Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving
Utrecht + Amsterdam - 5 en 13 november 2008
Stand van zaken UKR projecten Aanvrager
Titel
Woningstichting Patrimonium Aramis Wonen
Hart van Oijen
Lith
Oost Flevoland Woondiensten
Door Passive Haus een prachtwijk
Hurks Vastgoed Zuid
Berkelbosch
Blixembosch Noordoost
Zwolle
Enschede
Woningontwikkeling Kotmanpark
Volker Wessels Bouw-‐‑ en Vastgoed
Dronten
Eindhoven
Eindhoven
’s Hertogenbosch
De Koningsvrouwen van Landlust
BAM Vastgoed
Amsterdam
PassieTuizen Meerendonk ’s Hertogenbosch
WBV Eigen Haard
Deurne
Duurzame renovatie 85 woningen Biddinghuizen
Vastgoed Energie Exploitatie Maatschappij
Roosendaal (N.B.)
Woningontwikkeling Buiksloterham
Woningstichting de Woonplaats
Duurzame energievoorziening Rembrandtflat
BAM Vastgoed
Zon Energie
Sneek
Duurzaam en comfortabel wonen
Woonstichting Openbaar Belang
Passief, Energiek en Comfortabel
Bergopwaarts@BOW
Gemeente
Harinxmaland Sneek
Eco-‐‑Maat Project B.V.
Brabant Wonen
Amsterdam Enschede
Haarlemmerliede/ Spaarnwoude
Climate Ready: het woonklimaat is werelds
Duurzaam Nieuwbouw comfort bestaande bouw
Sneek
Bijeenkomst gehonoreerde UKR Projecten • 9.30 uur Kennismakingsronde -‐‑ verwachtingen • 10.00 uur Monitoring
Ondersteuning projecten vanuit PeGO/
• 10.30 uur Reacties • 11.15 uur Korte pauze • 11.30 uur Vervolg Innovatieagenda Gebouwde Omgeving • 12.00 uur Afsluiting
Kennismaking en Verwachtingen • Wat verwacht u van de bijeenkomst vandaag? • Wat verwacht u van de contacten met andere UKR projecten? • Welke ondersteuning wilt u hebben bij de realisatie van uw project? • Wat verwacht u van PeGO Innovatie?
Activiteiten november 2008-april 2009 • PeGO congres begin februari 2009 • Founding Partners bekend • Routekaart en Innovatieagenda bepaald • Publiciteit & voortgang over UKR projecten • Vermoedelijke start UKP Utiliteitsbouw voorjaar 2009 • Vervolgacties UKR projecten
Vervolgacties UKR Projecten
Innovatieagenda Gebouwde Omgeving • Werkconferentie 26 juni • Innovatie Agenda Energie • Stand van zaken Innovatieagenda Gebouwde Omgeving
Werkconferentie 26 juni 2008
Innovatieagenda Gebouwde Omgeving • Innovatie Agenda Energie • Stand van zaken Innovatieagenda Gebouwde Omgeving
Innovatieagenda Energie • Presentatie Ministerie EZ 3.7.2008 • 438 mln. Euro ondersteuning vanuit Rijksoverheid: • 210 mln. Euro (7 x 30 mln.) voor de verschillende thema’s EnergieTransitie • 228 mln. Euro ‘vrije ruimte’ • Besluitvorming via IPE en 6D – Overleg • Verwacht tijdstip van besluitvorming: eind november 2008
Innovatieagenda Gebouwde Omgeving • Eerste opzet naar IPE verzonden begin november (versie 3.0) • Besluitvormingsdocument tweede helft november naar IPE en 6D -‐‑ Overleg
Innovatieagenda Gebouwde Omgeving Opbouw document 3.0 • Algemene doelstellingen • Welke programma’s vallen onder het thema? Denken -‐‑ Doen -‐‑ Opschalen • Wat zijn de belangrijkste belemmeringen? • Welke instrumenten zijn gekozen? • Hoe worden Stake-‐‑holders betrokken? • Samenhang programma’s binnen thema onderling en samenhang andere thema’s • Financieringsplaat • Planning, mijlpalen, go no-‐‑go • Prestatieindicatoren
De innovatiemarkt G.O. Aanbodzijde Innovators
Early majority
Late mayority
Groenen Cultural creatives Gewone publiek Achterblijvers
“Denken” en “Doen” “Opschaling”
V R A A G Z IJ D E
Early adaptors
“Opschaling” “O ps
ch al i ng
”
Laggards
Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving Marktactoren Innovators
Early adaptors
Groenen
Losse Gebouw-‐‑ c.q. renovatieconcepten en technologieën (EOS)
Cultural creatives
Innovatieagenda G.O. Denken, Doen, Opschalen
Gewone publiek
Innovatie agenda G.O.
