HET PUBLIEK VAN OPERADAGEN ROTTERDAM Rotterdam juni 2008 Letty Ranshuysen

HET PUBLIEK VAN OPERADAGEN ROTTERDAM 2008

Rotterdam juni 2008 Letty Ranshuysen

INHOUDSOPGAVE INLEIDING Centrale onderzoeksvragen Onderzoeksopzet Leeswijzer SAMENSTELLING PUBLIEK Leeftijd Sekse Geografische herkomst Culturele incrowd? ERVARING MET OPERADAGEN ROTTERDAM EN PODIUMKUNSTEN Bezoek Operadagen Rotterdam Bezoek muziektheater MEDIAGEBRUIK Bekendheid met site Opera Rotterdam Effectiviteit van ingezette media EVALUATIE VOORSTELLINGEN Beoordeling aanbod Beoordeling afzonderlijke voorstellingen KENMERKEN VAN NAAR VOORKEUR INGEDEELDE GROEPEN Niet-muziektheaterbezoekers Louter operabezoekers Louter musicalbezoekers Louter modern muziektheaterbezoekers Bezoekers van meerdere muziektheatergenres

1 1 1 2 3 3 3 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 8 8 8 8 10 10

CONCLUSIES EN MARKETINGAANBEVELINGEN

11

BIJLAGE 1: ENQUÊTE BIJLAGE 2: BESCHRIJVINGEN ONDERZOCHTE VOORSTELLINGEN

14 15

INLEIDING Van vrijdag 23 mei tot en met zondag 1 juni 2008 vond de derde editie van Operadagen Rotterdam plaats. Dit festival vormt de feestelijke afsluiting van het operaseizoen en presenteert een veelzijdig programma met bijzondere internationale producties, bekend en minder bekend repertoire en opera op locatie. Operadagen 2008 kenmerkte zich door een flink aantal premières, creaties en bijzondere uitvoeringen. Naast de voorstellingen in de theaters zongen operazangeressen tussen winkelend publiek, draaiden er operafilms in Lantaren/Venster, waren er concerten bij mensen thuis en sloot het festival af met een meezingconcert in Crooswijk. Het festival trok ruim 15.000 bezoekers. Onder dit publiek is een enquête uitgevoerd, om inzicht te krijgen in: • De samenstelling van het bereikte publiek, de waardering voor het aanbod en de effectiviteit van de gehanteerde media? • De specifieke kenmerken van naar ervaring met muziektheater gecategoriseerde subgroepen. Centrale onderzoeksvragen De centrale onderzoeksvragen die deze enquête beantwoordt, zijn: 1. Hoe is het publiek verdeeld over leeftijd, sekse, geografische herkomst en het actief zijn binnen de cultuursector? 2. Hoeveel ervaring met Operadagen Rotterdam en podiumkunsten heeft het publiek? 3. In hoeverre is men bekend met www.OperaRotterdam.nl en welke informatiekanalen gaven het vaakst aanleiding tot een bezoek aan de Operadagen? 4. Hoe worden de voorstellingen beoordeeld? 5. In welke opzichten verschillen de voorkeurgenres ingedeelde groepen? Onderzoeksopzet De gehanteerde vragenlijst is in bijlage 1 opgenomen. Die was vormgegeven als een inscheurenquête. Dat wil zeggen dat de ondervraagden geen pen nodig hadden, maar hun antwoord konden geven door het juiste vakje in te scheuren. De vragenlijst is kort gehouden om een zo groot mogelijke respons te behalen en zodoende een representatieve steekproef van het totale publiek te realiseren. Uit de ruim 25 voorstellingen die in het kader van Operadagen Rotterdam zijn geprogrammeerd, waarvan een groot deel meerdere keren is uitgevoerd, is een representatieve selectie gemaakt. Tabel 1 toont hoeveel bezoekers er per geselecteerde voorstelling aan de enquête meewerkten en door hoeveel mensen die voorstellingen zijn bezocht. 1: VERDELING STEEKPROEF OVER VOORSTELLINGEN Nacht van de opera (openingsavond in Lantaren/Venster) The man at the piano Threepenny Ring Cycle Villa Vivaldi Orpheus in de onderwereld Bowling Van smartlap tot opera (meezingvoorstelling in Krooswijk) Opera bij u thuis (voorstellingen aan huis) Het theater van Séraphin

