Jaarverslag 2008 Vogelvlucht 2008 was een bijzonder jaar. Het was het eerste jaar in het bestaan van de Stichting ActiVite, die alle activiteiten op het gebied van thuiszorg, woonservicecentra, Jeugdgezondheidszorg, preventie, informele zorg, cursussen, diensten en de Wmo in één organisatie verenigt. Ook Zorgtalent en Restaurant De Vrienden maken deel uit van Stichting ActiVite. Zorgtalent verzorgt het flexpersoneel en met het in het najaar van 2008 geopende Restaurant De Vrienden stelt ActiVite oud en jong, met en zonder beperking, in staat om tegen een vriendelijke prijs te komen eten. Het was ook het jaar waarin de betrokken medewerkers van de stichtingen waar ActiVite uit ontstond, als vanouds dag in dag uit hun zorg verleenden aan onze cliënten. En 2008 was óók het jaar waarin we erin slaagden om de vele ingrijpende wettelijke veranderingen in de zorg voor mensen met een beperking, goed te vertalen naar onze organisatie. In dit jaarverslag blikken we terug op 2008 en op deze eerste pagina doen we dat in vogelvlucht. ActiVite staat voor Actief en Vitaal: met elkaar zorgen we ervoor dat ActiVite een financieel gezonde instelling is die kwalitatief goede zorg verleent aan mensen die dat nodig hebben. Want ondanks alle turbulentie blijft dat onze drijfveer.
ActiVite: de medewerkers “Medewerkers vinden een volle werkdag prima, maar ze willen ook tijd hebben voor persoonlijk contact met de cliënt.” “ActiVite wil dat medewerkers zich ontwikkelen en zo plezier in hun werk houden én de gewenste diensten kunnen blijven leveren. Daar komt bij dat ook de overheid betere zorg stimuleert en daartoe eisen opstelt voor instanties. Hoe dan ook: ‘scholing’ stond en staat helder op ons netvlies.”
ActiVite: de cliënten
ActiVite: de vrijwilligers
“Vanaf dag één had ik thuiszorg en de verpleegkundigen doen hun werk echt heel goed.” “Wat is het sterke punt van de zorg? De continuïteit van de zorg. Die staat altijd voorop.”
“Ruim 750 betrokken en enthousiaste mensen zetten zich vrijwillig voor een ander in. De ene gaat met een gehandicapte jongere naar een theater en de andere organiseert dagelijks de open eettafel in een woonservicecentrum. Hun betrokkenheid is heel bijzonder.”
“De kracht van de zorg is de aandacht voor de cliënt en dat de organisatie en het management op hun beurt aan tevredenheid van de medewerker werken. Recente evaluaties bij cliënten laten zien dat over 2008 genomen 95% van de cliënten vinden dat ze de thuiszorg krijgen die ze nodig hebben.”
Aantallen
(per 31-12-2008)
Intramurale cliënten
516
Extramurale cliënten exclusief cliënten dagactiviteiten 14.311
ActiVite: voor artsen “ActiVite heeft in het afgelopen jaar extra expertise ontwikkeld om huisartsen te ondersteunen.” “Voor het aanvragen en toewijzen van alle indicaties zit een hele afdeling klaar. Het klinkt misschien gemakkelijk, een indicatie lezen en vervolgens verwijzen, maar je moet echt een specialist zijn om te bewerkstelligen dat een cliënt de juiste zorg krijgt. Huisartsen en overige professionals kunnen gebruikmaken van de huisartsenlijn: (071) 516 13 13.”
Cliënten dagactiviteiten
129
Uren extramurale productie (over het gehele verslagjaar)
746.269 uur
Medewerkers in loondienst
2.800
FTE Medewerkers in loondienst
1.322
Alpha – helpenden
380
FTE – Alpha helpenden
48
Kinderen in zorg bij Jeugdgezondheidszorg
13.100
Vrijwilligers
750
ActiVite “Natuurlijk, er staat nu een grote organisatie en dat is goed voor de continuïteit van de zorgverlening en de werkgelegenheid. Maar we hebben onze structuur van kleinschalig werken, van opereren in buurten en wijken met alle couleur locale die daarbij hoort, gehandhaafd. Daardoor kunnen onze medewerkers in de dagelijkse zorgverlening hun eigen cliënten centraal blijven stellen.” “ActiVite staat dicht bij de cliënt. Dat is de basis. De cliënt heeft dan ook weinig of niets gemerkt van de fusie.”
2
Jaarverslag 2008
Succesvol eerste fusiejaar Vol trots terugblikken en vervuld van ambities vooruitkijken. Dát deden Lita Berkhout en Andries Paats, bij ActiVite respectievelijk voorzitter en lid van de Raad van Bestuur, toen het laatste uur van 2008 had geslagen. “We hebben veel van de medewerkers gevraagd, maar dankzij hun inspanningen is bereikt wat we voor ogen hadden in het eerste fusiejaar.” Van drie partijen tot één organisatie. Een zinnetje van slechts zes woorden, maar in de praktijk had het voor de stichtingen Thuiszorg Groot Rijnland, WoonZorgcentra LAS (Agnes, de Schutse en Liduina) en ZorgKompas (Dillenburg, Sint Joseph, Rijnzate en Zuidervaart) vanzelfsprekend heel wat voeten in de aarde. Vanaf 1 januari 2008 opereren zij onder de vlag van ActiVite. “Het eerste jaar is onder meer succesvol geweest, omdat er vanaf het eerste moment chemie was tussen de drie partners”, zegt Paats.
in jargon intramurale en extramurale zorg heet: thuiszorg en zorg in verpleeg- en verzorgingshuizen.” Berkhout: “Daarbij maken we de koppeling van zorg met wonen en welzijn en we leveren diensten die worden gefinancierd via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), de Zorgverzekeringswet, via subsidies en ook particuliere initiatieven.” Paats: “Natuurlijk, er staat nu een grote organisatie en dat is goed voor de continuïteit van de zorgverlening en de werkgelegenheid. Maar we hebben onze structuur van kleinschalig werken, van opereren in buurten en wijken met alle couleur locale die daarbij hoort, gehandhaafd. Daardoor kunnen onze medewerkers in de dagelijkse zorgverlening hun eigen cliënten centraal blijven stellen.” “ActiVite staat dicht bij de cliënt. Dat is de basis. De cliënt heeft dan ook weinig of niets gemerkt van de fusie.”
Lita Berkhout
De woorden ‘trots’ en ‘succesvol’ zijn gevallen. Op basis waarvan nemen de bestuurders die termen in de mond? Berkhout: “We zijn er bijvoorbeeld trots op dat in het eerste jaar de hele organisatie HKZ-gecertificeerd werd, wat betekent dat we beschikken over het kwaliteitskeurmerk voor zorgorganisaties. Vanzelfsprekend zijn we ook content dat het aantal cliënten is gestegen, dat ze tevreden zijn en dat we meer zorg hebben verleend.” ActiVite behoorde in het afgelopen jaar tot de dertig procent onder de zorgaanbieders die afsloten met een positief saldo. Berkhout: “De budgetten zijn verlaagd en de salarissen van de medewerkers zijn - terecht - verhoogd. Dat betekent dat de marges kleiner werden. Toch hebben we een positief saldo geboekt van € 390.000,-. Dat lukte onder meer dankzij het centraliseren en harmoniseren van enkele bedrijfsonderdelen en het bevorderen van de synergie die mogelijk werd door de fusie. Dit vergrootte de kwaliteit en de efficiency van de ondersteunende processen, terwijl onze zorg- en dienstverlening gewoon door kon gaan. Onze cliënten kregen de vertrouwde zorg en ondersteuning en voor onze medewerkers konden we de werkgever blijven die goede arbeidsvoorwaarden en continuïteit van werk biedt.” Paats wijst op het rijke scala van ActiVite. “Het doel van de fusie was niet: meer van hetzelfde. Er moest juist een totaalpakket komen van wat
Berkhout komt nog even terug op de financiële kant van 2008. “We hebben aangetoond dat we te allen tijde, dus hoe zwaar de omstandigheden ook zijn, innovatieve zorgproducten kunnen neerzetten. Denk aan de casemanager dementie, die de regie voert over alle zorg die nodig is voor psychogeriatrische patiënten. Dergelijke vernieuwingen zijn best bijzonder. Vergeet niet dat vorig jaar heel wat onderdelen uit de AWBZ zijn geschrapt en dat de invoering van de Wmo tot financiële onzekerheid leidde.”
Andries Paats
Zij vervolgt: “Het is belangrijk een toekomstperspectief te ontwikkelen voor de organisatie. Waar sta je voor? Welke rol wil je bekleden in de maatschappij? Zo’n visie en missie zijn niet neer te zetten naar aanleiding van wat de wetgever onderneemt. In de praktijk krijg je te maken met een situatie als: er wordt een activiteit geskipt uit de AWBZ zonder dat er een borging komt vanuit de Wmo, en dus komen cliënten zonder zorg te zitten. ActiVite gaat niet mee in die verschraling. Wij staan voor goede zorg. Deze zakelijke context proberen we direct te verbinden met de ziel van het zorgwerk.” 2008 was het jaar waarin medewerkers verhuisden naar het nieuwe hoofdkantoor in Leiderdorp. Maar ook het jaar waarin de eerste voet aan wal werd gezet in de Duin- en Bollenstreek, waarin werd bevestigd dat de fusie de ketenzorg versterkte en waarin de voorbereidingen werden getroffen om over te gaan op een nieuw bedrijfssysteem Helios. Dit om te anticiperen op de nieuwe regels en processen die de veranderende omgeving met zich brengt, en op de invoering van de ZZP (ZorgZwaartePakketten) in de woonservicecentra. Dit nieuwe systeem moet ActiVite in staat stellen om de medewerkers die de zorg verlenen en hun leidinggevenden optimaal te faciliteren. Paats: “Verder zijn onze zeven woonservicecentra op de kaart gezet voor renovatie of nieuwbouw. Zo zijn de bewoners van ActiVite Dillenburg in Leiderdorp tijdelijk verhuisd naar de Vlechtbaan. Zij keren in 2011 terug in een nieuw gebouw dat voldoet aan de eisen van deze tijd.” Welke noten heeft ActiVite op de zang voor 2009? Berkhout: “De nieuwe organisatie is goed begonnen. We hebben bij de gemeenten de contracten binnengehaald die we ambieerden. Er zijn dus geen gedwongen ontslagen nodig en we kunnen verder groeien. Dat laatste beogen we vooral in de Duin- en Bollenstreek.” Op grond van de cijfers kan worden gesproken van een voortvarende fusie. Paats: “Zo’n samensmelting brengt altijd onzekerheden met zich mee, niet in de laatste plaats voor medewerkers. De Raad van Bestuur en het management hebben geprobeerd er goed over te communiceren met de medewerkers en die hebben vervolgens op een indrukwekkende manier de schouders eronder gezet. Zij hebben ook gemerkt: het is stimulerend om actief te zijn in een organisatie waarbinnen nóg meer kennis en kunde is gebundeld.”
Actief & Vitaal
3
Krachtige bundeling oud & nieuw Bouwen aan een nieuwe naam zonder al het goede van de drie oude organisaties overboord te kieperen. Dat was één van de uitdagingen waarvoor de afdeling Marketing & Communicatie van ActiVite zich geplaatst zag in het eerste fusiejaar. Goed communiceren om cliënten te winnen voor de nieuwe organisatie. Goed communiceren om de medewerkers op de hoogte te houden van interne ontwikkelingen. Goed communiceren om de instelling te profileren in algemene zin. In grote lijnen waren dat de drie doelen waarop de medewerkers marketing en communicatie zich richtten in 2008. Daar kwam bij dat zij zorg droegen voor het feestprogramma rond de opening van het nieuwe hoofdkantoor op vrijdag 6 juni. “We hebben het ook over het jaar waarin alle marketing en communicatiemedewerkers deel gingen uitmaken van één afdeling”, zegt controller Jacqueline Bruggink. “Voorheen waren zij verdeeld over verschillende resultaatverantwoordelijke eenheden. Bovendien traden de tien klantadviseurs toe tot de afdeling. Zij werkten daarvoor binnen Bureau Doorstroom.” Wat de klantadviseurs doen? Bruggink: “Tijdens huisbezoeken gaan zij na, of cliënten tevreden zijn over de diensten van ActiVite. Ze lossen eventuele problemen op en maken cliënten zo nodig wegwijs in de veelheid van instellingen die hulp en zorg
De klantadviseurs
kunnen bieden. De klantadviseurs vertegenwoordigen ActiVite ook op beurzen en markten.” In de afgelopen jaren verzamelden klantadviseurs gegevens over de tevredenheid van cliënten. Verheugend nieuws: uit de grote hoeveelheid data kwam in 2008 naar voren dat die over het algemeen zeer content zijn met de diensten van ActiVite. Op pagina 5 leest u hierover meer. De totstandkoming van de nieuwe organisatie
Frisse start Een nieuwe organisatie met een nieuwe naam betekent ook een nieuwe huisstijl. Een omvangrijk traject waarbij ieder formulier, iedere vlag, iedere nieuwsbrief en iedere folder vernieuwd werd. In totaal meer dan 70 artikelen. En het resultaat mag er zijn. Een frisse nieuwe huisstijl die goed weergeeft waar ActiVite voor staat: een betrokken zorgorganisatie, thuis in wonen, welzijn en zorg. ActiVite heeft daarbij ook oog voor de persoonlijke identiteit van de cliënt, de medewerker en het bedrijf. Wat opvalt aan de huisstijl zijn de opvallende kleuren en elementen in het logo. “De naam ActiVite is ontstaan uit 2 woorden, Actief en Vitaal. Dit wilden we terug laten komen in het logo”, vertelt Jacqueline Bruggink, controller
ging vanzelfsprekend gepaard met een ander logo en een kersverse huisstijl. Bruggink: “Enerzijds wil je aan de buitenwereld duidelijk maken dat er een nieuwe zorginstelling is ontstaan, maar aan de andere kant streef je ernaar je voordeel te blijven doen met de goede naam en reputatie van de fusiepartners. Daarom hebben we bijvoorbeeld met het logo en de huisstijl voortgeborduurd op bestaande zaken. Daarom ook zijn we namen gaan hanteren als ActiVite Dillenburg en ActiVite Thuiszorg Groot Rijnland.”
marketing en communicatie. “Daarom is gebruik gemaakt van twee krachtige kleuren en subtiel hoofdlettergebruik om een natuurlijke deling in het woordbeeld te krijgen.” Het tweede aspect dat in het oog springt zijn de aparte letters ‘i’ in het logo. Bruggink: “Door deze letters naar elkaar toe te draaien lijken het net mensen die elkaar aankijken en naar elkaar reiken. Dit illustreert ook onze persoonlijke manier van werken, zowel naar medewerkers als cliënten.”
4
Jaarverslag 2008
Kwaliteit op alle fronten Het is snel en gemakkelijk gezegd: goede zorg verlenen aan cliënten en een veilige omgeving creëren voor medewerkers. Dankzij het keurmerk van de stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ) kan objectief worden vastgesteld of een zorg- of welzijns instelling dit werkelijk kan beweren over zichzelf. Voor ActiVite staat het licht sinds het najaar van 2008 op groen. Twee van de drie fusiepartners voldeden al aan de eisen, voor de derde geldt dat ook sinds het najaar. Apetrots. Het is het eerst woord dat Gerrie van der Meer-Overwater gebruikt wanneer haar wordt gevraagd naar de manier waarop ActiVite na de fusie aan de slag ging met het thema ‘kwaliteit’. “We hebben het in heel korte tijd weten te realiseren om als gehele organisatie HKZ-gecertificeerd te worden”, zegt de kwaliteitscoördinator. “Medewerkers zeggen er blij mee te zijn, want zij weten nu waaraan zij moeten voldoen tijdens het werk.”
werden gesteld. De door de medewerkers genoteerde gegevens konden uitgangspunt zijn voor managers om op een bepaald vlak bij te sturen en zo de beoogde kwaliteit te leveren. Het systeem voldeed aan het HKZ-keurmerk.”
situatie heb je er bijvoorbeeld een receptie waarmee je de verlangde kwaliteit wilt leveren.”
Stichting WoonZorgcentra LAS, eigenaar van Liduina in Warmond, Agnes in Voorhout en De Schutse in Sassenheim, kon prat gaan op dezelfde kwalificatie. Van der Meer-Overwater: “De vier woonservicecentra van Stichting ZorgKompas (Sint Joseph, Rijnzate en Zuidervaart in Alphen aan den Rijn en Dillenburg in Leiderdorp, red.) hadden ook zaken op papier staan, maar waren nog nooit getoetst door auditoren van HKZ.” De vraag was: welke strategie wordt gevolgd om héél ActiVite zo snel mogelijk de felbegeerde status te bezorgen? Van der Meer-Overwater: “Een HKZ-cyclus duurt drie jaar. Daarna word je opnieuw getoetst. WoonZorgcentra LAS en Thuiszorg Groot Rijnland zaten beide in het tweede jaar. We stelden vast: het kwaliteitshandboek van Thuiszorg Groot Rijnland past prima bij de andere partners en zal als richtlijn dienen bij de harmonisatie.”
