hollandopera jaarverslag 2013
21 maart 2014 Holland Opera (Xpress) Soesterweg 330 3812 BH Amersfoort T 033 2020920 www.hollandopera.nl
[email protected]
Inhoudsopgave Dankwoord 3 Publieksbereik
4
Financiën
5
Gewijzigd beleid 7 Marketing Aandacht in de (landelijke) media 8 DVD en CD Box 8 Jeugdopera, een bijzondere loot aan de operaboom 8 Online marketing 8 Samenwerking met Brava NLTV en Pathé bioscopen 9 City marketing 9 Voorstellingen in eigen beheer | SPREIDING Klasse Theater Uitjes Gerealiseerde prestaties in het jaar 2013
10 10 10
Educatie Actieve participatie leerlingen 11 Samenwerking met Scholen in de Kunst Amersfoort 12 Danique Kos 12 Stageplaatsen 12 B.SLIM B.Musketier 12
Producties De Toverpiano 14 Blauwbaard op Fort Rijnauwen 18 4 Musketiers 22 In voorbereiding Reprise de Toverpiano 25 De Muziek Xpress 25 Klasse Theater Uitjes 25 Orfeo Underground 26 Suikertantes 26 Algemeen Bestuur 27 Cultural governance 27 Comité van aanbeveling 27 Varia 27 Bijlagen Medewerkers Holland Opera 2013 28 Speellijsten 2013 | televisie en internet 31 Samenwerkingsverbanden 36 Financiële partners 37 Citaten recensies 39 Logo’s financiële partners 42
YOUTUBE Holland Opera heeft een eigen youtube-kanaal waarop delen van alle voorstellingen kunnen worden teruggezien. Daarnaast worden vanaf 2009 alle voorstellingen volledig opgenomen en uitgebracht op DVD (HD) en CD, deze opnames zijn op te vragen via
[email protected]
pagina 2 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Dankwoord jaarverslag 2013 2013 was een jaar waarin we onze vrienden hebben leren kennen. Bij deze willen we iedereen ontzettend bedanken voor hun inzet, vertrouwen en steun. Ook ons publiek heeft het beslist niet laten afweten. Ruim 20.000 bezoekers zagen ons in het theater of op locatie en maar liefst 1,5 miljoen kijkers, jong en oud, volgden ons via TV of internet. Publiek dat bovendien ruimhartig gaf voor de crowdfunding bij zowel Blauwbaard als 4 Musketiers. Ons geweldige bestuur heeft zich, onder het bezielende voorzitterschap van René Leegte, in 2013 kranig geweerd en vooral onze penningmeester Sybren Kalkman willen wij bij deze bedanken voor zijn nimmer aflatende steun. Er zijn tal van gesprekken gevoerd, contacten gelegd en er wordt, onder leiding van Frits Barneveld Binkhuysen een aparte vriendenstichting opgericht. Holland Opera is zeer verheugd dat het VSBfonds de intentie heeft uitgesproken om ons gezelschap de komende drie jaar te ondersteunen bij het bijzondere educatieproject; de Muziek Xpress.
Vanzelfsprekend is en blijft de stad Amersfoort een belangrijke partner voor het gezelschap. Wethouder cultuur, Pim van den Berg, dacht mee en hielp met zijn afdeling cultuur verbanden te leggen tussen de verschillende instellingen binnen de gemeente en ons gezelschap. Vanaf deze plek danken we nogmaals hoofdsponsor FrieslandCampina voor de belangrijke meerjarige ondersteuning! Ook danken we Smink Afvalverwerking voor het medemogelijk maken van de pilot van het project There’s Music in Waste in 2013 en het steunen van dit initiatief (inmiddels onderdeel van de Muziek Xpress) in 2014. In 2013 zegde ook 1A First Alternative een meerjarige sponsoring toe en werden afspraken gemaakt met diverse bedrijven en particulieren voor de sponsoring van een of meerdere stoelen in de Veerensmederij. Naast deze sponsors danken we de private fondsen, die ons in 2013 de zo noodzakelijke steun in de rug gaven: VSBfonds, SNS Reaal fonds, Het Kersjes Fonds, Fentener van Vlissingen Fonds, K.F. Hein Fonds, Gravin van Bylandt Stichting, Stichting Zabawas, Janivo Stichting, het Lira Fonds, Norma Fonds, het Fonds voor Cultuurparticipatie (regionaal) en het Prins Bernhard Cultuurfonds.
Ondanks het wegvallen van de structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten heeft het Fonds in 2013 belangrijke bijdragen geleverd voor de producties de Toverpiano en 4 Musketiers. De gemeente Utrecht en de provincie Utrecht onderstreepten onze positie in Midden Nederland door bij te dragen aan Blauwbaard. 2013 was het jaar waar Holland Opera met Blauwbaard op Fort Rijnauwen voor het eerst 5 sterren kreeg voor een productie van zowel Trouw als vakblad de Theaterkrant. Een jaar waarin de 3 producties Blauwbaard, de Toverpiano en 4 Musketiers gemiddeld 4 sterren kregen in de landelijk pers. Het is zoals de lijfspreuk van de musketiers: Een voor allen, allen voor een! Met hoop op de toekomst. Joke Hoolboom en Niek Idelenburg Maart 2014
pagina 3 Holland Opera Jaarverslag 2013
Publieksbereik 2013 Productie aantal voorstellingen Sneeuwwit 6 De Toverpiano 55 Blauwbaard op Rijnauwen 12 4 Musketiers 15 Muze alle 13 goed 1
bezoekers gemiddeld aantal bezoekers per vrst 900 150 7.913 140 6.158 513 1.584 105 26 26
Voorstellingen op uitnodiging The Tempest Provinciehuis Utrecht Blauwbaard Culturele Zondagen Utrecht Wenen tijdens Reseo Generation X Blauwbaard Burgemeesterdag Blauwbaard K.F. Hein Fonds jubileum Vier musketiers Opening cultureel seizoen Totaal aantal uitvoeringen
510 1.000 180 210 320 215
510 250 180 210 320 215
853 1.036 350
94 39 25
1 4 1 1 1 1 98
Educatieve activiteiten Van Boek tot Podium (pilot) 9 Workshops There’s Music in waste (pilot) 26 Workshops B.SLIM 14 Totaal aantal activiteiten 49 Totaal aantal bezoekers Tv uitzendingen aantal uitzendingen BRAVA TV Styx 16 Blauwbaard 16 L’Orfeo 16 King Arthur 16 The Tempest 16 Blauwbaard RTV Utrecht 4 Zwanenmeer regio TV Enschede 4 Digitale TV KRO / Zapp Sneeuwwit 4 Romeo & Zeliha 4 Zwanenmeer 4 Meisje met de zwavelstokjes 4 Totaal aantal uitzendingen 104 Totaal aantal (digitale) TV kijkers Totaal publieksbereik 2013
21.255 kijkers
gemiddeld aantal kijkers per uitzending
280.000 280.000 280.000 280.000 280.000 25.000 25.000
70.000 (4 dagen met dagelijks 4 uitzendingen) 70.000 (4 dagen met dagelijks 4 uitzendingen) 70.000 (4 dagen met dagelijks 4 uitzendingen) 70.000 (4 dagen met dagelijks 4 uitzendingen) 70.000 (4 dagen met dagelijks 4 uitzendingen) (25 december 4 uitzendingen) (19 en 21 mei 13:00 en 17:00 uur)
25.000 25.000 25.000 25.000 1.550.000 1.571.255
pagina 4 Holland Opera Jaarverslag 2013
Financiën 2013 De omzet van Holland Opera was ruim 1 miljoen euro. Deze omzet kwam tot stand dankzij het volgende verdienmodel: 2013 totaal inkomsten € 1.055.277 Publieks Indirecte Gemeente Publieke inkomsten inkomsten Amersfoort middelen € 308.124 € 145.454 € 140.153 € 271.763 2012 totaal inkomsten € 1.254.862 € 281.695 € 59.423 € 94.560 € 688.854 2011 totaal inkomsten € 1.405.909 € 360.765 € 69.755 Ondanks het slechte economische tij is Holland Opera er in geslaagd om een groot deel van haar inkomsten te generen uit publieksinkomsten en indirecte inkomsten. De stad Amersfoort draagt, naast grote betrokkenheid van de gemeenteraad en het College van B&W, een belangrijk financieel deel bij aan de exploitatie van de huisvesting, de Veerensmederij. Ondanks het wegvallen van de meerjarige subsidie van het Fonds Podiumkunsten (FPK) ontving Holland Opera in 2013 zowel compositieopdrachten als projectsubsidies van het FPK voor de Toverpiano en 4 Musketiers.
€ 93.500
€ 719.050
FrieslandCampina is voor de periode 2010-2016 hoofdsponsor van Holland Opera. De theaterzaal heet dan ook de FrieslandCampina zaal. Het gezelschap en het bedrijf zitten op loopafstand van elkaar en er wordt regelmatig gebruik gemaakt van de theaterzaal voor niet alleen de presentatie van kwartaalcijfers, maar ook voor cursussen en overleg. Directie en medewerkers bezoeken met regelmaat de verschillende voorstellingen.
Private fondsen € 124.923
Sponsoring
€ 68.000
€ 62.330
€ 111.839
€ 51.000
€ 105.260
Afvalverwerkingsbedrijf Smink draagt voor de jaren 2013 en 2014 bij aan het project There’s Music in Waste: een origineel project waarin schoolklassen het bedrijf bezoeken en een stuk afval uitzoeken om muziek mee te maken. Onder leiding van een slagwerker van Holland Opera krijgen de kinderen workshops en presenteren ze in de Veerensmederij een compositie met afval als instrument.
pagina 5 Holland Opera Jaarverslag 2013
De jonge netwerkbeheerder 1A First Alternative heeft voor meerdere jaren sponsoring toegezegd.
Blauwbaard op Fort Rijnauwen vormde een van de kernproducties in het kader van de Vrede van Utrecht. De Vrede van Utrecht had de opdracht van de provincie Utrecht om de viering van deze 300-jarige vrede in 2013 te organiseren in samenwerking met de diverse Utrechtse culturele partners. Daarnaast werd binnen dit project intensief samengewerkt met de Hollandse Waterlinie. Samen met de gemeente Utrecht en het VSBfonds vormden deze partners de financiële basis voor deze bijzonder goed ontvangen opera op locatie.
Het VSBfonds gaat in 2014 een het project de Muziek Xpress ondersteunen. Ook het Prins Bernhard Cultuurfonds, SNS Reaal Fonds, Fentener van Vlissingen Fonds, K.F. Hein Fonds en diverse andere fondsen droegen bij aan verschillende projecten in 2013.
pagina 6 Holland Opera Jaarverslag 2013
Gewijzigd beleid In het voorjaar van 2013 heeft de directie en het bestuur van Holland Opera onder leiding van Adriaan Krans een aantal sessies belegd om de wijziging in koers van het gezelschap vorm te geven. Krans is partner bij adviesbureau Boer en Croon te Amsterdam en voormalig bestuurslid van Holland Opera. Zoals afgesproken is Holland Opera met twee items die uit deze sessies naar voren kwamen aan de slag gegaan; te weten het creëren van een breder draagvlak in de gemeenschap door het produceren van een community opera en de focus op educatie door middel van het educatietraject de Muziek Xpress. Een belangrijke schakel binnen het proces om een opera voor en door de community te maken vormt de Birmingham Opera Company. Zij maken al jaren onder de bevlogen leiding van regisseur Graham Vick community opera en slagen erin om de hele stad bij dergelijke projecten te betrekken. In het najaar 2013 is het artistiek team van Holland Opera aan de slag gegaan in Birmingham, waar de roots van community opera liggen. Regisseurs Hoolboom en Kooijman werkten onder leiding van regisseur Richard Willacy en dirigent John Laird met een grote groep amateurs en ondervonden hoe deze ervaren community operamakers binnen korte tijd ruim 100 amateurzangers naar een behoorlijk muzikaal en spelmatig niveau tilden.
