Timpaan is verhuisd

oktober 2013

Pagina 1 Timpaan is verhuisd... Passend Onderwijs

Pagina 2 Nieuwe taalmethode? Aan de slag met STAAL? De Succesvolle Aanpak van Pesten KiVa Pagina 3 Aan de slag met de kwaliteit van VVE Is jouw school al meldcodeproof? Pagina 4 Kennis van leerlijnen essentieel voor goed onderwijs Er zijn groepen die extra aandacht vragen... Pagina 5 Training SkoolControl Implementatiepartner Schooltas en PulseOn

Timpaan is verhuisd...

Pagina 6 Hondsrug College geeft vervolg aan 1e jaar werken met iPads in VO met Timpaan Onderwijs Hoe succesvol wil je zijn of hoe wil je succesvol zijn? Pagina 7 Forstissimum workshop Het zorgloket Een ervaringsverhaal over Faalangstbehandeling Pagina 8 Timpaan Support laat kinderen en ouders stralen Dyslexiezorg naar Timpaan Support

Timpaan Onderwijs waaiert uit over de noordelijke regio Timpaan Onderwijs wil meer zichtbaar zijn in de noordelijke regio, dichter bij jou als klant of ouder. De auto’s met reclame van Timpaan ­Onderwijs waren een eerste stap. Behandelaars op het gebied van dyslexie en groepsbehandelingen voor opvallend gedrag bezoeken daarin de scholen om kinderen in hun eigen omgeving verder te helpen met leer- en sociaal emotionele problematiek. Ze rijden in het gehele werkgebied, zo tref je ze aan in Friesland, Groningen, Drenthe en de kop van Overijssel.

Vanaf 1 oktober gaan we als organisatie meer onderdeel uitmaken van ons werkgebied. Daarom betrekken we een ander pand in Assen en gaan gebruik maken van bestaande locaties van Timpaan Kindercentra, Timpaan Welzijn en de Timpaan Groep. We willen graag de organisatie zijn die er toe doet voor vraagstukken op het ­gebied van professionalisering, training, advies en consultancy. Voorschoolse voorzieningen, het onderwijs (PO,VO) en de daaraan gelieerde ­organisaties staan daarbij centraal staan. Ons motto is: Ieder kind een optimale kans om zijn/haar talenten maximaal te ontwikkelen.

Timpaan Onderwijs drie dimensionaal In alle ontwikkelingen op het terrein van passend onderwijs en jeugdzorg is het­ zoeken naar oplossingen van vraagstukken een puzzel. Een puzzel die vraagt om een out of the box benadering, omdenken, making shift happen... Timpaan Onderwijs biedt een drie dimensionale benadering van vragen van schoolbesturen, scholen, samenwerkingsverbanden, gemeenten en andere betrokkenen in het krachtenveld van verandering. Timpaan Support is de merknaam waaronder Timpaan Onderwijs haar diensten als zorgaanbieder in de markt zet. Lees daar meer over op pagina 8. Het gaat om dyslexiezorg, groepsbehandeling en individuele behandeling van opvallend gedrag, psycho-educatie en ondersteuning aan ouders. Kijkend vanuit het perspectief van optimale talentontwikkeling voor elk kind benadert Timpaan Onderwijs passend onderwijs als goed onderwijs. De vraag naar wat goed onderwijs is, komt dan op. Deels wordt het antwoord op die vraag gevonden door de eigen visie van de school. Daarnaast gaat ­ het over wat werkt. Welke aanpakken hebben hun s­ ucces bewezen en op welke manier kun je de beste combinatie maken tussen het doel dat je als school voor ogen hebt en die aanpakken? Het kader van waaruit Timpaan ­Onderwijs impulsen geeft aan het realiseren van goed onderwijs tref je hiernaast aan. In de derde dimensie gaat het over het ­verbinden van passend onderwijs aan de verantwoordelijkheid van gemeenten op het terrein van jeugdzorg. De zorgplicht voor kinderen en jeugdigen vraagt om een effectieve

samenwerking en afstemming in de keten. Timpaan Onderwijs heeft eigen expertise in de breedte in huis (Timpaan Welzijn en Timpaan Kindercentra) en werkt daar waar relevant samen met externe partners. In de kern gaat het erom dat ouders aan zet zijn en dat zij in dat perspectief de juiste mensen om zich heen hebben om een vlot en passend antwoord te vinden op hun zorgvraag. Wij zien een effectieve oplossing met de inzet van ouder-kind adviseurs, die werken vanuit een aanpak ­ waarin preventie en het bieden van arrangementen centraal staan. Timpaan Onderwijs... juist omdat iedere vraag een passend antwoord verdient in het perspectief van succesvol onderwijs voor ­ ­ieder kind.

Meer informatie? Josee van de Waarsenburg (06) 15899801 [email protected] Barbara Kroeze (06) 155 09 122 [email protected] Anita Schuiling (06) 158 99 810 [email protected]

Met de komst van diagnose en behandeling van dyslexie en groepsbehandelingen voor opvallend gedrag zijn de scholen als vindplaats voor preventie nog meer in beeld gekomen. In de ontwikkelingen van passend onderwijs en jeugdzorg zijn ouders, scholen en gemeenten samen aan zet. Voor Timpaan Onderwijs zijn zij belangrijke gesprekspartners bij het oplossen van vraagstukken in de 0de en 1ste-lijns zorg. Onder de merknamen Timpaan Support en Fortissimum breiden wij onze dienstverlening uit en gaan de dialoog aan met betrokkenen in het krachtenveld. Hoe we dat doen, kunt je elders lezen in deze 5e Timpaan Onderwijskrant.

Wil je meer weten, de verschillende adviseurs staan je graag te woord. Daarnaast ben je op alle locaties van harte welkom voor een gesprek of een training met een hapje en een drankje. Adviseurs en medewerkers van Timpaan Onderwijs, Timpaan Support en Fortissimum ­ werken onder handbereik, we zijn klantnabij.

Veel leesplezier, namens adviseurs, medewerkers en MT van Timpaan Onderwijs Wim van den Boomgaard, Barbara Kroeze, Josee van de Waarsenburg en Anita Schuiling

Passend Onderwijs het accent op goed onderwijs Timpaan Onderwijs legt in haar ondersteuning aan scholen de focus op de verschillende aspecten van goed onderwijs en op welke manier belemmeringen in het onderwijsleerproces kunnen worden voorkomen. Uitgaan van verschillen is daarbij de basis. Uitgaan van verschillen in onderwijsbehoefte in het meest brede perspectief van het woord. Elk kind heeft recht op goed onderwijs. Welk leerkrachthandelen is effectief en in welke situatie het best passend? Zo spelen een opbrengstgerichte, planmatige manier van werken, het volgen van doorlopende leerlijnen en inzicht in de verschillende leerstijlen van kinderen een belangrijke rol in het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs. Goed onderwijs vraagt van de leerkrachten een houding die zich kenmerkt door: • planmatig en opbrengstgericht werken; • het nemen van verantwoordelijkheid voor het onderwijsleerproces; • uit te gaan van verschillen en daar flexibel mee om te gaan; • het hebben van hoge verwachtingen, ook van zichzelf; • vertrouwen schenken en trots zijn op de ­resultaten van leerlingen; • een actief contact met ouders en samen met hen de leerlingen te ondersteunen in het proces van cognitieve en sociaal emotionele ontwikkeling; • in te gaan op de behoefte van ouders voor zover die betrekking heeft op het onderwijs ondersteunend gedrag. In de begeleidingstrajecten maken de adviseurs gebruik van de meest recente inzichten

op het terrein van goed onderwijs. Zo zetten we de theorie van Robert Marzano in: ‘Wat werkt op school en in de klas’; ‘De kunst en wetenschap van het lesgeven’; ‘De reflectieve leraar’, en de visie van John Hattie ‘Visible ­learning’. Al deze inzichten zijn gericht op het vergroten van leerkracht vaardigheden. Dit alleen is echter niet voldoende om te ­werken aan goed onderwijs. Het creëren van een stevige basis om met goed onderwijs aan de slag te gaan gaat uit van een visie op het werken aan een op leren en ontwikkeling ­gerichte schoolcultuur. Dat is in onze ogen van cruciaal belang. Het heeft weinig zin om aan de slag te gaan met goed onderwijs als de ­cultuur, de manier waarop met leren en ontwikkeling wordt omgegaan, binnen de school niet op orde is (Anthony Muhammad, The will to lead, the skill to teach) Binnen alle trajecten verwerken de adviseurs elementen om te werken aan een gezonde schoolcultuur en het vergroten van de betrokkenheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van de leerkracht. Dit om ervoor te zorgen dat het scholings- en/of begeleidingstraject daadwerkelijk duurzaam effect heeft. Niet ­alleen op de korte termijn, maar juist gericht op de lange termijn. De rol van de schoolleider is daarbij onontbeerlijk. Meer informatie? Barbara Kroeze (06) 15509122 [email protected] Josee van de Waarsenburg (06) 15 899 801 [email protected] Rene Koens (06) 155 09 114 [email protected]

Timpaan Onderwijs, Advies en Consultancy, Assen, Beetsterzwaag, Sappemeer en Gorredijk, Postbus 24, 8400 AA Gorredijk, T (088) 90 80 120, E [email protected], W www.timpaanonderwijs.nl Timpaan Support, Zwedenlaan 16, 9403 DE Assen, T (088) 90 80 120, E [email protected], W www.timpaansupport

Nieuwe taalmethode? Aan de slag met STAAL?

