J a a r v e r s l a g

Jaarverslag 2013

JAARVERSLAG DIENSTENCENTRUM MOZAÏEK 2013

I NHOUDSTAFEL 1. Beschrijving van dienstencentrum Mozaïek ...................................................................................................................... 4 1.1 Visie en strategische doelen ....................................................................................................................................... 4 1.2 Cliënten ...................................................................................................................................................................... 4 1.2.1 Aantal ............................................................................................................................................................. 4 1.2.2 In- en uitstroom .............................................................................................................................................. 4 1.2.3 Bijzondere doelgroepen ................................................................................................................................. 5 1.3 Dienstverlening .......................................................................................................................................................... 6 1.3.1 Wonen ............................................................................................................................................................ 6 1.3.2 Dagbesteding ................................................................................................................................................ 10 1.3.3 Mozaïek als contactvoorziening ................................................................................................................... 12 1.4 Medewerkers ........................................................................................................................................................... 13 1.4.1 Medewerkers................................................................................................................................................ 13 1.4.2 Vrijwilligers ................................................................................................................................................... 13 1.4.3 Stagiairs ........................................................................................................................................................ 13 1.5 Organisatie ............................................................................................................................................................... 15 1.5.1 Organogram.................................................................................................................................................. 15 1.5.2 Ondersteunende diensten ............................................................................................................................ 15 1.5.3 Staffuncties en bijzondere opdrachten ........................................................................................................ 15 1.5.4 Communicatie en overleg ............................................................................................................................ 16

2. Bijzonderste feiten en ontwikkelingen in 2013 ................................................................................................................ 17 2.1 Overheid ................................................................................................................................................................... 17 2.2 Cliënten .................................................................................................................................................................... 17 2.3 Dienstverlening ........................................................................................................................................................ 19 2.3.1 Wonen .......................................................................................................................................................... 19 2.3.2 Accenten binnen dagbesteding .................................................................................................................... 22 2.4 Medewerkers ........................................................................................................................................................... 24 2.4.1 Expliciteren van onze visie op medewerkersbeleid ...................................................................................... 24 2.4.2 Professionele deskundigheid van begeleiders bevorderen .......................................................................... 24 2.4.3 Kwaliteit ........................................................................................................................................................ 24 2.4.4 Vorming ........................................................................................................................................................ 24 2.4.5 Veiligheid en preventie ................................................................................................................................. 25 2.4.6 Administratie ................................................................................................................................................ 26 2.5 Besluit....................................................................................................................................................................... 27 jaarverslag 2013 – pag. 2 / 46 v.z.w. dienstencentrum MOZAIEK Erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

3. Perspectieven 2014 .......................................................................................................................................................... 28 3.1 Overheid ................................................................................................................................................................... 28 3.2 Cliënten .................................................................................................................................................................... 28 3.3 Dienstverlening ........................................................................................................................................................ 28 3.3.1 Wonen .......................................................................................................................................................... 28 3.3.2 Dagbesteding ................................................................................................................................................ 29 3.4 Medewerkers ........................................................................................................................................................... 29 3.5 Organisatie ............................................................................................................................................................... 29 3.5.1 Kwaliteit ........................................................................................................................................................ 29 3.5.2 Veiligheid en preventie ................................................................................................................................. 29 3.5.3 Administratie ................................................................................................................................................ 31

4. Cijfergegevens .................................................................................................................................................................. 32 4.1 Cliënten .................................................................................................................................................................... 32 4.2 Medewerkers ........................................................................................................................................................... 36

5. Bijlagen ............................................................................................................................................................................. 38 5.1 Synopsis van het strategisch beleidsplan 2012 – 2015 ............................................................................................ 38 5.2 Organogram ............................................................................................................................................................. 40 5.3 Interne overlegorganen ............................................................................................................................................ 41 5.4 Externe overlegorganen ........................................................................................................................................... 43 5.5 Overzicht vorming .................................................................................................................................................... 44

jaarverslag 2013 – pag. 3 / 46 v.z.w. dienstencentrum MOZAIEK Erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

1. B ESCHRIJVING VAN DIENSTENCENTRUM M OZAÏEK 1.1

Visie en strategische doelen In de visie van Dienstencentrum Mozaïek staat zorg centraal, naast een aantal andere belangrijke pijlers, zoals professionaliteit, de erkenning van het sociaal netwerk als volwaardige partner in de zorg, respect en gastvrijheid. De visie werd uitgebreider omschreven in de opdrachtsverklaring en is terug te vinden op de website. De strategische doelen zijn uitgeschreven in het strategisch beleidsplan dat loopt van 2012 tot 2015. De bijzonderste feiten en ontwikkelingen van 2013 en de accenten voor 2014 beschrijven hoe we deze doelen realiseren. Het samengevat beleidsplan is beschreven in hoofdstuk 6.1 ‘strategisch beleidsplan’.

1.2

Cliënten 1.2.1 Aantal Op 31.12.2013 begeleidde Dienstencentrum Mozaïek 176 personen binnen de verschillende zorgvormen. De handicap van de cliënten wordt steeds gekenmerkt door een verstandelijke beperking, en is vaak gekoppeld aan een bijkomende handicap op fysisch vlak (zoals motorische of sensorische problemen) en/of op psychisch vlak (zoals autisme). Onze cliënten zijn als volgt over de verschillende zorgvormen verdeeld: Zorgvorm

Aantal cliënten

Dagcentrum

85 (vol- en deeltijders)

Begeleid werken (externe cliënten)

6

Residentieel wonen

63 (waarvan 2 deeltijds)

Beschermd en geïntegreerd wonen en DIO (dienst inclusieve ondersteuning)

22 (waarvan 3 in overtal)

Totaal

176

1.2.2 In- en uitstroom In 2013 stroomden 2 cliënten uit (1 in het dagcentrum en 1 overlijden in residentieel wonen). In 2013 stroomden er 10 nieuwe cliënten in: 

in de dagbesteding namen we gespreid over het hele jaar 9 nieuwe cliënten op: 8 in het dagcentrum en 1 nieuwe cliënt binnen begeleid werk.



in het residentieel wonen kwam er 1 nieuwe bewoner via reguliere erkenning na een overlijden. We namen 1 persoon op met een convenant.


1.2.3 Bijzondere doelgroepen Personen met verstandelijke beperking en gedrags- en emotionele stoornissen Mozaïek begeleidt een aanzienlijk aantal personen met een verstandelijke beperking en bijkomende gedrags- en emotionele stoornissen. In de ondersteuning van deze personen gebruiken wij de ontwikkelingsdynamische benadering van Došen. Voor het opvolgen van onze gasten en bewoners met een bijkomende gedrags- en emotionele problematiek doen wij een beroep op 2 neuropsychiaters die verbonden zijn aan De Steiger. Indien Mozaïek een cliënt omwille van zijn gedrags- en emotionele problematiek tijdelijk niet voldoende ondersteuning kan bieden binnen de voorziening, kan er beroep gedaan worden op De Steiger. Wij betrekken de ouders/familie zoveel mogelijk bij het hele proces. Personen met verstandelijke beperking en autisme Mozaïek profileert zich binnen de regio als een voorziening die dagbesteding en/of wonen organiseert voor de doelgroep ‘personen met een verstandelijke beperking en een bijkomende stoornis binnen het autismespectrum (ASS)’. We hebben dan ook een aanzienlijk en groeiend aantal mensen met een diagnose of vermoeden van ASS bovenop hun verstandelijke beperking. Personen met ASS vragen een gepaste geïndividualiseerde ondersteuning. Zij hebben nood aan een autismevriendelijke omgeving die vertaald wordt in alle aspecten van onze werking. Een nieuwe doelgroep die zich blijft aanmelden zijn mensen met autisme en licht verstandelijke beperking of randnormale begaafdheid. Een specifiek probleem hierbij is dat ze zich moeilijk kunnen identificeren met onze doelgroep: personen met een duidelijke verstandelijke beperking. Dit is een belangrijk element bij de uitwerking van onze dienstverlening in het toekomstig dagcentrum buiten de campus. Ter ondersteuning van teams en/of van ouders doen we regelmatig een beroep op een autismeconsulent. Personen met een diep verstandelijke beperking Ook mensen met een diep verstandelijke, vaak meervoudige beperking, verdienen onze bijzondere aandacht. Binnen Mozaïek zoeken we actief naar een gepast en geïndividualiseerd antwoord op hun woon- en dagbestedingsvragen. Begeleiders blijven zich verder verdiepen in de basale omgangsvormen. Oudere personen met een verstandelijke beperking In het wonen worden we sterk geconfronteerd met de vergrijzing van onze doelgroep. Het begeleiden van ouder wordende personen met een verstandelijke beperking vergt een aantal aanpassingen en bijsturingen in de hulp- en dienstverlening: andere accenten in de dagbesteding, meer medische en paramedische ondersteuning, noodzakelijke hulpmiddelen, veranderingen in het sociaal netwerk van de cliënt… Vooral de nood aan medische en paramedische ondersteuning en het zoeken naar extra hulpmiddelen neemt toe. Een problematiek die op de voorgrond treedt, is dementie. Het is niet gemakkelijk om een diagnose van dementie te stellen bij personen met verstandelijke beperking, omdat deze ziekte vaak gemaskeerd wordt door de verstandelijke beperking. Ook zijn de symptomen van dementie vaak gelijkaardig aan deze bij depressie. Een differentiaaldiagnostiek is noodzakelijk. In samenwerking met de psychiaters bekijken we of medicatie ondersteunend kan werken. Activiteiten, omgeving en omgangsvormen worden permanent afgestemd op een gewijzigde zorgvraag.


1.3

Dienstverlening 1.3.1 Wonen 1.3.1.1 Residentieel wonen Residentieel wonen biedt een thuis aan 62 bewoners met een matige, ernstig of diep verstandelijke beperking. De woningen zijn samengesteld met een bepaalde heterogeniteit, al heeft elke woning zijn specifieke accenten. Binnen het wonen is er aandacht voor alle levensdomeinen: van het emotioneel welbevinden, de dagelijkse lichamelijke verzorging, medische opvolging, vrijetijdsbesteding, sfeerschepping in de woning, huishoudelijke taken… tot het onderhouden en uitbreiden van het sociaal netwerk. Er wordt gestreefd naar een gevarieerde en zinvolle dagbesteding, gerealiseerd in de woning, in het dagcentrum of buiten Mozaïek. Elk woningteam wordt ondersteund door een teamverantwoordelijke. Naast zijn taken als begeleider zorgt deze teamverantwoordelijke voor de dagelijkse praktische organisatie van de woning en voor de directe ondersteuning van de begeleiders. De teams worden ondersteund door 2 zorgcoördinatoren (pedagoog en maatschappelijk werker) en 2 coördinatoren. Zij geven begeleiding en coaching op vlak van de zorg voor de bewoners en hun naaste omgeving (de zorgcoördinatoren), de individuele medewerker en het team (de coördinatoren). Samen met de coördinator van de paramedische dienst vormen zij het leidinggevend team wonen (4,3 VTE).

Woningen

Beschrijving

Aantal

VTE

Woning 1



Personen met matig verstandelijke beperking

10

4,65 VTE



Nood aan ADL-ondersteuning is individueel verschillend, van sterk afhankelijk tot relatief zelfredzaam



Hoge nood aan emotionele ondersteuning vanuit ernstig psychische problematiek



Scheppen van een aangenaam leefklimaat, met een aantal bewoners aan de rand van het sociaal gebeuren van de woning




10

4,6 VTE



Hoge nood aan ondersteuning op ADL-vlak



Nood aan emotionele ondersteuning is eerder periodiek bepaald



Leefklimaat is afgestemd op oudere bewoners of bewoners met een traag levensritme, er is een toename van fysieke en/of medische problemen



Personen met matig en ernstig verstandelijke beperking

9

5 VTE



Eerder beperkte nood aan ondersteuning op ADLvlak

Woning 2

Woning 3




Hoge nood aan emotionele ondersteuning vanuit ernstig psychische problematiek



Accent op aanbieden van structuur, duidelijkheid, voorspelbaarheid, vooral gestuurd door een aantal bewoners die zich binnen het autismespectrum bevinden



Personen met ernstig verstandelijke beperking



Hoge nood aan ondersteuning op ADL-vlak



Nood aan emotionele ondersteuning is eerder periodiek bepaald



Sfeerschepping staat centraal in deze woning



Door de hogere leeftijd is er een toename van fysieke en/of medische problemen



Personen met ernstig en diep verstandelijke beperking



Absolute nood aan ondersteuning op ADL-vlak



Hoge nood aan emotionele ondersteuning vanuit ernstig psychische problematiek van een aantal bewoners



Sterk individuele benadering van de bewoners, vertrekkende vanuit een basale leefomgeving

Woning 6



Buurhuis

Woning 4

Woning 5

10

5,4 VTE

9

5,85 VTE


6

5,7 VTE



Nood aan ADL-ondersteuning is individueel verschillend, van afhankelijk tot zelfredzaam

4



Hoge nood aan emotionele ondersteuning vanuit een aantal bewoners met ernstig psychische problematiek

Ronsestraat

Medische dienst

Het team van de medische dienst volgt de bewoners op medisch vlak op, coördineert de onderzoeken en ondersteunt de teams wat betreft medische zorg. Zij staan in voor alles wat medicatie betreft.

