IN H O UD Ik verkrijg de nodige vergunningen Welke vergunningen heb ik nodig?
Ik maak gebruik van steun en subsidies
4
Ik maak gebruik van overheidssteun
11
Ik financier mijn duurzaam project Vorming van het eigen vermogen: gebruiksaanwijzing Lenen om te starten of de groei te financieren Crowdfunding: de spaarpot van de gewone mensen aanspreken
27 28 30 32
Ik beheer mijn afval correct VAL-I-PAC en Fost Plus nemen het beheer van uw verpakkingsafval ter harte Afval, een zaak van ons allemaal! Verontreinigde bodem? Ecodesign Ecodesign bevorderen
35 44 50 52 54 56
Ik spring zorgvuldig om met de bodem
58
Ik verlaag mijn energiefactuur Duurzaamheid van gebouwen Een stap verder: de koolstofbalans
66 82 85
Ik maak mijn buren niet doof
88
Ik kies voor zacht vervoer
92
Ik financier mijn duurzame projecten
Ik beheer mijn afval
Ik spring zorgvuldig om met de bodem Ik rationaliseer mijn energiegebruik Ik beheer mijn geluidsuitstoot Ik kies voor duurzame mobiliteit Ik word eco-verantwoordelijk
Geen plaats meer voor greenwashing
2
100
Ik verkrijg de nodige vergunningen
Welke vergunningen heb ik nodig? Om bepaalde industriële, ambachtelijke, landbouw- of commerciële activiteiten uit te voeren, is een milieuvergunning verplicht. Hoe kunt u die verkrijgen? Hoelang duurt het? Is er een soort van gecombineerd loket als ook een stedenbouwkundige vergunning vereist is? In dit deel verneemt u meer over dit alles. milieuvergunning ontvangen hebt. Dat zou een groot juridisch (in geval van een proces) en/of financieel (geen investeringssteun zonder vergunning) risico zijn.
De milieuvergunning waarborgt dat een activiteit of installatie geen rechtstreekse of onrechtstreekse schade toebrengt aan het milieu, de gezondheid en de veiligheid van personen. Zij groepeert een reeks vergunningen die vroeger elk afzonderlijk moesten worden aangevraagd om een onderneming te mogen uitbaten, zoals de lozingsvergunning, de vergunning voor grondwaterwinning, de exploitatievergunning enz.
Hoewel deze materie geregionaliseerd is, is er in dit opzicht weinig verschil tussen het noorden en het zuiden van het land: de procedure wordt in de eerste plaats bepaald door de klasse waartoe uw inrichting behoort1. Er zijn drie klassen. De indeling is gebaseerd op criteria zoals het aantal geproduceerde ton, het vermogen van de machines, de opslagcapaciteit, het gebruik van gevaarlijke basismaterialen of producten.
Let wel, die nuttige vereenvoudiging betekent niet dat u met een vingerknip alle nodige toelatingen krijgt. De procedure duurt in bepaalde gevallen vrij lang. Houd daar rekening mee bij uw startplanning. We raden u namelijk allerminst aan om uw activiteit te starten vóór u de
• Klasse 1: zeer grote milieu-impact • Klasse 2: middelgrote milieu-impact • Klasse 3: kleine milieu-impact
De indeling heeft niet alleen betrekking op uw hoofdactiviteit, maar ook op bepaalde inrichtingen zoals tanks en verwarmingsketels, opslagplaatsen voor afval, gevaarlijke producten, waterinstallaties enz. Dit maakt de oefening wat moeilijker en het betekent dat u extra waakzaam dient te zijn. Op de volgende bladzijden leggen wij uit welke stappen moeten worden ondernomen voor inrichtingen van de klassen 2 en 3. Zeer weinig zko's, kmo's en zelfstandigen behoren immers tot de klasse 1. Naast de milieuvergunning hebt u mogelijk ook een stedenbouwkundige vergunning nodig, bij4
Ik financier mijn duurzame projecten
Ik financier mijn duurzaam project Of u nu een beginnende zelfstandige, een startup dan wel een gevestigde kmo bent, het aantrekken van kapitaal zal misschien uw achilleshiel zijn. Bepaalde spelers, ook in de banksector, spitsen echter de oren wanneer duurzame ontwikkeling ter sprake komt. En wat dacht u van "crowdfunding"? Wie een onderneming start, hetzij als natuurlijk persoon, hetzij in de vorm van een vennootschap, wordt geconfronteerd met een reusachtig probleem: het aantrekken van kapitaal. Dat geldt voor alle activiteiten, ongeacht of ze al dan niet op een innovatieve manier worden aangepakt.
