Lucas Onderwijs JAARVERSLAG • 2013
NB. Deze inhoudsopgave bevat hyperlinks!
Inhoud VOORWOORD 1 Onderwijskwaliteit en schoolontwikkeling 4 onderwijs in kerncijfers Kwaliteit Passend onderwijs Speciaal (basis-) onderwijs Talentontwikkeling en 21e eeuwse vaardigheden Opbrengstgericht werken Reorganisaties van het onderwijsaanbod Prestatiebox primair onderwijs Prestatiebox voortgezet onderwijs
2 Kwaliteit van medewerkers
4 7 8 8 9 9 11 11
6 Continuïteitsparagraaf Kengetallen Diverse rapportages conform aanpassing RJO Meerjarenbegroting Balans Ratio’s
14 14
Professionalisering en leiderschapsontwikkeling Aandacht voor mobiliteit en vitaliteit Ziekteverzuim De lerarenopleidingen Functiemix
16 17 17 18 18
7 Verslag Raad van Toezicht
Scholenlijst Maatschappelijke partners
20
de maatschappelijke opdracht in kerncijfers
20
Inleiding Ouderbetrokkenheid Brede scholen Het Integraal kindcentrum (IKC) Verbinding primair en voortgezet onderwijs
21 21 21 22 22
4 Bedrijfsvoering en organisatie
Analyse van het resultaat 2013 Financiële verantwoording Treasury en schatkistbankieren
4
personeel in kerncijfers
3 De maatschappelijke opdracht
5 Financiën
24
bedrijfsvoering in kerncijfers
24
Organisatiestructuur, bestuur en toezicht Overzicht nevenfuncties CvB/RvT en toezicht/risicobeheer Beleidsvorming en verbeterprogramma Afhandeling van klachten Financiën en administratie Personeel en organisatie Huisvesting, facilitaire zaken en inkoop Automatisering Verslag medezeggenschap GMR PO, GMR VO, Bureauraad
24 27 28 28 28 28 30 31 31
2
34 34 37 37
39 39 40 40 41 42
44
46 47
naar inhoud
Voorwoord ucas Onderwijs is een groot schoolbestuur met 26 scholen voor voortgezet onderwijs, 46 basisscholen, 4 scholen voor speciaal basisonderwijs en 3 scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs, vooral geconcentreerd in de regio Haaglanden. Onze 3900 medewerkers zetten zich elke dag in voor ruim 33.000 leerlingen.
In 2013 was het wederom noodzakelijk om aanzienlijke bezuinigingen door te voeren. Dit is gerealiseerd door aanpassingen van het taakbeleid en door sterke sturing op mobiliteit. De extra middelen die in het najaar beschikbaar kwamen voor het onderwijs zijn uiteraard zeer welkom. Na een aantal jaren van bezuinigingen lijkt er nu meer ruimte te zijn voor kwaliteitsimpulsen. De extra middelen worden behoedzaam ingezet door Lucas Onderwijs, vanwege de onzekerheid die nog moet worden weggenomen in de cao-onderhandelingen in het voorjaar van 2014.
L
Onze scholen werken onder uiteenlopende omstandigheden aan het best denkbare onderwijs. In onze visie is een verbinding tussen school, thuis en de (leef)omgeving van leerlingen van essentieel belang. Onze missie is om elke leerling zich te laten ontwikkelen tot een kansrijke volwassene, die voor zichzelf en anderen kan en wil zorgen.
Het scholenbestand is ook in ontwikkeling. In 2013 is De School in Zandvoort toegetreden tot de stichting. Deze innovatieve school dreigde onder de opheffingsnorm te komen en vond geen steun in de eigen omgeving. Lucas Onderwijs is bijgesprongen en is blij met de uitwisseling van nieuwe ideeën die al volop op gang is gekomen. Twee scholen voor speciaal basisonderwijs zijn na de zomer gestopt wegens het teruglopen van de leerlingenaantallen. In Rijswijk reorganiseert het Stanislas College het aanbod en brengt dit terug naar één locatie waar straks in een gerenoveerde omgeving vmbo en praktijkonderwijs worden aangeboden. Op veel andere plekken wordt nagedacht over herschikking, uitbreiding of samenwerking. Deze ontwikkelingen gaan altijd samen met overleg en samenwerking met maatschappelijke partners.
Lucas Onderwijs en iedereen die aan Lucas Onderwijs is verbonden, werkt vanuit de missie, de visie en de waarden zoals verwoord in De Grondslag Verdiept. Deze beginselverklaring omvat onze vijf kernwaarden: respect, naastenliefde, genade, ontwikkeling en bezieling. Er is veel te vertellen over de ontwikkelingen in het verslagjaar 2013. Voorop staat dat de meeste scholen er goed voor staan op het gebied van onderwijskwaliteit. Er zijn twee scholen met een aangepast arrangement in het primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs staan eind 2013 alle seinen op groen. Dit resultaat is bereikt dankzij de inzet van velen. Hier zijn we bijzonder trots op. Alle scholen ontwikkelen zich verder in de richting 'van goed naar beter en excellent’. Door professionaliseringstrajecten, focus op het primaire proces, collegiale feedback en samenwerking met andere scholen, blijven we de kwaliteit verbeteren.
Tot slot stond 2013 in het teken van het vertrek van Huub van Blijswijk, die jarenlang Lucas Onderwijs heeft geleid. Hij heeft de organisatie verrijkt met zijn visie, bevlogenheid en energie. Huub gaf iedereen mee dat ontwikkeling móet en dat het altijd beter kan voor de leerling. Na een zorgvuldige, openbare werving- en selectieprocedure heeft de Raad van Toezicht Ewald Van Vliet benoemd tot voorzitter.
Leerlingen worden op allerlei gebieden uitgedaagd en gevormd. We zijn aan de slag met ICT in het onderwijs, brede schoolontwikkeling, de verbinding tussen primair en voortgezet onderwijs en de verdere verbetering van de bedrijfsvoering. Op al deze terreinen hebben we ambities gesteld in het nieuwe strategisch beleidsplan 20142018. De komende jaren gaan we hiermee aan de slag.
Wij spreken graag op deze plek onze dank uit naar allen die zich in 2013 hebben ingezet voor Lucas Onderwijs en wensen u veel leesplezier.
Het afgelopen jaar zijn er grote stappen gezet om de bedrijfsvoering te verbeteren. Via het verbeterprogramma is gewerkt aan een strengere bewaking van de exploitatie. Risico’s zijn eerder in beeld en managementinformatie wordt breder beschikbaar gemaakt en beter benut. Het bestuur is hierdoor in control gekomen.
Het College van Bestuur
3
naar inhoud
naar inhoud
onderwijs in kerncijfers Leerlingenaantallen 1-10-2009 1-10-2010 1-10-2011 1-10-2012 Totaal 1-10-2013
PO*
VO
Totaal
14.628 16.520 16.575 16.819 16.951
15.917 16.011 16.069 16.294 16.434
30.545 32.531 32.644 33.113 33.385
*inclusief sbo, so, Nutsscholen per 1-10-2010 en De School in Zandvoort vanaf 1-10-2013
Toezichtsarrangementen inspectie 2013
50 2 44
40
Toelichting: Eind 2013 waren twee basisscholen zwak. In het speciaal onderwijs en het speciaal basisonderwijs hadden alle scholen in 2013 basisarrangementen. In het voortgezet onderwijs verbeterden enkele afdelingen zich tot basisarrangement. Eind 2013 kreeg ook het vwo van het Internationaal College Edith Stein te horen dat het voldeed aan het basisarrangement, waarmee alle scholen voor voortgezet onderwijs ‘in het groen’ staan.
30
26
20 10
7
0
PO
SBO
VO
basisarrangementen zwakke scholen
Slagingspercentages 2013 Toelichting: De inspectie beoordeelt de opbrengsten van het voortgezet onderwijs op vier gebieden: rendement onderbouw, rendement bovenbouw, verschil schoolexamen-centraal examen en gemiddeld cijfer voor het centraal examen. De slagingspercentages geven een indicatie van het rendement in de bovenbouw en zijn voor veel ouders een belangrijk gegeven. In deze tabel staan slagingspercentages op stichtingsniveau, waarbij meerdere scholen zijn samengenomen. Meer informatief zijn de gegevens per school. Deze zijn te vinden op www.schoolvo.nl/. Ook de website en App www.schoolkompas.nl/ zijn informatief en bieden de mogelijkheid om verschillende scholen te vergelijken.
100% 96,66 96,12
93,10
90% 89,00
91,39
91,56
89,73
91,91
87,98 86,95
80% 70% 60% 0%
vmbo-b vmbo-k vmbo-(g)t
havo
vwo
Slagingspercentages Lucas 2013 Landelijk gemiddelde
Bij de meeste scholen van Lucas Onderwijs liggen de slagingspercentages rond het landelijk gemiddelde. Er zijn op locatieniveau uitschieters naar boven, maar ook naar beneden. Waar de resultaten in 2013 tegenvielen zijn verbeterplannen opgesteld.
4
naar inhoud
naar inhoud
Tevredenheid ouders en leerlingen voortgezet onderwijs 2012-2013
Tevredenheid leerlingen Tevredenheid ouders
Lucas VO totaal
landelijk gemiddelde
6,9 7,4
6,7 7,2 Bron: Vensters voor verantwoording
Toelichting: 16 scholen van de 26 scoren boven het landelijk gemiddelde voor wat betreft leerlingtevredenheid. 16 scholen (deels andere) scoren boven het landelijk gemiddelde voor wat betreft oudertevredenheid. Het primair onderwijs zal in de toekomst uniforme tevredenheidsenquêtes af kunnen nemen via Vensters PO.
1 Onderwijskwaliteit en schoolontwikkeling
L
ucas Onderwijs streeft ernaar de maatschappelijke vastgestelde basisnorm te overstijgen. Dat geldt zowel voor de cognitieve resultaten als voor andere aspecten die de kwaliteit van het onderwijs bepalen, zoals brede vorming en burgerschap. Lucas Onderwijs vindt het van belang dat iedere school of instelling - naast het vol-
doen aan de inspectie-eisen - zélf zijn kwaliteitsopvatting formuleert, passend bij de populatie, de profilering en de
(brede) identiteit. In de managementgesprekken is dit een terugkerend onderwerp.
Inspectietoezicht PO Nagenoeg alle scholen hebben van de inspectie een basisarrangement gekregen. Twee van de 46 basisscholen hadden begin 2013 een aangepast arrangement (’t Lichtbaken en de Shalomschool). In de loop van 2013 heeft de Shalomschool verbeteringen doorgevoerd en vervolgens een basisarrangement gekregen. Eind november kreeg de Melodie het arrangement zwak. Dit betekent dat er eind 2013 twee zwakke scholen zijn. De sbo- en so-scholen vallen in 2013 allemaal onder het basisarrangement van de inspectie. Inspectietoezicht VO Het merendeel van de Lucasscholen in het voortgezet onderwijs haalde in 2013 prima resultaten. De slagingspercentages en andere rendementen zijn rond het landelijk gemiddelde of daarboven. Waar risico’s zichtbaar werden voor de kwaliteit, bijvoorbeeld aan de hand van de voorinzage van de inspectie, stelden scholen gerichte verbeterplannen op.
Dankzij deze benadering ziet de inspectie geen reden om onze scholen onder intensiever toezicht te plaatsen. De inspectie ziet dat al het nodige gesignaleerd is en gedaan wordt om de resultaten te verbeteren. Het verhoogde inspectietoezicht op het Stanislas College locatie Henriëtte Roland Holstlaan is na de zomer beëindigd, omdat daar de resultaten op orde waren gebracht. Ook de afdeling vwo van het Edith Stein College kreeg in oktober 2013 te horen dat er een basisarrangement kon worden afgegeven. Hiermee heeft het voortgezet onderwijs per januari 2014 geen enkele zwakke afdeling. Christelijk College De Populier ontving begin januari 2014 het predicaat excellent voor de afdeling havo. In de media is er veel aandacht voor het onderwijs en worden er rankinglijsten opgesteld in opdracht van dagen weekbladen. In 2013 deden de Lucasscholen het goed in de lijsten van de Volkskrant (Dronkers) en Elsevier. Een aantal scholen stond in de top 10 van beste scholen van
5
naar inhoud
naar inhoud
derwijsontwikkeling. Het traject van Lucas Onderwijs en CVO blijkt alle factoren in zich te hebben die visitaties succesvol maken. Toch wil Lucas Onderwijs proberen de visitaties nog scherper te krijgen en de impact van de rapporten te versterken. In het primair onderwijs zijn ook initiatieven om met een collegiale blik met en bij elkaar in de scholen te kijken. Op bestuurlijk niveau zijn voorbereidingen gestart voor een bestuurlijke visitatie met de Almeerse Scholengroep.
Collegiale visitatie Het jaar 2013 was het achtste jaar waarin Lucas Onderwijs samen met CVO Rotterdam visitaties uitvoert op de VO-scholen. Afgelopen jaar zijn twaalf locaties bezocht en is steeds over twee schoolspecifieke thema’s gesproken met de schoolleiding, docenten, ouders en leerlingen. Elk jaar start het traject met een cursus voor commissieleden en voor scholen die bezocht worden. Dit jaar was de cursus gekoppeld aan een onderzoek van de landelijke adviesorganisatie CPS over de kracht van visitaties bij on-
Winnaars Lucas Onderwijs Prijs De Lucas Onderwijs Prijs wordt jaarlijks aan twee scholen uitgereikt voor innovatieve projecten of ontwikkelingen passend bij de maatschappelijke opdracht van de scholen. In 2013 zijn twee basisscholen onderscheiden door het bestuur. Basisschool De Krullevaar kreeg de prijs voor een project in het kader van ouderbetrokkenheid. Ouders met diverse culturele achtergronden hebben onder andere een theatervoorstelling met elkaar opgezet. Dit was leerzaam voor zowel de ouders, de kinderen als de school.
FOTO: JUDITH LOMMEL
Nederland en behaalde de maximale score. Door wisselende criteria en berekeningen beschouwt Lucas Onderwijs deze overzichten echter niet als de ultieme maatstaf voor onze kwaliteit. Uiteraard scherpen dergelijke lijsten wel ons beeld van hoe er naar ons onderwijs wordt gekeken. Op school- en bestuursniveau wordt continu aan verbetering van de kwaliteit gewerkt en bepalen we zelf of we er in voldoende mate in slagen onze leerlingen zich maximaal te laten ontplooien.
Collegiale visitatie in 2013
In het achtste jaar van de visitaties die Lucas samen met CVO Rotterdam uitvoert binnen onze VO-scholen bezochten we weer twaalf locaties. In oktober startten de trajecten met een cursus voor commissieleden en voor scholen die bezocht worden. Dit jaar was de cursus gekoppeld aan een werkconferentie. Aanleiding was een onderzoek van het CPS over de kracht van visitaties bij onderwijsontwikkeling. De werkconferentie werd bijgewoond door een brede groep mensen, allen op enige manier betrokken bij de visitaties. Mede naar aanleiding van het onderzoek maken we met elkaar weer stappen in de ontwikkeling van de visitaties: waar we eerst werkten met een zeer strak format gaan we nu met elkaar op zoek naar variëteit waarbij het uitgangspunt blijft: wat kan de visitaitie bijdragen aan de ontwikkeling van de kwaliteit van de school. Ook in het po zijn initiatieven om met een collegiale blik bij elkaar en met elkaar in de scholen te kijken.
6
naar inhoud
naar inhoud
Expertise Centrum Onderwijs Merlijn
Scholen ervaren EcO Merlijn als een waardevolle aanvulling op hun basisondersteuning. Naar mening van deelnemende basisscholen: “De juiste expertise op de juiste plek met als doel dat het beter gaat met het kind” en “Meedenken: naast ons gaan staan en ons eigenaar laten blijven, handelen in belang van het kind”. Ook de mensen van EcO Merlijn, ieder met hun eigen expertise, geven aan dat het fijn is om hun kennis en ervaring te kunnen delen. Het is win-win-win: voor het kind, voor de basisschool en voor iedereen die meewerkt in EcO Merlijn.
