j a a r v e r s l a g &rijtuigmuseum nienoord borg

j a a r v e r s l a g 2013

b o rg

& rijtuigmuseum

nienoord vo o r h e e n n ati o n a a l r i jtu i g mu s e um

w w w. m u s e u m n i e n o o r d . n l

1

inhoud 2 Voorwoord 3 Inleiding 3 Organisatie 3 Gebouwenbeheer 5 Horeca 6 Collectiebeheer 6 Collectiepresentatie 8 Publieksactiviteiten en evenementen 2013 10 Nieuwe verbindingen 12 Marketing, publiciteit en publieksbereik 13 Educatie 14 Financiën 15 17 18

Bijlage 1: Collectiebeheer overzicht 2013 Bijlage 2: Leden klankbordgroep Bijlage 3: Herkomst bezoekers

ja arverslag 2013 museum n i eno or d

2

vo o rwo o r d 2013 was voor Museum Nienoord een nieuw begin. Dat begon met de naamsverandering, van Nationaal Rijtuigmuseum naar Museum Nienoord, Borg en Rijtuigmuseum. En het begon met de aanstelling van een nieuwe directeur in de persoon van Gitta op den Akker. Aan haar de taak om de nieuwe koers vorm te gaan geven, zoals die was verwoord in het meerjarenplan 2013-2017. De uitdaging was om het museum inhoudelijk te vernieuwen, meer activiteiten te genereren en meer publiek te trekken en het draagvlak te vergroten. Met een deels nieuwe, maar gehalveerde staf is er met grote inzet gewerkt aan het realiseren van de nieuwe plannen. Door de sterk teruggelopen subsidies van provincie en gemeente stond het budget zwaar onder druk. Het spanningsveld tussen minder mensen, minder geld en meer activiteiten is het hele jaar sterk voelbaar geweest. Desalniettemin was het eerste resultaat de nieuwe rijtuigexpositie Bestemming Bereikt, die op een geslaagde, hedendaagse manier het reizen in de 19e eeuw verbeeldt. Daarmee is een eerste doelstelling uit het Meerjarenbeleidsplan gerealiseerd. 2013 is ook het jaar geweest waarin het museum op veel terreinen zaken opnieuw tegen het licht heeft gehouden. Dat gold de invulling van de horeca (als gevolg van het faillissement van de uitbater), maar ook het beheer van de collectie, de inrichting van de borg, de samenwerking met Stichting Landgoed Nienoord en met nieuwe samenwerkingspartners zoals de Historische Kring Leek en de Streekproduktenmarkt. Dit alles resulteerde in een nieuwe start, waarbij op veel gebieden de kiem is gezaaid voor nieuwe projecten maar waarbij nog niet meteen geoogst kon worden. Een jaar van veel investeren, in tijd, geld en energie, en kansen creëren voor de komende jaren. Hierbij is veel dank verschuldigd aan directie, medewerkers, vrijwilligers en mede-bestuursleden voor hun tomeloze inzet. G.A. Posthumus Voorzitter bestuur


3

inleiding

Met ingang van 2013 heeft het Nationaal Rijtuigmuseum onder de naam Museum Nienoord, Borg en Rijtuigmuseum, een nieuwe koers ingezet. Na het aantreden van een nieuwe directeur is er met veel inzet gewerkt aan het realiseren van de nieuwe plannen. Met minder mankracht en minder geld is het museum de uitdaging aangegaan om het museum inhoudelijk te vernieuwen, meer activiteiten te organiseren en het draagvlak te vergroten. Dat maakte 2013 tot een spannend maar ook hectisch jaar.