Nog meer goed nieuws: het Start-up Plan van de federale regering, dat in de zomer 2015 in werking trad, steunt jonge ondernemers die in innovatieve sectoren stappen. Vier belangrijke maatregelen zijn bestemd voor startups maar ook voor groeiende jonge ondernemingen en kmo's die sinds minder dan vier jaar actief zijn:
Ook voor de verdere ontwikkeling van de onderneming zullen middelen nodig zijn. De combinatie van een snelle groei en een ondoordachte financiering kan rampzaligegevolgen hebben. Voorzichtigheid is dus geboden!
• vermindering van de personenbelasting voor particulieren die in het kapitaal van jonge ondernemingen investeren (mechanisme van het type tax shelter);
Volgens de recentste studie van de Europese Centrale Bank over de toegang tot financiering voor ondernemingen in de eurozone (SAFEenquête) vinden Belgische ondernemingen de toegang tot financiering door banken geen groot probleem. Als dat geen schitterend nieuws is!
• interessanter fiscaal kader voor crowdfunding of participatieve financiering; • gedeeltelijke vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing op de lonen van de werknemers bij het begin van de activiteit;
Volgens het onderzoek is de toestand echter kritiek voor micro-ondernemingen, die het moeilijker hebben om aan bankkredieten te komen dan de andere types bedrijven.
• eenmalige aftrek voor digitale investeringen. Op de volgende pagina's vindt u een overzicht van mogelijke strategieën voor financiering.
België bevindt zich boven het Europese gemiddelde wat de kredietgoedkeuringen betreft. In 86% van de gevallen worden kredietaanvragen van ondernemingen volledig of gedeeltelijk goedgekeurd door de financiële instellingen.
Als u aanvullende informatie wenst, ga dan naar de website www.newbusiness.be, die talrijke nuttige tips bevat op dat vlak. 27
>>
Ik beheer mijn afval
Ecodesign bevorderen Een welbekend spreekwoord zegt: het beste afval is het afval dat niet geproduceerd wordt. In Vlaanderen worden grote inspanningen geleverd om duurzame initiatieven al vóór de productiecyclus aan te moedigen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Wallonië volgen, zij het iets meer terughoudend. • De cel Ecodesign van de UCM is een algemeen orgaan dat Brusselse ondernemingen helpt die dat vragen. Op basis van een voorafgaande diagnose werkt zij gepersonaliseerde strategieën voor ecodesign uit, helpt ze de onderneming bekwame partners te zoeken en informeert ze haar over beschikbare financiële steun. Deze diensten zijn gratis voor de Brusselse ondernemers. De cel wordt gefinancierd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. • De pool "Ecodesign" die recent werd opgericht bij Mad Brussels (Mode and Design Center), wil diverse instanties die bij ontwerpactiviteiten betrokken zijn (professionals, leerkrachten en studenten) sensibiliseren voor ecodesign. Het doel is hen ertoe aan te sporen om dit aspect in hun werk te integreren en het aanleren ervan te veralgemenen in de gespecialiseerde scholen. De zo opgeleide mensen zijn dan beter gewapend wanneer zij opdrachten moeten uitvoeren in ondernemingen.