School voor speciaal basisonderwijs Merlijn kreeg de prijs voor het Expertise Centrum Onderwijs. Dit is een succesvolle pilot geweest, vooruitlopend op de invoering van passend onderwijs. Het Expertisecentrum van Merlijn werkt samen met omliggende basisscholen en geeft advies en ondersteuning aan scholen als leerlingen iets extra’s nodig hebben. Kennis wordt gedeeld en leerlingen krijgen zo de ondersteuning die ze nodig hebben. Passend onderwijs Van de 53 scholen in het primair onderwijs zijn er vijftig aangesloten bij het nieuwe samenwerkingsverband Stichting Passend Primair Onderwijs Haaglanden. Twee scholen vallen onder het samenwerkingsverband Delflanden en één school valt onder het SWV Kennemerland. De bestuurlijke inbreng van Lucas Onderwijs is in Haaglanden het grootst (lidmaatschap van het Dagelijks Bestuur). Voor alle samenwerkingsverbanden geldt dat de organisatie in 2013 is ingericht en dat het Ondersteuningsplan tijdig kan worden vastgesteld (februari 2014). Het SWV Haaglanden is één van de grootste samenwerkingsverbanden van het land. De scholen zullen daarom
op wijkniveau samenwerken met elkaar en met één van de sbo-scholen. In de maanden na de zomervakantie hebben de directeuren en intern begeleiders nader kennisgemaakt met de andere scholen in de stadsdelen. In elke wijk zal gezocht worden naar thuisnabij, passend onderwijs voor elke leerling die ondersteuning nodig heeft. Hiernaast had de uitwerking van het schoolondersteuningsprofiel de aandacht. In het najaar is de informatiestroom naar directies, leerkrachten en ouders over de nieuwe werkwijze en inrichting op gang gekomen. In december verscheen in dit kader onder andere een uitgebreide brochure voor leraren. Het voortgezet onderwijs van Lucas is aangesloten bij drie samenwerkingsverbanden: Zuid-Holland-West, Delft/ Pijnacker/ Nootdorp en Westland. Lucas Onderwijs is goed vertegenwoordigd in de (dagelijkse) besturen en ondersteuningsplanraden. De samenwerkingsverbanden VO worden per 1 augustus 2014 aangevuld met de RECscholen. Ook het voortgezet onderwijs heeft de basisondersteuning en extra ondersteuning uitgewerkt. Zo is de vmboschool van het Stanislas College in Rijswijk een overleg gestart over extra financiering voor specifieke groepen, onder andere in de vorm van groepsarrangementen.
7
naar inhoud
naar inhoud
Enkele scholen hebben een sterk zorgprofiel en zijn al ervaren met het bieden van passend onderwijs. Andere scholen zullen de komende jaren meer maatwerk moeten leveren om aan de diversiteit van de instroom adequaat vorm geven. Dit moet leiden tot onderwijs op maat voor die kinderen die dat nodig hebben: van hoogbegaafde en bijzonder talentvolle kinderen tot kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften. Speciaal (basis-)onderwijs Het speciaal basisonderwijs heeft een enerverend jaar achter de rug. Helaas heeft het bestuur moeten besluiten om twee sbo-scholen te sluiten. Het betreft De Meander in Rijswijk en De Octaaf in Den Haag (Loosduinen). Op beide sbo-scholen was het leerlingaantal dusdanig teruggelopen, dat de kwaliteit van het onderwijs in relatie tot de beschikbare middelen in het geding kwam. Voor alle leerlingen is een goede, andere school gevonden. Voor alle medewerkers was een werkplek bij een van de andere Lucasscholen beschikbaar. ’t Kraaienest (ZMLK) kende een bijzonder jaar. De school betrok een nieuw gebouw waarin wordt samengewerkt met zorgpartners. Op 1 februari trad Ingeborg van Wel als nieuwe directeur aan vanwege het vertrek wegens FPU van Jos van der Sluis. Per 1 augustus startte er, naast de SO-afdeling, een VSO-afdeling.
21e eeuwse vaardigheden De 21e eeuwse vaardigheden hebben een prominente plaats gekregen in het nieuwe meerjarenbeleidsplan van Lucas Onderwijs. Basisvaardigheden en nieuwe accenten op creativiteit, samenwerken en andere competenties moeten integraal worden opgenomen in het onderwijs. De scholen onderschrijven deze visie en zijn volop bezig met de uitwerking. Er zijn iPadklassen in basisscholen en in het voortgezet onderwijs en er zijn Bring Your Own Device-projecten. Er wordt digitaal lesmateriaal geïmplementeerd en zelf ontwikkeld. Er zijn investeringen in hard- en software en in deskundigheidsbevordering van medewerkers. Lucas Onderwijs is in 2013 gestart met het Strategisch Informatie Beleids Plan (SIBP). Dit is een plan dat de visie en het beleid van Lucas Onderwijs met betrekking tot informatievoorziening en het leren in de 21-ste eeuw beschrijft en ondersteunt. Tevens staat in het SIBP beschreven wat dit betekent voor de ICT-omgeving. Het
Het nieuwe schoolgebouw van De Opperd
De Opperd heeft in november 2013 een prachtig nieuw schoolgebouw betrokken. Voor alle scholen geldt, dat zij zich voorbereiden op de invoering van passend onderwijs. De scholen voor speciaal onderwijs overleggen reeds met meerdere samenwerkingsverbanden vanwege hun regionale functie en vanwege de vo-afdelingen. Talentontwikkeling en 21e eeuwse vaardigheden Niet het landelijk gemiddelde, maar de ontwikkeling van de leerling is de norm. Ons onderwijs is talentgedreven, iedere leerling krijgt de kans en de mogelijkheid om zich te ontwikkelen. Zowel onder schooltijd als daarna wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van sociale, creatieve, cognitieve en sportieve vaardigheden. Het aanbod hiervoor vindt vaak plaats met steun van gemeenten. Zo is voor de zomervakantie het Haags cultuurconvenant gesloten, waarmee het cultuuronderwijs een impuls krijgt. In het voortgezet onderwijs bieden locaties diverse programma’s om verschillen tussen leerlingen te erkennen maar ook om daar vorm en inhoud aan te geven. Zo kunnen bèta-gerichte leerlingen kiezen voor het Technasium, is er veel aanbod voor leerlingen met interesse in sport en cultuur, kennen we VWO+ en extra klassen en zijn er talentklassen en XL-lessen waarin leerlingen hun talenten kunnen tonen en verder ontwikkelen.
8
naar inhoud
SIBP legt hiermee een relatie tussen de gekozen onderwijsvormen en daaraan gekoppelde media en data.
Opening Koos Meindertsschool
Opbrengstgericht werken Lucas Onderwijs heeft in 2013 onverminderd ingezet op het monitoren en verbeteren van leerresultaten. Via ESIS en Magister worden alle leerlinggegevens en -resultaten gevolgd door de scholen. In het primair onderwijs is er een taal- en rekenmonitor op bestuursniveau en hebben de schoolbezoeken van het bestuur in het teken gestaan van opbrengstgericht werken. Scholen die risico’s lopen in de opbrengsten worden indien nodig ondersteund vanuit het stichtingsbureau. Het primair onderwijs zet ook in op verbetering van onderwijsprocessen. Bijvoorbeeld door netwerken opbrengstgericht werken voor directeuren en intern begeleiders en door deelname aan het landelijke programma ‘School aan Zet’. Opbrengstgericht werken speelt in het voortgezet onderwijs onder meer op het terrein van taal en rekenen. Op de scholen wordt gewerkt aan een hoger niveau van rekenen en taal. In instellingsverband en op regionaal niveau is er contact en leren scholen van elkaar. Taal vraagt om een integrale aanpak met andere vakken en dat komt op sommige scholen moeizaam van de grond. Resultaten laten vooralsnog zien dat het landelijke beeld met betrekking tot het niveau ook voor de scholen van Lucas Onderwijs geldt. De politieke eisen liggen een stuk hoger dan wat de realiteit laat zien. In het voortgezet onderwijs hebben de instellingen eigen processen voor risicodetectie en kwaliteitszorg. Veel medewerkers zijn verheugd over de (hernieuwde) aandacht voor het primaire proces. Het gaat weer over onderwijs. Een aantal scholen neemt deel aan het pro-
Netwerk opbrengstgericht werken Ook in 2013 kwam het netwerk opbrengstgericht werken, dat wordt gevormd door twaalf basisscholen, vier keer bij elkaar. Behalve presentaties van best practices werden op verzoek van de leden van het netwerk verschillende experts van buiten het netwerk uitgenodigd. Zij informeerden de deelnemers over de verschillende facetten van opbrengstgericht werken. Zo is uitgebreid stilgestaan bij het groepsplan in Esis, heeft de excellente basisschool Van Ostade in Den Haag verteld over de inrichting van het proces rondom opbrengstgericht werken en is aandacht besteed aan opbrengstgericht werken in de onderbouw. Op verzoek van de deelnemers is het netwerk in schooljaar 2013-2014 gecontinueerd.
FOTO: KOOS MEINERTSSCHOOL
naar inhoud
Kort voor de zomervakantie werd de nieuwe schoolnaam bekend gemaakt van de fusiescholen Nutshage en De Schakel. De school is vernoemd naar de bekende, Loosduinse schrijver van (kinder)boeken en liedjes, Koos Meinderts. Hij verrichtte zelf de opening en zegde toe de komende jaren steeds aanwezig te zullen zijn tijdens de Kinderboekenweek. Ook kreeg de nieuwe school een exemplaar van ieder boek van Koos voor in de schoolbibliotheek.
gramma LeerKRACHT van McKinsey. De groep is in 2013 uitgebreid van drie naar acht locaties. De werkwijze van dit programma (veel collegiaal lesbezoek, feedback geven, samen lessen voorbereiden) wordt ook zonder deelname aan het McKinsey-traject uitgerold in scholen. Reorganisaties van het onderwijsaanbod In het speciaal basisonderwijs sloten per 1 augustus 2013 sbo De Octaaf en sbo De Meander hun deuren door een afname van het aantal leerlingen in de laatste jaren. De bij elkaar gelegen basisscholen De Schakel en Nutshage fuseerden per 1 augustus 2013 na een jaar van inhoudelijke voorbereidingen. Nutshage was een van de Nutsscholen die zich in 2012 aansloten bij Lucas Onderwijs.
9
naar inhoud
naar inhoud
Per 1 augustus 2013 is De School in Zandvoort gefuseerd met Lucas Onderwijs. Het vernieuwende concept van De School (onderwijs en dagopvang geïntegreerd, 50 weken per jaar open) was voor Lucas reden om aan het verzoek van De School tot fusie te voldoen. Op basis van het leerlingaantal had de school anders moeten worden gesloten, geen van de schoolbesturen in Zandvoort en omgeving wilden de school bestuurlijk overnemen.
In het voortgezet onderwijs is besloten om het onderwijsaanbod van het Stanislas College in Rijswijk te reorganiseren. De locatie H.R. Holstlaan stond er niet goed voor in financieel opzicht en de leerlingenaantallen en resultaten bleven achter. Hoewel in 2013 het onderwijs weer van voldoende niveau werd bevonden door de inspectie, vertaalde dit zich nog niet in verbeterde aanmelding waardoor de reorganisatie en het afstoten van de
Basisschool Cosmicus is voortvarend van start gegaan
Basisschool Cosmicus is voortvarend van start gegaan na de zomer van 2012, als opvolger van basisschool De Savelberg. De positieve lijn is voortgezet in 2013. Het concept van wereldburgerschap en coöperatief leren is verder uitgewerkt en in augustus 2013 is de school met groep 5 gestart. In 2017 zal de eerste groep 8 de school verlaten. Op 1 oktober 2013 bezochten 111 kinderen de school. Dit aantal zal zeker tot 2017 jaarlijks met 25 leerlingen blijven stijgen.
In september is een ander schoolgebouw betrokken. Naar verwachting zal De School (vanwege de stabiele situatie waarin die nu verkeert) in leerlingenaantal groeien. De zeven Nutsscholen zijn per 1 januari 2013 ook in formele zin toegetreden tot Lucas Onderwijs. Inmiddels zijn de scholen helemaal geïncorporeerd binnen Lucas. Het gaat in alle opzichten goed met deze scholen. In het primair onderwijs zijn de gesprekken over samenwerking tussen basisschool De Oase en sbo Pastoor van Ars voortgezet. Deze gesprekken moeten leiden tot een gezamenlijke nieuwbouw op het terrein van De Oase in 2017. Er zal gebouwd worden met maatschappelijke partners, zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin Loosduinen.
10
kleine havo-opleiding onvermijdelijk was. Het gebouw wordt gerenoveerd en geschikt gemaakt voor vmbo-onderwijs in alle leerwegen en praktijkonderwijs. Hiermee komt een einde aan de verouderde huisvesting van de scholen in Rijswijk en wordt bovendien vanaf 1 augustus 2015 een samenwerking tussen praktijkonderwijs en vmbo onder één dak gerealiseerd. Bij het ISW is een discussie gaande over de toekomst van de onderbouwlocatie in Monster. Het aantal leerlingen op de Madeweg zal naar verwachting afnemen vanwege een daling van de basispopulatie in Monster. Bij dit vraagstuk spelen afwegingen rond efficiency. Het is de verwachting dat er door het vergroten van de capaciteit van de Gasthuislaan meer optimaal gewerkt kan worden.
naar inhoud
naar inhoud
ISW Hoge Woerd werkt systematisch met leerlinggegevens. Toetsresultaten, verzuim, huiswerkgegevens en gedrag staan bij elkaar in Magister. Wekelijks bespreken mentoren met de teamleider elke leerling. Zo heeft de school beter zicht op de ontwikkeling, zowel sociaal emotioneel als cognitief, van alle leerlingen, met als doel het beter kunnen sturen op leerprestaties. Teamleider Anko Goudswaard: “De analyses leiden weer tot vragen en ontwikkeling in het primair proces, het lesgeven. Docenten geven deze behoefte tot ontwikkeling samen vorm. Het moet effect hebben in de klas.”
Prestatiebox Primair Onderwijs Het ministerie van OCW stelt prestatieboxmiddelen beschikbaar met als doel de professionaliteit van scholen een impuls te geven. Lucas Onderwijs zet veertig procent van de prestatieboxmiddelen in voor gemeenschappelijke professionaliseringsprojecten van scholen. Scholen dienen hier projectvoorstellen voor in waarover schoolleiders in de Kenniskring Onderwijs & Kwaliteit advies uitbrengen. Het bestuur beslist over de toekenning van de middelen. Voorbeelden van projecten zijn: - ontwikkeling van een digitaal portfolio; - ontwikkeling van de school als professionele leergemeenschap; - professionalisering op het gebied van techniekonderwijs. De gemeenschappelijke aanpak heeft als voordeel dat de middelen efficiënt worden ingezet en aansluiten bij de ontwikkelambities van onze scholen. Een belangrijk resultaat is ook dat scholen hun kennis delen over onder-
wijskundige projecten en hun opbrengsten met elkaar delen, zodat succesvolle projecten ook door andere scholen overgenomen kunnen worden. Prestatiebox Voortgezet Onderwijs De vijf speerpunten van de prestatiebox zijn: 1.Leerlingen behalen goede prestaties op de kernvakken én worden breed gevormd. 2. Scholen werken systematisch aan het maximaliseren van prestaties van leerlingen, dat wil zeggen dat ze opbrengstgericht werken. 3.Alle leraren zijn in staat opbrengstgericht te werken en het onderwijs af te stemmen op verschillen binnen de klas, niet alleen ten behoeve van de gemiddelde leerlingen, maar ook van de cognitief zwakkere en sterkere leerlingen. 4.Op de scholen is sprake van een ambitieuze leercultuur waar excellentie wordt gestimuleerd en hoogbegaafdheid wordt ondersteund. De leerprestaties van de twintig procent best presterende vwo-leerlingen stijgen aantoonbaar.
11
naar inhoud
naar inhoud
5.Op scholen is sprake van een lerende cultuur, waarin het niet alleen draait om het leren van leerlingen, maar ook om het leren van leraren en schoolleiders. Alle leraren en schoolleiders moeten gaan voldoen aan de geldende bekwaamheidseisen en systematisch werken aan hun bekwaamheidsonderhoud (professionalisering). Goed HRM-beleid is daarvoor een voorwaarde.
Op alle scholen is er extra aandacht voor de kernvakken. De leerlingen worden regelmatig getoetst op de kernvakken door middel van het Cito-leerlingvolgsysteem of de TOA-toetsen. Voor de (gemiddelde) examencijfers van de kernvakken zijn op veel scholen streefcijfers vastgelegd. Ook doen alle scholen mee met de pilot rekentoets VO.
De doelen van de prestatiebox zijn opnieuw onderstreept en daarnaast zijn belangrijke onderwijskundige ontwikkelingen ingezet en versterkt ten aanzien van het (technisch) beroepsonderwijs (doorlopende leerlijnen PO-VO; vmbo-mbo; VO-HO), de digitale leermiddelenontwikkelingen (BYOD en Tabletklassen) en het opbrengstgericht werken. Hieronder volgt per speerpunt van de Prestatiebox VO een toelichting op de ontwikkelingen in het verslagjaar.