o rga n i sati e

De personele organisatie was in 2012 als gevolg van bezuinigingen sterk uitgedund. In 2013 trad een nieuwe directeur, Gitta op den Akker, aan. Daarnaast werd ook een nieuwe medewerkster Communicatie en Educatie aangesteld. Naast deze twee nieuwe medewerkers behoren de conservator en de concierge/schoonmaakster tot het vaste personeel, in totaal 2,3 fte. Gezamenlijk moesten deze medewerkers de oude taken herverdelen, terwijl daarnaast ook nieuwe activiteiten om aandacht vroegen. Tijdens de zomervakantie is gebruik gemaakt van een extra uitzendkracht gedurende drie maanden.Op alle fronten is er een groot beroep gedaan op de inzet en het enthousiasme van zowel betaalde krachten, als vrijwilligers en bestuursleden om alle werkzaamheden naar behoren uit te voeren. Het was echter onvermijdelijk dat er soms enige vertraging ontstond bij de uitvoering van taken vanwege onderbezetting. Het vrijwilligersbestand bestond eind 2013 uit 45 personen voor de afdelingen Collectie, Publiek en Facilitair.

g e b o uw e n b e h e e r

Borg en bijgebouwen De tweede fase van de renovatie van de borg en bijgebouwen, in opdracht van de gemeente Leek, startte in maart 2013 en werd in juni afgerond, op enkele kleine vervolgwerkzaamheden na. In de borg zijn de historische plafonds van Ridderzaal en Tuinkamer opgeknapt en is schilderwerk verricht. Ook zijn er enkele aanpassingen gedaan in het kader van de brandveiligheid. De bijgebouwen zijn geschilderd, houten zinkwerk is gerenoveerd. De


4

werkzaamheden zorgden af en toe voor overlast, en er is lekkage geweest als gevolg van onzorgvuldige dakafwerking. Eind 2013 stonden de historische gebouwen er weer prachtig bij. De Oranjerie werd met eenvoudige middelen en met behulp van de vrijwilligers aantrekkelijker ingericht als kassa/balie en als koffiecorner. De ingang van het museum werd verplaatst naar het borgplein, nadat aan die zijde nieuwe openslaande deuren werden aangebracht bij de renovatie van de gebouwen. Daardoor is de ingang duidelijker en aantrekkelijker geworden. Boshal (depot) De boshal heeft in 2013 drie keer te maken gehad met lekkages. Oorzaak bleek het golfplaten dak, dat scheuren en slijtage vertoont. De scheuren zijn tijdelijk verholpen, maar op de langere termijn moet het dak worden vervangen. Als gevolg van de lekkages zijn er enkele storingen geweest aan de electrische installatie en de alarminstallatie. Ook is er schade aan schilderwerk binnen op de begane grond en de eerste verdieping, en hebben enkele opgeslagen objecten in depotruimtes schade opgelopen. Naar aanleiding van vragen over de brandveiligheid van het depot en de klimaatbeheersing zijn er twee inventariserende onderzoeken geweest, door respectievelijk ingenieursbureau Stroop en bureau Helicon, dat gespecialiseerd is in museale conservering. Beide rapporten kwamen eind 2013 binnen. Wat betreft de brandveiligheid wordt in het eindverslag van Stroop vastgesteld, dat het depot voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit 2012 en dat compartimentering niet verplicht is. Vanuit het oogpunt van behoud van de waardevolle collectie is het echter te overwegen om het depot wel in meerdere compartimenten op te delen, zodat bij brand niet de hele collectie gevaar loopt. Een tweede conclusie in het rapport Stroop is dat de huidige brandmeldinstallatie niet voldoet aan de gestelde eisen. De aanbeveling is een ontruimingsalarminstallatie aan te leggen, die voldoet aan de NEN 2575 norm, evenals een andere alarminstallatie en een betere vluchtrouteaanduiding. Wat betreft de klimaatbeheersing is door bureau Helicon geconstateerd, dat de situatie niet heel slecht is maar dat er wel punten zijn die verbeterd zouden kunnen worden. Er is vooral sprake van een wisselend klimaat, met name veroorzaakt door een slechte onderlinge afstemming van verschillende installaties en de afwezigheid van vochtbufferend materiaal. De uitkomsten van deze onderzoeken worden in 2014 besproken met de collectie-eigenaar st. Paard en Karos.


