Jaargang 4, januari 2006 Copyright Vereniging Bi-kring de Samenkomst

Jaargang 4, januari 2006 Copyright Vereniging Bi-kring de Samenkomst

2

Inhoud 3 Voorwoord van de voorzitter 4 Schoon schip maken met biseksualiteit 8 Ingezonden brief van Hans 8 Stigmata 14 De belevenis - slot 16 Zomerfeest op herhaling 18 Adressenlijst biseksuele groepen in de Benelux, Frankrijk en Duitsland

3

Voorwoord van de voorzitter Hoi allemaal, lieve bivrienden en vriendinnen !!! Alhier weer een voorwoordje voor ons bloed eigen BiMagazine. Dit BiMagazine wordt vrij veel gedownload via Internet en dus wordt het veel gelezen, ook door veel niet-leden en andere lezers. Dus zodoende waren we vorig jaar heel aardig bezig met het schrijven en maken van dit informatieve blad. De toekomst ligt voor ons en heel misschien zijn we tegen augustus van dit jaar wel het enige informatieve blad van Nederland. We zijn al volgens mij, het enige biblad van het hele zuiden. Ja, ik hoor nu al wat bietjes tegensputteren !!! Ik bedoel dan een biblad zonder pornoplaatjes maar vol met nuttige teksten over: jawel biseksualiteit en alles er omheen, toch? Verder zijn als alles meezit de websites enigszins geüpdatet op de 25ste van deze eerste maand van tweeduizendensex eh zes… en dus houden we het echt netjes en in de realiteit van die biseksualiteitinfosites. Hallo lieve mensen, wel 2 sites hè! Da’s niet niks, sommige groepen of verenigingen of andere instanties kunnen nog niet eens een site uptodate houden op het Internet. En ook hebben we vorig jaar stipt zoals aangekondigd op 3 september een keigezellig bizomerfeest georganiseerd. Omdat we ruim 10 jaar bestaan. Da’s ook niet niks want er zijn genoeg kringen en/of verenigingen die het hoofd bijna niet boven water kunnen houden. En ook onze kringavonden zijn vorig jaar gezellig en nuttig geweest want we groeien nog steeds in het aantal leden en donateurs. Kortom vorig jaar 2005 was een keigoed jaar, nietwaar? Laten we er met zijn allen met volle moed er keihard tegen aangaan en er ook dit jaar weer een gezellig en goed verenigingsjaar van maken. We blijven hopen dat iedereen elkaar met vol begrip steunt in voor en tegenspoed. En het allerbelangrijkste is dat we elkaar leren accepteren, vertrouwen en respect voor elkaar hebben en houden. Da’s mijn motto voor dit jaar. En ik denk dat dit voor ons aller Tonneke ook geldt, nietwaar Ton? Lieve mensen bedenk dit, een dag niet geprobeerd om leuk met elkaar en respectvol of tactvol om te gaan is een dag niet geleefd naast elkaar en met een hoge muur tussen elkaar. En je weet de hoge muren zijn in het verleden niet voor niks afgebroken. Denk maar aan Berlijn, oke? En kom met je ideeën over een leuke en lekkere eetgelegenheid ergens in de buurt van Tilburg voor onze jaarlijkse terugkerende activiteit in mei! Of geef een goede tip over een leuke film die we zouden moeten vertonen op een kringavond of vertel ons eens over een positieve of negatieve ervaring van jezelf. Of zeg ons eens wie we zouden moeten uitnodigen. Bijvoorbeeld een leuk oud kringlid om eens te horen hoe het met hem of haar gegaan is met zijn of haar biseksualiteit. Of schrijf zelf een stukje over je meningen, ervaringen of andere gevoelens in samenhang met jouw biseksualiteit en/of de seksualiteit van anderen. Stuur het op naar [email protected] , of geef het aan ons op een kringavond. Als het even kan laat het dan met seksualiteit te maken hebben. Of met een onderwerp van een kringavond of andere activiteiten van onze Vereniging Bikring De Samenkomst. Zo nu wens ik jullie weer veel lees en kijkgenot in dit blad en op onze sites. En tot over twee maanden…doeiii!!!

4

Schoon schip maken met biseksualiteit Een mannelijk perspectief

de geest te halen, zo recent als de negentiende eeuw, dat mannen in Engeland geëxecuteerd werden voor homoseksuele overtredingen. Homoseksuele handelingen tussen volwassenen die toegestemd hadden werden verwijderd uit de wetboeken in de meeste Europese landen voor 1800 en, zelfs wanneer dit niet gebeurd was, werden ze niet meer gezien als een zware misdaad. Het was vrij anders op deze eilanden: Aan het begin van de negentiende eeuwen was er een morele actie gaande in Londen. In februari 1804 werd Mathusalah Spalding opgehangen omdat hij een “venerische affaire” had met James Hankinson. In oktober 1808 werd Richard Neighbour veroordeeld voor vuillakkerij met Joshua Archer, en werd veroordeeld tot ophanging. In 1809 werden Richard Thomas Dudman en Edward Woord veroordeeld voor een ‘samenzwering’ om sodomie te plegen, en werd veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf, en een uur te staan aan de schandpaal, waar ze bekogeld werden met afval afkomstig van de slagers van Newgate en Fleet Markets [<> Geciteerd uit Vere Street Coterie file op de Rictor Norton homepage op het Internet waar een groot aantal andere, goed gedocumenteerde bestanden gevonden kunnen worden].

Garrett Jones Vertaling: Vereniging Bi-kring de Samenkomst 6: Wat wordt er gewonnen door biseksueel te leven? Het simpele antwoord op deze vraag is: compleetheid Een man die biseksueel leeft is vrij om het volledige scala van zijn seksuele, emotionele en relationele potentieel te benutten. Hij kan een stabiele samenwonende relatie hebben; hij kan een vader zijn; hij kan op zijn minst een diepe relatie hebben met een persoon van het geslachtelijke tegenovergestelde; hij kan betrokken raken bij meer toevallige gelijke seks ontmoetingen, als dit verlangd wordt en werkbaar is, met mensen van het tegenovergestelde geslacht. Dit soort verklaring lokt soms tegenvragen uit: waarom zou iemand zoveel willen? Als een kerel gelukkig getrouwd is en een prachtige familie heeft, waarom het risico lopen om iemands plannen omver te werpen? Dit zijn serieuze vragen en zij verdienen voorzichtige antwoorden. De manier waarop we geconditioneerd zijn is zonder te klagen aan te passen aan een seksueel en relationeel probleem die monolithisch is en die gedurende vele eeuwen geheiligd en opgelegd is, en dat moet voortdurend in het hoofd gehouden worden. Zoals Jean Cocteau het uitdrukte, zelfs schrijvend vanuit het wettelijk bevrijde Franse ethos: Mijn ongeluk is veroorzaakt door de maatschappij die alles wat niet gewoon is veroordeeld als een misdaad en het dwingt ons onze natuurlijke neigingen te hervormen [<>Geciteerd uit Cocteau’s Le Livre Blanc in Rictor Norton’s website, Cocteau’s White Paper on Homophobia]. Dit is toepasbaar op de meeste culturen, ofschoon weinig zo monolithisch zijn als de onze. Het geeft de rillingen om voor

Er was een toename in de vervolging gedurende het eerste derde deel van de negentiende eeuw in Engeland. In 1806 waren er meer executies voor sodomie dan voor moord. In 1816 werden vier matrozen van een enkel schip berecht en geëxecuteerd vanwege ‘vuillakkerij’. De doodstraf werd niet afgeschaft voor 1861, ofschoon het niet meer toegepast werd na 1830. Zelfs na 1861 liepen de straffen voor sodomie uiteen van tien jaar tot levenslang. In 1885 verbreedde de Labouchère Amendment to the Criminal Law Amendment Act het scala van homoseksuele misdaden om zulke ‘misdragingen’ te bevatten zoals grove onzedelijkheid; deze waren notoir slecht gedefinieerd, maar konden bestraft worden tot twee jaar werkstraf [<>Zie Jeffrey Weeks, Sex, Politics & Society: the regulation of sexuality since 1800 in Longman’s Themes in British Social History series, second edition, 1989, pp.100-102]. Dit bij elkaar brengen van alle man / man seks heeft verreikende effecten gehad op algemene houdingen ten opzichte van mannelijke homoseksualiteit. Homoseksuele handelingen tussen toestemmende volwassen privé was niet meer crimineel in Engels na 1967 maar, slechts een paar jaar daarvoor, was er een griezelige terugkomst van wettelijke wreedheden tegen homoseksuelen in Nazi-Duitsland. Vlak nadat Hitler aan de macht kwam criminaliseerde hij homoseksuele handelingen tussen mannen. Na de Nacht van Lange Messen (30 juni 1934), waar Ernst Röhm (het homoseksuele hoofd van Hitlers SA), samen met 200 andere SA officieren, standrechtelijk geëxecuteerd werden, werden homoseksuele mannen systematisch opgepakt, verplicht om een roze driehoek te dragen, en naar concentratiekampen gezonden, waar ze met speciale hardvochtigheid werden behandeld en waar de meeste van hen uiteindelijk vermoord werden.

