J A A R V E R S L A G

JAAR VER SLAG CBK Groningen 2006-2008

1

JAARVERSLAG 2006-2008 CBK GRONINGEN

het CBK brengt kunst dichterbij 2

1

Deelname Uit in Groningen, 11 september 2008 JAARVERSLAG 2006-2008 CBK GRONINGEN

INHOUD Redactioneel

p

5

Kunst in Groningen: geen punt

Kunst in opdracht p 11 Groningen-stad kent een ruime collectie Kunst op Straat. Het CBK Groningen beheert deze namens de gemeente. Dat niet alleen, ze verstrekt ook opdrachten. Onder andere over planontwikkelingen en toekomstvisies. De afgelopen jaren kwamen er weer enkele juweeltjes bij. Naast deze opdrachten, kunnen ook bedrijven/instellingen bij het CBK Groningen terecht voor Kunst op Maat…

12 Kunst op Maat p 38

Uitgave: CBK Groningen Postbus 775

Kunstuitleen en publiekspresentaties p 49 Kunstuitlenen staan onder steeds grotere druk. Subsidies vallen weg, overheden trekken zich terug. Tijd voor het CBK om te innoveren. Met succes…

9700 AT Groningen tel (050) 368 01 60 [email protected]

Educatie en publiek p 71

www.cbkgroningen.nl Oplage: 1.750

In lijn van het motto van het CBK, het CBK brengt kunst dichterbij, is educatie ondertussen breed ingebed in het jaarprogramma. De afgelopen jaren kwamen bijna 10.000 leerlingen over de vloer…

Hoofdredactie: Ingeborg Walinga Eindredactie: Ronald Rooijakkers Redactie: Annemoon van Hemel Beeldredactie: Harry Fierkens, Ronald Rooijakkers en Nicoline Wijnja Fotografie: Wim te Brake, Harry Cock, Annelies Dijkman, Pieter Duijser, Harry Fierkens, Patrick de Gier, Henx Fotografie, Jenne Hoekstra, Peter de Kan, Didi Loman, André Tervoort, Roelof Voorintholt en Vroegop/Schoonveld Foto cover: Second Thought – Giny Vos, Stadsbalkon, Groningen, fotograaf: Harry Fierkens Ontwerp en vormgeving: Silverbee

Kunst in site p

Productiebegeleiding: Ronald Rooijakkers Aan deze uitgave werkten mee: Ankie Boomstra, Sanne Kooij, Didi Loman, Diana Lourens, Gea Messchendorp, Inge Pijnacker Hordijk, Frederike Slichter, Dettie Veltman en Roelof Voorintholt

Debat/Op Zondag p

Druk: Grafisch Huis, Groningen Niet alle rechthebbenden van de gebruikte beelden konden worden achterhaald,

Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Niets hieruit mag zonder bronvermelding en voorafgaande schriftelijke toestemming worden overgenomen en/of vermenigvuldigd. © 2009 Het CBK Groningen is een werkmaatschappij van de Gemeente Groningen.

91

85

Digitalisering heeft op tal van terreinen veel veranderd bij het CBK, zichtbaar voor publiek, maar ook achter de schermen…

Over lezingen, discussies en debat…

belanghebbenden worden verzocht contact op te nemen met het CBK Groningen.

En verder

CBK in het Ebbingekwartier p 46

Het CBK Groningen bedankt p 94

Het CBK en nieuwe media p 66

Wie is wie p 96

Kunstcadeaus p 64

Wat doet het CBK voor Groninger kunstenaars p 68 3


6

“Persoonlijk had ik het heel spannend gevonden om verzelfstandiging verder uit te zoeken, maar ik zie ook heel goed dat de uitspraak van de politiek een positieve erkenning is!”

Kunst op Straat p

COLOFON Jaarverslag CBK Groningen 2006 – 2008

p

Interview met Ingeborg Walinga, directeur CBK Groningen:

Het CBK Groningen werkt(e) samen met p 95

Bijlage met alle feiten en cijfers p 99

REDACTIONEEL Jaarverslagen maken was nooit onze hobby. Sterker nog, we deden het gewoon niet. We legden als gemeentelijke werkmaatschappij al op allerlei manieren verantwoording af. Punt. Maar ja, daarvan zag u als publiek, als kunstenaar of als collega-instelling niets. Natuurlijk, u ontving wel onze uitnodigingskaarten en bezocht onze activiteiten, maar een totaalbeeld van wat het CBK Groningen doet? Dat is toch echt iets voor een jaarverslag. Om overzicht te krijgen. Te vergelijken. Iets in op te zoeken. Kijken of u er zelf ook in staat. Etc. En als we het dan toch doen, dan maar meteen goed en vooral ook visueel. Vandaar een driedubbel jaarverslag. Rijk geïllustreerd, omdat we u kunst willen laten zien • Eerst nemen we u mee terug naar Atelier Meerstad, een gewaagd project van Kunst op Straat om kunstenaars, architecten en ontwerpers te laten meedenken over stadsontwikkeling. Toen een nieuw experiment, later bleek het een maatgevend project voor ons verdere Kunst op Straat beleid. Daarna laten we de inspanningen zien van Kunst op Maat. In het volgende artikel memoreren wij graag het succes van Nieuwe Uitleenschatten, de inmiddels bekende presentatiereeks van de Kunstuitleen in de Der Aa-kerk, iedere zomer. Aansluitend laten we zien dat educatie niet alleen voor scholieren is, maar vooral een instrument is waarmee we ‘kunst dichterbij brengen’. In het volgende artikel staan alle digitale ontwikkelingen op een rij over onze websites en publieksinformatie. Serieus debat en culturele verpozing sluiten het inhoudelijke tekstdeel af en maken plaats voor het totaalbeeld in feiten en cijfers: alle gegevens over 2006, 2007 en 2008 op een rij • We werkten met veel plezier aan dit verslag. Alleen al omdat het leuk is weer eens stil te staan bij al die evenementen. Al dat fotomateriaal terug te zien en nu aan u te kunnen presenteren. Maar ook omdat het goed is eens stil te staan bij het beeld dat die diversiteit oplevert: het CBK als een stevige culturele middenvelder, met veel samenwerkingspartners, advieskwaliteit en de ambitie nog meer gangmaker te zijn. Nu dan, hier is het CBK jaarverslag over 2006, 2007en 2008 • Wilt u reageren? Doen! [email protected]

64

Publieksbalie Trompsingel

5


Kunst in Groningen: geen punt! Interview met Ingeborg Walinga, directeur CBK Groningen tekst: Annemoon van Hemel beeld: Patrick de Gier

Een jaarverslag van het CBK Groningen, dat is nieuw. ‘Ja, dat klopt. En we hebben er meteen drie jaar van gemaakt, want het CBK heeft drie spannende jaren achter de rug. In 2006 werd overwogen om het CBK te verzelfstandigen en moesten we ons herbezinnen op onze positie in het culturele veld. Ondertussen vingen we een structurele bezuiniging op van 50.000 euro. En draaiden we een zeer actief programma, want we wilden koste wat kost zichtbaar maken wat het CBK te bieden heeft. Voor een zo breed mogelijk publiek. De laatste jaren zijn onze activiteiten veel zichtbaarder geworden. Met resultaat. Ons jaarverslag laat dat zien.” Het CBK Groningen is niet verzelfstandigd. Waarom eigenlijk niet? “De gemeente wilde het CBK graag binnenshuis houden. Niet alleen omdat ze verzelfstandiging een te groot financieel risico vond, maar ook omdat het CBK een paar typisch gemeentelijke taken heeft. Met korte lijnen naar andere diensten. Vooral bij Kunst op Straat, waarbij het CBK intensief samenwerkt met de dienst RO/EZ (Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken – AvH) en Stadsbeheer. Begin 2007 besloot de gemeenteraad om het CBK door te laten gaan als gemeentelijke werkmaatschappij. Persoonlijk had ik het heel spannend gevonden om verzelfstandiging verder uit te zoeken, maar ik zie ook heel goed dat de uitspraak van de politiek een positieve erkenning is! De stad wil het CBK blijven inzetten als belangrijke uitvoerder van het stedelijk kunstbeleid. Dat biedt helderheid over onze positie en rol, zowel binnen de gemeente als naar de klanten en onze collega-cultuurinstellingen.” Is er dan niets veranderd? “Jawel, in 2007 werd namelijk ook besloten dat het CBK meer ruimte zou krijgen zich intern te verzelfstandigen. De bedoeling is dat we ondernemender en daar waar mogelijk zelfstandiger opereren. Maar hoe, dat was (en is) nog een hele uitdaging. Is het CBK niet te klein om zelfstandig te kunnen opereren? Welke koers moeten we varen? Hoe is bijvoorbeeld de kunstuitleenrelatie tot de markt? Hebben Kunst op Straat en Kunstuitleen nu wel of relatief weinig meerwaarde voor elkaar?

6

En wat betekent dat voor onze communicatie en bedrijfsinrichting? Lastig was van de periode waarin we onze blik wat meer naar binnen richtten, dat er buiten zoveel op ons lag te wachten! We zijn toch vooral een club die in deze stad goede kunst tot stand wil brengen. We willen actie. Niettemin was de blik naar binnen zinvol, want we zijn scherper uit de strijd gekomen en de gemeente heeft ons duidelijker omarmd. De koerswijziging leidde tot successen als de jaarlijkse expositie Nieuwe Uiteenschatten en Atelier Meerstad. En gaf het CBK de inspiratie tot een ambitieus beleidsplan voor de periode 2009-2012, met als titel Beeldend Vermogen.” Het CBK zit dus weer stevig in het zadel. Met of zonder de Groninger kunstenaars? “Dat is een terugkerende vraag: is het CBK nu wel of niet een podium voor Groninger kunstenaars? Al in de loop van 2003 – 2004 kozen we ervoor niet alles te willen doen. Te kunnen doen. We hielden teveel ballen in de lucht. Als je wilt professionaliseren, moet je kiezen. Met pijn in het hart maar welbewust besloten we dat ons podium vooral benut zou moeten worden om Kunst op Straat en de Kunstuitleen onder de aandacht te brengen. Onze twee kerntaken. Dus geen solo- en groepstentoonstellingen meer van Groninger kunstenaars, tenzij er een relatie is met een van die twee taken.” Wat kunnen Groninger kunstenaars wél van het CBK verwachten? “Naast tentoonstellingen die te maken hebben met de Kunstuitleen en Kunst op Straat komen Groninger kunstenaars nog op allerlei manieren aan bod. Kijk maar eens naar de rubriek Wat doet het CBK voor Groninger kunstenaars in dit jaarverslag. Bij Nieuwe Uitleenschatten is vijftig procent van de deelnemende kunstenaars Gronings. En bij de kunstopdrachten van Kunst op Maat en Noorderzon doen alleen startende Groninger kunstenaars en ontwerpers mee. Vooral voor ontwerpers zijn we meer gaan doen. Bijvoorbeeld door hun werk op Wonen & Co – de beurs in de Martiniplaza te tonen en door in

7


Het Filiaal ieder kwartaal werk van een andere Groninger te laten zien. Tijdens het muziekfestival Clash laten we een jonge doelgroep kennismaken met beeldende kunst door startende kunstenaars zich daar te laten presenteren. Kortom, we tonen op allerlei manieren werk van talentvolle en vaak startende Groningers, vooral ook in settings waar ze ervaring kunnen opdoen. Toch blijft het gemis in Groningen aan een vrij podium voelbaar. Voor ons is het lastig dat veel kunstenaars verwachten dat we hun belangen behartigen, terwijl we daar helemaal geen opdracht voor hebben. We zijn er om kunst dichterbij te brengen. Daarom is een educatieve aanpak bij ons ook sterk verankerd in alles wat we doen.”

“ We willen nog meer

“

dé specialist in kunstopdrachten

worden in en voor Groningen.

Het CBK heeft als motto kunst dichterbij brengen. Hoe doen jullie dat? “Kunst dichterbij, dat motto voerden we eerst wat schoorvoetend in, maar dekte steeds beter de lading. We brengen de kunst letterlijk dichtbij. In het stadscentrum. Aan huis. Bij scholen en bedrijven. Maar vooral ook overdrachtelijk. We ontdekten dat een persoonlijke ontmoeting met kunst het beste werkt. Dan vinden mensen de ingang tot kunst, laten zich ontroeren of verrassen. Dus leiden we veel mensen persoonlijk rond. Volwassenen, vakgenoten, maar vooral ook veel scholieren. Vorig jaar ruim 4.000! Dat is een recordaantal. We zijn heel trots op onze rondleiders. Ook ons personeel is betrokken, het zijn specialisten. Ze hebben veel expertise. Het CBK is bovendien bewust bezig met klantgericht zijn. Dat betekent in de praktijk: veel service, een klantvriendelijke benadering, klanten zelf de keuze laten maken voor werken in de Kunstuitleen. En bij kunstopdrachten bewoners vragen voor de selectiecommissie. Maar het CBK doet niet aan drempelverlagende kunst. We brengen alleen kunst die kwaliteit heeft, van kunstenaars die zich al bewezen hebben of die nog beginnend maar talentvol zijn. Dat we Kunst op Straat neerzetten voor een langere periode betekent dat we daar niet zozeer de trends volgen. Toch zoeken we zeker ook het experiment. In tijdelijke opdrachten en bij de Kunstuitleen door vernieuwende kunst in een mediakabinet te laten zien in de Der Aakerk tijdens Nieuwe Uitleenschatten.”

Daar is het CBK goed in.

8

9


Wat is er nog meer veranderd in de aanpak van het CBK? “Het CBK wil graag een bindende factor zijn in de stad. Samen activiteiten organiseren die de aandacht voor kunst en kunstenaars in de stad vergroten. Groningen is wat dat betreft een dorp dat met gezamenlijke inzet en moeite een echte stad kan zijn. We werken daarom veel en graag samen. Zoals bij de debattenreeks Op Zondag, in samenwerking met De Culturele Onderneming, de stichting Wall House #2 en RGBfilm. Maar het CBK zorgt ook op andere manieren voor verbindingen in de stad. Bijvoorbeeld door beeldende kunst in te zetten als reflectie op stedelijke ontwikkelingen. Dat gebeurt op dit moment bij het nieuwe bedrijventerrein Westpoort, aan de westkant van de stad. Kunstenaars krijgen hier de komende jaren via Kunst op Straat een geweldig podium om te reageren en reflecteren op de transformatie van het landschap en de verschuiving van de stadsgrenzen.” Waar ligt jullie grootste uitdaging voor de toekomst? “We willen nog meer dé specialist in kunstopdrachten worden in en voor Groningen. Daar is het CBK goed in. En daar is duidelijk behoefte aan, merken we. Zowel binnen de gemeente als bij externe opdrachtgevers. Meer allure en meer internationaal, dat is wat het CBK ook wil. Om het CBK als opdrachtenbank te kunnen profileren, gaan we onze interne processen beter op elkaar aanpassen. Een andere ambitie is een nog spannendere Kunstuitleen, met aandacht voor interessante vormgeving voor in huis. En met uitstapjes naar bijvoorbeeld nieuwe media. Het CBK is als organisatie klein voor de grote diversiteit aan taken, tussen servet en tafellaken zeg maar. Wat dat betreft zou schaalvergroting goed zijn voor onze bedrijfsvoering. Wie weet wat de toekomst nog brengt. De punt achter de titel van dit jaarverslag verwijst naar het punt waarop het CBK zich nu, na drie jaar veranderingen, bevindt. We gaan door op de ingeslagen koers. En het is mooi dat discussie over het belang van beeldende kunst in Groningen en de rol van het CBK daarbij nu geen punt meer is.” •

KUNST IN OPDRACHT Kunst op Straat vergroot de kwaliteit van de openbare ruimte en verrijkt de beleving van de stad. Het draagt bij aan de dynamiek en maakt het verblijf aantrekkelijk voor bewoners en bezoekers. De stad Groningen heeft zo’n vierhonderd kunstwerken op straat. Ze staan in straten, parken, vijvers, parkeergarages of hangen aan gevels. Het CBK coördineert het beheer en onderhoud van deze beelden en het initieert en begeleidt nieuwe kunstopdrachten in de stad. Het programma Kunst op Straat omvat een diversiteit aan opdrachten, aan beeldend kunstenaars en ontwerpers, uit binnenen buitenland. Er zijn tijdelijke kunstwerken, maar de meeste worden voor langere tijd in de openbare ruimte geplaatst. Er is permanent aandacht voor deze kunst; de ‘Collectie Groningen’ staat er goed bij, er is vrijwel geen achterstallig onderhoud. Met Kunst op Maat – een nieuwe loot aan de Kunst op Straat stam sinds 2006 – bedient het CBK twee doelgroepen tegelijkertijd: zowel startende Groninger kunstenaars als lokale opdrachtgevers in het bedrijfsleven en de non-profit sector • 10

Groningen kent ruim 400 kunstwerken op straat

11


Viewer in CBK expositie

KUNST OP STRAAT Kunstopdrachten en beeldenbeheer zijn belangrijke instrumenten voor het ‘kunst in de openbare ruimte’ beleid. Het CBK concentreert zich daarbij sinds 2004 op vijf aandachtsgebieden. Eén daarvan is aansluiten bij stedelijke ontwikkelingen of daar een motor of katalysator in zijn. Zoals gebeurde bij de ontwikkelingen rond de nieuwe wijk Meerstad, ten oosten van de stad Groningen •

Verschuiving in opdrachtenbeleid Lag het accent vroeger op opdrachten die leidden tot autonome kunstwerken, nu omvat het opdrachtenbeleid een heel scala aan opdrachten. Variërend van autonome kunstwerken op straat en prikkelende bijdragen aan wijkvernieuwing tot inspirerende en attenderende bijdragen aan planprocessen rondom nieuw- en verbouw van stadsgebieden. Atelier Meerstad speelde bij deze verschuiving een cruciale rol •

Het nieuwe wonen: Atelier Meerstad In 2005 besloot Groningen aan de oostkant van de stad een nieuw woonlandschap te maken met een oppervlak zo groot als de stad zelf: het Plan Meerstad. Bij Meerstad, een van de grootste stadsuitbreidingen van Nederland, is meer aan de hand dan het

12

‘Kom met een ontwerpvoorstel dat ingaat op de

transformatie van het natuur- en woongebied

snel wegzetten van een contingent woningen. Het gaat om een ontwikkeling op allerlei fronten: van kikkerpoelen tot drijvende woningen, van bosbeken tot boulevardwijken, van tram tot watertaxi. Een unieke stadsuitbreiding met alles ineen: stedenbouw, landinrichting, natuur- en recreatieontwikkeling en waterbouw. Uit het hele land kwamen en komen de ambtelijke diensten voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening naar het plangebied tussen Groningen en Slochteren. Het totale project duurt 25 jaar en levert 10.000 woningen op, in verschillende buurten met allemaal een eigen karakter. De toekomstige bewoners kunnen straks kiezen: landelijk wonen met weids uitzicht over de natuur, wonen in het bos, een huis aan de oever van het meer, wonen op een eiland of juist stedelijk wonen in Meerstad-centrum. Op 13 september 2008 ging de eerste spade symbolisch de grond in •

“

De lovende woorden die het CBK de afgelopen jaren oogstte voor Kunst op Straat kwamen niet alleen van het publiek. Positieve reacties klonken ook van allerlei samenwerkingspartners, zoals de betrokken woningcorporaties en bewonersorganisaties. Het draagvlak voor Kunst op Straat heeft te maken met de waardering van de kunstwerken: ze zijn kundig gemaakt, verrassend om te zien en spreken tot de verbeelding. Maar ook met het besef dat Kunst op Straat waarde heeft voor de identiteit van Groningen als cultuurstad en dat een eigenzinnige openbare kunstcollectie bijdraagt aan het woon- en werkklimaat. Een vernieuwend project als Atelier Meerstad, dat op diverse internationale symposia werd gepresenteerd, heeft het imago van Groningen als innovatieve stad versterkt •

“

De vraag aan hen luidde:

Meerstad en verplaats je daarbij

in de huidige en toekomstige bewoners.’

