Lucas Onderwijs JAARVERSLAG • 2014
Inhoud VOORWOORD
3
1 Onderwijskwaliteit en schoolontwikkeling 4 onderwijs in kerncijfers Innovatiestrategie Kwaliteit Lucas Onderwijs Prijs Passend onderwijs Speciaal basisonderwijs Opbrengstgericht werken Herschikking en start nieuwe school Prestatiebox primair onderwijs Prestatiebox voortgezet onderwijs
4 Bedrijfsvoering en organisatie
4 5 5 6 6 7 7 7 8 9
2 Kwaliteit van medewerkers
bedrijfsvoering in kerncijfers Organisatiestructuur, bestuur en toezicht Verbeterprogramma Samenstelling bestuur Overzicht nevenfuncties college van bestuur en raad van toezicht Directieoverleg nieuw stijl PO Nieuwe clusterindeling Afhandeling van klachten Financiën en administratie Personeel en organisatie Faciliaire Zaken Informatisering Medezeggenschap GMR-PO GMR-VO Bureauraad
10
personeel in kerncijfers Professionalisering Leiderschapsontwikkeling Loopbaanleren Opleiden in de school Inductieprogramma Post-hbo: Onderwijs en moderne media Functiemix Ziekteverzuim
10 12 13 13 13 13 13 14 15
3 De maatschappelijke opdracht
5 Financiën Analyse van het resultaat Balans Ratio’s Treasury Management
16
de maatschappelijke opdracht in kerncijfers Samenwerking met partners Curatoria voortgezet onderwijs Brede scholen en integrale kindcentra (IKC) Verbinding primair en voortgezet onderwijs Pilot PO-VO Junior College Tienerschool
6 Continuïteitsparagraaf
16 17 17 17 18 18 19 19
Kengetallen Meerjarenbegroting Balans Ratio’s Werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem Belangrijkste risico’s en onzekerheden
7 Verslag Raad van Toezicht
Jaarverslag 2014 |
2
20 20 21 21 22 23 24 24 24 24 24 25 26 26 26 27 27
28 28 32 34 34
35 35 36 37 38 38 38
40
Gegevens toezichthouders Informatievoorziening Vergaderingen Financiële commissie Werkgeverschap Ten slotte
40 40 40 40 41 41
Scholenlijst Maatschappelijke partners
42 43
| Lucas Onderwijs
Voorwoord
O
nze scholen bieden het best denkbare onderwijs, afgestemd op de leerlingpopulatie en in samenwerking met ouders en maatschappelijke partners. Met die opdracht gaan de medewerkers van de scholen en het stichtingsbureau elke dag weer aan het werk. We laten in dit jaarverslag graag zien op welke manier de activiteiten in 2014 hebben bijgedragen aan deze opdracht. In het verslag komen de thema’s uit ons strategisch beleid aan bod alsmede de organisatie en bedrijfsvoering, de medezeggenschap, de financiële ontwikkelingen en kengetallen. In dit voorwoord lichten we er enkele punten uit.
meenschap die een school is. Afgelopen jaar kwamen op drie scholen leerlingen onder traumatische omstandigheden om het leven. Twee kinderen kwamen om bij de ramp met de MH17, een leerling overleed aan de gevolgen van een steekpartij. Deze situaties hebben een zeer grote impact op de betrokken scholen. De opvang, begeleiding en nazorg werd op indrukwekkende wijze verzorgd. Naar eenieder die het afgelopen jaar een leerling, vriend, collega of partner verloor, gaan onze gedachten uit. Diverse scholen, docenten en leerlingen vielen in de prijzen. Meerdere scholen voor voortgezet onderwijs stonden in de top tien van landelijke kwaliteitslijsten. Deze publieke erkenning onderstreept de kwaliteit van de grote inspanningen die elke dag in onze scholen geleverd worden. Ook de leerlingen laten hun talenten zien. Zo reisden acht leerlingen van basisschool De Krullevaar dit voorjaar af naar Toronto om mee te doen aan de FIRST Lego LEAGUE International Open. Na successen in de regionale en Benelux-finales, sleepte het team in Canada de innovatieprijs in de wacht.
Onderwijskundig gezien zijn er talloze ontwikkelingen zichtbaar in de scholen. Zo zijn scholen volop bezig met gepersonaliseerd leren, veelal ondersteund door digitale vernieuwingen. Maatwerk wordt op steeds meer vakgebieden in de praktijk gebracht. De onderwijsinspectie heeft haar complimenten uitgesproken voor de stabiele onderwijskwaliteit, een bijzondere prestatie in de veelal grootstedelijke omgeving van onze scholen. We constateren dat er op veel plekken in de organisatie sprake is van groei en ontwikkeling. Tegelijk zien we verdere mogelijkheden tot innovatie. We willen innovatie een impuls geven in het belang van onze leerlingen én onze medewerkers. Zo zijn wij in staat om eigentijds onderwijs te bieden in goed geoutilleerde gebouwen, met oog voor de talenten van de leerlingen en de medewerkers.
Tot slot heeft vicevoorzitter van het college van bestuur, Hein van Asseldonk, na elf jaar betrokken bestuur, Lucas Onderwijs verlaten. Hij heeft de overstap gemaakt naar de VO-raad, waar hij zijn grote kennis en bestuurlijke ervaring met volle overtuiging voor de hele sector voortgezet onderwijs inzet.
Het financiële resultaat over 2014 is positief en hoger dan begroot. De bijzonderheden zijn toegelicht in hoofdstuk 5. De middelen die eind 2013 werden ontvangen als gevolg van de verschillende akkoorden worden ook in 2015 en 2016 ingezet.
Terugkijkend kunnen we vaststellen dat de medewerkers van Lucas Onderwijs zich ook in 2014 opnieuw sterk maakten voor het doel van de organisatie: het bieden van het best denkbare onderwijs aan alle leerlingen die aan onze zorg zijn toevertrouwd.
Een aantal van onze scholen werd in 2014 geconfronteerd met het verlies van een collega, en soms een leerling. Dat zijn ingrijpende gebeurtenissen voor de ge-
Ewald van Vliet, voorzitter Ingrid de Bonth, vicevoorzitter College van bestuur Lucas Onderwijs
Jaarverslag 2014 |
3
| Lucas Onderwijs
1 Onderwijskwaliteit en schoolontwikkeling ONDERWIJS IN KERNCIJFERS
Leerlingenaantallen 1-10-2010 (definitief) 1-10-2011 (definitief) 1-10-2012 (definitief) 1-10-2013 (definitief) 1-10-2014
po
vo
totaal
14.974 16.590 16.772 16.590 16.988
15.955 16.054 16.307 16.425 16.722
30.929 32.644 33.079 32.375 33.710
Toelichting: De leerlingenaantallen in de verschillende jaren zijn conform de stand van DUO van 1 maart 2015. De cijfers voor het primair onderwijs zijn inclusief speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs. In 2011 zijn de zeven Haagse Nutsscholen toegetreden tot Lucas Onderwijs en in 2013 trad De School in Zandvoort toe. Voor 2012 zijn er gedurende het jaar nog met terugwerkende kracht veel bijstellingen geweest bij het PO vanuit DUO. Dit kwam door de problematiek rondom de invoering van BRON in het primair onderwijs. Hierdoor wijken de leerlingenaantallen in deze tabel af van de tabel in het jaarverslag van 2013. Net als in het PO, vertoont het voortgezet onderwijs een gestage groei. In de regio Haaglanden groeit de basispopulatie leerlingen nog tot minimaal 2020.
Toezichtsarrangementen 2014
Slagingspercentages 2014 93,23
1 46
94,89 92,40
80%
40 30
93,35
89,75
87,89 88,31
88,00
86,96
60%
26
40%
20 7
10 0
96,91
100%
50
PO
20%
SO/SBO
0%
VO
Toezichtsarrangementen Aangepast toezichtsarrangement
vmbo-b
vmbo-k
Lucas 2014
Toelichting: Nagenoeg alle scholen voldoen aan de eisen van de onderwijsinspectie. Eind 2014 had een basisschool een aangepast arrangement. Zie pagina 6 voor verdere toelichting.
vmbo-(g)t
havo
vwo
Landelijk gemiddelde
Toelichting: Bij de meeste scholen liggen de slagingspercentages boven of rond het landelijk gemiddelde. Enkele locaties hebben tegenvallende resultaten gehad in 2014 en werken aan het verbeteren van de opbrengsten.
Tevredenheid ouders en leerlingen (VO)
tevredenheid Leerlingen Ouders
2013 6,9 7,4
landelijk gemiddelde 6,7 7,2
2014 6,9 7,5
landelijk gemiddelde 6,8 7,3
Toelichting: Op het merendeel van de scholen voor voortgezet onderwijs is de ouder- en leerlingtevredenheid toegenomen. Sfeer, begeleiding en veiligheid worden op veel scholen genoemd door zowel ouders als leerlingen als sterke punten. Alle scholen werken aan het behoud van de hoge tevredenheid en aan aangedragen verbeterpunten. In het primair onderwijs zijn nog geen vergelijkende onderzoeken beschikbaar. Via de website Scholenopdekaart.nl zijn gegevens beschikbaar van alle scholen voor primair en voortgezet onderwijs op het gebied van kwaliteit, waardering en organisatie. Op termijn zullen ook voor het primair onderwijs tevredenheidsgegevens beschikbaar komen.
Jaarverslag 2014 |
4
| Lucas Onderwijs
L
ucas Onderwijs stelt zijn scholen in staat en stimuleert hen het best denkbare onderwijs te bieden, opdat iedere leerling zich kan ontwikkelen tot een zelfbewuste, verantwoordelijke en kansrijke burger. In onze ogen is het best denkbare onderwijs veel meer dan een score of een percentage op een lijstje. Het gaat om ontwik-
keling, brede vorming, zorg voor medewerkers en oog voor kansarmen. We werken actief samen met maatschap-
pelijke partners en creëren ruimte voor diversiteit van de scholen. Het bestuur faciliteert de scholen en daagt ze uit om hoogwaardig, actueel en aantrekkelijk onderwijs te verzorgen. Innovatiestrategie Het strategisch beleidsplan 2014-2018 is een ambitieus plan. Het is aan de scholen om de ambities om te zetten in concrete activiteiten en resultaten. De scholen vertalen de thema’s professionalisering, kwaliteit, innovatie en maatschappelijke opdracht in de schoolplannen en jaarplannen naar acties om het onderwijs te versterken. Lucas Onderwijs ondersteunt de basisscholen bij het opstellen van het nieuwe schoolplan voor de periode 20152019. In het voortgezet onderwijs synchroniseren de scholen de schoolplancyclus, zodat alle scholen van Lucas Onderwijs straks gelijktijdig kunnen optrekken in de beleidscyclus.
daging vormen voor de leerlingen. Daarnaast werkt elke school aan talentontwikkeling van leerlingen op het gebied van persoonlijke vorming, cultuur, sport, creativiteit, burgerschap en samenwerken. Op allerlei manieren krijgt deze pluskwaliteit vorm. Zo zijn er programma’s voor hoogbegaafde leerlingen, doen leerlingen mee met sporttoernooien en debatten en zetten ze zich in voor het goede doel. Ook techniek krijgt de nodige aandacht. Zo werken negen basisscholen samen met het Corbulo College via het zogenoemde Techniekmenu.
TECHNIEKMENU Negen basisscholen uit Leidschendam-Voorburg hebben de handen ineen geslagen om gezamenlijk uitdagend techniekonderwijs te ontwikkelen. Onderzoeken, ontdekken en zelf dingen ontwerpen en maken staan centraal. De deelnemende scholen vanuit Lucas Onderwijs zijn De Vijverhof, De Driemaster, De Dijsselbloem, Samenwerkingsschool Emmaüs, Samenwerkingsschool Balans en het Corbulo College. De leerlingen van groep 7 hebben bij het Corbulo College een zogenoemde zenuwspiraal gemaakt. Ook de andere groepen krijgen technieklessen. Zo gaan kleuters toverwater maken en leerlingen van groep 4 raketten bouwen. Leerlingen van groep 5 ontwerpen onder leiding van Siemens een Stad van de toekomst.
VOORBEELDPROJECTEN SBP Het project ‘100% professionele schoolleiders’ is in handen van een groep basisschooldirecteuren. In januari 2015 koppelde de groep de uitkomsten terug aan het directieoverleg. In het schooljaar 2014-2015 levert dit project een specifiek functieprofiel van Lucas-schoolleider op evenals een ontwikkelingsmodel en een beoordelingsmodel. Ook wordt een verbinding gelegd met het (verplichte) schoolleidersregister.
Verantwoordelijkheden liggen bij Lucas Onderwijs zo laag mogelijk in de organisatie. Op deze manier komen veel ontwikkelingen tot bloei, zoals tabletklassen, zomerscholen, talenturen en het vakcollege. Een innovatiestrategie met de nadruk op maatwerk per school, op elan in leiderschap en gericht op de behoeften van de scholen, moet nog nadrukkelijker leiden tot meer gerealiseerde ambities. Het centrum van prioriteren en handelen is daarbij vanzelfsprekend de school. Kwaliteit Nagenoeg alle scholen van Lucas Onderwijs hebben van de inspectie een basisarrangement gekregen. De inspectie kijkt hierbij naar de opbrengsten, het leerrendement, de kwaliteit van de lessen, het schoolklimaat en de kwaliteitszorg. Lucas Onderwijs vindt het van belang dat iedere school voldoet aan deze normen en daarnaast haar eigen kwaliteitsopvatting formuleert. Dit betreft een opvatting over cognitieve resultaten die een uit-
Jaarverslag 2014 |
Dijsselbloem techniekdag
5
| Lucas Onderwijs
In 2014 hebben de teams in de scholen er wederom voor gezorgd dat een aangepast toezichtsarrangement een uitzondering is bij Lucas Onderwijs. Basisschool Het Lichtbaken kreeg in 2014 weer een basisarrangement. Eind 2014 was basisschool De Melodie nog zwak. De schoolleiders doen regelmatig en gericht aan risicoscreening. Ook medewerkers van het stichtingsbureau bieden ondersteuning. Onze scholen voor voortgezet onderwijs voldoen voor bijna 100% aan de vereisten van de inspectie. In het najaar van 2014 is ISW Lage Woerd bezocht door de inspectie en is de afdeling praktijkonderwijs zwak bevonden op het gebied van kwaliteitszorg. Naar verwachting krijgen alle scholen in 2015 weer een basisarrangement door de verbeteringen in de resultaten en de kwaliteitszorg. In de media was er opnieuw veel aandacht voor ranglijsten. Een aantal scholen voor voortgezet onderwijs stond wederom in de top tien van beste scholen. De afdeling havo van Christelijk College De Populier behaalde het predicaat Excellente School.
hebben. Het college van bestuur beoordeelt de voordrachten en neemt een besluit. Met de prijs beloont het bestuur innovatieve projecten of tot ontwikkeling motiverende prestaties. Er is een prijs voor het primair en een voor het voortgezet onderwijs. De prijs bestaat uit een beeldje en een geldbedrag van duizend euro dat ten goede moet komen aan de school of het betreffende project. De School in Zandvoort ontving in 2014 de Lucas Onderwijs Prijs voor het primair onderwijs. Het geheel eigen concept omvat onder andere flexibele schooltijden gedurende vijftig weken per jaar en een sociocratische werkwijze waarbij leerlingen medeverantwoordelijk zijn voor hun eigen leerplan. De School heeft van de onderwijsinspectie een zeer positief oordeel gekregen, omdat de leerlingen goede resultaten halen en de school veel zorg biedt aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. De Lucas Onderwijs Prijs werd toegekend omdat De School onderwijs biedt met lef, visie, bevlogenheid, passend binnen het strategisch beleidsplan.