4 opties voor de toekomst worden komende periode onderzocht uitgewerkt 1. His bis! • Basisgedachte: het huidige HO wordt de jeugdafdeling cq operaafdeling van een BIS instelling, waarbij genoemd zijn: • DNO • Reisopera • DUS • Voorwaarden: • Vastomlijnde kaders / afspraken • Creatieve vrijheid • Vast budget
2. Community Opera • Basisgedachte: naar het model van Birmingham neemt HO de lead in de hele gemeenschap Amersfoort betrekken bij een grootschalige jaarlijkse productie, met als bindende factor ‘Amersfoort centraal aan het opera pleln’ • Voorwaarden: • Gemeente ondersteunt • Hele gemeenschap kan meedoen •Grote sponsor
3. Film en TV maker • Basisgedachte: HO maakt een film en/of TV programma(‘s) metjeugdopera als leading thema. Eerst in NL, dan evt naar andere landen (in eigen taal) • Voorwaarden: •Moet via een omroep
4. MuziekXpress HO gaat zich veel meer (van 20-80 nu naar 80-20 straks) richten op cultuureducatie, met bredere leerdoelen dan alleen opera, maar wel met als basis in uitvoeringen jeugdopera, en voor een bredere doelgroep dan nu (niet alleen kinderen, ook fase daarna) • Voorwaarden: Fondsen vanuit creatieve industrie (met als oogmerk: nu opleiden voor later)
Holland Opera bereidt op dit moment de opera Orfeo Underground voor, een community opera in samenwerking met drie amateurkoren.
Voor de zomer 2013 vindt er terugkoppeling plaats en wordt een besluit genomen, dat idealiter eind 2013 tot realisatie leidt Planning en rolverdeling 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Joke en Niek werken elk twee plannen uit Doorlooptijd: 8weken, gereed medio juni Tussentijds (medio mei) vindt update plaats aan een delegatie van het Bestuur (Sybren Kalkman en Edward van Schaik) Medio juni worden de uitgewerkte plannen voorgelegd aan het bestuur, die kritische vragen stelt, waarna aanpassingen mogelijk zijn en/of mogelijk al een of twee plannen afvallen In een vergadering met ook externe partijen (waaronder potentiele sponsors) eind juni worden de plannen gepresenteerd, en wordt het net aan ideeën en suggesties opgehaald Begin juli neemt het bestuur een principebesluit op basis van volgorde van aantrekkelijkheid van de plannen (zie toetsingskadersessie I) Q3 wordt het voorkeursplan opgepakt, andere ideeen worden geparkeerd Q4 start implementatie of volgt de conclusie dat het gekozen plan niet realiseerbaar of wenselijk is, waarna in Q4 met een nieuw plan vanaf stap 7 wordt verder gegaan
pagina 7 Holland Opera Jaarverslag 2013
buitengewoon * * * * * zeer goed * * * * * goed * * * * * matig * * * * *
Marketing Aandacht in de landelijke media Al met al zijn de drie producties die Holland Opera in 2013 speelde in totaal 11x gerecenseerd door de landelijke pers (Volkskrant, Trouw, NRC, AD, Theaterkrant).
DVD & CD Box Alle voorstellingen zijn opgenomen met zes tot twaalf camera’s en gemonteerd in eigen beheer. De DVD | CD boxen zijn verkrijgbaar via hollandopera.nl
De drie producties ontvingen 3 x 5 sterren, 6 x 4 sterren, 1 x 3 sterren en 1 x 2 sterren.
Holland Opera heeft twee actieve sites hollandopera.nl en operaoplocatie.nl waarop al het bestaande (bewegende) beeldmateriaal is gelinked naar Youtube. Daarnaast heeft Holland Opera een eigen pagina op Youtube, waarop fragmenten van alle voorstellingen te zien zijn. Verder is het gezelschap actief op Twitter en Facebook.
Citaten uit de recensies kunt u vinden op de laatste pagina’s van dit jaarverslag. De volledige recensies vindt u op hollandopera.nl Er zijn publicaties voorafgaand aan de voorstellingen verschenen in: • AD Amersfoort (alle producties) • Amersfoort NU (alle producties) • Stad Amersfoort (alle producties) • Baarnsche Courant (4 Musketiers) • Luister (Blauwbaard) • Gooi en Eemlander (4 Musketiers) • Telegraaf (alle producties) • 7 Days (4 Musketiers)
Jeugdopera, een bijzondere loot aan de operaboom Holland Opera onderscheidt zich op het gebied van het jeugdmuziektheater door volledig doorgecomponeerde voorstellingen te maken zoals in de traditie van de klassieke opera, gezongen door klassiek geschoolde zangers, maar wel ingebed in de tijd van nu en gebruikmakend van cross-overs van alle stijlen die heden ten dage bekend zijn. Het gezelschap brengt nieuw werk door hedendaagse componisten en schrijvers speciaal geschreven voor een jong publiek. Pas eind 20ste eeuw werd dit genre ontwikkeld en vanaf dat moment bracht Holland Opera ruim 25 jeugdopera’s uit en is hier dan ook leidend in, zowel op nationaal als internationaal gebied.
Op Europees niveau komt er mondjesmaat meer nieuwe opera voor kinderen. In Duitsland is men ondanks de vele operahuizen nog conservatief. De operavoorstellingen aldaar voor een jong publiek zijn veelal bewerkingen van de bekende werken. Toch is er steeds meer aandacht voor nieuw werk. Dat blijkt uit de ophanden zijn samenwerking tussen Holland Opera en Kinderoper Köln (2015) en de contacten met Neukölnoper in Berlijn. Ook is Holland Opera een gewaardeerd lid van Reseo, het Europees Opera Netwerk. In april 2013 (in Wenen) heeft het artistiek team op uitnodiging van Reseo een presentatie van het werk van Holland Opera gegeven tijdens Opera Europa en Generation X. Online marketing door Online Boswachters In 2013 hebben de Online Boswachters voor Holland Opera diverse online marketingcampagnes opgezet en onderhouden die de zichtbaarheid van de verschillende voorstellingen hebben vergroot, met als resultaat meer verkochte kaartjes en een hogere naamsbekendheid van Holland Opera. Zo zijn er in het afgelopen jaar meer dan 1.500 boekingen gemaakt voor de Toverpiano, Klasse Theater Uitjes, Blauwbaard en 4 Musketiers door mensen die via de marketingcampagne op de
pagina 8 Holland Opera Jaarverslag 2013
website zijn gekomen of een van de advertenties hebben gezien alvorens ze tot een aankoop overgingen. In totaal zijn er meer dan 73.000 bezoekers op de websites van Holland Opera geweest via de marketingcampagnes.
In 2013 is Holland Opera een samenwerking aangegaan met Pathé bioscopen. Zij zenden vanaf 1 maand voorafgaand aan de diverse producties en gedurende de speelperiodes de commercials van de producties uit voorafgaand aan hun operafilms (18 bioscopen door het hele land).
Citymarketing Citymarketing Amersfoort zet met het concept ‘Amersfoort Wintertijd’ en ‘Amersfoort Zomertijd’ de stad op de kaart als dé plek om te zijn voor een uitje in de winter of de zomer. De jaarlijkse kerstproductie en opera op locatie van Holland Opera zijn hier een vast onderdeel van.
Samenwerking Pathé en BravaNLTV Holland Opera is in 2012 een samenwerking met BravaNLTV aangegaan. Deze samenwerking is in 2013 gecontinueerd. In dat jaar is er 80 keer een uitzending aan een opera van het gezelschap gewijd, met een bereik van tenminste 1,5 miljoen mensen. BravaNLTV zond, voorafgaand aan en tijdens de speelperiodes 2013 120 maal de commercial (promo) van de Toverpiano, Blauwbaard en 4 Musketiers uit.
pagina 9 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Voorstellingen in eigen beheer | spreiding
Voorstellingen in eigen beheer Al jaren brengt Holland Opera opera op locatie en kerstvoorstellingen uit in eigen beheer. Holland Opera heeft zich met deze producties de laatste jaren met name op de versterking van de band met het publiek uit de provincie Utrecht en de regio Midden Nederland gericht. In diverse campagnes is de rest van het land natuurlijk meegenomen, maar hoofddoel is en was de worteling of zelfs verankering van het gezelschap in deze regio.
Klasse Theater Uitjes 2013 In het najaar van 2011 besloten vier jeugdpodiumkunstgezelschappen (Het Laagland, de Stilte, het Houten Huis en Holland Opera), de handen ineen te slaan en een samenwerking te starten waarbij gebruik wordt gemaakt van elkaars netwerk en theater. Doelstellingen waren (en zijn): • leerlingen van de basisschool kennis laten maken met podiumkunsten • het verrijken van jeugdpodiumkunstaanbod in de regio • het vergroten van het ondernemerschap van de betrokken gezelschappen • het vergroten van kennis door onderlinge uitwisseling
In 2013 veranderde het culturele landschap ingrijpend door herverdeling van subsidies en grootscheepse bezuinigingen, zowel aan de producerende als aan de afnamekant. De veranderingen zijn steeds realistisch bekeken en er door maatwerk voor gezorgd, dat de kern van het project intact blijft. De doelstellingen hebben daardoor zelfs aan kracht gewonnen, want juist in deze turbulente tijd brengt het project een stuk zekerheid in aanbod én afname.
pagina 10 Holland Opera Jaarverslag 2013
Gerealiseerde prestaties Klasse Theater Uitjes 2013: • 39 voorstellingen, waarvan 14 openbare voorstellingen en 25 schoolvoorstellingen. • 2.207 basisschoolleerlingen in alle leeftijden (4-12) (raming 2.0002.200) • 769 bezoekers van vrije- en sponsorvoorstellingen (gezinnen, bedrijfsleven, etc.). (raming 7001300) • 17 workshops op school ter verdieping van de voorstellingsinhoud (muziek, toneel, dans, beeldend). • Persaandacht, exposure via bedrijven en onderwijs voor het belang van jeugdtheater in het onderwijs. • Contacten met onderwijs die tot uiting komen in boekingen voor 2014.
•
Inbedding in lokale infrastructuur (in 2014 vervangt Klasse Uitjes op sommige plaatsen ander bemiddeld aanbod dat nu is wegbezuinigd).
Sinds oktober 2010 is Holland Opera gevestigd in de Veerensmederij, een industrieel monument op de Wagenwerkplaats in Amersfoort en heeft het gezelschap de taak op zich genomen om dit Muziektheater niet alleen regionaal maar ook landelijk op de kaart te zetten. Onderzoek na de laatste producties in eigen huis hebben uitgewezen dat Holland Opera in eigen huis 75% van de bezoekers uit stad en regio trekt en 25% uit de rest van het land.
Holland Opera bewijst zich hiermee als Amersfoorts gezelschap met een landelijke uitstraling. Holland Opera gebruikt het Active Tickets-systeem. Hieruit blijkt dat ook het bezoek aan de overige geprogrammeerde voorstellingen (bv. in het kader van de Klasse Theater Uitjes) in Amersfoort een grote landelijke spreiding kent, men weet Muziektheater de Veerensmederij te vinden.
pagina 11 Holland Opera Jaarverslag 2013
Educatie
Cultuureducatie met kwaliteit vormt een wezenlijk onderdeel van de jeugdproducties van Holland Opera. Aan het lesmateriaal wordt zeer veel zorg besteed. Er wordt altijd een interactieve DVD voor de kinderen gemaakt en werkbladen voor de leerkrachten. Het zelf zingen van de kinderen en het leren luisteren naar en beleven van muziek staan centraal. In het educatiemateriaal van Holland Opera zit een aandeel analyserend luisteren. Mensen (en kinderen) zijn vooral visueel ingesteld. Wat je ziet dat hoor je! Niets is minder waar: je kunt ook dingen horen die je niet ziet. • Een slagwerker kan verschillende dingen tegelijkertijd doen, maar wat hoor je precies?
