INLEIDING Agentschap Zorg en Gezondheid 2

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

MULTIDRUG RESISTENTE ORGANISMEN (MDRO) IN WOONZORGCENTRA EN THUISZORG: WAT TE DOEN? Caroline Broucke en Hanna Masson Agentschap Zorg en Gezondheid, Afdeling Preventie

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

INLEIDING //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> > > > >

Multidrug Resistente Organismen (MDRO) Nationaal Plan MDRO Outbreak Support Team MDRO (OST) Situatie woonzorgcentra (WZC) Situatie thuiszorg

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15

Agentschap Zorg en Gezondheid

2

MULTIDRUG RESISTENTE ORGANISMEN (MDRO) //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Definitie MDRO: “For epidemiologic purposes, MDROs are defined as microorganisms, predominantly bacteria, that are resistant to one or more classes of antimicrobial agents. Although the names of certain MDROs describe resistance to only one agent (e.g. MRSA, VRE), these pathogens are frequently resistant to most available antimicrobial agents . These highly resistant organisms deserve special attention in healthcare facilities” (Centers for Disease Control and Prevention http://www.cdc.gov/hicpac/mdro/mdro_2.html)

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


3

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Voorbeelden MDRO: • Methicilline Resistente Staphylococcus aureus (MRSA) • Extended Spectrum Beta Lactamase (ESBL) producerende enterobacteriën • Carbapenemase producerende enterobacteriën (CPE) • Pseudomonas aeruginosa • Acinetobacter baumannii • Vancomycine Resistente Enterokokken (VRE) • …

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


4

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Volksgezondheidsprobleem: bedreiging die uitgaat van de ontwikkeling van MDRO: • Makkelijk overdraagbare resistentiemechanismen onder verschillende soorten kiemen (inter- en intraspecies) • Therapeutische impasse • Langdurig dragerschap, vaak asymptomatisch - CPE, VRE, ESBL: darmdragerschap - MRSA: neus, keel en perineum

• Moeilijk identificeerbaar (b.v. carbapenemresistentie enkel in ziekenhuislabo, niet systematisch in privé-labo’s)

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


5

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Infecties met MDRO gepaard met: • Hoge morbiditeit • Hoge mortaliteit • Hoge kosten gezondheidszorg  Maatregelen nodig.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


6

NATIONAAL PLAN MDRO //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Toename van Carbapenemase Producerende Enterobacteriën (CPE) > Protocolakkoord Nationaal strategisch plan voor de bestrijding van MDRO – 30 september 2013 (Belgisch staatsblad 21.11.2013) > Speerpunten Nationaal plan: • • • •

Betere coördinatie van de strijd tegen MDRO Verhogen epidemiologische / microbiologische surveillance Infectiebeheersing Antibioticabeleid

> Oprichting Outbreak Support Team

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


7

OUTBREAK SUPPORT TEAM (OST) //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Samenstelling: • Diensten infectieziektebestrijding gemeenschappen (Vlaanderen, Brussel, Wallonië) • Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) • Nationale Referentiecentra (NRC) (type MDRO) • Betrokken zorginstelling (ziekenhuizen, WZC, andere). Samenwerking met team ZHH, CRA, directie. • Indien nodig externe experts

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


8

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Taken OST: Zorginstellingen ondersteuning en expertise geven teneinde de MDROuitbraak te beheersen door: • • • •

Inzichtelijke ondersteuning (b.v. evidence based literatuur aanbieden) Sturing van instelling (b.v. adviezen formuleren) Interventie ter plaatse (b.v. plaatsbezoeken met eventuele staalafname) Handhaving (b.v. opleggen dwingende maatregel) (uitzonderlijk)

 Definitie uitbraak: “Sudden increase in incidence of a defined microorganism compared to its usual presence in a certain healthcare setting” Cunha CB, Cunha BA. 2012. Pseudo-infections and pseudo-outbreaks; Hospital epidemiology and infection control 4th edition – Ed. CG Mayhall. Pp. 142-152

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


9

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Werking OST: • Meldingsplicht zorginstellingen. - Door wie? > Team ziekenhuishygiëne in samenspraak met directie > CRA > Verantwoordelijke huisarts / aanspreekpunt huisartsenkring

