Jaargang 9 – 2015 Nummer 1
Zending Hersteld Hervormde Kerk
In dit nummer o.a.: l
Mensgericht of taakgericht
l
Het Lam van God, sterker dan de rode draak
l
Van lessen naar lesmateriaal
l
Zending en gemeente
l
Een nieuw thuis in een onbekend land
l
Het zendingswerk tussen gevouwen handen
l
De taak van de directeur aan de Bijbelschool
Mensgericht of taakgericht
Inkijkje
In Afrika is het warm, in Europa koel. Dat geldt voor het klimaat, maar niet minder voor de menselijke omgang. In Nederland leren we onze kinderen al jong zich op taken te richten. Het kan een lang proces zijn om opdrachten te kunnen uitvoeren zonder zich door elke voorbijganger te laten afleiden. In Afrika is dat heel anders. Afrikanen zijn vanuit hun oorspronkelijke cultuur niet ‘taakgericht’, zoals dat heet, maar ‘mensgericht’. De visite gaat vóór de zaken. Dat staat natuurlijk in schril contrast met het Nederlandse gezegde dat ‘het werk vóór het meisje’ gaat. Als Europeaan is het heerlijk de Afrikaanse manier van doen te ondergaan. De Afrikaan heeft alle tijd en aandacht. Hij informeert naar vrouw en kinderen en vraagt of de wederzijdse ouders nog leven. Als westerse gast voel je je dan heel speciaal. Zeker als de gastheer ook nog eens belangrijk werk voor je laat liggen. Denk er op zo’n moment maar niet over na dat het uitstellen van het werk dat eigenlijk gepland was, misschien wel een schending van afspraken met anderen betekent. Op allerlei gebied waar ‘blank en zwart’ met elkaar samenwerken, heeft dit veel wrijving gegeven. Europeanen denken veel meer taakgericht. Er is grote
aandacht voor processen en procedures, maar de vraag naar menselijk welzijn maakt daar geen deel van uit. Het gevolg is dat er veel eenzaamheid bestaat. Door deze mensgerichtheid is het leven in de oude Afrikaanse cultuur ook veel meer een eenheid. Ook christelijke Europeanen leven in vele werelden: die van gezin, werk, kerk en hobbyclubs. En we betreuren het dat deze verbanden aan het verbrokkelen zijn en alleen het werk overblijft. Het leven van de Afrikaan kent vanouds geen scheiding tussen privé en werk. Leven en werken gebeurt grotendeels in dezelfde gemeenschap. De taken zijn dus ondergeschikt aan de mensen. Ook het verschijnsel vrije tijd is er veel minder bekend. Het is een en dezelfde beweging in het bestaan. Of beter gezegd: dezelfde strijd om het bestaan. Dit verschil tussen mensgericht en taakgericht valt terug te zien in de kerk. Een Europese christen zal bij ziekte wellicht op afstand met de gemeente meeluisteren, of thuis zelf een preek lezen. Voor een echte Afrikaan is dat nauwelijks een optie. Het gaat ‘om het Woord’, zeker, maar dan wel ‘sámen onder het n Woord’. Evert van Vlastuin
Project Malawi Uitgezonden werkers: • Fam. Ds. R.J. Oomen (zendingspredikant) • Fam. Ds. K. Klopstra (docent bijbelschool/ zendingspredikant)
Project Suriname • fam. Ds. A. Meuleman (zendingspredikant) • Mw. Hannekie Coster (onderwijsvrijwilliger) • mw. A. Groothuis (kinderwerkster)
Post Malawi: P.O. Box 626, Zomba, Malawi (Central-Africa)
colofon
Post Suriname: Postbus 1459, Paramaribo, Suriname
Zicht Op Zending is een (gratis) uitgave van de Zending Hersteld Hervormde Kerk Overname van artikelen, foto’s en informatie alleen na overleg met de eindredacteur. Aanvragen voor gratis toezending (indien u dit blad niet via de eigen gemeente ontvangt): Zending Hersteld Hervormde Kerk Vendelier 51-D 3905 PC Veenendaal T: (0318) 55 42 12 E:
[email protected]
Zicht op Zending: ISSN 2215-101X
2
Bestuur Zending Ds. J.C. den Ouden (voorz.) W. de Kloe (secr.) E. Ebbers (penn.) Ds. D. Heemskerk J. Bergman E. de Jong P. Vogelaar
Redactie D.H. Boonzaaijer G. Huls E. van Vlastuin P. Vogelaar Eindredactie de heer P. Vogelaar T: (0344) 60 23 11 E:
[email protected]
Bankgegevens Rekening NL61 RABO 0113 2182 30 t.n.v. Zending Herst. Herv. Kerk te Veenendaal (s.v.p. met duidelijke omschrijving)
Medewerk(st)ers G.H. van Ooijen (coördinatie) C.C. Snoek-van Nieuw Amerongen (correctie) C. Klinkenberg (kinder- en jeugdrubriek) L.H. de Kluijver (opmaak) Foto voorzijde: iedereen in Malawi is betrokken bij het bereiden van de maaltijd Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
Gods Koninkrijk en de actualiteit
Het Lam van God, sterker dan de rode draak Ds. J.C. den Ouden Opheusden
We zijn blij dat de zendingspost in Suriname door de komst van Annelies Groothuis nu volwaardig kan draaien. De kinderwerkster zal zich vooral richten op het evangelisatiewerk onder kinderen. Daarnaast zal zij zich richten op het werven en toerusten van Surinamers voor het kinderwerk. Het werk in Malawi gaat ook gestaag voort. Onze zendingspredikant ds. Klopstra, wiens taak vooral bestaat in het lesgeven aan de Bijbelschool, heeft te kennen gegeZ
I
C
H
T
O
P
Z
E
ven medio augustus 2016 terug te willen keren van het zendingsveld. De reden is de scholing van hun kinderen. Verder zal vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd van ds. R.J. Oomen in december 2016 een tweede vacature ontstaan. De zendingscommissie is in overleg met de synode van de RPC Malawi hoe de posten in de toekomst ingevuld gaan worden. We schrijven dit omdat u zo de zorgen en vragen waar we als zending mee te maken hebben, kunt meedragen in het gebed. We hebben gemerkt dat het zendingsbewustzijn van de kerk versterking behoeft. Dat is af te leiden aan de inkomsten van de gemeente, die duidelijk achterbleven. In de achterliggende maanden is de commissie gestart om de plaatselijke gemeentes te bezoeken om kerkenraden te motiveren meer aandacht te schenken aan het zendingswerk. We denken aan het instellen van een zendingscommissie en het organiseren van zendingsactiviteiten. Mogelijk hebt u daar al iets van gemerkt in uw gemeente. Het zendingswerk moet gedragen worden door de gemeentes zelf. En u weet: N
D
I
N
G
I nzi c h t
Heeft u ook gelezen over Qiu Zhonghui, de directeur van de Chinese drukkerij die al 125 miljoen Bijbels produceerde? En van Sarah Ambetsa die bidt om vergeving voor de moordenaars van haar man? En die naamloze vrouw uit Noord Korea die nauwelijks de naam van haar Zaligmaker hardop durft uitspreken? En dat Annelies Groothuis als kinderwerkster is uitgezonden naar Suriname? Dwars door alles heen is Koning Jezus bezig Zijn Koninkrijk te bouwen. Zijn werk in deze wereld is niet indrukwekkend, maar wel onstuitbaar. Hij schakelt mensen in en raakt mensen aan. Door Zijn Geest geschiedt het.