•
Een zanger kan variaties maken op een melodie, maar wat is dan precies anders?
Het bewuster luisteren naar muziek helpt ook om het verhaal beter te begrijpen. Soms zegt een melodie meer dan de tekst. Dit is dan ook de reden dat veel scholen uit het speciaal onderwijs kiezen voor een bezoek aan Holland Opera met educatieve randprogrammering. Met behulp van kleine oefeningen en luistertestjes leren kinderen spelenderwijs het benoemen van het verschil in: • hoog en laag, • snel en langzaam • variaties op een melodie • het verschil tussen eenstemmig
en meerstemmigheid Ook leren ze luisteren naar de opbouw van een compositie. Door eerst de instrumenten los te laten horen en daarna een voor een toe te voegen horen ze het verschil en kunnen benoemen welk instrument toegevoegd wordt. Op deze manier zijn de kinderen meer betrokken bij de instrumentalisten en volgen goed wat deze doen. De extra laag muziek die op de tekst is geplaatst wordt op deze manier een grote verrijking.
pagina 12 Holland Opera Jaarverslag 2013
Actieve participatie leerlingen Rond de Toverpiano heeft Holland Opera met een aantal scholen een actief educatief traject gevolgd, als pilot van de Muziek Xpress, dit heeft geresulteerd in presentaties van de leerlingen van hun eigen ‘opera’ voorafgaand aan de Toverpiano in de Veerensmederij. Op deze manier werkten de leerlingen actief naar de presentatie van een eigen muziekproductie toe en werden hierbij ondersteund door de professionals van Holland Opera.
Samenwerking met Scholen in de Kunst bij 4 Musketiers Tijdens deze eerste speelperiode is het ensemble aangevuld met 12 jonge dansers van Scholen in de Kunst, de instelling van Amersfoort en omstreken voor amateurkunst en de 15-jarige Danique Kos. Weekblad 7 Days besteedde 2 pagina’s aan de voorstelling.
op haar docenten en cursisten en laat dat graag zien door middel van presentaties en tentoonstellingen. Niet alleen binnen de muren van de eigen locaties, maar zeker ook tijdens festival en evenementen van andere culturele organisaties. Hiermee draagt Scholen in de Kunst een steentje bij aan het culturele klimaat in stad en regio.
Scholen in de Kunst is altijd op zoek naar interessante samenwerkingsvormen met collegainstellingen in de regio, waar zij haar passie voor kunst en cultuur mee kan delen. Zo ook met Holland Opera. In de productie 4 Musketiers is een rol weggelegd voor de jonge cursisten van dansdocente Nelse van Heurck, die voor de choreografieën tekent. Scholen in de Kunst is trots
Voor de 12 kinderen die hebben meegewerkt aan deze opera is het een unieke ervaring om het werkproces van professionele musici en makers van zo dichtbij mee te maken. Aan de reprise van de voorstelling in 2016 zullen de kinderen niet meewerken, binnen de regie is hier rekening mee gehouden.
pagina 13 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
pagina 14 Holland Opera Jaarverslag 2013
Danique Kos Danique Kos (1998) speelt al sinds haar zevende jaar percussie. Ze is begonnen met djembé en speelde jaren in een kindershowband. Sinds twee jaar krijgt ze les van Eddie Conard. Ze heeft inmiddels al diverse prijzen in de wacht gesleept, waar onder 3 keer 2e prijs en 1 keer gedeelde 1e prijs bij het AMP percussiefestival. Tevens was ze in 2013 finalist tijdens het WCOPA (World Championships of Performing Arts, te Hollywood, Californië). Het team van Holland Opera hoorde haar spelen in de Lieve Vrouw met pianist Thijs Borsten. Danique gaf aan zeer geïnteresseerd te zijn om bij het maakproces van een opera te worden betrokken en zo ontstond een intensieve en vruchtbare samenwerking. Stageplaatsen Holland Opera is een erkend opleidingsinstituut. Studenten van diverse opleidingen lopen stage bij Holland Opera, zo werkt het gezelschap met: • Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam, OPP (Opleiding Productie Podiumkunsten) en OTT (Opleiding Techniek en Theater) • Mediacollege Amsterdam (afdeling techniek en video) • ArtEZ Arnhem (educatie) • Conservatorium Den Haag (afdeling zang) • Conservatorium Utrecht (afdeling zang)
• •
Theaterschool Maastricht (regieopleiding) ROC Midden Nederland
B.Slim, B-Musketier Rondom de 4 Musketiers heeft Holland Opera het educatieprogramma ‘6 Kamp 4 Musketiers’ uitgevoerd. In dit project kregen kinderen de kans zich van hun beste ‘Musketier’-kant te laten zien door te klimmen, tijgeren, springen en balanceren op een groot parcours op de Wagenwerkplaats. Tussendoor kwamen ze op een speelse manier iets te weten over gezonde voeding, door middel van een estafette waarin voedselstukken in een bak ‘gezond’ of ‘ongezond’ moesten worden gelegd.
het hoogst is – hierin mee te nemen. Holland Opera is gevestigd in een van de prioriteitswijken: het Soesterkwartier. De centrale en ruimtelijke ligging van Holland Opera lenen zich uitstekend om deze prioriteitswijk en andere wijken in Amersfoort, te betrekken bij het thema beweging.
De gemeente Amersfoort wil met het programma B.SLIM overgewicht onder jongeren aanpakken. ‘Eet gezond, beweeg meer’, zo luidt de slogan. De gemeente hoopt met name de zogenaamde prioriteitswijken – waar het percentage overgewicht
pagina 15 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
De Theaterkrant/Kester Freriks * * * * * ‘Ontroerend is het slotbeeld: een meeuw vliegt over, naar de zee. De ontroerende suggestie is dat de moeder niet meer leeft. Natuurlijk, daarom mag hij geen telefoon aannemen als zijn moeder belt. Zij belt namelijk niet. Zij is een vogel van de zee. De zangers en de slagwerkmuziek gaan met elkaar een fraaie synthese aan. De toverpiano is muziektheater dat zeker ook volwassenen weet te intrigeren.’
pagina 16 Holland Opera Jaarverslag 2013
De Toverpiano wereldpremière 16 februari 2013 Naar Zee wordt de Toverpiano De oorspronkelijke titel van de Toverpiano was ‘Naar Zee’. Deze titel is veranderd in overleg met de programmeurs van de theaters, Museum Speelklok te Utrecht en de diverse skv’s. Zij vonden de titel te weinig aansprekend voor het publiek en wilden graag een marketingtechnisch aansprekende titel. De Toverpiano is een jeugdopera waarbij de noodzaak om het verhaal muzikaal te vertellen zich letterlijk vertaalt in een vader die zijn zoon als aanstormend concertpianist ziet. Het gegeven dat de opera volledig gezongen is en dat er constant gemusiceerd wordt is volledig geïntegreerd in het concept, daarnaast wordt er een maatschappelijk relevant onderwerp aangesneden; de hooggespannen verwachtingen die ouders over de ontwikkeling van hun kinderen kunnen hebben. Gastregie Holland Opera zoekt steeds regisseurs waarvan het gezelschap denkt dat deze geschikt zijn om opera voor de jeugd te regisseren, ervaren makers die bekend staan om hun vormbewustzijn en muzikaliteit en graag een voorstelling voor kinderen willen maken of jong talent dat een grote passie toont om zich te bekwamen in het werken met muziek voor de jeugd.
De muziek De muziek is gecomponeerd door Toek Numan; ingebed in de klassieke traditie met duidelijke referenties aan de muziek van nu heeft hij tal van stijlcitaten gecombineerd tot een nieuw idioom. Een van de bijzonder muzikale uitgangspunten van de productie de Toverpiano kwam tijdens het compositieproces te liggen bij de ingebouwde computer in de piano (piano-disc systeem).
Regisseur Arlon Luijten is in staat om op (ogenschijnlijk) eenvoudige, maar toch originele wijze zijn zangers te regisseren in een spannend fysiek spel. Luijten heeft, naast een succesvol afgeronde regieopleiding aan de Theaterschool van Maastricht, een dansachtergrond. Zeer interessant zijn de dansante bewegingen die hij de spelers in de Toverpiano liet uitvoeren. Zo staat de vader veelal in vreemde, strakke, uit het lood staande houdingen, springt de zoon een meter hoog in de lucht als de telefoon gaat en gaan achtervolgingen altijd achterstevoren. De regie focust op de patronen waarin vader en zoon gevangen zitten en de processen die in gang gezet worden om hen daaruit te bevrijden.
Daarnaast schreef Numan voor slagwerker Christiaan Saris muziek waarbij hij maar liefst 15 pedalen met effecten, 2 synthesizers, marimba, vibrafoon en tal van klein slagwerkmateriaal bespeelt. Al met al zorgen componist en instrumentalist ervoor dat de klankkleur af en toe een heel orkest suggereert en dan weer de spanning opwekt (door middel van een enkel effect) zoals we dat kennen uit films van Hitchcock. Met zijn instrumentarium becommentarieert en stuurt hij de gebeurtenissen. Hij is als het ware de verteller van het verhaal, zo helpt hij vader en zoon om elkaar te vinden. Voeg daarbij de disklavier als personage, een architecturaal object en natuurlijk een instrument dat bespeeld wordt en uit zichzelf kan spelen en het plaatje is compleet.
pagina 17 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Ontwikkeling De kritiek in de beginfase van de Toverpiano betrof vooral de zwaarte van de voorstelling. Ondanks het feit dat Toek Numan geestige en zeer afwisselende muziek had geschreven vonden een aantal mensen dat de strengheid van de vader, de stugheid tussen vader en zoon en met name de woede-uitbarstingen van vader te heftig. Na de première en de eerste reeks voorstellingen is de regisseur eind oktober opnieuw met de spelers aan de slag gegaan. Er is gezocht naar een betere balans in de fysieke expressie van de spelers. Het absurde van situaties werd door de regisseur sterker aangezet door de fysiek van vader Niek Idelenburg, extremer neer te zetten. Bij de reprise (voorjaar 2014) verwacht het artistiek team dat dit nog verder zal groeien. Over de muziek is men tevreden, maar in overleg met de librettist, Joke Hoolboom, zijn er een aantal coupures aangebracht in de tekst (en daarmee in de muziek). Dit geeft de voorstelling meer vaart, voorkomt onnodige herhalingen en bevordert de lichtheid zonder het drama tekort te doen. Tevens wordt bij de reprise een deel van de vormgeving herzien.
pagina 18 Holland Opera Jaarverslag 2013
Vormgeving Vormgever Douwe Hibma staat garant voor een originele effectieve vormgeving. Hij heeft de verstikkende grijze ruimte vormgegeven waarin vader en zoon al jaren vertoeven en de piano ontworpen als ‘een vleugel op zijn kop’, wat bij jong en oud vragen oproept. Aan het einde van de voorstelling openen de wand en de piano zich om de buitenwereld binnen laten. Bij de montage van de film van de voorstelling merkten editors en regisseur dat je het ontbreken van kleur in de voorstelling erg mist. Besloten is dan ook om bij de reprise de vader als driftig personage zijn innerlijke wereld naar buiten te laten brengen en in het felrood te kleden. Hiermee zorg je dat de vormgeving, muziek, libretto en regie een geheel gaan vormen. Reprise Veel potentiële afnemers zijn in 2013 komen kijken en waren enthousiast. Zij hebben gevraagd om de voorstelling in reprise te nemen (dit was ook al het plan vanwege de kosten) en zo zijn er in het voorjaar van 2014 wederom 34 voorstellingen gepland.
