j a a r v e r s l a g

j a a r v e r s l a g

2 0 0 6

De HAN i nvesteert… h o g e s c h o o l

m i s s i e

:

d e

h a n

i n

2008

Het hoger beroepsonderwijs aan de HAN is afgestemd op de individuele wensen van studenten en cursisten,

v a n

zowel schoolverlaters als werkenden. De HAN werkt vraaggeoriënteerd en in-

a r n h e m

novatief, gericht op het aanbieden van opleiding, training, advisering en toegepast onderzoek. De HAN werkt vanuit maatschappelijke bevlogenheid en

e n

in de overtuiging een bijdrage te kun-

n i j m e g e n

nen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving. Het HAN-onderwijs is van hoogwaardige kwaliteit en voorzien van het accreditatiekeurmerk. Voor studenten en medewerkers vormt de HAN een aantrekkelijke, professionele,

De HAN investeert…

HAN

www.han.nl

ontwikkelings- en resultaatgerichte omgeving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio is de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners.


2 0 0 6


2 0 0 6


m i s s i e

:

d e

h a n

i n

2008


v a n


a r n h e m


e n


n i j m e g e n



HAN

www.han.nl



2 0 0 6

De Raad van Toezicht heeft ook in 2006 de HAN nauwlettend gevolgd in haar koers naar een toppositie in het hoger onderwijs. Via de viermaandelijkse managementrapportages is de Raad op adequate wijze door het College van Bestuur geïnformeerd over de ontwikkelingen en resultaten, ter uitvoering van het Instellingsplan 2004-2008. Naar mening van de Raad van Toezicht legt de HAN met dit jaarverslag open en transparant verantwoording af naar haar omgeving, in lijn met de Branchecode Governance Hogescholen, die per februari 2006 van kracht is geworden. De Raad van Toezicht stelt met tevredenheid vast dat de HAN in 2006 de goede prestaties heeft weten vast te houden. Hij ziet verdere realisatie van de ambitieuze doelstellingen uit het Instellingsplan dan ook met vertrouwen tegemoet. Hij spreekt hierbij graag zijn waardering uit voor de opbouwende en plezierige samenwerking met het College van Bestuur en dankt alle medewerkers van de HAN voor hun bijdrage in het succes van de HAN. Namens de Raad van Toezicht, J.W. Ramaekers, voorzitter (Voor het volledige verslag van de Raad van Toezicht over 2006, zie pagina 95)

de han investeert …

De HAN investeert in modern en kwalitatief goed onderwijs. Onderwijs dat gericht is

de han

op diepgang en dat tegelijkertijd een beroep doet op de eigen verantwoordelijkheid van

investeert…

studenten. Vanuit de gedachte dat jonge beroepsbeoefenaren een goede bagage mee moeten krijgen, maar ook een houding van zelfstandigheid en eigen verantwoordelijk heid. Immers, de moderne arbeidsmarkt vraagt mensen die wendbaar én dus leergierig zijn. De HAN richt haar onderwijs steeds meer naar de wensen en behoeften van de individuele student en het beroepenveld: we bieden meer en meer flexibiliteit in leer routes met daarin steeds vaker de beroepspraktijk als uitgangspunt. Wij zijn ons er van bewust dat niet elke student bij binnenkomst al beschikt over een zelfstandige en kritische houding. Wat ons betreft moet modern en kwalitatief goed onderwijs dan ook intensief én dwingend zijn: dwingend in zijn uitvoering en intensief in de begeleiding en instructie aan de student. Een uitgangspunt waar we ook in de toekomst in blijven investeren. De HAN koestert haar relatie met haar omgeving. Door te investeren, zowel kwan titatief als kwalitatief, in haar lectoren, (ontwikkelingsgericht) onderzoeksbeleid en bachelor- en masteropleidingen. Om zo enerzijds onze externe partners toegesneden, praktijkgerichte oplossingen aan te kunnen reiken en anderzijds het kennisvermogen van de HAN te vergroten en de onderwijskwaliteit te verbeteren. Maar ook om bij te dragen in onze maatschappelijke opdracht, om als kennispartner innovatie in de beroepspraktijk verder aan te jagen. Ook de komende jaren zullen we blijven werken aan de realisatie van onze hoofddoel stellingen, om 1. tot de top drie van Nederland te behoren voor wat betreft student tevredenheid en onderwijskwaliteit en 2. verder uit te groeien tot hét opleidingscentrum en één van de belangrijkste kennispartners in de brede regio. De resultaten over 2006 laten zien dat we nog steeds op koers liggen. De HAN is opnieuw gegroeid, in de instroom van studenten, maar ook in de studenttevredenheid. Voor ons het bewijs dat de HAN een aantrekkelijke hogeschool is om aan te studeren. Maar oordeelt u vooral zelf. Transparantie staat hoog in ons vaandel, getuige dit Jaarverslag 2006; zodat u zich een beeld kunt vormen en zelf kunt oordelen over de prestaties van de HAN! Tenslotte, een woord van dank richting onze medewerkers. Zij zijn dé kritische succesfactor om de doelstellingen van de HAN te realiseren. Een ambi tieuze en dynamische hogeschool als de HAN vraagt enthousiasme en energie. Vanuit die inzet hebben onze medewerkers wat ons betreft ook 2006 tot een mooi HAN-jaar gemaakt! Marcel Wintels, Voorzitter College van Bestuur

Doelstellingen en resultaten

Doel

1

Resultaatgebied

Doel 2008

Stijging studenttevredenheid

8.0

Stijging medewerkertevredenheid

7.5

Daling ziekteverzuim

4.5%

Toenemende

Stijging

Top 3 score voor wat betreft studenttevredenheid en kwaliteits-

(afnemer)relatietevredenheid

beoordeling Top drie scores professionele

Alle accreditatie

onderwijskwaliteitstoetsen

aanvragen positief oordeel NVAO

2

Top 3 score Nederlandse hogescholen

Hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners

Groei in studenteninstroom

8.315

Groei in marktactiviteiten, innovatie en

K€ 28.426

voor de brede regio

onderzoek

(Op termijn) Helft financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging

37%

Doel 2006

Resultaat 2006

Meer informatie

7.9

8.1

pag. 28

7.2

7.3

pag. 31

Speerpunten

• HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) 4.9%

4.7%

pag. 32

(zie pagina 54)

Stijging

Niet gemeten

pag. 33

• Groei van de organisatie (zie pagina 54) • Verbetering kwaliteit,

Alle accreditatie aan-

Alle accreditatie aan-

pag. 33

vragen positief oordeel

vragen positief oordeel

NVAO

NVAO

Top 3 score Nederlandse

Geen ranking bij

• Ondernemerschap

hogescholen

accreditatie dus

(zie pagina 66)

efficiency en effectiviteit (zie pagina 57)

geen meting top 3 • Ontwikkelingsgericht 7.993

8.040

pag. 40

personeelsbeleid (zie pagina 75)

K€ 23.999

K€ 24.275

pag. 43

• Programma Kennispoort HAN (zie pagina 79)

39%

38%

pag. 49

Organogram de han

investee

stichting hogeschool van arnhem en nijmegen raad van toezicht college van bestuur han holding bv*

hogeschool van arnhem en nijmegen medezeggenschapsraad

service

faculteit

faculteit

faculteit

faculteit

informatica

bedrijf

educatie

gezondheid

economie en

techniek

communicatie

gedrag en

management

academie

maatschappij deelraad service bedrijf

f ac u lt e itsrad e n

sensor

Facilitaire Zaken Financieel Economische Zaken Informatie Communicatie Technologie

Instituut Educatie BVE en VO (ILS)

Instituut Paramedische Studies

Instituut Educatie PO (PABO)

Instituut Verpleegkundige Studies

Afdeling Opleidingskunde

Instituut Sport en Bewegingsstudies

Marketing Communicatie en Voorlichting

Studentzaken

Instituut Bedrijfskunde & Rechten

Instituut Engineering Instituut Built Environment Instituut Applied Sciences

Instituut Finance & Management

Afdeling Mondzorgkunde Lectoraten

Lectoraten

NDO, Dienstverlening in onderwijsontwikkeling

VDO, Opleidings en Adviescentrum

Lectoraten

Lectoraten

Lectoraten

HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica**

Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, het management en een overzicht van de opleidingen zie hoofdstuk Overzichten vanaf pagina 136. Onder HAN Holding BV vallen Interstudie BV, HAN Flex BV, HAN Individueel Onderwijs BV en HAN Studentbedrijven BV. ** HAN Kenniscentrum wordt per januari 2007 ontbonden; de activiteiten worden ondergebracht bij de desbetreffende faculteiten. *

Informatica Communicatie Academie

Instituut Sociale Studies

Personeel en Organisatie Service Centrum Onderwijs

Instituut International Business & Communication

inhoud

hoofdstuk

1 | De HAN investeert

De veranderende omgeving

14

De HAN verandert mee

15

Resultaatgebieden

17

Strategische speerpunten

18

Aansluiting HAN-Instellingsplan met Prestatieagenda OCW - HBO-Raad

23

hoofdstuk

2 | Resultaten per resultaatgebied

Tevredenheid

28

Stijging studenttevredenheid

28

Stijging medewerkertevredenheid

31

Toenemende (afnemer) relatietevredenheid

33

Kwaliteit

33

Externe kwaliteitszorg

33

Interne kwaliteitszorg

37

HAN Impulsfonds Onderwijs

37

Groei

40

Groei in studenteninstroom

40

Groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek

43

Contractactiviteiten

43

Toegepast onderzoek: lectoraten

45

Masteropleidingen

47

49

De helft van de financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging

hoofdstuk

3 | Resultaten op speerpunten

Groei van de organisatie

54

HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF)

54

Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit

57

Service Bedrijf

ICT

58 61

Huisvesting

64

Ondernemerschap

66

Ondernemerschap bij studenten

66

Ondernemerschap bij medewerkers

71

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

72

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid

75

Programma Kennispoort HAN

79

hoofdstuk

4 | Organisatie en Bestuur

Organisatie

88

Wijzigingen in 2006

88

Een veranderd organisatieperspectief

90

Bestuur op basis van good governance

90

91

Structuur HAN

College van Bestuur

91

Raad van Toezicht

95

Verticale en horizontale verantwoording

101

Medezeggenschap

103

Vervolgonderzoek Rekenschap

105

Integraal risicomanagement

106

Publiek-privaat

107

hoofdstuk

5 | Financiën

Financieel beleid

112

Financiële prestaties

113

Financiële positie

118

Financiering

121

Treasury

121

Deelnemingen

122

Beheersing financiële risico’s

123

hoofdstuk

6 | Overzichten

Bacheloropleidingen

130

Associate Degree

133

Masteropleidingen

133

Masters die de HAN onder licentie van een universiteit aanbiedt

134

Lectoraten

134

Samenstelling bestuur en management

136

Samenstelling Raad van Toezicht

139

Samenstelling Medezeggenschapsraad

142

de han investeert …

1

de han investeert…

het netwerk van

Yusuf Kocayoruk | student lerarenopleiding Algemene Economie

De HAN investeert in studenten want onze studenten vormen de toekomst. We zijn trots dat onze lerarenopleidingen tot de beste van Nederland horen. Daarmee investeren we in de kwaliteit van het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. In wisselwerking met onze omgeving investeren we continu in het up-to-date houden van de bacheloropleidingen, zodat de kennis en vaardigheden van onze studenten goed aansluiten bij de nieuwste ontwikkelingen in de praktijk. De opleidingen moeten hierbij niet alleen aansluiten bij het vakgebied waarin de student gaat werken maar ook op vervolgopleidingen en onderzoek binnen het vakgebied. Yusuf Kocayoruk is student op de lerarenopleiding Algemene Economie. In 2006 liep hij stage op het Dalton College in Zutphen.

de han investeert in de toekomst

Aniek van den Munckhof | medestudent, werkt samen met Yusuf

Guido Kusters | medestudent, werkt samen met Yusuf

Lector Ruud Klarus | is als lector actief in onderzoek van het werkplekleren

Willem Houtappels | geeft vaklessen en begeleidt Yusuf bij zijn stage

Leerling | van het stedelijk Dalton College in Zutphen waar Yusuf stage loopt

De veranderende omgeving De voortgaande individualisering en mondialisering, de marktwerking en informatie-explosie beïnvloeden de behoeften van studenten en het beroepenveld. Hoe speel je in op de wensen van beide partijen? In de eerste plaats door als hogeschool voortdurend in ontwikkeling te blijven en steeds te investeren in de toekomst. Investeren in studenten en medewerkers, in onderwijskwaliteit en in onderzoek, in samenwerking met externe partners, partnerhogescholen en -universiteiten, en in faciliteiten en dienstverlening. Bedrijven, instellingen en de HAN weten elkaar steeds beter te vinden. Ook participeren steeds meer managers en medewerkers van de HAN samen met externe relaties in kennisnetwerken. De HAN beweegt: • van overheidsoriëntatie naar omgevingsoriëntatie

De veranderingen in de samenleving maken sturing vanuit de overheid en kennisoverdracht in de traditionele zin steeds minder effectief. De HAN wil zich daarom steeds nadrukkelijker richten op de behoeften van studenten en cursisten en de steeds meer internationale maatschappelijke omgeving waarin zij hun beroep (zullen gaan) uitoefenen.

• van onderwijsinstituut naar kennisinstituut

Door optimale afstemming op haar omgeving wil de HAN zich verder ontwikkelen van onderwijsinstituut naar een brede, marktgerichte, flexibele kennispartner met een uitgebreid scala aan vormen van onderwijs, opleiding, training, toegepast onderzoek en advisering.

• van standaardprogramma’s naar maatwerk

De HAN wil haar onderwijs steeds meer organiseren rond de uiteenlopende persoonlijke wensen van studenten en cursisten. Uitgangspunten hiervoor zijn een aantrekkelijke, goed geoutilleerde en inspirerende leeromgeving en flexibele leerarrangementen met ruimte voor individuele profilering.

HAN

www.han.nl

De HAN verandert mee In antwoord op de veranderende omgeving heeft de HAN haar missie en strategisch beleid geformuleerd in het Instellingsplan 2004-2008. Dit plan is tot stand gekomen op initiatief van het bestuur en management van de HAN, met betrokkenheid van individuele medewerkers en in samenspraak met de Medezeggenschapsraad en de Raad van Toezicht. Het Instellingsplan heeft twee hoofddoelstellingen: 1. De HAN wil in 2008 een hogeschool zijn die tot de top drie van Nederland behoort qua studenttevredenheid en kwaliteitsbeoordeling. 2. De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en één van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio.

Ad 1 Studenttevredenheid Studenten groeien steeds meer uit tot kritische consumenten. De reputaties van onderwijsinstellingen zullen de keuze van studenten voor bepaalde bachelor- en masteropleidingen in toenemende mate bepalen. De HAN hecht dan ook grote waarde aan de studenttevredenheid. De HAN meet zelf de tevredenheid van studenten, maar er zijn ook landelijke meetinstrumenten. Het NIPO onderzoekt jaarlijks in opdracht van Elsevier de tevredenheid van studenten en vergelijkt de beoordeling van verschillende hogescholen. Daarnaast verschijnt ieder jaar de Keuzegids Hoger Onderwijs waarin de studenttevredenheid van verschillende hogescholen met elkaar wordt vergeleken.

Kwaliteitsbeoordelingen (accreditatierapporten) Ieder jaar bezoeken visitatiecommissies een aantal opleidingen. Als de opleidingen aan alle kwaliteitseisen voldoen, worden ze geaccrediteerd door de NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie). Iedere opleiding wordt minstens één keer in de zes jaar gevisiteerd. Als een oplei-

jaarverslag han 2006 | 15

ding niet voldoet aan de kwaliteitseisen zullen studenten en het werkveld ontevreden zijn. Bovendien ontvangt de hogeschool geen bekostiging voor een niet-geaccrediteerde opleiding en krijgen de studenten er geen studiefinanciering voor. Accreditatie van de opleidingen is dus een must. De HAN zet daar een extra streven bovenop: zij wil met al haar opleidingen tot de top drie van Nederland horen.

Ad 2 Veelzijdig kenniscentrum voor de brede regio De HAN werkt vanuit maatschappelijke betrokkenheid en in de overtuiging een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio wil de HAN hét opleidingscentrum en één van de belangrijkste kennispartners zijn. Op basis van vragen uit de samenleving wil de HAN zich verder ontwikkelen van opleidingsinstituut voor jongvolwassenen naar een regionaal, veelzijdig kenniscentrum waarbij een sterk accent ligt op een leven lang leren en kennisontwikkeling. De activiteiten van de HAN op de markt van post-hbo onderwijs, advisering, dienstverlening en (toegepast) onderzoek komen daarmee steeds nadrukkelijker in beeld. De HAN streeft ernaar op termijn de helft van de middelen uit andere bronnen te genereren dan overheidsbekostiging. De HAN bouwt dan ook in actieve en continue wisselwerking met haar omgeving verder aan een uitgebreid regionaal netwerk met een groeiend aantal stakeholders dat zich uitstrekt tot in het Duitse achterland, waarin de meest uiteenlopende bedrijven en (overheids)instellingen te vinden zijn. Samen met de stakeholders wil de HAN zich richten op voor de regio relevante thema’s, samenwerkingsrelaties en partnerships.

Schakel in de kennisketen Als belangrijke schakel in de kennisketen wil de HAN een vooraanstaande rol spelen bij het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën. Dit vereist enerzijds een goede samenwerking in de HBO-WO-lijn met

HAN

www.han.nl

relevante universiteiten, in de eerste plaats de Radboud Universiteit Nijmegen, daarnaast ook met bijvoorbeeld de Wageningen Universiteit en de Technische Universiteit Twente. Anderzijds vraagt de positie in de kennisketen om een versteviging van de MBO-HBO-lijn. Hiertoe participeert de HAN in RxH, het samenwerkingsverband met ROC A12, Graafschap College, Rijn IJssel College, ROC Nijmegen en ROC De Leijgraaf.

Lectoren en kenniskringen Een belangrijke rol in het proces van kennisontwikkeling en kenniscirculatie ziet de HAN weggelegd voor de lectoren en hun kenniskringen. Er is inmiddels een groot aantal lectoraten ingesteld, waarmee toegepast onderzoek een wezenlijke plek krijgt binnen de HAN. Met de lectoraten wil de HAN tevens de kwaliteit van het onderwijs en de professionalisering van de eigen medewerkers een extra impuls geven.

Resultaatgebieden De HAN is een maatschappelijke onderneming die haar verantwoordelijkheid naar mensen en omgeving wil waarmaken. Beoordeeld kunnen worden op het concreet realiseren van de doelstellingen maakt hiervan deel uit. Om de transparantie te verhogen, heeft de HAN de twee hoofddoelstellingen uit haar Instellingsplan vertaald in zeven resultaatgebieden op het terrein van tevredenheid, kwaliteit en groei: Tevredenheid 1 stijging studenttevredenheid 2 stijging medewerkertevredenheid 3 toenemende (afnemer)relatietevredenheid Kwaliteit 4 top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen


Groei 5 groei in studenteninstroom 6 groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek 7 de helft van financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging. Deze resultaatgebieden zijn vertaald naar concrete kwantitatieve en kwalitatieve resultaten die als prestatie-indicatoren de basis vormen van de jaarlijkse managementcontracten tussen het College van Bestuur en de faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf.

Strategische speerpunten De HAN onderscheidt zes kritische succesfactoren in het welslagen van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische beleid (de hoofddoelstellingen) en het bereiken van de meetbare kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (de resultaatgebieden).

Groei van de organisatie De HAN heeft als brede hogeschool gekozen voor ambitieuze doelstellingen waarvan groei een belangrijk uitgangspunt is. Groei als middel om nog meer elan, dynamiek, mobiliteit, kwaliteitsimpulsen en schaalvoordelen te creëren. Kwantitatieve groei is voor een grote hogeschool zoals de HAN, die tot de top wil behoren, niet meer voldoende. Noodzakelijk is daarbij te groeien in de betekenis van kennispoort: in een open en intensievere relatie met de omgeving te staan, zodat kenniscirculatie en innovatie ontstaat. De HAN zal daarom substantieel meer ‘practical driven professional masters’ gaan aanbieden, die een beroepsmatige verdieping of specialisatie geven. De universitaire, wetenschappelijk georiënteerde masters zijn immers vaak niet de geëigende vervolgstap voor HBO-bachelors. Het feit dat deze ‘professional masters’ (nog) niet door de overheid bekostigd worden zal

HAN

www.han.nl

de ontwikkeling van deze opleidingen niet in de weg staan. Daarnaast is een substantiële versterking noodzakelijk van praktijk gedreven ontwikkelingsgericht onderzoek. Niet alleen om de kenniscirculatie tussen de HAN, bedrijven en instellingen te vergroten, maar ook om de studenten en hboprofessionals competenties mee te geven op het gebied van ‘innovatieve praktijkreflectie’. De lectoraten zijn de afgelopen jaren redelijk tot ontwikkeling gekomen. De HAN kent per 31 december 2006 tweeëntwintig lectoraten en wil deze de komende drie jaar tot zo’n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een veel substantiëler effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel in relatie tot het onderwijs als tot de externe omgeving. Het spreekt voor zich dat een verdere versterking van het docentencorps ook een noodzakelijke voorwaarde is om bovenstaande ambities waar te maken. Toename van het aantal gepromoveerde docenten c.q. de ontwikkeling van een praktijk waarbij HAN-medewerkers kunnen promoveren kan daaraan een bijdrage leveren. Met deze groeidoelstellingen op de verschillende gebieden wil de HAN een dynamiek oproepen die de organisatie in een sterkere, meer flexibele relatie tot de studenten en het beroepenveld zal brengen.

De HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) HOF is de organisatiebrede verandering van het onderwijskundige en organisatorische kader van de bacheloropleidingen, met als uitgangspunt dat de student in toenemende mate zelf verantwoordelijk is voor het eigen leerproces. Zowel de studenten als het werkveld zullen steeds nieuwe eisen stellen en wensen formuleren. De HAN reageert hier actief op. De individuele onderwijsvraag van studenten en de relatie met het werkveld vormen het uitgangspunt van onderwijsvernieuwingen. In 2003 startte de HAN het project HAN Onderwijs Flexibilisering. Dit project bestaat uit drie kernthema’s: • de flexibiliteit van leerwegen vergroten • meer beroepsgericht opleiden • efficiënter onderwijs ontwerpen.


Deze onderwijsvernieuwing vraagt veel van de organisatie. Enerzijds steekt de HAN veel energie in het ontwerp van het nieuwe flexibele onderwijs. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is dat de programma’s voldoende intensief en dwingend blijven opdat deze studenten voldoende uitdagen en structureren. Anderzijds moet een organisatie juist in een dergelijke operatie voldoende aandacht geven aan zaken als roostering, professionalisering van medewerkers en een betrouwbare, op het nieuwe onderwijs ontworpen ICT-infrastructuur. In het nieuwe onderwijs heeft de student een grote keuzevrijheid. Een goede en persoonlijke studieloopbaanbegeleiding speelt hierin een cruciale rol. Om dit waar te kunnen maken is een studentinformatiesysteem van groot belang, waarin resultaten van studenten kunnen worden vastgelegd en gevolgd. Al deze elementen komen als deelproject terug binnen het hoofdproject HOF. Onderwijsontwikkeling is kostbaar. Daarom is een belangrijk thema binnen HOF efficiënt onderwijs ontwerpen. De HAN wil het gebruik van de nieuwe onderwijseenheden intensiveren. Dat kan door ze multifunctioneel in te zetten. Bijvoorbeeld door onderwijseenheden te maken rondom beroepstaken die in meerdere beroepsprofielen voorkomen en dus voor verschillende opleidingen inzetbaar zijn. Het vernieuwingstraject HOF loopt tot 2008. Dan zullen alle opleidingen volledig zijn omgevormd naar de nieuwe competentie- en beroepsgerichte opleidingen. De noodzakelijke veranderingen in de organisatie en ondersteuning van het onderwijs zullen dan ook geheel zijn doorgevoerd.

Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit Door maximaal gebruik te maken van schaalvoordelen. Om haar doelen te kunnen realiseren, moet de HAN nadrukkelijk aandacht geven aan kwaliteit. Er is een breed terrein waarop kwaliteit een kritische succesfactor is. De HAN moet zorg hebben voor de kwaliteit van haar onderwijs en diensten op het gebied van onderzoek en advisering. Maar ook voor de kwaliteit van de administratieve organisatie en haar

HAN

www.han.nl

kwaliteiten als werkgever. Daarnaast is het voor een gezonde organisatie noodzakelijk om middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten; de HAN wil maximaal gebruik maken van de schaalvoordelen van een grote hogeschool. Door deze factoren als speerpunt te benoemen, staan ze nadrukkelijk op de dagelijkse agenda.

Ondernemerschap Zowel bij de ontwikkeling van de studenten als van de eigen organisatie. Sterk ondernemerschap, waarmee ook ondernemendheid wordt bedoeld, is van cruciaal belang voor de Nederlandse economie. Ondanks een lichte stijging van het aantal startende ondernemers loopt Nederland op het gebied van nieuw ondernemerschap achter bij andere Europese landen. Door stimulering van ondernemerschap in het onderwijs hoopt het Ministerie van Economische Zaken dat Nederland in 2008 op het Europees gemiddelde komt. De HAN ziet hier ook een belangrijke taak voor de hogeschool weggelegd en heeft ondernemerschap tot één van haar speerpunten gemaakt. Enerzijds integreert de HAN ondernemerschap in haar opleidingen, anderzijds in de organisatie zelf. De HAN wil de externe omgeving meer leidend laten zijn in haar eigen activiteiten, handelen en organisatie. Dit komt onder andere tot uiting in een project als HOF waarin student en beroepenveld centraal staan.

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid Tevreden en professionele medewerkers zijn cruciaal voor het realiseren van de doelstellingen. De HAN formuleert dan ook nadrukkelijk het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarbij zij de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van de medewerkers centraal stelt en faciliteert. Zo is de versterking van het niveau van de docent, onder andere door het aanbieden van promotietrajecten, een belangrijk element in het personeelsbeleid van de HAN.


Programma Kennispoort HAN Strategie voor het HAN-beleid op uitbreiding van de marktactiviteiten, innovatie en onderzoek. De HAN is medio 2005 gestart met het Programma Kennispoort. Het vormt daarmee het zesde speerpunt waar de HAN zich de komende jaren op richt in het bereiken van haar doelstellingen. Innoveren, kennisdelen en ondernemen staan centraal in dit programma. Zowel binnen het onderwijs als nog nadrukkelijker samen met het bedrijfsleven en de overheid, via onderzoeks-, onderwijs- en adviestrajecten. Het Programma Kennispoort geeft niet alleen een impuls aan de vele initiatieven en activiteiten die de afgelopen jaren al op veel plekken binnen de HAN zijn ontwikkeld, maar verbindt deze activiteiten ook met elkaar. Met de sleutelwoorden Innoveren, Kennisdelen en Ondernemen draagt de HAN uit dat het gaat om samenhangende kwalitatieve en kwantitatieve investeringen in lectoren, (toegepast en praktijkgericht) onderzoeksbeleid en bachelor- en masteropleidingen, om in samenspel praktijkgerichte oplossingen aan te kunnen reiken aan externe partners. Het programma vergroot het kennisvermogen van de HAN en verbetert de onderwijskwaliteit. Maar het Programma Kennispoort dient vooral ook een breder maatschappelijk doel: een verdere groei van de hogeschool als kennispartner en aanjager van innovatie in de beroepspraktijk, bedrijven en instellingen.

HAN

www.han.nl

Aansluiting HAN-Instellingsplan met Prestatieagenda OCW - HBO-Raad ‘De samenleving is in de afgelopen decennia in een hoog tempo kennisintensiever geworden. Opgedane kennis veroudert steeds sneller. Gevolg daarvan is dat steeds meer bedrijven en instellingen behoefte hebben aan een ‘ander soort’ medewerkers: aan mensen die niet alleen beschikken over de juiste kennis, maar die óók beschikken over de vaardigheden om die kennis op peil te houden en toe te passen in steeds weer andere werkzaamheden. Onderwijsdeelname, arbeidsparticipatie en kennisontwikkeling en -uitwisseling zijn dus van cruciaal belang.’ Zo luidt de eerste passage van de Prestatieagenda die in 2005 is afgesloten tussen de branchevereniging HBO-Raad en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De hogescholen verbinden zich hierin om op het terrein van kwaliteit, participatie en kenniscirculatie de prestaties te verbeteren. Het gaat dan bijvoorbeeld om verbetering van de kwaliteit van de opleidingen en de versterking van het niveau van de staf door middel van promotietrajecten. Ook de vergroting van deelname aan het hoger onderwijs en het bieden van meer variëteit in onderwijsprogramma’s staan op de agenda. Dit zijn allemaal thema’s die, zoals in voorgaande paragrafen beschreven, ook de basis vormen van het Instellingsplan van de HAN. Thema’s waar de HAN in investeert en waarover zij graag verantwoording aflegt naar haar omgeving, onder andere in dit jaarverslag.


HAN

www.han.nl

resultaten per resultaatgebied

2 de han

investeert…

het netwerk van

Barbara Schaefers |

Iedere opleiding moet voldoen aan de landelijke eisen van de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De HAN legt de lat hoger: wij willen met alle opleidingen behoren tot de top drie van Nederland. Dat betekent investeren in de kwaliteit van de opleidingen, maar ook in een kwaliteitscultuur waarin iedere HAN-medewerker, vanuit zijn eigen rol, werkt met de plando-check-act-cirkel als uitgangspunt. Samen met specialisten uit de praktijk, onder andere vertegenwoordigd in de beroepenveldcommissies verbonden aan de HAN, zorgen we dat opleidingen, advies en onderzoek aansluiten op de wensen uit het werkveld. Barbara Schaefers coördineert het team kwaliteit en accreditatie.

de han investeert in kwaliteit

Gert Robbertsen | werkt samen met Barbara aan kwaliteit en accreditaties

Instituutsdirecteur Cees de Jong | werkt nauw samen met de kwaliteitsmedewerkers

Student Nelleke Riemsdijk | assisteert Barbara bij diverse onderzoeken

Collega Peter Janssen | begeleidt opleidingen bij accreditaties

Beroepenveldcommissie | beoordeelt de kwaliteit van de opleiding en geeft advies

Tevredenheid Stijging studenttevredenheid De HAN blijft goed scoren als het gaat om onderzoeken naar de studenttevredenheid, zowel intern als in vergelijking met andere grote hogescholen. Het gaat om de eigen studenttevredenheidsmeting (zie tabel), het Nipo-onderzoek in opdracht van Elsevier en de Keuzegids Hoger Onderwijs.

Meting HAN

2002

2003

2004

2005

2006

Doelstelling managementcontract 2006

2008

HAN-totaal

7.2

7.5

7.5

7.9

8.1

Minimaal 7.5

8.0

Economie en Management

7.9

8.0

Minimaal 7.9

Educatie

7.8

8.2

Minimaal 7.9

Gezondheid Gedrag en Maatschappij

7.9

8.0

Minimaal 7.9

ICA

7.6

8.1

Minimaal 7.8

Techniek

8.0

8.1

Minimaal 8.0

De studenttevredenheid volgens de eigen meting is in 2006 opnieuw toegenomen tot gemiddeld 8.1 op HAN-niveau. Dat betekent dat de naar boven bijgestelde doelstelling voor 2008 (gemiddeld 8.0 of hoger) nu al gehaald is. De individuele faculteiten hebben deze doelstelling ook al bereikt. Een prestatie waar de HAN trots op is, zeker ook in relatie tot de invoering van het nieuwe, meer flexibele onderwijs (project HOF) per 2005. De eerste meting onder de eerstejaars (HOF-)studenten mag met een 8.2 bijzonder positief genoemd worden. De HAN sluit echter niet uit dat de verdere invoering van HOF en de bijbehorende veranderingen leiden tot een tijdelijke terugval van het tevredenheidscijfer. Voor de langere

HAN

www.han.nl

termijn is de HAN ervan overtuigd dat het centraal stellen van de leerroute

van de student, het centraal stellen van de beroepspraktijk en de flexibilisering zullen leiden tot een positief effect op de kwaliteit van het onderwijs en daarmee de studenttevredenheid.

Meting Nipo/Elsevier Het Nipo/Elsevier-onderzoek naar de tevredenheid onder studenten van universiteiten en hogescholen in Nederland wordt jaarlijks gehouden. De HAN scoort in het in 2006 gehouden onderzoek met acht opleidingen in de top drie. In totaal bezien staat de HAN, net als vorig jaar, op een gedeelde vijfde plaats van de (grote en kleinere) hogescholen die over de hele breedte het beste scoren (over 2003 - 2006). Bij de grote hogescholen neemt de HAN een vierde plaats in.

Meting Keuzegids Hoger Onderwijs Jaarlijks verschijnt de Keuzegids HO met daarin de studentoordelen over alle hbo- en universitaire opleidingen op basis van het landelijke Choiceonderzoek. De studenttevredenheid over de HAN in Arnhem steeg iets ten opzichte van vorig jaar tot 6.91 (2005: 6.88). De Arnhemse HAN behoudt de eerste plaats onder de grote hogescholen met breed aanbod en minimaal 10.000 studenten, maar deelt deze plaats nu met een andere grote hogeschool (Zwolle). In de totale ranking onder grote en kleine hogescholen scoort HAN-Arnhem een gedeelde achtste plaats; de Nijmeegse HAN behoudt met een 6.68 (2005: eveneens 6.68) een plaats in de middenmoot. Nadere analyse van de onderliggende Choice-gegevens laat zien dat van de in totaal 60 onderzochte HAN-opleidingen (over 2004, 2005 en 2006) twaalf voltijdopleidingen en negen deeltijdopleidingen tot de top drie van Nederland horen.


In 2006 waren 22 HAN-opleidingsvarianten betrokken in het landelijke Choice-onderzoek onder studenten. Het betrof 16 opleidingen, onderscheiden naar het aanbod in Arnhem respectievelijk Nijmegen en/of de voltijden deeltijdvariant. De resultaten kunnen als volgt worden weergegeven:

Totaal studentenoordeel Choice 2006

Arnhem

Nijmegen

Boven het landelijke gemiddelde

8

Landelijk gemiddelde

2

Onder het landelijke gemiddelde

3

5

8

13

9

22

Aantal opleidingsvarianten

4

Totaal

12 2

Met inachtneming van de methodologische beperkingen van het Choiceonderzoek kan een ranking van opleidingsvarianten gemaakt worden op basis van de totaalscore van studentenoordelen. De resultaten daarvan kunnen als volgt weergegeven worden:

2005

2006

Aantal beoordeelde opleidingen

25

16

Aantal beoordeelde opleidingsvarianten

25

22

8

8

32%

36%

Choice-onderzoek

Aantal totaalscores in top 3 HAN % top 3 opleidingsvarianten

Evenals vorig jaar zijn de HAN-studenten over het algemeen tevreden over de onderwijskwaliteit en de docenten. De zwakke plekken liggen vooral bij de communicatie, gebouwen en faciliteiten. Op deze terreinen liggen vooral ook de verschillen tussen de Arnhemse en de Nijmeegse HANopleidingen. Een van de elementen die hierin ongetwijfeld een rol speelt is de forse groei (ruim 40%) in studentenaantallen van de afgelopen jaren

HAN

www.han.nl

en de daarmee gepaard gaande toenemende druk op de organisatie. De HAN werkt dan ook voortdurend aan afstemming van de organisatie op de groei, onder andere door uitbreiding van de huisvesting en verbetering van faciliteiten (zie ook Hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten). Verder blijft de studenttevredenheid een van de belangrijkste resultaatgebieden in de managementcontracten. Door middel van sturing op de afspraken hierover werkt de HAN verder aan verbeteringen, onder andere van de zogenaamde kleine kwaliteit (communicatie over roosters, tentamencijfers, bereikbaarheid docenten).

Stijging medewerkertevredenheid In september heeft de jaarlijkse medewerkertevredenheidsmeting plaatsgevonden. De medewerkertevredenheid is hetzelfde gebleven ten opzichte van de meting in 2005. Op een tienpuntsschaal scoort de HAN een 7.3. Een score waarmee de HAN nog steeds op de goede weg is, zeker als deze score beoordeeld wordt in de context van extra werkdruk vanwege doorzettende forse groei en grote veranderingen (onder andere invoering HOF en start Programma Kennispoort) waar de medewerkers mee te maken hebben. Net als vorige jaren zijn medewerkers bijzonder tevreden over de samenwerking met directe collega’s, de variatie in werkzaamheden, de aansluiting van hun werk bij competenties en de betrokkenheid en sfeer binnen hun afdeling. Minder positief scoren de interne communicatie binnen afdelingen, de invloed op beleidskeuzes, de werkomstandigheden en de ervaren werkdruk. Ook op het terrein van de medewerkertevredenheid blijft de HAN verbetering nastreven door middel van sturing op afspraken hierover in de managementcontracten. De HAN ziet haar medewerkers als kritische succesfactor in de realisatie van haar doelstellingen. Tevredenheid van medewerkers is dan ook een belangrijke indicator.


Medewerkertevredenheid

2003

2004

2005

2006

7.1

7.2

7.3

7.3

minimaal 7.3


7.2

7.2

minimaal 7.2

Educatie

7.4

7.5

minimaal 7.5


7.2

7.2

minimaal 7.3

ICA

7.9

7.7

minimaal 8.0

Techniek

7.3

7.4

minimaal 7.5

Service Bedrijf

7.2

7.3

minimaal 7.1

HAN-totaal


2008

7.5

Een andere belangrijke indicator in dit opzicht is het ziekteverzuim. HANbreed is het ziekteverzuimpercentage in 2006 verder gedaald van 4,66% in 2005 naar 3,87% in 2006 (komt van 5,6% in 2001). Alleen bij de faculteit Educatie en de ICA (faculteiten met relatief weinig medewerkers) is het verzuimcijfer iets gestegen. Het in 2005 gestarte actieplan (gericht op verdere terugdringing van het ziekteverzuim, waarin een stevigere regierol van de leidinggevende is voorzien) werpt zijn vruchten af.

HAN

ziekteverzuim

2002

2003

2004

2005

2006


2008

HAN-totaal

4.9%

4.9%

4.8%

4.7%

3.9%

maximaal 4.7%

4.5%


3.8%

2.8%

maximaal 4.0%

Educatie

4.5%

4.8%

maximaal 4.2%


5.3%

4.1%

maximaal 5.0%

ICA

1.7%

2.8%

maximaal 4.0%

Techniek

3.3%

2.4%

maximaal 4.0%

Service Bedrijf

6.0%

5.2%

maximaal 6.0%

www.han.nl

Toenemende (afnemer) relatietevredenheid De wens om hét opleidingscentrum en één van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio te zijn, vraagt om meting van de tevredenheid over de diensten van de HAN bij zowel de initiële studenten als van bedrijven, instellingen en cursisten die diensten afnemen van de HAN. In het kader van het Programma Kennispoort heeft de HAN ideeën ontwikkeld voor een HAN-breed meetinstrument als onderdeel van een ontwikkelde set stuurparameters specifiek gericht op kennispoortactiviteiten (Dashboard Kennispoort HAN). Het gaat om een HAN-brede set van vragen, die decentraal door de diverse onderdelen gebruikt kunnen worden. In 2007 zal de verdere uitwerking en invoering haar beslag krijgen.

Kwaliteit Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen In 2008 wil de HAN op het gebied van onderwijskwaliteitstoetsen behoren tot de top drie van hogescholen in Nederland. De HAN heeft dit streven omdat zij onderwijs wil aanbieden van de hoogste kwaliteit, wat zij beschouwt als haar maatschappelijke taak. Tot en met 2004 werden opleidingen bij de visitatie in een landelijke ranking gezet, waarop beoordeling op realisatie van de kwaliteitsdoelstelling mogelijk was. Met de invoering van het nieuwe accreditatiesysteem vanaf 2005 gebeurt dit niet meer. In overleg met de NQA (de Visitatie Beoordelende Instantie) wil de HAN voor 2007 komen tot een alternatief voor de landelijke ranking, zodat de prestatie van de HAN op dit terrein weer meetbaar wordt.

Externe kwaliteitszorg De kwaliteit van bachelor- en masteropleidingen in Nederland wordt bewaakt door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) op basis van door de Visitatie Beoordelende Instanties (VBI) opgemaakte visitatierapporten. Accreditatie is ‘het verlenen van een keurmerk dat aangeeft


dat aan bepaalde maatstaven is voldaan’. In Nederland en Vlaanderen is accreditatie een voorwaarde voor bekostiging van een bacheloropleiding door de overheid en in Nederland bovendien een voorwaarde voor toekenning van studiefinanciering aan studenten. Daarnaast dient accreditatie als voorwaarde om erkende diploma’s af te geven voor zowel bachelor- als masteropleidingen en zorgt zij in het licht van de internationalisering van studie en arbeidsmarkt voor (vergelijkbare) kwaliteitsborging binnen het hoger onderwijs. Bij accreditatie wordt de opleiding beoordeeld aan de hand van de doelstellingen van de opleiding, het programma, de inzet van personeel, de voorzieningen, de interne kwaliteitszorg en de behaalde resultaten.

Kwaliteitsoordelen van panels Tussen maart en juli 2006 bezochten panels van de Netherlands Quality Agency (NQA) zes opleidingen en maakten hiervan een visitatierapport. Het betrof de opleidingen • Hbo-Bachelor Small Business & Retail Management • Hbo-Bachelor Opleiding tot Verpleegkundige • Hbo-Bachelor Cultureel Maatschappelijke Vorming • Hbo-Bachelor Leraar Gezondheidszorg en Welzijn • Hbo-Bachelor International Business and Management Studies • Hbo-Bachelor Communicatie Systemen Op basis van deze visitatierapporten heeft de HAN eind 2006 voor deze opleidingen een Aanvraag Accreditatie ingediend bij de NVAO. De beoordeling van bestaande HAN-opleidingen op de 21 facetten van het accreditatiekader leverde over de afgelopen drie jaren het volgende resultaat:

HAN

www.han.nl

Facetoordelen op basis van accreditatiekader

2004

2005

2006

Excellent

0.53%

1.36%

0.43%

Goed

39.95%

48.98%

58.44%

Voldoende

58.99%

48.30%

41.13%

Onvoldoende

0.00%

0.00%

0.00%

Geen oordeel

0.53%

1.36%

0.00%

9

5

6

Aantal bezochte opleidingen

Een ranking van opleidingsvarianten op basis van oordelen van studenten is te vinden onder de subkop Tevredenheid, aan het begin van dit hoofdstuk.

Accreditatie van bestaande opleidingen Van de NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie) ontving de HAN definitieve Accreditatie Besluiten voor zes opleidingen: • Hbo-Bachelor Autotechniek, voltijd en deeltijd • Hbo-Bachelor Food and Business, voltijd • Hbo-Bachelor Fysiotherapie, voltijd • Hbo-Bachelor Voeding & Diëtetiek, voltijd • Hbo-Bachelor Werktuigbouwkunde, voltijd en deeltijd • Hbo-Master Pedagogiek (voorheen Hogere Kaderopleiding Pedagogiek), deeltijd. Hiermee zijn deze opleidingen voor een nieuwe periode van zes jaar voorzien van het NVAO-kwaliteitskeurmerk.

Toets nieuwe opleidingen De NVAO nam in 2006 positieve besluiten Toets Nieuwe Opleiding over: • Hbo-Bachelor Communication and Multimedia Design, voltijd en deeltijd • Hbo-Master of International Business, voltijd • Hbo-Master Bedrijfskunde Zorg en Dienstverlening, duaal • Hbo-Master of Telecommunication Management, voltijd en deeltijd.


Voor vier andere opleidingen was de aanvraag Toets Nieuwe Opleiding eind 2006 nog in behandeling: • Hbo-Bachelor Embedded Systems Engineering • Hbo-Bachelor Toegepaste Psychologie • Hbo-Bachelor Sport en Bewegingseducatie • Hbo-Master of Social Work.

Goedkeuring van Ministerie van OCW voor start ALO In mei 2006 heeft de Staatssecretaris van OCW positief besloten over de doelmatigheidstoets en daarmee de HAN toestemming gegeven voor de start van een bekostigde eerstegraads lerarenopleiding lichamelijke opvoeding (ALO). Hiermee wordt voor het eerst sinds 1947 een ALO aan het Nederlandse onderwijs- en sportlandschap toegevoegd. In totaal zijn er nu zes ALO’s. De nieuwe ALO heeft haar plek in de HAN in Nijmegen en is in september 2006 van start gegaan.

Associate Degree Programma’s De Staatssecretaris van OCW heeft besloten om met ingang van studiejaar 2006/2007 te experimenteren met tweejarige programma’s in het HBO. Het gaat hierbij om zogenaamde Associate Degree programma’s van 120 ECTS (European Credit Transfer System), die deel uitmaken van een bestaande bacheloropleiding. Op advies van de NVAO met betrekking tot arbeidsmarktrelevantie en samenhang binnen het programma, heeft de staatssecretaris op een totaal van 57 pilots, vijf aanvragen van de HAN gehonoreerd: • Accountancy • Fiscale Economie • Management in de zorg • Civiele Techniek, directievoering en civieltechnische projecten • Civiele techniek, werkvoorbereiding, calculatie en uitvoering van projecten in infrabouw.

HAN

www.han.nl

Interne kwaliteitszorg Sinds de aanname van het HAN-kwaliteitskader voor de bachelor- en masteropleidingen ligt de interne kwaliteitszorg van opleidingen nadrukkelijk in het verlengde van de eisen van de externe kwaliteitszorg. Uitvoering van dit integrale kwaliteitszorgsysteem vindt decentraal plaats, binnen de faculteiten en instituten. Regie op de interne kwaliteitszorg vindt onder andere plaats door interne audits. De HAN is hier in 2005 mee gestart en ook in 2006 hebben auditteams alle opleidingen bezocht die in 2008 een panelbezoek van een VBI (Visitatie Beoordelende Instantie) verwachten in het kader van de accreditatie. De interne auditteams onderzoeken of de betreffende opleiding accreditabel is c.q. welke aanvullende werkzaamheden nodig of wenselijk zijn als voorbereiding op de accreditatie. De procedure van de audits verloopt volgens de werkwijze van de VBI. Alle opleidingen ontvangen na het bezoek een auditrapport inclusief adviezen. Later in dit hoofdstuk staat informatie over de ontwikkelingen vanuit het Programma Kennispoort met betrekking tot de onderzoeksfunctie in de HAN. In lijn hiermee is een samenhangend kwaliteitskader rondom lectoraten, onderzoek en masteropleidingen in ontwikkeling, dat in 2007 HAN-breed ingevoerd gaat worden.