5 Himmler was in het bijzonder fanatiek in zijn vervolging van homoseksuelen. Ze waren een belediging voor de zuiverheid van het ‘superras’ en moesten meedogenloos worden uitgeroeid, samen met Joden, zigeuners en alle ander ‘gedegenereerden’. In 1941 zond Himmler een geheime circulaire rond naar zijn SS generaals instruerend dat een ieder lid van de SS of de politie die een onbehoorlijke handeling beging met een andere man of zichzelf toestond onbehoorlijk gebruikt te worden tot de doodstraf veroordeeld moest worden en geëxecuteerd. Minder zware overtredingen zoals ‘aanraken van het lichaam van de andere persoon, zelfs volledig aangekleed, ook de handeling van kussen’ moest gestraft worden met niet minder dan zes jaar strafrechtelijke dienstverlening. Wanneer men zich realiseert wat ‘strafrechtelijke dienstverlening’ vaak inhield onder deze omstandigheden, is het duidelijk dat dit gelijk was aan een doodstraf [<> zie de pagina gerelateerd aan Nazi Persecution of Gays op de Rictor Norton site op het Internet. Tegen dit is er het bewijs aangevoerd door Scott Lively en Kevin Abrams op The Pink Swastika, gereviseerd in 2001. Ofschoon de auteurs dogmatisch tegenstander zijn van de homoseksuele praktijk van wat voor soort dan ook, laten zij overtuigend zien dat de verbinding tussen een ‘butch’, een sadistisch type van homoseksualiteit en de Nazi’s – zelfs met Hitler zelf – veel meer voorkwam dan ooit publiek toegegeven is]. Het is een van de grote ironieën van de geschiedenis dat een zulk gedegenereerd lijkend stel van mannen aan de top van de echelons van de Nazi partij zo hysterisch moesten zijn over de zuivering van de ‘gedegenereerde’ genen. Het moet hen razend hebben gemaakt dat zoveel die zij tot de dood vervolgd hebben fysiek veel aantrekkelijker waren dan henzelf. Het moet heel troostend zijn geweest om te geloven dat de werkelijke degeneratie in de etnische erfenis of seksuele afwijking zat dan in de werkelijke fysieke of intellectuele capaciteit. Het werkelijke verbazende ding is dat een belangrijke Europese macht, niet meer dan een halve eeuw geleden, zichzelf kon overtuigen dat homoseksueel gedrag voortkwam uit een genetische erfenis die het best vernietigd kon worden. Het was een van geschiedenis’ grappen toen een Jood, die het lukte, op zijn tandvlees, om te ontsnappen van de Nazi’s en te vluchten naar Engeland in 1937, Sigmund Freud was, de man was die had volgehouden dat de basale constitutie van elk menselijk wezen biseksueel is. Dit werd het meest benadrukt in zijn Civilization and Its Discontents, die voor het eerst gepubliceerd werd in 1930, een jaar toen Hitler op de rand van absolute macht was in Duitsland. In een voetnoot van de tekst in dat boek had hij geschreven: …als we het aannemen als een feit dat iedere persoon zowel mannelijke als vrouwelijke wensen zoekt te bevredigen in zijn seksuele leven, zijn we bereid voor de mogelijkheid dat deze twee verzamelingen van eisen niet vervult zijn door hetzelfde object, en dat ze elkaar belemmeren tenzij ze apart gehouden kunnen worden en ieder impuls geleid wordt door een zeker kanaal dat daarvoor geschikt is [<>Sigmund Freud, Civilization and Its Discontents (1930), Hogarth/ Institute of Psychoanalysis, 1961, pp.105ff, footnote 3. Voor andere referenties naar de standaardeditie van Freuds werken, zie vol 1, p.179; vol 18, pp.156f; vol 19,pp.31, 258; vol 20, p.36; vol 21, pp183f, 227f].

Om terug te keren naar de tegenvragen waar we mee bezig zijn, is het essentieel om het gewicht van culturele conditionering in het hoofd te houden waar alle Britse mannen aan onderworpen zijn. Ofschoon de situatie dramatisch veranderd is de laatste jaren, kan een behoorlijke homofobe kater worden verwacht. Een groot gedeelte van deze homofobie is simpelweg een project. Veel mannen zouden liever de ‘queers’ eruit confronteren dan vrede krijgen met het ‘queer zijn’ dat in henzelf verscholen zit. Zelfs wanneer een zekere in henzelf huizende queer zijn een beetje wordt erkend, wordt het prompt onteigend door het toe te kennen aan een kwade verleider of misbruiker die op een één of andere manier in staat is geweest om iets te insinueren bij hun anderszins oorspronkelijke niet queer zijn. Veel huidige beschuldigingen van seksueel misbruik in de kindertijd pleiten voor een daarvoor bestaande onschuld wat krachtig in strijd is met Freuds detectie van ‘polymorfe perversiteit’ in kinderen die hij waarnam [<>See Ernest Jones, The Life and Work of Sigmund Freud, Penguin edition, 1964, pp. 232f, 277-80, 543]. De schijnbare onschuld van de vragen vraagt daarom om een kritisch onderzoek. Het gevolg is dat het willen van het bevredigen van het geheel van iemands seksualiteit niets meer is dan een rage, een onnodig heen en weer gaan van de boot, waar totaal niet om gevraagd is, in het bijzonder wanneer iemands dominante energie heteroseksueel is. Het is als een rechtshandig persoon gezegd wordt om het te doen met zijn andere hand: ‘je hebt een perfect goede hand; waarom zou je in godsnaam je andere nog houden?’ Dit zo’n voor de hand liggende nonsens dat niemand het een minuut in overweging zou nemen, maar het zeker het soort ding die de tegenvrager lijkt te zeggen. Zoals we eerder waargenomen hebben in dit boek, zijn weinig mensen biseksueel in de zin van dat ze zich niet bewust zijn van wat voor geslachtelijke voorkeur dan ook. Een weinig zoals deze worden het beste omschreven als ambiseksueel, analoog aan degenen die beide handen kunnen gebruiken met gelijk gemak en worden omschreven als ambidexter. Maar simpelweg omdat de meeste van ons een hand hebben die slimmer is dan de ander (meestal de rechterhand, maar vrij vaak de linker, corresponderend respectievelijk met een heteroseksuele of homoseksuele afwijking), zal het heel erg absurd zijn te suggereren dat er geen onmetelijk aantal situaties zijn dat we erg gehandicapt zouden zijn wanneer we alleen maar een slimme hand hadden. Twee handen zijn vaak nodig om een taak efficiënt uit te voeren, en bij deze gelegenheden volbrengen twee handen even zo goed. Een ieder die zich naar een bevredigende biseksuele levensstijl ontwikkeld heeft is zich bewust dat er een hechte analogie is in de seksuele sfeer. Seksuele voorkeur correspondeert alleen maar met slimme hand zijn; de meeste van ons hebben het, maar het is nooit het hele verhaal. We hebben elk een duale seksuele natuur en we negeren de minder drukkende kant van die natuur op ons eigen risico. Veel mannen die ‘100% hetero’ claimen te zijn spenderen niettemin een groot gedeelte van hun vrije tijd met hun ‘maten’, kletsend in de kroeg, juichen bij een voetbalwedstrijd, en zo verder. Als ze daadwerkelijk professioneel voetbal spelen, kunnen ze aan een wat alarmerend ‘queer’ gedrag doen wanneer er een doelpunt is, maar zullen vaak erop staan, als er vragen gesteld worden,

6 dat hij ‘volledig onschuldig’ is (m.a.w. seksloos – alsof sexy zijn schuld zou inhouden!). Degene die deze soort ethos verdedigen claimen dat het veel gezonder is voor mannelijk gezelschap om het viriel en mannelijk te houden: geen slappe polsen en geen ongewilde emotie! Wanneer gevraagd wordt waarom elke niet sportief fysiek contact tussen mannen, of andersoortige toenaderende tederheid, zo weerzinwekkend is voor hen, rillen ze vaak alleen maar – en de rilling zegt alles. De waarheid is dat de grote meerderheid van mannen een vrij grote geschiedenis hebben met aftrekken. Hun erotische potentieel voor hun pik ontdekt hebbende, zou het vreemd zijn als ze inderdaad niet de pikken van anderen zouden willen ontdekken. Inderdaad is het vaak een erotisch spel met hun maten dat jongens voor het eerst leren om af te trekken. Als een jongen aftrekt in eenzaamheid en nooit promoveert tot sociaal aftrekken, dan kan dat simpelweg verlegenheid zijn (niet weten hoe ze moeten gaan om het seksuele ijs te breken) of de angst om als ‘flikker’ gezien te worden of uitgelachen worden vanwege de grootte of vorm van zijn organen, of vanuit een meer diep geïmplanteerde angst dat iedere onderneming in deze richting hem ‘homo’ kunnen maken voor het leven. Jongens op deze leeftijd wordt nauwelijks begeleiding geven over het verschil tussen oprecht homoseksuele ervaringen en deze die quasi-heteroseksueel zijn (m.a.w. anaal), dus worden zij aangemoedigd om ze op een hoop te gooien en beiden uit de weg te gaan. Dit voorkomt niet een grote hoeveelheid van bedekte fascinatie met andere mannelijke genitaliën wanneer ze in douche staan en wanneer ze kans krijgen om foto’s van naakte mannen te zien. Er zijn drie types van seksuele ervaring welke, als er geen taboes aan het werk zijn, we moeten zien als universeel. In freudiaanse termen zijn deze de auto-, de homo- en de hetero-erotische. Het typische verloop van seksuele ontwikkeling is te bewegen door deze stadia op deze volgorde, uiteindelijk promoverend tot het hetero-erotische. Soms, zoals net opgemerkt, vallen de eerste twee samen. Af en toe is er bij een jongen zijn eerste seksuele ervaring de verleiding door een ouder meisje of vrouw, in welk geval hij rechtstreeks loopt naar stadium drie. Een jongen de ongewoon teruggetrokken wordt om een bepaalde reden zou zich nooit kunnen ontwikkelen tot sociale seks, in welk geval, hij zijn leven spendeert in de eerste fase. Een jongen die gepromoveerd is tot het tweede stadium kan dit zo aangeboren vinden dat hij beslist om daar te blijven voor de rest van zijn leven, voortaan zichzelf ziend als ‘homoseksueel’. Wat de orde ook is waarin een persoon zich seksueel ontwikkelt, het is algemeen een vergissing om te verbeelden, als het derde stadium is bereikt, dat de anderen weggeschopt kunnen worden alsof, hun doel gediend, zij niet langer nodig zijn. Wanneer Philip Blumstein en Pepper Schwartz hun bevindingen publiceerden van hun onderzoek naar de sekslevens van biseksuele mannen en vrouwen [ <> Philip W. Blumstein and Pepper Schwartz, Bisexuality: Some Social Psychological Issues in the Journal of Social Issues, 33, 2:30-45. (1977)] waarschuwden zij tegen generalisaties, maar waren in staat om drie conclusies te bieden: Uit onze data, dan, concluderen we dat (a) een seks-object keuze en seksuele identificatie kan veranderen op vele manieren en vele keren gedurende de levenscyclus, (b) de