Boven: Oorspronkelijke foto Ben van Duin Onder: Bewerking door grafisch vormgever Erwin van Wanrooij
pagina 19 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Theaterkrant, Oswin Schneeweisz *****
‘Een oogstrelende Blauwbaard’ ‘Wederom is Holland Opera erin geslaagd om, ondanks de harde bezuinigingsklappen uit Den Haag, een fenomenaal mooie, eigentijdse en overtuigende voorstelling te maken.’
pagina 20 Holland Opera Jaarverslag 2013
Blauwbaard op Fort Rijnauwen première 21 juni 2013 ‘De Vrede van Utrecht heeft van stad en provincie Utrecht de opdracht om de reputatie van Utrecht als internationale kennis- en cultuurregio met een aansprekend programma voor 2013 waaraan zoveel Utrechters als mogelijk meedoen’. Deze ambitie kunnen wij alleen maar waarmaken met goede en sterke partners. Al vanaf onze start in 2005 is Holland Opera zo’n partner!’ Peter de Haan, intendant Vrede van Utrecht Holland Opera binnen de Vrede van Utrecht In het kader van de programmering van de Vrede van Utrecht (VvU) maakt Holland Opera sinds 2005 voorstellingen op bijzondere locaties in de provincie Utrecht. Met ingang van 2009 vielen de locatieprojecten van Holland Opera binnen de Zomer van Utrecht, een festival georganiseerd door de VvU, gedurende de zomermaanden en in 2013 onder de titel ‘De linie viert de Vrede’. Fort Rijnauwen maakt deel uit van de Hollandse Waterlinie en de programmering op de forten is een belangrijk onderdeel binnen de viering van de Vrede van Utrecht 2013. Opera op Fort Rijnauwen Drie keer eerder heeft Holland Opera op Rijnauwen gespeeld (Dido and Aeneas 2005, King Arthur 2009, The Tempest 2011). Alle keren werd vooral het feeërieke en weidse landschap binnen de regie gebruikt. Deze keer zoomde Holland Opera in op het fort, de burcht van Blauwbaard. Net
als bij de Veerensmederij (de eerdere locatie waar Blauwbaard heeft gespeeld in 2010) kent het Fort op de wal 7 dubbele deuren, hermetisch gesloten als de voorstelling begint, maar al gauw geven zij het geheim van Blauwbaard prijs, wanneer zijn 7 eerdere bruiden als schimmen verschijnen. Concept en dramaturgie Blauwbaard is een van de meest gruwelijke verhalen die er geschreven zijn. De man met de baard die onschuldige maagden vermoordt zodra zij zijn geheime kamer betreden. De man die elke vorm van nieuwsgierigheid afstraft met de dood. Waarom doet Blauwbaard dit en wat is zijn drijfveer? Blauwbaard is een man met een groot geheim, een geheim dat hij aan
niemand prijs wil geven. Ook niet aan zijn grote liefde. Blauwbaard zoekt iemand die geen vragen stelt en geen woorden nodig heeft om hem te begrijpen. Want ‘wat is praten anders dan verlangens verbergen’. Pure slechtheid is eendimensionaal. Het is altijd spannender om de innerlijke strijd te zien. Blauwbaard zoekt naar het ultieme, naar iemand die hij volkomen kan vertrouwen. Hij kan het niet laten om haar, zodra hij haar gevonden meent te hebben, onmiddellijk op de proef te stellen. Altijd vecht binnen Blauwbaard doctor Jekyll met mister Hyde. De sterke man die alles durft herbergt een onzekere jongen.
pagina 21 Holland Opera Jaarverslag 2013
Compositie Na drie barokopera’s op Fort Rijnauwen wilde Holland Opera graag de uitdaging aangaan om een nieuwe compositie op deze oude locatie te brengen. Blauwbaard, een opera over een ongrijpbaar figuur en met de aanvulling van twee dommige knechten vroeg om spannende, maar soms ook humoristische muziek. Ideaal voor Chiel Meijering, de componist die in tal van muziekstijlen kan componeren, maar tegelijkertijd niet door de knieën gaat voor makkelijk vermaak.
Meijering houdt van muziek die meteen aankomt in je onderbuik. Niet van noten die je thuis nog eens een paar keer moet herkauwen om dan eindelijk te snappen hoe de vork in de steel zit, maar van stuwende ritmes en pakkende melodieën waarbij het vaak moeilijk stilzitten is. Meijering koos voor veel contrasten in zijn muziek. De instrumentatie; een combinatie van het Carthago Consort (strijkers aangevuld met hobo) en de rockformatie bestaande uit drums en elektrische gitaren, maakt het mogelijk om woede-uitbarstingen van Blauwbaard te illustreren en
daarnaast grote spanning op te roepen met de ‘Hitchcock’-akkoorden van de violen. Het geheel gelardeerd met de nuchtere constatering van de knechten: ‘Wie niet werkt zal niet eten’. “Die nuchtere insteek past wel bij mij”, zegt Meijering hierover. “Ik ben tenslotte ook maar een jongen van de straat.”
pagina 22 Holland Opera Jaarverslag 2013
Samenwerking met dansgezelschap de Stilte Binnen deze operaproductie is intensief samengewerkt met dansgezelschap de Stilte uit Breda. 7 professionele danseressen gaven vorm aan de 7 eerdere bruiden van Blauwbaard. Jack Timmermans, artistiek leider van De Stilte, was verantwoordelijk voor de choreografie waarmee deze danseressen uiting gaven aan de verwachtingen, teleurstelling, woede, angst en overlevingsdrift, die de voorgangers van Judith kenden.
Concept en visie choreograaf Timmermans gaf les aan de Fontys Dansacademie te Tilburg, toen hij met het idee kwam een eigen dansgezelschap op te richten. “In 1994 was De Stilte een feit”. In de visie van Jack Timmermans is de danser een nieuw instrument en geen bevestiging van wat er al klinkt. In de choreografie betekent dit dat de dans nieuwe accenten zet binnen het metrum van de muziek en zich niet opsluit in de maatsoort.
Het idioom van de dans wordt vanuit improvisatie ontwikkeld en vanuit opdrachten die emoties koppelen aan overgave en verzet, aan ontspanning en tegenkracht. De choreografie toont snelle wisselingen van synchrone, verschuivende en solistische dansdelen, waarin zowel het individuele als het gezamenlijke beleven worden uitgedrukt. De dans van de vrouwen toont de verwachtingen, de teleurstelling, de woede, de angst, de ontreddering en de overlevingsdrift. Timmermans heeft in zijn choreografie de locatie optimaal betrokken.
pagina 23 Holland Opera Jaarverslag 2013
Annette Embrechts | 27 december 2013 Volkskrant *****
‘Verraad en vriendschap tonen prachtig herenleed’ ‘Roerend verhaal, mooi vertolkt in een knappe transformatie van decor en kostuums. <> Regisseur Joke Hoolboom heeft in haar operabewerking de grote emoties rond verraad, vriendschap en bedrog fraai naar voren gehaald. Die werken goed in gezongen dialogen. Componist Oene van Geel creëert met zijn speelse en vertellende muziek tegenwicht.’
pagina 24 Holland Opera Jaarverslag 2013
4 Musketiers wereldpremière 21 december 2013 4 Musketiers (werktitel Wisselkind) is een stuk over de absolute wens van kinderen om te weten wie hun biologische ouders zijn. De vraag waar kom ik vandaan is essentieel in het stuk. Daarnaast laat het op een pijnlijke en toch heel humoristische wijze zien hoeveel moeite het deze ‘vaders’ kost om hun dochter te erkennen. Tevens vertelt de jeugdopera over de keerzijde van het heldendom. De drie potentiële vaders zijn (voormalige) helden, oud geworden zijn zij door de koning afgedankt, en welk land herinnert zich de helden van weleer? Het verhaal over de ‘verloren’ vriendschap van drie ouder wordende mannen, het groteske van hun karakters, waarbij ze vaak reageren als kleine jongens en het element van het verraad van de moeder van het meisje dat eindigt in de grote verzoening, geven het geheel een echte feelgoodsfeer mee. Nieuwe jeugdopera De muziek is gecomponeerd door Oene van Geel (winnaar Boy Edgar Prijs 2013). Na de succesvolle samenwerking met het duo Jasper Le Clercq en Oene van Geel als componisten van Feeks (2011), had de artistieke leiding van Holland Opera de behoefte om de samenwerking met Van Geel verder uit te diepen. Ditmaal geen opera voor jongeren, maar voor kinderen vanaf 6 jaar. Holland Opera werkt al jaren aan de opbouw van een
breed jeugdoperarepertoire met tal van hedendaagse componisten. Een klassieke jeugdopera met sterke elementen uit de jazz bestaat nog niet en voegt Holland Opera graag aan zijn repertoire toe. Componist Van Geel heeft, geïnspireerd door het smeuïge libretto en het ‘georganiseerde rommeldecor’ een opera gemaakt waarin ruimte is voor quasiimprovisatie met muziek die op het lijf van de klassiek geschoolde zangers is geschreven. Werkproces met de componist In de zomer van 2013 zijn het artistiek team en Oene van Geel drie maal bijeengekomen om het libretto te lezen, wat korte impressies van mogelijke composities te horen en de mogelijkheden van de zangers en de instrumentalisten te bespreken. Vervolgens is Oene van Geel begonnen met de volledige opzet van de compositie. Het libretto geeft veelvuldig samenzang aan de 3 oude musketiers. Van Geel heeft hierbij harmonieën gebruikt waar de terts weliswaar ontbreekt, maar juist de none tussen de twee uiterste stemmen als kenmerk geldt; het levert een enorme spanning op in de akkoorden. Na aanlevering van een grove eerste versie in september 2013 leek de rol van het meisje, muzikaal te zoet te worden. In overleg met Hoolboom en Idelenburg heeft Van Geel de rol, muzikaal, een veel steviger
karakter gegeven en haar aria’s uitgebouwd. Op deze manier werd ook duidelijk dat het meisje werkelijk een dochter van een van deze wat grove musketiers zou kunnen zijn. Dat de jonge zangeres Donij van Doorn ook over een goede fysiek beschikt en goed overweg kan met de degen, maakte ook dat aspect volkomen geloofwaardig. Het is een van de uitgangspunten van Holland Opera, om niet alleen professioneel talent een podium te bieden, maar ook aankomend talent. Zo speelde, naast de professionals een (talentvol) meisje van 15 jaar oud mee op percussie (Danique Kos). Van Geel en Idelenburg hebben Danique gecoacht, waarbij het uitgangspunt was om haar op een aantal punten werkelijk een aanvulling te laten zijn. Dat is beslist gelukt. Van toneeltekst naar libretto ‘Ik vond het heel tof zaterdag. Ik ben blij dat ik de voorstelling nog heb kunnen zien. Ik was een beetje overweldigd. Het was ook raar, vooral toch omdat ik het zelf gespeeld heb. Maar in de trein terug begon het al aardig in te dalen. Ik hoop dat het lukt om hem te hernemen. Dan kan ik nog eens komen en de rest van de familie meenemen, want ik ben trots.’ Mail 7 januari 2014 Herman van de Wijdeven
pagina 25 Holland Opera Jaarverslag 2013
doen. Eerder werkte het gezelschap met hem samen bij Cyrano de Bergerac en zowel tenor, Niek Idelenburg, als bas ,Wiebe Pier Cnossen, hebben in deze productie schermles van hem gehad en de meest ingewikkelde choreografieën uitgevoerd. Voor zowel Florian Just als Donij van Doorn was het de eerste keer dat zij een degen in handen kregen. Jeroen is dan ook een aantal weken eerder met repeteren met hen begonnen in Amsterdam. Het fysieke element binnen de voorstellingen van Holland Opera spreekt een jong publiek (en vooral een jongenspubliek) bijzonder aan.
