J A A R V E R S L A G

JA ARVERSLAG 2011

JA A RV ER SL AG 2 011

2

Inhoudsopgave

Verslag van de d irecteur-bestuurder … 4

Jaarrekening 2011 … 39

Voorwoord … 4 Wie zijn wij … 5 Organisatie … 6 Dit deden wij in 2011 … 7 Dit doen wij komend jaar … 9 Risico’s en onzekerheden … 11 Tot slot … 11

Geconsolideerde balans … 39 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening … 41 Kasstroomoverzicht … 42 Waarderingsgrondslagen … 43 Toelichting op de geconsolideerde balans … 47 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen … 59 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening … 60

Verslag van de Raad van Commissarissen … 13

Enkelvoudige jaarrekening 2011 … 66

Inhoud toezicht … 13 Samenstelling Raad van Commissarissen … 15 Verantwoording … 16 Tot slot … 17

Enkelvoudige balans … 66 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening … 68 Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans … 69 Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening … 70 Overige gegevens … 71 Verklaring Raad van Commissarissen … 72 Accountantsverklaring … 73

Volkshuisvestingsverslag … 19 Het verhuren van woningen … 19 Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid … 23 Onderhoud bestaande voorraad … 26

Financieel verslag … 29 Financieel beleid … 29 Resultaat 2011 … 29 Kengetallen … 31 Financieringen, beleggingen en liquiditeiten … 33 Vermogensontwikkeling en continuïteit … 33 Vennootschapsbelasting … 36 Risicobeheersing … 36 Verbindingen … 36



4

Verslag van de directeur-bestuurder

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord

Voorwoord Kerntaken op een geïntegreerde woningmarkt

Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011 Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

De woningcorporaties in Nederland zitten in zwaar weer. Er waait een economische en politieke tegenwind. De meeste corporaties hebben zich in de laatste decennia in meer of mindere mate ook bezig gehouden met zaken buiten de kerntaken in de sociale woningbouw. Met name door commerciële activiteiten en strategische aankopen van grond, namen de risico’s toe. Soms met dramatische gevolgen. Dat noodzaakt corporaties - daartoe mede aangezet door Europese wetgeving - tot bezinning en terugkeer naar de kerntaken. Ook De Bouwvereniging in Harlingen heeft een dergelijke beweging doorgemaakt. Gelukkig tot nu toe steeds met goed resultaat. Maar ook wij zullen ons vanaf nu weer richten op onze kerntaak: het bouwen en verhuren van goedkope en betaalbare woningen. Terugkeren tot de kerntaak. Daar zou ons werk eenvoudiger van kunnen worden. Maar dat valt tegen, want het Rijk maakt het ons niet gemakkelijk. Als corporaties moeten we gaan meebetalen aan de huurtoeslag en huurders krijgen het recht hun huurwoning te kopen. Beide maatregelen belemmeren ons in de uitvoering van onze kerntaken en dreigen de sociale huursector uit te hollen. Als we de huurtoeslagheffing moeten gaan betalen, houden we minder geld over voor nieuwbouw van huurwoningen. Het kooprecht leidt tot minder huurwoningen en een sterk toenemende complexiteit bij woningonderhoud en wijkvernieuwing. De beste huurwoningen zullen als eerste gekocht worden, waarna de corporatie en haar huurders verder moeten met wat overblijft. Ook zal het grote koopaanbod de prijzen drukken en de toch al instabiele woningmarkt verder verstoren.

Al met al een verre van aanlokkelijk perspectief, waarbij de vraag is wie er beter van wordt? Onze hoop is erop gericht dat onze brancheorganisatie Aedes er alles aan zal doen om het kabinet op andere gedachten te brengen. Hoe het ook afloopt, het is duidelijk dat het instituut woningcorporatie de komende jaren ingrijpend zal veranderen. Vroeg of laat zal de politiek iets moeten doen aan de vastgelopen woningmarkt. Ideeën hoe dat zou kunnen zijn er genoeg. In discussies in onze branche worden de contouren voor de toekomstige woningmarkt steeds helderder. Huur en koop zullen naar elkaar toegroeien. Zowel de hypotheekrenteaftrek als de huurtoeslag zullen verdwijnen. Koopprijzen zullen dalen, huurprijzen stijgen en worden marktconform. Voor mensen met lagere inkomens - huurders en kopers - zijn er fiscale regelingen. Zo blijft wonen voor iedereen betaalbaar, op een gezonde woningmarkt. Waar ook ruimte zal ontstaan voor allerlei nieuwe en gemengde koop- en huurconstructies. Een geïntegreerde woningmarkt kortom, die onze woon-, leef- en bewegingsvrijheid niet beperkt, maar vergroot. In dit toekomstbeeld ziet de corporatie er totaal anders uit dan nu. Corporaties worden marktgestuurde bedrijven zoals elk ander bedrijf. Inspelend op de lokale omstandigheden zullen sommigen zich alleen richten op de doelgroep van nu en anderen ervoor kiezen ook nieuwe doelgroepen te bedienen. Zo ontstaan in gezonde concurrentie een gevarieerder aanbod en betere dienstverlening. Woonconsumenten krijgen echt iets te kiezen. Luchtfietserij? Ik denk het niet. Het zou wel eens sneller kunnen gaan dan we verwachten. Verstandige corporaties bereiden zich nu alvast voor.


5

Wie zijn wij

Voorraadbeleid

De Bouwvereniging is een in de gemeente Harlingen werkzame woningcorporatie. In 2011 hadden wij 2451 woningen in bezit. De Bouwvereniging is een stichting. Er werken 37 medewerkers. De directeur-bestuurder heeft de leiding. De Raad van Commissarissen houdt intern toezicht.

Het voorraadbeleid van De Bouwvereniging is gericht op kwaliteitsverbetering door onderhoud en renovatie en ook door sloop/nieuwbouw. Woningen waarvan we in de toekomst een overschot verwachten (vooral eengezinswoningen in de rij) verkopen we. Vervangende nieuwbouw vindt plaats als er woningen worden gesloopt. Daarbij kijken we op basis van marktonderzoek aan welke woningen behoefte is. De laatste jaren is veel nieuw gebouwd voor senioren en levensloopbestendig. Het voorraadbeleid ligt vast in een tienjarig activiteitenplan.

Missie VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011 Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

De Bouwvereniging stelt zich ten doel vooral werkzaam te zijn voor inwoners van de gemeente Harlingen die zijn aangewezen op betaalbare huisvesting. Dit gebeurt door woningen aan te bieden die met huurtoeslag bereikbaar zijn. De meeste woningen van De Bouwvereniging zijn eind 2011 bereikbaar met huurtoeslag (99,8%). Ook rekent De Bouwvereniging het tot haar primaire taak om in de huisvesting te voorzien van ouderen en mensen met een fysieke of geestelijke beperking, waaronder ook kinderen en jongeren met beperkingen. Naast deze primaire doelgroepen waarvoor onze missie bedoeld is biedt De Bouwvereniging ook woningen aan voor mensen die voldoende middelen ter beschikking hebben voor het kopen van een woning of voor het huren in de vrije sector.

Strategie Het strategisch beleid van De Bouwvereniging is erop gericht om alleen in de gemeente Harlingen werkzaam te zijn en niet daarbuiten. Deze gebiedsafbakening en de overzichtelijkheid ervan maken een schaalvergroting of opgaan in grotere verbanden niet direct noodzakelijk. Binnen de gemeente Harlingen streven wij ernaar om de grootste speler op de woningmarkt te blijven. In diverse situaties werken we met anderen projectmatig samen. Onder andere met collega-corporaties, zorginstellingen en projectontwikkelaars.


6

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011

Organisatie De organisatie bestaat uit twee lijnafdelingen, met daarnaast in de staf een personeelsfunctionaris, een managementassistent, en een projectbureau. Een van de lijnafdelingen is Klant & Markt, de ander heet Bedrijfsvoering. Een manager geeft leiding aan deze afdelingen. De beide managers vormen samen met de directeurbestuurder het Management Team (MT). Er zijn regelmatig overleggen met een Ondernemingsraad (OR). De OR bestaat uit drie personen. Ten behoeve van de arbeidsomstandigheden is er een Arbocommissie. Deze Arbocommissie staat onder leiding van de directeur-bestuurder. De verzuimbegeleiding hebben we ondergebracht bij een externe arbodienst. De Bouwvereniging heeft sinds 2008 het zogeheten KWH-label, het kwaliteitskeurmerk voor de dienstverlening bij woningcorporaties.

ORGANOGRAM

RvC

directeur-bestuurder

managementassistent

personeelsfunctionaris

Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

manager Klant & Markt

projectbureau

manager Bedrijfsvoering


7

Dit deden we in 2011 Voorraadbeleid Belangrijke peilers van het voorraadbeleid van De Bouwvereniging zijn: sloop/vervangende nieuwbouw, renovatie, verkoop, huurbeleid, energiemaatregelen, aankoop vastgoed.

Plan Zuid VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011 Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

In 2011 heeft De Bouwvereniging 48 nieuwe woningen opgeleverd in Plan Zuid. Negen woningen waren bestemd voor de verkoop. Acht hiervan zijn verkocht en één woning is verhuurd. Hiermee is de woningvoorraad voor De Bouwvereniging met 40 huurwoningen toegenomen. Vijftien daarvan zijn zorgwoningen voor jongeren met beperkingen. Met de oplevering van de tweede tranche woningen is de eerste fase van de herstructurering van Plan Zuid in 2011 afgerond.

Verkoop woningen In 2011 vielen de verkopen van bestaande huurwoningen aanmerkelijk terug ondanks stimuleringsmaatregelen. De begroting van 25 te verkopen woningen kwam uit op veertien verkochte woningen. Voor 2012 en volgende jaren is de doelstelling daarom bijgesteld naar tien woningen. Dat komt mede door de toegenomen spanning op de huurmarkt in Harlingen.

Energetische maatregelen Nieuw in het voorraadbeleid van De Bouwvereniging is het verhogen van de energetische kwaliteit van het bezit. De komende jaren verhogen we het gemiddelde energielabel van onze woningen met twee sprongen, van D naar B.

Woningtoewijzing Sinds 1 januari 2011 past De Bouwvereniging de Europese richtlijn woningtoewijzing toe (minimaal 90% van de nieuwe verhuringen onder inkomen € 33.614, maximaal 10% mag erboven). We hebben besloten het bestaande toewijzingssysteem van De Bouwvereniging (aanbodmodel) te continueren en tegelijk te monitoren of overschrijding ontstaat van de tienprocentsnorm. Bij overschrijding scherpen we het beleid tijdig aan op de hoogte van het inkomen. Tot nu toe heeft die situatie zich niet voorgedaan. In 2011 vond 91,9% van de nieuwe verhuringen plaats aan mensen met een inkomen lager dan € 33.614. Nieuwe huurders moeten een fiscale IB60-opgave overleggen en een verklaring tekenen voor een juiste en volledige informatieverstrekking. Het huurprijsbeleid van De Bouwvereniging is al enige jaren inflatievolgend. Bij verhuizing trekken we de huurprijs op tot 70% van de maximaal redelijke huur. Het huidige huurniveau bij De Bouwvereniging ligt per ultimo 2011 op 63,5% van maximaal redelijk.

Renoveren Strategische locaties De Bouwvereniging heeft de afgelopen jaren op enkele strategische locaties vastgoed en grond verworven, alleen binnenstedelijk. Soms gebeurde dit zelfstandig. Bijvoorbeeld met de koop van de locatie van het voormalige AZC, grenzend aan het herstructureringsgebied Plan Zuid. En de locatie achter het NS-station. Soms koopt De Bouwvereniging een locatie samen met een marktpartij. Bijvoorbeeld het project N31 met Noppert Vastgoed en het project Zuiderhaven met Heijmans Vastgoed. Sinds de economische crisis voeren we een terughoudend beleid op dit punt. In 2011 kochten we een gebouw aan in de binnenstad ter waarde van € 0,3 miljoen. Na sloop komen daar veertien starterswoningen in de sociale huur.

In 2011 vonden de voorbereidingen plaats voor een ingrijpend renovatieproject van 102 vooroorlogse woningen. Deze woningen staan in een karakteristieke wijk dichtbij de binnenstad, het zogeheten Rode Dorp. We hebben een plan ontwikkeld samen met de bewoners. Huurders moeten tijdelijk naar een wisselwoning. Het energielabel van de woningen maakt na de renovatie een sprong van drie labels en komt uit op B. Zittende huurders betalen geen huurverhoging. Na verhuizing harmoniseren we de huur naar 70% van de maximaal redelijke huur. De totale kosten komen uit op circa € 7,2 miljoen.


8

Organisatie Reorganisatie

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord

In 2011 is bij De Bouwvereniging een reorganisatie doorgevoerd. Het aantal afdelingen is teruggebracht van drie naar twee. Dit betekende dat we taken en medewerkers moesten herverdelen. De OR bracht een positief advies uit over het reorganisatieplan. Doel van de reorganisatie was tweeledig: het verminderen van de bedrijfslasten en het verbeteren van de klantgerichtheid. De lagere bedrijfslasten realiseren we doordat we nu met een manager minder werken. De klantgerichtheid vergroten we door -binnen de bestaande formatie- de functie van klantadviseur te introduceren.

Governance In 2011 is bij De Bouwvereniging verder nog de vernieuwde Governancecode Woningcorporaties ingevoerd, zonder zogeheten ‘leg uit’ bepalingen. De nieuwe code is gepubliceerd op de internetsite van De Bouwvereniging. >> Ga naar governancecode

Belanghouders Voor De Bouwvereniging zijn de belangrijkste belanghouders: de Huurdersvereniging Harlingen, de gemeente Harlingen, diverse zorgpartijen en de brancheorganisatie Aedes.

Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011 Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Visitatie

Overleg huurdersvereniging

In 2011 gingen we aan de slag met het rapport van de in 2010 uitgevoerde visitatie. Belangrijkste verbeterpunten: het tijdig betrekken van belanghouders bij beleidsontwikkeling, het meer concreet uitwerken van beleidsdoelen en het maken van een inhaalslag op het gebied van milieubeleid. Op basis van het visitatierapport stellen we in 2012 een nieuw ondernemingsplan op. Interne en externe belanghouders betrekken we hierbij in een vroeg stadium.

De Bouwvereniging overlegt tweemaandelijks met de huurders vereniging. Dat gebeurt op basis van een in 2009 afgesloten convenant. Dit convenant was geactualiseerd vanwege de nieuwe overlegwet. In het convenant staan de rechten en plichten van partijen beschreven. Er zijn aan de huurdersvereniging overlegrechten, informatierechten, adviesrechten en instemming rechten toegekend, afhankelijk van het onderwerp. De huurders vereniging heeft in 2011 positief geadviseerd over de jaarlijkse huurverhoging.

>> Ga naar visitatierapport

>> Lees meer op www.huurdersverenigingharlingen.nl

Integriteitsbeleid Het in 2010 in gang gezette integriteitsbeleid werd in 2011 afgerond met de opstelling van een nieuwe gedragscode, inclusief klokkenluidersregeling. Om de belangrijkste integriteitsrisico’s te beheersen is in 2011 een procedure voor aankoop vastgoed opgesteld. Dit was één van de uitkomsten van de in 2010 uitgevoerde risicoanalyse. Centraal in de procedure aankoop vastgoed staat dat in geval van aankoop vastgoed boven de statutaire autorisatie van de directeur-bestuurder ad 3% van het Eigen Vermogen, vooraf goedkeuring van de Raad van Commissarissen is vereist en welke informatie daarvoor moet worden aangeleverd. Een ander onderdeel van de procedure is dat altijd twee personen onderhandelingen bij aankoop van vastgoed voeren. >> Ga naar integriteitscode

Zorginstellingen De Bouwvereniging heeft projectmatig vele en goede contacten met diverse zorginstellingen. In 2011 is De Bouwvereniging participant geworden van de stichting GEEF. Dit is een provinciaal samenwerkingsverband van zorginstellingen, onderwijsinstellingen, woningcorporaties en gemeenten. Het samenwerkingsverband richt zich specifiek op ouderenzorg. Doel is het verwerven en delen van kennis op het gebied van voorzieningen in ouderenwoningen.