Lucas Onderwijs Prijs De Lucas Onderwijs Prijs wordt jaarlijks op voordracht uitgereikt aan een school, team of project binnen de or-
De locatie Gasthuislaan van de Interconfessionele Scholengroep Westland (ISW) heeft de Lucas Onderwijs Prijs voor het voortgezet onderwijs in de wacht gesleept. De school biedt duurzame kwaliteit, zo benadrukte het bestuur tijdens de uitreiking. ISW Gasthuislaan staat bekend als een stabiele school met een sinds vele jaren uitstekend onderwijsrendement. De school heeft een laag uitvalpercentage in combinatie met hoge slagingspercentages.
Passend onderwijs In de eerste helft van 2014 waren de inspanningen op het thema passend onderwijs vooral gericht op kwartiermaken voor de nieuwe wetgeving. Ook de decentralisatie van de jeugdzorg heeft de nodige aandacht gevraagd. Zo hebben alle scholen een schoolondersteuningsprofiel opgesteld, waarin zij aangeven welke ondersteuning en zorg zij bieden. Veel teams volgen nascholing op het gebied van omgaan met verschillen.
ganisatie. Het college van bestuur beoordeelt de voordrachten en neemt een besluit. Met de prijs beloont het bestuur innovatieve projecten of tot ontwikkeling motiverende prestaties. Er is een prijs voor het primair en een voor het voortgezet onderwijs. De prijs bestaat uit een beeldje en een geldbedrag van duizend euro dat ten goede moet komen aan de school of het betreffende project. De School in Zandvoort ontving in 2014 de Lucas Onderwijs Prijs voor het primair onderwijs. Het geheel eigen concept omvat onder andere flexibele schooltijden gedurende vijftig weken per jaar en een sociocratische werkwijze waarbij leerlingen medeverantwoordelijk zijn voor hun eigen leerplan. De School heeft van de onderUitreikingeen Lucas Onderwijs Prijs gekregen, omdat wijsinspectie zeer positief oordeel de leerlingen goede resultaten halen en de school veel zorg biedt aan leerlingen die extra ondersteuning nodig
Jaarverslag 2014 |
Het beleid in het primair onderwijs wordt op schoolniveau vorm gegeven. Er is een dekkend zorgaanbod in elke wijk, zodat ieder kind thuisnabij onderwijs kan krijgen. Het schoolondersteuningsplan moet terugkomen in het schoolplan. De Lucas Academie ondersteunt leerkrachten bij deze ontwikkelingen. Oktober 2014 stond bij de Lucas Academie in het teken van passend onderwijs met veel aandacht voor handelingsgericht werken en gedrag. Het voortgezet onderwijs ontwikkelt eveneens beleid op schoolniveau en gezamenlijk binnen de samenwerkingsverbanden.
6
| Lucas Onderwijs
diek gesproken over de relevante kwaliteitsontwikkelingen in de scholen. Alle scholen in het voortgezet onderwijs besteden aandacht aan een systematische analyse en terugkoppeling van de resultaten per leerling en per klas. Zo nodig zijn er verbeterplannen op vakniveau. Een tiental scholen werkt inmiddels met het traject LeerKRACHT van McKinsey.
SAMENWERKINGSVERBANDEN PO - Samenwerkingsverband Primair Passend Onderwijs Haaglanden - Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Delflanden - Samenwerkingsverband Zuid-Kennemerland
Herschikking en start nieuwe school In augustus 2014 is de mavo/havo-locatie van het Stanislascollege aan de H.R. Holstlaan volgens planning gesloten. Na een verbouwing herbergt dit pand vanaf het najaar van 2015 het volledige aanbod vmbo en praktijkonderwijs van het Stanislascollege in Rijswijk. Het Stanislascollege zal in het nieuwe gebouw een innovatief onderwijsaanbod realiseren. In de nieuwe opzet beginnen leerlingen elke dag met een uur sport en bewegen. Halverwege de dag is er een half uur combi-sport waarin leren en bewegen samen gaan. Elke lesdag eindigt met maatwerk waarbij leerlingen remediële hulp of verdiepingsstof aangeboden krijgen. De school heeft toestemming gekregen om een jaar eerder te starten met het nieuwe examenprogramma, zodat de school in het nieuwe gebouw goed van start kan met een compleet vernieuwd aanbod.
VO - Samenwerkingsverband Zuid Holland West - Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Delflanden - Samenwerkingsverband Westland
Speciaal basisonderwijs De vier scholen voor speciaal basisonderwijs van Lucas Onderwijs vallen onder het Samenwerkingsverband Primair Passend Onderwijs Haaglanden. Dit grote samenwerkingsverband werkt in wijkregio’s die grotendeels aansluiten op de stadsdelen en de verdeling van de Centra voor Jeugd en Gezin. De sbo-scholen fungeren als expertisecentrum. Ze bieden onderwijsplaatsen en ambulante begeleiding voor leerlingen die in de wijk op reguliere scholen zitten. Per wijk wordt gewerkt aan een dekkend zorgaanbod, deskundigheidsbevordering en samenwerking met instellingen zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin.
Op 1 september 2014 opende Lucas Onderwijs De Buit, een nieuwe basisschool in de nieuwbouwwijk Rijswijk-
Opbrengstgericht werken In 2014 heeft een tiental basisscholen samengewerkt met School aan Zet. School aan Zet is een landelijk onderwijsprogramma om scholen te ondersteunen bij de bestuursakkoorden en actieplannen uit 2011/2012 en de sectorakkoorden uit 2014. Experts van School aan Zet hebben de deelnemende scholen bezocht. Er wordt gewerkt aan thema’s als opbrengstgericht werken, leesonderwijs en excellentie. Daarnaast is het plan Samen leren inhoud geven ontwikkeld. School aan Zet droeg daaraan bij met een kwaliteitsimpuls aan de leernetwerken van de Lucas Academie. Ook zijn zes scholen op locatie begeleid bij de implementatie van groepsplannen. Het leernetwerk opbrengstgericht werken is opgesplitst in de deelgebieden taal, lezen en rekenen.
Buiten. De school is een brede buurtschool en werkt samen met Eigenwijs (onderdeel van de SRK: Stichting Rijswijkse Kinderopvang). Gezamenlijk bieden zij kinderen van nul tot twaalf jaar mogelijkheden voor het ontwikkelen van hun talenten. Daarbij zijn de kinderen medeverantwoordelijk voor hun eigen leerproces en worden ook de ouders nauw betrokken.
Het voortgezet onderwijs werkt op verschillende manieren aan het verbeteren van de opbrengsten. Zo hebben de zes scholen van de Haagse Colleges een kwaliteitskalender opgesteld met vaste momenten voor het analyseren van bepaalde gegevens. Ook op instellingsniveau is er een kwaliteitskalender. Op deze wijze wordt er perio-
Jaarverslag 2014 |
Basisschool de Buit
7
| Lucas Onderwijs
De resterende middelen van de prestatiebox zijn gealloceerd voor (innovatieve) projecten van samenwerkende scholen en voor de uitvoering van het strategisch beleidsplan van Lucas Onderwijs. De projecten moeten voldoen aan de doelstellingen van het bestuursakkoord, zoals opbrengstgericht werken en professionalisering. Scholen werden uitgedaagd hierbij met elkaar samen te werken en de kennis en ervaring van de projecten met andere scholen te delen. Dit resulteerde in tientallen succesvolle projecten voor professionalisering, cognitief getalenteerde leerlingen, opbrengstgericht werken in de vroegschoolse educatie en ouderbetrokkenheid. Succesvolle gemeenschappelijke projecten waren bijvoorbeeld de LeerCirkel, oriëntatie op management, digitaal portfolio en keuzeplanbord, leernetwerk ICT-ambassadeurs, tablets in het sbo en so en trajecten voor het ontwikkelen van een professionele leergemeenschap.
Op dit moment is De Buit een brede school, maar het uitgangspunt is om de komende jaren een integraal kindcentrum te realiseren, waarbij opvang en school volledig zijn geïntegreerd. SRK en Lucas Onderwijs slaan hierbij de handen ineen. Op 1 september 2014 startte De Buit met veertien leerlingen. De school zal, net als de wijk, in een hoog tempo groeien. Prestatiebox primair onderwijs Lucas Onderwijs heeft de prestatieboxmiddelen voor het grootste deel (60%) toegevoegd aan de schoolbegrotingen. De scholen besteedden dit aan taal, rekenen en cultuureducatie. Ook zetten scholen deze middelen in voor gerichte kwaliteitsverbetering. Het bestuur stimuleert daarbij de samenwerking tussen scholen. De Cultuurschakel in de gemeente Den Haag biedt voor cultuureducatie ondersteuning. Leerkrachten kunnen een opleiding volgen tot cultuurcoach, zodat zij een leerlijn cultuureducatie voor hun eigen school op kunnen zetten.
Jaarverslag 2014 |
8
| Lucas Onderwijs
De lerende cultuur voor directie en docenten krijgt op veel scholen een impuls door het traject LeerKRACHT. Frequente lesbezoeken en gezamenlijk lessen ontwerpen zijn belangrijke elementen hierbij. In 2014 werd veel aandacht besteed aan deskundigheidsbevordering en nascholing. Studiedagen en teamtrainingen stonden veelal in het teken van LeerKRACHT, digitale didactiek, differentiëren en coachend lesgeven.
Prestatiebox voortgezet onderwijs De voornaamste ambitie in de prestatiebox VO is goede resultaten van de leerlingen op de kernvakken en brede vorming. Opbrengstgericht werken is een belangrijke pijler. De resultaten voor alle vakken worden systematisch gemonitord en via jaarplannen op peil gehouden of verbeterd. Op bijna alle scholen staan extra lessen in rekenen en taal op het rooster. De brede vorming van leerlingen komt iedere dag tot uiting in het onderwijs, via de cultuur en de pedagogische omgeving van de school. Ook is er aandacht voor in de vorm van projecten, inzet voor goede doelen, naschoolse activiteiten, cultuureducatie, maatschappelijke stages en gastlessen. Alle scholen vergroten het opbrengstgericht werken en het afstemmen op verschillen in de klas. Niet alleen ten behoeve van de cognitief zwakkere, maar ook voor de sterkere leerlingen. Diverse onderwijskundige ontwikkelingen worden ingezet voor de cognitief meer begaafde leerlingen: talentklassen, tweetalig onderwijs, het Technasium, masterclasses, projecten met universiteiten, extra vakken zoals filosofie en uitdagingen als de First Tech Challenge en de Eco Marathon.
Jaarverslag 2014 |
HRM-beleid wordt zowel op schoolniveau als bovenschools vorm gegeven. Dit omvat zaken als de gesprekscyclus, flitsbezoeken en het bekwaamheidsdossier. Begeleiding van nieuwe en beginnende docenten is belangrijk. Goede voorbeelden zoals het inductietraject van Christelijk College De Populier worden gedeeld met andere scholen. Het inductietraject op de Populier bewijst al enkele jaren dat persoonlijke begeleiding op het gebied van vakdidactiek, klassenmanagement en de schoolcultuur vruchten afwerpt.
9
| Lucas Onderwijs
2 Kwaliteit van medewerkers PERSONEEL IN KERNCIJFERS
Personeelsbestand 2014 Man PO/WEC Vrouw PO/WEC Totaal PO/WEC
2014 303 1412 1715
2013 316 1404 1720
2012 286 1322 1608
Man VO Vrouw VO Totaal VO
881 959 1840
888 976 1864
910 999 1909
41 67 108
39 67 106
41 66 107
Totaal man Totaal vrouw Totaal personeel
1225 2438 3663
1243 2447 3690
1237 2387 3624
Totaal fte PO/WEC Totaal fte VO Totaal fte centrale organisatie Totaal fte
1329 1477 92 2898
1328 1491 89 2908
1241 1537 90 2868
Man centrale organisatie Vrouw centrale organisatie Totaal Centrale organisatie
Toelichting: De definitie van het aantal personeelsleden en fte’ers is aangepast in 2014. Wegens de vergelijkbaarheid zijn ook de vergelijkende cijfers van 2013 en 2012 in deze tabel aangepast. In tegenstelling tot eerdere jaren worden stagiaires nu niet meer meegenomen in de fte-berekening en medewerkers die werkzaam zijn op meerdere scholen tellen niet langer als twee medewerkers. Hierdoor wijken de gegevens in deze tabel af van de cijfers in het jaarverslag 2013.
Verzuimcijfers 2014 po 2012 2013 2014
verzuimpercentage 5,98% 6,54% 5,61%
meldingsfrequentie 1,61 1,36 1,33
nulverzuim 31% 34% 37%
vo 2012 2013 2014
verzuimpercentage 4,72% 4,89% 4,98%
meldingsfrequentie 1,55 1,60 1,48
nulverzuim 33% 30% 36%
Toelichting: In het basisonderwijs is het ziekteverzuim met 0,93% afgenomen ten opzichte van 2013. Het streven om het ziekteverzuim met 1% te reduceren, is daarmee bijna gehaald. Het ziekteverzuim ligt 1% onder het landelijk gemiddelde. In het voortgezet onderwijs is een kleine stijging van het ziekteverzuim zichtbaar. Over het geheel genomen komt het ziekteverzuim precies op het landelijke niveau uit (in 2013, het laatste bekende jaar). Zie voor een uitgebreide toelichting pagina 15.