‘Bijbel verdwijnt uit Tweede Kamer.’ ‘Aanslag in Pakistan: 132 kinderen gedood.’ ‘Koopzondag rukt op in biblebelt.’ ‘IS onthoofdt christelijke kinderen die niet tot Mohammed bidden.’ ‘Golf van seksverslaving spoelt over ons heen.’ ‘Amerikaanse atheïsten bedenken alternatieve Tien Geboden.’ Het zijn wat koppen uit de krant van de laatste weken. De grote rode draak uit Openbaring 12 lijkt te regeren. een levende kerk is een zendingskerk. Ik begon dit artikel dat het alle schijn heeft dat de grote rode draak regeert. Gelukkig weten we beter. Christus heeft gezegd: ‘Gaat heen, want Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde.’ Met de kerk der reformatie belijden we in de Heidelbergse Catechismus dat de Vader door Zijn Zoon alle dingen regeert (Zondag 19). Met de jaarwisseling kreeg ik onderstaand vers van Hendrik Pierson toegestuurd. De Heer regeert! Zijn koninkrijk staat vast, Zijn heerschappij omvat de loop der tijden; een sterke hand, die nooit heeft misgetast, blijft met het heilig zwaard des Geestes strijden; de adem Zijner lippen overmant de tegenstand. De Heilige Geest, Die haar de toekomst spelt, doet aan Gods Kerk Zijn heilgeheimen weten; Hij, Die haar leidt en in de waarheid stelt, heeft Zijn bestek met wijsheid uitgemeten; Hij trekt met heel Zijn kerk van land tot land Als Gods gezant. Draag het zendingswerk mee en bid n voor de veldwerkers!
3
Van lessen naar lesmateriaal
Docent steekt zelf als eerste iets op van goed lesprogramma FOC U S
Ds. K. Klopstra
Het programma van de Bijbelschool in Zomba is de afgelopen drie jaar flink uitgebreid. De docenten (ds. Banda, dhr. Jumbe en ds. Klopstra) waren voortdurend bezig zich op de lessen voor te bereiden. Het had soms een wat accuut karakter. Inmiddels is het programma wat meer uitgekristalliseerd. Nu komt het accent meer te liggen op de verdieping van de lessen en op het ontwikkelen van lesmateriaal. Als Bijbelschooldocenten zijn we (in overleg met de synode) bijna tot een overeenstemming gekomen
Bijbelscholen in Malawi lenen weleens wat materiaal bij andere instellingen. Daarin liggen ook kansen, schrijft ds. Klopstra. Want de predikantenopleiding van de Reformed Presbyterian Church (RPC) kan hiermee ook reformatorische lectuur verspreiden onder mensen die dat zoeken. over het traject waarlangs studenten predikant kunnen worden. Hiervoor waren er twee cursussen. Met de eerste cursus (die aanvankelijk twee jaar was en daarna drie) wordt men wat wij zouden noemen ‘lerend ouderling’. Wanneer men de tweede cursus succesvol afsluit, wordt men bevestigd tot predikant. Toch bracht dit systeem enige verwarring. Want in de gemeenten is bijna iedere ouderling wel ‘lerend ouderling’. Bij gebrek aan predikanten moeten deze ouderlingen de diensten wel leiden. Dat wil
Geluid Tegelijk hebben we gaandeweg als docenten de noodzaak gezien om ons eigen lesmateriaal te ontwikkelen. Daar zijn verschillende redenen voor. In de eerste plaats stimuleert het schrijven van lesmateriaal de docent zélf om zich goed in de lesstof in te lezen. Het komt zijn eigen kennis ten goede wanneer hij zich verdiept in de zaken waarover hij les wil geven. Het schrijven van lesmateriaal zal dwingen om grondig na te denken over de
Studenten volgen een les aan de Bijbelschool
4
zeggen: onderwijs geven uit de catechismus en preken uit de Schrift. Er is nu besloten om deze twee cursussen in elkaar te schuiven en er één cursus van te maken. Deze cursus zal ongeveer vier jaar duren. De vakken worden van tevoren over de docenten verdeeld. Ds. Oomen zal ook in het programma participeren vanwege zijn kennis van het veld. Een belangrijk aandachtspunt op dit moment is het takenpakket van een docent. Tot nu toe was zijn taak om zijn lessen goed te verzorgen. We hebben gezien dat de studenten veel profijt hebben van lessen die iets wezenlijks toevoegen aan de kennis die ze al hebben.
Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
FOC U S
Afstudeerceremonie: ds Klopstra houdt een toespraak en wordt vertaald door mr. Zuze vraag wat hij nu precies met die lessen wil bereiken. Dit komt de kwaliteit van de school ten goede. Een ander voordeel van eigen lesmateriaal is dat daarmee een Bijbelschool zich als het ware ook op de theologische kaart zet. Het wil niet eenvoudig leunen op en gebruikmaken van materiaal dat elders aan Bijbelscholen of door theologische schrijvers geproduceerd is. We willen als Bijbelschool in Malawi ook een eigen geluid laten horen. We hopen dat ons materiaal ook breder ingang krijgt in een land als Malawi. Het is niet ongewoon dat cursusmateriaal dat aan de studenten verstrekt wordt, ineens op andere plaatsen ook opduikt. Op die manier kunnen we ook meewerken aan de verspreiding van ‘gereformeerde literatuur’. Als er lesmateriaal is, kunnen docenten ook iets gemakkelijker lessen van elkaar overnemen. Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
Soms kan een docent door ziekte of door een begrafenis voor enkele dagen uitvallen. Nu is het moeilijk om als docent een les van je collega over te nemen; je weet niet precies wat hij behandeld heeft; je weet niet precies welke lesstof je behartigen moet. Maar wanneer de lessen duidelijker op papier komen te staan, is het relatief eenvoudig om voor een andere docent waar te nemen en zo het programma op schema te houden. Ten slotte, Malawi (en ik denk dat dit geldt voor grote delen van Afrika) is een hoorcultuur. Lessen worden door studenten ‘aangehoord’ en ze participeren ook in die lessen waardoor soms een levendige discussie ontstaat. Maar het ‘gesproken woord’ is ook een vluchtig iets. Woorden vervluchtigen zomaar. Ze blijven niet altijd ‘kleven’. Daarom willen we dat de studenten ook iets, zwart op wit, meekrijgen, zodat de lessen met behulp van het door ons geschreN
D
I
N
G
ven materiaal beter blijven hangen. Zoektocht Het is een voorrecht om de motivatie bij de collegadocenten te mogen zien om de Bijbelschool tot een echte onderwijsinstelling te maken. Je merkt dat het vele werk wel zijn tol gaat eisen en dat het moeilijk is om iedere keer weer ‘Bijbelse kwaliteit’ aan de studenten te kunnen aanreiken. Het is elke keer voor ons als docenten weer een zoektocht hoe je oude en nieuwe schatten uit de Schrift kunt opdiepen waardoor de studenten verrijkt worden. Maar we realiseren ons wat onze roeping is en dat goed onderwijs uiteindelijk de kerk ten goede zal komen. Het is een lange en inspannende weg. En als de Heere over het onderwijs Zijn licht geeft, dan zullen zowel hoofd als hart gevoed worden; van docent en student en gemeentelid. n
5
Opdracht tot zending staat niet op zichzelf
V isie
Instrument in Gods handen Dat zending geen zaak is van enkelingen om anderen voor Jezus te winnen, en evenmin een zaak is van de kerk die uitbreiding zoekt in andere gebieden, maar een zaak is van Christus Zelf, wordt weleens voorbij gezien. Tegelijkertijd heeft de kerk en ook de gemeente een plaats als instrument in het volvoeren van Gods raad. Daarover gaat het in dit artikel. Over zending en gemeente is in het Nieuwe Testament het nodige te vinden. In de bediening van Christus hier op aarde zien wij het begin van de vervulling, die na Pinksteren doorgebroken is, maar nog steeds wacht op de totale vervulling. Prof. J.P. Versteeg schrijft: ‘Deze grote heilshistorische omkeer, door kruis en opstanding, is van beslissende betekenis voor de verkondiging van het heil aan de volken. Het nieuwe dat door kruis en opstanding kwam, impliceert dat de oude scheiding tussen Israël en de volken is weggevallen. Met Israël mogen nu ook de andere volken delen in het heil.’ Daarom is het zendingswerk in het Nieuwe Testament centrifugaal, naar buiten gericht. Christus Zelf stuwt Zijn discipelen de wereld in en de kerk mag de boodschap verkondigen aan eenieder. De apostel Petrus schrijft: ‘Maar gij zijt een uitverkoren geslacht, een koninklijk priesterdom, een heilig volk, een verkregen volk, opdat gij zoudt verkondigen de deugden Desgenen Die u uit de duisternis geroepen heeft tot Zijn wonderbaar licht’ (1 Petr. 2:9).
gemeente bij het zendingswerk geen louter formele zaak kan zijn. Een hartelijke betrokkenheid op Gods werk en Zijn Koninkrijk wereldwijd is vrucht van geopende ogen door de Heilige Geest. Het gebed van de gemeente is wel op een bepaalde wijze participeren in het zendingswerk genoemd. Bavinck schreef: ‘De gemeente mag nooit wanen op een eilandje te leven, zij leeft haar gehele leven voor het oog van de wereld. Dat is het spannende, dat is tegelijk het beangstigend verantwoordelijke van haar dagelijkse wandel.’ Ook in het zendingswerk leeft de gemeente voor het oog van de gehele wereld. Naast de Bijbelse opdracht tot het uitzenden, de betrokkenheid op de uitgezondenen en het machtige wapen van het gebed, dient de gemeente ook in materiële zin bij het zendingswerk betrokken te zijn. Denkt u aan Paulus. Hij had plannen om naar Spanje te gaan. De kosten voor zijn overtocht en zijn verblijf in Rome moesten allemaal betaald worden. Hij voorzag wel in zijn eigen brood door middel van tentenmakersbediening, maar toch kunnen we afleiden dat Paulus rekende op grote offers van de gemeente. Zo dankt hij de gemeente van Filippi hartelijk, juist voor die offers. Soms bleef die financiële hulp teleurstellend achterwege. En soms werd die met liefde gebracht. Beide komen we tegen. Dit wordt wel duidelijk: als de Heere door Zijn genade ons hart ingenomen heeft, klopt dat voor Hem en ook voor Zijn zaak, lokaal en wereldwijd. De liefde maakt mededeelzaam met het oog op de verheerlijking van de n drie-enige God!
Het zendingswerk komt dus op uit Gods roepen uit de duisternis. Vanwege Gods roepen volgt de opdracht Gods daden en deugden te verkondigen. Heel de gemeente dient als zodanig bij het zendingswerk betrokken te zijn. Immers, vanuit de gemeente wordt uitgezonden. Dit is een Bijbels gegeven.
Ds. J.A. Kloosterman, Lunteren
Het is een grote verzoeking in onze tijd om naar binnen gericht te raken. Duidelijk wordt uit het voorgaande dat de betrokkenheid van een
6
Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
Omkomen om te ontkomen Ds A. den Hartog
Wat herkenbaar voor allen die een taak moeten vervullen in de zending. In zichzelf hebben ze toch alles tegen. Hun afkomst tegen, uit een gevallen Adamsgeslacht. Gods heilige wet zo ontzettend tegen, want wie zijn ze toch? En net als bij Esther, wat is het inmiddels lang geleden dat er naar haar hart gesproken mocht worden. Ze hebben zulke andere tijden gekend, maar nu schijnt de Heere hen wel vergeten te zijn. Wat een nood voor Esther, een zaak van leven en dood, maar het kan niet en dat zal ze Mordechai laten weten. Maar welk een antwoord krijgt ze daarop! Beeld u niet in ... dat gij Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
zult ontkomen in het huis des konings, meer dan de andere Joden! Ze zal evengoed sterven, is het niet door de scepter van de koning, dan straks door het zwaard van Haman. En hoor verder ... Als jij zult zwijgen, dan zal der Joden verkwikking en verlossing uit een andere plaats ontstaan, maar gij en uws vaders huis zullen omkomen. Mordechai maakt korte metten met Esthers weifelende houding. Maak je maar geen illusies dat het je voorbij zal gaan. De afgekondigde wet laat geen uitzondering toe. En als je er jezelf niet voor over hebt, zal God je daarvoor straffen.