In november bleken Sint Joseph, Rijnzate, Zuidervaart en Dillenburg ook aan de HKZ-eisen te voldoen. “Daar wordt nu gewerkt volgens het voormalige handboek van Thuiszorg Groot Rijnland”, vertelt Van der Meer-Overwater. “In 2009 maken Liduina, Agnes en De Schutse dezelfde slag.” Een belangrijke stap op weg naar het kwaliteitskeurmerk was het nieuwe zorgdossier. Het kan worden beschouwd als hét communicatiemiddel tussen cliënt en alle zorgverleners, of dat nu de huisarts, fysiotherapeut of verzorgende is. Eén zorgverlener geldt als ‘accountverantwoordelijke’ en beheert het dossier, zodat een professional het overzicht heeft. Onderdeel van het zorgdossier is het zorgleefplan, óók een criterium voor kwaliteit. Staan alle gegevens van de bewoners in dat plan? Zijn al hun wensen genoteerd? Sluit de zorg aan op de indicatie die het Centrum Indicatiestelling Zorg voor de bewoner heeft afgegeven? Van der Meer-Overwater: “De verbetering die met
De woonservicecentra van het gewezen LAS voldeden aan de kwaliteitseisen, dus werd besloten eerst aan de slag te gaan met het voormalige Zorgkompas. Van der Meer-Overwater: “Die processen en protocollen voor zorgverlening zijn deels aangepast. Wij redeneerden: of je nu zorg levert bij de cliënt thuis of in een woonservicecentrum, heel veel handelingen komen met elkaar overeen. Natuurlijk moet je voor een woonservicecentrum extra zaken meenemen. Anders dan in een thuis-
het zorgdossier gepaard gaat, is dat je nu kwaliteitsdoelen hebt gesteld voor álle betrokken zorgverleners en dat de cliënt dus niet alleen lichamelijk maar in zijn geheel wordt bekeken.” Van der Meer-Overwater blikt vooruit: “Kwaliteit is ook een kwestie van steeds beter willen worden. Daartoe hebben we een voortdurende cyclus opgezet. Zo kun je gerichte acties ondernemen om de tevredenheid van cliënten te verhogen.”
De heraudit HKZ-certificering is behaald!
Kwaliteit. In de zorg betekent dat bijvoorbeeld dat in een woonservicecentrum medewerkers op de juiste momenten en in de juiste hoeveelheid medicijnen toedienen aan bewoners. Of dat medewerkers op de juiste wijze omgaan met een lift om iemand uit bed te tillen en zij dus niet tijdelijk arbeidsongeschikt raken. De partijen die zouden samensmelten tot ActiVite, maakten alle al op hun eigen manier werk van kwaliteit. Van der Meer-Overwater: “Een organisatie stelt vast op welke onderdelen zij naar kwaliteit wil streven. Dat is deels ingegeven door wet- en regelgeving en deels door eigen ambities. Ik noem een voorbeeld: stel, er worden relatief veel valincidenten van cliënten gemeld. Dan ga je bekijken hoe je dat kunt verminderen door aanpassingen te verrichten in je werkprocessen. Waar moet een medewerker op letten in de woning van een cliënt? Waarop kan hij hem attenderen en waarover kan hij adviseren?” Van de fusiepartners kon zowel Stichting Thuiszorg Groot Rijnland als Stichting WoonZorgcentra LAS bogen op een HKZ-certificaat. Van der MeerOverwater: “Kijk ik naar Thuiszorg Groot Rijnland: daar was een handboek voor kwaliteit en daar had je een managementsysteem voor kwaliteit. Het was medewerkers dus duidelijk welke handelingen moesten worden verricht, bijvoorbeeld tijdens het verzorgen van een wond, en welke eisen
Actief & Vitaal Continue zorgverlening ‘’Ik heb zeven dagen per week vier keer per dag zorg nodig, alleen op zondag slechts één keer.’’ Aan het woord is Marijke van Burk, die vanwege MS al vijf jaar aan haar rolstoel is gekluisterd. Zij krijgt nu dik een jaar hulp van ActiVite en is hierin nog nooit teleurgesteld. ‘’Er is continue zorgverlening.’’ De 62-jarige Warmondse krijgt elke ochtend, middag en avond een verzorgende op bezoek, die haar helpt bij het uit bed halen (met een tillift), wassen en aankleden. ‘’Uiteraard is het niet altijd dezelfde persoon, maar degene die mij ’s morgens helpt, komt ook begin van de middag langs wanneer ik een middagslaapje doe. Ik kan er in ieder geval zeker van zijn dat ze komen. En het mooie is, ze hebben alles in de gaten. Wanneer ze bijvoorbeeld bij het zien van een (doorlig)wondje vinden dat er beter even een dokter bij kan komen, maken ze mij daarop attent. Dat vind ik erg goed.’’
Actief & Vitaal
5
Een vernieuwd zorgdossier! Begin 2008 werd het zorgdossier van ActiVite vernieuwd. De basis voor de herziening was een uitgebreide evaluatie plus bijeenkomsten met leden van de Verpleegkundige Adviesraad (VAR), Verzorgende Adviesraad (VerZa), team managers, kwaliteitsmedewerkers en de verpleegkundige aandachtsvelders. Hier werden suggesties gegeven ter verbetering van de inhoud, het gebruik en de vormgeving van het zorgdossier.
Dit is allemaal verwerkt in de nieuwe versie. Speerpunt hierbij was de invoering van het zorgleefplan, een zorgplan op maat dat in samenspraak met de cliënt en diens omgeving wordt opgesteld. ActiVite liep hiermee vooruit op de verplichting van de politiek om dit zorgleefplan per 1 maart 2009 in te voeren. Toen het vernieuwde zorgdossier eenmaal klaar was, hebben in de periode oktober 2007 tot en met december 2007 de verzorgenden en verpleegkundigen die zorg leveren in de wijk en in de woonservicecentra een instructie gekregen over
Verpleegkundige Annemarie Knijnenberg vult het zorgdossier in.
het gebruik van het nieuwe zorgdossier. Bijna 80% van hen was aanwezig bij deze instructiebijeenkomsten. Daarbij hebben alle verzorgenden en verpleegkundigen eind januari een instructie thuisgestuurd gekregen over het omzetten van het oude zorgdossier naar het nieuwe. Om het zorgdossier correct te gebruiken kan men
ActiVite meet cliënttevredenheid ActiVite meet de tevredenheid van cliënten op verschillende manieren en momenten. Allereerst direct door de accountverantwoordelijke bij de cliënt thuis. Geregeld vindt evaluatie van het zorgleefplan plaats; hierin neemt het oordeel van de cliënt een prominente plaats in. Indien nodig en verantwoord worden de gemaakte afspraken aangepast. Daarnaast voeren de klantadviseurs op verschillende momenten evaluaties uit: 14 dagen na aanvang van de zorg, een half jaar na aanvang van de zorg en vervolgens jaarlijks en tenslotte bij beëindiging van de zorg. Cliënten worden bevraagd op hun tevredenheid over diverse kwaliteitsaspecten van de dienstverlening. De resultaten over 2008 geven aan dat cliënten zeer tevreden zijn over de dienstverlening van ActiVite. Enkele uitkomsten: Aard en omvang van de zorg: 98% krijgt de zorg die hij/zij nodig heeft. Zorgdossier en zorgplan: percentage dat tevreden is over de gemaakte afspraken is 92%. Planning: stijging van het rapportcijfer voor de planning van 6,5 (2007) naar 7,0 (2008) Bejegening: stijging van het rapportcijfer voor de bejegening van 7,5 (2007) naar 7,7 (2008)
Cliëntgerichtheid: stijging van het rapportcijfer van 7,3 (2007) naar 7,7 (2008) Betrouwbaarheid: stijging van het rapportcijfer van 7,2 (2007) naar 7,5 (2008) Deskundigheid: stijging van het rapportcijfer van 7,2 (2007) naar 7,5 (2008) Bij de tussentijdse evaluatie wordt er ook bij stil gestaan of de zorg die ActiVite geeft bijdraagt aan de kwaliteit van leven van de cliënten. Dit gebeurt door te vragen of de cliënt meer grip heeft op het leven, of men zich veiliger voelt in het dagelijkse leven of men ActiVite als praktisch en emotioneel ondersteunend ervaart en of men dankzij ActiVite meer gezelligheid ondervindt. De scores waren: 81% heeft meer grip, 81% voelt zich veiliger en 96% ondervindt meer gezelligheid.
altijd de handleiding, die tijdens de training is uitgedeeld, raadplegen. Een belangrijke verbetering is het vernieuwde beloopformulier. Dit is de plek waar de accountverantwoordelijke belangrijke zaken voor alle zorgverleners kan noteren. Het doel is om in één oogopslag een overzicht te krijgen van de zorgverlening die bij de cliënt plaatsvindt. De huisarts, mantelzorger of andere zorgverleners (ook de hulp bij het huishouden) kunnen hun opmerkingen over de zorg aan de cliënt kwijt op het voor hen ontwikkelde rapportageformulier. Nog een belangrijke verbetering is de duidelijkere en gedetailleerde inhoudsopgave. Vanuit de uitvoerenden meldt Annemarie Knijnenburg, de secretaris van de VAR die aan het geheel meewerkte, dat de reacties op het nieuwe zorgdossier positief zijn. “We zijn blij dat onze suggesties zijn meegenomen. Het geheel is veel inzichtelijker. We hebben het nieuwe dossier ook aan verschillende huisartsen laten zien en ook zij zijn enthousiast.”
Yvonne Broers, directeur Intramurale Dienstverlening
‘Het nieuwe zorgdossier is voor Tot slot neemt ActiVite deel aan de verplichte landelijke metingen: de Normen Verantwoorde Zorg en de cliëntenraadpleging conform de CQindex. In het jaar 2008 zijn voor de verschillende onderdelen van ActiVite de zorginhoudelijke indicatoren gemeten. De tweejaarlijkse cliëntenraadpleging conform CQ index heeft in 2008 in alle 7 woonservicecentra plaatsgevonden. Ook uit deze cliëntenraadpleging bleek dat cliënten in het algemeen tevreden zijn over de door ActiVite geleverde diensten.
ons enorm belangrijk! De meest uiteenlopende zorgverleners werken beter samen, en dat allemaal in het belang van de cliënt’.
6
Jaarverslag 2008
Turbulentie Hulp bij het Huishouden Een buitenstaander die in 2008 kranten, radio en tv volgde, had gemakkelijk kunnen denken dat de Wmo, de Wet maatschappelijke ondersteuning, puur betrekking had op Hulp bij het Huishouden en de bijbehorende turbulentie. “Maar de wet is veel breder”, zegt directeur Welzijn & Preventie Marja Kraakman. “Het doel is de burger bij de maatschappij te betrekken.” ’Turbulentie’. ActiVite was ingericht op tachtig procent zwaardere Hulp bij het Huishouden en twintig procent van de lichtere variant, totdat de nieuwe indicaties door de gemeenten uitwezen dat het precies andersom moest zijn. “Daar hadden we een jaar eerder ons personeel en aansluitend onze prijs natuurlijk niet op berekend bij de aanbesteding door de gemeenten. En dat was bovendien ook niet het uitgangspunt in het bestek van de gemeenten waarop aanbesteed moest gaan worden”, zegt Kraakman.
voor een lichte categorie Hulp bij het Huishouden. Dat dit zou gebeuren had ActiVite niet kunnen voorzien, maar het effect was dat heel veel cliënten afscheid moesten nemen van hun vertrouwde medewerker en een nieuwe kregen. En voor ActiVite betekende het dat het personeelsbestand niet langer was afgestemd op de gevraagde hulp. Dat laatste was in het najaar opgelost. Controller sociaal beleid Wim Limon: “Ons uitgangspunt is altijd geweest: behoud van ieders werk. Dat was mogelijk, want het werk wás er, maar dan wel op een ander niveau dan waarop de meesten tot dat moment actief waren geweest. Het is succesvol verlopen. Het merendeel van de medewerkers is in dienst gebleven. Gelukkig maar, omdat we anders collectief ontslag hadden moeten aanvragen.” In samenwerking met vakbond FNV kwam ActiVite tot een sociaal plan waarin bijna alle medewerkers zich konden vinden. Limon: “We hebben bijvoorbeeld gezorgd voor een financiële compensatie voor mensen die een functie terug
de Wmo wereld hebben we te maken met marktwerking. Dit brengt risico’s met zich mee ten gevolge van de gunningen door de gemeenten. We hebben derhalve dit risicovolle onderdeel losgekoppeld, zodat bij slechte resultaten deze niet ten laste komen van de AWBZ-zorg. We kiezen echter nog steeds bewust voor het leveren van Hulp bij het Huishouden als integraal onderdeel van ActiVite. Want ook ‘schoonmaken’ doen we met ons ‘zorghart’.” De oprichting van Actief Plus is ook gepaard gegaan met een meer zelfstandige en efficiënte manier van werken door hulpen bij het huishouden. Zij regelen nu meer zelf met de cliënt, bijvoorbeeld de planning. De organisatie hoeft er niet altijd tussen te zitten. Creativiteit was ook nodig na het besluit van de landelijke overheid geen alphahulpen meer toe te staan in de zorg. Deze huishoudelijke hulpen waren niet in loondienst bij een zorginstelling,
Assistent hulp bij het huishouden Karolina Bartoszonek aan het werk bij één van haar vaste cliënten.
“Het heeft geleid tot een turbulente tijd. Zowel voor medewerkers, afdelingen, als natuurlijk cliënten en hun familieleden. Het had te maken met gemeentelijke besluiten, maar als boodschapper werden wij geconfronteerd met klachten. Mensen kregen opeens lichtere zorg toegewezen en moesten ook afscheid nemen van hun hulp, terwijl de gemeenten altijd hadden gezegd dat er niets zou veranderen na de invoering van de Wmo. We hebben in die periode met man en macht gewerkt om het hoofd boven water te houden.” De situatie van ActiVite was niet uniek. In heel het land kregen thuiszorgorganisaties te maken met dezelfde problematiek. Nadat op 1 januari 2007 de financieringsstroom voor Hulp bij het Huishouden was verschoven van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naar de gemeenten, gingen die laatsten een jaar later over tot een nieuwe indicatie voor alle aanvragen om Hulp bij het Huishouden. Het resultaat bracht een aardverschuiving teweeg. Doordat de gemeenten bij het stellen van de indicaties een ander beleid hanteerden dan het CIZ voorheen deed, kregen zeer veel cliënten (ca. 80%) een (her)indicatie
gingen. De meeste medewerkers hebben die route gevolgd, een klein aantal is vertrokken, en er zijn ook medewerkers die na een scholing aan de slag gingen als verzorgende.” ActiVite spande ondertussen een kort geding aan tegen de gemeente Leiden. Inzet was compensatie voor de gevolgen van de herindicaties die van januari tot en met mei werden gesteld. De rechter wees het verzoek af, maar ActiVite besloot door te gaan met een bodemprocedure. De beschikbare stukken boden daarvoor voldoende basis. Daarop besloot de gemeente Leiden te kiezen voor een schikking. Daarmee was dit zakelijk verschil van inzicht de wereld uit, dat er overigens niet toe heeft geleid dat de relatie tussen ActiVite en Leiden verslechterde. De samenwerking tussen de twee, gericht op de ondersteuning en het welzijn van ouderen en mensen met een beperking is steeds constructief gebleven. De ervaring leert ActiVite dat het raadzaam is de financieringsstroom van Hulp bij het Huishouden los te koppelen van die van de andere diensten. Het resultaat was Actief Plus BV. Kraakman: “In
maar bij de cliënt zelf. Kraakman: “ActiVite deed een beroep op ongeveer 200 alphahulpen. We hebben hen in het najaar bij elkaar geroepen met het aanbod bij ons in dienst te treden. Ongeveer 160 hebben daarvan gebruikgemaakt.” Even terug naar de kern van de Wmo. Die luidt dat burgers moeten kunnen deelnemen aan de samenleving. Kraakman: “Een goed streven, een streven ook waarvan ActiVite voorstander is. Maar in de eerste twee jaar heeft het accent op Hulp bij het Huishouden gelegen. Er zijn nog meer prestatievelden. Ik ben blij dat er nu bijvoorbeeld meer wordt gepraat over Jeugd- en Mantelzorg.” Wat had volgens Kraakman beter anders kunnen verlopen? “De gemeenten hebben voor Hulp bij het Huishouden een indeling gemaakt van vier categorieën, terwijl er voorheen twee waren. Dat heeft de zaken ingewikkeld gemaakt. Er wérd al iets nieuws ondernomen, de financiering en indicatie voor Hulp bij het Huishouden verleggen naar de gemeenten, en dan kwam dit er ook nog bij. Twee wijzigingen, dat was te veel voor cliënten, gemeenten en voor ons was het daardoor moeilijker te begrijpen en grip op te krijgen.”