Jaarverslag 2014 |
10
| Lucas Onderwijs
Functiemix PO 100%
LC
80%
LB
60%
LA
40% 20% 0%
31-12-2012
31-12-2013
31-12-2014
Functiemix VO 100%
LD
80%
LC
60%
LB
40% 20% 0%
31-12-2012
31-12-2013
31-12-2014
Toelichting: Een toelichting op de cijfers van de functiemix staat pagina 14.
Jaarverslag 2014 |
11
| Lucas Onderwijs
D
e kwaliteit van de medewerkers is de sleutel tot de kwaliteit van het onderwijs op onze scholen. Lucas
Onderwijs streeft naar aantrekkelijke en inspirerende scholen om in te werken. We werken aan een cultuur
die gericht is op verbetering en ontwikkeling. Er wordt intensief samengewerkt met pabo’s en de leraren-
opleiding. Begeleiding van nieuwe medewerkers en professionalisering van leraren, docenten, schoolteams en directieleden krijgt bij alle scholen de nodige aandacht.
In 2014 zijn tal van activiteiten ondernomen om de individuele en teamontwikkeling te stimuleren. Voor het primair onderwijs en ook in toenemende mate voor het voortgezet onderwijs vervult de Lucas Academie hier een initiërende en ondersteunende rol. In overleg met het scholenveld zijn programmalijnen opgesteld door de Lucas Academie. Dit zijn: de gemotiveerde leerling, omgaan met verschillen, professionele cultuur, het jonge kind, taal en rekenen, coaching en begeleiding en leiderschap. Workshops, cursussen, werkbezoeken en individuele coaching vallen onder het aanbod, waarbij gebruik wordt gemaakt van eigen expertise en deskundigheid van buiten. In 2014 zijn nieuwe leernetwerken opgezet. Op dit moment zijn er binnen Lucas Onderwijs veertien bovenschoolse leernetwerken. Een coördinator ondersteunt de netwerken. Deze impuls heeft geleid tot drukbezochte en geanimeerde bijeenkomsten. De thema’s variëren van begrijpend lezen en het jonge kind tot muziekonderwijs. Leerkrachten leren van elkaar en bepalen samen de inhoud.
Jaarverslag 2014 |
Professionalisering Het schooljaar 2013-2014 heeft voor het basisonderwijs in het teken gestaan van verdere professionalisering. Er zijn thema’s benoemd waar de scholen een stap verder mee willen, zoals de professionele leergemeenschap, duurzame inzetbaarheid en basis-bekwame leraren. Veel van deze onderwerpen zijn verkend in werkgroepen van directieleden. Zo is er een voorstel ontwikkeld om schoolleiders de mogelijkheid te bieden met sabbatical te gaan, waarbij adjunct-directeuren de kans krijgen om als waarnemend schoolleider ervaring op te doen. Een ander voorbeeld is de samenwerking van twee scholen voor speciaal onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen: De Bernardus en ’t Kraaienest. Zij maken meters met de professionele leergemeenschap door wederzijdse klassenbezoeken en uitwisseling met betrekking tot organisatieontwikkeling. De professionalisering bij de vier instellingen voor voortgezet onderwijs concentreerde zich vooral rond deskundigheidsbevordering op het gebied van ICT-vaardigheden
12
| Lucas Onderwijs
en 21ste-eeuwse vaardigheden, doorontwikkeling van het programma LeerKRACHT en passend onderwijs. Daarnaast was het verder terugdringen van het ziekteverzuim een thema. Onderwerpen die nadrukkelijk een effect hebben op de omvang van de formatie, zoals de functiemix en het taakbeleid, hebben eveneens veel aandacht gekregen.
derwijs fungeert dan ook als trekker van dit traject. Er is veel aandacht voor begeleiding van de studenten. Bovendien nemen alle mentoren van de stagescholen deel aan een gezamenlijke mentortraining waarin het curriculum en de begeleidingsvaardigheden aan bod komen. Het voornemen is om deze training uit te breiden naar de mentoren op de stagescholen in leerjaar 2, 3 en 4.
De samenwerking met de Opleidingsschool Haaglanden is geïntensiveerd. Scholen streven actief naar werving van jonge docenten en het laten doorgroeien van stagiaires. Nieuwe docenten worden intensiever begeleid, waarbij scholen leren van elkaars aanpak.
Inductieprogramma De begeleiding van startende leerkrachten staat hoog in het vaandel van Lucas Onderwijs. Hier geeft het bestuur binnen het primair onderwijs vorm aan door middel van het inductieprogramma voor het basisonderwijs: De gelukkige klas. Het inductieprogramma voor startende leerkrachten (achttien deelnemers), is voor het tweede jaar van start gegaan. In 2014 is gestart met De gelukkige klas II (eveneens achttien deelnemers). Dit programma is bedoeld voor leerkrachten met één tot twee jaar onderwijservaring. Beide programma’s zijn laagdrempelig en praktijkgericht en hebben als doel uitval van starters te voorkomen. Het is de bedoeling dat iedere starter in de toekomst door een gecertificeerde coach begeleid wordt. De Gelukkige Klas I is inmiddels gevalideerd en goedgekeurd door het lerarenregister. Dit betekent dat de startende leerkrachten hun deelname kunnen registeren als professionaliseringsactiviteit in het register.
Leiderschapsontwikkeling Schoolleiders hebben een grote rol in de ontwikkeling van scholen, medewerkers en leerlingen. Ook bij Lucas Onderwijs is vergrijzing bij de groep directieleden aan de orde. De komende jaren ontstaat een grote vervangingsvraag. Lucas Onderwijs investeert daarom in managementontwikkeling. Voor leraren en docenten zijn er oriëntatietrajecten om te ontdekken of doorgroei naar een leidinggevende functie wenselijk en haalbaar is. Binnen het primair onderwijs hebben zeventien leerkrachten meegedaan aan de LeerCirkel. Onder de talentvolle teamleiders in het voorgezet onderwijs is de eerste groep van dertien teamleiders van start gegaan met Spannend schoolleiderschap. Dit management development-traject is opgezet door de vier instellingen en de Lucas Academie. Loopbaanleren In 2014 hebben Lucas Onderwijs, de Hogeschool Leiden (pabo) en de schoolbesturen Sopora, PROOLeiden en de Haarlemmermeergroep het samenwerkingsverband Samen Opleiden 2.0 opgericht. Dit is mogelijk gemaakt met landelijke subsidie. Centraal staan de begeleiding van studenten én van beginnende leraren en de aansluiting tussen de basisopleiding en de post-initiële programma’s. De samenwerking met de pabo krijgt vorm in twee trajecten: Opleiden in de school en een inductieprogramma voor startende leerkrachten.
De Gelukkige Klas
Het voortgezet onderwijs werkt veelal met eigen inductieprogramma’s en begeleiders op school. In regionaal verband wordt samengewerkt binnen de Opleidingsschool Haaglanden. Samen met twee lerarenopleidingen en enkele andere schoolbesturen, werken de scholen aan goede begeleiding tijdens de stages van leraren in opleiding. Ook zijn er bijeenkomsten voor beginnende docenten om de basisvaardigheden verder onder de knie te krijgen.
Opleiden in de school Opleiden in de school betreft een vierjarig pabotraject, waarbij studenten elke week twee dagen stage lopen. Het prettige aan deze manier van opleiden is dat studenten een dag extra praktijkervaring opdoen. De studenten rouleren binnen de PO-scholen van Lucas Onderwijs. Opleiden in de school is niet nieuw voor Lucas Onderwijs, dit is het zesde jaar dat deze manier van opleiden binnen de organisatie plaats vindt. Op dit moment participeren zeventien scholen van Lucas Onderwijs en 35 studenten. Andere besturen zijn in 2014 van start gegaan. Lucas On-
Jaarverslag 2014 |
Post-hbo: Onderwijs en moderne media Een andere samenwerking met de Hogeschool Leiden betreft de post-hbo-opleiding Onderwijs en moderne media.
13
| Lucas Onderwijs
Al enkele jaren verzorgen medewerkers van Lucas Onderwijs samen met de Hogeschool Leiden deze nascholing voor vele cursisten van binnen en buiten de organisatie. De deelnemers zijn veelal voorlopers in onderwijsontwikkeling binnen hun school. De opleiding bestaat voor een groot deel uit praktijkonderzoek, bijvoorbeeld naar het gebruik van digiborden of smartphones in de klas.
De situatie in het speciaal (basis)onderwijs komt overeen met zowel de landelijke ontwikkeling als met het streefcijfer uit 2011 (géén leraren meer in LA en 86% in LB). In een deel van het voortgezet onderwijs was het eindniveau van de functiemix al in 2011 gerealiseerd. Mede door onzekerheid over het verloop van de bekostiging zijn daarna promoties vooral toegekend aan eerstegraadsdocenten die in de bovenbouw werken, op grond van het entreerecht. Vanaf 1 augustus 2014 is via de cao voortgezet onderwijs een nieuwe toedelingssystematiek voor LD-functies geactiveerd. In verband daarmee wordt in drie jaar de toegang via het entreerecht afgebouwd. In de loop van 2014 is het aantal LD-functies voor het voortgezet onderwijs als geheel toegenomen met 15% ten opzichte van 2013. Dit laat zich met name verklaren door het aantal nieuwe dienstverbanden. Voor deze vacatures is namelijk optimaal gekwalificeerd personeel aangetrokken. Dit brengt de functiemix in het voortgezet onderwijs van Lucas Onderwijs met 28% LD-, 53,6% LCen slechts 18,5% LB-formatie bijna op het niveau van het
Functiemix Op de peildatum van 1 oktober 2014 was het aantal leraren in het basisonderwijs benoemd in salarisschaal LA teruggedrongen tot 69%, ten gunste van 31% leraren benoemd in LB en (zeer beperkt) in LC. Daarmee is Lucas Onderwijs blijven voorlopen op de gemiddelde realisatie in de sector (76% LA). In 2011 is de lat met het landelijke streefdoel van 58% LA dusdanig hoog gelegd, dat de verdere professionalisering van het onderwijspersoneel het tempo van de invoering van de functiemix niet kon bijbenen. Het bestuur is er trots op dat het beschikte over een zo hoog percentage leraren dat promotie naar schaal LB verdiende.
Jaarverslag 2014 |
14
| Lucas Onderwijs
landelijk streefdoel voor 2014 en ver boven het landelijk gemiddelde in de realisatie per 2014.
directeur. Op scholen waar daar behoefte aan is, wordt sociaal-medisch overleg gevoerd. In het voortgezet onderwijs is net als in het voorgaande jaar een kleine stijging van het ziekteverzuim zichtbaar. Over het geheel genomen komt het ziekteverzuim precies op het landelijke niveau uit (in 2013, het laatste bekende jaar). Actie wordt ondernomen op instellingsniveau, waarbij gebruik wordt gemaakt van de expertise van de arbodienst. Naast de preventie van ziekteverzuim heeft ook het voorkomen van instroom in arbeidsongeschiktheidsregelingen na een ziekteperiode van twee jaar de aandacht. In 2014 stroomde negen fte in de WGA in. Dit was de helft meer dan was geraamd. Met het verder terugdringen van het ziekteverzuim wordt ook getracht de doorstroom naar de WGA te verminderen.
Ziekteverzuim In het basisonderwijs is het ziekteverzuim met 0,93% afgenomen ten opzichte van 2013. Het streven om het ziekteverzuim met 1% te reduceren, is daarmee bijna gehaald. Het ziekteverzuim ligt 1% onder het landelijk gemiddelde (vergeleken met de gegevens van 2013, het laatst bekende jaar). De daling van het verzuimpercentage is vooral gerealiseerd in de tweede helft van het jaar. Dat kan verband houden met de keuze om eigenrisicodrager voor de vervangingskosten te worden per 1-8-2014. De overgang naar eigenrisicodragerschap is vergezeld gegaan van voorlichting aan de directeuren over de preventie en bestrijding van ziekteverzuim. Per kwartaal wordt per school een overzicht opgesteld van de kengetallen van ziekteverzuim. Dit overzicht wordt besproken door de schooldirectie, de personeelsadviseur en de cluster-
Jaarverslag 2014 |
15
| Lucas Onderwijs
3 De maatschappelijke opdracht MAATSCHAPPELIJKE OPDRACHT IN KERNCIJFERS
Leerorkest ‘t Palet
Ruim 80 kinderen nemen deel aan het Leerorkest met een eigen instrument, wekelijkse muzieklessen en orkestrepetities. Hoogtepunt vormt het jaarlijkse optreden met het voltallige Residentie Orkest bij Festival Classique op de Hofvijver. Maar minstens zo populair zijn de ‘ huiskamerminiconcertjes’ die in intieme setting georganiseerd worden bij kinderen thuis.
Basisschool Cosmicus
Basisschool Cosmicus is een Gezonde School. Een Gezonde School zorgt structureel voor gezonde en actieve leerlingen in een veilige omgeving. Ook is er veel aandacht voor persoonlijke en sociale ontwikkeling en een gezond en fris klimaat. Dit draagt bij aan een gezondere levensstijl, betere schoolprestaties en minder schooluitval. Basisschool Cosmicus draagt het landelijk Vignet Gezonde School met trots!
Jaarverslag 2014 |
16
| Lucas Onderwijs
L
ucas Onderwijs vat zijn maatschappelijke taak op vanuit een katholieke, protestants-christelijke, interconfessionele en algemeen bijzondere achtergrond. De lat wordt hoog gelegd om het best denkbare onderwijs te bereiken. Vanuit deze visie is onderwijs geen 9-tot-5-baan, maar een roeping om jonge mensen te onderwijzen
en te vormen, opdat zij kunnen bijdragen aan een betere wereld.
De maatschappij heeft hoge verwachtingen van het onderwijs. Op scholen wordt een beroep gedaan om een breed scala aan maatschappelijke en opvoedkundige uitdagingen mede aan te gaan. Voorbeelden zijn het stimuleren van een gezonde levenswijze, burgerschapsvorming, acceptatie van verschillen, omgaan met geld, mediawijsheid en omgaan met radicalisering.
een structureel karakter te geven in de vorm van inhoudelijke samenwerking en goede samenhang. Gezamenlijke visievorming, een groeidocument per locatie en een gezamenlijk, inhoudelijk aanbod op maat per locatie vormen daarvoor de basis. In 2013 tekende Lucas Onderwijs al een dergelijke overeenkomst met de Stichting Rijswijkse Kinderopvang.
Samenwerking met partners Lucas Onderwijs vindt dat de aandacht voor maatschappelijke vraagstukken in balans moet zijn met de primair vormende taak van het onderwijs. Dat betekent dat het onderwijs keuzes moet maken bij de invulling van de maatschappelijke opdracht. Het kind staat in de visie van Lucas Onderwijs niet los van zijn thuissituatie en omgeving. Daarom bepaalt elke school mét de ouders en de partners in de omgeving van de school, op welke manier deze taak het best kan worden vorm gegeven. Het leren en de ontwikkeling van het kind staan daarbij centraal.