5

In september 2013 is de werkplaats in het kader van het Ambachtenproject ISD (Intergemeentelijke Sociale Dienst) Noordenveld in gebruik genomen. In een vleugel van het depot is de werkplaats gerealiseerd waar cliënten van de ISD bij wijze van reïntegratietraject onder begeleiding van werkmeesters zich bekwamen in ambachtelijke vaardigheden. Er worden producten gemaakt voor het museum en er wordt eenvoudig restauratiewerk verricht. De bouw en de inrichting van de werkplaats werd gefinancierd door de ISD, onder gezamenlijk toezicht van zowel ISD als het museum. Met de ingebruikname van de werkplaats is een belangrijk onderdeel van het Jaarplan 2013 gerealiseerd.

h o r e ca

In februari ging de horeca-uitbater Kasteel Nienoord bv failliet. Met een nieuw seizoen voor de deur en een aantal reeds geboekte partijen was er een dringende noodzaak om naar vervanging te zoeken. Gezien de slechte ervaringen uit het verleden werd door het bestuur besloten om eerst een tijdelijke oplossing te zoeken en zich ondertussen te laten adviseren over een nieuwe invulling. Tijdelijk werd een oplossing gevonden in een samenwerking met de Cateraars, een cateringbedrijf dat vanaf mei 2013 de zorg droeg voor feesten en partijen in de borg en ook voor de zondagsopenstelling van het museumcafé in de borg. Daardoor konden reeds geplande bruiloften gewoon doorgang vinden. Op de andere openingsdagen van het museum zorgden de vrijwilligers van het museum in de Oranjerie voor koffie/thee en taart voor bezoekers. Terwijl de horeca tijdelijk door de Cateraars werd uitgevoerd, is door bureau PPIT een advies uitgebracht aan het bestuur met betrekking tot de invulling van de horeca. Daaruit werd de conclusie getrokken dat de horeca-activiteiten niet door het museum zelf zouden worden uitgevoerd maar dat daarvoor een nieuwe pachter moest worden gevonden. In eerste instantie werd hiervoor stichting Landgoed Nienoord benaderd, maar nadat deze partij afhaakte, is het bestuur zich verder gaan oriënteren. Eind 2013 was nog geen definitieve nieuwe partner gevonden*. Het faillissement was in 2013 een grote extra kostenpost voor het museum. Niet alleen vanwege het ontbreken van pachtinkomsten, maar ook door de eruit voortvloeiende juridische kosten en de overname van de inventaris. * Per 1 april 2014 is er een huurovereenkomst afgesloten met een nieuwe pachter, de familie Nomden. Zij zijn tevens eigenaar van Gasterij het Theehuis in Midwolde, gelegen aan de noordzijde van landgoed Nienoord. Het nieuwe grand café borg Nienoord is vanaf 1 april 2014 open tijdens de openingstijden van het museum.


6

co l l e c ti e b e h e e r

In 2013 is veel aandacht besteed aan de omstandigheden waarin de collectie rijtuigen en sledes zijn opgeslagen (zie bij Gebouwenbeheer, rapport Stroop en rapport Helicon). De uitkomsten van deze rapporten moeten in de volgende jaren leiden tot enkele aanpassingen in het depot, waarvoor in 2014 een voorstel wordt gemaakt door het museum. Door de vrijwilligers is de digitalisering van de collectie voortgezet. Eind 2013 was de volledige collectie sledes en de collectie tuigen geregistreerd in Adlib. Van de rijtuigcollectie is inmiddels 75% geregistreerd. Met de collectie-eigenaar Paard en Karos is in 2013 diverse keren overleg gevoerd. Het museumbestuur vroeg erfgoeddeskundige mevr. van Rappard om te adviseren over een vernieuwing van de bestaande samenwerkings- en bruikleenovereenkomst met st. Paard en Karos. In haar advies stelde zij enkele bespreekpunten en wijzigingen voor, waarna twee maal overleg is geweest met Paard en Karos. Met hen is ook meerdere malen contact geweest naar aanleiding van de Inventarisatie, waardestelling en registratie van rijtuigen en arrensleden, die is uitgevoerd in de periode juli-december door st. Mobiele Collectie Nederland in opdracht van st. Paard en Karos. Als toehoorders bij de vergaderingen van de beoordelingscommissie waren namens het museum aanwezig conservator Jan Zijlstra (3x) en directeur Gitta op den Akker (1x). De uitkomsten van de inventarisatie worden in 2014 in een rapport gepubliceerd. Deze uitkomsten zullen mede ten grondslag liggen aan het nieuwe collectieplan, dat in 2014 gemaakt wordt. Eind 2013 kon al wel de voorlopige conclusie worden getrokken dat het museum een groot deel beheert van de Nederlandse rijtuigen en sledes die tot de topstukken van de Collectie Nederland behoren. Voor een overzicht van schenkingen en bruiklenen in 2014, zie bijlage 1.