HAN Impulsfonds Onderwijs De HAN heeft in december 2005 niet begrote extra rijksbijdrage ontvangen van € 2,7 miljoen. Besloten werd om dit bedrag direct ten goede te laten komen aan oplossing van knelpunten in het primaire onderwijsproces en daarmee ter verbetering van de kwaliteit. Het bedrag werd hiertoe ondergebracht in een apart impulsfonds, waarop (docerende en ondersteunende) medewerkers direct aanspraak konden maken op basis van een concreet projectplan. In totaal zijn 172 aanvragen ingediend voor een bedrag van in totaal € 7,8 miljoen. Hiervan zijn 109 projecten gehonoreerd tot een bedrag van € 2,7 miljoen, 53 projecten zijn afgewezen en de overige 10 zijn meegenomen ter beoordeling in het totale huisvestings- en ICT-beleid van de HAN.


het netwerk van

Harmen de Jong |

Ondernemerschap is een van de speerpunten van de HAN. We lopen hiermee als hogeschool voorop. De HBO-certificaten voor ondernemerschap die de HAN heeft ontwikkeld worden nu landelijk gebruikt, de studentbedrijven winnen ieder jaar prijzen en, misschien wel het belang rijkste, HAN-studenten zijn vaak succesvolle ondernemers. De HAN biedt zowel studenten als medewerkers optimaal de ruimte voor ondernemerschap. Harmen de Jong, student Technische Informatica startte zijn eigen onderneming en is nu directeur van Youngsolutions en Trip Tracker Sportsmate. In 2007 gebruikt een aantal lopers van de HAN-KAN Marathon de door Harmen ontwikkelde trip tracker.

de han investeert in ondernemerschap en innovatie

Benjamin Brammer | student en ondernemer, verzorgt vanuit zijn bedrijf Audirus de administratie voor Youngsolutions

Henk Muileman | vakdocent bij de opleiding Computer Engineering

Marteyn Roes | begeleidt en adviseert Harmen vanuit HAN Centrum voor Ondernemerschap

Olaf Janssen | student Bedrijfseconomie, voerde onderzoek uit voor Youngsolutions

Jean leenders | begeleidt studenten bij de organisatie van de HAN-KAN Marathon

Groei Groei in studenteninstroom De totale studenteninstroom laat wederom een groei zien en wel van 7.1%. Vorig jaar was de groei met 8.7% nog iets hoger. De gerealiseerde studenteninstroom is wederom hoger dan de HAN-doelstelling op basis van de managementcontracten. De Faculteit Economie en Management heeft met een instroomstijging van 13.3% het grootste aandeel in de groei. De instroom in de voltijdse opleidingen is gestegen met 9.3% terwijl de instroom bij de deeltijdse opleidingen is gedaald met 2.7%. De aantrekkelijkheid van de HAN als onderwijsinstelling wordt bevestigd door de blijvend stijgende studenteninstroom. De totale instroomgroei tussen 2001 (5.807) en 2006 bedraagt 38%. In het licht van de ambitie om te groeien ligt de HAN met deze groeilijn op koers. De hogeschool is zich bewust dat de forse groei zich uiteindelijk zal moeten stabiliseren in verband met de druk op de organisatie. Uitgangspunt is dat de personele inzet, huisvesting en faciliteiten goed afgestemd blijven op de (aantallen) studenten en hun leerproces.

HAN-studenten instroom

2002

HAN-totaal

6.052 6.767 6.910 7.510 8.040

7.993


2.116 2.397

2.100

Educatie

1.213 1.277

1.530


2.679 2.850

2.787

ICA Techniek

HAN

www.han.nl

2003

2004

2005

395

2006


387

426

1.107 1.129

1.150

2008

8.315

HAN-studenten instroomgroei

2006/2005

2005/2004

2004/2003

2003/2002

7.1%

8.7%

2.1%

11.8%

13.3%

10.9%

2.9%

11.9%

5.3%

4.4%

5.4%

17.4%

HAN-totaal Economie en Management Educatie Gezondheid Gedrag en Maatschappij ICA Techniek

6.4%

7.5%

2.4%

10.7%

-2.0%

41.6%

-10.3%

-12.3%

2.0%

3.6%

-0.6%

16.3%

Het totaal aantal ingeschreven studenten stijgt in 2006 met 7.8% tot een totaal aantal studenten van 24.745. De landelijke stijging wordt geschat op ruim 2.5% (bron: HBO-Raad).

HAN-Studenten instroom 8040

8000

7510

7000 6000

5807

6767

6910

2003

2004

6052

5000 4000 3000 2000 1000 0 2001

2002

2005

2006


HAN-studenten totaal

2002

2003

2004

2005*

2006

17.570

18.576

21.153

23.036

24.745


4.356

4.778

5.671

6.599

7.248

Educatie

3.998

4.074

4.664

3.861

4.078


5.498

5.753

6.474

7.830

8.485

969

1.015

1.036

1.214

1.309

2.749

2.956

3.308

3.532

3.625

HAN-totaal

ICA Techniek

Door herverdeling in 2005 van een aantal opleidingen tussen de faculteiten

*

Economie en Management en Gezondheid Gedrag en Maatschappij en tussen Gezondheid en Management en Educatie geeft de ontwikkeling van de groei in studentaantallen bij die faculteiten een enigszins vertekend beeld. Dit wordt met name zichtbaar bij het dalende aantal in 2005 bij Educatie. Het aantal studenten waarvoor de HAN vanwege bekostigingsregels alleen collegegeld en geen rijksbekostiging ontvangt is toegenomen van 506 in 2005 naar 635 studenten in 2006. Hierdoor mist de HAN ca. € 2,9 miljoen rijksbekostiging.

HAN-Studenten totaal 25.000 21153

20.000 15.000

17090

17570

2001

2002

23036

24745

18576

10.000 5.000 0

HAN

www.han.nl

2003

2004

2005

2006

Groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek De HAN verdeelt de marktactiviteiten onder in: • contractactiviteiten (post-hbo-opleidingen, cursussen, trainingen en advies), • toegepast onderzoek (lectoraten) en • masteropleidingen. Deels worden deze activiteiten uitgevoerd door de zogenaamde contractafdelingen: NDO Dienstverleners in Onderwijsontwikkeling (in de sector onderwijs), VDO Opleidings- en Adviescentrum (in de sociaalagogische sector en de gezondheidszorg) en HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica. Deels gebeurt dit ook nog op faculteits- of instituutsniveau en daarnaast nog in de aparte BV Interstudie (in de sector onderwijs, vooral onderwijsmanagement). Het Programma Kennispoort, het zesde strategisch speerpunt van de HAN, heeft tot doel ook deze activiteiten van een extra impuls te voorzien. Meer over doel, inrichting en resultaten van het Programma Kennispoort is te vinden in hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten.

Contractactiviteiten De Nijmeegse contractafdelingen NDO en VDO blijven in 2006, zowel qua omzet als resultaat, achter bij de begroting (resultaat NDO: k€ 102, VDO: k€ 102). Beide afdelingen hebben wel een hogere omzet gerealiseerd dan in 2005, een stijging van respectievelijk 15% en 4%. De omzet van de Arnhemse contractafdeling HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica ligt met een saldo van k€ 8.679 ruim 3% boven de begrote omzet en 15% boven de omzet van 2005. De omzet van Interstudie BV is met een saldo van k€ 4.133 bijna 7% hoger dan begroot en is 13% hoger dan de omzet van 2005. Het resultaat is k€ 138.


Algemene doelstelling voor de contractactiviteiten is om een gezonde omzetgroei te realiseren (van minimaal 10%), gepaard gaande met een verbetering van het resultaat als percentage van de omzet, op weg naar realisatie van de uiteindelijke doelstelling van op termijn een omzetverdubbeling. Sinds 2004 maken de contractactiviteiten een moeizame ontwikkeling door vanwege de forse stagnatie in de marktvraag. Medio 2005 trok de markt weer duidelijk aan en gezien de stijgende omzetten lijkt deze positieve ontwikkeling zich in 2006 voorzichtig door te zetten.

Contractactiviteiten (CA) Begroot

Prognose

2002

2003

werkelijk 2004

2005

2006

2006

2008

NDO

2.799

3.057

3.327

3.091

3.566

3.894

4.443

VDO

6.196

7.246

6.340

4.605

4.802

5.525

5.117

Kenniscentrum ETI

2.876

3.515

5.006

5.361

8.679

8.406

10.429

Interstudie BV

4.058

3.962

3.967

3.669

4.133

3.872

4.321

Overige CA

1.255

1.909

1.856

3.029

440

0

462

17.184

19.689

20.496

19.755

21.620

21.697

25.768

Omzet* (x € 1.000)

Totaal

*

De hier getoonde omzet is inclusief masters en lectoraten voor zover bij de

contractafdelingen ondergebracht.

Ontwikkelingen binnen de contractafdelingen In het kader van het Programma Kennispoort is in 2006 de focus gelegd op het versterken van de verkoopfunctie van de contractafdelingen, onder andere door de aanstelling van accountmanagers. Ook is een gemeenschappelijk kader voor kwaliteitszorg ontwikkeld. In toenemende mate vinden marktgerichte activiteiten plaats vanuit de instituten. Voor een heldere en eenduidige positionering van de zakelijke dienstverlening richting de markt is het nodig een adequate samenwerkingsrelatie tussen contractaf-

HAN

www.han.nl

delingen en ondernemende instituten te ontwikkelen. Een opdracht die in 2007 specifieke aandacht zal krijgen.

Toegepast onderzoek: lectoraten Innovatie en ontwikkelingsgericht onderzoek spelen een grote rol bij de ontwikkeling van de HAN naar een regionaal en veelzijdig kenniscentrum. De HAN wil een belangrijke schakel zijn in de kennisketen en een leidende rol spelen in het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën. De lectoren en hun kenniskringen staan hierin centraal. De lectoraten hebben een vierledige functie. Ze dragen bij aan: • vernieuwing van het onderwijs • professionalisering van docenten • uitvoering van toegepast onderzoek • versterking van externe relaties en netwerken De lectoraten functioneren op basis van drie uitgangspunten: • relevantie voor bedrijven en instellingen in de brede regio: de vragen uit de markt staan centraal • voldoende samenhang tussen de vier taakgebieden • op termijn zelfstandig, bedrijfsmatig (minimaal) kostendekkend functioneren Bij de diverse onderzoeks- en adviestrajecten van de lectoraten zijn zowel docenten als studenten van de HAN betrokken. In toenemende mate ontstaan op het niveau van de instituten kleinere expertisecentra, zoals het HAN BioCentre en HAN Automotive, waarin lectoren, docenten en studenten gezamenlijk onderzoeksopdrachten uitvoeren op basis van vragen uit het beroepenveld. Lectoraten verwerven steeds meer een positie in het beroepenveld en bij overheden. Dit komt onder andere tot uitdrukking doordat steeds meer bedrijven en overheden optreden als co-financier van lectoraten, direct of indirect door middel van een garantstelling voor voldoende onderzoeksopdrachten. Op deze wijze wordt een succesvolle verbinding gelegd tussen onderzoek en praktijkrelevante vraagstukken.


In 2006 is het aantal lectoraten uitgebreid van 20 naar 22. Doel is het aantal in de komende jaren uit te breiden naar vijftig. In het licht van deze doelstelling en in relatie tot de verdere ontwikkeling van de onderzoeksfunctie in de HAN is in 2006 het wervings- en aannamebeleid als ook het taakbeleid van lectoren verder ontwikkeld. Voor de uitbreiding van het aantal lectoraten heeft de HAN een extra stimuleringsbudget beschikbaar van € 2,1 miljoen. Een overzicht van alle lectoraten is te vinden op pagina 134.

toegepast onderzoek omzet Lectoraten* (x € 1.000)

Subsidie SKO

werkelijk

Prognose

2003

2004

2005

2006

2006

2008

1.569

1.692

1.490

1.746

1.761

2.343

528

666

561

91

791

816

65

243

289

115

640

175

475

740

1.201

2.250

2.071

4.334

2.637

3.341

3.541

4.202

5.263

7.668

Eigen bijdrage Omzet binnen HAN Externe omzet Totaal

Begroot

*

Is deels ook verwerkt in tabel contractactiviteiten

Verdere ontwikkeling van de onderzoeksfunctie van de HAN De HAN beschouwt ontwikkelingsgericht onderzoek als één van haar kernactiviteiten, naast bacheloropleidingen, masteropleidingen en zakelijke dienstverlening. Dat betekent dat de HAN studenten wil afleveren die een onderzoeksgerichte, innovatieve houding hebben. En de HAN wil op basis van vragen uit de markt, door middel van toegepast onderzoek, een bijdrage leveren aan innovatieve ontwikkeling van het beroepenveld. Naast de financiële impuls voor de uitbreiding van het aantal lectoraten, is binnen het kader van het Programma Kennispoort op andere manieren veel aan-

HAN

www.han.nl

dacht voor het versterken van de onderzoeksfunctie in de HAN. In lijn met het uitgangspunt dat focus en massa nodig zijn om de onderzoeksfunctie waar te kunnen maken, heeft de HAN gekozen voor zes focusgebieden: • Mobiliteit, verkeer en vervoer • Zorg, gezondheid en sport • Sociaal en lokaal stedelijk beleid • Ondernemerschap en creativiteit • Management van bedrijfsprocessen • Kwaliteit van leren. Rondom deze focusgebieden worden (multisectorale) onderzoeksprogramma’s geformuleerd die hun uitwerking krijgen binnen onderzoekscentra op faculteitsniveau (waar mogelijk in samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen, de Technische Universiteit Eindhoven en de Wageningen Universiteit). Er is in 2006 ook een promotiebeleid vastgesteld, met als uitgangspunt dat in 2010 10% van het onderwijzend personeel gepromoveerd dient te zijn. De HAN voert overleg met de Radboud Universiteit om verdere invulling aan dit beleid te geven, door meer gepromoveerden aan te stellen en zittende medewerkers de kans te geven te promoveren. In het najaar is ook de ontwikkeling gestart van een ‘lijn onderzoekscompetenties’. Het is de bedoeling dat voor studenten en medewerkers op samenhangende wijze wordt uitgewerkt welke competenties nodig zijn om de onderzoeksfunctie in de HAN goed waar te kunnen maken. Bij studenten gaat het om bachelor-, master- en post-HBO-onderwijs. Bij medewerkers gaat het om docenten in bachelor- en masteropleidingen, om leden van de kenniskringen en om lectoren.

Masteropleidingen De masteropleidingen zijn gericht op verdere verdieping en/of verbreding van competenties die verworven zijn in de eerste cyclus hoger onderwijs. Zij hebben evenals de bacheloropleidingen van de HAN een beroepsgerichte


oriëntatie (‘professional masters’) maar zijn specifiek gericht op onderzoek en verdere ontwikkeling van het vakgebied en beroep. Het kan gaan om: • een combinatie van vakgebied en onderzoek; verdere ontwikkeling van het vakgebied en de beroepen daarin (verdiepend); • beroepsinhoudelijke verdieping van een vakgebied; een mogelijke carrière als gespecialiseerd professional (verdiepend); • een combinatie van vakgebieden (verbredend). De HAN kent in 2006 zestien masteropleidingen, waarvan er elf NVAOgeaccrediteerd zijn. De overige vijf biedt de HAN aan onder licentie van een universiteit. De Masteropleidingen ‘Bedrijfskunde Zorg en Dienstverlening’ en ‘Telecommunication Management’ hebben in 2006 een accreditatie verworven. De meeste HBO-Masters worden niet door de overheid bekostigd. Gezien de hoge kosten voor potentiële deelnemers hebben niet-bekostigde masteropleidingen vaker moeite het vereiste aantal deelnemers te verwerven. Dit heeft er in 2006 onder andere toe geleid dat de Master Construction Project Management voorlopig is stopgezet.

HAN Graduate School Binnen het Programma Kennispoort is in 2006 uitwerking gegeven aan de ontwikkeling van de HAN Graduate School. De Graduate School voorziet in een nieuwe positionering van masteropleidingen en promotietrajecten, gericht op de bundeling daarvan. Doel is de verhoging van het aantal en de kwaliteit van de masteropleidingen en het daaraan gekoppelde onderzoek. Gezien het beperkte aantal masteropleidingen dat de HAN nu heeft, is gekozen voor een voorzichtige start van de HAN Graduate School in 2007, met de elf NVAO-geaccrediteerde kwalitatief hoogwaardige masteropleidingen. De HAN Graduate School wordt in eerste instantie vooral als ‘brand’ gepositioneerd. Ontwikkeling en uitvoering van de masteropleidingen blijven

HAN

www.han.nl

masteropleidingen werkelijk

(€ 1.000)

Omzet*

Begroot

Prognose

2002

2003

2004

2005

2006

2006

2008

728

1.030

1.658

951

1.702

1.116

955

Is deels ook verwerkt in de tabel contractactiviteiten. Het betreft hier de

*

niet-bekostigde masteropleidingen gesitueerd binnen de huidige organisatieonderdelen, waarbij de nodige afstemming en coördinatie plaats vindt vanuit een lichte organisatieoverstijgende projectorganisatie. Een overzicht van de masteropleidingen staat op pagina 133.

De helft van de financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging In het Instellingsplan 2004-2008 ligt de doelstelling besloten, dat op termijn 50% van de exploitatie van de HAN afkomstig is uit andere bronnen dan overheidsmiddelen, die bestemd zijn voor het initiële onderwijs. Deze bronnen zijn naast de collegegelden de diverse marktactiviteiten zoals hiervoor omschreven: contractactiviteiten, toegepast onderzoek en masteropleidingen. Hierbij dient aangetekend te worden dat deze kwantitatieve doelstelling vooral gezien moet worden als een uitdrukking van wat de HAN op termijn kwalitatief als regionaal en veelzijdig kenniscentrum voor haar omgeving wil betekenen. In 2006 bedroeg de bijdrage uit deze bronnen aan de exploitatie 38% wat een stijging van 2% ten opzichte van 2005 betekent. De totale marktomzet is toegenomen met 15%. Aangezien de overheidsmiddelen fors stijgen (door de grote toename van het aantal studenten) is de 50%-doelstelling vertaald in een omzetverdubbelingsdoel-


stelling voor 2008 ten opzichte van 2004. Als we de begrote marktomzet 2008 afzetten tegen de werkelijke omzet van 2004 (€ 146,4 miljoen) is het percentage dat niet uit overheidsmiddelen komt 51%, hetgeen in lijn is met de aanvankelijk gehanteerde doelstelling. Hierbij moet opgemerkt worden dat dit enigszins (positief) vertekend wordt door de groei in collegegelden die hiervan deel uit maakt.

Totale omzet werkelijk

HAN

begroot

prognose

2002

2003

2004

2005

2006

2006

2008

Bekostigd

65%

63%

63%

64%

62%

61%

63%

Niet bekostigd

35%

37%

37%

36%

38%

39%

37%

www.han.nl

resultaten op speerpunten

3


het netwerk van

Anwaar Shaker | student opleiding Mondzorgkunde

Modern hoger beroepsonderwijs is gericht op diepgang en doet tegelijkertijd een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van studenten. Jonge beroepsbeoefenaren moeten niet alleen een goede bagage meekrijgen, maar ook een houding van zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid. In de moderne arbeidsmarkt moeten mensen wendbaar én dus leergierig zijn. Ze moeten voortdurend op zoek gaan naar nieuwe inzichten, methoden en technieken. Daarom investeren we ook in praktijkervaring voor studenten, zoals bijvoorbeeld bij de praktijk voor de opleiding Mondzorgkunde en de Tandartsopleidingen van UMC St Radboud op de HAN-Campus in Arnhem. Anwaar Shaker is student Mondzorgkunde en doet dagelijks praktijkervaring op in de Academische Kliniek Mondzorg Arnhem.

de han investeert in eigen verantwoordelijkheid én diepgang

Udo Bosmans | tandarts UMC St Radboud, begeleidt studenten van de opleiding Tandheelkunde

Mart Ramaekers | is student Tandheelkunde UMC St Radboud

Ellen van Huffelen | is praktijkbegeleider voor studenten Mondzorgkunde

Dorothé Voet | is praktijkbegeleider voor studenten Mondzorgkunde

Antoinette Wiskerke | medestudent, werkt samen met Anwaar

In haar Instellingsplan onderscheidt de HAN vijf kritische succesfactoren in het welslagen van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische beleid, het bereiken van de resultaten op de resultaatgebieden en daarmee de twee hoofddoelstellingen. In 2005 is daar met het Programma Kennispoort een zesde speerpunt bij gekomen.

Groei van de organisatie De HAN heeft als visie dat kwantitatieve én kwalitatieve groei en versterking van de organisatie de gewenste interne en externe dynamiek geeft en daarmee leidt tot een toenemend HAN-breed elan. Ook in 2006 is de HAN opnieuw gegroeid. De groei van het aantal nieuw ingestroomde studenten is iets lager dan in 2005, maar is met 7.1% opnieuw fors. Ook de eigen studenttevredenheid is verder gestegen. De tevredenheid van de medewerkers is, ondanks de vele ontwikkelingen en daarmee gepaarde gaande grote werkdruk, met een 7.3 mooi constant gebleven. De HAN blijkt opnieuw een kwalitatief goede en aantrekkelijke hogeschool om aan te studeren en werken. De uitvoering van de twee HAN-brede programma’s HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) en Kennispoort spelen een belangrijke rol in de dynamiek. Niet alleen vanwege de inhoud van de programma’s, maar ook omdat steeds meer medewerkers en studenten erbij betrokken zijn, waardoor de uitwerking ervan een steeds grotere betekenis krijgt voor de HAN en haar omgeving. Met een omzet van € 180,8 miljoen (een stijging van ruim 9% ten opzichte van 2005) en een positief resultaat van € 11,3 miljoen blijft de HAN een financieel gezonde hogeschool.

HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) In september is de implementatie van het HOF-onderwijs in het tweede studiejaar gestart; het vernieuwde onderwijs wordt in de propedeuse voor

HAN

www.han.nl

de tweede maal uitgevoerd. Op basis van ervaringen in het eerste jaar is het onderwijs beperkt bijgesteld en vooral toetsing en studieloopbaanbegeleiding zijn verder ontwikkeld. Alle onderwijseenheden hebben inmiddels een omvang van 7,5 EC (European Credits) of een veelvoud daarvan. Vrijwel alle eerste- en tweedejaars studenten werken met een persoonlijk opleidingsplan en met een portfolio. In alle onderwijseenheden staan beroepstaken centraal en studenten worden goed geïntroduceerd in opleiding en beroep. Regelmatige monitoring en evaluaties laten zien dat het voorzichtig positieve beeld zich doorzet. Uit het jaarlijkse HAN-tevredenheidsonderzoek onder studenten blijkt een positieve waardering voor het vernieuwde onderwijs. Dit heeft een positief effect op het vernieuwingsklimaat in opleidingen. Wat enigszins achterblijft in de ontwikkeling is het aspect van flexibilisering en het rekening houden met verschillen tussen studenten. Ook doen zich incidenten in de uitvoering voor die veelal meer van doen hebben met de wijze van uitvoering dan met de principes die aan de vernieuwing ten grondslag liggen. Beide zijn punten van aandacht bij de verdere invoering. In de monitoring- en evaluatierondes in 2007 zal naast de implementatie, vooral ook aandacht uit gaan naar de effecten van de HAN Onderwijs Flexibilisering. De invoering van HOF ligt op koers. Toch zijn er ook punten die de nodige aandacht vragen: • Intensiteit van het onderwijs: Er zijn normen in ontwikkeling die zullen borgen dat de programma’s die de HAN aanbiedt voldoende intensief en dwingend zijn, zodat ook de meer vraaggerichte onderwijsprogramma’s studenten voldoende uitdagen en structureren. • Toetsing: Het ontwikkelen en uitvoeren van competentietoetsing vraagt veel van docenten en van de organisatie. Ter ondersteuning is een helpdesk en een netwerk competentietoetsing ingericht.


