HET TIMPAAN
HET TIMPAAN IS EEN NIEUWSUITGAVE VAN DE VERENIGING VOOR NEO-KLASSICISTISCH WONEN FRIESLAND
DECEMBER 2009
Colofon
Het Timpaan is een nieuwsuitgave van de Vereniging voor Neo-Klassicistisch Wonen Friesland voor haar leden. Losse exemplaren zijn te verkrijgen bij de redactie à € 3,-. De Vereniging Neo-Klassicistisch Wonen heeft tot doel: Het onder de aandacht brengen, zowel bij het publiek als bij overheden, van het neoklassicistisch woonhuis in Friesland als nadrukkelijk element in het geheel van het Friese cultuurlandschap. Het bevorderen van contact tussen de leden door het organiseren van gemeenschappelijke activiteiten en het helpen van de leden en het bevorderen van onderlinge hulp door de leden bij de instandhouding van bedoelde woonhuizen en tuinen. Redactie: K. Posthuma A. Somer vacature Adres redactie: A. Somer Fûgelsangleane 11 9021 CR Oosterwierum Tel.: 058 - 2501356
Leden: Leden van de vereniging kunnen zijn, zij die als eigenaar, beperkt gerechtigde, huurder of bewoner belang hebben bij de instandhouding van een neo-klassicistisch woonhuis. Donateurs: Begunstigers die niet aan de criteria van de leden voldoen. Contributie: Leden € 25,- per jaar. Donateurs € 23,- per jaar. Inning bij voorkeur met machtiging via automatische incasso. Opzegging: Schriftelijk vóór 1 december van het reeds betaalde jaar. Opgave leden en advertenties bij: B.C. Wijmenga Rijksstraatweg 92 9254 DL Hardegarijp Tel.: 0511 - 473564 E-mail:
[email protected] Girorekening: 9348113 t.n.v. Vereniging Neo-Klassicistisch Wonen Friesland Foto voorpagina: Tsjerkebuorren 1, Easterein
Bestuur: J.A. Gietema - voorzitter B. Woudstra-Nicolay - secretaris B.C. Wijmenga - penningmeester D. van Dijk A. Somer
Bezoek ook onze site: www.pastoriewoning.nl
1
Beste VKF-leden,
Op de laatste bestuursvergadering van maandag 16 november hebben we besloten dat ik de nieuwe voorzitter word van de vereniging. Op de algemene ledenvergadering van 2008 ben ik gekozen als bestuurslid van onze vereniging. Zelf was ik toen niet aanwezig, omdat ik mocht arbitreren op het EK judo te Lissabon. De aanwezige leden hebben mij toen dus ‘blindelings’ gekozen en hebben vertrouwd op mijn eigen aanbevelingsbrief. Ik zat tot nu toe in het bestuur zonder duidelijke portefeuille. Eigenlijk deed ik het minst van alle bestuursleden en dus werd het tijd voor een herverdeling van de taken. Met name Berend Wijmenga had een te groot takenpakket binnen het bestuur: penningmeester, websitebeheerder en interim-voorzitter. Hoewel ik een diploma boekhouden heb en een aantal cursussen voor de computer heb gevolgd, weet ik dat mijn bestuurlijk sterke punten niet bij het penningmeesterschap en het netwerkbeheer liggen. Voorzitter dus. En ik heb er zin in! De VKF is een mooie vereniging, want we bezitten en/of bewonderen allemaal mooie huizen. Mijn vriendin Francesca en ik werden lid bij de oprichting en dat was in hetzelfde jaar dat we ons huis in Wânswert betrokken. Vele zomertochten en enkele nieuwjaarsrecepties hebben we bezocht en we vinden dat fantastische evenementen. Ledenvergaderingen stonden eigenlijk nooit op onze actielijst wegens tijdgebrek. Jammer, want stiekem houd ik best van vergaderen. Mijn eerst bezochte ledenvergadering was die van dit jaar en het was meteen raak. Ik, maar ongetwijfeld ook de andere aanwezige leden, bemerkten