Prestatieafspraken gemeente Harlingen Met de gemeente Harlingen zijn medio 2011 weer prestatie afspraken gemaakt, voor een periode van vier jaar (voorheen werden jaarlijkse afspraken gemaakt). Door de moeizame relatie tussen gemeente en De Bouwvereniging waren in de jaren 2009 en 2010 geen prestatieafspraken gemaakt. Er is periodiek overleg met de gemeente op bestuurlijk niveau. Daar vindt


9

afstemming plaats van beleid en nemen we de initiëring en voortgang van projecten door.

Dit doen we komend jaar Voorraadbeleid

Lidmaatschap Aedes In 2011 is besloten om weer lid te worden van brancheorganisatie Aedes. In 2008 was het lidmaatschap opgezegd uit ontevredenheid over de belangenbehartiging richting het Rijk.

Financiën VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011 Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

De Bouwvereniging staat er financieel gezien goed voor. Ondanks de aangekondigde heffing van het Rijk en ondanks de tegenvallende verkoopopbrengsten hoefden we geen plannen te schrappen of uit te stellen.

Solvabiliteit De solvabiliteit per ultimo 2011 bedroeg 29,8%. De ICR over 2011 kwam uit op 3,8. De bedrijfslasten in 2011 waren € 9,7 miljoen. Door de reorganisaties van de afgelopen jaren hebben we een efficiëntere bedrijfsvoering gerealiseerd. Mede daardoor is sprake van positieve kasstromen. Uit de scenarioanalyses blijkt dat de solide vermogenspositie in stand blijft, ook als er in het geheel geen verkoopopbrengsten zouden zijn en de inflatie een procent hoger zou uitkomen.

Continuïteit Zowel het solvabiliteitsoordeel als het continuïteitsoordeel van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) waren positief. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) heeft een driejarig faciliteringsvolume van € 24,6 miljoen toegekend. Van het ministerie ontvingen wij een positief prestatieoordeel, inclusief rechtmatigheidstoets.

Herijken voorraadbeleid De Bouwvereniging gaat in 2012 op basis van recent woningmarktonderzoek het voorraadbeleid herijken. Dat zal in overleg met de gemeente en de huurdersvereniging gebeuren. We verwachten dat er meer behoefte aan huurwoningen komt in Harlingen, vooral in de huisvesting van senioren, deels met zorgfaciliteiten. De Bouwvereniging ziet dit als de belangrijkste volkshuisvestelijke opgaaf voor de komende periode. Verder moeten we samen met de gemeente kritisch kijken naar de omvang van toekomstige bouwvolumes in de gemeente. Omvang en samenstelling van bouwprogramma’s zullen regionaal afgestemd moeten worden, zowel vanuit de gemeenten als door de in de regio werkzame corporaties.

Haalbaarheidsonderzoek Almenum In 2012 doen we een haalbaarheidsonderzoek naar de toekomst van het woon-zorgcomplex Almenum. Oorspronkelijk wilden we het bestaande complex uitbreiden. Dat is door de ruimtelijke beperkingen van de locatie niet makkelijk. Onderzoek moet uitwijzen of een dependance elders in de stad haalbaar is. Maar ook een totale herbouw van Almenum onderzoeken we. Uitgangspunt is dat het huidige Almenum concept behouden blijft (de combinatie van wonen, zorg en welzijn met een eigen maaltijdvoorziening). >> Lees meer in de folder Almenum

Ondernemingsplan Nieuw ondernemingsplan In 2012 stelt De Bouwvereniging een nieuw ondernemingsplan op. Daarin zetten we de strategische koers van De Bouwvereniging voor de komende jaren neer. Gezien de vele veranderingen die zich momenteel in onze omgeving voordoen is dit een uitgelezen moment om te bepalen hoe wij ons daarin gaan positioneren. Er is sinds de kredietcrisis en de eurocrisis sprake van een zwakke economische conjunctuur, de vraag naar sociale huurwoningen zal groter worden, de koopmarkt is ingezakt, de Europese richtlijn is ingevoerd, de woningmarkt zit op slot, het Rijk gaat ons een


10

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011 Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

heffing opleggen en tenslotte is het voornemen om huurders kooprecht te geven. Wij gaan in het ondernemingsplan aangeven welke consequenties dat moet hebben voor ons toekomstige beleid. Het belangrijkste is natuurlijk hoe wij aan de toenemende huurvraag gaan voldoen. De omvang van de huurprojecten in onze portefeuille moeten we actualiseren, inclusief de vraag wat dat financieel betekent en wat dat voor onze organisatie betekent. Een andere vraag is: moeten we eerder tot renovatie overgaan dan in het verleden? Toen werd vaak gekozen voor sloop en de kwaliteit van nieuwbouw. En als we overgaan tot nieuwbouw, voor welke kwaliteit kiezen we dan? Tot nu toe kozen wij bij De Bouwvereniging voor een relatief hoge nieuwbouwkwaliteit die onder architectuur werd ontworpen.

plan samen met de bewoners is opgesteld. Belangrijk onderdeel van het plan is de verhoging van de energetische kwaliteit van de woningen. De renovatie wordt blok voor blok aangepakt. Bewoners moeten tijdelijk naar een wisselwoning verhuizen. De begeleiding organiseren we op maat. De uitvoering loopt tot in 2013 door.

Rozengracht In de binnenstad aan de Rozengracht realiseren we in 2012 een huurproject voor starters (veertien eenheden). Een schoolgebouw maakt plaats voor nieuwbouw die past in het straatbeeld. Met dit project verbeteren we de omgevingskwaliteit aanzienlijk.

Welgelegen Ook de vraag welke rol De Bouwvereniging nog gaat vervullen in de ontwikkeling van koopwoningen moeten we gaan beantwoorden. De afgelopen jaren zijn in de meeste gevallen gemengde projecten opgeleverd bestaande uit huur- en koopwoningen, ook op nieuw verworven locaties. Dat is gedaan vanuit de gedachte dat een gemengde wijkopbouw wenselijk is. Ook de woningmarkt vroeg destijds om koopaanbod. In de gewijzigde omstandigheden kijken we daar kritisch naar. Daarin speelt ook mee dat we zogenoemde niet-DAEB activiteiten volgens de Europese richtlijn gescheiden moeten houden van onze kerntaken als corporatie. Nieuwe niet-DAEB activiteiten moeten we commercieel financieren, zonder dekking van het waarborgfonds.

Communicatiebeleid Vernieuwen communicatiebeleid In 2012 vernieuwen we ons communicatiebeleid. Doel is om een meer pro-actieve koers te volgen in de externe communicatie. Intern is de afgelopen jaren al intensief gebruik gemaakt van intranet. Bij de externe communicatie willen we naast de website meer gebruik gaan maken van de nieuwe sociale media. Met Twitter experimenteren we op dit moment al.

Projecten Het Rode dorp In 2012 start de uitvoering van een grootschalig renovatieplan in de wijk ‘het Rode dorp’. Het bijzondere van dit project is dat het

De laatste fase van het project Welgelegen, in het Havenkwartier, stagneerde de afgelopen jaren door RO-procedures. Eventueel moeten we het plan herontwikkelen. Dit plan ontwikkelen we samen met Heijmans Vastgoed, in de Vof Zuiderhaven. De Bouwvereniging koopt de woningen van de Vof en gaat ze als sociale huurwoning exploiteren (37 eenheden).

Plan Zuid, fase 2 In 2012 starten we de planvorming fase 2 Plan Zuid. Dit is onderdeel van een grootschalige herstructurering van de hele wijk (sloop en vervangende nieuwbouw circa 50 woningen). De uitvoering van fase 1 is in 2011 afgerond.


11

Risico’s en onzekerheden Enkele projecten bevinden zich in gecompliceerde RO-procedures. Dit geldt voor de locatie achter het station, die in eigendom is van De Bouwvereniging, en de locatie Perseverantia, die in eigendom is van de Kanaalweg BV (waarvan De Bouwvereniging 50% eigenaar is, Noppert Vastgoed de andere 50%). Mogelijk moeten we daar herontwikkelen of verkopen.

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Voorwoord Wie zijn wij Organisatie Dit deden wij in 2011

Ook het kooprecht voor huurders dat het Rijk wil invoeren is een onzekerheid. Wij kunnen dan de verkoop van woningen niet zelf meer controleren. De ontwikkeling van de woningvoorraad hebben we dan ook niet meer in eigen hand. Dit leidt tot onzekerheid over de toereikendheid van de sociale voorraad op termijn. Ook voor planvorming nieuwe projecten is dit een onzekere basis.

Dit doen wij komend jaar Risico’s en onzekerheden Tot slot VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Tot slot -- De Bouwvereniging heeft geen financiële ondersteuning gegeven aan buitenlandse instellingen. -- De Bouwvereniging heeft € 16.200 aan sponsoractiviteiten uitgegeven. Sponsoring gebeurt op basis van een beleidskader, waarin de lokale verankering van de te sponsoren activiteit centraal staat. Het sponsorbudget bij De Bouwvereniging is de afgelopen jaren sterk gereduceerd. >> Ga naar uitgangspunten sponsorbeleid

−− De Bouwvereniging heeft geen leningen of garanties verleend aan medewerkers, leden van de Raad van Commissarissen of directeur-bestuurder. J.J. van Weerlee Directeur-bestuurder



13

Verslag Raad van Commissarissen

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Inhoud toezicht Samenstelling Raad van Commissarissen Verantwoording Tot slot VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011

De Raad van Commissarissen houdt toezicht op de directeurbestuurder en op de algemene gang van zaken in de corporatie en de met haar verbonden ondernemingen. De Raad van Commissarissen staat de directeur-bestuurder met raad terzijde en houdt toezicht op: −− de realisatie van de doelstellingen van de corporatie −− de strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie −− de opzet en de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen −− het kwaliteitsbeleid −− de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording −− het financiële verslaggevingsproces −− de naleving van toepasselijke wet- en regelgeving −− het risicomanagement en de interne beheersing van verbindingen

ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen staan in de statuten en zijn uitgewerkt in een reglement. In dit verslag legt de Raad van Commissarissen verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in dit verslagjaar.

Inhoud toezicht Toezichtmodel In de begroting wordt het beleid van De Bouwvereniging vastgesteld en in geld vertaald. De Raad van Commissarissen keurt de begroting goed. Per kwartaal informeert de directeurbestuurder over de voortgang en eventuele afwijkingen. In de kwartaalrapportage staat ook informatie over volkshuis vestelijke zaken, treasury en projecten en de daarmee verbonden risico’s.

Bedrijfsrisico’s De Raad van Commissarissen speelt een actieve rol in de bedrijfsrisico’s bij De Bouwvereniging. In de begroting worden scenario-analyses gemaakt voor mogelijke tegenvallers. Denk aan tegenvallende verkoopopbrengsten en hogere inflatie. De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van het meest ongunstige scenario. Daaruit blijkt dat er voldoende vermogen is om dit op te vangen. Het laagste solvabiliteitsniveau (42%) ligt nog ruim boven het minimaal vereiste niveau (CFV 15,8%, eigen norm 20%). De Bouwvereniging informeert de Raad van Commissarissen elk kwartaal over aankoop, vastgoed en projectontwikkeling en de risico’s die daaraan zijn verbonden. De Raad van Commissarissen beschouwt de risico’s bij De Bouwvereniging ‘in control’.

Integriteit Voor de Raad van Commissarissen is integriteit een belangrijk aandachtsveld. In 2010 heeft de directeur-bestuurder een


14

risicoanalyse opgesteld die is voorgelegd aan en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. Een van de risico’s was het ontbreken van een procedure voor aankoop van vastgoed. In 2011 heeft de directeur-bestuurder deze procedure opgesteld en voorgelegd aan de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen keurde dit goed.

Het afleggen van maatschappelijke verantwoording gebeurt door de directeur-bestuurder. In bijeenkomsten met de belangrijkste belanghouders geeft hij informatie over de behaalde maatschappelijke prestaties. De Raad van Commissarissen vindt dat de directeur-bestuurder dit op voldoende wijze doet.

Financiële continuïteit VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Inhoud toezicht

De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van het beleid van de directeur-bestuurder om integriteitsrisico’s te beperken. Dit beleid is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. Op basis van dit beleid heeft de directeur-bestuurder een gedragscode met klokkenluidersregeling opgesteld. De Raad van Commissarissen keurde deze regeling goed. >> Ga naar integriteitscode

Samenstelling Raad van Commissarissen Verantwoording Tot slot VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

Bedrijfsvoering De Raad van Commissarissen heeft kennisgenomen van de maatregelen van de directeur-bestuurder om de bedrijfsvoering te optimaliseren. Een reorganisatieplan om efficiënter te functioneren is door de Raad van Commissarissen goedgekeurd. De Raad van Commissarissen vindt het belangrijk dat op deze wijze de bedrijfslasten zijn teruggebracht.

JAARREKENING 2011

Governance ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 De Raad van Commissarissen vindt een transparante governancestructuur van groot belang in een maatschappelijke onderneming zoals De Bouwvereniging. In 2011 is de nieuwe governancecode ingevoerd zonder ‘leg uit’-bepalingen. Belangrijk in de code is transparantie over beloningen, de onafhankelijkheid van commissarissen en directeur-bestuurder en het afleggen van maatschappelijke verantwoording waaronder visitatie. >> Ga naar governancecode

De beloningen van commissarissen en directeur-bestuurder zijn al enige jaren openbaar. Ten behoeve van de onafhankelijkheid van commissarissen en directeur-bestuurder is in 2011 een inventarisatie gemaakt van nevenactiviteiten en eventuele privé-contacten met zakelijke relaties. De conclusie: de onafhankelijkheid van commissarissen en directeur-bestuurder is gewaarborgd.

De Raad van Commissarissen bewaakt nauwgezet de ontwikkeling van de financiële positie van De Bouwvereniging. Eén keer per jaar spreken we daarover met de accountant. De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van de oordeelsbrieven van CFV, BZK en WSW. Daaruit blijkt dat De Bouwvereniging voldoende solvabel is, voldoende continuïteit heeft, rechtmatig gehandeld heeft en voldoende kredietwaardig is. De Raad van Commissarissen onderstreept het belang van positieve kasstromen voor De Bouwvereniging.

Verbindingen De Bouwvereniging kent een aantal verbindingen, die zijn toegelicht in de jaarrekening. Verbindingen worden aangegaan vanuit een afwegingskader waarin fiscale, operationele en aspecten van risicobeheer zijn opgenomen. Ten behoeve van deze verbindingen is een BV opgericht: Woningbeheer Harlingen Participatie BV. De Participatie BV heeft twee projecten in voorbereiding / uitvoering, samen met marktpartijen. De Bouwvereniging is in de verbindingen vertegenwoordigd door haar directeur-bestuurder. De Raad van Commissarissen is toezichthouder van de Woningbeheer Participatie BV. Het verantwoorden van de verbindingen geschiedt periodiek binnen de kwartaalrapportages.

Volkshuisvestingsopgaaf De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van het woningmarktonderzoek 2011. Daaruit blijkt dat de behoefte aan huurwoningen in Harlingen toeneemt, met name voor senioren. De Raad van Commissarissen vindt het belangrijk om de financiële middelen van De Bouwvereniging daarvoor in te zetten. Daarnaast vindt de Raad van Commissarissen het belangrijk dat De Bouwvereniging de energetische kwaliteit van het woningbezit


15

aanzienlijk wil verhogen. Dit is vastgelegd in de prestatieafspraken die in 2011 met de gemeente zijn opgesteld.

Samenstelling raad van commissarissen

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Inhoud toezicht Samenstelling Raad van Commissarissen Verantwoording Tot slot VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

De Raad van Commissarissen bestaat uit vijf leden die primair voor een periode van vier jaar worden benoemd, met de mogelijkheid van herbenoeming. In verband met het maximum aantal zittingstermijnen heeft de Raad van Commissarissen een rooster van aftreden gemaakt (zie hieronder). Vanwege de continuïteit voeren we dit geleidelijk, in enkele jaren, uit. De selectie van de leden van de Raad van Commissarissen is gebaseerd op onderstaande profielschets. De heer W. de Vries is voorzitter en de heer Th. Bonnema vicevoorzitter. Per ultimo 2011 is de heer Sj. van der Schaar volgens het rooster afgetreden. Met ingang van 1 januari 2012 is een nieuw lid als huurderscommissaris benoemd in de persoon van mevrouw De Groot-Stoker, beroep docent. Geen van de commissarissen vervult relevante nevenfuncties. De heer Y. Tolsma heeft zitting namens de Huurdersvereniging. Alle commissarissen zijn lid van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties en bezoeken geregeld bijeenkomsten, cursussen en workshops. De Raad van Commissarissen maakt geen gebruik van kerncommissies. Dit is vanwege de beperkte schaal niet nodig.