- Hoe? > Mail > Telefonisch > Toekomst: online

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


10

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

- Aan wie? (Vlaanderen) > Provinciaal team infectieziektebestrijding Agentschap Zorg en Gezondheid • • • • •

Antwerpen tel. 03 224 62 08; [email protected] Limburg tel. 011 74 22 40; [email protected] Oost-Vlaanderen tel. 09 276 13 80; [email protected] Vlaams-Brabant tel. 016 66 63 50; [email protected] West-Vlaanderen tel. 050 24 79 00; [email protected]

• Interventieniveau OST afhankelijk van ernst – omvang MDRO uitbraak

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


11

MDRO IN WOONZORGCENTRA / THUIS //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Ziekenhuis

30% van de WZC bewoners verbleven voorbije jaar in een ziekenhuis

Thuis

Woonzorgcentrum

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


12

PREVENTIE UITBRAAK MDRO IN WZC EN THUISZORG //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> STANDAARDVOORZORGSMAATREGELEN:  Wat?  Bij wie van toepassing?  Welke?    

Persoonlijke hygiëne Handhygiëne Hygiëne van de omgeving Dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen: • • • •

Handschoenen Masker Schort Spatbril

 Aandacht besteden aan correcte incontinentiezorg en sanitaire hygiëne

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


13

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

• HANDHYGIENE: - Basisvoorwaarden alle beroepsgroepen:

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


14

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

- Indicaties handhygiëne

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


15

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

• HANDSCHOENEN

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


16

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

• INCONTINENTIEZORG EN SANITAIRE HYGIENE - Besmettingsweg MDRO > VAAK DARMDRAGERSCHAP (CPE, VRE, ESBL…)

- Handschoenen en correcte handhygiëne - Doorspoelen met gesloten WC-deksel - Poetsplanning: laatste

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


17

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Aandacht besteden aan opleiding: - Handhygiëne - Gebruik handschoenen - Schoonmaak + compliantiemetingen

Handhygiënecompliantie per beroepsgroep, na campagne 2013 (aantal ziekenhuizen = 143 – Bron WIV) //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


18

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Voorzichtig / rationeel antibioticagebruik: • • • • •

Noodzakelijk? Dosis (hoog); duur (kort) Keuze i.f.v. vermoedelijke kiem of antibiogram Zo nauw mogelijk spectrum Stopdatum niet vergeten

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


19

WAT TE DOEN BIJ MDRO IN EEN WZC? //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Setting ziekenhuis – WZC verschillend Strikte isolatie MDRO in ziekenhuis NOODZAKELIJK

Strikte isolatie MDRO in WZC ONMOGELIJK (ethisch / menselijk standpunt + momenteel dekolonisatie vaak onmogelijk)

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


20

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Maatregelen MDRO in WZC • COMMUNICATIE

- Transferdocument + telefonisch

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


21

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


22

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


23

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

- Interne communicatie : > > > > > > > > > > >

CRA Huisarts (Para)medisch personeel Onderhoud Technisch personeel Vrijwilligers Bezoekers Bewoners Stagiairs Interimpersoneel Nachtpersoneel

- Uitbraak: melding OST //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


24

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

• PERSONEEL - Standaardvoorzorgsmaatregelen (ALTIJD) en hygiëne omgeving - Bijkomende voorzorgsmaatregelen: > Direct zorgcontact: persoonlijke beschermingsmiddelen (schort, handschoenen, masker indien kolonisatie van de luchtwegen) > Na gebruik toilet doorspoelen met gesloten deksel > Dagelijks reinigen / desinfecteren: • Bewonersgebonden materiaal • Onderhoud kamer (+sanitair): laatste planning • Accidentele bevuiling: direct reinigen en ontsmetten

> Toezicht op (handen hoest)hygiëne bewoner

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


25

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

• BEWONER: - 1-persoonskamer - Eigen sanitair (beleid gemeenschappelijke toiletten) - Instrueren (hand)hygiëne bewoner en bezoekers - Deelname aan gemeenschappelijke activiteiten? Ja, mits: > > > >

Goede hand – en algemene hygiëne bewoner Afgedekte wonden Geen respiratoire verspreiding Aandacht aan hygiëne van de omgeving

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


26

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////



ANDERE INSTELLINGEN (WZC, revalidatie,….): te nemen maatregelen bij DIRECT ZORGCONTACT1