persoon vaak zich niet bewust is van zijn of haar capaciteit om te veranderen, en (c) kinderlijke en adolescente ervaringen zijn niet de uiteindelijke determinanten van volwassen seksualiteit [<> geciteerd uit Merl Storr (ed), Bisexuality: a critical reader, Routledge, 1999, p.66]. Later in het artikel merkten deze onderzoekers op: Verschillende voorheen heteroseksuele mannen die kwamen tot een biseksuele identiteit in hun dertiger jaren rapporteerden dat ze vroege homoseksuele ervaringen hadden gehad met dicht bijzijnde tienervrienden toen heteroseksuele relaties enigszins beperkt waren. Zij hadden deze ervaringen behandeld als onbelangrijk tienerspel, totdat volwassen ervaringen ze tot een heroverweging aanzetten [<> idem p.71]. Het is hier dat de analogie tussen seksualiteit en links- en rechthandig volledig spaak loopt. Het is van levensbelang om duidelijk hierover te zijn. Een persoon die linkshandig is doet met zijn linkerhand exact hetzelfde als andere mensen doen met hun rechter. Een persoon die zich homoseksueel relateert doet volledig verschillende dingen dan een persoon die zich heteroseksueel relateert. Dit zal gedetailleerder uitgespeld worden in het volgende hoofdstuk. Het is precies om deze reden dat een persoon die zich biseksueel relateert een complete seksuele ervaring heeft die anderen wordt ontzegd. Een persoon die linkshandig is krijgt niet te maken met een verschillende rangschikking aan opties dan de rechtshandige persoon terwijl een persoon die heteroseksueel leeft, maar ook open is voor homoseksuele ervaringen (of andersom) te maken krijgt met een heel andere verzameling van extra mogelijkheden. Merk op dat dit niet van toepassing is op anale seks, althans niet voor de actieve partner, omdat hij ongeveer hetzelfde doet met een man zoals hij zou doen met een vrouw – en hij kan hetzelfde doen met een vrouw. De passieve partner heeft zeker een heel andere ervaring van iets dat hij kan ervaren met een vrouw, maar, als hij beslist dat dit de rol van zijn voorkeur is, is hij in oorlog met zijn biologische geslacht en neigt om zijn genitaliën te willen verloochenen en wil een vrouw worden, daarmee zijn opties beperkend, niet verbredend. Oprechte homoseksuele ervaringen, aan de andere kant, is per definitie totaal verschillend van de heteroseksuele ervaring omdat het genitaliën vereist van iemands eigen geslacht, niet de tegenovergestelde. De dingen die een man kan doen met een andere pik zijn vrij verschillend van de dingen die een man kan doen met een kut – en veel van hen zijn verschillend van wat hij kan doen met zijn eigen pik. Aftrekken is ook duidelijk verschillend van sociale seks, zijn grote voordeel is zijn constante beschikbaar, iemands eigen genitaliën zijn een doe-het-zelf gereedschap die altijd bij de hand zijn. Aftrekken overleeft daarom zelden zijn bruikbaarheid. Zelfs wanneer een persoon gepromoveerd is tot stadia twee en drie, zullen er tijden zijn wanneer hij of zij afgescheiden zijn van de gebruikelijke partners en wanneer er niemand aantrekkelijk en beschikbaar aanwezig is, of wanneer die persoon op dat moment in de stemming is voor de solitaire sessie. Voor veel mannen, waarschijnlijk de meeste, wordt dit eerste stadium nooit helemaal afgedankt, zelfs wanneer de stadia twee en drie zeer bevredigend voor hen zijn geweest.

7 Maar het is inderdaad vreemd wanneer mannen die wat erg opwindende homoseksuele ervaringen in hun vroege tienerjaren hebben gehad, dan doorgaan om de geneugten van seks met vrouwen te ontdekken, en hun homoseksuele heldendaden voor lief nemen die maar een overgankelijke tussenperiode waren voor welke ze geen noodzaak meer hebben. Alleen eeuwen van sociale en culture conditionering kan zo’n conclusie plausibel laten lijken. Op het zuivere fysieke niveau lopen er veel seksueel gefrustreerde getrouwde mannen rond. Hoe goed hun huwelijkse seksleven ook is, er gewoonweg niet genoeg van omdat de vrouw, in het bijzonder als zij moeder is geworden, simpelweg niet genoeg seksuele trek heeft als de man. Dit is niet altijd zo, natuurlijk, maar het komt veel voor. Hij wil zichzelf niet opleggen aan haar; hij wil niet ‘ontrouw’ zijn; hij kan een of twee goede mannelijke vrienden hebben, maar kan zichzelf niet voorstellen wat ze zouden zeggen als hij probeerde sexy met ze te zijn; op het einde, wordt hij kwaad of hij berust hij in rukken – maar heeft een hekel aan het feit dat iets beters geblokkeerd wordt. Dit is erg triest, in het bijzonder wanneer we ons beginnen te realiseren dat onder macho buitenkant wat onze taboe doortrokken cultuur zovele mannen heeft opgelegd, er een wezen zich schuilhoudt die bijna poëtisch is in zijn smachten naar werkelijke intimiteit met een andere man. De behoefte is er niet alleen naar mannelijke seks – ofschoon dat nooit onderschat moet worden – maar ook, en misschien zelfs meer, voor een werkelijk gevoel van delen, van binding, op het diepste emotionele niveau. D.H. Lawrence legt precies zijn vinger op deze plek in het gesprek tussen twee van zijn centrale mannelijke karakters, nadat ze een tijdje naakt geworsteld hadden, in Women in Love:

‘Zullen we aan elkaar zweren, op een dag?’; zei Birkin, zijn hand uitstekend naar Gerald.

‘Je weet hoe de oude Duitse ridders een eed legden op Blutbruderschaft’; zei hij tegen Gerald, met een vrij nieuwe gelukkige activiteit in zijn ogen.

Het wordt vaak vergeten dat, zelfs in Lady Chatterley’s Lover, zijn beroemde pleidooi voor een aardser sexy zijn bij heteroseksuele liefde, een biseksueel element er weer inkruipt. Connie vraagt Mellor over zijn tijd in het leger:

‘Maak een kleine wond in hun armen, en wrijf elkaar bloed in de snede?’; zei Gerald. ‘Ja – en zweer dat je de juiste bent voor elkaar, van één bloed, geheel hun leven. Dat is wat we zouden moeten doen. Geen wonden, dat is overbodig. Maar we zouden de liefde voor elkaar moeten zweren, jij en ik, impliciet, en perfect, finaal, zonder een mogelijkheid om erop terug te komen.’

Gerald raakte de verlengende fijne, levende hand net aan, alsof hij teruggehouden en bang was. ‘We laten het totdat ik het beter begrijp.’; zei hij, op een excuserende toon. Birkin probeert te vertellen aan Ursula hoe hij zich gevoeld heeft bij Gerald aan het einde van het boek. Hier zijn de afsluitende zinnen: ‘Jou hebbend, kan ik mijn hele leven zonder iemand anders, iedere andere pure intimiteit. Maar om het compleet te maken, werkelijk gelukkig, wil ik een eeuwig verbond met ook een man: een andere soort liefde.’; zei hij. ‘Ik geloof het niet’, zei ze, ‘Het is een koppigheid, een theorie, een perversiteit.’ ‘Wel -’; zei hij ‘Je kunt niet twee soorten liefde hebben. Waarom zou je!’ ‘Het lijkt als ik het niet kan.’, zei hij, ‘Maar ik wilde het.’ ‘Je kunt het niet hebben, omdat het fout is, onmogelijk.’; zei zij. ‘Ik geloof dat niet.’; antwoordde hij. - en daar eindigt het boek.

‘En jij was niet gelukkig, toen een officier en een gentleman was?’ ‘Gelukkig. Ok. Ik vond mijn kolonel leuk.’ ‘Hield je van hem?’ ‘Ja! Ik hield van hem.’

Hij kijkt naar Gerald met heldere, gelukkige ogen van ontdekking. Gerald keek op hem neer, aangetrokken, zo diep verbonden in gefascineerde aantrekkingskracht, dat hij wantrouwig werd, walgde van de verbintenis, de aantrekkingskracht hatend. ‘We zullen aan elkaar zweren, op een dag, zullen we niet?’, pleitte Birkin, ‘We zullen zweren om elkaar bij te staan – eerlijk te zijn tegen elkaar – uiteindelijk – onfeilbaar – gegeven aan elkaar, organisch – met geen mogelijkheid om het terug te nemen.’ Birkin zocht diep om zichzelf uit te drukken. Maar Gerald luisterde nauwelijks. Zijn gezicht scheen met een zeker verlicht plezier. Hij had er behagen in. Maar hij bleef gereserveerd. Hij hield zich terug.