Nachtteam

5

Alle bewoners van TNW

1,1 VTE

De dienst kinesitherapie biedt kine aan en coördineert de behandelingen van de externe kinesisten; zij volgt de bewoners op motorisch vlak op en geeft ondersteuning aan de woningen op vlak van mobiliteit.

0,8 VTE

Het nachtteam is verantwoordelijk voor de zorg en de veiligheid van de bewoners tijdens de nacht.

3,765 VTE


1.3.1.2 Dienst inclusieve ondersteuning (DIO) De dienst inclusieve ondersteuning begeleidt de cliënten met erkenning beschermd wonen, geïntegreerd wonen en DIO. Binnen DIO begeleiden we 22 cliënten met verschillende intensiteit in begeleiding. Zelfstandigheid stimuleren, emancipatie en inclusie zijn centrale doelstellingen. De mate van aanwezigheid van begeleiders is weloverwogen en verschilt van woning tot woning, van bewoner tot bewoner. DIO biedt in 7 inclusieve woningen ondersteuning met als doel zo zelfstandig mogelijk te wonen. Er is een permanentiesysteem uitgebouwd zodat de bewoners op elk tijdstip telefonisch beroep kunnen doen op hun begeleiding indien nodig. Tijdens de nacht kunnen ze terecht bij het nachtteam van residentieel wonen. Er wordt zoveel mogelijk een beroep gedaan op het reguliere circuit voor poetshulp, gezondheidszorg… Het team van ambulant wonen wordt gecoacht door een deeltijdse coördinator (0,4 VTE) en een zorgcoördinator (0,2 VTE). Woningen

Beschrijving

1

-

2

-

personen met matig verstandelijke beperking hoge graad van zelfstandigheid nood aan veel begeleiding op vlak van emotioneel welbevinden groepscohesie bewaken aandacht voor netwerk contacten met hulpverleners aan huis en buurtbewoners opvolging arbeidszorg personen met matig verstandelijke beperking bewoners met een trager levensritme voor praktische en emotionele zaken begeleidingsafhankelijk grote vraag naar structuur, duidelijkheid en voorspelbaarheid doen beroep op externe reguliere dienst voor hygiëne en verzorging

3

-

personen met matig verstandelijke beperking gehoorprobleem (1) nood aan duidelijkheid en structuur belang van regelmatig contact met ouders opvolging arbeidszorg

4

-

1 persoon met licht verstandelijke beperking hoge graad van zelfstandigheid sturing van huishoudelijke taken begeleidingsfrequentie sterk afhankelijk van emotionele draagkracht ondersteuning op vlak van emotioneel

-

Aantal

VTE

4

0,4 VTE

5

1,1 VTE

2

0,4 VTE

1

0,1 VTE


5

-

6

personen met matig tot licht verstandelijke beperking aanbieden van duidelijke weekplanning aandacht voor het netwerk hoge ondersteuning emotioneel welbevinden opvolging arbeidszorg

-

studio-wonen voor 1 autismespectrumstoornis

-

1 persoon met licht verstandelijke beperking gehuwd hoge graad van zelfstandigheid, zelfredzaamheid, cognitieve mogelijkheden door hulp van partner en externe diensten: familiezorg, verpleging, … wekelijks huisbezoek frequente telefonische contacten emotionele ondersteuning

7

welbevinden opvolging vrijwilligerswerk

-

persoon

4+1

met

matig verstandelijke beperking 1 persoon met bijkomende ernstig psychische problematiek heterogene groep qua leeftijd hoge graad van zelfstandigheid genieten van externe diensten persoonlijke verzorging, huishoudhulp) de meeste bewoners krijgen dagbesteding op externe locaties: enclavewerking en arbeidszorg veel individuele begeleidingsmomenten groot sociaal netwerk: externe activiteiten, hobby’s

0,6 VTE

+ 0,2 VTE 1

0,1 VTE

4

0,5 VTE

1.3.1.3 Logeren Jaarlijks krijgen we van het VAPH een aantal logeerdagen toegewezen. De opvang kan per jaar maximum 30 dagen per logé bedragen. De aanleiding tot logeervragen is zeer verscheiden. Het gaat om ondersteuning voor de families van het dagcentrum, na opname bij noodsituatie, een tijdelijke oplossing bij crisissituatie, een manier om overtallen gedeeltelijk te regulariseren. Afhankelijk van de zorgvraag sluit de logé aan in het tehuis of in ambulant wonen. Bij gebrek aan (een) logeerkamer(s) maken we gebruik van kamers van bewoners die in het weekend bij familie verblijven of gehospitaliseerd zijn. Dit beperkt de mogelijkheid tot ingaan op logeervragen. In 2013 kende het VAPH aan Mozaïek 50 logeerdagen toe die we allemaal opgebruikt hebben. We kregen van 2 andere voorzieningen 42 logeerdagen extra (dagen die zij niet hebben ingezet).


1.3.2 Dagbesteding 1.3.2.1 Dagcentrum Het dagcentrum biedt een uitgebreid aanbod aan gasten die thuis wonen en aan bewoners van Mozaïek. Dit zijn samen een 150-tal cliënten die van een halve dag per week tot voltijds naar de dagbesteding komen. We streven naar een gevarieerde en zinvolle dagbesteding op maat van de gebruiker. Dit realiseren we door het organiseren van daggroepen voor cliënten zonder (uitgesproken) arbeidsvraag, ateliers voor cliënten met arbeidsvraag, een variabel aanbod en begeleid werken / arbeidszorg. De begeleidingsteams worden ondersteund door het leidinggevend team dagbesteding. De coördinatoren en zorgcoördinatoren geven begeleiding en coaching op vlak van de zorg voor de gasten, de individuele medewerker, het team en omgeving (3,3 VTE). Groepen / ateliers Groep 1

Beschrijving

Aantal

VTE

-

13

1,5 VTE

matig tot ernstig verstandelijke beperking deeltijds arbeid en deeltijds leefgroepswerking met de nadruk op creativiteit, veelal i.f.v. arbeid (maken van kaartjes, tafelversiering, juwelen, …)

(= 9,2 VTE)

Groep 2

-

ernstig tot diep verstandelijke beperking leefgroepswerking specifiek gericht naar de doelgroep (snoezelen, relaxatie, belevingstheater, …)

11 (= 9,4 VTE)

2,7 VTE

Groep 3

-

matig tot ernstig verstandelijke beperking deeltijds arbeid en deeltijds leefgroepswerking met de nadruk op creativiteit, veelal i.f.v. arbeid (maken van papier-maché figuren, vilten …)

13 (= 9,6 VTE)

1,55 VTE

Groep 4

-

matig tot ernstig verstandelijke beperking deelgroep met aantal personen met psychische problematiek deelgroep met aantal personen met autisme: zij krijgen een sterk geïndividualiseerd activiteitenprogramma aangeboden grote vraag naar structuur en voorspelbaarheid

17 (= 12,1 VTE)

2,7 VTE

licht tot bovengroep ernstig verstandelijke beperking: cliënten kunnen omgaan met druk om dagelijks producten klaar te maken arbeid: maken en verkopen van bakkerij- en voedingsgerelateerde producten

22 (= 15 VTE)

2,6 VTE

matig en ernstig verstandelijke beperking: cliënten werken op een procesmatige, repetitieve wijze met het medium hout arbeid: maken en verkopen van houten speelgoed en verlichting

16 (= 12,2 VTE)

1,8 VTE

-

Bakkerij

-

-

Hout

-

-


Klei

-

-

Winkel

-

-

Papier-tuin

-

-

Enclave Artevelde

Variabel aanbod

Begeleid werken / arbeidszorg

-

matig en ernstig verstandelijke beperking: cliënten genieten van het sensopathisch werken met een natuurproduct en/of het maken van vrije creatieve producten arbeid: maken en verkopen van keramieken gebruiksvoorwerpen en vrij expressief werk

17 (=12 VTE)

2 VTE

matig en ernstig verstandelijke beperking: cliënten maken bestellingen klaar en leveren deze rechtstreeks bij de ‘klant’. er is ook een aanbod in repetitief, gestructureerd semi-industrieel werk arbeid: het beheer en leveren van producten van de interne ‘mozaïekwinkel’ (kantoormateriaal, verzorgingsproducten, …) en semi-industrieel werk (o.a. K-Lumet)

23 (=13,9 VTE)

2,4 VTE

licht tot ernstig verstandelijke beperking: het is een heterogene groep cliënten die een verscheiden aanbod krijgt van repetitief papier verwerken tot werken in het medium tuinonderhoud arbeid: papierverwerkend bedrijfje in combinatie met tuinonderhoud domein Mozaïek en telen van groenten

23 (= 14,8 VTE)

2,2 VTE

licht tot matig verstandelijke beperking arbeid: werken in genormaliseerd milieu: logistieke ondersteuning en dienstverlening in campus Hoogpoort van de Arteveldehogeschool

9 (= 8 VTE)

1 VTE

-

extra aanbod op maat van de gebruikers wijzigt 2 x per jaar, afhankelijk van de vragen van de gasten en bewoners - richt zich in de eerste plaats naar de bijzondere doelgroepen, maar realiseert een aanbod voor elke gebruiker van Mozaïek In 2013 werden in totaal 25 cliënten begeleid: - 8 uit ambulant wonen - 9 deeltijdse dagcentrumgebruikers - 6 externe cliënten begeleid werken Deze 23 cliënten realiseerden samen 9043,05 arbeidsuren en genereerden 256 begeleidingen.

3,8 VTE

25

0,6 VTE

Dit stemt overeen met 1,9 plaatsen dagcentrum 2 niet-categoriale cliënten binnen de zorgvorm “zorg binnen groene zorg” (niet-categoriaal= niet behorend tot de oorspronkelijk voorziene doelgroep)


1.3.3 Mozaïek als contactvoorziening Mozaïek is contactvoorziening voor 95 personen die met 1 of meerdere zorgvragen geregistreerd werden op de centrale registratie van zorgvragen (CRZ): 

73 vragen van eigen cliënten



20 externe vragen



2 migratievragen

De opdracht als contactvoorziening omvat onder meer de opvolging en aanpassing van zorgvragen, het aanmelden en bemiddelen bij open plaatsen, het aanvragen van status prioritair te bemiddelen dossier en convenant, het aanvragen van noodsituaties, het melden van open plaatsen van de eigen voorziening, het bijwonen van zorgbemiddelingsvergaderingen,… Het grootste deel van de zorgvragers voor wie Mozaïek contactvoorziening is, betreft ‘interne vragen’. Deze cliënten krijgen reeds ondersteuning van Mozaïek en hebben een bijkomende zorgvraag. Zo hebben we veel cliënten die naar het dagcentrum komen, maar ook een woonvraag hebben. Mozaïek bemiddelt dan in de zoektocht naar een gepaste woonvorm. Vele ouders hopen dat hun zoon of dochter kan wonen in Mozaïek omdat ze vertrouwd zijn met de voorziening, maar aangezien de toewijzing verloopt via de regionale zorgregie, is dit geen evidentie. Daarnaast zijn wij contactvoorziening voor een aantal zorgvragers die nog geen zorg genieten binnen Mozaïek, maar die een zorgvraag hebben die zij beantwoord willen zien, binnen of buiten Mozaïek. Voor personen die interesse hebben om op termijn ondersteuning te krijgen in Mozaïek, organiseren wij individuele kennismakingsbezoeken. Dit waren er in 2013: 

14 voor dagbesteding en 7 voor begeleid werk



7 voor residentieel wonen



1 voor ambulant wonen

Bij een kennismakingsbezoek geven wij informatie over de gevraagde ondersteuning en een rondleiding in de voorziening. De zorgvraag wordt verder uitgeklaard. Voor het dagcentrum kunnen ouders vanaf het schooljaar waarin zoon of dochter 21 jaar wordt, een kennismakingsbezoek aanvragen. Ouders en familie kunnen ook telefonisch terecht met vragen. Voor de actieve zorgbemiddeling wordt de huidige situatie van de zorgvrager opgevolgd. In 2013 werden 10 aanvragen voor status ‘prioritair te bemiddelen (PTB)’ en/of convenant (langlopend, kortlopend en verlenging) ingediend, voor internen en externen. Voor sommige ‘internen’ werd reeds 2 maal een aanvraag ingediend. We kregen 4 goedkeuringen. Er werden 2 aanvragen ingediend voor noodsituaties, 1 werd goedgekeurd en 1 afgekeurd. Het spaarzaam goedkeuren van aanvragen door de zorgregie heeft niets te maken met de ernst van de zorgvraag maar alles met de budgettaire beperkingen waardoor men “onmogelijke’ keuzes moet maken “binnen de schaarste”. Vanuit Mozaïek werden er 7 open plaatsen gemeld op de CRZ: 1 voor TNW-nursing, 3 voor dagcentrum, 2 open plaatsen begeleid werk, en 1 open plaats DIO met dagbesteding. Dit betekende 1 reguliere opname in het tehuis (n.a.v. een overlijden), en 8 reguliere opnames in het dagcentrum in 2013 (2 opnames hiervan zijn van een open plaats dagcentrum gemeld eind 2012). De open plaatsen begeleid werk werden pas in 2014 ingevuld, en de open plaats DIO was in functie van het transparant maken van een opname in overtal (in overleg met de coördinator zorgregie). De nieuwe tendens in de zorgregie is meer inspraak voor de individuele gebruiker. Sinds 2013 kan de zorgvrager en zijn netwerk zelf zijn zorgregiegegevens inkijken via de website ‘mijnvaph.be’.