Basisschoolnet.nl School en ouders altijd op de hoogte

Is jouw school toe aan een nieuwe taal­ methode? Sinds kort is er een nieuwe keuze­­ mogelijkheid bijgekomen. Staal is de methode voor taal en spelling van uitgeverij Malmberg. We brengen deze methode graag onder je aandacht.

Basisschoolnet.nl is hét online communicatie platform voor jouw school. Je herkent vast de volgende situatie: de leerling is ­vergeten het briefje thuis af te geven met die belangrijke mededeling over de contactavond, gymles of bijeenkomst. Dat hoeft niet meer.

Staal is heel visueel ingesteld. Er wordt veel gewerkt met filmpjes die beschikbaar zijn via de leerkrachtassistent. Kenmerkend in de methode is het feit dat elk thema wordt afgesloten met een publicatie of presentatie. De kinderen vergaren eerst kennis, die ze vervolgens in een presentatie of publicatie toepassen. Er wordt écht iets met hun tekst gedaan!

Een aantal didactische aanpakken zitten heel duidelijk in de methode verwerkt. Zo wordt voor woordenschat gewerkt met de 4-takt van Verhallen en wordt voor het schrijfonderwijs (stellen) het 5-fasenmodel gebruikt, dat INFORMATIEBROCHURE onlangs ­ inspectie als waardevolle Taal en spelling | door Groep 4 totde en met 8 aanpak is genoemd. Daarnaast werkt Staal

met de bewezen spellingaanpak van José Schraven en is het de eerste methode die spelling en grammatica combineert. De adviseurs van Timpaan Onderwijs kunnen je in 1 of 2 workshops helpen een start te maken met de implementatie van Staal. Als je kiest voor 2 workshops maken we een duidelijk onderscheid tussen het onderdeel taal en het onderdeel spelling. In de bijeenkomsten is aandacht voor de opbouw van de methode, differentiatie, instructie, gebruik van de o ­ efensoftware en de digibordsoftware. Uiteraard kunt je naast Staal voor alle ­gangbare taal en rekenmethodes bij ons terecht. De adviseurs helpen je graag bij de ­implementatie. Wij bieden naast implementatieworkshops, implementatie begeleiding (denk aan werkgroepen) ook methode-audits. Hierin kijken we in één dag met je mee naar de manier waarop een methode binnen jouw school wordt gebruikt en geven we praktische adviezen om het gebruik en daarmee de effectiviteit van de methode te verbeteren.

Basisschoolnet.nl geeft de zekerheid dat informatie terechtkomt bij degene waar­ voor het bedoeld is. Zonder papierstroom: simpel rechtstreeks. Het is een online communicatie­systeem waarbij de gebruikers overal en altijd kunnen inloggen. Zelfs ouders zonder internet kunnen bereikt worden. Alle mededelingen van de school naar de ouders, verzuim­ meldingen van ouders naar school, blije mededelingen, agenda of foto's, het past allemaal op Basisschoolnet.nl. Ben jij voor jouw school opzoek naar een communicatieplatform waarmee je ouders ­

snel en betrouwbaar wilt bereiken? Ga dan met Timpaan Onderwijs in gesprek. Wij verzorgen de implementatie en communicatie ten aanzien van Basischoolnet.nl, een p ­latform dat bijdraagt aan ouderbetrokkenheid.

Meer informatie? René Koens (06) 155 09 114 [email protected] Marjolein Eeftingh (06) 155 09 121 [email protected]

Meer informatie? Mirjam Velthuis (rekenmethodes) (06) 155 09 116 [email protected] Barbara Kroeze (taal- en leesmethodes) (06) 155 09 122 [email protected]

Timpaan Onderwijs voor de Succesvolle Aanpak van Pesten Staal info brochure_211212.indd 1

21-12-12 13:52

Pesten komt de laatste tijd erg vaak in het nieuws. De recentelijke zelfdoding van enkele jongeren maakt duidelijk welke ­ ­impact ­pesten heeft op kinderen. Pesten is niet als een soort verkoudheid: het hoort ­erbij, het is vervelend, het is goed voor je weerstand. Nee! Het is voor alle betrokkenen een nachtmerrie die verstrekkende gevolgen kan hebben. In het schooljaar 2012-2013 wordt op 100 basis­scholen KiVa ingevoerd, het antipestprogramma uit Finland. Timpaan Onderwijs is één van de partnerorganisaties van de Rijksuniversiteit Groningen die KiVa naar de Nederlandse basisscholen heeft gehaald. Leerkrachten ­leren tijdens 2 studiedagen om pestsignalen

beter te herkennen. Leerlingen krijgen 10 lessen over pesten en de groepsprocessen die daarbij spelen. "KiVa ­reduceerde pesten in Finland met 40%!", aldus René Veenstra, hoogleraar sociologie van de Rijksuniversiteit Groningen, die pleit voor dit lespakket. Timpaan Onderwijs zet zich onder ander met KiVa in om systematisch aandacht te geven aan de sociaal emotionele ontwikkeling van (jonge) kinderen. Zorg voor een doordachte aanpak, net als in de methodes voor lezen en rekenen. Hierdoor wordt een hoop ellende voorkomen. Kinderen leren op een prettige manier met elkaar om te gaan, verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf en anderen. Het aantal pestgevallen loopt terug, als

­ inderen in iedere denkbare situatie op een k adequate manier kunnen communiceren. Daar werkt Timpaan Onderwijs van harte aan mee, met programma's als KiVa, Buitenbeentjes voor jonge kinderen, de Vreedzame School, Leefstijl en Groepsbehandelingen voor Opvallend Gedrag (www.timpaanonderwijs.nl).

Meer informatie? René Koens (06) 155 09 114 [email protected]

KiVa, de eerste resultaten van de pilotscholen Op 15 oktober of direct daarna worden de resultaten van het eerste jaar KiVa op de Nederlandse pilotscholen bekendgemaakt. We zijn zeer benieuwd of, na het succes in Finland, ook in Nederland aantoonbare positieve effecten heeft in het terugdringen en aanpakken van pesten in de groepen 5 en 6 van ­basisonderwijs. Houd de media in de gaten en zeker ook www.timpaanonderwijs.nl en www.kivaschool.nl.

Meer informatie? René Koens (06) 155 09 114 [email protected]

2

Piramide tutor Joyce van Hooff Westerveld aan het woord over haar werk Door middel van het slim aanbieden van ­verschillende activiteiten leren jonge kinderen op een speelse manier grip te krijgen op de wereld. Piramide is zo'n vve programma waarin activiteiten slim worden aangeboden. In de gemeente Westerveld werken alle peuterspeelzalen, kinderdagverblijf de Dummeldobbe en 't Bruggetie ongeveer ­ twee jaar met Piramide. De pedagogisch medewerkers en de peuterspeelzaalleidsters zijn getraind door Rikst Vermaat, adviseur van Timpaan Onderwijs.

v­akantie. Daarin schrijf ik de doelen op korte termijn en de rol van de leidster daarin. Eén keer per twee weken kom ik langs, het is dus erg belangrijk dat ik goed afstem met de peuterleidster. Op de dagen dat ik er niet ben kan zij tussentijds goed aan de doelen werken. Als ik op de groep kom mag de peuter met mij mee om een tutoractiviteit te doen.”

Soms hebben kinderen wat meer aandacht nodig om alles te begrijpen. Het programma Piramide heeft aandacht voor deze kinderen. Een speciaal getrainde leidster, de tutor, biedt kinderen deze extra aandacht.

Kun je wat vertellen over een tutoractiviteit met een peuter? “Als ik op de peuterspeelzaal kom ga ik met de peuter een activiteit doen die aansluit op de activiteit die later aangeboden wordt in de grote groep. Dit doen we om de voorkennis te activeren. Hierdoor neemt de peuter spelenderwijs al kennis van begrippen die later aan de orde komen.

De gemeente Westerveld vindt het van belang dat deze kinderen extra ondersteuning krijgen. Voor alle peuterspeelzalen werken ze met de vaste ­tutor, Joyce van Hooff. Zij bezoekt de kinderen die dat nodig hebben en gaat met hen spelenderwijs aan het werk.

