inhoudstafel Voorwoord...13 Hoofdstuk 1 (Gezondheids)zorgschulden: begrip en soorten schuldeisers...15

inhoudstafel Voorwoord ................................................................................................................13 Hoofdstuk 1 (Gezondheids)zorgschulden: begrip en soorten schuldeisers ......................15 1. Het begrip ‘zorgschuld’ ...............................................................................................15 2. De verschillende schuldeisers van (gezondheids)zorgschulden ................................16 2.1. Ambulante zorgverleners ..............................................................................16 2.1.1. Algemeen .......................................................................................................16 2.1.2. De verhouding patiënt-zorgverlener ............................................................ 17 2.2. Zorginstellingen.............................................................................................18 2.2.1. Algemeen .......................................................................................................18 2.2.2. De verhouding patiënt-zorginstelling ...........................................................18 2.3. Thuiszorgdiensten .........................................................................................21 2.3.1. Algemeen .......................................................................................................21 2.3.2. De verhouding patiënt-thuiszorgdienst ........................................................22 2.4. Ziekenvervoersdiensten ................................................................................22 2.4.1. Algemeen .......................................................................................................22 2.4.2. De verhouding patiënt-ziekenvervoersdienst ..............................................23

Hoofdstuk 2 (Pre)contractuele aspecten van (gezondheids)zorgschulden ........................25 1. Informatieverstrekking over de kosten van gezondheidszorg ..................................25 1.1. Door zorgverleners........................................................................................25 1.1.1. Wet patiëntenrechten ....................................................................................25 1.1.1.1. Toepassingsgebied .........................................................................................25 1.1.1.2. Algemene informatieplicht............................................................................26 1.1.1.3. Specifieke financiële informatieplicht ..........................................................28 1.1.1.4. Verstrekker van de informatie ......................................................................29 1.1.1.5. Ontvanger van de informatie ........................................................................31 1.1.1.6. Modaliteiten van informatieverstrekking .....................................................33 1.1.1.7. Bewijs van de (gebrekkige) informatieverstrekking .....................................36

1.1.1.8. 1.1.2. 1.1.2.1. 1.1.2.2. 1.1.2.3. 1.2. 1.2.1. 1.2.1.1. 1.2.1.2. 1.2.1.3. 1.2.2. 1.2.2.1. 1.3. 1.4.

Rol van de ombudsdienst ..............................................................................46 Wet marktpraktijken .....................................................................................47 Algemeen .......................................................................................................47 Toepassing op zorgverleners en patiënten ...................................................48 Algemene informatieplicht............................................................................51 Door zorginstellingen....................................................................................52 Ziekenhuiswet ...............................................................................................52 Toepassingsgebied .........................................................................................52 Indirecte algemene informatieplicht ............................................................53 Specifieke financiële informatieplicht ..........................................................54 Wet marktpraktijken .....................................................................................57 Toepassing op ziekenhuizen .........................................................................57 Door thuiszorgdiensten ................................................................................61 Door vervoersdiensten..................................................................................62

2. Prijs 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. 2.1.5. 2.1.6. 2.1.6.1. 2.1.6.2. 2.1.6.3. 2.1.6.4. 2.1.6.5. 2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.2.1. 2.2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. 2.3. 2.3.1. 2.3.2.

........................................................................................................................64 Honorarium van de zorgverlener .................................................................64 Recht op honorarium ....................................................................................64 Verwanten, medewerkers en collega’s ..........................................................64 Telefonisch advies .........................................................................................65 Kosten voor verslagen en attesten ................................................................65 Niet-nagekomen afspraak .............................................................................66 Beperkingen op de vrije ereloonbepaling.....................................................68 Artikel 82 Code ..............................................................................................68 Overeenkomsten met derden........................................................................68 Premies en voordelen ....................................................................................68 Nomenclatuur ................................................................................................69 Matiging van overdreven ereloon .................................................................70 De ziekenhuisfactuur ....................................................................................73 Algemeen ......................................................................................................73 Financiële aspecten .......................................................................................74 Persoonlijke bijdragen van patiënten ..........................................................74 Het budget van financiële middelen .............................................................77 Centrale inning ..............................................................................................82 Eenheidsfactuur .............................................................................................82 De rusthuisfactuur .........................................................................................83 Algemeen .......................................................................................................83 Financiële aspecten .......................................................................................83

2.4. 2.5. 2.6.