Actief & Vitaal
7
Duin- en Bollenstreek als groeigebied Een primeur van het zuiverste water. ActiVite ging in 2008 voor het eerst op alle fronten aan de slag in de Duin- en Bollenstreek*. Inwoners van zeven extra gemeenten kunnen sindsdien een beroep doen op Verzorging, Verpleging en Hulp bij het Huishouden van ActiVite. Aan het eind van het eerste jaar waren er al 47 medewerkers nodig om aan de vraag te voldoen. “We zien de Duin- en Bollenstreek echt als een groeigebied”, zegt directeur Zorg Johan Baks. “Naast ons oorspronkelijke werkgebied - Leiden, de Rijnstreek en omliggende gemeenten - streven we ernaar flink uit te breiden in de nieuwe gemeenten.” Teammanager Duin- en Bollenstreek Saskia Krosse vult aan: “Het was in het eerste jaar echt een kwestie van pionieren. Een prachtige uitdaging. Hoe krijg je naamsbekendheid bij cliënten en potentiële medewerkers? Vanaf het begin was onze boodschap: ActiVite wil ook in de Duin- en Bollenstreek kwalitatief goede zorg bieden, met goede medewerkers en zoveel mogelijk hetzelfde gezicht voor de cliënt.” Met de cliënten werd een aardige start gemaakt. Op 31 december 2008 prijkten op de lijst de namen van 52 cliënten voor Hulp bij het Huishouden en 21 voor Verpleging of Verzorging.
Verzorgende B Tiziana Sparla helpt mevrouw van Leeuwen met haar steunkousen
bieden in de ActiVite-bus de gelegenheid de Gezondheidscontrole (zie pagina 13, red.) te ondergaan. Zo raken mensen bekend met ActiVite, ook omdat de medewerkers ze meer vertellen over onze diensten en producten.” Het was ook in het voordeel van ActiVite dat een
van de drie fusiepartners, de Stichting WoonZorgcentra LAS, beschikte over een netwerk in de Duin- en Bollenstreek. Baks: “Er was al goed contact met apothekers en huisartsen. Zij konden hun cliënten eventueel ook wijzen op de services van ActiVite.” En hij vervolgt: “De meerwaarde van de fusie was vooral, dat we behalve thuiszorg nu ook zorg in de voormalige LAS-huizen leveren: in Liduina in Warmond, Agnes in Voorhout en De Schutse in Sassenheim. Dat is ook aantrekkelijk voor medewerkers. We bieden een gevarieerd pakket aan. Het is mogelijk dat een medewerker het na jaren thuiszorg leuk vindt nu eens intramuraal aan de slag te gaan. Het is ook denkbaar dat je als medewerker beide typen zorg levert.” Verder kwamen de bestuurders van ActiVite een alliantie tot strategische samenwerking overeen met Groot Hoogwaak, centrum voor wonen en zorg in Noordwijk. Baks: “Daar hebben wij onder andere inhoudelijk invulling aan gegeven met Verpleging, Verzorging en de inzet van gespecialiseerde verpleegkundigen. Denk aan medewerkers die bekwaam zijn in wondzorg.” * Katwijk, Lisse, Hillegom, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Teylingen
De ActiVite-bus
Baks: “We zijn rustig gestart, omdat we willen waarmaken wat we beloven. Je kunt wel allerlei diensten programmeren, maar die kun je niet uitvoeren wanneer je onvoldoende medewerkers hebt.” Krosse: “Een groot deel van mijn taken bestond eruit, dat ik probeerde goede medewerkers te winnen voor onze organisatie. Ik begaf me bij wijze van spreken van de ene naar de andere banenmarkt.” Hoe vergroot je de naamsbekendheid van de organisatie? Hoe maak je aan een breed publiek duidelijk waar je goed in bent? Baks: “De ActiVite-bus heeft een mooie rol gespeeld. Wekelijks staan we daarmee een paar keer in de Duin- en Bollenstreek. Denk aan braderieën, week- en jaarmarkten en ga maar door. Gespecialiseerde verpleegkundigen
Actief & Vitaal ‘Voldaan elke keer naar huis’ Asha Ganput is bijna twee jaar geleden bij ActiVite begonnen als assistent hulp bij het huishouden. Zij haalt veel voldoening uit haar werk, omdat zij iets voor andere mensen kan betekenen. Aan schoonmaken heeft Asha bepaald geen hekel. Integendeel. “Ook thuis poets ik met plezier.” Maar het werken bij een aantal vaste cliënten, 21 uur per week, vindt zij nog veel leuker. “Ik doe voor hen de huishoudelijke taken die zij zelf niet meer kunnen doen, en dat voelt goed. Bovendien vind ik het contact dat je in dit werk met je cliënten opbouwt zeer plezierig en ook belangrijk, omdat je een luisterend oor voor hen kunt zijn. En wanneer ik dan naar huis ga, is het een heerlijk gevoel als ze je laten weten dat ze tevreden zijn. Dan kom ik heel voldaan thuis.”
8
Jaarverslag 2008
Balans efficiëntie en persoonlijke aandacht ActiVite is een bedrijf en streeft er dus naar, net als andere ondernemingen, om eind van het jaar positieve cijfers te kunnen overleggen. Maar ActiVite is natuurlijk vooral een zorgorganisatie die een sociaal-maatschappelijke opdracht kent en derhalve een menselijk gezicht heeft. Ook in 2008 was het zaak de balans te bewaren tussen die twee. ‘Volle rijtjes’. Binnen de resultaatverantwoordelijke eenheid (RVE) Zorg van ActiVite is dat jargon voor een lange aaneengesloten rij van afspraken voor een medewerker. Een rij van vijftien zorgmomenten aan cliënten in een route. Planners van de organisatie kijken naar de meest doelmatige invulling van routes voor de verzorgenden. Maar er zijn meer criteria. Johan Baks is directeur Zorg. Hij zegt: “Medewerkers vinden een volle dag prima, maar ze willen ook tijd hebben voor persoonlijk contact met de cliënt. In 2008 hebben we echt gekeken naar de optimale balans. Het was - en is nog steeds - voor ActiVite een uitdaging om een betrouwbare en degelijke planning te maken waarmee medewerkers tevreden zijn, omdat er geen te vol rijtje in voorkomt en er niet heel veel reistijd in is verwerkt.
Want tevreden medewerkers die werken vanuit hun hart zorgen ervoor dat we ook tevreden cliënten hebben. “Recente evaluaties bij cliënten laten zien dat over 2008 genomen 95% van de cliënten vinden dat ze de thuiszorg krijgen die ze nodig hebben. Daarnaast vindt 97% dat de thuiszorgmedewerker voldoende tijd voor hen neemt. En op de vraag ‘Welk rapportcijfers geeft u voor de mate waarop ActiVite rekening houdt met uw wensen en behoeften?’ geeft 35% een 8 en 29% een 7.” Vindt u dat u de thuiszorg krijgt die u nodig heeft?
Vindt u dat uw thuiszorgmedewerker voldoende tijd voor u neemt?
Vanaf dag één had ik thuiszorg “Ik had niet geweten hoe ik het zelf had moeten regelen.” Ans van der Pluijm onderging een spoedoperatie en werd na twee dagen ziekenhuis naar huis gestuurd met een open buik (een niet-gesloten operatiewond aan de buik, red.). “Vanaf dag één had ik thuiszorg en de verpleegkundigen doen hun werk echt heel goed.” Zeven dagen per week komt een medewerker van ActiVite naar Ans toe om de wond te verschonen. “Ik dacht eerst dat ik elke dag naar het ziekenhuis zou moeten, maar gelukkig doet de thuiszorg dit soort werk ook. Dat is echt heel fijn.”
Welk rapportcijfer geeft u voor de mate waarin ActiVite rekening houdt met uw wensen en behoeften?
De eerste vraag via de telefonische weg en de tweede vraag aan de balie van een van de woonservicecentra. Het KCC telt op het hoofdkantoor 25 parttimers, van wie er normaal gesproken zeven tegelijkertijd aan de slag zijn, en beschikt voor de recepties in de huizen over een even groot aantal medewerkers. Roel Schoffelen, manager van het KCC: “Jaarlijks ontvangen we tussen de 100.000 en 120.000 te-
Wat is het sterke punt van Zorg? Baks: “De continuïteit van de zorg. Die is uiteindelijk belangrijker dan de continuïteit van medewerkers. Wat ik daar concreet mee bedoel? Kijk, we streven er natuurlijk naar dat een cliënt zoveel mogelijk wordt geholpen door dezelfde medewerker. Dat schept een band, dat geeft een gevoel van vertrouwen en dat is wat cliënten het liefst willen. Maar omdat de zorgverlening 7 dagen per week doorgaat en ActiVite veel parttimers in dienst heeft, is dat niet altijd te realiseren. Cliënten krijgen soms verschillende gezichten te zien. We kunnen dus niet honderd procent zekerheid geven dat dagelijks dezelfde medewerker bij je langskomt, maar wél dat je telkens zorg krijgt. Dát is de basis.” Zorg blijft mensenwerk. Ondanks schema’s en ondanks vastgestelde aantallen minuten kan het werk wel eens uitlopen. Of een medewerker heeft bijvoorbeeld vertraging in het verkeer. Baks: “Wij hechten aan goede communicatie met onze cliënten. Mensen vinden het over het algemeen niet vervelend wanneer hun verzorgende iets later komt. Maar wat zij niet op prijs stellen, is dat ze in onzekerheid verkeren óf ze worden geholpen. Wat is er dus logischer en gemakkelijker dan even te bellen met de cliënt om te zeggen dat het een kwartiertje later wordt? De praktijk wijst uit dat die betrokkenheid zeer wordt gewaardeerd.” Baks, samenvattend: “De kracht van Zorg is de aandacht voor de cliënt en dat de organisatie en het management op hun beurt aan tevredenheid van de medewerker werken.”
Veel telefoontjes op ‘n dag Kan de afspraak met de thuiszorg of op het consultatiebureau worden verschoven? Wat kan ik ook alweer precies verwachten van de zorg die ik vanmiddag krijg? Het zijn twee voorbeelden van gangbare vragen die worden gesteld aan medewerkers van het KlantContact Centrum.
Cliënten uit bed halen. Cliënten wassen. Cliënten aan- en uitkleden. Cliënten medicatie aanreiken. De RVE Zorg staat voor Begeleiding en Persoonlijke Verzorging en Verpleeghuiszorg Thuis. Het gaat om diensten die worden bekostigd vanuit de AWBZ. Met 820 uitvoerende en 30 ondersteunende medewerkers geldt Zorg als de grootste resultaat verantwoordelijke eenheid van ActiVite. “We zijn gemiddeld 3000 tot 4000 cliënten van dienst”, zegt Baks. “Het accent ligt op de vroege ochtend. De meeste medewerkers beginnen om zeven of acht uur, maar als een cliënt vraagt om zes uur te worden geholpen, proberen we dat natuurlijk waar te maken.”
lefoontjes van cliënten. De meeste kan het KCC zelf beantwoorden, snel en eenduidig. Soms moeten we een vraag doorzetten. Stel, dat een beller zegt in een noodsituatie te verkeren en vanochtend in plaats van vanmiddag zorg te willen krijgen. Dan wordt dat elders in de organisatie opgepakt en geregeld.” Elke cliënt die contact zoekt met ActiVite, komt in eerste instantie terecht bij het KCC. Huisartsen en overige professionals kunnen gebruik maken van een andere service: de huisartsenlijn van Bureau Doorstroom (071 - 516 13 13). Via die route krijgen zij direct een thuiszorgmedewerker te spreken wanneer zij hulp of zorg willen aanvragen voor een cliënt. “Ook vorig jaar zijn we artsen blijven attenderen op deze efficiënte mogelijkheid.”
Met het oog op de medewerker is het bijvoorbeeld van belang zogeheten korte zorgmomenten op te nemen in diens programma. Baks: “Je kunt iemand niet achter elkaar vier cliënten met een tillift uit bed laten halen. Dat is lichamelijk heel zwaar. Variatie is essentieel. Na de cliënt met een tillift komt bijvoorbeeld een cliënt bij wie steunkousen moeten worden aangetrokken.” Baks’ ambities? “Tevreden cliënten en medewerkers, financieel gezond blijven, deskundigheidsbevordering en laag ziekteverzuim. Die laatste twee hangen met elkaar samen, want goede opleidingen en de aanwezigheid van expertise werken motiverend. Verder zullen mijn collega manager Niek Gootjes en ik bezoeken blijven brengen aan teams. Dat is waardevol voor het management en wordt gewaardeerd door de medewerkers.”
Actief & Vitaal
9
Preventie ziekten: oud én nieuw Gezondheid op peil houden en zo kosten voorkomen. Overheden leggen steeds meer het accent op preventie. Zorgorganisaties worden dan ook gestimuleerd dit hoofdstuk met sierlijke letters in te vullen en er doortastend mee aan de slag te gaan. Wat doet ActiVite op dit vlak? En ook: wat dééd ActiVite al voordat preventie zo’n belangrijk thema was? Een verpleegkundige die ziet dat bij een cliënt de buitenkant van een wondje een vreemde kleur heeft en die daarom een wondverpleegkundige inschakelt. Een verzorgende die het vermoeden heeft dat een cliënt slecht eet en die dus een diëtiste benadert. Kortom, medewerkers die voorkomen dat decubitus - een doorligwond - of ondervoeding ontstaat. “Bij ActiVite doen we traditiegetrouw veel aan preventie”, zegt directeur Gespecialiseerde Zorg Susanne Rutten. “Het is eigenlijk zo’n natuurlijk onderdeel van ons handelen, dat we het niet benoemen en het naar buiten toe niet benadrukken. We vinden het logisch dat we tijdig ingrijpen.” Tegenwoordig hameren landelijke en gemeentelijke overheden op preventie, kortweg: voorkomen van ziekten en aandoeningen. “Door overgewicht tegen te gaan, kan diabetes worden vermeden”, zo klinkt het bijvoorbeeld.
Dietiste Caroline Roest houdt spreekuur.
dat mensen hun eet- en leefstijl veranderen. We verzorgen ook het Leefstijlprogramma Preventie Diabetes. Onder die noemer richten we ons op allochtonen, vooral mensen met een Marokkaanse achtergrond, die vanwege genetische aanleg en de gewoonte veel zoet te eten, een groter risico op diabetes hebben. Voedingsvoorlichting is vaak een belangrijk onderdeel van preventie.”
Marja Pfauth, Astma/COPD verpleegkundige geeft uitleg.
Rutten: “Wij hechten dus van oudsher aan preventie, maar de maatschappelijke aandacht voor het onderwerp heeft wel geleid tot een aantal nieuwe initiatieven. Er is niet alleen aandacht voor in de dagelijkse uitvoering van werkzaamheden, ook in nieuwe projecten keert het terug. Vaak gebeurt dat vanuit het uitgangspunt dat mensen zo lang mogelijk thuis moeten kunnen blijven wonen en dat het dus belangrijk is vroegtijdig eventuele problemen te signaleren om vervolgens bijvoorbeeld eet- en leefgewoonten aan te passen.” Op pagina 15 leest u bijvoorbeeld over het project Vroegschakelen en Casemanagement Dementie. Zomaar wat voorbeelden van dergelijke ontwikkelingen. Maar er is meer. Rutten: “ZonMw financiert uit het programma PreventieKracht Thuiszorg onder andere projecten van ActiVite om overgewicht tegen te gaan. Daarbij werken we samen met fysiotherapeuten, maatschappelijk werkers en diëtisten. Denk aan cursussen die als doel hebben
Gebleken is dat groepsbijeenkomsten een stimulerend effect hebben. Rutten: “Het is beter een cursus te volgen met lotgenoten. Mensen zien dat zij niet de enige zijn met bepaalde problematiek
en stimuleren elkaar een goed resultaat te boeken. Daar houden we dus rekening mee.” Als directeur Gespecialiseerde Zorg is Rutten onder meer verantwoordelijk voor alle verpleegkundigen met, zoals dat heet, een aandachtsgebied. Dat zijn verpleegkundigen die zijn gespecialiseerd in bijvoorbeeld astma/COPD, diabetes, reuma of oncologie. Onder haar hoede vallen eveneens de diëtisten, het Acuut Zorgteam en het Specialistenteam. Medewerkers van laatstgenoemd gezelschap verlenen zorg aan cliënten bij wie genezing niet meer mogelijk is. Rutten: “ActiVite heeft in het afgelopen jaar veel extra expertise ontwikkeld om huisartsen te ondersteunen. Een gespecialiseerde wond- of oncologieverpleegkundige in de thuissituatie kan de huisarts aanvullen en ook zijn taak verlichten. En dat geldt ook voor spreekuren die we houden bij huisartsen. Dan heb je bijvoorbeeld een diëtistenspreekuur of een astma/COPD-spreekuur, waar de huisarts en de verpleegkundige van ActiVite samen een patiënt zien.” Die opzet brengt gebundelde adviezen met zich mee waarin minder snel iets over het hoofd wordt gezien. Rutten: “Een huisarts krijgt bijvoorbeeld een COPD-patiënt op bezoek en geeft goede raad. Dat haalt niets uit wanneer de cliënt thuis overal stofnesten heeft. Vanuit de thuiszorg hebben wij daar weer veel meer zicht op.”