Een leuk voorbeeld van een peuter die altijd weinig betrokken leek bij een activitei is dat hij ineens aan de 'juf' ging vertellen dat hij wel wist hoe het moest. Hij dacht duidelijk dat wij samen de enigen waren die er verstand van hadden."

Joyce vertelt: "Wanneer een peuter 3 jaar wordt neem ik de Cito toets rekenen en taal af. Als een peuter op beide toetsen een 4 of 5 haalt, mag het mee in de tutoring. Daarnaast is de algemene ­indruk van de peuterleidster over het kind ook van belang.”

"Als ik langskom zijn alle peuters enthousiast, zij ervaren het als spelen en dat is precies de bedoeling. Als de kinderen plezier hebben in de activiteit dan zijn ze erg betrokken en nemen ze de informatie goed op. Wat ik ontzettend moeilijk vind is dat alle peuters vaak met mij mee willen en echt teleurgesteld zijn dat zij niet ‘mogen’. Daarom laat ik ze voor een ­vakantie allemaal een keer meedraaien in een tutor groepje.”

“Na overleg met ouders en leidster maak ik een plannetje, dat loopt van vakantie tot

Aan de slag met de kwaliteit van VVE Onlangs is het rapport van de onderwijsinspectie verschenen over de kwaliteit van VVE. In dit rapport komt naar voren dat de kwaliteit van het beleid van de uitvoering van VVE in veel gemeenten beter moet. Belangrijke verbeterpunten door de inspectie gesigneerd zijn: • het formuleren van resultaatsafspraken op het gebied van VVE tussen gemeenten en schoolbesturen; • het ontbreken van de doorgaande lijn; • de toeleiding naar de voorschoolse voor­ zieningen; • beperkte aandacht voor ouderbetrokkenheid; • interne kwaliteitszorg op de VVE-locaties; • inzicht in aanbod voor en bereik van doelgroepkinderen.

gemeente Westerveld, zegt het volgende over de samenwerking met Timpaan Onderwijs:

"Timpaan medewerkers zijn goed toegankelijk en dermate professioneel dat een onderwijskundige vraag of opdracht direct wordt begrepen en op waarde wordt geschat. Ze verstaan de kunst van het goed meedenken. Al jarenlang begeleidt Timpaan voor ons de warme overdracht van voorschool (peuterspeelzaal en kinderopvang) naar basisschool op een correcte en plezierige wijze." In samenwerking met de schoolbesturen worden de komende periode de resultaats­ afspraken verder uitgewerkt. Daarnaast wordt gewerkt aan het verder uitwerken van de doorgaande lijn. Veel gemeenten hebben met de voorscholen en het basisonderwijs afspraken gemaakt over de overdracht. Echter afstemming op de ­inhoud, ouderbetrokkenheid, pedagogisch handelen en zorg daar moet nog ruim aandacht aan worden besteed. Timpaan ­Onderwijs is in verschillende gemeenten actief betrokken bij het vormgeven van de doorgaande lijn van de voor- naar de vroegschoolse periode. Kenmerkend voor onze manier van werken is de aanpak van onderop waardoor draagvlak gegarandeerd is en het streven naar duur­ zame veranderingen wordt gewaarborgd.

De adviseurs van Timpaan Onderwijs kunnen gemeenten ondersteunen door een analyse van het inspectierapport uit te voeren en een advies rondom de aanpak van de verbeterpunten te schrijven. In de gemeente Westerveld heeft Barbara Kroeze programmamanager Timpaan Onderwijs een dergelijk advies geschreven. Mevrouw Vrouwk Weemstra, beleidsmedewerker van de

Meer informatie? Ageeth Nieuwenkamp (06) 155 09 120 [email protected] Barbara Kroeze (06) 155 09 122 [email protected]

“Als je een peuter een langere periode hebt begeleid, wat doe je dan?” “Vlak voor een vakantie evalueer ik kort met de leidster en kijken we hoe we aan de doelen hebben gewerkt. Zijn er al doelen behaald? Of Moet er nog wat aangepast? We evalueren hoe het is gegaan met de peuter in de groep en hoe het kind zich voelt. Zo nodig passen we het plan aan. Na een half jaar toets ik de peuter opnieuw om te kijken hoe de score dan is. Als die erg omhoog gaat dan is de tutoring niet meer nodig en heeft de extra begeleiding goed geholpen...” "Welke training heb jij gevolgd om als tutor te werken?" "Ik heb de Piramide light training en daarnaast een aantal specifieke tutortrainingen van Rikst Vermaat van Timpaan Onderwijs gevolgd. In deze bijeenkomsten heb ik geleerd goed naar de doelen van de activiteiten te kijken, de pedagogische en de didactisch component van elkaar te scheiden. Op welk (ontwikkelings)gebied heeft het kind extra aandacht nodig en welke activiteit past daar bij? Verder heb ik geleerd handelingsplannen te schrijven en goed naar de hulpvraag van het kind te kijken. Ik heb daar voldoende aan gehad. Rikst heeft mij wegwijs gemaakt in de boeken en niet de verwachting gehad dat ik alles moest weten. Het feit dat ik nu kan vinden wat ik zoek en hiermee aan de slag kan is voldoende geweest. Dit houdt wel in dat ik tijd vrij moet maken om onderzoek te doen en dit goed moet leren inplannen."

"Hoe reageren de ouders op de tutoring?” "Ouders zijn vaak erg verbaasd over de uitslag, maar ze vinden het prima dat ik met hun kind ga 'spelen'. Met de ouders heb ik regelmatig contact over de vorderingen van hun kind. Als het me niet lukt om ze zelf te spreken, door mijn beperkte tijd op de peuterspeelzaal, dan bespreekt de peuterleidster hoe het gaat. Als er na een half jaar weer een toets wordt afgenomen ga ik natuurlijk wel weer in ­gesprek met de ouders.” Joyce is in de gemeente Westerveld druk aan het werk met de peuters. Zij en de kinderen hebben veel plezier in de activiteiten. Zo legt zij gezamenlijk met de peuterleidsters een goede basis voor de kinderen als ze starten met de basisschool. Door het goed gebruiken van de Piramide methode krijgen alle kin­deren de kans om zich optimaal te ontwikkelen.

Meer informatie? Ageeth Nieuwenkamp (06) 155 09 120 [email protected] Rikst Vermaat (06) 158 99 802 [email protected]

Is jouw school al meldcodeproof? De Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is ingegaan op 1 juli 2013. In die wet zijn een aantal zaken vastgelegd waar je als schoolleider, Ib-er, zorgcoördinator en l­eraar aan moet voldoen. Dit zijn onder meer: • Elke school heeft een eigen meldcode, gebaseerd op het Basismodel Meld­ code. • Alle medewerkers moeten de gelegenheid krijgen zich regelmatig te scholen in het signaleren en aanpakken van ­kindermishandeling. Het gaat hierbij om continue deskundigheidsbevordering. • Alle medewerkers moeten werken ­volgens de 5 stappen die zijn vastgelegd in het B ­ asismodel Meldcode. Met de invoering van de Wet Meldcode huise­ lijk geweld en kindermishandeling wil de overheid professionals ondersteunen in het eerder signaleren van kindermishandeling. Zodat je weet wat je moet doen om sneller passende hulp voor ­kinderen in te schakelen. Om basisscholen en voortgezet onderwijs te onder­ steunen heeft Timpaan Onderwijs een scholingstraject dat heet Safe You Safe ­ Me. De methode helpt scholen niet alleen op een praktische manier bij het voldoen aan de wet, maar biedt daarnaast ook handvatten voor een efficiënte en brede aanpak van kindermishandeling, samen met leerlingen en ouders. Dit alles met als doel om kindermishandeling eerder te signaleren en sneller te handelen als er tekenen van zijn. Dat draagt bij aan een veilig werk- en leerklimaat op school. Deze integrale aanpak maakt deze methode uniek in Nederland.

Safe You Safe Me is op basis van een pilot bij basisscholen doorontwikkeld. ­ De ­pilotscholen beoordeelden de methode als doelmatig, doeltreffend en gebruiksvriendelijk. Eén van de deelnemende scholen geeft aan dat Safe You Safe Me heeft gezorgd dat kindermishandeling uit de taboesfeer is gehaald. Het heeft ertoe geleid dat er een open en eerlijk gesprek over kindermishandeling in de school en met ouders wordt gevoerd. Dat komt door de positieve benadering van Safe You Safe Me. Leerkrachten praten met ouders over grenzen stellen in de opvoeding. Ze halen het negatieve weg en kijken met elkaar naar oplossingsrichtingen. Een niet onbelangrijk neveneffect is dat het de ouderbetrokkenheid op de s­ cholen heeft vergroot.