dat er twee stromen zijn in onze vereniging: een (grote?) groep leden die vooral content is met de activiteiten en de Timpaan en daar genoeg aan heeft en een (kleinere?) groep leden die de vereniging wil professionaliseren en er meer een belangenvereniging van wil maken. (Zie ook de ingezonden brief van Leo Jonkergouw.) In het bestuur hebben we dit natuurlijk besproken. De verschillende bestuursleden hebben hierover een eigen mening, maar als bestuur moeten we de leden bedienen en daarom is jullie mening van belang. We hebben afgesproken dat we op de ledenvergadering in het voorjaar van 2010 met jullie, de leden, gaan praten over de koers die de vereniging in de nabije toekomst moet gaan varen. Die vergadering mag niemand daarom missen. In de volgende Timpaan zal de agenda met de stukken en de plaats met datum worden vermeld. Jan Gietema
2
Beste leden,
Is dit het laatste Timpaan? Deze opening van het redactionele stukje in deze Timpaan is niet zo vreemd als het lijkt. Al jaren heeft de redactie oproepen geplaatst om de redactie te komen versterken, maar deze oproepen hebben tot nu toe niets opgeleverd. Elders in dit blad kunt u lezen waarom Leo Jonkergouw is teruggetreden. Helaas heeft mevrouw Gijselman na haar eerdere toezegging om de redactie te komen versterken zich alsnog teruggetrokken. Vormden we een paar jaar geleden met vijf leden de redactie, nu zijn Klaas Posthuma en Aldo Somer nog de enige twee die over zijn. Daarbij komt dat Aldo in april 2010 zal/moet aftreden als bestuurslid en ook als redactielid. Voor de komende nummers hebben we zeer boeiende kopij van ons oud bestuurslid Nico Berends. In het voorjaarsnummer zal hij starten met een reeks artikelen over neo-klassicisme in Friesland. We hopen dan ook dat de redactie versterkt zal worden. Als VKF-lid laat u het toch niet zover komen dat ons uniek verenigingsblad zal ophouden te bestaan? Onze nieuwjaarsbijeenkomst wordt dit jaar gehouden op zondag 10 januari 2010. Noteer deze datum alvast in uw agenda. U krijgt nog een aparte uitnodiging.
3
4
Bij u op bezoek...
Pastorie Tsjerkebuorren 1, Easterein Nu is het mooi geweest, was de gedachte die Menno Landstra tien jaar geleden had. Het werd alsmaar drukker in hartje Amsterdam, waar hij woonde en werkte als art director. “Het leek op het laatst wel op een roedel ratten in een te kleine ruimte die vervolgens aan elkaar beginnen te knagen”, aldus Menno. Tijd dus voor wat meer rust en ruimte en de mogelijkheid om zich in zijn passie tuinieren uit te kunnen leven. Vervolgens werd er een cirkel van 100 kilometer rondom Amsterdam getrokken en het zoeken kon beginnen. Uiteindelijk was het de pastorie uit 1861 aan de Tsjerkebuorren in Easterein die aan de wensen voldeed. En zo kwam deze geboren en getogen Fries uit Marssum terug in het heitelân.
Het eerste voorjaarszonnetje van het jaar brak door toen wij (de VKF redactie en de schrijver van dit artikel) via een betonnen bruggetje over de ringvaart rondom de pastorie, het knisperende en slingerende schelpenpad betraden. Onderweg een overvloed aan stinzenplanten en oude bomen passerend, bereikten wij de indrukwekkende entree
van de pastorie. Het was meteen duidelijk dat dit een veelbelovend bezoek zou worden. Via een overdadig van stucwerk voorziene gang kwamen wij in de bijzonder fraaie woonkamer voor de aftrap van ons interview.
