interview met netwerkmanager saskia pepping
12
NRITMAGAZINE
MVO Netwerk Toerisme van start Tekst: Ton Vermeulen
Op 15 januari is op het ANVR-congres ‘Changes in Tourism’ het MVO Netwerk Toerisme gepresenteerd. Dit is een samenwerking tussen reisorganisaties, toeristische opleidingen, NGO’s en overheid die door kennisuitwisseling, inspiratie en het ontwikkelen van initiatieven duurzaam toerisme wil bevorderen in de toeristische sector. Het MVO Netwerk Toerisme is een voortzetting en verbreding van het voormalige IDUT. Waar het IDUT zich uitsluitend richtte op de verduurzaming van uitgaand toerisme, richt het MVO Netwerk Toerisme zich op het verduurzamen van het toerisme, ongeacht waar dit zich afspeelt. Ook bedrijven die actief zijn op de binnenlandse toeristische markt kunnen zich dus bij het MVO Netwerk Toerisme aansluiten. Volop aanleiding voor een nadere kennismaking met netwerkmanager Saskia Pepping.
ders aanpakken dan in bijvoorbeeld toerisme. Daarom hebben we een aantal netwerken rond een sector of een thema opgezet. Toerisme is er daar eentje van. Daarnaast hebben we ook een netwerk voor grote bedrijven, want daar zijn alleen al door de schaalgrootte de vragen en uitdagingen over duurzaamheid heel anders dan bij de gemiddelde mkb’er. Grote bedrijven hebben specifieke issues, zoals internationale strategische en verandervraagstukken.”
We beginnen maar bij MVO Nederland. Wat is dat voor organisatie? “Wij zijn de nationale kennis- en netwerkorganisatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in Nederland. Wij proberen het Nederlandse bedrijfsleven te stimuleren om met maatschappelijk verantwoord ondernemen aan de slag te gaan. MVO is natuurlijk een megabegrip, maar wat wij proberen te doen is voor ondernemers MVO handen en voeten te geven. We hebben praktijkvoorbeelden, tips en organiseren allerlei bijeenkomsten. Bij MVO Nederland werken ongeveer zestig mensen. Omdat we veel op projectbasis doen, hebben we ook een ruime flexibele schil met een groot aantal zzp’ers.”
Eind januari hebben jullie Ambitie 2020 gelanceerd. De koning kwam mee de aftrap geven. Wat willen jullie hiermee bereiken? “Ambitie 2020 is ons antwoord op de behoefte in het Nederlandse bedrijfsleven aan een gezamenlijke stip aan de horizon als het gaat om innovatief en duurzaam ondernemen. De nationale ambitie is: Nederland wereldvoorbeeld voor de inclusieve en circulaire economie. We dagen met onze Ambitie 2020 het bedrijfsleven uit om voor zichzelf ambities te formuleren en met elkaar te werken aan een veerkrachtige economie met een lage voetafdruk waarin iedereen kan meedoen.”
Ik zie dat jullie heel erg inzoomen op duurzaamheid, maar MVO is toch veel breder? “Binnen MVO Nederland is ook het sociale aspect heel belangrijk. We proberen zowel de groene als de sociale component aandacht te geven. Zo laten we bijvoorbeeld bedrijven de meerwaarde inzien van het in dienst nemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.”