Creatieve impuls vanuit het CBK Het CBK wilde bijdragen aan de plan- en beeldvorming rondom Meerstad. Om aan de planontwikkeling een creatieve impuls te geven, schreven de Dienst Landelijk Gebied (DLG) van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), Bureau Meerstad en het CBK Groningen een ontwerpopdracht uit onder negen geselecteerde architecten, vormgevers en beeldend kunstenaars. Die opdracht hoefde niet te resulteren in pasklare uitvoerbare plannen, maar in prikkelende visies en voorstellen om private en publieke ontwikkelaars op ideeën te brengen. De vraag aan hen luidde: ‘Kom met een ontwerpvoorstel dat ingaat op de transformatie van het natuur- en woongebied Meerstad en verplaats je daarbij in de huidige en toekomstige bewoners.’ •

Viewer Atelier Meerstad in CBK (2006)

13


De kunstenaars moesten hun beelden inpassen in een viewer die de Dienst Landelijk Gebied (DLG) van het gebied gemaakt had: een digitale kaart van Meerstad met bewerkte luchtopnames. De resultaten, variërend van zeer filosofisch tot uitermate praktisch, werden verwerkt in de viewer en van 18 november 2006 tot 1 april 2007 groot geprojecteerd in het CBK aan de Trompsingel. Bezoekers konden als in een flight simulator over het gebied vliegen en inzoomen op locaties. Daar konden ze de bijzondere concepten zien en beluisteren in de vorm van films, foto’s, animaties, geluidsfragmenten en actief meebouwen in de Meerstadgame. Rond de tentoonstelling werden allerlei lezingen en rondleidingen verzorgd, ook voor scholieren, zodat de plannen inclusief de kijk van de kunstenaars ook echt zouden gaan leven •

Campagnebeeld Atelier Meerstad (2006) Foto Wim te Brake, ontwerp Esther Fledderman

Meerplaatsen - Jeroen Doorenweerd (2006)

Paradijselijke krater

Een van de toekomstbeelden was Krater Meerstad van het kunstenaarscollectief Observatorium uit Rotterdam. De kunstenaars maakten hun ontwerp in de wetenschap dat de voorraad Gronings gas in 2030 op is, precies in het jaar dat de wijk klaar moet zijn. Dan ligt er ook een vijftien meter hoge aarden wal rond de NAMlocatie aan het Slochterdiep om het tegen het water te beschermen. Voor de mensen die in Meerstad gaan wonen essentiële informatie, want de installatie ligt staks midden in het meer.

16

Vrijdenkersbijdrage van kunst aan de stad

Dit gegeven diende als uitgangspunt voor Observatorium. Het kunstenaarscollectief bood de oplossing met de NAM-locatie als monument. Het kunstenaarscollectief stelde voor om van de wal een kraterwand te maken, opgebouwd uit bouwen sloopafval van Meerstad en overdekt met een laag teer. Zo ontstaat een krater op een eilandje. Als de aardgaswinning is gestopt, zal de vlamtoren voor het affakkelen plaatsmaken voor een ommuurd paradijs, een oase van rust en stilte •

Wat bij Meerstad centraal stond reflectie op stedelijke ontwikkelingen – speelt nu een belangrijke rol in het beleid van Kunst op Straat. Bij Meerstad ontwikkelden kunstenaars al in de planfase visies vanuit het perspectief van de toekomstige bewoners. Daarmee wordt het creatieve vermogen van kunstenaars en de kunst op heel andere wijze benut. Niet langer is de oplevering van een concreet kunstwerk het enige logische resultaat van een opdrachtsituatie. Inzet bij projecten als Meerstad en het Ebbingekwartier is de vrijdenkersbijdrage van kunstenaars aan de maatschappij •

17

Oeverloos vermaak Niet alleen bewoners, ook recreanten kunnen straks genieten van rust en stilte. Jeroen Doorenweerd uit Tilburg ontwierp Meerplaatsen voor de toekomstige watersporter in Meerstad. Het nieuwe waterlandschap biedt als het aan hem ligt straks een reeks aan recreatieplaatsen: toilet- en douchevlotten, een speelwrak, waterhotels, een service-boothuis, een onbewoond eiland. De recreant kan zich letterlijk oeverloos lang vermaken omdat alle voorzieningen om hem heen drijven. Met de watertaxi naar een eilandje om te overnachten en een pizza bestellen door simpelweg de GPS-coördinatoren door te bellen… •

MoreLakeCity-X

Ook Kamiel Verschuren dacht na over de toekomst van Meerstad en ontwikkelde MoreLakeCity-X. Hierin beziet hij de planontwikkeling voor Meerstad over een tijdspanne van meer dan een eeuw in een mondiale context. Extreme klimaatsveranderingen en continue migratie van mensen zullen een chaotische wereld met minder zekerheden tot gevolg hebben. Zijn bijdrage is een onderzoek naar de kansen en nieuwe mogelijkheden van deze veranderingen. Zoals een vergroting van de creativiteit en het aanpassingsvermogen van het individu, een andere economie (ruilhandel of ramptoerisme?), een grotere afhankelijkheid van je naaste omgeving en daardoor een sterkere sociale cohesie. Verschuren ziet Meerstad als een eerste fase in het onderzoek, immers hier wordt moedwillig een gebied onder water gezet. Zo wordt het een testgebied dat noodzakelijk is als experiment en een realiteit om de samenleving op de toekomst te kunnen voorbereiden •

18

19


Gesprekspartner

bij stedelijke ontwikkelingen

Het CBK bracht die kunstenaarsvisies niet alleen maar actief onder de aandacht van de plannenmakers. Zo’n 750 direct bij Meerstad betrokken personen werden apart begeleid bij hun bezoek aan de presentatie van de plannen in het CBK: ontwerpers, beleidmakers, stedenbouwkundigen, medewerkers van Staatsbosbeheer en toekomstige bewoners. Deze andere benadering van opdrachtpresentaties heeft ook gevolgen voor de eigen bedrijfsvoering van het CBK. Het laten zien van digitale ideeën, die gaan over een nog te ontwikkelen gebied, dat vroeg om een ander type presentatie, om zeer toegankelijke uitleg en veel meer persoonlijke begeleiding. Tentoonstellingsmakers, rondleiders, onderwijsbegeleiders en baliemedewerkers, allemaal moesten ze hun rol aanpassen. Atelier Meerstad vormde daardoor een eyeopener voor het CBK: de nieuwe bijdrage van Kunst op Straat in de stad vereist ook aanpassing van deze publiekgerichte diensten. Dankzij Atelier Meerstad is het CBK Groningen bovendien partij en gesprekspartner geworden in de verscheidenheid van spelers op het gebied van stadsontwikkeling, variërend van Milieudefensie tot Staatsbosbeheer en projectontwikkelaars •

Expositie Door de Wind – Erick de Lyon (2007)

Tentoonstellingsprogramma Kunst op Straat

Een feest voor iedereen

Elk jaar staat er op het tentoonstellingsprogramma van het CBK een grote presentatie over Kunst op Straat. Daarin wordt vaak materiaal over de totstandkoming van een kunstopdracht gecombineerd met ander werk van de kunstenaar(s). Dit leverde de afgelopen jaren niet alleen meer bekendheid op over de kunstwerken in en buiten de stad, maar ook over hun makers en het maakproces. Bij de presentatie hoorde steevast een activiteitenprogramma voor verschillende doelgroepen, van vakpubliek en leerlingen tot buurtbewoners.

Het CBK betrekt zoveel mogelijk mensen bij de realisatie van een kunstwerk in de openbare ruimte. Door een bewonersafvaardiging op te nemen in de selectiecommissie, door alle omwonenden te informeren en door met de nabijgelegen scholen educatieve projecten te organiseren. Van de oplevering maken we een feest voor iedereen. En samen met Stadsbeheer wordt gezorgd voor een accuraat beheer van alle kunst in de publieke ruimte. Deze werkwijze zorgt voor draagvlak en betrokkenheid, vandalisme blijft daardoor opvallend vaak achterwege •

Zo was er van november 2007 tot en met maart 2008 een expositie over het op de Eelderbaan (tussen de wijken Vinkhuizen en De Held) gerealiseerde kunstwerk N.NO.O.ZO.Z.ZW.W.NW.N. Dit naar alle windstreken vernoemde kunstwerk van Erick de Lyon bestaat uit een serie lichtmasten die een andere kleur aannemen als de wind van richting verandert. De realisatie van dit grootschalige, speciaal voor het gebied ontwikkelde kunstwerk was aanleiding voor diverse activiteiten. Naast de expositie, waar een kleine studiemaquette van de kunstenaar over wind en licht op zaalgroot formaat werd uitgevoerd, waren er educatieve activiteiten. Zie ook het artikel Educatie en publiek •

Adviseurs Kunst op Straat 2006-2008 Mari Boeijen, Loes Heebink, Petra te Morsche, Jan Samsom, Jan van IJzendoorn •

20Expeditie Meerstad (2007)

21

Opdrachtcoördinator Kunst op Straat Ankie Boomstra in overleg met collega’s.

EXPEDITIE MEERSTAD

Pavlov Medialab organiseerde als vervolg op het Huis van de Geesten, hun bijdrage aan de Meerstad viewer, in opdracht van het CBK ook Expeditie Meerstad, in maart 2007. Een avontuurlijke tocht door het toekomstige woongebied onder begeleiding van een gids, waarbij het landschap tot spreken werd gebracht. Letterlijk, want belangstellenden konden tijdens hun ontdekkingstocht door het gebied verhalen uit het verleden, het heden en de toekomst horen met behulp van een mobiele telefoon. Ze kwamen telefoonnummers tegen in het landschap en konden direct contact leggen met bewoners of met informatienummers. Wat anders vlekjes op de kaart zouden zijn, werden nu plekken met betekenis: de kerk in Harkstede met haar rijke historie, de Sint Maartensvloed die het gebied overspoelde, oorlogsverhalen zoals de noodlanding van piloten aan de rand van Harkstede en nog veel meer. Resultaat: een beeld van Meerstad als een stadsdeel met een eigen identiteit, met Harkstede als historisch centrum en daaromheen dorpen als Lageland, Middelbert en Engelbert. En tegelijkertijd een beeld vanuit toekomstig Meerstad, met zijn avontuur en exploratie •

22

Expeditie Meerstad (2007)

Unieke samenwerking CBK met RO/EZ en Stadsbeheer De uitvoering van het Kunst op Straat beleid is arbeidsintensief. Voor het opsporen van kansrijke opdrachten is regelmatig overleg tussen het CBK en de dienst Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken (RO/EZ) van de Gemeente Groningen onontbeerlijk. Bij beheer en onderhoud werkt het CBK al sinds jaar en dag uitstekend samen met Stadsbeheer (onderdeel van de dienst RO/EZ). Door de verwevenheid van opdrachten en beheer heeft Groningen zelfs een voorbeeldfunctie gekregen en is er veel expertise in huis die voor kunstenaars en derden interessant is •

24

Verplaatsing van de Bacchante met druiventros van cultuurcentrum De Oosterpoort naar het stadhuis aan de Grote Markt door Stadsbeheer (2007)

5

1

Zoals bij de inzet van kunst en kunstenaars bij wijkvernieuwing bijvoorbeeld in de wijk Vinkhuizen en in de planvorming en realisatie van de wijk Meerstad •

2

aandachtsgebieden

bij Kunst op Straat

26

Aansluiten bij stedelijke ontwikkelingen, of daar een motor in zijn Een bijzondere architectonische of stedenbouwkundige setting als aanleiding voor een gezichtsbepalend kunstwerk Zoals de in 2004 gerealiseerde, acht meter hoge Ultra van Silvia B. bij het Cascadecomplex •

3

Nieuwe media in parkeergarages In deze lijn realiseerde Peter Struycken in 2005 een lichtkunstwerk in de parkeergarage Ossenmarkt In september 2008 leverde Giny Vos haar kunstwerk Second Thought op in de fietsparkeerkelder onder het Stadsbalkon. Gewerkt wordt aan een opdracht in de parkeergarage Boterdiep •

4

Realisatie van kunst in een onderwijsomgeving, zoals (venster)scholen Kinderen in aanraking brengen met kunst past naadloos in de CBK doelstelling, kunst dichterbij brengen. De afgelopen jaren werden opdrachten gerealiseerd in de vensterscholen Selwerd/Paddepoel, Hoogkerk en Korrewegwijk •

5

Tijdelijke kunstopdrachten voor talentontwikkeling van startende Groninger ontwerpers Bij tijdelijke kunstopdrachten is ruimte voor experiment, in materiaal, onderwerp of locatiekeuze. Op die manier kunnen ook startende kunstenaars aan bod komen. Het CBK zoekt hiervoor aansluiting bij festivals en manifestaties, mede vanwege het publieksbereik. De jaarlijkse bijdragen van Groninger ontwerpers aan het Noorderzon Festival zijn hier voorbeelden van, net als twee installaties in het Prinsenhof en de Prinsentuin tijdens de Open Monumentendag 2006 •

27


1

Aansluiten bij stedelijke ontwikkelingen, of daar een motor in zijn Ring van Vinkhuizen: ijkpunt en dialoogmachine, Diamantlaan, Groningen Jean Bernhard Koeman, 2006 Extern adviseur: Jan van IJzendoorn

De ring van Vinkhuizen van Jean Bernhard Koeman werd op 13 mei 2006 met een buurtspektakel onthuld. Het is een even simpel als doeltreffend gebouw dat als ijkpunt en dialoogmachine voor de stadswijk wil fungeren. Met de middelen en het materiaal van de razende buitenwereld is het omgevormd tot een metalen prieel dat het stadspark benadrukt als een plek voor ontmoeting, rust en contemplatie. De vangrails die het gebouw vormen en fungeren als metaforen voor de snelweg een jachtig leven - zijn na het walsen opnieuw gegalvaniseerd, waardoor ze tonen als een zilveren juweel. Daarbinnen voelt men zich veilig: wat is immers sterker dan een gesloten vorm die voorbereid is op een botsing met een tientonner? Tegelijkertijd kan dit echter ook verontrusten, juist omdat het zo sterk de associatie met begrenzing oproept. De ring van Vinkhuizen was de laatste van drie kunstopdrachten in het kader van de wijkvernieuwing in Vinkhuizen. Door de wijkvernieuwing is er gesloopt, woningen zijn vervangen of samengevoegd en er zijn nieuwe huizen gebouwd. Ook is er meer groen en zijn er nieuwe voorzieningen zoals een Vensterschool en woningen voor ouderen. Dit alles had grote invloed op de samenstelling van de wijk en het leven van ‘de Vinkhuizer’, aanleiding voor het CBK voor deze drie kunstopdrachten •

28

29


Een bijzondere architectonische of stedenbouwkundige setting als aanleiding voor een gezichtsbepalend kunstwerk 2

Ultra, Emmasingel, Groningen Silvia B., 2004 Extern adviseur: Jan van IJzendoorn

Statig schrijdt Ultra de trappen van het Cascadecomplex in Groningen af. Deze acht meter hoge dame van kunstenaar Silvia B. staat sinds oktober 2004 voor het imposante gebouw van de in 2001 overleden architect Abe Bonnema en is een echte blikvanger voor de stad. Op het eerste gezicht voldoet de dame aan bekende schoonheidsidealen: ze heeft een fijn, bleek gezicht met hoge jukbeenderen, een hippe bos haar en een piercing onder de lip. Ze lijkt indrukwekkend hoog op haar benen te staan, in een japon waarvan de enorme rok over een zogenaamde ‘crinoline’ is gedrapeerd. Silvia B. werd voor dit beeld geïnspireerd door de huidige wetenschappelijke ontwikkelingen, die bijdragen aan de maakbare mens. De dame is een antischoonheid; een optelsom van verschillende typen en stijlen. De postmodernistische architectuur van het Cascadecomplex vormt hiervoor een toepasselijk decor. Maar de vrouw blijkt een pop, waarvan de verhouding tussen boven- en onderlijf niet klopt. Onder de doorzichtige rok bungelen haar korte, aandoenlijke beentjes. Zij heeft zichzelf als het ware verheven in de op wieltjes geplaatste crinoline en beweegt zich met lange armprothesen voort • In de periode 2006-2008 werd geen kunstwerk in dit aandachtgebied opgeleverd, vandaar dat we dit voorbeeld uit 2004 hier noemen.