Denk eens aan Jozef. Die werd toch ook vooruit gezonden om een heel volk in de honger te voeden vanuit Farao’s schuren. Welk een woorden ook voor ons, en dan met name wat de zending betreft. Ook nu nog wil de Heere dat Zijn Woord gebracht wordt tot aan de einden der aarde. Dat hetzelfde, wie weet, wat Esther moest horen, en haar overtuigde van haar bijzondere taak, ook nu nog overdacht mag worden. En dan niet als een veronderstelling, wie weet, maar als een zeker weten. Gaat dan henen, ... want Hij Die u roept is getrouw, Die het ook doen zal. n
En weet het, ... het Joodse volk zal evengoed verlost worden. Welk een geloof toch, ondanks de plakkaten. O, dat volk zal niet omkomen, daar zal God Zelf voor zorgen. Is het niet door jou, dan door een ander, maar dan heb jij je roeping verzaakt. Maar nou nog eens wat, waarom ben je eigenlijk koningin geworden? Hoor onze tekst: “... en wie weet, of gij niet om zulken tijd als deze is, tot dit koninkrijk geraakt zijt.” Mordechai mag haar op Gods wondere leiding wijzen. Ben je nu juist daarom niet aan het hof terechtgekomen? Zou de Heere er wat mee vóór gehad hebben dat het zo moest gaan in je leven? N
D
I
N
G
Ter overdenking Vraag 1. Wat betekent in het geestelijke leven ‘omkomen om te ontkomen’ en vertel er eens wat van. Vraag 2. Hoe bracht Hanna en later Jezus dat gebeuren onder woorden, en wat mogen wij daarvan kennen?
7
V e r gezi c h t
Esther had het maar moeilijk. Ze had de vraag van Mordechai goed begrepen. Ze moest naar de koning gaan en smeken om het leven van haar volk. Wat een strijd! Weigeren durfde ze niet, maar het verzoek aannemen was ook onmogelijk. En dat laatste kon ze verklaren, ze had er zo haar redenen voor. Je kon niet zomaar tot de koning gaan, daarvoor moest de koning je eerst roepen. Dat was de afgelopen maand niet één keer gebeurd. Vandaar dat ze moest vrezen dat ze zelf wat uit de gunst van de koning was geraakt. En als ze al uit zichzelf zou gaan, zou ze ook haar afkomst moeten vertellen, dat ook zij er één van dat volk was. Dat volk dat door de plakkaten van Haman ten dode opgeschreven was.
‘... en wie weet, of gij niet om zulk een tijd als deze is, tot Esther 4:14b dit koninkrijk geraakt zijt.’
D i f f uus
erjaardagen
zendings V de volgende jn zi e od ri pe De komende jarig: un gezinsleden h of rs werke Suriname k Meuleman, ar M rt aa 30 m en Ds. R.J. Oom 13 mei ikant Malawi Zendingspred s Groothuis rouw Annelie ev M erkster ei 14 m ter/opbouww ks er w er d in K opleiding (Suriname) in ongiovanni, . Meuleman-B .A H uw ro ev M 25 mei Suriname n kaartje. lijden met ee rb ve en h nt U ku s volgt: evens zijn al De adresgeg i Africa) • Post Malaw awi (Central al M a, b om Z PO Box 626, e • Post Surinam Suriname , Paramaribo, 9 5 14 us b st Po rdagenlijst nt u de verjaa ku te si ze on Op downloaden. raadplegen en
Gebedspunten
In deze rubriek willen wij enkele punten onder de aandacht brengen met het oog op uw meeleven en gebed: • Gebed voor Malawi nu er overstromingen zijn • Gebed voor de nieuwe voorgangers in de gemeenten in Malawi • Gebed voor goede start van Annelies Groothuis in Suriname • Dank voor de kracht die de werkers ontvangen voor het werk, bidden om zegen
Actie
Komen
en gaa n
Tijdeli jk Mw. An verblijf Su riname nelies : G vertro kken n roothuis is o aar Su p 9 jan een pe rina uar rio gewenn de van cultu me. Zij is nu i ra b en aan het wo lisatie, taals ezig aan nen. tudie e n Mw. M ijnske Boonza haar t aijer k ijd eer We da elijke verbli jf als k de terug van nken h aa in te doe n en he r voor haar b derwerkster . t vele ereidh werk d eid om at is g d it edaan. op
rd HHK: f is het antwoo missies Z f e i br rie com Nieuws ste) nieuwsb jke zendings tige
a eer seli Deze ( en van plaat gen om regelm g a a r veel vr nraden die v swerk. te delen en ending ke z r e t eën k e h n e tie-ide zending te over c a ie t t a h inform verzoc len rondom acht rd ons e es tot ust e z ik w t t r k n a o ij e O ch er nd ezinne wsbrief vers r. Neemt u g n voor b u ren aa ie ie e z n d le n e p a s D f e . o n le zorge sturen hhk.nl. . Veel oor te z er jaar keer p id om hem d an via info@ e a h m ij ag he de vr en! Vra te meld
en Nieuwsbriev gte blijven van de zendings oo h e d nieuwsbrief ilt u op W nlijke ag hun persoo werkers? Vra e website: it doen via d aan. U kunt d k.nl/uploads/ hervormdeker www.hersteld .pdf jaardagenlijst Zending/Ver
v
oor z Heeft u een a ending? ctie ge Bent u voe en laten d thousiast en rd voor de z elen in ending wilt u ? a het re sultaat nderen graa g ? Meld het on s! en
Vrijwilligers zendingsdag
Voor de organisatie van de zendingsdag wordt gezocht naar vrijwilligers. U kunt zich aan melden via
[email protected].
e zendeling Verlofperiod pt vanaf eind juni Klopstra hoo te
Ds. rlof ember met ve tot begin sept naf half .J. Oomen va zijn en ds. R juni. mei tot eind anten ndingspredik ze U kunt de eurt bij or een preekb uitnodigen vo zij nte. Ook zijn u in de gemee (over n presentatie bereid om ee den. werk) te hou het zendings e con bovenstaand Neemt u voor bureau. het zendings tact op met ail naar 5 42 12 of m Tel. (0318) 5
[email protected]
8
We zoeken mensen voor: • Op- en afbouw van de zalen, klaarzetten stoelen • Catering • Kinderprogramma • Parkeerwachten Vele vrijwilligers gingen jullie al voor. Vele handen maken ook licht werk.