Profiel Door de Raad van Commissarissen is een profiel vastgesteld waarin we de gewenste deskundigheid en achtergrond van de commissarissen schetsen. Commissarissen moeten voldoen aan de volgende profielschets: −− Minimaal HBO werken denkniveau; −− Bestuurlijke ervaring en netwerken; −− Goede uitdrukkingsvaardigheid en beschikken over sociale vaardigheden; −− Bereidheid op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en actualiteiten wat betreft het vakgebied; −− Wonend in de gemeente Harlingen; −− Geen tegengestelde belangen ten opzichte van andere functies die zij vervullen; −− Wij streven naar een samenstelling van de raad, waarbij op financieel-economisch, juridisch en volkshuisvestelijk gebied specialistische kennis en ervaring aanwezig is. >> Lees volledig profiel RvC

LEDEN

M/V

GEBOORTEJAAR

(VOORMALIG) BEROEP

BENOEMD

ZITTING T/M

W. de Vries (voorzitter)

m

1940

bankdirecteur

1997

2013

Th. Bonnema (vice-voorzitter)

m

1946

accountant

2002

2014

Mevr. A. van der Meulen-Terpstra (lid)

v

1949

lerares

1997

2012

Sj. van der Schaar

m

1937

agrariër

1997

2011

Y. Tolsma (lid)

m

1946

administrateur

2006

2015


16

Verantwoording Activiteiten van de Raad van Commissarissen

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER

In totaal heeft de Raad van Commissarissen in 2011 zes keer volgens een vooraf vastgesteld schema vergaderd. Belangrijke onderwerpen op de agenda: de meerjarenbegroting, de begroting 2012, de jaarrekening 2010, het voorraadbeleid, periodieke rapportages, investeringen, geldmiddelenbeheer, visitatie, integriteit, reorganisatie, risicomanagement, evaluatie, toekomstvisie.

Samenstelling Raad van Commissarissen Verantwoording Tot slot VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

>> Ga naar visitatierapport

Huurdersvereniging Een commissaris heeft diverse vergaderingen van de huurdersvereniging bijgewoond. De Raad van Commissarissen hecht grote waarde aan deze contacten en de openhartige uitwisseling van standpunten.

Klachtenadviescommissie

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Inhoud toezicht

De Bouwvereniging aan een nieuw ondernemingsplan. Dit plan is in 2012 klaar.

Accountant In aanwezigheid van de accountant is de jaarrekening 2010 besproken en vervolgens goedgekeurd.

Ondernemingsraad (OR) De Raad van Commissarissen heeft in 2011 overleg gevoerd met de OR. Hierbij zijn aan de orde geweest de OR- verkiezingen, het gevoerde personeelsbeleid en de reorganisatie. De samenwerking met de OR vinden wij constructief en transparant.

JAARREKENING 2011

Contactdag gemeente ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 De Raad van Commissarissen was in 2011 aanwezig bij de contactdag met de gemeente Harlingen. Daarbij was het voltallige College en de ambtelijke top aanwezig. Van De Bouwvereniging was naast de Raad van Commissarissen ook directie en managementteam vertegenwoordigd. We bespraken het visitatierapport van De Bouwvereniging en brachten een bezoek aan een woon-zorgcentrum in Workum.

Visitatie In 2011 werd het rapport van de visitatiecommissie openbaar. De Raad van Commissarissen nam deel aan de bijeenkomst met de visitatiecommissie waarin conclusies en aanbevelingen werden toegelicht. De Raad van Commissarissen onderschrijft het oordeel van de commissie en gaat erop toezien dat de aanbevelingen uit het rapport in de praktijk worden gebracht. Inmiddels werkt

De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van het verslag van de regionale klachtenadviescommissie in de zin van artikel 16 BBSH. Hieruit bleek dat er in 2011 geen klachten waren ingediend over De Bouwvereniging. >> Lees onze folder klachten

Onafhankelijkheid Raad van Commissarissen Alle leden van de Raad van Commissarissen zijn onafhankelijk van de stichting. Er bestaan geen overlappingen met andere bestuursfuncties. Geen van de commissarissen is of was in het verleden in dienst van de corporatie. Geen van de commissarissen onderhoudt contacten met toeleveranciers of afnemers van de corporatie. Geen van de commissarissen verleent andere diensten dan die welke voortvloeien uit het lidmaatschap van de Raad van Commissarissen. Geen van de commissarissen onderhoudt banden met de corporatie buiten het commissariaat om.

Beoordeling eigen functioneren Bij herbenoeming van commissarissen voert de voorzitter een individueel functioneringsgesprek. De Raad van Commissarissen heeft ook haar eigen functioneren geëvalueerd. Dit is in een verslag vastgelegd. De Raad van Commissarissen kwam tot de conclusie dat het functioneren van de raad goed is. Een accent verschuiving in de samenstelling van de raad is wel wenselijk. We doelen daarmee op een iets minder financiële oriëntatie en meer volkshuisvestelijke achtergrond. Dit leidde tot een aanpassing van het profiel.


17

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Inhoud toezicht Samenstelling Raad van Commissarissen Verantwoording Tot slot VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Goedkeuring besluiten directeur-bestuurder Een aantal besluiten van de directeur-bestuurder is onderworpen aan de goedkeuring van de Raad van Commissarissen, zoals vastgelegd in de statuten en in het reglement. Voor 2011 betrof dit: −− vaststelling jaarrekening 2010, decharge directeur-bestuurder −− goedkeuring kwartaaltoetsen −− salarisvaststelling directeur-bestuurder −− goedkeuring begroting 2012 en meerjarenbegroting 2012-2021 −− vaststelling honorering Raad van Commissarissen −− goedkeuring gedragscode integriteit −− goedkeuring prestatieafspraken gemeente −− goedkeuring verkoopbeleid −− goedkeuring procedure aankoop vastgoed −− goedkeuring milieubeleidsplan −− vaststelling vernieuwde governancecode

Honorering De leden van de Raad van Commissarissen ontvangen een vaste vergoeding. In 2011 was dit in totaal € 42.300. De leden ontvingen een vaste vergoeding van € 7.700 per jaar. Voor de voorzitter was dit € 11.500 Naast de vaste vergoeding worden gemaakte onkosten vergoed. Voor de directeur-bestuurder bestond de vergoeding over 2011 uit: −− een vast basissalaris van € 9.543 per maand, ex. 8% vakantietoeslag; −− een prestatiebeloning van € 5.700; −− een eindejaarsuitkering van 3%; −− emolumenten zoals ziektekostenverzekering, bedrijfsauto, onkostenvergoeding en een bijdrage in de pensioenpremie.

De bezoldiging van de directeur-bestuurder is gebaseerd op de rapportage van de Commissie Peters. Met de voorzitter en de vicevoorzitter is in 2011 een beoordelings gesprek geweest over taakstellingen en het functioneren van de directeur-bestuurder. Het oordeel hierover was uitstekend. Personalia van de directeur-bestuurder zijn: drs. J.J. van Weerlee, geboortedatum 30 september 1948. De directeur-bestuurder is per 1 maart 1998 benoemd voor onbepaalde tijd. De directeur-bestuurder verricht naast zijn werkzaamheden bij De Bouwvereniging geen nevenfuncties.

Tot slot De Bouwvereniging heeft zich in 2011 geprofileerd als een maatschappelijke onderneming met oog voor de belangen van het brede spectrum wonen, zorg en welzijn. De Raad van Commissarissen heeft waardering voor de bereikte resultaten en spreekt hiervoor haar erkentelijkheid uit tegenover de directeurbestuurder en alle medewerkers. W. de Vries Voorzitter Raad van Commissarissen



19

Volkshuisvestingsverslag

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Het verhuren van woningen Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid Onderhoud bestaande voorraad FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Het verhuren van woningen Woningtoewijzing Elke woningzoekende die in aanmerking wil komen voor een woning van De Bouwvereniging kan zich hiervoor inschrijven door het invullen van een woningaanvraagformulier. Aan deze inschrijving zijn geen kosten verbonden. Als bijlagen vragen we hierbij inkomensgegevens en een verklaring (indien van toepassing) van de huidige of van een vorige verhuurder. Daarnaast vindt in veel gevallen een gesprek met de woningzoekende plaats over de woonwensen, zoals woningtype, gewenste wijk, huurprijs etc. Uitsluitend aan woningzoekenden die bij De Bouwvereniging zijn ingeschreven wijzen wij woningen toe. Toewijzing van de vrijkomende woningen vindt plaats door middel van het aanbodmodel. Woonzorgcomplex Almenum vormt hierop een uitzondering. Voor dit complex is een aparte woningtoewijzingcommissie ingesteld, waarin een vertrouwensarts zit. Deze commissie brengt ook de zorgvraag van de woningzoekenden voor dit complex in beeld. Deze woningen bieden we niet via het aanbodmodel aan.

Een vertrouwensarts adviseert ons op medisch gebied in het bepalen van een urgentie. Bij weigeren van een passende aanbieding of het niet reageren op passende woningen in een periode van drie maanden vervalt de urgentie. Een interne Toewijzingscommissie van de afdeling Klant & Markt beoordeelt de urgentie-aanvragen en wijst tweewekelijks de vrijgekomen woningen toe op basis van reacties op de advertentie.

Doelgroepen De Bouwvereniging onderscheidt twee doelgroepen. 1. De primaire doelgroep Bewoners en woningzoekenden, die wegens hun inkomen en/of sociale omstandigheden een zwakke positie innemen op de woningmarkt. Voor zover de huurprijs van de woningen het toelaat, huisvesten wij de doelgroep bij voorrang passend. Binnen deze primaire doelgroep is specifiek aandacht voor: -- Jongeren -- Ouderen -- Begeleid wonen -- Mindervaliden -- Asielzoekers en ontheemden

Urgentie aanvragen Bij De Bouwvereniging kunnen mensen urgentie aanvragen. Criteria voor het bepalen van de urgentie zijn onder meer: −− Ergonomische belemmeringen die het wonen in de huidige woning onmogelijk maken. −− Scheiding of beëindiging samenwonen. −− Verblijfsgerechtigden, de taakstelling van de gemeente Harlingen is hierbij bepalend voor de urgentie. −− (dreigende) dakloosheid buiten eigen schuld, door bijvoorbeeld brand of natuurgeweld. −− Eventueel verdere sociale omstandigheden.

2. De secundaire doelgroep Bewoners en woningzoekenden die zelf in staat zijn in een zelfstandige woonruimte te voorzien, maar die andere redenen hebben om gebruik te maken van onze diensten. Bij het huisvesten van deze doelgroep staat voorop dat deze dienstbaar moet zijn aan de doelstelling: ‘het huisvesten van de primaire doelgroep’.


20

Toegewezen woningen in 2011

SCHEVE TOEWIJZINGEN

Verhuur In 2011 zijn in totaal 159 (2010: 197) woningen toegewezen. In totaal zeven (twee) goedkope woningen aan huurders uit de secundaire doelgroep. Negen (twintig) woningen boven de aftoppingsgrens huurtoeslag aan huurders uit de primaire doelgroep. Het percentage ‘scheve’ toewijzingen is dit jaar iets afgenomen.

90%

4% 6% 143 woningen correct toegewezen aan doelgroep 9 woningen boven aftoppingsgrens toegewezen aan primaire doelgroep


Acceptatie- en reactiegraad VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Het verhuren van woningen Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid Onderhoud bestaande voorraad FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

In totaal 171 woningen zijn aan woningzoekenden aangeboden en geaccepteerd. Hiervoor zijn 241 aanbiedingen gedaan, waarop 70 weigeringen zijn binnengekomen. Dit betekent een acceptatie graad van 71%. Via advertenties zijn 147 woningen aangeboden. Daarop zijn 2.615 reacties binnengekomen. Dit betekent een reactiegraad van 17,79 per woning. Dat is hoger dan in 2010 (10,58).

Staatssteun Er zijn in 2011 in totaal 194 huurcontracten afgesloten, waarvan 193 met een huurprijs beneden € 652,52. Van vijf huurders is geen inkomen bekend, 175 huurders hadden een inkomen beneden € 33.614,-, dertien huurders hadden een inkomen boven € 33.614,-. Wanneer we de vijf onbekende inkomens toerekenen aan de groep met een inkomen boven € 33.614,-, blijven we op een verhouding 91,9%. Daarmee voldoen we aan de Europese regelgeving dat we 90% van de woningen met een huurprijs beneden € 652,52 verhuren aan huurders met een inkomen beneden € 33.614,-.

7 goedkope woningen toegewezen aan secundaire doelgroep


21

Woningzoekenden Het aantal ingeschreven woningzoekenden per 2011 bedraagt 2.840. Dit is een stijging van 382 woningzoekenden ten opzichte van 2010.

ONDERVERDELING WONINGZOEKENDEN HUISHOUDGROOTTE

36%

Woningzoekenden Woonzorgcentrum Almenum

14% 1.417 Eenpersoonshuishouden

Het aantal ingeschreven woningzoekenden bij Woonzorgcentrum Almenum bedraagt 145 per 2011. In 2010 waren dit 139.

50% 395 Drie- en meerpersoonshuishouden

1.028 Tweepersoonshuishouden

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Het verhuren van woningen Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid

Actief: 36 personen die binnen twee jaar geplaatst willen worden Passief: 109 personen

ONDERVERDELING WONINGZOEKENDEN LEEFTIJDSOPBOUW

Woningmutaties In totaal 206 woningen zijn in het verslagjaar door huurders opgezegd. Daarvan zijn of worden zestien woningen in het kader van ons voorraadplan verkocht.

13% 362 Jonger dan 25 jaar

Onderhoud bestaande voorraad

47% 1.133 Ouder dan 55 jaar

1.345 Tussen 25 en 55 jaar

FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011

40%

ONDERVERDELING WONINGZOEKENDEN NAAR HUIDIGE WOONSITUATIE

ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 72%

28% 2.057 Zelfstandig

783 Onzelfstandig

ONDERVERDELING WONINGZOEKENDEN DOELGROEP

77%

23% 2.196 Primaire doelgroep

644 Secundaire doelgroep


22

Huurverhoging per 1 juli 2011 In 2011 is het huurbeleid vormgegeven op basis van de volgende uitgangspunten: −− de door de rijksoverheid vastgestelde grenzen −− het bereikbaar houden van voldoende woningen voor de primaire doelgroep −− de marktpositie van de woningen −− de financiële continuïteit van De Bouwvereniging

ONDERVERDELING BEZIT NAAR HUURPRIJZEN 1% 29%

62%

5% 3%

711 Woningen onder de kwaliteitsgrens 1.512 Woningen onder de laagste aftoppingsgrens

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Het verhuren van woningen

De uitkomst van bovengenoemde uitgangspunten resulteerde in een gemiddelde huurverhoging van 1,30%. Voor een klein aantal woningen zijn er specifieke afspraken gemaakt over de huurverhoging. Dit betreft wisselwoningen en woningen die we verhuren aan zorginstellingen. Voor de overige woningen stelden we een huurverhoging van 1,3% vast.

Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid Onderhoud bestaande voorraad FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Bezwaren huurverhoging, verzoeken om huurverlaging In 2010 hebben nul (0*) huurders bezwaar gemaakt tegen de jaarlijkse huurverhoging. Op grond van onderhoudsklachten hebben nul (twee*) huurders een verzoek tot huurverlaging ingediend bij de huurcommissie. * De cijfers tussen haakjes betreffen de gegevens van het vorige verslagjaar.

Huurprijzen naar doelgroepen en huurtoeslag Bij de beschrijving van het verhuurbeleid is naar voren gebracht dat we er naar streven voldoende woningen voor de primaire doelgroep beschikbaar te houden. Hoewel we bij toewijzen rekening houden met het beperken van het beroep op de huurtoeslag, zal toch in veel gevallen deze tegemoetkoming in de woonlasten nodig zijn. Uitgangspunt is dat circa 900 woningen van de huidige voorraad bereikbaar moet zijn voor de primaire doelgroep (Basis: Woningmarktonderzoek Companen 2003, in 2008 geactualiseerd). Totaal zijn er 2.223 woningen (goedkoop en betaalbaar) bereikbaar voor huurders met een minimaal inkomen. Dit is 92% van de totale voorraad. Hiervan behoren 711 woningen tot de goedkope voorraad. Door de voorgenomen kwaliteitsverbeteringen en herstructurering zal er in de komende jaren een verschuiving plaatsvinden van goedkoop naar betaalbaar, maar blijft het overgrote deel van de woningvoorraad beschikbaar voor de primaire doelgroep.