Toen Menno de pastorie kocht was meteen duidelijk dat er heel wat moest gebeuren aan het pand en de tuin. Zijn filosofie is dat er niks overhaast moet gebeuren. Vanaf het moment dat hij in Easterein ging wonen, nam hij de tijd om onderzoek te doen naar de historie van het huis en de tuin. Alleen zo zouden bepaalde vragen die hij had vanzelf tot een antwoord leiden. Een van de leidende principes is dat sporen uit het verleden zichtbaar moeten blijven en dat daar met respect mee omgegaan dient te worden. Daar waar mogelijk wordt de oude situatie hersteld zonder in de val te lopen van een te nieuwe (kitsch)versie van het oude te creëren. Een paar voorbeelden. Aan de tuin werd de eerste vier jaar niets gedaan om zo te kunnen zien welke sporen van het verleden de tuin uit zichzelf zou prijsgeven zoals paadjes en planten. In de woonkamer is de CV nu weggehaald en wordt voor de verwarming vertrouwd op een authentieke smid kachel. “Als men
5
Bij u op bezoek... vroeger zo kon leven waarom nu dan niet”, aldus Menno. Voor zijn bronnenonderzoek heeft Menno rondgereden in Friesland en veel gefotografeerd om oorspronkelijke details vast te leggen. Daarnaast heeft hij een oproep gedaan in het lokale nieuwsblaadje voor vroege foto’s van de pastorie. Dit resulteerde uiteindelijk in een oogst van een achttal waardevolle foto’s en ansichtkaarten uit einde 19de en begin 20ste eeuw. Voorts nodigde hij een aantal mensen bij hem thuis uit die vroeger in de pastorie hebben gewoond of gewerkt om te horen wat ze zich nog herinnerden van vroeger. En ook maakte een kunsthistoricus van de Rijksuniversiteit Groningen zijn opwachting om naar waardevolle informatie uit het kerkarchief te speuren en kleurenonderzoek te verrichten aan het exterieur. In een zo vroeg mogelijk stadium is er ook externe expertise aangetrokken: de architect Jelle de Jong uit Lemmer en aannemer Van der Vegt uit Weidum kregen als motto mee: “Als jullie weggaan moet je niet kunnen zien dat je bent geweest”. Er mocht niet worden gegist naar verdwenen elementen uit het verleden. Dankzij de bronnen kon dit worden voorkomen. Regelmatig bracht het vergrootglas boven de oude foto’s een eind aan menige discussie. Zo zijn er daarom bijvoorbeeld juist geen ornamenten aan de schoorsteenborden gekomen. Ook is monumentenzorg van het begin af aan in de plannenmakerij betrokken. Terugkijkend op hetgeen concreet is uitgevoerd sinds Menno’s komst is er binnen een drie-stappenplan als eerste
6
gewerkt aan herstel en onderhoud van het exterieur van het huis en als tweede aan de tuin. Aan de restauratie van het interieur moet nog begonnen worden vandaar dat wij ons qua illustraties bij dit artikel op uitdrukkelijk verzoek van de huiseigenaar beperken tot het buitengebeuren. Neemt niet weg dat er binnen al heel wat te genieten was van de rijkdom aan originele details, maar dat zal na restauratie nog meer tot zijn recht komen.
Exterieur huis Het meest in het oog springende onderdeel van de restauratie is de serre/veranda die over de volle lengte van de pastorie is teruggebracht in al zijn glorie en schittert als een elegante oude dame. Het hol gebogen dak bestaat afwisselend uit zink en speciaal op maat gemaakte glasplaten die zorgen voor een mooie lichtinval. Verder zonder compleet te kunnen zijn: • zijn de dakkapellen in originele staat hersteld; • heeft de fundering van deels kloostermoppen van een ouder, waarschijnlijk middeleeuws pand een korset van beton aangemeten gekregen ter versteviging;
Bij u op bezoek...
•
• •
is er Ruysdael glas aangebracht in de ramen (dat nog van geverfde glas-in-lood lijntjes zal worden voorzien); is het voegwerk hersteld, zijn de muurankers vervangen en is het nodige schilderwerk gedaan; is er aan de voorzijde van het pand boven de kroonlijsten de attiek (soort balustrade) hersteld die het pand een rijzige en statige indruk verschaffen.