De tekst van het toneelstuk De Drie Musketiers van Herman van de Wijdeven is ruim 60 pagina’s en ingedikt tot een libretto van 25 pagina’s. Gezongen tekst neemt meer tijd dan gesproken tekst en de muziek vertelt het verhaal ook, je hebt dus minder woorden nodig. Het is geen gezongen toneelstuk, maar een verdichte tekst geworden, waarmee Oene van Geel goed werken kon. Dialoog van een toneelstuk en tekst wordt zingbaar door het aanbrengen van een metrisch systeem, poëtische vormen, het letterlijk verdichten van de tekst. Zo ontstaat, door zeer nauwkeurig om te gaan met lettergrepen en klemtonen en waar
nodig rijm, de mogelijkheid voor een componist om gericht muziek op het libretto te schrijven. Dialogen veranderen in duetten, een aria wordt omlijst door een terzet. er worden meerstemmige stukken en recitatieven geschreven in een zich duidelijk herhalend metrum, waardoor de componist stukken muziek, aria’s of duetten kan laten terugkomen. Gevechtschoreografie Bij een opera als 4 Musketiers moet natuurlijk wel ‘live’ gestreden worden. Holland Opera heeft dan ook Jeroen Lopes Cardozo benaderd om de choreografie van de schermscènes te
Reprise seizoen 2015 - 2016 De productie wordt voor de grote zaal in het voorjaar 2015 verkocht door Theaterbureau Slot aan de Nederlandse en Belgische theaters. Er zijn al verschillende programmeurs naar de voorstelling in de Veerensmederij geweest en de reacties zijn zeer positief. Holland Opera verwacht tussen 20 en 25 voorstellingen in het voorjaar van 2016 van 4 Musketiers te kunnen spelen, zowel als vrije voorstelling en als besloten schoolvoorstelling. Ter ondersteuning van de verkoop zijn er publiciteitsfoto’s gemaakt door Ben van Duin. 4 Musketiers is tijdens twee voorstellingen met drie camera’s gefilmd. Deze filmische registratie zal ook dienen ter promotie.
pagina 26 Holland Opera Jaarverslag 2013
Lever deze coupon in en jullie ontvangen een gratis welkomstdrankje!
M FA
E I L I E F S T I VAL
de toverpiano
Gratis
In voorbereiding
Vrienden van
hollandopera.nl
Arrangementen met workshops en extra’s
Intensieve samenwerking met een aantal scholen uit Amersfoort en omstreken, waarbij gekozen kan worden uit 4 verschillende stations. Alle ‘muziektreinen’ voeren uiteindelijk naar het Centraal Station; de theaterzaal van de Veerensmederij, waar de kinderen een voorstelling bezoeken.
Met je familie uit in Amersfoort
De Toverpiano is geregisseerd door Arlon Luijten. Hij studeerde in 2003 af aan de Toneelacademie Maastricht en ontving daar de Hustinxprijs. Sindsdien werkt hij als regisseur/ choreograaf met dansers, acteurs en muzikanten aan een fysieke theatertaal.
Educatief project waarbij het zelf maken van muziek door kinderen en jongeren voorop staat.
Klasse Theater Uitjes Een bijzondere samenwerking tussen vijf professionele jeugdgezelschappen die vijf disciplines vertegenwoordigen en voorstellingen in elkaars huis (4 regio’s) gaan spelen.
30 maart t/m 13 april
De Muziek Xpress
Theaterbezoek met het gevoel van vakantie!
Reprise de Toverpiano Nieuwe jeugdopera van Toek Numan, gastregie Arlon Luijten, naar ‘Jongen van Zee’ van Ignace Cornelissen.
Klasse Theater Uitjes gevormd door De Stilte (dans), Het Houten Huis (beeldend), Het Laagland (toneel), Kwatta (muziektheater) en Holland Opera, toert in maart en april in de eigen theaters van de gezelschappen.
Het is aan de scholen zelf hoe intensief ze het traject willen bewandelen; van workshop tot eigen voorstelling en presentatie. 2 maart t/m 24 april in de Nederlandse theaters
Januari t/m december 2014
Tour maart – april 2014
pagina 27 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Orfeo Underground Sinds 2005 creëert en organiseert Holland Opera voorstellingen op onvoorspelbare en ongewone plaatsen binnen de provincie Utrecht; zoals een betonfabriek, museum, of fort. Het is een andere manier van opera maken, maar het is dan ook tijd om nieuwe uitdagingen aan te gaan en te onderzoeken of het mogelijk is om het publiek meer dan deelgenoot te maken en daarmee meer draagvlak te creëren voor muziek, muziektheater en opera.
Suikertantes Nieuwe kerstvoorstelling in de Veerensmederij, gaat in het voorjaar van 2015 op tournee door Nederland en België.
Ditmaal gaat Holland Opera de uitdaging aan om een community opera in de parkeergarage onder het Eemplein in Amersfoort te brengen.
Jurrian van Dongen schrijft de tekst en componist Chiel Meijering tekent voor de muziek, een levendige crossover tussen dance en klassiek.
De opera L’Orfeo van Claudio Monteverdi is gebaseerd op de mythe van Orfeo en Euridice: het prachtige verhaal van de zanger Orfeo die zijn gestorven bruid Euridice tracht terug te halen uit het dodenrijk.
Holland Opera werkt bij de kerstvoorstelling samen met een kinderkoor uit Amersfoort.
Vervolg op de succesvolle jeugdopera Tantes (2006). De 3 tantes bevrijden zich uit hun potjes en gaan op zoek naar Sam, het meisje met het slimme varkentje. Opnieuw volgt een strijd om de mooiste kinderstemmen, waarbij het geweten van Tante Flos een belangrijke rol vervult…
Bij deze nieuwe opera op locatie wordt samengewerkt met drie amateurkoren, het Carthago Consort, Conservatorium Utrecht, een dj en een danseres. Première 22 mei 2014
Wereldpremière 20 december 2014
pagina 28 Holland Opera Jaarverslag 2013
Algemeen Het bestuur Het bestuur bekleedt functies in de politiek, advisering, architectuur en de accountancy. Over het geheel genomen een gevarieerd samengesteld bestuur dat Holland Opera op tal van vlakken kan adviseren en (be)sturen. René Leegte (1968) voorzitter bestuur Holland Opera (2008) Lid Tweede Kamer voor de VVD neven activiteiten: Secretaris bestuur Beheerstichting Behoud Veerensmederij Bestuurslid Penitum de Belten Oprichter en bestuurslid van Goodstart Foundation Lid Rotary Den Haag Voorzitter bestuur Stichting Bas van Hengel Sybren Kalkman (1944) penningmeester bestuur Holland Opera (2003) Voorheen accountant bij KPMG Adviseur (financiële) governance vraagstukken nevenactiviteiten Lid Bestuur de Bloemenhove Kliniek lid Raad van Commissarissen Stedenfonds Amsterdam Redactielid website nederland-schrijft.nl Verder schrijft hij: met zijn boek ‘Struikelbank’ heeft hij de Haarlemse Debuutprijs 2011 gewonnen.
Edward van Schaijk (1968) secretaris bestuur Holland Opera (2012) consultant / interim manager ruimtelijke ordening / vastgoed bij OPPS in Zeist nevenactiviteiten fagottist vader van twee leuke dochters Johan Koopman (1966) bestuurslid Holland Opera (2008, afgetreden op 9 december 2013) Directeur/eigenaar Studio WA nevenactiviteiten Voorzitter Medezeggenschapsraad Vrije School te Amersfoort (20062009) Vice-voorzitter Dagelijks Bestuur STAGG (tot medio 2009) Lid Lighthouse Club departement Amsterdam / lid programmacommissie Lid Vereniging van Amersfoortse Ondernemers (VAO) Jurylid NVTG Bouwaward 2010 Lid Rotary Club Amersfoort Peter de Haan (1957) bestuurslid Holland Opera (december 2013) Intendant de Vrede van Utrecht project manager Stichting Museum WO II Nevenactiviteiten Lid bestuur De Werkplaats, school voor VO (Vmbo-t, Havo, VWO, Gymnasium) en PO, Bilthoven (2005 – heden) Lid kwaliteitsraad kunst- en cultuureducatie Amsterdam (2013 – heden)
Cultural governance Het bestuur en directie van Holland Opera conformeren zich geheel aan de Code Cultural Governance. In afwijking van de code is besloten de penningmeester te benoemen voor een derde bestuurstermijn van vier jaar ter waarborging van de continuïteit onder de snel wisselende financiële omstandigheden als gevolg van het wegvallen van het overheidssubsidie via het FPK. Comité van aanbeveling Dhr. Willibrord van Beek | Commissaris van de Koning Utrecht Dhr. Lucas Bolsius | burgemeester Amersfoort Mw. Miranda van Kralingen | artistiek leider Opera Zuid Dhr. Jan Willem de Vriend | chefdirigent Orkest van het Oosten Varia Naast artistiek leider van Holland Opera is Niek Idelenburg dirigent en muzikaal leider van het Amsterdams Bach Consort (ABC) en het Carthago Consort (CC). Met het ABC, bestaande uit een professioneel barokensemble en kamerkoor realiseert hij gemiddeld vijf verschillende projecten (vijftien concerten) per seizoen. Naast Idelenburg, als vaste dirigent, werkt het ABC met gastdirigenten als Jos van Veldhoven, Nico van der Meel, Bart Schneemann en Erik van Nevel.
pagina 29 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Medewerkers Idelenburg maakt deel uit van de werkveldcommissie klassiek zang voor het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Joke Hoolboom is artistiek leider, regisseur en algemeen directeur van Holland Opera. Daarnaast regisseert zij (2-jaarlijks) de zomerbarokopera’s voor het Amsterdams Bach Consort. Dit is ook een gelegenheid waarbij Hoolboom (jonge) zangers beter leert kennen, zodat deze mogelijk ingezet kunnen worden bij producties van HO. In maart 2013 regisseerde zij 2 jonge acteurs bij de Zapp-Mattheus van het ABC, een bewerking van de Mattheus Passion door schrijver Simon van der Geest. Dit theatrale concert gaat in 2014 in reprise. Hoolboom was tot eind 2013 voorzitter van de gebruikersvereniging Wagen!Werkplaats in Amersfoort en is voorzitter van het bestuur van Muziektheater de Veerensmederij. In seizoen 2013-2014 is zij bij Het Gelders Orkest aangesteld als artistiek producent van de Labconcerten (speciale concerten om een nieuw publiek te trekken).