aandeel ondervraagden

aandeel bezoekers

40

5%

600

9%

132 52 19 190 75

17% 7% 2% 25% 10%

407 161 178 2.056 427

7% 2% 3% 32% 7%

120

16%

1.000

15%

92

12%

1.435

22%

48

6%

202

3%

afwijkingen in steekproef

768 100% 6.466 100% TOTAAL +: oververtegenwoordigd in steekproef / *: ondervertegenwoordigd in steekproef


1

+ + *

*

Er zijn in totaal 768 bezoekers ondervraagd. Volgens statistische handboeken dient de steekproef van een onderzoekspopulatie van circa 15.000 (de geschatte omvang van het totale publiek van Operadagen Rotterdam 2008) zo’n 375 personen te omvatten. De steekproef voldoet daar ruimschoots aan. Er is gekozen voor een zeer ruime steekproef omdat dan ook betrouwbare uitspraken zijn te doen over diverse publiekssegmenten, zoals bezoekers van een bepaalde voorstelling of liefhebbers van een bepaald muziektheatergenre. De laatste kolom van tabel 1 toont in hoeverre de steekproef afwijkt van de onderzochte populatie. Te zien is dat het publiek van The man at the piano en Threepenny Ring Cycle oververtegenwoordigd is, terwijl het publiek van Orpheus in de onderwereld en Opera bij u thuis juist ondervertegenwoordigd zijn. In bijlage 2 bevat omschrijvingen van de onderzochte opera’s. Hieruit kunnen we op maken dat The man at the piano een niet erg laagdrempelige voorstelling betreft, maar dit wordt gecompenseerd door het gegeven dat de andere drie oververtegenwoordigde voorstellingen wel laagdrempelig zijn. De steekproef kan daarom als representatief voor het gehele Operadagenpubliek worden beschouwd. Leeswijzer Aan de hand van frequentietabellen en kruistabellen worden de vijf centrale onderzoeksvragen achtereenvolgend beantwoord. De percentages in de frequentietabellen zijn gebaseerd op het totale aantal bruikbare antwoorden, die verschillen iets per vraag. Onder elke tabel staat aangegeven hoeveel respondenten de betreffende vraag niet hebben beantwoord. Waar mogelijk is het publiek van de verschillende voorstellingen met elkaar vergeleken. De omvang van de steekproef die bij de voorstelling Villa Vivaldi is getrokken is echter te gering om betrouwbare uitspraken te kunnen doen over de kenmerken van het publiek van deze productie (zie tabel 1). Die blijft daarom bij die vergelijkingen buiten beschouwing. De percentages in de kruistabellen, waarin het publiek over de verschillende voorstellingen of over verschillende achtergrondkenmerken is uitgesplitst, betreffen kolompercentages. Die geven per publiekssegment aan welk aandeel van die groep een bepaald antwoord gaf. Hierdoor is een oogopslag te zien welke groep een bepaald antwoord relatief veel of juist relatief weinig gaf. Alle gesignaleerde verschillen zijn getoetst op een significantieniveau van .05. Dit betekent dat de kans dat verschillen tussen publieksgroepen of verbanden tussen achtergrondkenmerken op toeval berusten kleiner is dan 5%. De verschillen tussen de in kruistabellen onderscheiden groepen en de samenhangen tussen gemeten kenmerken die in dit rapport aan de orde komen, betreffen dus altijd statistisch getoetste en significant gebleken afwijkingen en verbanden. Aan het einde van dit rapport worden de belangrijkste conclusies uit de enquête samengevat en vertaald in concrete aanbevelingen voor de doelgroepgerichte marketing van de volgende editie van Operadagen Rotterdam.