Overstromingen Malawi
Bij het ter pers gaan van deze ZOZ speelde zich in Malawi een ram p van zeer grote omvang af. Duidelijk is dat er hulp geboden moet worden . Samen met andere in Malawi wer k zame organisaties is een noodhu lp actie gestart. Zie voor meer info r matie: www.zhhk.nl Uw steun en gebed is noodzakeli jk!
Z
I
C
H
Zendingsbus
se
n! Vergeet u de zendings bussen niet? Nog geen zendingsbus? Vraag hem aan!
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
Een nieuw thuis in een onbekend land
De eerste ervaringen in Suriname
Van tevoren, dat mag u best weten, hadden we best zo onze zorgen. Hoe zal het gaan bij de verhuizing? Hoe zullen de jongens erop reageren? Hoe zal het gaan met de ontvangst in de gemeente? Hoe zal het gaan met het onderwijs aan de jongens, want er is nog niet eens een goede locatie om hen onder te brengen. Al deze zorgen mochten we bij de Heere brengen. Niet wij alleen als gezin, maar we weten dat er ook in het land voor ons is gebeden. Dat horen we persoonlijk van mensen en we lezen het ook op de kaarten die we hier ontvangen. Wat is het heerlijk en bemoedigend om op een kaart in kinderhandschrift te lezen: ‘Ik bid voor jullie.’ We hebben ervaren dat de Heere gebeden heeft verhoord. De reis viel, met vier jongens en drie uur vertraging, niet helemaal mee, maar verder! We werden met open armen (en warme soep) door de mensen van de gemeente ontvangen. Dat hebben we als heel bijzonder ervaren. Ook de aanpassing aan het tijdsverschil verliep gemakkelijk: binnen één nacht (!) konden we allemaal omschakelen. De volgende dag mocht ik met vrijmoedigheid voor het eerst Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
Transparant
Fam. A. Meuleman
Een verhuizing is een heel gedoe. Helemaal als je naar een ander werelddeel verhuist en naar een land waar alles zo ontzettend anders is dan in Nederland. Ondanks de drukte en alle veranderingen hebben we de overgang van Nederland naar Suriname als bijzonder soepel ervaren. Een antwoord op het gebed. voorgaan. Ondertussen (het is nu eind december als ik dit schrijf) voelen wij ons al helemaal thuis in Klein Powakka. Het werk in de gemeente mag doorgang vinden en ondertussen zelfs al uitgebreid worden. Het huis is zo goed als ingericht om hier voor langere tijd te kunnen verblijven met een gezin. Het opknappen van een oude schuur tot schoollokaal had nog enige voeten in aarde, omdat de staat van het gebouwtje slechter was dan gedacht. Na noeste arbeid is het uiteindelijk toch gelukt. De jongens hebben een prachtig lokaal gekregen waar ze iedere dag van 7:30 tot 11:30 uur les krijgen van
juf Hannekie. Alleen: de kring is wat klein, daarom doet knuffel Pom ook maar mee. Kortom, er zijn veel dingen waar we dankbaar voor zijn, maar boven alles dat de Heere alles zo goed heeft laten verlopen. Dat betekent niet dat alles nu van een leien dakje gaat, vooral in de gemeente zijn best wel zorgen. Toch mogen we weten en geloven dat de Heere erbij is, dat Hij ons hoort en ook naar Zijn belofte, als het Zijn wil is, wil verhoren. Dat geeft rust en overgave. We vragen of u ons wilt gedenken in uw n gebeden.
Het klaslokaal van de kinderen Meuleman N
D
I
N
G
9
Transparant
Talenten inzetten voor het goede doel C. van Brummelen Werkgroep voorlichting
‘Vraag en aanbod regelen de markt’, moeten de gemeenteleden van de HHG Schoonrewoerd hebben gedacht. Ze organiseerden afgelopen najaar een talentenveiling. Iedereen heeft wel een talent, en wat is er nu mooier dan een ander van dienst te zijn én daarmee ook nog eens geld op te halen voor de zending? In Schoonrewoerd bracht de talentenveiling € 3500,- op. Bij opbod verkopen Een talentenveiling gaat in grote lijnen als volgt: iedereen in de gemeente mag aangeven welke dienst (klusje, hulp) of product hij of zij wil leveren tegen een bij opbod te bepalen bedrag. Dat bedrag wordt vastgesteld in een ‘veiling’. Om u een idee te geven, hier wat voorbeelden van diensten: auto wassen, een kledingstuk
Op zoek naar een originele manier om geld in te zamelen? Organiseer een talentenveiling! Een manier die veel oplevert, zo bleek in de Hersteld Hervormde Gemeente van Schoonrewoerd, en niet alleen op financieel gebied. Allerlei mogelijke talenten worden aangeboord en het verstevigt de onderlinge band in de gemeente. naaien, boodschappen doen, kinderfeestje organiseren, kamer behangen.
spreid worden via de kerkbode en de eigen site van de gemeente.
Twee bijeenkomsten Er zijn twee bijeenkomsten nodig. De eerste is voor de uitleg en het binnenhalen van de oogst aan talenten. Dit kan heel goed gecombineerd worden met bijvoorbeeld een gemeentedag waarop ook andere activiteiten zijn gepland. Alle aanwezigen krijgen de gelegenheid één of meerdere diensten of producten op een formuliertje in te vullen, tezamen met zijn/haar persoonsgegevens. Na de eerste bijeenkomst is het nog mogelijk om tot een bepaalde datum nieuwe talenten aan te leveren per post, telefoon of e-mail. Dan kan de lijst van talenten worden samengesteld en ver-
Z
I
C
H
Ten slotte Na deze bijeenkomst worden alle leveranciers van de talenten op de hoogte gebracht van het hoogste bod en degene die dat geboden heeft. Men neemt dan contact met elkaar op om af te spreken wanneer het talent geleverd wordt en wat er eventueel nog voor nodig is aan gereedschap e.d. Meer weten Bent u enthousiast, kijk dan voor meer informatie op de site van de zending van de HHK, bel (0318) 55 42 12 of n mail
[email protected].