• De werkdruk van docenten en dan vooral in relatie tot verdere professiona lisering: Alle opleidingen hebben een uitgebreid programma om docenten in de verschillende rollen te scholen en coachen. Het blijkt echter lastig om voldoende tijd bij docenten vrij te maken voor deze professionalisering. Op basis van inventariserend onderzoek zijn maatregelen afgesproken. Daarbij is vooral ook aandacht voor het van elkaar leren, want er zijn binnen de HAN voldoende goede voorbeelden voorhanden. Kennisdeling blijft daarom ook in 2007 een speerpunt. • HAN-SIS (Studie Informatie Systeem): Het tweesporenbeleid waarbij een keuze moest worden gemaakt tussen het systeem Pandia-Volg en een door de HAN zelf te bouwen systeem heeft opgeleverd dat gekozen is voor het HAN-SIS. Dit systeem is per 1 september bij de instituten ICA en Verpleegkundige Studies zonder noemenswaardige problemen in gebruik genomen. Ingebruikname bij de overige instituten is voorzien vanaf 1 februari 2007. Intussen wordt gewerkt aan doorontwikkeling en vervolmaking van het systeem. • Minoraanbod: In het studiejaar 2006-2007 volgt nog maar een beperkte groep studenten een minor. Alle maatregelen zijn getroffen om de ontwikkeling en uitvoering van de minors goed te ondersteunen. De totstandkoming van een evenwichtig aanbod van minors (verdiepend en verbredend) en het aspect van flexibilisering blijven de komende jaren echter nog aandacht vragen. • Roostering: Om flexibele leerroutes mogelijk te maken zijn met ingang van 2006-2007 de jaarindeling en dagindeling HAN-breed ingericht. Tevens zijn er HAN-brede spelregels en indicatoren voor roostering vastgesteld. Hierdoor zijn roosters eerder beschikbaar en zijn er minder tussentijdse wijzigingen. Toch is nog niet op alle locaties het roosterproces voldoende onder controle. Afspraken zijn gemaakt. • HAN Digitaal Portfolio: De implementatie van het digitaal portfolio, waarin studenten en docenten studieresultaten en -ontwikkelingen bijhouden, verloopt volgens plan. Door toename van het aantal gebruikers en de gebruiksintensiteit deden zich in assessmentperioden, waarin

HAN

www.han.nl

grote piekmomenten voorkomen, performanceproblemen voor. Deze zijn voor de korte termijn onder controle, maar de oplossingen zijn nog niet toekomstvast. Daarom is een audit/benchmark opgestart waaraan ook externe deskundigen deelnemen. Begin 2007 worden de eerste resultaten van dit onderzoek verwacht.

Overgang projectorganisatie HOF naar staande organisatie Vooruitlopend op afronding van het project HOF per 1-1-2008 is gekozen voor een vervroegde overgang van het project naar de staande organisatie. Gekozen hierbij is voor een permanente Stuurgroep Onderwijsontwikkeling als opvolger van de Stuurgroep HOF. De Stuurgroep Onderwijsontwikkeling is per 1-1-2007 gestart en bestaat uit een vertegenwoordiging van het faculteitsmanagement. Deze stuurgroep stelt jaarlijks een ontwikkelagenda vast, op basis waarvan resultaatafspraken in de managementcontracten worden opgenomen.

Middeleninzet hof

(x € 1.000)

2004

2005

2006

Geplande inzet

5.249

8.022

7.591

Werkelijke inzet

4.292

8.176

7.693

Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit Voor een gezonde organisatie is het noodzakelijk om de kwaliteit van zowel het primaire als het ondersteunende proces voortdurend te verbeteren en middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten. De HAN wil hierbij maximaal gebruik maken van de schaalvoordelen van een grote hogeschool.


Service Bedrijf In het kader van de verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit heeft de HAN sinds 2002 alle ondersteunende diensten van de hogeschool ondergebracht in het HAN Service Bedrijf, gegroepeerd in zeven Service Units: Facilitaire Zaken, Financieel Economische Zaken, Informatie en Communicatie Technologie, Marketing, Communicatie en Voorlichting, Personeel en Organisatie, Studentzaken en Service Centrum Onderwijs. De HAN realiseerde met de opzet van het Service Bedrijf een relatieve bezuiniging van circa 15% in de ondersteunende dienstverlening (in relatie tot de groei van de organisatie). In 2006 is het Service Bedrijf verder gegaan op de ingeslagen weg van verdergaande concentratie en standaardisering van processen, versterking van onderlinge kennisdeling, vergroting van afstemming binnen en samenwerking tussen service units en de verbetering van de klantgerichtheid en klanttevredenheid. Het Service Bedrijf telde in 2006 593 medewerkers in 488 fte’s (= 27.4 % van het totaal aantal HAN-fte’s).

Kosten Service Bedrijf per unit

(x € 1.000)

www.han.nl

Begroot

2005

2006

2006

Directie en staf

1.943

2.151

1.805

SU-FAZ

8.975

12.910

12.086

SU-FEZ

2.575

2.812

3.053

SU-ICT

5.940

6.980

7.417

SU-MCV

2.981

3.423

3.472

SU-P&O

2.646

2.870

3.017

SU-SZ

5.186

6.312

6.131

SU-SCO

2.361

3.013

3.110

32.607

40.471

40.091

Totaal

HAN

Werkelijk

Service bedrijf

(x € 1.000)

Werkelijk 2005

Kosten HAN Kosten SB in % van de HAN

2006

Begroot 2006

155.294

177.241

166.704

21.0%

22.6%

24.3%

De stijging van de werkelijke kosten 2006 ten opzichte van 2005 wordt voornamelijk veroorzaakt door kostenreallocaties met de faculteiten en een toenemende vraag naar (nieuwe) dienstverlening van de faculteiten. Daar waar de werkelijke kosten hoger zijn dan begroot, staan hier ook hogere baten tegenover. Het resultaat van het Service Bedrijf bedroeg over 2006 k€ 340. Naast de efficiency heeft het Service Bedrijf ook de kwaliteit en effectiviteit verder vergroot. Door bundeling en ontwikkeling van vakspecifieke kennis kunnen de service units meer kwaliteit leveren en ervoor zorgen dat HANbrede ontwikkelingen goed aansluiten bij de missie en doelstellingen van de HAN. Om de waardering over zijn dienstverlening te kunnen beoordelen, meet het Service Bedrijf jaarlijks de tevredenheid van de interne klanten. De tevredenheid laat overall een stijging zien. De 8.8 van studenten is de hoogste waardering in het bestaan van het Service Bedrijf. De 7.4 van de docenten ligt inmiddels ruim boven het niveau van vóór de start van het Service Bedrijf (6.8). De tevredenheid van het management is na een inzinking in 2003 en 2004 aanzienlijk gestegen. De ontwikkeling van de kwaliteit van de dienstverlening wordt als positief ervaren en het besef van de noodzaak voor de verdergaande centralisering, uniformering en standaardisering is toegenomen. Naast de tevredenheid van de interne klanten, vormt ook de tevredenheid van het eigen personeel van het Service Bedrijf een belangrijke indicator


van het succes van het Service Bedrijf. Deze geeft vanaf de start van het Service Bedrijf (6.8) een stabiele, geleidelijke stijging te zien (2006: 7.3). De aanvankelijk grote weerstand tegen het opgaan in een HAN-breed Service Bedrijf lijkt langzaam maar zeker omgebogen.

Tevredenheid over dienstverlening Service Bedrijf 2002

2003

2004

2005

2006


2008

studenten

7.5

7.7

7.5

8.0

8.8

7.5

7.5

docenten

7.3

7.5

7.1

7.3

7.4

7.3

7.5

management

7.2

7.4

6.3

6.9

7.5

7.1

7.5

Tevredenheid Medewerkers Service Bedrijf 2003

2004

2005

2006


2008

6.8

7.0

7.2

7.3

7.1

7.3

Het Service Bedrijf blijft werken aan verdere verbetering van zowel de kwaliteit van de dienstverlening als de klanttevredenheid, in overeenstemming met de missie, doelstellingen en ambities van de HAN zoals geformuleerd in het Instellingsplan. Daarom heeft het in 2005 op basis van een uitgebreide evaluatie het Ontwikkelplan 2005-2008 opgesteld. Speerpunten in het plan zijn de verbetering van de: • kwaliteit van de dagelijkse ondersteuning; • ondersteuning van nieuwe ontwikkelingen; • transparantie; • samenwerking met klanten en gebruikers.

HAN

www.han.nl

ICT De hogeschool heeft niet alleen te maken met vragen die gesteld worden vanuit het onderwijs, maar ook met de steeds hogere eisen van gebruikers. Vraaggericht onderwijs, flexibele leerroutes, internationale standaards en (bijna) 24 uur per dag beschikbaarheid van diensten, zijn voorbeelden van factoren waarop de dynamische ICT-organisatie moet inspelen. De ICT-medewerkers beheren een toenemend aantal diensten, zoals een zich doorlopend uitbreidend draadloos netwerk voor het digitaal samenwerken. De HAN investeert continu in technische middelen om te komen tot beter beveiligde ICT-voorzieningen en een ruimere beschikbaarheid. Ook werd in 2006 de serverruimte in Arnhem vergroot en geheel gemoderniseerd om de groei van het ICT-gebruik te kunnen blijven faciliteren. Het gaat steeds om de keuze voor oplossingen die zowel toekomst- als klantgericht zijn. Beveiliging is daarbij een belangrijk aandachtspunt, zowel tegen virussen en hackers als tegen onverwachte uitval/crashes van systemen. E-mail is een niet meer weg te denken hulpmiddel voor studenten en medewerkers. Eenvoudig in het gebruik, maar gecompliceerd in het beheer ervan. Voortdurend is aandacht nodig voor opleiding, gedrags-regels en archivering. Spam en virussen zijn de bekende problemen, maar daarnaast is de ongebreidelde groei van de hoeveelheid e-mail onderwerp van zorg voor beheerders.

Programma Onderwijs en ICT Het Programma Onderwijs en ICT, dat een looptijd heeft van 2005 tot en met 2007, is richtlijn bij de prioritering van werkzaamheden op het gebied van ICT. Er staan vijf projecten centraal: 1. Realisatie van een HAN-brede toekomstvaste informatiearchitectuur Het programma IMAO (Informatie Management en Administratieve Organisatie) is de praktische invulling van de realisatie van de HAN-brede toekomstvaste informatiearchitectuur met als doel een geïntegreerde informatiehuishouding binnen de HAN. Bestaande applicaties en systemen


worden (beter) gekoppeld aan een centrale database en vernieuwd op grond van deze database. Dit maakt het eenvoudiger om managementinformatie te genereren, onder andere van belang in zowel de interne als de externe verantwoording van de HAN. In 2006 zijn verschillende deelprojecten van IMAO voortgezet, afgerond of gestart. Zo vaart ook het project ‘Identity Management’ onder de vlag van IMAO. Het beoogt de elektronische identiteiten van personen die gebruik willen en mogen maken van delen van de HAN-ICT-voorzieningen te definiëren en vast te leggen in de IMAO-database. Het gaat om HAN-medewerkers, studenten en externen in combinatie met de periode waarin ze toegang krijgen tot het hogeschoolnetwerk en op welke manier. De HAN als kennispoort maakt dergelijke autorisaties nodig, maar ook een zich uitbreidende zorg voor bijvoorbeeld aankomende studenten, alumni, (tijdelijke) cursisten, gastdocenten, stagebegeleiders en oud medewerkers. 2. Realisatie van een HAN-brede ICT-infrastructuur De realisatie van een HAN-brede ICT-infrastructuur is een belangrijk intern project geweest dat in 2006 nagenoeg werd afgerond. Het resultaat van dit project is onder andere een uniforme werkplek binnen de HAN voor medewerkers en studenten, ongeacht de locatie. 3. Keuze en implementatie van een HAN-breed studie-informatiesysteem De Service Unit ICT is intensief betrokken bij de invoering van het HANbrede studie-informatiesysteem HAN-SIS, ter ondersteuning van het flexibele onderwijs van de HAN (HOF). De betrokkenheid is van tweeërlei aard. Het gaat om de implementatie en het zorgdragen voor de techniek, maar ook om de verdere ontwikkeling van de applicatie. In september 2006 is HAN-SIS zonder noemenswaardige problemen ingevoerd bij de eerste twee studiejaren van twee opleidingen. Voor begin 2007 staat de implementatie bij de overige opleidingen op het programma.

HAN

www.han.nl

4. Implementatie van een nieuwe elektronische leeromgeving (Scholar) Het project Scholar voorziet in een elektronische werken leeromgeving voor docenten en studenten. Eind 2006 is de eerste versie van HANScholar opgeleverd voor testdoeleinden en begin 2007 stappen de eerste instituten over van Blackboard naar HAN-Scholar. Met kenmerken als een uitstekende integratie met MS-Office, het gemakkelijk kunnen plaatsen, openen en opslaan van bestanden, verbeterde mogelijkheden voor projectsamenwerking en aansluiting op onderwijseenheden uit HAN-SIS, biedt HAN-Scholar de gewenste elektronische leeromgeving voor de hedendaagse student. De per instituut aangestelde transitiecoördinatoren zijn verantwoordelijk voor de geleidelijke overstap van Blackboard naar HAN-Scholar in de periode 2006-2008. 5. Implementatie van het nieuwe HAN Digitaal Portfolio Het HAN Digitaal Portfolio wordt in fasen in de hogeschool ingevoerd vanaf het studiejaar 2005-2006. Na tegenvallende ervaringen qua performance tijdens de twee periodes van assessments in 2006, zijn er verbeteringen aangebracht in de tweede helft van het jaar. De grote aantallen studenten, bestanden, portfolio’s en transacties blijven het uiterste vragen

Additionele middeleninzet ICT-ontwikkeling Projecten

Werkelijk

(x € 1.000)

begroot

2004

2005

2006

2006

Toekomstvaste informatiearchitectuur

331

482

397

545

HAN-brede ICT infrastructuur

391

165

114

102

345

464

513

641

1.067

1.111

1.024

1.288

HAN-breed studie-informatiesysteem* Elektronische leeromgeving HAN Digitaal Portfolio

*

Totaal

*

Deze zijn opgenomen in de totale HOF-kosten. jaarverslag han 2006 | 63

van de huidige ICT-mogelijkheden. (Zie ook eerder dit hoofdstuk onder HAN Onderwijsflexibilisering (HOF).

HIAM (Hogeschool Informatiearchitectuur en -management) In mei 2006 is de HAN gestart met het project HIAM. Dit project is ingericht omdat er in de HAN behoefte bestaat aan een duidelijke regie op de totale HAN-brede automatisering. Hoofddoel is een referentiekader te ontwerpen voor de automatisering en informatisering voor de HAN. Afronding van het project wordt beoogd in de zomer 2007.

Huisvesting Met de concentratie van haar activiteiten en voorzieningen in moderne, goed geoutilleerde gebouwen op twee campussen, realiseert de HAN ook in de huisvesting haar doelstellingen op het gebied van kwaliteit, efficiency en effectiviteit. In 2006 werkte de HAN hier doelbewust aan verder. Ontwikkelingen op Campus Nijmegen Na de zomervakantie is het eerste deel van de Zuidoostvleugel in gebruik genomen door opleidingen van de Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij, Economie en Management en de opleiding Pedagogiek. In oktober is de rest van het gebouw opgeleverd voor de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH). Deze opleiding verruilt per 1 januari 2007 het klooster van de Nebo voor de Nijmeegse Campus. Voor de uitbreiding van de Hogere Laboratorium Opleidingen (HLO) is een bouwvergunning aangevraagd. Omdat van het bestaande bestemmingsplan wordt afgeweken is in overleg met de gemeente hiervoor een zogenaamde artikel 19 procedure opgestart. In samenwerking met LIAG Architecten is een begin gemaakt met een studie naar de mogelijkheden voor nieuwbouw aan de Laan van Scheut. De ontsluiting Zuidoostvleugel en aansluiting terreinen Bisschop Hamerhuis en Laan van Scheut is uitgevoerd, evenals de realisatie van de infrastructuur hoek Kapittelweg/Heijendaalseweg (fase 4).

HAN

www.han.nl

Om huisvestingskrapte (in verband met de forse groei van het aantal studenten) tijdelijk op te vangen, is ruimte gehuurd in Mercator 2 van de Radboud Universiteit Nijmegen en in een kantoorgebouw aan de St. Annastraat. Ook is tijdelijk parkeerruimte gehuurd van Stichting Studentenhuisvesting Nijmegen. Ontwikkelingen op Campus Arnhem In Arnhem is de voorbereiding van de nieuwbouw voor het instituut Engineering (Faculteit Techniek) en een deel van het Service Bedrijf opgestart. Voor dit nieuwbouwproject is, met goedkeuring van de Raad van Toezicht van de HAN, een investeringsbudget van € 10,5 miljoen beschik baar gesteld. De bouw start in september 2007 en oplevering is gepland in het voorjaar 2009. De nieuwbouw voor Engineering maakt onderdeel uit van het nieuwe Masterplan Campus Arnhem Zuid, dat in overleg met de gemeente Arnhem is gemaakt door LIAG Architecten. Dit plan beoogt een modernisering van het zuidelijk deel van de Arnhemse Campus. In verband met het tijdelijk verdwijnen van een aantal parkeerplaatsen vanwege de nieuwbouw voor Engineering en de behoefte aan meer par-

Investeringen Nieuwbouw lopende projecten

(x € 1.000)

2004

2005

2006

totaal

gereed

Nijmegen

3e fase Kapittelweg

678

Infra Nijm. fase 3+ 4

8.864

6.775

16.763

2006

141

425

1.100

2007

89

600

2007

148

900

2008

227

10.500

2009

7.664

29.863

Kelder HLO Uitbreiding HLO Arnhem

Nieuwbouw Engineering Totaal

678

9.005


keerplaatsen zijn voorbereidingen gestart voor het aanleggen van een parkeerdek tussen het spoor en de opleiding Autotechniek.

Ondernemerschap Ondernemerschap bij studenten Het Centrum voor Ondernemerschap (CvO) is het expertisecentrum binnen de HAN voor studenten die zich naast hun vakstudie willen voorbereiden op het zelfstandig ondernemerschap. De HAN geeft hiermee invulling aan haar strategische speerpunt Ondernemerschap. In 2006 hebben in totaal circa 1.500 studenten gebruik gemaakt van de begeleiding, minors en cursussen van het CvO. Het CvO biedt ruim 25 cursussen en trainingen aan. Circa vijftig studenten hebben zich met hun bedrijf ingeschreven in 2006 bij de Kamer van Koophandel. Vanuit het CvO worden allerlei initiatieven en activiteiten ontplooid op het terrein van ondernemerschap. Hieronder volgt een greep uit deze activiteiten. Vignet Leren Ondernemen In 2006 heeft de HAN als eerste hogeschool in Nederland het Vinget Leren Ondernemen van de Ministeries van Economische zaken en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gekregen. Dit vignet is een erkenning voor de wijze waarop ondernemerschap bij de HAN op een goede en structurele wijze is ingebed in het onderwijs. HBO-Certificaat Ondernemerschap® Het HBO-Certificaat Ondernemerschap® is een certificaat dat het CvO afgeeft samen met de Kamers van Koophandel Centraal Gelderland en Rivierenland, de regionale afdelingen van MKB-Nederland en VNO/NCW. Het certificaat is ontstaan op initiatief van het CvO en in 2006 is de landelijke stichting voor dit certificaat opgericht. Er participeren inmiddels zeven hogescholen in deze stichting (Groningen, Dronten, Fontys,

HAN

www.han.nl

Rotterdam, Zeeland, InHolland en de HAN), die ondersteund wordt door de Ministeries van OCW en EZ. In december 2006 is de stichting HBOCertificaat Ondernemerschap® als beste initiatief in Nederland voor ondernemerschap in het HBO en WO beoordeeld. Voor twee onderdelen van het programma is er een landelijk examen. Dit wordt afgenomen door de stichting Nederlandse Associatie voor praktijkexamens. Minor Entrepreneurship Het Centrum voor Ondernemerschap biedt de minor Entrepreneurship aan. In 2006 hebben circa 60 studenten deze minor gevolgd. Deze flexibele minor houdt rekening met de voorkennis van de student en het toekomstige bedrijf of beroep. Als onderdeel van deze minor is het mogelijk om een eigen bedrijf op te richten of voorbereidingen te treffen voor opvolging in het familiebedrijf. Deze minor wordt gevolgd door voltijd-, deeltijd- en duale studenten. Ondernemerschap in de zorg en sport Door meer marktwerking in de gezondheidszorg wordt ondernemerschap steeds belangrijker. Het Centrum voor Ondernemerschap heeft geparticipeerd in het congres ‘Ondernemerschap in zorg en welzijn’, dat op 7 december 2006 werd gehouden ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de HAN-contractafdeling VDO. Voor studenten is samen met de instituten Paramedische Studies en Sport- en Bewegingsstudies de minor Ondernemerschap in Sport en Health ontwikkeld. HAN-Studentbedrijven BV In 2006 heeft een wijziging bij deze BV plaatsgevonden. In overleg met betrokken partijen is besloten om de studentbedrijven per 1-1-2007 te laten samengaan met vergelijkbare, andere initiatieven binnen de HAN. Hierdoor is de kwaliteit, verdere groei en de continuïteit beter gewaarborgd.


het netwerk van

Jaap van Till | lector Telecommunicatie Netwerken

De HAN wil een belangrijke schakel zijn in de kennisketen en een leidende rol spelen in het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën. Lectoren en hun kenniskringen staan hierin centraal. Zij dragen bij aan vernieuwing van het onderwijs, professionalisering van docenten, uitvoering van ontwikkelingsgericht onderzoek en versterking van externe relaties en netwerken. Studenten uit bachelor- en masteropleidingen nemen, ieder op hun eigen niveau, deel aan ontwikkeling en uitvoering van onderzoeksopdrachten. Lector Jaap van Till realiseert vanuit het lectoraat Telecommunicatie Netwerken onderzoek voor externe relaties. Daarnaast ontwikkelde hij samen met leden van de kenniskring de masteropleiding Telecommuncation Management.

de han investeert in kennis

Peter Heimenmerg | student van de Master Telecommunicatie Management

Peter Hupkens | lid Kenniskring Telecommunicatie Netwerken en docent bij het Instituut Engineering

Mevrouw Wizotski | hoofd Concernstaf Gemeente Arnhem, samenwerkingspartner bij glasvezelvooziening voor gemeente Arnhem

Michiel Boer | student opleiding

Technische Bedrijfskunde, voerde een stageopdracht uit voor het lectoraat

Hans Elias de Bree | lector Vehicle Acoustics, werkt regelmatig samen met de leden van de kenniskring Telecommunicatie Netwerken

Innovatie en ondernemerschap Vanuit het Programma Kennispoort en het CvO is in 2006 gestart met de ontwikkeling van een project ‘Toptalent’. De bedoeling is dat ambitieuze studenten ingezet gaan worden bij innovatieve projecten. Hierbij werkt CvO samen met met lectoren en opleidingen binnen de HAN en bedrijven en instellingen. Samenwerking met ROC’s Samen met de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland, ROC RijnIJssel, Helicon en ROC Nijmegen was het CvO betrokken bij het opzetten van een ondernemersloket bij de ROC’s. Dit project is in 2006 afgerond. Er loopt overleg met meerdere ROC’s voor verdere samenwerking. Ambassadeur Leren Ondernemen De directeur van het Centrum voor Ondernemerschap van de HAN is ambassadeur Leren Ondernemen namens de Ministeries EZ en OCW. In dit kader is er regelmatig contact geweest met andere onderwijsinstellingen en ministeries over projecten en het beleid op het terrein van ondernemerschap. Vanuit dit ambassadeurschap is in het voorjaar 2006 ook deelgenomen aan een handelsmissie naar Beieren onder leiding van Staatssecretaris Rutte en de directeur van de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland. Internationaal Ondernemerschap Het Centrum voor Ondernemerschap is betrokken bij verschillende projecten voor ondernemerschap met universiteiten en hogescholen in het buitenland. In 2006 is een project met de Fachhochschule Bocholt afgerond. Via het project Start Smart is er een uitwisseling met partners uit Spanje en Frankrijk. Een nieuw initiatief in 2006 is een samenwerking met een universiteit in Hongarije. Hier is ook de lector ‘Internationale Handel voor het MKB’ bij betrokken. Voor verdere ontwikkeling van het CvO zijn de eerste stappen gezet voor een strategische samenwerking met een Amerikaanse Universiteit.