30

31


Nieuwe media in parkeergarages 3

Second Thought, Stadsbalkon, Groningen Giny Vos, 2008 Extern adviseur: Loes Heebink

Giny Vos maakte in opdracht van het CBK Groningen Second Thougt, een nieuwe-media-kunstwerk in de fietsenstalling onder het Stadsbalkon. Het stationsplein in Groningen is ingrijpend vernieuwd. Architectenbureau KCAP uit Rotterdam ontwierp het nieuwe plein met een stalling voor 4.000 fietsen eronder. Door het zwevende karakter kreeg het ontwerp de naam Stadsbalkon. Het Stadsbalkon maakte een einde aan de chaos van fietsen die jarenlang het vooraanzicht van het station bepaalde. Het bijzondere aan de fietsenstalling onder het Stadsbalkon is het centrale fietspad dat van oost naar west door het stationsgebied loopt. In het centrum van de stalling doorkruist het fietspad de looproute, die via trappen naar de uitgang leidt. Precies op deze plek splitst het fietspad zich om een rotonde, die vooral is bedoeld als snelheidsremmer. Boven deze rotonde, in het centrum van de stalling, valt de blik van de komende en de gaande reiziger op Second Thought. Bij haar eerste bezoek aan het Stadsbalkon viel Giny Vos vooral de grote ronde gaten in het dak op. Ze geven allemaal een ander beeld van het station boven de grond, vanuit een vreemd perspectief. Het plein geeft het monumentale station nieuwe allure, maar het onttrekt ook een deel van het station aan het zicht. Vos werd gegrepen door het meningsverschil dat het Stadsbalkon lijkt te hebben met het station. Boven de rotonde in de stalling ontwierp zij een omgekeerde sneeuwbol met een sprookjesachtig beeld van het station dat onderstreept hoe het ooit was. Zo nu en dan verandert het station in een schaduw van zichzelf, waarmee de kunstenaar ook de keerzijde van de komst van het Stadsbalkon laat zien •

32

33


Realisatie van kunst in een onderwijsomgeving, zoals (venster)scholen 4

Passage, Vensterschool Koorenspoor,

Molukkenstraat, Groningen Annelies Dijkman, 2006 Extern adviseur: Mari Boeijen

Maak een kunstwerk dat aansluit bij de belevingswereld van kinderen tot twaalf jaar. Dat was de kunstopdracht bij de nieuwbouw bij vensterschool Koorenspoor. Aan de bestaande school werden drie nieuwe gebouwen toegevoegd, verspreid over het plein. Om deze gebouwen met elkaar te verbinden legde DAAD architecten een overdekt pad aan van 145 meter. Zo kun je droog van het ene naar het andere gebouw lopen. Tegelijkertijd splitst deze ‘droogloop’ het plein in twee delen. Kunstenaar Annelies Dijkman koos de droogloop als drager voor haar kunstwerk. Ze ontwierp 49 glazen panelen van 60 x 120 cm voor het houten dak van de droogloop en noemde het geheel Passage. Elk paneel bevat een fragment van de wereldkaart, telkens zo’n drie of vier landen. Het fragment is uitgevoerd in heldere, transparante kleuren. Tussen geharde glasplaten is cibachrome aangebracht. Cibachrome is een dia van hoge kwaliteit waarin heldere kleuren mogelijk zijn. Bij mooi weer projecteert de zon kleurvlekken op de grond. Passage brengt kinderen op een speelse manier in aanraking met kunst. Ze kunnen de kleuren door de spelingen van het licht ervaren, de vlekken op de grond verschijnen en verdwijnen. Als ze omhoog kijken zien ze door de plattegronden heen wolken, de zon, de regen, de vogels en de vliegtuigen. Misschien herkennen ze een land, misschien zien ze alleen kleurvlekken. Het laat zien dat de wereld groter is dan hun schoolplein, maar hoe die wereld er uitziet, is aan hun verbeelding. Om die verbeelding een handje te helpen maakte het CBK voor docenten en begeleiders een educatieve leswaaier, met spelideeën en leeropdrachten voor alle leeftijden •

34

35


Tijdelijke kunstopdrachten voor talentontwikkeling van startende Groninger ontwerpers 5

Enough Space, Festival Noorderzon, Noorderplantsoen, Groningen Jauke van den Brink, 2008 Extern adviseur: Petra te Morsche

Ieder jaar, in augustus, heeft het Noorderzon Festival plaats in het Noorderplantsoen in Groningen. Op een laagdrempelige manier en in een sprookjesachtige sfeer worden theater-, dans- en muziekvoorstellingen gepresenteerd. Jaarlijks trekt het festival gemiddeld 110.000 bezoekers. Bovendien staat het festival internationaal hoog aangeschreven. Het CBK Groningen levert sinds 2001 een bijdrage aan het festival. De uitwerking ligt meestal op het grensgebied van beeldende kunst, vormgeving en architectuur. Een startende Groninger kunstenaar krijgt hiervoor de opdracht van het CBK, wiens bijdrage een waardevolle aanvulling vormt op de reeks van kunstvormen die Noorderzon verder presenteert. Ook in 2008 was het CBK Groningen op Noorderzon aanwezig: De in 2007 afgestudeerde Jauke van den Brink ontwierp Enough Space, een toren die je als bezoeker even doet uitstijgen boven het drukke festivalterrein. Wie van buiten naar de toren keek, zag een afwisselend lichtspel. Wie zelf naar boven klom, speelde mee en bekeek het festival eens van een hele andere kant... •

36

37


KUNST OP MAAT Met Kunst op Maat bereikt het CBK sinds 2006 zowel startende kunstenaars als het bedrijfsleven. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. Het CBK werft (non-profit) instellingen en bedrijven die een kleine opdracht willen geven aan een startende kunstenaar. Het CBK biedt daarbij begeleiding door een procesbewaker en een externe adviseur, plus een bijdrage aan het kunstbudget (maximaal 7.000 euro). Zo doen startende kunstenaars ervaring op en wordt de opdrachtmarkt vergroot. In korte tijd heeft Kunst op Maat bewezen in een behoefte te voorzien en geslaagde resultaten op te leveren •

38

39

Pure White – Anne de Vries (2008)

Beroepsondersteuning en talentontwikkeling 2008 was een overgangsjaar naar de plannen uit de nota Beeldend Vermogen om in de periode 2009 – 2012 sterker in te zetten op beroepsondersteuning en talentontwikkeling van startende kunstenaars. Starten als professioneel kunstenaar is niet zo eenvoudig. Beroepsondersteuning krijgt tijdens de opleiding wel aandacht, maar de werkelijke leerervaringen komen pas tijdens de praktijk in alle hevigheid aan de orde. Een startende kunstenaar worstelt met allerlei vragen: hoe presenteer ik mezelf? Hoe sterk houd ik me aan mijn eigen invulling van de opdracht? Hoe ver ga ik mee in de wensen van de opdrachtgever? Hoe zorg ik bij de opening of onthulling dat het project ook tot bekendheid leidt voor mijn werk? Het CBK beschouwt het als haar taak om talentvolle kunstenaars een steuntje in de rug te bieden, niet alleen financieel maar ook met inhoudelijke en organisatorische verdieping. Daarom organiseerde het CBK, als experiment samen met BNO-Noord (Bond van Nederlandse Ontwerpers) op 13 november 2008 een avond voor kunstvakstudenten en startende kunstenaars. Gastspreker was beeldend vormgever Maria Blaisse. De ochtend erna volgde een werkbespreking voor alle kunstenaars die tot dan toe hadden meegewerkt aan Kunst op Maat en Noorderzon opdrachten. Centraal in de lezing en bespreking stond wat kunstenaars tegenkomen in hun werkproces. Met name voor ontwerpers geldt de valkuil om meteen te focussen op het eindproduct. Juist hier is aandacht voor het werkproces van groot belang: hoe is de werking van het materiaal, welke keuzes kan ik maken en moet ik maken, enzovoort •

Samenwerking met Academie Minerva Talentontwikkeling en beroepsondersteuning zijn al langer speerpunten in het CBK-beleid. In de periode 2006 – 2008 was daarover veelvuldig contact tussen Academie Minerva en het CBK. Het CBK speelde de afgelopen jaren op verschillende manieren een rol in het Groninger kunstvakonderwijs. De derdejaars

40

Steuntje in de rug studenten bezochten het CBK jaarlijks voor een introductie in het kader van het vak beroepsvoorbereiding. Ook verzorgden de opdrachtcoördinator en de kunstadviseur in een aantal leerjaren gastcolleges over gerealiseerde kunstopdrachten in de stad. Minerva zelf biedt studenten al de mogelijkheid om tijdens hun studie ervaring op te doen in opdrachtsituaties, met opdrachten op het gebied van beeldende kunst, fotografie, film, interieurarchitectuur en grafische vormgeving. In 2008 is een begin gemaakt met een meer gestroomlijnde samenwerking op het gebied van opdrachtverlening tussen het projectbureau van Minerva en Kunst op Maat: voor het doorspelen van talentvolle kunstenaars, potentiële opdrachtgevers en goede adviseurs en voor gezamenlijke informatie en promotie richting semi-overheid en bedrijfsleven. De websites van beide instellingen zullen daarin een centrale rol gaan spelen •

Succesvolle bemiddeling Na drie jaar Kunst op Maat kloppen kunstenaars ook zelf aan voor advies bij kunstopdrachten en ook opdrachtgevers melden zich, na een kijkje op de website. Het CBK contracteert per opdracht een adviseur, iemand die als persoon en door zijn of haar specialisme past bij het specifieke karakter van de opdracht. De rol van deze externe adviseur (een ervaren kunstenaar of ontwerper) blijkt bijzonder waardevol voor de startende kunstenaar, als steun, adviseur en kritische controleur. De kunstenaars die in aanmerking kwamen en komen voor opdrachten via Kunst op Maat moeten wonen of werken in de stad of de provincie Groningen, zijn professioneel beeldend kunstenaar en hebben nog

Het CBK beschouwt het als haar taak om talentvolle kunstenaars en ontwerpers een steuntje in de rug te bieden. Daarom worden ze actief begeleid bij de realisatie van kunstopdrachten en worden er andere activiteiten georganiseerd. Zoals op 13 november 2008 een lezing van de bekende ontwerper Maria Blaisse. Op 14 november sprak zij in Het Filiaal met een selecte groep jonge Groninger ontwerpers over hun ontwerppraktijk. De ontwerpers namen hun eigen producten mee, vertelden over hun ervaringen en kregen van Blaisse gerichte vragen en advies. In samenwerking met SpeedDesign en Wall House #2 vond op 27 november 2008 in Maupertuus een lezingenmiddag plaats. Ook daar stond het werkproces centraal, in de verhalen van Ineke Hans, Tejo Remy, Wieki Somers en Job Smeets •

weinig ervaring met het uitvoeren van een professionele opdracht. Eind 2008 liepen er nog zeven opdrachten en waren er acht voltooid. Een van de voltooide opdrachten is Een tocht door ijskoud Groningen, van kunstenaar Rosa van der Kamp op de wanden rondom de ijsbaan Winter City. Ook in 2008 sierde een kunstwerk de tijdelijke ijsbaan op de Grote Markt op: Pure White van Anne de Vries •

Werkbespreking Maria Blaisse (2008)

Winterse kunst in het hart van Groningen

Een tocht door ijskoud Groningen - Rosa van der Kamp (2007)

Podium voor startende kunstenaars Kunst op Maat werkt samen met professionele beeldende kunstenaars die meer ervaring willen opdoen met het uitvoeren van een kunstopdracht. Kunst op Maat begeleidt en adviseert de kunstenaar en opdrachtgever tijdens dit traject. Het bedrijf of de instelling biedt de kunstenaar als opdrachtgever op deze wijze een podium en krijgt zelf een kunstwerk of project op maat terug. Medefinanciering is mogelijk tot een maximum van 7.000 euro. Daarnaast wordt er begeleiding door de Kunst op Maat medewerker aangeboden tot een maximum van tachtig uur per opdracht. Financiële bijdrage en begeleiding zijn samen nooit meer dan vijftig procent van het totale opdrachtbudget •

Conferentie

voor Gemeente Aa en Hunze

42

PURE WHITE

Een tocht door ijskoud Groningen, Grote Markt, Groningen Rosa van der Kamp, december 2007 Extern adviseur: Wim Bosch

Grote Markt, Groningen Anne de Vries, december 2008 Extern adviseur: Wim Bosch

In 2007 voor het eerst onthuld en meteen al een vervolg: de kunstwerken in opdracht van Winter City op de Grote Markt, tijdens de donkerste weken van het jaar. Winter City is een tijdelijke ijsbaan op de Grote Markt met allerlei activiteiten voor jong en oud, warme winterpot en drank in het ijscafé en natuurlijk de nodige ijspret! Jaarlijks is de ijsbaan letterlijk en figuurlijk het winterse middelpunt van de stad Groningen. De organisatie gaf kunstenaar Rosa van der Kamp in 2007 opdracht om een aantal doeken te ontwerpen met het thema winter en stad. Van 9 december 2007 tot en met 5 januari 2008 werd de Grote Markt verlevendigd met Een tocht door ijskoud Groningen. Met grote, kleurrijke schilderingen langs de noordkant van het oude stadhuis werd de bezoeker verleid om binnen te treden in de wereld van de kunstenaar. Via de blauwe ijsbaan, die de acht werken verbond, werd de voorbijganger een tocht aangeboden die begon bij de synagoge en onderweg de twee watertorens van Groningen aandeed. De korenbeurs was geschilderd als een plat vlak dat voor de Der Aa-kerk geplakt leek te zijn. Aan het einde van de tocht herkende de oplettende Groninger het gebouw van het Universitair Medisch Centrum Groningen aan zijn vier torens. Rosa van der Kamp heeft zich bij haar werk laten inspireren door de architectuur in haar stad. Ze gaf de gebouwen op een collageachtige manier een nieuwe plek, waardoor het leek alsof ze loskwamen van hun achtergrond •

Onthulling Pure White: wethouder Jaap Dijkstra feliciteert kunstenaar Anne de Vries

Kunst in opdracht levert unieke producten op

Bureau Zeezicht (Irene Kromhout en Maartje Peters), september 2006 Extern adviseur: Loes Heebink

Een bedrijf of instelling kan kunstenaars op diverse manieren inzetten. Een kunst-

In september 2006 vond er binnen de Gemeente Aa en Hunze een conferentie plaats, dat onderdeel uitmaakte van het project Interregionale samenwerking, recreatie en toerisme binnen Europa. De deelnemers kregen tijdens deze conferentie een beeld van de wijze waarop ondernemers in deze regio hun bedrijf runnen, zichzelf promoten en hoe ze de gebiedsidentiteit hierbij inzetten. Op de tweede dag werd een workshop georganiseerd voor de deelnemers uit verschillende Oost-Europese landen. De gemeente vroeg Irene Kromhout en Maartje Peters van Bureau Zeezicht deze te begeleiden. Ze gaven de deelnemers de opdracht om vanaf het eerste moment van de conferentie een aantal indrukken vast te leggen aan de hand van woorden als herkenbaar of typisch. Hun beelden vormden het startpunt van de workshop. Door het bespreken van de eerder gemaakte foto’s en een aantal kernvragen ontstond er een uitwisseling van ervaringen en conclusies. Dit gebeurde in huifkarren op mooie plekjes in Drenthe • Conferentie - Bureau Zeezicht (2006)

Ook in 2008 gaf Winter City een kunstenaar opdracht voor een tijdelijk kunstwerk op de Grote Markt. Thema was dat jaar ‘licht in donkere dagen’. Dat inspireerde kunstenaar Anne de Vries tot Pure White, een wit kunstwerk met 2.250 witte ballen, dat zich over de lengte van 23 meter uitstrekte langs de zijkant van het stadhuis. Het kunstwerk maakte gebruik van de meest elementaire vorm om het licht naar de toeschouwer te laten stromen: de bol. De bol verdeelt het opgevangen licht gelijkmatig en is terug te vinden in allerlei natuurlijke vormen van moleculen en cellen tot en met planeten en sterren. Anne de Vries liet grote bollen in verschillende reliëfs – geïnspireerd op bacterie- en schimmelkolonies – woekeren en uitdijen in de ruimte. Om het steeds van kleur en intensiteit veranderende omgevingslicht optimaal te laten weerkaatsen koos ze voor het pure wit. Tien voorgeprogrammeerde led-schijnwerpers wekten de indruk dat de bollenkolonies op het kunstwerk traag leken te pulseren en te bewegen. Dit zorgde vooral in de avond voor een bijzonder schouwspel •

werk in of naast het gebouw laten ontwerpen, een winkeletalage laten verfraaien, een seminar bijzonder laten vormgeven, bezoekers een speciaal aandenken meegeven: er is heel veel mogelijk, bleek de afgelopen jaren. Met kunst kan een bedrijf zich onderscheiden, zeker wanneer het om kunst in opdracht gaat, want dan wordt het speciaal voor de gelegenheid of locatie gemaakt. Kunst op Maat realiseert kunstopdrachten in bedrijfsruimtes maar ook bij festivals, seminars, personeelsfeesten, bedrijfspresentaties of voor een bijzonder relatiegeschenk •

43


Pure White – Anne de Vries (2008)

De vier jaargetijden

Krullend lint

Antillenstraat, Groningen Jenne Hoekstra, juli en november 2008 Extern adviseur: Wim Bosch

Begraafplaats Selwerderhof, Groningen Maeike Bokma, februari 2008 Extern adviseur: Petra te Morsche

Tussen de Antillenstraat en de Oosterhamrikkade in de Korrewegwijk zijn vier (container) blokken met 204 studentenstudio’s gerealiseerd. Aan de vier kopse kanten van de woonblokken werd op elke gevel ruimte voor een kunstwerk gereserveerd. Het CBK en opdrachtgever Nijestee Vastgoedontwikkeling vroegen kunstenaar Jenne Hoekstra een ontwerp te maken voor de vier gevels. Juli 2008 zijn de eerste twee kunstwerken van De Vier Jaargetijden opgehangen: Lente en Herfst. De stijl doet sterk denken aan Japanse prenten en Jugendstil. November 2008 werden de andere twee kunstwerken geplaatst: Zomer en Winter •

De Gemeente Groningen wilde graag een zitelement voor het kinderveldje op de begraafplaats Selwerderhof: een bank die kinderen en volwassenen stimuleert om te fantaseren. De in 2007 als interieurarchitect en meubelvormgever afgestudeerde Maeike Bokma ontwierp een kunstwerk dat als zitelement kan fungeren. “Ik heb me laten leiden door de functie. Het object moet aantrekkelijk zijn voor kinderen. Tegelijkertijd roept het bij iedereen die de begraafplaats bezoekt eigen associaties op. Zoals een lint om een cadeau, of juist een lint met opschrift bij een graf. Dat contrast kan er ook zijn tussen spelende kinderen en de familie die rouwt bij het graf van het overleden kind.” •

Boom

Nieuwe Lichting

Fair Play Casino, Groningen Hanny Siersema, februari 2007 Extern adviseur: Loes Heebink

In maart 2008 vormde de Martiniplaza in Groningen het decor voor een nieuwe Wonen & Co – de beurs. De bezoeker vond hier alles over wonen in de breedste zin van het woord: de nieuwste trends en ideeën op gebied van interieur en inrichting. Met veel kleur, design en accessoires en aandacht voor de huizenmarkt, klussen en bouwen. In opdracht van Wonen & Co ontwierp Jauke van den Brink een eenvoudige, effectieve presentatie. De presentatieruimte werd aan twee kanten omgeven door een zwart gordijn met daar tegenaan een haag van verticaal opgestelde tl-buizen. Daarvoor stonden tafels waarop het werk van de vormgevers werd getoond. Recht tegenover deze uitstalling een lange tafel met daarop de modellen en de vormgevers daarachter om uitleg te geven. Op de vloer een tapijt van kunstgras, een speelveld waarop het jonge talent er tegen aan kon gaan •

Hanny Siersema ontwierp zeven interieurportretten voor de vestiging van het Fair Play Casino in het nieuwe Euroborg complex. Ze liet zich daarbij inspireren door het interieur van Fair Play Casino en het behendigheidsspel ‘Boter, kaas & Eieren’. Wethouder Frank de Vries onthulde het kunstwerk tijdens het éénjarig bestaan van het casino op 23 februari 2007. Andreas Philipp, marketingmanager van Fair Play Casino, was enthousiast: “Dit was voor het eerst dat we voor een van onze vestigingen een kunstwerk lieten vervaardigen. Het kunstwerk van Hanny Siersema beantwoordt niet alleen aan de inhoudelijke opdracht, maar weerspiegelt vooral de sfeer en het gevoel van onze vestiging. Het kunstwerk heeft ons geïnspireerd om weer bewuster naar de integratie van kunst bij andere projecten te kijken.” •

Nieuw cellencomplex Regiopolitie, Hooghoudtstraat, Groningen Merijn Vrij, januari 2008 Extern adviseur: Petra te Morsche

In het nieuwe cellencomplex van de Regiopolitie in Groningen verblijven gedetineerden voor korte duur in voorarrest. Met zijn kunstwerk Boom voegde Merijn Vrij een ronde vorm toe aan het orthogonale gebouw. Het robuuste roestvrij staal is gebogen en gevlochten tot een netwerk waardoor een wand ontstaat. Deze wand scheidt één boom van de overige bomen. De bomen staan symbool voor de maatschappij en de arrestant. Ook voegen de bomen het element groei toe aan het kunstwerk. Het reflecterende karakter van het roestvrij staal in wisselende weersomstandigheden en de bomen door de seizoenen en jaren heen, zullen het kunstwerk voortdurend een ander aanzicht geven. Op 16 januari 2008 werden het nieuwe cellencomplex en het kunstwerk onthuld door staatssecretaris Albayrak •

44

Boter, Kaas & Eieren

Stand Wonen & Co – de beurs, Martiniplaza, Groningen Jauke van den Brink, maart 2008 Extern adviseur: Tjeerd Veenhoven

Tube out!