117 Woningen boven de hoogste aftoppingsgrens 73 Woningen onder de maximum huurgrens 13 Woningen boven de maximum huurgrens


23

Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid De Bouwvereniging hecht waarde aan de mening van haar huurders en bewoners van de wijken waarin we actief zijn. Op diverse manieren betrekken we bewoners bij het tot stand komen van ons beleid.

Huurdersvereniging harlingen VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Het verhuren van woningen Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid Onderhoud bestaande voorraad FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Het belangrijkste overleg vindt plaats met het bestuur van de Huurdersvereniging Harlingen. In 2011 hebben het bestuur van de Huurdersvereniging Harlingen en De Bouwvereniging zes keer met elkaar overlegd. De agenda wordt door beiden bepaald. Belangrijke onderwerpen waren de prestatieafspraken met de gemeente, het milieubeleidsplan, de jaarlijkse huurverhoging, renovatie van het Rode Dorp en de onderhoudsbegroting voor 2011. Iedere vergadering deelden we de actualiteiten met betrekking tot projecten en de verkoop mee. Aan de Huurdersvereniging is in 2011 advies gevraagd over huurverhoging, prestatieafspraken en het milieubeleidsplan. Na overleg heeft de Huurdersvereniging op alle onderdelen positief kunnen adviseren. Ook vroegen we instemming voor het sociaal plan Rode Dorp. Daar is positief op gereageerd. In 2012 is dit sociaal plan ondertekend.

de renovatie en mede het sociaal plan samengesteld voor dit renovatieproject. De Bewonerscommissie heeft zich hierin door een externe adviseur laten adviseren. De kosten hiervoor hebben wij betaald. >> Lees de nieuwsbrief

Wijkverenigingen Naast contact met huurdersvereniging en bewonerscommissies heeft De Bouwvereniging regelmatig contact met wijk verenigingen en met dorpsbelangen. Zo blijven we op de hoogte van wat er speelt in de wijken en dorpen.

Klachtenadviescommissie Er is een regionale klachtenadviescommissie samen met Wonen Noordwest Friesland. Het afgelopen jaar waren er geen klachten te behandelen. Momenteel is de commissie niet volledig. Volgens het aanwezige reglement mogen huurdersvertegenwoordigingen van beide corporaties een kandidaat voordragen. Dat bleek een lastige klus. Eind 2011 deden ze een voordracht. We verwachten dat in 2012 de klachtenadviescommissie weer compleet is. Zodra een tweede lid is benoemd, wijzen de leden, conform het reglement, samen een voorzitter aan. >> Ga naar het reglement klachtencommissie

>> Zie ook www.huurdersverenigingharlingen.nl

Informatie aan huurders Bewonerscommissies Internet Op complexniveau overlegt De Bouwvereniging met diverse bewonerscommissies. Met een aantal bewonerscommissies vergaderen we regulier, met anderen incidenteel. Dit gaat vaak over toelichting op servicekosten en leefbaarheid.

Bewonerscommissie Rode Dorp In 2011 is er intensief overleg geweest met de bewonerscommissie Rode Dorp. Deze commissie is opgericht vanwege de op handen zijnde grootscheepse renovatie van 102 woningen in deze wijk. Acht bewoners vormen samen deze commissie. Samen met hen en met een afvaardiging van de Huurdersvereniging is afgelopen jaar meerdere malen gesproken over de voorbereidingen van de renovatie. De bewonerscommissie heeft meegedacht over

Huurders en andere belangstellenden kunnen allerlei informatie krijgen over De Bouwvereniging via www.debouwvereniging.nl. Hier staat bijvoorbeeld het actuele woningaanbod en informatie over specifieke projecten, gebeurtenissen. Bezoekers van de site kunnen folders downloaden, reparatieverzoeken melden en over projecten aanvullende informatie vinden. Ook geven we op onze website een overzicht van alle van belang zijnde actualiteiten. Ook kunnen mensen zich via de site inschrijven als woningzoekende en reageren op vrijkomende woningen. Sinds eind 2011 zijn we ook op Twitter te volgen, @Bouwvereniging.


24

Woonkompas

Vlakbij

Drie keer per jaar verschijnt ons bewonersblad Woonkompas. Dit blad geven we in eigen beheer uit. We hebben een eigen redactie die zich laat ondersteunen door een communicatiedeskundige. De Huurdersvereniging Harlingen heeft een vaste eigen column in het blad. Naast het Woonkompas zijn er het afgelopen jaar nieuwsbrieven verschenen in het Rode Dorp vanwege de renovatie en in Plan Zuid over de voortgang van de nieuwbouw.

Afgelopen jaar hebben we aan het project Vlakbij invulling gegeven. In de Oosterparkwijk hebben we bewoners om ideeën gevraagd voor de inrichting van groen. Wat zien zij graag in hun woonomgeving? De ideeën van omwonenden zijn uitgewerkt tot een plan voor de invulling van drie stukken groen in de omgeving. In 2011 maakten we een begin met de aanleg hiervan. Dit wordt vervolgd in 2012. Voor het realiseren werken we zoveel mogelijk samen met allerlei partijen. Bijvoorbeeld met scholen. Zo heeft de maritieme academie een ontwerpwedstrijd uitgeschreven voor het ontwerpen van een bankje dat uiteindelijk geplaatst wordt in dit plan.

>> Lees het laatste Woonkompas


Leefbaarheid VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Het verhuren van woningen Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid Onderhoud bestaande voorraad FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Woonconsulenten en opzichters overleggen met huurders al veel over leefbaarheid in de wijken. Fysieke maatregelen zoals kappen van bomen, aanpassen van groenvoorzieningen of schoonmaakschema’s zijn ook dit jaar weer uitgevoerd. Daarnaast maakt de buurtbeheerder wekelijks rondes in de verschillende wijken en dorpen om toe te zien op de fysieke woonomgeving.

Work First De Bouwvereniging ondersteunt het project ‘Work First’. Dat doen wij onder meer met huisvesting. Het project helpt langdurig werklozen weer aan de slag. Langdurig werklozen doen werkervaring op door werkzaamheden uit te voeren in de verschillende wijken in Harlingen.

Wijkservicebureau In Plan Zuid hebben we al enkele jaren een wijkservicebureau. Hier kunnen wijkbewoners terecht met hun vragen over de herstructurering, maar ook andere vragen van meer algemene aard over het wonen. Onze woonconsulent houdt wekelijks spreekuren in het wijkservicebureau. Om de leefbaarheid in de wijken te behouden en daar waar nodig te optimaliseren hebben we regelmatig overleg met politie en gemeente.

Sociaal team Franekeradeel/Harlingen De Bouwvereniging is vertegenwoordigd in het Sociaal team Franekeradeel/Harlingen. Dit sociaal team heeft als doelstelling om vroegtijdig problematiek te signaleren en aan te pakken die kan leiden tot een huisuitzetting of negatieve gevolgen heeft voor de (woon)omgeving. Speciale aandacht is er voor veiligheid van kinderen die hierbij betrokken zijn. Het sociaal team bespreekt samen met allerlei maatschappelijke organisaties de probleemsituaties, waarna het team een integrale aanpak afspreekt. Voor specifieke situaties vindt er zorgoverleg plaats. Voor onze huurders nemen wij hieraan ook deel. In 2011 hebben we een financiële bijdrage geleverd aan het Sociaal team.

In totaal gaven we ruim € 93.500 uit aan leefbaarheid van en in de verschillende buurten.

Wonen en zorg Almenum Almenum is een wooncomplex met speciale voorzieningen voor ouderen. Ouderen kunnen hier zelfstandig wonen, want er zijn allerlei faciliteiten aanwezig binnen het complex. Er is een eigen keuken, een winkeltje en een kapper. Daarnaast verleent zorgverlener Palet zorg in Almenum. Almenum heeft een eigen stichtingsbestuur waarmee we meerdere keren per jaar overleggen, vooral om de dienstverlening op peil te houden. In 2011 hebben we het gehad over mogelijke uitbreiding van Almenum. Dit krijgt een vervolg in 2012. In 2011 ging een werkgroep bestaande uit De Bouwvereniging, Palet en stichtingsbestuur Almenum aan de slag met de vraag of het ook mogelijk is om dagbesteding in Almenum te gaan leveren aan bewoners met een lichte vorm van dementie. Dit om een verplichte verhuizing te voorkomen. Dit plan is uitgewerkt. In 2012 starten we met een proef.


25


Huisvesting voor begeleid wonen Naast Almenum bieden we huisvesting aan verschillende groepen voor begeleid wonen op diverse locaties. Zo hebben we contracten met Talant, stichting Begeleid Wonen, ’s Heerenloo en de GGZ. In 2011 is een nieuwbouwappartementencomplex verhuurd aan de Van den Bentstichting voor de huisvesting van vijftien verstandelijk beperkte jongeren. In 2011 zijn ook nog gesprekken gevoerd met een stichting om te komen tot huisvesting voor mensen met een verstandelijke beperking die minder mobiel zijn. In 2011 is een huurcontract beëindigd en zijn we er nog niet in geslaagd om een opvolgende huurder te vinden voor deze specifieke woning. Het blijkt steeds lastiger te worden voor deze doelgroepen om kleinschalige woonvormen met woonbegeleiding financieel te realiseren.

Huistest Sinds 2009 bieden wij de Huistests aan. Dit is een test via internet, vooral bedoeld voor ouderen. Aan de hand van een reeks vragen kunnen ouderen beoordelen of de huidige woning op het gebied van veiligheid en comfort voldoet aan hun wensen. Via dit programma krijgen bewoners mogelijke maatregelen aangeboden om de woning aan te passen. Dit instrument is met name gericht op ouderen die langer in hun woning willen blijven wonen. Daarnaast blijft het servicepakket Nynke voor senioren in de aanbieding. >> Doe de huistest >> Lees meer over servicepakket Nynke


26

Onderhoud bestaande voorraad In totaal gaven we in 2011 bijna € 3,4 miljoen uit aan onderhoud. We verwerkten 4523 opdrachten.

2005

Klein onderhoud

2006

De kosten voor klein onderhoud bedroegen in 2011 gemiddeld € 179,- per woning. Dit is een lichte daling ten opzichte van 2010.

2007


Schades VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Het verhuren van woningen

In 2011 hadden we geen stormschades. Er was één keer brandschade door brandstichting. De schade hiervan bedroeg € 22.570. Samen met enkele kleine brandjes komt hiermee de totale schade op € 29.000,-.

Het betrekken van bewoners bij beheer en beleid Onderhoud bestaande voorraad FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

AANTAL OPDRACHTEN PER JAAR

Mutatieonderhoud De opzichter inspecteert de woningen die opgezegd worden. Het onderhoud voor verhuur aan een nieuwe huurder is het mutatieonderhoud. De totale kosten van het mutatieonderhoud bedroegen vorig jaar € 383.000.

Keukenonderhoud In totaal zijn er 112 keukens op aanvraag van huurders vervangen. De kosten per keuken: gemiddeld € 3.397. De huurder betaalde gemiddeld € 193 voor meerwerk.

Planmatig onderhoud We voeren bij De Bouwvereniging planmatig onderhoud cyclisch uit. We bezoeken alle woningen eens in de zes jaar voor in ieder geval een schilderbeurt. Daarbij kunnen we dan ook meer planmatig onderhoud meenemen. In 2011 ging het in totaal om 397 woningen in zestien complexen. In Almenum zijn alle cv-ketels, verdeeld over vier ketelhuizen, vervangen. Deze werkzaamheden waren doorgeschoven vanuit 2010. De totale onderhoudskosten aan planmatig onderhoud bedroegen € 1.601.000.

2008 2009 2010 2011 4000

4100

4200

4300

4400

4500

4600

4700

REPARATIEKOSTEN PER WONING 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 0

50

100

150

200


27

De kredietcrisis heeft net als in 2010, ook in 2011 veel invloed gehad op het aanbesteden van de projecten. Om werk te genereren schreven onderhoudsbedrijven scherp in. Ook de stimulerende maatregel van de regering om het btw-tarief op het loondeel te verlagen heeft voor ons positieve gevolgen gehad. Omdat deze maatregel halverwege het jaar werd afgeschaft hebben wij in de planning hier rekening mee gehouden. We hebben zoveel mogelijk het werk in het eerste deel van het jaar laten uitvoeren.


Aan zestien complexen voerden we standaardwerkzaamheden uit: −− Gas- en elektracontroles −− Al het hang-en-sluitwerk smeren en eventueel vervangen −− Buiten schilderwerk plus houtrotreparatie −− Alle dakpannen controleren en eventueel rechtleggen Naast deze standaardwerkzaamheden hebben we verschillende complexgerelateerde werkzaamheden uitgevoerd: −− Vervangen dakbedekking −− Vervangen dakvensters −− Vervangen kraankoppen van stopkranen −− Vervangen groepenkasten −− Gevelwerkzaamheden −− Vervangen van cv-ketels −− Betegelen van douches en toiletten −− Vervangen gasleidingen −− Herstellen metselwerk gevels Ook brachten we in 2011 in verschillende complexen verbeteringen aan. De totale kosten aan verbeteringen bedroegen € 244.000 voor het planmatig onderhoud. De bewoner heeft de keuze om gebruik te maken van de aangeboden verbeteringen. De kosten hiervoor zijn vooral besteed aan: −− Plaatsen van buitenlampen −− Plaatsen van rookmelders −− Het verplaatsen van douche naar slaapkamer

Contractonderhoud De kosten voor contractonderhoud bedroegen in 2011 ruim € 262.000,-. Hiervan ging net als voorgaande jaren een groot deel naar onderhoud aan cv-ketels (61%), liften (19%) en automatische deuropeners (6%). De overige kosten (14%) werden voornamelijk besteed aan onder meer zonwering, legionellabestrijding, kunststofkozijnen, etc.



29

Financieel verslag

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

De Bouwvereniging staat er financieel gezien goed voor. Ondanks de aangekondigde heffing van het Rijk en ondanks de tegenvallende verkoopopbrengsten hoefden we geen plannen te schrappen of uit te stellen.

opgenomen dat De Bouwvereniging alleen beleggingen doet met instellingen met een hoofdvestiging in Nederland en een minimale kredietwaardigheidwaardering waartegen ook lagere overheden geld mogen beleggen.

Financieel beleid

Resultaat 2011

Ons financieel beleid is gericht op de beheersing van de kasstromen en risico’s. Beide hangen samen doordat we continu bewaken of het geld dat de organisatie verlaat niet meer is, dan wat er binnenkomt. Leidend hiervoor is het financiële beleidsplan. Hierin verantwoordt De Bouwvereniging geen onverantwoorde risico’s te willen lopen met projectontwikkeling.

Het verslagjaar 2011 is afgesloten met een voordelig saldo van € 3,34 miljoen tegen een nadelig saldo van € 3,8 miljoen over het boekjaar 2010. Dit betreft de resultaten voor de bepaling van de belastingen. Het grootste verschil in de jaarresultaten komt vooral omdat in 2010 vooruitlopend op de renovatie van het Rode Dorp en de nieuwbouw op het Welgelegenterrein al een eenmalige afboeking is gedaan van € 7,6 miljoen.

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid Resultaat 2011 Kengetallen Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit Vennootschapsbelasting Risicobeheersing Verbindingen JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Voor projecten moet er een duidelijke onderbouwing zijn wat we voor welke doelgroep bouwen en wat hiervan de investering is. Een belangrijk investeringscriterium bij huurwoningen is de toekomstwaarde voor het bezit. De toekomstige waarde is belangrijker dan de boekhoudkundig onrendabele top die genomen moet worden op nieuwe huurwoningen. Een onafhankelijke makelaar vergelijkt de stichtingskosten van nieuwe woningen met de theoretische geschatte verkoopwaarde. Als de taxatie hoger uitkomt, is op het punt van de toekomstwaarde geen restrictie het plan niet door te laten gaan. Naast dit financiële uitgangspunt van het beleid is een algemeen en zwaarwegender uitgangspunt dat De Bouwvereniging in principe alleen huurwoningen bouwt die met huurtoeslag bereikbaar zijn. Voor het beleid rondom het aantrekken en wegzetten van geldmiddelen werken we met een Treasurystatuut. Vanuit dit statuut zetten we jaarlijks een treasuryjaarplan op dat in de begroting is opgenomen. In dit plan staat onder andere

De hogere winst komt door een meevaller bij de oplevering van het project woningen in Plan Zuid en door lagere afschrijvingen. Bij de aanvang van het project Plan Zuid is een inschatting gemaakt van het onrendabele deel. Bij de financiële afwikkeling van de in gebruik genomen woningen in 2010 en 2011 blijkt het onrendabele deel lager te zijn. De systematiek van afschrijven is in 2011 veranderd. Niet alleen wordt er vanaf dit jaar lineair op het woningbezit afgeschreven maar de afschrijvingsduur is ook gelijk gesteld aan de inschatting van de economische levensduur. Voor ons houdt dit in dat we oudere complexen nu over een langere levensduur afschrijven. Een forse tegenvaller was de opbrengst van de verkopen in 2011. We hadden begroot dat we 25 woningen zouden verkopen. Uiteindelijk zijn er veertien woningen daadwerkelijk verkocht.


