J A A R V E R S L A G

UNAMEC 2006 JAARVERSLAG

UNAMEC 2006 JAARVERSLAG

Auteur: H. Hellinckx

UNAMEC v.z.w. Beroepsvereniging van fabrikanten, invoerders en verdelers van medische hulpmiddelen v.z.w. Koning Albert I- laan 64 1780 Wemmel

Voorwoord van de heer P. Soenen Voorzitter UNAMEC In haar eerste jaarverslag heeft UNAMEC het economisch gewicht van de sector medische hulpmiddelen in kaart gebracht aan de hand van een aantal sociaal-economische parameters zoals omzet, toegevoegde waarde, in- en uitvoer, tewerkgesteld personeel, investeringen, onderzoek en ontwikkeling, analyse van de financiële ratio’s als nettorentabiliteit van het eigen vermogen, liquiditeit en solvabiliteit. Tevens werd een model voor de voorspelling van de ondernemingsfaillissementen toegepast op de sector medische hulpmiddelen. Rekening houdend met de technische specificiteit, maar vooral met de diversiteit van de sector medische hulpmiddelen was een meer diepgaande analyse aangewezen. Daarom werd -naast het onderzoek naar het economisch gewicht van de sector medische hulpmiddelen- dit jaar specifiek bijkomend onderzoek verricht naar het economisch gewicht van de deelsector medische verbruiksgoederen teneinde een vergelijking met de totale sector medische hulpmiddelen mogelijk te maken. De deelsector van medische verbruiksgoederen staat nog aanzienlijke uitdagingen te wachten: • Een verdere toename wat betreft het verbruik van medische verbruiksgoederen buiten de ziekenhuizen als gevolg van een kortere hospitalisatieduur (en een gewijzigde ziekenhuisfinanciering). • De ’dubbele vergrijzing’. Er komen -absoluut en relatief- niet alleen meer ouderen boven de 65 jaar, maar exponentieel meer boven de 75 tot 80 jaar. Dit is de leeftijdsgroep die veruit de meeste zorg en medische verbruiksgoederen nodig heeft. • Een verdere toename van de techniciteit van de medische verbruiksgoederen en daaraan gekoppeld de stijgende vraag naar een (specifieke en aangepaste) terugbetaling in de thuiszorg Het jaarverslag moet verantwoordelijken binnen de gezondheidszorg in staat stellen een beter beeld te krijgen van het economisch gewicht van de sector medische verbruiksgoederen in België en moet bedrijfsleiders in staat stellen de bedrijfsresultaten van hun onderneming te benchmarken met andere bedrijven binnen de productgroep van medische verbruiksgoederen.

3

Maatschappelijke relevantie medische verbruiksgoederen R. Van den Broeck Directeur UNAMEC

Het brede maatschappelijke belang van de medische hulpmiddelen in het algemeen en van de medische verbruiksgoederen in het bijzonder, strekt zich verder uit dan het louter economische en werkgelegenheidsbelang. Door een goede gezondheidszorg wordt de productiviteit maar vooral het welzijn van alle Belgen verhoogd. De medische verbruiksgoederen zijn absoluut onmisbaar geworden voor een kwalitatief goede gezondheidszorg, zowel voor de ziekenhuiszorg (’cure’) als voor de langdurige verpleging en (thuis)verzorging (’care’). Dit zal worden geïllustreerd aan de hand van drie aandoeningen. Per aandoening wordt een selectie van medische verbruiksgoederen gemaakt waarbij, aan de hand van voorbeelden, de productontwikkelingen gedurende het laatste decennium worden weergegeven tezamen met de toekomstige ontwikkelingen. Er werd gekozen voor de volgende drie pathologieën: • (Darm)kanker • Diabetes mellitus • Incontinentie

5

Maatschappelijke relevantie medische verbruiksgoederen

Darmkanker Dikke darmkanker (colonkanker, rectosigmoidkanker en rectumkanker) is een van de meest voorkomende vormen van kanker in België; dit zowel voor mannen als voor vrouwen. Via het Belgian Cancer Registry is het aantal nieuwe kankergevallen in België ge-

kend. Het is een epidemiologisch werkinstrument dat de incidentie van verschillende types kanker in functie van geslacht, leeftijd en geografische spreiding beschrijft. Dit gebeurt op basis van ICD-10 classificatie (International Classification of Diseases).

Tabel 1: Aantal bestaande gevallen van darmkanker in België voor het jaar 2005 Bron: Belgisch Kanker Register http://www.registreducancer.org/

Geslacht V M

ICD-10

Absoluut aantal

CR°°

C18: Colon°

2.115

39,9

2.210

43,5

C18: Colon

° C18 bevat: caecum, appendix, colon ascendens, flexura hepatica, colon transversum, flexura lienalis, colon descendens en colon sigmoideum

°° Crude Incidence Rate: de CR bekomt men door het totaal aantal nieuwe kankergevallen per orgaan te delen door het totaal aantal personen met het betreffende geslacht in de populatie.

Een belangrijk gevolg van dikke darmkanker kan zijn dat een stoma, een kunstmatige uitgang voor ontlasting, moet worden aangelegd. Naast stomata op de dikke darm (colostomata) zijn stomata op de dunne darm (ileostomata) van belang. Stomata -blijvende of tijdelijke- worden niet alleen bij kanker aangebracht maar soms ook bij andere aandoeningen zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Hoewel precieze cijfers over het aantal mensen in België met een stoma ontbreken, wijzen verschillende bronnen uit dat het momenteel om zeker ruim 13.000 personen gaat. De belangrijkste medische verbruiksgoederen bij dikke darmkanker zijn de stoma hulpmiddelen.

•

De voornaamste ontwikkelingen in het laatste decennium zijn de volgende: •

Verbetering van materialen, waarvan in het bijzonder kunnen worden vermeld de huidplaten waarop de zakjes worden bevestigd. Deze kleven veel beter, waardoor de betrouwbaarheid veel groter is geworden (minder lekkage, minder geuren). Daarnaast treedt aanzienlijk minder huidirritatie op.

6

Aanpassing van de medische hulpmiddelen aan de behoefte van de gebruikers. Om een voorbeeld te geven, sommige patiënten hebben een verzonken stoma waardoor lekkage en huidproblemen kunnen ontstaan. Hiervoor werden speciale typen van stomahulpmiddelen ontwikkeld (vullende pasta, aandrukring, speciale huidplaten). Ook zijn varianten ontwikkeld voor speciale situaties zoals het beoefenen van sport, waardoor maatschappelijke participatie beter mogelijk wordt, alsmede voor patiënten met een zeer gevoelige huid. • Verbetering van steungevende materialen zoals bandages bij een (dreigende) uitstulping van de stoma. Probleem is hier dat de betrokkenen het dragen hiervan belastend vinden, waardoor nogal wat patiënten er geen of weinig gebruik van maken. Gevolg kan zijn dat er later (opnieuw) operatief moet worden ingegrepen. Daarom is vrij recent een bandage ontwikkeld die lijkt op normaal ondergoed (geïntegreerde bandage). • Daarnaast zijn ook materialen als gaasjes en reinigingsdoekjes (om de huid schoon te maken) in toenemende mate ontwikkeld en gebruikt.

Diabetes mellitus Er zijn twee typen diabetes mellitus (kortweg diabetes of suikerziekte), type 1 en type 2. Bij mensen met type 1 diabetes maakt de pancreas (alvleesklier) geen insuline meer aan. De bètacellen, cellen in de alvleesklier waarin de insuline wordt aangemaakt, zijn door het eigen afweersysteem vernietigd. Bij deze vorm, die vaak op jonge leeftijd ontstaat, moeten patiënten insuline toegediend krijgen. Bij mensen met type 2 diabetes is het lichaam minder gevoelig voor insuline of er wordt te weinig insuline aangemaakt.

Deze vorm werd vroeger ouderdomsdiabetes genoemd, maar komt tegenwoordig op steeds jongere leeftijd voor. Risicofactoren zijn overgewicht, diabetes in de familie, leeftijd en de etnische afkomst. Aangezien diabetes een chronische aandoening is, moet niet alleen gekeken worden naar het optreden van nieuwe gevallen (incidentie) maar ook naar het aantal bestaande gevallen (prevalentie).

Tabel 2: Aantal bestaande gevallen diabetes mellitus in België voor het jaar 2005 Bron: P.J. Lefèbvre, Revue Médicale de Liège, 2005 - vol. 60 (5-6) p. 273-277

Diabetespopulatie Let wel: de Belgische cijfers zijn beperkt en onvolledig omdat een systematische registratie ontbreekt (Uitgezonderd het Belgisch Diabetes Register dat het aantal nieuwe patiënten registreert met diabetes -ontdekt vóór de leeftijd van 40 jaar en wonend in België). Uit Belgische en Nederlandse studies blijkt dat een derde tot de helft van de diabetespatiënten niet gediagnosticeerd zijn. Aangezien de cijfers uit de gezondheidsenquêtes gebaseerd zijn op gekende diabetes zal de werkelijke prevalentie dus nog een stuk hoger liggen. Anno 2006 zal dit ongeveer 5 tot 6pct. bedragen of meer dan een half miljoen Belgen (Diabetes Infolijn 1996-2006).

Type 1 en 2

Type 1

Type 2

450.000

40.000 - 60.000

400.000

seling toe te laten. Hiervoor zijn meerdere soorten materialen in gebruik zoals alginaten (uit algen afkomstige, bewerkte materialen), hydrofibers, hydrocolloïden en schuimverbanden. •

De ontwikkeling van materiaal met zilver, om infecties te voorkomen of te onderdrukken. Zilverionen komen -gecontroleerd- vrij als het wondmateriaal in contact komt met wondvocht. Het heeft een antibacteriële werking, zowel voor aërobe als anaërobe bacteriën.

•

De belangrijkste medische verbruiksgoederen bij diabetes mellitus zijn de hulpmiddelen gericht op het optimaal reguleren van het bloedglucosegehalte. De voornaamste ontwikkelingen in het laatste decennium zijn geweest:

De ontwikkeling van materiaal waarbij in geval van contact met bloed of wondvocht een gel wordt gevormd. Het product past zich hiermee optimaal aan het wondoppervlak aan, het wondvocht wordt opgesloten in het verband en de opgenomen bacteriën worden gescheiden gehouden van de wond.

•

Verbeterde bloedglucosemeters met handige strips (die werken op basis van capillaire opzuiging)

Wondbehandelingsmateriaal waarin pijnstillers zijn opgenomen die gereguleerd worden afgegeven.

•

De ontwikkeling van zalf en gel met honing waarbij onder andere gebruik wordt gemaakt van de antimicrobiële werking van honing.

•

Een vrij recente ontwikkeling is wondbehandelingsmateriaal dat de wondheling bevordert door bescherming van groeifactoren en het bevorderen van proliferatie van de helingscellen.

•

Drukontlasting door middel van total contact cast (TCC), waarbij een speciale gipsbehandeling van het onderbeen zorgt voor een gelijkmatige verdeling van de druk waardoor wonden sneller kunnen genezen.

•

De ontwikkeling van negatieve druk wond therapie (NPWT) met behulp van het Vacuum Assisted Closure (VAC) systeem. Deze therapie is toepasbaar bij acute, subacute en chronische wonden. Wat betreft diabetes kan gedacht worden aan wonden die ontstaan na amputatie van een diabetische voet. Dit is een combinatie van medische verbruiks- en investeringsgoederen.

•

•

Bloedglucosemeters zonder bloedprikken (glucowatch)

•

Verbeterde vingerprikkers

•

Verbeterde injectiepennen met verwisselbare insuline-cartridges

•

Beter hanteerbare externe insulinepompjes voor een betere gecontroleerde en gelijkmatiger afgifte (bolus)

•

Recent zijn voor insulinebehandelde patiënten, voor wie injecteren een bezwaar is, vernevelaars beschikbaar voor toediening van insuline als aërosol.

Op het gebied van wondzorg in het algemeen en de wondzorg bij diabetici in het bijzonder zijn enkele algemene ontwikkelingen te zien : •

Verbetering van materialen in het algemeen: wondbehandelingsmateriaal om vocht af te voeren en lucht- en waterdampuitwis-

7

Incontinentie Incontinentiehulpmiddelen worden zeer intensief gebruikt bij langdurige ziekten als dwarslaesies, multiple sclerose en dementie. Tabel 3 Bron : ° Prof. dr. J.J. Wyndaele, dienst urologie UZ Antwerpen °° Dr. M. Van Outryve, dienst maag-, darm- en leverziekten UZ Antwerpen

Ongewild urineverlies° 15 % van de totale Belgische bevolking Ongewild stoelgangverlies°° : % t.o.v. totale Belgische bevolking - personen ouder dan 50 jaar > 5 % - personen ouder dan 70 jaar > 10 % - personen ouder dan 80 jaar > 20 % Op het gebied van de producten is een grote variatie in producten ontstaan. Tegenwoordig bestaat een optimaal type incontinentiemateriaal voor iedere combinatie van de incontinentie, lichaamsomvang, voor mannen en vrouwen, zelfredzaamheid van de patiënt of mogelijkheid meer of minder mee te helpen, geestelijke conditie van de patiënt, moment van het etmaal of specifieke gebruikssituatie. Zo zijn onder meer de volgende innovaties in dienstverlening doorgevoerd : •

•

Systematische keuzewijzers, instructiemateriaal en instructiebijeenkomsten om verzorgenden en verplegenden te ondersteunen bij de keuze van het juiste materiaal en hen te leren hoe ze patiënten kunnen helpen bij het verwisselen van incontinentiemateriaal en fysieke (en geestelijke) problemen. Rekenmodellen, programma’s voor kostenbeheersing, om de combinatie kwaliteit van incontinentiezorg en kosten te optimaliseren. Daarbij zijn niet de kosten van het incontinentiemateriaal bepalend, maar de totale kosten per 24 uur incontinentiezorg.

PVC-materiaal, gels om het inbrengen te vergemakkelijken). De meest recente innovatie betreft katheters, die gecoat zijn met hydrofiele materialen, waardoor deze een waterlaag aan zich binden. Dit geeft een aanzienlijke reductie in de schuifweerstand bij het inbrengen en verwijderen. Dat is niet alleen veel gemakkelijker bij het hanteren, maar het voorkomt ook kleine bloedingen die de kans op en de ernst van infecties verhogen. Het reduceert ook het gebruik van antibiotica. Dit systeem met verminderde schuifweerstand voorkomt bij langduriger gebruik (vaak ’levenslang’) ook vorming van littekenweefsel. Door dit littekenweefsel kan de urethra ongevoeliger worden, waardoor het inbrengen steeds minder op geleide van pijngevoel kan worden gedaan en de beschadigingen en kans op infectie toenemen. Dit is recent gecombineerd met een andere vernieuwing: steriele en gemakkelijk te openen verpakkingen met complete sets. Hiermede zijn katheters snel en gemakkelijk, en ook op andere plaatsen dan thuis, te gebruiken. Dit heet Clean Intermittent Catheterisation. Het effect hiervan op zelfredzaamheid en participatiemogelijkheden en daardoor voor kwaliteit van leven is aanzienlijk. De betekenis van deze vernieuwingen is met een ruim aantal klinische studies en patiëntentevredenheidsstudies aangetoond. Op het gebied van absorptie-incontinentie zijn de afgelopen periode vele typen innovaties doorgevoerd : •

Het absorptievermogen voor vocht is vergroot, zonder het volume van het absorberend materiaal te vergroten.

•

De geur wordt vrijwel probleemloos geabsorbeerd.

•

Huidirritaties en –infecties worden tegengegaan, waardoor de kans op ongewenste complicaties (bijvoorbeeld decubitus) wordt verminderd.

•

Het draagcomfort in natte of gevulde toestand is sterk verbeterd door verbeterde pasvorm, lekranden, vochtisolerende tussenlagen en dergelijke.

•

Het gemak van aan- en uitdoen, bevestigen, hanteren, zowel door de patiënt zelf als door een ander is verbeterd door nieuwe ontwerpen bijvoorbeeld ’pants’ (absorptiemateriaal en broekje ineen), en ’flex-systemen’ (in stappen passend te bevestigen).

•

De detectie van de vullingsgraad met betrekking tot de verkleurende strips.

•

Een heel ander aspect is duurzaamheid (in milieutechnische zin) van de gebruikte materialen en processen.

Innovatie op vlak van product : Ook op het gebied van afvoerende incontinentie hebben veel ontwikkelingen plaatsgevonden, met name bij blaaskatheters. Sommige katheters worden langere tijd gedragen en voeren permanent af naar platte, bijvoorbeeld op het been gedragen opvangzakken. Een andere vorm is intermitterende sondage van de blaas waarbij de patiënt zelf zijn blaas één of meerdere keren (3-5) per dag ledigt: autosondage. In een eerste instantie hebben vernieuwingen plaatsgevonden in het ontwerp van de traditionele katheters (afgeronde vorm, zacht

8

Hoewel de innovatie met betrekking tot incontinentiezorg de afgelopen 10 jaar er vooral een was van vele kleine stapjes, is er alle reden om aan te nemen dat de innovatiemogelijkheden nog lang niet zijn uitgeput. Deze groei zal van een aantal zijden komen •

•

•

Er zullen nog voortdurend vernieuwingen plaatsvinden in de gebruikte materialen en componenten. De bovengenoemde incontinentiematerialen met vochtdetectie vormen nog maar een begin. Met name microsysteem- en nanotechnologie en ’smart materials’ zullen voor nieuwe mogelijkheden blijven zorgen om de kwaliteit en bruikbaarheid van incontinentiematerialen verder te verbeteren. Ook wordt het mogelijk niet alleen automatisch op vocht te detecteren, maar ook op andere fysiologische of biochemische parameters of ziektebeelden. Hiermee kunnen vervolgens -via telemetrie- automatisch signalen worden gegenereerd, die op de verpleegafdeling geregistreerd kunnen worden. Het verbeteren van de totale logistiek van productie, distributie, gebruik en afvalverwijdering door benutting van slimme labels (’RFIDs’, Radio Frequency Identification: elektronische uitleesbare labels) en ’slimme’ verpakkingen (optimale verdeling over grotere verpakkingen voor transport, makkelijk ompakbaar naar kleinere, gemakkelijk te openen en/of te verwijderen verpakkingen voor gebruik, elektronische labels die beschadiging door infectie of verhitting aangeven).