2. Opbrengstgericht werken: Alle locaties hebben de speerpunten van de prestatiebox verwerkt in hun jaarplannen. Op alle scholen wordt opbrengstgericht gewerkt. Teams volgen structureel de vorderingen van alle leerlingen voor leerlingbesprekingen en voor rapportvergaderingen. Overal is het kwaliteitsbeleid verder aangescherpt met gegevens uit Vensters voor Verantwoording en de Magister Management Portal.
1. Kernvakken en brede vorming: Taal- en rekenbeleid hebben opnieuw veel aandacht gekregen in het verslagjaar. Het beleid is opgenomen in de staande organisatie. Het is net als op de meeste scholen in Nederland, moeilijk de vereiste niveaus te halen.
3. Omgaan met verschillen: Uit inspectieoverzichten en collegiale visitaties blijkt dat dit onderdeel van het prestatiebox-programma terecht veel aandacht krijgt. In locatie- en scholingsbeleid kwam dit onderwerp aan de orde. BYOD, Laptopklassen, KWT, studiepleinwerk, technisch carrousel-onderwijs en
12
naar inhoud
naar inhoud
projecten als Leerlingen voor Leerlingen, stimuleren de differentiatie-vaardigheden van leraren.
dentrajecten en extra lessen met vakken als Science, denklessen, Chinees, Spaans e.d.
4. Ambitieuze leercultuur, excellentie en hoofdbegaafdheid: De gelden uit de prestatiebox zijn ingezet om op diverse niveaus leerlingen extra mogelijkheden te geven om zich te ontwikkelen. Het gaat dan niet alleen om projecten op cognitief niveau maar ook bijvoorbeeld om lessen Techniek en andere talenturen. Veel vmbo-locaties waren in 2013 actief bij de (door)ontwikkeling van diverse technische opleidingen, TEC-routes, de Vakmanschapsroutes en netwerken als Technet. Mavo-, havo- en vwo-opleidingen participeerden in projecten als First Lego League en namen deel aan Jet-Net en de Beter Bèta-programma’s. Daarnaast deden de vwo-afdelingen mee aan Pre-University projecten waarin leerlingen colleges volgen (Junior TU Delft; Junior Med School Erasmus Universiteit; LAPP-Top van de Universiteit Leiden). Havisten worden extra uitgedaagd met programma’s of vakken op een hoger niveau. De vwo-afdelingen kennen Plusklassen, hoogbegaaf-
5. Professionalisering: De scholen richten zich al enkele jaren op de verbetering van de docent voor de klas, bijvoorbeeld door intensieve ondersteuning van nieuwe docenten en door programma’s als leerKRACHT van McKinsey. De nascholing stond in 2013 in het teken van teamscholingen in het verlengde van de locatiejaarplannen. Daarnaast lagen de accenten op opbrengstgericht werken en differentiatie (omgaan met verschillen). Er wordt geïnvesteerd in een up-to-date bekwaamheidsdossier voor iedere docent. Alle docenten werken aan hun bekwaamheidsdossier. Dit bekwaamheidsdossier wordt meegenomen naar het voortgangsgesprek met de teamleider. Het managementdevelopment-traject voor docenten, teamleiders en directies geeft medewerkers verdieping en doorstroommogelijkheden binnen Lucas Onderwijs.
FOTO: HOFSTAD MAVO
Enthousiaste leerlingen van Hofstad Mavo leren leerlingen uit groep 8 tijdens een van de talentdagen de basistechnieken van het houtskooltekenen.
13
naar inhoud
naar inhoud
personeel in kerncijfers
Personeelsbestand 2013
2012
2011
Toelichting
Personeel (gemiddeld) Totaal man werkzaam in PO/WEC Totaal vrouw werkzaam in PO/WEC Totaal personeel PO/WEC
384 1.683 2.067
378 1.647 2.025
392 1.616 2.008
Totaal man werkzaam in VO Totaal vrouw werkzaam in VO Totaal personeel VO
894 986 1.880
917 1011 1.928
952 1022 1.974
Totaal man Totaal vrouw Totaal personeel
1.278 2.669 3.947
1.295 2.658 3.953
1.344 2.638 3.982
Totaal FTE in PO/WEC Totaal FTE in VO Totaal FTE
1.422 1.492 2.914
1.446 1.537 2.983
1.481 1.580 3.061
Gedurende het boekjaar 2013 bedroeg het gemiddeld aantal medewerkers bij de organisatie, fulltime 1.457 (2012: 1.519) en parttime 2.490 (2012: 2.432). Het gemiddelde aantal fte’s in 2013 bedroeg 2.914 (2012: 2.983). De medewerkers van het bureau vallen onder de cao PO en zijn daarom in de staatjes ondergebracht onder PO/WEC.
Leeftijdsverdeling op 31-12-2013 VO
PO 62-66
62-76
57-61
57-61
52-56
52-56
47-51
47-51
42-46
42-46
37-41
37-41
32-36
32-36
27-31
27-31
22-26
22-26
17-21
17-21 0
50
100
150
200
250
0
300
14
50
100
150
200
250
300
350
naar inhoud
naar inhoud
Verzuimcijfers basisonderwijs
verzuimpercentage
2011 2012 2013
sbo/so
verzuimpercentage
gemiddelde verzuimduur
1,74 1,40 1,16
12,71 10,18 15,19
meldingsfrequentie
gemiddelde verzuimduur
1,51 1,04 1,03
20,93 15,01 12,01
meldingsfrequentie
gemiddelde verzuimduur
1,75 1,33 1,37
11,46 12,56 10,57
7,31% 7,34% 8,00%
2011 2012 2013
voortgezet onderwijs
meldingsfrequentie
6,31% 5,76% 6,44%
verzuimpercentage
2011 2012 2013
5,75% 4,71% 4,89%
Toelichting: zie pagina 17.
Functiemix PO 100
LD
80
LC
60
LB
40
LA
20 0
01-10-2011 10-10-2012 10-10-2013
% doelst. 2011
% doelst. 2014
Functiemix SBO 100
LD
80
LC
60
LB
40
LA
20 0 01-10-2011 10-10-2012 10-10-2013 0
% doelst. 2011
% doelst. 2014
Functiemix VO 100
LD
80
LC
60
LB
40
LA
20 0 01-10-2011 10-10-2012 10-10-2013 0
% doelst. 2011
% doelst. 2014
15
Toelichting: zie pagina 18.
naar inhoud
naar inhoud
2 kwaliteit van medewerkers
L
ucas Onderwijs streeft naar een lerende cultuur, waarin het niet alleen draait om het leren van leerlingen, maar ook om het leren van leraren, schoolleiders en overige medewerkers. Veel van de scholen hebben zich moeten beperken in deskundigheidsbevordering en scholingsgeld in 2013 vanwege de bezuinigingen. Terwijl
de politiek en het werkveld unaniem vinden dat investeren in alle medewerkers van cruciaal belang is voor de kwa-
liteit. Ook op dit gebied is met minder middelen, slimmer gewerkt. Interne trajecten, coaching, gezamenlijke studiedagen, meedoen aan School aan Zet en LeerKRACHT hebben ons onderwijs tegen lage kosten een stap verder gebracht. Ook zien we een groot aantal docenten weer gebruik maken van de lerarenbeurs.
Het programma LeerKRACHT werd in 2012 door drie van onze scholen voor voortgezet onderwijs gevolgd. In 2013 startte een vijftal andere scholen. Dit project, dat is geïnitieerd door McKinsey, beoogt het onderwijs in Nederland op een hoger niveau te brengen. Teams worden geschoold in het geven van feedback aan elkaar en aan de leerlingen. De drie speerpunten van het project zijn: - regelmatig onderling lesbezoek; - samen lessen ontwerpen; - gestructureerd teamoverleg. Andere scholen werken met eigen varianten op LeerKRACHT. Alle scholen zijn enthousiast over deze werkwijze.
16
Onze interne Lucas Academie heeft fors bijgedragen aan de professionalisering van medewerkers. In 2013 namen ruim 1.500 personen (+20%) deel aan de zestig professionaliseringsactiviteiten en leiderschapstrajecten verzorgd door meer dan 120 leraren, schoolleiders en medewerkers van het stichtingsbureau. Daarnaast zagen drie nieuwe leernetwerken het licht en ging het managementdevelopment-programma in het voortgezet onderwijs van start. Met het nieuwe inductieprogramma De Gelukkige Klas ondersteunt de Lucas Academie twintig startende leraren in hun professionele ontwikkeling. Dit is uniek: Lucas Onderwijs is het enige bestuur met een inductieprogramma in het primair onderwijs.
naar inhoud
naar inhoud
Ziekteverzuim in 2013 verzuimpercentage Basisonderwijs Sbo/so Voortgezet onderwijs
meldingsfrequentie
gemiddelde verzuimduur
1,16 1,03 1,37
15,19 12,01 10,57
6,44% 8,00% 4,89%
In het basisonderwijs is het ziekteverzuim gestegen tot 6,44 procent (ten opzichte van 5,76 procent in 2012), ondanks dat in dit jaar naar verdere reductie werd gestreefd. In het speciaal (basis)onderwijs steeg het ziekteverzuim vrijwel evenredig tot 8 procent. Dat ligt 1 procent boven het landelijk gemiddelde. In clinics voor de schooldirecteuren is instrumentarium aangereikt om verzuim beter bespreekbaar te maken binnen de school. Ook in de managementgesprekken is extra aandacht geweest voor het verder terugdringen van ziekteverzuim. We zien in het basisonderwijs dat de meldingsfrequentie iets is gedaald, maar dat de gemiddelde verzuimduur fors is toegenomen. Dit zou erop kunnen duiden dat de drempel om zich ziek te melden, hoger is komen te liggen. Echter de ernst van de ziekte (en daarmee de duur ervan) is toegenomen. Ten opzichte van het landelijk gemiddeld ziekteverzuim van 6,5 procent in 2012 (het laatst bekende cijfer) is het beeld niet verontrustend. Ook om de vervangingskosten te beheersen, streven we in 2014 opnieuw naar reductie, liefst met 1 procent. Het ziekteverzuimpercentage in het voortgezet onderwijs vertoonde een geringe stijging van 4,71% naar 4,89%. Dit is licht onder het landelijk gemiddelde van 2012. Op enkele scholen zijn verbeteracties ingezet om het verzuim te reduceren. Bij een aantal medewerkers gaat het ook om langdurige ziekte.
Ook in 2014 is professionalisering een speerpunt van Lucas Onderwijs. De leraar is de meest belangrijke factor in het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Goed lesgeven doet ertoe en de leraar is het kernkapitaal van de school. Lucas Onderwijs investeert via de Lucas Academie en tal van andere netwerken en programma’s de komende jaren in de kwaliteit van leraren. Hierbij blijven we uitgaan van de eigen kracht van de leraar. Aandacht voor mobiliteit en vitaliteit In 2013 is het primair onderwijs gestart met gezamenlijke visieontwikkeling op HRM-gebied. Kernwoorden hierbij zijn de werkplek als leersituatie, samen met collega’s leren in professionele leergemeenschappen, reflectie en dialoog en inzet van de eigen passie en talenten. Langs deze lijnen zijn groepen schoolleiders in de tweede helft van 2013 gestart met de uitwerking. Directeuren werken aan hun eigen professionele ontwikkeling en er zijn groeikansen voor adjunct-directeuren via netwerken en MD-trajecten. Ook komt de uitwerking van de professionalisering van leraren (als team en individueel, op basisniveau of gevorderd) aan de orde onder schoolleiders. Andere thema’s vereisen nadere oriëntatie om er goed uitwerking aan te kunnen geven. Dat geldt vooral voor
duurzame inzetbaarheid van personeel en voor het bevorderen van vrijwillige mobiliteit. In het primair onderwijs en REC gaf het Bestuursformatieplan 2013-2014 aan dat er geen ontslagen en/of RDDF-plaatsing noodzakelijk waren per 1 augustus 2013. Een jaar eerder moest dat wel gebeuren. De personele frictie rond de herplaatsing van een enkel personeelslid bestond nog aan het einde van 2013, maar de hieraan verbonden kosten worden met elkaar gedragen. De vooruitblik op de jaren na 2013 levert een beeld op van een klein personeelstekort tegen 2017. We hopen door projecten met de pabo’s in dat tekort te kunnen voorzien. De vrijwillige mobiliteit staat zo goed als stil. Met het aantrekken van de economie zal dit beeld weer veranderen. Bij het voortgezet onderwijs werd kwantitatieve frictie voorzien per gebied van fte’s. Vanaf het voorjaar hebben de vier instellingen voor voortgezet onderwijs hier intensief over overlegd. Het tijdelijk dienstverband van een klein aantal medewerkers kon helaas niet worden verlengd. Een tiental medewerkers van het Stanislas College is via gedwongen
17
naar inhoud
naar inhoud
mobiliteit geplaatst op de vrijgekomen plaatsen en op enkele reguliere vacatures. Deze medewerkers zijn zorgvuldig opgevangen in de scholen. De lerarenopleidingen Lucas Onderwijs investeert in goede relaties met de lerarenopleidingen en pabo’s in onze regio. Ook de pabo’s en lerarenopleidingen hebben behoefte aan samenwerking en input vanuit het werkveld. Onze scholen leveren hier graag een bijdrage aan, zowel voor de initiële opleidingen als voor nascholingstrajecten: • De Lucas Academie lanceerde in 2013 in samenwerking met het Seminarium voor Orthopedagogiek een Lucas Master SEN, een master in special educational needs. De komende drie jaar verdiept een groep leraren zich in gedragsvraagstukken en hoe hiermee om te gaan in de klas. • Voor het vijfde jaar zijn er tien studenten geselecteerd voor ons Opleiden in de Schooltraject met de Pabo van de Hogeschool Leiden. De eerste acht studenten uit dit traject studeerden af en het traject is uitgebreid geëvalueerd. Op de valreep van 2013 ontvingen we het goede nieuws dat de subsidie van twee miljoen euro is toegekend aan de Pabo van de Hogeschool Leiden, Lucas Onderwijs en vijf andere besturen. Hiermee kunnen we de verbeteracties uit de evaluatie snel ter hand nemen.
18
• In 2013 maakte de Lucas Academie samen met het ICLON een begin met het eerste Onderzoeksatelier, waarbij docenten gestimuleerd worden onderzoek te verrichten in hun eigen onderwijspraktijk in het kader van evidence based werken. • Lucas Onderwijs heeft in 2010 samen met de Hogeschool Leiden de post-hbo-opleiding ‘Onderwijs en Moderne Media’ ontwikkeld. Deze eenjarige opleiding richt zich op de onderwijskundige integratie van ICT en moderne media in de school. De opleiding bestaat onder meer uit mediawijsheid, didactiek van de 21ste eeuw en kennis van moderne media. Dat de opleiding in een behoefte voorziet, blijkt uit de steeds groeiende belangstelling binnen en buiten Lucas Onderwijs. Op dit moment is op bijna twintig van onze scholen een leraar werkzaam die deze opleiding met een diploma heeft afgesloten. Functiemix Ten opzichte van de landelijke doelstellingen per 2014 voert Lucas Onderwijs, net als vele andere besturen, een gereserveerd beleid. Daarbij staat centraal dat de invoering van de functiemix geen doel op zich behoort te zijn, maar in het teken van kwaliteitsverbetering van personeel moet staan. Primair zet Lucas Onderwijs in op professionalisering; de promotie naar een hogere leraarsfunctie kan daaraan volgend zijn.
naar inhoud
naar inhoud
Op het laatste bekende meetmoment van 1 maart 2013 liep het basisonderwijs van Lucas Onderwijs in de realisatie van de functiemix vóór op de landelijke ontwikkeling. De situatie in het speciaal (basis)onderwijs komt vrijwel overeen met de landelijke ontwikkeling; de lichte onderrealisatie in de LC-schaal is in het schooljaar 20122013 ingehaald. In het voortgezet onderwijs is deels het eindniveau van de functiemix al in 2011 gerealiseerd en deels de ontwikkeling in 2012 bevroren vanwege landelijke twijfel aan de financiële haalbaarheid van de streefdoelen in 2014. Bij alle VO-instellingen van Lucas Onderwijs is, mede op advies van de VO-raad, pas op de plaats gemaakt in het functiemixbeleid op het niveau van 2011. Enkele scholen van De Haagse Colleges hebben geparticipeerd in een pilot van het ministerie van OCW, de AOb en de VO-Raad waarin op schoolniveau wordt berekend welke functiemixpercentages op middellange termijn haalbaar en betaalbaar zijn. Zodra hierover op nationaal niveau nieuwe beleidsafspraken zijn gemaakt, worden die verwerkt in het beleid en in de begrotingen van de scholen. Intussen worden promoties vooral toegekend aan eerstegraadsdocenten die in de bovenbouw werken, op grond van het entreerecht. Dat brengt ons op een tweede factor van betekenis in het voortgezet onderwijs: fluctuaties in het personeelsbestand die deels werden veroorzaakt door formatieve fricties. Het VO telde vijf procent minder aan dienstverbanden per 1-10-2013 dan een jaar ervoor en een derde van die dienstverbanden viel in de schalen LC en LD. Hierdoor daalden de percentages LC en LD tot onder het streefniveau van 2011. Geprobeerd wordt om die percentages in 2014 te herstellen tot minimaal het niveau van 2011. Op een enkele school bleek het niet mogelijk om aan de functiemix-eisen van 2011 te voldoen vanwege het relatief grote aantal onbevoegde docenten; hier zijn intussen scholingstrajecten afgesproken die in de regel omvatten dat de bevoegdheid binnen twee jaar moet worden behaald. Bij de Esloo Onderwijsgroep wordt circa vijftien procent van het personeel bekostigd uit additionele baten waarvoor geen functiemixgelden door de overheid beschikbaar worden gesteld.