Een van de talenten: auto wassen
10
Openbare veiling De tweede bijeenkomst die gepland is, is bedoeld voor de eigenlijke veiling. Er zijn verschillende manieren te bedenken om deze veiling te houden. In Schoonrewoerd waren alle aangeleverde talenten op posters gezet en opgehangen in de ruimte waar de bijeenkomst werd gehouden. Iedere aanwezige kon een bod uitbrengen op elk talent door er een sticker op te plakken met het bedrag en zijn naam. Op een bepaald moment sluit de veiling en zijn de hoogste bieders de kopers van de talenten.
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
Uitdelers van het Woord op de Filipijnen In deze rubriek leest u over leden van HHKgemeenten die zijn uitgezonden in dienst van zending en/of maatschappelijk werk. In deze aflevering is het echtpaar Nijzink aan het woord. Zij zijn vanuit de HHG Lunteren uitgezonden naar de Filipijnen. Wij zijn de familie Nijzink. Willard (41), Rianne (36), Daan (13) en Anne-Ruth (8). Sinds 17 september 2014 wonen wij in Cebu op de Filippijnen. We zijn uitgezonden door HHG Lunteren in samenwerking met Operatie Mobilisatie Nederland. De voorbereidingsperiode is niet eenvoudig geweest, maar achteraf mogen we zien dat God in Zijn genade ons stap voor stap heeft voorbereid op het werk en leven dat in Cebu op ons wachtte. Psalm 46 vers 11 heeft ons keer op keer bemoedigd en de kracht gegeven.
Riannes eerste zorg betreft de kinderen. Daarnaast is ze actief in membercare voor OM-werkers om hen te ondersteunen, een luisterend oor te bieden met betrekking tot alles wat ze hier tegenkomen en toe te rusten vanuit het Woord. Vanuit haar verpleegkundige achtergrond ondersteunt ze waar ze maar kan. Het hele gezin doet mee in de kinderevangelisatie door middel van voedselprogramma’s waar we aan groepen kinderen uit sloppenwijken naast het uitdelen van voedsel uit de Bijbel mogen vertellen, samen met hen bidden en hun Bijbelverzen leren. Het enthousiasme van de kinderen is geweldig. We mogen zien dat de Heere al in veel harten werkt. In de afgelopen maanden hebben we mogen ervaren dat het de Heere is Die ons leidt en de kracht geeft om ons werk te kunnen en mogen doen. Hij is getrouw, Zijn plannen falen niet!
Van september 2012 tot september 2013 hebben we gestudeerd op Redcliffe College in Gloucester, UK. Daan en Anne-Ruth zijn in die periode naar een lokale Engelse school geweest. De periode op de Bible College heeft ons meer gegrondvest in Gods Woord en tegelijkertijd geleerd dat God werkt in allerlei verschillende christelijke gemeenten en dat we ondanks de onderlinge verschillen leden mogen zijn van Zijn Kerk hier op aarde. Zondag 14 september 2014 zijn we uitgezonden vanuit de HHG Lunteren naar Cebu. We zijn dankbaar dat we als gezin Gods zegen mee mochten krijgen voor het werk dat we hier doen. We zijn nog druk met taal- en cultuurstudie, maar ondertussen ook al volop bezig in het OM-werk. Willard werkt met name in het ‘relief’-werk. Dit heeft alles te maken met het uitdragen van het Evangelie door middel van de wederopbouw en zorg na een natuurramp zoals de tyfoon Yolanda, aardbevingen, brand, overstrominZ
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
Wanneer u meer over ons werk wilt weten en/of wilt ondersteunen, verwijzen we u graag naar onze website: www.ZendingDoeJeSamen.nl . n Familie Nijzink
11
S p e c t r um
gen e.d. Voor dit werk is door middel van acties door christelijke organisaties veel geld geschonken dat goed beheerd moet worden. Hiervoor is herstructurering nodig en een strakke planning. Er is hier veel corruptie en veel mensen weten niet hoe ze met geld om moeten gaan. Er wordt gebouwd, voedsel en kleding uitgedeeld, maar bovenal wordt Gods Woord gedeeld met de bevolking. Na de afgelopen tyfoon Ruby zagen we dat de OM-huizen de storm goed doorstaan hadden en bewoners uit dankbaarheid deze woorden in hun deuropening hingen: ‘Ik en mijn huis, wij zullen de Heere dienen.’ Daar gaat het om. Dat in ieder wederopgebouwd huis Gods woord mag klinken.
Jaarthema ‘Dragen en gedragen worden’
Gedragen door het gebed
THEMA
Kand. J. Kommerie
In onze kerkdiensten gaat het gebed om de opening van het Woord en de verlichting door de Heilige Geest vooraf aan de verkondiging van het Woord. In dit gebed spreken we uit dat onze harten gesloten zijn voor het Woord. Het Woord is in zichzelf duidelijk, maar ons verstand en ons hart verstaan er niets van. Door ons verduisterd verstand begrijpen wij de woorden van God niet op de juiste wijze. Daarom is het noodzakelijk dat de adem van de Heilige Geest in het midden van de gemeente blaast (Ez. 37:910) om de dode harten tot leven te wekken. Op het zendingsveld komen zendingspredikanten en zendingsmedewerkers met het Woord van God tot mensen. Hoewel wij een poging ondernemen om het Woord op plaatsen te brengen waar het nooit of nauwelijks is gehoord, kunnen wij het leven uit het Woord niet geven. Het Woord wordt gebracht tot mensen die een
Dragen en gedragen worden 1. De Drager 2. Beelddrager van Christus 3. Gedragen door het gebed 4. Zorgdragen voor elkaar
12
Het gebed is voor ons eigenlijk een vanzelfsprekendheid. Juist in de context van de zending is het gebed van groot belang. In dit artikel willen we de noodzaak en de kracht van het gebed doordenken.
even verduisterd verstand hebben als wij. Wanneer wij daarom met het Woord de donkere wereld intrekken, is datzelfde gebed nodig om de opening van het Woord en de verlichting door de Heilige Geest.
rechtvaardigen vermag veel’ (Jak. 5:16b). Door de voorbede hier in Nederland mogen we wonderen verwachten op de zendingsvelden. We zingen in de Psalmen: ‘Hij maakt op hun gebeden gans Israël eens vrij.’ Hij is nog steeds diezelfde God.