•
De tuin Bij het denken over de opzet van de tuin was oorspronkelijk de bekende tuinarchitect Piet Oudolf betrokken. In de loop van de restauratie kwamen echter oude schetsen en tekeningen van de tuin boven water. Op basis hiervan is de oorspronkelijke aanleg nu hersteld. Over de architect van de oorspronkelijke tuin is niets bekend maar dragen vele kenmerken van de stijl van Roodbaard.
•
In de tuin vallen de volgende onderdelen op: • De bouw van een verwarmde Victoriaanse plantenkas. Geen oorspronkelijk element maar wel een lang gekoesterde wens van Menno. Alhoewel van tevoren door Jelle de Jong ingeschat als
• •
onhaalbaar is het toch gelukt Monumentenzorg en Hûs en Hiem te overtuigen en zo het 19e eeuwse beeld te herstellen met deze kas. Hij past esthetisch binnen het geheel van bouwvolumes, zoals geplaatst tussen de pastorie en de stal waar overigens tegen de kopse zijde nog de oorspronkelijke traditionele druivenkas is geplaatst. De moestuin. Deze bereik je door aan de linkerzijde van het perceel de ringvaart over te steken. Deze moestuin is ommuurd met een hardhouten, verspringende wand waardoor nissen worden geschapen zoals je ook bij oude tuinmuren wel aantreft. In de luwte van deze nissen treffen we allerlei, verschillende vormen van leifruitbomen aan. Driehoekig, vierkant, rechthoekig en allemaal rassen uit de bouwperiode van de pastorie. Ditzelfde geldt voor de rozenrassen die aan de andere zijde van de wand zijn geplant en in de zomer hun volle glorie zullen gaan tonen over de rand van de omheining. De metershoge taxusboom. Deze boom stond vroeger links van het slingerpad naar de pastorie maar was in de loop van de jaren verdwenen, echter op oude foto’s duidelijk te zien. U raadt het al, de taxus is weer in ere hersteld. De kleurige stinzenplanten die er bij honderden bloeien tijdens ons bezoek. De rondscharrelende kippen (Hollandse kuifhoenkriel) die als fauna natuurlijk niet mogen ontbreken als ook de Belgische
7
Bij u op bezoek...
•
•
•
•
hazen die toch konijnen blijken te zijn. De oude bomen waaronder een plataan orientalis, een walnoot en een bonte esdoorn. En de zeer bijzondere hortensia’s en camelia’s die de heer des huizes zelf heeft geplant. Het betonnen toegangsbruggetje uit omstreeks 1920 dat vroeger een romantisch houten bruggetje was. De brug is onderdeel van de bescherming door Rijksmonumentenzorg, vervanging was derhalve niet mogelijk. De oorspronkelijke paardenweide links van de pastorie nu in bruikleen door de hobbyboer met Friese hynders. De in aanleg zijnde Victoriaanse bloemenborder aan de achterzijde van de pastorie waaruit blijkt dat Menno voorlopig nog niet uitgetuinierd is.
Interieur huis Gedurende de rondleiding door het interieur van de pastorie valt het bijzondere fraaie stucwerk op dat zich overal in het huis bevindt. De topstukken zijn het plafond in de bijzonder smaakvol ingerichte woonkamer en de vier verschillende wandstucwerken in de hal die symbolen uit verschillende beroepsgroepen voorstellen zoals musici en bouwkundigen. Het blijft moeilijk om in woorden uit te drukken welke overvloed aan originele details we tijdens de rondleiding waarnemen. Menno is duidelijk nog in de planfase voor wat betreft het interieur. Terloops meldt hij ons enthousiast over zijn ideeën over het mogelijk verplaatsen van functies van kamers. De keuken zal
8
verplaatst worden naar de verandazijde. Een romantisch Jugendstil-achtige gastenslaapkamer gaat dan naar de oude keuken waar ook de bedsteden weer in ere worden hersteld. De huidige badkamer gaat weer naar boven en wat overblijft wordt weer het “kamertje met de zeven deuren” zoals de dames die er vroeger woonden aan Menno hebben verteld. En met als nieuwe functie bibliotheek. De zeven deuren zijn inmiddels weer boven water gekomen op zolder van de sacristie van de naastgelegen Martinikerk. Ook boven worden bedsteden hersteld en gezien de hoeveelheid aanwezige zolderruimte is er nog genoeg ruimte om aan de ideeën van Menno tegemoet te komen.