Ecodesign - of ecologisch ontwerp - berust op het ontwerpen of verbeteren van een product, rekening houdend met alle milieueffecten (water, lucht, bodem, geluid, energie, maar ook grondstoffen en afval), en dit over zijn volledige levensduur. Deze benadering past in het 'cradle-to-cradle'-concept (letterlijk: van wieg tot wieg), dat als model dient voor de kringloopeconomie.
Vlaanderen
Vlaanderen stelt diverse instrumenten ter beschikking van ondernemingen die hun producten op een duurzamere wijze willen ontwerpen en produceren. • De Materialenscan helpt de onderneming haar materialen duurzamer te beheren. Deze simulatietool geeft een idee van de begrotings- en milieueffecten van de gekozen materialen. • De Eco-efficiëntiescan helpt de onderneming de efficiëntste keuzes te maken wat de materialen en het water- of energieverbruik betreft. • Om volledig te zijn, moeten we ook de door OVAM ontwikkelde Ecolizer en SIS-Toolkit vermelden. De combinatie van beide geeft een resultaat dat vergelijkbaar is met dat van de Materialenscan.
Wallonië
De overheidsinstelling Wallonie Design promoot het ecodesign onder meer door de brochure "Eco-Design Canevas" op zijn site te plaatsen. Dit werkje is bestemd voor ondernemingen die actie-ideeën en voorbeelden van goede praktijken in Wallonië zoeken om het ecodesign in hun strategie te integreren. Eerlijk gezegd, wij vinden het maar magertjes ... U kunt ook inlichtingen inwinnen bij de UCM, die in het kader van een overeenkomst met OVAM de tool Ecolizer verspreidt in het Franstalige landsgedeelte.
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunnen twee instellingen de ondernemers begeleiden om het ecodesign beter te integreren in de ontwerpfase van de producten. 56
Ik spring zorgvuldig om met de bodem
Ik spring zorgvuldig om met de bodem De bodembescherming is al jaren opgenomen in de wetgeving van de drie gewesten in ons land, maar de voorschriften zijn in het ene gewest al meer ontwikkeld dan in het andere. Vlaanderen effende de weg met zijn "bodemdecreet", dat in 2015 nog efficiënter werd gemaakt. Het Waals Gewest moet zijn bodemdecreet nog afronden. De tijd heeft echter zijn werk gedaan. Hoewel die problemen nog wel eens ter sprake komen, is de wetgever gaan inzien dat het waarschijnlijk verstandiger is te bepalen welke mate van bodemverontreiniging aanvaardbaar is, rekening houdend met de aard van de activiteiten die men erop wil uitoefenen.
Men heeft veel tijd besteed aan onderzoek om na te gaan met welke technologieën de verontreinigende stoffen in de bodem onschadelijk kunnen worden gemaakt en vooral aan het opmaken van een zo nauwkeurig en volledig mogelijke inventaris van verontreinigde of potentieel verontreinigde terreinen.
Wat voor zin heeft het een terrein volledig te saneren tot er geen spoor van verontreiniging meer rest, om er vervolgens een industriële activiteit op te vestigen waaraan mogelijk nieuwe vervuilingsrisico's verbonden zijn? Anderzijds is het misschien geen goed idee een terrein te verkavelen dat vroeger werd gebruikt voor een verontreinigende industriële activiteit. Er moeten dus keuzes worden gemaakt op het vlak van ruimtelijke ordening.
INFO
Uitgegraven grond is geen bodem U kunt maar beter weten dat (tijdens werkzaamheden) uitgegraven grond niet beschouwd wordt als een bodembestanddeel, maar afval wordt. Dat is slecht nieuws als blijkt dat die grond verontreinigd is. Hebt u hierover informatie nodig? Alle nuttige contacten worden vermeld in het hoofdstuk over afval.