HAN

www.han.nl

Ondernemerschap bij studenten

(x € 1.000)

omzet 2004

resultaat 2004

omzet 2005

29

11

118

401

6

452

HAN-Studentbedrijven BV Centrum voor Ondernemerschap

resultaat 2005

omzet 2006

resultaat 2006

-/- 6

56

-/-6

17

722

23

Ondernemerschap bij medewerkers Met het speerpunt ondernemerschap daagt het College van Bestuur ook de medewerkers uit om zich ondernemend, pro-actief, resultaatgericht en flexibel op te stellen. Om te luisteren naar en in te spelen op de vragen uit de markt, accuraat en snel te handelen, het principe ‘afspraak is afspraak’ te hanteren en elkaar aan te spreken op resultaten. Het ondernemerschap bij medewerkers wordt zoveel mogelijk bevorderd door een cultuur waarin de HAN initiatieven stimuleert die passen binnen de doelstellingen. Daar hoort bij dat ook de medewerkers van initiële opleidingen nadrukkelijk een rol krijgen in de kennispoortambitie. Immers: bij de eigen studenten, alumni en stagebedrijfcontacten ligt de basis van de HAN als kennispoort. Vanuit verschillende activiteiten, onder andere vanuit het Programma Kennispoort, zal het ondernemerschap bij de medewerkers zich verder ontwikkelen. Daarnaast krijgen de principes van ondernemerschap hun plek in de resultaaten ontwikkelafspraken die leidinggevenden met hun medewerkers maken in het kader van de jaarlijks te houden functionerings- en beoordelingsgesprekken. Op deze manier geeft de HAN sturing aan de ontwikkeling en professionalisering van haar medewerkers in het licht van haar organisatiedoelstellingen.


Een paar voorbeelden: • In toenemende mate zijn docenten betrokken bij onderzoeksprojecten voor bedrijven en instellingen, samen met lectoren en studenten. • Meerdere instituten zijn bezig met de inrichting van een projectenbureau waarbinnen marktgerichte projecten worden vormgegeven. • In toenemende mate wordt gezocht naar flexibele maatwerkopleidingen om een antwoord te formuleren op de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt (duale opleidingstrajecten, EVC-procedures). • In lijn met de invoering van de HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) komt de beroepscontext meer en meer centraal te staan. • In verschillende professionaliseringstrajecten van medewerkers krijgt ondernemerschap een accent. • Er is toenemende aandacht voor bereikbaarheid en toegankelijkheid voor bedrijven en instellingen wat betreft hun vragen rondom stages en afstudeeropdrachten. • Er ligt in toenemende mate een relatie tussen activiteiten van de instituten en de contractafdelingen en daarmee is er een groeiend besef van de noodzaak tot goede afstemming.

Minister-president Balkenende over ondernemerschap Passend bij het belang dat de HAN ziet in de ontwikkeling van ondernemerschap bij medewerkers en studenten stond dit thema centraal bij de opening van het studiejaar 2006-2007. Minister-president Balkenende opende het HAN-jaar en gaf hierbij voor zo’n 500 interne en externe gasten een inspirerende speech op het thema ‘Innovatie en ondernemerschap’.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen De HAN neemt de ruimte om haar maatschappelijke opdracht optimaal in te vullen en te waarborgen. Door verantwoord ondernemerschap combineert zij het zakelijke met de zorg voor mens en omgeving. Een voorbeeld hiervan met een goed resultaat is het project Energie en Duurzaamheid. Een belangrijke rol in dit project spelen de meerjarenafspraken die de

HAN

www.han.nl

HAN heeft gemaakt met de HBO-Raad en het Ministerie van Economische Zaken. Tevens heeft de HAN de projectgroep ‘Energie en Duurzaam HBO’ ingesteld. Deze projectgroep voert de meerjarenafspraken uit en geeft voorlichting en ondersteuning aan HAN-afdelingen over duurzaamheidsprojecten in het onderwijs. Meerjarenafspraak Energie en Duurzaamheid In 1994 tekende de HAN onder andere de meerjarenafspraak om in tien jaar tijd een energiebesparing van dertig procent te realiseren. In 2005 was de besparing 13% ten opzichte van 1994. In 2006 is het energieverbruik gemiddeld met 7% gestegen. De lagere besparing is grotendeels toe te schrijven aan de toename van het aantal studenten, het ICT-gebruik en van de omvang van de huisvesting. De afwerking en in gebruik name van de Zuidwestvleugel op de Campus Nijmegen nemen hierin eenmalig 2% voor hun rekening. Voor 2007 verwacht de HAN opnieuw een stijgend energieverbruik door stijging van het aantal studenten. Duurzaam bouwen Ook duurzaam bouwen is een belangrijk aspect binnen de HAN. Tijdens het ontwerp, vooral tijdens de detaillering, wordt aandacht besteed aan mensen milieuvriendelijk ontwerpen. De HAN besteedt in al haar bouwprojecten ruim aandacht aan de milieuaspecten van het bouwen en zorg voor voldoende aandacht voor een flexibele en onderhoudsarme gebruiksfase. Hierbij gebruikt het architectenbureau de ‘Checklist milieuaspecten’ (SBR 258b) en de ‘Checklist energiezuinige gebouwen’ van NOVEM evenals de laatste inzichten op dit gebied uit de vakliteratuur. Gelet wordt op de gebouwopzet, het integreren van de installaties en de bouwconstructies en de toe te passen materialen, dit alles binnen de kaders van het budget. Duurzaamheid en verantwoord cateren Duurzaamheid is een thema dat niet alleen bij de HAN aan de orde is. Het afgelopen jaar wordt door opdrachtgevers en de overheid steeds meer


nadruk gelegd op duurzaam inkopen en dus ook op duurzaam cateren. Avenance (de grootste cateraar binnen de HAN) wil een significante verbetering realiseren in het aanbod van duurzame catering. In 2006 zijn beleidsdoelen gedefinieerd gericht op onder andere het verminderen van de milieulasten, het verhogen van de energie-efficiency en het integreren van biologische catering in het basisassortiment. In lijn met deze beleidsdoelen is in 2006 onder andere een meerjarenplan biologische producten opgezet en de introductiecampagne ‘Lijn van je leven’ gevoerd ter stimulering van meer bewegen en gezond en lekker eten. Overige projecten • Het tweede project ‘Duurzaam Ecoteam’ voor de HLO werd voorbereid en is in uitvoering (afronding in 2007). • Het vierde project ‘Duurzaam Ecoteam’ voor de Pabo werd voorbereid en is in uitvoering (afronding in 2007). • Het project ‘Afval’ (met behulp van een stagiaire van de HAN) is voor wat betreft de inventarisatie afgerond. Opname in het milieuzorg systeem is in 2007 voorzien. • Steekproef apparatuur die na sluitingstijd nog ingeschakeld staat. Plannen voor 2007 • Uitvoering geven aan het jaarplan 2007 van het energiebesparingsplan. • Start van het verbredingsthema ‘gezonde voeding en duurzame inkoop’. • Start van een pilot om computers en beeldschermen via het netwerk te gaan uitschakelen. • Voortzetting van de pilot duurzame bedrijfsvoering catering. • Resultaten uit het project Afval opnemen in het milieuzorgsysteem.

HAN

www.han.nl

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid In de wetenschap dat medewerkers dé kritische succesfactor zijn om de HAN-doelstellingen te realiseren, heeft het management van de HAN zich gebogen voor de HRM-agenda voor de komende jaren. Hiermee wordt verder invulling gegeven aan het ontwikkelingsgericht personeelsbeleid dat de HAN voorstaat en waarin de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van medewerkers centraal staan. Uitgangspunt van het personeelsbeleid is dat het integraal vorm gegeven wordt door de verbinding tussen doelstellingen van de instelling en persoonlijke ontwikkeling van de medewerker centraal te stellen. De HRM-focus in de komende zes jaren zal zich toespitsen op onderstaande thema’s: • organisatieontwikkeling; • strategische personeelsplanning; • professionalisering; • professionele cultuur.

Personeel (aantallen) 2470

2400 2200

2255

2143

2000 1800

1965

1844

1600 1400

1333

1200 1000 800

938 906

966

999

1046 1097

1067 1188

1137

600

mannen

400

vrouwen

200 0

totaal 2002

2003

2004

2005

2006


Resultaat- & Ontwikkelcyclus In 2006 is een start gemaakt met de invoering van de Resultaat- en Ontwikkelcyclus (R&O-cyclus), een jaarlijkse gesprekscyclus tussen leidinggevende en een medewerker. Deze gesprekscyclus hangt samen met de CAO-afspraak over de invoering van een nieuw systeem voor beoordeling en beloning. Uitgangspunt hierbij is dat het management resultaaten ontwikkelafspraken maakt met de medewerkers op basis waarvan zij na een jaar worden beoordeeld. Afhankelijk van de beoordeling krijgt de medewerker al dan niet een salariële verhoging (nul, één of twee maal het norm-periodiekbedrag). In 2006 is veel tijd gestoken in een zorgvuldige invoering van de gesprekscyclus. Voor leidinggevenden en medewerkers is ondersteunend materiaal ontwikkeld en zijn er trainingen en workshops georganiseerd. Tevens zijn voor de meeste functies competentieprofielen opgesteld als ondersteuning bij de Resultaat & Ontwikkelcyclus. Over het algemeen wordt het maken van duidelijke en concrete afspraken en het meer stilstaan bij de ontwikkeling van de medewerker als meerwaar-

leeftijdsopbouw Personeel 845

800 700 619

600 500

463

400

381 315

300 mannen vrouwen

100

totaal

0

www.han.nl

171

148 21

53

‹ 25

HAN

298 238

200

469

432 413

74

26-35

36-45

46-55

56 ›

de gezien. De R&O-cyclus laat effecten zien op het functioneren en het gedrag van medewerkers. Medewerkers geven hierbij aan bewuster bezig te zijn met hun eigen ontwikkeling. Ook het managen van verwachtingen wordt als positief ervaren.

Personeel (fte) 2000

1857

1800 1600

1668

1599

1400

1465

1378

1200 1000 800 600

872

811

787 591

654

882 727

952 905 786

mannen

400

vrouwen

200 0

totaal 2002

2003

2004

2005

2006

Professionalisering Met de invoering van de R&O-cyclus is, zo blijkt ook uit de evaluatie van de eerste R&O-ronde, meer aandacht gekomen voor de ontwikkeling van de medewerkers van de HAN. Dit wordt zowel door het management als de medewerkers als een meerwaarde van de R&O-cyclus gezien. Professionalisering management In 2006 is het Management Development Programma voor de instituutsdirecteuren van de HAN vervolgd. Het programma ondersteunt de directeuren bij het leiderschap en eigenaarschap van de veranderingen. Het gaat dan om de veranderingen gepaard gaande met de onderwijsvernieuwing en het veranderde organisatieperspectief waarin instituten steviger gepositioneerd worden.


In 2006 zijn de negen deelnemers van het tweejarige Management Potential Programma gestart met hun tweede jaar. Dit programma biedt medewerkers met managementpotentie kansen om zichzelf te ontwikkelen en hun loopbaan vorm te geven. Aan de andere kant geeft het de HAN de mogelijkheid haar eigen visie op leidinggeven mee te geven aan mogelijk toekomstige leidinggevenden. Voor het managementteam van het Service Bedrijf is in 2006 het Management Development Programma gestart. Professionalisering docenten De professionalisering van docenten in verband met de invoering van de HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) is in 2006 verder decentraal door faculteiten opgepakt. Docenten hebben naar behoefte trainingen, workshops en scholingstrajecten gevolgd. Accent lag hierbij vooral op scholing in de verschillende rollen die het vernieuwde onderwijs vraagt (studieloopbaanbegeleider, coach, vakdocent, assessor). Professionalisering Service Bedrijf Het Service Bedrijf (SB) heeft in 2006 verdere professionalisering hoog op de agenda gezet. Er zijn veel activiteiten binnen de units ondernomen en er is een SB-breed professionaliseringsplan voor 2007 voorbereid. Ook is per unit een plan ontwikkeld voor 2007.

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid

(x € 1.000)

www.han.nl

gepland

2004

2005

2006

2006

127

203

84

109

Management Development

45

109

45

Management Potential Programma

197

50

20

Actieplan ontwikkelingsgericht personeelsbeleid

HAN

werkelijk

Gratificatie aan medewerkers Evenals in 2005 is in juni 2006 aan alle HAN-medewerkers een gratificatie uitbetaald ter hoogte van € 350 bruto (bij een aanstelling van 50% of minder € 175 bruto). Dit vanwege de goede prestaties van de HAN in 2005 mede vanuit het perspectief van de grote veranderingen in de HAN en de daarmee gepaard gaande extra grote werkdruk.

Programma Kennispoort HAN In 2005 is de HAN gestart met het Programma Kennispoort HAN, als zesde strategische speerpunt. Met dit programma wil de HAN een extra impuls geven aan de realisatie van één van de twee hoofddoelstellingen uit het Instellingsplan 2004-2008: ‘De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio’. Innoveren, kennisdelen en ondernemen zijn daarbij de kernbegrippen. Uitvoering van het Programma Kennispoort vindt plaats langs drie programmalijnen: • Het doorontwikkelen van de contractactiviteiten met als doelstelling een omzetverdubbeling voor 2005-2008. • Het doorontwikkelen van de masters, de lectoraten en het onderzoeksbeleid. Doelstellingen zijn een groei in het aantal lectoraten naar 50 in 2008 en het exploreren van onderzoeksgebieden die nauw aansluiten op de regionale agenda. • Het ontwikkelen van een HAN-brand en merkenstructuur; met onder andere als doel masteropleidingen vanuit centrale regie en uniforme presentatie aan te bieden, gekoppeld aan onderzoek en lectoraten vanuit de brand HAN Graduate School. Naast projecten binnen de drie programmalijnen onderneemt de HAN in toenemende mate concrete activiteiten die leiden tot directe quick wins in de relatie tussen de HAN en haar omgeving. De ontwikkelstrategie is sterk


gericht op groei. Een logisch uitgangspunt, omdat de Kennispoort al voor een deel bestaat en functioneert en de diversiteit aan relaties met de regio zich steeds sneller ontwikkelt. Het regisseren en structureren daarvan vormen belangrijke aandachtspunten voor de nabije toekomst. Projecten en andere activiteiten krijgen waar mogelijk vorm in nauwe samenwerking met instellingen en bedrijven uit de omgeving. Voor het Programma Kennispoort is in 2004 een voorziening getroffen van € 2 miljoen. Daar bovenop is in de begroting 2007 € 1,5 miljoen gereserveerd ten behoeve van de verdere ontwikkeling van de onderzoeksfunctie van de HAN en het stimuleren van projecten binnen instituten.

MIDDELENINZET programma KENNISPOORT HAN

(x € 1.000)

2005

2006

Geplande inzet

156

401

Werkelijke inzet

118

398

Over de activiteiten binnen het Programma Kennispoort gericht op de ontwikkeling van de marktactiviteiten, het onderzoek en de Graduate School is meer te lezen in hoofdstuk 2 Resultaten per resultaatgebied.

Netwerken en samenwerkingsverbanden De HAN is betrokken bij: het platform Energie, Milieu en Technologie (Arnhem), het Achterhoeks Centrum voor Technologie, de oprichting van de Ondernemersacademie Achterhoek, Health Valley en Triangle. Relaties zijn geïntensiveerd met de gemeentes Arnhem en Nijmegen, de provincie Gelderland, de Kamer van Koophandel, de Euregio en intermediaire organisaties als Syntens en Senter Novum.

HAN

www.han.nl

Samenwerkingsconvenanten Naast de bestaande alliantie tussen NOC*NSF en de HAN en het samenwerkingsconvenant van de HAN met het Universitair Medisch Centrum St Radboud zijn in 2006 meerjarige samenwerkingsconvenanten gesloten met Zorggroep Zuid Gelderland, Rabo-banken Arnhem en Nijmegen, Ernst & Young en het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen. Doel van deze samenwerking is de krachten te bundelen wat betreft kennisontwikkeling, innovatie en opleidingen en meerjarige afspraken te maken over dienstverlening.

Overige activiteiten • Alumnibeleid: In 2006 startte de HAN met een HAN-breed alumni beleid. Een eerste product, de alumniportal, is in november 2006 opgeleverd. • Loket zakelijke dienstverlening: Om de bereikbaarheid voor instellingen en bedrijven te vergroten is binnen het HAN Voorlichtingscentrum een loket zakelijke dienstverlening ingericht. • Branche Onderwijs Regisseur: Meerdere opleidingen hebben een Branche Onderwijs Regisseur aangesteld. Doel is een samenhangende infrastructuur te bouwen voor alle activiteiten in de bacheloropleidingen die specifiek op het beroepenveld zijn gericht (zoals stages, projecten, afstudeeropdrachten). • Project Toptalent: Voor het ontwikkelen van een ‘werkplaats’ waar zeer talentvolle studenten op basis van marktvragen innovaties vormgeven onder begeleiding van lectoren. • Leren en werken: In het kader van het programma ‘Leren en Werken’ van de Ministeries van OCW en SZW participeert de HAN in twee projecten (in de Achterhoek en in de regio Arnhem/Nijmegen) gericht op het stimuleren van duale leertrajecten voor werkenden en werkzoekenden. In beide projecten werkt de HAN samen met de betrokken ROC’s aan één leer-werkloket voor bedrijven en individuen.


• Afstemming Service Bedrijf en Kennispoort: In samenwerking met het Service Bedrijf is een start gemaakt met een aantal projecten gericht op het verbeteren van de afstemming tussen het Service Bedrijf en de ambities van de kennispoort.

Kennis delen HAN-debatten In mei 2006 organiseerde de HAN in Lux debatcentrum in Nijmegen het HAN-debat ‘Arbeidsreïntegratie, beter voorkomen dan genezen!’. Lector Josephine Engels ging in debat met Jet Bussemaker (Tweede Kamer PvdA), Ronald de Leij (Werkgeversorganisatie AWVN) en Ton Schoemakers (Directeur brancheorganisatie Arbodiensten).

HAN Creative Masterclasses De HAN Creative Masterclasses nemen steeds meer een structurele plek in binnen de HAN Kennispoort. Zowel de belangstelling als de waardering neemt toe. In 2006 zijn rondom het thema creatieve economie twee masterclasses georganiseerd. De sprekers waren de Franse hoogleraar Isaac Getz en de Finse hoogleraar Pekka Himanen.

HAN

www.han.nl

Overige bijzondere activiteiten in 2006 HAN-KAN Marathon Studenten en medewerkers van de HAN hebben in 2006 de eerste editie van de HAN-KAN Marathon georganiseerd. Zeshonderd deelnemers liepen over de dijken van de Nijmeegse HAN-Campus naar de Arnhemse HAN-Campus. Burgemeester ter Horst gaf in Nijmegen het startschot, burgemeester Krikke heeft in Arnhem de eerste gefinishte lopers ‘afgevlagd’. Eind 2006 zijn de voorbereidingen gestart voor de tweede editie van de HAN-KAN marathon op 13 mei 2007. De marathon zal dan in omgekeerde volgorde gelopen worden: van de Arnhemse naar de Nijmeegse Campus. De HAN wil de HAN-KAN Marathon tot een jaarlijks toonaangevend marathonevenement maken.

Gratis sportdag voor scholieren De HAN organiseerde op 30 mei een sportdag voor 1000 basisschoolscholieren uit de omgeving van Arnhem en Nijmegen. Deze sportdag, gehouden op Nationaal Sportcentrum Papendal, was de feestelijke afsluiting van het project ‘De School in Beweging 2005-2006’. Doel was het belang van bewegen en gezonde voeding onder de aandacht te brengen van basisschool-scholieren, door ze te laten ervaren dat bewegen en gezonde voeding ook léuk kan zijn.


HAN

www.han.nl

organisatie en bestuur

4 de han

investeert…

het netwerk van

Debby Arts | locatiebeheerder van Kapittelweg 33 HAN-Campus Nijmegen

Zonder faciliteiten kan de HAN niet functioneren. Zowel op campus Arnhem als campus Nijmegen is afgelopen jaren flink geïnvesteerd: in nieuwe gebouwen, ICT-voorzieningen, draadloze internetverbindingen, verbetering van service en dienstverlening, bereikbaarheid, veiligheid, parkeerfaciliteiten, vindbaarheid van informatie, mediatheken, klachtenafhandeling en reserveringssystemen. De klanttevredenheid, zowel van studenten en medewerkers als van externe relaties, staat hierbij steeds voorop. Debby Arts is locatiebeheerder van Kapittelweg 33 op HANCampus Nijmegen. Zij coördineert alle facilitaire zaken voor deze locatie.

de han investeert in faciliteiten

Gerrit de Lang | medewerker van het Centraal Servicepunt, het eerste aanspreekpunt voor veel vragen

Studenten | van de opleiding Creatieve Therapie in ‘de winkel van Tante Sjaan’

Studenten Verpleegkunde | hebben in het gebouw ruime praktijkruimtes

Medewerkers | maken dagelijks gebruik van de verschillende faciliteiten

Ton van de Ven en Willem van Loon | dragen vanuit facilitaire zaken zorg voor het gebouw en haar gebruikers

Organisatie De HAN omvat vier faculteiten: Economie en Management, Gezondheid Gedrag en Maatschappij, Techniek en Educatie (inclusief het Instituut voor Leraar en School (ILS)). Daarnaast is er de Informatica Communicatie Academie (ICA). Elke faculteit bestaat uit een aantal instituten (clusters van verwante bacheloropleidingen) en een afdeling contractactiviteiten voor de zakelijke dienstverlening. De contractactiviteiten van de faculteiten Economie en Management, Techniek en ICA zijn samengebracht in een gezamenlijk kenniscentrum. De HAN biedt zestig hbo-bacheloropleidingen, zestien hbo-masteropleidingen en meer dan honderdzestig post-hbo-opleidingen. Daarnaast wordt vanuit zevenentwintig (peildatum maart 2007) lectoraten toegepast onderzoek verricht. Alle ondersteunende diensten van de HAN zijn verdeeld in zeven units, samengebracht in het Service Bedrijf. Naast de HAN bestaat de HAN Holding BV. Deze bevat onder andere een aantal BV’s waarin commerciële activiteiten zijn ondergebracht.

Wijzigingen in 2006 In september 2006 is het ILS als gezamenlijk instituut voor de eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen van Radboud Universiteit Nijmegen en HAN opgesplitst in twee aparte instituten. De eerstegraads lerarenopleidingen zijn ondergebracht bij de Radboud Universiteit en de tweedegraads lerarenopleidingen bij de HAN. Zowel de Ondernemingsraad van de Radboud Universiteit als de Medezeggenschapsraad van de HAN stemden hiermee in. De verschillende karakters van de opleidingen maakten de interne organisaties lastig te verenigen. Het voordeel van een gezamenlijk instituut, woog niet op tegen de voortdurende aandacht die de verschillen bleven vragen. Beide instituten blijven nauw samenwerken en een gezamenlijk loket vormen voor scholen uit het voortgezet onderwijs.