Conclusie Traditioneel worden medische verbruiksgoederen en medische hulpmiddelen in het algemeen beoordeeld op hun technische functionaliteit, medische werkzaamheid en veiligheid. Deze aspecten hebben overigens, zoals meerdere voorbeelden bij verschillende aandoeningen laten zien, ook een voortdurende evolutie doorgemaakt. Maar in de loop der jaren heeft men ontdekt dat er nog veel meer aspecten van belang zijn voor de patiënt, zijn omgeving en de zorgverleners. Denk maar aan de vele dimensies van gebruiksgemak voor de patiënt en verzorgers, niet-stigmatiserend ontwerp, en afstemming op de gebruiksomgeving/gebruikssituatie. Zo worden uiteindelijk de mogelijkheden vergroot tot echte kwaliteit van leven: autonomie, zelfredzaamheid en participatie. Over de volle breedte kan gesteld worden dat medische verbruiksgoederen een onmisbare rol vervullen en dat de gestage verbetering van de kwaliteit van deze medische hulpmiddelen geleid heeft tot een onmiskenbare betere kwaliteit van leven.

9

Samenvatting Medische hulpmiddelen Medische verbruiksgoederen

11

Samenvatting Medische hulpmiddelen 380 ondernemingen werden geselecteerd

Financiële ratio’s

325 ondernemingen beschikken over een Belgisch BTW nummer

•

Netto rentabiliteit van het eigen vermogen na belasting van 17,1 (gemiddelde ratio in pct.) (tegen 10,1 pct. voor de nietfinanciële vennootschappen

•

Liquiditeit van 1,9 (gemiddelde ratio) (tegen 1,3 pct. voor de niet-financiële venootschappen)

•

Solvabiliteit van 27,3 (gemiddelde ratio) (tegen 43,4 pct. voor de niet-financiële vennootschappen)

1/3 van de onderzochte ondernemingen zijn grote of middelgrote ondernemingen, 2/3 zijn kleine ondernemingen

•

Financieel risico van de ondernemingen: 14,3 pct. bevindt zich in de risicoklassen 3 en 4.

De belangrijkste economische indicatoren voor de onderzochte ondernemingen in België, voor wat betreft de medische hulpmiddelen in 2005

Krediet in handelsverrichtingen

289 ondernemingen beschikken over de volledige gegevens voor de berekening van de financiële ratio’s 83pct. van de onderzochte ondernemingen zijn voornamelijk gericht op distributieactiviteiten, 12pct. op productieactiviteiten en 5pct. op diensten.

De onderzochte ondernemingen realiseerden een omzet (prijs af-fabriek) van ongeveer: 6,2 miljard EUR, waarvan 2,6 miljard EUR° voor rekening van de medische hulpmiddelen. ° 42,6 pct. van de totale omzet van de onderzochte ondernemingen is omzet gerealiseerd door medische hulpmiddelen (Zie UNAMEC Jaarverslag 2005)

De onderzochte ondernemingen waren goed voor een toegevoegde waarde van iets meer dan: 1,9 miljard EUR Een totaal personeelsbestand van 17.354 FTE. Wat het totaal personeelsbestand betreft, kunnen volgende karakteristieken worden vastgesteld : •

Een toegevoegde waarde per werknemer van 110.500 EUR

•

60pct. van het tewerkgesteld personeel zijn mannen tegen 40pct. vrouwen

•

7,5pct. van de aanwervingen in de sector van medische hulpmiddelen hadden als opleidingsniveau: lager onderwijs, 40,4pct. secundair onderwijs, 30,3pct. hoger niet-universitair onderwijs en 21,8pct. universitair onderwijs

•

7,4pct. van de uittreders in de sector van medische hulpmiddelen hadden als opleidingsniveau: lager onderwijs, 40,7pct. secundair onderwijs, 33,4pct. hoger niet-universitair onderwijs en 18,5pct. universitair onderwijs

•

25,8pct. heeft het statuut van arbeider, 72,4 pct. heeft het statuut van bediende en 1,5pct. heeft het statuut van directie

•

Een gemiddelde personeelskost per werknemer ten bedrage van 68.400 EUR.

12

•

Aantal dagen klantenkrediet: 90 (tegen 61 dagen voor de niet-financiële vennootschappen)

•

Aantal dagen leverancierskrediet: 92 (tegen 65 dagen voor de niet-financiële vennootschappen).

Buitenlandse handel •

Invoer: 2,6 miljard EUR, waarvan 78,4 pct. binnen de EU

•

Uitvoer: 1,5 miljard EUR, waarvan 79,2 pct. binnen de EU

Samenvatting Medische verbruiksgoederen 380 ondernemingen werden geselecteerd 325 ondernemingen beschikken over een Belgisch BTW nummer 289 ondernemingen beschikken over de volledige gegevens voor de berekening van de financiële ratio’s. 110 ondernemingen of 38pct. van de 289 ondernemingen zijn onder andere actief op vlak van medische verbruiksgoederen. 86 ondernemingen hiervan zijn opgenomen in de Balanscentrale van de Nationale Bank van België.

Financiële ratio’s

80pct. van de onderzochte ondernemingen zijn voornamelijk gericht op distributieactiviteiten, 20 pct. op productieactiviteiten.

•

Netto rentabiliteit van het eigen vermogen na belasting van 29,1 (gemiddelde ratio in pct., tegen 10,1 pct. voor de niet-financiële vennootschappen

•

Liquiditeit van 1,8 (gemiddelde ratio, tegen 1,3 pct. voor de nietfinanciële venootschappen)

•

Solvabiliteit van 34,1 (gemiddelde ratio, tegen 43,4 pct. voor de niet-financiële vennootschappen)

•

Financieel risico van de ondernemingen: 11,3 pct. bevindt zich in de risicoklassen 3 en 4 (de berekening van het financiële risico voor het totaal van niet-financiële vennootschappen is momenteel binnen de Nationale Bank van België niet beschikbaar. Dit zal eind dit jaar worden toegevoegd aan het ondernemingsdossier van de ondernemingen).

44 pct. van de onderzochte ondernemingen zijn grote of middelgrote ondernemingen, 56pct. zijn kleine ondernemingen De belangrijkste economische indicatoren voor de onderzochte ondernemingen in België, voor wat betreft de medische verbruiksgoederen in 2005: De onderzochte ondernemingen realiseerden een omzet (prijs af-fabriek) van ongeveer: 2,4 miljard EUR of 38,7pct. van de totale sector medische hulpmiddelen, waarvan 996 miljoen EUR° specifiek voor rekening van de medische verbruiksgoederen. •

86 pct. van de omzet medische verbruiksgoederen wordt gerealiseerd binnen de ziekenhuizen tegen 14 pct. buiten de ziekenhuizen

•

88,5 pct. van de omzet medische verbruiksgoederen wordt gerealiseerd uit invoer tegen 11,5 pct. uit productie

° 41,5 pct. van de totale omzet van de onderzochte ondernemingen is omzet gerealiseerd door medische verbruiksgoederen.

De onderzochte ondernemingen waren goed voor een toegevoegde waarde van iets meer dan: 712 miljoen EUR

Krediet in handelsverrichtingen •

Aantal dagen klantenkrediet: voor de deelsector productie: 57 voor de deelsector distributie: 88 (tegen 61 dagen voor de niet-financiële vennootschappen)

•

Aantal dagen leverancierskrediet: voor de deelsector productie: 81 voor de deelsector distributie: 93. (tegen 65 dagen voor de niet-financiële vennootschappen)

Buitenlandse handel •

Invoer: 1,0 miljard EUR, waarvan 79,1pct. binnen de EU

•

Uitvoer: 0,8 miljard EUR, waarvan 85,8pct. binnen de EU

_______

Een totaal personeelsbestand van 6.606 FTE.

Consignatie medische verbruiksgoederen • 5,2 miljoen EUR

Wat het totaal personeelsbestand betreft, kunnen volgende karakteristieken worden vastgesteld :

Investeringen medische verbruiksgoederen • 10 miljoen EUR

•

Een toegevoegde waarde per werknemer van 107.800 EUR

•

56 pct. van het tewerkgesteld personeel zijn mannen tegen 44 pct. vrouwen

•

13,9 pct. van de aanwervingen in de sector van medische hulpmiddelen hadden als opleidingsniveau: lager onderwijs, 36,9 pct. secundair onderwijs, 25,3 pct. hoger niet-universitair onderwijs en 23,9 pct. universitair onderwijs.

•

14,2 pct. van de uittreders in de sector van medische hulpmiddelen hadden als opleidingsniveau: lager onderwijs, 40,8 pct. secundair onderwijs, 31,1 pct. hoger niet-universitair onderwijs en 13,9 pct. universitair onderwijs.

•

35,3 pct. heeft het statuut van arbeider, 61pct. heeft het statuut van bediende en 2,2 pct. heeft het statuut van directie

•

Een gemiddelde personeelskost per werknemer ten bedrage van 64.660 EUR.

Onderzoek en Ontwikkeling • 2,1 miljoen EUR, waarvan 78,7pct. binnen de ziekenhuizen

13

Hoofdstuk 1 Analyse van de totale sector medische hulpmiddelen op basis van de jaarrekeningen 1.1. Inleiding 1.2. Beschrijving en representativiteit van de onderzochte populatie 1.3. Onderverdeling van de ondernemingen in deelsectoren 1.4. Aantal onderzochte ondernemingen 1.5. Verdeling onderzochte ondernemingen 1.6. Omzet en toegevoegde waarde 1.7. Werkgelegenheid 1.8. Verdeling personeel 1.9. Personeelskosten 1.10. Top 10 van de onderzochte ondernemingen in de totale sector medische hulpmiddelen 1.11. Financiële ratio’s 1.12. Duur van het toegestane en verkregen krediet 1.13. Evolutie van de buitenlandse handel 1.14. Analyse van de financiële risico’s

15

Hoofdstuk 1 Analyse van de totale sector medische hulpmiddelen op basis van de jaarrekeningen

1.1. Inleiding Op grond van de definitie medische hulpmiddelen wordt in dit hoofdstuk -naar analogie met het UNAMEC jaarverslag 2005- de sector medische hulpmiddelen in België in kaart gebracht in termen van het aantal ondernemingen, de toegevoegde waarde, de werkgelegenheid, de buitenlandse handel en de investeringen. Op basis van de bij de Balanscentrale neergelegde jaarrekeningen en sociale balans werd er nu een analyse gedaan voor de jaren 2003, 2004 en 2005 naar de financiële en sociale structuur van de ondernemingen medische hulpmiddelen in termen van personeelskosten, opleidingsniveau en statuut van tewerkgesteld personeel, financiële ratio’s (rentabiliteit, liquiditeit en solvabiliteit). Op vraag van UNAMEC is er een aanvullend onderzoek gebeurd naar de financiële risico’s van de ondernemingen medische hulpmiddelen. Dit onderzoek gebeurde aan de hand van een model ontwikkeld door de Nationale Bank van België om de kans op ondernemingsfaillissementen te voorspellen. Tevens werd er op vraag van UNAMEC een analyse gedaan naar de buitenlandse handel voor de sector medische hulpmiddelen. Dit onderzoek gebeurde aan de hand van de statistieken buitenlandse handel van het Instituut voor de Nationale Rekeningen. Zoals aangekondigd in het vorige jaarverslag zal de analyse van de totale sector medische hulpmiddelen worden aangevuld met een uitgebreide analyse, à rato van één van de drie deelsectoren° per jaar, beginnend met de medische verbruiksgoederen°° wat een vergelijking moet mogelijk maken tussen de onderzochte deelsector en de totale sector medische hulpmiddelen.

Naast een analyse van de sector medische hulpmiddelen en medische verbruiksgoederen op basis van de jaarrekeningen, werd er op initiatief van UNAMEC en in samenwerking met de Nationale Bank van België en de VLEKHO business school (E. Genin) een enquête opgesteld specifiek gericht naar de firma’s actief op vlak van medische verbruiksgoederen. De bedoeling van deze vragenlijst is een aantal economische parameters voor de jaren 2005 en 2006 die niet uit de jaarrekeningen konden worden gehaald zoals omzet medische verbruiksgoederen ten opzichte van de totale omzet, bedrag onderzoek en ontwikkeling, bedrag subsidies enzovoort in kaart te brengen. Indien voor een bepaalde onderneming het boekhoudkundig jaar nog niet was afgesloten, dan werd een raming voor het jaar 2006 gevraagd. De geglobaliseerde resultaten worden hierna gepubliceerd. ° Verbruiksgoederen, investeringsgoederen en implantaten °° Onder medische verbruiksgoederen verstaan we alle medische hulpmiddelen die bij aankoop door het ziekenhuis: - per stuk geen hoge kost betekenen - ressorteren onder deelbudget B2 -klinische diensten- van het budget van financiële middelen (BFM); indien niet dan volledig of gedeeltelijk ten laste zijn van de patiënt - er een (forfaitaire) tegemoetkoming is voorzien door de verzekerings-organismen in het kader van specifieke pathologieën (diabetes, locomotorische revalidatie, mucoviscidose enzovoort) - meestal in grote aantallen worden afgenomen. - bovendien worden ze bij aankoop door de patiënt buiten het ziekenhuis geheel, gedeeltelijk of niet terugbetaald door de verzekeringsorganismen.

1.2. Beschrijving en representativiteit van de onderzochte populatie De ondernemingen die in het onderzoek werden opgenomen, werden als volgt geselecteerd: Elke fabrikant en/of distributeur die medische hulpmiddelen op de Belgische markt wil commercialiseren, moet zich registreren bij het Federale Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG), dienst medische hulpmiddelen. Deze worden opgenomen in de ’MEDDEV’-databank, aan de hand waarvan UNAMEC de 380 grootste ondernemingen selecteerde. Van deze 380 ondernemingen beschikken 325 ondernemingen over een Belgisch BTW-nummer. Alleen ondernemingen die aan bepaalde wettelijke criteria: Belgisch BTW-nummer, een jaarrekening hebben neergelegd en voldoen aan de kwaliteiteitseisen van de Balanscentrale, komen in aanmerking voor het onderzoek. De populatie van ondernemingen die een geldige jaarrekening neerlegden, is dus een deelgroep van de totale populatie ondernemingen medische hulpmiddelen. Van de 380 ondernemingen beschikten er in 2005 slechts 289 over volledige gegevens voor de berekening van de financiële ratio’s. 38pct. van alle ondernemingen die medische hulpmiddelen op de Belgische markt commercialiseren en die voldoen aan de 3 hierboven vermelde criteria, zijn ondernemingen die onder andere medische verbruiksgoede-

16

ren commercialiseren. Dit betekent dat van de 289 ondernemingen, die in 2005 over volledige gegevens voor de berekening van de financiële ratio’s beschikten, 110 ondernemingen werden geselecteerd voor het onderzoek naar de productgroep ’medische verbruiksgoederen’. Bij verdere analyse bleek dat slechts voor 86 ondernemingen gegevens kunnen worden verzameld uit de Balanscentrale. In dit onderzoek heeft UNAMEC zich gebaseerd op de gegevens uit de jaarrekening van 2005. De reden waarom gewerkt wordt met data van 2 jaar geleden, is de volgende: De jaarrekening moet binnen dertig dagen nadat de jaarrekening is goedgekeurd door de algemene vergadering en ten laatste zeven maanden na de datum van afsluiting van het boekjaar bij de Balanscentrale worden neergelegd. Uitzonderingen bestaan op de regel van goedkeuring door de algemene vergadering en op de termijn van neerlegging. Het percentage van neerlegging is het grootst het jaar volgend op het boekjaar, en dit vooral in de maanden juni en juli. Éénmaal de jaarrekeningen werden neergelegd, dienen deze jaarrekeningen nog te worden gecontroleerd.

De Balanscentrale voert rekenkundige en logische controles uit op het verkort en volledig schema. Pas na deze controle vindt de volledige afsluiting van de boekhouding plaats. Dit is dan ook de reden waarom de boekhouding van het boekjaar 2005 pas volledig kan worden afgesloten in 2007, en

waarom er dus gewerkt wordt met data van 2 jaar terug. Het is echter wel mogelijk in september 2006 een raming te maken voor aggregaten. Meestal is deze raming zeer accuraat. De subsector medische verbruiksgoederen binnen de sector medische hulpmiddelen is echter zeer klein, waardoor een accurate raming hier niet mogelijk is.

1.3. Onderverdeling van de ondernemingen in deelsectoren Deze indeling is gebaseerd op de activiteitennomenclatuur NACEBEL (http://www.statbel.fgov.be/figures/d01_nl.asp?s=N). Het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) heeft sinds 1979 de taak op zich genomen om, in samenwerking met de Balanscentrale, aan elke Belgische vennootschap een NACE-code toe te kennen. Deze NACE-BEL-nomenclatuur is gecodificeerd volgens een decimaal systeem met verschillende niveaus van detaillering. De NACE-BEL-nomenclatuur omvat secties en subsecties (geco-

deerd met letters), afdelingen (2 cijfers), groepen (3 cijfers), klassen (4 cijfers) en subklassen (5 cijfers). Aan elke onderneming die tussenkomt in de statistieken werd een NACE-BEL-code op 5 cijfers toegekend, waardoor zij in een subklasse wordt ondergebracht. De ondernemingen met meerdere activiteiten die overeenkomen met verschillende NACE-BEL-codes, werden ondergebracht in de subklasse die het nauwst aansluit bij de uitgeoefende hoofdactiviteit.