‘En hield hij van jou?’ ‘Ja! Op een bepaalde manier hield hij van me… Ik leefde onder zijn betovering toen ik bij hem was. Ik liet hem min of meer mijn leven bepalen. En ik heb er nooit spijt van gehad.’ ‘En gaf je erom toen hij overleed?’ ‘Ik stond zelf dicht bij de dood. Maar toen dat gebeurde, wist ik dat een ander gedeelte van mij afgelopen was.Maar ik heb altijd geweten dat het eindigen zou in de dood.’ Lawrence probeert in woorden te vatten wat er in zovele harten van mannen zit, hen proberen dingen te laten zeggen die ze zo moeilijk vinden om te zeggen. Dit komt niet voort

8 uit een soort klassiek opgevoed academisch bosje, maar uit de harde kant van de Nottinghamshirese kolenvelden. Het is niet zonder een zeker proletarisch verlangen om man / man relaties gespierd en macho te houden, ondanks het ruwe verlangen die erin besloten zit. Lawrence zelf reageerde fel tegen zijn vriend, David Garnett, toen hij probeerde Lawrence met Francis Birrell te verzoenen en met andere leden van de Bloomsbury Group. Hij schreef aan Garnett: ‘Neem nooit Birrell mee om mij te zien. Er is iets smerigs aan hem als zwarte kevers. Hij is verschrikkelijk en vies. Ik denk dat ik gek wordt wanneer ik denk aan jouw verzameling. Duncan Grant en Keynes en Birrell. Het doet me dromen van kevers… je moet deze vrienden verlaten, deze kevers.’ [<>Quentin Bell, Bloomsbury, Futura, 1974 (1968), p.48]. De homofobe kater is niet alleen een zaak van moralistische en religieuze conditionering, maar diep ingesleten klasse antagonismes. Mannen in onze cultuur hebben voor de hand liggen een hoop om uit hun systemen te werken voordat ze in staat zijn, als een kwestie natuurlijk, om te ontspannen in wederzijdse liefde en vriendschap. Maar we kunnen zeker Birkin verlaten om een laatste woord te wijden aan het antwoord op onze vraag: ‘Maar om het compleet te maken, werkelijk gelukkig, wilde ik een eeuwig verbond met ook een man: een andere soort liefde.’

Ingezonden brief van Hans Hoi allemaal, Als hetero’s homofoob zijn, wordt er meestal gezegd dat ze zelf homogevoelens hebben. Zou het andersom ook zo zijn dat homo’s die bifoob zijn toch stiekem af en toe wat voor vrouwen voelen? Ze hebben op een bepaalde leeftijd de keuze voor mannen gemaakt, of de conclusie getrokken dat ze daar voor vallen. Ik kan mij voorstellen dat er homo’s zijn die voor 80 % voor mannen gaan en 20% voor vrouwen. Die 20% wordt weggedrukt, de keuze voor mannen was immers moeilijk genoeg. Stel je voor ben je al 10 / 15 jaar uit de kast beginnen ze opeens een discussie waarbij biseksualiteit aanvaardbaar is. Voor veel homo’s was dat misschien ook wel aardig geweest. Hadden ze die 20% niet in de closet hoeven houden. Met het uit de Kast komen van die 80% werd die andere 20% weer in de kast gestopt. Want dat kan natuurlijk niet. Je komt eruit of niet denken de meeste homo’s want anders ben je maar zielig. Zo word toch wel vaak gedacht in de scene. Ik verbaas me toch elke keer weer over die bifobie van homo’s. Ik denk ook te weten hoe komt. Allemaal maken zij een coming out door. Heel erg veel jongeren noemen zich daarbij een tijdje, korter of langer, biseksueel. Later komt toch de keuze voor exclusief homo.

Als ze jaren ervaring hebben en andere, jongere homo’s uit de kast zien komen Die ze in de scene tegen komen, blijkt dat deze zich ook allemaal eerst bisexueel noemden. Conclusie: biseksuelen blijken altijd homo. Maar mensen die wel biseksueel blijven komen ze in de scene niet tegen. Jaren gold dat deze daar niet echt geaccepteerd werden. Deze biseksuelen kiezen er om reden van “moelijke acceptatie in de gay wereld” en “makkelijker opgaan in de heterowerled” voor om in die heterowereld te verblijven. Dat is dan ook de reden dat veel homo’s denken dat alle biseksuelen verkapte homo’s zijn. Tenslotte suggereert het uit de kast komen dat je in een bepaalde ruimte stapt (lees : gaywereld/lifestyle). Maar voor een biseksueel is die ruimte er niet. Vandaar waarschijnlijk die keuze voor de heterowereld. Vandaar dat veel homo’s het gevoel hebben dat alles wat zich biseksueel noemt toch wel uit de kast komt als homo. Maar niets is minder waar ik ben 44 noem mij al biseksueel van mijn 14e en ben dat ook altijd geweest. Heb geweldige sex gehad met beide geslachten. Ik vind de pik van een man mooier dan een kut maar vind vrouwen lichamelijk mooier en sensueler dan mannen. De erotiek voor de ene persoon of de ander komt vaak met de fysieke en/of geestelijke inbreng van de andere partij. Bij mij is dit altijd zo geweest en zal ook niet meer veranderen. Ben al jaren uit de kast als biseksueel, maar heb door al die twijfel zaaiende mensen: “later word je toch wel homo” behoorlijke klote tijden meegemaakt. Speciaal toen er kinderen kwamen “fuck, als ze nou toch eens gelijk krijgen”. Nu weet ik beter “ik ben ik” en ik laat me niet langer in een hoek drukken. Als ik van deze “homo’s tegenkom die zich zo laatdunkend uiten met deze uitspraken. Laat ze zich dan realiseren dat ik dit opneem als zijnde discriminerend en er zeer fel en agressief op zal reageren “wie denk jij wel dat je bent klootzak om zo over mij te oordelen. Als iemand zegt dat hij homo is wil hij ook graag geloofd en geaccepteerd worden. En dat er geen pogingen gedaan worden hem de weg te wijzen of te genezen” Groet Hans

Stigmata Hoofdstuk 2 Hoe zit het met die familie van je, Steven? Wat voor types zijn dat? Steven kijkt me smalend aan. Hij nipt weer wat van de rooibosthee die ik een paar minuten voor hem gezet heb. Het is mooi weer, een verbetering na een paar dagen regen. “Ach, wat zal ik erover zeggen...”; verzucht hij. Een moment kijkt hij richting de bossen.

9 “Als kind merkte ik dat er iets met die mensen was. Ik kan me herinneren dat ik als kind in de kamer speelde en mijn moeder grijs van emotie de achterkamer binnen kwam. Ik voelde denk ik duidelijk dat er iets vreselijks mis was.” Wat was dat? “Ik kon er op dat moment niet achterkomen, maar ik had zo mijn vermoedens.” Wat voor vermoedens? “Dat er iets met mijn neef was.” Jouw neef? Ik heb je daar nooit eerder over horen praten? “Ik had een neef waar ik veel ging logeren. Dat was een behoorlijke rit iedere keer, een ritje van zo’n twee, drie uur voordat we er waren. Het was een hele leuke jongen vond ik. We speelden veel met elkaar. Ik geloof zeker dat we erg veel lol met elkaar hadden, het zand zat in ieder geval in onze onderbroeken. Maar ik kwam er al snel achter dat zijn vader dood was gegaan toen hij nog niet eens geboren was.” Tjezus… een ongeluk? “Ja. Hij was door een tros van boord geslagen heb ik begrepen. Ze hebben hem pas enkele dagen later, of misschien weken later, teruggevonden.” Dat was diep triest, niet? “Dat was het zeker. Iedereen was er enorm door aangeslagen. Mijn moeder helemaal. Later heb ik van mijn zus gehoord dat ze urenlang heeft zitten snikken in de keuken.” Ik zie Steven naar achteren kijken. Een teken dat hij er meer over wil zeggen. Wat was de relatie met dat je moeder zo grijs van emotie binnen kwam lopen? “Dat wist ik toen niet, maar ik hoorde het wel later. Die tante was in haar vroege jaren, voordat ze haar eerste man tegengekomen was, verkracht.” Allemachtig. En dat was algemeen bekend binnen de familie? “Jazeker. Naderhand heb ik iets opgevangen van wat daar gebeurd was. Een oom van mij (ik noem hem hierna oom B., Rogier), die ook al losse handjes had en verschillende keren tegen de lamp was gelopen, had een vriend meegenomen en die had zich vergrepen aan mijn tante.” Verbijsterd kijk ik hem aan. Dit is totaal bizar, dacht ik, terwijl Steven vrijwel zonder emotie naar zijn glas zit te kijken. Die kerel is opgepakt, neem ik aan? “Ik weet dat niet precies. Maar de politie moet er zeker lucht van hebben gekregen. Het was wel duidelijk dat die oom B. daarna in de grote problemen gekomen is. Ik geloof zelfs dat hij een aantal rechtszaken tegen zich had lopen, ook omdat