30

TABEL: BEGROTING - REALISATIE BEGROTING REALISATIE 2011

Huren en vergoedingen Verkoop woningen

BEGROOT

GEREALISEERD

VOOR-/NADEEL

(X € 1.000)

(X € 1.000)

(X € 1.000)

12.293

12.376

83

3.280

1.595

-1.685

50

79

29

176

408

232

15.799

14.458

-1.341

Afschrijvingen

2.480

1.659

821

Waardeveranderingen

1.245

42

1.203

Lonen en sociale lasten

2.199

2.181

18

Onderhoud

2.677

2.707

-30

Overige Bedrijfslasten

3.010

3.153

-143

Totaal bedrijfslasten

11.611

9.742

1.869

Renteresultaat

-1.458

-1.324

134

Resultaat voor belastingen

2.730

3.392

662

Resultaat deelneming Overige bedrijfsopbrengsten

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Totaal Opbrengsten

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid Resultaat 2011 Kengetallen Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit Vennootschapsbelasting Risicobeheersing Verbindingen JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011


31

Kengetallen per ultimo boekjaar 2011

2010

2009

2008

2007

Verhuureenheden in exploitatie -

Vhe’s

-

Garages

-

Bedrijfsruimten Totaal aantal verhuureenheden (vhe’s)

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid Resultaat 2011 Kengetallen Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit Vennootschapsbelasting

-

Gemiddelde grondslag onroerende-zaak belasting

-

Gemiddeld verzekerde waarde per vhe

JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

2.425

2.403

2.434

2316

21

21

21

52

52

2

2

2

2

2

2.474

2.448

2.426

2.488

2.370

112

114

121

115

114

86

86

86

86

80

Mutaties in het woningbezit -

Verkregen door fusie Almenum

-

Aantal nieuw opgeleverde vhe’s

-

Aantal aangekochte vhe’s

-

Aantal verkochte vhe’s

-

Aantal gesloopte vhe’s Aantal mutaties per saldo

162 40

41

-14

-19

42 -31

36

1

1

-42

-45

-45

-88

26

22

-31

118

-96

Aantal woningen naar huurprijsklasse -

Goedkoop

711

729

764

815

884

-

Betaalbaar

1662

1621

1507

1580

1388

-

Duur
73

71

126

34

37

-

Duur>huurtoeslaggrens

5

4

6

5

5

2.451

2.425

2.403

2.434

2.314

370

451

534

596

601

1.014

753

1.098

988

2.510

1.385

1.205

1.633

1.584

3.112

Totaal aantal vhe’s

Risicobeheersing Verbindingen

2.451

Kwaliteit -

Kosten niet planmatig onderhoud per vhe

-

Kosten planmatig onderhoud per vhe Totale kosten per vhe

Prijs/kwaliteitverhouding -

Gemiddeld aantal punten WWS

135,69

134,67

134,24

133,43

134,27

-

Gemiddelde netto huurprijs per maand ultimo jaar

404,32

395,67

389,66

371,55

363,96

-

Gemiddelde puntprijs per vhe

2,98

2,94

2,90

2,78

2,71

8,40

8,37

9,45

9,24

10,37

Het verhuren van woningen -

Mutatiegraad in %

-

Acceptatiegraad in %

70,95

75,19

79,51

78,41

69,00

-

Gemiddeld aantal reacties per vhe (reactiegraad)

17,79

10,58

12,31

19,13

19,48

-

Huurachterstand in % van de jaarhuur

0,53

0,50

0,46

0,40

0,80

-

Huurderving in % van de jaarhuur

0,65

0,47

0,33

0,49

0,70


32

Vervolg - Kengetallen per ultimo boekjaar 2011

2010

2009

2008

2007

Onderstaande kengetallen zijn gebaseerd op de geconsolideerde jaarrekening:

Financiële continuïteit ultimo boekjaar -

Solvabiliteit

-

Liquiditeit (current ratio)


-

Rentabiliteit eigen vermogen

-

Rentabiliteit vreemd vermogen

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

-

Rentabiliteit totaal vermogen

6,73

-3,32

4,84

3,84

-3,20

-

Interne financiering per vhe

8.638

7.313

5.988

5.404

4.518

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG

-

Operationele cash-flow per vhe (x € 1.000,-)

1.677

2.609

1.941

1.077

520

-

Interest dekkingsratio

3,79

5,19

1,60

1,19

-1,39

FINANCIEEL VERSLAG

-

Loan to value

38,52%

41,11%

52,46%

51,97%

62,43%

-

Direct rendement

2,93%

3,61%

1,46%

1,95%

-2,04%

Financieel beleid Resultaat 2011 Kengetallen Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit Vennootschapsbelasting Risicobeheersing Verbindingen JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

29,78

26,02

32,89

29,44

29,89

5,47

3,87

4,23

6,50

5,03

15,66

-21,15

7,22

2,51

-20,24

3,64

3,68

3,92

4,82

4,29

Balans en Winst- en Verliesrekening -

Eigen vermogen per vhe

8.696

7.413

9.063

8.302

8.523

-

Totale opbrengsten per vhe

5.899

6.069

6.669

7.026

6.472

-

Bedrijfslasten per vhe

1.747

1.725

2.280

1.577

1.758

-

Renteresultaat per vhe

-

Jaarresultaat per vhe

569

546

704

711

567

1.361

-1.568

655

208

-1.725

3,63

3,67

4,12

7,5

8,32

Personeelsbezetting -

Aantal formatieplaatsen per 1000 vhe’s per ultimo boekjaar: (inclusief tijdelijk en ingeleend personeel)

-

Technische uitvoerende dienst

-

Administratief/algemeen Totaal aantal formatieplaatsen

10,12

10,14

10,94

9,94

8,29

13,75

13,80

15,06

17,44

16,61


33

Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Financieringen

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid Resultaat 2011 Kengetallen

In het treasuryjaarplan 2011 stond dat we geen nieuwe leningen hoefden aan te trekken. Dit is ook niet gebeurd. In 2011 zijn er ook geen afspraken gemaakt voor financieringen in de toekomst. Door uitgestelde investeringen zijn er ook voor 2012 geen nieuwe leningen nodig.

Vennootschapsbelasting Risicobeheersing Verbindingen JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

In het treasurystatuut is vastgelegd dat het renterisicovolume in enig jaar maximaal 15% mag bedragen van de som van de totale renterisicovolumes in de eerstkomende tien jaren. Voor de periode 2012 t/m 2021 is het aldus berekende maximum € 10,6 miljoen. In 2013 overschrijden we deze grens (€ 1,1 miljoen). In de loop van 2012 nemen we maatregelen om het maximale risico weer binnen de gestelde marges te brengen. Dit gebeurt door een in 2013 aflopende lening ad € 4 miljoen te herfinancieren in 2012.

Beleggingen en liquiditeiten In het treasurystatuut is vastgesteld dat we per bank maximaal vier miljoen voor een langere tijd mogen beleggen. De banken waarbij we beleggen, moeten te allen tijde een Nederlandse hoofdvestiging hebben en een dubbele A-rating. Eind 2011 staan er middelen op een depositorekening bij de ABN AMRO bank (€ 2,4 miljoen) en de ING bank (€ 2,1 miljoen). Het overschot op deze rekeningen gebruiken we in 2012 voor de herstructurering van het Rode Dorp.

Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit

Renterisico’s leningportefeuille

Rentederivaten De Bouwvereniging heeft geen derivatenproducten om de rente van variabele leningen te managen. Wel zijn er bij drie leningen zogenaamde CAPS gekocht om bij een rentestijging bij de onderliggende leningen met een variabele rente verzekerd te zijn van een maximaal te betalen rentepercentage. In 2003 zijn twee CAPS afgesloten. Deze lopen beide in 2014 af. Dit met gemaximeerde percentages van 5,5% voor € 4 miljoen en 5,38% voor € 0,5 miljoen. Eind 2010 is voor de nieuwe lening een tweejarige CAP afgesloten op 2% van de volledige vier miljoen. Op het einde van het huidig boekjaar hebben de drie CAPS een waarde van € 3.000. Wij hebben geen producten waarbij eventueel sprake is van een bijstortverplichting.

Vermogensontwikkeling en continuiteit Solvabiliteit Voor de komende tien jaar is op basis van de bedrijfswaarde een daling te zien van de solvabiliteit van 56% naar 31%. Intern mag de solvabiliteit volgens het financiële beleidsplan niet onder de 20% dalen. De forse daling is het gevolg van het inrekenen van de huurtoeslagheffing die volgens het kabinetsvoornemen vanaf 2014 bij de corporatiesector zal worden geheven en van het feit dat er voor € 12 miljoen extra aan verbeteringen in het onderhoud voor de komende jaren is berekend. Dit wordt ingezet om de huurwoningen fors beter te isoleren om zodoende de energielabels van de woningen gemiddeld twee labels te laten stijgen. Het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting toetst ieder jaar de financiële continuïteit van de corporaties in Nederland. Zij maakt een uniforme bedrijfswaarde om de corporaties met elkaar te kunnen vergelijken. Voor ons houdt dit in dat vooral de opbrengsten uit de verkoop van woningen worden gecorrigeerd omdat het CFV alleen de eerste vijf jaar verkoopopbrengsten meeneemt en wij dit voor de gehele periode van de meerjarenbegroting doen. Medio 2010 heeft het CFV geconstateerd dat haar gecorrigeerde bedrijfswaarde, het zogenaamde volkshuisvestelijke vermogen, met 41,6% ruim boven het minimum van 15,8% ligt, dat het CFV voor De Bouwvereniging aanhoudt.


34

TYPE SCENARIO / JAAR X € 1.000 2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Basis Eigen vermogen

68.951

66.572

66.461

63.902

64.677

57.970

59.117

58.228

59.580

60.604

115.435

119.000

122.228

125.216

130.436

133.375

142.081

143.982

144.365

145.362

60%

56%

54%

51%

50%

43%

42%

40%

41%

42%

67.906

65.551

65.394

62.810

63.528

56.826

57.918

56.972

58.238

59.186

114.389

118.983

122.791

126.359

132.346

135.903

145.319

147.887

148.956

149.876

59%

55%

53%

50%

48%

42%

40%

39%

39%

39%

Eigen vermogen

66.618

64.265

64.045

61.419

62.069

55.351

56.368

55.343

56.503

57.353

Balanstotaal

113.101

118.938

123.328

127.475

133.968

138.156

148.249

151.521

153.288

154.110

59%

54%

52%

48%

46%

40%

38%

37%

37%

37%

62.445

59.021

58.272

54.833

54.908

46.895

47.221

45.451

46.126

46.443

108.928

111.812

114.345

116.731

121.120

123.449

130.941

132.179

131.877

132.166

57%

53%

51%

47%

45%

38%

36%

34%

35%

35%

59.921

56.530

55.668

52.162

52.108

44.093

44.286

42.376

42.850

42.981

106.405

111.558

115.252

118.793

124.457

128.031

136.920

139.527

140.608

140.712

56%

51%

48%

44%

42%

34%

32%

30%

30%

31%

Balanstotaal Solvabiliteit in %

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid Resultaat 2011 Kengetallen Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit Vennootschapsbelasting Risicobeheersing Verbindingen

1. 50% verkoop bestaand bezit Eigen vermogen Balanstotaal Solvabiliteit in % 2. Geen verkopen bestaand bezit

Solvabiliteit in % 3. 1% stijging ov. bedrijfslasten Eigen vermogen Balanstotaal Solvabiliteit in % 4. Combinatie 2 & 3 Eigen vermogen Balanstotaal Solvabiliteit in %

ONTWIKKELING SOLVABILITEIT


Basis

65%

1. 5 0% verkoop

60%

bestaand bezit

55%

2. G een verkopen

50%

bestaand bezit

45%

3. 1% stijging ov.

40%

bedrijslasten

35%

4. C ombinatie 2 & 3

30%

Norm

25% 20% 15% 2012

2013

2015

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021


35

Continuïteit

kasstromen uit de reguliere exploitatie. Naast de positieve kasstromen stelt het WSW als norm dat er een interest coverage ratio (icr) van 1,3 moet zijn. Deze norm geeft aan in hoeverre de rente uit de reguliere exploitatie kan worden voldaan.

Zowel het solvabiliteitsoordeel als het continuïteitsoordeel van het CFV waren positief. Het WSW heeft een driejarig faciliteringsvolume van € 24,6 miljoen toegekend. Van het ministerie ontvingen wij een positief prestatieoordeel, inclusief rechtmatigheidstoets.

Financiële sturing VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid

De Bouwvereniging maakt gebruik van borging van haar financieringen door het WSW. Voor de toegankelijkheid van deze borging en het daarmee kunnen realiseren van het investerings programma is het van belang dat er gewerkt wordt met positieve

OPERATIONELE KASSTROMEN X € 1000 2012

Resultaat 2011 Kengetallen Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit Vennootschapsbelasting Risicobeheersing Verbindingen JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Op basis van de cijfers over 2011 is de icr over het afgelopen jaar 3,8. Dit is de exploitatie zonder de verkoopopbrengsten. Belangrijk is dat de icr de komende jaren ook boven 1,3 blijft. In de onderstaande tabel is te zien dat de icr wel daalt, maar ruim boven de norm blijft. Het huidige lage rentepercentage zal naar verwachting niet worden gehandhaafd. Op basis van de werkelijke betaalde rente is het gemiddelde rentepercentage op de leningportefeuille 3,6%. Voor toekomstige financieringen wordt gerekend met een rentepercentage van 5,25%.

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Operationele kasstroom excl. rentelasten

5.270

5.041

5.741

5.611

6.174

4.641

4.660

4.076

6.089

5.360

Renteuitgaven

1.617

1.687

1.983

2.130

2.455

2.838

2.873

3.530

3.658

3.737

20

20

21

21

22

22

23

23

23

24

-891

-880

-931

-1.018

-1.080

-1.228

-1.301

-1.572

-1.619

-1.632

2.782

2.494

2.847

2.485

2.660

597

509

-1.003

835

15

3,26

2,99

2,90

2,64

2,51

1,64

1,62

1,15

1,66

1,43

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

Aan investeringen toegerekende loonkosten Af: genormeerde Aflossing (2% van schuld begin prognosejr.) Totaal operationele kasstromen ICR Norm ICR


36


Vennootschapsbelasting

Verbindingen

In de jaarrekening is geen belastingdruk opgenomen voor de vennootschapsbelasting (VPB). Dit komt door het gebruik maken van de herbestedingsreserve in de VPB-regeling tot en met het jaar 2011. Door de fiscale winsten te herbestemmen voor de toekomstige investeringen wordt de belastingdruk nihil. Door de dalende waarde van het vastgoedbezit kan er nog een afwaardering plaatsvinden voor de VPB. Het toepassen van de herwaarderingsreserve en de mogelijkheid tot afwaardering van het bezit maakt het onzeker of de fiscale verliezen die nu opgevoerd zijn ooit gecompenseerd kunnen worden door fiscale winsten.

De Bouwvereniging heeft de Woningbeheer Participatie BV in 2001 opgericht met als voornaamste doel het deelnemen en participeren in één of meer ondernemingen die in het bijzonder werkzaam zijn in de projectontwikkeling voor woningbouw. De stichting De Bouwvereniging is voor 100% aandeelhouder van de Woningbeheer Participatie BV. Vanaf 2008 zitten de bovengenoemde stichting en BV samen in een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting.

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid

Gezien deze onzekerheid is uit voorzichtigheid geen actieve latentie meegenomen in de balans. Derhalve is de belastingdruk in de winst- en verliesrekening afwijkend van de normaal te verwachten belastingdruk.