Early majority
Late mayority
Convenanten: Meer met Minder, Klimaatakkoord, Lente Akkoord (excl. Excellente gebieden)
Excellente gebieden
Convenanten, Meer met Minder, Klimaatakkoord, Lente Akkoord (excl. Excellente gebieden) Achterblijvers
Wet-‐‑ & regelgeving
Leggards
Wet & Regel-‐‑ geving
Bijdrage Gebouwde Omgeving aan Schoon en Zuinig Visie - een concrete bijdrage aan een duurzame kwaliteitssprong
Totaal netto primair energiegebruik [PJ p]
1250 1000 750 500 250 0 -2502000
2010
2020
2030
2040
2050
Jaar Totaal Business As Usual Utiliteitsgebouwen transitiescenario Totaal transitiescenario
Woningen transitiescenario Wijksystemen transitiescenario
Routekaart Naar Energieneutraal Situatie 2008 NL PEGO
Maatschappelijke opgave Gemeenten Projectontwikkelaars Bouwbedrijven Toeleveranciers Adviseurs Intermediairen Bijdrage van PEGO Innovatie
Gebouwen verantwoordelijk voor 40% energiegebruik
Weinig innoverende bouwsector
2011
2015
EPC 0.6
EPC 0.4
VISIE VERBREDEN & VERDIEPEN
Versplinterde trekkracht
Nieuwbouw Energieneutraal, energiebesparing bestaande bouw ca. 10 %
EPC 0.6 EPC 0.4 EPC 0.2-‐‑0 EXPERIMENTEREN & LEREN
Gebouwconcepten losse verzameling Enkele, onverbonden koplopers
Ambitie 2020
MARKTCREATIE Ontwikkeling producten voor eindgebruikers
Integraal zuiniger concepten voor gebouw en gebruiker
Meerdere producten voor eindgebruikers beschikbaar
MOBILISEREN TREKKRACHT
Zelflerende ketens
Energiebesparing = mainstream
Innovatienetwerk gebouwde omgeving
Aanpak transitiemanagement
Verbreden Gebiedsontwikkeling Utiliteitsbouw Eerste tranche/45%
gebiedsontwikkeling
utiliteit
utiliteit
Verdiepen haalbaar maken 60 & 80 % in nieuwbouw en renovatie
1e UKR Woningbouw Nieuw Renovatie 45%
2008
2010
2012
tijd
UKR I
UKP II
UKP III
“PeGO i”
Renovatie
Meer met Minder
…meer dan 30%
zuiniger…..
2009
2011
2015
UKR I
UKP II
Nieuwbouw
“PeGO i”
UKP III
Excellente gebieden
EPC 0.6
Excellente gebieden
EPC 0.4
Excellente gebieden
EPC 0.2
EPC 0.8
EPC 0.6
EPC 0.4
Landelijke norm:
Renovatie
2009
Meer met Minder
…meer dan 30%
zuiniger…..
2011
2015
Bundeling van trekkracht in de markt Platform van koplopers: • Industrie • Toeleveranciers • Projectontwikkelaars • Architecten • Adviseurs • Installateurs • Corporaties • Universiteiten • Kennisinstellingen • Onderwijs • Vertegenwoordigers van consumentenorganisaties
Lokale en Regionale overheden
Bestuur/Regieraad
Verbinding maken met EU Joint Technology Initiative E2B ENERGY EFFICIENT BUILDINGS
Joint Undertaking Marktpartijen en R&D, hoofd Programmabureau
Rijk SenterNovem
Programmabureau
Founding Partners Positief gereageerd per begin november: • Koninklijke BAM • ECN • Eneco* • NUON* • Philips • Redenko • Saint-‐‑Gobain • TNO
Uitgenodigd door de eerste 8 bedrijven: • ABN AMRO • Ballast Nedam • Econcern/Ecofys • GTI • KPN/Getronics • NEFIT • OVG • Rabobank • Rockwool • Volker Wessels
