Het effect van deelname aan ouderenactiviteiten van Timpaan Welzijn op gevoelens van eenzaamheid.
Onderzoek in de Gemeente Steenwijkerland
0
Dit onderzoek is in 2012 uitgevoerd door Nanda Knol, 3e jaars student Culturele en Maatschappelijke Vorming.
februari, 2013 Timpaan Welzijn Stationsplein 1 8331 GM Steenwijk T 0521 513520 1
Inleiding Eenzaamheid onder ouderen is een veel voorkomend probleem. Het is veelal niet zichtbaar omdat het niet iets is waar mensen gemakkelijk voor uit komen. Het is een subjectief begrip. Voor de een betekent eenzaamheid het missen van een partner, voor de ander het missen van een nauw contact of de beleving van een stille sombere zondag. Timpaan Welzijn biedt via vrijwilligersgroepen activiteiten aan voor senioren op locaties in de hele gemeente Steenwijkerland. Dit onderzoek brengt in kaart in hoeverre deelname aan deze activiteiten het gevoel van eenzaamheid vermindert. Het onderzoek vond plaats in 2012 en werd met dit rapport afgerond in januari 2013. Werkwijze Er werd een vragenlijst opgesteld met vragen over de persoonlijke beleving van eenzaamheid en het effect van deelname aan activiteiten op het gevoel van eenzaamheid. In een gesprek met de Comités Welzijn Ouderen in diverse kernen, Ouderen voor Ouderen De Gagels en Steenwijk-west en de Stichting Ouderenwerk Steenwijk werd het onderzoek toegelicht en medewerking gevraagd bij het uitdelen en innemen van de vragenformulieren. In deze gesprekken werd genoemd dat men de ervaring heeft dat mensen niet gemakkelijk praten over het eenzaamheid. Dit bleek ook uit de bereidheid van mensen om het vragenformulier in te vullen (34 %). Deelnemende vrijwilligerscomités, werkgroepen Ouderen voor Ouderen en een stichting: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Comité Welzijn Ouderen Kuinre-Blankenham Comité Welzijn Ouderen Oldemarkt Ouderen voor Ouderen Steenwijk-west Stichting Ouderenwerk Steenwijk Ouderen voor Ouderen De Gagels Comité Welzijn Ouderen Giethoorn Comité Welzijn Ouderen Wanneperveen Comité Welzijn Ouderen Belt-Schutsloot Comité Welzijn Ouderen Vollenhove – Sint Jansklooster Comité Welzijn Ouderen Blokzijl
Leeswijzer: Tenzij anders aangegeven, zijn alle waarden in de grafieken percentages van het aantal respondenten per vraag.
Gemeente Steenwijkerland
2
1
Deelname aan onderzoek
Alle deelnemende groepen hebben vragenformulieren onder de respondenten aan de door hen georganiseerde activiteiten verspreid. In totaal werden 560 vragenformulieren verspreid. Hiervan zijn 192 formulieren ingevuld. Hieronder de verdeling per locatie.
Aantallen enquêteformulieren
3
2. Leeftijd respondenten De grafiek laat de leeftijdsopbouw van de groep respondenten zien.
3. Burgerlijke staat Uit de grafiek hieronder blijkt dat bijna 47 % van de respondenten behoort tot de groep alleenwonenden (alleenstaand, weduwe/weduwnaar of gescheiden)
4
4. Wat betekent eenzaamheid voor u ?
5. Voelt u zich wel eens eenzaam ? Van de 187 respondenten geven er 17 aan wel eens eenzaam te zijn. 60 respondenten voelen zich soms eenzaam en 110 geven aan niet eenzaam te zijn.