2

SAMENSTELLING PUBLIEK Hoe is het publiek verdeeld over leeftijd, sekse, geografische herkomst en actief zijn in de cultuursector? Leeftijd Tabel 2 toont de leeftijdsverdeling binnen het onderzochte publiek. Te zien is dat slechts 3% jonger is dan 20 jaar, bij de Rotterdamse bevolking ligt dit aandeel op 23% (zie laatste kolom). De jongste groep is dus zeer slecht vertegenwoordigd in het publiek van Operadagen Rotterdam, maar die vormde dan ook geen doelgroep. Bijna een vijfde (18%) behoort tot de leeftijdsklasse 20 tot en met 35 jaar: deze leeftijdsgroep is daarmee iets ondervertegenwoordigd. Een derde (36%) is 35 tot en met 55 jaar: deze leeftijdsgroep is iets oververtegenwoordigd. Tot slot blijkt twee vijfde (42%) ouder te zijn dan 55 jaar: senioren zijn hiermee sterk oververtegenwoordigd. 2: LEEFTIJD

aantal

jonger dan 20 jaar 20 tot en met 35 jaar 35 tot en met 55 jaar 55+ Totaal

26 138 276 320 760

%

bevolking

3% 18% 36% 42% 100%

23% 24% 28% 25% 100%

verschil publiek/bevolking -20% -6% +8% +17%

Aantal ontbrekende antwoorden: 8 Bron bevolkingsgegevens: COS

Tabel 3 toont de verschillen in leeftijdsopbouw per voorstelling. De gratis openlucht voorstelling Van smartlap tot opera en de Opera bij u thuisvoorstellingen trokken het oudste publiek: bij die voorstellingen was maar liefst tweederde (68%) ouder dan 55 jaar. De Nacht van de opera en The man at the piano in Lantaren/Venster trokken relatief veel 35 tot 55-jarigen (zo’n 45%). Bowling trok het jongste publiek: 42% van de bezoekers daarvan is jonger dan 36 jaar en slechts 19% is ouder dan 55 jaar. 3: LEEFTIJD PER VOORSTELLING

Nacht van de opera

jonger dan 20 20 tot en met 35 35 tot en met 55 55+ Totaal

5% 21% 46% 28% 100%

The man at the piano 3% 27% 44% 26% 100%

Orpheus Onderwereld

Threepenny Ring Cycle 15% 13% 42% 29% 100%

4% 22% 35% 39% 100%

Bowling 5% 38% 38% 19% 100%

Van smartlap tot opera 3% 29% 68% 100%

Opera bij u thuis 1% 2% 29% 68% 100%

Het theater van Séraphin 17% 35% 48% 100%

Sekse Tweederde (62%) van het onderzochte publiek is een vrouw. Dit wijkt niet af van regulier theaterpubliek, waar vrouwen ook doorgaans dermate in de meerderheid zijn. 4: SEKSE

aantal

man vrouw Totaal

273 445 718

% 38% 62% 100%

Aantal ontbrekende antwoorden: 50

Het aandeel vrouwen varieert niet per onderzochte voorstelling. Alleen bij Bowling zijn bijna even veel mannen geteld als vrouwen.


3

Geografische herkomst Tabel 5 laat zien dat driekwart (73%) van de bezoekers van de Operadagen Rotterdam 2008 in de regio Rotterdam woont. Degenen die van verder weg komen, wonen onder andere in: Bergen op Zoom, Brielle, Den Haag, Heinenoord, Hellevoetsluis, Leerdam, Maassluis, Numansdorp, Ochten, Oostburg, Oosterhout, Oud Beyerland, Rijnsburg, Rockanje, Veldhoven, Vlaardingen, Woerden, Zoetermeer en Zwijndrecht.

5: GEOGRAFISCHE HERKOMST

aantal

regio Rotterdam (straal circa 15 kilometer) verder weg Totaal

521 188 709

% 73% 27% 100%


In tabel 5 is de geografische herkomst per voorstelling uitgesplitst. Te zien is dat Threepenny Ring Cycle en Het theater van Séraphin relatief veel publiek van buiten de regio Rotterdam trokken: circa 40%.