HAN

www.han.nl

stichting hogeschool van arnhem en nijmegen raad van toezicht college van bestuur han holding bv*

hogeschool van arnhem en nijmegen medezeggenschapsraad

service

faculteit

faculteit

faculteit

faculteit

informatica

bedrijf

educatie

gezondheid

economie en

techniek

communicatie

gedrag en

management

academie

maatschappij deelraad service bedrijf

f ac u lt e itsrad e n

sensor

Facilitaire Zaken Financieel Economische Zaken Informatie Communicatie Technologie

Instituut Educatie BVE en VO (ILS)

Instituut Paramedische Studies

Instituut Educatie PO (PABO)

Instituut Verpleegkundige Studies

Afdeling Opleidingskunde

Instituut Sport en Bewegingsstudies

Marketing Communicatie en Voorlichting

Studentzaken

Instituut Bedrijfskunde & Rechten

Instituut Engineering

Informatica Communicatie Academie

Instituut Built Environment Instituut Applied Sciences

Instituut Finance & Management

Instituut Sociale Studies

Personeel en Organisatie Service Centrum Onderwijs

Instituut International Business & Communication

Afdeling Mondzorgkunde Lectoraten

Lectoraten

NDO, Dienstverlening in onderwijsontwikkeling

VDO, Opleidings en Adviescentrum

Lectoraten

Lectoraten

Lectoraten

HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica**

Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, het management en een overzicht van de opleidingen zie hoofdstuk Overzichten vanaf pagina 136. * **

Onder HAN Holding BV vallen Interstudie BV, HAN Flex BV, HAN Individueel Onderwijs BV en HAN Studentbedrijven BV. HAN Kenniscentrum wordt per januari 2007 ontbonden; de activiteiten worden ondergebracht bij de desbetreffende faculteiten.


Een veranderd organisatieperspectief De HAN hanteert als uitgangspunt dat organisatieontwikkelingen volgen op inhoudelijke ontwikkelingen. Om de flexibilisering van het onderwijs beter vorm te kunnen geven, zijn in 2005 verwante bacheloropleidingen geclusterd tot instituten. In vervolg hierop stond 2006 in het teken van het verder denken over een passende organisatie. Intensieve discussies tussen College van Bestuur, faculteitsdirecteuren, directeur Service Bedrijf en instituutsdirecteuren hebben geleid tot een veranderd organisatieperspectief. Het facultaire model met daarbinnen de instituten blijft gehandhaafd, maar de verantwoordelijkheid van de instituten zal een meer integraal karakter krijgen, met een primaire focus op het bacheloronderwijs. Faculteitsdirecteuren krijgen, met name verantwoordelijkheid voor de verbindingen tussen instituten en het bacheloronderwijs en de overige kernactiviteiten van de HAN: masteropleidingen, onderzoek en dienstverlening. In lijn hiermee voert de HAN aanpassingen door in de cyclus van planvorming, toetsing en verantwoording, waarbij het instituut nadrukkelijk als uitgangspunt gaat dienen. Het veranderde organisatieperspectief zal met ingang van 2007 zijn beslag krijgen.

Bestuur op basis van good governance De HAN wil zich als maatschappelijke instelling open en transparant verantwoorden naar haar omgeving. De HAN wil daarbij beoordeeld worden op het realiseren van haar doelstellingen en de dialoog aangaan met betrokken stakeholders over haar beleid. Hiermee sluit de HAN aan bij de Branchecode Governance Hogescholen die in februari 2006 als bindingsbesluit is goedgekeurd. De HAN handelde in grote lijnen al overeenkomstig de Branchecode. In 2006 heeft de hogeschool de puntjes op de ‘i’ gezet, onder andere door het formaliseren van een aantal regelingen en codes. Hieronder staan de hoofdlijnen van de corporate governance struc-

HAN

www.han.nl

tuur bij de HAN. Op www.han.nl is een onderdeel ingericht dat specifiek gaat over de corporate governance van de HAN.

Structuur HAN De HAN heeft als doel een bijdrage te leveren aan het hoger onderwijs - in het bijzonder het hoger beroepsonderwijs - en aan de ontwikkeling van beroepen waarop dit onderwijs is gericht. Zij doet dit door de verzorging van (post-) hoger beroepsonderwijs, toegepast onderzoek, overdracht van relevante kennis aan de maatschappij en andere vormen van maatschappelijke dienstverlening die voor het doel bevorderlijk kunnen zijn. Het College van Bestuur is belast met het bestuur van de HAN conform de statuten van de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het bestuursreglement van de HAN. De Raad van Toezicht is belast met het toezicht daarop. De HAN heeft hiervoor een planning-en-controlcyclus ingericht, gebaseerd op managementcontracten en viermaandelijkse managemantrapportages op instituutsniveau. De faculteitsdirecteuren/ directeur Service Bedrijf rapporteren aan het College van Bestuur. Het College van Bestruur rapporteert op zijn beurt aan de Raad van Toezicht.

College van Bestuur Aansluitend op de wet en de statuten van de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, liggen de taken en bevoegdheden van het College van Bestuur vast in het bestuursreglement van de HAN. Het College is verantwoordelijk voor de realisatie van de strategie en doelstellingen uit het Instellingsplan van de HAN en de resultaatontwikkeling hierin. Het College stelt het Instellingsplan vast en van daaruit de kaders waarbinnen de faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf hun beleid voeren. Ieder jaar leggen College van Bestuur, faculteitsdirecteuren/directeur Service Bedrijf afspraken vast over de gewenste resultaten van dit beleid


in managementcontracten. Drie maal per jaar rapporteren de faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf aan het College. Bij de inzet van beleid en middelen ligt de focus op de zeven resultaatgebieden van het HAN-Instellingsplan. Deze manier van resultaatgericht werken geeft de eenheden een grote mate van vrijheid om binnen de kaders zelf te bepalen hoe zij de afgesproken resultaten bereiken.

Samenstelling College van Bestuur Het College van Bestuur bestaat uit twee leden met de volgende taakverdeling: • mr. M.J.G. (Marcel) Wintels (1963), voorzitter

Naast specifieke in- en externe voorzitterstaken de meer beheersmatige aandachtsvelden huisvesting en financiën en het Programma Kennispoort.

• drs. M.J.G. (Ron) Bormans (1957)

De aandachtsvelden onderwijs, studenten, personeel, ICT en het Programma HOF.

Zowel de voorzitter als het lid van het College heeft een arbeidsovereenkomst voor vier jaar. Na het verlopen van deze termijn is herbenoeming mogelijk. De arbeidsovereenkomst van de voorzitter liep 1 september 2006 af; de Raad van Toezicht heeft Marcel Wintels per die datum herbenoemd voor een periode van twee jaar. De collegeleden zijn samen en ieder afzonderlijk verantwoordelijk voor de wijze waarop zij hun taken uitoefenen. Zij leggen verantwoording af aan de Raad van Toezicht.

Bezoldiging College van Bestuur De leden van het College van Bestuur bouwen pensioen op conform de ABP-regeling. Naast het vaste salaris hebben zowel voorzitter als lid in 2006 over 2005 een gratificatie ontvangen van anderhalf maandsalaris. Deze gratificatie is vastgesteld door de voltallige Raad van Toezicht, op voorstel van de remuneratiecommissie. Het bedrag is gebaseerd op een goede beoordeling van het algemeen functioneren van het College van

HAN

www.han.nl

Bestuur en de resultaten op de kwantitatieve en kwalitatieve prestatiecriteria, gekoppeld aan de resultaatgebieden uit het Instellingsplan.

Nevenfuncties leden College van Bestuur Marcel Wintels Bestuurslid HBO-Raad (onbezoldigd), bestuurslid Stichting GelderKennis Nijmegen (onbezoldigd), bestuursvoorzitter SKIOG (Stichting Kennisintensief Innovatief Ondernemerschap Gelderland (onbezoldigd), Ondernemerscentrum Lorentz BV (onbezoldigd), bestuurslid (penningmeester) Stichting Health Valley (onbezoldigd), lid regiogroep Triangle (onbezoldigd), lid Commissie Smartmix (onbezoldigd), voorzitter KNWU (Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie) (onbezoldigd), presidentcommissaris Stoas BV (bezoldigd), lid Raad van Toezicht Hoederloo Groep (bezoldigd), commissaris Van der Kamp Groep BV (bezoldigd), commissaris B&C International BV (bezoldigd). Ron Bormans Bestuurslid SDGI (Stichting Dienstverlening Gebruikersorganisaties Informatievoorziening) (onbezoldigd), lid Platform ICT en Organisatie Stichting Surf (onbezoldigd), lid Raad van Toezicht Stichting Voortgezet Onderwijs De Liemers (onbezoldigd), Lid Raad van Advies World University Championship 2009 bidding committee (studenten wereldkampioenschap wielersport) (onbezoldigd), lid Nijmeegs Innovatie Platform (onbezoldigd), bestuurslid Stichting Zorgverzekering Studenten HBO (onbezoldigd), lid Raad van Toezicht ROC Leiden (bezoldigd). Tegenstrijdige belangen De HAN en het College van Bestuur vermijden elke vorm en schijn van belangenverstrengeling. Besluiten waarbij sprake is van tegenstrijdigheid in belangen tussen een lid van het College en de HAN, neemt de Raad van Toezicht of één lid van de Raad van Toezicht dat hiervoor is aangewezen.


Overzicht Bezoldiging College van Bestuur 2005 en 2006

Bruto salaris incl. vakantietoeslag en ZKOO*

Onkosten vergoeding

Werkgevers lasten, incl. pensioenpremie**

Autokosten

Gratificatie

Bruto arbeidskosten

2005 Over 2004 Marcel Wintels, voorzitter

164.554

3.185

36.621

28.031

11.900

244.291

Ron Bormans

113.062

3.185

23.311

19.509

***

159.067

--

--

--

--

9.965

9.965

277.616

6.370

59.932

47.540

21.865

413.323

Jeanne Mulder**** CvB Totaal

2006 Over 2005 Marcel Wintels, voorzitter

168.793

3.185

25.638

25.322

Ron Bormans

122.764

3.185

18.201

CvB Totaal

291.557

6.370

43.839

18.654

241.592

35.516

13.311

192.977

60.838

31.965

434.569

*****

Conform wettelijke richtlijnen is per 2006 de ZKOO komen te vervallen; toege

*

voegd zijn de inkomenscompensatie + vergoeding premie zorgverzekeringswet.

Conform wettelijke richtlijnen is per 2006 de FPU-opbouw komen te vervallen

**

Ron Bormans is per 1-1-2005 in dienst gekomen van de HAN. De mogelijk

***

heid voor een gratificatie was derhalve niet van toepassing. ****

Jeanne Mulder heeft per 1 januari 2005 de HAN verlaten in verband met FPU. Zij is per die datum opgevolgd door Ron Bormans.

*****

Verhoging van deze kosten is het gevolg van aanpassing van het leasecontract 2005 en 2006 waarbij 2005 nog geen volledig contractjaar besloeg.

HAN

www.han.nl

Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van de HAN door het College van Bestuur. De taken van de Raad zijn expliciet beschreven in de statuten van de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, evenals de besluiten van het College van Bestuur die goedkeuring van de Raad van Toezicht behoeven. De Raad bestaat uit minimaal vijf en maximaal zeven leden. De leden hebben zitting voor een termijn van vier jaar en treden af volgens een door de Raad vastgesteld rooster. Ze zijn onmiddellijk herkiesbaar voor een tweede zittingstermijn van vier jaar, waarbij ze in principe voor niet meer dan acht jaar aaneengesloten zitting kunnen hebben in de Raad van Toezicht. De medezeggenschapsraad heeft adviesrecht op de voorgenomen benoeming van leden in de Raad van Toezicht.

Samenstelling Raad van Toezicht De huidige Raad van Toezicht bestaat uit vijf leden met de heer ing. J.W. Ramaekers als voorzitter. In lijn met de Branchecode Governance Hogescholen heeft de Raad mevrouw prof.dr. J.M. Cramer gekozen als vice-voorzitter. De heer drs. J.C. Houwert werd benoemd voor een tweede zittingstermijn van vier jaar. Overigens hebben zich in 2006 geen wisselingen voorgedaan in de samenstelling. De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. In de HAN-statuten zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van omvang en globale profielkenmerken van de Raad van Toezicht. In 2007 publiceert de HAN een algemeen profiel Raad van Toezicht op de HANsite. Een overzicht van de samenstelling van de Raad van Toezicht, inclusief hoofden nevenfuncties, is te vinden op pagina 139.


het netwerk van

v

Jos Steens |

Medewerkers zijn dé kritische succesfactor om de doelstellingen van de HAN te realiseren. Tevredenheid van medewerkers is dan ook een belangrijke indicator. We stellen de verbinding tussen de doelstellingen van de organisatie en de persoonlijke ontwikkeling van de medewerker centraal. Medewerkers kunnen zowel bij onderwijs als onderzoek en/of advisering betrokken zijn. Jos Steens is docent en propedeusecoördinator voor de bacheloropleidingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie en verzorgt een groot aantal maatwerkopleidingen voor bedrijven. Daarnaast werkt hij nauw samen met onderzoekers van het HAN Biocentre en docenten van de masteropleiding Molecular Life Sciences.

de han investeert in medewerkers

Bachelorstudenten | hebben contact

met docenten, in vaklessen, bij stages of (afstudeer)onderzoek

Mushtaq Khan | volgt de masteropleiding Molecular Life Science

Edwin van Weert | van New Brunswick

Scientific, waar Jos Steens de maatwerkcursus Bioprocestechnologie verzorgt

Victor Schut | werkt bij Proteonic. HAN BioCentre is first supplier voor Proteonic

Christien Lokman | onderzoeker voor HAN Biocentre en coördinator Master Molecular Life Science

Kerncommissies Conform de Branchecode Governance Hogescholen is het bij een Raad van Toezicht van vijf leden niet verplicht om kerncommissies in te stellen. De Raad heeft in 2006 besloten tot formalisatie van de remuneratiecommissie, die in de praktijk al functioneerde. De commissie bestaat uit de heren ing. J.W. Ramaekers (voorzitter) en mr. E. d’Hondt. De remuneratiecommissie bereidt besluitvorming voor in de Raad over het selectie- en arbeidsvoorwaardenbeleid voor (leden van) Raad van Toezicht en College van Bestuur. De precieze taakstelling ligt vast in een reglement. De Raad heeft geen aparte auditcommissie ingesteld: het toezicht op de interne risicicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing en de naleving van de aanbevelingen van de accountants, dit gebeurt door de voltallige Raad van Toezicht.

Vergoeding Raad van Toezicht De totale vergoeding van de Raad van Toezicht bedroeg in 2006 € 29.075. Per 1 juli 2006 is de vergoeding in overeenstemming gebracht met de aangescherpte verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad in het licht van de Branchecode Governance Hogescholen. De vergoeding is op voorstel van de remuneratiecommissie verhoogd van € 3.630 voor alle leden naar bruto € 7.500 voor leden en € 10.000 voor de voorzitter.

Verslag van de Raad van Toezicht over 2006 De Raad van Toezicht is in 2006 vier maal bijeen geweest, in het bijzijn van het College van Bestuur. Daarnaast hadden de voorzitters van het College en de Raad regelmatig bilateraal (voor)overleg. De Raad van Toezicht heeft goedkeuring gegeven aan het investeringsbudget van € 10,5 miljoen voor nieuwbouw voor het instituut Engineering op de Arnhemse HAN-Campus. Verder gaf de Raad goedkeuring aan de Jaarrekening HAN 2005, het Jaarverslag HAN 2005 en de begroting HAN 2007.

HAN

www.han.nl

Met de controlerend accountant is in juni 2006 de controle van de jaarrekening inclusief het bijbehorende accountantsverslag en de meerjarenprognose besproken. Ook boog de Raad zich over de wens tot splitsing van de financieeladministratieve functie en de controlfunctie. Op termijn zal de HAN deze splitsing doorvoeren. Met ingang van 2006 krijgt de Raad van Toezicht de jaarrekening en het jaarverslag over het voorgaande jaar al begin april ter goedkeuring voorgelegd. De Raad van Toezicht heeft kennis genomen van de opzet en verdere ontwikkeling van het integraal risicomanagement in de HAN en van de tussentijdse rapportages hierover. Als onderdeel hiervan is de rapportage over het veiligheidsbeleid en de crisisbeheersing in de HAN aan de orde geweest (zie verder laatste paragraaf van dit hoofdstuk). Ook heeft het College van Bestuur de Raad van Toezicht nauwgezet op de hoogte gehouden van de voortgang in het Vervolgonderzoek Rekenschap. De Raad ondersteunt het College in de beroepsprocedures die het heeft uitstaan (zie paragraaf Vervolgonderzoek Rekenschap van dit hoofdstuk). Over de voortgang in de realisatie van de doelstellingen informeerde het College van Bestuur de Raad van Toezicht met viermaandelijkse managementrapportages. De Raad is content met deze beknopte wijze van rapporteren over de resultaatgebieden en speerpunten uit het Instellingsplan. De rapportage zal in 2007 nog meer gericht zijn op transparantie van de middeleninzet, door het (financiële) verloop van grootschalige projecten nog beter zichtbaar te maken. Naast de regelmatige managementrapportages kwamen elke vergadering de volgende onderwerpen aan de orde: de voortgang van de programma’s HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) en Kennispoort HAN, de HANorganisatieontwikkeling, de nieuwbouw op de campus in Nijmegen en de verdere huisvestingsplannen in Arnhem en Nijmegen, de visitatie- en


accreditatieuitslagen, de uitslagen van studenttevredenheidsonderzoeken en de medewerkerstevredenheidsmeting. Verder was de ontwikkeling van hoger onderwijs in Apeldoorn en de strategische positie van de HAN hierin, regelmatig onderwerp van gesprek. Voorafgaand aan de reguliere vergadering in maart heeft de Raad van Toezicht het functioneren van het College van Bestuur, zowel als collectief als per individueel lid, geëvalueerd in het licht van de prestatieafspraken over 2005. Op basis van een zeer goede evaluatie heeft de Raad op voorstel van de remuneratiecommissie positief besloten over het verstrekken van een gratificatie over 2005 aan beide bestuursleden. Vanuit de wens om de wijze van bestuur door het huidige bestuurskoppel voor dit moment te continueren werd de tijdelijke arbeidsovereenkomst van de bestuursvoorzitter voor twee jaar verlengd, tot 1 september 2008. De Raad heeft kennis genomen van de rapportage van het landelijke onderzoek naar de bezoldiging van bestuurders en toezichthouders in 2005. De Raad heeft hierbij geconcludeerd dat de bezoldiging van de HAN-bestuurders in 2005 in de pas liep met de landelijke richtlijnen. Deze rapportage heeft in het najaar 2006, in opdracht van de raden van toezicht van hogescholen, geleid tot een herziene adviesregeling ‘Uitwerking bezoldiging bestuurders hogescholen’. Daar waar deze afwijkend waren, zijn de arbeidscontracten van de beide bestuursleden zoveel mogelijk in lijn gebracht met deze herziene adviesregeling.

Vertaling Branchecode Governance Hogescholen naar de HAN Voor zover dat nog niet gebeurd was, heeft de HAN in 2006 de Branchecode doorgevoerd. De Raad van Toezicht heeft goedkeuring gegeven aan het Reglement Raad van Toezicht, de Integriteitscode en de Klokkenluider regeling. Alle regelingen zijn gepubliceerd via de website van de HAN, waarop een apart deel is ingericht over de corporate governance structuur van de HAN. Verder heeft de Raad de remuneratiecommissie geformaliseerd en goedkeuring gegeven aan het Reglement Remuneratiecommissie.

HAN

www.han.nl

Overleg met de Medezeggenschapsraad Het jaarlijkse overleg van de Raad van Toezicht met de Medezeggenschapsraad heeft om agendatechnische redenen niet plaatsgevonden in 2006; het overleg staat gepland voor februari 2007.

Verticale en horizontale verantwoording Het College van Bestuur legt op twee manieren verantwoording af: verticaal en horizontaal. Het jaarverslag en de managementrapportages zijn belangrijke instrumenten in zowel de verticale als horizontale verantwoording. De verticale verantwoording vindt plaats naar de Minister van OCW. Intern rapporteert het College aan de Raad van Toezicht. De HAN kent vele vormen van horizontale dialoog en verantwoording. Naar studenten en medewerkers onder andere via de medezeggenschapsorganen en opleidingscommissies. Het werkveld (bedrijven, beroepsgroepen en instellingen) is betrokken in de opleidingscommissies en de werkveld-/beroepenveldcommissies voor de bewaking van de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast kennen verschillende organisatieonderdelen een aparte Raad van Advies. Om een goede basis te bieden voor de dialoog ontvangt het volledige HAN-management en de Medezeggenschapsraad de viermaandelijkse managementrapportages van het College van Bestuur aan de Raad van Toezicht. Deze rapportages staan ook op het intranet voor alle HAN-medewerkers en -studenten. Met ingang van 2006 stelt de HAN de rapportages ook beschikbaar aan externe doelgroepen via de HAN-website. Naast deze vormen van formele verantwoording en dialoog is het College van Bestuur van de HAN vooral ook gemotiveerd om de informele dialoog


te voeren. Zo heeft het College voor 2007 weer werkbezoeken aan alle instituten en service units gepland. In de afgelopen jaren hebben deze werkbezoeken verschillende vormen gehad: afdelingswerkbezoeken, lunchgesprekken, ontbijtbijeenkomsten met en zonder studenten. Voor 2007 zal het College zoveel mogelijk aansluiten bij reguliere, dagelijkse activiteiten van medewerkers, zoals teamoverleggen, studiedagen, heidagen, pauzes en andere gemeenschappelijke activiteiten. De insteek blijft dezelfde: met zoveel mogelijk medewerkers van gedachten wisselen over alle goede en minder goede zaken die zij in hun werk ervaren. Kernthema hierbij is de HAN-brede uitrol van het vernieuwde onderwijs volgens HOF, waarbij in 2007 de aandacht vooral ook gericht zal zijn op de bewaking van de onderwijsintensiteit. Daarnaast ontvangt de HAN graag externe stakeholders voor ‘werkbezoeken’. In 2006 brachten wethouder en gemeenteraadsleden van Nijmegen een kennismakingsbezoek aan de HAN, evenals een aantal tweede kamerleden met onderwijs in hun portefeuille. Ook de per 2006 nieuw aangetreden Commissaris van de Koningin voor de Provincie Gelderland, de heer Clemens Cornielje, maakte nader kennis met de HAN door een werkbezoek. Tijdens alle bezoeken was niet alleen sprake van bestuurlijk overleg, maar ook van gesprekken met instituutsdirecteuren, docenten en studenten over het reilen en zeilen van de HAN. Tot slot bezochten op 12 juni Minister De Geus en Staatssecretaris Rutte de HAN in het kader van de landelijke ‘kabinetsronde’. Onder de titel “Meer mensen aan het werk” bezocht de delegatie drie locaties in OostNederland. Door deze bezoeken wilden de bewindslieden beter zicht krijgen op het resultaat van verschillende maatregelen voor werknemers, werkgevers en werkzoekenden, met het oog op mogelijke verbetering van het huidige beleid.

HAN

www.han.nl

Medezeggenschap Medezeggenschapsstructuur De medezeggenschapsstructuur van de HAN kent een medezeggenschapsraad op hogeschoolniveau en deelraden op het niveau van faculteiten en Service Bedrijf. Het College van Bestuur en de Medezeggenschapsraad (MR) verhouden zich tot elkaar op de manier die is vastgelegd in het medezeggenschapsreglement. Volgens dit reglement heeft de MR: • instemmingsbevoegdheid bij principiële beleidsdocumenten en regelingen voor personeel en/of studenten; • adviesbevoegdheid bij de uitwerking van andere belangrijke zaken met name gerelateerd aan het Instellingsplan. Ook in 2006 was het College van Bestuur op vrijwel elke vergadering van de Medezeggenschapsraad kort aanwezig voor een algemeen voortgangsverslag, nadere toelichting of overleg over specifieke onderwerpen. Daarnaast hadden het Dagelijks Bestuur van de Raad en de collegevoorzitter om de drie weken regulier overleg. Ook dit jaar is het overleg tussen MR en College van Bestuur constructief en plezierig verlopen. De samenstelling van de Medezeggenschapsraad is te vinden op pagina 142.