Actief & Vitaal Uit de praktijk “Wij hebben kennis van wonden. Een wondverpleegkundige is gespecialiseerd in wonden en de verzorging ervan.” Aan het woord is Mariska Schoorl, lid van het wondteam van ActiVite. De wondverpleegkundigen gaan langs bij cliënten om een wond uitgebreid te onderzoeken en stellen een speciaal behandelplan op.”Je kijkt niet alleen naar de wond, maar ook naar de achterliggende situatie; vergroot een bepaalde ziekte het risico op wonden, is medicijngebruik hier misschien op van invloed? En zo ga je een lijst met vragen af”, aldus Schoorl. Het wondteam richt zich vooral op het behandelplan. “Wij komen bij cliënten thuis, maar meer om na te gaan of de behandeling aanslaat, en zo niet, wat er dan anders kan worden gedaan. De basale wondverzorging wordt door de reguliere verpleegkundige gedaan.”
10
Jaarverslag 2008
Leefstijlprogramma Preventie Diabetes Diabetes is een steeds vaker voorkomende ziekte in Nederland. Het aantal patiënten met diabetes type 2 stijgt snel. Behoort iemand tot de risicogroep dan is de kans op het ontwikkelen van diabetes nog groter. Mensen van 45 jaar en ouder met overgewicht of mensen met een laag besteedbaar inkomen, maar ook mensen van Turkse, Marokkaanse of Hindoestaanse afkomst hebben een verhoogd risico. Door een gezonde leefstijl is diabetes type 2 uit te stellen of misschien zelfs te voorkomen. Reden voor ActiVite om een preventieprogramma te ontwikkelen om mensen met een verhoogd risico te ondersteunen bij het veranderen van hun leefstijl: het Leefstijlprogramma Preventie Diabetes. Het leefstijlprogramma is een bundeling van activiteiten voor mensen uit de risicogroepen. Binnen het leefstijlprogramma geven diabetes-
verpleegkundigen en diëtisten voorlichtingsbijeenkomsten en/of cursussen, zoals de eenmalige themabijeenkomst ‘Hoog risico op diabetes, wat nu?’ , of de cursus ‘Gezonde voeding hoeft niet veel te kosten’. Daarnaast zijn er verschillende beweeg- of trainingsgroepen, maar mensen kunnen ook kiezen voor individuele begeleiding bij het aanpassen van hun leefstijl. Er wordt ook gemeten of de activiteiten effect gehad hebben, door bijvoorbeeld vooraf en na afloop van een cursus of individuele begeleiding de kennis en motivatie van deelnemers te meten. Voordeel hiervan is dat de activiteiten zinvol zijn voor de cliënt. Als het nodig is worden de cursussen of begeleiding aangepast. Eind 2008 lag de nadruk op het werven van cliënten voor het programma. In wijken in Leiden en Alphen aan den Rijn waar veel mensen met een hoog risico wonen, werden informatiebijeenkomsten gegeven door verpleegkundigen en diëtisten. Tijdens deze bijeenkomsten werden mensen
bewust gemaakt van het risico dat zij lopen en bekend is of gewezen op de mogelijkheden die ActiVite heeft om hen te ondersteunen bij het aanpassen van hun leefstijl.
Actief & Vitaal ‘Accuraat en deskundig’ Cees Haasnoot kwam een half jaar geleden na een herseninfarct in het ziekenhuis te liggen. Bijna tegelijkertijd kreeg hij een afsluiting in het rechter onderbeen. ‘’Het gevolg van diabetes, waardoor mijn been moest worden geamputeerd’’, zegt de 64-jarige Katwijker. ‘’Ook kreeg ik een wond aan mijn linkerbeen waarvoor ik, eenmaal weer thuis, zorg krijg van ActiVite.” Haasnoot heeft zes weken in het ziekenhuis gelegen. Daarna revalideerde hij in het Rijnlands Revalidatiecentrum in Leiden. ‘’Sinds ik weer thuis ben, zit ik in een rolstoel. Ik kan me heel behoorlijk redden, maar om ervoor te zorgen dat mijn linkerbeen behouden blijft, moet de wond dagelijks worden verzorgd. Hiervoor komt een speciale wondverzorgende langs. Door wisselende diensten zijn dat er vier verschillende per week. Allemaal zijn ze erg accuraat en deskundig. Ze houden elkaar via een rapportje op de hoogte van hetgeen ze hebben gedaan, maar ook vermelden ze daarbij bijvoorbeeld wanneer ik naar het ziekenhuis voor controle moet. Meestal komen ze ’s middags tussen twee en vier uur, dus daar kan ik rekening mee houden.’’
Wijkverpleegkundige ‘olie tussen de raderen’ “Geen ‘ouderwetse’ verpleegkundige, maar wel een wijkverpleegkundige die dichtbij de cliënt de smeerolie tussen de raderen der zorgverleners vormt. Die vooral zorg verleent en coördineert, die is gericht op mensen die ontslagen zijn uit het ziekenhuis, chronisch zieken en ouderen.” Controller zorgbeleid Judith Tjepkema vertelt over de kansen die ActiVite wil grijpen in de omgeving van cliënten.
Of de zorg nu kortdurend of structureel is, of de financieringsbron nu potje A is of potje B, Tjepkema stelt dat de wijkverpleging volledig moet zijn geïntegreerd in de zorg thuis. “Dus zonder een onwerkbare knip naar korte en langdurende hulp”, zegt ze. Heeft ze een voorbeeld? “Wij denken dat het de voorkeur moet hebben de huidige ambulante verpleging uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) geheel te integreren in de eerstelijnszorg. Er is dan dus geen knip naar tijdsduur meer. Wellicht zou vervolgens ook de Persoonlijke Verzorging die kant op moeten gaan. Wil je samenhang in de zorg bereiken, dan is het in elk geval cruciaal dat Verpleging en Persoonlijke Verzorging met elkaar verbonden kunnen zijn.”
Een sterke relatie tussen cliënt en wijkverpleegkundige. Professionele zorg thuis over de grenzen van organisaties en zorgverleners heen. Versterking van de locale herkenbaarheid van de verpleegkundige. Het zijn drie punten op het nog veel langere lijstje dat ActiVite heeft opgesteld voor zorg aan cliënten met een chronische ziekte. “Daarin willen we de spilfunctie van Verpleging graag intact houden!” zegt Tjepkema. De controller zorgbeleid refereert aan de ambities van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. “Wij willen evenzeer zorg waarin de werkzaamheden van alle partijen met elkaar samenhangen en die goed beschikbaar is, ook wan-
neer je afgelegen woont. De verpleegkundige werkt daarin samen met de huisarts en andere betrokken zorgverleners voor chronisch zieken in de wijk en cliënten die na een ziekenhuisopname zorg nodig hebben.”
ActiVite heeft drie opgaven geformuleerd: een brede basisvoorziening ontwikkelen voor ‘Verpleging Thuis’, daarnaast toegang bieden tot langdurige - Persoonlijke Verzorging en/of Begeleiding via de AWBZ en tot slot een stevige regionale infrastructuur van oproepbare zorg nastreven voor mensen die thuis zorg behoeven. Aan het eind van het verslagjaar bereidde ActiVite drie proefprojecten voor om de ambities om te zetten naar de praktijk.
Actief & Vitaal
11
Zorg & de juiste financieringspotjes Schuivende panelen. De gezondheidszorg werd er de afgelopen jaren telkens weer mee geconfronteerd. Vanzelfsprekend heden kwamen op de helling te staan, zeker wanneer het ging om financieringsstromen. Hoe ActiVite er in 2008 mee omging? “Wij herkennen kansen om het verpleegkundige vak neer te zetten op een manier die ons goeddunkt”, zegt directeur Gespecialiseerde Zorg Susanne Rutten. Uitzetten van medicatie was jarenlang een taak van de thuiszorg. Medewerkers vulden de medicijndoos voor een cliënt, die vervolgens precies wist op welk moment hij welke geneesmiddelen moest innemen tijdens de komende week. Sinds september vorig jaar loopt het anders. Sinds dat moment valt ‘uitzetten van medicatie’ niet meer onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), maar onder de Zorgverzekeringswet (Zvw). Dat betekent dat apothekers de werkzaamheden op hun bordje hebben gekregen.
Het is zomaar een voorbeeld van recente wijzigingen in de zorg en financieringsstromen. “De AWBZ is kleiner en krapper geworden”, zegt Susanne Rutten. “Voor bepaalde zaken kreeg ActiVite geen indicatie meer. Een huisarts of ziekenhuismedewerker verzocht ons bijvoorbeeld wondzorg te verlenen in de thuissituatie, maar wij hadden er dan geen indicatie voor, konden dus niet de verlangde taken uitvoeren en moesten dat weer melden aan de aanvrager. De situatie is echt veranderd: ziekenhuizen moeten genoemde zorg nu via een diagnosebehandelingcombinatie, ofwel een DBC, laten bekostigen door de verzekeraar. Er komt overigens nog wel een financiële reparatie voor ziekenhuizen.”
Hebben cliënten van ActiVite daar hinder van ondervonden in het verslagjaar? Rutten: “Vanwege de scherpere indicatiestelling is de zorg korter geworden. Er is sprake van minutenzorg. Bovendien hebben de verschillende financieringsstromen ertoe geleid dat cliënten ook meer verschillende mensen aan hun bed krijgen. Voorheen deed één verpleegkundige veel meer bij dezelfde cliënt.” Toch wil Rutten geen somber beeld schetsen. “Al deze ontwikkelingen hebben ons gebracht tot de vraag: kunnen we terug naar de verpleegkundige van vroeger, dus naar de verpleegkundige met een brede maatschappelijke visie? Wij zijn van mening dat 2008 en 2009 overgangsjaren zijn en dat er op den duur kansen zijn te benutten.”
Er is genoeg zorgvraag, maar uit welk potje wordt iets gefinancierd? Zó vat Rutten de kwestie samen. “Vroeger was het alleen de AWBZ en kon je je richten op het verlenen van goede zorg. Nu is er een versnippering van zorg en financiering en is bij ons de administratie behoorlijk toegenomen.”
“Kijk, een verpleegkundige van ActiVite moet het grootste deel van de werktijd bij de cliënt zijn. De overige tijd wordt gevuld met overleg met bijvoorbeeld de huisarts, administratie, bijscholing, etc. We zijn nu aan het bekijken of dit beter kan door een aantal verpleegkundigen nog meer van de tijd bij de cliënt te laten zijn. Andere collega’s zouden zich dan kunnen concentreren op bijvoorbeeld contacten met huisartsen. In 2009 gaan we een pilot uitvoeren met verpleegkundigen die meer de maatschappelijke taken, dus hun oorspronkelijke functie, gaan uitoefenen.”
Het uitzetten van insuline gebeurt nog door de verpleegkundige.
In 2008 veranderde ook iets voor mensen die niet zelfredzaam zijn. Zij verwaarlozen bijvoorbeeld het huishouden of zijn niet in staat hun financiën bij te houden. Voor hen was er de Ondersteunende Begeleiding, waarbij ze geholpen werden om die zaken weer onder de knie te krijgen. Directeur Zorg Johan Baks: “Die dienst werd vorig jaar uit de AWBZ verwijderd. Via de Wet maatschappelijke ondersteuning kwam de financiering bij de gemeenten terecht. De overgang was niet vloeiend, zodat de continuïteit van zorg in gevaar kwamen. Aan het eind van het jaar hebben gesprekken met gemeenteambtenaren ertoe geleid dat gemeenten de problematiek onderkenden en financiering toezegden voor 2009.”
Succes: praktijkondersteuners huisarts Meer samenwerking tussen thuiszorg en huisarts en meer ontwikkelingsmogelijkheden voor verpleegkundigen. Het waren twee belangrijke motivaties voor ActiVite om vijf medewerkers op te leiden tot praktijkondersteuner van een huisarts (POH).
Niet alleen huisartsen en bewoners van een wijk hebben baat bij de POH, voor de man of vrouw in kwestie zelf kan de functie ook een voordeel zijn. Rutten: “Als goed werkgever hecht ActiVite eraan
“De POH is een goed initiatief voor de wijk”, zegt directeur Gespecialiseerde Zorg Susanne Rutten. “Hij of zij vormt de schakel tussen huisarts en thuiszorg. De POH’s verlichten de taken van een huisarts. Daar ontstaat steeds meer behoefte aan, want huisartsen ontvangen en behandelen niet alleen patiënten, de medici moeten bijvoorbeeld ook worden bijgeschoold en zijn druk met alles wat komt kijken bij een praktijk.” ActiVite onderkent die ontwikkeling en leidde in 2007 vijf verpleegkundigen op tot POH. Zij zijn in 2008 allemaal gedetacheerd. En eind 2008 startten de voorbereidingen op de opleiding van nog eens tien verpleegkundigen. Vaak hébben zij al veel contact met huisartsen.
Manon Veilbrief, praktijkondersteuner in Leiden.
dat medewerkers zich kunnen ontwikkelen en hun kennis en kunde vergroten. De opleiding tot POH past prima in dat beeld.”
12
Jaarverslag 2008
Eigen verantwoordelijkheid nemen Door de multidisciplinaire en complete aanpak is het programma van ActiVite Diëtetiek zeer succesvol. De cursus ‘Naar een gezond gewicht’ is vernieuwd en kreeg een nieuwe naam: ‘Op weg naar een gezonde leefstijl’. Tijdens deze cursus werken de fysiotherapeut, maatschappelijk werker en diëtist samen om de deelnemers te begeleiden in hun strijd tegen de kilo’s. Door deze unieke samenwerking is de effectiviteit van het programma erg hoog. Deelnemers zijn gemotiveerd en nemen hun eigen verantwoordelijkheid bij het aanpassen van hun leefstijl. Dit blijkt uit de resultaten. Er is veel gedaan om deze nieuwe opzet bekend te maken bij de doelgroep. Regelmatig wordt in bijvoorbeeld de kranten aandacht besteed aan de cursus. De resultaten zijn ernaar want vrijwel alle cursussen zaten vol. De kindercursus ‘Ik (w)eet het beter!’ geeft kinderen én hun ouders handvatten om iets aan overgewicht te doen. Wekelijks komen de kinderen bij elkaar in de groepsbijeenkomsten van 1,5
De kindercursus 'Ik (w)eet het beter!'
uur. De eerste 45 minuten gaan ze samen sporten onder begeleiding van een beweegcoach. Vervolgens leren de kinderen onder leiding van de diëtist spelenderwijs wat goede voeding is, hoe ze om kunnen gaan met tussendoortjes en wat het belang is van voldoende beweging. Ook is er aandacht voor onderwerpen als dik zijn, het uiterlijk en pesten. In de bijeenkomsten staat het gewicht
niet centraal, de deelnemers worden alleen op het individuele spreekuur bij de diëtist gewogen en gemeten. Tijdens een aantal bijeenkomsten komen ook de ouders mee en bespreekt de diëtist met hen wat gezonde voeding is en wat de rol van voeding is binnen het gezin. De opvoedkundige geeft advies over methoden om kinderen te stimuleren en te motiveren. De diëtisten van ActiVite hebben daarnaast ook specifieke kennis op het gebied van voeding bij specifieke gezondheidsproblemen of levensfasen. Te denken valt aan voorlichting over voeding bij sporten of tijdens de zwangerschap, voeding bij diabetes, obstipatie, darmklachten of andere aandoeningen. Ook geven zij individuele voorlichting over gezonde voeding aan ouders en jonge kinderen, tieners (12-18 jaar) en allochtone vrouwen. Op aanvraag komt de diëtiste bij mensen thuis, ook in de woonservicecentra. De specifieke vragen die samenhangen met het ouder worden komen bij deze bezoeken aan bod. In 2009 zal deze service worden uitgebreid met vaste spreekuren in de woonservicecentra.