De kosten van ziekenvervoer ........................................................................84 Maximumfactuur ...........................................................................................85 Provisies .........................................................................................................86

3. Toestemming/aanvaarding .........................................................................................89 3.1. Inhoud ...........................................................................................................89 3.2. Verlener van de toestemming ......................................................................89 3.2.1. Wils- en handelingsbekwame patiënt ...........................................................89 3.2.2. Minderjarigen ................................................................................................90 3.2.3. Meerderjarige wilsonbekwame patiënten ....................................................93 3.3. Modaliteiten van de toestemming ................................................................94 3.3.1. Uitdrukkelijk ..................................................................................................94 3.3.2. Mondeling ......................................................................................................94 3.3.3. Schriftelijk op verzoek ..................................................................................95 3.4. Bewijs van een (gebrekkige) toestemming ...................................................97 3.5. Bijzondere gevallen .......................................................................................97 3.5.1. Aanrekening van niet-gevraagde zaken ........................................................97 3.5.1.1. Ongevraagde medische handelingen: extended operations en spoedgevallen ...........................................................................................97 3.5.1.2. Ongevraagde niet-medische diensten en goederen.................................... 100 3.5.2. Weigering van patiënten ............................................................................. 102 4. Specifieke clausules in (gezondheids)zorgcontracten .............................................. 105 4.1. Enkele belangrijke clausules: schade-, straf- en opzegbedingen................ 105 4.1.1. Schadebeding ............................................................................................... 105 4.1.2. Strafbeding ................................................................................................... 107 4.1.3. Opzegbeding ................................................................................................ 107 4.2. Tegenstelbaarheid van clausules ................................................................. 108 4.3. Onrechtmatige bedingen van de WHPC en de WMPC ................................ 109 4.3.1. Algemeen ..................................................................................................... 109 4.3.1.1. Bedingen ontstaan voor 12 mei 2010: de WHPC ......................................... 110 4.3.1.2. Bedingen ontstaan na 12 mei 2010: de WMPC ..............................................111 4.3.2. Relevante onrechtmatige bedingen inzake zorgschulden .......................... 114 4.3.3. Schade- en intrestbedingen ......................................................................... 114 4.3.3.1. Artikel 32, 15° WHPC – artikel 74, 17° WMPC ............................................... 114 4.3.3.2. Artikel 32, 21° WHPC – artikel 74, 24° WMPC............................................... 115 4.3.4. Relevante rechtspraak inzake onrechtmatige bedingen ............................ 116 4.4. Onrechtmatige bedingen van de WOBVB .................................................... 118

4.4.1. 4.4.2. 4.5. 4.6.

Algemeen ..................................................................................................... 118 Relevante onrechtmatige bedingen ............................................................ 119 Stilzwijgende verlenging van dienstenovereenkomsten voor bepaalde duur ............................................................................................. 120 Taal van de zorgfactuur ............................................................................... 121

5. Tenietgaan van (gezondheids)zorgschulden............................................................. 123 5.1. Betaling ....................................................................................................... 123 5.2. Schuldvernieuwing ...................................................................................... 124 5.3. Schuldvergelijking ....................................................................................... 124 5.4. Kwijtschelding ............................................................................................. 126 5.5. Verjaring....................................................................................................... 126 5.5.1. Algemene principes ..................................................................................... 126 5.5.2. Tweejarige verjaringstermijn ...................................................................... 128 5.5.2.1. Toepassingsgebied van de tweejarige verjaringstermijn ............................ 128 5.5.2.2. Berekening van de tweejarige verjaringstermijn ........................................ 131 5.5.2.3. Uitzonderingen op de tweejarige verjaringstermijn .................................. 132 5.5.3. Stuiting ......................................................................................................... 133 5.5.4. Schorsing ..................................................................................................... 136

Hoofdstuk 3 Familiaalrechtelijke aspecten van (gezondheids)zorgschulden .................138 1. (Gezondheids)zorgschulden in de relatie tussen ouders en kinderen..................... 139 1.1. Onderhoudsplicht van de ouders voor hun (minderjarige) kinderen ....... 139 1.1.1. Overzicht van de onderhoudsverplichting van de ouders t.o.v. hun kinderen....................................................................................... 139 1.1.2. De bevoegdheden van de minderjarige ..................................................... 143 1.1.3. Concreet: wie moet instaan voor de betaling van een medische factuur? 145 1.1.3.1. De minderjarige .......................................................................................... 146 1.1.3.2. De ouder(s) ................................................................................................... 147 1.2. Onderhoudsplicht van de meerderjarige kinderen voor hun ouders ....... 152 1.2.1. Het minderjarig kind .................................................................................. 152 1.2.2. Het meerderjarig kind ................................................................................. 153 1.2.3. De ouder zelf................................................................................................ 154