Wanneer is MVO Nederland gestart? “In 2004 zijn we vanuit het ministerie van Economische Zaken opgericht. In de eerste jaren zijn we afhankelijk geweest van de financiering vanuit het ministerie, maar tegenwoordig zijn we een hybride organisatie: onze activiteiten worden gefinancierd door zowel aangesloten bedrijven en organisaties als projectmatig door overheden. Bedrijven kunnen partner worden van MVO Nederland en van die partnerbijdragen kunnen wij allerlei activiteiten organiseren.” Hebben jullie last gehad van de bezuinigingen bij de overheid? “Dat valt wel mee, maar de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat wij al in een traject met afnemende overheidsbijdragen zaten.” Jullie zijn op veel meer gebieden actief dan alleen toerisme. “Maatschappelijk verantwoord ondernemen is in de basis natuurlijk voor alle sectoren hetzelfde, maar het werkt in elke sector net weer iets anders. MVO moet je in de bouw an-
Ik zie geen concrete doelstellingen. “Kijk maar eens op www.ambitie2020.nl. Daar vind je heel veel bedrijven die nu al zeggen wat ze doen en waar ze naartoe gaan. Eind januari hadden we met koning Willem-Alexander de kick-off. Nu gaan we die ambitie verder specifiek maken. We hebben een aantal leading partners die het gezicht van Ambitie 2020 willen zijn. Wij helpen hen om samen met hun
NRITMAGAZINE
13
“We willen iedereen aan boord die de ambitie heeft om toerisme te verduurzamen” collega-bedrijven nationale duurzame ambities te formuleren en waar te maken.” Hoe werkt MVO Nederland voor ondernemers? “Je kunt als ondernemer partner worden van MVO Nederland én je aansluiten bij een netwerk. We hebben heel veel kennis in huis die je als partner bij ons kunt ophalen. Als je dan ook nog aansluiting zoekt bij het MVO Netwerk Toerisme, dan komt daar als het ware nog een laagje bovenop. Dat betekent dat je als ondernemer kunt deelnemen aan netwerkbijeenkomsten die we voor de toeristische sector organiseren. Dat zijn er twee tot drie per jaar. Die zijn exclusief voor de netwerkleden. Zo proberen we de partners van het netwerk aan elkaar te binden.” Leuk, die netwerkbijeenkomsten, maar komt er dan ook wat uit? Gaan ondernemers echt aan de slag met maatschappelijk verantwoord ondernemen? “Wat we vooral doen is ondernemers aan het werk zetten. Na een bijeenkomst gaan we verder met de partijen die samen werk willen maken van een bepaald thema. Daar zetten we dan een specifiek project voor op. Het is niet alleen maar inspireren en kennis opdoen, maar echt met MVO aan de slag gaan.”
met meerdere stakeholders is zo belangrijk. Dat helpt iedereen verder. Een mooi voorbeeld is de NHTV, die met een aantal touroperators de CO2uitstoot per reisonderdeel in kaart brengt en zo reizen duurzamer maakt. Dat kun je als groepje bedrijven nooit voor elkaar krijgen, daar heb je een kennisinstelling bij nodig die dat mee trekt.”
Heb je daarvoor een netwerk nodig? “Mensen moeten elkaar inspireren en met elkaar sparren. MVO is iets dat je bij voorkeur met elkaar doet en het netwerk kan je daarbij faciliteren. We staan veel sterker als we die krachten bundelen.”
Wat kost een partnerschap? “Deelname aan het MVO Netwerk Toerisme kost 750 euro exclusief btw per jaar. Bedrijven met meer dan 500 werknemers kunnen deelnemen aan het Grote Bedrijven Netwerk van MVO Nederland.”