1.4. Aantal onderzochte ondernemingen In 2005 waren 83,0pct. van de onderzochte ondernemingen werkzaam in de deelsector distributie. De deelsector productie werd vertegenwoordigd door 11,8pct. van de ondernemingen. Slechts 5,2pct. was werkzaam in de deelsector diensten. De onderzochte ondernemingen maakt maar een klein deel uit van het totaal aantal ondernemingen die in België een jaarrekening

neerlegden. Over de laatste drie onderzochte jaren kan een lichte stijging van het aantal ondernemingen in de sector medische hulpmiddelen worden opgemerkt. Het aantal onderzochte ondernemingen steeg met 3,6 pct. tijdens de periode 2003-2005 tegen 3,2 pct. voor het totaal van niet-financiële vennootschappen.

Tabel 4: Evolutie aantal neergelegde jaarrekeningen onderzochte ondernemingen per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

35

34

34

Distributie

236

231

240

Diensten

13

14

15

TOTAAL onderzochte ondernemingen

284

279

289

269.192

262.585

271.111

TOTAAL België

1.5. Verdeling onderzochte ondernemingen 1.5.1. Verdeling naar kleine en grote of middelgrote ondernemingen Het onderscheid naar omvang is gebaseerd op de criteria die worden opgesomd in het Wetboek van Vennootschappen. Worden als grote ondernemingen beschouwd : de ondernemingen waarvan het jaargemiddelde van het personeelsbestand groter is dan 100, of • de ondernemingen die meer dan één van de volgende criteria overschrijden: • jaargemiddelde van het personeelsbestand: 50; • jaaromzet, exclusief BTW : 7.300.000 EUR; • balanstotaal : 3.650.000 EUR. •

De ondernemingen die deze criteria niet overschrijden, met andere woorden de KMO’s, mogen hun jaarrekeningen volgens een verkort schema indienen, dit in tegenstelling tot de grote onderne-

mingen die verplicht zijn een volledig schema in te dienen. Niet alle KMO’s maken evenwel gebruik van de hun toegestane faciliteit. Een en ander heeft tot gevolg dat de populatie van de volgens het volledige schema neergelegde jaarrekeningen niet alleen de jaarrekeningen omvat van de grote ondernemingen, maar tevens die van een groot aantal KMO’s. Elk jaar heeft nagenoeg de helft van de ingediende volledige schema’s betrekking op KMO’s. Op basis van het type van schema dat wordt neergelegd, kunnen de ondernemingen bijgevolg niet nauwkeurig worden ingedeeld volgens hun omvang. Om die reden wordt sedert 2001 het onderscheid niet meer gemaakt op basis van het type van het neergelegde schema, maar wel op basis van de strikte naleving van de criteria van het wetboek van vennootschappen. De KMO’s die een volledig schema neerleggen, worden zodoende niet langer ondergebracht bij de populatie van de grote ondernemingen, maar in die van de KMO’s.

Tabel 5: Evolutie verdeling onderzochte ondernemingen naar kleine en grote of middelgrote ondernemingen Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Kleine ondernemingen

183

184

190

Grote of middelgrote ondernemingen

101

95

99


284

279

289

17

Aan de hand van tabel 5 kan een stijging van 3.8pct. worden vastgesteld van het aantal kleine ondernemingen van 183 in 2003 tot 190 in 2005 actief in de totale sector medische hulpmiddelen. Wat het aantal grote of middelgrote ondernemingen betreft, kan een

daling van 2.0pct. worden vastgesteld, van 101 in 2003 tot 99 in 2005. Voor de drie onderzochte jaren ziet men ongeveer een gelijke verdeling: 1/3 grote of middelgrote ondernemingen en 2/3 kleine ondernemingen.

Tabel 6: Evolutie verdeling van de onderzochte ondernemingen naar kleine en grote of middelgrote ondernemingen per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005


19

18

18


16

16

16


154

155

160


82

76

80


10

11

12


3

3

3


284

279

289

Productie

Distributie

Diensten

1.5.2. Verdeling van het aantal neergelegde jaarrekeningen in volledige en verkorte schema’s Naargelang het kleine en grote of middelgrote ondernemingen betreft, hebben de gestandaardiseerde jaarrekeningen de vorm van een volledig of een verkort schema. Zoals hiervoor reeds werd

beschreven, mogen de KMO’s hun jaarrekening volgens een verkort schema indienen. De grote ondernemingen daarentegen zijn verplicht een volledig schema in te dienen.

Tabel 7: Evolutie verdeling aantal jaarrekeningen onderzochte ondernemingen in volledige en verkorte schema’s Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Volledige schema’s

17

17

17

Verkorte schema’s

18

17

17


118

114

116

Verkorte schema’s

118

117

124


4

5

4

Verkorte schema’s

9

9

11

284

279

289

Productie

Distributie

Diensten

TOTAAL onderzochte ondernemingen Ook hier kan over de verschillende jaren heen een gelijkaardige verdeling worden vastgesteld.

18

1.5.3. Verdeling naar gewest en provincie Tabel 8: Verdeling van de onderzochte ondernemingen per gewest en per provincie in 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Aantal onderzochte ondernemingen

Gewest en Provincie Brussels Hoofdstedelijk Gewest

58

Vlaanderen

183

Antwerpen

53

Limburg

20

Oost-Vlaanderen

26

Vlaams-Brabant

68

West-Vlaanderen

16

Wallonië

48 9

Henegouwen

17

Luik

5

Namen Waals-Brabant

17


289

Tabel 8 toont aan dat 63,3pct. van de onderzochte ondernemingen gevestigd zijn in het Vlaamse Gewest. 20,1pct. van de onderzochte ondernemingen daarentegen maken deel uit van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het Waalse Gewest is slechts vertegenwoordigd voor 16,6pct.

Verder zijn het meeste van de ondernemingen gevestigd in VlaamsBrabant, met name 68 ondernemingen. Brussel volgt VlaamsBrabant op als provincie met het tweede grootste aantal ondernemingen, namelijk 58. Op de derde plaats komt Antwerpen met 53 ondernemingen actief op vlak van medische hulpmiddelen.

1.6. Omzet en toegevoegde waarde 1.6.1. Omzet Voor een correcte analyse van de evolutie over de verschillende jaren dient te worden gewerkt met een constant staal. Dit constant staal is gebaseerd op het aantal neergelegde jaarrekeningen. Het theoretisch maximum voor het constant staal zijn de 279 ondernemingen van het jaar 2004. Deze 279 ondernemingen zijn echter niet allemaal terug te vinden in de jaren 2003 en 2005. Uiteindelijk resulteert dit in een constant staal van 268 ondernemingen.

Tussen 2003 en 2005 is de omzet -op constant staal- gestegen met een jaarlijks gemiddelde van 3,0pct. Tussen 2002 en 2004 bedroeg dit jaarlijks gemiddelde nog 8,5pct. Dit is toe te schrijven aan de omzetdaling van de sector medische hulpmiddelen in 2005.

Tabel 9: Evolutie omzet onderzochte ondernemingen in miljoenen EUR Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

TOTAAL omzet Aantal neergelegde jaarrekeningen

2003

2004

2005

5.795

6.512

6.159

284

279

289

1.6.2. Toegevoegde waarde Bijna de helft van de toegevoegde waarde wordt gegenereerd door de deelsector productie medische hulpmiddelen. Deze deelsector vertegenwoordigt 48,7pct. van de toegevoegde waarde. De deelsector distributie is goed voor 46,2pct. Het kleinste aandeel, namelijk 5,1pct. van de toegevoegde waarde, wordt vertegenwoor-

digd door de deelsector diensten medische hulpmiddelen. Ook hier dient te worden gewerkt met een constant staal voor een correcte analyse van de evolutie voor de 3 opeenvolgende jaren. Tussen 2003 en 2005 is de toegevoegde waarde -op constant staal- gestegen met een jaarlijks gemiddelde van 6.2pct.

Tabel 10: Evolutie toegevoegde waarde onderzochte ondernemingen in miljoenen EUR Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

836

941

935

Distributie

782

839

886

Diensten

81

93

97

1.699

1.873

1.918

284

279

289

TOTAAL onderzochte ondernemingen Aantal neergelegde jaarrekeningen

Grafiek 1: Evolutie omzet en toegevoegde waarde van de onderzochte ondernemingen medische hulpmiddelen Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

1 918

2005

6 159

1 873

2004

6 512

• Toegevoegde waarde • Omzet

2003

1 699 5 795

In miljoenen 0EUR

1000

De omzet van de onderzochte ondernemingen bedroeg voor 2005 6.159 miljoen EUR. De toegevoegde waarde van de onderzochte ondernemingen bedroeg in datzelfde jaar 1.918 miljoen EUR. Aan de hand van grafiek 1 kan vastgesteld worden dat de toegevoegde waarde stijgt van 2004 naar 2005, maar dit is niet het geval voor de omzet.

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Een evolutie waarbij de omzet daalt en de toegevoegde waarde stijgt, is echter zeer vreemd. Een verklaring hiervoor wordt gegeven in tabel 11.

1.6.3. Verklaring voor de evolutie van de omzet en de toegevoegde waarde De toegevoegde waarde (rubriek 9800) bestaat uit verschillende rubrieken: : Rubriek 62:

Personeelskosten

Rubriek 640/8:

Andere bedrijfskosten

Rubriek 630:

Afschrijvingen

Rubriek 649:

Geactiveerde bedrijfskosten

Rubriek 631/4: Waardeverminderingen

Rubriek 70/64:

Bedrijfswinst

Rubriek 635/7: Voorzieningen

Rubriek 64/70:

Bedrijfsverlies.

Tabel 11: Samenstelling toegevoegde waarde - op constant staal Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Rubrieken

Toegevoegde waarde

2003

2004

2005

9800

Productie

835.184.989

941.136.964

934.654.269

62

Personeelskosten

489.934.290

614.689.906

588.318.861

630

Afschrijvingen

158.276.555

149.064.999

134.624.660

631/4

Waardeverminderingen

-4.439.948

-53.630.868

-28.892.154

635/7

Voorzieningen

16.103.409

928.323

5.350.213

640/8


20.142.312

61.490.871

41.562.838

649


0

0

0

70/64

Bedrijfswinst

155.786.131

182.538.047

194.176.086

64/70

Bedrijfsverlies

-617.759

-13.944.314

-486.234

Subtotaal

835.184.990

941.136.964

934.654.270

9800

Distributie

767.378.690

833.907.153

859.778.104

62

Personeelskosten

493.684.821

552.688.031

548.974.008

630

Afschrijvingen

58.163.381

56.389.722

55.387.757

631/4


4.426.571

741.699

8.014.156

635/7

Voorzieningen

-2.543.101

-14.232.194

-503.506

640/8


61.284.327

114.876.107

87.893.096

649


-1.998

1.795.863

-127.706

70/64

Bedrijfswinst

174.495.196

159.381.554

186.078.186

64/70

Bedrijfsverlies

-22.130.507

-37.733.629

-25.937.887

Subtotaal

767.378.690

833.907.153

859.778.104

9800

Diensten

80.640.260

93.254.369

97.224.110

62

Personeelskosten

51.673.189

60.804.499

60.926.633

630

Afschrijvingen

14.644.627

16.829.555

17.580.275

631/4


-83.994

209.987

121.619

635/7

Voorzieningen

1.549.257

-2.447.056

643.837

640/8


3.169.988

2.442.878

2.810.393

649


0

0

0

70/64

Bedrijfswinst

13.878.284

21.640.904

20.110.353

64/70

Bedrijfsverlies

-4.191.091

-6.226.398

-4.969.000

Subtotaal

80.640.260

93.254.369

97.224.110


1.683.203.940

1.868.298.486

1.891.656.484

21

Indien de verschillende sectoren afzonderlijk worden bekeken, kunnen de volgende verklaringen worden gegeven: Wat de deelsector productie medische hulpmiddelen betreft, daalt de toegevoegde waarde in 2005 hoofdzakelijk ten gevolge van een afname van de personeelskosten. Deze personeelskosten dalen van 614,7 miljoen EUR in 2004 tot 588,3 miljoen EUR in 2005. Ook de rubrieken afschrijvingen en andere bedrijfskosten dalen en het bedrijfsverlies wordt minder groot. Al de overige posten kennen een positief verloop, waarbij de voorzieningen een grote stijging vertonen. Voor de deelsector distributie medische verbruiksgoederen wordt een stijging opgetekend voor de toegevoegde waarde van 833,9

miljoen EUR in 2004 tot 859,8 miljoen EUR in 2005. De toegevoegde waarde stijgt hoofdzakelijk door een stijging van de rubrieken waardeverminderingen, voorzieningen en de bedrijfswinst. Het bedrijfsverlies wordt minder groot. Wat de deelsector diensten medische verbruiksgoederen betreft, stijgt de toegevoegde waarde van 93,2 miljoen EUR in 2004 tot 97,2 miljoen EUR in 2005. Deze stijging is hoofdzakelijk te wijten aan de stijging van de voorzieningen, de personeelskosten, de andere bedrijfskosten en de afschrijvingen. evenals de daling van het bedrijfsverlies zijn mogelijke verklaringen. Het bedrijfsverlies wordt minder groot. Enkel de rubrieken waardeverminderingen en bedrijfswinst kenden een daling.

1.7. Werkgelegenheid 1.7.1. Werkgelegenheid onderzochte ondernemingen Meer dan de helft van de arbeidsplaatsen van de onderzochte ondernemingen in 2005 kunnen aan de deelsector productie worden toegewezen, met name 51,0pct. De werkgelegenheid in de deelsector distributie en diensten, bedraagt respectievelijk 40,1pct. en 8,9pct.

Voor de vergelijking over de verschillende jaren heen, dient te worden gewerkt met het constant staal. Tussen 2003 en 2005 is de werkgelegenheid gemiddeld met 3,0pct. gestegen.

Tabel 12: Evolutie van de werkgelegenheid van de onderzochte ondernemingen per deelsector in voltijdse equivalenten Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

8.045

8.922

8.850

Distributie

6.930

6.874

6.955

Diensten

1.419

1.519

1.549


16.394

17.315

17.354

284

279

289

2003

2004

2005

836.345

941.137

934.654

8.045

8.922

8.850

104

105

106

782.024

839.203

886.141

6.930

6.875

6.955

113

122

127

Toegevoegde waarde

80.640

93.204

97.360

Aantal voltijdse equivalenten

1.419

1.519

1.549

57

61

63

1.699.009

1.873.544

1.918.156

16.394

17.315

17.354

Toegevoegde waarde per werknemer

104

108

110

Aantal neergelegde jaarrekeningen

284

279

289

Aantal neergelegde jaarrekeningen 1.7.2. Werkgelegenheid en toegevoegde waarde per werknemer

Tabel 13: Evolutie toegevoegde waarde per werknemer in duizend EUR per voltijds equivalent Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Productie Toegevoegde waarde Aantal voltijdse equivalenten Toegevoegde waarde per werknemer Distributie Toegevoegde waarde Aantal voltijdse equivalenten Toegevoegde waarde per werknemer Diensten

Toegevoegde waarde per werknemer TOTAAL Toegevoegde waarde Aantal voltijdse equivalenten

22

Ook hier dient de vergelijking te gebeuren op basis van het constant staal. De toegevoegde waarde per werknemer kent een stijgend verloop voor alle drie de deelsectoren, maar de productiviteitswinst wordt vooral gerealiseerd in de deelsectoren distributie en diensten. Wat de deelsector distributie medische hulpmiddelen betreft, is de

toegevoegde waarde per werknemer tussen 2003 en 2005 toegenomen met een jaarlijks gemiddelde van 5,8 pct. In de deelsector diensten medische hulpmiddelen wordt voor de periode tussen 2003 en 2005 een jaarlijkse stijging vastgesteld van 5,2 pct.

1.8. Verdeling personeel 1.8.1 Verdeling personeel naar geslacht Aan de hand van de sociale balans kan de relatieve vertegenwoordiging van de vrouwen op de arbeidsmarkt medische hulpmidde-

len worden beoordeeld. In 2005 vertegenwoordigden de vrouwen 40pct. van de werknemers in de onderzochte ondernemingen.

Grafiek 2: Evolutie verdeling van het personeel naar geslacht Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

• Vrouwen • Mannen

2005

6 929 = 40%

10 425 = 60%

2004

6 927 = 40%

10 388 = 60%

2003

6 824 = 42%

9 570 = 58%

0

5000

10000

15000

20000

1.8.2. Verdeling personeel naar opleidingsniveau 1.8.2.1. aanwervingen personeel De informatie uit de sociale balans laat niet toe binnen het personeelsbestand een onderscheid te maken tussen de werknemers op basis van hun opleidingsniveau. Toch kan hierover enige duidelijkheid worden verschaft door het opleidingsniveau van de in de loop van 2005 aangeworven personeelsleden te onderzoeken.

Het dient te worden vermeld dat alleen ondernemingen die een volledig schema neerleggen informatie over het opleidingsniveau (= hoogst behaalde diploma) van hun personeel moeten verstrekken.

Grafiek 3: Verdeling van het aangeworven personeel naar opleidingsniveau per deelsector in 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

100 21,5 %

24,4 %

80 60

• Universitair • Hoger niet-universitair • secundair onderwijs • Lager onderwijs

40

20,4 % 24,3 %

37,3 %

66,7 %

41,7 % 32,6 %

20 0

12,9 %

12,4 % productie

5,8 % Distributie

Diensten

23

In de deelsector diensten medische hulpmiddelen heeft 66,7pct. een secundaire opleiding voltooid. Binnen deze deelsector genoot 20,4pct. een hoger, niet-universitaire opleiding en 12,9pct. een universitaire opleiding. In deze deelsector werden voor het jaar 2005 geen personeelsleden aangeworven met als opleidingsniveau lager onderwijs. In de deelsector distributie medische hulpmiddelen behaalden de meeste personeelsleden, aangeworven in 2005, een hoger niet-universitaire opleiding (37,3pct.) of een secundaire opleiding (32,6pct.). 24,4pct. van de in 2005 aangeworven personeelsleden

verwierven een universitair diploma. Slechts 5,8 pct. van deze personeelsleden hebben enkel lager onderwijs genoten. In de deelsector productie medische hulpmiddelen is het percentage van het opleidingsniveau lager onderwijs het hoogste in vergelijking met de andere deelsectoren. Het percentage lager onderwijs bedraagt hier 12,4pct. Het grootste deel van het personeel werkzaam in deze deelsector, genoot een secundaire opleiding (41,7pct.). 24,3pct. van de aangeworven personeelsleden in 2005 behaalden een hoger niet-universitair diploma. 21,5pct. van deze personeelsleden verwierven een universitaire diploma.