Meer informatie? René Koens (06) 155 09 114 [email protected]

3

VOORAANKONDIGING: Regionale bijeenkomst over ­succesvol partnerschap tussen ouders en school in het PO, VO en MBO Zet alvast in uw agenda: Datum: maandag 18 november 2013 Tijd: 16.00-20.00 uur Plaats: Hotel Van der Valk, Assen Staatssecretaris Dekker: “Onderzoek bevestigt dat leerlingen veel beter ­presteren als hun ouders en school samenwerken. Alleen met een goede betrokkenheid van ouders bij de school komen we van goed tot excellent onderwijs.”  Voor de ontwikkeling van kinderen is het belangrijk dat ouders betrokken zijn bij de school. Samen kunnen ouders en school zorgen voor een veilige en stimulerende leeromgeving voor het kind. Het m ­ inisterie van ­ Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) roept scholen en ouders daarom op met elkaar in gesprek te gaan.   Namens het programma Ouders en school samen organiseren drie Expertisepunten Ouderbetrokkenheid op maandag 18 november een bijeenkomst over het partnerschap tussen ouders en school in de regio Noordoost ­Nederland. Op deze bijeenkomst geeft Staatssecretaris Dekker de aftrap van de regionale aanpak ouderbetrokkenheid, waarmee het ministerie beoogt het thema nog dichterbij de scholen te brengen en ­onderlinge kennisuitwisseling te stimuleren en faciliteren.

In de regio noordoost Nederland zijn er initia­ tieven en praktijkvoorbeelden van succesvol partnerschap tussen school en ouders. Voor sommige scholen is ouder­ betrokkenheid zelfs een speerpunt dat het verschil maakt tussen een goede school en een excellente school zijn.   Wat zijn de succesfactoren voor ouder­ betrokkenheid op school? Hoe geef je het partnerschap tussen school en ouders goed vorm? Welk beleid maak je op school op het thema ouderbetrokkenheid? Hoe kan de school ouders nog beter betrekken bij het inspelen op de onderwijs- en zorgbehoeften van kinderen? Deze vragen komen onder ­andere aan bod in het plenaire programma met staatssecretaris Sander Dekker en andere sprekers. Daarnaast zijn er twee ­ rondes van thematische deelsessies, waarin u inspiratie opdoet en kennis en praktijkervaring kunt uitwisselen met collega schoolmanagers, bestuurders, leraren, ouders, beleidsmedewerkers van gemeenten en partnerorganisaties van scholen. Ook wordt een informatiemarkt over het onderwerp ingericht. Programma 15.30-16.00 uur Inloop en informatiemarkt 16.00-16.45 uur Plenair programma met o.a. staatssecretaris Sander Dekker 16.50-17.40 uur Workshopronde 1

17.40- 18.40 uur Pauze met eten, drinken, intermezzo en informatiemarkt 18.40-19.30 uur Workshopronde 2 19.30-20.00 uur Afsluiting en gelegenheid tot napraten   Aanmelden en Workshops  Begin oktober is het volledige programma bekend. U kunt zich vanaf dat moment o ­ nline inschrijven voor de workshops. Aanmelden is verplicht. De bijeenkomst is kosteloos. Neem een ouder mee! Deze conferentie is een mooie kans om de verbinding met ouders een impuls te geven.    Deelnemers Schoolmanagers, bestuurders, leraren, ­ouder­coördinatoren, ouders, beleidsmedewerkers van gemeenten en andere belangstellenden. Meer informatie? •E  xpertisepunt Ouderbetrokkenheid: http://www.expertisepuntouderbetrokkenheid.nl/ •F  acebook: https://nl-nl.facebook.com/ oudersenschoolsamen •R  ijksoverheid: http://www.rijksoverheid.nl/ onderwerpen/ouders-en-school-samen   Meer informatie? René Koens (06) 155 09 114 [email protected]

Er zijn groepen die extra aandacht vragen... •S  oms lijkt het alsof je met een groep of met bepaalde kinderen in de groep bent vast­ gelopen en niet meer ontspannen in de klas staat. •S  oms voelen kinderen zich niet veilig in de groep, omdat er bijvoorbeeld vaak ruzie is, veel wordt gepest of omdat er veel onrust is tijdens de lessen. •S  ommige groepen vragen extra aandacht. Om de één of andere reden lukt het niet uit een roerige storming- en forming fase te komen. Wat de adviseurs van Timpaan Onderwijs regelmatig horen is dat kinderen enorm sterk op elkaar kunnen reageren of heel weinig zelfbeheersing tonen. Is dit een kwestie van korte lontjes? Adviseurs van Timpaan Onderwijs kunnen meedenken over wat er aan de hand is. We dragen ideeën aan om weer vooruit te komen. Meestal wordt eerst de situatie in beeld gebracht tijdens klassenbezoeken. Wat daarbij opvalt is dat enkele gesprekken met de leerkracht vaak al werkt. Vervolgens wordt een plan van aanpak opgesteld. Dit plan bestrijkt de korte en lange termijn.

Kennis van leerlijnen is essentieel voor goed onderwijs Voldoet jouw taal-, lees- of rekenmethode voor elk kind uit je groep? Een methode is bijna nooit passend voor elke leerling. Daarom zullen leerkrachten keuzes maken in het aanbod van de methode. Kennis van leer­ lijnen is onmisbaar om dit verantwoord te kunnen doen en hoge en doelgerichte onderwijsopbrengsten te realiseren. De manier waarop scholen met leerlijnen omgaan en welke afspraken er binnen een school gemaakt worden over het gebruik van leer­lijnen verschilt enorm. Dat er keuzes en vooral afspraken gemaakt moeten worden staat vast. De leerkrachten van cluster 4 en cluster 7 van Gearhing Primair Onderwijs zijn dit schooljaar gestart met de implementatie van leerlijnen op hun scholen. Trudy Wolters en Feikje T ­ ouring (beide clusterdirecteur) vertellen waarom zij gekozen hebben voor het werken met leerlijnen en welk perspectief zij voor ogen hebben. Waarom vinden jullie het belangrijk dat leerkrachten bekend zijn met de leerlijnen? "De vraag is eigenlijk ontstaan vanuit een noodzaak. Wij hebben regelmatig te maken met combinatiegroepen. Soms ontstaat er zelfs een groep waar 4 jaargroepen samen les krijgen. Dit vraagt van de leerkracht veel kennis van de leerstof in de verschillende groepen. Wij verwachten dat de leerlijnen leerkrachten helpen om een evenwichtig leerstofaanbod samen te stellen." Wat levert de kennis van de leerlijnen op voor de leerkracht? "Leerkrachten krijgen zicht op de doorgaande leerlijnen. Daardoor weten zij welke leerstof in de methode relevant is voor hun groep. 4

Afgelopen jaren hebben we op onze scholen veel aandacht gehad voor zorgkinderen. Het ging dan steeds om kinderen die gerichte begeleiding en/of een gericht leerstofaanbod nodig hadden. Tegenwoordig weten wij dat kinderen die sneller leren dan de gemiddelde groep ook een ander leerstofaanbod nodig hebben. Wij verwachten dat differentiëren met behulp van de leerlijnen onderbouwd en structureel gerealiseerd kan worden. Een a ­ nder voordeel van de doorgaande leerlijnen is de overdracht van de ene groep naar de ­andere. De leerkrachten spreken dezelfde taal en weten dat A na B komt. Aan de start van een nieuw schooljaar kunnen leerkrachten een leerstofaanbod samenstellen dat goed past bij die specifieke groep kinderen." Voor de kinderen? "In methoden wordt vaak en veel aandacht besteed aan herhaling. Dit is niet voor alle kinderen noodzakelijk. Wij willen kinderen ondersteunen en uitdagen waar het nodig is. Ze krijgen door de leerlijnen ook zelf zicht op hun eigen leerproces. Wij verwachten dat de intrinsieke motivatie hierdoor toeneemt." De methodes, wat gebeurt daarmee? "De methode geeft richting en veel handvatten om de leerstof inhoud te geven. Wij verwachten in grote lijnen wel met de methodes te blijven werken. Wellicht wordt de methode op den duur een bron voor het leerstofaanbod vanuit de leerlijnen. Bij de kleutergroepen werken we al op deze manier. De lessen in verschillende kleutermethodes geven zeker handvatten aan de jongere leerkrachten die net van de opleiding komen. Belangrijk is dat zij zich daarnaast realiseren dat jonge kinderen integraal en in verbinding met de wereld om hun heen leren. Dus op al deze mooie lessen uit de methode is een vervolg nodig.

Een vervolg in de vorm van een betekenisvolle activiteit en kijkend naar kinderen vanuit de focus op het doel." Wat verwachten jullie van de opbrengst van het trainingstraject? "Wij hopen dat leerkrachten op termijn in staat zijn een leerstofaanbod samen te stellen met behulp van de leerlijnen en de methode. De leerkracht krijgt de rol van regisseur door te zigzaggen tussen de ontwikkeling van de kinderen en de leerlijn. Met Timpaan O ­ nderwijs is overeengekomen dat zij tijdens de trainingen zo met de leerkrachten werken, dat de leerkrachten gedurende het trainingstraject inzicht krijgen in de manier waarop een leerlijn gehanteerd kan worden. Op dit moment wordt het werken met leerlijnen gekoppeld aan de rekenmethodes en kleuter­methodes. De vertaalslag naar de ­eigen praktijk staat centraal. Wij verwachten dat de leerkrachten aan het einde van dit traject zicht hebben op de ‘what’ en het ‘why’ van de leerlijnen en dat zij in beginsel een vertaalslag kunnen maken naar hun eigen praktijk. Dat de implementatie en daarna de borging van het werken met leerlijnen nog moet plaatsvinden realiseren wij ons ook."