Het moge duidelijk zijn dat deze Amsterdamse Fries of Friese Amsterdammer zijn rust en ruimte meer dan gevonden heeft alhoewel het woord rust best met een korreltje zout kan worden genomen als je ziet wat er sinds 2000 al is gebeurd. Hij mag zich met recht rentmeester noemen van dit fraaie pand (ooit gebouwd door architect Hendrik Wouda, net als de iets jongere pastorie van Jorwert) en omgeving dat hij met respect voor het verleden zal beheren en
Bij u op bezoek... uitbouwen om vervolgens over te dragen aan volgende generaties. Aan het eind van ons bezoek brengt Menno nog naar voren dat hij graag een boek wil uitbrengen over klassicistische woningen in Friesland en vraagt de medewerking van onze vereniging VKF en haar leden. Het lijkt ons een goed idee waar de professionele kennis van Menno over grafisch ontwerpen en zijn opgedane kennis in Easterein een mooi stuk werk moet kunnen opleveren. Uiteraard verdient dit idee nog een verdere uitwerking en overleg maar gezien de inspirerende indrukken opgedaan tijdens ons bezoek doet het ons uitzien naar meer. Onno de Vlugt
Adressen van gebruikte leveranciers: Kwekerij van het leifruit: Eric Dumont, 13de generatie! 42, Avenue des Martyrs du 24 Août 1944 10800 Buchères - FRANCE Tel.: 0033-325418487 http://www.ericdumont.fr
Oude rassen voorjaarsbollen: Stichting Hortus Bulborum Zuidkerklaan 23A 1906 AC Limmen www.hortus-bulborum.nl Beste éénjarigen kwekerij: Silene Lieve Adriaensens Bosstraat 128 9255 Buggenhout, Belgie www.silene.be Leverancier van exterieur verven: Hoge pigment verven, oude kleuren Papers and Paints LTD 4 Park Walk London SW10 0AD, UK www.colourman.com Matte kalkverven, maar ook fabrikant van de prachtige plavuizen in de serre: Emery & Cie Reyndersstraat 20 Antwerpen, Belgie www.emeryetcie.com
Pioenenborder noordzijde: Kelways Plants Ltd Barrymore Farm Langport Somerset TA10 9EZ, UK www.kelways.co.uk Leverancier volwassen taxus en volwassen leifruit: Boomkwekerij Gebr. van den Berk B.V. Donderdonk 4, 5492 VJ Sint-Oedenrode www.vdberk.nl
9
Notulen Algemene Ledenvergadering VKF
Notulen van de jaarvergadering gehouden op 18 april 2009 Opening De wnd. voorzitter - dhr. B. Wijmenga - opent de vergadering en heet iedereen hartelijk welkom. Er zijn 24 leden aanwezig. We zijn te gast in de ontvangstruimte van het Gemeentehuis in Dokkum. De aktiviteitencommissie had een stadswandeling in Dokkum georganiseerd in samenwerking met ons lid dhr. K. Mulder. Jaarverslag Het jaarverslag van het bestuur heeft in het Timpaan gestaan van maart jl. dus iedereen heeft er kennis van kunnen nemen. De aktiviteiten die georganiseerd waren zijn geslaagd geweest en zo ook weer deze middag, de aktiviteitencommissie en dhr. Mulder worden bedankt voor hun inzet. Timpaan De redactie wordt hartelijk bedankt voor hun inzet. De redactie zou wel graag wat meer inbreng van de leden willen hebben. Website De voorzitter deelt mee dat er ± 35 huizen op staan, dat zouden er meer kunnen zijn. De voorzitter wil eventueel wel de helpende hand bieden. De heer Jonkergouw heeft moeilijkheden met de foto’s, er mogen 7 stuks op, maar hij kan er maar 3 op krijgen. De voorzitter