3
INHOUD 5
Voorwoord
7
1. Meer cliënten, meer soa’s
10 13 15
2. Zorg zonder drempels Sense voelt jongeren aan Seksclubs, homosauna’s en prostitutiestraten
17 17
3. Van overkomen naar voorkomen Preventie in de spreekkamer
19 19 21 21 23 23 25 25
Jongeren Sense Moments, seks zonder zorgen Prostituees Testen in de raamstraten Mannen die seks hebben met mannen Hoog risico? Elk half jaar testen Migranten Contact maken in de gemeenschappen
26 26
Verslavingszorg GGD Gezondheidsbus
27
Websites
27
Bijlagen
42
VOORWOORD
35
VOORWOORD Vrij veilig is dé boodschap van het Regionaal soa-centrum van de GGD Den Haag. In dit activiteitenverslag leest u hoe we die missie de afgelopen twee jaar hebben uitgedragen in de regio. De boodschap werd (nog) onvoldoende ter harte genomen door de ruim 10.000 cliënten die zich jaarlijks melden voor een consult. Ze vermoeden een soa te hebben opgelopen. Ondanks schaamte en schroom zetten ze toch de stap naar het spreekuur. Om de drempel nog verder te verlagen, zoeken we risicogroepen steeds vaker op in een voor hen vertrouwde omgeving. Het succes van ons werk hangt in hoge mate af van de professionaliteit van de verpleegkundigen, teamassistenten en artsen. Niet alleen klinische deskundigheid, maar vooral het vermogen om contact te maken met een grote diversiteit aan cliënten. In de beslotenheid van de spreekkamer zijn we onbevooroordeeld, uitnodigend, invoelend, maar als het moet ook confronterend. De stijl en vormgeving van dit verslag sluiten aan bij onze versie van de jongerencampagne Sense Moments. Dit programma richt zich op de seksuele gezondheid van jongeren tot 25 jaar. Bij het Sense–consult kunnen alle vragen en gevoelens rond seksualiteit aan de orde komen. Bij popconcerten, op festivals en op scholen delen we condooms uit en interviewen we jongeren. Filmpjes hiervan worden verspreid via de sociale media. Zo confronteert Sense veel jongeren met vragen als: Vrij jij veilig? En waarom wel of niet? Wat is volgens jou gezonde seks? Uiteindelijk komt het neer op respect hebben voor jezelf en de ander. En dat laat je zien door Veilig te Vrijen.
RESPECT VOOR JEZELF EN DE ANDER
Ton van Dijk Directeur GGD Den Haag
64
57
1. MEER CLIËNTEN EN MEER SOA’S In dit eerste hoofdstuk geven we kort een aantal trends en ontwikkelingen weer uit de jaren 2011 en 2012
In 2011 meldden zich 10.253 bezoekers op het seksualiteitsspreekuur. Dat is 11% meer dan in 2010. In 2012 steeg het aantal bezoekers opnieuw met 4% naar 10.675. Veruit de meeste consulten (91%) vinden plaats op het Regionaal soa-centrum aan de Lijnbaan 32, achter MCH Westeinde in Den Haag. Verheugend is dat het aantal jonge mannelijke cliënten (20-24 jaar) die het Sense–soa spreekuur wisten te vinden is verdubbeld naar 1.600 in 2012. Jonge mannen laten zich minder snel testen dan vrouwen, terwijl zij evenveel risico lopen. De speciale campagne voor deze doelgroep lijkt aan te slaan.
HOGE PERCENTAGES BIJ RISICOGROEPEN
We testen op maximaal vijf soa’s: chlamydia, gonorroe, infectieuze syfilis, hepatitis B en hiv. Het percentage cliënten bij wie één of meer soa’s werd aangetroffen, steeg van 14,3% (2011) naar 15,1% (2012). Een aantal risicogroepen kent een aanzienlijk hoger percentage: cliënten met hiv–infectie (51%), cliënten die door een sekspartner zijn gewaarschuwd voor een soa (32%) en de doelgroep msm (21%). Dit is de groep ‘mannen die seks hebben met mannen’. Het zijn namelijk niet alleen homoseksuele mannen, vandaar deze neutrale omschrijving, waarbij het voor ons gaat over het seksuele gedrag en niet over de identiteit.