19
naar inhoud
naar inhoud
maatschappelijke opdracht in kerncijfers
FOTO: DE PARKIET
Brede school Er zijn 26 brede scholen voor basisonderwijs en vijf brede scholen voor voortgezet onderwijs. Alle scholen hebben in de schoolplannen opgenomen hoe zij werken aan hun maatschappelijke opdracht.
Leerkansenprofiel en verlengde schooldag Acht basisscholen hebben een leerkansenprofiel (onderwijstijdverlenging, leerkansenprofiel). Dertig basisscholen en tien scholen voor voortgezet onderwijs hebben verlengde schooldagactiviteiten. Culturele activiteiten op de Parkiet
Sport Vijftien basisscholen en zes scholen voor voortgezet onderwijs hebben een schoolsportcoördinator.
Gezonde school Zeven basisscholen werken met behulp van subsidie aan het thema gezonde leefstijl/overgewicht. Drie basisscholen doen mee aan het programma ‘Gezonde school’. Tien scholen voor voortgezet onderwijs hebben een gezonde schoolkantine.
20
naar inhoud
naar inhoud
3 De maatschappelijke opdracht ij Lucas Onderwijs hechten we naast de cognitieve ontwikkeling, nadrukkelijk aan de muzische, motorische,
B
sociaal-emotionele en culturele opvoeding en aan waardenoverdracht. De maatschappelijke opdracht van
het onderwijs vatten we op als het onderwijzen en vormen van leerlingen. Deze brede opdracht vullen we in
samen met ouders, kinderopvang, sportverenigingen, welzijnswerkers, culturele instellingen, (toekomstige) werk-
gevers en indien nodig partners vanuit de jeugdzorg.
Medewerkers voelen zich verbonden met hun leerlingen, de ouders en hun leefomgeving. Er is bij de basisscholen brede erkenning voor het feit dat de ouders, woonomgeving en school met elkaar moeten samenwerken om kinderen hun talenten maximaal te laten ontplooien. Ook elke school voor voortgezet onderwijs is op zoek naar partners die betekenisvol zijn in de ontwikkeling van hun leerlingen.
Een voorbeeld: ISW speelt een belangrijke rol in het beroepenveld dat hoort bij de groene sector in het Westland. De scholengroep werkt daarin samen met Lentiz scholengroep (Greenport Horti Campus) en met hogeschool InHolland. Beoogd wordt een intensieve samenwerking van alle onderwijssoorten met de bedrijven in de regio. Deze samenwerking in de GHC is een langlopende, structurele activiteit die als doel heeft de sector en daarmee de regio te versterken. Er wordt voortgeborduurd op de bestaande samenwerkingscontracten (convenanten) met ruim honderd bedrijven in Westland die ISW al vele jaren onderhoudt.
Ouderbetrokkenheid Onderwijs en opvoeding zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Scholen investeren in partnerschap met ouders door wederzijdse verwachtingen uit te spreken. Steeds vaker gebeurt dit aan het begin van het schooljaar en in het voortgezet onderwijs nadrukkelijker in het eerste jaar. Een goede relatie vanaf het begin maakt het voor zowel school als ouders gemakkelijker om contact op te nemen als er vragen of problemen opkomen. Oudercoördinatoren, inzet op ouderbetrokkenheid en huisbezoeken laten zien dat de school graag met de ouders werkt aan de ontwikkeling van de leerling. Om ouders te ondersteunen is er in veel scholen een spreekuur van een maatschappelijk werker. Deze spreekuren worden in alle scholen goed bezocht. Elke school organiseert
informatieavonden over opvoeding, omgaan met pubers, vervolgopleidingen en dergelijke. De tien minuten-gesprekken worden op steeds meer scholen vervangen door gesprekken met ouders en leerling aan de hand van eigen leerlijnen en portfolio’s. Brede scholen De basisscholen van Lucas zijn allemaal verbreed tot scholen die meer doen dan onderwijs verzorgen. Onder meer met naschoolse activiteiten, verlengde schooldagtrajecten, weekend- en zomerscholen. De scholen met nieuwbouwplannen zullen ook ‘breed gaan bouwen’. Zo heeft basisschool De Dijsselbloem in Leidschendam-Voorburg in het bouwplan ruimte voor DAK kinderopvang en Jeugdformaat opgenomen (de drempel voor ouders voor het inroepen van gezinshulp wordt zo verlaagd) en maakt een heuse turnhal deel uit van het nieuwe schoolgebouw. In het voortgezet onderwijs profileert een aantal vmboscholen en scholen voor praktijkonderwijs zich in de eigen wijk als brede buurtschool. Zij zien voordelen voor hun leerlingen via stages in de schoolomgeving, samenwerking met wijkorganisaties en meer bekendheid in de buurt. De scholen richten zich op de brede vorming van hun leerlingen en bieden onderwijs aan buurtbewoners. Monitor en verantwoording De samenleving heeft hoge verwachtingen van het onderwijs en onderstreept dat door forse bedragen, additioneel via Lokale Educatieve Agenda’s, ter beschikking te stellen. Veel van deze middelen gaan naar brede schoolactiviteiten. Aan het onderwijs wordt gevraagd of de financiële inzet er ook daadwerkelijk toe bijdraagt die verwachtingen waar te maken. Het is lastig om één op één-relaties te leggen tussen extra middelen en opbrengsten of leerresultaten. Dat geldt zeker voor de Lucasscholen die inzetten op brede vorming van leerlingen. Op individueel niveau zien de scholen genoeg onderbouwing van de meerwaarde van de brede schoolactiviteiten. Leerlingen krijgen meer zelfvertrouwen, hebben meer plezier in
21
naar inhoud
naar inhoud
Foto: Winfried Smith
Opening van brede school De Melodie
Op 25 september 2013 was de officiele opening van Brede School De Melodie in Rijswijk. Partners in de brede school zijn Kindcentrum DoReMi van SRK, Welzijn Rijswijk en VBS Muziekbuurt.
leren, ontwikkelen (onvermoede) talenten of zetten stappen in hun sociale vaardigheden. Op macroniveau is een onderzoek gestart om de maatschappelijke meerwaarde van brede scholen zichtbaar te maken. Acht basisscholen en één school voor speciaal basisonderwijs participeren in een wetenschappelijk actie-onderzoek. In het onderzoek wordt een wetenschappelijk gefundeerd instrument (monitor) ontwikkeld, dat de inspanningen en meerwaarde zichtbaar maakt. De omgeving van de school en de maatschappelijke partners worden hier bij betrokken. De monitor helpt de scholen hun brede school-beleid zorgvuldig te formuleren. Bovendien kan met de monitor naar derden toe verantwoording worden afgelegd. Het Integraal Kindcentrum (IKC) Lucas Onderwijs denkt dat de verbinding tussen school, omgeving en ouders leidt tot meer kansen voor de ontwikkeling van kinderen. Deze kansen zijn nog groter wanneer er sprake is van één pedagogische visie en één leiding in een Integraal Kindcentrum (IKC). Onder een IKC verstaan we een voorziening waar kinderen van nul tot twaalf jaar van ’s morgens tot ’s avonds onderwijs, opvang, vorming en ontspanning krijgen. Het IKC is 51 weken per jaar en 7 dagen per week open. De
22
medewerkers van het onderwijs, de kinderopvang en het welzijnswerk bieden de kinderen een op elkaar afgestemd programma aan. Men staat onder leiding van één directeur die er voor zorgt dat alle professionals werken vanuit één pedagogische visie. Er wordt gewerkt vanuit één organisatie, de middelen zitten in één portemonnee en de medewerkers hebben dezelfde cao. De huidige wet- en regelgeving is nog niet op deze situatie aangepast. Toch zijn we al op de beoogde manier aan het werk. Basisschool de Krullevaar, DAK Kindercentra en Xtra-Welzijn hebben in goede samenwerking in 2013 ferme stappen gezet om het bovenstaande te realiseren. De afzonderlijke (deel)organisaties gaan verder onder de naam IKC Bamboe. Daarmee is Lucas Onderwijs een van de landelijke koplopers in deze ontwikkeling, die zou moeten leiden tot herziening van de wetgeving in de vorm van een wet op de Primaire Ontwikkeling. Verbinding PO-VO Lucas Onderwijs is een schoolbestuur met zowel scholen voor basisonderwijs als voor voortgezet onderwijs. Dit betekent dat Lucas een goede uitgangssituatie heeft om voor kinderen een ononderbroken ontwikkeling te reali-
naar inhoud
naar inhoud
seren door betere verbinding tussen het primair en voortgezet onderwijs. In 2013 zijn enkele doelen geformuleerd waarop Lucas de verbinding wil verbeteren. Eén doelstelling betreft het versterken van de samenwerking en inhoudelijke afstemming tussen basisscholen en het voortgezet onderwijs. We willen hiermee bereiken dat er een vloeiender overgang komt voor leerlingen. Er is (hernieuwde) kennismaking georganiseerd op het niveau van de leerkracht van groep 8, de directeur van de basisschool, de brugklascoördinator en de locatiedirecteur van een VO-instelling. Ook worden vanuit de Lucas Academie bijeenkomsten georganiseerd voor het primair en voortgezet onderwijs gezamenlijk, bijvoorbeeld in de vorm van haardvuursessies en workshops. De wetsvoorstellen passend onderwijs en eindtoets PO maken het extra belangrijk dat scholen elkaar kennen, elkaar vertrouwen en samen de beste plek in het voortgezet onderwijs zoeken voor leerlingen. Daartoe is in 2013 een pilot gestart. Acht VO-locaties en zestien basisscholen zijn begin 2014 met elkaar in gesprek gegaan over de processen van advisering, toelating en plaatsing van leerlingen. Deze pilot anticipeert op de regelgeving die in 2015 wordt ingevoerd, waarbij het basisschooladvies leidend moet zijn. Er is groot draagvlak voor deze maatregel, de meeste scholen voor voortgezet onderwijs werken al op deze manier. De doelstelling van de pilot is om een gezamenlijke advies- en plaatsingswijzer te ontwikkelen. De uitkomsten worden ingebracht in het regionaal overleg rondom de BOVO-procedure, zodat meer scholen het voorbeeld kunnen volgen.
Lucas Onderwijs wil een doorgaande programmalijn tussen verschillende basisscholen en VO-scholen realiseren. Zo is in 2013 de Tienerschool van start gegaan, een project van basisschool de Regenboog en het Stanislas College. Op de vmbo-locatie Burgemeester Elsenlaan starten de leerlingen in een setting die veel weg heeft van de opzet van het basisonderwijs. Enkele docenten verzorgen alle lessen en de Regenboog adviseert gedurende het eerste jaar. Hierdoor wordt de overstap voor basis- en kaderleerlingen gemakkelijker. Een ander overgangsmodel is dat van de Feynmanklas, een samenwerking tussen drie basisscholen en Christelijk College de Populier, gericht op begaafde kinderen. Een middag per week verzorgt De Populier een uitdagend programma voor de basisschoolleerlingen om ze meer verdieping en uitdaging te bieden. Initiërende gesprekken zijn gestart tussen het Edith Stein College en enkele basisscholen en tussen het Diamantcollege en basisschool de Vuurvlinder. Ook was en wordt er ingezet op het realiseren van nieuwbouw, waar basisonderwijs en voortgezet onderwijs, mogelijk met andere organisaties, onder één dak samenwerken. Een voorbeeld hiervan is het project met De Populier, Nutsschool M.M. Boldingh en stichting DAK (kinderopvang). Tot slot is in 2013 een start gemaakt met het gesprek over strategische positionering van scholen vanuit het uitgangspunt dat we optimaal gebruik kunnen maken van de kracht van het PO en het VO van Lucas Onderwijs.
23
naar inhoud
naar inhoud
bedrijfsvoering en organisatie in kerncijfers
Aantallen klachten 2013 7 1 11 10 + 1 CvB 2 1 PO en 1 VO, beide ongegrond verkaard
2012 12
2011 22
7 15 4 3 volledig ongegrond, 1 deels ongegrond
11 3 2 beide ongegrond verklaard
32
38
38
Klachten PO Klachten VO Rechtstreeks bij clusterdirecteur PO Rechtstreeks bij instellingsdirecteur VO Rechtstreeks bij externe commissie
TOTAAL Voor toelichting zie pagina 28.
Nieuwbouw, renovatie/verbouw en planvorming School De Melodie De Opperd Balans Zandvliet College
Project oplevering nieuwbouw oplevering nieuwbouw bouwkundige aanpassing en uitbreiding Verbouwing tijdelijke huisvesting
Gemeente Rijswijk Den Haag Den Haag Den Haag
Toelichting: Voor een 15-tal scholen is nieuwbouw, uitbreiding of grondige renovatie voorbereid in 2013. In 2015 zullen onder meer basisschool Groen van Prinsterer, Woonstede, het Internationaal Edith Stein College en het Zandvliet College hun nieuwe gebouwen betrekken. Onderhoudswerk in 2013 betrof onder meer binnen- en buitenschilderwerk, gietvloeren in toiletten, plafonds vervangen en zonweringen.
Uitkomsten klanttevredenheidsonderzoek dienstverlening stichtingsbureau
2011 2013
PO 7,3 7,1
VO 6,5 6,4
Totaal 7,0 6,9
Toelichting: in 2013 is op dezelfde wijze als in 2011 een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder scholen over zaken als deskundigheid, snelheid en klantvriendelijkheid. De uitkomsten en feedback zijn per afdeling geanalyseerd en verbeterpunten zijn opgepakt.
24
naar inhoud
naar inhoud
4 Bedrijfsvoering en organisatie e kern van de bestuurlijke kwaliteitszorg wordt gevormd door een beleidscyclus op bestuursniveau (het stra-
D
tegisch beleidsplan en het jaarverslag) en op schoolniveau (vierjaarlijks schoolplan, jaarlijks jaarplan-jaar-
verslag). Opbrengstgericht werken maakt onderdeel uit van de kwaliteitszorgcyclus van Lucas Onderwijs.
Hiernaast zijn er jaarlijks managementgesprekken tussen elke schooldirecteur en de cluster- of instellingsdirecteur. Een deel van het managementgesprek betreft de kwantitatieve kant van de school, de cijfers met betrekking tot onder andere leerlingaantallen, financiën, personeel en kwaliteit. Het andere deel gaat over de ontwikkelambities van de school vanuit de aandachtsgebieden van het strategisch plan; onderwijskwaliteit, maatschappelijke opdracht en kwaliteit van medewerkers. Organisatiestructuur Schoolleiders zijn integraal verantwoordelijk voor het onderwijs, het personeelsbeleid en de bedrijfsvoering. Binnen de kaders van het strategisch beleidsplan is er ruimte voor eigen invulling en beleid. De basisscholen zijn verdeeld over drie clusters die worden aangestuurd door een clusterdirecteur. Het voortgezet onderwijs bestaat uit vier instellingen met elk zes of zeven scholen. Elke instelling heeft een instellingsdirecteur. De cluster- en instellingsdirecteuren overleggen met het College van Bestuur in zogenoemde Bestuurs Management Teams (BMT‘s).
Bestuur en toezicht Het College van Bestuur en de BMT’s stellen het strategisch beleid van de stichting vast en bewaken de implementatie. Zij vervullen een inspirerende, verbindende rol voor de scholen en worden hierin ondersteund door het stichtingsbureau. Het College van Bestuur bestond tot 31 juli 2013 uit een voorzitter en een vicevoorzitter met respectievelijk de portefeuilles primair en voortgezet onderwijs en een tijdelijk extra lid met aandacht voor de bedrijfsvoering. De voorzitter, de heer van Blijswijk, kondigde in het voorjaar van 2013 aan, dat hij per 1 augustus 2013 zou starten als voorzitter van het Rotterdamse schoolbestuur BOOR. Net voor de zomervakantie is op passende wijze en met veel waardering afscheid genomen van de voorzitter. Huub van Blijswijk heeft zich jarenlang als leraar, directeur en bestuurder ingezet voor Lucas en heeft zich in al zijn functies sterk gemaakt voor de LeerKracht van de leerling.