Stand Wonen & Co – de beurs, Martiniplaza Groningen Largoleone (Leon van de Vendel), maart 2007 Extern adviseur: Albert Geertjes

Thema van Wonen & Co – de beurs in 2007 was ‘Horen, Zien & Wonen’. Met workshops, demonstraties, een ontwerpwedstrijd, presentaties, speciale activiteiten en adviezen over interieur en exterieur. Kunst op Maat vroeg vormgever Largoleone een stand te ontwerpen voor zes andere vormgevers die werkzaam zijn in Groningen. Zijn concept kreeg als titel Tube Out! “Comfortabel wonen is onder andere mogelijk door buizen. Alle energie die je thuis gebruikt, komt door middel van buizen in je huis terecht. Deze liggen verstopt in de wanden, grond en lopen zelfs door de lucht. Voor mij zijn ‘tubes’ essentieel en onlosmakelijk verbonden met wonen.” Op de beurs toonden de zes vormgevers hun eigen ontwerpen en waren aan het werk te zien, omgeven door een netwerk van buizen en verbindingen. De zes vormgevers waren: Jack Brandsma, Gerard de Hoop, Ward Huting, Lambert Kamps, Han Koning en Tjeerd Veenhoven. In de centrale hal kregen de beursbezoekers al een voorproefje op de stand in de vorm van een poort van pvc. Hierin stonden monitors waarop de vormgevers in de stand aan het werk te zien waren •

45


Adviseurs bij één of meerdere opdrachten Kunst op Maat in de periode 2006 – 2008

Wim Bosch, Jack Brandsma, IJko Buursma, Esther Fledderman, Albert Geertjes, Loes Heebink, Melle Koot, Eddy Marsman, Petra te Morsche, Ellen Oosterhof, Tjeerd Veenhoven, Rix Wierenga •

Schoorsteenpijp aan het Boterdiep

Creatief kwartier in Groningen:

het Ebbingekwartier

2

Nieuwe vormen van stadsontwikkeling dagen uit en inspireren. Dat geldt in Groningen niet alleen voor Meerstad, maar ook bij de recente ontwikkelingen rond het Ebbingekwartier. Ook hierbij worden kunstenaars en kunst ingezet bij het combineren en innoveren van ideeën. De Gemeente Groningen heeft dit gebied, in het centrum van de stad, in 2007 aangewezen als dé creatieve stadszone van Groningen. Het CBK is hier actief met de begeleiding van vier verschillende kunstopdrachten:

1

In het Kunst op Straat aandachtsgebied ‘nieuwe media in parkeergarages’ is voor de parkeergarage Boterdiep een geluidskunstwerk in voorbereiding. Geluid werd tot nu toe niet toegepast in eerdere opdrachten in parkeergarages. Bij de parkeergarage Boterdiep functioneert al een lichtplan om plaatsen te markeren en bezoekers te leiden. De garage is bovendien één grote ruimte, er zijn geen verdiepingen. Er wordt gezocht naar een internationale nieuwe media kunstenaar voor de opdracht •

3

Het CBK coördineert daarnaast de opdracht aan interieurvormgever Aukje Inberg om een ruimte van Het Paleis in te richten als gastenverblijf. Het Paleis is het voormalig scheikundig laboratorium van de Rijksuniversiteit Groningen aan de Bloemsingel 10, dat wordt ongebouwd tot creatieve broedplaats. Creatieve stadsontwikkeling, inspiratie door kunstenaars, betrokkenheid van scholen en aandeelhouderschap van bedrijven komen in de kunstopdrachten in het Ebbingekwartier op prachtige wijze samen •

1 Geluidskunstwerk in Parkeergarage Boterdiep, Kunst op Straat

Schetsontwerp Aukje Inberg

4

2 Power of Place van Sjanet Bijker, een interactief kunstwerk om De Laatste Pijp

Op initiatief van de Stichting Historie Joods Groningen is er opdracht gegeven voor een herinneringsteken aan de Jodenkamp. Dat was van 1747 tot 1827 de enige Joodse begraafplaats in Groningen en is daarmee een deel van de lokale Joodse geschiedenis. Om plaats te maken voor de uitbreiding van het Scheikundig Laboratorium werd de begraafplaats geruimd in de jaren vijftig en nu herinnert er op die plek – behalve de straatnaam Jodenkamp – niets meer aan deze geschiedenis. De in Engeland woonachtige kunstenaar Bettina Furnée maakt het ontwerp voor het herinneringsteken, dat als onderdeel van de openbare ruimte in het CiBoGa gebied in 2011 wordt gerealiseerd •

3 Inrichting gastenverblijf Het Paleis door Aukje Inberg 4 Herinneringsteken Joodse begraafplaats door Bettina Furnée

46

Kunstenaar Sjanet Bijker ontwierp een interactief lichtontwerp, een Landmark voor het Ebbingekwartier, dat als symbool zal fungeren voor de toekomstige ontwikkelingen en activiteiten in dit gebied. Het prototype, met de titel Power of Place, wordt in mei 2009 gepresenteerd in Het Paleis, voormalig scheikundig laboratorium aan de Bloemsingel 10. Als de historische Landmark, de schoorsteenpijp van de voormalige vleesconservenfabriek aan het Boterdiep, nu meubelmakerij OpMaat, is gerestaureerd kan het volledige kunstwerk daaraan worden bevestigd. Idee is dat dit stadsdeel op sociaal, economisch en cultureel gebied weer het verzamelpunt van activiteiten wordt dat het van oudsher was. Ondernemers in dit gebied willen graag samenwerken en hebben een concreet plan van aanpak opgesteld. Scholieren van de technasium afdeling van het Werkman College in Groningen hebben gewerkt aan een schaduwopdracht rond het Landmark project. Hun ontwerpen resulteerden in maquettes en ontwerpschetsen die in 2008 werden tentoongesteld in OpMaat •

47


Kunstuitleen en

publiekspresentaties

De overheid trok zich in de afgelopen jaren steeds meer terug uit de kunstsubsidiëring en de kunstinstellingen. Met name de kunstuitlenen staan onder toenemende druk hun eigen inkomsten te genereren. In zo’n klimaat ontstaat inventiviteit vaak spontaan. Zoals in Groningen. Gezegend met een mooie expositieruimte en uitleenzaal, maar op een locatie buiten het centrum en het winkelgebied, liet het CBK haar oog vallen op de Der Aa-kerk. Een a-locatie in de binnenstad waar de groei van de Kunstuitleen een flinke impuls moest krijgen met Nieuwe Uitleenschatten. Sinds 2004 is deze manifestatie hét jaarlijkse moment om nieuwe aanwinsten aan vaste en nieuwe leners te Nieuwe Uitleenschatten 2007, werk José den Hartog

48

49

presenteren. Het verwachte succes van zo’n activiteit op een toplocatie bleef niet uit… •


In de rij voor nieuw werk Ook digitalisering en het internet leidden tot de nodige veranderingen, met als resultaat een steeds betere dienstverlening, intensievere marketing en meer gerichte publieksactiviteiten. De invoering van het systeem van honderd procent sparen heeft het aantal leners verder doen verhogen. Het bedrag dat de lener maandelijks betaalt, komt door dit systeem helemaal ten goede aan zijn of haar collectietegoed, dat de lener kan gebruiken om een kunstwerk uit de CBK-collectie te kopen •

Uitleenbaar en avontuurlijk De expositie Nieuwe Uitleenschatten voorziet in een laagdrempelige, avontuurlijke presentatie in de zomer, als veel galeries dicht zijn. De eerste expositie in 2004 was nog weinig uitgekristalliseerd: doel was vooral mensen voor de uitleen te winnen vanwege de dreigende bezuinigingen en de noodzaak beter zichtbaar te worden. Het CBK had dringend nieuwe leners nodig om het hoofd überhaupt boven water te kunnen houden. De selectie van werken was vrij intuïtief, geleid door de veronderstelde wensen van het huidige en toekomstige publiek. Resultaat: een mix van stijlen, disciplines, prijsklassen, oudgedienden en jong talent. Kunstenaars twijfelden of weigerden soms, vanwege het vermeende commerciële tintje. In de jaren die volgden maakte het CBK steeds zelfbewuster keuzes. Jong talent pas afgestudeerd van Kunstacademie Minerva en het Frank Mohr Instituut werd gecombineerd met gerenommeerde namen. Het werk moet uitleenbaar zijn, maar binnen die grenzen is de selectie zo divers en experimenteel mogelijk. De gemeentelijke collectie is zo gaandeweg verrijkt met enerzijds kunstwerken die appelleren aan de behoeftes van de klant, anderzijds met stoer en avontuurlijk werk, geheel in de traditie van de Groninger collectie •

Nieuwe Uitleenschatten 2008, werk Nancy Lee

Koerswijziging vanaf 2004

“

Zomer 2008 organiseerde het CBK Groningen de

expositiereeks Nieuwe Uitleenschatten voor de vijfde keer.

De combinatie van een

tactisch gekozen periode

,

midden in de vakantie en een aantrekkelijk

toplocatie,

“

kerkgebouw op een

waar dagelijks winkelend publiek langs trekt, bleek een

gouden formule

Het publiek stroomde

massaal toe

en het aantal leners groeide gestaag.

50

.

Sinds 2004 worden in de zomermaanden bij Nieuwe Uitleenschatten kunstwerken getoond die het CBK wil aankopen. Tot die tijd adviseerde een door het CBK ingestelde commissie van externe deskundigen over aankoop. Collectievorming – die gaat terug tot midden vorige eeuw – was daarbij de belangrijkste insteek. Echter, de individuele klant kijkt nooit naar de collectie als geheel, realiseerden we ons. Een object of schilderij gaat meestal als individueel werk de deur uit. Daar kwam bij dat klantgerichtheid steeds meer prioriteit kreeg, in de keuze voor nieuwe aanwinsten, maar ook in de bijbehorende service. Sinds 2007 staan de wensen van de klant daarom zo centraal dat pas tot aankoop wordt overgegaan op basis van zijn keuze. Het CBK selecteert de kunstwerken, kijkend naar de collectie, naar interessante kunstenaars en naar ontwikkelingen in de kunstwereld, maar het is de klant die bepaalt welke werken het CBK aanschaft. Als een werk niet wordt uitgeleend, gaat het terug naar de kunstenaar •

51


Het aanbod tijdens Nieuwe Uitleenschatten wisselt al vanaf het eerste jaar twee keer. Dit levert drie exposities in zes weken per zomer op, met telkens een prachtig palet aan kunstwerken. Niet alleen het CBK maakte in de vijf jaar Nieuwe Uitleenschatten een groei door, ook kunstenaars en klanten groeiden met dit project mee. Nieuw benaderde kunstenaars waren gevoelig voor de naamsbekendheid van voorgangers in eerdere edities en reageerden positief. Dat maakte ontwikkeling en bestendiging van de kwaliteit van kunstenaars en kunstwerken mogelijk. Bestaande klanten kiezen Nieuwe Uitleenschatten inmiddels uit als wisselmoment, om een (nog) interessanter werk mee te nemen, of lenen er een extra werk bij. Na zo’n tweewekelijkse wisseling ontstond geregeld de volgende ochtend een run op de nieuw aangeboden kunstwerken. Voor openingstijd stonden dan mensen buiten in de rij te wachten met op de folder aangekruist welk werk ze voor zichzelf wilden lenen of kopen. Een uniek fenomeen in de wereld van de beeldende kunst! • Inrichtingsplan Nieuwe Uitleenschatten

Promotie voor Groninger

kunstenaars

De bezoekersaantallen van Nieuwe Uitleenschatten waren vanaf het begin hoog. Ook in Het Filiaal, dat tijdens Nieuwe Uitleenschatten iedere dag geopend is. Vrij entree slecht de drempel, bleek overduidelijk. Ook de toevallige voorbijganger of toerist maakte zo kennis met een kwalitatief hoogstaande expositie. Hiermee heeft Groningen er in de evenementluwe zomer een publiekstrekker van formaat bij. En al daalde het aantal nieuwe leners in 2006 zonder duidelijke oorzaak, de omzetcijfers daalden niet, omdat er duurdere werken werden geleend en er meer werd verkocht. Nieuwe Uitleenschatten en de Kunstuitleen blijken een rol van betekenis te spelen in de bekendwording van kunstenaars. Ze worden als talent gespot, hun werk wordt tentoongesteld en vervolgens wordt hun werk aangekocht of verhuurd en vindt zijn weg naar het publiek. Door de collectieuitwisseling en de gezamenlijk aankopen met SBK Amsterdam is er de laatste jaren veel meer werk van Groningers in het westen en zuiden van het land te zien. Door uitleen aan instellingen en bedrijven bereikt het CBK een grote groep mensen die individueel de weg naar de uitleen niet snel zou vinden. Deze contacten leiden bovendien geregeld tot andere activiteiten, zoals kunstopdrachten, die voor Groninger kunstenaars interessant zijn. Het CBK speelt daarbij een bemiddelende en adviserende rol •

Nieuwe Uitleenschatten

2006


2007

De bezoekersaantallen van Het Filiaal stemden tijdens grote manifestaties in de Der Aa-kerk tot grote tevredenheid. Het publiek dat in de rustigere perioden binnenkwam, keek er graag rond en liet zich informeren en bezocht vaak naderhand ook de Trompsingel. Voor winkelend publiek vormde Het Filiaal de afgelopen jaren vaak een eerste kennismaking met het CBK en de Kunstuitleen. Vaste klanten vinden het leuk om zaterdags te komen speuren naar nieuw werk en kunstcadeaus. De filiaalmedewerkers krijgen ook veel kunstenaars die op zoek zijn naar expositieruimte op bezoek. Groninger ontwerpers vinden er een centrale plek, die door zijn sfeer een goede entourage vormt voor hun werk. Een evaluatie in 2008 leverde volop plannen op om Het Filiaal ook in de komende jaren te behouden als voorpost van het CBK in de stad. Of dit ook financieel haalbaar blijft, daarover moet de balans nog worden opgemaakt. Het Filiaal is begonnen als een tijdelijk experiment en geen structurele voorziening •


2008

--------------------------------------------------------------------------Bezoekers 10.142 21.745 19.619 --------------------------------------------------------------------------Periode 22/9 - 22/10 27/7 - 6/9 11/7 – 21/8 --------------------------------------------------------------------------Nieuwe leners 25 42 57 --------------------------------------------------------------------------Rechtstreeks verkocht 17 23 15 --------------------------------------------------------------------------Nieuwe werken in collectie CBK 121 107 123 --------------------------------------------------------------------------Deelnemende kunstenaars 22 34 34 --------------------------------------------------------------------------Transport naar Der Aa-kerk door SBK Amsterdam

De kracht van de Kunstuitleen voor het

publiek

De Kunstuitleen brengt publiek op informele wijze in contact met hedendaagse kunst. De meeste galerieën hebben een specialistisch aanbod en psychologisch gezien een hogere drempel, evenals veel beeldende kunstmusea. Het Groninger Museum richt zich voornamelijk op eigenzinnige topkunst. In die zin is wat de Kunstuitleen doet aanvullend: diversiteit heel toegankelijk aanbieden. En er mag ook een heleboel meer. Zelf de kunstwerken ter hand nemen en in combinaties met andere werken uitproberen. Mee naar huis nemen, huren en op termijn kopen. Zo zijn mensen in staat om in hun eigen tempo, binnen de mogelijkheden van hun eigen portemonnee, uit te vinden waar hun voorkeur naar uitgaat •

Actieve particuliere leners CBK Kunstuitleen

Nieuwe leden CBK Kunstuitleen 2006 2007 2008

52

Vanaf najaar 2007 wordt de ruimte bovendien ingeruimd voor kunstcadeaus: lampen, boekjes, buttons, kleine kunstwerken in oplage, T-shirts, allemaal gemaakt door kunstenaars en ontwerpers. De verkoop van kunstcadeaus heeft geen commerciële waarde, het is vooral bedoeld om winkelpubliek binnen te halen en ter ondersteuning van de makers.

Alarm Broches – Vroegop/Schoonveld (2008)

53


279 236 246

De samenwerking met de grootste kunstuitleen in Nederland, Stichting Beeldende Kunst (SBK) Amsterdam, was niet toevallig. In 2002 stelde Kees van Twist, directeur van het Groninger Museum, directeur van het CBK Groningen Ingeborg Walinga voor aan John Loose, toen directeur SBK Amsterdam. Loose had SBK Amsterdam omgevormd tot een succesvolle zelfstandige, niet van overheidssubsidie afhankelijke kunstuitleen. SBK Amsterdam en het CBK Groningen hebben elkaar op allerlei manieren aangevuld en versterkt: in kennis en advies en onderlinge collectieuitwisseling. Operatie Doornroosje vormde de eerste bron van samenwerking met SBK: hoe begin je met het opschonen van een collectie met duizenden werken? In 2004 organiseerden SBK en het CBK voor het eerst samen een presentatie voor het Groninger publiek onder de naam Nieuwe Uitleenschatten. De hierbij aangekochte werken kwamen ook terecht in SBK vestigingen in het land. De opbrengsten bij verkoop tijdens Nieuwe Uitleenschatten werden jaarlijks gedeeld. De samenwerking met SBK stimuleerde het CBK om aandacht voor kunst en de collectie te koppelen aan een efficiënte en slimme bedrijfsvoering. Het uitlenen van aangekocht werk veranderde daardoor van een idealistische bijzaak in een kerntaak •

Nieuwe Uitleenschatten, werk Ellemieke Schoenmaker

2006 2007 2008

Ideaal partnerschap

In april 2006 opende het CBK een filiaal in de binnenstad, voortbordurend op het succes van Nieuwe Uitleenschatten in de Der Aa-kerk en vanuit de wens het hele jaar in de binnenstad zichtbaar te zijn. Het Filiaal functioneert sindsdien als voorpost van het CBK aan de Trompsingel, waar de eigen uitleencollectie wordt getoond, aangevuld met uitwisselingsexposities van SBK Amsterdam en werk van noordelijke vormgevers. Het CBK Filiaal past uitstekend in de Binnenstadsvisie, waarin de Gemeente Groningen aangeeft de culturele functie van de binnenstad te willen versterken. Het Filiaal heeft een eigen expositieprogramma, waarbij ook zoveel mogelijk wordt ingespeeld op culturele activiteiten in de stad. Zoals de tentoonstelling Go China in het Groninger Museum in 2008. Het Groninger kunstenaarsduo Vroegop/Schoonveld was vier maanden lang in China. In Het Filiaal was een beeldend verslag te zien van hun reis en werd hun Alarm Broche gelanceerd, die ze van een Chinese verpakking hadden laten voorzien. Daarnaast worden jaarlijks noordelijke vormgevers voor het voetlicht gebracht, die drie maanden lang de ruimte mogen inrichten met hun werk. Ook vaste onderdelen van de programmering zijn fotografie tijdens de Noorderlicht Fotomanifestatie en het werk van eindexamenkandidaten van Academie Minerva.

“

1.019 1.162 1.221

voorpost in de stad

Voor winkelend publiek vormde Het Filiaal de afgelopen jaren vaak een eerste kennismaking met het CBK en de Kunstuitleen. Vaste klanten vinden het leuk om zaterdags te komen speuren naar nieuw werk en kunstcadeaus.