50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
1400 1200 1000 800 600 400 200 0
B
A
1. MEER CLIËNTEN EN MEER SOA’S
2008
Infectieuze syfilis (A-as) Chlamydia (B-as)
2009 jaar 2010 HIV (A-as) Gonorroe (B-as)
2011
2012
Infectieuze hepatitis B (A-as)
Tabel 1 Aantal gediagnosticeerde soa’s op het Regionaal soa–centrum Den Haag 2008-2012.
1. MEER CLIËNTEN EN MEER SOA’S
68
79
CHLAMYDIA DE MEEST GEVONDEN SOA In 2012 hebben we bij 1.215 cliënten chlamydia vastgesteld. Het is de meest voorkomende geslachtsziekte en vooral onder jonge mensen lijkt het aantal besmettingen toe te nemen. Chlamydia is zeer besmettelijk, en kan in het bijzonder voor vrouwen vervelende consequenties hebben en kan op termijn tot onvruchtbaarheid leiden.
STERKE TOENAME GONORROE-DIAGNOSE Tussen 2008 en 2012 is het absolute aantal diagnoses gonorroe gestegen van 142 naar 458. De huisartsen in de regio signaleren dezelfde trend, en er wordt inmiddels nader onderzoek gedaan. De stijging is het sterkst bij mannen die seks hebben met mannen (msm), maar ook bij vrouwen en heteromannen zien we een stijging.
AANTAL HIV-DIAGNOSES STABIEL; LEEFTIJD JONGER In 2012 hebben 34 cliënten te horen gekregen dat ze met hiv zijn besmet (36 in 2011). Van hen behoren er 31 tot de msm-doelgroep. De gemiddelde leeftijd op het moment van diagnose daalt sterk: van 40 jaar in 2010 naar 32 in 2012. Dit is een belangrijke reden om nog meer energie te steken in voorlichting aan jongeren.
BRIEF AAN HAAGSE JONGE MANNEN We willen meer jonge mannen bereiken. Daarom heeft de GGD Den Haag een brief gestuurd aan alle Haagse mannen tussen twintig en vijfentwintig jaar over het belang van veilige seks en de mogelijkheid voor een test op soa’s. Verder hebben we laagdrempelige spreekuren seksualiteit geopend bij de Jongeren Informatie Punten (JIPs) in Den Haag, Delft en Zoetermeer. Begin 2011 ging de jongerencampagne Sense Moments van start met promotieactiviteiten en het speciale Sense spreekuur voor jongeren tot 25 jaar. In 2011 hebben 1.600 jongeren van het Sense spreekuur gebruik gemaakt en 1.800 in 2012. Bijna een kwart van deze consulten vond plaats bij de JIPs.
SENSE CONSULT: 1.800 JONGEREN IN 2012!
LANCERING TESTLAB HAAGLANDEN Een nieuwe service is het Testlab Haaglanden: een anoniem digitaal testprogramma voor mannen die seks hebben met mannen. Wie uit schaamte of om een andere reden geen afspraak voor een consult wil maken, krijgt hiermee toch toegang tot een test. Hiermee wordt getracht een verborgen hoogrisico groep te bereiken. Dat dit een goed idee is blijkt uit het hoge vindpercentage van 18%. Inmiddels zijn zelfs enkele HIV infecties aangetoond.
SEKSUELE GEZONDHEID GAAT OVER RESPECT EN VERTROUWEN. RESPECT EN VERTROUWEN MOET JE GEVEN, MAAR MAG JE OOK VAN DE ANDER VRAGEN, DOOR DE MANIER WAAROP JE JE GEDRAAGT, DOOR JE LEVENSWIJZE. CONDOOMGEBRUIK HOORT DAARBIJ
1. MEER CLIËNTEN EN MEER SOA’S
108
911
OP DE GOLFLENGTE VAN DE DOELGROEP Naast zorg verlenen is preventie een hoofdtaak van het Regionaal soa-centrum Den Haag. Het team van artsen en verpleegkundigen heeft op dit terrein grote expertise opgebouwd. Enkele teamleden richten zich volledig op één specifieke doelgroep. Ze kennen de subcultuur, hebben een groot netwerk opgebouwd en gaan naar plekken waar de mannen en/of vrouwen te vinden zijn (outreach). In een voor de doelgroep vertrouwde ambiance is het gemakkelijker contact te maken.