1.8.2.2. uittredingen personeel Le bilan social permet d’évaluer la représentation relative des femmes sur le marché du travail des dispositifs médicaux. En 2005,

les femmes représentaient 40 pour cent des travailleurs au sein des entreprises étudiées..

Grafiek 4: verdeling van het uitgetreden personeel naar opleidingsniveau per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

100

6,8 % 17,8 %

22,6 %

16,4 %

80 22,9 %

60

• Universitair • Hoger niet-universitair • Secundair onderwijs • Lager onderwijs

44,3 %

40

76,8 %

42,2 % 32,5 %

20 12,3 %

0

5,3 %

Productie

In de deelsector diensten medische hulpmiddelen behaalden de meeste uittreders een diploma van het secundair onderwijs, namelijk 76,8pct. 16,4pct. van de personeelsleden uitgetreden in 2005 behaalden een hoger niet-universitair diploma. Slechts 6,8pct. van de in 2005 uitgetreden personeelsleden genoot een universitaire opleiding. Niemand van de uittreders verwierf enkel een diploma van het lager onderwijs. In de deelsector distributie medische hulpmiddelen hebben de meeste personeelsleden, uitgetreden in 2005, een hoger nietuniversitair diploma genoten, namelijk 44,3pct. 32,5pct. verwierf enkel een diploma secundaire onderwijs. 17,8pct. van de in 2005

Distributie

Diensten

uitgetreden personeelsleden behaalden een universitair diploma. Slechts 5,3pct. van deze personeelsleden hebben enkel lager onderwijs genoten. In de deelsector productie medische hulpmiddelen is het percentage uittreders het grootst bij de personeelsleden die een secundaire opleiding genoten, namelijk 42,2pct. Het percentage uittreders die een hoger niet-universitair of een universitair diploma behaalden, bedraagt respectievelijk 22,9pct. en 22,6pct. 12,3pct. van de uitgetreden personeelsleden in 2005 behaalden enkel een diploma lager onderwijs.

1.8.3. Verdeling personeel naar statuut werknemers Grafiek 5: Verdeling van het totaal aantal personeelsleden binnen de onderzochte ondernemingen naar het statuut van de werknemers toe per deelsector in 2005. Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

• Arbeiders • Bedienden • Directie 24

1,5 % 25,8 %

0

72,4 %

20

40

60

80

100

Indien deze verdeling verder wordt opgesplitst naar de deelsectoren -grafiek 6- kan worden vastgesteld dat vooral in de deelsector distributie medische hulpmiddelen de bedienden het overgrote deel uitmaken. Bijna 94pct. van de personeelsleden heeft het statuut van bediende in deze deelsector. Ook voor de deelsector productie medische hulpmiddelen geldt

dat de bedienden het grootste deel van het personeelsbestand vertegenwoordigen. Bijna 64pct. van de personeelsleden heeft het statuut van bediende in deze deelsector. Wat de dienstensector betreft, kan worden vastgesteld dat de arbeiders het grootste deel van de werknemers vertegenwoordigen, namelijk 70,4pct.

Grafiek 6: Verdeling van het totaal aantal personeelsleden binnen de onderzochte ondernemingen naar het statuut van de werknemers toe voor het jaar 2005. Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

1,1 % Diensten

70,4 %

28,5 % 1,7 %

4,6 % 93,5 %

Distributie

• Arbeiders • Bedienden • Directie

1,3 % Productie

34,6 %

0

63,6 %

20

40

60

80

100

1.9. Personeelskosten Tabel 14: Evolutie personeelskosten per werknemer per deelsector voor de onderzochte ondernemingen (globale ratio in EUR) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

477.056.895

583.670.220

568.474.331


8.045

8.922

8.850

Personeelskosten per werknemer

59.299

65.419

64.234

500.211.135

541.246.087

557.693.438


6.930

6.874

6.955


72.180

78.738

80.186

51.417.196,00

60.451.994

60.858.844,00


1.419

1.519

1.549


36.235

39.797

39.289

1.028.685.226

1.185.368.301

1.187.026.613


16.394

17.315

17.354


62.748

68.459

68.401


284

279

289

Productie Personeelskosten

Distributie Personeelskosten

Diensten Personeelskosten

TOTAAL Personeelskosten

Voor een correcte vergelijking over de jaren heen, dient te worden gekeken naar het constant staal. De personeelskost per werkne-

mer steeg van 2003 naar 2005 met 8,7 pct.

25

1.10. Top 10 van de onderzochte ondernemingen in de totale sector medische hulpmiddelen Tabel 15: De 10 belangrijkste ondernemingen in de populatie van onderzochte ondernemingen in 2005 volgens de jaarrekeningen op vlak van aantal werknemers, omzet en toegevoegde waarde – rangschikking aantal werknemers in voltijdse equivalenten Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Onderneming

Werknemers

Omzet*

Toegevoegdewaarde*

Siemens S.A.

2.817

1.146.443

361.505

Initial Textiles

1.346

95.054

76.653

Baxter S.A.

1.158

245.074

79.321

Ontex

827

339.628

69.777

Alcon Belgium S.A.

758

206.570

60.450

Terumo Europe S.A.

691

209.075

54.885

3M Belgium S.A.

530

231.912

90.860

SCA Hygiene Products

367

183.183

47.532

71.023

25.021

271

100.381

35.375

9.084

2.828.343

901.379

Mölnlycke Healthcare Johnson & Johnson medical TOTAAL

319

*In duizenden EUR

Tabel 15 toont aan dat Siemens N.V. de grootste onderneming is, zowel op vlak van aantal werknemers, omzet en toegevoegde waarde. Initial Textiles is de tweede grootste onderneming qua aantal werknemers, maar niet voor wat de omzet en de toegevoegde waarde betreft. De tweede grootste omzet wordt gegenereerd door Ontex. En de tweede grootste toegevoegde waarde door de firma 3M Belgium.

Deze 10 ondernemingen vertegenwoordigen 52,3 pct. van het aantal werknemers in voltijdse equivalenten in het totaal van de onderzochte ondernemingen. De top 10 vertegenwoordigde in 2005 45,9 pct. van de totale omzet van de onderzochte ondernemingen. Ook was de top 10 goed voor 47,0 pct. van de totale toegevoegde waarde van de onderzochte ondernemingen.

1.11. Financiële ratio’s De rentabliliteits-, liquiditeits- en solvabiliteitsindicatoren van de onderzochte ondernemingen in België worden geanalyseerd op basis van de jaarrekeningen zoals deze zijn neergelegd bij de balanscentrale van de Nationale Bank van België. Twee voorafgaande bemerkingen zijn niettemin noodzakelijk: Een deel van de onderzochte ondernemingen die in België werkzaam zijn, zijn filialen van multinationale groepen. Deze filialen zijn juridisch onafhankelijk en moeten bijgevolg een aparte jaarrekening opstellen. Vanuit economisch oogpunt echter zijn ze evenwel

niet onafhankelijk en hun financiële resultaten worden derhalve dan ook rechtstreeks beïnvloed door het beleid van het moederhuis. De rentabiliteit zou dus idealiter op het niveau van de gehele groep worden onderzocht; dit bleek binnen dit onderzoek niet mogelijk. De tweede opmerking is -zoals reeds eerder aangegeven- dat de jaarrekening op alle activiteiten van de betrokken onderneming slaat (en dus niet alleen op de medische hulpmiddelen activiteit), en dat de rentabiliteit dus mede wordt bepaald door haar eventuele andere activiteiten.

1.11.1 Evolutie en de rentabiliteit De rentabiliteit staat voor het vermogen van de ondernemingen om winst te maken. Deze financiële ratio kan wordt geraamd aan de hand van de nettorentabiliteit van het eigen vermogen en komt overeen met Return On Equity (ROE) (winst of verlies van het

boekjaar/eigen vermogen). Ze biedt een indicatie van het financiële rendement waarop de aandeelhouders aanspraak kunnen maken, na aftrek van alle kosten en belastingen.

Tabel 16: Evolutie van de nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen per deelsector (gemiddelde ratio in pct.) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

44,2

-35,2

17,9

Distributie

14,9

16,0

17,2

Diensten

15,3

16,4

13,0


18,5

9,8

17,1


284

279

289

Ook hier dient te worden gewerkt met het constant staal voor een correcte analyse van de evolutie van de 3 opeenvolgende jaren.

26

Tabel 17: Evolutie van de nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen voor het constant staal per deelsector (gemiddelde ratio in pct.) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

44,7

-35,2

17,9

Distributie

18,7

15,3

18,5

Diensten

15,3

17,6

15,0


21,9

9,0

18,2

Constant Staal

268

268

268

De rentabiliteitsdaling in 2004 in de categorie productie medische hulpmiddelen heeft voornamelijk te maken met een dalende rentabiliteit bij het bedrijf Baxter S.A. In 2003 bedroeg de rentabiliteit van dit bedrijf nog 63,2 pct. om in 2004 spectaculair te dalen naar –1.265,4 pct. Deze daling is te wijten aan een reorganisatie in 2004 hetgeen de jaarrekening in negatieve zin heeft beïnvloed. Tengevolge van deze reorganisatie heeft Baxter het boekjaar met een verlies van 26.294 EUR afgesloten, tegen een winst van 18.399 EUR het jaar voordien. Ook het eigen vermogen daalde van 29.096 EUR naar 2.078 EUR. Het zijn net deze twee gegevens die worden gebruikt om de nettorentabiliteit van het eigen vermogen te berekenen. Omwille van deze reden is er geopteerd om naast de gemiddelde

benadering ook de mediaanbenadering te hanteren. Voor de mediaanberekening worden de ondernemingen medische hulpmiddelen in twee groepen ingedeeld die elk de helft van de ondernemingen bevatten. In 50 pct. van de ondernemingen ligt de ratio lager dan de mediaan en in 50 pct. van de ondernemingen is de ratio hoger dan of gelijk aan de mediaan. Het gebruik van zowel de totale benadering als de mediaan is om twee redenen interessant: de totale ratio typeert niet noodzakelijk het merendeel van de ondernemingen, vermits ze in hoge mate kan worden bepaald door enkele eenheden met een doorslaggevend gewicht in de globalisatie, terwijl de mediaan niet door extreme gevallen wordt beïnvloed (zie Baxter).

Tabel 18: Evolutie van de nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen per deelsector (mediaan in pct.) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

12,2

6,7

15,5

Distributie

12,9

13,4

10,3

Diensten

18,9

15,6

13,1


12,9

13,1

10,4


284

279

289

Ook hier maken we de vergelijking over de verschillende jaren heen, op basis van het constant staal.

Tabel 19: Evolutie van de nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen voor het constant staal per deelsector (mediaan in pct.) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

12,0

6,7

15,5

Distributie

14,1

13,1

11,0

Diensten

18,9

16,3

15,6


13,6

13,1

11,5


268

268

268

27

1.11.2. Evolutie van de liquiditeit De liquiditeit heeft te maken met het vermogen van de ondernemingen om de liquide middelen te mobiliseren die ze nodig hebben om te voldoen aan hun korte termijn verplichtingen, met andere woorden om de schulden af te lossen die binnen het jaar vervallen. Doorgaans wordt de liquiditeit in ruime zin (=current ratio) gebruikt. Deze weergave van het netto bedrijfskapitaal in de vorm van een ratio vergelijkt het totaal van de realiseerbare en beschikbare activa (voorraden, vorderingen op ten hoogste één jaar, the-

sauriebeleggingen, liquide middelen en overlopende rekeningen) met de korte termijn passiva (schulden op ten hoogste één jaar en overlopende rekeningen). Een onderneming kan des te vlotter haar financiële verplichtingen op korte termijn nakomen naarmate de liquiditeit in ruime zin hoger is. Wanneer deze ratio meer dan één bedraagt, is het netto bedrijfskapitaal positief. De current ratio geeft weer, hoeveel keer meer er liquide middelen zijn dan wat op korte termijn aan schuldeisers moet worden betaald.

Tabel 20: Evolutie van de liquiditeit in ruime zin per deelsector (gemiddelde ratio) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

1,6

2,2

2,1

Distributie

1,7

1,7

1,7

Diensten

3,3

3,3

3,4


1,7

1,9

1,9


284

279

289

Ook hier dient te worden vergeleken op basis van het constant staal.

Tabel 21: Evolutie van de liquiditeit in ruime zin (gemiddelde ratio) voor het constant staal per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

1,6

2,2

2,1

Distributie

1,7

1,7

1,8

Diensten

3,3

3,5

3,6


1,7

1,8

1,9

Constant Staal

268

268

268

2003

2004

2005

Productie

33,6

34,2

38,0

Distributie

25,8

28,9

29,5

Diensten

36,2

29,5

-31,0


27,2

29,6

27,3


284

279

289

1.11.3. Evolutie van de solvabiliteit De solvabiliteit stemt overeen met het vermogen van de ondernemingen om te voldoen aan het geheel van hun financiële verplichtingen op korte en lange termijn. Tabel 22: Evolutie van de solvabiliteit per deelsector (gemiddelde ratio) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

De negatieve solvabiliteit in de dienstensector in 2005 springt onmiddellijk in het oog. Deze ratio wordt negatief beïnvloedt door de negatieve solvabiliteit van de onderneming IBA RadioIsotopes, als gevolg van een sterke

28

toename van het verlies van het boekjaar 2005. Ook hier dient de vergelijking over de verschillende jaren heen te gebeuren op basis van het constant staal.

Tabel 23: evolutie van de solvabiliteit voor het constant staal per deelsector (gemiddelde ratio) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

33,3

34,1

37,9

Distributie

25,6

28,1

31,0

Diensten

36,2

33,1

-35,6


27,1

29,1

28,7

Constant Staal

268

268

268

De deelsectoren productie medische hulpmiddelen en distributie medische hulpmiddelen zijn bij de gemiddelde ratio (grafiek 22) over de verschillende jaren heen solvabel. Deze deelsectoren kunnen voldoen aan het geheel van hun financiële verplichtingen op korte en lange termijn. De solvabiliteit van deze beide deelsectoren kent sinds 2003 een stijgende trend. Wat de evolutie van de solvabiliteit van de deelsector productie betreft, stijgt deze ratio van 33,3pct. in 2003 tot 37,9pct. in 2005. De solvabiliteit van de deelsector distributie stijgt van 25,6pct. tot 31,0pct.

De deelsector diensten medische hulpmiddelen is solvabel voor de jaren 2003 en 2004, maar niet voor het jaar 2005. Indien enkel naar het verloop van de solvabiliteit voor de onderzochte ondernemingen wordt gekeken binnen de totale sector medische hulpmiddelen, kan worden vastgesteld dat de solvabiliteit stijgt van 27,1pct. in 2003 tot 29,1pct. in 2004, om nadien opnieuw te dalen tot 28,7pct. in 2005. Een daling van de solvabiliteit betekent niet noodzakelijk dat de bedrijven het slechter doen. Een lagere solvabiliteit kan immers ook wijzen op een groter vertrouwen van de banken. Grote bedrijven hebben bovendien steeds meer lopende schuldvorderingen.

1.12. Duur van het toegestane en verkregen krediet 1.12.1. Evolutie van het aantal dagen klantenkrediet Het aantal dagen klantenkrediet verwijst naar de gemiddelde tijdsduur die verloopt tussen het ontstaan van de handelsvorderingen

en de inning ervan maw. het geeft aan hoeveel dagen de ondernemingen uitstel van betaling (i.e. ’krediet’) verlenen aan klanten.

Grafiek 7: Evolutie van het aantal dagen klantenkrediet per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

90 86 93

Totaal

Diensten

Distributie

• 2005 • 2004 • 2003

Productie

0

20

De onderzochte ondernemingen binnen de totale sector medische hulpmiddelen worden gekenmerkt door het verlenen van een hoog aantal dagen klantenkrediet. De deelsector productie medische hulpmiddelen verstrekte over de drie verschillende jaren heen, het laagst aantal dagen klantenkrediet.

40

60

80

100

120

De berekening met constant staal geeft een gelijkaardig resultaat aangezien de definitie van de ratio reeds de ondernemingen uitsluit met een verkort schema zonder opgave van omzet.

29

1.12.2. Evolutie van het aantal dagen leverancierskrediet Het aantal dagen leverancierskrediet is het gemiddeld aantal dagen dat verloopt tussen het ontstaan van de handelsschulden en

hun betaling maw. het geeft aan hoeveel dagen uitstel van betaling (i.e. ’krediet’) de ondernemingen krijgen van hun leveranciers.

Grafiek 8: Evolutie van het aantal dagen leverancierskrediet per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

92 89 94

Totaal

Diensten

Distributie

• 2005 • 2004 • 2003

Productie

0

20

40

Voor de berekening met constant staal geldt dezelfde opmerking als bij klantenkrediet. Indien het aantal dagen leverancierskrediet wordt vergeleken met het aantal dagen klantenkrediet, kan men vaststellen dat het gemiddeld aantal dagen leverancierskrediet hoger ligt dan het gemiddeld aantal dagen klantenkrediet voor de drie opeenvolgende jaren. Indien het aantal dagen leverancierkrediet hoger is dan het aantal dagen klantenkrediet, betekent dit dat de onderzochte ondernemingen meer krediet verkrijgen van hun leveranciers dan ze zelf toestaan aan hun klanten. Dit biedt een zekere veiligheid, want

60

80

100

120

140

de leveranciers zorgen voor een toename van de liquide middelen. Het aantal dagen klantenkrediet en het aantal dagen leverancierskrediet moeten wel met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, omdat hun berekening gesteund is op de vergelijking van een ’flow’ (het bedrag van de tijdens het boekjaar gerealiseerde verkopen of gedane inkopen van handelsgoederen, grond- en hulpstoffen en van diensten en diverse goederen) en een ’stock’ (de per einde boekjaar uitstaande handelsvorderingen en –schulden). Het is evident dat de toestand per einde boekjaar niet noodzakelijk representatief is voor het dagelijks gemiddelde van het boekjaar.