1.4

Medewerkers 1.4.1 Medewerkers Mozaïek kende een toename van medewerkers met 3,56 VTE, zoals uit onderstaande tabel blijkt. Het aantal voltijdse medewerkers is in 2013 gestegen met 3. gegevens op 31 december

2009

2010

2011

2012

2013

aantal werknemers

131

127

129

138

142

107,98

104,85

105,86

109,65

113,21

aantal voltijdse werknemers

68

65

60

56

59

aantal deeltijdse werknemers

63

62

69

82

83

39,98

39,85

45,86

53,65

54,21

aantal VTE

aantal deeltijdse in VTE

Meer gedetailleerde informatie over de medewerkers van Mozaïek is terug te vinden in hoofdstuk 4.2. 1.4.2 Vrijwilligers Mozaïek telt 24 vaste vrijwillige medewerkers waarvan 3 nieuwe. Deze personen helpen belangeloos mee bij het aanbod van activiteiten voor onze gasten en bewoners. Zij nemen op regelmatige basis (bv. wekelijks, veertiendaags) een taak op: 7 bezoekvrijwilligers, 3 vrijwilligers in de rechtstreekse begeleiding van de gasten in het dagcentrum, 2 vrijwilligers binnen het variabel aanbod (vormingsactiviteit), 5 vervoervrijwilligers (bus of individueel), 2 naaivrijwilligers, 1 kerkvrijwilliger, 1 vrijwilliger tuinonderhoud, 1 wandelvrijwilliger en 1 wandel- en fietsvrijwilliger, 1 vrijwilliger als klusjesman voor enkele woningen van inclusief wonen. 3 vrijwilligers hebben hun vrijwilligerswerk stopgezet: 2 omwille van het feit dat zij dit niet meer konden combineren met hun privé- of werksituatie, 1 persoon stopte omdat de inhoud van het vrijwilligerswerk niet aansloot bij zijn vraag. Bij de start van de vrijwilligersactiviteit tekenen de vaste vrijwilligers een overeenkomst waarin hun taak wordt omschreven. De inhoud van de overeenkomst is afgestemd op het vrijwilligersdecreet. Naast deze vaste vrijwilligers doen we op geregelde tijdstippen ook een beroep op occasionele vrijwilligers. Zij worden meestal ingezet bij feesten en activiteiten die Mozaïek organiseert. Voor 2013 was dit: 

mosselsouper: 16 vrijwilligers



feesten voor ouders of familie: 13 vrijwilligers



Mozaïekfeest: 45 vrijwilligers

Deze vrijwilligers zijn vaak ouders of broers/zussen van onze gasten en bewoners. Ook zij tekenen een overeenkomst alvorens met hun taak te starten. In de week van de vrijwilliger organiseerden we een gezellig samenzijn. Met een hapje, een drankje en een cadeautje bedankten we onze vrijwilligers voor hun belangeloze inzet gedurende het voorbije jaar. We mochten 35 vrijwilligers verwelkomen. 1.4.3 Stagiairs In 2013 werden 24 studenten onthaald in Mozaïek. De studenten werden ingeschakeld in het dagcentrum (ateliers en daggroepen), in de woningen van het tehuis, binnen de dienst inclusieve ondersteuning, in de keuken, bij ICT en in de administratie.


De studenten kwamen uit volgende opleidingen: In de zorg: 

Arteveldehogeschool Gent: bachelor in de ergotherapie: 2 studenten



VSPW Gent: opleiding JGZ: 6 studenten



VSPW: graduaat orthopedagogie Gent: 3 studenten



IVV: leefgroepenwerking: 1 student



Jeugd- en gehandicaptenzorg: 1 student



Koninklijk Lyceum Gent: jeugd- en gehandicaptenzorg: 2 studenten



Mariagaard Wetteren: jeugd- en gehandicaptenzorg : 1 student



Hogeschool Gent: bachelor in de orthopedagogie: 2 studenten

In de ondersteunende diensten: 

De Karwij, buitengewoon secundair onderwijs: 1 student (keuken)



CVO Leerdorp - tweedekansonderwijs: 3 studenten (administratie)



Hogeschool Gent: Bachelor Toegepaste Informatica: 2 studenten (ICT)

Naast deze aanvragen voor stage kregen we heel wat vragen van verschillende middelbare scholen uit het Gentse voor een inleefstage van 2 à 3 dagen. We ontvingen 12 studenten voor deze inleefstages uit verschillende scholen: Don Bosco, Edugo, Steinerschool, kunsthumaniora Sint-Lucas, Sint-Barbara, Vocans, Sint-Vincentius.


1.5

Organisatie 1.5.1 Organogram Het organogram is opgedeeld volgens de 2 grote afdelingen: zorg en ondersteunende diensten. De afdeling zorg, die uitgebreid werd omgeschreven in de dienstverlening, mag rekenen op omkadering op verschillende vlakken vanuit de ondersteunende diensten. De algemeen directeur en pedagogisch directeur nemen de dagelijkse leiding van de organisatie in handen. Het organogram is achteraan in bijlage bijgevoegd (5.2 Organogram). 1.5.2 Ondersteunende diensten 1.5.2.1 Administratieve dienst 

Onthaal 1,05 VTE



Bewonersadministratie 1,65 VTE



Personeelsadministratie 1,1 VTE



Coördinator administratie 1 VTE

1.5.2.2 Logistieke diensten 

Keuken 3 VTE



Poetsploeg 8,1 VTE



Technische dienst 3,3 VTE



Coördinator technische dienst 0,5 VTE

1.5.3 Staffuncties en bijzondere opdrachten 

Preventie VTE 0,5 VTE



Kwaliteit en vorming 0,5 VTE



Systeembeheer en ICT 0,5 VTE



Bijzondere opdrachten, gekoppeld aan personen met een andere hoofdtaak: •

Verantwoordelijke vrijwilligers

•

Verantwoordelijke stagiairs

•

Verantwoordelijke CRZ / intake

•

Verantwoordelijke projecten, PR, fondsenwerving & publicaties

•

Directiesecretariaat

•

Expert begeleid werk


1.5.4 Communicatie en overleg 1.5.4.1 Interne communicatiekanalen Via ‘ ’t Informatiefke’ informeert Mozaïek zijn medewerkers over belangrijke gebeurtenissen en feiten in Mozaïek en in de zorgsector. Het kreeg een nieuwe lay-out en verschijnt voortaan maandelijks i.p.v. tweewekelijks. 1.5.4.2 Interne overlegorganen De interne overlegorganen zijn omschreven in het kwaliteitshandboek (voor een overzicht: 5.3 Interne overlegorganen). 1.5.4.3 Externe overlegorganen De externe overlegorganen zijn omschreven in het kwaliteitshandboek (voor een overzicht: 5.4 Externe overlegorganen).


2. B IJZONDERSTE FEITEN EN ONTWIKKELINGEN IN 2013 2.1

Overheid Ook dit jaar stond in het teken van de zorgvernieuwing zoals uitgetekend in het Perspectiefplan 2020 van de Vlaamse regering. De doelstelling is zorg garanderen voor zij die deze het meest nodig hebben en het responsabiliseren van de zorgvragers zelf. Ondanks de beduidende uitbreiding van de middelen bleven er immers nog 21.500 mensen met een actieve zorgvraag op de wachtlijst staan. Tegen 2020 verwacht men er 121.000. Een nieuwe aanpak drong zich dus op. Hiertoe werd in 2013 vooral de nadruk gelegd op de concrete voorbereiding van de persoonsvolgende financiering. Hierdoor legt men enerzijds het heft van de zorgorganisatie in de handen van de zorgvrager zelf. Anderzijds wil men hiermee een beter gebruik van de middelen bereiken door een getrapte en gewogen financiering te organiseren: getrapt door te werken met een (goedkoop) basisondersteuningsbudget waardoor men hoopt dat er meer mensen uit de zware (dure) zorgvormen zullen blijven, gewogen door de introductie van de zorginschaling die op een meer objectieve manier de zorgvraag en het daaraan gekoppelde budget in kaart wil brengen. Flankerende initiatieven bij de invoering van de persoonsvolgende budgetten zijn de diensten ondersteuningsplan die de zorgvrager beter moeten begeleiden bij zijn zorgtraject zodat zware zorgvormen niet worden aangewend als men het met lichtere ook kan doen en de invoering van de rechtstreeks toegankelijke hulp. Hierdoor kunnen mensen mobiel of ambulant worden geholpen indien ze (nog) geen VAPH-ondersteuning genieten. Wat het financieren van infrastructuur betreft diende Mozaïek dit jaar een dossier in bij het VIPA voor afbraak- en (ver)bouwwerken op de campus. Dit kadert in de vernieuwing van de afgeschreven infrastructuur van het oude dagcentrum en in de goedkeuring door het VAPH en het VIPA voor de bouw van een woning voor 8 personen met een complexe zorgvraag. Maar ook in het VIPA was ‘schaarste’ een belangrijk thema, waarbij stemmen opgingen om de financiële ondersteuning van bouwprojecten door voorzieningen op een andere leest te schoeien zoals bv. btw-verlaging. In dit kader werd eind 2013 ook een nieuwe dienst met overheidsparticipatie gelanceerd om woonuitbreiding gefinancierd met privékapitaal mogelijk te maken. Mozaïek informeerde zich bij de dienst om na te gaan in hoeverre zo het woonondersteuningsproject in de Meerhoutstraat kon verdergezet worden. Om de hele vernieuwingsbeweging de baas te kunnen moedigde de overheid alle voorzieningen aan te investeren in ‘sociaal ondernemerschap’ en nauwere samenwerking. Mozaïek investeerde hiertoe in een werkgroep over ondernemerschap en probeerde zowel via het regionaal overlegplatform als via individuele contacten meer regionale samenwerking te installeren, vooral n.a.v. de projecten inzake rechtstreeks toegankelijke hulp, de voorbereiding van een vernieuwde dagbesteding en van de zorg voor mensen met complexe zorgvragen. Verder informeerden we ons over de omvorming van de huidige regelgeving naar deze die nieuwe werkvormen mogelijk moet maken (‘flexibel aanbod meerderjarigen’ naar analogie van de reeds gerealiseerde omvorming bij minderjarigen (‘multifunctionele centra’).