ONDER VIER OGEN Cliënten komen naar het spreekuur, omdat ze vermoeden een soa te hebben. Dat gaat vaak gepaard met schaamte en angst. ‘Hoe heb ik dit kunnen oplopen? Wat zijn de gevolgen? Is het te genezen? Al dit soort vragen zijn een mooie aanleiding om het gesprek te beginnen over de risico’s van onveilig vrijen. Wie een dergelijke besmetting heeft opgelopen, wil dit niet nog eens meemaken. We proberen zo een brug te slaan van diagnose en behandeling naar preventie. De professionals zijn getraind in motivational interviewing en proberen bij iedere cliënt de juiste toon te vinden. Soms is het nodig confronterende
KLANTTEVREDENHEID
8
+
vragen te stellen als iemand stelselmatig grote risico’s blijft nemen. Bij een slachtoffer van seksueel geweld past empathie en een begripvolle toon. Dan gaat het vooral om een luisterend oor bieden, vertrouwen geven en goed kijken waar de cliënt behoefte aan heeft. Een gesprek met een tiener die twijfelt over zijn seksuele identiteit kent weer een andere dynamiek. Onze professionals moeten in staat zijn om met iedere cliënt te communiceren op de golflengte die bij hem of haar past. Maar de boodschap is steeds dezelfde: het belang van veilige seks uit respect voor jezelf en je (seks)partner.
HOGE WAARDERING KLANTEN Het Regionaal soa-centrum Den Haag slaagt erin aan een hoge standaard voor kwaliteit en professionaliteit te voldoen, wat onder meer blijkt uit het positieve oordeel van de Inspectie voor de
Gezondheidszorg (IGZ) en de eervolle vermelding bij de HKZ–certificering. Verder scoren we bij onderzoeken naar de klanttevredenheid een ruime 8.
2. ZORG ZONDER DREMPELS
10 12
WELKE PIL MOET IK SLIKKEN? IK HEB PIJN BIJ HET VRIJEN. IK KOM TE SNEL KLAAR. IK BEN ONBEDOELD ZWANGER, WIE HELPT ME VERDER? Tabel 2 Aantal consulten 2003-2012 10000 aantal
8000 6000 4000 2000
Consulten
2. ZORG ZONDER DREMPELS
Het Regionaal soa-centrum Den Haag biedt zorg aan inwoners van de regio Haaglanden die tot de volgende doelgroepen behoren: • jongeren tot en met 24 jaar • mannen die seks hebben met mannen (msm) • prostituees en klanten van prostituees • mensen met veel wisselende seksuele contacten • mensen die zijn gewaarschuwd door iemand met een soa • mensen met klachten die op een soa wijzen • mensen afkomstig uit gebieden waar veel seksueel overdraagbare aandoeningen voorkomen Tijdens de intake stelt de sociaal verpleegkundige gerichte vragen over de klachten en het seksueel gedrag. Specifieke klachten zijn een aanwijzing voor een soa. De verpleegkundige legt uit op welke soa’s getest gaat worden en hoe dit in zijn werk gaat (via bloed, urine of een uitstrijkje). Als daar aanleiding voor is, voert een arts een lichamelijk onderzoek uit en schrijft zonodig medicatie voor.
12000
0
1113
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 5349 5952 5537 5700 6488 7427
jaar
8184 9271 10.253 10.675
Is de test positief, dan krijgt de cliënt een uitnodiging om een vervolgafspraak te maken. De verpleegkundige vertelt dan over de behandeling en spoort de cliënt aan zijn/haar sekspartner(s) te waarschuwen. Zij lopen mogelijk met dezelfde soa rond.
SENSE VOELT JONGEREN AAN Welke pil moet ik slikken? Ik heb pijn bij het vrijen. Ik kom te snel klaar. Ik ben onbedoeld zwanger, wie helpt me verder? Hoe vertel ik jongens dat ik met een condoom wil vrijen? Ik voel me rot omdat ik tegen mijn zin seks heb gehad. Sinds de lancering van het landelijke Sense-programma voor jongeren tot 25 jaar, voeren wij in Haaglanden Sense uit samen de GGD Zuid-Holland West en CASA (Centrum voor Anticonceptie, Seksualiteit en Abortus). Sense Haaglanden bestaat uit een evenementencampagne, voorlichtingen op scholen en het Sense-consult. De campagne wordt besproken in hoofdstuk 3. Met het Sense-consult hebben we in 2011 circa 1.600 en in 2012 circa 1.800 jongeren bereikt. Ze kwamen naar de spreekuren in het soa-centrum en bij het Jongeren Informatie Punt (JIP) in Den Haag, Zoetermeer en Delft. Veel jongeren kennen het JIP als dé plek voor informatie en hulp rond zaken als school, geld, werk, relaties en drugs. Sense sluit daar goed bij aan.