Algemene voorzorgsmaatregelen

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Eigen kamer

Sanitair

Dagelijks reinigen / desinfecteren (van proper naar vuil)

Ja, altijd handhygiëne en hygiëne omgeving (+ instrueer patiënt en bezoekers)

Altijd bij risicovolle handelingen, nu ook bij direct zorgcontact

Ja

 



 

1

Strikt eigen sanitair noodzakelijk Indien gebruik van sanitair in gemeenschappelijke ruimten: reinigen en desinfecteren na elk gebruik Toiletstoel / bedpan: strikt patiëntgebonden Na gebruik toilet doorspoelen met gesloten deksel

  

Bewonersgebonden materiaal (indien niet mogelijk: ontsmetten met alcoholoplossing) Sanitair / toiletstoel: als laatste plannen Kamer: als laatste plannen Accidentele bevuiling (lichaamsvochten): direct reinigen en ontsmetten

WIP (Werkgroep Infectiepreventie)-richtlijn: BMRO (Bijzonder Resistente Micro-Organismen, bedoeld voor verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen voor ouderen, Sept. 2014, Ne derland

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


27

WAT TE DOEN IN DE THUISZORG? //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Thuiszorg: • • • • •

Huisarts Thuisverpleging Logistieke hulp aan huis Kinesitherapeut …

> Kenmerken thuiszorg: • Lager overdrachtsrisico dan in (acute) zorginstellingen • Epidemiologie MDRO minder goed gekend door afwezigheid registratiesysteem • Vaak verschillende thuiszorgdiensten betrokken rond 1 patiënt • Infrastructuur //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


28

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Wat doen bij MDRO? • Communicatie: - Vanuit de verwijzende instelling: > Transferdocument + ontslagdocumenten

- Interne communicatie

• Belang van standaardvoorzorgsmaatregelen • Patiëntgebonden materiaal, indien niet mogelijk (b.v. stethoscoop): na gebruik desinfectie (alcoholoplossing)

• Educatie patiënt en familie (handhygiëne, sanitair, high-touch oppervlakken) //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


29

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////



VOOR DE THUISZORG: te nemen maatregelen bij DIRECT ZORGCONTACT

Algemene voorzorgsmaatregelen

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Sanitair

Dagelijks reinigen / desinfecteren (van proper naar vuil)

Ja, altijd handhygiëne en hygiëne omgeving (+ instrueer patiënt en bezoekers)

Altijd bij risicovolle handelingen, nu ook bij direct zorgcontact

  



Reinigen en desinfecteren na elk gebruik Toiletstoel / bedpan: strikt patiëntgebonden Na gebruik toilet doorspoelen met gesloten deksel



Patiëntgebonden materiaal (indien niet mogelijk: ontsmetten met alcoholoplossing Accidentele bevuiling (lichaamsvochten): direct reinigen en ontsmetten

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


30

BRONNEN //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

> Centers for Disease Control and Prevention http://www.cdc.gov/hicpac/mdro/mdro_2.html > Protocolakkoord Nationaal strategisch plan voor de bestrijding van MDRO – 30 september 2013 (Belgisch staatsblad 21.11.2013) > Campagnemateriaal “U bent in goede handen” – www.zorginfecties.be > Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid – Nationale handhygiënecampagne 2013 – compliantiemeting na campagne > Cunha CB, Cunha BA. 2012. Pseudo-infections and pseudo-outbreaks; Hospital epidemiology and infection control 4th edition – Ed. CG Mayhall. Pp. 142-152 - Sudden increase in incidence of a defined microorganism compared to its usual presence in a certain healthcare setting > Publicatie van de Hoge Gezondheidsraad nr. 8349. Aanbevelingen inzake handhygiëne tijdens de zorgverlening – januari 2009 > Publicatie van de Hoge Gezondheidsraad nr. 8279. Aanbevelingen i.v.m. de infectieziektebeheersing tijdens de verzorging buiten de verzorgingsinstellingen (thuisverzorging en/of op een kabinet) – december 2008 > Omzendbrief Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid aan CRA’s en directie Vlaamse woonzorgcentra – Informatie en interimrichtlijn rond CPE – april 2012

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

20.03.15


31

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

www.zorg-en-gezondheid.be //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

INLEIDING Agentschap Zorg en Gezondheid 2

Recommend Documents