Activiteiten Medezeggenschapsraad De Medezeggenschapsraad vergaderde in 2006 twaalf keer plenair. Daarnaast kwamen de drie raadscommissies Financiën en Huisvesting (FH), Organisatie, Personeel en ARBO (OPA) en Studentzaken en Onderwijs (SO) ieder twaalf keer bij elkaar. Het Dagelijks Bestuur van de Medezeggenschapsraad vergaderde vrijwel wekelijks.


Voorgelegde besluiten en aandachtspunten: • Begroting 2007; positief advies over de kaderbrief en begrotingsrichtlijnen 2007 en de begroting 2007 • Wijziging bestuursreglement; instemming • ARBO-jaarplan 2006; instemming. • Ontvlechting van het ILS als gemeenschappelijk instituut van HAN en RU; positief advies • Managementcontracten tussen CvB en faculteitsdirecties • Managementrapportages • Rapport arbeidsinspectie • Evaluatie functioneren HAN-ombudsman • Evaluatie HAY-functieordening • Jaarverslag reïntegratie en mobiliteit • Jaarlijks medewerkertevredenheidsonderzoek • Jaarlijks studententevredenheidsonderzoek • Jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek vanuit het Service Bedrijf • Digitale klachtenbus • HAN-breed dagschema; spelregels van de roostering • Tussenrapportages Programma HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) • Tussenrapportages Programma Kennispoort HAN • Onderwijs- en examenreglement • Werktijdenregeling • Gedragscode ICT • Instellingsplan studeren met een functiebeperking • Bestuursbeurzen • Keuzevakken pré-HOF-studenten • Problemen met de huisvesting, vooral in Nijmegen na het betrekken van de nieuwbouw aan de Kapittelweg • Masterplan nieuwbouw Campus in Arnhem • Voordrachten voor (her)benoemingen van leden voor het college van beroep studenten, de redactieraad van Sensor en de commissie taaktoedeling en beoordelingszaken.

HAN

www.han.nl

Vervolgonderzoek Rekenschap Naar aanleiding van het vervolgonderzoek Rekenschap (Commissie Schutte) had de Staatssecretaris van OCW twee terugvorderingsbesluiten neergelegd bij de HAN: één over 1999 voor een bedrag van k€ 383 en één over 2000-2002 voor een bedrag van k€ 2.072. Over beide terugvorderingsbesluiten is de HAN, na afwijziging van bezwaar hiertegen bij het ministerie, een beroepsprocedure gestart bij de rechtbank. Op verzoek van de rechtbank zijn de beroepsprocedures in één zitting behandeld. 1 Maart 2007 ontving de HAN de rechtelijke uitspraak. De rechtbank stelt de HAN grotendeels in het gelijk. Voor een bedrag van € 1,7 miljoen heeft de Staatssecretaris OCW ten onrechte bekostigingsgeld van de HAN teruggevorderd. Voor de HAN blijft een te corrigeren bedrag over van ca. € 7 ton. De staatssecretaris is veroordeeld in het betalen van de proceskosten en vergoeding van het griffierecht aan de HAN. De HAN vindt de (voorlopige) afloop bevredigend. Zij wil overgaan tot sluiting van het dossier, maar is tevens van oordeel dat ook de laatste € 7 ton ten onrechte wordt teruggevorderd. De HAN brengt dit in overleg met het Ministerie van OCW.

Voortdurende toetsing regelgeving inschrijving en bekostiging Om elke mogelijkheid van onrechtmatig handelen uit te sluiten, kent de HAN een systeem van voortdurende centrale toetsing aan en afstemming op interpretatie van ministeriële regelgeving inzake inschrijving en bekostiging. Het College van Bestuur heeft hiertoe Richtlijnen Inschrijving en Bekostiging vastgesteld die bindend zijn voor de beleids- en uitvoeringsorganisatie. Een apart ingestelde Toetscommissie Inschrijving en Bekostiging (TIB) is belast met voortdurende advisering betreffende benodigde intepretatie van regelgeving inzake inschrijving en bekostiging in bijzondere gevallen. De HAN heeft verder één hogeschoolbrede Studenten Inschrijf Administratie ingevoerd met eenvormig gehanteerde instructies en procedures. Tot slot vindt jaarlijks door de externe accountant een beoordeling plaats van de kwaliteit van en controle op de administratieve organisatie,


administratieve bedrijfsvoering en interne controles, waarvan de bevindingen worden weergegeven in het accountantsverslag. Dit accountantsverslag wordt met de Raad van Toezicht in het bijzijn van de externe accountant besproken.

Integraal risicomanagement Begin 2006 heeft de Algemene Vergadering van de HBO-Raad de Branchecode Governance Hogescholen goedgekeurd. In de Branchecode wordt gewezen op de verantwoordelijkheid van het bestuur voor het beheersen van risico’s en interne risicobeheersings- en controlesystemen. Het bestuur verplicht zich aan de Raad van Toezicht inzichtelijk te maken wat de belangrijkste risico’s zijn die de HAN bedreigen in het behalen van haar doelstellingen en de systemen die de HAN gebruikt om deze risico’s te beheersen. In aansluiting op de uitgevoerde risico-inventarisatie aan de hand van het COT Instituut voor Veiligheid- en Crisismanagement en een externe onderwijsrisicoscan in 2005, startte de HAN in oktober 2006 een project voor het ontwikkelen en uitwerken van systematisch risicomanagementbeleid. De verantwoordelijkheid voor risicomanagement wordt belegd bij het management en de verantwoording over risicomanagement gaat een onderdeel vormen van de reguliere planning-en-controlcyclus. Het is de bedoeling dat het project in 2007 HAN-breed wordt uitgerold en dat risicomanagement vanaf 2008 geïntegreerd is in de planning-en-controlcyclus.

HAN

www.han.nl

Publiek - privaat Het bekostigd onderwijs wordt niet uitbesteed aan private organisaties. De rijksbijdrage wordt niet besteed aan investeringen in private activiteiten. De opbrengsten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan de betreffende door de overheid bekostigde onderwijsactiviteiten of de overige vanuit de markt gefinancierde activiteiten. Echter in toenemende mate hebben veel activiteiten, zoals bijvoorbeeld vanuit de lectoraten, effect op zowel het reguliere onderwijs (dus overheidsbekostigde activiteiten) als op door de markt gefinancierde (private) activiteiten. De financiële scheiding tussen onderwijs en marktactiviteiten is daardoor niet altijd strikt te hanteren. Toch is hier een zo consistent mogelijke toerekening toegepast. De HAN heeft in 2006 4 maatwerktrajecten verzorgd waaraan 257 studenten hebben deelgenomen


HAN

www.han.nl

financiën

5


het netwerk van

Menno Merts |

lid van de kenniskring Mobiliteitstechnologie en Voertuigmechatronica

We ontwikkelen hoger beroepsonderwijs in een maatschappelijke context. Zo is een centraal thema bij de opleiding Autotechniek het vraagstuk van duurzame energie. Naast de klassieke vraagstukken met betrekking tot autotechniek, schenken we meer en meer aandacht aan moderne technologieën voor zuinige vormen van verbranding en energie-opslag én vormen van aandrijving die relatief schoon zijn. Dit accent zie je ook terug in de themakeuzes van onze lectoren, de programmering van het onderwijs en bijzondere projecten zoals bijvoorbeeld ‘Prautotype’, een project waarbij een multidisciplinair team van studenten, docenten en externe relaties een innovatieve schone auto ontwierp. Menno Merts is lid van de Kenniskring Mobiliteitstechnologie en Voertuigmechatronica en projectleider van ‘Prautotype’.

de han investeert in duurzaamheid

Maik Schram | student opleiding Autotechniek, ontwikkelde de wielophanging van ‘Prautotype’

Bram Veenhuizen | lector Voertuigmechatronica

Sabine Dekkers | tweedejaars student

Autotechniek, werkte aan het brandstofsysteem en de transmissie

Arjan Huesken | Marketing Coördinator van Brezan Automaterialen, leverde automaterialen voor ‘Prautotype’

Bert de Gooijer | technisch directeur Gomec-

sys en oud-student van Autotechniek, ontwikkelde de innovatieve motor in ‘Prautotype’

Financieel beleid Uitgangspunt voor het financiële beleid van de HAN is het Instellingsplan. Om de strategische doelstellingen kracht bij te zetten zijn voor de realisatie van de speerpunten extra inspanningen en dus investeringen nodig. Mede door in het verleden en in het afgesloten jaar gevormde voorzieningen heeft de HAN een gezonde uitgangspositie, ook in het licht van de ambitie van het Instellingsplan. Meer over het Instellingsplan HAN 20042008 is te lezen in Hoofdstuk 1. Uitgaande van de twee hoofddoelstellingen uit het Instellingsplan worden per faculteit en voor het Service Bedrijf managementafspraken gemaakt over kwantitatieve en kwalitatieve resultaten. Deze afspraken vinden hun financiële vertaling in de onderliggende begrotingen. De directeuren zijn integraal verantwoordelijk voor de betreffende eenheden. De faculteiten en het Service Bedrijf dienen minimaal een sluitende begroting te realiseren. De voortgang van deze afspraken wordt als onderdeel van het integrale planning- en controlproces door middel van viermaandelijkse managementrapportages en bilateraal overleg daarover gemonitord. Het behalen van een maximaal financieel resultaat is uiteraard niet het doel van de HAN, dat veeleer gelegen is in het aanbieden van kwalitatief hoogwaardige bachelor-, master- en overige opleidingen alsmede andere vormen van kennisdienstverlening. Dit dient te gebeuren op een gezonde financiële basis en binnen de financiële ruimte die de HAN meerjarig ter beschikking staat. De opbrengsten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan de betreffende (door de overheid bekostigde) onderwijsactiviteiten of de overige (vanuit de markt gefinancierde) activiteiten. Echter in toenemende mate hebben veel activiteiten, zoals bijvoorbeeld vanuit de lectoraten,

HAN

www.han.nl

effect op zowel het reguliere onderwijs (dus overheidsbekostigde activiteiten) als op door de markt gefinancierde (private) activiteiten. De financiële scheiding tussen onderwijs en marktactiviteiten is daardoor niet altijd strikt te hanteren. Toch is hier een zo consistent mogelijke toerekening toegepast.

Financiële prestaties In deze paragraaf wordt (in het kort) ingegaan op de investeringen, de exploitatierekening 2006 en de resultaten met betrekking tot het initieel onderwijs, de contractactiviteiten en de ondersteunende diensten. Daar waar mogelijk worden verschillen tussen begroting en realisatie 2006 en tussen realisatie 2005 en 2006 toegelicht en wordt ingegaan op de ontwikkeling in de meerjarencijfers.

Additionele investeringen in speerpunten van beleid

Uitgaven ten laste van de voorzieningen c.q. exploitatie werkelijk

(x € 1.000)

HAN Onderwijs Flexibilisering

begroot

prognose

2003

2004

2005

2006

2006

2008

229

4.292

8.176

7.693

7.591

305

7

612

482

397

545

150

515

464

513

641

391

165

114

102

118

398

401

Waaronder de ICT ontwikkeling: - HAN-Breed Studie Informatie Systeem - HAN Digitaal Portfolio ICT Toekomstvaste informatiearchitectuur Elektronische Leeromgeving HAN-brede ICT-infrastructuur Kennispoort

702


EXPLOITATIEREKENING Werkelijk

X € 1.000

2002

%

2003

%

2004

Begroot

%

2005

%

2006

%

2006

Prognose

%

2008

%

Baten Rijksbijdragen OCW

82.597

65

88.362

63

94.303

Overige overheidsbijdragen

470

0

2.005

1

1.701

1

1.490

1

1.745

1

1.761

1

2.343

1

Collegegelden

22.331

17

23.305

16

26.612

18

29.570

18

33.414

18

31.930

18

38.701

19

Baten werk i.o.v. derden

16.840

13

19.443

14

18.007

12

17.892

11

21.053

12

22.898

13

24.970

12

5.929

5

8.948

6

8.401

6

9.845

6

11.848

7

13.266

7

8.110

4

Overige baten Totaal baten

63 106.349

64 113.350

62 111.033

61 126.271

64

128.167 100 142.063 100 149.024 100 165.146 100 181.410 100 180.888 100 200.395 100

Lasten Personele lasten Afschrijvingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten

90.678

71

96.859

69 105.177

71 114.712

69 125.119

69 129.967

72 149.643

75

5.699

4

6.023

4

6.087

4

7.601

5

8.327

5

8.750

5

9.382

5

30.375

24

37.158

26

37.858

25

36.816

22

35.448

20

37.642

21

37.639

19

94 196.664

99

126.752

99 140.040

99 149.122 100 159.129

96 169.394

94 176.359

Saldo baten en lasten

1.415

1

2.023

1

-98

0

6.017

4

12.016

6

4.529

2

3.731

0

Saldo financiële lasten

264

0

-20

0

214

0

-193

0

38

0

-1.718

-1

-1.417

-1

1.679

1

2.003

1

116

0

5.824

4

12.054

6

2.811

2

2.314

-1

0

3.271

2

2

5.585

1

Resultaat gewone bedrijfsvoering Onttrekking voorzieningen Resultaat buitengewone bedrijfs Exploitatieresultaat

1.679

1

2.003

1

116

0

5.824

4

-777

0

11.277

6

2.811

Om de speerpunten uit het Instellingsplan te kunnen financieren zijn voldoende middelen nodig. In het verleden zijn voor deze ontwikkelingen veelal voorzieningen getroffen. Naast onttrekking aan deze voorzieningen

HAN

www.han.nl

zijn er ook uitgaven ten laste van de exploitatie gedaan. In voorgaande hoofdstukken is de voortgang van de projecten en de besteding van middelen daarbij al aangegeven. Het totale resultaat van de HAN over 2006 is € 11,3 miljoen. Dit is ruim € 8,7 miljoen hoger dan begroot (€ 2,8 miljoen). Dit is het saldo van hogere baten (€ 0,4 miljoen), lagere lasten (€ 7,4 miljoen), een hoger saldo financiële baten en lasten (€ 1,7 miljoen) en een niet begrote buitengewone last (van € 0,7 miljoen). De baten uit rijksbijdragen vallen ten opzichte van de begroting 2006 en de werkelijke cijfers 2005 € 2,3 miljoen respectievelijk € 7,0 miljoen hoger uit. De belangrijkste oorzaak hiervan is een groter aantal ingeschreven studenten. Door de stijging van het aantal studenten ontvangt de HAN ook meer collegegelden. De baten uit werk in opdracht van derden en overige baten zijn € 3,3 miljoen lager dan begroot. Bij het opstellen van de begroting is aangenomen dat een aantal lectoren het gehele jaar in dienst zou zijn en inkomsten zou binnenhalen. Doordat de aanstelling enigszins is vertraagd, is de begrote omzet niet gehaald. Ten opzichte van 2005 is een stijging van bijna 19% (€ 5,2 miljoen) gerealiseerd. Aan de lastenkant zijn de personele lasten per saldo € 4,8 miljoen lager dan begroot. Deze lagere personele lasten zijn onder andere ontstaan doordat de groei in vacatureruimte met een zekere vertraging wordt ingevuld. Daarnaast wordt bij projecten veel eigen personeel ingezet in plaats van extra personele inzet. Ten opzichte van 2005 zijn de personele lasten met ruim 9% (€ 10 miljoen) gestegen wat voornamelijk verklaard wordt door een stijging van het aantal fte’s als gevolg van de groei van het aantal studenten.


De afschrijvingslasten zijn iets lager dan begroot, omdat begrote investeringen later in het jaar hebben plaatsgevonden dan gepland. Ten opzichte van 2005 zijn de afschrijvingslasten toegenomen, wat voornamelijk verklaard wordt door ingebruikname van de Zuidoostvleugel in Nijmegen. De overige instellingslasten zijn € 1,7 miljoen, dit is 4,5% lager dan begroot. Dit komt door lagere huisvestingslasten (€ 1,5 miljoen) en lagere uitgaven op beheerskosten (€ 0,2 miljoen). Het saldo financiële baten en lasten is € 1,7 miljoen hoger dan begroot. Dit is veroorzaakt door lagere rentelasten doordat er nog geen externe lening is opgenomen en een hoger rentepercentage dan begroot op uitstaande saldi is ontvangen. Ondanks de afname van de liquide middelen is het saldo € 0,2 miljoen hoger dan in 2005. Dit komt door een hogere rentevergoeding. Als buitengewone last is in deze cijfers de terugvordering Rijksbijdrage 1999-2002 (€ 0,8 miljoen) verwerkt als gevolg van het bekostigingsonderzoek HBO. Van het oorspronkelijke terugvorderingbesluit van k€ 2.531 is uiteindelijk k€ 777 daadwerkelijk door de Rechtbank Utrecht als terug te vorderen toegewezen. Bij de contractafdelingen is het totale negatieve resultaat k€ 350 op een omzet van k€ 17.047 terwijl k€ 17.825 was begroot.

HAN

www.han.nl

HAN totaal naar onderdelen

Resultaat excl. rente (x € 1.000)

Initieel onderwijs

Contractactiviteiten

College van Bestuur en Service Bedrijf

HAN totaal

941

678

983

2.602

8.595

-350

3.032

11.277

Begroot Werkelijk

Initieel Onderwijs

Resultaat excl. rente (x € 1.000) Begroot Werkelijk

Educatie



Techniek

ICA

HAN totaal

753

0

187

0

1

941

1.219

5.051

1.191

935

199

8.595

College van Bestuur en Service Bedrijf


College van Bestuur

Begroot Werkelijk

Service Bedrijf HAN

HAN Huisvesting

HAN totaal

203

53

727

983

2.015

340

677

3.032

markt-/Contractactiviteiten


NDO

VDO

Economie en management

Techniek

Begroot

129

283

283

Werkelijk

102

102

-79

ICA

HAN totaal

-18

1

678

-306

-169

-350


Financiële positie Balans per 31 december

(na resultaatbestemming) Activa (x € 1.000)

2002

%

2003

%

2004

%

2005

%

2006

%

68.272

55

89.282

68

99.560

72

114.023

79

120.272

81

131

0

120

0

118

0

98

0

51

0

Voorraden en onderhanden werk

1.315

1

1.296

1

1.127

1

459

0

3.202

2

Vorderingen

7.547

6

7.765

6

7.864

6

6.684

5

7.086

5

904

1

904

1

0

0

0

0

0

0

45.889

37

31.189

24

28.412

21

23.181

16

18.039

12

100 148.650

100

Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa

Effecten Liquide middelen

124.058

Totaal activa

100 130.556

100 137.081

100 144.445

Passiva 2002

%

2003

%

2004

%

2005

%

2006

%

20.550

17

22.553

17

22.669

17

28.493

20

39.769

27

699

1

651

0

606

0

562

0

519

0

Voorzieningen

29.332

24

31.294

24

37.502

27

33.928

23

25.596

17

Schulden op lange termijn

26.308

21

25.523

20

24.869

18

24.021

17

23.142

16

Schulden op korte termijn

47.169

37

50.535

39

51.435

38

57.441

40

59.624

40

100 148.650

100

(x € 1.000) Eigen vermogen Egalisatierek. Invest. Subsidies

Totaal Passiva

124.058

100 130.556

100 137.081

100 144.445

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2005 toegenomen met € 6,2 miljoen door het gereedkomen van de Zuidoostvleugel in Nijmegen

HAN

www.han.nl

De voorraden, onderhanden werk en vorderingen zijn per saldo € 3,1 miljoen hoger dan in 2005 hetgeen veroorzaakt wordt door meer projecten in het onderhanden werk. Door de investeringen in de nieuwbouw en onttrekkingen aan de voorzieningen zijn de liquide middelen met € 5,1 miljoen afgenomen. Na toevoeging van het resultaat van € 11,3 miljoen is het eigen vermogen toegenomen tot € 39,8 miljoen. De voorzieningen zijn per saldo afgenomen met € 8,3 miljoen. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar de navolgende tabel ‘Voorzieningen’ en de daarbij horende toelichting. De balans nader beschouwend kan gesteld worden dat, net als voorgaande jaren, als gevolg van de investeringen in de nieuwbouw er een verschuiving plaatsvindt van liquide middelen naar vaste activa. Aan de passivaVoorzieningen

(x € 1.000)

31 december 2005

Saldo dotaties/ onttrekkingen

31 december 2006

Onderhoud gebouwen

1.738

-/- 104

1.634

Wachtgeld

5.092

-/- 337

4.755

Sociaal beleid

8.257

-/- 1.533

6.724

Afstudeerfonds

1.069

-/- 73

996

Waarborgfonds

604

0

604

HOF

9.589

-/- 4.326

5.263

Nieuwe opleidingen

2.871

-/- 611

2.260

ICT

2.531

-/- 751

1.780

Kennispoort

1.882

-/- 398

1.484

Overige Totaal

295

-/- 199

96

33.928

-/- 8.332

25.596


kant neemt het aandeel eigen vermogen toe (verbetering solvabiliteit) door het positieve resultaat en de voorzieningen nemen af door onttrekkingen. De activiteiten rond het Programma HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) zijn in volle gang. Dit resulteert in 2006 in een mutatie van € 4,3 miljoen voor onder andere het ombouwen van het onderwijs en de inrichting van een Studie Informatie Systeem. Daarnaast is conform verwachting onttrokken aan de voorziening Sociaal Beleid. De deelprojecten uit het werkplan van het Programma Kennispoort zijn bijna afgerond, daarnaast is een start gemaakt met de uitvoering van het programma. Hiermee is een onttrekking van k€ 398 gemoeid.

Liquiditeit

Current ratio per 31 december

2002

2003

2004

2005

2006

2008

HAN

1,2

0,8

0,7

0,5

0,5

0,7

HBO-gemiddelde

1,0

0,9

0,8

0,9

De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,5. Ten opzichte van 2005 is de liquiditeit stabiel gebleven en ligt deze ruim onder het HBO-gemiddelde. Het beleid van de HAN is gericht op het aanhouden van een zo laag mogelijk saldo liquide middelen. Een ratio van 0,5 ziet de

Vermogenspositie

Solvabiliteit per 31 december

HAN

2002

2003

2004

2005

2006

2008

HAN

16,6%

17,3%

16,5%

19,7%

26,8%

26,4%

HBO-gemiddelde

31,2%

32,1%

32,5%

20,1%

www.han.nl

HAN als voldoende om de kortlopende schulden op tijd te voldoen. Indien nodig zou via de rekening courant of een kasgeldlening in een tijdelijke liquiditeitsbehoefte kunnen worden voorzien. Door toevoeging van het resultaat aan het eigen vermogen is dit gestegen van € 28,5 miljoen naar € 39,8 miljoen. De solvabiliteit stijgt hierdoor van 19,7% naar 26,8% en heeft daarmee de HAN-norm van 20% bereikt. Omdat de voorzieningen (€ 25,6 miljoen) gedeeltelijk een langlopend karakter hebben, kan geconcludeerd worden dat, vanuit de combinatie solvabiliteit en voorzieningen (samen 44% van het balanstotaal), de financiële positie van de HAN solide is.

Financiering Kasstroomoverzicht

(x € 1.000) Operationele activiteiten Investeringsactiviteiten Financieringsactiviteiten Mutatie kasstroom

2002

22.257

2003

13.107

2004

2005

14.240

17.661

-/- 12.887 -/- 27.022 -/- 16.363

-/- 22.044

2006

2008

10.268

9.989

-/-14.529 -/- 16.716

-/- 656

-/- 785

-/- 654

-/- 848

-/-879

-/- 1.440

8.714

-14.700

-2.777

-5.231

-/-5.142

-/-8.167

De investeringen hebben voornamelijk betrekking op de nieuwbouw in Nijmegen. De investeringen zijn volledig gefinancierd uit de aanwezige middelen en uit de operationele kasstroom.

Treasury Het liquiditeitsbeheer wordt in eigen beheer uitgevoerd en is gericht op maximalisatie van het renteresultaat. Daartoe zijn rekeningcourant


contracten afgesloten met de huisbankier, waar ook het grootste deel van de deposito’s is afgesloten. Er wordt geen actief beleggingsbeleid gevoerd. Mede in relatie tot de investeringen in vastgoed en de speerpunten wordt een strakke monitoring van de liquiditeitenplanning toegepast, waarbij de ontvangsten en uitgaven gematcht worden.