2. (Gezondheids)zorgschulden in de relatie tussen gehuwde, wettelijk en feitelijk samenwonende partners onderling........................................................ 155 2.1. Gehuwden ................................................................................................... 155 2.1.1. Het primair huwelijksstelsel........................................................................ 155 2.1.2. Het secundair huwelijksvermogensstelsel .................................................. 157 2.1.2.1. Het wettelijk stelsel (of ‘de gemeenschap van aanwinsten’)....................... 157 2.1.2.2. Scheiding van goederen .............................................................................. 157 2.1.3. Uit de echt gescheiden echtgenoten .......................................................... 157 2.2. Wettelijk samenwonenden (artikel 1477, § 4 BW) ....................................... 158 2.3. Feitelijk samenwonenden ........................................................................... 158 3. (Gezondheids)zorgschulden en het overlijden van de patiënt ................................ 160 3.1. De echtgenoot of wettelijk/feitelijk samenwonende partner .................... 160 3.1.1. Gehuwde en wettelijk samenwonende partners ........................................ 160 3.1.2. Feitelijke en definitieve scheiding van gehuwde en wettelijk samenwonende partners ............................................................................. 161 3.1.3. Feitelijk samenwonende partners ............................................................... 162 3.2. De kinderen ................................................................................................. 163 3.3. De overige erfgenamen ............................................................................... 164 3.4. Conclusie ..................................................................................................... 165

Hoofdstuk 4 De invordering van (gezondheids)-zorgschulden ..........................................167 1. Minnelijke invordering ............................................................................................. 167 1.1. Aanmaning – ingebrekestelling ................................................................... 167 1.1.1. Begrip ........................................................................................................... 167 1.1.2. Wettelijk kader ............................................................................................. 168 1.1.3. Rol van incassobureaus, gerechtsdeurwaarders en advocaten .................. 169 1.1.4. Gevolgen ...................................................................................................... 171 1.2. Betaling ........................................................................................................ 172 1.2.1. Bevrijdende betaling .................................................................................... 172 1.2.2. Betalingsmodaliteiten en -faciliteiten ......................................................... 172 1.2.3. Toerekening van betalingen ........................................................................ 173 2. Gerechtelijke invordering ......................................................................................... 175 2.1. Bevoegde rechtbank .................................................................................... 175 2.1.1. Rechtsmacht................................................................................................. 175 2.1.2. Materiële bevoegdheid ................................................................................ 176

2.1.3. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.6.1. 2.6.2. 2.7. 2.7.1. 2.7.2. 2.7.2.1. 2.7.2.2. 2.7.2.3.

Territoriale bevoegdheid ............................................................................. 177 Wijze van gedinginleiding ........................................................................... 178 Procesverloop .............................................................................................. 179 Bewijs ........................................................................................................... 180 Gerechtskosten ............................................................................................ 182 Rechtsmiddelen ........................................................................................... 184 Verzet ........................................................................................................... 184 Hoger beroep ............................................................................................... 185 Uitvoering .................................................................................................... 186 Betekening-bevel ......................................................................................... 186 Beslag ........................................................................................................... 186 Beslagbaarheid ............................................................................................. 186 Bewarend beslag .......................................................................................... 187 Uitvoerend beslag ........................................................................................ 189

Hoofdstuk 5 De alternatieve gerechtelijke invordering: minnelijke schikking ................194 1. Situering ..................................................................................................................... 194 2. Aanvraag van een minnelijke schikking ................................................................... 198 3. Oproeping .................................................................................................................. 199 3.1. Informatie bij de oproeping ........................................................................ 199 4. Aanwezigheid ter zitting: volmacht? ........................................................................ 201 4.1. Voor de opgeroepen partij .......................................................................... 201 4.2. Voor de oproepende schuldeiser, in het bijzonder OCMW en vzw ..............................................................................................203 4.2.1. Advocaat? .....................................................................................................203 4.2.2. Ontvanger – financieel beheerder van het OCMW .....................................203 4.2.3. Vzw ..............................................................................................................204 4.3. Discussie ter openbare terechtzitting als themazitting ..............................204 5. Akkoord ter zitting ....................................................................................................205 5.1. Afbetalingsplannen ......................................................................................206 5.2. Akkoord of geen akkoord, vaak toch een perspectief ................................206 5.3. Uitvoerbaarheid van het akkoord en consequenties..................................207

