A A

A A A A A A A

A 3.372.103

Totaal Activa

358.623-

433-

357.485-

1.260.688

2.448

389.4461.357 46631.070

22 705705-

-

5.856 5.856-

-

489.607 431.900 4.622 206.525 466 209 127.359

47 238 310.981 1.395 1.436311.225

81.338 154.277 129.068 354.304 718.987

934.592 144.163 1.078.755

Kas/bank/giro

Liquide middelen (art. 40)

Vorderingen (art. 39) Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening courant verhoudingen niet financiële instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen Betalingen van derden onderweg Overlopende activa (art. 40 b)

Voorraden (art. 38) Grond-en hulpstoffen niet in exploitatie genomen bouwgronden Overige grond- en hulpstoffen Onderhandenwerk (incl.bouwgronden in exploitatie) Gereed product en handelsgoederen Vooruitbetalingen

Vlottende activa (art. 37)

Financiële vaste activa (art. 36) Kapitaalverstrekking aan Deelnemingen Kapitaalverstrekking aan gemeenschappelijke regelingen Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen Leningen aan woningbouwcorperaties Leningen aan deelnemingen Leningen aan overige verbonden partijen Overige langlopende leningen aan derden Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar

Materiële vaste activa (art. 35) Materiële vaste activa met economisch nut (art. 35 1a) Materiële vaste activa met maatschappelijk nut (art. 35 1b)

-

3.013.480

2.015

903.203

100.161 431.900 4.622 207.882 209 158.429

45 240 310.276 1.395 1.436310.520

81.338 154.277 129.068 354.304 718.987

940.448 138.307 1.078.755

-

P P P P P P P

1.1.1.1 1.1.1.2 1.1.2.1 1.1.2.2 1.1.2.3 1.1.2.4 1.1.4.1

2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.3.1 2.9.1 2.9.2

1.3.1 1.3.2 1.3.3.1 1.3.4.1 1.3.4.2 1.3.5 1.3.6 1.3.7 1.3.8.1 1.3.8.2

P P P P P P P P P P

P P P P P P

1.2.1 1.2.2

P P

Totaal Passiva

Opgenomen kasgeldleningen (art. 48 a) Bank- en girosaldi (art. 48 b) Overige schulden (art. 48 c) Rekening courant verhoudingen niet financiële instellingen Overlopende passiva (art. 49 a/c) Schulden aan andere publiekrechtelijke lichamen (art. 49 a/c)

Vlottende passiva (art. 47)

Langlopende schulden (art. 46) Obligatieleningen Leningen van pens.fondsen en verzekeraars Leningen van banken Leningen van bedrijven Leasefinanciering Leningen van overige binnenlandse sectoren Leningen van buitenland Door derden belegde gelden Waarborgsommen Vooruitontvangen canons

Voorzieningen (art. 44) Voorzieningen (art. 44 1a t/m 1c) Voorzieningen met voeding van derden (art 44 lid 2)

* Feitelijk betreft het hier een aanpassing van de beginbalans 2008, waardoor ten behoeve van een juiste vergelijking van balansstanden ook de eindbalans 2007 aangepast dient te worden.

1.1.2

A

Vaste passiva (art. 41)

PASSIVA

Eigen Vermogen (art. 42/43) Algemene reserve (art. 43 1a) Compensatiereserves (art. 43 1a) Reserve Grondbedrijf (art. 43 1b) Egalisatie reserves (art. 43 1b) Bestemmingsreserves (art. 43 1b) Activafinanciering Saldo van de rekening (onverdeeld resultaat)

Stelselwijziging/ herrubricering

Aangepaste balans per 31-12-2007 (excl. resultaat bestemming)*

Vaste activa (art. 33)

Balans per 31-12-2007 (excl. resultaatbestemming)

Immateriële vaste activa (art. 34) Kosten voor onderzoek en ontwikkeling (art. 34 b)

ACTIVA

(bedragen in € 1.000)

3.372.103

50.500 1.878 203.812 6.141 63.710 45.994 372.035

19.528 645.327 1.898 30.504 1.731 34.555 733.543

207.391 768.494 975.885

88.260 13.100 72.861 21.291 1.018.860 76.268 1.290.640

Balans per 31-12-2007 (excl. resultaatbestemming)

-358.623

4.552 380.384 4.068380.868

-

149739.416739.565-

3.248 228.475225.227 74 74

Stelselwijziging/ herrubricering

3.013.480

50.500 1.878 208.364 6.141 444.094 41.926 752.903

19.528 645.327 1.898 30.504 1.731 34.555 733.543

207.242 29.078 236.320

88.260 13.100 72.861 24.539 790.385 225.227 76.342 1.290.714

Aangepaste balans per 31-12-2007 (excl. resultaat bestemming)*