Resultaat 2011 Kengetallen

Risicobeheersing

Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit Vennootschapsbelasting Risicobeheersing

Woningcorporaties hebben te maken met grote geldbewegingen. Er komt een constante kasstroom aan geld binnen en er gaat een grote kasstroom aan geld de organisatie weer uit. Dit vergt een goede beheersing van de kasstromen. Wij hebben hier als maatschappelijk ondernemer permanent aandacht voor.

Verbindingen JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

In dit kader heeft De Bouwvereniging in 2011 het volgende gedaan: −− Medewerkerssessie integriteit gehouden −− Alle medewerkers en leden van de Raad van Commissarissen voor een geheimhoudingsplicht laten tekenen −− Van alle medewerkers en leden van de Raad van Commissarissen een opgave gevraagd van haar nevenfuncties −− Procedure opgesteld voor de aankoop van vastgoed −− Structureel toetsen van de administratieve procedure −− Werken met diverse scenario’s voor de meerjarenbegroting en permanente bijwerking van de meerjarenbegroting na investeringsbesluiten

De directeur-bestuurder van De Bouwvereniging is ook directeur van de Woningbeheer Participatie BV. De Raad van Commissarissen van De Bouwvereniging is de toezichthouder van de Woningbeheer Participatie BV. Er zijn geen werknemers in dienst van de BV.


37


Woningbeheer Participatie BV heeft in 2011 een positief resultaat behaald van € 15.873. Ultimo 2011 heeft De Bouwvereniging € 2,6 miljoen voorgefinancierd via een rekening-courantverhouding met de Woningbeheer Participatie BV. Tussen de hieronder beschreven verbindingen van Woningbeheer Participatie BV en De Bouwvereniging houden we geen rekening-courant verhoudingen aan. Aan het eind van het jaar heeft de rechtspersoon een eigen vermogen van € 0,6 miljoen.

VERBINDINGEN DBV

RVC

Verbindingen van de Woningbeheer Participatie BV met andere rechtspersonen

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG Financieel beleid Resultaat 2011 Kengetallen Financieringen, beleggingen en liquiditeiten Vermogensontwikkeling en continuïteit

VOF Zuiderhaven Kanaalweg BV ad 1. VOF Zuiderhaven In 2004 is de Woningbeheer Participatie BV samen met de Heijmans Vastgoed BV een vennootschap onder firma aangegaan onder de naam ‘VOF Zuiderhaven’. Het doel van de VOF is het Welgelegen- en Dukdalfterrein te ontwikkelen. In 2011 zijn er geen bouwactiviteiten geweest binnen de VOF. Aan het einde van het jaar is voor € 0,8 miljoen voorgefinancierd vanuit de Participatie BV. Daarnaast is er op het gebied van winstuitkeringen tot en met 2011 nog een bedrag van € 0,96 miljoen te ontvangen van de VOF.

Vennootschapsbelasting Risicobeheersing Verbindingen JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

In 2011 behaalde de VOF Zuiderhaven een resultaat van € 157.470. ad 2. Kanaalweg BV In april 2005 is door de Woningbeheer Participatie BV samen met Noppert Heerenveen Vastgoed BV de Kanaalweg BV opgericht. Het doel van de Kanaalweg BV is het verrichten van project ontwikkelingwerkzaamheden in het gebied gelegen aan en in de nabijheid van de Kanaalweg in Harlingen. Per ultimo 2011 heeft de Woningbeheer Participatie BV € 1,8 miljoen voorgefinancierd aan de Kanaalweg BV vanuit Woningbeheer Participatie BV. In 2011 vond verhuur plaats van een aantal opstallen op de eerder verworven gronden. In 2011 vonden er geen bouwactiviteiten plaats binnen de BV. In 2011 behaalde de Kanaalweg BV een resultaat van - € 27.790.

Heijmans

Participatie

Noppert

VOF Zuiderhaven

Kanaalweg BV

€ 157.470

- € 27.790



39

Geconsolideerde balans per 31-12-2011 (na winstbestemming) ACTIVA

31-12-2011

31-12-2010

VASTE ACTIVA


Materiële vaste activa - Onroerende en roerende zaken in exploitatie - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling - Onroerende en roerende zaken ten dienste exploitatie

56.178 3.437 2.109 61.724

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

Financiële vaste activa - Deelnemingen - Latente belastingvoorziening

9 409

JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening

52.702 3.989 2.112 58.803

9 464 418

473

62.142

59.276

218

197

-

350

VLOTTENDE ACTIVA

Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Voorraden Onderhanden projecten Vorderingen - Huurdebiteuren - Groepsmaatschappijen - Belastingen en sociale verzekeringen - Overige vorderingen - Overlopende activa

Liquide middelen

Totaal activa (x € 1.000,-)

63 575 69 3.850

61 656 113 3.561 4.557

4.391

4.647

4.868

9.422

9.806

71.564

69.082


40

Vervolg - Geconsolideerde balans per 31-12-2011 (na winstbestemming) PASSIVA

31-12-2011

31-12-2010

EIGEN VERMOGEN - Overige reserves - Netto resultaat boekjaar

17.977 3.337

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG

21.780 3.80321.314

17.977

7.975

7.503

40.553

41.070

VOORZIENINGEN - Voorziening onrendabele toppen

FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht

LANGLOPENDE SCHULDEN - Leningen overheid en kredietinstellingen

Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

KORTLOPENDE SCHULDEN -

Schulden aan leveranciers Belastingen en sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

Totaal passiva (x € 1.000,-)

397 176 142 1.007

883 603 153 893 1.722

2.532

71.564

69.082


41

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over het boekjaar 2011 boekjaar 2011

boekjaar 2010

BEDRIJFSOPBRENGSTEN

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht

-

Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Resultaat VOF Zuiderhaven Overige bedrijfsopbrengsten

11.735 641 19 1.595 79 389 14.458

14.717

BEDRIJFSLASTEN -

Afschrijvingen op vaste activa Waardeveranderingen vaste activa Erfpachten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Onderhoud door derden Overige bedrijfslasten

1.6594221.6642202972.7073.151-

Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans

11.374 636 28 2.098 81 500

BEDRIJFSRESULTAAT

1.4088.64621.8172193242.1702.9879.742-

17.573-

4.716

2.856-

-

-

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

DEELNEMINGEN FINANCIËLE BATEN EN LASTEN - Rentebaten - Rentelasten

RESULTAAT VOOR BELASTINGEN - Vennootschapsbelasting

NETTORESULTAAT (x € 1.000,-)

152 1.476-

219 1.5101.324-

1.291-

3.392

4.147-

55-

344

3.337

3.803-


42

Kasstroomoverzicht boekjaar 2011 Kasstroom uit operationele activiteiten: Bedrijfsresultaat

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011

Aanpassingen voor: - Afschrijvingen - Vennootschapsbelasting (VPB) - Waardeveranderingen Mat. Vaste Activa - Veranderingen in werkkapitaal: - mutatie voorraden - mutatie onderhanden projecten - mutatie vorderingen - mutatie kortlopende schulden

boekjaar 2010

4.716

-2.177

1.421 -55 0

1.408 347 7.969

-21 350 -166 -810

- Mutatie voorzieningen Kasstroom uit bedrijfsoperaties

-17 134 -271 224 -647

70

5.435

7.617

Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening

Ontvangen rente Betaalde rente

152 -1.476

219 -1.510 -1.324

Kasstroomoverzicht

4.111

Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening

-1.291

Kasstroom uit investeringsactiviteiten: Investeringen in materiele vaste activa Desinvesteringen in materiele vaste activa Mutatie voorziening onrendabele toppen Desinvesteringen in financiële vaste activa

-9.949 5.607 472 55

6.326

-13.741 550 6.921 -55 -3.815

-6.325

Kasstroom uit financieringsactiviteiten: Aflossingen langlopende schulden

-517

-475

Totaal netto kasstroom

-221

-474

Mutatie liquide middelen Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december

4.868 4.647

5.342 4.868

Afname/toename liquide middelen

-221

-474

ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

(x € 1.000)


43


Waarderingsgrondslagen en resultaatbepaling Regelgeving

Algemeen

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met algemeen in Nederland aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaglegging zoals hierna vermeld. Dit betekent dat de jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de daartoe geldende bepalingen volgens titel 9 BW 2 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving.

De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijging- of vervaardigingprijs of nominale waarde, tenzij hierna anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.

Voor de indeling en presentatie van de in deze jaarrekening opgenomen gegevens is gekozen voor het model voor de balans en winst en verliesrekening zoals genoemd in bijlage 1 van de RJ 645.

Grondslagen voor het opstellen van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld in overeenstemming met de indirecte methode zoals opgenomen in de RJ 360.

FINANCIEEL VERSLAG

Integrale vennootschapsbelasting

JAARREKENING 2011

Woningcorporaties zijn met ingang van het jaar 2008 integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. De regels voor woningcorporaties zijn uitgewerkt in een vaststellingsovereenkomst (VSO2). Omdat de afspraken (VSO2) nog op een aantal punten onduidelijk zijn wordt het inzicht in de toekomstige verrekeningsmogelijkheden van (latente) belastingen op dit moment nog bemoeilijkt.

Schattingswijziging afschrijvingen

Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut.

Balanswaardering

Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa indien de verwachte looptijd > 1 jaar, latente belasting verplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatentie in de jaarrekening zijn een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2006 tot en met 2010 door de fiscus zullen worden getoetst. Dientengevolge kan de fiscale last over 2011 en voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan.

Met ingang van 2011 worden de materiële vaste activa afgeschreven volgens het lineaire systeem in plaats van annuïtaire systeem. De afschrijvingsduur is vanaf 2011 gelijk gemaakt aan de inschatting van de economische levensduur per verhuureenheid.

Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie De grond en de woningen met daarbij behorende installaties en aanpassingen zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs dan wel lagere bedrijfswaarde, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen die berekend zijn op het lineaire systeem. Bij na-investeringen worden alleen kosten geactiveerd wanneer deze leiden tot uitbreiding van de capaciteit, verlenging van de gebruiksduur of toename van de restwaarde. Dit geldt alleen voor na-investeringen die hoger zijn dan € 450 per woning. Alle overige na-investeringen komen ten laste van de exploitatie in het jaar waarin de uitgaven worden gedaan.


44

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Alle afschrijvingen van onroerende en roerende zaken in exploitatie zijn gebaseerd op gelijkmatige afschrijving bepaald op de Historische kostprijs, danwel de lagere bedrijfswaarde gedeeld door de restant (economische) levensduur. Op grond wordt niet afgeschreven. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van het saldo van de kasstromen met de toekomstige inkomsten en uitgaven over de geschatte economische levensduur van de investering. Bij de bedrijfswaardeberekening zijn de volgende algemene uitgangspunten gehanteerd: -- jaarlijkse huurverhoging van 2%. -- jaarlijkse lastenstijging eerste vijf jaar 2%, daarna 3%. -- kosten algemeen beheer per woning op basis van de goedgekeurde meerjarenbegroting -- huurderving 1% -- disconteringsvoet van 5,25% -- de actuele waarde van de grond wordt gevormd door de historische kostprijs of de eerder genoemde fictieve waarde bij herstructurering -- het planmatige onderhoud is conform de meerjarenonderhoudsbegroting per complex verwerkt. -- norm voor dagelijks onderhoud € 372 excl. lasten eigen personeel -- verkoop van 100 huurwoningen in de komende tien jaar, waarvan er 50 in de eerste vijf jaar zijn gepland -- sloop van 308 huurwoningen conform de laatste meerjarenprognose. De exploitatieperiode wordt gesteld op 50 jaar of als de economische levensduur langer is op de langere periode. De minimum exploitatieperiode is tien jaar tenzij een complex in de meerjarenbegroting als sloopcomplex is meegenomen; dan wordt de exploitatieperiode gesteld op het aantal jaren tot de voorgenomen sloop. Het percentage van de disconteringsvoet is gebaseerd op de (verwachte) gemiddelde rentevoet van de externe financiering op langere termijn zoals die algemeen in de branche als reëel wordt verondersteld.

De exploitatie van de woningen wordt op complexniveau beoordeeld. Periodiek, minimaal eens per drie jaar, wordt beoordeeld of er structurele wijzigingen hebben plaatsgevonden in de verschillen tussen boekwaarde en bedrijfswaarde; zo ja dan worden deze verschillen geactiveerd of afgeboekt. Daarbij wordt uitgegaan van de al bestaande complexindeling die gebaseerd is op eenduidige product-, markt-, en beheerkenmerken. De laatste bepaling van het verschil tussen de boekwaarde en bedrijfswaarde heeft plaatsgevonden in 2010. Bij het samenstellen van de balans en winst- & verliesrekening is een bestendige gedragslijn aangehouden.

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling De onroerende en roerende zaken in ontwikkeling betreffen huurwoningen die zijn gewaardeerd tegen de tot en met de balansdatum bestede bedragen plus aangegane verplichtingen na aftrek van de onrendabele top.

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met de afschrijvingen volgens het annuïtaire systeem. De onroerende zaken ten dienste van de exploitatie in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen de tot en met de balansdatum bestede bedragen. Er worden alleen die investeringen geactiveerd die het bedrag van € 450 per eenheid te boven gaan. Automatiseringsuitgaven worden in vijf jaar afgeschreven. Overige uitgaven in het kader van de bedrijfsvoering worden tussen de vijf en tien jaar afgeschreven.


45

Financiële vaste activa

Resultaatbepaling

Deelnemingen

Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Lasten worden opgenomen in het jaar waarin zij voorzienbaar zijn.

De deelnemingen (aandelenkapitaal) zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Voorraden VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht

De voorraden zijn gewaardeerd tegen de standaardprijzen. Deze prijzen worden regelmatig aangepast aan de laatst betaalde inkoopprijzen.

Onderhanden projecten De onderhanden projecten betreffen koopprojecten die zijn gewaardeerd tegen de op de balans bestede bedragen onder aftrek van ontvangen termijnen. Voor de winstbepaling van deze koopprojecten wordt de percentage- of completion-methode toegepast. Voor de bepaling van de stand van het werk zijn de gefactureerde termijnen van de aannemer bepalend.

Bedrijfsopbrengsten Huren Het huurniveau is gebaseerd op de wettelijke regels met betrekking tot de algemene jaarlijkse huuraanpassing. Deze huuraanpassing vindt plaats op basis van het voor dat jaar opgestelde huurbeleidsplan. De huurderving als gevolg van leegstand door sloop of verkoop wordt ten laste gebracht van respectievelijk kosten door beëindiging exploitaties (waardeverandering vaste activa) en het verkoopresultaat. De frictieleegstand en overige leegstand komen in mindering op de huuropbrengsten.

Overige vorderingen

Bedrijfslasten

De overige vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid.

Waardeverandering vaste activa


Pensioenvoorzieningen De pensioenregeling is ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). De pensioenregeling van het SPW is een toegezegdpensioen-regeling. Stichting De Bouwvereniging heeft in het geval van een tekort bij het SPW geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies.

Overig De geldleningen zijn opgenomen tegen nominale waarde, evenals de hierboven nog niet toegelichte vorderingen en kortlopende schulden.

Onder waardeverandering vaste activa worden alle lasten verantwoord die verband houden met verschillen tussen boekwaarden en bedrijfswaarden evenals alle lasten die samen hangen met de beëindiging van de exploitatie van een complex zoals boekwaarden, sloopkosten, verhuiskosten bewoners en overige kosten. Bij het bepalen van het moment waarop de verschillen tussen boekwaarde (stichtingskosten) en bedrijfswaarde bij nieuwbouwprojecten ten laste van het resultaat worden afgeboekt is de formulering ‘intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd’ww van toepassing. Onder intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd wordt verstaan: −− alle bestuurlijke en toezichthoudende organen hebben ingestemd met de bouwplannen −− de bouwplannen liggen vast met betrekking tot het aantal te bouwen eenheden en de huurprijs


46

−− met externe partijen als gemeente en Huurdersvereniging zijn bindende afspraken gemaakt −− met de aannemer(s) is/zijn verregaande afspraken gemaakt over de aanneemsom(men).

Lasten onderhoud Hieronder zijn begrepen de totale kosten van onderhoud onder aftrek van salarissen en sociale lasten eigen dienst. VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER

Overige bedrijfslasten VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

FINANCIEEL VERSLAG

Hieronder worden de overige kosten verantwoord in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening, zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten, belastingen, verzekeringen, levering goederen en diensten etc.