Hoofdstuk 6 Enkele sociaal- en verzekeringsrechtelijke aspecten van (gezondheids)zorgschulden ...............................................................................209 1. Enkele belangrijke maatregelen voor een beter toegankelijke gezondheidszorg ...209 1.1. De verhoogde tegemoetkoming (RVV-statuut) ...........................................209 1.2. Het OMNIO-statuut ...................................................................................... 210 1.3. De maximumfactuur (MAF) ......................................................................... 211 1.4. De (sociale) derdebetalersregeling .............................................................. 213 2. De rol van het OCMW inzake de toegang tot de gezondheidszorg .......................... 215 2.1. Informeren en aansluiten bij de ziekteverzekering.................................... 215 2.2. OCMW-tussenkomst bij behoefte aan medische, paramedische of farmaceutische zorg ................................................................................ 216 2.3. Psychiatrische zorg...................................................................................... 218 2.4. Medische kaart en medische conventie ...................................................... 219 2.4.1. Naar aanleiding van een noodzakelijke behandeling .................................220 2.4.2. De periodieke medische kaart.....................................................................220 2.4.3. Het OCMW beslist autonoom om al dan niet een medische kaart te gebruiken ........................................................................................ 221 2.4.4. Mogelijke inhoud van een medische kaart .................................................224 2.4.5. Medische conventie .....................................................................................227 2.5. Dringende medische hulp ...........................................................................228 2.5.1. Wat is dringende medische hulp? ...............................................................228 2.5.2. Wie heeft recht op dringende medische hulp?...........................................230 2.5.3. Bevoegd OCMW............................................................................................ 231 3. Hospitalisatieverzekering ..........................................................................................233 3.1. Algemeen .....................................................................................................233 3.2. Wettelijk kader .............................................................................................233 3.3. Dekking ........................................................................................................234 4. Grensoverschrijdende aspecten van (gezondheids)-zorgschulden .........................236 4.1. Gezondheidszorgcoördinatie ......................................................................236 4.2. Europese patiëntenrichtlijn 2011/24 ............................................................238 4.2.1. Situering .......................................................................................................238 4.2.2. Toepassingsgebied .......................................................................................240 4.2.3. Terugbetaling van de kosten van grensoverschrijdende gezondheidszorg ..........................................................................................240

4.2.3.1. 4.2.3.2. 4.2.3.3. 4.3.

Terugbetalingsmodaliteiten .........................................................................240 Voorafgaande toestemming......................................................................... 241 Samenloop met de verordening 883/2004 ..................................................243 Omzendbrief ...............................................................................................243

Hoofdstuk 7 (Gezondheids)zorgschulden en het voorlopig bewind ..................................246 1. Wettelijke bepalingen ................................................................................................247 2. Procedure tot aanstelling van een voorlopig bewindvoerder .................................248 2.1. Verzoekschrift..............................................................................................248 2.2. Omstandige geneeskundige verklaring.......................................................248 2.3. Uitzonderingen ............................................................................................249 2.4. Einde van het voorlopig bewind.................................................................249 3. Vertegenwoordiging van de pupil ............................................................................250 3.1. De persoonlijkheidsrechten ........................................................................250 3.1.1. Artikel 14 WPR: algemeen ............................................................................250 3.1.2. Artikel 14 WPR: de cascaderegeling ............................................................. 251 3.1.2.1. Rang 1: de door de patiënt benoemde vertegenwoordiger (artikel 14, § 1 WPR) ......................................................................................252 3.1.2.2. Rang 2: de informele vertegenwoordiger (artikel 14, § 2 WPR) .....................................................................................254 3.1.2.3. De beroepsbeoefenaar .................................................................................255 3.1.3. Artikel 14 WPR: bijzondere situaties ...........................................................255 3.1.3.1. Spoedgevallen ..............................................................................................255 3.1.3.2. Conflictsituaties ...........................................................................................255 3.1.4. Artikel 14 WPR versus het voorlopig bewind ............................................256 3.1.4.1. Bijzondere situatie: opname in een verzorgingstehuis ..............................257 3.1.4.2. Bijzondere situatie: orgaantransplantatie ...................................................257 3.2. In vermogensrechtelijke aangelegenheden ................................................258 3.2.1. Bijzondere situatie: overmedicatie/automedicatie .....................................258

Hoofdstuk 8 (Gezondheids)zorgschulden en insolventie.....................................................261 1. De collectieve schuldenregeling ............................................................................... 261 1.1. Doelstelling en toelaatbaarheidsvoorwaarden ........................................... 261 1.2. Procedure .....................................................................................................263 1.3. Werking........................................................................................................266 1.4. Gevolgen ......................................................................................................267 2. Het faillissement .......................................................................................................269 2.1. Duiding ........................................................................................................269 2.2. Gevolgen ......................................................................................................269 2.3. Procedure en werking .................................................................................270 2.4. Faillissementsverzekering ........................................................................... 271