De diëtisten
Innovatie is belangrijk! “ActiVite streeft ernaar ook nieuwe producten en diensten voor haar cliënten te ontwikkelen.” Aan het woord is Judith Tjepkema, controller Zorgbeleid bij ActiVite. “De gezondheidszorg ondergaat op dit moment flinke veranderingen. De wettelijke kaders veranderen als gevolg van groeiende vraag en stijgende kosten. Marktwerking heeft zijn intrede gedaan. De meeste burgers kunnen uitstekend voor zichzelf opkomen, maar er is ook een groep kwetsbare mensen in onze samenleving die minder goed voor zichzelf kunnen opkomen.” De ontwikkelingen gaan snel. Door het anders vormgeven van de eerstelijnszorg zocht ActiVite samenwerking om gezamenlijk verschillende thema’s op te pakken en aan te sluiten bij initiatieven van het ministerie van VWS. Zodat uiteindelijk ook de cliënt er voordeel van heeft. Zo neemt ActiVite bijvoorbeeld deel aan het Van Kleef Instituut. Een kennisnetwerk en implemen-
tatiewerkplaats voor professionals binnen de sector Preventie en Zorg, Wonen en Welzijn in de regio Zuid-Holland. Partners in het instituut zijn naast ActiVite, Careyn, VierstroomZorgring en Zorgbeheer De Zellingen. Naast het bijwonen van netwerkbijeenkomsten en congressen georganiseerd door het Van Kleef Instituut, participeert ActiVite ook in een tweetal projecten die erop gericht zijn de breed ontwikkelde kwaliteiten van de wijkverpleegkundige meer te benutten in de wijk. ZonMW financiert het Nationaal Programma Ouderenzorg. Dit programma gaat de zorg voor ouderen met complexe hulpvragen verbeteren. Talrijke organisaties slaan daarvoor landelijk en regionaal de handen ineen. Doel is een samenhangend zorgaanbod dat beter is afgestemd op de individuele behoeften van ouderen. In de regio Leiden worden onder regie van het LUMC en in samenwerking met het geriatrisch netwerk diverse projecten ontwikkeld. ActiVite
participeert hierin en is in een aantal projecten een beoogd uitvoeringspartner. ActiVite heeft in 2008 ook actief deel genomen aan het landelijk dementieprogramma. Binnen dit programma werd gestreefd naar sluitende ketenzorg aan mensen met dementie. De resultaten van het landelijk dementieprogramma hebben ertoe geleid dat de regio dusdanig enthousiast was dat men zich in samenwerking met verzekeraar Zorg en Zekerheid heeft aangemeld voor het koplopertraject. Samen met de regionale partners wordt nu ketenzorg dementie ontwikkeld en geïmplementeerd. ActiVite werkt veel samen met ziekenhuizen en verpleeghuizen. Met name een juiste, doelmatige en efficiënte doorstroom en overdracht van cliënten is hierin belangrijk. ActiVite heeft samen met de Rijnland Zorggroep besloten de kennis over transmurale zorg te bundelen in een expertisecentrum. Vanuit dit expertisecentrum worden richtlijnen ontwikkeld waarmee de transmurale zorg nog meer verbeterd kan worden.
Actief & Vitaal
13
Doeltreffende samenwerking Voorkomen dat senioren in een sociaal isolement terechtkomen. Vormgeven aan zorg voor migranten. Het zijn twee doelstellingen die ActiVite formuleerde in samenspraak met Participe, de uit voeringsorganisatie voor de Wet maatschappelijke ondersteuning in Alphen aan den Rijn. ActiVite werkte in 2008 met nog veel meer partijen nauw samen. Zorg gekoppeld aan wonen, welzijn en werk. ActiVite is ervan doordrongen dat burgers dikwijls hulp of zorg nodig hebben vanuit verschillende hoeken en dat het dus gewenst is vloeiend samen te werken met andere organisaties. Concrete voorbeelden? Luister naar directeur Zorg Johan Baks. Zijn mensen werkten in 2008 samen met meerdere welzijnsorganisaties, o.a. PluspuntLeiderdorp en Participe Alpen aan den Rijn, maar ook gezamenlijke dagverzorging met Stichting Radius Leiden en Oegstgeest. Baks: “Dat gaan we dit jaar doen op acht locaties in Leiden. Een mooi voorbeeld is ook dat we Verpleging en Verzorging zullen geven aan cliënten van de Gemiva-SVG Groep, een instelling die mensen met een handicap ondersteunt.” Goof van der Hoorn, directeur Bedrijfsvoering, voegt toe: “We kunnen cliënten van de Gemiva-SVG Groep ook een actieve rol bezorgen. In het dit najaar geopende restaurant De Vrienden in Alphen aan den Rijn dragen zij een steentje bij aan de ondersteunende diensten.” Behalve met welzijnsorganisaties werkte ActiVite intensief samen met huisartsen en ziekenhuizen
in de regio zoals het Rijnland Ziekenhuis, het Diaconessenhuis en het LUMC. Directeur Gespecialiseerde Zorg Susanne Rutten: “Voor patiënten moet er één vloeiende lijn zijn tussen al die zorgprofessionals. Verpleegkundigen van ons worden daarom bijvoorbeeld over wondzorg geadviseerd in de ziekenhuizen. Daardoor hoeven patiënten na hun ontslag niet terug naar het ziekenhuis, maar krijgen zij thuis dezelfde wondzorg als in het ziekenhuis van de verpleegkundige van de thuiszorg.” Marja Kraakman kent eveneens de waarde van samen optrekken. De directeur Welzijn & Preventie is dan ook verheugd over de innigere banden die ActiVite aanging met het oog op de Verwijsindex, ‘Eén gezin, één plan’ en het Centrum voor Jeugd en Gezin in Alphen aan den Rijn - zie pagina 19. “We kunnen elkaar sneller vinden en dus sneller met goede adviezen en oplossingen komen richting ouders die vragen hebben over hun kind.” Zij vervolgt: “Er is rondom Jeugdgezondheidszorg nu echt een ketenaanpak tot stand gekomen in bijvoorbeeld Leiden en Alphen aan den Rijn. ActiVite trekt bijvoorbeeld samen op met onder meer het maatschappelijk werk van Kwadraad en de gezondheidsdiensten van de GGD. Het goede is: dat gebeurt op verschillende niveaus. Managers van de betreffende partijen hebben regelmatig overleg en uitvoerende medewerkers zien elkaar bij wijze van spreken dagelijks. Dat komt de service aan de cliënt ten goede.”
Het zijn niet alleen zorg- en welzijnprofessionals met wie ActiVite samenwerkte in 2008. Woningcorporaties waren evenzeer in beeld. De ene partij leverde de stenen, de andere de zorg en het welzijn. Beide partijen mogen dan hun eigen specialismen kennen, ze hebben met elkaar gemeen dat ze het maatschappelijk belang in gemeenten dienen. Goof van der Hoorn: “We hebben samengewerkt met De Sleutels van Zijl en Vliet in Leiden, Rijnhart Wonen in Leiderdorp en Zoeterwoude, wonenCentraal in Alphen aan den Rijn, Woonstichting Vooruitgang in Teylingen, Woningbouwvereniging Alkemade in Kaag en Braassem en tot slot Stek in Hillegom, Lisse en Teylingen.” Met het oog op psychogeriatrische cliënten trok ActiVite op met de Rijnland Zorggroep en Topaz waarbij professionals de doelgroep psychogeriatrische cliënten in de woonservicecentra diagnosticeren en begeleiden. Broers: “Het Rijnland Ziekenhuis verwijst mensen met geheugenproblemen naar ons, en zij voorzien vervolgens in verpleeghuisartsen die de doelgroep in woonservicecentra, waar die expertise niet aanwezig is, diagnosticeren en begeleiden.” ActiVite is geboren uit de welwillendheid van verschillende organisaties om samen te gaan. Dat is de overtreffende trap van samenwerking. Mogelijk wordt die exercitie herhaald. In 2008 besprak ActiVite een strategische alliantie met Groot Hoogwaak, centrum voor wonen en zorg in Noordwijk. Deze strategische alliantie zou op termijn moeten leiden tot een fusie.
Leefstijladvies op maat In 2000 is ActiVite als eerste organisatie gestart met de Gezondheidscontroles. Dit werd al snel nagevolgd door andere instellingen. Uiteindelijk resulteerde dit in de landelijke richtlijnen van Vilans voor het consultatiebureau ouderen (CBO). Susanne Rutten, directeur Gespecialiseerde Zorg: “ActiVite heeft een actieve bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het boekje met de richtlijnen voor een CBO.”
De Gezondheidscontrole richt zich op het behoud van de eigen regie en biedt mensen handvatten om daadwerkelijk zelf iets te veranderen aan hun leefstijl. Tijdens de controles neemt de verpleegkundige de vragenlijsten door. De vragenlijsten worden in de computer verwerkt. Daarnaast wordt een aantal tests afgenomen, zoals het meten van de bloeddruk, het cholesterol- en glucosegehalte in het bloed. Deze resultaten vormen de basis voor het persoonlijke advies dat men mee naar huis krijgt. “Niet onbelangrijk is dat we ook kijken naar de persoonlijke situatie en wensen van
Susanne Rutten directeur Gespecialiseerde Zorg
“Een bijzonder succesvolle dienst is de Gezondheidscontrole. Aan de hand van tests en vragen krijg je een leefstijladvies dat helemaal bij jou past.”
Uw testuitslag
A
Bloeddruk 1e bezoek (dd mm jj)
-
1e meting /
/
1e nacontrole (dd mm jj) 1e meting /
gemiddeld mm Hg
-
/
/
1e meting
gemiddeld mm Hg
-
/
/
Hartslag
mm Hg
20
2e meting mm Hg
mm Hg
20
2e meting mm Hg
2e nacontrole (dd mm jj)
/
20
2e meting mm Hg
G e z o nd h Te s tu it s e id s c o ntro le la ge n
gemiddeld mm Hg
/
mm Hg
“Door de gegevens te digitaliseren is het bovendien makkelijker om inzicht te krijgen in die gegevens en deze vervolgens te evalueren en analyseren”, aldus Rutten. “Zo kan bekeken worden hoe vaak en welke adviezen mensen mee krijgen. Door de analyse van de Gezondheidscontrole kan de kwaliteit verhoogd worden, waarbij de privacy van de cliënt altijd gewaarborgd blijft. Gegevens die gebruikt worden in de evaluaties worden altijd geanonimiseerd.”
slagen per minuut Cholesterol
de deelnemer”, vervolgt Rutten. “Daarbij gaan we niet op de stoel van de huisarts zitten. Bij onderliggende ziektebeelden of aandoeningen verwijzen we altijd door naar de juiste hulpverlener. Wij maken de mensen wegwijs in het aanbod van zorg- en welzijnsdiensten.”
Bloedsuiker
mmol/l
mg/dl
Gewicht
kg
Lengte
cm
BMI
kg/m2
Buikomvang
cm
Depressie Eenzaamheid (De Jong-Gierveld)
10
Th ui sz
or g Gr oo t
Ri jn la nd
14
Jaarverslag 2008
Juiste medewerker voor juiste cliënt Meer functies en meer functiesoorten, maar tegelijkertijd een eenvoudiger functiegebouw. Dat in één zin drie keer het woord ‘functie’ voorkomt, onderstreept het extra belang ervan in het eerste jaar van de fusie. Hoofd HRM Wim Limon: “Per indicatieniveau de juiste inzet van medewerkers. Dáár draait het om. We hebben goede slagen weten te maken.” Flexibiliteit en multi-inzetbaarheid van medewerkers. Het was een belangrijk streven in 2008. Limon: “Als gevolg van de fusie ontstonden meer functies en functiesoorten dan nodig was in de nieuwe organisatie. Teneinde alles passend te maken en de medewerkers als vanouds te laten aansluiten op de hulp- en zorgvraag van de cliënten, hebben we het functiegebouw geharmoniseerd. Iemand die bijvoorbeeld werkte als verzorgende in een woonservicecentrum, moest
Instructie van de tilconsulenten.
harmonisatie in de mond, ditmaal met betrekking tot de verschillende instellingen. Denk aan al die verschillende arbeidsvoorwaarden: de fietsregeling, de kledingtoelage, enzovoort. Onze CAO kent nu twee delen: allereerst de landelijke regeling, waarin dus de zaken uniform zijn voor alle medewerkers, en ten tweede de decentrale component met regelingen die uniek zijn voor ActiVite, waar wij dus zelf voor hebben gekozen. De Ondernemingsraad heeft zijn nek uitgestoken door nadrukkelijk mee te denken over de decentrale invulling van de arbeidsvoorwaarden.” In 2008 werden Opleidingen, Verzuimbureau en Personeelsbeleid en -ontwikkeling samengevoegd tot één afdeling HRM. Limon: “De versnippering is verdwenen, wat de continuïteit en expertisebevordering ten goede komt. Onze ambities? Werving- en selectiebeleid, nog meer harmonisatie van instellingsregelingen, verdere herinrichting van het functiegebouw, daling van het ziekteverzuim, scholing van medewerkers en interne mobiliteit.”
De verzorgende komt zo vaak als het nodig is.
ons inziens ook goed uit de voeten kunnen als verzorgende C of verzorgingshulp B in de thuiszorg. Daar maakten we dus één functie van: verzorgingshulp B nieuwe stijl.” Passen de competenties van de medewerker bij de specifieke behoefte van de cliënt? Het was een vraag die extra opportuun werd toen er een verschuiving optrad van Verpleging naar Verzorging. “Onder meer via scholing hebben we dat punt verwerkt in het functiegebouw”, zegt Limon. “Maar de kwestie zal in 2009 de aandacht blijven vragen vanwege de invoering van de ZorgZwaartePakketten (ZZP, red.) in woonservicecentra.” Het was ook zaak dat de medewerkers van de drie fusiepartners over één CAO zouden beschikken. Limon: “We zijn daar heel goed uitgekomen met de Ondernemingsraad. Ik neem weer het woord
Actief & Vitaal ‘Andere mensen helpen’ Vier ochtenden, een avond en om de week in het weekend. Dat zijn de werktijden, in totaal 28 uur per week, van Rosita Meijer. Nu is zij nog verzorgende ADL (Algemene Dagelijkse Levensbehoeften), maar sinds kort volgt zij de opleiding voor verzorgende C. “Omdat ik dan nog breder inzetbaar ben”, zegt ze. “Van jongs af aan wil ik al andere mensen helpen. Daarom heb ik ook de richting verzorging op het VMBO gevolgd.” Na het voortgezet onderwijs kwam zij terecht bij een woonservicecentrum in de Duin- en Bollenstreek. Een jaar geleden is zij gaan werken in de thuiszorg bij ActiVite. “Ik heb bewust voor deze overstap gekozen, omdat je veel bij mensen thuis komt.” Haar dagelijkse werkzaamheden bestaan onder meer uit het wassen en aankleden van cliënten, het aandoen van steunkousen en het van bed halen en/of naar bed brengen. Sinds zij haar opleiding tot verzorgende C (éénmaal in de 14 dagen bij het ROC) volgt, mag zij bijvoorbeeld ook medicijnen aanreiken en ogen druppelen.
Actief & Vitaal
15
‘Ik heb deze kans gepakt’ In 2008 hebben diverse mensen het certificaat assistent hulp bij het huishouden in ontvangst genomen, nadat zij in het kader van het Zorgproject Kompas met succes een praktijkgerichte opleiding van drie maanden hadden afgerond. Nog belangrijker voor hen was, dat zij aansluitend een arbeidscontract van – in eerste instantie – negen maanden bij ActiVite kregen aangeboden. “De opleiding, bestemd voor mensen die een uitkering ontvangen, is ontstaan uit een samenwerkingsverband tussen ActiVite, de gemeente Leiden en het CWI, in het najaar heeft ook de gemeente Alphen zich aangesloten”, vertelt Willemieke de Rooij, projectleider Zorgproject Kompas. Mensen met een uitkering kunnen, met behoud van die uitkering, een opleiding volgen tot assistent hulp bij het huishouden. “De opleiding bestaat uit drie onderdelen: professioneel schoonmaken, communicatie (hoe communiceer je met je cliënt, hoe stel je prioriteiten, enz.) en informatie over ActiVite. Leuk, leerzaam, gezellig en spannend zijn woorden die je steeds terughoort als je de deelnemers vraagt hoe ze de opleiding hebben ervaren.” Een moeder van 34 jaar zet met het werk als assistent hulp bij het huishouden haar eerste stap
Wethouder de Haan (gemeente Leiden) heeft zojuist de certificaten aan de geslaagden van Zorgproject Kompas uitgereikt.
op het ‘arbeidspad’. “Dit werk is goed te combineren met mijn thuissituatie, want ik ga in totaal 18 uur per week werken. Tijdens de opleiding heb ik veel nuttige informatie gekregen”, zegt zij. “Niet alleen wat het schoonmaken betreft, maar ook hoe je het beste om kunt gaan met je cliënten. Ik vind dan ook dat de opleiding heel goed
Scholing voor de beste zorg Kwalitatief uitstekende zorg. Dat is steevast de ambitie van ActiVite en daar is dus ook de scholing van medewerkers op afgestemd. Of er nog andere redenen zijn voor cursussen, trainingen of opleidingen? Jazeker: zo leerden verzorgenden in 2008 weer hoe zij zelf kunnen voorkomen dat zij een kwetsuur oplopen wanneer ze bijvoorbeeld een cliënt uit bed tillen. Een zichzelf respecterende organisatie wil dat medewerkers zich ontwikkelen en zo plezier in hun werk houden en ook de gewenste diensten kunnen blijven leveren. Dat geldt dus ook voor ActiVite. Daar komt bij dat ook de overheid betere zorg stimuleert en daartoe eisen opstelt voor instanties. Hoe dan ook: ‘scholing’ stond en staat helder op het netvlies bij ActiVite.
Geslaagd voor de opleiding tot verzorgende C!