2. ZORG ZONDER DREMPELS
14 12
1315
NIEUWE GROEP JONGEREN Het Sense-consult is gratis en vertrouwelijk. Jongeren stellen algemeen informatieve vragen, maar vaak ook heel persoonlijke vragen. Soms gaat het over ingrijpende ervaringen als seksueel geweld of twijfels over het al dan niet afbreken van een zwangerschap of de angst dat het maagdenvlies niet meer intact is. De verpleegkundige luistert, geeft advies en kan eventueel doorverwijzen naar een specialist. Verder kunnen we een gratis zwangerschapstest of een morning-afterpil aanbieden. Bij het JIP komt een andere groep jongeren dan in het soa-centrum. Ze zijn veel jonger en zitten vaak op meerdere terreinen in de knoop met zichzelf en hun omgeving (school, inkomen, relaties). Dat vraagt om bredere hulpverlening dan alleen advies over gezonde seksualiteit. De sociaal verpleegkundigen werken hierbij samen met de jongerenwerkers van het JIP. Sinds medio 2011 bieden we bij het JIP ook soa-testen aan. Van de op het soa-centrum geteste jongeren had 17% daadwerkelijk een soa.
SEKSCLUBS, HOMOSAUNA’S EN PROSTITUTIESTRATEN Binnen onze doelgroepen bestaat de nodige angst en schaamte om de stap te zetten naar het soa–spreekuur. Daarom zoeken we steeds vaker contact op locaties zoals seksclubs, homosauna’s en bij evenementen (outreach). In een ‘veilige’ en vertrouwde omgeving staat men open voor informatie en is er ook de bereidheid zich te laten testen op soa’s. Onze verpleegkundigen zijn maandelijks aanwezig in de prostitutiestraten. Ze geven voorlichting over veilig werken en bieden de vrouwen soa–testen en hepatitis B vaccinaties aan. Ook hebben we bij COC bijeenkomsten en tijdens het festival The Hague Gay Pride hepatitis B vaccinaties gegeven. Een nieuwe mobiele testfaciliteit is de GGD Gezondheidsbus die onder meer bij evenementen en in de prostitutiestraten wordt ingezet.
DOOR CONTACT TE ZOEKEN IN EEN ‘VEILIGE’ EN VERTROUWDE OMGEVING STAAT DE DOELGROEP OPEN VOOR INFORMATIE EN EEN SOATEST
3. VAN OVERKOMEN NAAR VOORKOMEN
16 14
17 15
3. VAN OVERKOMEN NAAR VOORKOMEN PREVENTIE IN DE SPREEKKAMER Een soa hoeft je niet zomaar te overkomen, omdat het goed te voorkomen valt. Cliënten zijn gevoelig voor die boodschap, want niemand gaat zomaar naar een soa-centrum. Bij een consult combineren we goede zorg met een goed gesprek over (on)veilige seks. De verpleegkundige legt uit hoe soa’s zich verspreiden en wat de risico’s zijn als je er niets aan doet. En ook dat je een soa kunt hebben, zonder daar iets van te merken. Er is nog veel onwetendheid, maar ook onzekerheid over hoe dan wél veilig te vrijen en hoe de partner daarvan te overtuigen. Zo wordt het consult een belangrijk instrument voor preventie.