zal proberen hier een oplossing voor te vinden. Els Dronkers interrumpeert met de opmerking dat de heer Jonkergouw een opname-apparaat op tafel heeft staan. Zij vraagt of dit van te voren is gemeld bij het bestuur. De voorzitter zegt dat dit niet het geval is en vraagt de heer Jonkergouw het apparaat uit te zetten, die dit vervolgens doet. Financieel jaarverslag De penningmeester deelt dit uit en geeft hierop een toelichting. De vermelde bedragen zijn op kasbasis, er is geen rekening gehouden met overlopende bedragen. De kascommissie, bestaande uit mevr. Gijselman en dhr. Woudstra, doet bij monde van mevr. Gijselman verslag van haar bevindingen. De administratie is in orde bevonden, maar de commissie zou toch graag zien dat in het vervolg wel rekening wordt gehouden met de overlopende posten zodat een beter inzicht wordt verkregen in de werkelijke baten en lasten van een bepaald jaar. De heer Jonkergouw vraagt nog naar de kosten van het Timpaan. Het bestuur heeft de verwachting dat deze in 2009 lager zullen zijn vanwege lagere opmaakkosten. Vervolgens wordt het financieel jaarverslag door de vergadering goedgekeurd en de penningmeester decharge verleend.
10
Notulen Algemene Ledenvergadering VKF
De heer Vieweger wordt als opvolger van mevrouw Gijselman benoemd in de kascommissie; de voorzitter bedankt haar voor haar inzet. Bestuurszaken Dhr. A. Somer is volgend jaar aftredend en stelt zich niet herkiesbaar. Kandidaatbestuursleden zijn van harte welkom. Rondvraag Dhr. Jonkergouw vraagt waar het antwoord blijft op al zijn vragen in zijn brief aan het bestuur. Hij had deze brief in de vergadering willen uitdelen, maar dit werd niet toegestaan door het bestuur. Hij vraagt zich af wat het bestuur eigenlijk doet. De voorzitter antwoordt dat de brief gericht was aan het bestuur en dat dit z.s.m. met een reactie zal komen. Dhr. Jonkergouw vindt dit antwoord niet bevredigend, waarop het bestuurslid Gietema de zaak ook nog eens uiteenzet, en dhr. Jonkergouw akkoord gaat met de voorgestelde procedure. Dhr. Pothof komt terug op het reeds vastgestelde jaarverslag en zegt dat hij daarin de volgens hem gebruikelijke punten mist, zoals de onderwerpen die in de bestuursvergaderingen zijn behandeld en andere bestuursactiviteiten. De voorzitter deelt deze zienswijze niet. Daarna sluit de voorzitter de vergadering en wenst iedereen wel thuis. De wnd. voorzitter, B. Wijmenga
de secretaris, B. Woudstra-Nicolay -*-*-*-
Ingezonden brief van de heer L. Jonkergouw Beste leden, Sinds het uittreden van Jolanda Kooi oktober 2007 ben ik met veel plezier tot de redactie toegetreden. Veel nieuwe rubrieken, zoals technische adviezen, onderwerpen van velerlei aard, maar allemaal van doen hebbende met onze fraaie optrekjes, heb ik het licht mogen zien. Daaraan moet nu helaas een vrij abrupt einde komen. Voor de oorzaken waarvan ik u hier een verklaring wens te geven. Sommigen zullen wellicht bemerkt hebben tijdens de afgelopen jaarvergadering te Dokkum, dat er wat schortte aan de goede verstandhouding tussen het bestuur en mijzelf. Er was bij mij enige wrevel ontstaan, doordat mij bij het samenstellen van het maartnummer de nodige support door het bestuur werd onthouden, meerdere e-mails in die richting leverden niets op. Een tiental dagen voor aanvang der vergadering heb ik een aantal punten van kritiek alsmede enkele beleidsvisies op papier gezet met het verzoek die in het openbaar te