Zo startte de Brusselse overheid in 2010 het project Brussels Greenfields, dat van een pragmatische aanpak getuigt. Dit programma betreft een uitgestrekt gebied dat vroeger werd gebruikt voor verontreinigende activiteiten rond het kanaal van Brussel. Het lost enerzijds het probleem op van bepaalde weesverontreinigingen (waarvan men de verantwoordelijke(n) niet meer kan opsporen), en anderzijds dat van de herbestemming van oude fabrieksterreinen, waarvoor Brussels Greenfields 75% van de saneringskosten betaalt. 58
Ik rationaliseer mijn energiegebruik
Aardgas, een logische keuze voor uw onderneming
Energie vertegenwoordigt een groot deel van het totale ondernemingsbudget om te verwarmen, te produceren of zich te verplaatsen. Van bij het begin de juiste keuzes maken is dus van het grootste belang. Aardgas is veelzijdiger dan u denkt en heeft heel wat economische, ecologische en functionele troeven in huis. Aardgas viert zijn 50e verjaardag in België. Het wordt rechtstreeks vanuit de gasvelden aangevoerd met gasleidingen of als vloeibaar gas met methaantankers naar de haven van Zeebrugge (de grootste ‘gashub’ van West-Europa) verscheept. Aardgas bevoorraadt miljoenen gezinnen in ons land. Deze energiebron, die hoofdzakelijk afkomstig is uit Europa (Nederland en Noorwegen), is uitgegroeid tot de logische keuze voor verwarming en productie van sanitair warm water van de meeste Belgen in een stedelijk of semi-stedelijk milieu. Ook in een semi-landelijk milieu is het aardgasnet blijven uitbreiden. In België zijn om en bij de 2,8 miljoen klanten aangesloten op het gasnet, dat daarmee de eerste energiebron voor verwarming is. Aardgas is voorts goed voor 10 tot 20% van de elektriciteitsproductie in ons land, via gas-stoomcentrales die een steeds hoger rendement halen en dus steeds ecologischer zijn. Meer dan 100.000 ondernemingen stellen hun vertrouwen in aardgas. Uiteraard in steden, maar ook in een toenemend aantal bedrijvenparken of industriezones. De kans is heel groot dat aardgas ook in uw straat beschikbaar is. Wie aardgas zegt, denkt eerst aan verwarming en warmwaterproductie, maar er zijn nog veel meer toepassingen. Deze veelzijdigheid is trouwens een van zijn vele troeven. Een kort overzicht.
Grote flexibiliteit voor verwarming
Aardgas kan voor elke bedrijfssituatie een verwarmingsoplossing bieden. Het is zowel geschikt voor centrale verwarming, door middel van een condensatieketel met hoog rendement - de aangewezen oplossing voor bijvoorbeeld ondernemingskantoren - als voor gedecentraliseerde verwarming van grotere ruimten (werkplaatsen, hangars enz.). In dat geval vormen stralingstoestellen (donkere of heldere straling) of de nog minder gekende convectietoestellen (aërothermen en warmeluchtgeneratoren) een voordelig alternatief. Voor een plaatselijke ruimte of voor het hele gebouw bestaat er altijd een verwarming op maat. «Beperken van energieverlies is beslist een economisch argument om rekening mee te houden,» benadrukt Didier Hendrickx, Marketing Manager bij de KVBG, de Koninklijke Vereniging van Belgische Gasvaklieden. Deze permanent beschikbare energiebron met beperkte onderhoudskosten biedt dus een grote flexibiliteit en de mogelijkheid om uw verwarmingsinstallatie nauwkeurig af te stemmen op de behoeften van uw onderneming. Wat zijn de afmetingen van het lokaal dat u wenst te verwarmen? Hoe zijn de bedrijfsgebouwen geïsoleerd? Welke temperatuur moet in uw onderneming heersen? U doet er goed aan die vragen te stellen van bij de eerste stappen van uw onderneming. 78