Hoofd HRM Wim Limon: “Verpleegkundigen hebben collega’s tijdens werkoverleggen en ook gedurende het werk bij cliënten bijgeschoold over ontwikkelingen van ziektebeelden. Denk aan diabetes of oncologie. Verder volgden verpleegkundigen een cursus Medisch Technisch Handelen om hun bekwaamheden, de zogeheten voorbehouden handelingen, op peil te houden.” Nog een paar mooie voorbeelden van scholing: bij gebleken geschiktheid konden hulpen bij het huishouden een opleiding volgen tot verzorgingshulp B en een aantal keer per jaar starten er opleidingsgroepen tot verzorgende C. Limon: “We streven altijd naar medewerkers die gediplomeerd zijn voor de inzet die van hen wordt verlangd.”
in elkaar steekt en we konden altijd met vragen bij de docenten terecht. Ook in de toekomst kan dat nog, want het project duurt twee jaar. Wanneer wij goed functioneren, krijgen wij namelijk na de eerste negen maanden nog eens een contract van een jaar. Daarna hoop ik verder door te kunnen groeien.”
Vroegschakelen Vroegsignalering van psychosociale problematiek is een belangrijk onderdeel van de ouderenzorg. De nadruk ligt hierbij op het opmerken van veranderingen en het signaleren van problemen als dementie, depressie en eenzaamheid bij ouderen die thuiszorg genieten. En er vervolgens natuurlijk voor zorgen dat ze op de goede manier geholpen worden. “In 2008 zijn wij van start gegaan met een landelijk dementieprogramma”, vertelt verpleegkundige Ineke Kroon, “waarin verschillende zorgorganisaties participeren met als doel om de zorg aan mensen met dementie te verbeteren. Daarnaast was er Veerkracht, gericht op depressie, en stuurkracht bij eenzaamheid. Eén van de projecten die hieruit is voortgekomen, is de vroegsignalering van dementie, depressiviteit, eenzaamheid en rouw. Vervolgens hebben wij onze verzorgenden hierop getraind, zodat zij problemen bij hun cliënten (vroeg) kunnen herkennen en hen dus kunnen wijzen op de verschillende hulpprogramma’s. Dat noemen wij vroegschakelen.” Belangrijk is dat de verzorging signaleert en de verpleegkundigen van ActiVite niet zelf oplossingen bedenken, maar juist doorverwijzen naar de bestaande initiatieven van GGZ, Alzheimer Nederland, RADIUS, GGD, huisartsen en andere zorgen welzijnorganisaties. Astrid Snijders, verzorgende, is blij dat zij de cursus heeft gevolgd: “De nadruk ligt op deskundigheidsbevordering. Ik weet nu beter op welke symptomen ik moet letten, wat de verschillen zijn tussen de diverse psychosociale problemen en hoe ik hierin onderscheid moet maken. Hoe eerder je een probleem signaleert bij een cliënt, hoe eerder hij/zij geholpen kan worden.”
16
Jaarverslag 2008
Aandacht voor wellness & ontspanning Van babymassage tot wijnproeverij en van valpreventie tot kleuranalyse. De cursussen en diensten van ActiVite zijn niet louter voorbehouden aan mensen met een ziekte of beperking. De Ledenorganisatie versterkte in 2008 ook de componenten ‘welzijn’ en ‘ontspanning’. Diensten aan huis, cursussen op het vlak van welzijn en preventie, en kortingen in diverse winkels. Dat is héél in het kort waar de Ledenorganisatie van ActiVite voor staat. Eind 2008 deden 37.500 leden er hun voordeel mee. “Het was ook het jaar waarin we ons aanbod hebben uitgerold naar de Duin- en Bollenstreek”, zegt Karin Klein, teammanager Bureau Cursussen & Diensten. Hoe ziet het ledenbestand er in grote lijnen uit? Klein: “Zeventig procent is zestigplusser, twintig procent is jonge of aankomende ouder en de andere leden zitten er qua leeftijd tussenin.” Een ontwikkeling die zich doorzette in 2008: aanstaande ouders of jonge vaders en moeders doen steeds meer een beroep op services waarvan voorheen vooral senioren gebruikmaakten. Klein: “Denk aan de kapper aan huis. Reuze praktisch wanneer je jonge kinderen hebt. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor de was- en strijkservice.” Initiatieven op het gebied van ontspanning en wellness zijn steeds gewilder. De Ledenorganisatie speelde erop in met nieuwe workshops. Klein: “Een mooi voorbeeld is T’ai Chi, een cursus waarin een scala aan oefeningen wordt aange-
Yoga 50+
leerd om te komen tot ontspanning van lichaam en geest. Nieuw was ook de cursus ‘Muziek op schoot’, bedoeld voor ouder en kind. Spelletjes en muziekactiviteiten komen het contact en de communicatie tussen ouder en kind ten goede. De workshop ‘Kleuranalyse’ was ook erg populair.”
ook een flinke toename. Deelnemers oefenen op de Indiase massagevorm Shantala: een lichaamstaal waarmee je prettig kunt communiceren met je baby.”
De meest in het oog springende stijgers tijdens het afgelopen jaar? Klein: “Het aantal cursisten ‘Yoga’ is verdubbeld. Bij babymassage zagen we
Onder één noemer Samenstromen. Die term ging natuurlijk ook op voor de ondersteunende afdelingen van de drie fusiepartners. De ICTfaciliteiten werden zoveel mogelijk onder één noemer gebracht, de postverwerking en de postroutes, de contracten met leveranciers, de inkoop, de cliënten-, personele en financiële administraties en de marketing- en communicatieuitingen. Niet per definitie beter of minder goed, maar wel ánders. De drie fusieorganisaties kenden alle hun eigen patronen en werkwijzen. Daar moest in 2008 eenduidigheid in worden aangebracht en dat zal soms in het jaar erna ook nog inspanning vergen.
Stoelmassage
Kapper aan huis
Actief & Vitaal ‘Op het goede been gezet’ Harmen Spoelstra volgde de cursus 'Als botten en spieren protesteren'.”De oefeningen waren simpeler én ze hadden meer effect dan ik had gedacht. Eerst had ik bedenkingen, omdat ik me voorstelde dat ik die cursus zou volgen met mensen die een stuk ouder zijn dan ik. Aan de andere kant dacht ik: die cursus kan mij helpen me te oriënteren. Dat is uitgekomen. Ik heb nuttige oefeningen geleerd, ben me ervan bewust geworden dat je moet blijven bewegen en heb bovendien advies gekregen over meer specifieke cursussen bij andere organisaties.”
Van der Hoorn: “Elke partij had in het verleden bijvoorbeeld haar eigen ICT-structuur. Die werd deels zelf beheerd en deels uitbesteed. Binnen ActiVite zijn de systemen samengevoegd en op één centrale server gezet, die overigens is geplaatst in het Rijnland Ziekenhuis. Dat is een grote organisatie met nog betere ICT-faciliteiten.” De stelregel was: eerst het aller noodzakelijkste stroomlijnen. Van der Hoorn: “Daar moet je bijvoorbeeld de telefonische bereikbaarheid of de salarisadministratie onder scharen. Andere zaken, zoals contracten met leveranciers, zullen soms meer tijd nodig hebben, simpelweg omdat die kunnen doorlopen tot misschien wel een paar jaar na de fusie. Voordeel van het samengaan is in elk geval dat je met grotere volumes kunt inkopen. Hoe meer woonservicecentra je hebt om voeding voor in te kopen, hoe aantrekkelijker de prijzen.”
Actief & Vitaal
17
Nieuwe hoofdkantoor feestelijk geopend Op 6 juni 2008 opende presentatrice Lucille Werner onder grote belangstelling officieel het nieuwe hoofdkantoor van ActiVite in Leiderdorp. “Als strijder voor de emancipatie van gehandicapten voel ik me vereerd om een gebouw te openen voor een organisatie die met 2800 medewerkers zo ontzettend veel verschillende soorten zorg levert in zo’n groot gebied”, sprak Lucille.
De volgende dag hadden medewerkers en hun familieleden de gelegenheid om het pand te bezichtigen tijdens de Open Dag. In het hele pand waren activiteiten en workshops georganiseerd met als zonnig middelpunt het centrale plein voor de hoofdingang. Hier kon iedereen terecht voor een hapje en een drankje. Het geheel werd vrolijk omlijst door verschillende optredens en als klap op de vuurpijl zongen medewerkers een toepasselijk ‘ActiVite-lied’.
Vervolgens onthulde zij het kunstwerk in de hal van het nieuwe pand, dat onder leiding van kunstenares Truus Martens, door vele medewerkers van ActiVite en bewoners van de woonservicecentra is gemaakt. Het kunstwerk beeldt op een creatieve manier het gehele dienstenpakket van ActiVite uit.
Lita Berkhout, voorzitter Raad van Bestuur
6 en 7 juni 2008
Lucille Werner opent feestelijk het nieuwe pand.
‘We hebben een flexibel en modern kantoorgebouw. Een gebouw dat kleurrijk, duurzaam en maatschappelijk verantwoord is en waarin ook nog eens talentvolle mensen aan de slag zijn gegaan.’ De ballonnenwedstrijd
Grote voordelen nieuw hoofdkantoor Een nieuw hoofdkantoor en veel nieuwe gezichten. 2008 was het jaar waarin ActiVite het nieuwe hoofdkantoor in Leiderdorp betrok. Zoveel mogelijk medewerkers op dezelfde plek, goed voor de integratie na de fusie. Een locatie die pal naast de A4 ligt en daardoor goed te bereiken is. Een kantoor met volop parkeergelegenheid. Een gebouw waarvan de jaarlijkse kosten lager zijn dan die van het vorige hoofdkantoor. Dát zijn volgens Goof van der Hoorn, directeur Bedrijfsvoering, de belangrijkste voordelen van het gebouw aan de Simon Smitweg 8 in Leiderdorp. Hij vertelt: “De officiële oplevering was op 1 januari 2008 en in april hebben we twee weken uitgetrokken voor de verhuizing. In het hoofdkantoor werken 250 tot 300 collega’s. De werkplekken zijn er ruim en de logistiek is goed.” Van der Hoorn wijst naar de Thuiszorgwinkel. “We zijn gevestigd op een steenworp afstand van het Rijnland Ziekenhuis. Soms gaan mensen vanuit het ziekenhuis in één keer door naar de Thuiszorgwinkel om bijvoorbeeld krukken of een rolstoel te regelen.” Het nieuwe kantoor kreeg bij de opening het Energielabel gebouwen 3A. Van der Hoorn: “Daarmee zijn we het meest energievriendelijke gebouw in ons werkgebied.”
Het 'ActiVite-lied’ wordt ten gehore gebracht!
ActiVite = Actief & Vitaal Op 31 december 2007 werd de nieuwe naam bekend gemaakt: ActiVite. Een nieuwe naam die staat voor ‘Actief’ en ‘Vitaal’. ActiVite is een professionele, betrokken en betrouwbare zorgorganisatie. Een organisatie die zorg biedt aan iedereen: of u nu jong bent of oud, ziek, gezond of gehandicapt. Wij streven ernaar om ieders zorgvraag te beantwoorden met als doel: het op peil houden dan wel verbeteren van uw gezondheid en welzijn. ActiVite is erop gericht u zorg te bieden die aansluit bij úw behoeften en úw mogelijkheden. Dankzij ons complete en samenhangende aanbod aan (thuis)zorg, Jeugdgezondheidszorg en welzijnsdiensten is een optimale oplossing voor uw persoonlijke situatie mogelijk én zijn diverse vormen van zorg goed op elkaar afgestemd. Hiertoe rekenen wij ook de hulp van mantelzorgers en vrijwilligers. ActiVite hecht belang aan een goede sociale structuur en draagt bij aan lokale zorg- en welzijnsnetwerken.
18
Jaarverslag 2008
Fijnmaziger vangnet kind en gezin Dagelijks bezoeken vele moeders en vaders met hun zuigelingen en peuters in de leeftijd van 0-4 jaar de verschillende consultatiebureaus van ActiVite Jeugd gezondheidszorg. Daar volgen een arts en een wijkverpleegkundige nauw gezet de groei en de ontwikkeling van de kinderen en kunnen ze terecht met al hun vragen. Bovendien krijgen ze er de inentingen toegediend uit het Rijksvaccinatieprogramma. Met het merendeel van de kinderen gaat het prima, maar soms is in het belang van het kind extra aandacht of hulp nodig. Ook daar is ActiVite actief mee bezig. In verschillende projecten.
Die is bedoeld om te voorkomen dat mensen ‘zoekraken’. Daarbij zijn weer alle partijen betrokken die uitvoering geven aan het Convenant Ketenaanpak Jeugdzorg en Jeugdbeleid. Stel, je maakt je als professional zorgen om een situatie. Dat meld je in een geautomatiseerd systeem. Als blijkt dat een andere instelling hetzelfde heeft gedaan, is er een match en ga je samen met het probleem aan de slag, waarbij een van de partijen de regiefunctie bekleedt. Dit regionale systeem is verbonden met de landelijke variant. Zo verlies je een kind of gezin niet uit het oog na een verhuizing.” Initiatief nummer drie is het Centrum voor Jeugd en Gezin. Daarvan wordt het werkgebied van
“Hoe kunnen ze daar het best mee omgaan? Onze medewerkers geven advies of verwijzen de ouders naar een andere instelling. Kijk, gemeenten zijn het in de afgelopen jaren steeds belangrijker gaan vinden dat er oplossingen komen voor dit soort zaken. Er is meer aandacht ontstaan voor bijvoorbeeld hangjongeren en eenoudergezinnen. Wij nemen daarin ook onze verantwoordelijkheid.” Naast onze medewerkers van het consultatiebureau en het Opvoedbureau vind je in het CJG net zo goed maatschappelijk werkers, de schoolarts van de GGD en medewerkers van Bureau Jeugdzorg. De zorg- en hulpverleners zitten nu dicht bij elkaar, zodat de ene de andere gemakkelijk kan vinden rondom een cliëntsituatie.” Tenslotte kwam ook Reset in 2008 van de grond. Een project voor ondersteuning van ouders met jonge kinderen die tijdelijk hulp nodig hebben om de situatie thuis te herstellen. Gespecialiseerde verzorgenden bieden praktische thuisbegeleiding om weer structuur aan te brengen. Dit om te voorkomen dat een indicatie jeugdzorg nodig is voor gezinnen waar wordt gekampt met geestelijke problemen bij ouders of kinderen of andere problemen met het kroost.
Marja Kraakman, directeur RVE Welzijn & Preventie
‘Snel en laagdrempelig: in een Centrum voor Jeugd en Gezin kunnen ouders van kinderen van 0-19 jaar zonder afspraak terecht
Moeder en kind op bezoek bij het consultatiebureau.
“Landelijk is iedereen ervan doordrongen dat schrijnende gevallen moeten worden voorkomen”, zegt directeur Welzijn & Preventie Marja Kraakman. “Een goed middel daartoe is: ‘Eén gezin, één plan’. In 2007 hebben ActiVite, negen andere zorginstellingen, de provincie Zuid-Holland en zestien gemeenten in Holland Rijnland en de Rijnstreek het Convenant Ketenaanpak Jeugdzorg en Jeugdbeleid ondertekend. Het doel: de hulpverlening aan jeugdigen en gezinnen flink verbeteren. Zorg- en hulpverleners als de GGD, Jeugdzorg, Kwadraad en ActiVite maken één totaalplan voor kind en gezin. 2008 was het jaar van de ontwikkeling.” Kraakman vervolgt: “Je wilt op deze manier samen met het gezin tot een oplossing komen. Er kwam vorig jaar onder meer een proeftuin tot stand waarbij gezinnen een ‘boek’ kregen voor op de keukentafel. Ouders schreven er zelf in en ook bevindingen van professionals kwamen erin terecht. Aan welk type gezinnen je moet denken? Er is in elk geval bijna altijd sprake van meer dan één probleem. De ouders hebben bijvoorbeeld niet alleen schulden, maar ook opvoedproblemen of een kind met ADHD.” De directeur Welzijn & Preventie onderscheidt vier belangrijke recente initiatieven om zorg aan kind en gezin te verbeteren. “Behalve ‘Eén gezin, één plan’ heb je ook de zogeheten Verwijsindex voor Leiden, de Rijnstreek en de Duin- en Bollenstreek.
ActiVite er in de komende jaren een aantal rijk. Alphen aan den Rijn had in 2009 de primeur - zie de pagina hiernaast.
met vragen over bijvoorbeeld
Kraakman: “Wij waren al aan de Henry Dunantweg gevestigd met ons consultatiebureau. Nu is dat consultatiebureau samen met het Opvoedbureau van ActiVite verhuisd naar het Centrum voor Jeugd en Gezin. We hebben daar pedagogisch medewerkers die vragen beantwoorden van ouders. Bijvoorbeeld over driftbuien van hun peuter of over hun lastige puber”, zegt Marja Kraakman.
is ook vertegenwoordigd in het
gezondheid en opvoeding. ActiVite
eerste centrum in de regio, in Alphen aan den Rijn, in 2009 volgen Leiden en Nieuwkoop!