co l l e c ti e p r e s e ntati e

Bij de verschillende collectiepresentaties speelt de verbinding met de geschiedenis van Groningen een belangrijke rol. Op 29 maart werd in de Tuinhal de nieuwe vaste rijtuigexpositie geopend, Bestemming Bereikt. In deze expositie wordt het reizen per rijtuig in de 19e


7

eeuw verbeeld. Met filmpjes, archiefbeeldmateriaal en een interactief menspel krijgt de bezoeker een beeld van het reizen over de weg rond 1900. Nadrukkelijk is daarbij het negentiende eeuwse Groningen de achtergrond, met behulp van oud archiefmateriaal. De expositie is ontworpen en uitgevoerd door professionals en ziet er verzorgd en aantrekkelijk uit. Deze expositie is de komende jaren de basispresentatie van de rijtuigcollectie. Daarnaast kunnen topstukken uit de collectie rijtuigen en sledes worden bezichtigd via een rondleiding met gids in het depot. In de kerstperiode werd een kleine winterexpositie gerealiseerd in de noordelijke Tuinhal met draai-orgels en een selectie arrensledes. Vier draai-orgels van de orgeldraaiersfamilie Van der Vorst uit Groningen stonden geëxposeerd, en op zondag werd er door de familie ook orgel gedraaid. Met knipsels en oude foto’s werd de geschiedenis van deze familie getoond. In 2013 startten de voorbereidingen voor een nieuwe expositie op de bovenverdieping in de borg. Deze zal in 2014 openen en de geschiedenis vertellen van de borg Nienoord en haar bewoners, de ontwikkeling van het landschap en de regio Leek. Thema’s zijn o.a. de turfafgravingen, de ontwikkeling van de infrastructuur, de verhouding tussen ommeland en de stad Groningen, de teloorgang van de adel. De expositie legt daarmee verbanden tussen de specifieke geschiedenis van Nienoord en de grotere thema’s die aansluiten bij het Verhaal van Groningen. Ter voorbereiding van de research zijn deskundigen op verschillende terreinen uitgenodigd voor twee klankbordbijeenkomsten (zie bijlage 2 voor de leden van deze klankbordgroep). Op basis daarvan is in 2013 een ontwerp gemaakt en is uitgebreid research gepleegd.


8

p u b l i e ksac ti v i te i te n e n ev e n e m e n te n 2013 Samenwerkingsprojecten Bij veel evenementen in 2013 stond de samenwerking met andere partijen centraal. Er is bewust gestreefd naar samenwerking met regionale partijen om zo een breder publiek uit de omgeving te trekken en daarmee draagvlak te creëren. Dat bleek succesvol: deze evenementen trokken veel bezoekers. Op deze manier wil Museum Nienoord ook een plek gaan innemen binnen het erfgoednetwerk in de regio. Met de Historische Kring Leek is contact gezocht bij de voorbereidingen voor de nieuwe expositie in de borg. Daaruit vloeide het plan voort om in het najaar plaats te bieden aan een expositie van de Historische Kring over een regionaal onderwerp. Dat werd deze eerste keer de tramverbinding DrachtenLeek-Groningen. De expositie werd door de vrijwilligers van de Historische Kring zelf opgebouwd in de oranjerie. De expositie was te bezoeken in de weekends tijdens de openingstijden van het museum. Op deze manier raakt de geschiedenis van Leek meer verbonden met de geschiedenis van Nienoord en vice versa. In samenwerking met de gemeente Leek zijn in het kader van het project Landgoederenzone Nienoord, Terheyl en Mensinge enkele koetsentochten georganiseerd langs deze drie historische locaties. Hier wordt in 2014 verder vorm aan gegeven. De streekproduktenmarkt zocht onderkomen voor de winter, 1x per maand. Museum en Markt wilden zich wel verbinden aan een samenwerking en onderzoeken of er publiek is voor zo’n markt in de winter. Vanaf november vond er maandelijks op een zaterdag een markt plaats in één van de Tuinhallen. Vrijwilligers van het museum zorgden er voor koffie/thee. De markten waren goed bezocht en zeer gezellig, de tuinhal bleek zich goed hiervoor te lenen. In samenwerking met stichting Landgoed Nienoord is de kerstmanifestatie Kerst op Nienoord georganiseerd. Op 15 december vond op het landgoed, bij het Familiepark en in en om de borg Kerst op Nienoord plaats, een kerstfair met koren, verhalenvertellers, ritjes op rijtuig en slede, kinderworkshops etc. Hoewel de voorbereidingstijd te kort was, bleek het evenement zo’n 3000 bezoekers te trekken en veel enthousiasme te ontlokken. Het bleek voor herhaling vatbaar.