“

Het Filiaal:

Kunst in bedrijven en instellingen

88 93 99

Werk van Hugo Kaagman in de Hanze Sociëteit

2006 2007 2008

Aantal bedrijven dat lid is van de CBK Kunstuitleen

54

Elk jaar krijgen de recente ontwikkelingen op het gebied van de nieuwe media tijdens Nieuwe Uitleenschatten extra aandacht in een videopaviljoen middenin de Der Aa-kerk •

Naast particulieren kunnen ook bedrijven en instellingen kunst lenen bij het CBK. Klanten zijn bijvoorbeeld Rederij Wagenborg, advocatenkantoren, architectenbureaus en de Martiniplaza •

De Kunstuitleen adviseert

Groninger gemeenten met kleine kunstcollecties, voornamelijk vanuit de BKR periode, draaien hun uitlenen vaak met vrijwilligers en wisselende ambtelijke ondersteuning. Aan enthousiasme ontbreekt het niet, maar er is er vaak weinig expertise over de waarde van de eigen collectie, het beheer en bedrijfsvoering. De collectie wordt soms als ballast beschouwd en via een veiling verkocht. Anderen vragen voor de bepaling van hun toekomstplannen aan het CBK advies over hun collectie, zoals Appingedam en Stadskanaal. Ook collega CBK’s uit het land weten van de gemaakte professionaliseringsslag en komen met praktische vragen. En kunstenaars vragen de Kunstuitleen om adviezen over prijzen. Vooral jonge startende kunstenaars hebben weinig referentiekaders voor de prijzen die ze hun werk mee moeten geven. Recent vroeg het College van B&W in Groningen het CBK een voorstel te doen voor jong talent, voor een portret van de vertrekkende burgemeester en een schilderij van de huidige Oostwand van de Grote Markt • Videopaviljoen 2007, Snow 55 J A A R V E RNieuwe S L A G Uitleenschatten 2006-2008 CBK G R Ofilm N I Nvan GEN

Deelnemende Kunstenaars nieuwe uitleenschatten 2006: Coen Annema, Guusje Beverdam, Karin Bos, Sarianne Breuker, Nienke Busstra, Siert Dallinga, Renze Dijkema, Sibylle Eimermacher, Martin Fenne, Helmuth van Galen, Kiek Jansen, Ivo Kamphuis, Yvonne Kracht, Hans Landsaat, Theo Leijdekkers, Euf Lindeboom, Mieke Marx, Els Otten, Ben Rikken, Iris le Rütte, Toon Teeken, Jelle van Veen 2007: Feiko Beckers, Toon Berghahn, Judith van Bilderbeek, Gjalt Blaauw, Sievert Bodde, Wim Claessen, Harry Cock, Hans Ebeling Koning, Kim Geerts, Gerrit Gerritsen, Beppie Gielkens, Folkert de Graaf, Groenewoud/Buij, Henri de Haas, Cecile van Hanja, José den Hartog, Marianne van Heeswijk, Caren van Herwaarden, Elke Hesselink, Corine Hörmann, Arjan Jansen, Saskia Jetten, Mathieu Keuter, Natascha van der Linden, Mark Lisser, Liseth Medema, Hans van der Pas, Lenneke Saraber, Gertjan Scholte-Albers, Peter Silverstein, Jan Smeltekop, Snow, Boudewijn Wolthuis 2008: Kees Admiraal, Geert Bartelink, Henning Basler, Pascal Bastiaenen, Sietske Bosma, Alice Brasser, Nardo Brudet, Caroline de Bruijn, Suzanne Glerum, Pascal van der Graaf, Barbara Guldenaar, Caroline Havers, Laura Hoek, Karin Hoogesteger, F.M. Hutchison, Wim Jonkman, Marianne Kalsbeek, Sandra Kruisbrink, Nancy Lee, Lotje van Lieshout, Marjolijn Mandersloot, Mieke Raatjes, Raspberry Animation, Iris Schiebergen, Caroline Serton, Ingrid Simons, Sabina Theijs, Gerda Ten Thije, René Tosari, Coen Vunderink, Babette Wagenvoort, Sander Wiersma, Nina Wijnmaalen, Michiel van der Zanden • 56

Nieuwe Uitleenschatten 2008, werk Pascal Bastiaenen

Kunstuitleen spotter van nieuw talent

Kunstuitleen als studiemateriaal

Met het organiseren van een jaarlijkse presentatie van circa 33 kunstenaars tijdens Nieuwe Uitleenschatten is het mogelijk dat je een talent spot dat daarna nationaal of zelfs internationaal doorbreekt. In 2008 presenteerden wij kunstenaar Pascal Bastiaenen in de Der Aa-kerk. Zijn grote schilderijen zijn politiek geladen en daardoor een avontuurlijk aanbod voor de Kunstuitleen. Het past in onze Groninger traditie van engagement, maar we dachten hiermee vooral ook een talent gespot te hebben. En niet ten onrechte bleek, inmiddels is hij door Galerie Fons Welters in Amsterdam benaderd voor een internationale doorbraak •

Studenten van de Rijksuniversiteit Groningen, vooral de studierichting Kunst, Cultuur en Media zijn regelmatig te gast bij de Kunstuitleen. Voor korte rondleidingen in het kader van de beroepsvoorbereiding, maar ook voor uitgebreidere informatie over alle facetten van de kunstmarkt. Studenten economie en bedrijfskunde kiezen de Kunstuitleen als casus voor een scriptie of werkbespreking •

“

Onze leners weten inmiddels hoe het werkt: de manifestatie in de Der Aa-kerk duurt zes

verdeeld in drie

weken, exposities.

Zaterdag is het officiËle begin, maar op vrijdag is de kerk al open

en staan

ze in de rij. In het midden

is een videopaviljoen. Handig, want er zijn altijd stelletjes

“

waarvan de een helemaal geen zin heeft in de tentoonstelling:

die kan dan lekker een filmpje kijken.

De Kunstuitleen leent ook aan musea Regelmatig krijgen we van musea en andere instellingen de vraag om kunstwerken uit onze collectie tijdelijk in bruikleen te willen geven voor presentaties of exposities. Hieronder een overzicht van de bruikleennemers: • Groninger Museum: Jan Jordens en tijdgenoten, Lyrisch abstracte kunst 1948 –1962 , februari – september 2006 • Gasunie Groningen: Cor Groenenberg, september – oktober 2006 • Museum voor Figuratieve kunst De Buitenplaats Eelde: Joyce Eijkhout: Vooruitzien vol verwachting, januari – april 2007 • Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen: Anke Slooff, m.s. Tarakan, scheepsportretten en stadsgezichten, mei – juli 2007 • Groninger Archieven, opnames RTV Noord: werken van Henri de Wolf (juni 2007) • Rijksmuseum Twente: overzichtstentoonstelling van Pjotr Müller, februari – mei 2008 • Noorderlicht: overzichtstentoonstelling Rommert Boonstra, oktober 2007 - januari 2008 • Drents Museum: Lust voor het Oog, overzicht Wout Müller, oktober 2008 – januari 2009 • Remonstrantse Kerk Groningen: Heleen van der Tuin, september – oktober 2008 •

Adviseurs Kunstuitleen 2006-2008:

58

Coördinator Kunstuitleen Frederike Slichter

Cees Beikes, Reinout Koenders Coen Noordman, E0 R 0O 6 -N2I0N0G8ECNB K 595 J A A R V Ton E R S Lvan A G 2JVliet 0A0A6R-V2• 0 8S LCABGK 2G0R

GRONINGEN

Depot Kunstuitleen

CBK brengt kunst dichterbij Om de belangstelling voor de Kunstuitleen te verhogen en het publiek nader te informeren, organiseert het CBK jaarlijks tentoonstellingen rond onderdelen van de collectie Kunstuitleen. Een van die exposities was Beeld op Drift, een tentoonstelling over kunst- en animatiefilm, van 13 april tot en met 27 juli 2008. Te zien waren films van gevestigde namen en van aanstormend talent, variërend van Joep Betrams (dagelijks in Nova) en Han Hoogerbrugge (Tros Triviant) tot Groningers als Siebe de Boer, Christa Moesker, Happy Ship en Raspberry Animation. In de uitleencollectie van het CBK is geen bewegend beeld opgenomen, maar wel veel tekeningen en verhalende kunstwerken die een relatie hebben met de wereld van de animatie. Siebe de Boer maakte speciaal voor deze tentoonstelling een beeldverhaal met werken uit de collectie. Ook in Het Filiaal waren animaties te zien en illustratieve werken met een duidelijke relatie met animaties •

Opening expositie Beeld op Drift, 13 april 2008

60

61


CBK leent kunstwerken aan Groninger Museum voor expositie

CIJFERSENZO

De CBK Kunstuitleen onderscheidt zich van commerciële aanbieders door een brede en gevarieerde collectie, waarin ook kunst van jongere en minder bekende kunstenaars. Troef is het ten tijde van de BKR

Maar liefst tien verschillende exposities werden in 2006 door het CBK georganiseerd. De grootste was Nieuwe Uitleenschatten in de Der Aa-kerk •

gemaakte werk van kunstenaars die later beroemd werden,

Jong in Groningen

zoals Henri de Wolf, Els Amman, Jo van Dijk en Marten Klompien. Vijfenzeventig van deze werken die het ‘historische hart’ van de CBK collectie vormen, worden begin 2009 in langdurig bruikleen aan het Groninger Museum overgedragen. Ze hebben museale waarde

en horen daarom eigenlijk niet meer in het CBK, dat is immers geen

In april 2006 werd Het Filiaal aan het Akerkhof 10 geopend •

Samen met zestien culturele instellingen in de stad organiseerde het CBK in het najaar van 2006 Chaos in Groningen, een twee weken durende presentatie die ruim 10.000 bezoekers trok •

collectionerende instelling: alles in bezit is bestemd voor de uitleen en verkoop. Van 27 juni tot en met 29 november 2009 is een deel van deze bruikleen onderdeel van de tentoonstelling Jong in Groningen kunst uit de periode 1945-1975, samengesteld door Henk van Os • 2

In de zomer van 2007 gaf burgemeester Jacques Wallage het Peerd van Ome Loeks en plein public een kus tijdens zijn heronthulling op het Stadsbalkon •

Het CBK Groningen gaat in 2007 internationaal: de viewer zoals gebruikt in de expositie Atelier Meerstad werd op een internationale conferentie in Girona (Spanje) en Barreiro (Portugal) gepresenteerd •

1 3

Naast vier herplaatsingen kreeg de stad er in 2007 een groots kunstwerk van Erick de Lyon bij •

Circa 8.000 bezoekers beklommen in 2008 de toren van Jauke van den Brink op het Noorderzon Festival •

In 2008 onthulde staatssecretaris Albayrak het kunstwerk Boom van Merijn Vrij samen met het nieuwe cellencomplex van opdrachtgever Regiopolitie Groningen •

4

5

1

2

62

7

6

Landschap Henri de Wolf acryl (1975)

3 Compositie VI

Zonder titel Jo van Dijk houtsnede (1968)

4

5

Scheepsroer Marten Klompien olieverf (1980)

6

De Chinese en de vis Els Amman olieverf (1969)

Els Amman rolling painting (1975) Landschap Henri de Wolf acryl (1975)

7

En het CBK manifesteerde zich in 2008 veel ‘buitenshuis’ en droeg zo bij aan Groningen als City of talent •

Meer feiten en cijfers en een volledig overzicht van alle activiteiten die het CBK Groningen organiseerde in de periode 2006 – 2008 vindt u in de bijlage achterin •

Compositie Jo van Dijk gouache (1979)

63


Kunstcadeaus

Familie FOEF

• Sarah Vos • VANAF € 29,95

Het hele jaar door biedt het CBK Groningen eerste hulp bij de zoektocht naar originele cadeaus. Gemaakt door kunstenaars en vormgevers. Onder andere diverse lampen, T-shirts, sieraden, schoenen, fotografie, boeken, knuffels en designer toys. Voor iedere beurs, want vanaf tien euro is er al iets te koop. Met de kunstcadeaus bieden we een podium aan professionele kunstenaars en ontwerpers, en het is een lokkertje voor een breder publiek •

Defreeze

•

Marcel de Vries •

koplamp € 45,-

Alarm broche

• Vroegop/Schoonveld • € 10,-

BIBO

• Martijn Bosgraaf • Vanaf € 25,-

Garden Warrior

• Mutt Design • € 90,-

64

65


Het CBK & nieuwe media Chaos in Groningen

Bij de kunstmanifestatie Chaos in Groningen in de Der Aa-kerk, waar galerieën en kunstinitiatieven zich gezamenlijk presenteerden, toonde het CBK de top tien van de Groninger oogst op animatieen videogebied. Met onder andere Siebe de Boer, Jeroen Zijlstra, Martine Rademakers, Christa Moesker. Gezien door ruim 10.000 bezoekers tussen 28 oktober en 12 november 2006 •

Nieuwe mediatechnieken vinden vroeg of laat hun plaats in de beeldende kunst, omdat kunstenaars ze toepassen in hun werk. Zo - en niet als doel op zich - vinden ze ook hun plaats bij CBK activiteiten. Binnen de Kunstuitleen vooral tijdens Nieuwe Uitleenschatten, waar een multimediakabinet standaard deel uitmaakt van de presentatie. En bij Kunst op Straat is nieuwe media in parkeergarages één van de aandachtsgebieden. Hierbij gaat het om grote en unieke opdrachten, waarbij technische complexiteit en onderzoek niet worden geschuwd. Daarnaast besteedde het CBK in de afgelopen drie jaar veel aandacht aan animaties, omdat in Groningen jaren achtereen opvallend veel talent afstudeerde met animatiefilm. Zo was tijdens Chaos in Groningen in 2006 de top tien van de Groninger oogst op dit gebied te zien, terwijl in 2008 de tentoonstelling Beeld op Drift geheel gewijd was aan de relatie kunst en animatiefilm •

Beeld op drift

Second Thought

Op 19 september 2008 werd Groningen een nieuwe media kunstwerk rijker: Second Thought van Giny Vos in de fietsenkelder onder het Stadsbalkon. Voor de realisatie werd nauw samenwerking gezocht met Werkpro, dat het toezicht aldaar verzorgt. Om vandalisme te voorkomen, maar ook om eventuele gebreken vroegtijdig te melden. De mannen van Werkpro hebben Giny en haar kunstwerk ondertussen omarmd •

66

Verboden

video

SAMANTHA

Nieuwe Uitleenschatten in de Der Aa-kerk besteedde de afgelopen drie jaar ook veel aandacht aan nieuwe media. Diverse kunstenaars kregen een podium voor hun werk. Lotje van Lieshout was een van hen. In het hart van de kerk presenteerde ze haar video Kapitein die gaat over een zich langzaam tot vrouw ontpoppende mannelijke kapitein. Het Chinese ministerie van Cultuur verbood de video, in Groningen deden we niet moeilijk. Van Lieshouts film was te zien van 11 tot en met 24 juli 2008 •

Ook te zien geweest tijdens Nieuwe Uitleenschatten, binnen een jaar na haar afstuderen, Nina Wijnmaalen met een verbluffend goede imitatie van diverse typetjes, waaronder Ria, Thuiszorg Groningen en Samantha. Van 8 tot en met 21 augustus 2008 •

67


Ze zijn bij iedereen bekend als de korte, vaak opvallende animatiefilmpjes in actualiteitenrubrieken en spelletjesprogramma’s, waarin voorwerpen en zelfverzonnen karakters tot leven worden gewekt. Ze begonnen ooit als geleidelijk veranderende tekeningen, die door snelle opeenvolging beweging suggereren, en ontwikkelden zich tot een kunstzinnig medium. In zeer uiteenlopende vormen, maar door de technische mogelijkheden zijn ze vooral populair in de nieuwe media. De expositie Beeld op Drift, over animatie en film, ging erover. Te zien waren films van onder andere Joep Bertrams, Han Hoogerbrugge, Siebe de Boer, Christa Moesker en Raspberry Animation. Van 13 april tot en met 27 juli 2008 •

?

Het CBK Groningen is geen autonoom podium, vrijwel alle presentaties/exposities zijn gerelateerd aan de kerntaken Kunst op Straat en de Kunstuitleen. Toch is het CBK er op tal van manieren voor de Groninger kunstenaar…

Wat doet het CBK voor

Opdrachten Noorderzon: we selecteren jaarlijks een startende Groninger kunstenaar/ vormgever voor onze bijdrage aan dit festival Kunst op Maat: per jaar realiseren we drie à vier Kunst op Maat opdrachten met startende Groninger vormgevers/ kunstenaars Advies: we adviseren in de kunstcommissie van de RuG bij de selectie van Groninger beeldend kunstenaars

Groninger kunstenaars

68

Aankopen Nieuwe Uitleenschatten: de helft van de deelnemers aan deze expositie, die het belangrijkste aankoopmoment voor de Kunstuitleen is, komt uit Groningen en omstreken

Tentoonstellingen • •

69

Bij publiekspresentaties komen geregeld Groningers aan bod In Het Filiaal presenteren we startende Groninger vormgevers en verkopen we kunstcadeaus van onder andere Groninger kunstenaars/vormgevers


Promotie Presentatie werk: via de Kunstuitleen promoten we het werk van Groningers, niet alleen in Groningen maar door een intensieve samenwerking met SBK Amsterdam ook in haar filialen in het land Documentatieservice op internet: Groninger kunstenaars en vormgevers die zijn ingeschreven bij het CBK kunnen hun werk presenteren via onze website en Kunstenaars.nu Website, e-nieuwsbrief en leestafel: kunstenaars kunnen flyers/folders achterlaten op onze leestafel en via onze website en e-nieuwsbrief promoten we deze activiteiten ook

Werk/inkomen Tentoonstellingsbouw: bij de opbouw van tentoonstellingen schakelen we Groninger kunstenaars/vormgevers in Grafische vormgeving: Groninger vormgevers zijn verantwoordelijk voor al onze communicatiemiddelen Rondleidingen: een groep Groninger kunstenaars vormt ons rondleidingenteam

Project Atelierbezoek: Groninger kunstenaars leiden op ons verzoek groepen rond in hun atelier Advies en uitvoering: voor het beheer en onderhoud van de Kunst op Straat collectie schakelen we Groninger kunstenaars in

Informatie Kunstenaarsberichten: ieder kwartaal versturen we kunstenaars en vormgevers die ingeschreven staan bij het CBK een nieuwsbrief met vakrelevante informatie, zoals mogelijke opdrachten, interessante lezingen en presentatiemogelijkheden Vraagbaak: we beantwoorden allerlei vragen over zaken als subsidie, inlijsten, materiaal en techniek, ‘ingangen’, huur apparatuur, BTW, juridische procedures, etc.

Educatie • We leveren een bijdrage aan lessen beroepsvoorbereiding op Academie Minerva • We organiseren lessencycli voor studenten Academie Minerva naar aanleiding van publieksprojecten Kunst op Straat, zoals Atelier Meerstad en Door de Wind

Lezingen/debatten Voor ontmoeting, inspiratie en kennis organiseren we lezingen en debatten waarbij de maker altijd centraal staat •

Educatie

en publiek

Kies ‘kunst dichterbij brengen’ als motto en je komt vanzelf uit bij educatie. De afgelopen jaren kwamen er duizenden leerlingen bij het CBK over de vloer. Maar het CBK vat educatie breder op dan alleen onderwijs: het koos bij alle activiteiten voor een educatieve, zo laagdrempelig mogelijke aanpak. Richtinggevend was steeds de vraag hoe een activiteit de beeldende kunst zichtbaarder en toegankelijker maakt •

70

Workshop voor leerlingen basisonderwijs tijdens expositie Luk van Soom 71

2.635 3.038 4.070

In de jaren 2006 – 2008 bood het CBK Groningen educatieve activiteiten voor allerlei doelgroepen aan. Voor leerlingen van de basisschool en het voortgezet onderwijs, maar ook voor het kunstvakonderwijs en het algemene publiek. Daarbij stond steeds het leren over en beoefenen van beeldende kunst centraal. Ook, minstens zo belangrijk: het genieten van kunst. Dat laatste staat voorop in het vaste aanbod, zoals bij het Project Atelierbezoek, het Kijkje in de Kunstuitleen en de Beeldenwandeling. Op verzoek van scholen ontwikkelde het CBK op maat educatieve vertalingen van lopende tentoonstellingen. En daarnaast ook educatieve projecten voor specifieke doelgroepen, gekoppeld aan tentoonstellingen of onthullingen. Zoals bij het project N.NO.O.ZO.Z.ZW.W.NW.N. van Erick de Lyon en de expositie Material World, deel van de Noorderlicht Fotomanifestatie, beide in 2007. Het bleef daar telkens niet bij kijken alleen. Het CBK wil mensen, en met name jongeren, gevoel voor kunst bijbrengen door hen het zelf te laten maken en ervaren. ‘Zelf kunst maken leidt tot een andere breinstijl, waarbij hersenen op een andere manier samenwerken dan gebruikelijk. Zelf kunst maken traint de aandacht en verbetert de visuele waarneming’, aldus een artikel in de NRC van 23 januari 2009. Een visie die het CBK van harte onderschrijft en al jaren in praktijk brengt •

Projectmatig werken stimuleert educatieve aandacht

“

Het CBK kent

educatieve activiteiten, er zijn

bedachte

veel mogelijkheden, door een klein team.

