1!
Indigo en Anila, twee woorden voor hetzelfde begrip Hoofdstuk 2!
!
Het pigment indigo kwam, voór de uitvinding van synthetisch indigo vooral van de Indigofera tinctoria, een tropische plant en in Europa van de Isatia tinctoria (Wede). Omdat de naam van de Indigofera suggereert dat deze uit India komt en dat het woord An-Nila ook indigo betekent, ben ik op zoek gegaan naar de oorsprong van de plant en kwam in mijn zoektocht verrassende dingen tegen. Anil is een ander woord voor indigo, tegenwoordig het meest gebruikt door Spaans en Portugees sprekende bevolking. Maar het woord stamt, naar mijn mening uit Afrika. De huidige Arabisch sprekende bevolking gebruikt het woord An-nila voor de kleurstof en rivier. Dat en nog meer is te lezen in hoofdstuk 1.!
! Elu! !
De Lonchocarpus cyanescnes ook wel Yoruba indigo genoemd heeft een inheemse naam: ELU. Yoruba indigo werd/wordt gebruikt in West Afrika. De naam refereert aan de Yoruba stammen in verschillende West Afrikaanse staten als Nigeria, Benin en Togo. Deze plant voelt zich beter in vochtige omstandigheden dan de Indigofera variëteiten die het liever droog hebben.! In hoofdstuk 1 (http://www.mekenart.com/CMS/docs/4259_1358690573.pdf ) heb ik het over de oude naam voor de Nijl: N-ALU, dat later gewoon ALU werd en evolueerde in het woord An-Nila voor rivier en Indigo. ELU en ALU lijken te sterk op elkaar op daar geen aandacht aan te schenken.!
!
Marijke Eken, proeflapje. Indigo en resist - pasta!
Voordat anila dé naam werd voor de kleurstof in het Midden Oosten en Afrika kan deze ook alu hebben geheten, zonder de N. Áls je ervan uit gaat dat taal ooit een geheel kan zijn geweest is het niet ondenkbaar dat elu en alu in verschillende streken gebruikt werd zonder tussenkomst van vreemden, ook al liggen de streken ver uit elkaar.!
! !
Handel in de oude wereld!
!
Het woord Anil kwam met de Moren mee naar het huidige Spanje en Portugal dat zij rond 700 na Chr . veroverden. Zij werden een paar eeuwen later successievelijk terug gedreven naar Noord Afrika. ! Rivaliteit tussen Italië en het Iberisch Schiereiland zorgde ervoor dat Italië, met de paus als belangrijkste religieuze leider, meer handel wilden drijven met het Midden Oosten waar veel van de indigo verhandeld werd. Kruistochten werden georganiseerd want oorlogen worden, naar mijn mening, meer ontketend om handelsgebieden te veroveren dan om religieuze overwegingen.!
!
Marco Polo werd iets later op pad gestuurd om de zijderoute te verkennen. Daarbij schijnt hij ook in India te zijn geweest. Hij kwam terug met verhalen en schandalen en zorgde voor een verdere opening van handel over land, met het verre Oosten. De Mongolen die in het huidige Iran, letterlijk en figuurlijk dwars lagen voor India, maakten het de Italianen moeilijk handel te drijven. Geen wonder dat ze een weg over zee zochten om dat Shangrila, dat verre oostelijke Utopia, India, te veroveren. Dus voer Christopher Columbus naar India om dit te ‘ontdekken’ en ‘ontdekte’ het huidige Amerika. Dat betekende o.a. handel.!
!
Marijke Eken, detail indigo geverfde blouse met resist-pasta!
Waarom voer Columbus niet langs de West Afrikaanse kust naar beneden? Want...Vasco da Gama bereikte een aantal jaar eerder dan Columbus Amerika ‘ontdekte’, via Kaap de Goede Hoop en Mombasa (Kenia), India en verder gelegen gebieden.! India was natuurlijk al lang ontdekt door Indiërs zelf. Net zoals Afrika door Afrikanen en Amerika door de Indianen ‘ontdekt’ is. Maar het gaat hier om het ontdekken en uitbuiten van nieuwe (handels)gebieden.!
