Inhoud
Lijsten
7
Voorwoord
11
Inleiding
15
Hoofdstuk 1. Vlaanderen vergrijst, de kust nog meer. Vergrijzing in context
23
Inleiding25 1. Bevolkingsontwikkelingen 25 2. Over verouderen en wonen 27 3. Naar de kust: het buitenbeentje 32 Hoofdstuk 2. De kustgemeenten vergrijzen
37
1. De kustbevolking neemt toe 2. De bevolkings’tol’
39 46
Hoofdstuk 3. Verhuizen naar, van en aan de kust. Een migratieanalyse
53
1. Data-setup 2. Algemene analyse van de migratietendensen aan de kust 3. Migratieanalyse op sectorniveau voor 80-plussers 4. Conclusies migratieanalyse
55 57 77 86
Hoofdstuk 4. Verhuismotivatie, woon- en zorgverwachtingen. Schriftelijke bevraging
89
1. Methodologie
91
6 ❘
OOK DE AANGESPOELDEN BLIJVEN
2. Respons 3. Profiel van de respondent 4. Woonvorm 5. Verhuismotieven 6. Nieuwe woning en omgeving 7. Senioren blijven aan de kust 8. Zorgverwachtingen 9. Woonzorgverwachtingen 10. Woonbudget 11. Conclusies
92 93 95 98 100 101 102 105 108 109
Hoofdstuk 5. De ‘aangespoelden’ aan het woord
111
Inleiding113 1. Methodologie 114 2. Bevindingen vanuit de focusgroepen 123 3. Conclusie 142 Hoofdstuk 6. Woonzorgactoren aan het woord
145
Inleiding147 1. Methodologie 147 2. Woonzorgactoren over de woonsituatie 149 3. Het samenspel huisvesting-zorg 153 4. Anticipatief gedrag 158 5. Oplossingen en suggesties 160 6. Conclusie 166 Hoofdstuk 7. Krijtlijnen voor een ouderenbeleid aan de kust. Conclusies & beleidsaanbevelingen
169
Inleiding171 1. De kust als vergrijzende regio 172 2. Krijtlijnen voor een ouderenbeleid 178 Bibliografie
193
Lijsten Boxen Box 1. Box 2. Box 3. Box 4. Box 5.
De betekenis van wonen Wonen voor ouderen naar Deens model 150 seniorenwoningen op 3 locaties in Middelburg vervangen het oude verzorgingstehuis Senioren onder de toren, Maldegem Woonzorgcentrum Vughterstede
180 183 187 188 190
Figuren België, bevolkingsprognoses voor de leeftijdsgroepen 20-29 en 60+, 2000-2060 Figuur 2. België, bevolkingsprognoses, aandeel 60+, 2000-20060 Figuur 3. Vlaamse kustgemeenten, bevolkingsevolutie en -verwachtingen per leeftijdscategorie, 2003-2013-2023-2030 Figuur 4. Evolutie bevolkingspiramiden Figuur 5. Bevolkingspiramiden kustgemeenten, 2003-2013-2023-2030 Figuur 6. Migratiesaldo West-Vlaanderen, 2012 Figuur 7. Migratiesaldo kustgemeenten (excl. Zeebrugge), 2012 Figuur 8. Bevolkingspiramides voor alle kustgemeentes (excl Zeebrugge) met Vlaanderen als referentie (zwarte lijn) Figuur 9. Formele hulp in relatie tot informele hulp in een aantal Europese landen Figuur 10. Tien woonvormen schematisch voorgesteld Figuur 1.
26 27 43 47 48 59 59 173 183 186
Kaarten Kaart 1. Kaart 2. Kaart 3. Kaart 4. Kaart 5. Kaart 6.
Aandeel 60-plussers in Vlaanderen anno 2014 34 Verwacht aandeel 60-plussers in Vlaanderen anno 2030 34 Aandeel 80-plussers in Vlaanderen anno 2014 35 Verwacht aandeel 80-plussers In Vlaanderen anno 2030 35 Grijze druk (verhouding 60+ t.o.v. 20-59j.) in Vlaanderen anno 201436 Verwachte grijze druk (verhouding 60+ t.o.v. 20-59j.) in Vlaanderen anno 2030 36
8 ❘
Kaart 7. Kaart 8. Kaart 9. Kaart 10. Kaart 11. Kaart 12. Kaart 13. Kaart 14. Kaart 15. Kaart 16. Kaart 17. Kaart 18. Kaart 19. Kaart 20. Kaart 21. Kaart 22. Kaart 23. Kaart 24. Kaart 25. Kaart 26. Kaart 27. Kaart 28. Kaart 29. Kaart 30. Kaart 31. Kaart 32. Kaart 33. Kaart 34. Kaart 35. Kaart 36. Kaart 37. Kaart 38. Kaart 39.