De lijnen zijn kort,

de prijs is laag. Leuk is dat je de werken bij de Kunstuitleen kan

Educatie was altijd een apart onderdeel binnen het CBK. Gevolg was een aanbod van autonome educatieve activiteiten, vooral voor het onderwijs. Daarin is veel veranderd. Er is nog steeds een regulier aanbod van educatieve activiteiten, maar educatie is ook een vast onderdeel geworden van alle publieksactiviteiten. De educatief medewerker stemt haar aanbod steeds meer af op de twee kerntaken van het CBK: Kunst op Straat en de Kunstuitleen. De laatste jaren werd ze bovendien al vanaf de start bij elk nieuw project betrokken. In deze projectmatige aanpak met breed gedragen aandacht voor educatie vertoont het CBK Groningen een duidelijke parallel met soortgelijke ontwikkelingen in de museale wereld •

oppakken en aanraken.

Dat kan bij een museumbezoek niet. Leerlingen fotograferen zichzelf tijdens expositie X-POSE (2007)

Van 16 september tot en met 28 oktober 2007 verkende de Noorderlicht hoofdtentoonstelling het raakvlak tussen geloof en de buitenwereld, daar waar de botsing van meningen tot actie leidt. In het CBK werd als onderdeel van deze hoofdtentoonstelling het thema verering belicht. Het draaide niet om de religieuze maar om de maatschappelijke betekenis van het thema. Wat aanbidden wij in de seculiere maatschappij? Binnen dit thema werd een aantal fotoseries gepresenteerd van tien internationale fotografen, met foto’s over onderwerpen als politiek, sport, commercie, schoonheidsidealen en consumentisme.

Het Filiaal aan het Akerkhof was onderdeel van het Noorderlicht satellietprogramma. Onder de titel Op zicht lectie van de Kunstuitleen te zien, te koop en te leen. Deelnemers waren o.a. Rommert Boonstra, Ton Broekhuis, John Blakemore, Paul de Nooijer, Hans Sas, Willem de Boer van Groningen,

2006 2007 2008

72

Jos Boerjan, rondleider CBK

EDUCATIE bij Noorderlicht fotomanifestatie

was werk van fotografen uit de col-

Rondleidingen (scholieren, studenten, vakgenoten en doelgroepen)

op maat

“

Verschillende doelgroepen laten genieten

Amber Associates, Corine Hörmann, Marrigje de Maar, Eveline Mooibroek en Leo Divendal •

73


Bij de tentoonstelling hoorde een inspirerend pakket aan activiteiten voor zowel de ‘gewone’ bezoekers als voor leerlingen, van basisschool tot voortgezet onderwijs. Een daarvan was een rondleiding door de tentoonstelling, gekoppeld aan het zelf maken van foto’s. Leerlingen en bezoekers gingen aan de slag als fotograaf en als model in de ‘fotostudio’ van het CBK. Om de beurt stonden ze model met een attribuut (bijvoorbeeld een voetbal, een microfoon of een lauwerkrans). Hoe beeld je een belangrijk persoon uit? Welke pose neem je aan? Hoe zet je als fotograaf een belangrijk of geliefd persoon op de foto? Welk standpunt kies je? Welke belichting kies je? Maak je een totaalplaatje of een uitsnede? Op een speelse wijze kwamen de deelnemers zo in aanraking met zowel het fotografievak als met het thema verering. Aan het einde van de rondleiding werden de foto’s geprint en gingen alle deelnemers met een zelfportret naar huis •

‘Kunst geeft emotie, je wordt er bijvoorbeeld vrolijk van. Kunst is anders dan wat je dagelijks ziet. Kunst is persoonlijk, je vindt het leuk of niet. Met uitleg bij een beeld wordt het interessant.’ mbo-leerling van het Noorderpoortcollege Groningen

Expositie Luk van Soom 74

75


Liefde voor kunst en cultuur

Mensen kunst laten beleven De laatste jaren is het CBK er steeds meer van overtuigd geraakt dat persoonlijke begeleiding van het publiek optimaal effect heeft. ‘Als je mensen kunst laat beleven, individueel of in kleine groepen, komt het echt binnen. En dat is waar het ons om gaat: kunst dichterbij brengen’. De rondleiding is niet meer standaard of een extraatje, maar heeft een spilfunctie gekregen. Ook het bezoek door volwassenen werd daarom steeds meer afgestemd op wat hen het meest zal raken. ‘De mensen krijgen een actieve rol, zodat ze zich persoonlijk betrokken gaan voelen. Kunstbeleving is voor ons een sleutelwoord geworden.’ Logisch gevolg is dat het

76

CBK steeds meer aandacht heeft gekregen voor aansluiting bij de belevingswereld van de gebruikers. ‘Alle hulde daarbij voor onze professionele rondleiders’, benadrukt Pijnacker Hordijk. ‘Zij verstaan de kunst om van iedere tentoonstelling een bijzondere ervaring te maken. Ze bespelen lastige pubers, lokken kunststudenten uit hun tent en laten tieners animaties maken. En ze voorzien het vakpubliek zonodig van informatie.’ Sinds 2008 is met educatie steeds meer ingezet op Kunst op Straat. ‘Heel praktisch, omdat we met jaarlijks ruim drieduizend educatieve bezoekers aan onze taks zitten in de publieksruimten van het CBK. Maar vooral omdat hier nog zoveel te exploreren valt.’ •

Kunstenaar Natasja Bennink zei hierover na een bezoek van de leerlingen: ‘Een cultureel ondernemer maakt kunstwerken en ziet de communicatie over het werk als onderdeel van het vak. Ik ben beeldhouwer, maak beelden en wil daar iets mee zeggen. Ik vind het belangrijk daarover te praten. Zo krijgt mijn werk een extra dimensie. Ook wil ik mijn vak toegankelijker maken. Ik maak kunst, dat is mijn passie en mijn roeping, maar het is ook het werk waarmee ik mijn brood verdien. In die zin ben ik niet anders dan ieder ander. Dat wil ik de studenten meegeven. Ik denk dat dat belangrijk is. Voor hun eigen beeldvorming, maar ook voor hun toekomstige rol als

Beroepsvoorbereiding kunststudenten

Samenwerken inspireert wederzijds

Kunstvakstudenten vormen een aparte doelgroep van het CBK. Via rechtstreeks contact met docenten van Academie Minerva en het Frank Mohr Instituut speelde het CBK de afgelopen jaren op verschillende manieren een rol in het kunstvakonderwijs. Er werden rondleidingen gegeven en gastcolleges, projecten en lezingen georganiseerd. Dit alles vooral met het oog op een goede beroepsvoorbereiding van de studenten. Zo deden studenten ervaring op in opdrachtsituaties binnen het Kunst op Maat programma, maar gaandeweg heeft het CBK ook een rol gekregen bij het studenten laten kennismaken met het werk van andere kunstenaars •

Het CBK werkte de afgelopen jaren samen met veel partners. Met kunstenaars uit Groningen en omgeving, die bij rondleidingen en atelierbezoek vertelden over het creatieve proces achter hun eigen werk en dat van anderen. Met docenten van scholen, in het bijzonder het Werkman College en het Zernike College. Met 2-22, het bemiddelingsbureau voor het onderwijs van het Kunstencentrum Groningen, en met ABCG, de Groninger schoolbegeleidingsdienst. Maar ook met het Natuurmuseum, de Openbare Bibliotheek, de Pabo, de al genoemde Kunstacademie Minerva en het Frank Mohr Instituut, het Grafisch Museum en het Grafisch Centrum, de vakgroepen Kunstgeschiedenis en Kunst, Cultuur en Media van de Rijksuniversiteit Groningen, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en Platform GRAS. ‘Het CBK Groningen is betaalbaar met educatie’, meent Maaike van Boven, docente aan het Gomarus College in Groningen. ‘En het CBK wil zich aanpassen aan onze lestijden. Zelfs tijdens landelijke onderwijsbijeenkomsten wordt het CBK Groningen geroemd om haar kwaliteit en de plezierige sfeer, en om het meedenken over het lesprogramma.’ •

Leeft de wens om meer te doen met de openbare kunstwerken dan er alleen naar kijken, dan kan men terecht bij de Beeldenopdracht. Op school leert de leerling daarbij aan de hand van een creatieve uiting als een gedicht, een verhaal, een rap, tekening, strip of interview een vertaalslag te maken naar een kunstwerk in de stad Groningen. De reacties op dit favoriete beeld worden vervolgens aan medeleerlingen of een breder publiek gepresenteerd. Zoals bij de schaduwopdrachten rondom het nieuwe kunstwerk voor het Ebbingekwartier in 2008, door leerlingen van de afdeling Technasium van het Werkman College •

leerkracht.’ •

Een interessante samenwerking ontstond ook met de Pabo, die leerkrachten voor het (cultuur)onderwijs opleidt. Bij de module ‘taken van de cultuurcoördinator’ krijgen tweedejaars in het CBK les van vierdejaars, zodat het mes aan twee kanten snijdt: de informatie wordt overgebracht en er wordt geoefend met de toekomstige schooltaken. Het CBK organiseert voor de Pabo ook Projecten Atelierbezoek, bemiddelend tussen de opleiding en een kunstenaar uit het documentatiebestand. Ook hier organiseert een ouderejaars student het atelierbezoek voor tweedejaars studenten.

77


“

meemaken

Het live van het arbeidstechnische proces maakt dat de leerlingen begrip krijgen voor kunst, zelf enthousiast worden. Er ontstaat iets nieuws, hun concentratie neemt toe. Het werkt als een spons: leerlingen nemen heel snel nieuwe indrukken op.

“

Scholen hebben de afgelopen jaren flink gebruik gemaakt van de kant en klare projecten en lespakketten. Doordat die op verschillende manieren kunnen worden ingepast in de lesprogramma’s, bleken ze goed aan te sluiten bij de wensen van leerkrachten en docenten. Leerlingen liefde voor kunst en cultuur bijbrengen is voor Inge Pijnacker Hordijk, medewerker educatie, de belangrijkste drijfveer bij het samenstellen ervan. ‘Wie krijgt deze liefde automatisch van zijn ouders mee? Het gaat mij om de pure ervaring van de leerling: bij een kunstenaar in zijn atelier, op straat bij een beeldenopdracht, in het CBK bij een rondleiding of rollenspel. Actief betrokken worden, waarbij plezier en het genieten voorop staan, daar gaat het mij om.’ Voor scholieren, met name van het basisonderwijs en vmbo, besteedde het CBK daarom veel aandacht aan actieve werkvormen. ‘Kinderen en jongeren beleven kunst het sterkst als ze zelf dingen maken. Daarom zorgen we steeds meer voor een prikkelend aanbod: een half uur uitleg en gesprek bij een tentoonstelling, gecombineerd met een activiteit waarbij de leerlingen zelf aan de slag gaan.’ De combinatie van een persoonlijke benadering in hanteerbare groepen met afgebakende projecten werd goed ontvangen. Zoals een docent van het AOC Terra onderstreepte: ‘Het CBK biedt inspirerende ckv-opdrachten in een veilige omgeving, waarin de leerling zich snel thuis voelt.’ •

Technasium Ebbingekwartier

Margriet Diertens, rondleider CBK

Kunst dichterbij brengen

Het CBK heeft de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan een goede ‘landing’ van de kunst in zijn omgeving: • door met de educatieve rondleidingen en projecten aan te sluiten bij de belevingswereld van jongeren en hen vooral ook zelf dingen te laten doen; • door een educatief programma op maat voor kunstvakstudenten en voor het volwassen publiek; • door altijd omwonenden en scholen te betrekken bij de realisatie en plaatsing van een kunstwerk in de openbare ruimte; • door een persoonlijke, klantgerichte benadering en toegankelijke presentaties van de Kunstuitleen en exposities aan de Trompsingel, in de Der Aa-kerk en in Het Filiaal aan het Akerkhof.

DOOR DE WIND Voor het nieuwe park De Eelderbaan tussen de Groninger wijken Vinkhuizen en De Held ontwierp Erick de Lyon het intrigerende kunstwerk N.NO.O.ZO.Z.ZW.W.NW.N. Bijzonder aan De Eelderbaan is de langgerekte vorm; het park is anderhalve kilometer lang en slechts 175 meter breed. Een groengebied van deze lengte binnen de bebouwde kom komt zelden voor. De titel van De Lyons werk verwijst naar de acht windrichtingen. De kunstenaar plaatste zeventien speciaal vormgegeven lichtmasten in een doorgaande lijn, parallel aan de zichtlijnen van het park. De lamp bovenin elke mast bestaat uit leds die verschillende kleuren aannemen. Via een besturingskast met geavanceerde software reageren ze op de wind: wanneer die van richting verandert, kleurt het licht bovenin ook anders. De meest noordelijke lichtmast is een bijzonder exemplaar: aan de acht lichtpunten is te zien welke kleur welke windrichting aangeeft. Het kunstwerk schijnt 24 uur per dag, maar ’s avonds is uiteraard meer te zien dan overdag. Naar aanleiding van de oplevering van het kunstwerk in november 2007 was in het CBK de tentoonstelling Door de Wind te zien. De bezoeker liep door een enorme installatie en ervoer hoe licht onder invloed van wind de ruimte steeds verandert. Ook was er een groot aantal van De Lyons andere projecten te zien. De hele tentoonstellingsperiode was er bovendien een uitgebreid activiteitenprogramma voor scholen in de omgeving van het kunstwerk in Vinkhuizen. Vijftien schoolklassen van vier verschillende scholen en kinderen van de Naschoolse Opvang bezochten het kunstwerk en de tentoonstelling in het CBK. Ze volgden de workshops windvanen maken of fotograferen. Een verhalenverteller vertelde over de wind en enkele leerlingen werden opgeleid tot rondleider, om op hun beurt via de MJD* geïnteresseerde ouderen uit de wijken bij het kunstwerk rond te leiden. Het educatieve programma was een groot succes en leverde prachtige werkstukken op. Die waren tot eind maart 2008 te zien in het CBK aan de Trompsingel • * De MJD Groningen is de stad Groninger organisatie voor maatschappelijk werk,

78

sociaal-juridische dienstverlening, randgroepenwerk, jeugd- en jongerenwerk, ouderenadvieswerk en minderhedenwerk

Leerlingen verzorgen een rondleiding in de expositie Door (2008) 79de JWind AARV ERSLAG 2006-2008 CBK GRONINGEN

Kijkje in de uitleen

Atelierbezoek

(kunstwerk centraal)

met kunstenaar

Bij het Kijkje in de uitleen wordt telkens een kunstwerk uit de Kunstuitleen centraal gezet. Na een rondleiding in de Kunstuitleen kiest de groep hierbij gezamenlijk een beeld dat aan nader onderzoek wordt onderworpen. Allerlei beeldaspecten passeren daarbij de revue: compositie, afmeting en omlijsting, ritme en beweging en hoe het werk is gemaakt. Het kunstwerk word geselecteerd op thema (abstract/figuratief, structuur, kleur, symboliek) of op discipline (schilderkunst, fotografie, grafiek, beeldhouwkunst) •

Bij het Project Atelierbezoek komen leerlingen van zowel basisscholen als voortgezet onderwijs rechtstreeks in contact met kunstenaars. Na een bezoek aan het atelier van een kunstenaar gaan ze zelf actief aan de slag in de klas, onder supervisie van diezelfde kunstenaar. Aansluitend bezoeken de leerlingen bij het CBK een tentoonstelling of de Kunstuitleen •

Kijken met je oreN

Route

beeldwandeling Groningen beschikt over een groot aantal kunstwerken in de openbare ruimte. Dagelijks passeren leerlingen en het algemene publiek de vele kunstwerken die de stad verlevendigen. Door het project Beeldwandelingen komen ze meer te weten over die kunstwerken. Het CBK biedt daarbij een aantal mogelijkheden aan. Op aanvraag vertellen rondleiders meer over de kunstwerken. Scholen en andere gebruikers kunnen eveneens gebruik maken van de boekjes Kunst in Stad en Meer Kunst in Stad, als basis voor een wandeling. Maar ze kunnen ook zelf een wandelroute samenstellen aan de hand van de digitale gids www.kunstopstraat.nl •

Rondleiding

Kunstuitleen 80

Veel educatieprojecten van het CBK zijn ook beschikbaar voor breed publiek. Zoals een algemene rondleiding door de Kunstuitleen. Daarbij worden onderwerpen belicht als materiaalgebruik, technieken, inspiratiebronnen en kunststromingen. Uniek aan deze rondleiding is de interactie tussen de leerling of kunstbezoeker en de rondleider, meestal een beeldend kunstenaar uit Groningen en omgeving. Een rondleiding met aandacht voor speciaal de grafische technieken is sinds 2007 beschikbaar, als uitvloeisel van de samenwerking met het Grafisch Centrum en het Grafisch Museum •

81


Een bijzonder lesproject is Kijken met je oren: hierbij maken leerlingen van het voortgezet onderwijs via muziek kennis met beeldende kunst. Bij een bezoek aan de Kunstuitleen krijgen ze een discman met tien muziekfragmenten en gaan ze op zoek naar bijpassende kunstwerken. Die fragmenten variëren van jazz, R&B en pop tot wereldmuziek: net zo divers als de kunstwerken. Ze missen hun uitwerking niet: door verschillende soorten muziek aan te bieden blijken de leerlingen de beeldende kunst anders te ervaren en kijken ze met andere ogen naar die kunst •

Clash

Het festival Clash symboliseert de ‘botsing’ tussen allerlei dancestromingen en de kunst- en theaterwereld. Op de edities in 2006 – 2008 zorgde onder andere het CBK vanuit educatie voor de beeldende kunst inbreng, met speciaal voor de locatie gerealiseerde of aangepaste kunstwerken van Groninger kunstenaars •

Filmpjes maken bij het CBK

82

Ook tijdens de tentoonstelling Beeld op Drift was er een uitgebreid educatief programma. Vanwege het thema ditmaal toegespitst op de techniek van het animaties maken. Rozemarijn Tromp, animator en illustrator, vertelde op scholen – basis, voortgezet en speciaal onderwijs – over de door haar gehanteerde techniek. Aansluitend maakten de leerlingen korte filmpjes, die op een speciale middag werden vertoond op een groot scherm in Filmtheater Images •