9

Evenementen Museum Nienoord nam actief deel aan de Tuin en Kunsttiendaagse, van 21-30 juni. In de Tuinhal werd een bijzondere expositie gerealiseerd van schilderijen van kunstenares Lita Cabellut. De expositie werd georganiseerd en gefinancierd door de Tuin- en Kunsttiendaagse. Directeur Geert Pruiksma van museum de Buitenplaats (Eelde) hield op 27 juni een inleiding bij deze expositie. Hoewel de expositie prachtig stond in de Tuinhal, trok het minder belangstelling dan de organisatie had verwacht. Het museum organiseerde zelf voor de dertiende keer de kunstmarkt Kunst op Nienoord op 14 september. Deze markt viel samen met Open Monumentendag en had helaas te kampen met zeer slecht weer. Overige activiteiten Het museum nam ook deel aan publieksevenementen die door derden in groter verband werden georganiseerd: Europa kijkdag, Museumweekend, Ei Ei Westerkwartier (2e Paasdag), Open Dag gemeente Leek, Open Monumentendag, Rabobank Museumdag. In het kader hiervan werden in het museum speciale activiteiten georganiseerd, zoals een vertelmiddag of een kinderworkshop. Ook nam het museum actief deel aan de Zomerfair van Dagblad van het Noorden, die plaats vond op het landgoed en op het borgterrein. Het regionale televisieprogramma Kunstschatten filmde een uitzending op locatie in het museum, waar veel bezoekers op af kwamen die hun eigen kunstschatten lieten beoordelen.


10

n i e uw e v e r b i n d i n g e n Naast deze gerealiseerde activiteiten stond 2013 vooral ook in het teken van het leggen van contacten en het aanboren van nieuwe netwerken. Dat gebeurde zowel op het vlak van erfgoed en cultuur als op het vlak van toerisme en economie. Zo is in 2013 de basis gelegd voor een culturele programmering in de borg vanaf 2014, in samenwerking met de Culturele Raad Leek. Het museum participeert vanaf 2013 in het samenwerkingsverband de Noordelijke Lustwarande, een initiatief dat zich richt op het groene erfgoed en de landschapsparken in Friesland, Groningen en Drenthe. De relatie met de buitenplaatsen in het Noorden speelt daarbij een belangrijke rol. De startbijeenkomst vond op 28 november plaats in Museum Nienoord, waarbij afgevaardigden van diverse organisaties uit de drie provincies aanwezig waren. Met Museum de Buitenplaats zijn in 2013 de eerste ideeën ontwikkeld voor het organiseren van een dubbeltentoonstelling in 2015 rondom het thema recreatie en toerisme in de beeldende kunst, vanaf eind 19e eeuw tot nu toe. Met Havezate Mensinge is regelmatig overleg geweest over mogelijkheden voor samenwerking en kennisuitwisseling. Op 11 oktober vond een brainstorm plaats bij het Scheepvaartmuseum over 2014, het Jaar van het Mobiel Erfgoed. Verschillende organisaties op het gebied van het mobiele erfgoed waren aanwezig, waaronder Museum Nienoord. Deze bijeenkomst heeft de basis gelegd voor een gezamenlijk project in 2014 in samenwerking met het Verhaal van Groningen. Museum Nienoord zal daarbij plaats bieden aan een expositie en aan een publieksevenement i.s.m. het Verhaal van Groningen. Op toeristisch gebied zoekt het museum aansluiting bij regionale initiatieven. Het Westerkwartier wil zich meer profileren als toeristische regio voor paardrijders en paardenliefhebbers. Er zijn veel ondernemers in deze branche actief, die zich hebben georganiseerd in de stichting Westerkwartier Paardenkwartier. Het museum heeft in 2013 de eerste contacten gelegd met deze stichting en daarbij een voorstel gedaan om gezamenlijk een activiteit te gaan organiseren op het landgoed, zoals een Fair Hippique. Dit plan wordt in 2014 verder uitgewerkt. De samenwerking met de ISD Noordenveld in het kader van het Ambachtenproject kreeg in 2013 eindelijk concreet gestalte met de realisatie van de restauratiewerkplaats. Deze werd feestelijk geopend door wethouder