de Toverpiano Toek Numan Arlon Luijten Joke Hoolboom Niels Pieterse Douwe Hibma Sophie Ketting en Ineke Duivenvoorde Maarten Warmerdam Tom Gelissen Niels Kingma of Justin Menzo Tim van Diepen of Arne Bock Wendy de Boer Hedwich Hoetink Tim Boersma Online boswachters Bianca van Varik Ninske Repko Ruben Pest Wim Dijkstra Saskia Brons Nick Goudkuil
componist regie libretto / zakelijke directie dramaturgie decorontwerp kostuums lichtontwerp geluidsontwerp lichttechniek geluidstechniek sales en sponsorwerving productie marketing online marketing website, publiciteit educatie opname en editing lesmateriaal repetitor stage communicatie en kantoor regieassistent
Spel Florian Just Niek Idelenburg Chris Saris
Otto vader en James de butler (melodisch) slagwerk
DVD en CD-opname Camera 1 Camera 2 Camera 3 Geluid Editing
Pieter Huisman Ruben Pest Joke Hoolboom Tom Gelissen Ruben Pest & Joke Hoolboom
Workshops Niek Idelenburg Chris Saris Ninske Repko Ralph Kooijman
zang slagwerk spel spel & regie
pagina 30 Holland Opera Jaarverslag 2013
Blauwbaard Creatie Muziek Libretto Regie Choreograaf Decor Lichtsculpturen Lichtontwerp Geluidsontwerp Kostuumontwerp Grime
Chiel Meijering Imme Dros Joke Hoolboom Jack Timmermans Douwe Hibma Andrea Dröes Maarten Warmerdam Paul Jeukendrup Sophie Ketting en Ineke Duivenvoorde Bernadette Hilhorst
Solisten Blauwbaard Niek Idelenburg Judith Leonie van Veen Anna Fenna Ograjensek Tochtlat Florian Just Stoppel Arnout Lems Koor Leonie van Veen Fenna Ograjensek Judith van den Dool Carthago Consort Hobo Ron Tijhuis Viool Machteld van Delft (concertmeester) Laura Brüggen Noortje Braat Marleen Veldstra Heleen Knoop Jurriette van der Hoeven Altviool Tom Moonen Rena Scholten Cello Diederik van Dijk Elektrische gitaar Martin Jagt Bas Bart Soeters Slagwerk Tjaco Oostdijk
Dansers de Stilte Asja Lorencic Ellis Pijnenborg / Zoë Wijnsouw Houkje van Hoek Rosa Allessie Wiktoria Czakon Yevgenia Kasatkina Ying Matthijsse Productie Technische productie Productie Marketing Online marketing Publiciteit | vrijwilligerscoördinator Decorbouw Regie assistentie Repetitor Voorstellingsleiding Geluidstechniek Zendertechniek Lichttechniek Volgspot Stage techniek Camera Editing Geluidsmix Grime Kleedster
pagina 31 Holland Opera Jaarverslag 2013
Joost Verlinden Hedwich Hoetink Tim Boersma Anne Jan Roeleveld Bianca van Varik Arjen Bouw Jet van Heteren Douwe Hibma Durk Hibma Johannes Hibma Aidan Raidier Cor Zegers Ralph Kooijman Felicity Goodwin Roland van Joolen Arne Bock Tim van Diepen Niels Kingma Djordi Veerman Wilbert van den Boogert Annemaaike Haffmans Marvin van Veltom Pieter Huijsman Joke Hoolboom Rene Heijnen Joke Hoolboom en Ruben Pest Tom Gelissen Roos van Hees Eva Poppe Vivienne Melchers Annet Koorevaar
hollandopera
Stage allround Fotografie Grafisch ontwerp
Saskia Brons Ben van Duin Erwin van Wanrooy
Media partner BravaTVNL klassiek RTV Utrecht Pathé Bioscopen 4 Musketiers Oene van Geel Joke Hoolboom Olaf Mulder Nelse van Heurck Jeroen Lopes Cardozo Douwe Hibma Sophie Ketting en Ineke Duivenvoorde Maarten Warmerdam Tom Gelissen Justin Menzo Tim van Diepen Hedwich Hoetink Anne Jan Roeleveld Bianca van Varik Ninske Repko Ruben Pest Felicity Goodwin Peter Jan Schreur Sophie Cornelissen Floor Idelenburg Nadja Turlings Carola van Vliet
componist regie & libretto (naar ‘3 Musketiers’ van Herman van de Wijdeven) dramaturgie choreografie dansers Scholen in de Kunst gevechtschoreografie decorontwerp kostuums lichtontwerp geluidsontwerp lichttechniek geluidstechniek productie online marketing website, publiciteit educatie opname en editing lesmateriaal repetitor stage communicatie en kantoor regieassistent begeleiding dansers kleedster stage techniek
Musici Donij van Doorn Louise | sopraan Niek Idelenburg Porthos | tenor Florian Just Aramis | bariton Wiebe Pier Cnossen Athos | baritone Jurgen Burdorf gitaren Diederik van Dijk cello Danique Kos slagwerk Dansers Scholen in de Kunst Hannah Lak Estrella Smith Silke Hazendonk Guusje Janssen Yp Janssen Rosa van der Wolf Pippe van Leersum Cato Meissner Loukje van Rooijen Yasmine Smulders Nienke Verwoert Nina Yetek DVD en CD-opname Camera 1 Pieter Huisman Camera 2 Ruben Pest Camera 3 Joke Hoolboom Editing Ruben Pest & Joke Hoolboom Geluidsmix Tom Gelissen
pagina 32 Holland Opera Jaarverslag 2013
Speelijsten Gespeelde voorstellingen 2013 T= tryout, S = schoolvoorstelling, V= vrije voorstelling, B = besloten voorstelling Titel
datum
tijd
speelplek
Sneeuwwit Sneeuwwit kerst 1/2/2013 14:00 Veerensmederij Sneeuwwit kerst 1/2/2013 16:00 Veerensmederij Sneeuwwit kerst 1/3/2013 14:00 Veerensmederij Sneeuwwit kerst 1/4/2013 16:00 Veerensmederij Sneeuwwit kerst 1/5/2013 16:00 Veerensmederij Sneeuwwit kerst 1/6/2013 16:00 Veerensmederij totaal aantal bezoekers: 900 De Toverpiano De Toverpiano 2/12/2013 De Toverpiano 2/13/2013 De Toverpiano 2/14/2013 De Toverpiano 2/16/2013 De Toverpiano 2/17/2013 De Toverpiano 2/19/2013 De Toverpiano 2/20/2013 De Toverpiano 2/21/2013 De Toverpiano 2/22/2013 De Toverpiano 2/23/2013 De Toverpiano 2/25/2013 De Toverpiano 2/25/2013 De Toverpiano 2/26/2013 De Toverpiano 2/26/2013 De Toverpiano 2/27/2013 De Toverpiano 2/28/2013 De Toverpiano 3/4/2013 De Toverpiano 3/4/2013 De Toverpiano 3/5/2013 De Toverpiano 3/5/2013 De Toverpiano 3/6/2013 De Toverpiano 3/6/2013 De Toverpiano 3/7/2013 De Toverpiano 3/7/2013 De Toverpiano 3/13/2013 De Toverpiano 3/17/2013 De Toverpiano 3/18/2013
10:30 10:30 10:30 19:30 14:30 14:30 14:30 14:30 14:30 14:30 10:30 13:30 10:30 13:30 10:30 10:00 11:00 13:30 10:30 13:30 9:45 11:30 10:30 13:30 16:30 14:30 10:30
Veerensmederij Veerensmederij Veerensmederij Veerensmederij Veerensmederij Museum Speelklok Museum Speelklok Museum Speelklok Museum Speelklok Museum Speelklok Schouwburg Amphion Schouwburg Amphion Schouwburg Amphion Schouwburg Amphion Schouwburg Amphion Schouwburg Amphion Theater de Kom Theater de Kom Theater de Kom Theater de Kom Theater de Kom Theater de Kom Theater de Kom Theater de Kom Veerensmederij Schouwburg de Agnietenhof Schouwburg de Agnietenhof
bezoekers T/S/V/B Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort
M M M M M M
152 99 207 143 152 147
V V V V V V
Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Doetinchem Doetinchem Doetinchem Doetinchem Doetinchem Doetinchem Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Amersfoort Tiel Tiel
M M M M M U U U U U O O O O O O M M M M M M M M M O O
290 85 77 112 102 150 146 134 127 112 215 215 222 210 201 214 180 196 187 189 194 192 181 183 64 85 144
T T T V V V V V V V S S S S S S S S S S S S S S V V S
pagina 33 Holland Opera Jaarverslag 2013
De Toverpiano 3/18/2013 13:30 Schouwburg de Agnietenhof Tiel O 145 S De Toverpiano 3/19/2013 10:30 Schouwburg de Agnietenhof Tiel O 122 S De Toverpiano 3/24/2013 14:30 Odeon Zwolle O 52 V De Toverpiano 3/26/2013 13:30 Houten Huis/ Grand Theatre Groningen N 90 S De Toverpiano 4/3/2013 14:30 De Stilte Breda Z 52 V De Toverpiano 4/4/2013 10:30 De Stilte Breda Z 67 S De Toverpiano 4/4/2013 13:30 De Stilte Breda Z 58 S De Toverpiano 4/18/2013 10:30 Theater aan de Slinger Houten M 229 S De Toverpiano 4/18/2013 13:30 Theater aan de Slinger Houten M 216 S De Toverpiano 4/19/2013 10:00 Theater aan de Slinger Houten M 234 S De Toverpiano 4/21/2013 14:30 Het Laagland Sittard Z 24 V De Toverpiano 4/22/2013 10:30 Het Laagland Sittard Z 59 S De Toverpiano 4/22/2013 13:30 Het Laagland Sittard Z 48 S De Toverpiano 4/24/2013 10:30 Veerensmederij Amersfoort M 240 S De Toverpiano 4/25/2013 10:30 Veerensmederij Amersfoort M 256 S De Toverpiano 4/26/2013 10:30 Veerensmederij Amersfoort M 305 S De Toverpiano 4/28/2013 14:30 Veerensmederij Amersfoort M 93 V totaal aantal bezoekers: 6697 Blauwbaard Blauwbaard 6/19/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 116 V Blauwbaard 6/20/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 378 V Blauwbaard 6/21/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 432 V Blauwbaard 6/27/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 406 V Blauwbaard 6/29/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 572 V Blauwbaard 6/30/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 325 V Blauwbaard 7/4/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 456 V Blauwbaard 7/5/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 629 V Blauwbaard 7/6/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 720 V Blauwbaard 7/11/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 691 V Blauwbaard 7/12/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 719 V Blauwbaard 7/13/2013 21:15 Fort Rijnauwen Bunnik M 714 V totaal aantal bezoekers: 6158
pagina 34 Holland Opera Jaarverslag 2013
De Toverpiano De Toverpiano 10/30/2013 10:30 De Veerensmederij De Toverpiano 10/31/2013 10:30 De Veerensmederij De Toverpiano 10/31/2013 13:30 De Veerensmederij De Toverpiano 11/3/2013 15:00 Parkstad Limburg Theaters De Toverpiano 11/10/2013 14:30 Verkadefabriek / November Music De Toverpiano 11/10/2013 16:15 Verkadefabriek / November Music De Toverpiano 11/11/2013 10:15 Verkadefabriek / November Music De Toverpiano 11/17/2013 13:30 Stadsschouwburg Arnhem De Toverpiano 11/24/2013 15:00 Rotterdamse Schouwburg De Toverpiano 11/30/2013 16:00 Jeugdtheater De Krakeling De Toverpiano 12/1/2013 14:30 Jeugdtheater De Krakeling totaal aantal bezoekers: 1216
Amersfoort Amersfoort Amersfoort Heerlen Den Bosch Den Bosch Den Bosch Arnhem Rotterdam Amsterdam Amsterdam
M M M Z Z Z Z O W W W
185 182 211 123 70 25 59 59 100 76 126
S S S V V V S V V V V
De Muze De Muze 12/1/2013 11:00 Jeugdtheater De Krakeling Amsterdam W 26 V totaal aantal bezoekers: 26 4 Musketiers 4 Musketiers 12/18/2013 16:00 De Veerensmederij Amersfoort M 28 B 4 Musketiers 12/19/2013 10:30 De Veerensmederij Amersfoort M 95 S 4 Musketiers 12/19/2013 13:30 De Veerensmederij Amersfoort M 112 S 4 Musketiers 12/20/2013 10:30 De Veerensmederij Amersfoort M 105 S 4 Musketiers 12/21/2013 14:00 De Veerensmederij Amersfoort M 88 V 4 Musketiers 12/21/2013 16:00 De Veerensmederij Amersfoort M 146 V 4 Musketiers 12/22/2013 14:00 De Veerensmederij Amersfoort M 93 V 4 Musketiers 12/22/2013 16:00 De Veerensmederij Amersfoort M 99 V 4 Musketiers 12/23/2013 14:00 De Veerensmederij Amersfoort M 88 V 4 Musketiers 12/23/2013 16:00 De Veerensmederij Amersfoort M 103 V 4 Musketiers 12/25/2013 14:00 De Veerensmederij Amersfoort M 149 V 4 Musketiers 12/25/2013 16:00 De Veerensmederij Amersfoort M 86 V 4 Musketiers 12/26/2013 14:00 De Veerensmederij Amersfoort M 148 V 4 Musketiers 12/26/2013 16:00 De Veerensmederij Amersfoort M 90 V 4 Musketiers 12/28/2013 14:00 De Veerensmederij Amersfoort M 154 V totaal aantal bezoekers: 1584