In het voorjaar van 2014 werd bekend dat er bij de gemeente Den Haag extra achterstandsmiddelen beschikbaar kwamen voor het primair onderwijs. Met de andere schoolbesturen heeft Lucas Onderwijs plannen geschreven om die middelen in te zetten. De ruim acht ton geven een extra impuls voor de inzet op thema’s zoals opleiding en professionalisering, taalontwikkeling achterstandsleerlingen, ouderbetrokkenheid en op de ontwikkeling van de kindcentra 0 - 12 jaar waarin Lucas Onderwijs landelijk de rol van voortrekker vervult. Curatoria bij de instellingen voor voortgezet onderwijs Al vanaf het ontstaan is aan de vier instellingen en de rechtsvoorgangers een curatorium verbonden. Dit is een breed samengestelde groep van mensen die betrokken zijn bij de regio, zowel bedrijfsmatig als in het maatschappelijke veld. In het verleden had het curatorium de rol van bevoegd gezag binnen de scholen. Inmiddels is dat veranderd in een adviesrol (interne oriëntatie) en in een rol als maatschappelijke raad (externe oriëntatie).
In 2014 zijn de scholen van Lucas Onderwijs verder gegaan op de ingeslagen weg, namelijk die van verbinding tussen onderwijs, opvoeding en omgeving. Ook op bestuurlijk niveau zijn de contacten met sociale en onderwijspartners onverminderd intensief. In regionale en nationale verbanden werkt het college van bestuur aan de maatschappelijke rol van het onderwijs. Zo is Lucas Onderwijs actief in de landelijke regiegroep Regiegroep Kindcentrum 2020. Deze Regiegroep bestaat uit bestuurders uit het onderwijs, de kinderopvang en de gemeenten. Doel is de verdere ontwikkeling van integrale kindcentra (IKC). De Regiegroep pleit voor wijzigingen in de regelgeving en investeringen in de sector. De aanpak begint vruchten af te werpen. Zo zijn bijvoorbeeld ideeën en ambities van Lucas Onderwijs terug te vinden in publicaties van de Onderwijsraad, van de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR) en van de sectorraden PO en VO. Dat betekent dat er landelijk meer steun is voor deze ontwikkeling en dat is goed nieuws. De huidige wet- en regelgeving belemmert vooralsnog de voortgang, waardoor veel inspanning nodig is om de gezamenlijke ambitie van één pedagogisch aanbod in één gebouw te realiseren.
CURATORIUM ISW Iedere zes weken spreekt het curatorium van de Interconfessionele Scholengroep Westland (ISW) met de algemene directie en - afhankelijk van het gekozen thema - met locatiedirecteuren, teamleiders, projectleiders en docenten. In 2014 kwamen onder meer aan bod: identiteit, jeugdbeleid en decentralisaties, Greenport Horti Campus, aanbod gymnasiumonderwijs en leerlingbegeleiding. Deze gesprekken zorgen voor verdieping van inzicht op de thema’s, scherpere accenten in het beleid en leiden tot werkafspraken en verbinding met bedrijven en organisaties in de regio.
Op lokaal niveau heeft het college van bestuur in 2014 een samenwerkingsovereenkomst getekend met DAK kindercentra. Het doel is de reeds bestaande samenwerking tussen vijf basisscholen en de nabije kinderopvang
Jaarverslag 2014 |
Brede scholen en integrale kindcentra (IKC) De basisscholen van Lucas Onderwijs hebben allemaal een naschools aanbod dat past bij de leerlingpopulatie. Er zijn 26 brede basisscholen en vijf brede scholen voor
17
| Lucas Onderwijs
Erasmus Universiteit en de gemeente Den Haag. Doel is op basis van deze gesprekken en bevindingen te komen tot een wetenschappelijk gevalideerde monitor, die scholen en (gemeente)besturen kunnen gebruiken bij hun (horizontale) verantwoording. Bedoeling van de monitor is inzichtelijk te krijgen welke (maatschappelijke) meerwaarde de opgenomen activiteiten hebben voor de ontwikkeling van kinderen.
voortgezet onderwijs. Een brede school is meer dan onderwijs. Organisaties zoals kinderopvang, welzijn, sportverenigingen en cultuuraanbieders werken samen. Steeds vaker zitten deze organisaties in hetzelfde gebouw. In brede scholen krijgen leerlingen meer kansen om hun talent te ontwikkelen. De brede scholen hebben het afgelopen jaar verder gewerkt aan de brede vorming van de leerlingen en vaak ook aan de ontwikkelkansen van ouders en wijkbewoners. Er is meer overleg met belanghebbenden, zodat het activiteitenaanbod beter aansluit op de behoeften van leerlingen en de omgeving. Acht basisscholen willen zich de komende jaren ontwikkelen tot een integraal kindcentrum. Twee projectleiders ondersteunen deze scholen bij visievorming, implementatie en de ontwikkeling van een businessplan gebaseerd op één aansturing, één begroting, één formatie en één vorm van medezeggenschap. Het netwerk brede school wordt deels gevuld met de ontwikkeling van een Monitor Brede School. De deelnemende basisscholen aan het netwerk participeren ook in het onderzoek. Het eerste deel van het onderzoek is in januari 2015 afgerond. Nu wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van de monitor zelf. In de komende periode zijn gesprekken gepland met de Rotterdamse Rekenkamer, de
Jaarverslag 2014 |
Verbinding primair en voortgezet onderwijs In 2014 hebben alle scholen de contacten met afnemend en toeleverend onderwijs verder geïntensiveerd. Samenwerking tussen scholen voor voortgezet onderwijs en hoger onderwijs is standaard en richt zich op trajecten voor leerlingen en docenten. Daarnaast hebben de onderwijsbesturen in de regio diverse organisaties opgezet om leerlingen bij de overstap van primair naar voortgezet onderwijs of van vmbo naar mbo, te ondersteunen. De Lucasscholen zijn enthousiast en talrijk vertegenwoordigd in bijeenkomsten zoals warme-overdrachts- en scholingsbijeenkomsten. Pilot PO-VO In het voorjaar van 2014 is het Lucasbrede project afge-
18
| Lucas Onderwijs
voorwerk voor de regionale pilot die in het schooljaar 2015-2016 zal starten in de regio Haaglanden.
rond voor een meer soepele overgang voor leerlingen tussen basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs. In deze pilot onderzocht een werkgroep wat de beste manier is om tot een goed advies te komen bij het plaatsen van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Daarbij anticipeerde men op de veranderingen vanuit passend onderwijs en de verlate eindtoets. Acht scholen voor voortgezet onderwijs en zestien basisscholen hebben elkaar een aantal keer ontmoet. Leerkrachten van groep 8, intern begeleiders en directieleden van basisscholen hebben in groepjes gesproken met teamleiders van de onderbouw en zorgcoördinatoren van het voortgezet onderwijs. Dit leverde veel op. De scholen maakten opnieuw kennis met elkaar en zijn nu goed op de hoogte van elkaars werkwijze bij het komen tot een schooladvies. De collega’s deelden ideeën over plaatsing aan de hand van casusbesprekingen. De gesprekken hebben geleid tot meer vertrouwen en wederzijds begrip en tot meer bilaterale contacten tussen de scholen in het primair en voortgezet onderwijs. In het schooljaar 20142015 zet Lucas de pilot voort en zijn scholen van enkele andere besturen aangesloten. Er worden diverse adviesen plaatsingswijzers uit andere regio’s van het land uitgeprobeerd. Lucasscholen doen in deze verkenning
Jaarverslag 2014 |
Junior College In 2013-2014 is door enkele basisscholen en het Edith Stein College de basis gelegd voor het Junior College. De leerlingen worden meer geleidelijk voorbereid op de overstap naar het voortgezet onderwijs. In 2015 gaat een curriculumwerkgroep van start en wordt onderzocht of het mogelijk is om van start te gaan met de eerste leerlingen. Tienerschool Op rkbs De Regenboog wordt samengewerkt met het Stanislascollege in de vorm van de Tienerschool. De onderbouw van het Stanislascollege Rijswijk heeft een speciale klas voor kinderen met het potentieel voor vmbo-kader of theoretische leerweg (TL). In de Tienerschool wordt gewerkt met groepsplannen om de leerlingen op het juiste niveau te krijgen. Hierbij leren basisschool en voortgezet onderwijs van elkaars aanpak.
19
| Lucas Onderwijs
4 Bedrijfsvoering en organisatie BEDRIJFSVOERING EN ORGANISATIE OPDRACHT IN KERNCIJFERS
Aantallen klachten Klachten PO Klachten VO Rechtstreeks bij clusterdirecteur PO Rechtstreeks bij instellingsdirecteur VO Rechtstreeks bij externe commissie
TOTAAL
2014 7
2013 7 1 11 10 + 1 CvB 2
2012 12
4 PO en 3 VO, 6 ongegrond, 1 ingetrokken
1 PO en 1 VO, beide ongegrond verkaard
3 volledig ongegrond, 1 deels ongegrond
30
32
38
10 + 1 CvB 5 7
7 15 4
Voor toelichting zie pagina 24.
Nieuwbouw, renovatie/verbouw en planvorming school Balans De Buit Groen van Prinsterer Zandvlietcollege
project Uitbreiding opgeleverd maart 2014 Start nieuwe school in tijdelijke huisvesting augustus 2014 Tijdelijke huisvesting in verband met renovatie en uitbreiding Tijdelijke huisvesting, sloop, verplaatsing monumentale boom en start nieuwbouw Edith Stein College Sloop hoofdgebouw met behoud van kapel, nieuwbouw met Design & Build proces Stanislascollege Rijswijk Verbouwing en uitbreiding van locatie H.R. Holstlaan met Design & Build proces
gemeente Den Haag Rijswijk Leidschendam-Voorburg Den Haag Den Haag Rijswijk
Voor vijftien scholen is gestart met het opstellen van ambitiedocumenten, programma’s van eisen en/of aanbestedingen, waaronder Design & Build. Design & Build houdt in dat het ontwerp en het bouwen van een nieuwe school bij één partij wordt aanbesteed. Hiermee wordt tijd en geld bespaard en worden er kwalitatief hoogwaardige gebouwen afgeleverd. Enkele projecten zijn complex vanwege gezamenlijke huisvestingsplannen met bijvoorbeeld peuterspeelzalen, Centrum voor Jeugd en Gezin of twee scholen onder één dak.
Verplaatsing monumentale boom
Nieuwbouw Zandvlietcollege
Jaarverslag 2014 |
20
| Lucas Onderwijs
V
anuit de besturingsfilosofie van Lucas Onderwijs ligt een integrale verantwoordelijkheid bij de afzonderlijke
scholen en instellingen. De lijnen uit het strategisch beleid krijgen een schooleigen invulling in de school-
plannen en jaarplannen van de scholen en instellingen. Via managementgesprekken toetsen de cluster- en
instellingsdirecteuren de ontwikkelingen op het gebied van onderwijs, acties uit het jaarplan, de realisatie van het
schoolplan en de begroting op elke school. Daarbij maken zij gebruik van de jaarlijkse kaderbrief van het bestuur.
Organisatiestructuur, bestuur en toezicht Medio 2014 heeft het bestuur een nieuw managementinformatiesysteem in gebruik genomen. De managementinformatie op het terrein van onderwijs & kwaliteit, personeel, facilitair en financiën is daarmee direct beschikbaar, actueel en gemakkelijk te vergelijken met andere scholen of voorgaande jaren. Tevens zijn indicatoren ontwikkeld waardoor gebruikers sneller risico’s kunnen signaleren en analyseren. De interne sturing en de kwaliteit van de sturingsinformatie wordt op deze manier verbeterd.
bedrijfsvoeringsprocessen opnieuw beschreven en geïmplementeerd. De werkprocessen op de instellingen voor voortgezet onderwijs zijn geharmoniseerd en aangevuld met werkbeschrijvingen en stappen voor interne controle. De implementatie van de afzonderlijke verbeterprojecten is voor de zomer belegd bij de reguliere lijn- en staforganisatie. In het najaar van 2014 is gestart met de vernieuwde cyclus van verantwoordingsgesprekken tussen college van bestuur en instellings- en clusterdirecteuren. Naast de monitor en verantwoording van financiële gegevens, wordt gesproken over de ontwikkeling op gebied van personeel, facilitaire zaken en onderwijs. Hiermee zijn schoolleiders en het college van bestuur beter in staat de belangrijkste risico’s tijdig te signaleren en bij te sturen.
Verbeterprogramma Lucas Onderwijs is in 2012 gestart met een verbeterprogramma ter versterking van de bedrijfsvoering en control. Conform planning is dit halverwege 2014 afgerond. Begin 2014 viel het besluit om de werkprocessen en softwaresystemen te standaardiseren. Vervolgens zijn veel
Organogram Lucas Onderwijs
Functionele lijn
Raad van Toezicht
College van Bestuur
Stichtingscontroller
Secretaris / Directeur
Bestuursadviseurs
Secretariaat
F&A
P&O
FZ
ICT
O&K
Cluster Directeur PO 1
Cluster Directeur PO 2
Cluster Directeur PO 3
Inst. Directeur VO 1
Inst. Directeur VO 2
Inst. Directeur VO 3
Inst. Directeur VO 4
Scholen PO
Scholen PO
Scholen PO
Scholen VO
Scholen VO
Scholen VO
Scholen VO
Jaarverslag 2014 |
21
| Lucas Onderwijs
Samenstelling bestuur Het college van bestuur bestond tot 1 december uit een voorzitter en een vicevoorzitter. In het najaar is vicevoorzitter Hein van Asseldonk benoemd tot vicevoorzitter van het dagelijks bestuur van de VO-raad. Op de drukbezochte afscheidsreceptie is met kenmerkende humor en veel lovende woorden afscheid genomen. Hein van Asseldonk heeft jarenlang met grote inzet en toewijding gewerkt aan de ontwikkeling van het onderwijs. Hij heeft ook een grote rol gespeeld bij de versterking van de samenwerking in de regio tussen de verschillende onderwijssectoren en het samenwerkingsverband.
Eind 2014 werd bekend dat dr.mr. Ingrid de Bonth als nieuwe vicevoorzitter zou toetreden tot het college van bestuur. Ingrid de Bonth is haar loopbaan gestart als docent in het voortgezet en universitair onderwijs en heeft daaropvolgend diverse functies in de bedrijfsvoering bekleed binnen Shell. Na enkele jaren als locatiedirecteur te hebben gewerkt bij het Delftse Stanislascollege, is ze per 1 februari 2015 gestart in haar nieuwe functie met de portefeuille Bedrijfsvoering.