6: HERKOMST PER VOORSTELLING

Nacht van de opera

regio Rotterdam verder weg Totaal

78% 22% 100%

The man at the piano 78% 22% 100%

Orpheus Onderwereld

Threepenny Ring Cycle 60% 40% 100%

68% 32% 100%

Bowling 83% 17% 100%

Van smartlap tot opera 80% 20% 100%

Opera bij u thuis 75% 25% 100%

Het theater van Séraphin 59% 41% 100%

Culturele incrowd? In de publieksenquêtes van Onderzoeksbureau Letty Ranshuysen wordt altijd gevraagd of men studeert of werkt in de kunst- en cultuursector, omdat dit een goede indicatie geeft van de mate waarin een publiek een ‘culturele incrowd’ betreft. Bij het publiek van Operadagen Rotterdam 2008 blijkt 17% actief te zijn binnen de kunst- of cultuursector. Dit is veel meer dan de 6% die binnen een doorsnede van het publiek van Nederlandse niet-kunstmusea aan dit kenmerk voldoet, maar minder dan de 22% actieven in de kunst- en cultuursector bij publiek van kunstmusea1. Uit divers onderzoek onder theaterpubliek blijkt dat bij publiek van vlakke vloertheaters een nog veel groter aandeel (zo’n 35%) actief is binnen de cultuursector en bij schouwburgpubliek geldt dit voor circa 14%. Het publiek van Operadagen Rotterdam 2008 telt dus veel meer een culturele incrowd telt dan niet-kunstmusea en iets meer dan schouwburgen, maar het publiek van kunstmusea en vooral van vlakke vloertheaters heeft een nog veel hoger incrowdgehalte.

1

Deze vergelijkingscijfers zijn afkomstig uit de MuseumMonitor 2007, waarmee het publiek van ruim 40 Nederlandse musea is onderzocht.


4

ERVARING MET OPERADAGEN ROTTERDAM EN PODIUMKUNSTEN Hoeveel ervaring met Operadagen Rotterdam en met podiumkunsten heeft het publiek? Bezoek Operadagen Rotterdam Een vijfde (19%) van het ondervraagde publiek bezocht een eerdere editie van Operadagen Rotterdam. 15% van de respondenten vulde in de enquête contactgegevens in, zodat ze op de hoogte gesteld kunnen worden van nieuwe activiteiten van Opera Rotterdam. Aangezien het een inscheurenquête betrof en men dus vaak geen pen bij de hand zal hebben gehad, mag verwacht worden dat er nog meer publiek is dat geïnformeerd zou willen worden. Tabel 7 toont in hoeverre het publiek tijdens de editie in 2008 meer dan één voorstelling bezocht. Twee derde (67%) bezocht alleen de voorstelling waarbij het is ondervraagd. Een vijfde (21%) bezocht twee voorstellingen, bijna een tiende (8%) bezocht er drie en 4% vier of meer. 7: AANTAL BEZOCHTE VOORSTELLINGEN alleen deze voorstelling 2 voorstellingen 3 voorstellingen meer dan 3 voorstellingen Totaal

aantal 496 152 59 33 740

% 67% 21% 8% 4% 100%


Bezoek muziektheater Tabel 8 toont dat twee vijfde (39%) van het publiek van Operadagen Rotterdam 2008 minsten één keer per jaar naar opera gaat. Dat is veel meer dan binnen de Nederlandse bevolking het geval is: daarvan bezoekt slechs11% wel eens opera of klassieke muziek. Een vijfde (22%) bezoekt minstens één keer per jaar een musical: dat is minder dan bij een doorsnede van de bevolking het geval is. Daarvan bezoekt 33% wel eens een musical2. Modern muziektheater wordt door 28% van het publiek minstens één keer per jaar bezocht. Ruim een derde (38%) bezoekt minstens zes keer per jaar een Rotterdams theater en een tiende (9%) bezoekt minstens vier keer per jaar een Rotterdams poppodium. 8: ERVARING MET PODIUMKUNSTEN

aantal

bezoekt minstens één keer per jaar opera bezoekt minstens één keer per jaar musical bezoekt minstens één keer per jaar modern muziektheater bezoekt minstens zes keer per jaar Rotterdamse theaters bezoekt minstens vier keer per jaar Rotterdamse poppodia