11
Ingezonden brief
behandelen, welke echter niet is gebeurd. Er zou een aparte bijeenkomst voor worden belegd, hetgeen niet geschiedde tot op heden. Wel ontving ik na lang wachten een tweetal brieven, waarin summier werd ingegaan op mijn grieven, en waaruit naar mijn smaak een zekere arrogantie sprak. Ik kan mijn gevoel niet onderdrukken, dat het bestuur zijn eigen agenda volgt en zich niet veel gelegen laat liggen aan wensen van leden. Ik verzin dit niet, enkele medeleden heb ik inzage gegeven en zijn het geheel met mij eens. Ik kan mij daarom niet meer met enthousiasme aan het redactiewerk geven, ik voel een diepe teleurstelling ten aanzien van de samenwerking binnen de vereniging. Ik vind dat de leden recht hebben op een bestuur, dat zich voor hen inspant op een breder vlak dan alleen maar het verzorgen van wat uitstapjes en een nieuwjaarsreceptie. Wat overigens niet eens het werk van het bestuur is, maar van de activiteitencommissie. Er zijn vele zaken gaande met betrekking tot instandhouding van onze panden, waarvan het bestuur zich te weinig gelegen laat. Los van dit gegeven speelt nog een persoonlijke kwestie: Door oorzaken van buitenaf ben ik genoodzaakt na 4 jaar pensioen weer fulltime aan de slag te gaan en heb hierdoor geen tijd meer voor het redactiewerk. Zelfs hebben wij onzer prachtige woning te koop staan en dit niet uit vrije wil. De binding met de VKF wordt daardoor mager. Om een lang verhaal kort te maken: geïnteresseerden bied ik desgewenst volledige openheid middels inzage in het volledige dossier met betrekking tot de gerezen problemen tussen het bestuur en mijzelf. Dezen kunnen dan hun eigen conclusies trekken over wat er speelt. En alsnog een openbare vergadering afdwingen, waarin een en ander nu eens grondig wordt besproken. U als leden heeft daar het volste recht op. Ik wens mijn opvolgers succes met de samenstelling van het Timpaan! Leo Jonkergouw
Reactie van het bestuur De basis van onze vereniging vormen de leden. De leden zijn uiteindelijk bepalend voor de koers en het beleid van de vereniging. Het bestuur is slechts orgaan om het doel van de vereniging te bereiken. Als bestuur staan we graag open voor richtingen die onze leden aangeven. Het lijkt ons als bestuur zinvol uw mening hierover te vragen. Het bestuur nodigt u hierbij uit om in de komende ledenvergadering in het voorjaar van 2010 de koers en het beleid van de VKF te bespreken. In het volgende Timpaan van voorjaar 2010 vindt u de datum, volledige agenda, het jaarverslag van 2009 en de uitnodiging voor de jaarvergadering van 2010.
12
Uitnodiging Nieuwjaarsreceptie
Nieuwjaarsreceptie Graag nodigen wij u uit voor de nieuwjaarsreceptie: op zondag 10 januari 2010, vanaf 16.00 uur tot 18.00 uur, bij fam. Wieling/Stapensea, Rijksstraatweg 51 te Hurdegaryp. U bent allen van harte welkom voor een hapje en een drankje!
13
Last van mollen?