Actief & Vitaal ‘Kleine grut ‘n feest’ “Ik vind het telkens weer een feest om met kleine kinderen te werken. Daarnaast is het boeiend dat je zaken voor kinderen kunt verbeteren door hun ouders te adviseren of ze te verwijzen naar andere zorgverleners.” Bij een zuigeling een probleem in de heupjes constateren en vervolgens de ouders op het spoor zetten van de juiste zorg. Vader en moeder ondersteunen wanneer hun baby vaak huilt. Het werk van Ellen Stoelinga is rijk aan variatie. “Het enige wat altijd hetzelfde blijft, is dat ik me bezighoud met kindjes van nul tot vier en hun ouders”, zegt de wijkverpleegkundige. “Het is ons doel dat kinderen die eerste vier jaar zo gezond mogelijk doorkomen. In Leiderdorp begeleid ik kinderen en hun ouders ook in de thuissituatie. Als wijkverpleegkundige kun je daar wat meer tijd voor uittrekken dan normaal gesproken gebeurt op een consultatiebureau.”
Actief & Vitaal
19
Verhuizing naar Centrum voor Jeugd en Gezin Het consultatiebureau en het Opvoedbureau aan de Henry Dunantweg in Alphen aan den Rijn zijn verhuisd naar het gloednieuwe Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Dit eerste Centrum voor Jeugd en Gezin in Alphen aan den Rijn bevindt zich in een vleugel van het Rijnland Ziekenhuis op de 2e etage. Woensdag 9 juli werd het centrum feestelijk geopend door wethouder Michel du Chatinier.
terecht met allerlei vragen. Niet alleen bij hoogopgelopen problemen, maar ook bij dagelijkse twijfel. Bijvoorbeeld over hoe om te gaan met een huilende baby, koppige peuter of kleuter of lastige puber. Of vragen over spijbelen, liegen, drinken, zakgeld, etc. Het moet een vanzelfsprekende ontmoetingsplaats worden voor ouders,
kinderen én professionals. Een plek waar mensen gemakkelijk informatie, advies of ondersteuning kunnen krijgen van pedagogische adviseurs en waar problemen vroeg herkend en benoemd worden. En waar bezoekers, indien nodig, snel worden doorverwezen naar specialisten van de achterliggende organisaties.
Hij is blij met dit centrum, waarin verschillende partijen samenwerken. “Zij zijn bereid over de grenzen van hun eigen organisatie heen te kijken en stellen het belang van het kind centraal. In het centrum zijn alle ouders en kinderen welkom. Het is een laagdrempelige, preventieve voorziening waar ouder en kind snel passende antwoorden krijgen op hun vragen”. Het CJG is een gezamenlijk initiatief van ActiVite Jeugdgezondheidszorg, GGD Hollands Midden, Stichting Kwadraad, Bureau Jeugdzorg Zuid-Holland en de gemeente Alphen aan den Rijn. Ouders, kinderen en jongeren kunnen bij het CJG
De entree van het Centrum voor Jeugd en Gezin in Alphen aan den Rijn.
Met rolstoeler naar Ajax Van iedere tien Nederlanders zorgt er één voor iemand in zijn naaste omgeving. Dat kan bijvoorbeeld een zieke partner of hulpbehoevende moeder zijn. ActiVite onderkent het belang van mantelzorgers en onderneemt initiatieven voor nóg betere ondersteuning. Bijvoorbeeld een cursus voor mensen die een baan combineren met zorg.
meneer te wassen en aan te kleden en gaat hij een paar keer per week naar de dagverzorging.
“Informele en professionele zorg liggen vaak in elkaars verlengde.” De uitspraak is van Karin Klein. Zij is bij ActiVite teammanager Bureau Cursussen & Diensten. “Wij vinden het dan ook van groot belang mantelzorgers te ondersteunen.” Klein noemt als voorbeeld het oudere echtpaar waarvan de man na een herseninfarct gedeeltelijk verlamd is geraakt en de vrouw hem vrijwel altijd bijstaat. Met eten bijvoorbeeld. Verder komt dagelijks een verzorgende van ActiVite langs om
ActiVite zette in 2008 een cursus op voor mensen die zowel een baan hebben als zorg in hun naaste omgeving verlenen. Eén op de acht Nederlandse mantelzorgers maakt die combinatie. Klein: “We hebben cursisten bijvoorbeeld geattendeerd op de mogelijkheden van verlofregelingen en op de rechten en plichten van werknemer en werkgever. Stel, je moet elke ochtend naar je moeder om een ontbijt te maken en haar te helpen met het opstarten van de dag. Maak dat bespreekbaar bij je
Maar er is méér. Klein: “Ons Bureau Informele Zorg (BIZ, red.) regelt een vrijwilliger die de man wekelijks een avond gezelschap houdt. Wij stimuleren dat mevrouw één keer per jaar een week met vakantie gaat. Zo houdt zij het vol om haar man structureel te verzorgen.”
Marja Kraakman, directeur RVE Welzijn & Preventie
‘Creativiteit en grote inzet. Dat zijn de kenmerken van ons Bureau Informele Zorg. Zo hebben we kunnen regelen dat wethouders een bloemetje gaven aan mantelzorgers en dat daar foto’s van verschenen in kranten.’ werkgever, zodat je ’s morgens later kunt beginnen en langer doorgaat met werken.” ActiVite voorziet dus ook in vrijwilligers. Ruim 750 betrokken en enthousiaste mensen zetten zich vrijwillig voor een ander in. De ene gaat met een gehandicapte jongere naar een theater en de andere organiseert dagelijks de open eettafel in een woonservicecentrum. Klein: “In het najaar is een beleidsplan ontwikkeld: Kiezen voor Sociaal Kapitaal. Hierin onderstreept ActiVite het belang van informele zorg binnen de organisatie. Met de vrijwilligerscoördinatoren uit de woonservicecentra gaan we het vrijwilligersbeleid harmoniseren en gezamenlijk optrekken in het werven en scholen van de vrijwilligers. Ook kunnen vrijwilligers makkelijker doorstromen naar ander passend vrijwilligerswerk: genoeg interessant aanbod!!”
Judith en Herman op bezoek bij Ajax.
Verder voerde ActiVite een wervingscampagne uit waarin eigen medewerkers figureren die vrijwilliger zijn. Klein: “Prachtig om van een collega te horen hoe zij en haar maatje in een rolstoel enorm genoten hebben van een bezoek aan een wedstrijd van Ajax.”
20
Jaarverslag 2008
Woonservicecentra voor de troepen uit In één klap zeven woonservicecentra onder dezelfde noemer. Ook dát was een smakelijke vrucht die de fusie afwierp. Ondertussen nam ActiVite een voorschot op de toekomst door werkprocessen in de zogeheten intramurale zorg toe te snijden op eisen waaraan pas later moet worden voldaan. “We hebben goed geanticipeerd”, zo klinkt het. Welke betrokkene bij de thuiszorg kent ze niet? Prachtige zinnen als ‘De patiënt centraal’, ‘De regie bij de cliënt’, ‘Zorg op maat’, ‘Eenvoudiger indiceren’ en ‘Minder administratieve lasten’ zijn met grote regelmaat te beluisteren uit de mond van politici. ActiVite, vanzelfsprekend ook voorstander van dergelijke ambities, liep in 2008 een beetje voor de troepen uit door met de zorg in te spelen op wetgeving die zal voortvloeien uit de verlanglijst.
per dag voor elke bewoner hetzelfde bedrag kreeg om zorg te verlenen. Maar niet iedereen heeft dezelfde zorg nodig. Het antwoord bestaat uit de zorgzwaartepakketten: tien pakketten met zorg die variëren van licht tot heel zwaar en waarvan de financieringen verder oplopen naarmate je bij nummer tien komt. Als zorginstelling dien je goed te bewaken welke zorgzwaarte onze bewoners hebben en hoe je daarop inspeelt met de capaciteit en deskundigheid van onze mensen?” ActiVite heeft vooral te maken met de pakketten één tot en met vijf. Eén, twee en drie staan voor lichamelijke zorg. Denk bij drie bijvoorbeeld aan ondersteuning bij het wassen en aan- en uitkleden. De pakketten vier en vijf behelzen zorg voor psychogeriatrische patiënten. Broers: “Aanvankelijk zou de overheid de ZZP’s per 1 juli 2009 verplicht stellen, maar dit is verscho-
ActiVite De Schutse.
Kan Yvonne Broers, directeur Intramurale Dienstverlening, een voorbeeld noemen van zo’n nieuwe interne ontwikkeling? “Jazeker,”, zegt ze, “maar laat ik allereerst benadrukken dat we sowieso iets nieuws hadden met de resultaatverantwoordelijke eenheid Intramurale Dienstverlening. Daaronder vallen sinds 1 januari 2008 zeven woonservicecentra. Liduina in Warmond, Agnes in Voorhout en De Schutse in Sassenheim vielen in het verleden onder Stichting WoonZorgcentra LAS, terwijl Stichting ZorgKompas eigenaar was van Sint Joseph, Rijnzate en Zuidervaart in Alphen aan den Rijn en Dillenburg in Leiderdorp. Er zijn bij ActiVite in de intramurale zorg 400 medewerkers actief die 220 Fte vertegenwoordigen.”
ven naar 1 januari 2010. ActiVite heeft er in de werkzaamheden vorig jaar al rekening mee gehouden, wat eveneens geldt ten aanzien van de zogeheten normen verantwoorde zorg. Die moeten ook leiden tot meer zorg op maat. Die normen kennen vier domeinen: woonleefomstandigheden, participatie, welbevinden en gezondheid. Verder wisten we vorig jaar dat het per 1 maart 2009 verplicht zou zijn twee keer per jaar de verleende zorg te evalueren met de cliënt en op basis daarvan eventueel aanpassingen door te voeren.” Dit alles raakt aan het nieuwe zorgdossier dat ActiVite is gaan hanteren in 2008. “Het omvat alle aspecten die nodig zijn om een goede kwaliteit van zorg te leveren”, stelt Broers. “Op basis van
De warme maaltijd in het woonservicecentrum.
het ZZP bespreek je met de cliënt en eventueel diens naasten op welke specifieke zorg hij recht heeft, dat het dus anders kan zijn dan de zorg voor de buurman, en hoe ActiVite het zou kunnen invullen. Dat wordt vastgelegd in het zorgleefplan. Daarin staan ook de regieafspraken tussen alle partijen die hulp of zorg verlenen aan de cliënt.” Bewoners van de zeven centra krijgen dus zorg die tot in de finesses op hun leest is geschoeid. Wat veranderde er precies voor de medewerkers? Broers: “De locatiemanagers zijn vervangen door teammanagers. Eerstgenoemden droegen in het verleden verantwoordelijkheid over een heel breed front. De teammanagers houden zich nu alleen bezig met de zorginhoudelijke kant van een locatie, terwijl de ondersteunende diensten centraal worden geleverd. Medewerkers hebben voordeel van die professionaliseringsslag. Voor bijvoorbeeld opleidingen, financiën en ICT doen ze een beroep op collega’s in het hoofdkantoor.” Broers prijst zich gelukkig met de vele vrijwilligers in de intramurale zorg van ActiVite. “Hun betrokkenheid is heel bijzonder”, zegt ze. “De ene gaat bloemschikken met bewoners, de andere neemt iemand mee naar de Keukenhof. Een tijd geleden was ik op vrijdagmiddag in een van de woonservicecentra en viel ik met mijn neus in een sessie rolstoeldansen, gegeven door een gepensioneerde dansleraar. Dan zíe je bewoners genieten.” Op pagina 21 komen nieuwbouwprojecten van woonservicecentra uitgebreid aan bod. Broers: “In de voorbereiding op toekomstige activiteiten hebben we vorig jaar gefocust op kleinschalig wonen. Psychogeriatrische cliënten voelen zich over het algemeen vertrouwd in een setting van het ouderwetse grote gezin waarin dagelijkse routines terugkeren. Denk aan gezamenlijk koken en gezamenlijk eten. We gaan dus steeds meer terug naar de basis.”
Actief & Vitaal 'Fijne contacten' ''De dankbaarheid voor alle zorg die je ze geeft, straalt van ze af. Dat geeft een ontzettend goed gevoel.'' ActiVite Sint Joseph.
De aspiraties van politiek Den Haag zullen onder meer leiden tot zorgzwaartepakketen, kortweg ZZP’s genoemd. Broers legt uit: “Lange tijd is geredeneerd dat een woonservicecentrum een bepaald aantal bewoners had en dat de instelling
Dicky Ninaber-Drenth, intramuraal verzorgende
Dicky Ninaber-Drenth werkt 20 uur per week in woonservicecentrum De Schutse in Sassenheim en staat de bewoners daar terzijde bij allerlei zaken die zich kunnen voordoen. Dat kan zijn hulp bij het opstaan, het klaarmaken van het ontbijt en het klaarleggen van medicijnen. ''Dat, wat ik voor mijn ouders of een ander familielid zou doen, doe ik hier met net zo veel liefde. En soms geef je ze nog net even meer dan waar ze om vragen.''
Actief & Vitaal
21
Restaurant De Vrienden Op vrijdag 31 oktober 2008 is Restaurant De Vrienden geopend. Een sfeervol restaurant met een terras aan het water voor de zomermaanden. Iedereen kan hier, zeven dagen per week, in een prachtige omgeving met een uniek uitzicht, genieten van een ontbijt, lunch of diner. De menukaart is divers en voor ieder wat wils. Bijvoorbeeld een driegangenmenu als lunch voor € 8,75, maar ook een broodje of een kopje koffie met een stuk appeltaart. Ook zijn er gerechten waar vooral ouderen verzot op zijn, zoals een stoofpotje of een kalfssukade. Aan de kinderen is gedacht met een kindermenu. Maar ook voor het leggen van een kaartje, een borrel of een feestje is De Vrienden de ideale gelegenheid. “Ik neem ook wel eens het woord restautainment in de mond. In De Vrienden beperken we ons niet tot eten en drinken. Jongeren uit de buurt kunnen er ook muziekoptredens verzorgen, er is de mogelijkheid om een politiek café te organiseren en je kunt er een film vertonen”, aldus Goof van der Hoorn directeur Bedrijfsvoering.
Onthulling van het logo bij de feestelijke opening van restaurant De Vrienden.
De Vrienden is het eerste restaurant in Alphen aan den Rijn dat rekening houdt met de wensen van mensen die minder valide of niet zo goed ter been zijn. Ruimten zonder drempels, een toilet voor rolstoelgebruikers en volop plaats voor rollators en rolstoelen. Het zijn zaken die lang niet
elk restaurant kan bieden. Het gloednieuwe Restaurant De Vrienden heeft er juist wél oog voor. De sfeervolle eetgelegenheid is gevestigd in het Panoramagebouw, aan de Uranusstraat 500, op de begane grond van serviceflat Driehoorne. Geen enkele verjaardag, huwelijk of reünie is het-
zelfde. Het restaurant biedt de mogelijkheid voor een “feest op maat”. Restaurant De Vrienden probeert, samen met de cliënt, een invulling te geven aan de wensen. De gezellige accommodatie biedt ruimte aan 20 tot 150 personen en bij mooi weer kan er tevens gebruik gemaakt worden van het terras. Van der Hoorn: “Diverse partijen, een brunch met Pasen, een voorjaarsrommelmarkt, een workshop dansen, een operette koor, de eerste maanden van 2009 hebben bewezen dat De Vrienden in de smaak valt en dat het aanbod zeer divers kan zijn.” Het restaurant is een ideale vergaderlocatie, dicht bij het centrum en goed te bereiken met de auto en het openbaar vervoer. Parkeren is er gratis. De zalen zijn van alle gemakken voorzien en inclusief allerlei faciliteiten, zoals koffie/thee, een beamer en een geluidsinstallatie e.d.
Volop in de weer met nieuwbouw Oudere bewoners, nieuwe gebouwen, nieuwe faciliteiten. ActiVite opende in 2008 niet alleen Restaurant De Vrienden maar was op het vlak van vastgoed ook drukdoende met noviteiten die dit jaar of kort erna gestalte moeten krijgen. Senioren die volop met de ‘Wii’ spelen. Die terecht kunnen in een kapsalon, de mogelijkheid hebben zich te melden tijdens het spreekuur van een wijkagent en die elkaar in een aangename omgeving kunnen ontmoeten. Om maar een greep te doen uit het rijke aanbod. ActiVite bereidde vorig jaar de opening voor van wijkservicecentrum De Lepelaar. Ook hier zullen niet alleen activiteiten zijn voor ouderen, maar voor buurtbewoners van alle leeftijden. De organisatie werkte eveneens toe naar een ver-
nieuwde uitvoering in 2009 van woonservicecentrum ActiVite Agnes in Voorhout. De oplevering vormt de opmaat tot modernisering van alle zeven woonservicecentra. Een voorbeeld? ActiVite Dillenburg in Leiderdorp. Bewoners verhuisden afgelopen jaar naar de Vlechtbaan en keren naar verwachting in 2011 terug naar een nieuw gebouw, waar wonen, welzijn en zorg worden gecombineerd. Verder besloot ActiVite samen met woningbouwvereniging wonenCentraal in Alphen aan den Rijn een complex van twee wooneenheden voor senioren te ontwikkelen in de wijk Nieuwe Sloot. In 2012 moeten de appartementen gereed zijn en zullen de bewoners van ActiVite Rijnzate verhuizen naar de nieuwbouw in Nieuwe Sloot.