Wie zijn er lid van het MVO Netwerk Toerisme? “Het MVO Netwerk Toerisme bestaat uit onderwijsinstellingen, bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheid. Die samenwerking
Waar komt het MVO Netwerk Toerisme vandaan? “Het MVO Netwerk Toerisme is voortgekomen uit het IDUT. Het IDUT is in 1995 opgericht en
14
NRITMAGAZINE
richtte zich met name op het uitgaand toerisme. Van 1995 tot nu heeft het IDUT veel bijgedragen aan de verduurzaming van de sector, maar het was na bijna twintig jaar wel tijd voor iets nieuws en een verbreding. De wereld was veranderd en ook het IDUT moest mee veranderen. Dus hebben we met de leden besloten om verder te gaan onder de vlag van MVO Nederland. Daarmee kregen we een professionelere uitstraling, meer body en konden we gebruikmaken van de kennis en communicatiekanalen van MVO Nederland.” Waar het IDUT zich richtte op alleen het uitgaand toerisme, is dat bij het MVO Netwerk Toerisme wel anders. “Tegelijk met de aansluiting bij MVO Nederland hebben we onze doelstelling verbreed naar het verduurzamen van toerisme ongeacht waar dit
plaatsvindt, dus ook in Nederland zelf. We willen iedereen aan boord die de ambitie heeft om toerisme te verduurzamen. Voor de consument bestaan grenzen al lang niet meer. Die gaat nu een weekendje naar de Veluwe en over tien dagen voor een all-inclusive vakantie naar Turkije. Het gaat ons om dezelfde consument en we zien veel raakvlakken. Heel interessant om die twee werelden bij elkaar te brengen.” Er wordt al ruim twintig jaar over verduurzaming van de sector gesproken, maar er gebeurt niet zo veel. Waar staan we nu? “We gaan de goede kant op. Er is een heel duidelijke kopgroep. Daar liggen we prima op schema. Het is nu de kunst om de groep daarna te bereiken: bedrijven die al een beetje MVO denken, maar er nog niet mee aan de slag zijn. Iedere keer is er wel wat. Vulkanen die uit-
barsten, een recessie of SARS. Het is volgens mij bij het gros van de branche nog niet altijd topprioriteit.” Is MVO bedrijfseconomisch intussen al interessant? Het imago is nog steeds dat iedereen vindt dat het moet, maar dat het extra geld kost. “Voor mij is dat niet eens een discussie. Het gaat helemaal niet om aaibare projectjes, het gaat over je core business. Als je nu niet maatschappelijk verantwoord gaat ondernemen, dan heb je over twintig jaar gewoon geen business meer. Daar ben ik van overtuigd. We weten dat de consument er niet naar vraagt en niet naar gaat vragen. Dat is niet alleen in het toerisme zo, maar in elke sector. We weten heel goed dat we geen plofkip meer moeten kopen, maar we doen het toch. Maar de consument ver-
“MVO is iets dat je bij voorkeur met elkaar doet”
wacht wel van ons als sector dat wij zorgvuldig omgaan met de omgeving en de mensen met wie we in aanraking komen. Ik vind dat je als bedrijf een verantwoordelijkheid hebt om jouw zaakjes goed op orde te hebben. Je kunt wel denken dat MVO een beetje een linkse hobby is, maar de kerosine waar we op vliegen raakt ook een keertje op. De wereld verandert en je moet daarin mee. Meegaan in die verandering is gewoon MVO. Als reisbranche hebben we de bestemming, zoals de textielindustrie haar ka-
NRITMAGAZINE
15
“Het gaat helemaal niet om aaibare projectjes, het gaat over je core business”
toen heeft. We zijn afhankelijk van die bestemming, en als we op deze manier doorgaan, dan gaat de kwaliteit van die bestemming dusdanig achteruit dat ook de kwaliteit van ons product achteruitgaat. Dan heb je dus een probleem.” Zitten we als sector niet een beetje in een spagaat? Met het vliegtuig een weekendje naar Barcelona gaan is per definitie vanwege de milieubelasting al geen goed idee. Eigenlijk belast op vakantie gaan het milieu bijna altijd bovenmatig. “Dat is best een lastige, want reizen is per definitie van A naar B gaan. Iedereen op fietsvakantie in Nederland is niet haalbaar en daar worden we ook niet allemaal blij van. Ik heb ook alle uithoeken van de wereld gezien en hoop dat zeker te blijven doen. De oplossing voor die uitstoot is er nog niet, maar in de tussentijd kunnen we wel al een hele hoop dingen doen.” Zoals? “Laat ik een voorbeeld geven. We vragen aan de consument altijd waar hij naartoe wil op vakantie. Maar misschien kunnen we veel beter vragen naar wat voor beleving hij op zoek is. Ik vind het heel tof om naar de Filipijnen of Australië te gaan. Maar naar wat voor beleving ben je op zoek en moet je daarvoor per se naar de andere kant van de wereld? Dat is de vraag. Of kunnen we je ook een vergelijkbare beleving geven in Europa? Dan hoef je niet vier dagen in het vliegtuig te zitten en 3.000 euro aan tickets uit te geven. Daar zit ook wel een verandering.” Maar hoe krijg je die consument zo ver? “Heel veel mensen denken er gewoonweg niet over na. Het ontbreekt hen aan het inzicht in de milieubelasting van bepaalde typen vakan-
16
NRITMAGAZINE
ties. Een weekendje shoppen in New York is killing voor je milieubelasting. Op het moment dat ze daar inzicht in krijgen, kunnen ze andere keuzes maken. Het is het inzicht en de bewustwording. Dat gaat heel langzaam, maar daar moeten we als sector aan werken.”