JAARREKENING 2011

Rentebaten



De rentebaten bestaan uit de opbrengsten van de belegging van het eigen vermogen dat niet voor interne financiering is aangewend.

Belastingen Hieronder is opgenomen de verschuldigde vennootschaps belasting voor de fiscale eenheid die de Bouwvereniging heeft met haar 100% dochter “Woningbeheer Harlingen participatie BV”. Deze is berekend op basis van de algemene wetgeving in het kader van de VPB en eventueel aangevuld met de regels van de Vaststellingsovereenkomst die met de belastingdienst is aangegaan.


47

Toelichting op de geconsolideerde balans x € 1.000

huidig boekjaar

vorig boekjaar

VASTE ACTIVA

Materiële vaste activa 1. Onroerende en roerende zaken in exploitatie 2. Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Totaal

1. Onroerende zaken in exploitatie

grond

woningen

Saldo begin boekjaar: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen

garages en winkels

56.178 3.437 2.109

52.702 3.989 2.112

61.724

58.803

totaal huidig totaal vorig boekjaar boekjaar

12.981

56.189 16.478-

61 51-

69.231 16.529-

65.680 15.582-

12.981

39.711

10

52.702

50.098

Mutaties in het boekjaar: - investeringen - correctie bedrijfswaarde - desinvesteringen - afschrijvingen - correcties afschrijvingen

851 42-

4.158 3011.310120

-

5.009 3431.190-

5.114 1.1104531.111164

Saldo mutaties

809

2.667

-

3.476

2.604

Saldo einde boekjaar: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen

13.790 -

60.046 17.668-

61 51-

73.897 17.719-

69.231 16.529-

Boekwaarde:

13.790

42.378

10

56.178

52.702

Boekwaarde

Investeringen Plan Zuid Fase 1a Plan Zuid Fase 1b Casa Cara Almenum Keukenonderhoud Comfort op maat

oplevering woningen en appartementen oplevering woningen en appartementen plaatsen cv en energiezuinig maken complex a. vervanging lift b. aanpassingen hoofdverdeler tbv aggregaat 40% wordt beschouwd als zijnde een verbetering

De desinvesteringen hebben betrekking op: - correctie aanschafwaarde in verband met verkoop woningen

4.451 4.541

155 313

11 56 14 271 311

5.009

5.114

(343)

(453)

(343)

(453)


48

Eens per drie jaar (voor het laatst in 2010) wordt het verschil tussen de structureel lagere bedrijfswaarde en de boekwaarde in het resultaat geboekt. Een vergelijk per ultimo 2011 geeft aan dat er 2,8 mln. aan eerdere afwaarderingen terug moet worden genomen terwijl er 1,0 mln. extra moet worden afgeboekt.

GEM. BOEKWAARDE PER WONING

HUUROPBOUW

2005 1.700

2006

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011

2007

AANTAL WONINGEN ULTIMO JAAR 2005

Goedkoop

2006 2007

700

2008

Duur > htg

Betaalbaar

-300

2008

2009

2009

2010

2010

2011

Duur < htg

17.000 18.000 19.000 20.000 21.000 22.000 23.000

2011 2.000

Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening

Verkoop en sloop van woningen komend boekjaar De Bouwvereniging verwacht in 2012 10 huurwoningen te verkopen. Er worden in 2012 geen woningen gesloopt. De verwachting is dat de boekwinst op de verkoop van de 10 huurwoningen € 1,025 mln. zal bedragen. Per 01-01-2012 zijn voor verkoop 695 woningen aangewezen.

WAARDERING WONINGBESTAND ULTIMO HUIDIG BOEKJAAR ( X € 1 MNL)


0

50

100

OZB bedrijfswaarde incl. grond

150

200

250

bedrijfswaarde excl. grond boekwaarde

300

2.250

2.500


49

huidig boekjaar

vorig boekjaar

Zekerheden Er is geen activa als zekerheid gesteld voor verstrekte leningen.

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

Actuele OZB-waarde De waarde van de woningen en woongebouwen, garages en winkels bedroeg volgens de aanslag onroerende zaakbelasting 2011: € 277,8 mln Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van de materiële vaste activa in exploitatie bedraagt per ultimo van het boekjaar circa € 105,3 miljoen, rekening houdend met de geplande sloop en verkoop in de eerste tien jaar. In de bedrijfswaarde is een grondwaarde meegenomen van € 13,5 mln. De bij de berekening gehanteerde uitgangspunten zijn opgenomen onder de grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling.

JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

99,8

79,2

Autonome ontwikkeling Effect vrijgevallen kasstromen in boekjaar Effect contante waarde van een jaar opschuiven

-4,7 4,5

-3,9 3,9

Voorraadmutaties Verkoop Nieuwbouw

-1,1 4,6

-2,0 3,9

-2,3 0,4 2,3 2,4 0,6

-2,7 13,9 -12,4

-0,3 6,0 0,2 -6,5 -0,6

-0,7 20,3 -4,7 3,0 -0,1

105,3

99,8

Bedrijfswaarde per 1 januari

Parameterwijzigingen Verkoopopbrengsten Levensduur Huurstijging Onderhoudskostenstijging Inflatie/lastenstijging Disconto percentage Niveauwijzigingen Huren Onderhoudsuitgaven Exploitatie-uitgaven Verkoop huurwoningen Restwaarden

Bedrijfswaarde per 31 december

(13) woningen 40 woningen

-3,8 5,9


50

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

huidig boekjaar

2. Onroerende zaken in ontwikkeling

totaal

totaal

Saldo begin boekjaar - investeringen - desinvesteringen

3.989 4.569 (5.121)

3.547 539 (97)

Saldo einde boekjaar

3.437

3.989

3.936 324 169

489

140

50

4.569

539

De investeringen hebben betrekking op: - Plan Zuid - Rozengracht - Rooie Dorp - Almenum - Diverse projecten in ontwikkeling

JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen

De specificatie van de desinvesteringen is als volgt: - naar activa in exploitatie (Plan Zuid Fase 1) - naar ORT Rozengracht - naar ORT Rooie Dorp - naar ORT Welgelegen E - kosten ten gunste van voorziening onrendabele top - opbrengsten ten gunste van project AZC (Verhuur Harnehal) - afboeking Almenum (1e project) - diversen

Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

vorig boekjaar

Het saldo van de activa in ontwikkeling heeft betrekking op de volgende projecten: - Almenum - locatie AZC-terrein - Plan Zuid Fase 1 - Rozengracht - Stationslocatie

(4.541) (330) (113) (18) (461)

(97)

(8) (111) (119) (5.121)

(97)

12 2.786 0 0 639

110 2.768 489 6 616

3.437

3.989


51

3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie kantoorpand inventaris Saldo begin boekjaar: - aanschaffingswaarde - correctie volledige afschrijving - afschrijvingen - correctie volledige afschrijving


Boekwaarde Mutaties in het boekjaar: - investeringen - desinvesteringen - afschrijvingen - correctie afschrijvingen

ICT

vervoermiddelen

totaal

vorig boekjaar

1.994

216

895

207

3.312

3.193

(717)

78-

(314)

(91)

(1.200)

(905)

1.277

138

581

116

2.112

2.288

15

325 (143) (187) 105

31

371 (143) (336) 105

119

(58)

(44)

(58)

(29)

100

(16)

(3)

(176)

Saldo einde boekjaar: - aanschaffingswaarde - afschrijvingen

1.994 (775)

231 (122)

1.077 (396)

238 (138)

3.540 (1.431)

3.312 (1.200)

Boekwaarde

1.219

109

681

100

2.109

2.112

Afschrijvingsmethode en -termijnen De lineaire afschrijvingsmethode en -termijnen bedragen respectievelijk voor: Kantoorpand 30 jaar Inventaris/machines 5-15 jaar ICT 5 jaar Vervoermiddelen 5 jaar Aanhangers 15 jaar (Investeringen tot € 5.000 worden ineens afgeschreven) Verzekering De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn per 31 december 2011 voor € 5,4 miljoen verzekerd tegen het risico van brand en stormschade. De wijziging van de verzekerde waarden vindt ultimo elk jaar middels indexering plaats. Actuele waarde De waarde van de onroerende zaken ten dienste van de exploitatie bedroeg volgens de aanslag onroerende zaakbelasting 2011 € 1.526.000

(47)

(295)


52

huidig boekjaar

vorig boekjaar

FINANCIELE VASTE ACTIVA Deelnemingen: 50% in het aandelenkapitaal van de Kanaalweg B.V. Actieve belastinglatenties


9 409

9 464

418

473

1.900 7 802 960

1.892 17 757 878

3.669

3.544

464 (55)

519 (55)

409

464

218

197

De omloopsnelheid van de voorraad (materiaalverbruik : gemiddelde voorraad) (In 2011 wordt de gemiddelde voorraad 1,44x verbruikt)

1,44

1,51

Gemiddelde opslagduur (gemiddelde voorraad / materiaalverbruik x 365 dgn) (In 2011 ligt de gemiddelde voorraad 253 dagen in het magazijn)

253

242

-

350

Vorderingen 1. Huurdebiteuren 2. Belastingen en sociale verzekeringen 3. Overige vorderingen 4. Overlopende activa

63 575 69 3.850

61 656 113 3.561

Totaal

4.557

4.391

Vorderingen op Kanaalweg BV en VOF Zuiderhaven Kanaalweg BV: verstrekte voorschotten en voorbereidende investeringen Kanaalweg BV: resultaat deelneming VOF Zuiderhaven: verstrekte voorschotten VOF Zuiderhaven: winstuitkeringen

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

Actieve belastinglatentie Saldo actieve belastinglatentie per 1 januari Vrijval ten laste van het resultaat 2011

JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans

De actieve belastinglatentie is gevormd voor de belastbare tijdelijke verschillen in de fiscale waardering van de langlopende leningen.

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Onderhoudsmaterialen

Onderhanden projecten Plan Zuid


53

huidig boekjaar 1. Huurdebiteuren Huurachterstanden uitgedrukt in een percentage van de jaarhuur

vorig boekjaar 63

61

0,51%

0,50%

7 208 0 182 178

84 208 182 182

575

656

HUURACHTERSTAND IN % VAN DE BRUTO JAARHUUR 2005


2006

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

2007


2008 2009

FINANCIEEL VERSLAG

2010

JAARREKENING 2011

2011

Geconsolideerde balans

0,00% 0,20% 0,40% 0,60% 0,80% 1,00% 1,20%


2. Belastingen en premie sociale verzekering -

Btw, loonheffing en premie sociale verzekering Te vorderen vennootschapsbelasting 2008 Te vorderen vennootschapsbelasting 2009 Te vorderen vennootschapsbelasting 2010 Te vorderen vennootschapsbelasting 2011


54

huidig boekjaar

vorig boekjaar

3. Overige vorderingen Debiteuren vertrokken huurders Termijnen kopers Overige debiteuren af: Voorziening dubieuze debiteuren

101 0 108 (140)

121 101 37 (146)

69

113

Verloop voorziening dubieuze debiteuren: Saldo begin boekjaar af: afgeboekte posten bij: reeds afgeboekte, alsnog ontvangen posten bij: toevoeging aan voorziening

146 (29) 0 23

159 (26) 1 12

Saldo einde boekjaar

140

146

Totaal VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER

VORDERINGEN OP VERTROKKEN HUURDERS (X € 1.000)

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG

2005 2006

FINANCIEEL VERSLAG

2007

JAARREKENING 2011

2008


2009

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening

2010

Kasstroomoverzicht

2011

Waarderingsgrondslagen

90

110

130

150

Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

Als dubieus wordt elke vordering aangemerkt die ouder is dan zes maanden, plus de als dubieus beschouwde vorderingen jonger dan zes maanden.


55

huidig boekjaar

vorig boekjaar

4. Overlopende activa Licenties Tobias AX (2012) Garages Prinses Marijkestraat Diversen

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening

74 72 35

17

Totaal

3.850

3.561

Specificatie liquide middelen Deposito rekeningen Rekening courant Kas

4.546 99 2

4.386 481 1

Totaal direct opvraagbaar

4.647

4.868

17.977 3.337

21.780 (3.803)

21.314

17.977

EIGEN VERMOGEN Overige reserves: Algemene bedrijfsreserve Saldo begin boekjaar Jaarresultaat Saldo einde boekjaar

ALGEMENE BEDRIJFSRESERVE 2005 2006 2007


2008 2009 2010 2011 0

4

8 12 16 IN MILJOEN EURO’S

20

24


56

huidig boekjaar

vorig boekjaar

VOORZIENINGEN


Voorziening onrendabele toppen Saldo voorziening begin boekjaar Dotaties aan de voorziening Onttrekking aan de voorziening

7.503 933 (461)

582 7.600 (679)

Saldo einde van het boekjaar

7.975

7.503

De dotaties hebben in het boekjaar betrekking op: - ingeschatte onrendabele top Welgelegen Blok E - ingeschatte onrendabele top Rooie Dorp (renovatie) - ingeschatte onrendabele top Rozengracht

933

FINANCIEEL VERSLAG

Totaal dotaties:

933

JAARREKENING 2011

De onttrekkingen in het boekjaar zijn als volgt: - Vrijval ORT Plan Zuid - Vrijval ORT Welgelegen Blok E - Vrijval ORT Rooie Dorp - Vrijval ORT Rozengracht

(18) (113) (330)

Totaal onttrekkingen

(461)



3.100 4.500 7.600

(582) (41) (56) (679)


57

31-Dec-11

LANGLOPENDE SCHULDEN

31-Dec-10

Totaal

Waarvan Totaal looptijd >5 jr.

Leningen kredietinstellingen

40.553

22.388

41.070

22.552

Totaal

40.553

22.388

41.070

22.552

Leningen kredietinstellingen VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG

2010

Saldo begin boekjaar

JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening

Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

41.070

41.546

(517)

(476)

40.553

41.070

Opbouw van de leningportefeuille:

Soort lening:

Aantal

Annuïtair Fixe Roll-over

Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen

2009

Mutaties in het boekjaar: - nieuwe leningen - aflossingen Saldo einde boekjaar

FINANCIEEL VERSLAG

Waarvan looptijd >5 jr.

Bedrag

% totaal

gem. rente %

4 6 4

5.653 25.900 9.000

13,94 63,87 22,19

14

40.553

100,00

4,65 4,17 1,60

Alle leningen zijn geborgd via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw

SCHULDRESTEN PER WONING

GELDVERSTREKKERS IN PROCENTEN ULTIMO 2100

2005 2006 2007

2,47% 47,20%

62% BNG

5%

2,5%

ABN AMRO

2008 2009 2010 2011 10.000 12.000 14.000 16.000 18.000 20.000 22.000

NWB ING RABOBANK


58

huidig boekjaar De aflossingsverplichtingen in het volgend boekjaar bedragen: - contractuele eind aflossingen - reguliere aflossingen

548

517

Totaal

548

517

3,60%

3,51%

1. Schulden aan leveranciers 2. Belastingen sociale verzekeringen 3. Overige schulden 4. Overlopende passiva

397 176 142 1.007

883 603 153 893

Totaal

1.722

2.532

397

883

176

603

142

153

711 64 54 30 22 14 19

721 67

Gewogen gemiddelde rentevoet: van alle leningen VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst-enverliesrekening

Roll-over-leningen Leningnr NWB NWB Rabobank BNG

Loopt tot 12/1/2014 2/2/2015 6/1/2014 12/1/2012

Nom. bedrag € 4.000.000 € 4.000.000 € 1.000.000 € 4.000.000

Opgenomen € 4.000.000 € 4.000.000 € 1.000.000 €0

De hierboven vermelde lening van BNG á € 4.000.000 wordt per 1-12-2012 opgenomen en omgezet in een basisrentelening.

KORTLOPENDE SCHULDEN

1. Schulden aan leveranciers 2. Belastingen en sociale verzekering - betreft nog te verrekenen omzetbelasting, loonbelasting, vennootschapsbelasting en premies sociale verzekering.