hij problemen kreeg met een paar vrouwen. Ik denk dat die niet zo blij waren met wat hij zoal flikte. Toen ik enkele weken geleden nog eens wat dingen naliep moet hij ongeveer vijf tot zes onderzoeken tegen hem gehad hebben, wegens verkrachting of geweld. Maar helemaal zeker ben ik daar niet van. Het waren er een hoop in ieder geval, en daar zaten een behoorlijk aantal gevallen van verkrachting bij.” En hoe is het met die oom afgelopen? “Die is daarna met de noorderzon vertrokken. In die tijd had Nederland weinig uitleveringsverdragen met andere landen, dus is hij naar de Verenigde Staten vertrokken. Ze konden hem daar niet te pakken krijgen. Daar woonde al een oom, die op zich een hele goede kerel was, waar hij probeerde in huis te trekken.” Die zat nu niet bepaald op hem te wachten, lijkt me? Steven moet lachen. De kop met thee begint te kringelen door het schuddebuiken. “Niet bepaald. Het zijn ook niet de grootste vrienden geworden van elkaar. Ze kunnen elkaar geloof ik nu wel lijden, maar dat moet je een ander vragen. Ik heb ze in geen tien jaar meer gezien. Ik walg van die lui. Wat ik er later wel van hoorde was dat hij in allerlei dubieuze zaakjes betrokken was geweest in de Verenigde Staten en dat hij daar ook er wel eens problemen mee kreeg. Uiteindelijk heeft hij een baan gekregen waar hij geschikt voor was.” Ik grijns hem aan. Ik weet dat als hij dat zegt dat er een grap aan zit te komen. Wat voor een baan? “Onderdirecteur van een verzekeringsmaatschappij. Geloof het of niet, in levensverzekeringen.” Hoe lang heeft dat geduurd? “Behoorlijk aantal jaren. Ik denk dat ze er op een bepaald moment achtergekomen zijn dat hij in allerlei smerige zaakjes betrokken was geweest, of dat een ex-werknemer in zijn verleden is gaan graven. En daar was een hoop te ontdekken.” We lachen ontzettend. Ik schenk mezelf een cognac in en steek een sigaar op. Ik zie Steven blijven lachen, wel wat zuur. Steven die lacht namelijk altijd als hij dit soort dingen zegt. “Ik geloof dat er inderdaad iemand in zijn verleden was gaan graven. En toen hebben ze alles ontdekt. Mijn ouders zijn er pas na een jaar achtergekomen dat hij ontslagen is. Indertijd dacht ik dat hij er zich voor schaamde dat hij ontslagen was, maar de werkelijkheid lag een beetje anders. Ze waren erachter gekomen dat hij een behoorlijk zedenverleden had.” Dat is een doodzonde in Amerika, niet? “In Amerika gaan ze op een hele andere manier om met zedendelinquenten dan in Nederland. Als je gemoord hebt,

10 dan krijg, of kreeg je, nog een tweede kans. Zedendelicten waren, en zijn, onvergeeflijk in dat land. Een pluspuntje voor een land dat zo ongelooflijk moeilijk kan doen over een wet die verbiedt om te pijpen. Ik vond het wel een leuke paradox. Een ex zedendelinquent in een land die er zo’n beetje de doodstraf op heeft staan. Hij heeft in Amerika nog met twee andere vrouwen geprobeerd die het niet met hem uit konden houden. Mijn ouders hoorde ik er schande over spreken dat dat allemaal zo liep. Ik denk dat toen ik ongeveer dertien jaar was dat ik erachter kwam waarom dat zo ginP. Dat het ook totaal idioot was.” Ik pak een koekje uit de koektrommel en ik neem een hap van de bovenkant. Ik grijp naar mijn glas cognac. Lekker figuur, die oom B. En wat gebeurde er toen met die tante van je, die verkracht was? “Haar man was overleden. Ze heeft daarna jaren geen relatie gehad. Wat ik toen merkte toen mijn moeder grijs de achterkamer inliep was omdat ze een nieuwe vriend had.”

“Mijn ouders deden er heel normaal over. Er was niets gebeurd, althans zo deden ze het voorkomen. Maar ik merkte wel wat aan die man. En ik was niet de enige.” Ik kijk hem nog steeds verbijsterd aan. Het duurde enkele minuten voordat ik ademhappend tot bezinning kwam. Wat merkte je aan die man? “Dat het niet een bepaald prettige man was. Hij domineerde je nogal, was bij tijd en wijle woedend, totaal ongecontroleerd. Ik vond het een prototype dader in ieder geval. Een echte delinquent. Hij probeerde wel aardig te doen, maar dat lukte niet zo erg. Ik werd op zijn minst achterdochtig bij hem.” Deed dat vermoedens rijzen, niet? “Ik kreeg een paar vermoedens. Als hij bij die familie kwam, dan waren er meer die met dat soort dingen te maken hadden gehad.” En dat was ook zo?

“Ja, dat is ook zo.”

“Bijna allemaal. Ik kwam erachter dat een andere tante seksueel aangevallen was, ook al heel jong. Een andere oom van mij, ene oom N., bleek, zo hoorde ik toevallig een keer, in bendes actief te zijn geweest in het Westen.”

Dat was het niet?

Wat voor bendes?

“Die vent had voor verkrachting gezeten.”

“Ik hoorde het pas toen ik uit huis was gaan wonen. Iemand tipte me daarover, toen ik daarover begon.”

Een nieuwe vriend? Dat zou in familie opzicht toch een hele goede ontwikkeling moeten zijn?

Door stomme verbazing viel het koekje uit mijn handen. Mijn hand bleef hangen boven mijn cognac. Verbijsterd keek ik hem aan. Een moment later keek ik asgrauw naar zijn kop thee waar hij aan zit te lurken. (Ik noem hem hierna oom P., Rogier) Wat is dit voor idioots?, bracht ik uit. “Achteraf wel, maar ik had denk ik teveel oog voor dat neefje van mij. Mijn ouders vertelden er niets over, in de hoop dat ik het niet zo ontdekken. Ik ben wel een tijdje niet naar hem toegegaan, kan ik me herinneren. Ik denk dat mijn ouders het te onverantwoord vonden, maar uiteindelijk gebeurde dat wel.” Wat..??!!! Ik schoot van mijn stoel af en stond verstijfd van schrik. Het koekje donderde van mijn schoot op de tegels. Dus je ouders lieten je spelen bij iemand die voor verkrachting gezeten heeft?, riep ik uit.

Wat zei hij? “Hij zei het eigenlijk stomtoevallig. Ik kende hem redelijk, hij was al jarenlang actief in het homo-circuit. Hij vertelde me dat die bendes vooral aan de L. van N. in een grote stad actief waren. Er werden in die tijd heel wat flikkers in elkaar geslagen. Eentje heeft het niet overleefd. Flikkertikken noemden ze dat toen. Later is een andere term in zwang gekomen: potenrammen.” In mijn koekje had ik helemaal geen zin meer. Mijn maag keerde zich bijna om. Het glas cognac zette ik op tafel en twijfelde of ik aan mijn braakgevoel moest toegeven. Ik moest even wachten voordat mijn volgende vraag kon stellen. En toen?

“Jazeker.”

“Ik kwam een keer bij die ome N. op bezoek, samen met mijn ouders. Hij had in de gaten dat ik aan het rondneuzen was.”

Dat is totaal onverantwoord, man!

Ik keek Steven diep geschokt aan. Dat was ongelooflijk link, niet?

11 “Absoluut. Dat waren dodelijke types. Die ome N. maakte namelijk vlot carrière bij een groot bedrijf. Wat ik ervan hoorde was dat die niet keken op een lijkje meer of minder. Dat bedrijf waar hij werkte stond erom bekend dat er heel wat mis was, fraude, intimidatie, achterlijke arbeidsverhoudingen. Uiteindelijk kon hij daar directeur worden.” Wat gebeurde er toen? “Ik merkte dat er onderling wat bedisseld werd. In die tijd praatte ik er ook wel eens over met mijn neefje. Hij vertelde me ook het een en ander.” Zoals wat? “Dat hij vermoedde dat met die ome P. er veel meer mis was dan hij zei. Niemand durfde er openlijk iets over te zeggen, bang dat ze een doorgeladen pistool onder hun neus kregen geduwd. Dat verhaal ging indertijd in ieder geval rond.”

seksueel aangevallen was. Hij vond hem wel geschikt voor zo’n minkukel als die tante, want hij haalde zijn neus ervoor op dat die vrouw zich had laten gebruiken voor zoiets.” Mijn verbijstering sloeg om in totale wanhoop. Dit was echt ongelooflijk. Een momentje liet ik mijn verbijstering zakken. En wat had die H. allemaal zo op zijn conto? “Schrik niet. Ik geloof dat er zo begin jaren zeventig zo’n 8 rechtszaken tegen hem liepen van homoseksuelen en anderen die door hem in elkaar geramd waren, tot zo’n beetje de dood erop volgde. Persoonlijk vond ik het een moordenaar en ik was niet de enige die dat dacht. Wat ik het meest verbazingwekkende vond was dat een andere oom, ene oom W., die verdorie nog politieman was ook, hem actief hielp om te voorkomen dat die zaken tot een goed einde kwamen.” Een politieman die een zware crimineel helpt? Is die niet buiten zijn boekje gegaan?

Wat was het vermoeden als ik vragen mag? “Dat hij meer vrouwen aangerand of verkracht had. En dat hij op allerlei manieren bij zaakjes betrokken was die het daglicht niet konden verdragen. Ik kreeg ook sterk het vermoeden dat hij in de TBR had gezeten (indertijd het equivalent van de TBS, Rogier). Later kreeg ik inderdaad dat te horen.