De Lepelaar
22
Jaarverslag 2008
Specialistenwerk bij Bureau Doorstroom “Het kloppende hart van de organisatie”. Zo omschrijft directeur Intramurale Dienstverlening Yvonne Broers het Bureau Doorstroom van ActiVite. “Het is hét centrale punt waar cliënten met een zorgvraag zich aandienen. In 2008 kwamen daar ook de bewoners van de zeven woonservicecentra bij.” Een indicatiebesluit van een gemeente of het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) vertalen naar een zorgarrangement. In het kort is dát wat gebeurt binnen Bureau Doorstroom, ofwel BDS. Hoe dat bijvoorbeeld gaat? Een cliënt heeft recht op drie uur verpleging in de week. Eén van de twaalf thuiszorgintercedenten van het BDS bespreekt telefonisch met hem of haar hoe ActiVite daar het best vorm aan kan geven. Is het gewenst dat telkens om negen uur ’s morgens een medewerker langskomt om te helpen met aankleden, naar het toilet gaan en ook om wondzorg te leveren? Of wil de cliënt hulp bij het insuline spuiten en bij het eten? Wanneer er duidelijkheid is, zorgt de thuiszorgintercedent via een overdrachtsformulier ervoor dat het zorgarrangement wordt ingevoerd in het cliëntenadministratie systeem en doorgezet wordt naar de planning zodat de zorg ingezet kan wor-
Bureau Doorstroom behandelt alle zorgaanvragen.
Centrale Cliëntenraad De Centrale Cliëntenraad staat voor de behartiging van de collectieve belangen van alle cliënten van de Stichting ActiVite, zowel intramuraal als extramuraal, en wil vanuit het cliëntenperspectief een bijdrage leveren aan een kwalitatief goede dienstverlening door de Stichting ActiVite. De Centrale Cliëntenraad wil vanuit de gedachte van vraagsturing toetsen of de geboden zorg voldoet aan de behoefte van de cliënten. Vanuit deze uitgangspunten heeft de cliëntenraad geopereerd, zowel in de contacten met de Raad van Bestuur als met andere organisaties. Vanwege de fusie van Stichting Thuiszorg Groot Rijnland met de Stichting Woonzorgcentra LAS en de Stichting ZorgKompas per 1 januari 2008, was ook een samengaan van de respectievelijke cliëntenraden een logisch gevolg. Het opzetten van een goede overlegstructuur tussen een centrale cliëntenraad die de extramurale cliënten vertegenwoordigt en de lokale cliëntenraden van de diverse woonservicecentra die de intramurale cliënten vertegenwoordigen, bleek niet eenvoudig. In een aantal overleggen is besloten dat de Centrale Cliëntenraad zal bestaan uit maximaal elf leden. Er is veel tijd en energie gestoken in de werkzaamheden om de diverse cliëntenraden samen te voegen tot één Centrale Cliëntenraad. Een nieuwe Regeling Centrale Cliëntenraad en een Convenant Centrale Cliëntenraad evenals een Regeling Lokale Cliëntenraad en een Convenant Lokale Cliëntenraad waren nodig. De leden van de cliëntenraden van intramurale afdelingen hebben contact met cliënten. Zij waren en zijn veelal concreet bezig. De cliëntenraad van de
extramurale afdeling opereerde op een hoger abstractieniveau, meer organisatorisch / bestuurlijk. In de loop van het jaar is door de huidige leden van de Centrale Cliëntenraad kennis van elkaars situatie opgedaan en is het onderlinge begrip gegroeid. De informatiestroom van de Centrale Cliëntenraad naar de Lokale Cliëntenraden en vice versa kwam moeizaam op gang en verliep vooralsnog via uitwisseling van de notulen. De praktijk zal uitwijzen of deze informatie-uitwisseling en deze structuur werkbaar zijn, dan wel aanpassingen behoeven. Voor de cliëntenraad hebben daarnaast de consequenties van de Wmo voor de cliënten van Stichting ActiVite aandacht gevraagd. In Alphen aan den Rijn werd daartoe de ‘Wmo cafés’ bijgewoond. Elders werden de plaatselijke nieuwsbladen nauwkeurig in de gaten gehouden. Daarnaast zijn verschillende procedurele zaken opgepakt en zijn leuke en inspirerende gesprekken gevoerd met diverse partijen over diverse onderwerpen. Eén van de belangrijkste bevoegdheden van de Cliëntenraad is het adviesrecht; in 2008 heeft de Centrale Cliëntenraad positief geadviseerd met betrekking tot diverse onderwerpen, zoals: • Het bewonersmagazine; • Zorgdossier RVE Intramurale Dienstverlening; • Klachtenprocedure ActiVite en klachtenprocedure Hulp bij het huishouden; • Notitie “Wonen, Zorg en Welzijn”; • Reglement en procedure MIC, Melding Incidenten Cliënten; • Waskostenregeling kleding cliënten in de woonservicecentra van ActiVite.
den. Het zorgarrangement wordt samengesteld aan de hand van de wensen van de cliënt. Dit is echt specialistenwerk en vraagt van de thuiszorgintercedenten kennis van de wet- en regelgeving en de beleidsregels zodat cliënten op het juiste deskundigheidsniveau zorg krijgen en tevens het juiste aantal minuten zorg krijgen. De nauwkeurige invoering daarvan in de systemen, gebeurt vervolgens door de cliëntadministratie. “Kortom, Bureau Doorstroom bewaakt de in- en uitstroom van cliënten”, zegt Yvonne Broers. “We behandelen niet alleen nieuwe zorgvragen, ook veranderingen in de zorgbehoefte bij bestaande cliënten houden we in de gaten.” Is iemand bijvoorbeeld gevallen en is er dus tijdelijk een extra zorgindicatie nodig? Dan gaan wij die aanvragen bij het CIZ.” Met ‘financiële stromen’ is een kenmerkende term voor 2008 genoemd. Zoals elders gemeld in het jaarverslag, speelde zich zeer veel af op dat vlak. Broers: “Het klinkt misschien gemakkelijk, een indicatie lezen en vervolgens verwijzen, maar je moet echt een specialist zijn om te bewerkstelligen dat een cliënt de juiste zorg krijgt. Er zijn inmiddels zóveel regels en verschillende financieringsstromen. Wat valt nu wel onder die ene indicatie en wat niet? Het onderscheid tussen Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, Zorgverzekeringswet en de Wet maatschappelijke ondersteuning heeft direct invloed op indicaties en de verwerking ervan. Ik heb bewondering voor de medewerkers die in korte tijd de juiste wegen weten te vinden.” Het Bureau Doorstroom was tot 2008 onderdeel van Stichting Thuiszorg Groot Rijnland. Broers: “Sinds 1 januari 2008 is het Bureau Doorstroom gepositioneerd binnen de RVE Intramurale Dienstverlening, mede omdat het Bureau Doorstroom vanaf 2008 ook te maken zou krijgen met de indicaties voor cliënten in de woonservicecentra.”
Actief & Vitaal
23
ActiVite geconsolideerde balans per 31 december 2008 (na verwerking resultaatbestemming) ACTIVA
31 december 2008
31 december 2007
€
€
VASTE ACTIVA
PASSIVA
31 december 2008
31 december 2007
€
€
EIGEN VERMOGEN
Immateriële vaste activa
81.062
82.519
Materiële vaste activa
32.274.495
28.654.283
Financiële vaste activa
4.149.035
5.079.091
36.504.592
Kapitaal
1.285
1.285
Collectief gefinancieerd gebonden vermogen
9.163.156
8.852.279
Niet-collectief gefinancieerd vrij vermogen
1.987.749
2.188.053
33.815.893
VLOTTENDE ACTIVA
VOORZIENINGEN
11.152.190
11.041.617
993.853
1.045.586
Vorderingen en overlopende activa
6.640.310
8.448.726
LANGLOPENDE SCHULDEN
22.547.866
24.424.171
Vorderingen uit hoofde van financieringstekort
2.607.255
2.226.510
KORTLOPENDE SCHULDEN EN OVERLOPENDE PASSIVA
20.876.446
21.654.984
Liquide middelen
9.818.198
13.675.229
TOTAAL PASSIVA
55.570.355
58.166.358
TOTAAL ACTIVA
19.065.763
24.350.465
55.570.355
58.166.358
Geconsolideerde Exploitatierekening over 2008 Exploitatie 2008
Exploitatie 2007
€
€
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en subsidie
57.871.783
50.667.445
Niet gebudgetteerde zorgprestaties
20.428.719
20.703.464
Overige bedrijfsopbrengsten 6.360.398
9.089.049
SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN
84.660.900
80.459.958
BEDRIJFSLASTEN Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten
67.577.925
66.445.034
3.017.837
2.704.652
13.283.431
12.655.447
SOM DER BEDRIJFSLASTEN
Het werkgebied
83.879.192
81.805.133
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN (lasten)
671.134
602.580
RESULTAAT
110.574
-1.947.755
24
Jaarverslag 2008
Samenstelling Stichting ActiVite per 31 december 2008
Harmonieuze samenwerking
Raad van Toezicht: Dhr. B.J.M. Deitmers Dhr. Drs. R. Florijn Mw. S.B.M. Korff de Gidts, voorzitter Mw. Drs. A.B. Kromhout- den Dunnen, vice-voorzitter Mw. Mr. G.F. van der Linden –Burgers Mw. Mr. C.D.M. Soeterbroek Dhr. F.J. de Vijlder
De eerste Ondernemingsraad van ActiVite is begin juni 2008 geïnstalleerd. De 14 kandidaten hebben zonder verkiezingen hun plaats in de raad in kunnen nemen. De OR heeft 15 zetels en is dus bijna voltallig gestart. De zittingsperiode is ingegaan met vijf gloednieuwe leden. De andere negen leden zijn ervaren OR-leden afkomstig uit de raden van drie fusiepartners: Thuiszorg Groot Rijnland , WoonZorgcentra LAS en ZorgKompas
Raad van Bestuur: Mw. A.P. Berkhout-Pos, voorzitter Dhr. A. Paats Directie: Dhr. J. Baks, directeur Zorg Mw. Y. Broers, directeur Intramurale Dienstverlening Dhr. G van der Hoorn, directeur Bedrijfsvoering Mw. M. Kraakman, directeur Welzijn & Preventie Mw. S. Rutten, directeur Gespecialiseerde Zorg Ondernemingsraad: Mw. T. Ammerlaan Mw. M. Barnhoorn Mw. H. Hagestein Mw. M. den Hollander Mw. S. Hoogenboom Mw. J. Jager, voorzitter Mw. A. Jonkers Mw. C. Pauw Mw. J. Plokkaar Mw. W. Quak Mw. M. de Rooij Mw. D. Statie (tot 1 juli 2008) Mw. J. Verschuur, vice-voorzitter Mw. M. van der Voort Mw. A. van den Houten, ambtelijk secretaris Verpleegkundige Adviesraad: Mw. K. van Capelleveen, voorzitter Mw. A. Knijnenburg Mw. A. Bos Mw. E. Bollema Mw. R. Spaargaren Mw. Y. Neale Mw. S. Witteman Verzorgende Adviesraad: Mw. A. Snijders Mw. M. Russchenberg Mw. M. Blaauwgeers Mw. W. van Vegten Mw. N. Beyer, voorzitter Mw. R. van Bokhorst Cliëntenraad: Dhr. H.G. Metaal, voorzitter Dhr. E.J.J. van Hout Dhr. G. Dallinga Dhr. F.M.J.S. Oomes Dhr. A.A. van Duijn Mw. W. Morsen Dhr. L.J. Plug Mw. J.C.M. Vergeer-de Groot Mw. J. Zwartjes
De nieuwe Ondernemingsraad bestaat uit: Thécla Ammerlaan (Concernstaf), Margreet Barnhoorn (RVE Welzijn en Preventie), Helen Hagestein (RVE Zorg), Marja den Hollander (RVE Zorg), Silvia Hoogenboom (RVE Zorg), Judith Jager (RVE Gespecialiseerde Zorg), Astrid Jonkers (RVE Intramurale Dienstverlening), Carla Pauw (RVE Bedrijfsvoering), Joke Plokkaar (RVE Gespecialiseerde Zorg), Wilma Quak (RVE Zorg), Marieke de Rooij (RVE Zorg), Danique Statie - tot 1 juli 2008 - (RVE Welzijn en Preventie), José Verschuur (RVE Bedrijfsvoering) en Marianne van der Voort (RVE Intramurale Dienstverlening). De Ondernemingsraad wordt ondersteund en geadviseerd door ambtelijk secretaris Annelies van den Houten. Vanaf de fusie tot de installatie van de nieuwe raad is de medezeggenschap in handen geweest van een Tijdelijke OndernemingsRaad (TOR), die gevormd werd door een evenredige vertegenwoordiging van de drie Ondernemingsraden van de fusiepartners. In het praktisch bezig zijn met medezeggenschap hebben alle leden op een razendsnelle manier de verschillen en overeenkomsten tussen extramurale en intramurale zorg geleerd en gewaardeerd. Snel was sprake van een har-
De OR in vergadering.
monieuze samenwerking met één doel voor ogen: alle medewerkers moeten zich vertegenwoordigd voelen door de Ondernemingsraad, het medezeggenschapsorgaan binnen ActiVite. De algemene taak van een Ondernemingsraad is om namens de werknemers overleg te voeren met de voorzitter van de Raad van Bestuur over het organisatiebeleid in het algemeen en de belangen van de medewerkers in het bijzonder. De bevoegdheden staan beschreven in de Wet op de Ondernemingsraden. De besproken onderwerpen tussen bestuurder en raad hebben in 2008 voor een groot deel in het teken gestaan van positionering, harmonisering en uniformering van zaken als gevolg van de fusie. Daarnaast bepaalden de nieuwe CAO VVT (decentraal gedeelte), de gevolgen en
consequenties van de Wet maatschappelijke ondersteuning en andere externe veranderingen de agenda. Leden van de Ondernemingsraad hebben informatiebijeenkomsten bijgewoond voor medewerkers Hulp bij het Huishouden, Thuishulpen A en Alphahulpen over de gevolgen van de Wmo voor hun respectievelijke functies. Behoud van werkgelegenheid heeft altijd voorop gestaan. De raad heeft een ‘open oor’ gehad voor de vragen, op- en aanmerkingen. De OR vindt het belangrijk dat actuele informatie zo breed en uitvoerig mogelijk aan medewerkers wordt gegeven en met elkaar kan worden gedeeld.
Colofon
Terugblik van de Raad van Toezicht 2008 is het eerste jaar van de organisatie ActiVite die uit de fusie tussen Thuiszorg Groot Rijnland, de LAS-huizen en ZorgKompas is voortgekomen. Het is goed dat in de Raad van Toezicht de historie van de organisatie terugkomt. Zeker in het begin is het wenselijk dat kennis van de drie organisaties beschikbaar is. In de uitvoering van de taken laat de Raad van Toezicht zich leiden door de Zorgbrede Governancecode.
Mw. A. van Lierop, ambtelijk secretaris De problemen in de sector zijn groot. Veel collega instellingen verkeren in problematische situaties. Dit alles is niet van toepassing op ActiVite. De vraag naar haar dienstverlening is groot, de financiële situatie is gezond. Dit alles blijkt ook uit de beoordeling van de externe accountant.
De organisatie speelt goed in op de ontwikkelingen in de sector en is gericht op innovatie. De Raad van Toezicht kijkt met grote voldoening terug op het verslagjaar. De prestaties die zijn geleverd zijn van hoog niveau. De Raad van Toezicht spreekt zijn grote waardering uit voor de prestaties van de Raad van Bestuur, directeuren, managers en alle andere medewerkers van de organisatie. De organisatie is in staat gebleken haar doelstellingen te realiseren onder bijzondere omstandigheden. De zorg- en dienstverlening hebben nimmer onder druk gestaan. Het nieuwe hoofdkantoor is betrokken. De Raad heeft er alle vertrouwen in dat de eerder gemaakte keuzes de juiste zijn voor zowel de cliënten als de werknemers van de organisatie.
Het jaarverslag is een uitgave van Stichting ActiVite Redactie-adres Postbus 149 2350 AC Leiderdorp T (071) 516 14 15 E
[email protected] I www.activite.nl Teksten Gerben Stolk, Pluma Tekst Afdeling Marketing & Communicatie Coördinatie Sandra Poel Fotografie Bert Hoogeveen, HGVB Afdeling Marketing & communicatie Grafische vormgeving Bert Hoogeveen, HGVB Druk Drukkerij Sinteur, Leiderdorp