Meer informatie? Marja Miedema (06) 158 99 805 (onderbouw) [email protected] Mirjam Velthuis (06) 155 09 116 (rekenen) [email protected] Barbara Kroeze (06) 155 09 122 (taal) [email protected]

De maatregelen, activiteiten die betrekking hebben op de korte termijn zijn bijvoorbeeld werkvormen en materialen die de sfeer in de groep verbeteren. Hierdoor leren kinderen zich beter aan de regels te houden, waardoor de groep beter gaat functioneren. Maat­regelen op langere termijn zijn bijvoorbeeld de invoering van een methode voor sociaal e ­ motionele ontwikkeling. Dat levert vaak ­ meteen een vooruitgang ten aanzien van de sfeer en er ontstaat groepsbinding in de klas. Verder zie je de onderlinge communicatie t­ussen ­kinderen over problemen oplossen, grenzen stellen en elkaar helpen toenemen. Adviseurs van Timpaan Onderwijs zijn sterk in het begeleiden van leerkrachten en leerlingen in moeilijke groepen. Meestal komen de ­vragen van scholen en instellingen als er veel aan de hand is. Uiteraard kunnen we dan dienstverlening verzorgen. Echter als er ­preventief gewerkt wordt met een methode, of vanuit een visie die breed in het team wordt gedragen op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling, dan voorkom je dat het uit de hand kan lopen. Een positief leerklimaat blijft gewaarborgd, waardoor opbrengsten optimaal kunnen zijn. Werken aan wat werkt, daar willen we samen voor gaan. Meer informatie? René Koens (06) 155 09 114 [email protected]

Dick Folkersma van het Dr. Nassau College over het invoeringstraject Het Dr. Nassau College in Assen, een grote school voor voortgezet onderwijs, heeft e ­ rvoor gekozen om te gaan werken met iPads, om aan te sluiten op de ontwikke­ lingen in de maatschappij. ­Alvorens hebben ze zich georiënteerd bij andere scholen om te kijken welk d ­ evice passend zou zijn voor het Dr. Nassau ­College. "De iPad staat niet tijdens de hele les ­centraal, zo wordt er ook nog les gegeven uit boeken, wordt het schoolbord gebruikt en blijft de docent een belangrijke rol vervullen." Het Dr. Nassau College heeft ondersteuning ingeschakeld voor het implementatietraject van Manon Dijkhuizen, adviseur van Timpaan Onderwijs. De inzet van dit traject is om ­onder andere met een device gedifferentieerd te werken en activerende didactiek toe te ­passen. De iPad wordt daarbij ingezet als een middel binnen blended learning. De docenten kunnen na het scholingstraject schakelen tussen de vijf rollen van de docent: gastheer, presen­ tator, didacticus, pedagoog en afsluiter.

Veel leermateriaal dat in de lessen wordt gebruikt is digitaal, de leerlingen kun­ nen op de iPad werken en daarnaast hun werkboeken invullen. In de lessen gebruiken docenten apps en tijdens instructiemomenten worden filmpjes ingezet. Voor effectief klassen­ management wordt ­ Timpaan Netschakelaar g ­ebruikt. Sommige docenten zijn al zo vaardig met de iPad dat ze hun eigen lesmateriaal ­ontwerpen.

Adviseurs van Timpaan Onderwijs trainen op dit moment 80 scholen in Friesland, hoe om te gaan met deze digitale leeromgeving. Als de leeromgeving goed wordt gebruikt kan er veel meer uit gehaald worden. Zo kan er bepaald lesmateriaal voor een kind klaargezet worden die voor ligt met taal, er is dan voor dit kind extra uitdaging. Voor kinderen die meer nodig hebben kan extra oefenmateriaal worden geboden in zijn eigen werkomgeving. De leerkracht differentiëren door de leeromgeving goed in te zetten. Veel methodes digitaliseren en worden steeds slimmer. Ze herkennen patronen van kinderen en passen automatisch de vragen aan, zodat ieder kind op zijn eigen niveau wordt uitgedaagd. Als leerkracht kun je de vorderingen van de kinderen in de SkoolControl omgeving volgen. Er worden grafieken gemaakt waardoor in één oogopslag inzichtelijk is hoe de prestaties zijn.

Sinds deze zomer is Timpaan Onderwijs implementatiepartner van Schooltas en PulseOn.

maken van boek naar gepersonaliseerd ­leren. Kijk voor inspiratie eens op de websites www.schooltas.net en www.pulseon.nl.

Schooltas toont lesmethodes op iPad, laptop of PC. Het is daarbij mogelijk tekst, audio en video toe te voegen en te delen. Daarnaast zijn er onder andere mogelijkheden om woordwebben te maken, kan de docent op de IPad schrijven en tekenen in boeken en werkschriften van leerlingen. PulseOn is een persoonlijke digitale leeromgeving waarbij rekening wordt gehouden met het niveau, de inzet en de unieke leerstijl van elk individu.

Adviseurs van Timpaan Onderwijs ­ werken vanuit de visie dat met name de leraar de ­kwaliteit van het onderwijs bepaalt, door de keuzes die hij/zij maakt over de inzet van digitale methodes en ICT in het algemeen. ­ We richten ons als implementatiepartner daarom vooral op de docent in de klas.

Op dit moment werken ze op het Dr. Nassau College ruim vier weken met de iPad in de klas. "Het is nog te kort om te zeggen welke opbrengsten het zal hebben voor de docenten en de leerlingen. De leerlingen zijn wel erg enthousiast over het gebruik van de iPad in de klas. Zo ­hopen we dat de kinderen actief met het lesmateriaal aan de slag gaan en dat dit de leeropbrengsten gaat verhogen."

Meer informatie? Manon Dijkhuizen (06) 155 09 123 [email protected] Rikst Vermaat 06) 158 99 802 [email protected]

Training SkoolControl SkoolControl is speciaal voor het primair onderwijs ontwikkeld. Leraren en leerlingen hebben met één muisklik toegang tot hun eigen werkomgeving en een veilige plek om samen te werken.

Timpaan Onderwijs implementatiepartner Schooltas en PulseOn

Als er kinderen elders in de school een werkstuk op de computer maken in hun eigen werkomgeving, kunnen de leerkrachten op het eigen scherm volgen wat de kinderen aan het doen zijn. Je hoeft dus niet steeds heen en weer te lopen. Trainer Esther Honingh over SkoolControl: "Een leuke functie van SkoolControl vind ik (en alle leerkrachten ook, want ze moeten altijd lachen) is het overnemen van computers. Je kunt dan dus even typen: "Hé joh, werk eens door!" of ondersteunde feedback geven als "Ik zie dat je een tekstje aan het typen bent, let even extra op de eind d's en t's." Een praktische functie van SkoolControl is de mogelijkheid tot het toewijzen van software aan alleen die leerlingen die het nodig hebben. Zo kunnen ze hun eigen leerlijnen volgen. Een andere handige functie vind ik de mappen waarin verschillende leerlingen kunnen samenwerken. Dit verhoogt de efficiëntie: kinderen hoeven, wanneer ze bijvoorbeeld ­ samen aan een werkstuk werken, bestanden niet onderling naar elkaar te mailen maar kunnen dit uit de gedeelde map halen. Zo wordt alles overzichtelijk opgeslagen en kunnen ze in hetzelfde bestand werken, nooit ­tegelijk, waardoor het nooit de vraag is wat het meest recente bestand is." SkoolControl helpt leraren om passend ­onderwijs te bieden zonder tijdrovend technisch beheer.

Meer informatie? Rikst Vermaat (06) 158 99 802 [email protected]

Beide systemen worden vooral ingezet in het voortgezet onderwijs. Vanaf afgelopen juni hebben Schooltas en PulseOn hun krachten gebundeld. Het wordt daardoor mogelijk dat scholen in hun eigen tempo nieuwe vormen van leren invoeren en de transitie ­

De ondersteuning loopt uiteen van kennismaken met de didactische mogelijkheden van de systemen tot het zijn van de partner bij de implementatie van tablets in de school. Vragen die we met je gaan beantwoorden ­ gaan bijvoorbeeld over het invoeren van de methode, klassenmanagement, het (inter)actiever maken van de lesstof, het interpreteren en gebruiken van de docentinformatie die uit de methodes komt. Uiteraard kunnen we ook de invoering van andere digitale methodes of blended learning ondersteunen.