pagina 35 Holland Opera Jaarverslag 2013
Optredens op uitnodiging Nieuwjaarsreceptie Provincie Utrecht 1/2/2013 Het Provinciehuis Utrecht M 510 V Culturele Zondag Utrecht 3/3/2013 De Bijenkorf Utrecht M 250 V Culturele Zondag Utrecht 3/3/2013 De Bijenkorf Utrecht M 250 V Culturele Zondag Utrecht 3/3/2013 De Bijenkorf Utrecht M 250 V Culturele Zondag Utrecht 3/3/2013 De Bijenkorf Utrecht M 250 V RESEO 4/3/2013 Weense Staatsopera Wenen | Oostenrijk Int. 180 V Kf Heinfonds 75 jaar 5/31/2013 Manege den Toom Doorn M 320 B Opening seizoen 2013-2014 AMSUP 9/14/2013 Theater de Flint Amersfoort M 215 V Dag van de Burgemeesters 10/3/2013 De Veerensmederij Amersfoort M 210 B Totaal aantal bezoekers: 2435 Educatieactiviteiten Educatieactiviteiten | workshops 1/21/2013 Basisschool Kontiki Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 2/5/2013 Van Voorthuijzenschool (S.O) Amersfoort M 25 Educatieactiviteiten | workshops 2/7/2013 Basisschool Kontiki Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 2/7/2013 Van Voorthuijzenschool (S.O) Amersfoort M 25 Educatieactiviteiten | workshops 2/13/2013 Van Voorthuijzenschool (S.O) Veerensmederij M 85 Educatieactiviteiten | workshops 2/14/2013 Basisschool Kontiki Veerensmederij M 77 Educatieactiviteiten | workshops 2/26/2013 Basisschool Pallas Athene Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 3/12/2013 Vathorstcollege Amersfoort M 125 Educatieactiviteiten | workshops 3/14/2013 Basisschool t Palet Maarssen M 30 Educatieactiviteiten | workshops 3/21/2013 Basisschool Kameleon Amersfoort M 31 Educatieactiviteiten | workshops 4/2/2013 Basisschool Pallas Athene Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 4/2/2013 Basisschool Kameleon Amersfoort M 30 Educatieactiviteiten | workshops 4/3/2013 Basisschool de Wegwijzer Wijk bij Duurstede M 28 Educatieactiviteiten | workshops 4/4/2013 Basisschool Pallas Athene Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 4/4/2013 Basisschool Kameleon Amersfoort M 30 Educatieactiviteiten | workshops 4/8/2013 Vathorstcollege Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 4/9/2013 Vathorstcollege Amersfoort M 30 Educatieactiviteiten | workshops 4/10/2013 Vathorstcollege Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 4/11/2013 Kingmaschool (S.O.) Amersfoort M 20 Educatieactiviteiten | workshops 4/12/2013 Basisschool Pallas Athene Amersfoort M 32 Educatieactiviteiten | workshops 4/13/2013 Veerensmederij Amersfoort M 15 Educatieactiviteiten | workshops 4/15/2013 Kingmaschool (S.O.) Amersfoort M 20 Educatieactiviteiten | workshops 4/17/2013 Basisschool t Palet Maarssen M 30 Educatieactiviteiten | workshops 4/18/2013 Basisschool Kameleon Amersfoort M 31 Educatieactiviteiten | workshops 4/18/2013 Kingmaschool (S.O.) Amersfoort M 20 Educatieactiviteiten | workshops 4/19/2013 Basisschool de Wegwijzer Wijk bij Duurstede M 28 Educatieactiviteiten | workshops 4/24/2013 Basisschool t Palet Maarssen M 115 Educatieactiviteiten | workshops 4/24/2013 Vathorstcollege Amersfoort M 125
pagina 36 Holland Opera Jaarverslag 2013
Educatieactiviteiten | workshops 4/25/2013 Basisschool de Wegwijzer Wijk bij Duurstede M Educatieactiviteiten | workshops 4/25/2013 Basisschool Kameleon Amersfoort M Educatieactiviteiten | workshops 4/25/2013 Vathorstcollege Amersfoort M Educatieactiviteiten | workshops 4/26/2013 BS Pallas Athene / Veerensmederij Amersfoort M Educatieactiviteiten | workshops 5/21/2013 Kingmaschool (S.O.) Amersfoort M totaal aantal bezoekers: Educatieactiviteit | B.Slim 12/21/2013 6-Kamp Wagenwerkplaats Educatieactiviteit | B.Slim 12/22/2013 6-Kamp Wagenwerkplaats Educatieactiviteit | B.Slim 12/23/2013 6-Kamp Wagenwerkplaats Educatieactiviteit | B.Slim 12/25/2013 6-Kamp Wagenwerkplaats Educatieactiviteit | B.Slim 12/26/2013 6 Kamp Wagenwerkplaats Educatieactiviteit | B.Slim 12/27/2013 6-Kamp Wagenwerkplaats Educatieactiviteit | B.Slim 12/28/2013 6-Kamp Wagenwerkplaats totaal aantal bezoekers:
Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort
M M M M M M M
131 131 125 201 125 1889 50 50 50 50 50 50 50 350
Uitzendingen televisie + internet BRAVA NLTV (landelijk bereik) 1-1-2013 - 31-12-2013 STYX landelijke televisie | 16 uitzendingen landelijk 280000 1-1-2013 - 31-12-2013 Blauwbaard (2010) landelijke televisie | 16 uitzendingen landelijk 280000 1-1-2013 - 31-12-2013 L ‘Orfeo landelijke televisie | 16 uitzendingen landelijk 280000 1-1-2013 - 31-12-2013 King Arthur landelijke televisie | 16 uitzendingen landelijk 280000 1-1-2013 - 31-12-2013 The Tempest landelijke televisie | 16 uitzendingen landelijk 280000 NTR | Zapp | landelijk bereik 1-1-2013 - 31-12-2013 Sneeuwwit Uitzendingen via internet | 4 uitzendingen landelijk 25000 1-1-2013 - 31-12-2013 Romeo & Zeliha Uitzendingen via internet | 4 uitzendingen landelijk 25000 1-1-2013 - 31-12-2013 Zwanenmeer Uitzendingen via internet | 4 uitzendingen landelijk 25000 1-1-2013 - 31-12-2013 Meisje met de Zwavelstokjes Uitzendingen via internet | 4 uitzendingen landelijk 25000 RTV Utrecht | regionale televisie 12/25/2013 Blauwbaard op Rijnauwen regionale televisie | 4 uitzendingen M 25000 Regiotv Enschede | regionale televisie 1-7-2013 - 31-12-2013 Zwanenmeer regionale televisie | 4 uitzendingen O 25000 totaal aantal kijkers: 1.550.000
pagina 37 Holland Opera Jaarverslag 2013
Samenwerkingsverbanden en financiële partners Samenwerkingsverbanden de Toverpiano Amersfoort Citymarketing basisschool ’t Palet (Maarssen) basisschool Pallas Athene (Amersfoort) basisschool de Kameleon (Amersfoort) basisschool de Wegwijzer (Wijk bij Duurstede) Bibliotheek Eemland Brava NLTV Pathé Bioscopen De Krakeling | Alle 13 goed Kingmaschool (Speciaal Onderwijs) Klasse Theater Uitjes Kunst Centraal Museum Speelklok November Music Scholen in de Kunst Amersfoort Smink Afvalverwerking van Voorthuijzenschool (Speciaal Onderwijs) Vathorst College (voortgezet onderwijs) Samenwerkingsverbanden Blauwbaard de Vrede van Utrecht de Nieuwe Hollandse Waterlinie Gemeente Utrecht Gemeente Amersfoort Provincie Utrecht Gemeente Bunnik Staatsbosbeheer Theaterschool Amsterdam, afdeling techniek Nieuwe Opera Academie Natuurmonumenten VVV Utrecht, Amersfoort ANWB Uitbureau Utrecht en Amsterdam Kassing Tours Universiteit Utrecht Utrechts landschap Scouting Nederland Oranje Kruis
Samenwerkingsverbanden 4 Musketiers Amersfoort Citymarketing BRAVA TV B.Slim GGD Midden Nederland Klasse Theater Uitjes Pathé Bioscopen NS Rail Infra Scholen in de Kunst Amersfoort SKA (Stichting Kinderopvang Amersfoort) Verkeerstuin Winterkwartier XL Adventures Met dank aan Alle vrijwilligers Andries van Barneveld Cor Zegers / Zegers Transport Het Zuidelijk Toneel Kassing Tours Michiel van Bussel / Bussel Engineering Nefkens Amersfoort – Adriaan de Vries Universiteit Utrecht Theatergroep de Appel Opera Zuid Theater het Amsterdamse Bos Financiële partners de Toverpiano Gemeente Amersfoort Friesland Campina Smink Afvalverwerking 1-A First Alternative Fonds Podiumkunsten Vrienden Holland Opera
pagina 38 Holland Opera Jaarverslag 2013
Financiële partners Blauwbaard Gemeente Amersfoort VSB Fonds Vrede van Utrecht Friesland Campina Gemeente Utrecht Hollandse Waterlinie Norma Fonds First Alternative Plus Punt Jan Evers Drukkerij Jurrema en Hoogenbosch De Reclamemakers Rail Infra Dubois en Co Staatsbosbeheer Donaties crowdfunding Stoelensponsoren Holland Opera Vrienden Holland Opera Publiekscatering i.s.m. restaurant Vroeg | Bunnik Financiële partners 4 Musketiers Gemeente Amersfoort FrieslandCampina Smink Afvalverwerking 1A First Alternative Fonds Podiumkunsten B.Slim Prins Bernhard Cultuur Fonds Kersjes Fonds Stichting Zabawas Fentener van Vlissingen Fonds K.F. Hein Fonds Lira Fonds Rabobank, regio Amersfoort
Crowdfunders Blauwbaard en 4 Musketiers Jojanneke Vermaak L.J Hellebrekers E.A. Wielstra Roel Nijboer Nelly van Schooten Bernard Heldt Marijke de Rooij Sylvia Peters H. Haandrikman FJ van den Eijnden David Andreae P. Merks Margriet Hatzmann Pank Geraerts Riemers-Blaauw J. Ruben Pest Jaap de Visser R. te Molder Mirjam Roest Anke Meerman Machteld van Delft Drs. F de Nooij Linda ten Hove H.M. Hoorn A Venemans C.S Kosterman Mariet Lems Marissa van der Valk Jantje Leenders Ton Bakker Petra Souwerbren Jeffrey Ieong J. Hillmann J.Hillmann Marijke van Schendelen Matthijsen Ellen Zijm Pieter Padmos Anja van Kampen B.F. Keulen Joke Jorg
pagina 39 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Aartje Kamper Paul Fels M.H.C.Janssen Jos Ruijssenaars Rob Zakee Hein Glaubitz Johannes Lievaart Ditte van Vliet Ton & Annemiek Nijst Hr. J.M.L.M. Jonkers Roel Simons Joost van Berkel Willem-Jan de Gast Astrid Pagels L. Prinsen en C. Prinsen-Pieneman Jan W. Gaasenbeek E.M. Wits-van Kooij Ernestine Martens Marcel Moerbeek Mieke Heuvelman Lilian Farahani W.H.Abrahams Piet Geluk Kees Blijleven Arp Mooij Pieter Hoogervorst G. Pluimers Emile Kolthoff Mathijs Bax A.Dekkers-Akveld Olga van de Wall Chris Saris A.W.de Vos Jens Roep H.G de Wilde Marjan de Walle Robert de Kuiper Bert Keizer Frans Lems Annemieke Smits Ralph Kooijman - VAK Theater Yvette Bommeljé
H.D.C.M. van den Brink F Eveleens Donna Oostdijk W, van Veen Rena Scholten Irma van den Berg Sharon Bruinvels F. Eveleens Linda ten Hove Eelkje Leeman D. Moerman Pieter Padmos Jos Ruijssenaars – beeldmaker Schreuder-Ruitenbeek Installatiebeheer Edward van Schaijk Judith van Staalduinen Jaap Verdenius Hanneke Stalenhoef Loukje van den Wall Bake Theater De Flint Roel Verwoert Huug van den Wall Bake Martin Voorneveld – Voorneveld Schoonmaak Sinan Vural en alle anderen die hebben bijgedragen, maar anoniem wensten te blijven. Financiële partners Educatie Fonds Cultuurparticipatie (regionaal) Stichting Janivo Gemeente Amersfoort FrieslandCampina Smink Afvalverwerking
pagina 40 Holland Opera Jaarverslag 2013
buitengewoon zeer goed * * * * * goed * * * * * matig ***** *****
Citaten | recensies De Toverpiano De Theaterkrant/Kester Freriks
Trouw/ Anita Twaalfhoven
AD / Marjan van Grimbergen
****
* * * *
* * * *
‘Ontroerend is het slotbeeld: een meeuw vliegt over, naar de zee. De ontroerende suggestie is dat de moeder niet meer leeft. Natuurlijk, daarom mag hij geen telefoon aannemen als zijn moeder belt. Zij belt namelijk niet. Zij is een vogel van de zee. De zangers, die ook kundig piano spelen, en de slagwerkmuziek gaan met elkaar een fraaie synthese aan. De toverpiano is muziektheater dat zeker ook volwassenen weet te intrigeren.’