2.2

Cliënten Convenanten In het uitbreidingsbeleid van 2013 werden middelen voorzien voor het toekennen van persoonsvolgende convenanten. Een persoonsvolgende convenant wordt enkel toegekend aan mensen met een prioritair te bemiddelen dossier. Gezien de schaarste aan middelen werden enkel persoonsvolgende convenanten toegekend aan personen met een zeer schrijnende en complexe problematiek. Voor de zorgcoördinatoren betekende dit een grote tijdsinvestering in het opmaken van prioritair te bemiddelen dossiers en dossiers convenanten, deelname aan ad hoc-bemiddelingsvergaderingen, zoeken naar gepaste alternatieven wanneer cliënten geen convenant toegekend krijgen omwille van schaarste. Een opname van een cliënt met een persoonsvolgende convenant betekent sowieso een opname van een cliënt met een complexe problematiek. Dit resulteert in een grote verzwaring van de zorg en een meer gespecialiseerde ondersteuning.


Gedrags- en emotionele stoornissen (GES) In augustus 2012 kreeg Mozaïek de goedkeuring voor een VIPA-buffer voor de bouw van een aangepaste woning voor 8 personen nursing met bijkomende gedrags- en emotionele stoornissen. Dit is een welgekomen uitbreiding voor Mozaïek gezien de toename van complexe problematieken bij de cliënten en hieraan gekoppeld de nood aan aangepaste infrastructuur. Om onze deskundigheid op dat terrein te versterken namen we in 2013 deel aan een intervisiegroep van het SEN. Deze intervisiegroep had als doel de uitwisseling van good-practices en heeft geleid tot het ontwikkelen van een praktijkgids. Deze praktijkgids omvat tal van inhoudelijke en praktische tips rond de thema’s visie, medewerkersbeleid, infrastructuur, werking. Organisaties kunnen deze gids gebruiken bij de opstart van een GESwoning. Binnen Mozaïek hebben we een interne werkgroep GES opgericht om ons voor te bereiden op de start van de GES-woning (zie accenten binnen wonen). Zorgcoördinator en het netwerk van de cliënt Binnen Mozaïek zien we een toename van cliënten met een meer complexe zorgvraag. De complexiteit van de zorgvraag verplicht ons met andere sectoren aan de tafel te zitten: psychiatrie, justitie, andere organisaties uit de gehandicaptensector … De zorgcoördinator speelt een centrale rol in de coördinatie en afstemming van deze verschillende partijen op elkaar in functie van de zorgvraag van de cliënt. De samenwerking vindt zijn weerslag in zowel netwerkoverleg als veelvuldige individuele contacten met de verschillende partijen. In de toekomst verwachten we een toename van cliënten met een complexe zorgvraag. De rol van de zorgcoördinator zal op vlak van netwerkwerkoverleg steeds belangrijker worden.


2.3

Dienstverlening 2.3.1 Wonen 2.3.1.1 Accenten binnen residentieel wonen Wonen op korte en middellange termijn Door de ontwikkelingen in het zorglandschap enerzijds en de voorbereidingen voor de GESwoning anderzijds, stonden we dit jaar vooral stil bij de gevolgen die deze veranderingen teweeg brengen voor de cliënten, de medewerkers en de organisatie – en hoe(ver) kan Mozaïek nog verder uitbreiden. Anderzijds kregen we van personen met convenanten ook zeer concrete vragen naar wonen op korte termijn in Mozaïek. Telkens werd onderzocht of en op welke manier we hierop een antwoord zouden kunnen bieden. Voorbereiding op doelgroep personen met GES (gedrags- en emotionele stoornissen) Mozaïek is vandaag in de begeleiding van deze doelgroep niet optimaal uitgerust omdat wij hier noch op vlak van infrastructuur, noch op vlak van kennis en kunde in het verleden hebben op ingezet. Om ons terdege voor te bereiden op de GES–woning, richtten we een werkgroep op. In 2013 werd door de werkgroep naast het opmaken van een nota doelgroepomschrijving, vooral ingezet op infrastructuur. We bezochten een aantal voorzieningen die reeds werken met deze doelgroep: 

Br. Ebergiste (De waterkant)



Tordale (de Seinestraat)



Emiliani (meerdere leefgroepen)

Geïnspireerd door deze bezoeken, stelden we een lastenboek op voor de eigen GES-woning. We kregen inzage in de voorlopige plannen en hadden de vrijheid om hierbij verregaand voorstellen te doen – vanuit onze eigen expertise en wat we aan tips meekregen. Er werd vorming agressiebeheersing voorzien voor die groepen en woningen die hiermee het meest te maken krijgen. Er werd vorming gevolgd bij Icoba over agressiebeleid binnen de voorziening; en met de zorgcoördinatoren werd gewerkt aan een visietekst agressie. Medisch-verpleegkundige handelingen Begeleiders voeren dagelijks heel wat verpleegkundige handelingen uit binnen de zorg voor personen met een verstandelijke beperking. Begeleiders dienen medicatie toe, assisteren bij verzorging, helpen bij eten geven en verrichten soms nog meer specifieke medische handelingen. Echter, begeleiders voeren deze handelingen uit in een beroepscontext waardoor ze in een onzekere rechtssituatie komen. Zij zijn immers geen verpleegkundigen. Als organisatie treden we op als ‘goede huisvader’ en nemen we een aantal maatregelen die de organisatie sterker maakt binnen deze rechtsonzekere context. In 2013 werd gewerkt aan een overzichtelijk systeem om de medisch-verpleegkundige handelingen in kaart te brengen per woning en per bewoner. Er werd gewerkt aan een infobundel voor begeleiders met richtlijnen en protocollen die duidelijkheid scheppen over hoe te handelen.


Medicatiebeleid De medicatielijsten werden verder op punt gezet. Het achterliggend doel is begeleiders sensibiliseren en zo de foutenmarge bij zowel het klaarzetten als toedienen verkleinen. Organiseren en reorganiseren met team 6 Team 6 begeleidt vandaag 3 woningen: woning 6, het buurhuis en de woning in de E. Ronsestraat. Het is een groot team met veel deeltijders. Stilaan liep men zowel organisatorisch als qua begeleidingsstijl vast, omdat elke medewerker op de hoogte moest zijn van alle woningen en alle 14 bewoners. Er werd samen met het team gezocht naar een andere manier van samenwerken en overleg. Dit resulteerde in een aantal afspraken die in 2014 van kracht gaan. Geen teamverantwoordelijke in woning 5 De teamverantwoordelijke was door zwangerschap gedurende maanden afwezig. Er werd niet onmiddellijk een werkbare vervanging gevonden, waardoor beslist werd dat de coördinator de dagelijkse opvolging van de woning zou doen. Dit bleek een beslissing met een grotere impact dan was ingeschat. Onze twijfel om in de toekomst verder te blijven werken met teamverantwoordelijken kreeg vorig jaar een duidelijk antwoord: de teamverantwoordelijke en de coördinator hebben ondanks overlappende werkterreinen toch een duidelijke verschillende taakinvulling. De meerwaarde van de beide functies ligt in de complementariteit door het verschil in afstand van de dagelijkse werking. Uitbreiding van het team van woning 3 Door de komst van een nieuwe bewoner kwam er een zwaardere zorg te liggen in woning 3. Bovendien werd het team op de proef gesteld door een aantal opeenvolgende personeelswissels. Er werd een proces aangegaan met het team waarbij de zorgen en noden konden benoemd worden en de teambinding hechter werd. Het team werd uitgebreid met een halftijdse kracht met meer dubbele diensten als resultaat en zelfstandige verpleging werd ingeschakeld. Zowel aan begeleiders als aan bewoners gaf dit zuurstof. Uitbreiding van het nachtteam Door de toenemende zorg die zich ook ’s nachts laat voelen, waren draaglast en draagkracht binnen het nachtteam niet meer in evenwicht. In 2013 deden we een uitbreiding van 0,4 VTE in het nachtteam. Met deze uitbreiding gingen we creatief aan de slag om tegemoet te komen aan de noden in de nacht, na uitgebreide bevraging van de teamleden. Waar we voorheen elke nacht 1 actieve waak en 1 slapende waak de dienst verzekerden, zijn nu op regelmatige basis 2 actieve nachten of 2 slapende nachten aanwezig. Deze regeling stabiliseert de overuren en zorgt voor een haalbare flexibiliteit. Ziekte of verlof wordt opgevangen door de derde persoon. Regelmatig een dienst samen lopen komt zowel de zorg voor bewoners als de samenwerking ten goede. 2.3.1.2 Accenten binnen de dienst inclusieve ondersteuning Uitbreiding cliënten Met DIO wensen we meer personen te ondersteunen. De coördinator en zorgcoördinator woonden verscheidene zorgbemiddelingsvergaderingen bij in functie van het opnemen van nieuwe cliënten, doch tot op heden heeft het nog niet geleid tot effectieve opnames. Reden: er worden weinig tot geen convenanten uitgedeeld aan personen met deze zorgvraag. jaarverslag 2013 – pag. 20 / 46 v.z.w. dienstencentrum MOZAIEK Erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

Woongarantie-ondersteuningsgarantieproject Binnen het uitbreidingsbeleid 2013 werden per provincie 2 projecten gehonoreerd waarbij privépersonen, groepen van ouders, lokale beleidsactoren, sociale huisvestingsmaatschappijen … instaan voor het realiseren van wooneenheden voor mensen met een beperking. Het VAPH staat in voor de subsidiëring van de zorgondersteuning. Mozaïek diende een zeer concreet project in. Jammer genoeg besliste de provincie Oost-Vlaanderen dat er maar 1 i.p.v. 2 projecten gehonoreerd worden. Voorfinanciering Samen met de administratie werd onderzocht hoe we de voorfinanciering voor de cliënten van DIO vanuit Mozaïek drastisch konden verminderen. Dit leidde tot enkele heel concrete afspraken. Verder inzetten op de verzelfstandiging van de cliënten Bij meerdere cliënten hebben we een life-kaart ingevoerd waarmee de bewoner zelf beperkt geld kan afhalen en beheren. Verder inzetten op de uitbouw van zo inclusief mogelijke zorg Er werd geïnvesteerd in meer samenwerking met reguliere diensten. Naast samenwerking met externe kinesisten, externe huisartsen en verpleging werken we ook samen met Familiehulp, en Randstad (dienstencheques). We richtten ons in 2013 verder op: 

het zoeken naar een evenwicht tussen veilige nabijheid en het stimuleren van zelfstandigheid



het inzetten op een gezonde binding tussen de bewoners in de woningen, met respect voor individuele keuzes



het zoeken naar gepaste arbeid: vrijwilligerswerk



het uitbouwen en onderhouden van het familiaal en buurtnetwerk



het verder uitbouwen van een evenwichtig vrijetijdsaanbod



het inzetten op meer afstemming tussen de verschillende diensten die aan huis komen, zoals verpleging en poetshulp



het op punt stellen van de familiale verzekeringen bij elk van de bewoners



een efficiëntere boekhouding door het invoeren van gebruiksvriendelijke kasbladen

dagbesteding,

enclavewerking, arbeidszorg of


2.3.2 Accenten binnen dagbesteding Dagbesteding buiten de campus Waar we in eerste instantie op zoek gingen naar een locatie voor een breed aanbod van daggroepen en ateliers, dan werd onze visie gaandeweg bijgesteld: de infrastructuur zou hiervoor sterk bepalend zijn. We prospecteerden 9 gebouwen: 

In Oostakker een industrieel gebouw in de Muizelstraat, een ex-garage in de Meerhoutstraat, 2 gekoppelde woningen in de Meerhoutstraat en een atelier aan de Eksaarderijweg; verder een voormalig schoolgebouw en een koppelvilla met grond in Desteldonk, een industrieel gebouw in Mendonk, een restaurantgebouw in Destelbergen en een voormalig bedrijvengebouw in Gent.