11

Morssink van de gemeente Leek op een bijeenkomst waar ook bedrijven uit de regio voor waren uitgenodigd. Het project is een goed voorbeeld van een samenwerking tussen overheid en non-profitorganisaties waarbij voor alle partijen een meerwaarde wordt gecreëerd. Tot slot heeft het museum regelmatig contact gehad met Bedrijvenvereniging Leek, mede naar aanleiding van het lustrumfeest van de vereniging. Dit feest vond plaats op landgoed Nienoord tegenover de borg, en werd gecombineerd met de opening van de expositie in Museum Nienoord in het kader van de Tuin- en kunsttiendaagse.


12

ma r k e ti n g , p u b l i c i teit e n p u b l i e ks b e r e i k Een naamswijziging zorgt voor een achterstand wat betreft naamsbekendheid, zeker wanneer een naam zolang gangbaar is geweest als het Nationaal Rijtuigmuseum. Toch was de keuze voor een nieuwe naam gezien het nieuwe beleid onontkoombaar. Gedurende 2013 is geprobeerd de nadelen van een naamswijziging zo beperkt mogelijk te houden. Duidelijk werd wel dat er tijd nodig is om iedereen te laten wennen aan een nieuwe naam. Het museum heeft veel free publicity gegenereerd door alle nieuwe activiteiten. Het aantreden van de nieuwe directeur, de nieuwe hedendaagse rijtuigexpositie, nieuwe samenwerkingsverbanden, dit alles zorgde voor veel aandacht in regionale bladen en op de regionale radio en tv. Een goed pr-moment was natuurlijk het bezoek van Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima op 28 mei aan de provincie Groningen, waarbij ze ook Leek en Museum Nienoord aandeden met een rijtuigritje en een rondwandeling door de borgtuin. Daarnaast kwam het museum op de landelijke televisie tijdens de uitzending van Max Monumentaal met de restauratie van het rijtuig van Museum van Loon, dat in beheer was bij het museum. Op digitaal gebied verscheen in 2013 een nieuwe maandelijkse nieuwsbrief die veel lof oogstte. Daarnaast werd er veel aandacht besteed aan berichten op facebook en twitter. Eind 2013 werd een nieuw Communicatieplan voorbereid. Het museum was aanwezig met een informatiekraam tijdens de Historische Dagen van Borg Verhildersum, de Dag van de Groninger Geschiedenis in de Groninger Archieven en tijdens de beurs voor Touroperators van Busidee. De naamswijziging en de negatieve publiciteit in de voorgaande jaren zorgden er in 2013 voor dat het publiek moeilijk de weg wist te vinden naar het museum. Geld voor een intensieve pr-campagne ontbrak. Toch wist het museum uiteindelijk meer publiek te trekken dan het voorgaande jaar, mede dankzij de extra evenementen in samenwerking met andere partijen. Zo trok de expositie van de Drachtster Tram veel publiek, evenals Kerst op Nienoord. Daarbij moet aangetekend worden dat deze evenementen gratis toegankelijk waren. Hoewel het niet altijd resulteerde in museumbezoek, kwam het de mening van het publiek over het museum wel ten goede. Alom werd het zeer gewaardeerd dat het museum zich zo openstelde voor de eigen regio, en dat