! !
! VOC! !
Met de komst van de VOC (Verenigde Oost Indische Compagnie) veranderde er steeds meer op de Aziatische landkaart. De Hollanders werden steenrijk van de handel en bezetting van de Indonesische eilanden.!
!
Later volgden de Britten, bezetten India en werden al snel wereldleiders op de textielmarkt. ! Het huidige India heette toen British India. British om aan te geven dat het hele gebied aan de Britten toebehoorden en ter onderscheiding van Indo-n-asia dat de Nederlanders bezet hielden.!
!
Ondertussen had de westelijke wereld allerlei termen en woorden vanuit het Latijn en/of Sanskriet gedetermineerd en vastgelegd. Ook de woorden India, Indigofera tinctoria en Indigo (zie hoofdstuk 1), http://www.mekenart.com/CMS/docs/4259_1358690573.pdf!
! Wetenschappelijke etymologie van het woord India! ! Het Etymologisch woordenboek zegt het volgende over Indigo:! !
“Indigo gaat, via een niet helemaal duidelijke ontleningslijn, terug op Latijn indicum, ontleend aan Grieks indikón, beide met dezelfde betekenis ‘de kleur(stof) indigo’, letterlijk ‘het Indische’, zelfstandig gebruik van het bn. bij de riviernaam Indós ‘Indus’, zie ! indiaan. Uit Latijn indicum (via *indium) ook bijv. Oudfrans inde en vandaar Middelengels ynde [1296; BDE].”! !
!
Indigokuip, Marijke Eken!
Indicum (L) en Indikón (G) betekent letterlijk ‘het Indische’. Maar daarmee is dit woord etymologisch niet diep genoeg verklaard. Men zegt hier en daar dat deze twee woorden afstammen van de naam van de rivier: de Indus of Shindi en dat is de verklaring voor de
naam van de Hindi, Indi, en India. In het Farsi,(modern Iraans), waar de Hindustanen o.a. oorspronkelijk vandaan komen heet de Indus: Naḥar al-S-ind. (Nahar is een oud Semitisch woord voor rivier.) Letterlijk: Rivier de Sindi. Maar wat betekent Sindi of Hindi, of Indi en tenslotte India?!
! Utopia! !
Wat tegenwoordig weinigen nog weten is dat in het oude Griekenland en het oude Rome, het achterland van het oude Egypte bekend stond als INDIA!! Vandaar dat o.a. Vergilius en Tacitus dit in geschreven werken benoemen en zij roemen dit Afrikaanse INDIA als: een land van melk en honing, van overdaad en luxe. Hoe verder de tijd voortschreed, hoe meer men vergat dat dit Oost Afrikaanse INDIA, in Ethiopië (Utopia) lag; zo lang geleden dat zelfs Pliny dit niet meer wist.!
! Moderne, intuïtieve etymologie! !