295 165 212 287 71

% 39% 22% 28% 38% 9%


Uit tabel 9 is af te lezen dat maar liefst ruim een derde (38%) van het Operadagenpubliek normaal gesproken geen muziektheater bezoekt, zelfs geen musical. Een vijfde (20%) richt zich louter opera’s. Een tiende (10%) bezoekt doorgaans alleen musicals en iets meer (13%) gaat eigenlijk alleen naar modern muziektheater. Een vijfde bezoekt meerdere van deze muziektheatergenres. 9: LIEFHEBBERS VAN BEPAALD GENRE bezoekt geen enkel muziektheatergenre bezoekt alleen opera bezoekt alleen musical bezoekt alleen modern muziektheater bezoekt meerdere genres Totaal

aantal 289 154 73 96 156 768

% 38% 20% 10% 12% 20% 100%

Aantal ontbrekende antwoorden: 0 2

Deze vergelijkingsgegevens betreffende de Nederlandse bevolking zijn afkomstig uit door TNS/NIPO in 2006 uitgevoerd bevolkingsonderzoek.


5

MEDIAGEBRUIK In hoeverre is men bekend met www.OperaRotterdam.nl en welke informatiekanalen gaven het vaakst aanleiding tot een bezoek aan de Operadagen? Bekendheid met site Opera Rotterdam Tabel 10 toont in hoeverre het publiek bekend was met de site www.OperaRotterdam.nl. Bijna driekwart (71%) blijkt niet bekend met deze site. Een derde (29%) kent deze site wel en een deel daarvan (5% van alle ondervraagden) bezoekt die regelmatig. 10: BEKEND MET WWW.OPERAROTTERDAM.NL niet bekend wel bekend: wel eens bezocht wel bekend: bezoekt die regelmatig Totaal

aantal 543 183 38 764

% 71% 24% 5% 100%


Effectiviteit van ingezette media In tabel 11 staan de informatiemiddelen die aanleiding gaven tot een bezoek aan een voorstelling tijdens Operadagen Rotterdam 2008 in volgorde van genoemde frequentie3. Te zien is dat mond-totmondreclame verreweg het belangrijkste informatiekanaal is: bijna de helft (48%) van het publiek geeft aan op aanbeveling van anderen naar de voorstelling te zijn gekomen. Daarna zijn via schriftelijke media en via mailings door theaters het meest effectief. Beide kanalen zijn door een vijfde (20%) van het publiek genoemd. De programmakrant van NRC Handelsblad en affiches in de stad zijn allebei door een tiende (circa 10%) genoemd. De door Opera Rotterdam verspreidde e-mailnieuwsbrief en de programmabrochure zijn elk door 5% genoemd. Tot slot geeft 4% aan dat een radiospotje (mede) aanleiding gaf om de Operadagen te bezoeken.

11: GEHANTEERDE INFORMATIEMIDDELEN

aantal

informatie van familie, vrienden of bekenden informatie in krant of tijdschrift mailing van een theater programmakrant NRC Handelsblad affiches in de stad e-mailnieuwsbrief van Opera Rotterdam programmabrochure als abonnee van Opera Rotterdam radiospot (Classic FM, Rijnmond, Radio 4)

370 161 150 82 72 39 41 31

% 48% 21% 20% 11% 9% 5% 5% 4%


3

Men kon meerdere media opgeven, waardoor het totaal van de in tabel 11 aangegeven percentages groter is dan 100%.


6

EVALUATIE VOORSTELLINGEN Hoe worden de diverse voorstellingen beoordeeld? Beoordeling aanbod In de enquête is gevraagd om de bezochte voorstelling te beoordelen. Tabel 12 toont dat 85% goed te spreken is over het aanbod. Bijna de helft (47%) vond de bezochte voorstelling zeer goed en ruim een derde (38%) bestempelde die als goed. Slechts 1% vond de voorstelling zeer slecht, 4% achtte die slecht en 9% nam neutraal standpunt in. 12: BEOORDELING AANBOD zeer slecht slecht neutraal goed zeer goed Totaal