Organogram Lucas Onderwijs
Functionele lijn
Raad van Toezicht
College van Bestuur
Secretaris / Directeur
Bestuursadviseurs
Secretariaat
F&A
P&O
ICT
Stichtingscontroller
FZ
O&K
Cluster Directeur PO 1
Cluster Directeur PO 2
Cluster Directeur PO 3
Inst. Directeur VO 1
Inst. Directeur VO 2
Inst. Directeur VO 3
Inst. Directeur VO 4
Scholen PO
Scholen PO
Scholen PO
Scholen VO
Scholen VO
Scholen VO
Scholen VO
25
naar inhoud
naar inhoud
Afscheid van de heer Van Blijswijk
De heer van Asseldonk, vicevoorzitter, heeft het voorzitterschap waargenomen tot en met 31 december 2013. Per 1 januari 2014 is de heer Ewald Van Vliet gestart als nieuwe voorzitter van Lucas Onderwijs. De heer Van Vliet is zijn loopbaan gestart als leraar en directeur bij diverse scholen van Lucas Onderwijs en heeft bestuurlijke ervaring opgedaan als wethouder en meest recent als burgemeester van de gemeente Lansingerland. Eind 2012 werd het College van Bestuur tijdelijk uitgebreid met een derde lid, mevrouw Diana van der Stelt, met de portefeuille financiën, control en stichtingsbureau. Deze uitbreiding was noodzakelijk om het verbeterprogramma rond financiën en control uit te voeren. Kort na het aantreden van de nieuwe voorzitter heeft Diana van der Stelt haar portefeuille overgedragen. Zij ondersteunt het College van Bestuur nog als programmamanager van het verbeterprogramma tot medio 2014. De Raad van Toezicht is bedoeld voor het intern toezicht van de stichting. De raad neemt daarbij de kaders van de wet Goed Onderwijs, Goed Bestuur in acht. Zie ook hoofdstuk 7 voor het verslag van de Raad van Toezicht. Lucas Onderwijs is lid van de PO-Raad en de VO-Raad. Voor het voortgezet onderwijs is Lucas Onderwijs lid van de VKO en de Besturenraad (thans Verus). Lucas onderschrijft de code Goed Bestuur Primair Onderwijs van de PO-Raad en de code Goed Onderwijsbestuur van de VO-Raad. Lucas voldoet aan de bepalingen van deze codes.
26
naar inhoud
naar inhoud
Overzicht nevenfuncties leden College van Bestuur en Raad van Toezicht Nevenfuncties College van Bestuur: Huub van Blijswijk, voorzitter, met ingang van 01-08-2013 uit dienst. Voorzitter Samenwerkingsverband Haaglanden 2815 Lid Raad van Advies DUO Lid Pettelaar-overleg Voorzitter Arbeidsmarktplatform PO Hein van Asseldonk, vicevoorzitter Lid Raad van Commissarissen Frankeland Groep te Schiedam Bestuurslid Nederlandse School voor Onderwijsmanagement (N.S.O) te Amsterdam Lid Raad van Toezicht Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO) te Rotterdam Lid Dagelijks Bestuur VO-raad te Utrecht. Diana van der Stelt, toegevoegd lid: Lid Raad van Toezicht Evangelische Omroep (t/m juni 2013) Lid Bestuur Nederlands Bijbelgenootschap Lid strategische audit commissie ministerie van Buitenlandse Zaken Nevenfuncties Raad van Toezicht: Michiel van Haersma Buma: Voorzitter Raad voor de Financiële Verhoudingen Waarnemend lid Raad voor het Openbaar Bestuur Voorzitter Stichting De Waterbuffer Voorzitter Raad van Commissarissen Groene Duinweg Voorzitter Raad van Advies CAK Lid Curatorium Denktank VNG Lid High Level Expert Team IWRM Myanmar Frans de Wuffel Voorzitter Raad van Toezicht bij Bureaus Jeugdzorg Haaglanden/Zuid-Holland Vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen bij Woonstad Rotterdam Voorzitter afdeling Groen Links Rotterdam (tot december 2013) Vicevoorzitter Raad van Toezicht Careyn Ing Yoe Tan Lid Rekenkamer, gemeente 's-Gravenhage Lid Rekenkamer, gemeente Lelystad Lid Raad van Toezicht ROC Leiden Voorzitter Raad van Commissarissen Sophia Revalidatie in 's-Gravenhage Voorzitter Vrienden van De Nationale Opera Lid Programmaraad Volwasseneneducatie NTR Jacqueline van Werkhoven Voorzitter Examencommissie hbo lerarenopleidingen Educatie bij LOI Directeur a.i. bij basisschool het Bolwerk Directeur a.i. (parttime) bij Brede basisschool HETDOK Voorzitter Beroepenveldcommissie HBO leraren opleidingen bij LOI Organisatie adviseur bij Inspirezzo Frank Lemmink Geen nevenfuncties Martin Boon Directeur 'Bring out the Best', bureau voor Executive Financieel management en opleidingen, Den Haag Lid en voorzitter Financiële Commissie Raad van Toezicht 'Pieter van Foreest Zorginstellingen', Delft Vicevoorzitter Raad van Toezicht 'Aloysius Stichting voor Onderwijs en Jeugdzorg', Voorhout
27
naar inhoud
naar inhoud
Beleidsvorming en verbeterprogramma Het jaar 2013 heeft voor wat betreft beleidsvorming in het teken gestaan van het opstellen van het volgende meerjaren beleidsplan op stichtingsniveau. De korte samenvatting hiervan luidt ‘goed onderwijs verzorgen aan alle leerlingen door middel van goede mensen en een goede bedrijfsvoering’. Het accent ligt de eerste periode op HRM-thema’s, die zijn uitgewerkt in een programmaplan HRM. Het primair onderwijs trekt veel samen op in de uitwerking van de doelen via werkgroepen, kenniskringen en netwerken. Het voorgezet onderwijs buigt zich begin 2014 over de verdere implementatie, onder meer in een nieuwe, gesynchroniseerde cyclus van school- en instellingsplannen. Verbeterprogramma In de loop van 2012 bleek, dat het noodzakelijk was om de bedrijfsvoering en control van Lucas Onderwijs verder te versterken. Hiervoor is een verbeterprogramma gestart dat het hele jaar 2013 heeft gelopen en in de eerste helft van 2014 zal worden afgerond. De focus van het programma ligt op de bedrijfsvoering van het voortgezet onderwijs. Een aantal maatregelen zal ook in het primair onderwijs een positieve impact hebben. De volgende projecten zijn uitgevoerd in 2013: 1. De bedrijfsvoering processen in het VO zijn geharmoniseerd en worden begin 2014 formeel vastgelegd in een nieuwe AO/IC. 2. De controlfunctie is verder uitgewerkt en heeft personele versterking gekregen. 3. De planning- en controlcyclus is verbeterd, in aanvulling op een aantal verbeteringen die in 2012 al waren uitgevoerd bij de financiële administratie. Deze zijn in 2013 verder geconsolideerd. De cijfers in de begroting, forecasts en jaarrekening zijn daardoor van betere kwaliteit. 4. Er is risicomanagement en projectcontrol ingevoerd bij grote (nieuwbouw-) projecten. 5. De werkprocessen tussen de verschillende bestuurlijke organen zijn versterkt, rollen en verantwoordelijkheden zijn aangescherpt. 6. Er is een begin gemaakt met de invoering van business intelligence en een nieuw informatiebeleid, gebaseerd op het in 2013 ontwikkelde strategisch beleidsplan.
Afhandeling van klachten Klachten worden waar mogelijk eerst informeel besproken, waardoor veel klachten al in een voorfase worden opgelost. Het totaal aantal formele klachten is afgenomen van 38 in 2012 naar 32 in 2013. Het aantal klachten in het basisonderwijs is gelijk gebleven. Er zijn iets meer klachten behandeld door de clusterdirecteuren en iets
28
minder is afgehandeld op schoolniveau. In het voortgezet onderwijs is het aantal klachten iets afgenomen. De afhandeling is grotendeels door instellingsdirecteuren gedaan. Er zijn twee klachten behandeld door de externe klachtencommissie, beide klachten zijn ongegrond verklaard. De inhoud van de klachten is vrijwel hetzelfde gebleven. Ouders kaarten zaken aan over zittenblijven, het mogen deelnemen aan herkansingen, groepsindelingen en informatieverstrekking aan gescheiden ouders. In een enkel geval ging het om grensoverschrijdend gedrag/ bejegening van medewerkers. De klachten komen bij verschillende scholen voor en er kan niet worden gezegd dat er bepaalde scholen of onderwerpen uitspringen. Een aspect dat opvalt in 2013 is dat er een drietal klachten is geweest bij de Koos Meindertsschool. Die klachten hielden verband met de fusie van de Schakel en Nutshage naar de Koos Meindertsschool en zijn na overleg opgelost.
Financiën en administratie In 2012 zijn veel veranderingen in gang gezet in de administratie zoals een nieuw rekeningstelsel, een digitaal workflow pakket voor inkomende facturen en een begrotingssysteem voor de loonkosten. In 2013 zijn deze veranderingen geconsolideerd en waar nodig aangepast. In 2013 is samen met de VO-instellingen veel aandacht besteed aan de forecasts, de begroting 2014 en de meerjarenbegroting 2015- 2021. Daarnaast zijn alle belangrijke procedures opnieuw beschreven en is een aanvang gemaakt met het schrijven van een Accounting Manual om de eenduidigheid van de administratie binnen Lucas verder te verhogen. Verder is er gewerkt aan de implementatie van het Activasysteem van Exact per 1 januari 2014. In 2013 is veel aandacht besteed aan het volgen van onze nieuwbouwprojecten. Hiervoor is samen met de Controlafdeling rapportage ontwikkeld die naast de financiële voortgang ook aandacht besteed aan het managen van de risico’s. Voor de salaris- en personeelsadministratie is een pilot gedraaid met het Workflow-programma van RAET voor het aanleveren van mutaties door de scholen. Helaas was de conclusie dat het ontwikkelde systeem nog niet goed genoeg was om te implementeren bij alle scholen. Voor 2014 is er een plan ontwikkeld samen met RAET om te kijken of wij een aangepaste versie alsnog kunnen implementeren in 2014.
Personeel en organisatie Bekwaamheidsdossier Het digitale instrument waarin het bekwaamheidsdossier van medewerkers was vastgelegd, heeft tot veel ge-
naar inhoud
naar inhoud
bruiksongemak en implementatieproblematiek geleid. Daardoor was de drempel voor met name de beginnende gebruikers verhoogd. Om scholen in de gelegenheid te stellen een bij hun ontwikkelingslijn passend instrument te kiezen, is in 2013 voor het primair onderwijs besloten dat de scholen vrij zijn in de keuze van een systeem van bekwaamheidsdossiers, mits dit digitaal is. In het voortgezet onderwijs is een evaluatie ingezet om te kunnen vaststellen welk draagvlak voor het huidige instrumentarium aanwezig was. Deze evaluatie heeft geleid tot opzegging van het contract met de leverancier en het instellen van een projectgroep om de keuze van een
aanleiding geweest om de overeenkomst met deze arbodienst in 2014 voort te zetten.
nieuw digitaal instrument voor te bereiden, te beginnen bij een programma van eisen op basis van het evaluatieresultaat.
drukkelijk aandacht voor dossieroverdracht zodat het voor medewerkers duidelijk is met wie zij na einde dienstverband contact op kunnen nemen in het kader van hun uitkering.
Arbo Sinds 2012 heeft Lucas Onderwijs een gewijzigde visie op de preventie en aanpak van verzuim wegens arbeidsongeschiktheid. Belangrijk punt in deze visie is de de-medicalisering van de aanpak van verzuim. We richten ons vooral op wat een zieke medewerker nog wél kan en niet op de beperkingen. Deze gewijzigde visie vraagt van alle betrokkenen een actieve houding ten aanzien van verzuim en re-integratie. Om deze wijzigingen te begeleiden hebben wij in 2012 een nieuwe Arbodienst gecontracteerd. Hoewel er nog een aantal belangrijke aandachtspunten is, zijn de resultaten van de nieuwe aanpak wel
ERD WGA WIA In 2013 zijn zeven mensen de WIA ingestroomd. Doordat de afdeling P&O alle uitspraken van het UWV screent op juistheid heeft het UWV twee uitspraken herzien waardoor twee medewerkers een hogere uitkering kregen welke niet ten laste van Lucas Onderwijs werden gebracht. De afdeling P&O heeft extra aandacht besteed aan het traject rondom instroom in de WIA. Voortaan is er na-
Lucas heeft het afgelopen jaar wederom gesprekken gevoerd met oud-medewerkers over hun arbeidsmogelijkheden. In sommige situaties werd een herkeuringstraject opgestart, in andere situaties werd de focus gelegd op het vinden van een nieuwe baan. Dit heeft er toe geleid dat drie oud-medewerkers een re-integratietraject en/of omscholingstraject hebben opgestart om de kans op een nieuwe baan te vergroten. Lucas heeft bij het aanbieden van dergelijke trajecten de samenwerking met het Participatiefonds en Loyalis gezocht om alle subsidiemogelijkheden optimaal te benutten.
29
naar inhoud
naar inhoud
Huisvesting, facilitaire zaken en inkoop Huisvesting In het afgelopen jaar zijn wederom enkele projecten aanbesteed als Design & Build. Eén organisatie neemt de verantwoordelijkheid op zich voor zowel het ontwerp als de bouw van een project. We ervaren dat het proces van deze projecten (te weten: Zandvliet en Edith Stein) intensiever is maar verwachten dit in tijd, geld en kwaliteit terug te verdienen. Op dit moment oriënteren we ons voor komende nieuwbouwprojecten op andere aanbestedingsvormen, waaronder Design, Build & Maintenance (ontwerp, bouwen en meerjarenonderhoud). Zodoende verwachten we nog beter in staat te zijn om scholen te bouwen die duurzamer en energiebesparender zijn en voorzien worden van een goed en gezond binnenklimaat met lagere exploitatielasten. Een groot deel van de Programma’s van Eisen voor (ver)nieuwbouw projecten is bij elk project hetzelfde. Denk aan uitgangspunten als gietvloeren in toilet en doucheruimten en de wens geen 'gangenscholen' meer te bouwen. De afdeling Facilitaire Zaken heeft een standaard Ambitiedocument en Programma van Eisen opgesteld voor de basisscholen. Door het ontwikkelen van deze digitale standaard, kunnen we meer aandacht
30
geven aan het ontwerp, de kwaliteit van schoolgebouwen en installaties. Door de data te digitaliseren kan de reeds verworven kennis hergebruikt en verder ontwikkeld worden. Ook heeft de afdeling bijgedragen en input geleverd aan de randvoorwaarden van de door de PO-raad (Ruimte-ok) opgestelde kwaliteitsstandaard. Ruimte-ok is het expertisecentrum voor huisvesting voor onderwijs en kinderopvang, dat gefinancierd wordt door PO-raad, VO-raad en VNG. Facilitaire zaken De doordecentralisatie van het zogenoemde buitenkantonderhoud voor het primair onderwijs zal per 1 januari 2015 haar beslag krijgen. In 2014 zullen de voorbereidende werkzaamheden als het aanpassen van de meerjarenonderhoudsplannen primair onderwijs per locatie en de vertaling daarvan naar de meerjarenbegrotingen van de scholen, plaatsvinden. We streven nog steeds naar wettelijke doordecentralisatie van alle huisvestingstaken. Omdat daar binnen de gemeente Den Haag onvoldoende draagvlak voor was, is eind december 2013 met de andere schoolbesturen en de gemeente Den Haag gesproken en overeenstemming bereikt over aanpassen van de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs. Hierin staan uitgangpunten als: koppeling met de HEA (Haagse Educatieve Agenda),
naar inhoud
naar inhoud
vaststellen van een Haagse kwaliteitsstandaard, aanpassing van de normbedragen, beperking van de administratieve lasten voor schoolbesturen. Begin 2014 wordt met de uitwerking van deze afspraken gestart. Doel is in 2014 de herziene Verordening gereed te hebben en een start te maken met het integraal huisvestingsplan VO.
tiesslag gemaakt in installatie, opzet en gebruik om effectiever in te kunnen spelen op de vragen. Specifiek is ook aandacht besteed aan enkele knelpunten binnen de informatiebeveiliging (fysiek, technisch, procedureel en gedrag) en is op onderdelen van het Informatiebeveiligingsbeleid verder aangescherpt.