“Absoluut. Als ze erachter waren gekomen, en nu helemaal, had hij op staande voet ontslag gekregen en hadden ze hem in plaats van H. vervolgd. Aan dat potenrammen had de politie in die tijd hun handen vol. Er gebeurde heel erg veel op dat vlak. En iemand die actief zo iemand zat te helpen, daar hadden ze weinig medelijden mee. Dat was zitten, en niet te kort.”

Ik denk dat die P. daar lucht van heeft gekregen dat we over zijn delicten hadden zitten praten.”

Hoe deed hij dat in godsnaam?

Kreeg je daar niet een koud gevoel van? “Absoluut. Het vervelende was dat ik op dat moment de nodige vermoedens kreeg over mijn eigen seksuele voorkeuren.” Ik keek Steven diep geschokt aan. Dit is volslagen idioot, dacht ik. Dit had nooit mogen gebeuren. En hoe reageerden je ouders erop? “Mijn ouders wilden er niets van weten, zeker toen mijn zus en ik er opmerkingen over begonnen te maken, dat er iets grondig mis was met die mensen die daar rondliepen. Tot op de dag vandaag doen ze net alsof er niets aan de hand was. Iedere keer als ik er een grapje over maakte, en maak, doen ze het als ‘idioot’ af .”

“Op een hele slimme manier. Hij kende het politiebedrijf tot in de finesses. Hij wist precies bij wie je moest zijn om iets geregeld te krijgen. Die H. vertelde er natuurlijk niet bij dat hij het van die W. had.” En hoe bleef jij daaronder? Had dat rondneuzen consequenties? “Het maakte me niet zoveel uit. Ik ging er vanuit dat mijn ouders me wel zouden beschermen tegen die lui. Achteraf gesproken was dat valse hoop.” Valse hoop? (Ik keek hem sprakeloos aan) “Die familieleden ging bij mijn ouders het verhaal ophangen dat er iets mis met me was. Ze ergerden zich zogenaamd aan van alles. Ik zou me niet netjes gedragen.” Met andere woorden: ze zaten jou als dader aan te wijzen?

Maar jij wist wel beter, niet? “Precies. Enkele maanden later kwam ik erachter dat die ome N. bevriend was geweest met ene H. Die H. was actief geweest in een van de meest gewelddadige bendes van die tijd. Hij regelde het dat die in contact kwam met de tante die

Steven kijkt een moment voor zich uit. Hij zegt een moment niets. Zijn kop thee zet hij neer en slaakt een diepe zucht. “Eigenlijk wel. Het duurde een paar maanden voordat ik door had hoe dat ginP. Bij heel veel van die gesprekken en

12 telefoontjes was ik niet. Maar ik had op een bepaald moment de indruk dat mijn ouders vonden dat er inderdaad iets niet goed ging met me.”

“Hij wilde zijn zoons, hij had er drie, opdracht geven om mij eens een lesje te leren, dat ik maar homo af moest worden. Hij had daar dodelijk veel plezier in. Even zijn dodelijk kant laten zien… Als lolletje…”

Wat vond jezelf? Wat voor een figuur was dat in godsnaam? “Dat het prima met me ginP. Ik zat alleen de schok te verwerken dat ik sadomasochistisch was en zat te puzzelen over hoe ik dat wilde gaan zeggen.” En dat hadden ze waarschijnlijk gemerkt in die club? “Zeker weten. Ik werd daarna vrijwel altijd als het homootje weggezet. Ik wist vrijwel zeker dat ik homoseksuele neigingen had en die houding van hun bracht me enorm in conflict met mezelf. Dat was wat ik merkte denk ik.” Was je achteraf ook biseksueel? “Absoluut. Mijn puberteit heb ik in de biseksuele wereld gehad. Die was fantastisch, ik heb er iedere minuut van genoten. Dan zou je toch wel zeggen dat je biseksueel bent, niet? De eerste keer dat ik met een man vree was voor mij een enorme ontlading. Er zat twintig jaar frustratie, irritatie en intimidatie achter, vooral veel frustratie die niet van mij was, die kwam ergens anders vandaan. Nee, ik wil niet meer terug naar de oude situatie. Die jongen waar ik voor het eerst mee vree, die heeft me een enorme dienst bewezen. Het waren hele goede gesprekken die we met elkaar hadden. Heerlijk, in een woord. Ik heb op seksueel gebied, en niet alleen door hem, een fantastische coming-out gehad. Ik bewaar het in mijn schatkistje waar ik de rest van mijn leven op kan teren.” Hoe schatte je je positie in bij die familie? “Heel slecht. Ik had niet direct het idee dat ze het echt op me voorzien hadden, maar het was duidelijk dat de intentie er was om me het niet gemakkelijk te maken, het liefst kapot te krijgen. Maar dat ze me als dader aangewezen hebben bij mijn ouders en die daarna erop ingingen, dat heb ik ze nooit vergeven. Dat was schandalig.” Steven zucht nog eens keer. “Eigenlijk was ik lopend schietwild, althans zo ervoer ik het wel. Een paar van die gasten waren extreem gevaarlijk, zo gevaarlijk zelfs dat als mijn ouders er niet waren geweest, het heel anders met me was afgelopen. Zo hadden we een keer een familiereünie. Ik merkte iets bij die oom H. Hij zag dat ik het door had en daarom voerde hij het niet uit, bang dat ik bij mijn ouders zou gaan klikken.” Wat deed hij?

“Een totale crimineel. Recentelijk sprak ik met iemand op mijn werk erover en die zei dat dat soort types het tegenwoordig helemaal niet meer gemakkelijk gemaakt wordt. De meeste van die gasten blijven steken in misdaad of TBS. Als je daar een keer ingezeten hebt, dan kom er vrijwel niet meer uit. En terecht. Ik heb dat gedrag later terug gezien bij een paar neven van me.” Over die neven gesproken, die oom P., die deed daarna nog wat meer geloof ik? Steven trekt een moeizaam gezicht. Het is alsof hij alle pijn van die tijd weer opnieuw beleefd. “Die P. vond het maar verdacht dat ik zoveel met zijn stiefzoon speelde en dat we het zo goed met elkaar konden vinden. Ik denk dat hij op een bepaald moment het vermoeden kreeg dat die neef wel eens homo zou kunnen zijn.” En wat deed hij toen? “Hij wilde ineens een ‘vent’ van hem maken. Die neef trok hij bij me weg, dat merkte ik duidelijk. In eerste instantie werd die neef verplicht om op een bepaalde manier te masturberen, daarna moest hij zijn pik in ijswater doen en tot slot mocht hij niks meer. Dat had die P. in een een of ander oud seksueel voorlichtingboekje gelezen. Dat had hem ook genezen. Daarna begon hij hem systematisch te intimideren, belachelijk te maken, af te maken, te vernederen, zo’n beetje in elkaar te timmeren. Een typische manier van daderschap, zou ik zo zeggen. Het was gewoon te grof om aan te zien. En mijn ouders lieten dat ook nog toe. Ik zou hem aangegeven hebben. En het ergste was. Omdat hij vond dat het een homo was, trapte hij hem seksueel ook nog eens in elkaar. Ik zag het onder mijn ogen gebeuren. Wat een hufter. Tegenwoordig zou je dat seksuele intimidatie noemen. Daar kun je voor veroordeeld worden.” Eens een dader, altijd een dader, toch? “Absoluut. Een jaar of drie geleden zag ik die P. weer eens, door stom toeval. Mijn ouders hadden jarenlang tegen mij lopen vertellen dat hij zo veranderd was en dat het best een goeie vent was. Niks mee aan het handje.” Was hij dat ook?

13 “In sociaal opzicht misschien wel wat, hij kwam minder agressief over in het begin, maar het was nog steeds dezelfde dader. Een uiterst agressieve vent, die het nodige op zijn geweten heeft. Het zat alleen een stuk dieper verborgen in zijn persoonlijkheid en hij maskeerde het beter. Maar die persoonlijkheid was zondermeer hetzelfde gebleven, dat zag je direct. En hij ging weer op dezelfde manier dreigen als vroeger” Dreigen? “Hij vond me een vieze kuthomo. Dat zei hij niet letterlijk en het ging zo snel dat mijn ouders het weer eens niet door hadden. Hij vond het leuk om je daarmee weer eens voor lul te zetten.” Een gluiperige, achterbakse rotkerel dus. Een TBS’er die niet goed “weet” wat hij doet. Daar wil je niets mee te maken hebben, lijkt me? “Helemaal niets. Maar mijn ouders willen graag dat we bij de familie blijven. Want ze zijn allemaal zo veranderd. Ze blijven iedere keer een grijze plaat draaien dat het allemaal wel mee valt.” Komt dat niet ongelooflijk zuur en schofterig over? Steven kijkt de andere kant op. De zon is al wat aan het zakken. De wind gaat weer wat liggen. “Deels wel. Weet je Rogier… Ik ben een ontzettend aardige vent eigenlijk, al geloofde ik dat in die tijd niet, en ik kan niemand nooit wat kwalijk nemen. Maar ik ben in dat opzicht wat veranderd de laatste jaren.” Wat is er dan veranderd? “Wanneer ik merk dat iemand zit te rotzooien waar hij niet thuishoort en dat het crimineel is, geef ik hem aan. De reacties neem ik op de koop toe.” Ik grijns Steven aan. Zo ken ik hem weer. En wat is er met die neef gebeurd? “Die is uiteindelijk de kerk ingegaan, of beter ingevlucht. Hij kon er niet meer tegen. Enkele jaren geleden sprak ik hem een keer toen ik toevallig op bezoek kwam. Ik vond het net een lijk, een prototype doodsrijder.” Sjezus. En dat heeft die P. allemaal lopen veroorzaken? “Absoluut. En erger nog. Een paar jaar daarna vroeg ik hem naar zijn seksuele activiteiten. Tot mijn verbazing deed hij helemaal niets. Volgens mij had hij nog nooit een vagina