Behalve het gebouw in de Muizelstraat en het schoolgebouw in Desteldonk waren deze panden niet geschikt. Het gebouw in de Muizelstraat en dit in Desteldonk werden verkocht aan een hoger bod dan het onze. Daarnaast werden ook een aantal bouwgronden in Oostakker grondig bekeken Aangepaste infrastructuur voor bijzondere doelgroepen De plannen hiervoor kwamen tot stand door overleg tussen het betrokken zorgteam, de betrokken begeleiders, de directie en het architectenbureau tijdens de voorbereiding van het bouwen van 2 nieuwe leefgroepen en het VIPA-dossier. Deze infrastructuur werd gekoppeld aan deze van de GES-woning. Meer bepaald gaat het hier over nieuwe en aangepaste infrastructuur voor groep 2 (personen met een diep verstandelijke beperking en grote zorgvraag) en groep 4 (personen met autisme en personen met psychische problemen). Toename van dagbesteding Ook in 2013 groeide de gebruikersgroep van het dagcentrum aan. Hierdoor worden de bestaande basisgroepen en ateliers steeds groter. Niet alle cliënten vinden gemakkelijk hun plaats in zulke grote groepen. Daarom is er nood aan een nieuwe basisgroep. Hiervoor is het echter wachten op de nieuwe infrastructuur. Door de instroom van een groep jongere cliënten worden meer vragen gesteld naar instapmogelijkheden in begeleid werken / arbeidszorg. Daarom werd de jobcoaching uitgebreid met 1 persoon voor 0,2 VTE, dit in combinatie met de opdracht van atelierbegeleider. Deze uitbreiding zal verder gerealiseerd worden in 2014. ‘Zorg binnen groene zorg’ betekende een belangrijke vernieuwing. In 2013 vervulde Mozaïek hierin een voortrekkersrol. Hiertoe werd binnen de provincie een samenwerkingsverband afgesloten met organisaties die door hun expertise en regionale spreiding de hele provincie toegankelijk maakten voor deze zorgvorm. De 2 cliënten waartoe we ons engageerden werden effectief opgestart en ondersteund bij hun arbeidsmatige activiteiten buiten het economische circuit. Licentiehouderschap van K-Lumet Dit liep in 2013 verder door. Op het eind van 2013 heeft Mozaïek 8 onderaannemers, en zijn er contacten lopende om dit met 3 nieuwe voorzieningen uit te breiden. Ook binnen Mozaïek zien we steeds meer cliënten waarbij hun dagaanbod deels bestaat uit het werken met K-Lumet.


Enclavewerking optimaliseren De enclavewerking binnen Artevelde loopt goed. De groep cliënten die er aan het werk gaat is gemotiveerd en geniet van het ‘genormaliseerde – inclusieve’. Omdat de groep de voorbije jaren wat uitgebreid is en omdat de enclavewerkers hun jobinhoud steeds beter beheersen, merken we dat er stilaan meer vrije momenten ontstaan waarop er onvoldoende aanbod is van werktaken. Voor de Arteveldehogeschool als werkgever is het echter niet mogelijk om hierop een antwoord te geven. Daarom zijn we in het najaar van 2013 op zoek gegaan naar externe werkplekken waar we deeltijds aan de slag kunnen gaan. Contacten met het SIG (vormingscentrum in Destelbergen) zijn hierrond lopende.


2.4

Medewerkers 2.4.1 Expliciteren van onze visie op medewerkersbeleid Er werd met directie en coördinatoren gewerkt aan een visietekst die de pijlers van ons medewerkersbeleid beschrijft. Op basis van de leiderschapsstijlen zoals beschreven in ‘Rond leiderschap’ van Patrick Vermeren, werden stapsgewijze en in consensus deze pijlers in het medewerkersbeleid vastgelegd. Deze tekst vormt naast de bestaande procedures de basis van een vernieuwde procedure medewerkersbeleid in het kwaliteitshandboek. 2.4.2 Professionele deskundigheid van begeleiders bevorderen De voorbije decennia groeide het begrip ‘emotionele ontwikkeling’ uit tot een sleutelbegrip in de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking (met of zonder bijkomende gedrags- en/of psychische problemen). Vooral Anton Došen leverde hierin met zijn ontwikkelingsdynamische benadering een grote bijdrage. Mozaïek koos ervoor om alle begeleiders dit theoretisch kader bij te brengen. Gedurende 3 halve dagen kregen 90 medewerkers in groepen van ongeveer 20 deelnemers vorming. 2.4.3 Kwaliteit De overeenkomsten tussen gebruiker en organisatie werden aangepast aan de eisen vanuit het nieuw kwaliteitsdecreet: het protocol van verblijf en begeleiding (voorheen individueel protocol) en charter collectieve rechten en plichten (voorheen reglement van orde). In opvolging van de aangekondigde kwaliteitsaudit binnen de dienst inclusieve ondersteuning van eind 2012 werd het proces van ondersteuningsplanning onder de loep genomen en aangepast naar een driestappenproces: van vraagverduidelijking over ondersteuningsplan naar een individuele dienstverleningsovereenkomst. Er waren geen externe audits in 2013. Het organogram werd aangepast. De functieomschrijvingen van teamverantwoordelijke wonen, teamverantwoordelijke poetsploeg en teamverantwoordelijke keuken werden afgewerkt. De functieomschrijving van nachtbegeleider werd eveneens gefinaliseerd. Wat de lay-out van documenten betreft, werd er verder gewerkt aan een herkenbare huisstijl. 2.4.4 Vorming In 2013 werden 45 vormingen gevolgd, 120 medewerkers genoten vorming, het totaal aantal uren gevolgde vorming bedroeg 1689,3 uur. De grootste investering gebeurde in de langlopende vorming ‘leiden en begeleiden’ voor nieuwe coördinatoren. De dag voor begeleiders is een serieuze hap uit het budget, maar gemiddeld komt dit neer op 20 euro per persoon. Er werd verder ingezet op de implementatie van het gebruiken van de schaal emotionele ontwikkeling (zie ook 2.4 Medewerkers) en op agressiebeheersing. Op vlak van preventie en techniek werd een inhaalbeweging gemaakt: 

Het uitvoeren van werkzaamheden aan en in de omgeving van elektrische installaties vereist een bijzonder attest van vakbekwaamheid. Eén medewerker van de technische dienst volgde deze


opleiding bij Prebes. 

De preventieadviseur van Mozaïek, volgde de jaarlijkse verplichte bijscholingen.



De medewerkers van de keuken volgden een opfriscursus HACCP.

Beleidsmatig werd vorming gevolgd rond zorgvernieuwing, agressiebeleid, arbeidszorg voor cliënten en medewerkersbeleid. Voor nieuwe medewerkers werd vorming over contextuele hulpverlening en autisme georganiseerd. Een overzicht van alle interne en externe vormingen is te vinden in bijlage 5.5 Overzicht vorming. 2.4.5 Veiligheid en preventie Ongevallen op het werk     

Aantal arbeidsongevallen: 3 Aantal verloren kalenderdagen: 11 Aantal ongevallen woon-werkverkeer: 1 Frequentiegraad: 18.25 (Belgisch gemiddelde in de gezondheidssector voor 2012 was 18.70) Werkelijke ernstgraad: 0.067 (Belgisch gemiddelde in de gezondheidssector voor 2012 was 0.41)

Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk Er werden 10 CPBW-vergaderingen gehouden in 2013. Meldingen interne klachten Binnen Mozaïek is er 1 vertrouwenspersoon aangesteld. Daarnaast fungeren de preventieadviseur en de externe bedrijfsarts als bijkomende contactpersonen voor meldingen over psychosociale lasten. Zij hebben afgelopen jaar op basis van de interne klachtenregeling in totaal 15 informele klachten geregistreerd. De geuite klachten betroffen telkens pesten op het werk. In alle gevallen maakt de vertrouwenspersoon melding dat de klager beslist heeft om geen verdere stappen te ondernemen. Registratie op punt stellen    

Alle informatie betreffende veiligheid werd ondergebracht in 1 systeem (Safety-drive). Sinds juni 2013 worden de aankopen van alle elektrische toestellen geregistreerd en een indienststellingsverslag opgemaakt. De tijdsregistratie Certo werd in 2013 aangepast zodat het nu mogelijk is een lijst uit te printen van de personeelsleden die op dat moment aanwezig zijn. In de keuken ontving men in 2013 verschillende documenten met aanvragen over speciale diëten of eventuele tijdelijke wijzigingen hierin. Afspraak werd gemaakt om dit op één en hetzelfde document te voorzien zodat de mensen in de keuken een duidelijk overzicht hierover hebben en fouten zo veel mogelijk vermeden worden.

Preventie     

De medische controles voor 2013 werden volledig uitgevoerd. Er werden schemakaarten voorzien aan alle elektrische kasten. Oudere elektrische contactdozen vervangen door nieuwe modellen voorzien van veiligheidspin. De buitenverlichting werd in 2013 op punt gesteld en afgesteld via een tijdsklok in combinatie met bewegingssensoren. De opmerkingen naar aanleiding van de HACCP audit in mei 2013 werden voor een groot gedeelte in 2013 verholpen. In 2013 maakten 46 medewerkers gebruik van de mogelijkheid tot antigriepvaccinatie in Mozaïek. jaarverslag 2013 – pag. 25 / 46 v.z.w. dienstencentrum MOZAIEK Erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap



In 2013 werd er een enquête uitgevoerd betreffende roken op het werk. Naar aanleiding van deze resultaten en als een van de punten die werden opgenomen en goedgekeurd in het jaaractieplan van Mozaïek, gaan we voor een rookvrij Mozaïek voor medewerkers en bezoekers.

Veiligheid 

     

De installatie van een nieuw oproepsysteem werd opgestart. Hierbij worden medewerkers per smartphone verwittigd naar aanleiding van een vraag tot assistentie, een noodoproep of bij melding van brand. Er werden in 2013 niet-werkende rookdetectors vervangen. Brandhaspels en brandblustoestellen werden in 2013 gekeurd, 1 brandblustoestel werd vervangen. De lift werd hersteld. Een asbestinventaris werd opgemaakt. Verouderde en/of beschadigde keukentoestellen in de leefruimtes werden vervangen. Het opmaken van productfiches en een inventaris van gevaarlijke stoffen werd in 2013 opgestart. Houten palen vooraan de parking in plastieken houders geplaatst zodat de palen gemakkelijk kunnen verwijderd worden bij het gras afrijden of bij evenementen.

Vervoer In 2012 werd de bestelling geplaatst voor de aankoop van een aangepaste liftbus (16+1) voor het dagelijkse vervoer van de gasten van het dagcentrum en het vervoer van grotere groepen. Hij werd dit jaar gehomologeerd en in gebruik genomen. Milieu In oktober/december 2013 werden er interne energieaudits gehouden. Het bleek dat er op verschillende vlakken energiebesparende maatregelen kunnen genomen worden. ICT Op het vlak van ICT investeerden we in de vernieuwing van de hardware. De 2 oudste servers werden vervangen door 1 virtuele host met 2 terminal servers. Bijkomend was het nodig om een deel van de oudere eindstations en switches te vernieuwen. Het leasingcontract voor de printers werd vervangen en er werden 3 nieuwe ‘printeilanden’ gemaakt zodat kopiëren, printen en scannen sneller en dichter bij de werkplek kan. In 2013 kregen we 2 stagiairs ‘Bachelor Toegepaste Informatica’. Zij werkten voor ons een beheersen stockprogramma uit voor het winkelatelier. Met deze applicatie, een virtuele winkel, kunnen groepen, ateliers, woningen en diensten op een heel visuele manier producten bestellen. De gasten en bewoners van het winkelatelier verwerken via deze applicatie de bestellingen op de iPad. Beide studenten ontvingen voor de ontwikkeling van dit computerprogramma een Cera Award. Mozaïek werd zelfs voorgedragen voor de ‘Organisatie Cera Award’ maar haalde de prijs net niet binnen. 2.4.6 Administratie Eind februari ging de coördinator administratie een nieuwe uitdaging aan buiten Mozaïek. Een nieuwe coördinator betekent een inloopperiode, waarbij echter snel de herziening van taakverdeling, samenwerking met DiGOR en het optimaliseren en automatiseren van de werkprocessen kon verdergezet worden. In het najaar werd de dienst tijdelijk versterkt door een deeltijdse medewerker. Dit werd mogelijk gemaakt door inzet van éénmalige middelen Sociale Maribel. In 2013 begeleidde de administratieve dienst 3 stagiairs van het CVO Leerdorp Netwerken.


2.5

Besluit Wat de overheid betreft stond 2013 in het kader van de zorgvernieuwing en van de schaarste. Naast de reeds bekende plannen voor o.a. de vernieuwing van de financiering (persoonsvolgend i.p.v. voorzieninggebonden) werd een nieuwe werkvorm gelanceerd die dit alles moet mogelijk maken: het ‘flexibel aanbod voor meerderjarigen’, analoog aan wat reeds gerealiseerd werd in de minderjarigenzorg onder de vorm van ‘multifunctionele’ centra’. Bij onze cliënten zagen wij een verdere toename van de complexiteit van hun zorgvragen. Hierdoor was de samenwerking met andere diensten intenser. Werken in een uitgebreid netwerk van andere dienstverleners wordt een evidentie. De dagelijkse werking werd wat het wonen betreft gekenmerkt door verdere vorming over personen met complexe zorgvragen en het voorbereiden van de bouwplannen voor een aangepaste woning. Ook werden een aantal mogelijkheden onderzocht om buiten de campus in meer woongelegenheid te voorzien. Bij de dagbesteding lag de nadruk op de verdere uitbouw van ‘semi-industrieel’ werk, het zoeken naar een gepaste locatie buiten de campus, de voorbereiding van de bouw van 2 basisgroepen, het werken met bijzondere doelgroepen zoals personen met autisme en het verder uitwerken en optimaliseren van (nieuwe) werkvormen zoals de enclavewerking en werken in ‘groene zorg’. Wat de organisatie van de werking betreft werd het organogram geactualiseerd evenals onze vormelijke ‘huisstijl’. Er werd aanzienlijk ingezet op veiligheid en preventie, o.a. door het opzetten van een registratiesysteem en het installeren van een nieuw oproepsysteem. De nodige administratieve stroomlijning van werkprocessen werd verdergezet. Qua ICT deden we een belangrijke investering in nieuwe servers. Voor onze medewerkers streefden we verder naar een stimulerende en veilige werkomgeving. Een dynamisch beleid op de ‘werkvloer’, vorming en samenwerking met het comité voor preventie en veiligheid, en met de syndicale delegatie waren hierin speerpunten.