Afscheidsreceptie Hein van Asseldonk
Jaarverslag 2014 |
22
| Lucas Onderwijs
Lucas Onderwijs is lid van de PO-raad en de VO-Raad. Voor het voorgezet onderwijs is Lucas Onderwijs tevens lid van de VKO en Verus. Lucas Onderwijs onderschrijft de Code goed bestuur primair onderwijs en de Code goed onderwijsbestuur voortgezet onderwijs en volgt de Code goed onderwijsbestuur.
Overzicht nevenfuncties college van bestuur en raad van toezicht De raad van toezicht is er voor het intern toezicht van de stichting. De raad neemt daarbij de kaders van de Wet goed onderwijs, goed bestuur in acht. Zie hoofdstuk 7 voor het verslag van de raad van toezicht.
NEVENFUNCTIES LEDEN COLLEGE VAN BESTUUR Ewald van Vliet-voorzitter Lid dagelijks bestuur Stichting Regionaal Samenwerkingsverband Passend Voortgezet Onderwijs Den Haag Voorzitter Skills Netherlands Hein van Asseldonk-vicevoorzitter (tot 1-12-2014) Lid raad van commissarissen Frankeland te Schiedam Bestuurslid Nederlandse School voor Onderwijsmanagement (N.S.O) te Amsterdam Lid raad van toezicht en GMR-lid Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO) te Rotterdam Lid dagelijks bestuur VO-raad te Utrecht.
NEVENFUNCTIES LEDEN RAAD VAN TOEZICHT Michiel van Haersma Buma-voorzitter Voorzitter Raad voor de Financiële Verhoudingen Waarnemend lid Raad voor het Openbaar Bestuur Voorzitter Raad van Advies CAK Voorzitter Stichting De Waterbuffer Lid Curatorium Denktank VNG Lid High Level Expert Team IWRM Myanmar Voorzitter bestuur Stichting TAHMO Ing Yoe Tan Lid Rekenkamer, gemeente Lelystad Voorzitter raad van commissarissen Sophia Revalidatie te Den Haag Voorzitter Vrienden van De Nationale Opera Jacqueline van Werkhoven Lid bestuur ABS Het Dok te Oegstgeest Frans de Wuffel Auditor accreditatie zorgbestuurders vanwege de NVZD Voorzitter raad van toezicht bij Bureaus Jeugdzorg Haaglanden/Zuid-Holland Vicevoorzitter raad van toezicht Woonstad Rotterdam Martin Boon Lid en voorzitter financiële commissie raad van toezicht Pieter van Foreest Zorginstellingen, Delft Vicevoorzitter raad van toezicht Aloysius Stichting voor Onderwijs en Jeugdzorg, Voorhout Senior adviseur VO-raad, project Verbetering bedrijfsvoering schoolbesturen VO Frank Lemmink Geen nevenfuncties naast raad van toezicht stichting Lucas Onderwijs
Jaarverslag 2014 |
23
| Lucas Onderwijs
Directieoverleg nieuwe stijl PO In de zomer van 2014 is het directieoverleg nieuwe stijl geëvalueerd. De nieuwe vorm van overleggen werd in september 2013 ingevoerd. In plaats van een zeswekelijks overleg met alle directieleden van een cluster, kunnen schoolleiders nu zelf agendapunten aandragen en per punt hun aanwezigheid bepalen. Uit de evaluatie kwam naar voren dat de betrokkenheid van directeuren bij het proces van beleidsvorming groter is.
• het onderbrengen van alle bankrekeningen bij één bank vanwege financiële voordelen (rentecompensatiestelsel) en verhoging van de transparantie; • het invoeren van het vier-ogen-principe voor alle betalingen, ook op de scholen; • het invoeren van selfservice voor medewerkers bij de salarisadministratie; medewerkers kunnen nu zelf adreswijzigingen en dergelijke doorvoeren en ontvangen hun salarisstrook digitaal; • het invoeren van een nieuw cafetariamodel per 1 januari 20151; • het opzetten van het managementdashboard en de ontwikkeling van kritische prestatie-indicatoren op het gebied van financiën; • het opnieuw inrichten van de projectadministratie van nieuwbouw- en verbouwprojecten.
Nieuwe clusterindeling Per 1 augustus 2014 is de clusterindeling in het primair onderwijs gewijzigd. De indeling dateerde van 2007. De scholen zijn ondergebracht bij een nieuwe clusterdirecteur. De clusterdirecteuren hebben voor de zomervakantie de scholen aan elkaar overgedragen. Vervolgens hebben zij tot de kerstvakantie tijd besteed aan kennismaking met de scholen en aan begrotings- en managementgesprekken. De frisse blik levert veel positiefs op, zoals nieuwe gezichtspunten en inzichten.
Lucas Onderwijs benut de mogelijkheden om uitkeringen te beheersen zo goed als mogelijk. Binnen het PO is dat vooral door bij de selectie van tijdelijke medewerkers de mogelijke consequenties mee te wegen. Ook worden juist de ten laste van Lucas Onderwijs vallende WW-ers betrokken in wervingsprocedures. Binnen het voortgezet onderwijs is er ook aandacht voor het beheersen van uitkeringen. Via overzichten zijn de personeelsadviseurs bekend met de WW-ers en worden kandidaten benaderd bij nieuwe vacatures. Daarnaast heeft het BMT-VO besloten de begeleiding van WW-ers naar werk zelf ter hand te nemen. Dit gaat via uitbesteding haar beslag vinden in 2015.
Afhandeling van klachten In 2014 ontving Lucas Onderwijs formeel dertig klachten. Dat betekent een lichte daling voor het tweede opeenvolgende jaar. In een tijd van toenemende juridisering ziet Lucas Onderwijs deze daling als een signaal dat scholen er goed in slagen in een vroeg stadium eventuele conflicten met ouders tot een oplossing te brengen. Er zijn 22 klachten ingediend bij het primair onderwijs en acht bij het voortgezet onderwijs. In totaal zijn zeven klachten afgehandeld door de externe klachtencommissie, zes hiervan zijn ongegrond verklaard en een klacht is ingetrokken. De inhoud van de klachten is grotendeels hetzelfde gebleven. Ouders hebben klachten over de groepsindeling op school, doubleren, de behandeling/bejegening van een kind en in enkele gevallen over pesten. Scholen zijn zich in toenemende mate bewust van de privacywetgeving. Er waren in 2014 dan ook minder klachten over informatieverstrekking aan gescheiden ouders.
Personeel en organisatie De uitvoering van de nieuwe cao’s voor het primair en voortgezet onderwijs heeft veel aandacht gevraagd. De nieuwe cao’s bevatten een aantal ingrijpende veranderingen, met name als het gaat om seniorenbeleid en werkverdeling en werktijd in het primair onderwijs. Tegelijkertijd waren de details van de regeling soms nog lange tijd onduidelijk. De wijzigingen in het seniorenbeleid (bapo) vereisten kort voor de zomervakantie extra aandacht.
Financiën en administratie De afdeling Financiën en administratie heeft in 2014 de financiële cyclus ondersteund, inclusief de salarisadministratie. Ook zijn er subsidies verwerkt ter grootte van negen miljoen euro. Verbeteringen in het going concern van 2014 waren onder meer: • het opstarten van een activa-systeem voor heel Lucas Onderwijs;
1
Naast de dienstverlening aan schoolleiders op het gebied van personeelsbeleid, is vanuit de afdeling Personeel en Organisatie samen met scholen gewerkt aan de onderstaande beleidsthema’s. • Bekwaamheidsdossier: het voortgezet onderwijs is in 2014 gestart met de invoering van het systeem Kwaliteitsscholen. • Evaluatie van de arbo-zorg: mede ter voorbereiding van
Naast het fietsplan en de vergoeding van vakbondslidmaatschap, is de werkkostenregeling uitgebreid met fiscaalvriendelijke mogelijkheden om ICT-apparatuur aan te schaffen en fitnessabonnementen te bekostigen.
Jaarverslag 2014 |
24
| Lucas Onderwijs
Facilitaire Zaken In 2014 is gestart met de doordecentralisatie van het buitenonderhoud in het primair onderwijs. Er zijn hiervoor gesprekken gevoerd met gemeenten, berekeningen uitgevoerd en afspraken vastgelegd. Ook zijn de meerjarenonderhoudsplannen van de basisscholen aangepast op de nieuwe situatie. De nieuwbouw- en renovatieprojecten zijn in 2014 scherper gemonitord op (financiële) risico’s. Per project is een stuurgroep ingesteld die uitputting en voortgang van het project frequent monitort. Verder is wederom gewerkt aan asbestinventarisaties. In 2015 worden de laatste inventarisaties en eventuele saneringen uitgevoerd. Ook voor het voorkomen van legionellabesmettingen worden beheerplannen opgesteld.
een nieuwe aanbesteding. Op basis van de evaluatie is een verzuimadviseur in dienst genomen om schoolleiders te ondersteunen bij ingewikkelde dossiers en in het algemeen de schadelast van ziekte, vervanging en arbeidsongeschiktheid te beperken. • Op 1 augustus 2014 heeft Lucas Onderwijs gekozen voor eigenrisicodragerschap voor de kosten van vervanging in het primair onderwijs. Lucas Onderwijs heeft een intern vervangingsfonds opgericht zodat enerzijds vervanging tijdens ziekte kan worden gewaarborgd en anderzijds de mogelijkheid ontstaat om bij positieve beïnvloeding van ziekteverzuim en vervanging het niet gebruikte budget direct weer te laten terugvloeien naar de scholen. • In het kader van het eigenrisicodragerschap WGA monitort de afdeling Personeel en organisatie de WIAinstroom. Helaas laat de instroom een stijgende trend zien. Vooral oudere werknemers vormen een risicogroep om arbeidsongeschikt te raken. In 2015 wordt in het verlengde hiervan aandacht besteed aan de mogelijkheden om arbeidsongeschiktheid terug te dringen, onder meer door duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van werknemers meer te laten leven onder personeel. De cao-afspraken helpen daarbij. • In 2014 is geïnventariseerd wat de consequenties van de Participatiewet zullen zijn voor Lucas Onderwijs. Deze wet is ingegaan per 1 januari 2015 en is bedoeld om zo veel mogelijk mensen, met of zonder arbeidsbeperking, te ondersteunen bij het vinden van werk. De afdeling Personeel en Organisatie heeft de eerste contacten gelegd met ondersteunende instanties en mogelijkheden geïnventariseerd. In 2015 wordt hier verdere uitwerking aan gegeven.
Jaarverslag 2014 |
De taken en verantwoordelijkheden voor inkoopzaken zijn in 2014 helder in kaart gebracht en vastgesteld. Per 1 januari 2015 verlopen aanbestedingen volgens de nieuwe procedures. Het betreft zaken als ICT, leermiddelen, kantoorartikelen, brandblussers, onderhoud speeltoestellen en kopieerpapier. In totaal is een tiental Europese aanbestedingen opgestart of afgerond. De winst zit in efficiency, kwaliteit en rechtmatigheid. In 2015 wordt gestart met het inrichten van contractbeheer in Planon. Een persoonsonafhankelijk beheerssysteem geeft meer transparantie en meer (benchmark) gegevens om op te sturen. De meeste van de naar schatting duizend contracten die Lucas Onderwijs en scholen zijn aangegaan, betreffen facilitaire zaken zoals afvalverwerking, tuinonderhoud, verwarming en alarminstallaties.
25
| Lucas Onderwijs
werkt de GMR-PO sinds enige jaren met een door de leden gemandateerd dagelijks bestuur (DB).
Informatisering De afdeling Automatisering ontwikkelt zich tot een informatie- en adviescentrum. De kernopdracht is het verbinden van onderwijs en ICT, waarbij ICT een middel is om het onderwijs beter te maken. Scholen worden ondersteund met het benutten van het leerlingvolgsysteem en van ESIS voor groepsplannen en opbrengstgericht werken. Via projecten starten scholen met vormen van gepersonaliseerd leren, zoals Snappet en tabletklassen. Een klein team houdt zich bezig met de technische ICTkant, zoals de verzorging van de datanetwerken voor de scholen, de telefonie en de helpdeskfunctie. In 2014 is een aantal nieuwe taken opgepakt en zijn beleidsthema’s verder ontwikkeld: • ondersteuning van de bedrijfsapplicaties zoals Planon en MAVIM; • vernieuwing van het datacentrum; • meer integraal werken aan bedrijfsvoeringsprocessen, zoals de onderwijskundige visievorming bij nieuwbouw en van daaruit de eisen voor het gebouw, personeel en ICT-voorzieningen formuleren; • beleidsontwikkeling en ondersteuning van scholen bij het vormgeven van onderwijs in de 21ste-eeuwse vaardigheden: onder meer via workshops, teamtrainingen, studiereizen en projectbegeleiding.
Het DB bestond in 2014 uit zeven leden. Het DB overlegt ten minste zes keer per jaar met het college van bestuur en met één van de clusterdirecteuren van Lucas Onderwijs. Inhoudelijke vraagstukken die voor instemming, advies, dan wel om andere redenen op de agenda staan, worden binnen de GMR-PO bestudeerd en voorbereid in drie themagroepen: Financiën & facilitair (F&F), Onderwijs & kwaliteit (O&K) en Personeel & organisatie (P&O). Twee keer per jaar organiseert de GMR-PO een algemene ledenvergadering (ALV), waarin het DB zich verantwoordt en vooruitblikt. Daarnaast overlegt het DB ten minste eenmaal per jaar met de raad van toezicht van Lucas Onderwijs. In 2014 kreeg het dagelijks bestuur een nieuwe voorzitter, de heer Peter ter Wee. Bij aanvang in de functie pleitte hij voor voortzetting van de reeds jarenlang gebruikelijke open overlegstructuur en de onderling constructief-kritische communicatie tussen de GMR-PO en het college van bestuur van Lucas Onderwijs. Het nieuwe DB van de GMR-PO heeft begin 2014 de ambitie uitgesproken om zijn achterban in grotere mate als klankbord te gebruiken. Hiertoe heeft het dagelijks bestuur in 2014 intern een aantal speerpunten betreffende communicatie geformuleerd.