gezien. Ik moest hem zo’n beetje uitleggen hoe hij een condoom moest gebruiken. Daar wist hij niets van.” Het tweede koekje wat ik in mijn handen had viel weer op de grond. Ik raapte hem op en staarde Steven weer eens in stomme verbazing aan. “Dat lijkt me toch een geval van seksuele intimidatie lijkt me.” En die kerel is… hoe oud? “Tegen de veertig.” En die had nog nooit seks gehad? “Volgens mij nog nooit. Hij was er nog niet aan toe, zei hij.” En dat geloofde jij? “Niet bepaald. Het kwam er erg rottig uit. Volgens mij wilde hij ook wel eens bef maken.” En wat denken ze in die familie van die neef? “Dat het een sukkel is, iemand die niet aan de vrouw kan komen. Dat die P. hem aan gort getrapt heeft, weten de meeste ook wel, maar die zeggen er niets over. Die P. heeft alles bereikt wat je in het leven moet bereiken. Ik denk dat de meeste mensen doodsbang voor hem zijn, maar dat zullen ze nooit zeggen. Mijn ouders zijn denk ik ook bang voor hem. Ze weten waar hij toe in staat is.” Die was toch ook directeur van het een of ander, niet? “Zoiets. Van een christelijke organisatie… Bijna iedere week naar de kerk…”; zegt Steven zuur, terwijl hij me strak aankijkt. Rovers, schenners en christenhonden, wordt er wel eens gezegd… “Een kruisvaarder met een onpauselijk, pardon: onpasselijk, luchtje.”; schimpt Steven. Steven weet dat ik katholiek opgevoed ben en er niet zulke goede ervaringen mee heb. Maar dat weet u waarschijnlijk al. Er was toch nog iets met die andere neef, de zoon van die H.? “Dat was bijna lachwekkend om te zien. Ik kwam hem toen ik studeerde toevallig een keer tegen bij mijn ouders. Hij keek me aan met smekende hondenogen of ik alsjeblieft niets wilde zeggen over zijn geaardheid.” Was het een flikker? Of hoe zeggen jullie dat in jullie familie?

14 “Bijna helemaal. Ik had de indruk dat hij wel eens met vrouwen neukte, om het te proberen. Maar hij zocht het vooral bij mannen. Die vond hij het lekkerst.” Daar zat nog een addertje onder het gras, niet? “Ha ha ha.”, lacht Steven breeduit.

Onderweg kijken we nog naar de mooie gebouwen en terrasjes die vol zitten. Dick vertelde dat net buiten het centrum een leuk bruin café met terras is en dat het vaak gezellig is. “Ojee.”, vraagt Erica, “Dan komen er zeker veel homoseksuele en biseksuele? Nee, niet dat ik weet maar is wel heel ho bi vriendelijk.”

“Die kerel had een financieel beroep. Daarvoor zat hij veel op de weP. Ik was op dat moment goed bekend in het homowereldje in de stad en wist ook wel waar die mannen naartoe gingen als ze er niets over konden zeggen.” Waar naar toe dan? “Parkeerplaatsen, bossen. Het was een buitenjongen. Je merkte dat aan alle kanten. Het was wel iemand die van de buitenlucht hield en eens lekker de hond uit wilde laten.”; grijnsde Steven. Dat is nog steeds zo, toch? “Absoluut. In Nederland zijn we niet zo tolerant. De intolerantie zag ik in een BMW aan komen rijden bij mijn ouders. Wat een eikel was dat. Vanaf dag een mocht ik die vent al niet.” En dat had een flink staartje, niet? “Enkele jaren daarna kreeg hij enorme ruzie met zijn broer. Het was allemaal niet duidelijk wat er gebeurde, ik kreeg alleen maar flarden te horen. Maar na een uurtje begreep ik wat er aan de hand was.” Wat dan? “Die oudste broer van hem, R., had gedreigd hem met een baseballbat in elkaar te meppen. Er moest bijna politie aan te pas komen. Zijn jongste broer had de benen genomen. Mijn ouders vroegen zich af wat er aan de hand was.” Bij de laatste zin grijnst Steven breeduit. “Ze snapten er in ieder geval geen bal van.”

De belevenis - slot We gingen ons gereed maken voor het uitstapje naar het centrum. Dick was zijn rugzak aan het inpakken en vroeg wat hij allemaal mee wilden nemen. Nou, ik neem mijn zwembroek, handdoek, zonnecrème en een strandmatje mee. “O, dus als ik het goed begrijp wil je straks naar het strand?” “Tja misschien een idee?” “Oké, is goed. Dan pak ik het ook mee anders moet ik in mijn nakie zwemen en me afdrogen met jouw handdoek.” “Ja, maar dat vind ik niet erg, Patrick.” “Nee, natuurlijk niet jij ziet niets liever, ondertussen pak ik ook de spullen bij elkaar.” Ank en Erica komen de kamer binnen en vragen of we zover zijn om te gaan. Even om mijn portemonnee pakken en we gaan mee.

We naderen het terras en inderdaad het is niet te druk. Er klinkt leuke muziek. We bestellen wat te drinken en zagen gelijk dat de ober een nichterig type is. Dick kijkt Patrick aan en begint gelijk te lachen, de ober krijgt een rood hoofd en kijkt de vrouwen aan. De ober komt terug en vraagt aan de dames of wij koppels zijn en of we uit Nederland komen… Waarop Ank zegt: “Ja. En waarom wil je dat weten?” “Omdat ik jullie Nederlands hoorde praten en ik zelf kom ook uit Nederland. Jaren geleden ben ik verhuisd naar hier in Griekenland.” Dick vraagt op de man af: “Samen met je vriend?” De ober krijgt een kleur en vraagt aan Dick: “Zie je dat aan mij?” “Nee, maar ons soort kent ons soort… hè.” “Er is niets mee maar we zijn koppels en willen we ook zo houden.”; zegt Dick met een jaloerse blik. De ober wenst ons nog een prettige dag en gaat weg. Dan vraagt Patrick: “Wat was dat?” “Nou.”, zegt Dick, “Ik had goed gezien hoe hij naar jou keek en dat moet hij niet doen waar ik bij ben, want dan ben ik een valse nicht.” “Na veel gepraat te hebben.”, zegt Ank tegen Erica, “Zullen we naar een restaurantje op zoek gaan een beetje op tijd eten en daarna het centrum in. Tijdens het eten kunnen nog over de toekomst praten en hoe we verder gaan.” Misschien hebben jullie daar ook behoefte aan jongens om met elkaar over de toekomst te praten. “Natuurlijk”, antwoordt Patrick, “Ik weet een goed restaurantje en daarna gaan we lekker naar het strand om te ontspannen.” “Patrick kan ik even met je praten terwijl Dick Ank even bezig houdt?” “Zeker.” “Oke. We gaan vandaag de knoop proberen door te hakken en alles op een rijtje te krijgen?” “Ja, dat wil ik ook.”

15 “Erica, we moeten nu gaan kijken wat we willen en hoe we verder gaan.” “Daarom wil ik ook met Dick praten en jij met Ank, dat is toch?” “Ja, dat klopt.” “Wees eerlijk tegen elkaar over gevoelens. Ga niet het vertrouwen beschadigen. “Dat is het laatste wat ik zou willen. En dat wil jij ook?” “Natuurlijk.” “Het vertrouwen naar elkaar is heel belangrijken en we hebben altijd al goed met elkaar kunnen praten en wat er ook uit komt we blijven maatjes.” “Als jij dat ook wilt komt alles goed.” “Lieve Patrick. Dit is wat ik het allerliefste wil: open en eerlijkheid en geen vooroordelen. Dat hebben mensen al genoeg en daar willen wij niet bijhoren.” “Kom, ga nu maar naar Ank en maak er een leuke dag van.” “Ja. Jij ook met Dick. Het is een lieve jongen.” We gingen daarna onze eigen weg. Ank met Erica en ik met Dick. De muziek in het restaurant klonk op de achtergrond. Het was rustig en gezellig. Na een paar uur gepraat en gegeten te hebben gaan we richting en opgelucht naar het strand. Over rotsblokken en zoekend naar een fijne plek. Voor ons twee zijn er weinig mensen vanwege de hitte. Eindelijk hadden een plek gevonden voor onszelf. Ik pakte een handdoek en de strandmat. Ik leg ze neer, kleed me uit en loop naakt naar het water en neem een lekkere duik. Dick keek me na en stond met zijn mond open te kijken tot ik riep: “Kom je, kom je nog?” Hij kleedt zich uit en loopt langzaam naar het water. Bij het water gaat hij kopje onder en zwemt tussen mijn been door en komt weer boven. Na een flinke tijd in het water gespeeld te hebben, liepen we terug naar de strandmatten op het strand en gaan liggen en kijken elkaar tevreden aan Dick vraagt: “Ben je blij met de keuze die je hebt gemaakt voor je zelf?” Ik maakte hem duidelijk dat ik de keuze heb gemaakt voor mezelf en Erica. Als ik dat niet doe houd ik Erica of mezelf voor de gek en dat wil ik niet. “Morgen als we de vrouwen zien gaan we aan tafel zitten en praten we verder, oke?” Dick kijkt me lief aan en bespringt me. Hierna volgt een vrijpartij van jewelste. Onze remmen gingen helemaal los. Blij dat we alleen zijn en dat we alles konden doen wat we wilden. Na die heftige vrijpartij gingen we ons afspoelen, We liepen naar het appartement om te douche en trokken andere kleding aan en het centrum in. De volgende morgen kwamen we in de keuken van het appartement binnen en was de tafel al gedekt. Alles stond erop. “Hallo, heren lekker geslapen?” “Ja dank, je.” “En jullie?” “Heerlijk.” Na een poosje vraagt Erica: “En heb je een keuze gemaakt met wie je samen het leven wilt delen?” Patrick kijkt Erica aan en draait zich naar Dick toe.