CAMPAGNES VOOR RISICOGROEPEN Naast algemene voorlichting voor een breed publiek hebben we voor vier doelgroepen specifieke programma’s: • Jongeren • Prostituees • Msm • Migranten
SENSE CONSULT EEN BELANGRIJK INSTRUMENT VOOR PREVENTIE
3. VAN OVERKOMEN NAAR VOORKOMEN
16 18
1719
JONGEREN SENSE VOELT JONGEREN AAN SENSE MOMENTS: SEKS ZONDER ZORGEN MAAR NIET ZONDER CONDOOM In 2011 ging de Sense Moments-campagne van start in Haaglanden met als thema condooms. Onderzoek wijst uit dat meer dan de helft van de heteromannen en vrouwen bij hun laatste seksuele contact met een losse partner géén condoom heeft gebruikt. Bij seksuele contacten tussen mannen onderling ligt dat percentage welliswaar iets lager (40%), maar het geeft aan dat de boodschap hard nodig is. De Sense–boodschap is helder: toon respect en doe niet iets tegen iemands wil of tegen je eigen wil. Zorg goed voor elkaar. Veilig vrijen en condooms spreken dan bijna voor zich. Als je je geen zorgen hoeft te maken over risico’s, geniet je bovendien meer van seks. Spil van de campagne is het Sense–team: op de boodschap getrainde jongeren, herkenbaar aan hun opvallende zwart–wit shirtjes. Tijdens evenementen, concerten en op scholen interviewden ze leeftijdgenoten over condoomgebruik en veilige seks. Gesprekjes werden vastgelegd en verspreid via sociale media. De geïnterviewden lieten de filmpjes aan vrienden zien en zo maakten veel jongeren kennis met de campagne. Het team ging tientallen keren op pad en was aanwezig bij onder meer Parkpop, Schollenpop, het Milan Festival, beachparty’s in Scheveningen en studentenfeesten in Delft. Overal gingen ze het gesprek aan met jongeren, deelden condooms uit en namen interviews af. Met ludieke acties wist het team de aandacht te trekken zoals door tijdens Wereld Aidsdag in een kolossaal bed studenten te interviewen op de Haagse Hogeschool. Naast de landelijke site www.sense.info is er ook een regiosite met lokale verhalen: www.sensemoments.com. Jongeren kunnen hier hun eigen ervaringen met en opmerkingen over condooms uploaden. Het zijn scènes uit het leven van jongeren anno nu met titels als Always carry a condom! Have a safe Ride!
HAVE A SAFE RIDE! ALWAYS CARRY A CONDOM!
3. VAN OVERKOMEN NAAR VOORKOMEN
20 18
1921
PROSTITUEES TESTEN IN DE RAAMSTRATEN In Den Haag werken naar schatting 1.500 prostituees. Onder hen zijn veel vrouwen uit Zuid-Amerika en een toenemend aantal uit Midden– en Oost–Europa. Zij spreken doorgaans nauwelijks Nederlands of Engels en kennen niet de weg naar medische hulp en zorg. Als ze al bekend zijn met het soa–centrum dan nog ligt de drempel voor een bezoek erg hoog. Sommige prostituees lopen extra risico’s, wanneer ze bereid zijn zonder condoom te werken.
NIEUWE RUIMTE SPOT 46 Eind 2011 ging Spot 46 open, een ontmoetingsruimte in de Haagse binnenstad voor sekswerkers. Ze kunnen er gratis terecht voor informatie en advies over (gezond) werken, rechten en plichten. Het doel is de positie van prostituees te verbeteren en hen een uitweg te bieden als ze slachtoffer zijn van dwang of mensenhandel. De coördinatie van het centrum ligt bij de Stichting Hulp en Opvang Prostituees (SHOP). Het Regionaal soa–centrum verzorgt bij Spot 46 wekelijks een spreekuur (gratis en anoniem). Prostituees kunnen zich laten testen en vaccineren tegen hepatitis B. De verpleegkundige gaat een gesprek aan over veilig werken en is tevens alert op signalen van dwang, geweld en mensenhandel. Als de cliënt daarmee akkoord gaat, wordt een (telefonische) tolk ingeschakeld. Het Regionaal soa-centrum werkt ook samen met de huisartsen van het Gezondheidscentrum De Koning in de Schilderswijk. Ze nemen jaarlijks ruim 300 soa– testen af bij prostituees.
ACTIE MENSENHANDEL DE PROFESSIONALS VAN HET SOA-CENTRUM HOUDEN DE OGEN OPEN VOOR MISSTANDEN IN DE PROSTITUTIE. HIERTOE IS EEN NAUWE SAMENWERKING MET VERSCHILLENDE PARTNERS IN HET VELD VEREIST.