‘Op de muziek van fluitjes, toeters en belletjes springt James de Butler tevoorschijn en als hij er is, is het feest. Van een diner met alleen twee potten met erwten maakt hij een circusmaal door te jongleren met de borden. Hij geeft Otto de liefde waar de jongen zo naar hunkert. Ook geeft dit personage een mooie draai aan het verhaal.’
‘ Zowel voor volwassenen als kinderen boeiend’
‘Regisseur Arlon Luijten geeft aan het drama tussen vader en zoon op treffende wijze diepte: onder de dwang schuilt de liefde en vooral de zorg van een ouder voor een kind. Dat zoon Otto zich hieraan onttrekt, is niet meer dan vanzelfsprekend. Kinderen horen nu eenmaal in verzet te komen. En ook hierin schuilt liefde voor de ouder, en ook respect. ‘ ‘Componist Toek Numan schreef aanstekelijke muziek die door slagwerker Chris Saris live wordt uitgevoerd. Dat geeft aan de uitvoering een mooie, spannende drive.’
‘De muziek van Toek Numan maakt voelbaar welke dwang er uitgaat van de vader, met monotoon klinkende pianomuziek en een harde tenorstem van Niek Idelenburg in de rol van Theofiel. Zijn personage als butler geeft een mooie draai aan het verhaal. Hij lijkt een fantasievriend maar als hij zijn kleding uittrekt, zit daaronder het pak van vader Theofiel. Het slagwerk klinkt melancholiek, net als zanger Florian Just die Otto speelt als een nerveuze jongen. Als de telefoon gaat, die zo hoog hangt dat hij er net niet bij kan, begint het kind als een bezetene te springen. Een schrijnend beeld, omdat we weten dat het zijn moeder is die maar eens per week opbelt.’
De Volkskrant / Annette Embrechts * *
‘Fraai is de muzikale motor van deze Toverpiano, een compositie van Toek Numan, die varieert van beklemmende piano-etudes tot cartooneske achtervolgingsloopjes op percussie. Slagwerker Chris Saris, speelt links op het podium uit het hoofd een mooi en dienstbaar instrumentarium. Ook bedient hij (met pedalen) de disklavier. De piano die uit zichzelf speelt om te suggereren dat Otto een kleine Mozart lijkt.’ ‘Karikaturale aanpas is als starre gevangenis’
‘Holland Opera speelt een beklemmende muziektheatervoorstelling, waarin spel, muziek en vormgeving elkaar versterken.’ ‘De ‘Toverpiano’ die aan het slot zelf doorspeelt, is een opera waarin alles op zijn plek valt.’
pagina 41 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Blauwbaard Anita Twaalfhoven Trouw
Theaterkrant, Oswin Schneeweisz
Joep Stapel NRC Handelsblad
*****
* * * * *
* * * **
Blauwbaard beste voorstelling 2013 ‘2013 was een roerig jaar voor het jeugdtheater. Gezelschappen verdwenen of gingen samen. Dat koste energie en het duurde dan ook even voor het theaterseizoen goed op gang kwam. Met de familieopera ‘Blauwbaard’ zette Holland Opera afgelopen zomer Fort Rijnauwen in vuur en vlam..’
‘Een oogstrelende Blauwbaard’
‘De aankleding zit vol vondsten, zoals een met rook gevulde glazen kubus als verboden kamertje en een Amerikaanse slee als Blauwbaard’s vervoermiddel. De vanzelfsprekendheid waarmee anachronismen en stijlbreuken elkaar opvolgen, verleent Blauwbaard een aanstekelijke vrolijkheid, zonder in slapstick te vervallen.’
‘Wederom is Holland Opera erin geslaagd om, ondanks de harde bezuinigingsklappen uit Den Haag, een fenomenaal mooie, eigentijdse en overtuigende voorstelling te maken.’ ‘Een eigenzinnige Blauwbaard waarin het niet zozeer draait om goed en fout, maar om macht en onmacht in de liefde’
Anita Twaalfhoven Trouw *****
‘Fort Rijnauwen lijkt gemaakt voor thrilleropera’ ‘Twee loopbruggen aan weerzijde van de kasteelmuur komen bij elkaar in een speelvlak vlakvoor de tribune. Het contrast tussen het imposante fort en de nabijheid van de zangers geeft de openluchtvoorstelling een zeer intieme sfeer’. ‘De composities van Chiel Meijering variëren van grappig tot romantisch en van teder tot snoeihard.’ ‘Het laatste duet van Blauwbaard gaat door merg en been. Het is mooi omdat het geen verhaal is over goed en kwaad maar over onmacht en menselijk tekort. Holland Opera zet een actuele opera neer over de duistere driften die loskomen bij een grote liefde.’
‘Componist Chiel Meijering leverde niet alleen een functionele partituur met snoeiharde rockgitaren en James Bondachtige suspense, maar schreef ook een buitengewoon fraaie slotaria. Een echte stervensaria à la Purcells When I am laid in earth, maar dan in een modern jasje. Een aria die je, om met Annie M.G. Schmidt te spreken, in een doosje zou willen doen.’
‘Terwijl de liefde van Blauwbaard en Judith omslaat in angst en woede hult de zonsondergang het decor duister – een onbetaalbaar effect. Maar los daarvan is Blauwbaard gewoon een sterke voorstelling, met verve en vaart gespeeld en gezongen.’
‘De regie van Joke Holboom kenmerkt zich door een grote intimiteit, wat op zich bijzonder is voor een productie op een buitenlocatie. Het enige minpuntje betrof de soms wat onevenwichtige geluidsbalans, maar verder niets dan lof. Holland Opera bewijst met deze Blauwbaard dat het een plek in het Nederlandse operalandschap verdient’.
pagina 42 Holland Opera Jaarverslag 2013
4 Musketiers Annette Embrechts | 27 december 2013 Volkskrant
Oswin Schneeweiz | 21 december 2013 Theaterkrant
*****
* * ** *
‘Verraad en vriendschap tonen prachtig herenleed’ ‘Roerend verhaal, mooi vertolkt in een knappe transformatie van decor en kostuums. <> Regisseur Joke Hoolboom heeft in haar operabewerking de grote emoties rond verraad, vriendschap en bedrog fraai naar voren gehaald. Die werken goed in gezongen dialogen. Componist Oene van Geel creëert met zijn speelse en vertellende muziek tegenwicht.’
‘Vier musketiers is een vrolijke voorstelling, gemaakt voor een publiek vanaf zes jaar. Een typische Holland Operaproductie waarbij op serieuze wijze opera wordt gemaakt en op lichtvoetige wijze thema’s die ertoe doen voor het voetlicht worden gebracht.’
‘Zo mooi kan schaduwwerking zijn. Bij aanvang van de familieopera 4 musketiers waan je je rond middernacht midden op zee. We zien een boot met schaduwen van schermende musketiers: hier wordt op leven en dood gevochten. En dan plots wordt alles lichter: de toon, het decor, de zang. Het schip transformeert razendsnel in de rommelige keuken van een winters eettentje.’ ‘De stemmen en het fysiek van de drie operazangers passen perfect bij hun musketierskarakters: Florian Just is de naïeve Aramis, Wiebe Pier Cnossen de brute Athos en Niek Idelenburg de opvliegende Porthos. En net zo snel als de vleespennen weer degens worden, gaat een hartstochtelijk duet over in een geslepen duel.’
‘Er wordt uitstekend gezongen en geacteerd door jonge zangers, het spel van Donij van Doorn als Louise verdient een eervolle vermelding. Wat een subliem stemgeluid! Voeg daarbij de muziek voor cello en gitaar die jazzmusicus en componist Oene van Geel schreef en je hebt een even vermakelijke als bijzondere voorstelling. Hoeveel bombarie kan een duo met gitaar en cello maken? Oene van Geel deinst in zijn sprankelende partituur nergens voor terug. Het levert een verkwikkend samengaan van experimentele jazz, opera en rockmuziek. Muziek die, ondanks de kleine bezetting, de gehele opera draagt.’ HO heeft een eigen youtube-kanaal waarop delen van alle voorstellingen kunnen worden teruggezien. Daarnaast worden vanaf 2009 alle voorstellingen volledig opgenomen en uitgebracht op DVD (HD) en CD, deze opnames zijn op te vragen via
[email protected]
pagina 43 Holland Opera Jaarverslag 2013
hollandopera
Partners Holland Opera
‘ If the person you are talking to doesn’t appear to be listening, be patient. It may simply be that he has a small piece of fluff in his ear.’
hollandopera
pagina 46 Holland Opera Jaarverslag 2013 foto: Tessa Lankester