Medezeggenschap GMR-PO Het medezeggenschapsorgaan van Lucas Onderwijs voor het primair onderwijs (GMR-PO) vertegenwoordigt de basisscholen en telt momenteel honderd leden (twee leden per MR van de aangesloten basisscholen). Om reden van efficiënte vergadering en besluitvorming,
Jaarverslag 2014 |
Naast de jaarlijkse begrotingstechnische onderwerpen, heeft het DB van de GMR-PO zich in 2014, onder andere, via instemming of advies uitgesproken over het eigenri-
26
| Lucas Onderwijs
sicodragerschap vervangingsfonds (ERD-VF), het integraal kindcentrum (IKC) Bamboe en onderwerpen aangaande het strategisch beleidsplan (SBP) en de recente cao. Daarnaast had een van de leden zitting in de commissie voor het werven van een nieuwe vicevoorzitter van het college van bestuur.
Er is ingestemd met de volgende zaken: • cafetariaregelement; • statuut medezeggenschap VO; • kaderbrief VO 2015; • begroting 2015; • protocol informatievoorziening gescheiden ouders; • formatieplan.
GMR-VO Samenstelling GMR-VO De vier instellingen waren dit jaar vertegenwoordigd door acht docenten, drie ouders (van wie één toehoorder) en vier leerlingen. Er zijn vijf reguliere GMR-vergaderingen geweest, met daaraan voorafgaand overleg tussen het dagelijks bestuur van de GMR en het college van bestuur. Aan het begin van het jaar was er een P-GMR, alleen voor personeelsleden.
In dit cursusjaar zijn er twee bijeenkomsten geweest van de financiële commissie van de GMR met de stichtingscontroller over de jaarrekening en begroting. De geplande gezamenlijke studiedag kon niet doorgaan in 2014. De nieuwe cao voortgezet onderwijs vereiste aanwezigheid van betrokkenen elders. De gesprekspartners, beiden onderhandelaars, konden hierdoor niet op de aangegeven datum aanwezig zijn.
Verbeterprogramma Het verbeterprogramma was het afgelopen jaar een belangrijk onderwerp binnen de organisatie. Hierin zijn duidelijke doelen gesteld. Bestuur en management in alle managementlagen moeten in control komen, zijn en blijven. Van de ICT-voorzieningen wordt optimaal gebruik gemaakt. De relatie tussen de instellingen en het bureau is eenduidig. Er is een stappenplan om (langzaam) naar de optimale situatie te gaan. Processen zijn uitgeschreven met werkinstructies.
Ook dit jaar zijn de activiteiten in de VOCL voortgezet. De VOCL is een overlegorgaan van vier grote GMR-en. Het DB heeft tweemaal vergaderd in VOCL-verband. Ook is het DB naar een studiedag van de medezeggenschapsraden van OMO geweest. VOCL is op bezoek geweest bij de vaste Tweede Kamercommissie voor onderwijs. Daarbij is onder andere gesproken over versterking van medezeggenschap. Ook is er een gesprek geweest met de directeur toezicht VO van de onderwijsinspectie. Hierbij is gesproken over de (eventuele) rol van de medezeggenschapsraad bij bezoeken van de inspectie.
Financiën Na een paar bewogen jaren op financieel vlak zijn we in 2014 in iets rustiger vaarwater gekomen. De toebedeelde gelden uit de NOA-gelden en het Herfstakkoord boden de nodige soelaas. De afgelopen jaren heeft de GMR-VO gesteld dat uniformering van de begroting en de jaarrekening van de instellingen zorgt voor een duidelijker en inzichtelijker beeld.
Bureauraad De Bureauraad is het medezeggenschapsorgaan van de medewerkers van het stichtingsbureau. De raad overlegt met enige regelmaat met de secretaris/directeur als afgevaardigde van het bestuur. In 2014 heeft de Bureauraad afscheid genomen van twee leden, namelijk de voorzitter en de vicevoorzitter/secretaris. Ondanks diverse oproepen hebben helaas geen nieuwe leden zich beschikbaar gesteld, waardoor de Bureauraad in afgeslankte vorm is voortgezet. Vanwege het beperkte aantal leden is gekozen voor een meer directe en efficiënte manier van werken: Bureauraad 2.0. Zo zijn er geen vooraf geplande vergaderingen. Hierdoor kan de Bureauraad 2.0 snel en flexibel reageren op onderwerpen die op dat moment aan de orde zijn.
Personeel In het kader van het verbeterprogramma worden geen gedwongen ontslagen verwacht. Voor een nieuw bekwaamheidsdossier is de P-GMR uiteindelijk betrokken geweest bij het vinden van een geschikt programma. De GMR-VO was betrokken bij de benoeming van de nieuwe vicevoorzitter van het college van bestuur. Er is geadviseerd over het profiel in een open gesprek met de raad van toezicht. De GMR-VO heeft een voorkeur uitgesproken voor een kandidaat met een bedrijfseconomische achtergrond en een onderwijshart. Verder kwamen diverse onderwerpen aan de orde zoals de jaarrekening, het jaarverslag en de ontwikkelingen rondom het Aloysius College.
Jaarverslag 2014 |
De Bureauraad heeft in 2014 gesproken en geadviseerd over een aantal functiebeschrijvingen, de kaderregeling werktijden, de cafetariaregeling, het voortbestaan van de personeelsvereniging en de sollicitatieprocedure voor de nieuwe vicevoorzitter van het college van bestuur. Het scholingsplan en functieboek zijn ook in 2015 belangrijke punten van aandacht voor de Bureauraad.
27
| Lucas Onderwijs
5 FINANCIËN Analyse van het resultaat Het resultaat in 2014 bedraagt € 1.357.000. Dit is € 3.521.000 hoger dan de begroting van negatief € 2.164.000. Dit verschil heeft een drietal oorzaken.
Verschil werkelijk 2014 t.o.v. begroting 2014 4000 3521
3463
3000 2088
2000 1349
1000 604
862
0 -851
-1000 -1358
-2000 -2636 Financiële baten & lasten
Overige lasten
Huisvestingskosten
Afschrijvingen
Personele kosten
Overige baten
Gemeentelijke inkomsten
Rijksbijdragen
Resultaat
-3000
• De hogere rijksbijdragen zijn veroorzaakt in het PO (€ 3.238.000). De verklaring hiervoor staat op pagina 30. • Hogere huisvestingslasten - € 2.636.000. Dit wordt voor € 2.187.000 veroorzaakt door een extra dotatie aan de voorziening groot onderhoud. In 2015 wordt in het PO het groot onderhoud doorgedecentraliseerd van de gemeente naar Lucas Onderwijs. Hiervoor is in 2014 reeds een extra dotatie aan de voorziening groot onderhoud toegevoegd. • De hogere financiële baten en lasten (€ 2.088.000) is het gevolg van een positieve waardeverandering van de obligaties. Deze waardeverandering is veroorzaakt door een daling van de rente. Indien de rente stijgt, dalen de koersen van de obligaties en zal dit negatieve waardeveranderingen tot gevolg hebben.
Jaarverslag 2014 |
28
| Lucas Onderwijs
Resultaten 2014 12000000 11.881.000
10000000
8000000
6000000
4000000 3.677.000
2000000 1.357.000 29.000
0
-2000000 -2.164.000
-2.247.000
-4000000 2012
2013 excl. akkoorden
2013
Begroting 2014
2014
Begroting 2015
Het resultaat van € 1.357.000 is als volgt verdeeld over het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs, centrale organisatie, eigenrisico-dragerschap WGA en de financiële baten en lasten van het private vermogen.
Resultaten en begroting 2014 1200 1130
900 600 565
460
300
200
PO 0
37
VO
-39 -136
-300
ERD WGA
Centrale Organisatie
-600 -760
-900
-910
-1200 -1355
-1500 Resultaat 2014
Jaarverslag 2014 |
29
Begroting 2014
| Lucas Onderwijs
Privaat vermogen
Primair onderwijs en de Wet op de expertisecentra (WEC) Het resultaat in het primair onderwijs en WEC is met - € 760.000 hoger dan begroot. Het resultaat was begroot op negatief € 1.355.000. Het verschil van € 595.000 wordt veroorzaakt door:
Verschil werkelijk 2014 t.o.v. begroting 2014 PO en WEC 4000 3238
3000
2000
1000
1114
987 595 323
184
170
0
-1000
-2000
Financiële baten & lasten
Afschrijvingen
Personele lasten
Overige baten
Gemeentelijke inkomsten
Rijksbijdragen
Resultaat
Overige lasten
-2652
-2769
Huisvestingslasten
-3000
• De € 3.238.000 hogere rijksbijdragen wordt veroorzaakt door: - hogere personele lumpsum € 390.000 ( 0,6 %); - hogere materiële lumpsum € 224.000 ( 2,0 %); - In 2014 is een deel van de akkoorden verantwoord (€ 710.000), die niet waren begroot. - De overige rijkssubsidies worden over het algemeen voorzichtig begroot. De grootste stijgingen ten opzichte van de begroting betreffen de impulsgelden € 200.000 (5,1% meer dan begroot), eerste opvang vreemdelingen € 111.000 (43,6 %), groeitelling € 383.000 (43,7%), loonkostensubsidie € 115.000 (349%) en de lerarenbeurs € 166.000. - Sinds de ingang van Passend Onderwijs worden de gelden van de samenwerkingsverbanden € 1.105.000 verantwoord onder de rijksbijdragen. • De overige overheidsbijdragen zijn met € 7.730.000 ook € 987.000 hoger dan begroot. Deze bijdragen worden voorzichtig begroot, mede omdat hier ook extra kosten tegenover staan. De lasten zijn veel minder sterk gestegen. Voor PO en WEC in totaal bedraagt de stijging van de lasten € 3.814.000 ten opzichte van de begroting. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door: • De personele lasten zijn met € 2.769.000 gestegen ten opzichte van de begroting. Deze stijging wordt naast de loonstijgingen per 1 augustus van 1,2% en de premieveranderingen per 1 januari, veroorzaakt door meer medewerkers dan begroot. In de begroting werd uitgegaan van 1.260 fte, terwijl in de werkelijkheid gemiddeld 1.329
Jaarverslag 2014 |
30
| Lucas Onderwijs
fte aanwezig was. Dit werd veroorzaakt door meer vervanging vanwege ziekte en meer inzet voor projecten. Hier tegenover stonden ook hogere inkomsten. • De lagere afschrijvingen € 323.000 worden veroorzaakt door het later investeren dan gepland. • De huisvestingskosten zijn € 2.652.000 hoger. Deze overschrijding wordt veroorzaakt door de extra dotatie aan de voorziening groot onderhoud € 2.187.000 en niet begrote en vergoede plan- en aanloopkosten van nieuwbouwprojecten, aanvragen van gebruiksvergunningen en nagekomen facturen. • De financiële baten & lasten zijn € 1.114.000 hoger door het aandeel van het PO in waardestijging van de obligaties. Voortgezet onderwijs Het resultaat in het voortgezet onderwijs komt uit op € 1.130.000. Dit is € 2.041.000 hoger dan de begroting.
Verschil werkelijk 2014 t.o.v. begroting 2014 VO 2500
2000
2041
1500
1000 743 608
599
500 225
219
197
29
0
-500 -579
Financiële baten & lasten
Overige lasten
Huisvestingslasten
Afschrijvingen
Personele lasten
Overige baten
Gemeentelijke inkomsten
Rijksbijdragen
Resultaat
-1000
Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere baten dan begroot € 1.165.000. • Hogere rijksbijdragen € 225.000. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door een stijging van de personele lumpsum € 367.000, lerarenbeurs € 240.000 en rugzakleerlingen € 162.000. Daar staan hogere verrekening uitkeringskosten van - € 451.000 tegenover. • Hogere overige overheidsbijdragen € 197.000. • Het grootste gedeelte wordt veroorzaakt door de stijging van de overige baten € 743.000. Deze baten worden altijd voorzichtig begroot en er staan ook meestal extra kosten tegenover.
Jaarverslag 2014 |
31
| Lucas Onderwijs
De lasten zijn veel minder sterk gestegen dan de baten. Voor het VO in totaal zijn de lasten zelfs iets gedaald € 876.000 ten opzichte van de begroting. De belangrijkste wijzigingen zijn hieronder genoemd.
Eigenrisicodragerschap WGA Het resultaat op het eigenrisicodragerschap WGA bedraagt negatief € 39.000. Dit is € 76.000 lager dan begroot. Er is intensieve aandacht op dit dossier. Voor toekomstige uitkeringen is in totaal per ultimo 2014 een voorziening gevormd van € 3.060.000. Het aantal nieuwe medewerkers in de WGA in 2014 bedraagt negen fte met een uitstroom van 2,4 fte.
• De personeelskosten bedragen € 106.433.000. Dat is 78,8% van de totale kosten. De personeelskosten zijn € 599.000 lager dan begroot ondanks de loonstijging van 1,2% per augustus. De begrote 1% loonkostenstijgingen was dit jaar slechts gedeeltelijk nodig ter compensatie van gestegen loonkosten. • De overige lasten zijn € 579.000 hoger dan de begroting. Deze verhoging komt door een administratieve wijziging van een vordering. • De financiële baten en lasten zijn € 608.000 hoger door de waardestijging van de obligaties.
Balans Door het resultaat in 2014 van € 1.357.000, de toename van de voorzieningen € 4.210.000 en de kortlopende schulden € 2.180.000 is het balanstotaal sterk toegenomen van € 85.301.000 naar € 92.950.000. Activa
Centrale organisatie De kosten van de centrale organisatie ten opzichte van de gealloceerde baten waren in 2014 lager vanwege lagere personele lasten.
Materiële vaste activa In 2014 is de omvang van de materiële vaste activa conform de begroting verlopen. De grote investeringsprojecten worden gevolgd met projectadministratierapportages en control door stuur- en werkgroepen. Het totaal aan investeringen bedraagt € 4.543.000 en totaal van de afschrijvingen € 5.118.000.
Financiële Baten en Lasten privaat vermogen De financiële baten en lasten voor het private vermogen zijn met € 565.000 hoger dan de begroting van € 200.000. Het verschil met de begroting en de jaarrekening 2013 wordt veroorzaakt door de positieve waardeveranderingen van de obligaties.
Jaarverslag 2014 |
Financiële vaste activa De financiële vaste activa is in 2014 sterk gestegen met € 15.765.000 tot € 35.499.000. Deze stijging wordt
32
| Lucas Onderwijs
gedeeltelijk veroorzaakt door een koerswinst van € 1.471.000. De rest van de stijging wordt veroorzaakt door de aankoop van obligaties uit het hoge bedrag aan liquide middelen op 31 december 2013.
Voorzieningen De voorzieningen zijn in 2014 met € 4.210.000 gestegen tot € 22.256.000. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van de voorziening groot onderhoud (€ 3.763.000). Hiervan is € 2.187.000 inhaaldotatie voor de doordecentralisatie van het buitenonderhoud in het PO.