3. P ERSPECTIEVEN 2014 3.1

Overheid In 2014 zal de nieuwe organisatievorm voor voorzieningen, het flexibel aanbod meerderjarigen (FAM), experimenteel van start gaan. De voornaamste wijziging die het FAM-stelsel met zich meebrengt is het omzetten van alle erkenningen in personeelspunten. Deze operatie beoogt een vereenvoudiging van de huidige organisatievormen die nu een amalgaam van verschillende systemen vormen (reguliere erkenningen tehuis nietwerkenden bezigheid/nursing, dagbesteding/begeleid werken, beschermd wonen, geïntegreerd wonen, dienst inclusief wonen, convenanten). Hieruit volgt dat ook het aanbod op een andere manier gestructureerd zal worden in een aantal modules (zoals bv. mobiele en ambulante ondersteuning, dagbesteding, woonondersteuning, vormen van rechtstreeks toegankelijke hulp, …). Beiden zouden moeten resulteren in een grotere autonomie en flexibiliteit van de voorziening om zijn aanbod soepel en geïndividualiseerd aan te wenden en de equipe naargelang samen te stellen en aan te wenden. Door deelname aan betreffende werkgroep en overleg met collega-voorzieningen wil Mozaïek zich hierop voorbereiden. Hoe de overheid samen met de sector verder evolueert met deze realisatie van het perspectiefplan 2020 zal mede afhankelijk zijn van de manier waarop de nieuwe Vlaamse regering vanaf 25 mei hiervoor al dan niet dezelfde operationele paden bewandelt en de nodige financiering hiervoor vrijmaakt. Een tweede beweging is de verdere uitbouw van het netwerk ‘rechtstreeks toegankelijke hulp’. Mozaïek ijvert ervoor om deel uit maken van het huidig regionaal samenwerkingsverband. Ten derde wil Mozaïek in 2014 snel een geschikte locatie voor dagbesteding buiten de campus verwerven zodat dit luik van het bouwen verbouwproject ook operationeel wordt, zowel qua concrete voorbereiding als qua VIPA-dossier. Op provinciaal vlak wil Mozaïek zich verder inzetten voor het project ‘groene zorg’ als een middel voor aangepast, begeleid, werk voor sommige van onze cliënten.

3.2

Cliënten Het is de bedoeling dat in het voorjaar van 2014 het Vlaams parlement het decreet persoonsvolgende financiering goedkeurt. Dit nieuwe financieringskader voor zorg en ondersteuning aan personen met een beperking zal er voor zorgen dat de personen met een beperking zelf een budget (al dan niet cash) in eigen handen zullen krijgen om hun ondersteuning op maat te krijgen. Dit nieuwe systeem zal het sociaal ondernemen stimuleren en hierop zal Mozaïek zich ook grondig moeten voorbereiden. Cliënten komen aankloppen met hun budget en zullen de vraag stellen wat Mozaïek te bieden heeft voor het beschikbare budget. Mozaïek zal zich duidelijk moeten profileren: welke zorg bieden we aan en welke niet, wat zijn onze accenten, welke niet. Een uitdaging voor de komende jaren! Mozaïek heeft de ambitie om in zijn nieuwe locatie voor dagbesteding een gespecialiseerde werking uit te bouwen voor mensen met een licht verstandelijke beperking en ASS.

3.3

Dienstverlening 3.3.1 Wonen Uitbreiding wonen Voor team wonen blijft uitbreiding van wonen en hoe dit te realiseren een belangrijk thema. Behalve de GES-woning via VIPA-buffer, zal Mozaïek zelf niet instaan voor infrastructuur. Het wordt dus een uitdaging om creatieve oplossingen te vinden in samenwerking met externe partijen. Voorbereiding op doelgroep personen met GES (gedrags- en emotionele stoornissen) De werkgroep GES zal de komst van de GES-woning verder voorbereiden, hierbij focussend op onder meer visie, infrastructuur, medewerkersbeleid en vorming. De visietekst agressie en vrijheidsbeperking, en bijhorende registratiedocumenten, zullen voorgesteld en jaarverslag 2013 – pag. 28 / 46 v.z.w. dienstencentrum MOZAIEK Erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

geïmplementeerd worden. Medisch-verpleegkundige handelingen De infobundel voor begeleiders wordt gefinaliseerd en voorgesteld aan de begeleiders. Er wordt uitgewerkt hoe vorming, gekoppeld aan deze infobundel, zal gerealiseerd worden. 3.3.2 Dagbesteding Dagbesteding op locatie Hiervoor is het noodzakelijk een pand te verwerven om een gedeelte van het dagcentrum in onder te brengen. Eens een locatie gevonden, kunnen we van start gaan met het onderzoeken, plannen en de realisatie: welke ateliers/daggroepen/cliënten/begeleiders gaan mee, op welke manier informeren we cliënten, ouders, medewerkers, op welke manier werken we ons concept uit, hoe realiseren we voldoende verbinding en ondersteuning,… Het verhuizen van een aantal groepen van het dagcentrum is noodzakelijk voor het goede verloop van de verdere bouwen verbouwplannen in Mozaïek. Uitbreiding van begeleid werken De uitbreiding van de medewerkersploeg binnen begeleid werken zal gerealiseerd worden in 2014. We volgen verder op en sturen bij waar nodig. Vragen die gesteld worden zijn: zetten we verder erkende plaatsen dagcentrum om in plaatsen begeleid werk? Is de combinatie van een functie als jobcoach met die van een functie als atelierbegeleider een geschikte combinatie? Dienen we de medewerkersploeg jobcoaches nog verder uit te breiden? Op welke manier wordt de vernieuwde indeling in het organogram concreet gemaakt? Naast de uitbreiding van de personeelsinzet onderzoeken we ook de mogelijkheid om via samenwerkingsverbanden de ondersteuning van inclusieve arbeidsvormen professioneler en efficiënter uit te bouwen.

3.4

Medewerkers In 2014 zal veel aandacht gaan naar het informeren van de medewerkers over de grote veranderingen waarvoor Mozaïek staat: enerzijds de zorgvernieuwing en zijn gevolgen en anderzijds het bouwen verbouwproject, inclusief de verhuis van een gedeelte van de dagcentrumwerking naar een externe locatie en uitbreiding van woonmogelijkheden buiten de campus.

3.5

Organisatie 3.5.1 Kwaliteit Het strategisch beleidsplan dat loopt van 2012 – 2015 wordt geëvalueerd in functie van een vervolg. Hiermee samenhangend wordt de procedure zelfevaluatie verder op punt gesteld. De procedure medewerkers wordt gefinaliseerd. De procedure afzondering, de registratiedocumenten betreffende agressie-incidenten en vrijheidsbeperking worden geïmplementeerd. 3.5.2 Veiligheid en preventie Infrastructuur 

In het kader van verfraaiing van de werkplaatsen wordt het onthaal en de kopieerruimte voorzien van een nieuwe vloerbekleding, en worden er kabelgoten voorzien voor elektrische leidingen. De lokalen jaarverslag 2013 – pag. 29 / 46 v.z.w. dienstencentrum MOZAIEK Erkend en gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

 



krijgen een opknapbeurt. Het buitenschrijnwerk wordt geschuurd en herschilderd, en lokalen worden systematisch aangepakt in functie van verfraaiing. Gezien de verouderde staat van de verwarmingsunits en het grote risico dat deze installatie het begeeft, is het aangewezen om de budgetten hiervan uit de renovatiewerken te trekken ter vernieuwing van de verwarmingsinstallatie. Er zal binnen het domein gezorgd worden voor een heldere bewegwijzering, waar nodig met pictogrammen. De parking krijgt een duidelijke belijning, voldoende parkeerplaatsen voor gehandicapten en de nodige verkeersborden.

Preventie 









Tijdens de audit in 2013, naar aanleiding van het opstellen van de risicoanalyses werd opgemerkt dat er te weinig pictogrammen aanwezig zijn. Vermits er nieuwe pictogrammen op de markt komen in 2014 (nieuw KB) zullen we deze voorzien midden 2014. De noodverlichting zal in 2014 uitgebreid getest worden. Vermoedelijk zal ook hier een gedeelte aan vervanging toe zijn. Deze werken zullen worden uitgevoerd door medewerkers van de technische dienst. Evacuatieplannen en plannen met invulling van de aanwezige brandblustoestellen en -haspels, noodknoppen, sirenes, EHBO-kasten, nooddeuren, gasinstallaties, alarmcentrales enz. worden in orde gesteld. Wanneer alles op punt staat kunnen er instructies, richtlijnen en opleidingen gegeven worden, en evacuatieoefeningen gehouden. De oefeningen worden voorafgegaan door een rondgang met de brandweer. De poetskarren worden bekeken op vlak van ergonomie (rekening houdende met persoonlijke ervaringen van de medewerkers van de poetsploeg).

Veiligheid      

Uitbreiding van het oproepsysteem waaronder uitbreiding naar de permanentietelefoon. Een nieuwe brandcentrale wordt midden april 2014 geïnstalleerd in het nachtlokaal, ter vervanging van de oude brandcentrale. In 2014 worden de rookdetectors verder vervangen volgens de wettelijke normen. Op sommige deuren in het dagcentrum worden opgebouwde deurmagneten geïnstalleerd die verbonden zijn met de alarmcentrale. De gasdetectiesystemen worden hersteld. Er wordt een draaiende inkomdeur aan de sporthal voorzien om de passages van rolstoelgebruikers te vergemakkelijken.

Milieu Mozaïek zal in 2014 voorzien in Molok-containers die het afval voor het grootste deel ondergronds verzamelen. ICT Na het op punt stellen van de hardware zal onze aandacht in 2014 opnieuw uitgaan naar de organisatie van het informatienetwerk. Op welke manier kunnen we de informatie organiseren zodat ze voor iedereen die ze nodig heeft is, gemakkelijk toegankelijk is? Een reorganisatie van de databestanden dringt zich op. Er is meer en meer aandacht voor het beter automatiseren van de werkprocessen: ontwikkelen van databases met formulieren die het werken eenvoudiger maken, ontwikkelen van en medewerkers leren werken met sjablonen en standaarddocumenten… Het uitwerken van een visie en gedragscode wat betreft mailverkeer, omgaan met informatie, omgaan met sociale media en dergelijke meer, staat eveneens op de agenda voor 2014.


3.5.3 Administratie In 2014 zal de nadruk liggen op verder automatiseren. Mozaïek kiest voor het programma Fortido Care, een administratieve webapplicatie die gebruikt wordt om kasverrichtingen te registreren. Het invoeren en verwerken van gegevens wordt gebruiksvriendelijker en het wordt mogelijk om verschillende rapporten te genereren. Er wordt ingezet op optimaliseren van de loonadministratie, zodat we het aantal correcties kunnen reduceren. Voor medewerkers wordt het controleren van de loonfiche daardoor ook overzichtelijker.


4. C IJFERGEGEVENS 4.1

Cliënten Op 31.12.2013 begeleidde dienstencentrum Mozaïek binnen de verschillende zorgvormen 176 personen. We bespreken dit meer in detail: Man/vrouw 50

44

41

39

40

Dagcentrum

30

24

DIO

16

20 6

10

Tehuis

6

Begeleid werk

0 MANNELIJK

VROUWELIJK

92 mannen en 84 vrouwen doen een beroep op ondersteuning van Mozaïek. In het dagcentrum is de verhouding vrij gelijklopend. De externe cliënten van begeleid werk zijn uitsluitend mannen. Binnen TNW zijn er meer mannen (39) dan vrouwen (24) en binnen DIO is het omgekeerd (6 mannen en 16 vrouwen).