aantal 10 31 64 272 331 708

% 1% 4% 9% 38% 47% 100%


Beoordeling afzonderlijke voorstellingen Tabel 13 laat zien hoe de verschillende voorstellingen zijn beoordeeld. Van smartlap tot opera oogst verreweg de meeste bijval. Maar liefst driekwart van het publiek daarvan beoordeelt die als zeer goed en een kwart als goed: geen van de ondervraagde bezoekers is daar dus niet enthousiast over. Daarna komt Threepenny Ring Cycle als voor het publiek het meest geslaagd uit de bus. Tweederde (67%) van de bezoekers van die voorstellingen beoordeelt die als zeer goed en een derde als goed: bijna niemand is niet enthousiast (6% neemt een neutraal standpunt in). 13: OORDEEL PER VOORSTELLING zeer slecht slecht neutraal goed zeer goed Totaal Aantal beoordelaars

3% 30% 42% 24% 100%

The man at the piano 4% 18% 20% 46% 11% 100%

33

114

Nacht van de opera

Orpheus Onderwereld

Threepenny Ring Cycle

1% 1% 4% 39% 56%

6% 27% 67% 100% 52

182

Bowling 1% 7% 15% 49% 27% 100% 71

Van smartlap tot opera

Opera bij u thuis 1%

25% 75% 100% 114

2% 37% 59% 100% 83

Het theater van Séraphin 2% 4% 16% 42% 36% 100% 45

Opera bij uw thuis en Orpheus in de Onderwereld oogsten daarna de meeste waardering: bijna tweederde (circa 57%) van de bezoekers van deze producties vond de voorstelling zeer goed en ruim een derde goed: bijna niemand geeft het oordeel (zeer) slecht. Bowling en de Nacht van de opera wordt door een kwart (circa 26%) als zeer goed beoordeeld. Ten aanzien van de Nacht van de opera is men iets vaker neutraal (30%) dan bij Bowling, die men iets vaker als goed of juist als slecht beoordeeld. Over Bowling lopen de meningen dus meer uiteen. Men is het minst enthousiast over The man at the piano. Die voorstelling wordt door een tiende (11%) zeer goed bevonden en twee vijfde (42%) is neutraal of ontevreden.