Vorderingen De vorderingen zijn gestegen met € 4.472.000 tot € 12.327.000. Deze stijging wordt voor € 4.432.000 veroorzaakt door de stijging van de vorderingen op de verschillende gemeenten in het kader van huisvestingsprojecten.
De totale personeelsvoorziening is met € 447.000 gestegen. De voorziening voor het eigenrisicodragerschap WGA is met € 356.000 gestegen tot € 3.060.000. Deze voorziening zal de komende jaren nog verder oplopen tot een evenwicht is bereikt in de in- en uitstroom van de medewerkers in de WGA.
Liquide middelen De stand van de liquide middelen is sterk gedaald van € 19.434.000 naar € 7.492.000. Dit is voornamelijk veroorzaakt doordat het overschot aan liquide middelen conform het beleid en Treasury Statuut is geïnvesteerd in obligaties.
De voorziening voor ex-medewerkers in de WW bedraagt nu € 1.068.000. In 2015 is in het voortgezet onderwijs een nieuwe voorziening gevormd in het kader van het leeftijdsbewust personeelsbeleid van € 244.000 als gevolg van verplichtingen vanuit de nieuwe cao VO.
Passiva Eigen vermogen en weerstandsvermogen Het eigen vermogen bedraagt eind 2014 € 42.079.000. Van dit vermogen is € 9.814.000 privaat en € 32.265.00 publiek vermogen. Het weerstandsvermogen van het publieke vermogen (eigen vermogen/totaal baten) is 13,5%. In 2013 was dit 12,9%.
Jaarverslag 2014 |
33
| Lucas Onderwijs
Ratio’s 31-12-2014 Solvabiliteit Kapitalisatiefactor - publiek Kapitalisatiefactor - totaal Liquiditeit Weerstandsvermogen - publiek Weerstandsvermogen - totaal -
Rentabiliteit
signaleringsgrenzen ondergrens bovengrens 20,0% geen 35,0%
45,3% 26,6% 30,6% 0,69 13,5% 17,6% 2014 0,6%
In dit overzicht zijn tevens de signaleringsgrenzen opgenomen van de commissie Don. De solvabiliteit is in 2014 iets gedaald tot 45,3%. Lucas Onderwijs heeft per 31 december 2014 een kapitalisatiefactor van 26,6% op het publiek vermogen. Het ministerie van Onderwijs heeft de signaleringsgrens, in navolging van de commissie Don, bepaald op 35%. De door de commissie Don benoemde ratio kapitalisatiefactor is opgebouwd uit een factor voor de: • financieringsfunctie (middelen om materiële vaste activa te vervangen); • transactiefunctie (middelen om korte termijn schulden te voldoen); • financiële bufferfunctie (middelen om onvoorziene risico’s te dekken).
1,50
0,0%
5,0%
47,7% 23,4% 27,2% 1,03 12,9% 16,7% 2013 4,9%
Treasury Management De effecten (financiële vaste activa) worden sinds 2013 beheerd door Schretlen & Co. Rabobank bewaart de effecten. Het beleid met betrekking tot de beleggingsportefeuille is erop gericht voor de publieke middelen alleen vastrentende waarden in bezit te hebben. Bij de private middelen is dit ook het uitgangspunt, maar hiervan kan het bestuur afwijken. In 2014 vielen, ook bij de private middelen, alle mutaties binnen de Regeling beleggen en belenen, opgelegd door het ministerie van Onderwijs. In 2011 heeft het college van bestuur een nieuw treasury statuut opgesteld en dit statuut is door de raad van toezicht vastgesteld. Lucas Onderwijs heeft ultimo 2014 de effectenportefeuille volledig belegd in vastrentende waarden. De beleggingen bestaan voor 75% uit obligaties met een AAA-rating conform de ratingssystematiek van Moody’s. De overige beleggingen betreffen vastrentende beleggingen met een AA-rating en betreffen obligaties van Rabobank, EFSF, Cades, België, ESM en Frankrijk.
De ratio voor liquiditeit (vlottende bezittingen/vlottende schulden) komt dit jaar ruim boven de ondergrens uit. Deze ratio is voor Lucas Onderwijs minder interessant omdat Lucas Onderwijs beschikt over een obligatieportefeuille (zie financiële vaste activa). De rentabiliteit is dit jaar 0,6%. De rentabiliteit in het primair onderwijs/WEC is -0,7% en in het voortgezet onderwijs 0,8%.
Naast de bovengenoemde beleggingen heeft Lucas Onderwijs de mogelijkheid om binnen het opgestelde treasury statuut middelen uit het private vermogen in te zetten voor zaken die niet vallen binnen de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010. Lucas Onderwijs heeft een lening verstrekt aan Stichting Glaslokaal (31 december 2014 € 1.000.000). Lucas Onderwijs heeft een tweede hypotheekrecht op het netwerk van de stichting en de rente bedraagt minimaal 5,25%.
Het weerstandsvermogen - publiek - is in 2014 gestegen naar 13,5%. Het bestuur heeft besloten dat het weerstandsvermogen, mede gezien de risico’s en de omvang van de stichting, minimaal 10% moet zijn. Er kunnen zich omstandigheden voordoen waardoor het bestuur tijdelijk de ondergrens verlaagt. Dit werd bijvoorbeeld besloten bij de fusie met de Nutsscholen die een zeer negatief vermogen hadden. In het PO/WEC is het weerstandsvermogen 13,8%. In het VO is dat 13,5% (rekening houdende met het negatieve publieke vermogen in verband met het eigenrisicodragerschap WGA). Wanneer rekening wordt gehouden met het private vermogen van Lucas Onderwijs, oorspronkelijk voortkomend vanuit het primair onderwijs, heeft Lucas Onderwijs een weerstandsvermogen van 17,6%.
Jaarverslag 2014 |
0,50
31-12-2013
De gemiddelde looptijd van de portefeuille per ultimo 2014 is 6,4 jaar, gedeeltelijk afhankelijk van eerdere uitloting.
34
| Lucas Onderwijs
6 Continuïteitsparagraaf per school gekeken of de leerlingpopulatie zal groeien of krimpen. De verwachting is dat in de toekomstige jaren het leerlingaantal nog licht zal stijgen. In 2014 was het leerlingaantal PO (inclusief WEC) 16.988. Dit aantal zal tot 2020 stijgen tot 17.964. In 2017 worden 17.678 leerlingen verwacht. In het VO zijn nu 16.722 leerlingen aanwezig. Dit zal toenemen tot 17.027 in 2020.
Kengetallen Lucas Onderwijs stelt een begroting op waarbij altijd een aantal jaren vooruit wordt begroot. Uiteraard zijn de eerste jaren het meest nauwkeurig te begroten, maar bij grotere investeringen is het ook belangrijk de consequenties op langere termijn te beoordelen. Mede op basis van de gegevens van de gemeente wordt
KENGETAL
2014
2015
2016
2017
Personele bezetting in fte (gemiddeld) Primair onderwijs/WEC Voortgezet onderwijs Centrale organisatie
1.329 1.477 92
1.311 1.488 92
1.291 1.487 92
1.296 1.495 92
TOTAAL
2.898
2.891
2.870
2.883
(stand 01-10) Leerlingaantallen PO/WEC Leerlingaantallen VO
16.988 16.722
17.308 16.798
17.501 16.896
17.678 16.991
TOTAAL
33.710
34.106
34.397
34.669
Jaarverslag 2014 |
35
| Lucas Onderwijs
Meerjarenbegroting (in euro’s)
BATEN
2014
2015
2016
2017
Rijksbijdrage Overige overheidsbijdragen en subsidies Overige baten
216.395.112 10.095.813 11.982.041
225.137.942 9.547.210 8.573.995
225.853.196 8.334.574 8.328.238
230.648.128 8.303.458 8.254.050
TOTAAL BATEN
238.472.966
243.259.147
242.516.008
247.205.636
Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten
187.455.195 5.118.277 20.858.954 25.961.328
198.625.974 5.535.714 19.548.245 22.436.365
196.085.913 6.009.288 18.319.796 23.578.659
198.677.843 6.457.805 18.277.418 23.744.172
TOTAAL LASTEN
239.393.754
246.146.298
243.993.656
247.157.238
Saldo baten en lasten
-920.788
-2.887.151
-1.477.648
48.398
Saldo financiële bedrijfsvoering scholen Saldo financiële bedrijfsvoering stichting Saldo buitengewone baten en lasten
1.712.519 565.449 0
158.555 482.064 0
161.655 212.064 0
161.655 197.064 0
TOTAAL RESULTAAT
1.357.180
-2.246.532
-1.103.929
407.117
0
0
0
0
LASTEN
Incidentele baten en lasten in totaal resultaat
Toelichting BATEN EN LASTEN 2015 is negatief begroot op € 2.247.000. Het publieke weerstandsvermogen is ultimo 2014 13,5%. Dit is boven de door het bestuur gestelde bodemgrens van 10%. Door de extra inkomsten in 2013 en het resultaat in 2014 is het weerstandsvermogen fors gestegen. Voor de jaren 2015 en verder verwacht het bestuur in de eerste jaren een licht negatief resultaat dat daarna weer beperkt positief zal stabiliseren. De rijksbijdragen stijgen in 2015 met € 8.743.000. Deze extra inkomsten worden vooral ingezet om de personeelslasten te kunnen laten stijgen tot € 11.171.000.
Jaarverslag 2014 2014 ||
36 36 || Lucas LucasOnderwijs Onderwijs
BALANS (in euro’s)
ACTIVA
2014
2015
2016
2017
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
0 37.633.021 35.498.871
0 44.671.783 32.000.000
0 46.235.894 32.000.000
0 45.776.633 32.000.000
TOTAAL VASTE ACTIVA
73.131.892
76.671.783
78.235.894
77.776.633
Vlottende activa
19.818.337
13.727.497
12.045.953
13.977.115
TOTAAL ACTIVA
92.950.229
90.399.280
90.281.847
91.753.748
Eigen vermogen Algemene reserve privaat Bestemmingsreserve publiek
9.813.688 32.264.854
10.295.752 29.536.258
10.507.816 28.220.265
10.704.880 28.430.318
TOTAAL EIGEN VERMOGEN
42.078.542
39.832.010
38.728.081
39.135.198
Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden
22.256.349 0 28.615.338
24.567.270 0 26.000.000
25.553.766 0 26.000.000
26.618.550 0 26.000.000
TOTAAL PASSIVA
92.950.229
90.399.280
90.281.847
91.753.748
PASSIVA
Toelichting De materiële vaste activa zal in 2015 en 2016 licht stijgen omdat een aantal nieuw- en verbouwprojecten (Edith Stein, Zandvliet, Rijswijk en Gasthuislaan) in het voortgezet onderwijs wordt opgeleverd waarbij de investering hoger is dan de bijdrage van de gemeente. In 2017 wordt er minder geïnvesteerd dan afgeschreven zodat de materiële vaste activa zal dalen. Het privaat vermogen stijgt elk jaar licht met de toevoeging van het renteaandeel, ervan uitgaand dat er geen bijzondere koersresultaten ontstaan. Het publieke vermogen daalt in 2015 om vanaf dat moment redelijk constant te blijven. De financiële vaste activa blijft stabiel in de komende jaren indien de rente en dus de waarde van de obligaties gelijk blijft. De voorzieningen blijven de komende jaren nog stijgen. Dit wordt gedeeltelijk veroorzaakt door de voorziening eigenrisicodragerschap WGA die nog blijft stijgen tot 2018. Dan zou er een evenwicht moeten zijn bereikt met betrekking tot de in- en uitstroom van medewerkers in de WGA. De stijging wordt verder veroorzaakt door de voorziening groot onderhoud.
Jaarverslag 2014 2014 ||
37 37
|| Lucas Lucas Onderwijs Onderwijs
Ratio’s KENGETAL (stand 31/12) Weerstandsvermogen - publiek Weerstandsvermogen totaal Kapitalisatiefactor - publiek Kapitalisatiefactor totaal Solvabiliteitsratio Rentabiliteitsfactor Liquiditeit
2014
2015
2016
2017
13,5% 17,6% 26,6% 30,6% 45,3% 0,6% 0,69
12,1% 16,4% 25,0% 29,2% 44,1% -0,9% 0,53
11,6% 16,0% 24,9% 29,3% 42,9% -0,5% 0,46
11,5% 15,8% 25,0% 29,3% 42,7% 0,2% 0,54
Toelichting De verschillende ratio’s laten voor de komende jaren een stabiel beeld zien behalve de rentabiliteit en het weerstandsvermogen. In 2015 en 2016 is een negatief resultaat begroot waardoor de rentabiliteit en het weerstandsvermogen in de komende jaren zullen afnemen. De liquiditeit zal in 2016 onder de signaleringsgrens van 0,5 dalen. Dit is geen probleem omdat een groot gedeelte van de liquide middelen zijn omgezet in financiële vaste activa conform het Treasury Beleid. Deze obligaties kunnen worden verkocht als dit nodig is.
Werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem Het bestuur van Lucas Onderwijs heeft in het verleden gekozen om de beheersing van risico’s en de controle hierop, waaronder interne controle, zo laag mogelijk in de organisatie en volledig in de lijn te organiseren. Hierdoor ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van activiteiten bij de uitvoerende en de direct leidinggevende. Deze laatste moet zich bewust zijn van de risico’s die zich bij de activiteiten kunnen voordoen en daarmee is risicomanagement een taak van elke leidinggevende op elk niveau binnen Lucas Onderwijs.
de juiste maatregelen zijn genomen om de risico’s te beheersen. In 2014 heeft het bestuur in de periodieke voortgangsgesprekken met de verantwoordelijke directeuren in het primair- en voortgezet onderwijs gesproken over gesignaleerde risico’s. Het bestuur van Lucas Onderwijs volgt de Code goed onderwijsbestuur van de VO-Raad. Deze code bevat bindende afspraken op het gebied van integriteit, verantwoording en toezicht. In 2015 laat het bestuur een onderzoek uitvoeren naar de efficiëntie, de kwaliteit en de governance van de ondersteunende organisatie.