“ Ik heb voldoende contact met mijn familie, vrienden, kennissen en buren. Als ik behoefte heb aan meer contact dan onderneem ik zelf actie. Maar toch kan je je af en toe eenzaam voelen omdat je bijvoorbeeld geen partner hebt. “ (van een respondent uit De Gagels)
5
6. Is er een speciale dag of periode dat u het gevoel van eenzaamheid sterker ervaart ?
7. Denkt u dat er iets te doen is aan het gevoel van eenzaamheid ?
Zo ja, op welke dag of in welke periode ?
Zo ja, hoe kunt u daar iets aan doen ?
Van de 141 respondenten die de vraag hebben ingevuld, geven er 92 aan dat er volgens hen iets te doen is aan eenzaamheid. Veelal door middel van het bezoeken van clubjes, je begeven onder de mensen en door deel te nemen aan activiteiten. 49 Respondenten geven aan te denken dat er niets te doen is aan het gevoel van eenzaamheid.
6
8. Welke vorm van contact is voor u belangrijk ?
De meeste respondenten vinden persoonlijk contact het belangrijkst, waarbij opvalt dat de manier waarop met contact heeft niet zo belangrijk is.
7
9. Vindt u dat er in uw stad of dorp voldoende mogelijkheden geboden worden om contacten op te bouwen en te onderhouden ?
Wat mist u in uw omgeving ?
8
10. Met wie zou u graag meer contact willen hebben ?
Respondenten die op een andere manier contact willen hebben noemen hierbij onder andere: meer zakelijk contact, contact met jongeren en niet alleen met mensen van de eigen leeftijd.
9
11. Ervaart u dat deelname aan activiteiten van Timpaan Welzijn uw gevoel van eenzaamheid vermindert ? Bijna 80 % van de respondenten (119) heeft deze vraag positief beantwoord.
12. Aan welk soort activiteiten neemt u deel ? Uit de antwoorden bleek dat de belangstelling voor sociaal-culturele activiteiten bijna even groot is als voor activiteiten gericht op preventie.
10 10
13. - Hoe vaak neemt u deel aan de activiteiten ?
14. Waarom neemt u deel aan activiteiten ?
14. opmerkingen hierbij:
11
15. Welke activiteiten mist u in het aanbod ? Bijna 90% van de respondenten geeft aan geen activiteiten te missen. De overige 11% noemt de hieronder vermelde activiteiten.
12 12
Samenvattend:
Respondenten zeggen niet gemakkelijk dat zij eenzaam zijn. De meeste respondenten geven aan zelf iets aan het gevoel van eenzaamheid te kunnen doen en ervaren in hun woonomgeving voldoende mogelijkheden aanwezig voor het leggen van contact. Deelname aan de activiteiten vermindert daadwerkelijk het gevoel van eenzaamheid. Hierbij gaat deelname aan sociaal-culturele ontmoetingsactiviteiten en preventieve (beweeg)activiteiten gelijk op. Voor respondenten is persoonlijk contact, vooral met leeftijdgenoten, belangrijk.
Naar aanleiding van dit onderzoek heeft een terugkoppeling plaatsgevonden met de deelnemende Comités , werkgroepen Ouderen voor Ouderen en Stichting. Zij kregen een presentatie van de uitkomsten van het onderzoek, waarna zij het in groepen hebben gesproken. Ook is gekeken naar manieren waarop zij een bijdrage kunnen leveren aan het verminderen of voorkomen van eenzaamheid. Men sprak uit blij te zijn met de conclusie dat deelname aan de activiteiten voor velen positief heeft gewerkt op de vermindering van eenzaamheidsgevoelens. Zij geven aan dat het belang van de door hen georganiseerde activiteiten is aangetoond. Tijdens dit gesprek bleek dat men het moeilijk vindt om eenzaamheid te signaleren. Daarom heeft Timpaan Welzijn voor hen ter ondersteuning een cursus “signalering van eenzaamheid” georganiseerd. De cursus werd verzorgd door een medewerker van Dimence. Ook is afgesproken dat Dimence in voorkomende gevallen telefonisch ondersteuning zal bieden.
13 13