GMR PO, GMR VO en Bureauraad Verder is de afdeling Facilitaire Zaken in 2013 bezig geweest met aanpassingen in het softwarepakket Planon en met asbestinventarisaties en saneringen. De verwachting is dat Lucas Onderwijs in 2014 al haar scholen heeft geïnventariseerd en grotendeels preventief gesaneerd. Inkoop We zien al enkele jaren voordelen in gezamenlijk inkoopbeleid. Dit zijn de uitgangspunten: • het zijn van één contractpartij voor onder meer leveranciers; • het behalen van materiële en contractuele efficiency; • het bereiken van grotere efficiency, effectiviteit en hogere kwaliteit. In de afgelopen jaren zijn de (Europese) aanbestedingsvoorwaarden verscherpt waardoor steeds vaker vanwege de omvang van de dienst, levering en werk Europees moet worden aanbesteed. Vanaf september 2013 wordt, in samenwerking met consultancybureau Significant, gewerkt aan een betere invulling van de inkoopfunctie en contractmanagement. In 2013 zijn er nieuwe overeenkomsten afgesloten ten aanzien van accountancydiensten (Europese aanbesteding) en onderhoud brandblusapparatuur (meervoudig onderhandse offerte-aanvraag).
GMR-PO Het medezeggenschapsorgaan van Lucas Onderwijs voor het primair onderwijs (GMR PO) vertegenwoordigt ongeveer vijftig basisscholen en telt momenteel zo´n honderd leden (twee leden per medezeggenschapsraad van de aangesloten basisscholen). Om reden van efficiënte vergadering en besluitvorming, werkt de GMR PO met een Dagelijks Bestuur (DB). Het DB bestond in 2013 uit vijf leden. Het DB overlegt ten minste zes keer per jaar met de voorzitter van het College van Bestuur en met één van de clusterdirecteuren van Lucas Onderwijs. Inhoudelijke vraagstukken, worden bestudeerd en voorbereid in drie zogenoemde themagroepen: Financiën & Huisvesting (F&H), Onderwijs & Kwaliteit (O&K) en Personeel & Organisatie (P&O). Twee keer per jaar organiseert de GMR PO een Algemene Leden Vergadering (ALV), waarin het DB zich verantwoordt en vooruitblikt. Daarnaast overlegt het DB ten minste één maal per jaar met de Raad van Toezicht van Lucas Onderwijs. In 2013 was de GMR PO onder andere betrokken bij de volgende onderwerpen:
Automatisering In 2013 is een start gemaakt met het aan elkaar koppelen van gegevens vanuit de diverse bedrijfsapplicaties (datawarehouse). Hierdoor wordt het mogelijk om op ieder moment dwarsverbanden te tonen vanuit de hoeveelheid gegevens en trends te ontdekken op de diverse niveaus in de organisatie. Dit moet resulteren in een BI-tool (business intelligence) als ondersteuning voor de sturing in de organisatie. Als voorbereiding hierop is de automatiseringsafdeling in 2013 functioneel aan het omvormen naar een informatie-afdeling. Naast deze vernieuwing is ook verder gewerkt aan het vervangen en uitbreiden van het datacentrum met betrekking tot infrastructuur en hardware. Hiermee is de vervolgstap ingezet naar een optimaler geheel en zijn we voorbereid op de (toekomstige) belasting van het netwerk. Voor de bedrijfssoftware is waar nodig een optimalisa-
Strategisch beleidsplan De GMR PO was nauw betrokken bij de totstandkoming van het nieuwe strategisch beleidsplan tijdens de ALV en een aparte thema-avond. Uiteindelijk heeft de GMR PO later in 2013 het nieuwe strategisch beleidsplan van een positief advies voorzien. Bestuursformatieplan Na uitgebreid inhoudelijk te zijn geïnformeerd, heeft de GMR PO in 2013 haar instemming verleend aan het nieuwe bestuursformatieplan. Begroting Lucas Onderwijs 2014 Wegens omstandigheden heeft het bespreken van de begroting 2014 niet plaats kunnen vinden. Inmiddels heeft na het vaststellen van de begroting nog een uitgebreide inhoudelijke behandeling plaatsgevonden in samenspraak met de stichtingscontroller.
31
naar inhoud
naar inhoud
Passend onderwijs Het DB van de GMR PO is gedurende het jaar geïnformeerd over de totstandkoming van het nieuwe Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Haaglanden (SPPOH). Lucas Onderwijs is één van de grootste deelnemers in het samenwerkingsverband en levert een ouderlid en een personeelslid voor de Ondersteuningsplanraad. De School in Zandvoort De GMR PO heeft na uitgebreid beraad positief geadviseerd ten aanzien van de voorgenomen fusie van Lucas Onderwijs met De School in Zandvoort. Wel zijn er door de GMR PO nadrukkelijk enkele punten van nadere aandacht ter kennis van het Bestuur van Lucas Onderwijs gebracht. SRK/DAK Kindercentra De GMR PO heeft positief geadviseerd met betrekking tot de formalisering van de samenwerking van Lucas Onderwijs met de Stichting Rijswijkse Kinderopvang (SRK) en DAK Kindercentra. Binnen de samenwerking worden onder andere initiatieven ontplooid op het gebied van Integrale Kindcentra (IKC) en brede buurtscholen. Werving voorzitter College van Bestuur In 2013 heeft Lucas Onderwijs afscheid genomen van haar voorzitter van het College van Bestuur, de heer Huub van Blijswijk. Het DB van de GMR PO kijkt terug op een aantal jaren van zeer goede samenwerking en communicatie met de oud-voorzitter, die immer een open overlegstructuur voorstond. Inmiddels is de heer Ewald Van Vliet benoemd tot nieuwe voorzitter van het College van Bestuur. In 2013 was de toenmalige voorzitter van de GMR PO, de heer Gerben Schimmel in adviserende zin betrokken bij de sollicitatiecommissie voor het aantrekken van een nieuwe collegevoorzitter. Begin 2014 heeft de GMR PO een kennismakingsgesprek gevoerd met de heer Van Vliet. Dit heeft de GMR PO gesterkt in haar vertrouwen in voortzetting van de gevolgde lijn van goede samenwerking en een open overlegstructuur. Nieuw Dagelijks Bestuur van de GMR PO In het DB van de GMR PO hebben per 1 januari 2014 enkele personele veranderingen plaatsgevonden. De voorzitter, de heer Gerben Schimmel en de voorzitter van de themagroep Financiën en Huisvesting (F&H)/Penningmeester GMR PO, Frans van der Wel, hebben daarbij afscheid genomen. Tot nieuwe voorzitter GMR PO en voorzitter themagroep F&H/penningmeester GMR PO zijn inmiddels respectievelijk benoemd de heer Peter ter Wee en de heer Ben Kiekebeld.
32
GMR VO Samenstelling GMR VO De vier instellingen waren dit jaar vertegenwoordigd door acht docenten, vier ouders en twee leerlingen. Er zijn vijf reguliere GMR-vergaderingen geweest, met daaraan voorafgaand overleg tussen het dagelijks bestuur en het College van Bestuur van Lucas Onderwijs. Aan het begin van het jaar was er een PGMR. In maart is er een ingelaste vergadering geweest. De belangrijkste agendapunten waren de financiën en de daaruit voortvloeiende personele gevolgen. Financiën Dit jaar was een bewogen jaar op het gebied van financiën. Het voortgezet onderwijs had in 2012 een groot tekort en zou over 2013 - mits op dezelfde weg doorgegaan - ook te maken krijgen met grote tekorten. De GMR is dan ook gevraagd mee te denken over de door te voeren bezuinigingen. Twee instellingen (Stanislas en ISW) hebben ingrijpende veranderingen doorgevoerd op financieel gebied en in het taakbeleid. Bij de meerjarenbegroting had de GMR vraagtekens. Berekeningswijzen en definities werden niet op gelijke wijze toegepast door de vier instellingen. De GMR pleit voor een uniforme regeling en toepassing van definities en berekeningswijze. Hierdoor is vergelijking en bijstelling eenvoudiger. Mobiliteit Door de financiële problemen op het Stanislas College moest de daar ontstane personeelsfrictie op stichtingsniveau opgelost worden. Gebruikmakend van de flexibele ruimte van het personeelbestand binnen Lucas konden de boventallige personeelsleden van Stanislas herplaatst worden. De GMR VO was net als de GMR PO betrokken bij de benoeming van de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur. Verder kwamen diverse onderwerpen aan de orde. In de vergaderingen van de GMR, zoals de jaarrekening. Er is ingestemd met de volgende zaken: • • • •
statuut medezeggenschap VO; werkkostenregeling/fietsplan; Zandvoortse School; reglement voor de MR van de instelling van de Haagse Colleges (IMR); • begroting 2014; • bezwaarprocedure WGA.
In dit cursusjaar zijn er twee bijeenkomsten geweest met de financiële commissie van de GMR, mevrouw Diana van der Stelt, interim lid van het College van Bestuur en de stichtingscontroller, de heer Ben de Wilde.
naar inhoud
naar inhoud
Voor de tiende keer in het bestaan van de GMR is er een gezamenlijke studiedag georganiseerd. In het ochtendgedeelte is gesproken met mevrouw van der Stelt. Zij heeft gesproken over de financiën, in het bijzonder over de versterking van de financiën en control door een professionele bedrijfsvoering. Na de lunch hebben we gesproken met dr. mr. drs. Frans Brekelmans over de ontwikkelingen in het onderwijs, in het bijzonder het voortgezet onderwijs. Ook dit jaar zijn de activiteiten in de VOCL voortgezet. Het VOCL is een overlegorgaan van vier grote GMR-en. Op het hoofdkantoor van OMO in Tilburg heeft het dagelijks bestuur drie vergaderingen gehad, waarvan één met de centrales. Ook is het dagelijks bestuur naar een studiedag van de medezeggenschapsraden van OMO geweest. VOCL heeft twee gesprekken gehad met Sjoerd Slagter, voorzitter van de VO-raad. Hierbij hebben we gesproken over de toekomst van de BAPO en arbeidsvoorwaarden in de breedste zijn van het woord, Bureauraad De Bureauraad is het medezeggenschapsorgaan van de medewerkers van het stichtingsbureau en overlegt met de secretaris/directeur.
Het jaar 2013 was een druk jaar voor de Bureauraad. Door een drietal (relatief) nieuwe leden, een nieuwe voorzitter en een langdurig zieke, heeft het even geduurd voordat de nieuwe Bureauraad zijn draai had gevonden. Gedurende het jaar heeft een groot aantal onderwerpen de revue gepasseerd. De Bureauraad heeft gesproken en geadviseerd over een aantal functiebeschrijvingen, de samenvoeging van de personeels- en salarisadministratie, het verbeterplan en de sollicitatieprocedure voor de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur. De Bureauraad was nauw betrokken bij de uitwerking van het medewerkerstevredenheidsonderzoek en heeft geparticipeerd in de werkgroepen communicatie en werktijdenregeling. Door middel van de nieuwsbrief heeft de Bureauraad de medewerkers door het jaar heen op de hoogte gehouden van ontwikkelingen en geprobeerd zo veel mogelijk meningen, ideeën en informatie te verzamelen. In 2014 zal de Bureauraad met een nieuwe samenstelling en een nieuwe manier van werken, de medewerkers van het stichtingsbureau weer zo goed mogelijk vertegenwoordigen.
33
naar inhoud
naar inhoud
5 Financiën Analyse van het resultaat Het resultaat in 2013 bedraagt € 11.881.000. Dit is € 12.614.000 hoger dan de begroting van -€ 733.000. Het resultaat is sterk positief beïnvloed door de eenmalige baten uit het Onderwijsakkoord van € 1.494.000 en uit het Herfstakkoord van € 6.711.000. Zonder deze eenmalige baten komt het resultaat uit op € 3.677.000. Dit is € 4.410.000 hoger dan begroot. Het verschil wordt in de toelichting hieronder verklaard.
11.881.000
12.000.000 resultaat 2013
10.000.000 8.000.000 6.000.000
3.677.000
4.000.000 2.000.000 29.000
0 -733.000
-2.000.000
-2.164.000
-4.000.000 -6.000.000 2012
begroting 2013
2013
2013 excl. akkoorden
begroting 2014
Het resultaat van € 11.881.000 is als volgt verdeeld over het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs, financiële baten en lasten, eigenrisico-dragerschap WGA en de centrale organisatie.
5.971.000
PO
5.856.000
VO
23.000 -195.000 226.000 11.881.000
34
Centrale Organisatie ERD WGA Financiële baten en lasten privaat vermogen Resultaat 2013
naar inhoud
naar inhoud
Primair onderwijs en Wet Expertise Centra (WEC) Het resultaat in het primair onderwijs en WEC is met € 5.971.000 hoger dan begroot. Het resultaat was begroot op negatief € 673.000. Het verschil van € 6.644.000 wordt voor € 3.455.000 veroorzaakt door extra eenmalige baten uit de verschillende akkoorden. Zonder deze eenmalige baten is het resultaat € 3.189.000 hoger dan begroot. Dit verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door meer baten dan begroot. Naast de eenmalige baten uit de akkoorden, is sprake van een extra stijging in inkomsten met € 4.668.000. Hiervan zijn € 2.116.000 inkomsten van het ministerie van OCW. Bij het opstellen van de begroting wordt uitgegaan van de op dat moment geldende tarieven. In 2013 zijn de tarieven gestegen, waardoor de personele en materiële lumpsum is gestegen met € 1.043.000. Daarnaast ontving Lucas meer voor verschillende niet geoormerkte subsidies zoals de groeitelling (€ 349.000), eerste opvang vreemdelingen (€ 146.000) en impulsgelden (€ 116.000). Verder is er aanzienlijk meer overige overheidsbijdragen en subsidies (€ 1.672.000) ontvangen dan begroot. In totaal is in 2013 € 8.204.000 ontvangen aan overige overheidsbijdragen. De overige baten lieten ook een stijging zien € 880.000 naar € 4.937.000. Deze laatste twee categorieën zijn vaak geoormerkt, worden voorzichtig begroot en wanneer de subsidies worden toegekend veroorzaakt dit ook hogere kosten. De lasten zijn veel minder sterk gestegen dan de baten. Voor PO en WEC in totaal bedraagt de stijging van de lasten € 1.648.000 ten opzichte van de begroting. Met
€ 79.513.000 bedragen de personeelskosten 81,3% van de totale lasten. De overige lasten zijn € 1.588.000 hoger dan de begroting. In totaal bedragen ze € 18.234.000. Een groot gedeelte van de stijging wordt veroorzaakt door hogere kosten vanwege de hiervoor genoemde geoormerkte subsidies (€ 794.000). Andere grote posten zijn kosten voor grensverkeer €300.000 die vooraf moeilijk te begroten zijn, extra dotatie onderhoudsvoorziening (€ 170.000) vanwege aanvullende dotaties aan de onderhoudsvoorziening en extra schoonmaakkosten (€151.000). Voortgezet onderwijs Het resultaat in het voortgezet onderwijs komt uit op € 5.856.000. Hiervan is € 4.749.000 eenmalige baten uit de verschillende akkoorden. Hiervoor gecorrigeerd komt het resultaat uit op € 1.107.000. Dit is € 1.343.000 hoger dan de begroting. Daarnaast zijn de totale baten € 1.948.000 hoger uitgekomen dan in de begroting. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de overige baten die vergeleken met de begroting € 1.700.000 hoger zijn uitgekomen. Een groot gedeelte hiervan is geoormerkt en creëert na toekenning extra kosten. De personeelskosten bedragen € 105.108.000. Dat is 79,5% van de totale kosten. Deze kosten zijn € 975.000 hoger dan begroot. Deze stijging wordt bijna volledig veroorzaakt door de stijging van de ABP- en ZVW premie. De materiële kosten komen uit op € 27.161.000. Dit is € 386.000 lager dan de begroting. Onderling zijn er wel verschuivingen. De afschrijvingen zijn met € 3.801.000
35
naar inhoud
naar inhoud
lager dan begroot (€ 505.000). Deze verlaging komt door een grote eenmalige aanpassing op het boekenfonds bij de jaarrekening 2012, waar nog geen rekening mee was gehouden in de begroting 2013. Daarnaast is € 550.000 vervroegd afgeschreven op verbouwingen aan panden die binnenkort gerenoveerd of verlaten worden. De overige lasten zijn € 421.000 hoger dan begroot. Het grootste gedeelte hiervan wordt veroorzaakt door meer geoormerkte baten die hogere kosten veroorzaken zoals extra ouderbijdragen € 618.000. Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten voor het private vermogen zijn met € 226.000 iets hoger dan de begroting van € 193.500, maar veel lager dan het resultaat van de afgelopen jaren. Het verschil met 2012 wordt veroorzaakt door de waardeveranderingen van de obligaties. In 2012 was er sprake van positieve koersverschillen. Naast dit bedrag van € 226.000, dat wordt toegevoegd aan het private vermogen, is er € 153.000 aan rente gerealiseerd. Dit behoort aan het publieke vermogen van de scholen en is opgenomen in de bijbehorende resultatenrekeningen.