niche. De kopgroep is lekker bezig, maar we moeten de hele sector aangehaakt hebben om massa te maken. Het wordt op sommige plekken langzaamaan mainstream, maar dat hangt dan weer af van een paar partijen die daar hard voor lopen.”
Maar het kan ook in een stroomversnelling komen. Kijk maar eens wat er in de textielindustrie met de angorawol is gebeurd. Die hele markt is weggevaagd na een filmpje op YouTube. “Als je weet wat Coolcat de afgelopen periode over zich heen heeft gekregen, onvoorstelbaar. Maar dat gebeurt als je niet goed weet wat er in je keten gebeurt. Dat kan niet meer. Ook in onze sector moet je heel goed weten in wat voor omstandigheden je lokale gidsen leven. Ons product is bij uitstek een kwaliteitsproduct. Duurzaamheid en kwaliteit gaan volgens mij heel erg samen. Sterker nog: duurzaamheid is kwaliteit. Mensen willen dat achter hun vakantie een goed verhaal zit. Daarom denk ik dat het voor onze sector absoluut heel erg belangrijk is.”
Zijn er nog valkuilen? “We hebben het druk, we hebben een recessie, we hebben altijd andere prioriteiten waardoor MVO net even op de tweede plaats komt. Er zijn heel weinig mensen binnen de sector die zich echt fulltime met MVO bezig kunnen houden. Dan is het heel makkelijk om je te laten ondersneeuwen door de waan van de dag en dan mis je de boot. Daarom is zo’n netwerk zo belangrijk. Dat haalt je even uit de waan van de dag, zodat je geïnspireerd raakt, zodat je ziet dat er echt goede dingen gebeuren in de sector waar ook jij bij kunt zijn.”
Wat moet er nog gebeuren? “Opschalen en versnellen. Er zijn veel goede initiatieven en projecten, maar alles is nog
Zou elke organisatie een MVO-functionaris moeten hebben? “Daarvoor zijn veel organisaties te klein, maar je moet in je organisatie iemand hebben die de kar trekt, iemand die het beleid vormgeeft en de motor binnen het bedrijf is. Maar MVO moet vooral van iedereen zijn. Het moet niet alleen
bij die ene persoon zijn, het moet ingebed zijn in de organisatie. Duurzaamheid zit in communicatie, in financiën, in exploitatie, in alles. Je moet draagvlak hebben in alle lagen van je bedrijf. Alleen dan wordt het een succes.” Heb je ter afsluiting nog een quick win? “Doe vooral wat dicht bij je organisatie ligt. Ga het niet te ver zoeken. Ga niet het beleid van Philips kopiëren. En begin gewoon en laat zien wat je doet. Ook als je nog niet helemaal klaar bent, want met MVO ben je nooit klaar. Heel veel bedrijven denken: ik communiceer daar nog maar niet over. want ik doe wel dit en dit. maar moet nog dat en dat doen. Maar het gaat om de gunfactor. Bedrijven die zich kwetsbaar opstellen winnen de harten van de consument. Laat gerust zien dat je niet overal de oplossing voor hebt, maar dat je ermee bezig bent. Dan win je mijn hart.” ■
“Bedrijven die zich kwetsbaar opstellen winnen de harten van de consument”
NRITMAGAZINE
17