1.13. Evolutie van de buitenlandse handel 1.13.1. Evolutie van de invoer Tabel 24: Evolutie totale import van de onderzochte ondernemingen in België per deelsector in miljoenen EUR Bron: Instituut voor de Nationale Rekeningen - statistieken buitenlandse handel

Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

1.722

1.777

1.122

Distributie

1.307

1.328

1.421

Diensten

18

14

15

TOTAAL

3.047

3.119

2.558

Aantal ondernemingen die importeren

240

244

252


284

279

289

Op basis van het constant staal kan worden vastgesteld dat de import daalde met bijna 16,9pct. voor de periode 2003-2005. De 252 importerende ondernemingen binnen de totale sector medische hulpmiddelen voerden in het jaar 2005 bijna 2,6 miljard EUR in, waarvan 43,9pct. voor rekening van de deelsector productie medische hulpmiddelen en 55,5pct. voor de deelsector

30

distributie. De deelsector diensten maakt slechts voor 0,6pct. deel uit van de import. Binnen de import kan een onderscheid worden gemaakt tussen import binnen de Europese Unie en import buiten de Europese Unie.

Tabel 25: evolutie import Intra- vs. Extracommunautaire handel in miljoenen EUR Bron : INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Binnen de Europese Unie

1.804

1.930

2.006

Buiten de Europese Unie

1.243

1.189

552

TOTAAL

3.047

3.119

2.558


240

244

252


284

279

289

Op basis van het constant staal kan er een duidelijke daling worden vastgesteld wat de invoer van buiten de Europese Unie betreft. Ook hier dient te worden opgemerkt dat het constant staal 221 ondernemingen telt; de ondernemingen die steeds importeren over de drie jaren.

In 2003 werd nog 41,3pct. geïmporteerd van buiten de Europese Unie. In 2005 bedroeg dit percentage nog slechts 21,7pct. Er is een enorme stijging van de invoer binnen de Europese Unie. In 2003 werd 58,7pct. ingevoerd binnen de Europese Unie. In 2005 steeg dit percentage tot 78,3pct.

Grafiek 9: Evolutie import Intra- vs. Extracommunautaire voor het constant staal in percentages Bron : INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

100% 41,3 %

38,4 %

21,7 %

58,7 %

61,6 %

78,3 %

80% 60% 40%

• Buiten de Europese Unie • Binnen de Europese Unie

20% 0%

1.13.2. Evolutie van de uitvoer Tabel 26: Evolutie export onderzochte ondernemingen in België per deelsector in miljoenen EUR Bron: Instituut voor de Nationale Rekeningen - statistieken buitenlandse handel

Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

1.706

1.676

1.034

Distributie

354

405

455

Diensten

10

11

9

TOTAAL

2.070

2.092

1.498

Aantal ondernemingen die exporteren

169

168

171


284

279

289

Bovenstaande tabel geeft de evolutie weer van de totale export van de onderzochte ondernemingen in België. Het dient te worden opgemerkt dat niet alle ondernemingen exporteren. In 2005 werden er 289 jaarrekeningen neergelegd. Van deze 289 ondernemingen zijn er 171 ondernemingen die exporteren. De 171 exporterende ondernemingen binnen de totale sector medische hulpmiddelen voerden in het jaar 2005 bijna 1,5 miljard EUR uit. Om de verschillende jaren met elkaar te vergelijken, dient te worden gekeken naar het constant staal. Ook hier dient te worden

opgemerkt dat het constant staal 134 ondernemingen telt; de ondernemingen die steeds exporteren over de drie jaren. Indien men de export van het jaar 2005 vergelijkt met het jaar 2003, kan een daling van 28,5pct. worden waargenomen. Er kan worden vastgesteld dat de daling quasi volledig is toe te schrijven aan de deelsector productie. Binnen de export kan een onderscheid worden gemaakt tussen export binnen de Europese Unie en export buiten de Europese Unie.

31

Tabel 27: Evolutie export Intra- vs. Extracommunautaire in miljoenen EUR Bron : INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

2003

2004

2005


1.486

1.562

1.187


584

530

311

2.070

2.092

1.498


169

168

171


284

279

289

TOTAAL

Grafiek 10 toont de evolutie van het procentueel aandeel van de uitvoer intra/extracommunautair ten opzichte van de totale uitvoer. Er kan een daling worden vastgesteld wat de uitvoer naar buiten de Europese Unie betreft. In 2003 werd nog 28,4pct. geëxpor-

teerd buiten de Europese Unie. In 2005 bedroeg dit percentage nog slechts 20,9pct. Er is een stijging van de uitvoer binnen de Europese Unie. In 2003 werd 71,6pct. uitgevoerd binnen de Europese Unie. In 2005 steeg dit percentage tot 79,3pct.

Grafiek 10: Evolutie export Intra- vs. Extracommunautaire voor het constant staal – in percentages Bron : INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

100%

28,4 %

25,3 %

20,7 %

71,6 %

74,7 %

79,3 %

80% 60% 40%

• Buiten de Europese Unie • Binnen de Europese Unie

20% 0%

1.13.3. Handelsbalans: Invoer en uitvoer Tabel 28: Import en export in 2005 per deelsector in miljoenen EUR Bron : INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

Import 2005

Export 2005

Productie

1.122

1.034

Distributie

1.421

455

Diensten

15

9

TOTAAL

2.558

1.498

Aantal ondernemingen die importeren en exporteren

252

171


289

289

In de drie deelsectoren voert men meer in als dat men uitvoert, met als uitschieter de deelsector distributie medische hulpmiddelen waar de import in waarde meer dan drie maal hoger ligt dan de export. Indien men de totale sector medische hulpmiddelen

32

bekijkt, kan men vaststellen dat de import in waarde meer dan 1,5 maal hoger ligt dan de export. Het saldo van de handelsbalans is derhalve deficitair in 2005 voor de onderzochte ondernemingen binnen de totale sector medische hulpmiddelen.

1.14. Analyse van de financiële risico’s 1.14.1. Model voor de voorspelling van de ondernemingsfaillissementen Om de financiële risico’s van de ondernemingen te beoordelen, heeft de Nationale Bank een intern model voor de voorspelling van ondernemingsfaillissementen ontwikkeld. Het wezenlijk voordeel van het model is dat alle aspecten van de financiële situatie van een onderneming in één enkele waarde worden samengevat: de risicoscore L. Aan de hand daarvan konden vier risicoklassen worden gedefinieerd, die overeenstemmen met intervallen van de L-score. Ze verdelen de ondernemingen in homogene risicozones op basis van het aantal ondernemingen die failliet gaan : Klasse 1: L < - 0,84: gezonde ondernemingen, waarvan het risico op faling binnen drie jaar zo goed als nihil is; Klasse 2: - 0,84 ≤ L < 0,21: neutrale ondernemingen, waarvan het risico op faling binnen drie jaar vergelijkbaar is met het gemiddelde; Klasse 3: 0,21 ≤ L < 1,10: ondernemingen in moeilijkheden, waarvan het risico op faling binnen drie jaar 3 tot 4 keer hoger ligt dan het gemiddelde; Klasse 4: 1,10 ≤ L: ondernemingen in grote moeilijkheden, waarvan het risico op faling binnen drie jaar meer dan 10 keer hoger ligt dan het gemiddelde.

Die classificatie van de ondernemingen moet oordeelkundig worden geïnterpreteerd. Enerzijds krijgt een zeer klein percentage (tussen 1,5 en 2pct. naargelang van het jaar van de onderzochte ondernemingen daadwerkelijk te maken met een faillissement of een gerechtelijk akkoord. De classificatie moet veeleer als een indicatie voor de financiële gezondheid worden beschouwd dan als een falingspredictie in de strikte zin van het woord: de ondernemingen uit de klassen 3 en 4 zijn niet noodzakelijk gedoemd om failliet te gaan, maar kampen wel met ernstige financiële problemen. Behalve tot een faillissement kunnen deze moeilijkheden leiden tot vertragingen in het terugbetalen van schulden of in het betalen van leveranciers, tot ontslagen, een herstructurering of zelfs een stopzetting van de activiteit. Voorts dient vermeld dat een aantal in moeilijkheden verkerende Belgische ondernemingen deel uitmaken van multinationals die bereid zijn hen minstens tijdelijk financieel te steunen. Anderzijds vormt de classificatie slechts een gedeeltelijke beoordeling van de economische situatie van de ondernemingen, aangezien ze enkel berust op de analyse van de jaarrekeningen. Er wordt dus geen rekening gehouden met andere belangrijke aspecten, zoals de kwaliteit van de bedrijfsleiders, de concurrentie- en conjuncturele omgeving of de toekomstige ontwikkelingsperspectieven. De classificatie dient bijgevolg te worden beschouwd als een strikt financiële beoordeling van de ondernemingen op een bepaald ogenblik.

1.14.2. De financiële risico’s Onderstaande tabel 29 beschrijft de verdeling van de onderzochte ondernemingen binnen de totale sector medische hulpmiddelen over de financiële risicoklassen voor het boekjaar 2005. Deze tabellen bevatten slechts gegevens over 168 ondernemingen. De

reden hiervoor is dat voor 121 van de 289 ondernemingen die een jaarrekening hebben neergelegd, er onvoldoende gegevens beschikbaar zijn om het model op toe te passen.

Tabel 29: Verdeling van de onderzochte ondernemingen over de risicoklassen per deelsector in procenten in jaar 2005 Bron: Nationale Bank van België

TOTAAL Klasse 1

Klasse 2

Klasse 3

Klasse 4

(Kl. 3+4)

Productie

68,2%

18,2%

9,1%

4,6%

13,6%

Distributie

58,7%

27,5%

9,4%

4,4%

13,8%

Diensten

25,0%

50,0%

0,0%

25,0%

25,0%


58,3%

27,4%

8,9%

5,4%

14,3%

De beide tabellen en de grafieken tonen aan dat meer dan 58pct. van de onderzochte ondernemingen binnen de sector medische hulpmiddelen zich bevinden in risicoklasse 1, de klasse waarbij de kans op faillissement zo goed als nihil is. Iets minder als één vierde van de onderzochte ondernemingen bevindt zich in 2005 in de neutrale klasse, waarbij de kans op faillissement vergelijkbaar is met het gemiddelde. 8,9pct. van de onderzochte ondernemingen heeft een hoge kans op faillissement en 5,4pct. bevindt zich in klasse 4, de klasse met een zeer hoog financieel risico. Indien de verschillende deelsectoren afzonderlijk worden bekeken, merkt men dat de risico’s tussen de deelsectoren variëren. De verdeling van de onderzochte ondernemingen over de risicoklasse voor de deelsectoren productie en distributie is ongeveer gelijk. In beide deelsectoren bevinden de meeste onderzochte ondernemingen zich in klasse 1. Toch bevinden zich bij de deelsector productie medische hulpmiddelen meer ondernemingen in deze

klasse, dan bij de deelsector distributie. Er bevinden zich bij de deelsector distributie medische hulpmiddelen meer ondernemingen in klasse 2, dan bij de deelsector productie. Klasse 3 en 4, voor beide deelsectoren, kennen een gelijke verdeling. De verdeling van de onderzochte ondernemingen over de risicoklassen voor de deelsector diensten medische hulpmiddelen is echter anders dan de andere deelsectoren. Slechts één vierde van de ondernemingen bevinden zich in klasse 1, waar de kans op faling nihil is. De helft van de ondernemingen bevinden zich in klasse 2, waar het risico op faling vergelijkbaar is met het gemiddelde. Één vierde van de onderzochte ondernemingen binnen deze deelsector bevindt zich in klasse 4, de klasse waar het financieel risico het hoogste is. Geen enkele van de onderzochte ondernemingen binnen de deelsector diensten medische hulpmiddelen bevindt zich in klasse 3.

33

Hoofdstuk 2 Analyse van de productgroep medische verbruiksgoederen op basis van de jaarrekeningen. 2.1. Beschrijving en representativiteit van de onderzochte populatie 2.2. Onderverdeling van de deelsector medische verbruiksgoederen in deelsectoren 2.3. Aantal onderzochte ondernemingen 2.4. Verdeling onderzochte ondernemingen 2.5. Omzet en toegevoegde waarde 2.6. Werkgelegenheid 2.7. Verdeling personeel 2.8. Personeelskosten 2.9. Top 10 van de onderzochte ondernemingen 2.10. Financiële ratio’s 2.11. Duur van het toegestane en verkregen krediet 2.12. Evolutie van de buitenlandse handel 2.13. Analyse van de financiële risico’s

35

Hoofdstuk 2 Analyse van de productgroep medische verbruiksgoederen op basis van de jaarrekeningen

2.1. Beschrijving en representativiteit van de onderzochte populatie Zoals vermeld in Hoofdstuk 1.2. werden er 110 ondernemingen geselecteerd uit de 289 ondernemingen die in 2005 over de volledige gegevens beschikten voor de berekening van de financiële ratio’s.

Bij een verdere analyse bleek dat slechts voor 86 ondernemingen gegevens konden worden verzameld uit de Balanscentrale. Het betreft hier echter de gegevens van de totale activiteit van deze ondernemingen en niet uitsluitend hun hoofdactiviteit in de productgroep medische verbruiksgoederen.

2.2. Onderverdeling van de deelsector medische verbruiksgoederen in deelsectoren Zoals vermeld in Hoofdstuk 1.3 kan de sector van medische hulpmiddelen en dus ook van de deelsector medische verbruiksgoederen worden ingedeeld in 3 deelsectoren : •

productie medische verbruiksgoederen vervaardiging van medische apparatuur, van precisie- en optische instrumenten, vervaardiging van rubber en kunststof, vervaardiging van producten van metaal (Laboratoria Bota, Alcon Belgium, Laboratoires Lohmann&Rauscher, 3M Belgium, Kimberly-Clark, SCA Hygiene Products, Terumo, Ontex, Orfit, Mölnlycke enzovoort)

•

•

distributie medische verbruiksgoederen groothandel en detailhandel (BD Benelux, G. Medi, Hospithera, Roche diagnostics, Convatec, Menarini diagnostics Benelux, King Belgium, B.Braun medical, Paul Hartmann, Johnson&Johnson medical, Air Liquide medical, Covidien, Fresenius medical care Belgium, Smith&Nephew, Zimmer enzovoort) diensten medische verbruiksgoederen verhuur van machines, activiteiten in verband met computers en onderzoek en ontwikkeling (Baxter World Trade)

2.3. Aantal onderzochte ondernemingen

Tabel 30 : Aantal neergelegde jaarrekeningen Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

16

16

16

Distributie

68

69

69

Diensten

1

1

1


85

86

86

In 2005 waren 80,2pct. van de ondernemingen werkzaam in de distributie en 18,6pct. in de productie. Het aantal en verdeling van ondernemingen naar productie, distri-

36

butie en diensten toe is (nagenoeg) dezelfde gebleven over de 3 beschouwde jaren.

2.4. Verdeling onderzochte ondernemingen Zie Hoofdstuk 1.5. 2.4.1. Verdeling naar kleine en grote of middelgrote ondernemingen Tabel 31: Evolutie verdeling onderzochte ondernemingen naar kleine en grote of middelgrote ondernemingen Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005


48

48

48


37

38

38


85

86

86

In 2005 waren 55,8pct. van de ondernemingen kleine ondernemingen. Het aantal en verdeling van kleine en grote of middelgrote

ondernemingen is (nagenoeg) dezelfde gebleven over de 3 beschouwde jaren.

Tabel 32: Evolutie verdeling onderzochte ondernemingen naar kleine en grote of middelgrote ondernemingen per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005


7

7

7


9

9

9


41

41

41


27

28

28


0

0

0


1

1

1


85

86

86

Productie

Distributie

Diensten

Voor de 3 onderzochte jaren blijft binnen de 3 deelsectoren het aantal kleine en grote of middelgrote ondernemingen (nagenoeg) constant.

2.4.2. Verdeling van het aantal neergelegde jaarrekeningen in volledige en verkorte schema’s Tabel 33: Evolutie verdeling onderzochte ondernemingen naar verkorte en volledige jaarschema’s per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Volledige jaarschema’s

9

9

9

Verkorte jaarschema’s

7

7

7


35

36

36


33

33

33


1

1

1


0

0

0


85

86

86

Productie

Distributie

Diensten

In 2005 hebben 53,5pct. van de onderzochte ondernemingen een volledig jaarschema neergelegd bij de Balanscentrale.

2.4.3. Verdeling naar gewest en provincie Indien, voor het jaar 2005, de onderzochte ondernemingen worden ingedeeld volgens de provincie waar ze zijn gevestigd, kan worden vastgesteld dat het grootste aantal ondernemingen gelegen zijn in de provincie Antwerpen. In deze provincie bevinden

zich namelijk 22 ondernemingen. De provincie Vlaams-Brabant volgt Antwerpen op als provincie met het tweede grootste aantal ondernemingen, namelijk 18 bedrijven. Vervolgens zijn er ook 10 ondernemingen gevestigd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Tabel 34: Verdeling onderzochte ondernemingen per gewest en per provincie in 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Provincie

Aantal onderzochte ondernemingen

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

10

Vlaanderen

56

Antwerpen

22

Limburg

4

Oost-Vlaanderen

8

Vlaams-Brabant

18

West-Vlaanderen

4

Wallonië

20

Henegouwen

4

Luik

8

Namen

1

Waals-Brabant

7


Bij de verdeling per gewest kan men duidelijk constateren dat het grootste aantal ondernemingen actief in de deelsector medische verbruiksgoederen gelegen zijn in het Vlaamse Gewest. Het Vlaamse Gewest is goed voor 56 ondernemingen of 65,1pct.