36
Eigen risico dragerschap WGA Het resultaat op het eigen risico dragerschap WGA bedraagt negatief € 195.000. Dit is € 414.000 lager dan begroot. Dit verschil wordt veroorzaakt door een hogere gemiddelde dotatie aan de voorziening per medewerker in de WGA dan was begroot. Dit heeft geleid tot een inhaaldotatie van € 291.000 met betrekking tot de medewerkers die reeds in de WGA zaten. Daarnaast is de premie voor de borgstellingsverzekering gestegen met € 38.000. Tot slot bedraagt het aantal nieuwe medewerkers in de WGA in 2013 vijf (4,35 fte/€ 777.610). Dit is 1,65 fte lager dan het begrote aantal van zes. De gemiddelde dotatie aan deze vijf medewerkers is wel hoger dan waarmee in de begroting rekening is gehouden omdat de verhouding tussen volledig en beperkt arbeidsongeschikt anders bleek te zijn. In de begroting is rekening gehouden met twee volledig arbeidsongeschikten en vier beperkt, terwijl in de werkelijkheid meer gevallen van volledige arbeidsongeschiktheid zich voordeden.
naar inhoud
naar inhoud
extra inkomsten uit het Onderwijs- en het Herfstakkoord van bij elkaar € 8.205.000. De rest van de positieve cashflow wordt veroorzaakt door het positieve resultaat zonder de akkoorden, minder investeringen dan afschrijvingen en een toename van de voorzieningen.
Balans Door het resultaat in 2013 (€ 11.881.000) is het balanstotaal sterk toegenomen van € 75.443.000 naar € 85.301.000. Materiële vaste activa In 2013 is de omvang van de materiële vaste activa conform de begroting omgebogen. De grote investeringsprojecten worden gevolgd met rapportages en control vanuit de projectenadministratie. Het totaal aan investeringen bedraagt € 3.781.000 en de afschrijvingen € 5.754.000.
Voorzieningen De voorzieningen zijn in 2013 met € 2.859.000 gestegen tot € 18.047.000. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van de voorziening groot onderhoud (€ 1.885.000). De personeelsvoorziening is met € 974.000 gestegen. De voorziening voor het eigen risico dragerschap WGA is met € 599.000 gestegen. Deze voorziening zal de komende jaren nog verder oplopen tot een evenwicht is bereikt in de in- en uitstroom van de medewerkers in de WGA. De voorziening voor ex-medewerkers in de WW bedraagt nu € 1.262.000.
Financiële vaste activa De financiële vaste activa is in 2013 afgenomen met € 3.473.000 tot € 19.734.000. Deze daling wordt gedeeltelijk veroorzaakt door een koersverlies van € 609.000. De laatste paar jaren zijn grote koerswinsten gerealiseerd. Door de iets gestegen rente is nu een koersverlies ontstaan. De daling is met name veroorzaakt doordat de vermogensbeheerder meer liquide middelen heeft aangehouden die aldaar in de balans zijn opgenomen.
Eigen vermogen en weerstandsvermogen Het eigen vermogen bedraagt eind 2013 € 40.721.000. Dankzij het hoge resultaat in 2013 (€ 11.881.000) is het eigen vermogen in 2013 sterk gestegen. Van dit vermogen is € 9.248.000 privaat en € 31.473.00 publiek vermogen. Het weerstandsvermogen van het publieke vermogen (eigen vermogen/totaal baten) is 12,9%. In 2012 was dit 8,6%. Wanneer rekening wordt gehouden met het private vermogen is het weerstandsvermogen 16,7%. Voor de extra inkomsten uit de akkoorden is een bestemmingsreserve gevormd van € 8.205.000. Een deel van deze extra middelen is in de begroting van 2014 meegenomen om te worden ingezet. Daarnaast wordt in 2014 gekeken hoe deze extra inkomsten besteed zullen worden. Exclusief deze bestemmingsreserve is het publiek weerstandsvermogen 9,6%.
Vorderingen De vorderingen zijn afgenomen onder andere door de betaling van € 2.000.000 door één van onze gemeenten voor de afwikkeling van een nieuwbouwproject. Hierdoor is het bedrag aan vorderingen gedaald van € 8.291.000 naar € 7.854.000. Liquide middelen De stand van onze liquide middelen is sterk gestegen van € 3.684.000 naar € 19.434.000. Dit is voornamelijk veroorzaakt door de grote positieve cashflow van 2013. In totaal hadden wij in 2013 een positieve cashflow van € 15.749.000. Deze positieve cashflow is gedeeltelijk veroorzaakt door de Ratio’s
31-12-2013
Solvabiliteit Kapitalisatiefactor - publiek Kapitalisatiefactor - totaal Liquiditeit Weerstandsvermogen - publiek Weerstandsvermogen - totaal -
Signaleringsgrenzen Ondergrens Bovengrens
47,7% 23,4% 27,2% 1,03 12,9% 16,7%
20,0%
geen 35,0%
0,50
1,50
2013 Rentabiliteit
31-12-2012
38,0% 21,0% 24,9% 0,38 8,6% 12,5% 2012
4,9%
0,0%
37
5,0%
0,0%
naar inhoud
naar inhoud
In dit overzicht zijn tevens de signaleringsgrenzen opgenomen die de commissie Don heeft opgenomen in haar rapport. Alle ratio’s zijn in 2013 sterk beïnvloed door het resultaat van € 11.881.000 in 2013. De solvabiliteit is in 2013 gestegen van 38% naar 48%. Lucas Onderwijs heeft per 31 december 2013 een kapitalisatiefactor van 23,4%. Het ministerie van OC&W heeft de signaleringsgrens, in navolging van de commissie Don, bepaald op 35%. De door de commissie Don benoemde ratio kapitalisatiefactor is opgebouwd uit een factor voor de: • Financieringsfunctie (middelen om materiële vaste activa te vervangen). • Transactiefunctie (middelen om korte termijn schulden te voldoen). • Financiële bufferfunctie (middelen om onvoorziene risico’s te dekken). De ratio voor liquiditeit (vlottende bezittingen/vlottende schulden) komt dit jaar ruim boven de ondergrens uit. Deze ratio is voor Lucas Onderwijs minder interessant omdat Lucas Onderwijs beschikt over een obligatie portefeuille (zie financiële vaste activa). De rentabiliteit is dit jaar 4,9%; zonder de extra inkomsten uit de akkoorden is de rentabiliteit 1,5%. De rentabiliteit in het primair onderwijs/WEC was 5,8% en in het voortgezet onderwijs 4,2%. Het weerstandsvermogen - publiek - is in 2013 sterk gestegen naar 12,9%. Het bestuur heeft besloten dat het weerstandsvermogen, mede gezien de risico’s en de omvang van de stichting, minimaal 10% moet zijn. Er kunnen zich omstandigheden voordoen waardoor het bestuur tijdelijk de ondergrens verlaagt. Dit werd bijvoorbeeld besloten bij de fusie met de Nutsscholen, die een zeer negatief vermogen hadden. In het PO/WEC is het weerstandsvermogen 14,2%. In het VO is dat 12,5% (rekening houdende met het negatieve publieke vermogen in verband met het eigenrisico dragerschap WGA). Wanneer rekening wordt gehouden met het private vermogen van Lucas Onderwijs, oorspronkelijk voortkomend vanuit het primair onderwijs, heeft Lucas Onderwijs een weerstandsvermogen van 16,7%.
De effecten (financiële vaste activa) worden nu beheerd door Schretlen & Co. Rabobank bewaart de effecten. Het beleid met betrekking tot de beleggingsportefeuille is erop gericht alleen vastrentende waarden in bezit te hebben. In 2011 heeft het College van Bestuur een nieuw treasurystatuut opgesteld en dit statuut is door de Raad van Toezicht vastgesteld. Dit treasurystatuut voldoet uiteraard aan de Regeling beleggen en belenen, opgelegd door het ministerie van OCW. Lucas Onderwijs voldoet aan de voorwaarden die zijn beschreven in de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010. Lucas Onderwijs heeft ultimo 2013 de effectenportefeuille volledig belegd in vastrentende effecten. De beleggingen bestaan voor 88% uit obligaties met een AAA-rating conform de ratingssystematiek van Moody’s. De overige beleggingen betreffen vastrentende beleggingen met een AA-rating en betreffen obligaties van Frankrijk, Belgie, EFSF en ESM. Naast de bovengenoemde beleggingen heeft Lucas Onderwijs de mogelijkheid om binnen het opgestelde treasurystatuut middelen uit het private vermogen in te zetten voor zaken die niet vallen binnen de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010. Lucas Onderwijs heeft een lening verstrekt aan Stichting Glaslokaal (31 december 2013 € 1.000.000). Lucas Onderwijs heeft een tweede hypotheekrecht op het netwerk van de stichting en de rente bedraagt minimaal 5,25%. De gemiddelde looptijd van de portefeuille per ultimo 2013 is ruim 3,5 jaar, gedeeltelijk afhankelijk van eerdere uitloting.
Treasury Management Afgelopen jaar is Lucas Onderwijs overgestapt naar een nieuwe externe beheerder. De afgelopen zeven jaar is het beheer naar tevredenheid uitgeoefend, maar Lucas Onderwijs wil periodiek de dienstverlening en kostenstructuur tegen het licht houden en heroverwegen of de beheerder nog voldoende past bij Lucas Onderwijs.
38
naar inhoud
naar inhoud
6 Continuïteitsparagraaf Kengetallen Lucas Onderwijs stelt een begroting op waarbij altijd minimaal acht jaar vooruit wordt begroot. Uiteraard zijn de eerste jaren het meest nauwkeurig te begroten, maar bij grotere investeringen is het ook belangrijk de consequenties op langere termijn te beoordelen. Mede op basis van de gegevens van de gemeente wordt per school gekeken of de leerlingpopulatie zal groeien of krimpen. De verwachting is dat in de toekomstige jaren het leerlingaantal nog licht zal stijgen. In 2013 was het leerlingaantal PO (incl. WEC) 16.951. Dit aantal zal tot 2020 stijgen tot 17.749. In 2016 worden 17.547 leerlin-
KENGETALLEN (stand 31/12)
gen verwacht. In het VO zijn nu 16.434 leerlingen aanwezig. Dit zal toenemen tot 16.945 in 2020. In 2014 zal het aantal leerlingen iets dalen vanwege het samenvoegen van een aantal scholen in Rijswijk. Door de stijging van de personeelskosten per medewerker en het achterblijven van de vergoeding zal het aantal medewerkers de komende jaren licht dalen maar door de extra middelen uit de akkoorden is deze daling minder dan in eerdere begrotingen. Vanaf 2016 wordt een positief resultaat behaald en zal het aantal medewerkers weer stijgen.
2013
2014
2015
2016
Personele bezetting in fte: Primair onderwijs Voortgezet onderwijs
1.422 1.492
1.358 1.454
1.331 1.432
1.342 1.438
Totaal
2.914
2.812
2.763
2.780
(stand 01/10) Leerlingaantallen PO Leerlingaantallen VO
16.951 16.434
17.168 16.403
17.357 16.550
17.547 16.770
Totaal
33.385
33.571
33.907
34.317
39
naar inhoud
naar inhoud
Meerjarenbegroting (in euro’s) Werkelijk 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Rijksbijdrage Overige overheidsbijdragen en subsidies Overige baten
220.089.565 10.109.262 13.098.960
212.931.955 8.746.549 11.120.041
214.048.115 8.172.377 10.853.559
215.614.289 7.697.077 10.887.971
Totaal baten
243.297.787
232.798.545
233.074.051
234.199.337
Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten
184.226.999 5.753.936 17.007.368 24.807.848
186.097.295 5.722.173 18.222.678 25.110.037
184.951.559 6.094.700 17.780.090 24.258.360
187.280.305 6.243.398 16.924.637 23.614.950
Totaal lasten
231.796.151
235.152.183
233.084.709
234.063.290
Saldo baten en lasten Saldo financiële baten en lasten scholen Saldo financiële baten en lasten stichting
11.501.636 152.676 226.289
-2.353.638 -10.011 200.000
-10.658 -861 200.000
136.047 -861 200.000
Totaal resultaat
11.880.601
-2.163.649
188.481
335.186
Baten
Lasten
Toelichting
Baten en lasten In de begroting 2014 is reeds rekening gehouden met de inzet van een deel van de extra inkomsten uit het Onderwijs- en uit het Herfstakkoord. In 2014 is mede vanwege de extra kosten die daar tegenover staan negatief begroot. Vanaf 2015 is rekening gehouden met de extra lumpsum-inkomsten uit deze akkoorden. Tegenover de extra inkomsten die aan specifieke doelen moeten worden besteed zijn extra uitgaven begroot. 2014 is negatief begroot op € 2.164.000. Het publieke weerstandsvermogen is ultimo 2013 12,9%. Dit is boven de door het bestuur gestelde bodemgrens van 10%. Vanwege eerdere besluiten was een tijdelijk lager weerstandsvermogen toegestaan. Door de extra inkomsten is het weerstandsvermogen fors gestegen. Voor de jaren 2015 en verder verwacht het bestuur in totaal een resultaat waarbij de baten en lasten ongeveer in evenwicht zijn.
40
naar inhoud
naar inhoud
Balans (in euro’s)
Werkelijk 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
0 38.278.619 19.734.269
0 38.289.140 32.234.269
0 41.589.501 32.234.269
0 39.160.547 32.234.269
Totaal vaste activa
58.012.888
70.523.409
73.823.770
71.394.816
Vlottende activa
27.288.265
13.841.321
11.838.599
15.683.134
Totaal activa
85.301.153
84.364.730
85.662.369
87.077.950
Eigen vermogen Algemene reserve Privaat Bestemmingsreserve publiek
9.248.239 31.473.123
9.448.239 29.109.474
9.648.239 29.097.955
9.848.239 29.233.141
Totaal eigen vermogen
40.721.362
38.557.713
38.746.194
39.081.380
Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden
18.046.627 97.581 26.435.583
19.371.434 0 26.435.583
20.480.592 0 26.435.583
21.560.987 0 26.435.583
Totaal passiva
85.301.153
84.364.730
85.662.369
87.077.950
Activa
Passiva
Toelichting
De materiële vaste activa zal in 2015 licht stijgen omdat in dat jaar twee nieuwbouwprojecten (Edith Stein en Zandvliet) in het VO worden opgeleverd waarbij de investering hoger is dan de bijdrage van de gemeente. In 2016 wordt er minder geïnvesteerd dan afgeschreven zodat de materiële vaste activa zal dalen. Het privaat vermogen stijgt elk jaar licht met de toevoeging van het renteaandeel. Het publieke vermogen daalt in 2014 om vanaf dat moment redelijk constant te blijven. De financiële vaste activa stijgt in 2014 met € 12.500.000. De verwachting is dat het overschot aan liquide middelen eind 2013 in 2014 belegd zal worden in effecten conform ons Treasury Statuut. De voorzieningen blijven de komende jaren nog stijgen. Dit wordt gedeeltelijk veroorzaakt door de voorziening eigen risicodrager WGA die nog blijft stijgen tot 2018. Dan zou er evenwicht moeten zijn bereikt met betrekking tot de in- en uitstroom van medewerkers in de WGA. De stijging wordt verder veroorzaakt door de voorziening groot onderhoud.
41
naar inhoud
naar inhoud
Ratio’s Ratio’s (stand 31/12) Weerstandsvermogen - publiek Weerstandsvermogen - totaal Kapitalisatiefactor - publiek Kapitalisatiefactor - totaal Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit
Werkelijk 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
12,9% 16,7% 23,4% 27,2% 47,7% 1,03 4,9%
12,5% 16,6% 24,0% 28,1% 45,7% 0,52 -0,9%
12,5% 16,6% 22,7% 28,6% 45,2% 0,45 0,1%
12,5% 16,7% 23,1% 29,0% 44,9% 0,59 0,1%
Toelichting
De verschillende ratio’s laten voor de komende jaren een stabiel beeld zien. De rentabiliteit is in 2014 bewust negatief door de inzet van de in 2013 ontvangen extra middelen om in 2015 en 2016 beperkt positief uit te komen. Het publieke weerstandsvermogen zal op iets boven de 12% stabiliseren. De liquiditeit zal onder de signaleringsgrens van 0,5 dalen. Dit wordt veroorzaakt door een groot gedeelte van de liquide middelen om te zetten in financiële vaste activa conform ons Treasury Beleid.
Werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem Het bestuur van Lucas Onderwijs heeft in het verleden gekozen om de beheersing van risico’s en de controle hierop, waaronder interne controle, zo laag mogelijk in de organisatie en volledig in de lijn te organiseren. Hierdoor ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van activiteiten bij de uitvoerende en zijn direct leidinggevende. Deze laatste moet zich bewust zijn van de risico’s die zich bij deze activiteiten kunnen voordoen en daarmee is risicomanagement een taak van elke leidinggevende op elk niveau binnen Lucas Onderwijs. In 2013 is Lucas Onderwijs gestart met een cyclus waarin het College van Bestuur voor Lucas als geheel en de managementteams voor het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs voor de verschillende onderdelen de belangrijkste risico’s in kaart brengen. Dit is uitgevoerd in de vorm van workshops om op een efficiënte manier het risicomanagement te faciliteren. Tijdens de workshops gaat het om inzicht krijgen in de risico’s die een blokkade kunnen zijn bij het behalen van de strategische doelstellingen. De afgelopen jaren werd hier uiteraard aandacht aan besteed, nu is afgesproken om dit regelmatig te inventariseren. Na de opsomming van risico’s zijn deze gerubriceerd en geprioriteerd. Tenslotte zijn, waar
42
mogelijk direct tijdens de workshops, bij de belangrijkste risico’s beheersmaatregelen afgesproken. In 2014 wordt beoordeeld of deze beheersmaatregelen voldoende worden uitgevoerd en of de maatregelen toereikend zijn. Het afgelopen jaar is besloten om een klein control-team samen te stellen. De nieuw aangestelde controller bewaakt dat de afgesproken risicoworkshops worden gehouden, dat alle belangrijke zaken worden besproken en legt de risico’s en de beheersmaatregelen vast. Op schoolniveau wordt, bij het opstellen van het schoolplan en het jaarplan, beoordeeld welke risico’s er bij de desbetreffende school zijn, die het behalen van de doelstellingen van de school in de weg kunnen staan. Bij deze risico’s worden door de school zelf beheersmaatregelen gekozen en genomen. In de gesprekkencyclus met de cluster- of instellingsdirecteur wordt getoetst of de belangrijkste risico’s zijn onderkend en of de juiste maatregelen zijn genomen om de risico’s te beheersen. Het bestuur realiseert zich dat zich altijd onvoorziene omstandigheden kunnen voordoen en er altijd risico’s blijven die niet kunnen worden afgedekt. De activiteiten binnen Lucas Onderwijs zijn erop gericht om de risico’s waar mogelijk te vermijden en te verminderen. Er blijven echter altijd (rest)risico’s. Het bestuur van Lucas Onderwijs heeft zich eerder uitgesproken over het volgen van de Code Goed Onderwijsbe-
naar inhoud
naar inhoud
stuur van de VO Raad. Deze code bevat bindende afspraken op het gebied van integriteit, verantwoording en toezicht. Het afgelopen jaar heeft het bestuur kennis genomen van het rapport van de commissie Halsema en laten analyseren of er bij Lucas Onderwijs zaken moesten worden aangepakt. Deze analyse gaf daar geen aanleiding toe. In 2014 wil het bestuur de Code goed onderwijsbestuur en de aanpassingen die waarschijnlijk door de VO-Raad en PO-Raad worden voorgesteld, agenderen. Het bestuur wil zich de vraag stellen of Lucas Onderwijs nog steeds voldoet aan de toegenomen verwachtingen op het gebied van governance.
Belangrijkste risico’s en onzekerheden De belangrijkste risico’s die in eerder genoemde workshops zijn geïdentificeerd hebben te maken met: Inkomsten Door eerdere bezuinigingen van de overheid is gebleken dat gestegen (loon-)kosten onvoldoende werden gecompenseerd in de bekostiging. Daarnaast hebben subsidies veelal geen permanent karakter zodat goed moet worden bewaakt dat hier geen permanente kosten tegenover staan. Door een beperkte hoeveelheid reserves aan te houden kan een beperkte tijd onvoldoende kostencompensatie door de overheid door Lucas zelf worden gedragen. Daarnaast moet adequaat op ontoereikende bekostiging en dalende subsidies worden gereageerd.
Beschikbaarheid ICT De beschikbaarheid van systemen en programma’s moet hoog zijn. Het onderwijs kan niet meer zonder een goede ICT-omgeving. Door in het strategisch ICT-beleidsplan de beide genoemde ICT-aspecten op te nemen, kan de organisatie zorg dragen voor een goede beschikbaarheid van de noodzakelijke ondersteuning van het primaire onderwijsproces en de bedrijfsvoeringssystemen. Naast deze risico’s zijn er diverse andere risico’s waar aandacht aan wordt besteed, zoals externe ontwikkelingen (politieke instabiliteit en communicatie met stakeholders), cultuur (te weinig discipline om de afgesproken processen uit te voeren), overhead ( juiste niveau, niet te veel, niet te weinig) en huisvesting (voldoende middelen om goede huisvesting te realiseren, verschuiving onderhoud naar schoolbestuur). Het College van Bestuur acht de financiële situatie van Lucas Onderwijs voldoende, rekening houdend met de meerjarenbegroting en aanwezige risico’s. De extra financiële middelen uit de akkoorden zijn gedeeltelijk reeds in de begroting van 2014 ingezet; voor de komende jaren wordt beleid gemaakt om deze middelen zo beleidsrijk mogelijk in te zetten. Hierover worden besluiten genomen zodra bekend is of en welke voorwaarden zijn verbonden aan deze middelen.
Onvoldoende goede leerkrachten Vanwege vergrijzing en hoge eisen aan de medewerkers kan de situatie zich voordoen dat onvoldoende goede leerkrachten binnen Lucas aan het werk zijn. Door goed personeelsbeleid op de scholen, waaronder de gesprekkencyclus, uit te voeren met daarnaast stichtingsbrede activiteiten zoals de Lucas Academie wordt dit risico zoveel mogelijk beperkt. Vaardigheden ICT De vaardigheden van leerkrachten en leerlingen om de huidige middelen te gebruiken moeten op een steeds hoger niveau komen te liggen. De scholingsactiviteiten, onder meer georganiseerd door de Lucas Academie, helpen de leerkrachten dit aspect beter te ontwikkelen. De leerlingen moeten meer met 21st century skills vertrouwd raken.
43
naar inhoud
naar inhoud
7 Verslag Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is een onafhankelijk orgaan binnen de stichting Lucas Onderwijs. De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het realiseren van de doelstelling van Lucas Onderwijs. In 2013 was de Raad van Toezicht wederom nauw betrokken bij beleids- en beheersprocessen. De Raad van Toezicht heeft dat gedaan door regulier overleg met het College van Bestuur, door formele en informele contacten met schoolleiders, door overleg met de accountant, door contacten met de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden en door bezoeken van individuele leden aan een aantal scholen.
Lucas Onderwijs is lid van de PO-Raad en van de VO-Raad en onderschrijft de Code Goed Bestuur Primair Onderwijs en de Code Goed Onderwijsbestuur van de VO-Raad. Lucas Onderwijs volgt de Code Goed Onderwijsbestuur. De structuur van toezicht en bestuur is door Lucas Onderwijs in 2004 reeds gekozen en vastgelegd in de statuten. De Raad van Toezicht is in 2013 vijf keer bijeen gekomen. Vier keer betrof dit een reguliere vergadering. Eenmaal ging het om extra overleg in het kader van het vertrek van de voorzitter van het College van Bestuur. Bij de vergaderingen van de Raad van Toezicht zijn tevens aanwezig de leden van het College van Bestuur, de stichtingscontroller en de secretaris/directeur. Waar nodig is de externe accountant bij de vergadering aanwezig. De Raad van Toezicht vergadert minimaal één keer per jaar zonder het College van Bestuur. Tijdens de vergaderingen zijn onder meer de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: • Strategisch beleidsplan • Onderwijskwaliteit en maatschappelijke opdracht • De School in Zandvoort • Management Letter van de accountant • Jaarrapport, waarin opgenomen de jaarrekening 2012 • Begroting 2014 • Passend onderwijs
De Raad van Toezicht is in 2013 als volgt samengesteld: De heer mr. M.A.P. van Haersma Buma (voorzitter) De heer dr. F.J. de Wuffel (vicevoorzitter) Mevrouw mr. I.Y. Tan Mevrouw J.I. van Werkhoven MA ed De heer drs. M.C. Boon RC De heer drs. F.H. Lemmink MBA
44
• Benoeming nieuwe accountant • Verbeterprogramma Lucas Onderwijs De Raad van Toezicht en het College van Bestuur hebben in elk overleg de voortgang van het verbeterprogramma besproken. Het verbeterprogramma is op grote lijnen volgens verwachting verlopen. Er is op sommige projecten vertraging ontstaan. Om de besluitvorming over de bedrijfsvoeringsprocessen zorgvuldig te laten verlopen is in december besloten om dit begin 2014 af te ronden in aanwezigheid van de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur. Financiële commissie De vergaderingen van de Raad van Toezicht worden voorbereid door de Financiële Commissie waarin twee leden vanuit de Raad zitting hebben, te weten de heren Boon en Lemmink. Vooral financiële onderwerpen of zaken met grote financiële risico’s worden in deze vergadering uitvoerig besproken en voorbereid met de voorzitter van het College van Bestuur en de stichtingscontroller. Waar nodig zijn het hoofd van de afdeling F&A en de externe accountant hierbij aanwezig. De voorzitter van de Financiële Commissie geeft in de vergadering van de Raad van Toezicht een terugkoppeling. In 2013 is de Financiële Commissie zes keer bij elkaar geweest waarvan twee extra vergaderingen.
aangetreden
af te treden
01-01-2008 01-06-2008 01-11-2008 01-07-2010 01-07-2010 01-07-2010
01-01-2016 01-06-2016 01-11-2016 01-07-2014 01-07-2014 01-07-2014
naar inhoud
naar inhoud
In juni zijn de jaarrapporten, met daarbij de jaarrekening, van Lucas Onderwijs en de Stichting Haagse Nutsscholen besproken alsmede de daarbij behorende accountantsverklaringen. De Financiële Commissie heeft bij beide jaarrekeningen een positief advies aan de Raad van Toezicht gegeven om deze goed te keuren.
de in de cao opgenomen salariëring blijft binnen de grenzen die de minister van OCW heeft aangegeven. De niet opgevraagde vergoeding van de Raad van Toezicht-leden is naar de ZMOK-school De Opperd gegaan. Deze school gaat het ontvangen bedrag gebruiken voor de aanschaf van tablets voor de leerlingen.
In de laatste vergadering van het jaar is de begroting 2014 en de meerjarenbegroting in de Financiële Commissie geagendeerd. Deze begroting is in november vastgesteld door het College van Bestuur. Ook deze documenten zijn met een positief advies om goed te keuren doorgestuurd naar de Raad van Toezicht.
Raad van Toezicht Lucas Onderwijs De heer mr. M.A.P van Haersma Buma, voorzitter
In het verslagjaar zijn verder de volgende onderwerpen besproken: • Forecasts • Management Letter • Verbeterprogramma, waarbij veel gesproken is over de interne controle, control(statuut) en de functiescheiding tussen stichtingscontroller en hoofd F&A • Overhead • Aanbesteding nieuwe accountant • Risicomanagement • Eigen risicodragerschap WGA/WIA • Overstap naar nieuwe externe vermogensbeheerder • Investeringen Aanstelling en remuneratie College van Bestuur In 2013 vertrok de heer Van Blijswijk als voorzitter van het College van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft een openbare wervingsprocedure voor zijn opvolger geleid. Bij het opstellen van het profiel en het selecteren van een kandidaat zijn, naast het College van Bestuur, leraren, schoolleiders, de GMR-en en medewerkers van het stichtingsbureau betrokken. De Raad van Toezicht benoemde op voordracht van de benoemingscommissie en met een positief advies van de twee benoemingsadviescommissies, de heer Ewald Van Vliet per 1 januari 2014 tot voorzitter College van Bestuur Lucas Onderwijs. In 2013 zijn wederom beoordelingsgesprekken gehouden met de leden van het College van Bestuur en met de remuneratiecommissie. Die commissie bestaat uit twee leden van de raad, te weten de voorzitter en de vicevoorzitter. In die gesprekken wordt teruggekeken naar de resultaten van het afgelopen jaar en worden de (persoonlijke) doelen voor het komende jaar afgesproken. Tevens heeft de Raad gesproken over de honorering van de bestuurders. Het salaris van de bestuurders valt binnen de grenzen van de cao voor bestuurders. Het maximum van
45
naar inhoud
naar inhoud
Scholenlijst PO Samenwerkingsschool Balans Bezuidenhout M.M. Boldingh De Bras De Carolusschool Cosmicus De School De Dijsselbloem De Drie Linden De Driemaster Samenwerkingsschool Emmaüs De Fontein Groen van Prinsterer Grote Beer Jeroen De Jonge Wereld J.F. Kennedy Koos Meindertsschool De Krullevaar Laan van Poot Het Lichtbaken Liduina Prins Mauritsschool CBS Melodie Morgenstond De Oase Onze Wereld ’t Palet De Paradijsvogel De Parkiet St. Paschalis De Regenboog Shalomschool J.H. Snijdersschool Statenkwartier Toermalijn De Trampoline De Triangel De Vijverhof De Vlieger De Vuurvlinder De Waterwilg Woonstede Het Zonnelicht De Zonnewijzer Zorgvliet
SBO & REC Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Zandvoort Voorburg Den Haag Voorburg Leidschendam Den Haag Voorburg Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Rijswijk Rijswijk Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Rijswijk Rijswijk Den Haag Den Haag Leidschendam Den Haag Voorburg Den Haag Den Haag Nootdorp Den Haag Rijswijk Leidschendam Den Haag
46
SBO Het Avontuur Bernardusschool locatie SO Bernardusschool locatie VSO ZMLK ’t Kraaienest SO ZMLK ’t Kraaienest VSO SBO Merlijn De Opperd ZMOK SBO Pastoor van Ars SBO De Vliethorst
Den Haag Den Haag Den Haag Nootdorp Nootdorp Den Haag Rijswijk Den Haag Leidschendam
VO
Esloo College Corbulo College Diamant College Internationaal College Edith Stein Montaigne Lyceum College St. Paul
Den Haag Voorburg Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag
Christelijk College De Populier Heldring VMBO Hofstad Lyceum Hofstad Mavo De Hofstede Praktijkschool Zandvlietcollege
Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag
ISW Gasthuislaan ISW Hoge Woerd ISW Hoogeland ISW Irenestraat ISW Lage Woerd ISW Madeweg ISW Sweelincklaan
’s-Gravenzande Naaldwijk Naaldwijk Poeldijk Naaldwijk Monster ’s-Gravenzande
Stanislascollege Westplantsoen Stanislascollege Burg. Elsenlaan Stanislascollege Gen. Vetterstraat Stanislascollege H.R. Holstlaan Stanislascollege Krakeelpolderweg Stanislascollege Pijnacker Stanislascollege Reinier de Graafpad
Delft Rijswijk Rijswijk Rijswijk Delft Pijnacker Delft
naar inhoud
naar inhoud
maatschappelijke partners Samen werken aan brede vorming Op school- en bestuursniveau is er samenwerking met een groot aantal partners vanuit de kinderopvang, welzijnswerk, cultuur, sport, jeugdzorg en gemeenten. Het voortgezet onderwijs onderhoudt bovendien contacten met werkgevers in de regio voor stages en beroepenoriëntatie. Steeds meer van deze partners komen de school in; een buurthuis in de school, spreekuur van de jeugdzorg, de bibliotheek in school, samen nadenken over nieuwbouw met de kinderopvang en uiteraard veel sport en cultuur. Een greep uit de organisaties waar mee wordt samengewerkt: Dak Kindercentra Stichting Rijswijkse Kinderopvang Xtra-Welzijn Stichting MOOI Stichting Brede Buurtschool Jeugdformaat Bureau HALT Stichting 16-22 Het Diamant Theater Buurtregisseur Laak Politie Haaglanden Europees Platform Jeugdgezondheidszorg Voor Welzijn Spirit4You Platform Bèta Techniek
Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van: Lucas Onderwijs Postbus 93231 2509 AE Den Haag Telefoon: 070 - 300 11 00 Fax: 070 - 300 11 72 Email:
[email protected] Internet: www.lucasonderwijs.nl Met dank aan medewerkers van Lucas Onderwijs voor hun bijdragen. Eindredactie: Breeve Media & Communicatie, Rotterdam Ontwerp en productie: The Happy Horseman BV, Rotterdam Fotografie: Lou Wolfs Fotografie, Rotterdam, (Tenzij anders vermeld)
Uw reactie op dit verslag is welkom via
[email protected]
47
naar inhoud
naar inhoud
naar inhoud