13

er zoveel activiteit plaats vond. Uiteindelijk telde het museum in 2013 een bezoekersaantal van 14.133, tegenover 11.000 in 2012. Voor de herkomst van de bezoekers, zie bijlage 3. Vrienden van het museum Als gevolg van de dreigende sluiting van het museum en de onzekerheid daarover in 2011 en 2012 is het vriendenbestand van het museum fors uitgedund. Nu de nieuwe koers helder is moet het museum weer oude banden aanhalen èn een nieuwe vriendenkring opbouwen. In 2013 is daarmee een begin gemaakt. Zo zijn de banden aangehaald met de Compagnie tot instandhouding van het oude Gerij, een vereniging die ooit startte als Vrienden van het Rijtuigmuseum en die ongeveer 200 leden telt. De hernieuwde kennismaking resulteerde in de organisatie van een nieuwjaarsbijeenkomst van de Compagnie in 2014 in borg Nienoord. Het vriendenlidmaatschap is nieuw leven ingeblazen. Eind 2013 waren er zo’n 100 vrienden lid geworden. In december is er een drukbezochte Vriendenmiddag georganiseerd waarop de directeur de nieuwe plannen toelichtte. Ook is er overleg geweest met enkele voormalige donateurs, de zogeheten Ridders. Daaruit vloeide een nieuwjaarsbijeenkomst voort in januari 2014 voor de bestaande groep Ridders.

e d u cati e

Het educatie-programma voor de basisscholen in de regio is uitgevoerd i.s.m. Kunststation C. De erfgoededucatieprojecten De Beer van Bram, Bram en het project Een portret van Anna werden in het voorjaar uitgevoerd. Daarnaast ontving het museum verschillende groepen scholieren die tijdens hun schoolkamp in Lettelbert een bezoek brachten aan het museum. Aan vernieuwing van het bestaande educatieprogramma is het museum in 2013 niet toegekomen.


14

financiën In 2013 beschikte Museum Nienoord over aanmerkelijk minder subsidie dan voorheen, het totaalbedrag van de provinciale en gemeentelijke subsidie daalde van 271.000 euro in 2012 naar 108.000 euro in 2013. Hoewel er in 2012 flink was bezuinigd op personeel bleek dit onvoldoende om deze grote inkomensdaling op te vangen. Met name dankzij een forse donatie in de vorm van een legaat wist het museum het exploitatietekort aan te vullen. Een grote financiële tegenvaller was vervolgens in februari het faillissement van de horea-uitbater. Hierdoor liep het museum de rest van het jaar de pachtinkomsten mis. Daarnaast werden er juridische kosten gemaakt in het kader van dit faillissement en werden wij verplicht de inventaris te kopen van de curator. In totaal bedroeg de kostenpost van het faillissement voor het museum zo’n 69.000 euro. Dankzij een investeringssubsidie van de provincie werd met aanvullende fondsen de nieuwe rijtuigexpositie gerealiseerd. Met deze subsidie wordt ook de herinrichting van de bovenverdieping van de borg mogelijk gemaakt, waarmee in 2013 is begonnen.