38

86

20 ondernemingen maken deel uit van het Waalse Gewest, wat goed is voor zo’n 23,3pct. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is slechts vertegenwoordigd voor 11,6pct. of 10 ondernemingen.

2.5. Omzet en toegevoegde waarde 2.5.1. Omzet Tabel 35: Evolutie omzet onderzochte ondernemingen in België in miljoenen EUR Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

TOTAAL omzet Aantal neergelegde jaarrekeningen

2000

2001

2002

2003

2004

2005

1.878

2.157

2.206

2.311

2.373

2.352

76

80

82

85

86

86

De omzet van de onderzochte ondernemingen bedroeg voor 2005 2.352 miljoen EUR. Voor een correcte analyse van de evolutie voor de 6 opeenvolgende jaren, dient te worden gewerkt met een constant staal.

Dit constant staal is gebaseerd op het aantal neergelegde jaarrekeningen. Dit staal bestaat uit de 76 ondernemingen die in 2000 een jaarrekening neerlegden.

Tabel 36: Evolutie omzet onderzochte ondernemingen ten opzichte van 2000 voor het constant staal Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Omzet

RP

12,8 %

16,4 %

22,1 %

25,9 %

23,8 %

Constant staal (2000)

76

76

76

76

76

76

RP: referentiepunt

Tussen 2000 en 2005 is de totale omzet van de onderzochte ondernemingen binnen de deelsector medische verbruiksgoederen

gestegen met 23,8pct. of een jaarlijkse toename met 4,8pct.

2.5.2. Toegevoegde waarde Tabel 37: Evolutie van de toegevoegde waarde per deelsector in miljoenen EUR Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

295

348

360

385

401

397

Distributie

187

227

258

288

310

302

Diensten

39

28

16

15

13

13


521

603

634

688

724

712


76

80

82

85

86

86

De tabel geeft het aandeel van de toegevoegde waarde weer voor de onderzochte ondernemingen binnen de deelsector medische verbruiksgoederen, ingedeeld naar deelsectoren. Meer als de helft van de toegevoegde waarde wordt gegenereerd door de deelsector productie medische verbruiksgoederen. Deze deelsector vertegenwoordigt 55,7pct. van de toegevoegde waarde. De deelsector distributie medische verbruiksgoederen staat in voor

42,4pct. van de toegevoegde waarde. Het kleinste aandeel, namelijk 1,9pct. van de toegevoegde waarde, wordt vertegenwoordigd door de deelsector diensten medische verbruiksgoederen. Zoals reeds eerder werd vermeld, dient te worden gewerkt met een constant staal voor een correcte analyse van de evolutie van de toegevoegde waarde voor de 6 opeenvolgende jaren.

Tabel 38: Procentuele verandering van de toegevoegde waarde voor het constante staal 2000 per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Toegevoegde waarde

RP

13,4 %

19,2 %

28,8 %

34,3 %

31,2 %


76

76

76

76

76

76

RP: referentiepunt

De toegevoegde waarde kent een stijging van 520.788.097 EUR in 2000 naar 683.089.887 EUR in 2005.

Dit is een stijging van 31,2pct. of een jaarlijkse toename met 6.2pct.

39

Grafiek 11: Evolutie omzet en toegevoegde waarde van de onderzochte ondernemingen medische verbruiksgoederen Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

712

2005

2 352 724

2004

2 373 688

2003

2 311 634

2002

2 206 603

2001

• Toegevoegde waarde • Omzet

2 157 521

2000

1 878

In miljoen 0 EUR

500

1000

1500

2000

2500

2.6. Werkgelegenheid 2.6.1. Werkgelegenheid onderzochte ondernemingen Tabel 39: Evolutie van de werkgelegenheid per deelsector in voltijdse equivalenten Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

3.845

3.941

4.119

4.105

3.983

4.006

Distributie

2.131

2.272

2.420

2.554

2.531

2.504

Diensten

115

123

112

97

75

97

6.091

6.336

6.651

6.756

6.589

6.606

76

80

82

85

86

86


De onderzochte ondernemingen stelden in 2005 meer dan 6.600 personen tewerk. De werkgelegenheid is als volgt verdeeld over de verschillende deelsectoren voor het jaar 2005: 60,6pct. in de productie, 37,9pct. in de distributie en 1,5pct. in de diensten.

Voor de vergelijking van de evolutie van de werkgelegenheid over de verschillende jaren heen, dienen we opnieuw te werken met een constant staal.

Tabel 40: Evolutie van de werkgelegenheid voor het constante staal 2000 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Werkgelegenheid

RP

1,9 %

4,0 %

5,0 %

1,61 %

1,67 %


76

76

76

76

76

76

RP: referentiepunt

Over de periode 2000 tot 2005 is het aantal werknemers binnen de onderzochte ondernemingen toegenomen met 0,3 procent-

40

punten met een opvallende stijging voor de jaren 2002 en 2003.

2.6.2. Werkgelegenheid en toegevoegde waarde per werknemer Tabel 41: Evolutie van de toegevoegde waarde per werknemer in duizenden EUR per deelsector per voltijdse equivalent Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

294.791

348.292

359.799

385.338

401.273

396.816

Toegevoegde waarde

3.845

3.941

4.119

4.105

3.983

4.006


76,7

88,4

87,4

93,9

100,7

99,0

187.435

226.894

257.913

287.583

309.567

301.850

Toegevoegde waarde

2.131

2.272

2.420

2.554

2.531

2.504


87,9

99,9

106,6

112,6

122,3

120,6

38.562

27.835

16.079

14.766

13.101

13.348

115

123

112

97

75

97

336,2

226,5

143,3

152,4

174,4

138,0

520.788

603.021

633.791

687.686

723.941

712.014

Toegevoegde waarde

6.091

6.336

6.651

6.756

6.589

6.606


85,5

95,2

95,3

101,8

109,9

107,8

76

80

82

85

86

86

Productie

Toegevoegde waarde per werknemer Distributie

Toegevoegde waarde per werknemer Diensten Toegevoegde waarde Aantal voltijdse equivalenten Toegevoegde waarde per werknemer TOTAAL

Toegevoegde waarde per werknemer Aantal neergelegde jaarrekeningen

Ook hier dient de vergelijking te gebeuren op basis van het constant staal. Over de periode 2000 tot 2005 is de toegevoegde waarde per werknemer binnen de onderzochte ondernemingen

toegenomen met 29 procentpunten of een jaarlijkse toename met 5,8pct.

2.7. Verdeling personeel 2.7.1. Verdeling personeel naar geslacht Grafiek 12: Evolutie verdeling van het personeel naar geslacht Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

• Vrouwen • Mannen

2005

2927 = 44%

3679 = 56%

2004

2943 = 45%

3647 = 55%

2003

3043 = 45%

3714 = 55%

2002

2958 = 44%

3692 = 56%

2001

2741 = 43%

3595 = 57%

2000

2604 = 43%

3487 = 57%

0

1000

Aan de hand van de sociale balans kan de relatieve vertegenwoordiging van de vrouwen op de arbeidsmarkt medische verbruiksgoederen worden beoordeeld. In 2005 vertegenwoordigden de

2000

3000

4000

5000

6000

7000

vrouwen 44pct. van de werknemers in de onderzochte ondernemingen.

41

2.7.2. Verdeling personeel naar opleidingsniveau 2.7.2.1. aanwervingen personeel Sinds de invoering in het boekjaar 1996 bevat de sociale balans een geheel aan gegevens aangaande diverse aspecten van de werkgelegenheid in de onderneming. In dit onderzoek komen

slechts enkele van deze gegevens aan bod: o.a. het opleidingsniveau van de werknemers, de verdeling van de werknemers naar geslacht en naar statuut.

Grafiek 13: Verdeling van het aangeworven personeel naar opleidingsniveau per deelsector in 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Productie

100% 80%

40% 20%

Diensten

15,20 % 27,60 % 18,20 %

60%

• Universitair • Hoger niet-universitair • Secundair ondverwijs • Lager onderwijs

Distributie

33,80 %

92,90 %

44,80 %

31,30 % 21,80 %

0%

In de deelsector distributie medische verbruiksgoederen hebben de meeste personeelsleden, aangeworven in 2005, een hoger niet-universitaire opleiding (33,8pct.) of een secundaire opleiding (31,3pct.) genoten. 27,6pct. van de in 2005 aangeworven personeelsleden behaalden een universitair diploma. Slechts 7,3pct. van deze personeelsleden hebben enkel lager onderwijs genoten. In de deelsector productie medische verbruiksgoederen is het percentage van het opleidingsniveau lager onderwijs het hoogste in vergelijking met de andere deelsectoren. Het percentage lager

7,30 %

7,10 %

onderwijs bedraagt hier 21,8pct. Het grootste deel van het personeel werkzaam in deze deelsector, genoot een secundaire opleiding (44,8pct.). 18,2pct. van de aangeworven personeelsleden in 2005 behaalden een hoger niet-universitair diploma. 15,2pct. van deze personeelsleden genoten een universitaire opleiding. Aan de hand van de sociale balans kan de relatieve vertegenwoordiging van de vrouwen op de arbeidsmarkt medische verbruiksgoederen worden beoordeeld.

2.7.2.2. uittredingen personeel Grafiek 14: Verdeling van het uitgetreden personeel naar opleidingsniveau per deelsector in 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Productie

100%

12,20 %

13,20 %

45,50 %

60%

• • Hoger niet-universitair • Secundair onderwijs • Lager onderwijs

Diensten

13,30 %

80%

Universitair

Distributie

50,40 %

40% 34,40 %

20%

24,10 % 7,0 %

0%

In de deelsector distributie medische verbruiksgoederen hebben de meeste personeelsleden, uitgetreden in 2005, een hoger nietuniversitair opleiding (45,5pct.) genoten. In de deelsector produc-

tie medische verbruiksgoederen is het percentage uittreders het grootst bij de personeelsleden die een secundaire opleiding genoten (50,4pct.).

2.7.3. Verdeling personeel naar statuut Grafiek 15: Verdeling personeel van het totaal aantal personeelsleden binnen de onderzochte ondernemingen naar statuut van de werknemers toe per deelsector in 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2,20 %

35,30 %

• Arbeiders • Bedienden • Directie

0

20

Grafiek 15 toont de verdeling voor het jaar 2005 van het totaal aantal personeelsleden binnen de onderzochte ondernemingen naar het statuut van de werknemers toe. Wanneer grafiek 15 nog eens wordt onderverdeeld naar deelsectoren toe, dan valt het op dat vooral in de deelsector distributie medische verbruiksgoederen

61,70 %

40

60

80

100

de bedienden het overgrote deel uitmaken. 91,4pct. van de personeelsleden heeft het statuut van bediende in deze deelsector. Wat de productiesector betreft, kan worden vastgesteld dat de arbeiders het grootste deel van de werknemers vertegenwoordigen, namelijk 54,2pct.

43

2.8. Personeelskosten Tabel 42: Evolutie personeelskost per werknemer per deelsector voor de onderzochte ondernemingen (globale ratio in Euro) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2003

2004

2005

215.514.020

214.127.891

222.479.980


4.105

3.983

4.006


52.498

53.759

55.537

164.840.518

174.751.083

189.015.542


2.544

2.531

2.504


64.540

69.042

75.498

14.188.000

15.980.000

15.683.000

97

75

97

146.419

212.783

162.182

394.542.538

404.858.974

427.178.522


6.756

6.589

6.606


58.397

61.442

64.662


85

86

86

Productie Personeelskosten

Distributie Personeelskosten

Diensten Personeelskosten Aantal voltijdse equivalenten Personeelskosten per werknemer TOTAAL Personeelskosten

2.9. Top 10 van de onderzochte ondernemingen Tabel 43: De 10 belangrijkste ondernemingen in de populatie van onderzochte ondernemingen in 2005 volgens de jaarrekeningen op vlak van aantal werknemers, omzet en toegevoegde waarde - rangschikking aantal werknemers in voltijdse equivalenten Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Onderneming

Werknemers

Omzet*

Toegevoegde waarde*

Ontex

827

339.628

69.777

Alcon Belgium NV

758

206.570

60.450

Terumo Europe

691

209.075

54.885

3M Belgium

530

231.912

90.860

SCA Hygiene Products

367

183.183

47.532

Mölnlycke Health Care

319

71.023

25.021

Johnson & Johnson medical

271

100.381

35.375

Kimberly Clark

257

78.849

28.113

G.Medi P.P.V.A

234

42.891

10.926

Laboratoires Lohmann Rauscher

129

13.169

4.588

4.383

1.476.681

427.527

TOTAAL *In duizenden EUR De belangrijkste onderneming qua aantal werknemers voor wat het aantal onderzochte ondernemingen binnen de subsector medische verbruiksgoederen betreft, is de onderneming Ontex. On-

44

tex stelde in 2005 827 mensen te werk. Ook Ontex is de onderneming met de hoogste omzet. De hoogste toegevoegde waarde wordt echter gegenereerd door 3M Belgium.

Tabel 44: Vergelijking van de 10 belangrijkste bedrijven met het totaal van de onderzochte ondernemingen in 2005 volgens de jaarrekeningen op vlak van aantal werknemers, omzet en toegevoegde waarde Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Top 10 onderzochte

Andere onderzochte

Totaal onderzochte

ondernemingen

ondernemingen

ondernemingen

1.476.681.000

874.950.559

2.351.631.559

62,8%

37,2%

427.527.000

284.487.377

712.014.377

60,0%

40,0%

100,0%

4.383

2.224

6.607

66,3%

33,7%

100,0%

Omzet per werknemer (in EUR)

336.911

19.019

355.930

Toegevoegde waarde per werknemer (in EUR)

97.542

10.224

107.767

90,5%

9,5%

100,0%

10

76

86

Omzet (in EUR)

Toegevoegde waarde (in EUR)



Deze 10 ondernemingen, zijn voor wat de 3 parameters betreft (aantal werknemers, omzet en toegevoegde waarde), goed voor 62,8pct. van de totale omzet voor de onderzochte ondernemingen. Ze vertegenwoordigen 60,0pct. van de totale toegevoegde

waarde van het totaal voor de onderzochte ondernemingen. Wat het aantal werknemers betreft, vertegenwoordigen deze 10 ondernemingen 66,3pct. van het totaal aantal voltijdse equivalenten voor de onderzochte ondernemingen.

2.10. Financiële ratio’s 2.10.1. Evolutie van de rentabiliteit De ondernemingsresultaten in relatieve termen kunnen met verschillende ratio’s worden gemeten. Een daarvan is de nettorenta-

biliteit van het eigen vermogen na belastingen.

Tabel 45: Evolutie van de nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen per deelsector (gemiddelde ratio in pct.) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

1,8

1,8

20,0

77,6

20,6

24,6

Distributie

-16,3

4,2

20,4

25,2

27,3

30,7

Diensten

0,0

-0,1

0,3

-4,5

-5,7

-12,7

-12,0

3,7

20,1

34,7

25,7

29,1

76

80

82

85

86

86


Wat meteen in het oog springt bij deze grafiek is de piek in het jaar 2003 wat de deelsector productie medische verbruiksgoederen betreft. Deze piek duidt op een aanzienlijke rentabiliteitsstijging tot 77,4pct. Deze rentabiliteitsstijging is te wijten aan de firma Ontex. Ontex behaalde een zeer hoge nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen voor het boekjaar 2003. Deze hoge nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen is te verklaren aan de hand van de uitzonderlijk hoge winst die Ontex boekte in 2003. De financiële opbrengsten, meer specifiek de opbrengsten uit financiële vaste activa liggen zeer hoog. Ook de uitzonderlijke opbrengsten, meer in het bijzonder de meerwaarden bij de realisatie van de vaste activa, zijn zeer hoog. Een verklaring hiervoor is de

overname van de babyluieractiviteiten van de Duitse concurrent Hartmann AG. Die activiteit was goed voor een totaal omzet van 100 miljoen EUR. De nettorentabiliteit van het eigen vermogen werd zonet voorgesteld in de vorm van gemiddelden. Ze kan echter ook worden voorgesteld in de vorm van een mediaan. Deze laatste methode komt overeen met de centrale waarde van een geordende verdeling: een bepaalde ratio is voor 50pct. van de vennootschappen hoger dan de mediaanratio en voor 50pct. lager dan de mediaan. Door de situatie van de centrale onderneming te doen uitkomen, geeft de mediaan dan weer het verloop van de gehele populatie weer; ze wordt immers in gelijke mate beïnvloed door elke onderneming, ongeacht de omvang van de balans.

45

Tabel 46: Evolutie van de nettorentabiliteit van het eigen vermogen na belastingen (mediaan in pct.) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

11,7

2,6

14,1

18,8

12,0

21,6

Distributie

5,6

6,2

8,2

11,8

12,4

11,0

Diensten

0,0

-0,1

0,3

-4,5

-5,7

-12,7


6,4

5,5

9,0

11,9

12,4

11,8


76

80

82

85

86

86

2.10.2. Evolutie van de liquiditeit De liquiditeit heeft te maken met het vermogen van de ondernemingen om de liquide middelen te mobiliseren die ze nodig hebben om te voldoen aan hun korte termijn verplichtingen, met an-

dere woorden om de schulden af te lossen die binnen het jaar vervallen.