Festival Clash

83


KUNST IN SITE Digitalisering en het internet hebben het werkproces van het CBK en zijn relatie met kunstenaars, leners, opdrachtgevers en het publiek flink veranderd. De website van het CBK, www.cbkgroningen.nl, is dé portal met informatie voor en over beeldende kunst, kunstenaars en vormgevers in Groningen. Uniek voor Groningen is de digitale gids www.kunstopstraat.nl. Daar is niet alleen informatie over alle vierhonderd beelden van de stad Groningen te vinden, daar kan iedereen die dat wil ook een eigen beeldenroute samenstellen. Kunstliefhebbers kunnen sinds 2006 al vanuit huis de Kunstuitleen virtueel bezoeken en de digitale catalogus raadplegen. Daarnaast bevat de website van het CBK documentatie van ruim zeshonderd professionele Groninger kunstenaars. Documentatie en informatie via internet leiden niet alleen tot een groter publieksbereik, het biedt het CBK ook een belangrijk instrument om kunstenaars te kunnen begeleiden bij hun beroepsuitvoering • Medewerker CBK helpt kunstenaar met haar inschrijving

84

85


Stadswandelingen De website biedt sinds 2006 twee beeldenroutes als stadswandelingen. Met Kunst in Stad attendeert het CBK Groningers en niet-Groningers via een aangename route op kunstwerken in een deel van de binnenstad. Sommige beelden vallen meteen op, andere pas in tweede instantie. De route loopt vanaf het Centraal Station, langs het Groninger Museum de binnenstad in en eindigt bij het gebouw De Oosterpoort, waarin ook het CBK gevestigd is. Met Meer Kunst in Stad ontmoet de bezoeker niet alleen bijzondere kunstwerken, maar maakt hij nader kennis met historische en spraakmakende architectuur op deze route. Deze route loopt vanaf het Centraal Station door het westelijke gedeelte van de binnenstad; langs oudere en pas geplaatste beelden, via een museumtuin, een modern urinoir en door een prachtig oud gedeelte van de stad, om uiteindelijk weer vlak bij het station te eindigen. De bezoeker kan ook zelf een route samenstellen op basis van diverse thema’s: de zogenaamde buitenpoëzie, kunst in parkeergarages, kunst onder bruggen, kunst op begraafplaatsen, kunstwerken van internationale kunstenaars en oorlogsen bevrijdingskunst •

Deelname Uit in Groningen, 11 september 2008

Kunstopstraat.nl De goed bezochte website www.kunstopstraat.nl is een database die alle ongeveer vierhonderd kunstwerken in de openbare ruimte van Groningen bevat. Eind 2008 waren inmiddels zo’n 350 daarvan voorzien van een toelichtende beschrijving. Bezoekers kunnen via allerlei ingangen zoeken: op kunstenaar, op titel van het kunstwerk, op soort kunstwerk, op nieuwe kunstwerken, op projecten en manifestaties en op thema’s. Als belangstellenden het nuttige met het aangename willen combineren en een bepaalde route willen lopen, biedt Kunstopstraat.nl de mogelijkheid op wijk en/of buurt te zoeken. In voorbereiding is een aanvulling met stedenbouwkundige projecten, om de relatie van kunstwerken in hun veranderende omgeving aan te geven. Hieraan wordt op dit moment al gewerkt in samenwerking met Platform GRAS, die daarmee zijn architectuursite aanvult •

Door de kunstwerken eveneens te ordenen op projecten en manifestaties krijgt de bezoeker inzicht in de samenhang tussen diverse kunstwerken in de stad. De website krijgt er bovendien een historische dimensie door: de genoemde projecten hebben vaak een relatie met de geschiedenis van de stad. Het oudste beeldenproject is de beeldententoonstelling in het Stadspark Groningen, georganiseerd in het kader van het 68e lustrum van de Rijksuniversiteit Groningen (van 19 juni tot 18 juli 1954). Het meest recente is het Noorderzonfestival, dat jaarlijks plaatsvindt in augustus in het Noorderplantsoen en waar het CBK Groningen sinds 2001 elk jaar probeert een bijdrage aan te leveren in de vorm van een kunstwerk. Een project dat de geschiedenis van de stad zelf als onderwerp heeft, is Folkingestraat: Verbeeld verleden. De opknapbeurt van de binnenstad begin jaren negentig leidde tot hernieuwde aandacht voor de geschiedenis van deze straat - en tot vijf nieuwe kunstwerken over de geschiedenis van de straat met haar bewoners en hun verschillende culturele achtergronden •

86

C O LL E C T I E KUNSTUITLEEN

voor kunstenaars en publiek

De pagina Vraag en aanbod biedt zowel kunstenaars als webbezoekers de mogelijkheid om zelf allerlei vragen, aanbiedingen en aankondigingen te doen. Zoals de oproep van een kunstenaar om klokken en wekkers beschikbaar te stellen voor haar installatie Tijd in de ruimte in het Noorderstation: ‘Zo wordt tijd iets van ons allemaal’. Dat van het digitale prikbord ook niet-kunstenaars gebruikmaken illustreert bijvoorbeeld een bericht uit 2008: ‘Wij wonen in de stad Groningen en hebben een tuin van 5.000 m2. Deze willen wij beschikbaar stellen voor een beeldentuin.’ Reacties zijn niet zichtbaar op de website, maar worden rechtstreeks doorgestuurd naar de schrijver van het bericht •

Digitalisering van de Kunstuitleen Digitalisering leidde ook op andere gebieden tot verbeteringen. Het CBK Groningen zag kans om de Kunstuitleen de afgelopen jaren een flinke professionaliseringsimpuls te geven. Dat gebeurde deels achter de schermen, zoals bij de uitvoering van Operatie Doornroosje, de opschoning van het depot. Laatste stap daarvan was het digitaliseren van alle in het depot aanwezige werken. Dat was mogelijk doordat het CBK over was gegaan op het nieuwe softwarepakket KIDS. Sinds 2006 kan iedereen die dat wil de collectie bekijken via de gedigitaliseerde catalogus van de Kunstuitleen. En selecteren op kunstenaar, techniek, onderwerp, stijl en prijscategorie. Een andere professionaliseringsslag is gemaakt op het gebied van de gebruikersinformatie. De Kunstuitleen vergaart via het in 2005 geautomatiseerde systeem en in gesprekken met bestaande en nieuwe leners klantenkennis. Met deze kennis heeft het CBK zijn activiteiten het afgelopen jaar al kunnen aanpassen aan de veranderende wensen van de klant. Een van die wensen was het digitaal kunnen reserveren en lenen van kunstwerken. In 2008 zijn voorbereidingen getroffen om het technisch en logistiek mogelijk te maken werken online te reserveren •

www.CBKGRONINGEN.nl G ro n i n g E R bee l de n de ku n s t en aar s en vormgevers

Digitaal prikbord

kunstopstraat.nl

875

0O 6 -N2I0N0G8ECNB K G R O N I N G E N J A A R V E R S L A G 2J0A0A6R-V2E0 R 0 8S LCABGK 2G0R

Over bruggen – Peter de Kan (1997)

Landelijk Instrument

voor beroepsbegeleiding Niet alleen voor de Kunstuitleen, ook voor beroepsbegeleiding bood het internet nieuwe mogelijkheden. Het CBK reikt Groninger kunstenaars en vormgevers tijdens en na hun opleiding op allerlei manieren kennis aan over hun beroepspraktijk. Ze kunnen ervaringen opdoen in opdrachtsituaties in de projecten van Kunst op Straat en Kunst op Maat en ze krijgen gastlessen en rondleidingen in de panden van het CBK. Een belangrijke rol speelt ook de website van het CBK. Groninger kunstenaars kunnen voor hun persoonlijke public relations gebruik maken van de digitale documentatieservice. Ze kunnen hun eigen website via een link hangen aan de CBK website, zodat journalisten, geïnteresseerde kopers, collega’s, galeries en potentiële opdrachtgevers ook rechtstreeks bij hen terecht kunnen. En het werkt! Een paar voorbeelden: een aantal kunstenaars werd via informatie op de website benaderd om mee te doen aan De dag van de maker, een televisieprogramma van TV Noord. Kunstbureau ARTeria kocht via de site elf schilderijen van een Groninger kunstenaar voor haar uitleencollectie. Gemeenten oriënteren zich voor hun kunstopdrachten ook via de site, zoals de gemeente Zuidhorn, die rechtstreeks contact opnam met drie Groninger kunstenaars •

88

netwerk

van kunstenaars De website CBKgroningen.nl biedt eveneens links naar allerlei relevante kunstenaarsinformatiebronnen. Een daarvan is de website www.beroepkunstenaars.nl van Kunstenaars & Co. Deze landelijke organisatie richt zich specifiek op het versterken van de professionele vaardigheden van beeldende kunstenaars. Kunstenaars & Co informeert de kunstenaars via hun website, informatiebladen en nieuwsbrieven over een veelheid aan onderwerpen. Kunstenaars kunnen trainingen en opleidingen volgen, begeleiding op maat krijgen of werkervaring opdoen. Kunstenaars die staan ingeschreven bij het CBK, zijn automatisch te vinden via de website www.kunstenaars.nu. Ze leveren zelf hun beeldmateriaal en beroepsgegevens aan. Op de site Kunstenaars.nu zijn ruim zesduizend professionele kunstenaars zichtbaar, van elf provinciale kunstcentra plus de kunstcentra in Den Haag en Rotterdam. De online database van www.kunstenaars.nu bevat duizenden afbeeldingen van kunstwerken en kan gebruikt worden als zoekmachine waarbij onder andere kan worden gezocht op provincie, werkgebied en benadering. Kunstenaars.nu wordt bekostigd uit de Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving. Deze gelden worden vanaf 2009 niet meer aan de provincies verstrekt maar aan gemeenten. Het is daarom de vraag of de provinciale CBK’s de website gezamenlijk kunnen voortzetten. Wel is het voortbestaan van de website in ieder geval voor 2009 gewaarborgd. De intentie van een groot aantal deelnemers, waaronder het CBK Groningen, is om de rest van de planperiode (2009-2012) door te gaan met Kunstenaars.nu •

Digitaal portaal voor presentatie en promotie De drie databases van het CBK Groningen bieden een rijke waaier aan mogelijkheden tot coördineren en informatie verstrekken, zowel aan de kunstenaars als aan het publiek, en tot krachtenbundeling met andere partijen. Het CBK vormde al veel langer als centrale organisatie in de stad het aanspreekpunt en portaal voor beeldende kunst, kunstenaars en vormgevers, en de diverse instellingen. Dankzij de mogelijkheden van het internet vervult het CBK ook steeds sterker een functie als promotor en presentator van de sector, en kan het een rol spelen als makelaar in nieuwe samenwerkingsverbanden. In 2008 zijn voorbereidingen getroffen voor verbetering van de website, zowel op vorm als op inhoud. Deze verbeteringen zullen in 2009 op de website worden doorgevoerd •

Criteria voor opname van kunstenaars in de documentatieservice

CBKgroningen.nl bevat twee documentatiebestanden van kunstenaars: een voor beeldende kunstenaars en een voor vormgevers/ontwerpers. Beide groepen kunnen zich via de website gratis aanmelden. Het CBK beoordeelt hun aanvraag door per toetsingscriterium punten toe te kennen. Als criteria gelden de beroepsopleiding, scholing en nevenactiviteiten, de beroepsmatige activiteiten en de erkenning van het kunstenaarschap door derden. Alleen kunstenaars/vormgevers die in de afgelopen vier jaar zijn afgestudeerd aan een erkende vakopleiding worden zonder toetsing in de documentatie opgenomen. Vier jaar later kijken we naar de professionele activiteiten die ze in de tijd na het afstuderen hebben ondernomen en of ze blijven ingeschreven in onze documentatieservice. Ook kunstenaars en vormgevers die langer dan vier jaar staan ingeschreven worden eens in de vier jaar opnieuw bekeken • JAARVERSLAG 2006-2008 CBK GRONINGEN

2006 2007 2008 ----------------------------------------------------- Unieke bezoekers CBK-website 23.671 40.005 42.426 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2006 2007 2008 ----------------------------------------------------- Unieke bezoekers www.kunstopstraat.nl 7.585 10.093 21.365 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kunstenaars.nu perfecte informatiebron

Jeanine de Boer van Kunstbureau ARTeria maakt veelvuldig gebruik van Kunstenaars.nu. ‘Ik zoek voor allerlei opdrachten en gelegenheden naar kunstenaars en hun werk via die website. Ik heb bijvoorbeeld een aantal Rabobanken als klant. Die hebben een voorkeur voor regionale kunstenaars. Op Kunstenaars.nu kan ik zoeken op provincie en op gebieden binnen die provincie. Ik gebruik de website ook veel om kunstenaars te zoeken voor het NOK, een jaarlijkse tentoonstelling van Groninger en Friese kunstenaars. Het is alleen jammer dat nog niet alle kunstenaars daarop te vinden zijn.’ •

debat Op Zondag en

Sinds jaar en dag organiseert het CBK Groningen lezingen bij exposities, meestal vanuit het perspectief van ‘de maker’. Vaak kwamen kunstenaars over de totstandkoming van hun werk vertellen, of andere sprekers die het werkproces als belangrijk onderwerp namen. In de periode 2006 – 2008 voegden we aan de lezingen ook debat en het cultuurprogramma Op Zondag toe, uitgevoerd in samenwerking met andere culturele organisaties • 90

91

Campagnebeeld Op Zondag #5, foto Wim te Brake

Aan de Kunstraad, “(…) Belangrijkste constatering is volgens ons dat er geen tekort aan beeldende kunst is in Groningen, er lijkt juist sprake van verzadiging. Aan een extra podium blijkt, zoals wij veronderstelden, geen bijzonder dwingende behoefte. Het gaat veel meer om een gemis aan kritische (zelf)reflectie van de deelnemers aan het kunstcircuit: organisatoren, bemiddelaars en kunstenaars. Van uitwisseling van ideeën en wederzijdse beïnvloeding lijkt steeds minder sprake, ieder kunstinitiatief voert zijn eigen programma voor het eigen (selecte) publiek. Ook kunstenaars zijn weinig geneigd elkaar opbouwend kritisch te bejegenen, er heerst geen gezonde competitieve sfeer waarin talent zich wil en durft te onderscheiden. Als je die ontwikkeling en de geschetste sfeer zou weten om te buigen, dan bevorder je werkelijk de kwaliteit van het beeldende kunstklimaat in Groningen denken wij.

(…)”

Op Zondag #3, 30 maart 2008

Buro Groningen debat

De organiserende instellingen hebben op hun eigen wijze voortzetting gegeven aan de les van de debatten. Het CBK koos voor een sterkere nadruk in het programma op beroepsondersteuning en talentontwikkeling van (Groninger) kunstenaars. Daarnaast bleek het bieden van ontmoetingsmomenten voor een breed in kunst geïnteresseerd publiek een echte CBK taak. Daarvoor werd Op Zondag ontwikkeld, een inspirerend luister- en kijkprogramma in samenwerking met de Culturele Onderneming, RGBfilm en de Stichting Wall House #2. In 2008 vonden vijf edities van Op Zondag plaats. Te gast waren onder andere striptekenaar en illustrator Joost Swarte, museumman Edwin Jacobs, filosoof Ad Verbrugge en historicus H. W. Von der Dunk. Steeds was er aandacht voor landelijke en lokale kunstontwikkelingen, zo werden de kersverse directeuren van de Kunstraad Groningen en van Academie Minerva aan de tand gevoeld over hun plannen en visies over kunst en cultuur in Groningen.

In maart en april 2006 organiseerden ax710, de Stichting Wall House # 2 en het CBK twee Buro Groningen debatten over het beeldende kunstklimaat in Groningen. Aanleiding was het gezamenlijke gevoel dat dit kunstklimaat gebaat zou zijn bij nieuwe impulsen: meer uitgesprokenheid en durf, meer spannende tentoonstellingen, meer initiatieven die niet in goede bedoelingen blijven steken en een grotere afzetmarkt voor beeldende kunst. Het debat was bedoeld om met publiek op zoek te gaan naar antwoorden op de vraag: wat draagt bij aan een stimulerend kunstklimaat in Groningen? Zaken die daarin een belangrijke rol spelen, werden nader bekeken: de rol van een podium, die van de kunstkritiek en de markt. De opkomst was beide avonden goed met ruim honderd belangstellenden. Lucas Verweij, directeur van de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst, was de presentator en interviewde beide avonden diverse gasten, zoals Arno van Roosmalen, Wilma Sütö, Kees van Twist en Hans den Hartog Jager. Om verantwoording af te leggen over het debat, maar ook een kritische aanzet te geven voor vervolg, schreef de organisatie een brief aan de Kunstraad…

92

93


Het publiek kreeg vijfmaal een korte film voorgeschoteld en natuurlijk was er aandacht voor (Groninger) kunstenaars: Jenne Hoekstra bijvoorbeeld vertelde over zijn eerste kunstwerk in de openbare ruimte, de Vier Jaargetijden, dat net was onthuld. En Jantine Wijnja vertelde over haar verblijf in Talinn. Lezingen, debat en Op Zondag geven CBK activiteiten een kader, geven verdieping aan het culturele gesprek, versterken de samenwerking met andere instellingen en brengen ontmoetingen tot stand • Op Zondag #2, 17 februari 2008

Het CBK Groningen bedankt Naast vaste medewerkers in dienst, zijn tal van anderen betrokken bij het CBK. Kunstenaars, vormgevers, adviseurs, rondleiders, etc. Bij dezen willen we hen graag bedanken… • Vormgevers: Esther Fledderman, Peter de Kan, Gabor Lodi, Ellen Oosterhof, Silverbee, Lisa Sportel, Nynke Visser • Fotografen: Wim te Brake, Harry Cock, Harry Fierkens, Patrick de Gier, Henx Fotografie, Jenne Hoekstra • Kunstenaars Kunst op Maat: Erna de Bie, Sjanet Bijker, Maeike Bokma, Jauke van den Brink, Janita Dijkstra, Jetske de Groot, Jenne Hoekstra, Aukje Inberg, Rosa van der Kamp, Irene Kromhout, Hester van der Meulen, Maartje Peters, Hanny Siersema, Leon van de Vendel, Anne de Vries, Merijn Vrij, Janneke Zantinge • Kunstenaars Kunst op Straat: Rosé de Beer, Jurgen Bey, Arjen Boerstra, Jauke van den Brink, Annelies Dijkman, Jeroen Doorenweerd, Gerard de Hoop, Ward Huting, Jean Bernard Koeman, Sjaak Langenberg, Erick de Lyon, Rianne Makkink, MVAVD, Observatorium, Architectenbureau Onix, ONL Architecten, Pavlov Medialab, Marcus Petstra,Tanja Smeets, Kamiel Verschuren, Giny Vos • Rondleiders: Jos Boerjan, Els Brouwer, Margriet Diertens, Petra Koonstra • Oud-medewerkers: Josien Beltman, Floor Boogaart, Jan Boomstra, Miriam Geerts, Rieneke Harkema, Jessica Hendriks, Gerda Huizing, May Khoen Tan, Mariëlle Kooij, Rigt Oostenbrug, Hamid Sabur, Daniëlle Streep, Marije van de Vall, Anne Marije Venema, Roelof Voorintholt, Martin de Wolf • Stagiaires: Marijke Berghuis, Sonja Schulte • Opbouwteam tentoonstellingen: Cor Groenenberg,Lambert Kamps, Coen Noordman, Tjeerd Veenhoven, Oscar Venema • Opnamecommissie: Andrea Möller, Eveline Mooibroek, Annelies Propstra, Jan van der Til • Werkgroep Kunst op Straat: Ingrid Bolhuis, Rob van Gemert, Hiltje van der Wal • Stadsbeheer: Bertus Bosman, Jannes Harkema, André Tervoort, Johannes Wolfs • Verder wil het CBK Groningen graag bedanken: onze collega’s van OCSW en van ruimtelijke plannen, projecten en IGG bij de dienst RO/EZ, wethouder Jaap Dijkstra, Henk Hofstra, Anna Kramer, Remmelt Loos, Maurice van Meijel • En iedereen die we per ongeluk vergeten zijn • 94