Op 8 april 2011 heeft de politie samen met een groot aantal partners een actie uitgevoerd tegen internationale mensenhandel in de Doubletstraat, één van de Haagse raamstraten. De actie richtte zich op pooiers, panden, klanten en prostituees. We waren in de opvangruimte voor prostituees aanwezig met een arts, vier verpleegkundigen en een doktersassistente. Bijna vijftig vrouwen lieten zich testen op soa/hiv en/of vaccineren tegen hepatitis B. In 2011 zijn we begonnen om periodiek sms-berichten te sturen aan ‘thuiswerkers’ en ‘escortdames’ om hen daarmee attent te maken op het Regionaal soa–centrum.
3. VAN OVERKOMEN NAAR VOORKOMEN
20 22
2123
MSM
(MANNEN DIE SEKS HEBBEN MET MANNEN) HOOG RISICO? HALFJAARLIJKS TESTEN!
BEPAALDE GROEPEN[WAARONDER MSM] CONCENTREREN ZICH VOORAL IN EEN GROTE STADSOMGEVING. HET REGIONALE SOA-CENTRUM PROBEERT DEZE DOELGROEP OP DIVERSE MANIEREN TE BEREIKEN
De testresultaten laten zien dat van de geteste ‘mannen die seks hebben met mannen’ ruim 20% een soa heeft. Mannen die een hoog risico lopen, zouden zich vaker moeten laten testen. We hebben ons in 2009 aangesloten bij een landelijk ‘Hiv-Testenproject’. Het doel is mannen uit risicogroepen te motiveren zich elk half jaar te laten testen. Jongeren tot 25 jaar krijgen extra aandacht. In Haaglanden hebben we diverse initiatieven genomen om het project te steunen. Allereerst is de informatie op de website voor deze categorie mannen uitgebreid en verbeterd. Verder kregen alle Haagse mannen tussen 20 en 25 jaar een brief van de GGD Den Haag met een uitnodiging voor een gesprek en/of een test op het soa– centrum. We wilden met de brief mannen bereiken die zitten met vragen over (homo)– seksualiteit en die daar in eigen kring niet over kunnen beginnen. In de beslotenheid van de spreekkamer is alles bespreekbaar en het blijft tussen vier muren. Zeker 147 mannen hebben naar aanleiding van de brief een gesprek gevraagd. Wellicht dat meer mannen de boodschap ter harte hebben genomen en via andere kanalen hulp hebben gezocht.
ONLINE TESTLAB MAN TOT MAN Het online Testlab is het derde onderdeel van onze bijdrage aan het landelijke project. Mannen die seks hebben met mannen en niet naar de huisarts of het soacentrum durven gaan, kunnen zich laagdrempelig en anoniem laten testen via het Testlab. In de regio’s Amsterdam en Rotterdam bestaat deze dienst al langer. De test begint met het beantwoorden van enkele vragen op de website www.mantotman.nl om te bepalen of je in aanmerking komt voor een soatest via Testlab. Vervolgens kan je een laboratoriumformulier uitprinten, een soort ‘verwijsbrief’. Hiermee ga je naar een aangewezen medische post in de buurt voor afname van bloed, uitstrijkjes en urine. Anoniem en zonder wachttijd. De uitslag is vertrouwelijk en alleen op te vragen door met een wachtwoord in te loggen op ‘Mijn Man tot Man’. Is er een soa gevonden, dan krijg je het advies om voor een behandeling naar het soa–centrum te gaan. Tijdens het consult onderstreept de verpleegkundige het belang om de sekspartner(s) te waarschuwen. Wethouder Rabin Baldewsingh van Volksgezondheid gaf het startschot voor het Testlab op Wereld Aids Dag 2011. Een jaar later stond de teller van het aantal gebruikers op ruim 169. Van hen had 18% een soa. Onder de gebruikers zijn relatief veel jonge msm uit de hele regio.