Tabel 47: Evolutie van de liquiditeit in ruime zin (gemiddelde ratio) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

1,5

1,4

1,6

2,0

2,7

2,4

Distributie

1,7

1,6

1,4

1,4

1,6

1,6

Diensten

1,4

1,2

1,0

1,6

1,0

1,0


1,6

1,6

1,4

1,5

1,8

1,8


76

80

82

85

86

86

Ook hier dient te worden vergeleken op basis van het constante staal. Tabel 48: Evolutie van de liquiditeit in ruime zin (gemiddelde ratio) voor het constant staal per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

1,5

1,4

1,6

2,0

2,8

1,5

Distributie

1,7

1,7

1,4

1,5

1,7

1,7

Diensten

1,4

1,2

1,0

1,6

1,0

1,0


1,6

1,6

1,5

1,6

1,9

1,9

Constant Staal (2000)

76

76

76

76

76

76

Tabel 48 geeft de evolutie weer van de liquiditeit in ruime zin voor wat de deelsectoren betreft. Voor de periode tussen 2000 en 2002 ligt deze ratio vrij dicht bij elkaar voor de drie verschillende

deelsectoren. Vanaf 2002 kan echter worden opgemerkt dat de liquiditeit voor de verschillende deelsectoren verder van elkaar verwijderd ligt.

2.10.3. Evolutie van de solvabiliteit De solvabiliteit stemt overeen met het vermogen van de ondernemingen om te voldoen aan het geheel van hun financiële verplich-

tingen op korte en lange termijn.

Tabel 49: Evolutie van de solvabiliteit (gemiddelde ratio) per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

25,3

24,1

33,5

34,4

39,1

42,0

Distributie

27,5

28,1

26,7

26,4

30,7

32,6

Diensten

46,1

34,1

48,2

50,3

17,3

7,0


27,3

27,3

28,2

28,2

32,1

34,1

76

80

82

85

86

86


Ook hier dient de vergelijking over de verschillende jaren heen te gebeuren op basis van het constante staal.

46

Tabel 50: Evolutie van de solvabiliteit voor het constant staal per deelsector (gemiddelde ratio) Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

25,3

24,1

35,1

36,3

41,2

44,0

Distributie

27,5

29,6

26,6

28,2

32,7

33,7

Diensten

46,1

34,1

48,2

50,3

17,3

7,0


27,3

28,4

28,6

30,2

34,1

35,4

76

76

76

76

76

76

Constant Staal (2000)

Alle deelsectoren zijn bij de gemiddelde ratio tabel 50 over de verschillende jaren heen solvabel. De verschillende sectoren kunnen bijgevolg voldoen aan het geheel van hun financiële verplichtingen op korte en lange termijn. De solvabiliteit van de deelsector productie medische verbruiksgoederen vertoont sinds 2001 een stijgende trend tot 44,0pct. Ook de solvabiliteit van de deelsector distributie kent een stijgende trend. Hier werd echter wel een daling geregistreerd in het jaar

2002 en 2003. De solvabiliteit voor wat de deelsector diensten medische verbruiksgoederen betreft, kent een sterke dalende tendens sinds 2003. Een daling van de solvabiliteit betekent niet noodzakelijk dat de bedrijven het slechter doen. Een lagere solvabiliteit kan immers ook wijzen op een groter vertrouwen van de banken. Grote bedrijven hebben bovendien steeds meer lopende schuldvorderingen.

2.11. Duur van het toegestane en verkregen krediet 2.11.1. Evolutie van het aantal dagen klantenkrediet Het aantal dagen klantenkrediet verwijst naar de gemiddelde tijdsduur die verloopt tussen het ontstaan van de handelsvorderingen

en de inning ervan maw. het geeft aan hoeveel dagen de ondernemingen uitstel van betaling (i.e. ’krediet’) verlenen aan klanten.

Tabel 51: Evolutie van het aantal dagen klantenkrediet per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

58

56

54

62

50

57

Distributie

87

82

81

81

83

88

Diensten

N/B

N/B

N/B

N/B

N/B

N/B

Aantal ondernemingen

44

50

49

51

52

48


76

80

82

85

86

86

N/B niet beschikbaar

Net als in de totale sector is de berekening met constant staal ook hier weinig relevant aangezien de definitie van de ratio reeds de ondernemingen uitsluit met een verkort schema zonder opgave van omzet. Hierdoor blijven slechts een beperkt aantal ondernemingen over. Bij een vergelijking met een constant staal volgens BTW-nummer blijven diezelfde ondernemingen over.

De deelsector productie medische verbruiksgoederen verstrekte in 2005 57 dagen klantenkrediet. De deelsector distributie stond 88 dagen klantenkrediet toe. Het dient te worden vermeld dat voor de dienstensector geen gegevens omtrent het aantal dagen klantenkrediet beschikbaar zijn

47

2.11.2. Evolutie van het aantal dagen leverancierskrediet Het aantal dagen leverancierskrediet is het gemiddeld aantal dagen dat verloopt tussen het ontstaan van de handelsschulden en

hun betaling maw. het geeft aan hoeveel dagen uitstel van betaling (i.e. ’krediet’) de ondernemingen krijgen van hun leveranciers

Tabel 52: Evolutie van het aantal dagen leverancierskrediet per deelsector Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Productie

1,8

62

60

68

51

81

Distributie

-16,3

81

78

78

81

93

Diensten

0,0

N/B

N/B

N/B

N/B

N/B

-12,0

50

49

51

52

48

76

80

82

85

86

86

Aantal ondernemingen Aantal neergelegde jaarrekeningen N/B niet beschikbaar

2.11.3. Aantal dagen klantenkrediet versus aantal dagen leverancierskrediet Grafiek 16: Evolutie van het aantal dagen klantenkrediet vs. aantal dagen leverancierskrediet per deelsector in 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

93 Distributie 88

81 Aantal dagen • leverancierskrediet Aantal dagen • klantenkrediet

48

Productie 57

0

20

40

60

80

100

2.12. Evolutie van de buitenlandse handel 2.12.1. Evolutie van de invoer Tabel 53: Evolutie totale import van de onderzochte ondernemingen in België per deelsector in miljoenen EUR Bron: Instituut voor de Nationale Rekeningen Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

604

566

614

Distributie + diensten

425

456

440

1.029

1.022

1.054


75

82

80


85

86

86

TOTAAL

Bovenstaande tabel geeft de evolutie weer van de import van de onderzochte ondernemingen in België binnen de subsector medische verbruiksgoederen. Het dient te worden opgemerkt dat de deelsector distributie en diensten medische verbruiksgoederen worden samengenomen, wegens confidentialiteitsvereisten. Ook dient het vermeld te worden dat niet alle ondernemingen importeren. In 2005 werden er 86 jaarrekeningen neergelegd. Van deze 86 ondernemingen zijn er 80 ondernemingen die importeren. Om de drie opeenvolgende jaren met elkaar te vergelijken, dient te worden gewerkt met een constant staal. Hier dient te worden opgemerkt dat het constant staal 73 ondernemingen telt. Deze 73 ondernemingen importeren telkens over

de drie verschillende jaren heen. Op basis van het constant staal wordt vastgesteld dat de import stijgt van bijna 1.029 miljoen EUR in 2003 tot 1.046 miljoen EUR in 2005. Dit is een stijging van 1,7pct. of een jaarlijkse toename van 0,85pct. Over de verschillende jaren heen kan eenzelfde trend worden vastgesteld: er werd steeds het meeste geïmporteerd door de deelsector productie medische verbruiksgoederen. Binnen de import kan een onderscheid worden gemaakt tussen import binnen de Europese Unie en import buiten de Europese Unie. Deze gegevens zijn gebaseerd op het INTRASTAT en EXTRASTAT-stelsel van de Nationale Bank van België.

Tabel 54: Evolutie import Intra- vs. Extracommunautaire handel in miljoenen EUR Bron: INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

2003

2004

2005


706

790

834


323

232

220

1.029

1.022

1.054


75

82

80


85

86

86

TOTAAL

Wat het constant staal betreft: er kan duidelijk een daling worden vastgesteld wat de invoer van buiten de Europese Unie betreft. In 2003 werd nog 31,4pct. geïmporteerd van buiten de Europese Unie. In 2005 bedroeg dit percentage nog slechts 21,0pct. Er is

een stijging van de invoer binnen de Europese Unie. In 2003 werd 68,6pct. ingevoerd binnen de Europese Unie. In 2005 steeg dit percentage tot 79,0pct.

Grafiek 17: Evolutie import Intra- vs. Extracommunautaire voor het constant staal in percentages Bron: INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

80%

31,4 %

22,7 %

21,0 %

68,6 %

77,3 %

79,0 %

60% 40%

• deBuiten Europese Unie • Binnen de Europese unie

20% 0%

2.12.2. Evolutie van de uitvoer Tabel 55: Evolutie export onderzochte ondernemingen in België per deelsector in miljoenen EUR Bron: Instituut voor de Nationale Rekeningen Nationale Bank van België

2003

2004

2005

Productie

646

702

743


89

92

79

TOTAAL

735

794

822


59

56

57


85

86

86

Bovenstaande tabel geeft de evolutie weer van de export van de onderzochte ondernemingen in België voor de subsector medische verbruiksgoederen. Het dient te worden opgemerkt dat niet alle ondernemingen exporteren. In 2005 werden er 86 jaarrekeningen neergelegd. Van deze 86 ondernemingen zijn er 57 ondernemingen die exporteren. Om de verschillende jaren met elkaar te vergelijken, dient te worden gekeken naar het constant staal. Ook hier dient te worden opgemerkt dat het constant staal 73 ondernemingen telt. Aan de hand hiervan kan worden vastgesteld dat de export een stijgende trend vertoond. In 2003 bedroeg de export bijna 735 miljoen EUR. Dit bedrag steeg tot meer dan 818 miljoen EUR in

het jaar 2005. Indien men de export van het jaar 2005 vergelijkt met het jaar 2003, kan een stijging van 11,4pct. worden waargenomen of een jaarlijkse stijging van 5,7pct. De 73 exporterende ondernemingen binnen de subsector medische verbruiksgoederen voerden in het jaar 2005 bijna 822 miljoen EUR uit, waarvan 90,4pct. voor rekening van de deelsector productie medische verbruiksgoederen en 9,6pct. voor de deelsectoren distributie en diensten. Binnen de export kan een onderscheid worden gemaakt tussen export binnen de Europese Unie en export buiten de Europese Unie. Deze gegevens zijn gebaseerd op het INTRASTAT en EXTRASTAT-stelsel van de Nationale Bank van België.

Tabel 56: Evolutie export Intra- vs. Extracommunautaire handel in miljoenen EUR Bron: INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

2003

2004

2005


588

675

705


148

118

117

TOTAAL

736

793

822


59

56

57


85

86

86

Wat het constant staal betreft: Er kan een daling worden vastgesteld wat de uitvoer naar buiten de Europese Unie betreft. In 2003 werd nog 20,1pct. geëxporteerd buiten de Europese Unie. In 2005 bedroeg dit percentage nog slechts 14,2pct. Er is een

50

stijging van de uitvoer binnen de Europese Unie. In 2003 werd 79,9pct. uitgevoerd binnen de Europese Unie. In 2005 steeg dit percentage tot 85,8pct.

Grafiek 18: Evolutie export Intra- vs. Extracommunautaire voor het constant staal in percentages Bron: INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

100%

20,1 %

14,8 %

14,2 %

70,9 %

85,2 %

85,8 %

80% 60% 40%

• deBuiten Europese Unie • Binnen de Europese Unie

20% 0%

2.12.3. Handelsbalans: Invoer en uitvoer Onderstaande tabel geeft de import en de export weer van de onderzochte ondernemingen binnen de totale sector medische verbruiksgoederen. Tabel 57: Import en export in 2005 per deelsector in eenheden EUR Bron: INTRASTAT en EXTRASTAT Nationale Bank van België

Import 2005

Export 2005

Productie

614

742


440

80

1.054

822

Aantal ondernemingen die importeren en exporteren

80

57


86

86

TOTAAL

Bovenstaande tabel geeft de import en de export weer van de onderzochte ondernemingen die zowel importeren als exporteren. Er zijn 130 ondernemingen die zowel importeren als exporteren. Tabel 57 toont de waarde van de import en de export aan voor het jaar 2005 per deelsector. In de deelsectoren productie medische verbruiksgoederen voert men meer uit als dat men invoert.

De deelsectoren distributie en diensten voeren 5,5 keer meer in dan dat ze uitvoeren. Het saldo van de handelsbalans is deficitair in 2005 voor de onderzochte ondernemingen binnen de subsector medische verbruiksgoederen; met andere woorden: de onderzochte ondernemingen als geheel voeren meer in dan ze uitvoeren.

2.13. Analyse van de financiële risico’s 2.13.1. Model voor de voorspelling van ondernemingsfaillissementen Op vraag van UNAMEC werd er door de Nationale Bank van België een analyse gedaan naar de financiële risico’s in de productgroep van medische verbruiksgoederen. De Nationale Bank van België beschikt namelijk over een intern ontwikkeld model voor de voorspelling van ondernemingsfaillissementen: op basis van jaarrekeningen van een bepaald jaar worden de verschillen onderzocht tussen de financiële profielen van twee soorten ondernemingen, enerzijds niet-faillerende ondernemingen en anderzijds ondernemingen die failliet gaan binnen de drie daaropvolgende jaren. Faillerende ondernemingen worden gedefinieerd als ondernemingen die failliet zijn verklaard of een concordaat bij de rechtbank hebben aangevraagd. Het logistische model ziet er als volgt uit: L = -1,3 +27,1 (Achterstallige schulden aan de fiscus en de RSZ/totale activa) +17,1 (Schuldenlasten/totale activa) -3,4 (Winst vóór belastingen, schuldenlasten en afschrijvingen/totale activa) -2,9 (Cash flow/vreemd vermogen) +2,3 (Schuld jegens de krediet-instellingen/ schulden op maximum één jaar) -0,4 (Eigen vermogen/totale activa) -0,2 (Liquide vlottende activa/ vreemd vermogen op de korte termijn) +0,5 (Neerleggingstermijn voor de jaarrekeningen, in aantal dagen): Opmerking: alle coëfficiënten zijn statistisch relevant tot de drempel van 95pct. (t test).

De in het model geïntegreerde variabelen zijn voor het grootste deel liquiditeits- en solvabiliteitsvariabelen. Het fundamentele belang van het model ligt in het feit dat het voor elke onderneming de door de diverse variabelen verschafte informatie synthetiseert in één enkele waarde, namelijk de risicoscore L. Hoe hoger deze score, hoe groter het financiële risico van de onderneming. De coëfficiënten ramen de verandering van score L waaraan zij gekoppeld zijn, één eenheid verandert, ceteris paribus. Als bijvoorbeeld de ratio (cash flow/vreemd vermogen) stijgt met 0,1, daalt score L met 0,29. Op basis van de voor elke onderneming geraamde risicoscore en de faillissementen uit het verleden werden risicoklassen gedefinieerd. Deze klassen verdelen de ondernemingen in homogene risicozones, op basis van het percentage ondernemingen die daadwerkelijk failliet gaan in elke klasse. Zo werden vier klassen gecreëerd op basis van intervallen van de L-score: L : klasse 1: L < -0,84; risicovrije klasse (kans op faillissement zo goed als nihil) klasse 2: -0,84 ≤ L < 0,21; neutrale klasse (kans op faillissement vergelijkbaar met het gemiddelde); klasse 3: 0,21 ≤ L < 1,10; klasse met hoog risico (kans op faillissement 3 tot 4 keer hoger dan het gemiddelde); klasse 4: 1,10 ≤ L; klasse met zeer hoog risico (kans op faillissement meer dan 10 keer hoger dan het gemiddelde).

2.13.2. De financiële risico’s Tabel 58 beschrijft de verdeling van de onderzochte ondernemingen binnen de deelsector medische verbruiksgoederen over de financiële risicoklassen voor het boekjaar 2005. Het dient te worden opgemerkt dat deze tabellen slechts gegevens bevatten

over 62 ondernemingen. De reden hiervoor is dat we voor 62 van de 86 ondernemingen die een jaarrekening neerlegden in 2005, over voldoende gegevens beschikken om het model op toe te passen.

Tabel 58: Verdeling van de onderzochte ondernemingen over de risicoklassen per deelsector in procenten voor het jaar 2005 Bron: Balanscentrale Nationale Bank van België

Klasse 1

Klasse 2

Klasse 3

Klasse 4

TOTAAL (3+4)

Productie

76,9%

15,4%

0,0%

7,7%

7,7%

Distributie + Diensten

61,2%

26,5%

10,2%

2,1%

12,3%


64,5%

24,2%

8,1%

3,2%

11,3%

De tabel toont aan dat 64,5pct. van de onderzochte ondernemingen in 2005 binnen de sector medische verbruiksgoederen zich bevindt in risicoklasse 1, de klasse waarbij de kans op faillissement zo goed als nihil is. Iets minder dan één vierde van de onderzochte ondernemingen zich bevindt in de neutrale klasse, waarbij de kans op faillissement vergelijkbaar is met het gemid-

52

delde. 11,3 pct. van de onderzochte ondernemingen bevindt zich in de risicoklassen. Voor wat betreft de deelsector productie bevindt meer dan drie vierde van de onderzochte ondernemingen zich in klasse 1, tegenover 61,2 pct. in de deelsectoren distributie + diensten.

Hoofdstuk 3 Analyse van de deelsector medische verbruiksgoederen op basis van een enquêtering 3.1. Inleiding 3.2. Analyse van de omzet 3.3. Analyse van de consignatie 3.4. Analyse van de investeringen 3.5. Analyse onderzoek & ontwikkeling

53

Hoofdstuk 3 Analyse van de deelsector medische verbruiksgoederen op basis van een enquêtering

3.1. Inleiding De deelsector medische verbruiksgoederen werd bevraagd aan de hand van een enquête die werd opgesteld door UNAMEC, in samenwerking met de Nationale Bank van België en de VLEKHO business school.

nanciële ratio’s beschikten. Deze 110 ondernemingen kregen een enquête. 42 ondernemingen vulden de enquête in. 36 ingevulde enquêtes waren volledig bruikbaar voor de analyse; wat een responsgraad betekent van 32,7pct.