Meer informatie? Manon Dijkhuizen (06) 155 09 123 [email protected]

Ben jij op zoek naar de meerwaarde van ICT in jouw klas? Als leerkracht krijg je steeds meer te maken met digitale middelen, zoals het digibord, de software, tablets en apps. Weet jij goed ­gebruik te maken van die digitale middelen, dan verhoogt dit de kwaliteit van je onderwijs. ICT werkt motiverend voor zowel je leerlingen als voor jou, mits je het effectief inzet. Het verbetert de leerprestaties, het kan het leer­ proces versnellen en de opbrengsten verhogen. Timpaan Onderwijs ondersteunt je graag in jouw zoektocht naar meerwaarde...

Inzet technologie Pedagogisch-didactisch handelen

Content Visie

Leerling / school / omgeving

Om ICT optimaal te gebruiken is het van belang aandacht te hebben voor visie, je ­ ­eigen deskundigheid, de infrastructuur van je school, de software en leermaterialen die je gebruikt. De inzet van ICT biedt je de mogelijkheid om lesstof visueel, auditief en interactief aan te bieden. Dit levert aantrekkelijker en effectiever onderwijs op. Leerlingen leren ­beter en meer. Het inzetten van ICT in de klas leidt echter niet automatisch tot beter onderwijs. Om goed (inter)actief onderwijs met inzet van ICT te ­ realiseren is het belangrijk dat je beschikt

over TPACK-vaardigheden en deze bewust inzet. TPACK integreert kennis en vaardigheden op het gebied van pedagogiek, didactiek, visie, lesstof en ICT. De adviseurs van Timpaan Onderwijs werken vanuit dit model en kijken met jou hoe je in jouw klas en voor jouw school ertoe doet om leerlingen optimaal te laten profiteren van ICT in het onderwijs. Het uit­gangspunt is altijd: de leraar is de belangrijkste app! Wat kunnen we? • Studiedagen verzorgen over de pedagogisch didactische mogelijkheden van ICT • Timpaan Onderwijs kan een ouderavond ­cyberpesten in vullen • Samen de uitweg uit het labyrint van sociale media vinden en komen tot een protocol • Verrijk je les met het digibord; inspiratie van kleuters tot groep 8 • Mediawijs op reis, inspiratiesessies over ­pedagogisch-didactische mogelijkheden van social media • Inspiratiesessies werken met tablets • De unieke leerling, hoe met ICT aan te ­sluiten bij leerstijlen en meervoudige i­ntelligentie • Leer omgaan met een ELO (elektronische leeromgeving) als bijvoorbeeld SkoolControl • Bekijk de brochure ICT op www.timpaan­ onderwijs.nl voor alle andere opties

Meer informatie? Rikst Vermaat (06) 158 99 802 [email protected] Manon Dijkhuizen (06) 155 09 123 [email protected] 5

Hondsrug College geeft vervolg aan 1e jaar werken met iPads in VO met Timpaan Onderwijs Het Hondsrug College is in april 2011 gestart met het integreren van iPads in het onderwijs. Vervolgens hebben alle leerlingen van het Startcollege in het schooljaar 2011-2012 een iPad gekregen. Het integreren van iPads in het onderwijs biedt enorme kansen om het onderwijs te vernieuwen en leerlingen goed voor te bereiden op hun toekomst. Daarnaast

is het een geschikte toepassing om maatwerk aan te bieden en geeft het de docent de kans om meer uit zijn vak te halen. Timpaan Onderwijs en het Hondsrug College zijn in 2012 een samenwerking aangegaan. Gezamenlijk hebben ze een scholingstraject ontwikkeld omtrent het pedagogisch en di-

dactisch handelen van docenten in het Startcollege, waarbij de iPad een prominente rol heeft. In de voorbereiding van dit traject is een stuurgroep en een werkgroep opgericht. Vanuit deze werkgroep kwam eind vorig schooljaar de behoefte naar voren om ook de docenten uit het tweede en derde leerjaar mee te nemen in een professionaliserings­ traject omtrent het werken met de iPad. Kortom de samenwerking wordt met succes geprolongeerd en uitgebreid. De inzet van Manon Dijkhuizen, specialist ­effectieve instructie en ICT, is gericht op het ondersteunen van een implementatie­ traject waarbij trainingen structuur geven aan de invoering in de praktijk. De basis van het ­implementatietraject wordt gevormd door de trainingen voor docenten. Tijdens trainingen wordt actief geleerd over en gewerkt aan het ontwikkelen van effectief en (inter)actief en gepersonaliseerd onderwijs als basis. E ­ r is aandacht voor belangrijke basispunten als TPACK, de rol van de docent, mogelijkheden van een tablet om onderwijs te verrijken en (inter)actief te maken. Daarna werken de docenten aan basisvaardigheden rondom ­ ­gepersonaliseerd leren met PulseOn.

(met dank aan Dr. Nassau College)

Naast de uitvoering van trainingen lopen we als procesbegeleiders samen op met de d ­ ocenten in de school om het veranderproces vorm te geven. Dit doen we door na iedere training een

invoeringsperiode van ongeveer een maand in te richten, waarin de mogelijkheden van de iPad in het kader van effectieve instructie stap voor stap worden verkend en ingevoerd. De invoering in de praktijk ondersteunen we door te werken met gerichte praktijkopdrachten en studieteams die worden begeleid door interne coaches. Onze rol bestaat uit het uitvoeren van de trainingen, het ontwikkelen van praktijk­ ­ opdrachten en het opleiden van de interne coaches van de school. In onze visie zijn deze interne coaches cruciaal in het invoerings­ proces. Door gericht te werken aan de competenties van deze mensen wordt kennis van implementatie van werken met iPads ­verankerd in de school. Dit verhoogt de kans tot succesvolle implementatie én duurzame verandering.

Meer informatie? Manon Dijkhuizen (06) 155 09 123 [email protected] Rikst Vermaat (06) 158 99 802 [email protected]

Hoe succesvol wil je zijn of hoe wil je succesvol zijn? Het doel van elk leven is groei. Succes zorgt ervoor dat je groeit als mens. Persoonlijk succes is doen wat je wilt, op het gebied waarin je succesvol wilt zijn. Wil je ontdekken waar je passies en talenten liggen en/of welk werk het beste bij je past? Je moet succes vóór je zien, voordat je het kunt krijgen. Focus je gedachten op het doel dat je wilt bereiken. Zoals Steven Covey zei: "Je kunt een ladder gaan beklimmen, maar wat als de ladder tegen de verkeerde muur staat?" Succes is iets dat je aantrekt door je persoonlijkheid en door de gedachten te kiezen die je succes ondersteunen. Welke inzichten helpen je om te weten wat je wilt en dat op een effectieve, succesvolle manier in te zetten?

verandering. Het biedt tevens handvatten hoe je veranderingen het best kunt initiëren, wat wel en niet werkt en hoe je de communicatie erover effectiever kunt insteken. Profiel Dynamics start met het maken van een persoonlijke analyse. Dit kan vervolgd ­worden door een teamanalyse en ondersteuning bij het toepassen van de inzichten in de persoonlijke ontwikkeling en de optimalisatie van het team. De KUIL®-methodiek is een wetenschappelijk getoetste trainingsmethodiek gericht op de ontwikkeling van houding en gedrag. De methodiek wordt toegepast in de vorm van trainingen bij ontwikkeling- en verandertrajecten. Deze methodiek helpt om

in zeer korte tijd je persoonlijke, gedragsmatige en motivationele kwaliteiten en belemmeringen te signaleren en zichtbaar te maken. Op basis van dit inzicht wordt gedrag ontwikkeld, dat je in staat stelt effectiever om te gaan met situaties waarin je belemmeringen ­ervaart. Met behulp van de KUIL®-methodiek krijg je in korte tijd zicht op individueel functioneren, op competenties, kwaliteiten en (minder functionele) gedragspatronen. Dit inzicht geeft de mogelijkheid bij te sturen en (nieuw) gedrag te ontwikkelen. De effecten en gevolgen daarvan worden zichtbaar gemaakt, w ­ aarbij het ‘nieuwe’ en gewenste gedrag met de KUIL®-methodiek kan worden verankerd.

De methodiek bestaat uit een mix van praktische opdrachten, theoretische modellen en handvatten en (persoonlijke) feedback. In overleg met de opdrachtgever wordt een passende invulling gegeven aan de uitvoering van de methodiek. Uit ervaring blijkt dat beide producten een belangrijke ondersteuner zijn bij het op gang brengen van veranderings­ processen. De combinatie van beide ­producten in een veranderingstraject is mogelijk levert aantoonbaar meerwaarde op. Het gedachtegoed van Covey is inmiddels wijd verspreid en door Timpaan Onderwijs ­omarmd als belangrijke ondersteuner in het realiseren van veranderingen. Het gedachte­ goed wordt op een passende wijze geïntegreerd in en afgestemd op de vraag van onze opdrachtgevers.