Leeftijd 27

30 25

23

23

21

DC

20 13

15

9

10 5

6

13

1110

TNW

5

3

DIO

3

2

1

BW

0 20-29 jaar 30-39 jaar 40-49 jaar 50-59 jaar 60-69 jaar 70-80 jaar

Dagcentrum: er zijn proportioneel veel meer jongere cliënten (= < 40 jaar) in het dagcentrum, 50 gasten zijn jonger dan 40 jaar. In begeleid werk is de leeftijd van de externe cliënten gespreid. TNW: 47 bewoners zijn ouder dan 40, waarvan 2 reeds ouder dan 70. 16 bewoners zijn jonger dan 40. DIO: spreiding van leeftijd tussen 30 en 60 jaar.

Verhouding voltijds en deeltijds 70

61

60 50

41 44

40

DEELTIJDS

30

22

VOLTIJDS

20 10

2

6

0 DC

DIO

TNW

BW


Dagcentrum: 41 cliënten komen deeltijds naar Mozaïek, 44 cliënten voltijds. Alle externe begeleid werkers werken deeltijds. Wonen: In residentieel wonen zijn er 2 cliënten die deeltijds gebruik maken van wonen. Alle andere cliënten wonen voltijds in Mozaïek.

Ernst van de verstandelijke beperking 60

53

50 DIEP

40

32

30

21

ERNSTIG

21

20

LICHT

20 10

8

8

3

2

2

DC

DIO

TNW

2 4

MATIG

0 BW

Binnen de totale populatie van Mozaïek heeft de grootste groep (62%) een matig verstandelijke beperking. 24% heeft een ernstig, 10% een diep en 4 % een licht verstandelijke beperking. Dagcentrum: de grootste groep (63%) bestaat uit mensen met een matig verstandelijke beperking. Alle extern begeleid werkers hebben een matig of licht verstandelijke beperking Residentieel wonen: vrij gelijke verdeling tussen mensen met een licht/matig verstandelijke beperking en mensen met een diep/ernstig verstandelijke beperking. DIO: alle cliënten hebben een matig of licht verstandelijke beperking.

Meervoudige en bijkomende beperking 70

65

58

60 50 40

MEERVOUDIG

30

20

20 10

4

NIET MEERVOUDIG

16 6

2

5

0 BW

DC

DIO

TNW

81,25% van de populatie (= 176 personen) is meervoudig beperkt. 92,06% van de bewoners in residentieel wonen is meervoudig beperkt. 72,72% van de bewoners inclusief wonen is meervoudig beperkt. 76,47% van de gasten in het dagcentrum is meervoudig beperkt.


Bijkomende beperkingen ERN. GEDR. ST. (41) 0,42% VIS (21) 2,53%

AUD (22) 4,64%

AUT (6) 17,30%

PSY (42) 31,65%

COGN (7) 0,84% COM (5) 4,22%

FYS (32) 18,57%

MOT (31) 12,24%

MARG (39/49) 7,59%

De meest opvallende bijkomende beperkingen: Psychische problemen is de meest voorkomende bijkomende problematiek. 39,24% van de totale groep cliënten heeft naast zijn verstandelijke beperking ook een uitgesproken bijkomende psychische waarvan 7,59% geen begeleiding van een psychiater krijgt. 17,30% van onze cliënten heeft naast zijn verstandelijke handicap ook autisme. 12,24% heeft een motorische beperking en 18,57% een fysische beperking (medische of degeneratieve ziekte).

Beschermstatuut 50 40

42

39 38

GEEN STATUUT 30

VERLENGD MINDERJARIG

20 10

14

9 10

6

3

VOORL. BEWINDVOERDER 6 1

5

GERECHT. RAADSMAN 1

0 DC

DIO

TNW

BW

Dagcentrum: meer dan de helft van de cliënten heeft een beschermstatuut. Residentieel wonen: 77% heeft een beschermstatuut. Inclusieve ondersteuning: 59% heeft een beschermstatuut. Het statuut van de verlengde minderjarigheid komt het meest voor.

Afstand Mozaïek/domicilie 40 35 30 25 20 15 10 5 0

36

21 17 11

0-5 km

5-10 km

10-15 km

15-20 km

De grootste groep gasten van het dagcentrum woont binnen een straal van 10 km. Het ophalen en weer terug thuisbrengen gebeurt met 5 busjes.


Bezettingspercentage Sinds 1983 blijft de bezettingsgraad maximaal. Naast de bezettingsgraad wordt ook het bezettingspercentage (= benuttingsgraad) per maand berekend.

Benuttingsgraad 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%

DC TNW

Zoals te verwachten is het benuttingspercentage in de maand juli in het dagcentrum steeds het laagst. Het dagcentrum is in die maand 2 weken collectief gesloten. Op weekend- en feestdagen is het dagcentrum gesloten, vandaar het lagere bezettingspercentage. Ook in december ligt de benuttingsgraad wat lager. Juli en december zijn de verlofmaanden bij uitstek. Opvallend is ook dat we in september een hoge benuttingsgraad hebben. Tijdens de maand september organiseert het dagcentrum zijn jaarlijkse reizen wat anderhalve dagen oplevert voor de aanwezigheden. Dit is ook in overeenstemming met de personeelsbezetting (verlof van personeel wordt in hoofdzaak gedurende de maanden juli en december genomen). De bezetting in het tehuis is sinds het eerste volledige werkingsjaar (1992) steeds maximaal geweest: er werden maximaal bewoners opgenomen in relatie tot de erkenning. Over het verloop van de maanden zien we dat de aanwezigheidscurve (zoals in het dagcentrum) een te verwachten dieptepunt kent in de maand juli. Voor 2 bewoners hebben we al enkele jaren een deeltijdse inschrijving in het tehuis ingesteld. Op die manier kon 1 bewoner méér opgenomen worden dan volgens het erkenningscijfer is toegestaan. Aangezien beschermd wonen, geïntegreerd wonen en DIO een ambulante ondersteuningsvorm zijn, wordt niet gewerkt met aanwezigheidsdagen. De bewoners wonen in hun huis en worden daar begeleid. Ook voor de externe gasten van begeleid werken wordt niet gewerkt met aanwezigheidsdagen.

Weekendaanwezigheid

gemiddelde weekendaanwezigheid TNW 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0


De gemiddelde weekendbezetting bedraagt 36,43/54 bewoners (in dit cijfer zijn de convenanten niet mee verrekend). Dit cijfer blijft stabiel ten opzichte van vorig jaar. In de maand juli hebben we de laagste weekendbezetting. Een aantal bewoners heeft geen of weinig familie, of krijgt enkel bezoek in de voorziening zelf. Ongeveer een derde van de bewoners gaat in de weekends nog naar huis of naar familie.

4.2

Medewerkers Man/vrouw De groep van 142 medewerkers telt 24 mannen en 118 vrouwen. Leeftijd In Mozaïek zijn medewerkers van alle leeftijden tewerkgesteld. Het aantal medewerkers ouder dan 45 jaar is gestegen in 2013. De groep medewerkers jonger dan 35 jaar blijft de grootste groep.

Leeftijdsverdeling 100% 80%

7,63% 10,69%

7,09% 12,60%

16,03%

7,75%

7,97%

9,15%

14,73%

13,04%

14,79%

14,96%

15,50%

13,77%

14,08%

29,01%

32,28%

27,91%

26,09%

25,35%

36,64%

33,07%

34,11%

39,13%

36,62%

2009

2010

2011

2012

2013

60% 40% 20% 0% <35

35-44

45-49

50-54

55+

Tijdskrediet / thematisch verlof 25 medewerkers maakten in 2013 van de mogelijkheid gebruik om tijdskrediet en thematisch verlof op te nemen (tegenover 37 in 2012).

Dienstanciënniteit De groep van medewerkers met minder dan 5 jaar en meer dan 16 jaar dienstanciënniteit, groeide aan.

Dienstanciënniteit 100% 80%

10,69%

11,02%

11,63%

15,94%

16,90%

11,45%

14,96%

15,50%

7,97%

10,56%

14,17%

14,73%

17,39%

14,08%

25,95%

21,26%

22,48%

18,12%

15,49%

39,69%

38,58%

35,66%

40,58%

42,96%

2009

2010

2011

2012

2013

12,21% 60% 40% 20% 0% 0-5

6-10

11-15

16-20

20+


Functieverdeling gegevens op 31 december

2009

2010

2011

2012

2013

Aantal VTE in ondersteunende functies * (incl. (zorg)coördinatoren)

35,23

32,68

32,96

33,65

35,58

Aantal VTE (zorg)coördinatoren

12,9

Aantal VTE zorgfuncties (begeleiders en paramedici) **

70,75

70,17

70,90

74,00

75,63

Aantal VTE directiefuncties

2,00

2,00

2,00

2,00

2,00

* minder dan 50% van jobtime direct contact met cliënten ** meer dan 50% van jobtime direct contact met cliënten

De verdeling van medewerkers in de zorgfuncties en ondersteunende functies wijzigt amper:

Functieclassificatie 100%

1,85%

1,91%

1,89%

1,82%

1,77%

65,52%

66,92%

66,98%

67,49%

66,81%

32,63%

31,17%

31,14%

30,69%

31,43%

2009

2010

2011

2012

2013

80% 60% 40% 20% 0% ondersteunende functies

zorgfuncties

directie

Opleidingsniveau Het aantal laaggeschoolden blijft nagenoeg gelijk. De groep medewerkers met een diploma bachelor groeit ten nadele van enerzijds de groep met een masterdiploma en anderzijds de groep met een diploma hoger secundair onderwijs.

Opleidingsniveau 100% 80%

7,57% 11,60%

5,03% 7,53%

5,20% 6,52%

4,38% 6,84%

4,93% 6,45%

23,91%

30,76%

32,48%

31,60%

29,66%

50,91%

52,39%

50,80%

50,07%

52,69%

6,02%

4,29%

5,01%

7,11%

6,27%

2009

2010

2011

2012

2013

60% 40% 20% 0%

master

bachelor

hoger secundair

lager secundair

zonder


5. B IJLAGEN 5.1

Synopsis van het strategisch beleidsplan 2012 – 2015 Waar is Mozaïek vandaag sterk in en willen we ook morgen behouden? 

Mozaïek verankert zijn opdrachtsverklaring in de dagelijkse werking.



Mozaïek engageert zich voor zorg op maat.



Mozaïek werkt samen met het gezin, de familie en naaste omgeving als evenwaardige partners.



Mozaïek communiceert in openheid met zijn medewerkers en heeft oog voor hun welzijn.



Mozaïek staat open voor nieuwe uitdagingen, met het oog op de toekomst en respect voor het verleden.

Waaraan wil Mozaïek werken? 1.

Missie / visie  Mozaïek ontwikkelt een methodiek om de huidige opdrachtsverklaring te evalueren en aan te passen waar nodig.

2.

Cliënt  Mozaïek respecteert de wensen en meningen van de cliënt en geeft hem alle kansen zijn eigen leven te bepalen en in te richten. We realiseren dit door onze begeleiders deze visie eigen te maken, hiervoor gepaste methodieken te ontwikkelen, dit te verankeren in de ondersteuningsplannen en door te voorzien in aangepaste infrastructuur voor wonen en dagbesteding.  Mozaïek werkt een visietekst en procedure vrijheidsbeperkende maatregelen uit.  Mozaïek werkt richtlijnen medische handelingen uit.

3.

Medewerkers  Mozaïek werkt haar medewerkersbeleid verder uit. Naast het verduidelijken van de visie ontwerpen we een procedure die alle elementen van medewerkersbeleid omvat: functieomschrijvingen, het selecteren en aanwerven, het evalueren en ondersteunen, vorming, training en opleiding, …  Mozaïek bevordert de professionele deskundigheid van de begeleiders. We realiseren dit door jaarlijks vorming te organiseren over relevante inhoudelijke thema’s.  Mozaïek investeert in een betere organisatie van de ondersteunende diensten. We realiseren dit door een heldere en complementaire inhoud te geven aan de opdracht van deze diensten in samenwerking met de medewerkers en hen te ondersteunen in de uitvoering ervan.

4.