Het CBK Groningen werkt(e) samen met: Van 2006 tot en met 2008 werkte het CBK Groningen samen met tal van partners. Zonder hen hadden we nooit alles kunnen realiseren wat we in die jaren hebben gedaan. Bij dezen willen we hen graag bedanken… • ABCG, Ann’s Art, BNO-Noord, Bureau Meerstad, De Culturele Onderneming, Design Magazijn, Dienst Landelijk Gebied, Gasunie, Grafisch Centrum, Grafisch Museum, Platform GRAS, Groninger Forum, Groninger Museum, Kunstencentrum, Lefier (IN), Marketing Groningen, Academie Minerva/Frank Mohr Instituut, Nijestee, NNT, Noorderlicht, Noorderslag, Noorderzon, Noordpeil, NP3, De Oosterpoort/Stadsschouwburg, Openbare Bibliotheek Groningen, Het Paleis, Pavlov, Provincie Groningen, RGBfilm, Rijksuniversiteit Groningen, RTV Noord, SBK Amsterdam, Sign, Tschumipaviljoen, UMCG, VHDG, Wall House #2, Werkpro • 95


WIE

is WIE

• Didi Loman

Kunst op Maat

• Pieter Duijser

Henk van Weenen Kunstuitleen en tentoonstellingen E [email protected] • Albert Westerhoff Publieksbalie E [email protected] • Nicoline Wijnja Projectleiding Kunst op Straat Werkdagen ma t/m do E [email protected]

Presentaties

• Diana Lourens

Beeldenbeheer Kunst op Straat

• Ronald Rooijakkers

Communicatie en Marketing


• Henk van Weenen

Frederike Slichter Coördinatie Kunstuitleen Werkdagen ma t/m vr E [email protected] • Dettie Veltman Beeldenbeheer Kunst op Straat en publieksbalie E [email protected] • Ingeborg Walinga Directie Werkdagen di t/m vr E [email protected]

Kunstuitleen en tentoonstellingen

• Ankie Boomstra

97

Coördinatie Kunst op Straat

Lars Nieuwenhuizen Publieksbalie E [email protected] • Inge Pijnacker Hordijk Educatie Werkdagen wo t/m do en vr-ochtend E [email protected] • Ronald Rooijakkers Communicatie en Marketing Werkdagen ma t/m vr E [email protected]

• Inge Pijnacker Hordijk

Educatie

• Dettie Veltman

Beeldenbeheer Kunst op Straat en

publieksbalie

Didi Loman Kunst op Maat Werkdagen ma, di en do E [email protected] • Diana Lourens Beeldenbeheer Kunst op Straat Werkdagen di-ochtend, do en vr E [email protected] • Gea Messchendorp Kunstuitleen voor bedrijven Werkdagen di t/m vr E [email protected]

• Lars Nieuwenhuizen

Publieksbalie

• Frederike Slichter

Coördinatie Kunstuitleen

• Lidy Glaasker

Publieksbalie en secretariaat

• Albert Westerhoff

Harry Fierkens Publieksbalie, tentoonstellingen en vervoer Werkdagen di t/m vr E [email protected] • Lidy Glaasker Publieksbalie en secretariaat Werkdagen di t/m vr-ochtend E [email protected] • Sanne Kooij Kunstenaarsdocumentatie, publieksbalie en secretariaat Werkdagen di, wo-ochtend, do en vr E [email protected]

Publieksbalie

• Gea Messchendorp

Kunstuitleen voor bedrijven

• Harry Fierkens

Publieksbalie,

Liesel Bonhage Publieksbalie E [email protected] • Ankie Boomstra Coördinatie Kunst op Straat Werkdagen ma t/m wo E [email protected] • Pieter Duijser Presentaties Werkdagen wo t/m vr E [email protected]

tentoonstellingen en vervoer

• Sanne Kooij

Kunstenaarsdocumentatie,

publieksbalie en secretariaat

96

• Ingeborg Walinga

Het Filiaal Akerkhof 10 9711 JB Groningen 06 537 147 28 Geopend wo t/m za 12.00 – 17.00 uur

Directie

• Nicoline Wijnja

Projectleiding Kunst op Straat

• Liesel Bonhage

Publieksbalie

CBK Groningen Trompsingel 27 Postbus 775 9700 AT Groningen T (050) 368 01 60 F (050) 368 01 69 E [email protected] W www.cbkgroningen.nl Geopend di t/m vr 09.00 – 17.00 uur Kunstuitleen: wo t/m zo 13.00-17.00 uur

98

99


BIJ LAGE

Exposities in 2006 • Luk van Soom – Wat er zich zoal op de wolken afspeelt n.a.v. kunstwerk Madonna van de Nevelen, 1 september 2005 tot en met 1 januari 2006 • Dutch Music van popfotograaf Kees Tabak in kader van Noorderslag, 7 t/m 22 januari • Uitleengasten, vijf exposities samengesteld door burgemeester Jacques Wallage (4 maart t/m 2 april), RTV Noord presentatrice Cunera van Selm (8 april t/m 7 mei), voorzitter van de Raad van Bestuur van het UMCG drs. J. Hamel (13 mei t/m 11 juni), NNT directeur Koos Terpstra (17 juni t/m 16 juli) en Gasunie conservator Liesbeth Grotenhuis (22 juli t/m 20 augustus) • Afscheidstentoonstelling kunst academiedirecteur Albert van der Weide, door hem zelf samengesteld, 30 september t/m 5 november • Nieuwe Uitleenschatten in de Der Aa-kerk, 23 september t/m 22 oktober • Atelier Meerstad, 1 november t/m 2 april 2007 ________________________________

Bezoekers

2006 2007 2008 -----------------------------------------------------------------Het Filiaal 3.183* 6.148 4.926 - ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------* opening op 2 april 2006 2006 2007 2008 -----------------------------------------------------------------Trompsingel 5.533 6.153 5.036 t entoonstellingen, kunstenaarsdocumentatie en Kunstuitleen, exclusief bezoek kantoren en rondleidingen

----------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------- 2006 2007 2008 -----------------------------------------------------------------Evenementen 20.392 21.745 20.453 Nieuwe Uitleenschatten, Chaos in Groningen en lezingen/Op Zondag

----------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------- 2006 2007 2008 -----------------------------------------------------------------Rondleidingen 2.635 3.038 4.070

Exposties in 2007

scholieren, studenten, vakgenoten en doelgroepen

• X-POSE de mens als model, tentoonstelling van werken uit de kunstuitleencollectie door theatervormgeefster Louise Caspers in theatrale setting, 14 april t/m 9 juli • Nieuwe Uitleenschatten in de der Aa-kerk, 27 juli t/m 6 september • Material World, nevenexpositie

----------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------

100

101


Noorderlicht Fotomanifestatie, 16 september t/m 28 oktober • Door de Wind, expositie rondom kunstwerk N.NO.O.ZO.Z.ZW.W.NW.N. van Erick de Lyon, 17 november t/m 30 maart 2008 ________________________________

• •

Exposities in 2008

________________________________

• De wind door de vensterschool, expositie van werkstukken gemaakt door leerlingen van de Venster- school Vinkhuizen, tijdens de tentoonstelling Door de Wind, 15 maart t/m 22 maart • Beeld op Drift, tentoonstelling over kunst en animatiefilm, 13 april t/m 27 juli • Nieuwe Uitleenschatten in de der Aa-kerk, 11 juli t/m 21 augustus • Kijken op Kleur, zomerexpositie met werk uit de kunstuitleencollectie, 2 augustus t/m 7 september • Attentie, Kunst op Straat, expositie over Kunst op Straat en de rol van het CBK daarbij, 19 september t/m 31 mei 2009 ________________________________

Exposities/presentaties in Het Filiaal in 2006 • • • • •

Vormgever Jack Brandsma, april t/m juni Schilderijen van José Maria Capricorne uit Curaçao, via collectieuitwisseling met SBK Amsterdam, 24 mei t/m 24 juni Eindexamenpresentatie Academie Minerva, 8 juli t/m 14 juli Vormgeversduo Huting & De Hoop, augustus t/m november Recente grafiekaankopen, 16 augustus t/m 3 september

De Tokaido Gaande Weg van fotograaf Guus Rijven in het kader van Noorderlicht Fotomanifestatie, 10 september t/m 6 oktober Vormgevers Leon van de Vendel en Han Koning, november t/m februari 2007

Exposities/presentaties in Het Filiaal in 2007 • Jan van der Pol, via collectie uitwisseling met SBK Amsterdam, 17 januari t/m 28 februari • Vormgever Tjeerd Veenhoven, februari t/m maart • Schilderijen van Hans Mutsers, via collectie-uitwisseling met SBK Amsterdam, 1 t/m 28 maart, via SBK • Schilderijen met gerecyclede kunsthistorische thematiek van George Korsmit, via collectieuitwisseling met SBK Amsterdam, 29 maart t/m 25 april • Vormgever Melle Koot, april t/m juli • Grafiek van de vrienden van het Allard Pierson Museum, via collectieuitwisseling met SBK Amsterdam, 26 april t/m 30 mei • Betty Brouwer, via collectie uitwisseling met SBK Amsterdam, 31 mei t/m 27 juni • Eindexamenpresentatie Academie Minerva, 29 juni t/m 13 juli • Op Zicht, satellietprogramma Noorderlicht Fotomanifestatie, 16 september t/m 28 oktober • Vormgever Albert Geertjes, oktober t/m december • Kunstcadeaus, verkoopexpositie, 1 t/m 29 december ________________________________

Exposities/presentaties in Het Filiaal in 2008 • De keuze geel, presentatie geïnspireerd door het werk en het gebruik van de kleur geel in het werk van Abe Kuipers, 8 maart t/m 6 april • Vormgever Marcus Petstra, 9 april t/m 29 juni • Eindexamenpresentatie Academie Minerva, 6 juli t/m 10 juli • Vormgever Martijn Westphal, 9 juli t/m 28 september • Deelname aan Dichters in de Prinsentuin met korte films van dichter en beeldend kunstenaar Arjen Nolles, 23 t/m 25 juli • 1 DING, presentatie van Vroegop/ Schoonveld over hun verblijf in China, 3 t/m 28 september • Marc Müller’s The Society Club, presentatie van een literair beeldverhaal, 1 t/m 30 oktober, via Platform GRAS • Vormgever Volken de Vlas, 8 oktober t/m 27 december • Expositie over maakproces van Ultra bij het Cascadecomplex, 1 t/m 30 november • Werk uit eigen collectie (Henk Mual, Giaretana, Heleen van der Tuin en Hans Goudsblom), 1 t/m 30 november • Kunstcadeaus, verkoopexpositie rondom Sinterklaas en Kerst, 19 november t/m 31 december ________________________________

102

(in het CBK aan de Trompsingel), 1 januari • Het Buro Groningen debat: Noodzaak en Nuance in de beeldende kunst in Groningen, 28 maart en 25 april • Kunstmanifestatie Chaos in Groningen, presentatie van zeventien galeries en kunstinitiatieven in de Der Aa-kerk met gastpresentator Wim Van Krimpen, directeur van het het Gemeentemuseum Den Haag 28 oktober t/m 12 november • Deelname aan landelijke Dag van de kunstuitleen, 4 november • Deelname aan Clash, afsluitende feest Jonge Harten Festival, 1 december ________________________________

Overige publieksactiviteiten in 2007 • •

Openstelling en rondleiding tentoonstelling voor bezoekers Nieuwjaarsfeest Gemeente Gronin- gen, 1 januari Kom kijken, lenen, kopen! tentoonstelling in het UMCG in het kader van de Donordag, 18 september t/m 18 oktober

• Deelname aan landelijke Dag van de kunstuitleen, 3 november

• Première film over Abe Kuipers

4 november

• Deelname aan Clash,

afsluitende feest Jonge Harten Festival, 1 december ________________________________

Overige publieksactiviteiten in 2006

Overige publieksactiviteiten in 2008

• Openstelling en rondleiding tentoonstelling voor bezoekers Nieuwjaarsfeest Gemeente Groningen

•

Openstelling en rondleiding tentoonstelling voor bezoekers aan Nieuwjaarsfeest Gemeente Groningen, 1 januari

Gerealiseerde kunstwerken in 2006

• Lezingenreeks over kunst & energie op diverse locaties, 13 en 20 februari, 5 en 19 maart • Op Zondag, cultureel kijken luister programma in samenwerking met De Culturele Onderneming en met medewerking van de Stichting Wallhouse # 2, RGBfilm/VHDG, 20 januari, 17 februari, 30 maart, 9 november en 14 december • Deelname aan Uit Groningen 08/09 op de Vismarkt, 11 september • Deelname aan Open Monumentendag, 13 september • Excursie naar Second Thought, nieuwe media kunstwerk in fietsenkelder onder Stadsbalkon, 27 september • Fonteinendag, de olifantfontein van Wladimir de Vries wordt onder toeziend oog van leerlingen en ouderen uit de buurt uit de vijver aan de Vondellaan gehaald, 14 oktober • Deelname aan landelijke Dag van de kunstuitleen, 1 november • Lezing Maria Blaisse in samenwerking met Bond Nederlands Ontwerpers, 13 november • Besloten werkbespreking van Maria Blaisse voor kunstenaars/ vormgevers die een (schets)opdracht hebben uitgevoerd in opdracht van het CBK Groningen en enkele BNO-leden, 14 november • Symposium Speeddesign over totstandkoming van designobjecten, met onder meer Ineke Hans, Wieki Somers en Studio Job (een project van Design Magazijn en Wallhouse #2, met medewerking van het CBK, mede mogelijk gemaakt door de Provincie Groningen en Vos Interieur) ________________________________

• Passage van Annelies Dijkman, realisatie van kunst in een educatieve omgeving bij Venster- school Koorenspoor, onthulling 13 april • Ring van Vinkhuizen van Jean Bernard Koeman in het Diamant- park in Vinkhuizen, onthulling 13 mei • Viewer Meerstad door Jurgen Bey/ Rianne Makkink, Jeroen Doorenweerd, Sjaak Langenberg/ Rosé de Beer, MVAVD, Observatorium, Onix, ONL, Pavlov Medialab en Kamiel Verschuren • Follie van Huting en De Hoop, tijdelijk kunstwerk op Noorderzon Festival, 17 t/m 27 augustus • Chair Up (reprise) van Marcus Petstra, tijdelijk kunstwerk op Noorderzon Festival, 17 t/m 27 augustus • Fatal Flowers van Tanja Smeets en Luchtspiegel van Arjen Boerstra, tijdelijke installaties in het Prinsen- hof en de Prinsentuin in het kader van Open Monumentendag, 9 september ________________________________

Gerealiseerde kunstwerken in 2007 • •

103

Expeditie Meerstad van Pavlov Medialab, avontuurlijke expedities door het Meerstad gebied in opdracht van het CBK Groningen en Bureau Meerstad, op 2 en 10 maart Schetsimpressie door Han Koning en De Peren (Annet Poland en Annieke Postma) voor Noorderzon Festival. Niet uitgevoerd.


• N.NO.O.ZO.Z.ZW.W.NW.N. van Erick de Lyon in het park De Eelderbaan, onthulling 24 november ________________________________

Gerealiseerde kunstwerken in 2008 • Enough Space van Jauke van den Brink, tijdelijk kunstwerk op Noorderzon Festival, 21 t/m 31 augustus • Second Thought van Giny Vos in de fietsenkelder onder het Stads- balkon, onthulling 19 september ________________________________

Herplaatsingen in 2006 Geen herplaatsingen ________________________________

Herplaatsingen in 2007 • Bacchante van F.E. Jeltsma wordt verplaatst van cultuurcentrum De Oosterpoort naar het stadhuis aan de Grote Markt, maart • Peerd van Ome Loeks van Jan de Baat wordt herplaatst op Stadsbalkon, 30 mei • Het kunstwerk Zonder titel van Bastiaan de Groot wordt herplaatst aan De Savornin Lohmanplein, juli • Kunstwerk Hugo Hol verplaatst van cultuurcentrum De Oosterpoort naar binnenplaats Milieudienst, juli ________________________________

Herplaatsingen in 2008 •

Het kunstwerk van George van der Wagt dat in een school aan de Dierenriemstraat zat, wordt herplaatst in het nieuwe Vensterhuis in Lewenborg, onthulling 25 september

• •

Sculptuur De Haan (1979) van Klaas van Dijk is gerestaureerd en teruggeplaatst op Praediniussingel, 6 september Het onbekende kunstwerk met de bijnaam De witte Madonna wordt uit de opslag geplaatst in Lewen- borg, september

________________________________

Gerealiseerde Kunst op Maat opdrachten in 2006 Kunstopdracht voor conferentie voor de gemeente Hunze en Aa’s, kunstenaar: Bureau Zeezicht (Irene Kromhout en Maartje Peters), oplevering: 30 september ________________________________

Gerealiseerde Kunst op Maat opdrachten in 2007 • Boter, Kaas & Eieren bij Fair Play Casino (Euroborg), kunstenaar: Hanny Siersema, oplevering: 23 februari • Beursstand voor Wonen & Co – de beurs, kunstenaar: Largoleone (Leon van de Vendel), oplevering: 22 maart • Een tocht door ijskoud Groningen voor Winter City, kunstenaar: Rosa van der Kamp, oplevering: 9 december ________________________________

Gerealiseerde Kunst op Maat opdrachten in 2008 • •

Boom bij cellencomplex regiopolitie Groningen (Hooghoudtstraat), kunstenaar: Merijn Vrij, oplevering: 16 januari Krullend Lint bij Begraafplaats Selwerderhof, kunstenaar: Maeike Bokma, oplevering: 14 februari

• Beursstand voor Wonen & Co – de beurs, kunstenaar: Jauke van den Brink, oplevering: 13 maart • De Vier Jaargetijden voor Nijestee Vastgoedontwikkeling (Antillenstraat), kunstenaar: Jenne Hoekstra, oplevering: 25 november • Pure White voor Winter City, kunstenaar: Anne de Vries, oplevering: 7 december ________________________________

Beeldenbeheer in 2006 Reparaties: 9 In opslag geplaatst: 9 Saneringen: 2 Schenkingen: 1 Regulier onderhoud: alle ruim 400 ________________________________



104

Jaarcijfers 2006, 2007, 2008 Er worden tot nu toe geen aparte jaarrekeningen voor het CBK gemaakt; de jaarcijfers van het CBK zijn opgenomen in de algemene jaarrekening van de Dienst OCSW van de Gemeente Groningen. Om globaal inzicht te geven in de (gemiddelde) binnenkomende subsidies en inkomsten per jaar, het volgende overzicht: (bedragen x € 1.000)

Inkomsten

2006 2007 2008

-------------------------------------------------1. OCSW

572

465

484

-------------------------------------------------2. Kunst op Straat/ RO/EZ

258

210

193

-------------------------------------------------3. Gegenereerd bij derden

40

35

18

Kunst op Straat

-------------------------------------------------3. Geldstroom BKV Nieuwe Uitleenschatten

22

22

22

Documentatie/informatie/site

30

30

30

Educatie

18

18

18

Het Filiaal

30

30

30

Kunst op Maat

50

50

50

Lezingen/debat/Op Zondag

20

20

20

-------------------------------------------------4. Eigen inkomsten

373

373

373

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Publieksruimte Trompsingel 105 JAARVERSL AG 2006-2008

CBK GRONINGEN

KUNSTUITLEEN • KUNST OP STRAAT • EDUCATIE • TENTOONSTELLINGEN

106

J A A R V E R S L A G

Recommend Documents