Timpaan Onderwijs werkt met een aantal ­producten en diensten die je kunnen helpen om je persoonlijk succes te vergroten en daarmee ook het succes van je organisatie. Profile Dynamics is een instrument dat drijfveren van mensen, teams en organisaties helder en inzichtelijk maakt. De methode stimuleert de aansluiting tussen mens, werk en organisatie, waardoor het werkplezier t­oeneemt en organisaties beter gaan presteren. Een persoonlijke drijfverenanalyse maakt duidelijk waar de kracht van mensen ligt en met welk type functie en omgeving ze een sterke of juist minder goede aansluiting hebben. Zo weet je in welke richting potentieel zich het best kan ontwikkelen Met de analyse van drijfveren en waarde­ systemen in je organisatie krijg je meer zicht op interne culturen en cultuurverschillen en hoe de mensen in je organisatie omgaan met 6

Meer informatie? Josee van de Waarsenburg (06) 15 899 801 [email protected]

Forstissimum De kracht van veranderen, dat is waar Fortissimum voor staat. Fortissimum is een nieuw initiatief, een samenwerking tussen Timpaan Advies en Nieuwhuis Consult. Door het beste van twee organisaties samen te brengen organiseren we toegevoegde waarde in veranderings­ processen. Belangrijkste doel dat ons daarbij voor ogen staat is samen met de klant te zoeken naar oplossingen, die ­ervoor zorgen dat de klant een echte stap vooruit kan zetten in het bereiken van succesvolle resultaten.

als essentiële veranderingsprocessen bij ­gemeenten en het onderwijs. Wil je kennis maken met de werkwijze en de mensen achter Fortissimum meld je dan aan voor een gratis kennismakingsworkshop Het zorgloket.

Forstissimum workshop Het zorgloket Met deze workshop wil Fortissimum, op één aspect van de 3D’s, laten zien hoe zij werkt.

Fortissimum sluit aan waar complexe veranderingen starten. Juist door het  kiezen van oplossingen, die ontstaan vanuit nieuwe perspectieven en samenhangende invalshoeken, wordt een basis gelegd voor veranderingen die toekomstbestendig zijn. Fortissimum heeft de wijsheid niet in pacht, wil het werk van anderen niet overnemen of zeggen hoe het moet. Fortissimum beheerst wel het ‘spel’ om processen in gang te zetten en te ondersteunen, zodat betrokkenen zelf in hun kracht komen om wat nodig is op een effectieve manier te doen. In de komende periode richt Fortissimum de volle aandacht op de 3D’s (de drie decentralisaties) en Passend Onderwijs ­

De workshop Het zorgloket laat deelnemers ervaren dat ze in korte tijd ingrijpende verbeteringen kunnen realiseren. De workshop maakt gebruik van de principes van Lean, die ook uitstekend toepasbaar blijken te zijn in de zorg.

Meer informatie? Eddy Nieuwhuis (0541) 661 024 [email protected]   Josee van de Waarsenburg (06) 15 899 801 [email protected]

De workshop biedt inzicht in de processen van de gecentraliseerde zorg. In een aantal spelrondes wordt een omslag gemaakt van gecentraliseerde zorg naar gedecentraliseerde zorg. De workshop laat deelnemers ervaren dat de decentralisatie niet alleen bedreigingen biedt, maar vooral ook kansen om doorlooptijden in de keten te verkorten en kosten te besparen zonder pijn te lijden. In de workshop worden zorgprocessen ge­ simu­leerd en in een aantal ronden door de

Een ervaringsverhaal... juist omdat iedere vraag een passend antwoord verdient Elk kind is wel eens angstig of bang. Ongeacht waar kinderen bang voor zijn, angsten zijn een normaal deel van de ontwikkeling. Het komt voor dat angst het kind belemmert in z’n dagelijks functioneren. Daar kan ­Manon, oud deelnemer gedragsbehandelingen Faalangst, over mee praten.

dachten de baas. Ik weet nu hoe ik ermee om moet gaan! Ik heb een gereedschapskoffer vol vaardigheden geleerd. Ik ben mezelf bewust van wat ik voel en welke gedachten daar bij horen en hoe ik de gedachten kan uitdagen. Ik ben net naar het voortgezet onderwijs gegaan. Dat vond ik reuze spannend en was ook heel nerveus. Ik was me bewust dat ik me al

"Je ouders en school waren ook betrokken bij de groepsbehandeling. Hoe heb je dat ­ervaren?" Manon: “Ik vond dit heel fijn want ze konden me helpen bij het huiswerk en mij ondersteunen. Mijn moeder heeft haar aanpak naar mij toe ook anders gedaan, zij wijst me ook op de 4 G's en ze zegt ook niet meer: Nou Manon

Manon: "Ik werd al heel lang elke avond wakker omdat ik last had van negatieve gedachten en lag te piekeren over heel veel dingen die waren gebeurd. Hierdoor twijfelde ik over mezelf en viel ik niet in slaap. Op school was ik regelmatig zenuwachtig of kreeg ik een black-out tijdens een toets en wist niet waar dat gevoel vandaan kwam. Het weerhield me datgene te doen wat ik wilde doen en voelde me niet blij met mezelf." "Ik hoor dat je in de verleden tijd praat, wat heb je gedaan om hier mee om te gaan, om je (faal)angst de baas te zijn?" Manon: “Ik heb meegedaan met de groeps­ behandeling faalangst samen met nog 4 kinderen in Gorredijk. Ik vond het eerst heel spannend en dacht het gaat vanzelf wel over. Na de eerste keer was dat gevoel ook weg, want ik merkte dat ik niet de enige was die hier last van had en dat het ook helemaal niet erg is." "Waar heb je het meeste aan gehad in de groepsbehandeling?" Manon: "Ik vond het zo fijn dat het in een groep was. Je hoort en luistert naar elkaars verhalen dat is al helpend. We leerden van elkaar, we deden het niet alleen. Waar ik veel aan heb en nog toe pas zijn de ontspannings­ oefeningen, de huiswerkopdrachten en de nabespreking over de vier G's. Ik ben mijn ge-

deelnemers zelf geoptimaliseerd, g ­ebruik makend van de lean-principes. Tijdens deze workshop ervaar je direct verspilling en herken je verbeterpunten. Met behulp van ­ ­inzichten uit de Lean methoden en technieken wordt keer op keer de situatie verbeterd. Je gaat de verbazing meemaken over de ­resultaten die hierdoor worden behaald! Deze workshop wordt je kosteloos aange­ boden door Fortissimum. Data en plaats vanaf begin november op de website www.timpaanonderwijs.nl.

Meer informatie? Eddy Nieuwhuis (0541) 661 024 [email protected]   Josee van de Waarsenburg (06) 15 899 801 [email protected]

Druk in de klas Elk kind is wel eens druk of heeft moeite met concentreren. Soms komt het voor dat dit gedrag het functioneren van een kind ­belemmert niet alleen thuis maar ook in de klas. Het is dan meestal de school die aan de bel trekt. Momenteel wordt door de Vrije ­ Universiteit Amsterdam onderzoek gedaan naar een leerkrachtmethode voor druk gedrag en aandachtsproblemen in de klas: ‘Druk in de klas’. Uit eerder onderzoek blijkt nl. dat een gedragsmatige aanpak in de klas een positief effect heeft op druk gedrag en aandachts­ problemen en ook goed is voor het sociaalemotioneel welbevinden van het kind. De afdeling Klinische Neuropsychologie heeft vorig jaar de methode ‘Druk in de klas’ ontwikkeld. Deze methode is volledig gebaseerd op leerkrachtprogramma’s die positieve effecten lieten zien in wetenschappelijke onderzoeken. De VU Amsterdam is op zoek naar leerkrachten en leerlingen die aan dit onderzoek deel willen nemen.

overal druk over ging maken. Dit kwam omdat ik niet wist wat me te wachten stond. Ik heb een briefje geschreven waarop ik schreef: Ik ben zenuwachtig. Ondanks dat ik zenuwachtig ben en niet durf, ga ik het doen want het zijn maar gedachten die me zenuwachtig maken en ik weet niet of het waar is wat ik allemaal denk in mijn hoofd." "De beren op de weg zijn kleiner geworden", zegt ze. "Ik durf meer omdat ik door heb hoe het in elkaar zit." "Ik word ook niet meer boos als mijn vader tegen me zegt: "Ben je al zenuwachtig?" "Dat riep mijn vader wel eens als ik wat moest doen dat ik spannend vond. Nu kan ik dat plaatsen en kan er eigenlijk om lachen."

het valt allemaal wel mee, je kunt het wel. Dat werkte niet bij mij. Mijn moeder neemt nu mijn gevoel serieus omdat ze het benoemt. Ik zie dat je het spannend vindt. Samen gaan we stapje voor stapje de 4 G's langs als het nodig is. Ze luistert naar me en ook andere mensen in mijn omgeving. Dit komt omdat ik nu zelf durf te zeggen wat ik voel, zonder schaamte en ik heb geleerd hoe ik er zelf mee om kan gaan.” Manon: "Ik word gezien, gehoord en begrepen, dat maakt me heel trots op mezelf" zegt ze stralend.