3. Overige schulden ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011

vorig boekjaar

- vooruitontvangen huur

4. Overlopende passiva -

transitorische rente tegoed verlofuren personeel implementatiekosten AX/Corsa Invoice/Workflow Plan Zuid Fase 1 kosten externe controle saldo in servicefonds huurders voorziening in glasfonds kosten verbouw toiletgroepen diversen

Totaal

93

18 7 17 28 35

1.007

893


59

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Obligo verplichting WSW


De Bouwvereniging is deelnemer in het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Hiervoor dient een obligoverplichting te worden aangehouden. Deze verplichting is voorwaardelijk. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting. De hoogte van het tarief is door het WSW vastgesteld op 3,85% van de geborgde leningen (inclusief de afgesloten leningen voor de toekomst). Voor leningen met een flexibele hoofdsom dient 75% van het obligotarief te worden aangehouden. Voor de Bouwvereniging is de obligo voor het WSW € 1.830.000

Derivaten De Bouwvereniging heeft een drietal CAPS gekocht om bij een rentestijging bij de onderliggende leningen met een variabele rente verzekerd te zijn van een maximaal te betalen rentepercentage. In 2003 zijn twee caps afgesloten. Deze lopen in 2014 beide af. Dit met gemaximeerde percentages van 5,5% voor € 4 mln en 5,38% voor € 0,5 mln. In 2010 is een tweejarige cap gekocht voor de afdekking van € 4 mln met een gemaximeerd percentage van 2%. Op het einde van het huidig boekjaar hebben de drie caps een waarde van € 3.000 Bovenstaande zijn de enige rentederivaten die De Bouwvereniging heeft.

Lease De Bouwvereniging heeft drie leaseauto’s. De leaseverplichting voor het komende boekjaar bedraagt € 56.460


60

Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening huidig boekjaar vorig boekjaar BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Te ontvangen netto huur: - woningen, garages en winkels af: huurderving wegens mutatieleegstand


11.812 (77)

11.428 (54)

11.735

11.374

Specificatie huurmutatie: Huurverhoging per 1 juli Nieuw in exploitatie (Plan Zuid) Overige huuraanpassingen Verkoop van woningen en garages

13 21 4 (6)

12 22 3 (11)

Totaal

32

26

0,65%

0,47%

Vergoedingen Te ontvangen vergoeding voor diverse diensten Derving wegens leegstand

646 (5)

637 (1)

Totaal

641

636

19

28

Totaal De te ontvangen netto maandhuur steeg met € 32.000,- van € 965.000,- in december 2010 naar € 997.000,- in december 2011.

Percentage huurderving van de te ontvangen huur:

Overheidsbijdragen - jaarlijkse bijdrage Rijk in exploitatietekort Opbrengst verkoop materiële vaste activa Winst op verkochte koopwoningen, inclusief boekwinst grondverkoop Winst op verkochte huurwoningen: verkoopopbrengst (100% marktprijs) af: boekwaarde (historische kostprijs) af: leegstand in verband met verkoop af: verkoopkosten

169

152

1.811 -217 -67 -101

2.342 -289 -73 -34

netto opbrengst

1.426

1.946

Totaal

1.595

2.098


61

huidig boekjaar vorig boekjaar Resultaat VOF Zuiderhaven


79

81

Overige bedrijfsopbrengsten - terugvordering belastingen - doorberekende uren eigen dienst aan projecten - verhuur overige ruimten - servicekosten/-fonds Almenum - diversen

97 175 41 5 71

316 84 41 28 31

Totaal

389

591

1.315 343 1

1.108 296 4

1.659

1.408

(1.004) 933 113

(63)


BEDRIJFSLASTEN

JAARREKENING 2011

Afschrijving op vaste activa - afschrijving op woningen - afschrijving op activa ten dienste exploitatie - afschrijving op garages en winkels


Totaal

FINANCIEEL VERSLAG


Waardeveranderingen materiële vaste activa - realisatie plan zuid - onrendabele top project Rozengracht - onrendabele top project Almenum - onrendabele top herstructureringsproject Rooie Dorp - onrendabele top project Welgelegen - afboeking in verband met lagere bedrijfswaarde (div. complexen)

4.500 3.100 1.109 42

8.646

1.672 (8)

1.825 (8)

1.664

1.817

Sociale lasten

220

219

Pensioenlasten

297

324

Totaal Als waardeveranderingen worden verantwoord alle onrendabele bedragen als gevolg van lagere bedrijfswaarden ten opzichte van investeringen/boekwaarden en onrendabele bedragen als gevolg van beëindiging van gesloopte en te slopen woningen. Lonen en salarissen - salarissen - ontvangen ziekengelden Totaal


62

huidig boekjaar vorig boekjaar Wet Openbaarmaking Topinkomens (WOPT) Op basis van de regels van de WOPT bedraagt het belastbare loon van de bestuurder (plus het werkgevers- en werknemersdeel van de pensioenpremies) € 172.000 (vorig jaar € 171.000)


Kosten onderhoud - kosten onderhoud door derden - kosten onderhoud intern (salarissen, sociale lasten en overige bedrijfslasten)

2.707 685

2.170 730

Totale onderhoudskosten

3.392

2.900

Specificatie onderhoudskosten: - preventief onderhoud, renovatie en verbeteringen, inclusief aanbrengen basiskwaliteit - mutatie onderhoud - klein onderhoud - comfort op maat - contract onderhoud (centrale verwarming etc.) - diversen

2.224 383 436 89 262 132

1.531 328 455 311 296 154

Totaal werkelijke kosten

3.526

3.075

(22) (6) (48) (34) (4) (20)

(14) (43) (27) (4) (46) (41)

3.392

2.900

Terugontvangen onderhoudskosten: - terugontvangen kosten inzake woningaanpassingen WMO - doorberekening kosten servicefonds - terugontvangen mutatieonderhoud bewoners - vergoeding brand-, storm- en overige schaden - werk voor derden - terugontvangen van huurders voor keukenprojecten Onderhoudskosten


63


huidig boekjaar vorig boekjaar Overige bedrijfslasten - belastingen - algemene kosten - huisvestingskosten - diensten aan bewoners - overige personeelskosten - automatiseringskosten (exclusief afschrijvingen hard- en software) - inlenen personeel - energielabeling - diverse kosten - kosten bewonerszaken - advisering en diensten door derden - kosten opstalverzekering activa - toevoeging aan voorziening dubieuze debiteuren - promotie- en advertentiekosten - kosten leefbaarheid buurten - kosten haalbaarheidsonderzoeken en projectontwikkeling - projectsteun wijkenaanpak

868 300 222 604 179 204 145 114 63 63 86 45 25 33 37 32 133

832 329 190 652 221 194 15 4 72 62 143 45 8 34 32 38 116

3.151

2.987

De uitsplitsing van de honoraria van de controlerend accountant zijn als volgt: Controle van de jaarrekening Fiscale adviesdiensten

30 9

30 17

Totaal kosten BDO audit & assurance BV

39

47

49 75 10 18

29 73 73 44

152

219

1.476

1.510

Totaal De toegekende vergoedingen aan de leden van de Raad van Commissarissen, die zijn begrepen in de algemene kosten, bedragen € 42.000 (vorig jaar € 36.000)

Er zijn geen kosten geweest van BDO netwerkorganisaties Rentebaten - doorberekende rente grondlocaties - rente deposito’s - renteopbrengsten diverse banken girorekeningen - diverse rentevergoedingen Totaal Rentelasten - rentelasten langlopende leningen


64

huidig boekjaar vorig boekjaar Vennootschapsbelasting Commercieel res. conform winst- en verliesrekening

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht

Bij: - Fiscaal lagere afschrijving mva - Fiscaal geen waardeveranderingen - Fiscaal lagere lasten onderhoud - Bijdrageheffing bijzondere projectsteun wijkenaanpak - Boetes - Gemengde kosten

3.392

1.198 0 133 7 5 1.343

Af: - Fiscaal geen waardeveranderingen - Fiscaal geen opbrengst woningverkopen - Afschrijving Agio marktwaarde leningen - Fiscaal geen opbrengst verkoop bedrijfsmiddelen - Investeringsaftrek - Herbestedingsreserve

71 1.446 275 11 4 2.928 4.735

Belastbare winst De Bouwvereniging

0

Verrekening compensabele verliezen


Belastbare winst De Bouwvereniging

0

Agio op leningen

55

Belastingen volgens de winst- en verliesrekening

55

De VPB aangifte 2008 was al definitief en de aangifte 2009 nog voorlopig. Met het kunnen toepassenvan de herbestedingsreserve zal tegen de aangifte 2008 in beroep worden gegaan en de aangifte 2009 zal opnieuw worden ingediend. De eerder opgebouwde fiscale verrekenbare verliezen ad € 6,5 mln uit deze jaren zullen met deze in 2012 uit te voeren actie opnieuw worden berekend. Vanwege bovenstaande is de fiscale druk afwijkend van hetgeen normaliter als bedrijfs economosche druk mag worden verwacht. Mede door de dalende waarde van het vastgoedbezit is het onzeker of in de komende jaren fiscale winsten kunnen worden gerealiseerd. Gezien de onzekerheid hieromtrent zijn geen nieuwe latenties verwerkt in de jaarrekening. Overige informatie Werknemers: Aan het einde van het jaar heeft de Bouwvereniging aan FTE’s:

33,7

33,5



66

Balans de bouwvereniging per 31-12-2011 (na winstbestemming) ACTIVA

31-12-2011

31-12-2010

VASTE ACTIVA


Materiële vaste activa - Onroerende en roerende zaken in exploitatie - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling - Onroerende en roerende zaken ten dienste exploitatie

56.178 3.437 2.109

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

52.702 3.989 2.112 61.724

Financiële vaste activa - Deelnemingen - Latente belastingvoorziening

632 409


58.803

616 464 1.041

1.080

62.765

59.883

218

197

-

350

Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening Overige gegevens Verklaring RvC Accountantsverklaring

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Onderhanden projecten Vorderingen - Huurdebiteuren - Groepsmaatschappijen - Belastingen en sociale verzekeringen - Overige vorderingen - Overlopende activa

Liquide middelen

Totaal activa (x € 1.000,-)

63 3.039 575 69 189

61 2.958 656 113 9 3.935

3.797

4.646

4.855

8.799

9.199

71.564

69.082


67

Vervolg - Balans de bouwvereniging per 31-12-2011 (na winstbestemming) PASSIVA

31-12-2011

31-12-2010

EIGEN VERMOGEN - Overige reserves - Netto resultaat boekjaar

17.977 3.337


21.780 3.80321.314

17.977

7.975

7.503

40.553

41.070


VOORZIENINGEN - Voorziening onrendabele toppen

FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst-en-verliesrekening

LANGLOPENDE SCHULDEN - Leningen overheid en kredietinstellingen

Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening Overige gegevens Verklaring RvC Accountantsverklaring

KORTLOPENDE SCHULDEN -

Schulden aan leveranciers Belastingen en sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

Totaal passiva x € 1.000,-)

397 176 142 1.007

883 603 153 893 1.722

2.532

71.564

69.082


68

Winst-en-verliesrekening v/h de bouwvereniging over het boekjaar 2011 boekjaar 2011

boekjaar 2010

BEDRIJFSOPBRENGSTEN


-

Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten

11.735 641 19 1.595 407

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans

11.374 636 28 2.098 483 14.397

14.619

BEDRIJFSLASTEN -

Afschrijvingen op vaste activa Waardeveranderingen vaste activa Erfpachten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Onderhoud door derden Overige bedrijfslasten

1.6594221.6642202972.7073.149-

1.4088.64621.8172193242.1702.969-

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening

BEDRIJFSRESULTAAT DEELNEMINGEN

9.740-

17.555-

4.657

2.936-

16

56

Overige gegevens Verklaring RvC Accountantsverklaring

FINANCIËLE BATEN EN LASTEN - Rentebaten - Rentelasten

RESULTAAT VOOR BELASTINGEN - Vennootschapsbelasting

NETTORESULTAAT (x € 1.000,-)

195 1.476-

243 1.5101.281-

1.267-

3.392

4.147-

55-

344

3.337

3.803-


69

Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige balans huidig boekjaar

vorig boekjaar

ACTIVA


Deelnemingen Eigen vermogen Participatie BV Groepsmaatschappijen Rekening Courant Participatie BV

632

616

3.039

2.958

189

9

4.547 98 1

4.386 468 1

4.646

4.855

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans

Overlopende activa Transitorische rente Liquide middelen Deposito’s Rekening Courant Kas

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening Overige gegevens Verklaring RvC Accountantsverklaring

(x € 1.000)


70

Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening huidig boekjaar

vorig boekjaar

BEDRIJFSOPBRENGSTEN


Resultaat VOF Zuiderhaven Winstuitkering Overige bedrijfsopbrengsten Resultaat Kanaalweg BV

79

81

(18)

17

(2) (16) (43)

(18) (56) (24)

0

0

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

BEDRIJFSLASTEN

JAARREKENING 2011

Overige bedrijfslasten Resultaat deelnemingen Rentebaten

ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening Overige gegevens Verklaring RvC Accountantsverklaring

(x € 1.000)


71

Overige gegevens Vooruitlopend op de vergadering van de Raad van Commissarissen 17 april 2012, wordt het resultaat 2011 als volgt verdeeld: Algemene bedrijfsreserve Resultaat 2011

€ 3.337.000 ----------------------------------------€ 3.337.000


Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum welke een materieel ander beeld geven op de gepresenteerde cijfers in dit verslag zodat ze hier vermeld dienen te worden.

FINANCIEEL VERSLAG

Goedkeuring Jaarverslag

JAARREKENING 2011

De gehele administratie en het samenstellen van de jaarrekening wordt in eigen beheer uitgevoerd. De administratie is volledig geautomatiseerd, waarbij voor het primaire proces gebruik gemaakt wordt van de programmapakketten van SG automatisering uit Emmen.

ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans

Het jaarverslag is conform de Model-jaarverslaglegging volkshuisvestingsinstellingen opgesteld, rekening houdende met de richtlijnen voor de jaarverslaglegging en het BBSH.

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening Overige gegevens Verklaring RvC

De controle van de jaarrekening is opgedragen aan BDO Audit & Assurance BV. De rapportage geschiedt aan de Raad van Commissarissen.

Verklaring bestuurder De bestuurder verklaart dat Stichting v/h De Bouwvereniging in 2011 uitsluitend werkzaam is geweest in het belang van de volkshuisvesting en dat alle middelen van de organisatie zijn aangewend voor de uitvoering van de activiteiten op het gebied van de volkshuisvesting, dan wel zijn besteed aan activiteiten die bevorderlijk zijn voor een goede volkshuisvesting.

Accountantsverklaring Harlingen, 4 april 2012 Namens het bestuur

Was getekend, Drs. J.J. van Weerlee, directeur-bestuurder


72

Verklaring Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen verklaart hierbij de van de bestuurder van Stichting v/h De Bouwvereniging aangeboden jaarrekening 2011 te hebben beoordeeld en akkoord bevonden. Deze vaststelling door het bestuur en de goedkeuring door de Raad van Toezicht is verleend nadat alle betrokkenen de stukken hebben gecontroleerd en kennis hebben genomen van de bevindingen van BDO Audit & Assurance BV.

VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER Harlingen, 17 april 2012 VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Namens de Raad van Commissarissen VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG

Was getekend, W. de Vries

JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans

Was getekend, Th. Bonnema

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting verschil geconsolideerde en enkelvoudige balans Toelichting afwijkingen geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening Overige gegevens

Was getekend, A. van der Meulen-Terpstra

Was getekend, J.M. de Groot-Stoker

Verklaring RvC Accountantsverklaring

Was getekend, Y. Tolsma


73

Accountantsverklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Commissarissen van Stichting voorheen De Bouwvereniging

Verklaring betreffende de jaarrekening VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2011 van Stichting voorheen De Bouwvereniging te Harlingen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2011 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.


Verantwoordelijkheid van het bestuur FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011 ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans

Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Het bestuur van de toegelaten instelling is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.


Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van Bijlage III bij het Besluit beheer sociale-huursector. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.


74

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting voorheen De Bouwvereniging per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG FINANCIEEL VERSLAG JAARREKENING 2011

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, sub a van het Besluit beheer sociale-huursector, melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van Titel 9 BW 2 is opgesteld, en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391, vierde lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Verder vermelden wij dat is voldaan aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van financiële ondersteuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04, MG 2008-03, MG 2010-03 en MG 2011-02, alsmede aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van grondaankopen zoals bedoeld in de MG 2001-26 en de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van sponsoractiviteiten zoals bedoeld in MG 2006-04.

ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2011 Enkelvoudige balans

Groningen, 17 april 2012


BDO Audit & Assurance B.V. namens deze,

w.g. R.W. van Hecke RA

J A A R V E R S L A G

Recommend Documents