OOK DE AANGESPOELDEN BLIJVEN
Migratiesaldo België naar kustgemeenten 0-18 jaar, 2010-2012 61 Migratiesaldo België naar kustgemeenten 19-26 jaar, 2010-2012 62 Migratiesaldo België naar kustgemeenten 27-40 jaar, 2010-2012 62 Migratiesaldo België naar kustgemeenten 41-55 jaar, 2010-2012 63 Migratiesaldo België naar kustgemeenten 56-65 jaar, 2010-2012 63 Migratiesaldo België naar kustgemeenten 66-80 jaar, 2010-2012 64 Migratiesaldo België naar kustgemeenten 80-plus, 2010-2012 64 Migratiesaldo relatie met het binnenland 0-18 jaar, 2010-2012 67 Migratiesaldo relatie met het binnenland 19-26 jaar, 2010-2012 68 Migratiesaldo relatie met het binnenland 27-40 jaar, 2010-2012 68 Migratiesaldo relatie met het binnenland 41-55 jaar, 2010-2012 69 Migratiesaldo relatie met het binnenland 56-65 jaar, 2010-2012 69 Migratiesaldo relatie met het binnenland 66-80 jaar, 2010-2012 70 Migratiesaldo relatie met het binnenland 80-plus, 2010-2012 70 Migratiesaldo kustgebied 0-18 jaar, 2010-2012 73 Migratiesaldo kustgebied 19-26 jaar, 2010-2012 74 Migratiesaldo kustgebied 27-40 jaar, 2010-2012 74 Migratiesaldo kustgebied 41-55 jaar, 2010-2012 75 Migratiesaldo kustgebied 56-65 jaar, 2010-2012 75 Migratiesaldo kustgebied 66-80 jaar, 2010-2012 76 Migratiesaldo kustgebied 80-plus, 2010-2012 76 Migratiesaldo België naar Blankenberge 80-plus, 2010-2012 79 Migratiesaldo België naar Knokke-Heist 80-plus, 2010-2012 79 Migratiesaldo België naar Nieuwpoort 80-plus, 2010-2012 80 Migratiesaldo België naar Oostende 80-plus, 2010-2012 80 Migratie tussen Blankenberge en de kustgemeenten 80-plus, 2010-201281 Migratie tussen Knokke-Heist en de kustgemeenten 80-plus, 2010-201282 Migratie tussen Nieuwpoort en de kustgemeenten 80-plus, 2010-201282 Migratie tussen Oostende en de kustgemeenten 80-plus, 2010-201283 Interne migratie Blankenberge 80-plus, 2010-2012 84 Interne migratie Knokke-Heist 80-plus, 2010-2012 84 Interne migratie Nieuwpoort 80-plus, 2010-2012 85 Interne migratie Oostende 80-plus, 2010-2012 85
Lijsten
❘ 9
Tabellen Tabel 1. Tabel 2. Tabel 3. Tabel 4. Tabel 5. Tabel 6. Tabel 7. Tabel 8. Tabel 9. Tabel 10. Tabel 11. Tabel 12. Tabel 13. Tabel 14. Tabel 15. Tabel 16. Tabel 17. Tabel 18. Tabel 19. Tabel 20. Tabel 21. Tabel 22. Tabel 23. Tabel 24. Tabel 25. Tabel 26. Tabel 27. Tabel 28.
België, bevolkingsprognoses voor verschillende leeftijdsgroepen, 2000-2060 26 Kustgemeenten, bevolking 2003, 2013 en prognose 2023, 2030 40 Kustgemeenten, bevolkingsevolutie 2003-2013-2023-2030 41 Kustgemeenten, evolutie en prognose huishoudensevolutie, 2003-2013-2023-203041 Vlaamse kustgemeenten, bevolkingsevolutie en -verwachtingen per leeftijdscategorie, 2003-2013- 2023-2030 42 Kustgemeenten, bevolkingsevolutie en raming voor 56-plussers, 2003-2013-2023-2030 44 Kustgemeenten, evolutie van het aandeel +56% (aandelen) 45 Migratiesaldo herkomst en bestemming België naar kustgemeenten, totaal 2010-2012 58 migratiesaldo relatie met het binnenland, totaal 2010-2012 65 Migratiesaldo interne migratie binnen het kustgebied, totaal 2010-201271 Verhuisenquête, responsoverzicht doelgroepen 93 Verhuisenquête, responsoverzicht doelgroepen 94 Verhuisenquête, responsoverzicht doelgroepen 95 Verhuisenquête, responsoverzicht doelgroepen 97 Vorige en volgende woonvorm vanuit woning en appartement (%) 97 Verhuismotieven (%) 99 Aantrekkingskracht nieuwe woning/woonplaats (%) 101 Toekomstige verhuisintenties (%) 102 Verwachtingen t.a.v. ondersteunende diensten (%) 104 Verwachtingen t.a.v. residentiële zorgvoorzieningen (%) 106 Verwachtingen t.a.v. samenwonen (%) 107 Aanwezigheid van zorghulp in de buurt (%) 107 Inkomensverdeling (%) 108 Eigendomstype en budget (%) 109 Focusgroepen pensioenmigranten, aantal deelnemers per gemeente en per leeftijdscategorie 117 Deelnemers focusgroepen, lijst beroepen van de respondenten, per gemeente 119 Deelnemers focusgroepen, verhouding mannen-vrouwen 120 Focusgroepen woonzorgactoren, overzicht 148