In 2014 is door het college van bestuur een inventarisatie van de belangrijkste risico’s opgemaakt, mede op basis van de eind 2013 gehouden workshops met de managementteams voor het primair en voortgezet onderwijs. De workshops boden een efficiënte manier om inzicht te krijgen in de risico’s die een blokkade kunnen zijn bij het behalen van de strategische doelstellingen. In 2015 zullen de onderwijsondersteunende processen geanalyseerd worden. Gekeken wordt welke risico’s worden gelopen bij deze processen en hoe deze risico’s op de juiste wijze kunnen worden beheerst. In 2015 zal extra aandacht worden besteed aan de monitoring van de risico’s op tactisch en strategisch niveau. Op schoolniveau wordt, bij het opstellen van het schoolplan en het jaarplan, beoordeeld welke risico’s bij de desbetreffende school het behalen van de doelstellingen van de school in de weg kunnen staan. Bij deze risico’s kiest en neemt de school zelf beheersmaatregelen. In de gesprekscyclus met de cluster- of instellingsdirecteur wordt getoetst of de belangrijkste risico’s zijn onderkend en of
Jaarverslag 2014 |
Belangrijkste risico’s en onzekerheden Tijdens de hiervoor genoemde workshops zijn risico’s geïdentificeerd op het gebied van onderwijs, personeel, bedrijfsvoering en externe ontwikkelingen. • Onderwijs. Het nieuwe toezichtskader van de inspectie (zeer zwak, zwak, voldoende, goed, excellent), de invoering van Passend Onderwijs en het stijgend aantal leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs en de effecten hiervan op de bestaande instellingen en de effectiviteit van de innovatiestrategie zijn enkele aspecten die van invloed zijn op de belangrijkste doelstelling van Lucas Onderwijs. Het bestuur is, zodra zich nieuwe zaken voordoen, direct met de directeuren in het onderwijs en met ondersteuning van onderwijsadviseurs in gesprek om adequate maatregelen te nemen zodat deze wijzigingen zo goed mogelijk worden uitgevoerd en waar mogelijk verbeteringen en innovaties in het onderwijsproces direct worden ingevoerd.
38
| Lucas Onderwijs
taal met de eindverantwoordelijke directeuren een gesprek om de belangrijkste zaken te bespreken die moeten worden bijgestuurd. • Externe ontwikkelingen. De afgelopen jaren is het regelmatig voorgekomen dat de bekostiging onvoldoende was om de stijging van (loon)kosten te compenseren. Daarnaast zijn de politieke beleidsvoornemens niet altijd consequent en de noodzakelijke bekostiging om nieuwe eisen en wensen uit te voeren soms onvoldoende. Door voldoende reserves aan te houden en adequaat te handelen, is het mogelijk dit risico te beheersen.
• Personeel. De professionalisering van de medewerkers, mede in relatie tot het sectorakkoord, het register leerkrachten (2017) en het register van schoolleiders is een risico. Medewerkers moeten zich continu professionaliseren, echter vanwege de snel ontwikkelende omgeving zijn de eisen en de snelheid hoger dan in het verleden. Daarnaast zijn er diverse andere onderwerpen die risico’s met zich meebrengen op personeelsgebied, zoals WWZ, WGA -, ziekte-, arbo-beleid, taakbeleid, duurzame inzetbaarheid en jonge leerkrachten. Door voldoende scholing, onder andere via de Lucas Academie en aandacht van het management, moet het mogelijk zijn de kwaliteit van de medewerkers op goed niveau te houden. Daarnaast is het van belang om goed personeelsbeleid te hebben, dat in alle scholen wordt uitgevoerd zodat alle medewerkers hun werkzaamheden op goed niveau kunnen uitvoeren. • Organisatie bedrijfsvoering. Binnen dit gebied zijn diverse zaken die risico’s met zich meebrengen. Op het gebied van governance, cultuur, processen/procedures, projecten en subsidies. Naast het eerder genoemde onderzoek om de ondersteunende processen zo efficiënt mogelijk in te richten, heeft het bestuur elk kwar-
Jaarverslag 2014 |
Het college van bestuur acht de financiële situatie van Lucas Onderwijs voldoende, rekening houdend met de meerjarenbegroting en de aanwezige risico’s. De extra financiële middelen uit de akkoorden zijn reeds beperkt in 2014 en beleidsrijker in 2015 begroot. Ook de meerjarenbegroting, gebaseerd op de laatst bekende uitgangspunten voor wat betreft leerlingaantallen en benodigde inzet van medewerkers en middelen, laten een stabiel beeld zien indien dit wordt doorgerekend in baten, lasten en balansposities.
39
| Lucas Onderwijs
7 Verslag raad van toezicht
D
e raad van toezicht is een onafhankelijk orgaan binnen de stichting Lucas Onderwijs. De raad van toezicht houdt toezicht op het realiseren van de doelstellingen van Lucas Onderwijs. Lucas Onderwijs is lid van de PO-raad en van de VO-Raad en onderschrijft de Code Goed Bestuur Primair Onderwijs en de Code Goed
Onderwijsbestuur van de VO-Raad. Lucas Onderwijs volgt de Code Goed Onderwijsbestuur.
Gegevens toezichthouders De heer mr. M.A.P. van Haersma Buma (voorzitter) De heer dr. F.J. de Wuffel (vicevoorzitter) Mevrouw mr. I.Y. Tan Mevrouw J.I. van Werkhoven, MA De heer drs. M.C. Boon RC De heer drs. F.H. Lemmink, MBA
benoeming 01-01-2008 01-06-2008 01-11-2008 01-07-2010 01-07-2010 01-07-2010
termijn 2e 2e 2e 2e 2e 2e
af te treden 01-01-2016 01-06-2016 01-11-2016 01-07-2018* 31-12-2014** 01-07-2018*
* Medio 2014 zijn de leden Van Werkhoven, Boon en Lemmink herbenoemd en gestart met hun tweede termijn. ** Eind 2014 gaf de heer Boon aan zijn lidmaatschap te beëindigen wegens drukke werkzaamheden elders. In 2015 wordt een opvolger gezocht.
Informatievoorziening In 2014 is de raad van toezicht wederom nauw betrokken geweest bij beleids- en beheersprocessen. De informatie waarmee de raad werkt, wordt door het college van bestuur mondeling en schriftelijk verstrekt, onder andere in de vorm van periodieke kernbrieven en documenten en tijdens vergaderingen. Verder ontvangt de raad van toezicht informatie van schoolleiders, vanuit overleg met de accountant, tijdens contacten met de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden en bij werkbezoeken van individuele leden aan scholen.
matiebeleidsplan, management development, begroting 2015, benoeming lid college van bestuur en de zelfevaluatie van de raad van toezicht. Financiële Commissie De financiële agendapunten van de vergaderingen van de raad van toezicht worden voorbereid door de financiële commissie waarin de heren Boon en Lemmink zitting hebben. De financiële commissie behandelt de financiële onderwerpen, zoals de jaarrekening en begroting en zaken met mogelijk grotere financiële impact, uitvoerig en geeft hierover advies aan de raad van toezicht. De financiële commissie vergadert met de voorzitter van het college van bestuur, de stichtingscontroller en indien gewenst andere functionarissen zoals het hoofd van de afdeling Financiën en administratie en de externe accountant. In 2014 is de financiële commissie zes keer bij elkaar gekomen.
Vergaderingen De raad van toezicht is in 2014 zes keer bijeengekomen. Vijf keer betrof dit een reguliere vergadering. Eenmaal ging het om een studiedag rond het thema 21steeeuwse vaardigheden met het college van bestuur, scholen en experts. De raad vergadert altijd in aanwezigheid van de leden van het college van bestuur, de stichtingscontroller en de secretaris/directeur. Zonodig is de externe accountant bij de vergadering aanwezig. Daarnaast vergadert de raad van toezicht minimaal één keer per jaar zonder het college van bestuur. Tijdens de vergaderingen zijn onder meer de volgende onderwerpen aan de orde gekomen, zowel in meningsvormende als besluitvormende zin: verbeterprogramma bedrijfsvoering, strategisch beleidsplan, diverse financiële onderwerpen, jaarrekening 2013 en jaarverslag, de Zandvoortse School, onderwijskwaliteit, passend onderwijs, regionale ontwikkelingen, de Kaderbrief 2015, brede buurtscholen en integrale kindcentra, sectorakkoorden PO en VO, strategisch infor-
Jaarverslag 2014 |
De externe accountant heeft in opdracht van de raad van toezicht de jaarrekening 2013 gecontroleerd en daarbij een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven. In het najaar is de begroting 2015 in de financiële commissie geagendeerd. Deze begroting is in november vastgesteld door het college van bestuur. Deze documenten zijn met een positief advies van de financiële commissie ter goedkeuring doorgestuurd naar de raad van toezicht. In het verslagjaar zijn verder de volgende onderwerpen besproken: de forecasts, de Management Letter van de externe accountant, de acties uit het verbeterprogramma, de gevolgen van de nieuwe cao’s, het NOA-akkoord en het Herfstakkoord, de ICT-voorzieningen, het
40
| Lucas Onderwijs
In 2014 heeft de raad gesproken over de honorering van het college van bestuur. Het salaris van de bestuurders valt binnen de grenzen van de cao voor bestuurders en blijft onder de maximale vergoeding die voor het voortgezet onderwijs is vastgesteld in de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De bedragen staan op pagina 28 van de jaarrekening.
informatiebeleid, de investeringen en bouwprojecten, het eigen risico-dragerschap WGA/WIA, het vervangingsfonds, de financiële beleidskaders, de PDCA-gesprekkencyclus, het managementinformatie-dashboard, de collectieve lasten, de voorziening voor buitenonderhoud primair onderwijs, het boekenfonds en de aanbestedingen. Werkgeverschap Per 1 december 2014 heeft de vicevoorzitter van het college van bestuur, de heer Van Asseldonk, afscheid genomen van Lucas Onderwijs. De raad van toezicht heeft een openbare wervingsprocedure voor zijn opvolger geleid, met betrokkenheid van het college van bestuur, leraren, schoolleiders, de GMR’en en medewerkers van het stichtingsbureau. De raad van toezicht heeft op voordracht van de benoemingscommissie en met een positief advies van de benoemingsadviescommissie, mevrouw dr. mr. Ingrid de Bonth per 1 februari 2015 benoemd tot vicevoorzitter van het college van bestuur van Lucas Onderwijs.
Jaarverslag 2014 |
Ten slotte De raad heeft in december een zelfevaluatie uitgevoerd. De uitkomsten van deze evaluatie worden gebruikt om het functioneren van de raad verder te verbeteren. De niet-opgevraagde vergoeding van de raad van toezichtleden is aan het Corbulo College toegekend. Raad van toezicht Lucas Onderwijs De heer mr. M.A.P van Haersma Buma, voorzitter
41
| Lucas Onderwijs
Scholenlijst PO Samenwerkingsschool Balans Bezuidenhout M.M. Boldingh De Bras De Buit De Carolusschool Cosmicus De School De Dijsselbloem De Drie Linden De Driemaster Samenwerkingsschool Emmaüs De Fontein Groen van Prinsterer Grote Beer Jeroen De Jonge Wereld J.F. Kennedy Koos Meindertsschool De Krullevaar Laan van Poot Het Lichtbaken Liduina Prins Mauritsschool CBS Melodie Morgenstond De Oase Onze Wereld ’t Palet De Paradijsvogel De Parkiet St. Paschalis De Regenboog Shalomschool J.H. Snijdersschool Statenkwartier Toermalijn De Trampoline De Triangel De Vijverhof De Vlieger De Vuurvlinder De Waterwilg Woonstede Het Zonnelicht De Zonnewijzer Zorgvliet
SBO & REC Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Rijswijk Den Haag Den Haag Zandvoort Voorburg Den Haag Voorburg Leidschendam Den Haag Voorburg Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Rijswijk Rijswijk Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Rijswijk Rijswijk Den Haag Den Haag Leidschendam Den Haag Voorburg Den Haag Den Haag Nootdorp Den Haag Rijswijk Leidschendam Den Haag
Jaarverslag 2014 |
SBO Het Avontuur Bernardusschool locatie SO Bernardusschool locatie VSO ZMLK ’t Kraaienest SO ZMLK ’t Kraaienest VSO SBO Merlijn De Opperd ZMOK SBO Pastoor van Ars SBO De Vliethorst
Den Haag Den Haag Den Haag Nootdorp Nootdorp Den Haag Rijswijk Den Haag Leidschendam
VO
Esloo College Corbulo College Diamant College Internationaal College Edith Stein Montaigne Lyceum College St. Paul
Den Haag Voorburg Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag
Christelijk College De Populier Heldring VMBO Hofstad Lyceum Hofstad Mavo De Hofstede Praktijkschool Zandvlietcollege
Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag
ISW Gasthuislaan ISW Hoge Woerd ISW Hoogeland ISW Irenestraat ISW Lage Woerd ISW Madeweg ISW Sweelincklaan
’s-Gravenzande Naaldwijk Naaldwijk Poeldijk Naaldwijk Monster ’s-Gravenzande
Stanislascollege Westplantsoen Stanislascollege Burg. Elsenlaan Stanislascollege Gen. Vetterstraat Stanislascollege H.R. Holstlaan Stanislascollege Krakeelpolderweg Stanislascollege Pijnacker Stanislascollege Reinier de Graafpad
Delft Rijswijk Rijswijk Rijswijk Delft Pijnacker Delft
42
| Lucas Onderwijs
maatschappelijke partners Samen werken aan brede vorming Op school- en bestuursniveau is er samenwerking met een groot aantal partners vanuit de kinderopvang, welzijnswerk, cultuur, sport, jeugdzorg en gemeenten. Het voortgezet onderwijs onderhoudt bovendien contacten met werkgevers in de regio voor stages en beroepenoriëntatie. Steeds meer van deze partners komen de school in; een buurthuis in de school, spreekuur van de jeugdzorg, de bibliotheek in school, samen nadenken over nieuwbouw met de kinderopvang en uiteraard veel sport en cultuur. Een greep uit de organisaties waar mee wordt samengewerkt: Dak Kindercentra Stichting Rijswijkse Kinderopvang Xtra-Welzijn Stichting MOOI Stichting Brede Buurtschool Jeugdformaat Bureau HALT Stichting 16-22 Het Diamant Theater Buurtregisseur Laak Politie Haaglanden Europees Platform Jeugdgezondheidszorg Voor Welzijn Spirit4You Platform Bèta Techniek
Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van: Lucas Onderwijs Postbus 93231 2509 AE Den Haag Telefoon: 070 - 300 11 00 Fax: 070 - 300 94 99 Email:
[email protected] Internet: www.lucasonderwijs.nl Met dank aan medewerkers van Lucas Onderwijs voor hun bijdragen. Eindredactie: Breeve Media & Communicatie, Rotterdam Ontwerp en productie: The Happy Horseman BV, Rotterdam Fotografie: Lou Wolfs Fotografie, Rotterdam, (Tenzij anders vermeld)
Uw reactie op dit verslag is welkom via
[email protected]
Jaarverslag 2014 |
43
| Lucas Onderwijs