In zijn tweede brief aan de Thessalonicenzen roept de apostel Paulus de gemeente van Thessalonica op om voor hem en zijn medearbeiders te bidden, zodat het Woord verspreid zal worden over deze wereld (2 Thess. 3:1). Het gaat Paulus niet om de arbeiders in de wijngaard, maar om de Eigenaar van de wijngaard. Wanneer het Woord zijn loop heeft, zal de Koning van de Kerk, Jezus Christus, daarin worden grootgemaakt. De kracht van het Woord vernieuwt mensen naar het beeld van God. Het beeld dat wij door de zondeval zijn kwijtgeraakt, wordt zo opnieuw zichtbaar in mensen. Hoewel het niet om de arbeiders gaat, wil God wel mensen gebruiken om het Woord te verspreiden. Deze mensen kunnen niet in eigen kracht harten openbreken voor het Woord en daarom dient het gebed hen steeds te omringen.
Wanneer hier in Nederland de hemel wordt bestormd door onze gebeden, zal dat op de zendingsvelden te merken zijn. Het Woord zal merkbaar kracht doen. Niet omdat wij perfecte gebeden naar de hemel zenden, maar omdat wij een Voorbidder in de hemel hebben. Jezus Christus hoort onze gebeden en legt ze geheiligd voor Zijn Vader neer. Hij leerde Zijn discipelen bidden: ‘Uw Koninkrijk kome.’ Dan mogen wij hoop en verwachting hebben dat Hij dit gebed ook zal verhoren. n
We mogen de kracht van het gebed niet onderschatten. Jakobus schrijft over de kracht van het gebed: ‘Een krachtig gebed des Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
Zendingsbijeenkomst ‘Dragen en gedragen worden’
Het zendingswerk tussen gevouwen handen
R E F L E CT I E
Zaterdag 6 december: de zevende informatiebijeenkomst van de HHK over zending. Vanuit het hele land komen mensen deze zonnige ochtend naar Woudenberg: kerkenraadsleden, leden van pzc’s, andere belangstellenden; stuk voor stuk mensen die zich betrokken voelen bij het werk van de zending. Hieronder een korte impressie.
tot de voleinding der wereld.’ Een belofte die ook vandaag de dag nog geldt, ook in Malawi, ook in Suriname. Maar de opdracht van Jezus is er voor ons allemaal: iedere christen mag en moet getuige zijn van Christus. Moeilijk, soms juist in eigen kring. Maar bidden we ervoor? Bidden we voor de mensen om ons heen, dichtbij en ver weg? Zoals de dominee het verwoordt: ‘Nemen we ze tussen onze gevouwen handen?’ Afsluitend: ‘Alleen biddend kan een mens nuttig zijn in de dienst van God.’
Ds. Heemskerk opent de zendingsbijeenkomst. Hij spreekt over de grond van het zendingswerk. Die ligt niet in de mensen, niet in de organisaties, niet in de donaties, maar die ligt in God. Hij roept: ‘Wendt u naar Mij toe, wordt behouden, alle gij einden der aarde.’ Daarna geeft ds. Heemskerk het woord aan ds. Van der Bas, die een aantal maanden op het zendingsveld in Suriname heeft doorgebracht. Hij begint met een persoonlijke ervaring: ooit ontving hij van een gemeente als afscheidscadeau een knielbank. Een bidbank. Maar weinig dingen in de dienst van God zijn zo belangrijk als bidden. Toen hij in Suriname kwam, zag hij daar in een materiaalopslagruimte ook een knielbank. Deze is van de opslagruimte verhuisd naar de studeerkamer: ‘Een herinnering aan de dagelijkse noodzaak van het gebed.’ En daarmee is hij meteen aangekomen bij het thema van zijn lezing: ‘Zending en gebed’.
Ds. Van der Bas maakt plaats voor mevrouw Paul. Zij heeft zestien jaar in Papoea gewerkt voor ZGG. In de tweede en laatste lezing vertelt zij vanuit de gedachte ‘Dragen en gedragen worden’ over haar ervaringen op het zendingsveld. Ze gaat in op de zaken die je meedraagt als je naar het veld gaat: je culturele bagage en je persoonlijke bagage, maar ook je geestelijke bagage. Je hebt ook op het veld heel wat mee te dragen: teleurstellingen, eenzaamheid. Mevrouw Paul: ‘Een van de aangrijpendste dingen vond ik de confrontatie met de macht van het kwaad. Vermeende heksen werden door volkswraak om het leven gebracht. De mensen die dat deden, zaten zondags weer bij je in de kerk.’ Zwaar, maar: ‘Ik mocht ook een diepe vreugde ervaren dat ik was op de plek waar ik dienen mocht.’ Ten slotte ook het gedragen worden door het gebed: ‘Zonder hulp van Boven red je het niet. Maar het is een troost als je weet dat de Heere Jezus Zelf de biddende Hogepriester is aan de rechterhand van God.’ n
De discipelen kregen de opdracht tot zending van hun Meester Zelf. Een grote opdracht, onmogelijk als ze het zelf zouden moeten doen. Maar tegenover hun beperkingen en onmogelijkheden staat de belofte van Jezus: ‘Ik ben met ulieden, al de dagen, Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
G. Huls
13
De taak van de directeur aan de Bijbelschool
FLI TS
J. Jumbe
Een directeur moet toezicht houden op de opleiding. Supervisie heet dat. Hij zal proberen zoveel mogelijk aanwezig te zijn, belangrijke zaken op te merken, en zorg te dragen dat alles volgens het gestelde tijdschema verloopt. De komende jaren zal het onderwijzend personeel hard werken aan kwalitatief hoogstaande lessen en Bijbels lesmateriaal aan de hand van het door ons gestelde programma. Ook moeten de docenten zichzelf blijven ontwikkelen. Wij menen dat de Bijbelse en de theologische vakken de voorrang moeten krijgen aan de Bijbelschool. Daarnaast willen we ook aandacht besteden aan de vraag hoe wij jongeren in de kerk kunnen bedienen en hoe wij vrouwen kunnen onderwijzen. We willen ook luisteren naar de kerk zelf; wat die meent aan verdieping nodig te hebben voor haar functioneren. Bovendien is het mogelijk om cursussen te ontwikkelen, zoals pastoraat, die ook buiten onze kerk aan belangstellenden kunnen worden aangeboden. Op die wijze kan een Bijbelschool haar visie aan anderen, buiten onze kerk, overdragen en kan de school zelf geld werven. De inkomens die we uit zulke cursussen genereren kan het functioneren van de Bijbelschool ten goede komen en zou ons ook iets onafhankelijker kunnen maken