“Dick, luister? Ik heb gisteren met je sproken over de toekomst en nog eens over nagedacht.” Het gezicht van Dick vertrok uit angst en Patrick vragend aan. “Erica, ik heb er goed over nagedacht en we hebben gisteren nog even met elkaar gepraat. Ik wil je vragen om mijn goede maatje te blijven zodat ik met Dick door kan gaan?” “Weet je Patrick…”, begint Erica, “…dat wou ik namelijk jou ook vragen. Iedereen omhelst elkaar en wenst elkaar het beste voor de toekomst.” “Tja, lieve mensen zo kan het ook gaan!” “Door met elkaar te praten met vertrouwen geen vooroordelen of verwijten naar elkaar te hebben.” “Ik ben biseksueel ik heb de keuze gemaakt en Dick weet dat ik ontzettend veel van Erica houdt.” “Hij heeft er geen problemen mee zolang al ik hem het vertrouwen niet schaad en open en eerlijk ben tegen hem.” “Voor diegene die hier ook mee zitten praat met elkaar wees eerlijk bouw vertrouwen op en ga er voor.Wij kunnen het ook.” Veel succes Patrick,Dick, Erica en Ank

16

Zomerfeest o

op herhaling

17

18

Adressenlijst biseksuele groepen in de Benelux, Frankrijk en Duitsland Naam: Bi’Cause Adres: C/O C.G.L., 3 rue Keller Postcode: 75011 Huidige locatie: PARISFRANCE Telefoon : 06-66065493 Email : [email protected] Website : http://www.bicause.asso.fr of http:// bicause.pelnet.com Stichtingsdatum : 1997 Groep bestaat uit : vrouwen en mannen Huidige leeftijd van de leden: 30 tot 70 Extra informatie: Onze doel is de biseksuele identiteit te laten versmelten. Door: - het promoten van relaties tussen biseksuele mensen op een plaats die hiervoor nog niet bestond - toename van onze kennis van biseksualiteit - informeren over het bestaan en de realiteiten - vechten tegen seksueel overdraagbare ziektes zoals AIDS - het beschermen van biseksuele mensen hun rechte wanneer nodig.

Just Girls Naam: Just Girls Adres: Rozenstraat 14 Postcode: 1016NX Huidige locatie: Amsterdam Telefoon: 020-6263087 Email: [email protected] Website: http://www.geocities.com/aapie86 Stichtingsdatum: meer dan vijf jaar geleden Groep bestaat uit: vrouwen Leeftijd: 15 tot 25 (min of meer) Extra informatie: Een activiteitengroep voor lesbische en biseksuele meiden, waarmee we films kijken, spelletjes doen, discussie houden, uitgaan, feestjes geven en een keer per jaar een weekend weg gaan.

Young & ouT Naam: Young & ouT Adres: Universiteit van Tilburg, Warandelaan 2 (K208) Postcode: 5037AB Huidige locatie: Tilburg Telefoon: Email: [email protected] Website: http://www.youngandout.nl Datum van oprichting: 20-6-2003 Groep bestaat uit: Holebi jongeren Leeftijd: t.m dertig jaar Extra informatie:

Young & ouT is een vereniging voor homo, lesbo & bi jongeren in Tilburg en omgeving. We organiseren leuke, gezellige en daarnaast ook serieuze, informatieve activiteiten voor onze leden. Bovendien houden we iedere maand (3e donderdag van de maand) een feest in café de Lollipop.

Naam: COC Tilburg Adres: Stadhuisplein 344c Postcode: 5038TH Huidige locatie: Tilburg Telefoon: 013-5359050 Email: [email protected] Website: http://www.coctilburg.nl Extra informatie: Organisatie voor homo’s, lesbo’s en biseksuelen in MiddenBrabant Naam: Apollo, vereniging voor lesbische, bi- en homojongeren Adres: Van Oldenbarneveldtstraat 116 Postcode: 3012GB Huidige locatie: Rotterdam (centrum / binnenstad) Telefoon: 010-4361444 Email: [email protected] Website: http://www.apollo-rotterdam.nl Stichtingsdatum: september 1968 Groep bestaat uit: jongeren, zowel man als vrouw Leeftijd: maximaal 27 jaar Extra informatie: We zijn een vereniging die al bijna 37 jaar een begrip is in de verre omstreken. Zo organiseren wij 2x per jaar gespreksgroepen, hebben wij thema café’s, filmcafé’s, grootse feesten en uiteraard een eigen caféruimte in de homostraat van Rotterdam. Onze vereniging is bedoeld voor jongeren tot en met 27 jaar, die niet bekend zijn in de homowereld. Wij bieden een veilige, maar wel zeer gezellige sfeer in ons eigen café. Iedereen die om een praatje verlegen zit of iets kwijt wil, kan daar altijd mee bij ons terecht. Openingstijden: Vrijdag van 18.00-02.00 (leeftijdsgrens tot 27 jaar) Zaterdag van 21.00-02.00 (voor iedereen)

De BiGenoten Naam: De BiGenoten Huidige locatie: Deventer Telefoon: 06-21648558

19 Email: [email protected] Stichtingsdatum: 12-02-2001 Groep bestaat uit: vrouwen Leeftijd: 40+ Extra informatie: de coördinator is Dirkje van Bemmel De BiGenoten zijn biseksuele vrouwen met een HBO/AC of kunstachtergrond, die met elkaar een ontmoetingsgroep vormen. Zij komen uit de wijde omgeving van Deventer. Doel is contact, het uitwisselen van ervaringen, informatie en gezelligheid. Zes keer per jaar zijn er thema-avonden op maandag. Gemiddeld zijn er 10 vrouwen aanwezig. Verder zijn er allerlei sociale activiteiten die spontaan door de leden georganiseerd worden. Hoogtepunt is het jaarlijkse kampeerweekend eind augustus.

Email: [email protected] Website: http://www.kringenhaaglanden.nl Groep bestaat uit: gemiddeld 10 mannen en vrouwen Leeftijd: tussen de 25 en 50 jaar Beschrijving van de groep: Stichting de Kringen is een landelijk verband van ongeveer 200 gespreks- en/of gezelligheidsgroepen waarin homo- en/ of biseksualiteit de bindende factor is. De Kringen Regio Haaglanden is de regionale equivalent hiervan en telt momenteel 16 kringen, waarvan 2 bi-kringen. De regio Haaglanden omvat onder andere Den Haag, Delft, Rijswijk, Leidschendam, Voorburg, Zoetermeer en het Westland.

Uferlos e.V. Bi-Group Cologne Naam: Gay & Lesbian Switchboard Telefoon: 020-6236565 Email: [email protected] Website: http://www.switchboard.nl/ Extra informatie: Informatie en advies aan homoseksuele en biseksuele mannen en vrouwen.

Dubbelzinnig Naam: Dubbelzinnig Adres: Draakplaats 1 Postcode: 2018 Plaats: Antwerpen Telefoon: +32-(0)485-845919 Email: [email protected] Website: http://www.dubbelzinnig.be Groep bestaat uit: vrouwen en mannen (ongeacht leeftijd) Huidige leeftijd: 25 tot 60 jaar Extra informatie: Elke eerste donderdag van de maand gespreksthema-avond en café-avond.

kringenhaaglanden.nl The place to be and meet

Kringen Haaglanden Naam: Kringen Haaglanden Adres: p/a Scheveningseveer 7 Postcode: 2514HB Plaats: Den Haag Telefoon: 070-3293339

Adres: Mail & Meeting Point Uferlos e.V. c/o Buergerzentrum Ehrenfeld Venloer Strasse 429 Postcode: 50825 Plaats: Keulen (Cologne) Land: Duitsland Telefoon: Peter (49) 0221 / 841 804 (Duits & alleen avonden) Fabian (49) 0221 / 93 67 767 (Engels) E-mail: [email protected] (alleen Duits) peter@ uferlos-online.de (alleen Duits) [email protected] (Engels en Duits) Website (URL): www.uferlos-online.de (alleen Duits) Stichtingsdatum: 1986 Groep bestaat uit: beide geslachten Huidige leeftijd: 23-55 Extra informatie: We bieden een grote variatie aan activiteiten: Een open ontmoeting: eerste maandag van de maand. Deze ontmoeting is ideaal voor kennismaking. Op: 20:00 Bürgerzentrum Ehrenfeld, Venloer Str. 429, Koeln Thema-avond: 3de maandag van de maand om 20:00. Het onderwerp is vaak daarvoor te zien op onze website. Bürgerzentrum Ehrenfeld, Venloer Str. 429, Koeln Stappen: derde zaterdag in de maand om 20.00. De ontmoeting is minder gestructureerd en geeft bezoekers de kans om te praten en misschien zelfs een paar drankjes met andere biseksuelen. Locatie: zie alstublieft onze website. Vrouwen Bi-Group: voor planning en locatie, zie onze website.