3. VAN OVERKOMEN NAAR VOORKOMEN
22 24
2325
MIGRANTEN OOG VOOR ANDERE CULTUREN In 2012 werd bij 18% van de in Den Haag geteste cliënten met een niet-westerse achtergrond ook een soa gevonden. Dat ligt boven het algehele gemiddelde van 15.1%. Sommige migrantengroepen blijken moeilijk te bereiken, terwijl ze als ze het soa-centrum bezoeken bovengemiddeld positief testen op soa’s. Zo komen Turkse en Marokkaanse Hagenaars verhoudingsgewijs weinig naar de spreekuren. Het kan ook zijn dat bepaalde bevolkingsgroepen hun weg naar de huisarts beter weten te vinden voor soa-problematiek. Er is veel geïnvesteerd in het breder bekend maken van het soa-centrum door contact te leggen met migrantenorganisaties en sleutelfiguren binnen de gemeenschappen. De afgelopen twee jaar werd in totaal vijftig keer voorlichting gegeven op scholen met een sterk gemengde populatie. Ook spraken we met groepen Poolse jongens en Antilliaanse meiden. We lieten voorlichtingsfilms zien aan moslimmeisjes en brachten een bezoek aan het Vadercentrum Adam. Regelmatig resulteert een voorlichting in een aantal nieuwe cliënten voor het soa-centrum. Samen met de afdeling Gezondheidsbevordering van de GGD Den Haag hebben we aan religieuze leiders trainingen gegeven over seksuele gezondheid en het bespreekbaar maken van dit onderwerp in de gemeenschap. Speciaal voor de Poolse groepering is samengewerkt met de stichting ‘Integratie in Den Haag van Europese Migranten (IDHEM)’. Dit heeft geleid tot speciaal Pools drukwerk: affiches en kaarten die via Poolse vrijwilligers zijn verspreid. Ook werd er in een speciaal hotel voor Polen een voorlichting gegeven evenals voor Poolse leerlingen van het NOVA college in Den Haag. Daarnaast werd ook samengewerkt met ‘Het Poolse Centrum’ als contactorganisatie naar de Poolse gemeenschap toe.. Om de effectiviteit van ons werk te vergroten in de contacten met andere culturen, verzorgen we regelmatig interne scholingen voor de medewerkers van het soacentrum. Hoe beter hun inzicht is in de cultuur van de doelgroepen, hoe beter ze hulp op maat kunnen bieden. Onderwerpen waren onder meer eergerelateerd geweld, seksualiteit binnen de Antilliaanse gemeenschap en social media.
VERGELEKEN MET DE SAMENSTELLING VAN DE HAAGSE BEVOLKING KOMEN RELATIEF WEINIG TURKEN EN MAROKKANEN EN KOMEN ANTILLIANEN JUIST VAKER NAAR HET SOA-CENTRUM
3. VAN OVERKOMEN NAAR VOORKOMEN
24 26
VERSLAVINGSZORG We werken al geruime tijd samen met de verslavingszorg bij Hepatitis B vaccinaties. In 2011 kwam daar een
pilotproject voor soa–testen bij. Medewerkers van Brijder Verslavingszorg kregen een scholing die hen in
staat stelt op basis van goede criteria zelf testen af te nemen bij verslaafden.
Rotterdam een GGD Gezondheidsbus ingericht met een spreekkamer en testruimte. Verpleegkundigen kunnen zo voorlichting geven, nemen een consult af en voeren soa-testen uit. De bus zoekt risicogroepen op tijdens evenementen, in uitgaanscentra, op hangplekken en
in prostitutiestraten. Op deze manier komen we in contact met mannen en vrouwen die niet snel de stap naar een soa–centrum maken. Na de proeffase is besloten de bus voor alle doelgroepen in te zetten.
volle outreach in de prostitutiestraten en de inzet van de GGD Gezondheidsbus krijgen een vervolg. Ook wordt gekeken naar nieuwe ontwikkelingen zoals online partnerwaarschuwing
eveneens gehandhaafd. Het zou mooi zijn als jongeren bij hun eerste seksuele ervaringen meteen de veilige weg kiezen uit respect voor zichzelf en de ander. Het zou geen vraag meer moeten zijn maar een vanzelfsprekendheid, want een soa makes no Sense!
GGD GEZONDHEIDSBUS Het Aidsfonds heeft in 2010 aan GGD Rotterdam–Rijnmond en GGD Den Haag een bedrag geschonken voor screening op soa’s en voorlichting aan migranten. De gift werd mogelijk gemaakt door de Vriendenloterij. We hebben begin 2011 gezamenlijk met GGD
VERDER IN 2013 In 2013 gaan we op dezelfde voet door met zorg verlenen en preventie. Activiteiten worden uiteraard bijgesteld op grond van ervaringen, nieuwe inzichten en nieuwe trends. Zo gaan we ons de komende jaren extra richten op Poolse en Antilliaanse Hagenaars. De succes-
De focus op jongeren blijft uiteraard