15

b i j l ag e 1

co l l e c ti e b e h e e r ov e rz i c h t 2013 a a n w i n ste n

2013

Schenkingen 2013 −− Reiskoffer vroeg 20e eeuw (schenker: mw. S.van Veen, Groningen) −− Aantal dozen met modern praktisch gereedschap (mw. Warnar, Groningen) −− Houten kist met divers antiek gereedschap (hr. Homan, Groningen) −− Een aantal prenten, grafiek, en ivoren en messing ornamenten en onderdelen van rijtuigen, alsmede een doosje met 15 glasplaatfoto’s (hr. K. Roubos, Oude Tonge) −− Informatie en ingelijste foto’s over en van hoefsmid v.d Woude (hr. B.J.Ruben, Assen) −− Kerkbrik (hr. Fr.Rienstra) −− Twee rieten koffertjes en geborduurd wapen (fam. De Jong, Roden) −− Twee houten boerengareellen (mw. Van Peet, Alkmaar) −− Twee dozen met inhoud: miniatuur rijtuigen en rijtuiginformatie (mw. Nieuwenhuis van den Breemen, Zwolle) −− Twee jaargangen Phryso (hr. D.Snoep) −− Speculaasplank met paardje (hr. D.Snoep) −− 17 boeken over Ned. Koningshuis (mw. Van Dijk-Pathuis, Assen) −− 86 tijdschriften over Koningshuis (mw. Van Dijk-Pathuis, Assen) −− Boek over Brabants tuig (hr. De Bruijn, Vught) −− Potkacheltje (mw. T.Knol, Nietap) −− Twee antieke studieboeken uit 1807 van Geisweit van der Netten (mw. N.van Houten, Opende) Aankopen 2013 geen


16

ov e rz i c ht ko rtlo p e n d e b r u i k l e n e n i n

2013

Uitleen kortlopend april-augustus 2013: Schilderij door P. Haaxman (Voiture d’apparat du sultan... etc..) aan het Haags Historisch Museum Uitleen langlopend −− vanaf mei 2012: Reiscoupé, Victoria en Statieberline aan kasteel Middachten, De Steeg. −− vanaf mei 2013: Divers Tuigage t.b.v. Tuigenkast aan Fogelsangh State te Veenklooster. −− vanaf juni 2013: Char à Bancs aan Museum van Loon te Amsterdam. Dit rijtuig is in 2013 gerestaureerd met geld van de Bankgiroloterij. De restauratie en het transport naar Museum van Loon werd gefilmd door omroep Max voor een aflevering van Max Monumentaal. Inleen langlopend vanaf juli 2013: Berline Rijtuig (Dodo) van de Stichting Koetsewagen. Dit rijtuig is door de stichting Koetsewagen in bruikleen gegeven aan het museum om in de nieuwe werkplaats gerestaureerd te worden, in het kader van het Ambachtenproject van de ISD Noordenveld. Bedoeling is dat het rijtuig nar restauratie gebruikt kan worden voor koetsenritten.


17

b i j l ag e 2

leden k l a n k b o r d g ro e p Klankbordgroep ter voorbereiding van nieuwe expositie borg −− Johan de Haan, Senior adviseur Monumentenbeleid Rijksgebouwendienst −− Els van der Laan, landschapsarchitect Bureau Noordpeil −− Yme Kuiper, bijzonder hoogleraar Historische Buitenplaatsen en Landgoederen (RUG) −− Elize Storms-Smeets, universitair docent Hist. Buitenplaatsen en Landgoederen (RUG) −− Henny van Harten, conservator Fraylemaborg −− Siebrand Homan, lid Historische Kring Leek en omgeving −− Geert Hadders, lid Historische Kring Leek en omgeving −− Willy van der Schuit, historica en samensteller van Canon van het Westerkwartier −− Daniel Ament, tentoonstellingsontwerper −− Jan Zijlstra, conservator Museum Nienoord −− Gitta op den Akker, directeur Museum Nienoord −− Mabel Schalij, bestuurslid Museum Nienoord


b i j l ag e 3

h e r komst b ezo e k e rs In de maand september is aan bezoekers gevraagd hun postcode te noteren. Op basis daarvan kon een representatief beeld van de herkomst worden gegeven.

Percentage Bezoekers Nienoord September 2013 0,45 0,4 0,35

PERCENTAGE

18

0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 Drenthe Zuid-Holland Gelderland Overijssel Noord-Brabant Buitenland Groningen Friesland Noord-Holland Utrecht Limburg Zeeland

PROVINCIE

Provincie Groningen Drenthe Friesland Zuid-Holland Noord-Holland Gelderland Utrecht Overijssel Limburg Noord-Brabant Zeeland Buitenland

236 130 122 17 12 12 7 3 2 2 1 13

Totaal

557


Percentage 42,37% 23,34% 21,90% 3,05% 2,15% 2,15% 1,26% 0,54% 0,36% 0,36% 0,18% 2,33%

j a a r v e r s l a g &rijtuigmuseum nienoord borg

Recommend Documents