Zoals reeds werd besproken in Hoofdstuk 1.2. werden er 110 ondernemingen geselecteerd voor het onderzoek naar de deelsector medische verbruiksgoederen uit de 277 ondernemingen, die in 2004 over volledige gegevens voor de berekening van de fi-

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de totale omzet van de ondernemingen, de omzet medische hulpmiddelen en de omzet medische verbruiksgoederen.

Tabel 59: Evolutie omzet in duizenden EUR Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006 (raming)

1.139.482

1.195.998

Omzet medische hulpmiddelen

796.809

838.593

Omzet medische verbruiksgoederen

474.020

513.775

Totale omzet – prijzen af fabriek excl. BTW

De 36 ondernemingen die de enquête invulden, vertegenwoordigen in 2005 1.139 miljoen EUR omzet of 48,4pct. van de deelsector medische verbruiksgoederen op basis van de jaarrekeningen. Voor 2006 is dit 1.196 miljoen EUR. Het dient vermeld te worden dat dit alle activiteiten van de 36 ondernemingen omvat.

Zowel voor de totale omzet als voor het gedeelte medische hulpmiddelen en medische verbruiksgoederen wordt een toename van de omzet in 2006 genoteerd. Het procentueel aandeel omzet medische verbruiksgoederen vs. totaal omzet bedroeg 41,5pct. in 2005.

3.2. Analyse van de omzet 3.2.1. Omzet medische hulpmiddelen Tabel 60: Evolutie omzet medische hulpmiddelen vs. totale omzet in miljoenen EUR Bron: Enquête UNAMEC

Totale omzet prijzen af fabriek excl. BTW Omzet medische hulpmiddelen

Omzet andere activiteiten

54

2005

2006 (raming)

1.139

1.196

797

839

70,0%

70,2%

343

357

30,0%

29,8%

In relatieve termen neemt de totaal omzet van de 36 ondernemingen toe met 5,0pct. Voor wat betreft het gedeelte medische hulpmiddelen bedraagt dit 5,2pct en voor de medische verbruiksgoederen 8,4pct. Wat het jaar 2005 betreft, vertegenwoordigt de omzet van de ondernemingen die de enquête invulden, 1.139 miljoen EUR. 797 miljoen EUR of 70,0pct. van deze totale omzet, bestaat uit de omzet medische hulpmiddelen. De overige omzet werd gegenereerd door andere activiteiten. Voor het jaar 2006 zien we een gelijkaardige verhouding voor de 36 ondernemingen die de enquête invulden, vertegenwoordigt de totale omzet 1.196 miljoen EUR. 839 miljoen EUR of 70,2pct. van deze totale omzet, bestaat uit de omzet medische hulpmiddelen. De overige omzet werd gegenereerd door andere activiteiten. In 2006 wordt een toename van de omzet vooropgesteld.

Hierbij is het zinvol de ondernemingen die de enquête invulden, in te delen op basis van de enquêteresultaten in 3 categorieën: categorie 1: aandeel medische hulpmiddelen ten opzichte van de totale omzet: < 15pct. categorie 2: aandeel medische hulpmiddelen ten opzichte van de totale omzet: 15-50pct. categorie 3: aandeel medische hulpmiddelen ten opzichte van de totale omzet: > 50pct.

Grafiek 19: Verdeling van de ondernemingen volgens percentage omzet medische hulpmiddelen tov. totaal omzet in miljoenen EUR in categorieën in 2005 Bron: Enquête UNAMEC

118 = 15 % 406 = 51 %

• Categorie 1 < 15 % • Categorie 2 15 - 50 % • Categorie 3 > 50 % Voor wat de verdeling van de medische hulpmiddelen in categorieën betreft, kan ongeveer een gelijkaardige verdeling worden vastgesteld voor de jaren 2005 en 2006. Voor beide jaren bevindt

273 = 34 %

meer dan de helft van de ondernemingen zich in klasse 3: aandeel medische hulpmiddelen ten opzichte van de totale omzet: > 50pct.

3.2.2. Omzet medische verbruiksgoederen Tabel 61: Evolutie omzet medische verbruiksgoederen vs. totale omzet in miljoenen EUR Bron: Enquête UNAMEC

Totale omzet Omzet medische verbruiksgoederen

Omzet andere activiteiten

2005

2006 (raming)

1.139

1.196

474

514

41,6%

43,0%

665

682

58,4%

57,0%

55

Wat het jaar 2005 betreft, vertegenwoordigt de omzet van de ondernemingen die de enquête invulden, 1.139 miljoen EUR. 474 miljoen EUR of 41,6pct. van deze totale omzet, bestaat uit de omzet medische verbruiksgoederen. De overige omzet werd gegenereerd door andere activiteiten. Voor het jaar 2006 zien we een gelijkaardige verhouding, voor de 36 ondernemingen die de enquête invulden, vertegenwoordigt de totale omzet 1.196 miljoen EUR. 514 miljoen EUR of 43,0pct. van deze totale omzet, bestaat uit de omzet medische verbruiksgoederen. De overige omzet werd gegenereerd door andere activiteiten. De omzet in 2006 kent eveneens een toename ten opzichte van 2005.

Ook hier is het interessant de ondernemingen die de enquête invulden, in te delen op basis van de enquêteresultaten in 3 categorieën: Categorie 1 Aandeel medische verbruiksgoederen ten opzichte van de totale omzet: < 15pct. Categorie 2 Aandeel medische verbruiksgoederen ten opzichte van de totale omzet: 15-50pct. Categorie 3 Aandeel medische verbruiksgoederen ten opzichte van de totale omzet: > 50pct.

Grafiek 20: Verdeling van de ondernemingen volgens percentage omzet medische verbruiksgoederen tov. totaal omzet in miljoenen EUR in categorieën in 2005 Bron: Enquête UNAMEC

45 = 9 %

59 = 12 %

• Categorie 1 < 15% • Categorie 2 15 - 50 % • Categorie 3 > 50 %

370 = 79 %

Meer dan drievierde van de ondernemingen die de enquête invulden behoren tot klasse 3: aandeel medische verbruiksgoederen ten opzichte van de totale omzet: > 50%.

3.2.3. Verdeling omzet medische verbruiksgoederen: ambulant versus gehospitaliseerd In de enquête werd ook gepeild naar de onderverdeling van de omzet medische verbruiksgoederen intramuros (alles binnen het ziekenhuis) versus extramuros (alles buiten het ziekenhuis). Tabel 62: Evolutie verdeling van de omzet medische verbruiksgoederen in miljoenen EUR: intramuros vs. extramuros Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006

Bedrag

%

Bedrag

%

Intramuros

408

86,1%

442

86,0%

Extramuros

66

13,9%

72

14,0%

TOTAAL omzet medische verbruiksgoederen

474

100,0%

514

100,0%

56

In 2005 werd 86,1pct. van de omzet medische verbruiksgoederen gerealiseerd binnen de ziekenhuizen. Dit percentage bleef constant voor wat het jaar 2006 betreft.

Indien we ook hier de verdeling maken in categorieën, geeft dit de volgende tabel.

Tabel 63: Evolutie verdeling in categorieën van de omzet medische verbruiksgoederen in duizenden EUR: intramuros vs. extramuros Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006 (raming)

Intramuros

Extramuros

Intramuros

Extramuros

Categorie 1

18.314

26.795

20.714

28.993

Categorie 2

51.731

7.089

54.646

7.611

Categorie 3

337.920

32.172

366.624

35.187

TOTAAL klassen

407.965

66.056

441.984

71.791


474.020

513.775

3.2.4. Verdeling omzet medische verbruiksgoederen uit: productie versus invoer Een andere onderverdeling die gemaakt dient te worden bij de omzet, is de verdeling van de omzet medische verbruiksgoederen

bekomen uit productie en uit invoer.

Grafiek 21: Evolutie verdeling omzet medische verbruiksgoederen: productie vs. invoer Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006

100% 80% 60%

88,4 %

88,1 %

11,6 %

11,9 %

40%

• Invoer • Productie

20% 0%

Aan de hand van de grafiek kan men vaststellen dat in 2005 slechts 11,6pct. van de omzet voorkomt uit de productie. In 2006

is de productie gestegen met 0,3 pct. Indien we ook hier de verdeling maken in categorieën, geeft dit de volgende tabel.

Tabel 64: Evolutie verdeling van de omzet medische verbruiksgoederen: productie vs. invoer in duizenden EUR Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006 (raming)

Productie

Invoer

Productie

Invoer

Categorie 1

0

45.109

2

49.705

Categorie 2

541

58.280

599

61.657

Categorie 3

54.390

315.701

60.473

341.339

TOTAAL categorieën

54.931

419.090

61.074

452.701


474.020

513.775

57

3.3. Analyse van de consignatie De definitie van consignatie luidt als volgt: “Een consignatie is een overeenkomst tussen een leverancier en een instelling, waarbij de leverancier medische verbruiksgoederen kosteloos in bruikleen geeft gedurende een schriftelijk overeengekomen periode waarbij

eigendom en risico pas overgaan op het moment dat de medische verbruiksgoederen in gebruik worden genomen c.q. verbruikt worden”.

Tabel 65: Evolutie consignatie medische verbruiksgoederen in duizenden EUR Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006 (raming)

5.187

5.974

Totaal ontvangen enquêtes (aantallen)

36

36

Ondernemingen met consignatie (aantallen)

8

8

22,2%

22,2%

Consignatie

Ondernemingen met consignatie (percentages) Er dient opgemerkt dat slechts 8 ondernemingen van de 36 ondernemingen die de enquête invulden aan consignatie doen. Dit betekent dat slechts 22,2pct. van de ondernemingen consignatie heeft, wat in verhouding tot het totaal van de ondernemingen zeer beperkt is.

Rekening houdend met deze opmerking kan men vaststellen dat deze 8 ondernemingen samen een bedrag aan medische verbruiksgoederen in consignatie (bruikleen) van bijna 5,2 miljoen EUR hebben. Voor het jaar 2006 stijgt het bedrag aan consignatie lichtjes, tot bijna 6 miljoen EUR.

3.4. Analyse van de investeringen Volgende tabel geeft een overzicht van de evolutie van de investeringen in medische verbruiksgoederen. Tabel 66: Evolutie investeringen medische verbruiksgoederen in duizenden EUR Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006 (raming)

9.968

8.453


36

36

Ondernemingen die investeren in medische verbruiksgoederen (aantallen)

7

7

19,4%

19,4%

Investeringen

Ondernemingen die investeren in medische verbruiksgoederen (percentage) Ook hier dient te worden opgemerkt dat slechts 7 ondernemingen van de 36 ondernemingen die de enquête invulden, investeren in medische verbruiksgoederen. Dit betekent dat slechts 19,4pct. van de ondernemingen investeren in de medische verbruiksgoederen, wat in verhouding tot het totaal van de ondernemingen die deelnamen aan de enquête zeer beperkt is.

Rekening houdend met deze opmerking kan men vaststellen dat deze 7 ondernemingen samen bijna 10 miljoen EUR investeren in medische verbruiksgoederen voor het jaar 2005. In 2006 wordt een daling opgetekend tot bijna 8,5 miljoen EUR.

3.5. Analyse Onderzoek en Ontwikkelingen (O&O) Tabel 67: Evolutie Onderzoek en Ontwikkeling medische verbruiksgoederen in duizenden EUR Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006 (raming)

2.102

2.282


36

36

Ondernemingen die investeren op het vlak van Onderzoek & Ontwikkeling

5

5

Ondernemingen die investeren op het vlak van Onderzoek & Ontwikkeling

13,9%

13,9%

Onderzoek & Ontwikkeling (in duizenden euro)

Ook hier dient te worden opgemerkt dat slechts 5 ondernemingen van de 36 ondernemingen die de enquête invulden, investeren op het vlak van Onderzoek en Ontwikkeling naar medische verbruiksgoederen. Dit betekent dat 13,9pct. van de ondernemingen investeren in Onderzoek en Ontwikkeling, wat in verhouding tot het totaal zeer beperkt is.

Rekening houdend met deze opmerking kan men vaststellen dat deze 5 ondernemingen samen 2,1 miljoen EUR investeren op het vlak van Onderzoek en Ontwikkeling naar medische verbruiksgoederen voor het jaar 2005. In 2006 stijgt dit bedrag tot 2,3 miljoen EUR.

3.5.1. Verdeling bedrag Onderzoek en Ontwikkeling medische verbruiksgoederen: intramuros versus extramuros In de enquête werd ook gepeild naar de onderverdeling van het bedrag dat wordt geïnvesteerd op het vlak van Onderzoek & Ontwik-

keling voor medische verbruiksgoederen intramuros (alles binnen het ziekenhuis) versus extramuros (alles buiten het ziekenhuis).

Grafiek 22: Evolutie verdeling bedrag onderzoek en ontwikkeling: intramuros vs. extramuros in duizenden EUR Bron: Enquête UNAMEC

2005

2006

100% 448 = 21,3 %

526 = 23,0 %

1654 = 78,7 %

1756 = 77,0 %

80% 60% 40%

• Extramuros • Intramuros

20% 0%

Aan de hand van bovenstaande tabel en grafiek kan men vaststellen dat er in het jaar 2006 meer wordt geïnvesteerd op het vlak van Onderzoek & Ontwikkeling. Indien men de evolutie bekijkt van de verdeling O&O medische verbruiksgoederen in intramuros en

extramuros, kan een daling worden waargenomen van 78,7pct. in 2005 tot 77,0pct. in 2006 wat intramuros betreft. Extramuros daarentegen kent een stijging van 21,3pct. in 2005 tot 23,0pct. in 2006.

59

UNAMEC Wie zijn we ?

UNAMEC is de erkende beroepsvereniging van fabrikanten, invoerders en verdelers van medische hulpmiddelen in België. UNAMEC vertegenwoordigt vandaag meer dan 200 ondernemingen die een brede waaier aan producten verdelen die goed zijn voor 1 miljoen referenties in België en die dagelijks door zorgverstrekkers en patiënten worden gebruikt. UNAMEC neemt bij zijn vele contacten met politieke en administratieve instanties een proactieve houding aan, waardoor UNAMEC een volwaardige gesprekspartner is voor de sector medische hulpmiddelen op (inter)nationaal niveau. Expertise, betrouwbaarheid en duurzaamheid zijn de sleutels van onze werking. Opvolgen van terugbetalingdossiers, overleg met verschillende beroepsverenigingen, meewerken aan de herziening van de RIZIV-nomenclatuur, registreren en analyseren van data, opvolgen van (sub)sectoriële secties, organiseren van opleidingen, werken rond milieu, BTW, normalisatie, reglementering en het opstellen van een jaarverslag en strategische/position papers; dit zijn slechts enkele voorbeelden van de dagelijkse werking van UNAMEC. Dit alles in een constructieve samenwerking met werkgroepen, technische raden en commissies van het RIZIV, de FOD Economie, de FOD Sociale Zaken en Volksgezondheid, de FOD Arbeid en Tewerkstelling, de FOD Financiën, de FOD Budget en Beheerscontrole, het FAGG, de Europese Commissie, de verschillende ministeries en kabinetten, politieke fracties… Het stijgend aantal deelnemende bedrijven aan de werkvergaderingen van UNAMEC is het bewijs dat onze leden actief meewerken en daardoor hun verantwoordelijkheid -als ondernemer- opnemen; dit alles in een constructief klimaat en met respect voor de wederzijdse belangen, fundamenteel voor de solidariteit binnen de sector medische hulpmiddelen. De UNAMEC leden bieden kwalitatief hoogstaande producten aan -in het huidig klimaat van snel evoluerende technologieën en gebruikstechnieken- aan gebruikers en verbruikers en daardoor wordt UNAMEC erkend als een volwaardige gesprekspartner binnen de wereld van de gezondheidszorg in België. Alle UNAMEC leden vormen de Algemene Vergadering die tweemaal per jaar vergadert en een Raad van Bestuur verkiest. Deze komt tweemaandelijks samen, maar vertrouwt het dagelijks bestuur toe aan enkele van haar leden die het directiecomité vormen. UNAMEC bestaat uit een permanent bureau. Dit permanent bureau bestaat uit 1 directeur, 4 adviseurs en 3 secretariaatsmedewerkers. Samen dragen zij de verantwoordelijkheid voor het beheer van de 4 departementen, namelijk verbruiksgoederen, investeringsgoederen, implantaten en gezondheidseconomie. Deze structuur wordt vervolledigd door 2 externe departementen die de juridische aspecten en de communicatie beheren. De structuur van UNAMEC is gebaseerd op de 3 productgroepen: de implantaten, de verbruiksgoederen en de investeringsgoederen; elke groep is onderverdeeld in secties. De secties zijn productgebonden en behandelen thema’s eigen aan een marktsegment. Deze secties worden enkel opgericht voor de producten waar de leden, om reglementaire of commerciële redenen, een gemeenschappelijk optreden wenselijk achten. De secties die op dit ogenblik bestaan, zijn:

Binnen de sector implantaten et invasieve medische hulpmiddelen (art. 35 en 35bis van de Riziv nomenclatuur, sleutelletter “U”) Angio-Peri Borstimplantaten Cardiac Rhythm Management Cardio-Thorax Coronair Dentaal implantaten Endoscopie en viscerosynthese Gewrichts- en trauma implantaten Neuro Neus-Keel-Oor Oogheelkunde Spine Tandheelkunde Visco-elastische Voor de sector Verbruiksgoederen Ambulante infuuspompen Bloedafname- en veneuze toegangssystemen Borstprothesen Dentaal materiaal Diabetes Fadicon (contactlenzen) Hoorapparaten Incontinentie Orthesen Stoma Thuiszorg en verdelers klein medisch materiaal Verbandstoffen Voor de sector investeringsgoederen Chirurgische instrumenten Dialyse Elektro-medische toestellen Medische beeldvorming Medische gassen OK-inrichting en ziekenhuismeubilair. Revabel (rolstoelen) Voor nadere inlichtingen: UNAMEC Koning Albert I -laan 64 - 1780 Wemmel Tel. : 02 257 05 90 Fax: 02 252 43 98 www.unamec.be

J A A R V E R S L A G

Recommend Documents