14
Om predikanten op te leiden is een Bijbelschool nodig. Het dagelijks bestuur van die school ligt in handen van de directeur. Wat is zijn taak? van de steun van donateurs (zoals de HHK). Wanneer we als Bijbelschool eigen inkomen kunnen genereren, zal de belasting van het budget van de ZHHK gereduceerd kunnen worden. Het maakt ons meer zelfvoorzienend. Erkenning Een andere zorg die ik als directeur van de Bijbelschool heb, is dat wij de mogelijkheden moeten onderzoeken om door bepaalde gereformeerde onderwijsinstellingen in (zuidelijk) Afrika erkend te worden. Daarvoor is, naast een gekwalificeerde staf, ook een uitgebreide bibliotheek nodig. We moeten ook oog krijgen voor veelbelovende studenten die in de toekomst kunnen participeren in het lesgeven. Een van mijn taken is het contact te verzorgen tussen de Bijbelschool en de synode van de RPC. De directeur kan met de synode delen wat naar zijn beleving noodzakelijk is voor kerk en Bijbelschool. Ook valt de rapportage van alles wat aan de Bijbelschool gebeurt onder mijn verantwoordelijkheid. Daarnaast moet ik zorg hebben voor de integriteit van student en docent, het niveau en de kwaliteit van het onderwijs en de effectiviteit van de geldbesteding. Er moet transparantie zijn van beleid en gedane uitgaven. Naar de toekomst moeten plannen worden Z
I
C
H
T
gemaakt, binnen de grenzen van het budget. Van de werknemers aan de Bijbelschool mag worden gevraagd dat zij handelen volgens hun takenpakket. Zij mogen daar ook verantwoordelijk voor worden gehouden. Ook is het geestelijk welzijn van alle medewerkers aan de Bijbelschool belangrijk. De leiding van een Bijbelschool heeft ook zorg te dragen voor de verdere ontwikkeling van het personeel. Indien mogelijk kan het personeel aan (locale) cursussen deelnemen om hun taak beter te kunnen uitvoeren. Een directeur kan de verschillende processen in een Bijbelschool bevorderen door zijn adviezen, zijn input en zijn eigen (les)ervaringen te delen met anderen. Er zijn bepaalde manieren om een les zo op te zetten dat de studenten er maximaal profijt van hebben. Ook met betrekking tot strategie en efficiëntie heeft een directeur een sturende rol. Hij draagt er ook – naar zijn vermogen – aan bij dat het personeel aan de Bijbelschool zich gelukkig voelt in de hem of haar toebedeelde taak. Docenten kunnen ingezet worden op die terreinen die hun hoogste interesse hebben. Dit vergt eerlijke en open gesprekken, op zijn minst jaarlijks. Ongenoegens moeten niet verborgen blijven. Adviezen moeten gegeven worden om tot verbeteringen te komen. n O
P
Z
E
N
D
I
N
G
*# # ' )+
!
,.(-. Verrekij ker
"!& # "!& #& # ! ' ! " % '" ## # %
Er gaat door alle landen een trouwe kindervriend. Geen oog kan Hem aanschouwen maar Hij ziet ieder kind. De hemel is Zijn vaderland, Hij is des Heeren afgezant. Hij komt in alle huizen, en waar een vrolijk kind zijn vader en zijn moeder en God de Heer’ bemint. Daar woont Hij gaarne dag en nacht En houdt er over ’t kind de wacht. En gaat dat kind ter ruste, die vriend verlaat Hem niet, Bewaakt getrouw zijn bedje dat hem geen kwaad geschiedt. En wekt hem in de morgenstond. En maakt hem vrolijk en gezond.
)!
# %
E+
-ma T+
-nd+
-i i+m m+
-n+s
-w+w+
-i+n z+
-w H+
+d+
-n+e
-i+n m+
+
-i t+ -w G+
-c+d+ -sl H+
-
-p+d
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
15
6 3 1 3 575>=@4>@
/ '( & ) EYE-OPENER
)' +" *-&')!&&
43 3
3 5 5
Bij Psalm 102 U roep ik aan, hoor in de hemel de gebeden: was U erbij in noden die ik heb geleden? Niets ben ik meer. Verteerd door zorgen, ik kan niet slapen en heb angsten tot de morgen. Rondom mij, overal zie ik de haat opleven wil men mij in het dodenrijk mijn rustplaats geven. Nog maar een korte tijd kan ik dit dragen, wil mijn verarmde en verschroeide leven dragen!
U hebt Uw Naam over de volkeren gesteld hebt land na land tot Uw gebied vermeld. Uw volk mag altijd van Uw liefde horen in puin en pijn kan het U nog bekoren. Herbouw dan wat geschonden is, voer weg Uw volk uit deze duisternis. Uw kind’ren zingen dan de lof van Hem Die Zich voorgoed bekommert om Jeruzalem.
!"-!& &*'%* + !*%,*() # &%' !$!"# & ) '').+*!5!"& ' + )#' +$+*+ !+ $ )' #'- ) + !*%,*5 & !+' #.') & %' !$!"# .'') &,!+ $ &'( & ,! $!"# %&! ).') & -) & &&+.'') &*+(-'') *+( & $ 5
U hebt mijn dood en leven in Uw hand, ook als ik bid: mag ik naar d’ overkant van het bestaan en EEUWIG bij U wezen? U hebt gemaakt de aard’ en al wie daarop woont hebt U Uzelf tot EEUWIG liefdevolle God betoond. U laat mij in Uw boek vol hartstocht lezen.
! $ ) )+ !*%,*,!+ $ 3 &! )3 &! )3: >C3FB
0 &% +#&++ # &!& &4 $# + # &!* '')+!". $# + #*+2 >5 ) ) ,.! ! 8 *"F4B9
5*+& $!"- &
?5 &! &*,!+ & &0!"&-&', *3-& & ) ,.! ! 8! B4>9
5 +!" & !+$ - &
@5 ! !& ,.! ! .''&+8 *"BD4>B9
5! $ -& ,.! ! !*
A5 ,- $ & ) ,.! ! &0! ' &8 #,#@4C9
5 % $
B5!& 0 $- !* ,.! ! 8 *"CA4B9
C5 ! &, &!& ) ,.! ! 8? +),*@4>E9
16
5-'') + !& )* ((!&
5 ,.! )%(*('
Z
I
C
H
T
O
P
Z
E
N
D
I
N
G