Waarom werd o.a. het huidige Ethiopië (Utopia) en toenmalige Zuidelijke Egypte, door de Grieken en anderen India genoemd? Ik ben me ervan bewust dat dit niet gemakkelijk uit te leggen is, maar het is zo interessant dat ik het probeer.! Ik speel graag met woorden, heb een diepe interesse in talen en haar oorsprong. Het spelen ermee geeft een extra dimensie aan die intuïtie. Ik laat een voorbeeld zien van het woord India: In-Dia! Belangrijk is te weten dat in die oertijden men in, met en om de goden leefde. Alles, ook het dagelijkse leven, draaide om religie.! Het woord In-dia bestaat uit twee lettergrepen. De ‘i’ en ‘a’ in het woord Dia zijn vervangen door ‘u’ , ‘e’, ‘a’ en/of ‘o’:! 1. Deo, God in Latijn (Theo)! 2. Duo, tweetal, dubbel (Nederlands)! 3. Dio, Spaans woord voor God, ook Dios.! 4. Theós, God in Grieks! 5. Thió, twee in Grieks! 6. Dia, projectieplaatje, bepaalde bloedgroep! Uit het korte woord Dia zijn, in eerste instantie, twee betekenissen geëvolueerd. God en Twee. Indicum (L), en Indikón(G) voor ‘het Indische’ is letterlijk: ’t goddelijke en/of tweegoddelijke.! Het woordje IN vraagt een nadere uitleg. In het oude Egypte werd het ‘bijwoordje’ NA gebruikt om de belangrijkheid van iets uit te drukken maar vooral de dubbele goddelijkheid! De twee- eenheid (vrouwelijk en mannelijk) van de God (zie hoofdstuk 1). In het Arabisch is dit veranderd in AN en later naar het Latijnse IN.! IN-DEO en IN-THIÓ (IN-DIA) zouden dan in Latijn en Grieks twee-goden kunnen betekenen.! Toen het christendom en daarmee het monotheïsme opkwam kon men slechts één woord voor God hebben dus, DEO of THIÓ. INDIA betekent dan letter- lijk: TweeGoden of Tweein-een-God. Bovendien had het oude Egypte en alle andere Afrikaanse staten een meer goden stelsel en kan INDIA ook MeerGoden betekenen. Het Hindoeïsme, ook een meergoden religie, was en is nog steeds de belangrijkste religie in het huidige India.!
! ! ! !
!
Indigo geverfde open katoen, Marijke Eken!
Religie, handel en indigo!
!
In het hele gebied rond de Middellandse Zee heette indigo in de middeleeuwen anil. Ook in het Italië van toen. Toen allerlei vormen van protestantisme in Noord Europa uitbreidden, maar vooral toen de Britten en de Hollanders de handel stevig in handen kregen, is het woord anil waarschijnlijk langzaam vervangen door indigo.! De strijd om dit kostbare pigment moet ongelooflijk fel, gevaarlijk en geheimzinnig zijn geweest.! !
Terug naar Afrika?!
!
Afrika is helemaal uit het beeld verdwenen en niets lijkt meer te herinneren aan Afrika dan de naam India, zo geroemd door geleerde Romeinen en Grieken. Maar misschien is Afrika ooit de basis geweest van zowel de plant als het pigment, en niet het huidige India. Afrika, ooit bezet en uitgebuit door Europa heeft al helemaal de strijd verloren. !
!
De toenmalige Europeanen hechten grote waarde aan geschreven documenten, vooral om te kunnen bewijzen dat iets waar is maar de uitdrukking ‘liegen alsof het gedrukt staat’ is ook niet voor niets ontstaan! Afrika had ‘slechts’ een orale geschiedenis en een hiëroglyfen-systeem uit het oude Egypte.!
! Wordt vervolgd...! !
Deel 3: meer over intuïtieve etymologie van Indigo.! Marijke Eken 2013 ©, www.mekenart, www.indigoatelier.nl!
!
Bronnen in Alfabetische volgorde:! ! Agro Forestry Tree Database, internet! ! Berthold Laufer, Sino-Iranica, Chinese Contributions to the History of Civilization in Ancient! Iran, (Jstor internet Platform)! ! Balfour-Paul Jenny, Indigo Egyptian mummies to Blue Jeans! ! Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew)! Vol. 1888, No. 15 (1888), pp. 74-75 (Jstor, internet platform)! ! Crawfurd, J. History and Migration of Plants 1869, (Jstor, internet platform)! ! DeCoster, M Groot scheldwoordenboek (’n Digo)!
! Garcia Michel, natural Dye Workshops I! ! Garcia Michel, natural Dye workshop II! ! Holland J.H.Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew)! Vol. 1910, No. 8 (1910), pp. 283- (Jstor, internet platform)! ! Massey Gerald, Book of the Beginnings Part I, 1881(?) heruitgave Kessinger! ! Massey Gerald, Book of the Beginnings Part II, 1881 heruitgave Kessinger! ! Natural Dyes of Oaxaca (internet)! ! Philllipa, M. Etymologisch Woordenboek! ! Yoruba indigo. (Lonchocarpus cyanescens, Benth.)! Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew)! Vol. 1888, No. 23 (1888), pp. 268-269