Organisatie  Mozaïek werkt de vernieuwing van de infrastructuur van het oude dagcentrum concreet uit. We willen dit realiseren door renovatie en nieuwbouw via VIPA-ondersteuning. In dit kader plant Mozaïek de verhuis van een deel van de dagbesteding naar een andere locatie.  Mozaïek streeft uitbreiding van wonen na door woonondersteuning te realiseren binnen residentieel en ambulant wonen, met aandacht voor personen met een bijzondere zorgvraag (personen met verstandelijke beperking en autisme en/of bijkomende gedrags- en/of emotionele


stoornissen). Hiertoe gaan we op zoek naar aangepaste infrastructuur, te realiseren met privé- , overheids- en eigen middelen.  Mozaïek stemt zijn werking af op de wijzigingen binnen het nieuwe beleid voor personen met een handicap.  Mozaïek zorgt voor een veilige en gezonde woon- en werkomgeving. We realiseren dit door acties uit te werken op vlak van energiebeleid, veiligheid, mobiliteit, afval, orde en netheid.  Mozaïek investeert in een transparant en functioneel aankoopbeleid. We realiseren dit door een aankooptraject uit te werken.  Mozaïek werkt het ICT-beleid verder uit. We realiseren dit door visie te ontwikkelen en een gedragscode op te stellen betreffende mailverkeer, omgaan met informatie op het intern netwerk, sociale media, …  Mozaïek werkt het elektronisch cliëntdossier uit en bereidt de implementatie voor.


5.2

Organogram


5.3

Interne overlegorganen Overlegorgaan

Vaste deelnemers

Doel

Frequentie

Algemene vergadering

Leden, dagelijks bestuurder

Bespreking en opvolging van belangrijke opties i.v.m. de werking

Min. 1 x / jr.

Babbelbox (in de groepen, ateliers woningen, waar mogelijk en relevant)

Cliënten, hun begeleiding

Permanent toetsen van tevredenheid en overleg – algemene organisatie basisgroep / woning

Min. 10 x / jaar

Begeleiders vergadering

Afvaardiging team dagbesteding, begeleiders dagbesteding

Coördinatie, bespreking en evaluatie van groepsoverstijgende items, activiteiten en bijsturing.

Min. 8 x / jr.

Bespreking ondersteuningsplan (OP)

Begeleiders, zorgcoördinator

Uitgebreide (multidisciplinaire) beeldvorming van g/b, ondersteuningsnoden formuleren

Minstens 3 - jaarlijks

Cliëntbespreking (CB)

Begeleiders, zorgcoördinator

Opvolgen van cliënten

Ad hoc

Comité ter Preventie en Bescherming op het Werk

Effectieve leden, preventieadviseur ( + externe preventieadviseur)

Bevorderen van het welzijn en de gezondheid van de werknemers

Min. 9 x / jr.

Directieoverleg

Algemeen en pedagogisch directeur

Opvolgen van dagelijkse werking en beleidswerk

Min. 20 x / jr.

Directieoverleg administratie

Algemeen directeur en coördinator administratie

Opvolgen administratief en financieel beleid

Min. 20 x / jr.

Pedagogische directeur en coördinator administratie

Administratieve opvolging in functie van pedagogische afdeling

Min. 20 x / jr.

Directieoverleg preventie

Algemeen directeur en preventieadviseur

Uittekenen en opvolgen van preventiebeleid

Min. 20 x / jr.

Gebruikersraad

Leden van de Gebruikersraad

Garanderen van het collectief overleg

Min. 3 x / jr.

Opnamebespreking

Zorgcoördinatoren, intakeverantwoordelijke, pedagogisch directeur

Beslissing selectie bij opname

Min. 3x / jaar

Opnameteam

Pedagogisch directeur, zorgcoördinatoren, CO bewonersadministratie, intakeverantwoordelijke, jobcoach Coördinator administratieve dienst, medewerkers administratieve dienst

Opvolging bezettingsgraad, voorbereiden eventuele opnames ifv regels zorgregie

Min. 3x / jaar

Opvolging dagdagelijkse werking van de dienst en werkplanning

Min. 10x / jaar

Pedagogisch directeur, zorgcoördinator, jobcoach

Opvolgen en bijsturen van de werking die betrekking heeft op de methodiek Supported Employment

Min. 6 x / jr.

Overleg administratie

Overleg ambulant Werk


Overlegorgaan

Vaste deelnemers

Doel

Frequentie

Overleg coördinatoren

Coördinatoren, directie

Praktische en organisatorische Min. 10 x / opvolging van de organisatie, jr. beleidswerk, intervisie

Overleg nachtbegeleiding

Nachtbegeleiders, coördinator Algemene follow-up van het wonen nachtgebeuren, werkplanning

Min. 6 x / jr.

Overleg medische dienst

Medewerkers medische dienst, coördinator MD

Opvolging dagdagelijkse werking van de dienst

Min. 10x / jaar

Overleg poetsploeg

Coördinator poetsploeg en medewerkers poetsploeg

Werkplanning en opvolging dagdagelijkse werking van de dienst

Min. 10x / jaar

Overleg team dagbesteding

Coördinatoren en zorgcoördinatoren dagbesteding, pedagogische directeur

Opvolging dagdagelijkse werking van de dienst, beleidsvoering

Min. 10x / jaar

Overleg team DIO (dienst inclusieve ondersteuning)

Coördinator en zorgcoördinator dienst inclusieve ondersteuning


Min. 10 x / jr.

Overleg team wonen

Coördinatoren en zorgcoördinatoren wonen, pedagogische directeur


Min. 10x / jaar

Overleg begeleidingsteams

Teamleden

Opvolging van cliënten, praktische organisatie, samenwerking

Min. 10 x / jr.

Overleg teamverantwoordelijken

Coördinator wonen, teamverantwoordelijken

Praktische en organisatorische Min. 10 x / opvolging van de afdeling jr. wonen en beleidsvoorbereidend werk

Overleg technische dienst

Coördinator technische dienst en medewerkers technische dienst

Werkplanning en opvolging dagdagelijkse werking van de dienst

Min. 10x / jaar

Overleg zorgcoördinatoren

Pedagogische directeur, zorgcoördinatoren

Beleidswerk, intervisie m.b.t. agogische thema’s

Min. 6 x / jaar

Raad van Bestuur

Leden, dagelijks bestuurder

Bespreking en opvolging van belangrijke opties i.v.m. de werking

Min. 2 x / jr.

Stuurgroep kwaliteit en vorming

Algemeen directeur, pedagogisch directeur, kwaliteitscoördinator

Opvolging van het kwaliteitsen vormingsbeleid in de voorziening

Min. 8 x / jr.

Werkoverleg

Directie, zorgcoördinatoren, coördinatoren, directiesecretaresse

Doorgeven van informatie op organisatieniveau

Min. 10 x / jr.


5.4

Externe overlegorganen Overlegorgaan

Deelnemer vanuit Mozaïek

Deelnemers

Doel

Zorgbemiddeling

Verantwoordelijke intake

Maatschappelijk werkers uit VAPH – voorzieningen O.-Vl.

Melden van open plaatsen in de voorzieningen, bemiddeling zorgdossiers geregistreerd op de CRZ

Commissie verpleegkundige handelingen

Pedagogische directie

Leden

Beleidswerk met betrekking tot verpleegkundige handelingen

Contactgroep Oost-West vrijwilligerswerk

Coördinator vrijwilligers

Verantwoordelijken vrijwilligers

Beleidsbeïnvloeding op Vlaams niveau / intervisie

Commissie persoonsgebonden financiering

Algemene Directie

Leden VWV

Beleidswerk met betrekking tot, zorgvernieuwing

Coördinatiecomité O.-Vl.

Algemene Directie

Leden V.W.V. Prov. O.-Vl.

Beleidswerk met betrekking tot

Commissie sociaal ondernemen

Algemene Directie

Leden VWV

Beleidswerk met betrekking tot, sociaal ondernemen

Regionaal Netwerk arbeidszorg Gent Meetjesland

Jobcoach

Leden

Overlopen intakes A.T.B., opvolgen traject deelnemers, signalisatie knelpunten, in kaart brengen van doelgroepen

Overleg Jobcoaches steunpunt Begeleid Werken Midden Oost Vlaanderen

Jobcoach

Collega’s uit netwerk BegWe

Stand van zaken, overlopen kandidaten, knelpunten, voorbereiden gezamenlijke initiatieven, opvolging regelgeving

P.A.O.V.

Jobcoach

Leden

Arbeidszorg

Regionaal overleg (ROG)

Algemene Directie

Instellingen, gebruikers en Zorgafstemming en – verwijzers (ankerpunt planning Gent-Eeklo)

Werkgroep Opvoeders – groepschef

CO TNW

Collega OG ’s uit andere voorzieningen

Provinciaal Overleg Zorg binnen groene zorg

Jobcoach

Jobcoaches

Provinciale werkgroep vorming arbeidszorg

Jobcoach

Jobcoaches

Uitwisseling thema’s arbeidszorg

Comité dienst inclusieve ondersteuning

Coördinator dienst inclusieve ondersteuning

Collega OG ’s uit andere voorzieningen

Uitwisseling thema’s inclusieve ondersteuning

Orthopedagogen andere voorzieningen

Zorgafstemming en intervisie cliënten GES

Overleg IntercasaZorgcoördinator netwerk Oost-Vlaanderen dagbesteding

Intervisie specifieke thema’s medewerkersbeleid en organisatorisch Uitwisseling thema’s groene zorg


5.5

Overzicht vorming Aantal deelnemers

Externe vormingen

Organisator

Langer werken is anders werken

COC Oost-Vlaanderen

2

Vraaggestuurde zorgbemiddeling en persoonsvolgende convenanten

Prov. Oost Vlaanderen

4

Technische werkzaamheden elektriciteit 1 en 2

CVO Tanera

1

Orbis personeel basisopleiding

Softwel

1

Orbis personeel basisopleiding

Softwel

1

Basale stimulatie binnen de verscheidenheid van pp met meerv. bep.

VSBS

3

HR in zorg en welzijn

Politeia

1

Zitten en aanmeten van een anatomisch verantw. stabiele zithouding

HMC

1

Klankrelaxatie

Handicum

1

Maak samen tijd voor een agressiebeleid

Icoba

2

Emotionele ontwikkeling bij pp met autisme

Autisme Centraal

2

Hoe problemen vermijden in en om de keuken van zorgorganisaties

Die Keure

4

Nu en straks boekvoorstelling palliatieve zorg

Handicum

1

Leiden en begeleiden jaar 2

Balans

1

Intervisiewerkgroep gehoor en verstandelijke beperking 2013

SIG

1

Leiden en begeleiden jaar 1

Balans

1

Brandveiligheid in de gehandicaptensector


1

60+ beurs en workshops

Probis

1

Autisme en waarneming

Autisme centraal

1

BA4/BA5 2013

Prebes

1

Inspiratiedag voor begeleiders

Kunstwerkt

1

Congres begeleid werken 2013

Platform Beg. Werken

3

Veiligheidsmanagement voor leidinggevenden

Prebes

1

Fimo faux en kommetjes vilten

De Banier

2

Fimo faux turqoise

De Banier

1

Gebroken spiegels: arbeidszorg verlenen in een veranderende samenl


1

Borderline times

Vonx

6

Muziekbeleving

VSBS

2

Positioneringskussens

de Rijcker

1

Deeltijdse arbeid

VDAB ism Acerta

1

Dementie bij personen met een verstandelijke beperking

Dementie Vlaanderen

2

SEN SEO het kopje erbij houden

SEN vzw

2

VIP dag 2013

SEN vzw

6

Kommetjes vilten

De banier

1


Aantal deelnemers

Externe vormingen

Lesgever - organisatie

Schaal emotionele ontwikkeling groep 2

Tine Van Damme – Mozaïek

26

Schaal emotionele ontwikkeling groep 3

Tine Van Damme – Mozaïek

19

Geweldloze communicatie

Monie Doodeman – Blabla

88

Kracht en kwetsbaarheid van de hulpverlener

Paul Heyndrickx – Balans

18

Omgaan met diversiteit

Nuray Yuruk – Odice

14

Spiegeltje spiegeltje aan de wand…

Marleen Vandenberghe – de Triade

19

Aan de slag in een wirwar van betrokkenheden en belangen van cliënten en hun familie

Sabine Vermeire – Interactie Academie

22

Andere kijk op activiteit

Sabine Vispoel – Mozaïek

17

Omgaan met dreigend en destructief gedrag: fysieke agressie en afzonderingstechnieken (2)

Mike De Clercq – Escala

20

Basisvorming Contextuele hulpverlening

Samira Chabchoub – Mozaïek

24

Basisvorming Autisme

Christine De Muynck - Balans

21


J a a r v e r s l a g

Recommend Documents