Kijk ook eens op www.drukindeklas.nl

Meer informatie? Louise Jansen (06) 11 71 01 26 [email protected] René Koens (06) 15 50 91 14 [email protected] 7

Timpaan Support laat kinderen en ouders stralen Voor ondersteuning bij vragen rondom ontwikkeling, leren, gedrag en opvoeden Alle kinderen en jongeren verdienen het om het beste uit zichzelf te halen en zich zo optimaal mogelijke te ontwikkelen. Wij delen de uitspraak van René Diekstra (Grondwet van de opvoeding): "Om gelijke kansen te krijgen en om zich naar hun mogelijkheden en talenten te ontplooien, hebben kinderen recht op ongelijke behandeling in opvoeding en onderwijs."

De adviseurs verzorgen op professionele wijze ondersteuning/begeleiding, zowel groeps­ gerichte trajecten als individuele trajecten. Dit valt onder de eerstelijns psychologische zorg. De kernwaarden van ons handelen zijn gebaseerd op de best werkende onderdelen uit de cliëntgericht aanpak, het systeemgericht werken, empowerment en oplossingsgericht werken.

Jong volwassenen kunnen terecht met: • Specifieke thema’s waar ze tegenaan lopen in de puberteit; • Stagnatie in de studie door gebrek aan structuur; • Problemen rondom persoonlijk functioneren (Psycho-diagnostisch onderzoek).

Timpaan Support organiseert de zorg rondom het kind, de ouders en/of de school snel, goed en laagdrempelig. Essentieel is dat het kind/ jongere en de ouders/verzorgers zich gezien, gehoord en ondersteund voelen. Kind, gezin en omgeving (waaronder onderwijs) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Alle positieve krachten in de directe omgeving van het kind, het gezin en de school, benutten wij om het kind maximale kansen te bieden. De adviseurs van Timpaan Onderwijs ­hebben jarenlange ervaring in het onderwijs. Zij zijn ook het gezicht van Timpaan Support en nemen een ruime expertise op het gebied van orthopedagogische en psychologische zorg, dyslexiezorg en onderzoek en begeleiding op het gebied van leren (dyscalculie) en gedrag mee in de ondersteuning.

lingen of individuele behandeling. De adviseurs hebben onder andere ervaring met: • Gedrag, ontwikkeling- of persoonlijkheidsproblemen; • Faalangst, prestatie/motivatie problemen; • Pestervaring en sociale angst; • Informatieverwerking of aandachts­ problemen; • Psycho-diagnostisch onderzoek.

Een steun in de rug nodig? Ouders en scholen kunnen veel problemen zelf oplossen. Zo hebben veel scholen een programma voor de hele school voor sociaalemotionele vaardigheden. Toch zijn er kinderen die daarnaast een extra steuntje in de rug nodig hebben. Dan kunnen ouders voor hun kind een beroep doen op diverse groepsbehande-

Ouders die problemen ervaren in de opvoeding of het naar school gaan van kinderen kunnen terecht voor: • Opvoedingsondersteuning; • Ondersteuning ouderbetrokkenheid in het onderwijs; • Psycho-educatie.

Dyslexiezorg is een landelijke zorg geworden, als gevolg van het grote aantal kinderen dat aangemeld wordt voor deze vorm van specialistische ondersteuning. Mede daardoor wordt de landelijke regelgeving en het beleid van zorgverzekeraars aangescherpt. Het voor­ nemen is om vanaf 2015 dyslexiezorg onder te brengen in de Jeugdwet, waardoor het valt onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid en regie. Er gaat dus het nodige veranderen. Uitgangspunten Voor Timpaan Support is het in de komende periode van groot belang om nieuwe wegen te zoeken om in het licht van de veranderingen onze uitgangspunten te blijven waarmaken. Onze kracht is om zorg te bieden: • in de directe omgeving van het kind; • met een zichtbaar resultaat voor het kind en zijn ouders/verzorgers; • vanuit een nauwe relatie met ouders/ verzorgers en andere belangrijke professionals; • met behoud van maximale leertijd voor het kind; • zonder onnodige wachttijden; • door enthousiaste en betrokken onderzoekers/behandelaars, die gaan voor een positieve relatie met het kind en zijn/haar omgeving;

•d  ie bijdraagt aan de algehele ontwikkeling van het kind, zodat zijn/haar talenten tot ontplooiing kunnen komen. Aandachtspunten Timpaan Support behandelt kinderen met dyslexie in een behandelruimte op de school van het kind. Op nagenoeg alle scholen voldoet de behandelruimte al aan de eisen die gesteld worden. Toch willen we hier nog een keer daar de aandacht op richten. Dyslexiebehandeling is zorg en geen onderwijs. Dit stelt specifieke eisen aan de ruimte waarin het kind behandelt wordt (zie kader)

ONL richtlijnen ten aanzien van behandelruimte (volgens eisen van NIP) •R  uimte voor tenminste twee personen. •M  inimaal twee stoelen, eventueel een (rust)bank en een tafel die ruim genoeg is voor de behandelaar om werk­ materialen te plaatsen. •D  e ruimte moet goed zijn onderhouden en regelmatig geventileerd worden. •E  en rustige ruimte waar het kind in alle rust, concentratie en privacy kan werken. •D  e ruimte kan niet tegelijk door andere mensen worden gebruikt. Aanvullende eisen gelet op de criteria van het Kwaliteitsinstituut Dyslexie •E  r dient een kind- en oudervriendelijke wachtruimte te zijn. •D  e praktijk/instelling dient goed ­bereikbaar voor kind- en ouders te zijn. •L  et op rolstoelvriendelijkheid.

De bezoekadressen Zwedenlaan 16 9403 DE Assen Fockema Andreaelaan 92 9244 BB Beetsterzwaag Badweg 28 8401 BL Gorredijk Compagniesterpoort 1 9611 DN Sappemeer Algemeen postadres Timpaan Onderwijs Postbus 24 8400 AA Gorredijk Post Dyslexie en Gedrag Timpaan Support T.a.v. de Administratie Zwedenlaan 16 9403 DE Assen

Timpaan is Cedeo en Certiked gecertificeerd en lid van de brance vereniging Edventure

Meer informatie? Nynke Jonker (06) 523 56 841 [email protected]

Dyslexiezorg van Timpaan Onderwijs naar Timpaan Support Timpaan Onderwijs gaat de producten en diensten, die zich direct richten op ouders/ verzorgers, onderbrengen onder Timpaan Support. Het gaat om dyslexiezorg, eerstelijns psychologische zorg, psycho-educatie en activiteiten in de sfeer van preventie. Op die manier verbeteren we de toegankelijkheid voor ouders en de snelheid waarmee we passende zorg en ondersteuning kunnen bieden (zie elders in deze krant).

Timpaan Onderwijs, Advies en Consultancy

Timpaan Support is een merk van Timpaan Onderwijs. Timpaan Onderwijs is een business unit van de Timpaan Groep

Timpaan Support werkt met gekwalificeerde behandelaars in eigen dienst. Wij streven ernaar om de behandelaar van het kind zo min mogelijke te wisselen. Toch lukt dat niet altijd, medewerkers worden ziek, zijn zwanger of vinden een andere baan. Dan moeten we vervanging regelen. Vanwege tijdelijkheid van contracten komt het ook voor dat het kind van behandelaar moet wisselen. Wij zorgen voor een soepele overdracht door de nieuwe behandelaar ten minste één keer samen met de ‘oude’ behandelaar met het kind te laten werken.

Colofon De Timpaankrant verschijnt 2x per jaar en is een uitgave van Timpaan Onderwijs, Advies en Consultancy Commercieel Management Anita Schuiling (06) 158 99 810 Nynke Jonker (06) 523 56 841 Bert Scholing (06) 114 79 213 Redactie Anita Schuiling Barbara Kroeze Josee van de Waarsenburg Marinel Pleij Redactie adres a.schuiling@ timpaanonderwijs.nl

Meer informatie? Marianne Warring (06) 460 37 613 [email protected] Jan Roll (06) 155 09 117 [email protected]

Layout en Druk Studio Mauronne Hellinga Grafische Specialisten, Leeuwarden

Timpaan Onderwijs, Advies en Consultancy, Assen, Beetsterzwaag, Sappemeer en Gorredijk, Postbus 24, 8400 AA Gorredijk, T (088) 90 80 120, E [email protected], W www.timpaanonderwijs.nl Timpaan Support, Zwedenlaan 16, 9403 DE Assen, T (088) 90 80 120, E [email protected], W www.timpaansupport