Waar is de mol? Tseard Feddema weet alles over de kunst van het mollenvangen, je zou kunnen zeggen dat het hem met de paplepel is ingegoten. Hij is opgegroeid op de boerderij en werd al jong gegrepen door het mollenvangen. De oude mollenvanger die altijd bij hen werkte bracht hem de kneepjes van het vak bij. Als tienjarig jongetje ging hij al het veld in om de mollen te vangen die grote schade in het land aanrichtten. Ook voor het vee is het van belang dat de mollen verwijderd worden want door de molshopen kunnen ze, als ze in het gat stappen, hun poten breken. Een jaar of vijf geleden maakte hij tijdens het kuilmonsteren een praatje met een boer die hem vertelde dat hij zo’n last van mollen had. Niet alleen deze boer had er last van maar nog een viertal andere boeren hadden hetzelfde probleem. Alles bij elkaar ging het om een aantal percelen met een omvang van ca. 200 ha, dat was wel erg veel. Uiteindelijk ging hij voor twee boeren aan de slag op 70 ha. Dit was voor Tseard de start van zijn nieuwe beroep. Het is volgens hem wel iets waar je aanleg voor moet hebben, het vergt veel geduld en je moet je verplaatsen in de levenswijze van de mol. Als leek denk je dat waar een molshoop ligt, ook de mol zit. Nee dus, zegt Tseard. De mol maakt ondergronds een gangenstelsel en de kunst is om de mollenklem in de juiste gang te zetten. Om een idee te krijgen waar de hoofdgang is wordt de molshoop opengemaakt en voel je met je hand of met behulp van een stok welke gang het diepst is. Daar zet je de klem dan in. Veel gangen gaan richting het water want de mol moet van tijd tot tijd drinken. Maar ja, mollen zijn slim, ze kunnen ook naar een perceel aan de andere kant van de sloot zijn gezwommen en dan heeft de klem weinig nut. Voor particulieren is het soms onbegrijpelijk dat de klem niet gewoon in een molshoop geplaatst wordt, maar op een hele andere plek in het grasveld. Mollen houden niet van grasmaaiers en spelende kinderen boven hun hoofd. Ze zoeken dan ook liever de randen van de tuin op bij een tuinhek of een plek met veel begroeiing. De beste tijd om mollen te vangen is volgens Tseard de winterperiode. Het gras is dan nog kort waardoor je een beter zicht hebt. Alleen als de vorst dieper dan 3 cm. in de grond zit wordt het lastiger. De verse aarde van de molshopen bevat veel vocht waardoor de aarde vastvriest. Voor zowel de mol als de mollenvanger levert dit problemen op. Als je in de zomer goed kijkt kun je zien waar de mol zijn gangen heeft gegraven. De grond boven de gang ligt iets hoger en het gras daarboven is iets geler omdat de wortels beschadigd zijn. Het is duidelijk dat je veel ervaring moet hebben om dit te kunnen zien. Mollen bevinden zich altijd in schone grond. Om te overleven hebben ze een rijk bodemleven nodig en dat wordt lastig in een grond die vervuild is. Ook zijn ze geen liefhebbers van omgeploegde grond omdat in de bovenlaag te weinig eten voor hen is. Als Tseard klemmen heeft gezet gaat hij meestal de volgende dag kijken of er al mollen in zitten. Soms moet hij een paar klemmen verplaatsen omdat de mol in een andere gang zit. Hoewel mollen tot 30 à 40 cm. diep kunnen graven gaan ze nooit onder een weg door. Ze steken met gevaar voor eigen leven de weg over.
14
Last van mollen?
Het mooiste voor een mollenvanger is het vangen van een witte mol. Er zijn maar weinig mollenvangers die in het bezit zijn van een zeldzaam wit exemplaar. Eén daarvan is Tseard. Hij is daar dan ook reuze trots op. Op de vraag wat hij met de dode mollen doet begint Tseard te lachen en zegt: “ ’s Winters trakteer ik een buizerd op een lekker hapje. Ik leg dan een pas gevangen mol op de paal en smullen maar”. Het is duidelijk dat hier een man tegenover mij zit die geniet van wat hij doet. Veel in de natuur, sociale contacten en je werktijd voor een groot deel zelf in kunnen vullen. Wie zou zo niet willen leven? Lies Gijselman
-*-*-*-
15
Zomertocht 7 juni 2009
Zomertocht 7 juni 2009 Ontvangst en rondleiding in Huize Vijversburg te Tytsjerk en het bos van Ypeij (park Groot Vijversburg).
Bezichtiging tuin fam. Wijmenga te Hurdegaryp.
Afsluiting in de tuin van A. Westra-van der Mark in Hurdegaryp.
16