Deelnemingen De meerderheidsdeelnemingen zijn hieronder met enige kerngegevens weergegeven. Deelnemingen

(x € 1.000)

Eigen vermogen per 31 dec. 2006

Omzet 2006

Resultaat 2006

Begroot resultaat 2006

HAN Holding BV excl. deelnemingen

1.058

0

0

0

Interstudie BV

1.103

4.133

90

210

HAN Flex BV HAN Individueel Onderwijs BV HAN Studentbedrijven BV HAN Holding geconsolideerd

64

2.752

0

0

-/- 58

0

0

0

13

56

-6

0

6.941

84

0

HAN Holding BV heeft als dochterondernemingen: Interstudie BV, HAN Flex BV, HAN Individueel Onderwijs BV en HAN Studentbedrijven BV. Interstudie BV is een onderwijsadviesbureau dat in 2000 is verzelfstandigd. In september 2005 is het proces in gang gezet tot het samenvoegen van de twee contractorganisaties NDO en Interstudie die zich beide richten op de onderwijsmarkt. Inmiddels worden beide organisaties geleid door één gemeenschappelijke directeur. De omzet van Interstudie BV levert een bijdrage aan het speerpunt dat de helft van de financiële mid-

HAN

www.han.nl

delen uit andere bronnen dan de overheidsmiddelen dient te komen. De omzet van Interstudie BV is met k€ 4.133 bijna 7% hoger dan begroot. Het resultaat is met k€ 138 lager dan begroot (begroot k€ 210). Dit komt voornamelijk door een extra afschrijving op de verbouwingskosten ad. k€ 149. Nagekomen correcties op de jaarcijfers van 2005 zijn bij de HAN in de jaarrekening 2006 verwerkt. Hierdoor is het hier getoonde resultaat k€ 90 in plaats van k€ 138. Het resultaat van 2005 is k€ 48 lager dan verwerkt in de jaarrekening 2005. HAN-Flex BV verzorgt voor de HAN de inleen van gastdocenten, surveillanten en dergelijke. Het resultaat is nagenoeg € 0. Bij HAN Individueel Onderwijs BV waren de activiteiten van de in 2002 overgenomen PBNA-opleidingen ondergebracht. In de loop van 2004 zijn de activiteiten van deze BV overgeheveld naar het HAN Kenniscentrum Economie Techniek en Informatica. Met het doel studenten de kans te geven om het ondernemerschap te leren is HAN Studentbedrijven BV opgericht. Het resultaat komt in 2006 uit op k€ 6 negatief waar k€ 0 begroot was. In het najaar van 2006 zijn de onderdelen van HAN Studentbedrijven samengevoegd met twee andere onderdelen van de HAN. Op deze wijze was het mogelijk om een verdere groei van deze bedrijven te realiseren en de kwaliteit en de continuïteit beter te waarborgen. Door deze strategische heroriëntatie heeft de BV een klein verlies geleden.

Beheersing financiële risico’s De belangrijkste financiële risico’s voor de HAN zijn: achterblijvende baten door dalende studentenaantallen en slechte rendementen, onvoldoende indexatie van de rijksbijdrage in relatie tot de loonontwikkeling en tegenvallende omzet uit marktactiviteiten.


Afnemende studentenaantallen hebben door de t-2 bekostiging pas na ruim één jaar een merkbaar financieel effect. Het risico kan op dit punt met name gemanaged worden door adequaat te anticiperen op het gebied van personeelskosten. Vanwege de groei van de HAN in combinatie met de t-2 bekostiging voert de HAN op dit moment een volume aan activiteiten uit op basis van een exploitatie met € 8 miljoen minder middelen (en dus mensen). Dit betekent dat bij een substantiële daling van studentenaantallen bij de HAN feitelijk geen krimp in personeel nodig is, aangezien de organisatie nog lang niet op het financierings- en bemensingsniveau is gebracht van de actuele studentenaantallen. Ook de huisvesting is uiteraard gebaseerd op de volumeontwikkeling van het aantal studenten. De rijksbijdrage voor huisvesting heeft eveneens een vertraagd, merkbaar effect van ruim één jaar. Daarnaast is het belangrijk op te merken dat de HAN een flexibele huisvestingsschil heeft (gehuurde c.q. eenvoudig af te stoten gebouwen) van bijna 20% van de in gebruik zijnde huisvestings meters. De HAN is goed in staat om zonder grote aanpassingen een eventuele onvoldoende indexatie c.q. verlaging van de rijksbijdrage per student op te vangen. Het gaat hierbij met name om beheersing van de kosten. Er is voldoende sturing op kosten mogelijk om met de ontwikkeling in de rijksbijdrage-vergoeding per student mee te bewegen. Ten aanzien van mogelijk tegenvallende marktomzet c.q. druk op marges bij de contractactiviteiten en de lectoraten kan voldoende snel geanticipeerd worden vanwege het grote aantal, vooral tijdelijke, arbeidscontracten dat in dit verband is aangegaan. Hierdoor kan een eventueel tegenvallende omzet c.q. terugloop in omzet in meer of mindere mate opgevangen worden. Door de eerder genoemde viermaandelijkse managementrapportages worden alle organisatie-onderdelen gemonitord zodat afwijkingen van de

HAN

www.han.nl

(zowel financiële- als niet financiële kwantitatieve en kwalitatieve) resul taten in relatie tot de begrotingen en doelstellingen tijdig gesignaleerd kunnen worden. De financiële risico’s van calamiteiten zoals brand zijn gedekt door afgesloten verzekeringen. Om te zorgen dat de verzekerde bedragen up-to-date blijven wordt eenmaal per drie jaar door een extern bureau een controle uitgevoerd op de aanwezige risico’s en de dekking daarvan. Daarnaast heeft de HAN een WA-verzekering ter dekking van de wettelijke aansprakelijkheid van bestuur, personeel en studenten. (Zie ook Hoofdstuk 4 - paragraaf Integraal Risicomanagement.) De cijfers in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2006 van de HAN, waarbij door KPMG een goedkeurende verklaring is afgegeven.

Accountantsmededeling Wij zijn van oordeel dat de informatie in het op pagina 112 tot en met 125 van het jaarverslag 2006 van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen te Arnhem opgenomen hoofdstuk 5 ‘Financien’ op juiste wijze is ontleend aan de jaarreke ning 2006 van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Bij deze jaarrekening hebben wij op 17 april 2007 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen dient hoofdstuk 5 ‘Financien’ uit het jaarverslag 2006 van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 17 april 2007 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Arnhem, 17 april 2007 KPMG Accountants N.V.


HAN

www.han.nl

overzichten

6 de han

investeert…

het netwerk van

Monique Kloks |

Samenwerking met onze externe partners is een belangrijk aspect van kennisontwikkeling en kennisoverdracht. Deze partners zijn specialist in hun vakgebied en de toekomstige werkgevers van onze studenten. Wij betrekken hen graag in zowel de ontwikkeling als de uitvoering van onze opleidingen. En we verzorgen voor deze externe partners onderzoek en advies op specifieke vraagstukken die leven in de organisatie, bedrijfstak of regio. Monique Kloks werkt als hoofd personeelszaken bij het Catharina Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen regelmatig samen met studenten, docenten, adviseurs en lectoren van de HAN.

de han investeert in samenwerking

Jos van der Meulen | is vanuit de HAN contactpersoon voor CWZ

Studenten FEM | voerden een stageopdracht uit bij CWZ

Ton van den Hout | Lector Zorgmanagement, adviseert CWZ op strategisch niveau

Paul van Campen | is vanuit de contractafdeling VDO adviseur voor het CWZ

Felix Thissen | docent instituut Finance & Management, begeleidt studenten

Bacheloropleidingen

(240 ECTS) Voltijd

Deeltijd

e-learning

Duaal

Taal

Opl leraar VO 2e gr in Aardrijkskunde

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Algemene Economie

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Bedrijfseconomie

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Biologie

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Duits

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Engels

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Frans

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Geschiedenis

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Natuurkunde

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Nederlands

•

Opl leraar VO 2e gr in Pedagogiek

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Scheikunde

•

•

N

Opl leraar VO 2e gr in Wiskunde

•

•

N

Opleiding tot leraar Basisonderwijs

•

•

N

Opleidingskunde

•

•

N

Bedrijfskundige Informatica

•

•

N

Communicatiesystemen

•

•

N

Informatica

•

•

N

Technische Informatica

•

•

N

Sector Educatie

N

Sector Informatica en Communicatie

HAN

www.han.nl

Voltijd

Deeltijd

e-learning

Duaal

Taal

Autotechniek

•

•

Bio-informatica

•

N

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek

•

N&E

Bouwkunde

•

Chemie

•

Civiele Techniek

•

•

Elektrotechniek

•

•

Industrieel Produkt Ontwerpen

•

Technische Bedrijfskunde

•

•

Technische Informatica

•

•

N

Werktuigbouwkunde

•

•

N

Sector Techniek

•

N

•

N N N

•

N N

•

N

Sector Gezondheidszorg

Opleiding tot Fysiotherapeut

•

N

Opleiding voor Ergotherapie

•

N

Opleiding voor Logopedie

•

Voeding en Diëtetiek

•

Management in de Zorg

•

N •

Opleiding Mondzorgkunde

•

Opleiding tot Verpleegkundige

•

Opleiding leraar 2e gr in Gezondheidszorg en Welzijn

N N N

• •

•

N N

Opleiding leraar VO 1e gr in de Lichamelijke Oefening

•

N

Sport, Gezondheid en Management

•

N


Voltijd

Deeltijd

e-learning

Duaal

Taal

Creatieve Therapie

•

•

•

N

Culturele en Maatschappelijke Vorming

•

•

N

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

•

•

Pedagogiek

•

•

•

N

Sociaal Pedagogische Hulpverlening

•

•

•

N&D (vt)

Accountancy

•

•

•

N

Bedrijfseconomie

•

•

Commerciële Economie

•

•

•

N

Communicatie

•

•

•

N&E (vt)

Facility Management

•

•

N

Financial Services Management

•

•

N

Fiscale Economie

•

N

Food & Business

•

N

HBO - Rechten

•

International Business and Languages

•

International Business and Management Studies

•

Logistiek en Economie

•

•

•

N&E (vt)

Opleiding voor Management, Economie en Recht

•

•

•

N&E (vt)

Personeel en Arbeid

•

•

Small Business en Retail Management

•

Sector Gedrag en Maatschappij

N

Sector Economie en Management

HAN

www.han.nl

•

N&E (vt)

•

N •

N N&E (vt)

N •

N

Taal Associate Degree

AD Civiele techniek DCP

N

AD Civiele techniek WCUI

N

AD Management in de Zorg

N

AD Accountancy

N

AD Fiscale Economie

N

Voltijd

Deeltijd

Duaal

ECTS

Masteropleidingen (vanaf 2007 in Graduate School)

HBO-Master in Control Systems Engineering

•

•

81

HBO-Master in Information Systems Development

•

•

75

HBO-Master in Management & Innovation

•

60

HBO-Master in Managing Human Resources

•

60

HBO-Master of International Business

•

90

HBO-Master Advanced Nursing Practice*

•

120

HBO-Master Physician Assistant*

•

150

HBO-Master of Molecular Life Sciences HBO-Master Pedagogiek

•

**

HBO-Master Bedrijfskunde Zorg en

•

72

•

90

•

70

•

68

Dienstverlening HBO-Master of Telecommunication Management *

•

bekostigde masteropleidingen

**

voorheen Hogere Kaderopleiding Pedagogiek


Masters die de HAN onder licentie van een universiteit aanbiedt • Master of Science in Accounting and Finance via Open Universiteit • Master of Science in Controlling via Nijenrode Business Universiteit • Master of Automotive Engineering i.s.m. Universiteit Praag en Brest, eigen accreditatie in voorbereiding • Master of Science in E-Learning, Multimedia and Consultancy via Sheffield Hallam University • Master of Science in European Logistics, Transport and Distribution

via University of Westminster

Lectoraten Economie en Management • Human communication development - Lector dr. Els van der Pool • Innovatie - Lector drs. Frans Nauta • Internationale Handel voor het MKB - Lector drs. Louise van Weerden • Logistiek in allianties - Lector drs. Stef Weijers • Professional & Leadership Development - Lector ir. Hans Timmermans • Total Quality Management (TQM) in Organisatienetwerken Lector drs. Gerard Berendsen

Educatie • Governance en innovatiedynamiek in het onderwijs Lector dr. Frans de Vijlder (start per 01-03-2007) • Leiding geven aan innovatie van leerprocessen in organisaties Lector dr. Jüurg Thölke (start per 01-01-2007) • Leren met ICT: digitale didactiek - Lector dr. Marijke Kral • Leren in veranderende organisaties - Lector dr. Gert-Jan Schuiling (start per 01-01-2007) • Ontwerpen van innovatieve leerarrangementen - Lector dr. Bregje de Vries (start per 01-01-2007)

HAN

www.han.nl

• Ontwikkelen van competenties op de werkplek - Lector dr. Ruud Klarus • Pedagogische kwaliteit van de leraar - Lector dr. Arjan Dieleman (start per 2007) • Identiteitsontwikkeling in de school - lectoraat afgesloten per 01-09-2005 • Theorie die werkt - leren als symbiose van theorie en praktijk

Lector dr. Piet-Hein van de Ven - lectoraat afgesloten per 01-01-2007

Gezondheid Gedrag en Maatschappij • Acute Intensieve Zorg - Lector dr. Joke Mintjes • Arbeid en Gezondheid: preventie en reïntegratie - Lectoren dr. Yvonne Heerkens en dr. Josephine Engels • Lokale zorg vanuit klantperspectief - lector dr. Martha van Biene • Professionalisering van agogische beroepen en vaktherapeuten in de gezondheidszorg - Lectoren dr. Kitty Kwakman en dr. Marion van Hattum • Zorgmanagement - Lector prof. dr. Ton van den Hout

Informatica en Communicatie • Embedded Systems - vacature • Data Architectures - Lector drs. Guido Bakema

Techniek • Experimentele Akoestiek - Lector dr. ir. Hans-Elias de Bree • Industrial Safety - Lector dr. ir. Jan Kops • Mobiliteitstechnologie - Lector dr. ir. Joop Pauwelussen • Voertuigmechatronica - Lector dr. Bram Veenhuizen • Molecular Life Sciences - Lector prof. dr. Cees van den Hondel • Telecommunicatie Netwerken - Lector prof. ir. Jaap van Till


Samenstelling bestuur en management COLLEGE VAN BESTUUR Marcel Wintels (voorzitter) Ron Bormans FACULTEIT EDUCATIE Faculteitsdirectie Jack Vogels Instituutsdirectie Rob Bruggeling (tot 01-02-2006)

VO en BVE (Instituut voor Leraar

en School HAN (ILS))

Jacques van Meegen (per 01-02-2006) Hennie Komduur (adj.) (per 01-02-2006) Betty van Waesberghe

PO (Pabo) Arnhem

Rien van Domburg (adj.) Yvonne Visser

PO (Pabo) Nijmegen

Erny Holla (adj.) Jacques van Meegen (tot 01-02-2006) Opleidingskunde* Gert-Jan Jansen (per 01-02-2006) Hans van Gansewinkel

NDO/Interstudie

Yvon Siebelink (adj.) *

Deze opleiding is vooralsnog niet ondergebracht in een instituut en

valt rechtstreeks onder de faculteitsdirectie FACULTEIT GEZONDHEID GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ Faculteitsdirectie Walter van Gisbergen (voorzitter) Bart van Bergen Instituutsdirectie Marianne Nannings

HAN

www.han.nl

Paramedische Studies

Peter Loonen (adj.) (per 01-02-2006) Marian Adriaansen

Verpleegkundige Studies

Gerard Knuppel (adj.) Tjeerd de Jong

Sport en Bewegingsstudies

Jan Dankers (tot 01-10-2006)

Sociale Studies

Kathelijne van Kammen (vanaf 01-05-2006) Nini Enderlee Marijke Beckers

Mondzorgkunde*

Tjeu Verhagen

VDO/Kaderopleiding/

Lerarenopleiding Verpleegkunde

Deze opleiding is vooralsnog niet ondergebracht in een instituut en valt rechtstreeks onder de faculteitsdirectie FACULTEIT ECONOMIE EN MANAGEMENT Faculteitsdirectie Frank Stöteler Instituutsdirectie Gert de Groot

International Business &

Communication

Mick Timmermans (tot 01-05-2006) Masja van Fruchten (per 01-05-2006) Jetty Schaap

Bedrijfskunde & Rechten

Lilian Prevoo Cees de Jong

Finance & Management

Peter Hoekstra FACULTEIT TECHNIEK Faculteitsdirectie Harry Ankone Instituutsdirectie Egon Haffmans

Engineering


Tinus Hammink Henk de Graaf (tot 01-09-2006)

Built Environment

Olga Teunissen a.i. (per 01-09-2006) Cees van Verseveld

Applied Sciences

ICA (Informatica en Communicatie Academie) Directie Ella Hueting (voorzitter) Deny Smeets Leon Verhoeven (a.i.) (tot 01-05-2006) HAN Kenniscentrum Economie, Techniek en Informatica Mick Timmermans (per 01-05-2006) Carin Pel (per 01-05-2006) SERVICE BEDRIJF HAN Directie Louis Pullens Hoofden Service Units Hans Brouwer Marketing Communicatie en Voorlichting Betty Euser

Personeel en Organisatie

Geert van Gessel

Facilitaire Zaken

Ans Gielen

Service Centrum Onderwijs

Francien Hoek

Financieel Economische Zaken

Jan Lemmens

Studentzaken

Ad Sanders Informatie en Communicatie Technologie

HAN

www.han.nl

Programmamanagement Noël Maertens

Kennispoort HAN

Kathelijne van Kammen (tot 01-05-2006) HAN Onderwijs Flexibilisering Ans Gielen (per 01-05-2006)

(HOF)

Samenstelling Raad van Toezicht Volgens het geldende Rooster van Aftreden kunnen voorzitter en leden maximaal twee maal voor een periode van vier jaar zitting hebben in de Raad van Toezicht. Mevr. prof. dr. J.M. Cramer (1951) Hoofdfunctie • Directeur Sustainable Entrepreneurship B.V. te Arnhem • Hoogleraar Duurzaam Ondernemen bij Universiteit Utrecht Belangrijkste nevenfuncties • Kroonlid SER • Voorzitter Commissie Ruimtelijke Inrichting en Bereikbaarheid (RIB) van de SER • Diverse commissariaten, o.a. bij Shell Nederland en FMO (Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden) • Lid Raad van Toezicht Universiteit Maastricht en Wereld Natuur Fonds Benoeming 01-03-04 tot 01-03-08* *

Mevrouw Cramer is per 23 februari 2007 beëdigd tot Minister van VROM en

maakt per deze datum geen deel meer uit van de Raad van Toezicht.


Dhr. ing. J.W. Ramaekers (1947), voorzitter Hoofdfunctie • Senior vice president & site director bij Philips Semiconductors Nijmegen, per 1 oktober 2006 overgegaan in NXP, alwaar benoemd in de functie van Landenmanager NXP Nederland en Site director Eindhoven en Nijmegen Belangrijkste nevenfuncties • Commissaris bij DAR milieudiensten • Diverse bestuurslidmaatschappen, o.a. bij Kamer van Koophandel, VNO NCW Midden (regio Arnhem-Nijmegen), Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel (afdeling Nijmegen), Industriële Kring Nijmegen en Omstreken, Universiteitsfonds TU Twente en Stichting Leergeld Nijmegen • Lid Innovatieplatform Nijmegen • Lid Adviesraad ROC Sector Economie • Lid Klankbordgroep TU Delft Benoeming 01-03-01 tot 01-03-05 Tweede periode ingegaan: 01-03-05 tot 01-03-09 Dhr. drs. J.C. Houwert (1949) Hoofdfunctie • Voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke Wegener NV, Apeldoorn Belangrijkste nevenfuncties • Diverse commissariaten, o.a. bij Eden Design & Communication en Goudse Verzekeringen • Diverse bestuurslidmaatschappen in de uitgeversbranche, o.a. bij Nederlands Uitgevers Verbond • Lid Raad van Toezicht Groninger Museum • Lid bestuur Introdans • Lid bestuur Codart

HAN

www.han.nl

Benoeming 01-09-02 tot 01-09-06 Tweede periode ingegaan: 01-09-06 tot 01-09-10 Dhr. ir. H.L.J. Noy (1951) Hoofdfunctie • Voorzitter Raad van Bestuur ARCADIS NV, Arnhem Belangrijkste nevenfuncties • Commissariaat bij NV Nederlandse Gasunie en Gas Transport Services BV • Diverse bestuurslidmaatschappen, o.a. bij VNO-NCW, Stichting Management Studies, Vereniging Effecten Uitgevende Ondernemingen • Lid Adviesraad Uitgevende Instellingen Euronext • Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Vilente (ouderenzorg) Benoeming 01-06-03 tot 01-06-07 Dhr. mr. E.M. d’Hondt (1944) Hoofdfunctie • Voorzitter VSNU (tot 01-11-06), per 01-11-06 voorzitter GGD Nederland, Utrecht Belangrijkste nevenfuncties • President-Commissaris Continuon NV en Commissaris Goudse Verzekeringen • Voorzitter bestuur, o.a. bij Museum Het Valkhof en Stichting Parlementaire Geschiedenis • Vice-voorzitter bestuur Nederlandse Rode Kruis • Lid bestuur Academie voor Wetgeving • Voorzitter Raad van Toezicht Canisius Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen Benoeming 01-03-01 tot 01-03-05 Tweede periode ingegaan: 01-03-05 tot 01-03-09


Samenstelling Medezeggenschapsraad Studentengeleding Kiesgroep HAN algemeen • Erik van Eikenhorst • Alette Ouwens • Peter Snijders (tot 1-8-06) – Lucy Gossens (vanaf 1-9-06) • Thijs de Waard Kiesgroep Faculteit Economie en Management • Karin Harmsen (tot 1-8-06) - Annemieke van de Pieterman (vanaf 12-10-06) Kiesgroep Faculteit Educatie • Nick van Meerwijck Kiesgroep Faculteit Techniek • Diana Thijsse (tot 15-3-06) - Mieke Acda (vanaf 1-9-06) Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij • Samuel van Swol Personeelsgeleding Kiesgroep HAN algemeen • Mieke Rombouts • Ineke Takke Kiesgroep Faculteit Economie en Management • Wim van de Donk Kiesgroep Faculteit Educatie • Jaap Bol Kiesgroep Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij • Amy van Duijnhoven Kiesgroep Faculteit Techniek • Ria Derksen Kiesgroep Service Bedrijf • Hanneke de Natris • Rein Bouwman (tot 9-1-06) - Kees van Rossum (vanaf 1-2-06)

HAN

www.han.nl


… D e HAN bl ijf t inv est e re n

colofon

Realisatie HAN Marketing Communicatie en Voorlichting Redactie Bestuurssecretaris HAN Ontwerp & uitvoering ter Haar Romeny & Ketel Fotografie Con Mönnich, Alain Baars, Ralph Smits, Anthoney Fairley, Sander van de Geijn, MCV Rob Gieling Drukwerk Drukkerij Efficiënt Nijmegen Met dank aan alle HAN-medewerkers die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van dit jaarverslag. Informatie over de inhoud van het Jaarverslag HAN 2006 kunt u opvragen bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, telefoon (026) 369 15 07.


2 0 0 6


m i s s i e

:

d e

h a n

i n

2008


v a n


a r n h e m


e n


n i j m e g e n



HAN

www.han.nl



2 0 0 6

j a a r v e r s l a g

Recommend Documents