7

KENMERKEN VAN NAAR VOORKEUR INGEDEELDE GROEPEN In welke opzichten verschillen de naar voorkeurgenre ingedeelde groepen? In het voorafgaande (zie tabel 9) zijn vijf groepen onderscheiden op basis van hun bezoek aan diverse type muziektheater. Met de data-analyse is nagegaan in hoeverre deze groepen van elkaar verschillen. De uitkomsten van deze analyse zijn in tabel 14 op de volgende pagina samengevat. Op basis van deze discrepanties volgen hieronder typeringen per groep. Niet-muziektheaterbezoekers We concludeerden al dat maar liefst bijna twee vijfde van het bij de Operadagen onderzochte publiek doorgaans geen muziektheater (zelfs geen musical) bezoekt. Toch wijkt deze groep als het gaat om het bezoeken van Rotterdamse theaters niet erg af van operabezoekers of van bezoekers van modern muziektheaters. Kennelijk bezoekt deze groep wel andere podiumkunsten. Ten aanzien van het aandeel vrouwen, mensen dat in de cultuursector actief is, lijkt deze groep ook het meest op operabezoekers en bezoekers van meerdere muziektheatergenres. Hieruit kunnen we ook concluderen dat het bij deze groep waarschijnlijk vooral gaat om mensen die wel al belangstelling hebben voor kunst en cultuur, maar niet zo zeer voor muziektheater. Zij beperkten zich dan ook relatief vaak tot het bezoeken van slechts één voorstelling in het kader van de Operadagen. Dit geldt voor driekwart: alleen de musicalliefhebbers gingen nog minder vaak naar meer dan één voorstelling. Toch bezocht deze groep wel veel vaker dan musicalliefhebbers een eerdere editie van de Operadagen. Het blijkt dat dit type publiek relatief vaak op The man at the piano afkwam. Deze voorstelling trok waarschijnlijk veel filmliefhebbers (speciaal liefhebbers van het werk van de bekende Rotterdams cineast Sonia Herman Dolz, die aan deze voorstelling meewerkte), liefhebbers van hedendaagse muziek (speciaal van het werk van de componist Paul M. van Brugge, die de muziek voor deze voorstelling componeerde) en van jazz (aangezien jazzpianist Bud Powell centraal stond). Deze groep is beter te spreken over The man at the piano dan de andere onderscheiden groepen. Ondanks de desinteresse in muziektheater gaf een tiende aan dat het graag op de hoogte gesteld wordt over opera-activiteiten in Rotterdam. Louter operabezoekers Een vijfde van het onderzochte publiek bestaat uit operaliefhebbers. Uiteraard is deze groep relatief vaak bekend met de site www.OperaRotterdam.nl: een derde heeft die wel eens bezocht, een kwart doet dit zelfs regelmatig. Ze zijn dan ook relatief vaak door de door Opera Rotterdam verzonden emailnieuwsbrief en/of de programmabrochure op de bezochte voorstelling gewezen. Ze kwamen relatief vaak op Threepenny Ring Cycle af en ook op voorstellingen bij mensen thuis. Ze bezochten relatief vaak drie of meer Operdagenvoorstellingen: dit geldt voor een vijfde van hen. Tevens bezochten ze vaak al een eerdere editie van de Operadagen: een kwart gaf dit aan. Deze groep telt veel senioren: de helft is ouder dan 55 jaar. Kenmerkend is verder dat ze relatief vaak van buiten de regio Rotterdam komen: dit geldt voor een derde. Louter musicalbezoekers Een tiende van het publiek bestaat uit mensen die normaal alleen musical bezoeken en geen andere vormen van muziektheater. Deze groep kwam opvallend vaak op Van smartlap tot opera af: dit geldt voor tweevijfde. The man at the piano trok juist heel weinig musicalliefhebbers. Zoals verwacht mag worden betreft deze groep geen cultureel actieve elite. Ze bezoeken de Rotterdamse theaters veel minder vaak dan de overige groepen en slechts 1% werkt of studeert in de cultuursector. De meerderheid (90%) bezocht slechts één voorstelling in het kader van de Operadagen. Deze groep is ook qua leeftijd het meest divers samengesteld: het telt relatief veel jongeren (bijna een tiende is jonger dan 20 jaar), maar ook veel 55-plussers (bijna de helft). Vrouwen domineren nog sterker binnen deze groep (bijna driekwart is een vrouw) dan bij de andere groepen. De overgrote meerderheid is niet bekend met de site www.OperaRotterdam.nl en men is dan ook nauwelijks door de media van Opera Rotterdam op het idee gebracht om de Operadagen te bezoeken. Ook mailings van een theater zijn bij deze groep weinig effectief: het is dan ook slecht in de mailingbestanden van theaters vertegenwoordigd. Wel kwamen de musicalliefhebbers opvallend vaak door radiospotjes. Bijna een vijfde van deze groep wil graag nieuws over nieuwe activiteiten van Opera Rotterdam te ontvangen.


8

14: VERSCHILLEN PER DOELGROEP % binnen publiek

geen enkel muziektheater genre 38%

alleen opera

alleen musical

alleen modern muziektheater

20%

10%

12%

meerdere genres 20%

ACHTERGRONDKENMERKEN Jonger dan 20 jaar

3%

1%

7%

4%

5%

55+

39%

52%

47%

40%

37%

van buiten regio Rotterdam

25%

33%

23%

28%

24%

Vrouw

59%

58%

71%

61%

68%

16%

11%

1%

19%

31%

33%

30%

19%

39%

60%

6%

4%

4%

13%

21%

75%

65%

86%

75%

64%

22%

26%

13%

24%

29%

Werkt of studeert in de cultuursector Bezoekt minstens 6x per jaar Rotterdamse theaters Bezoekt minstens vier keer per jaar poppodia BEKEND MET WWW. OPERAROTTERDAM.NL niet wel eens bezocht regelmatig bezocht

3%

10%

1%

1%

8%

HOEVEEL OPERADAGENVOORSTELLINGEN BEZOCHT alleen deze

72%

65%

90%

60%

54%

2 voorstellingen

18%

17%

7%

31%

27%

3 voorstellingen

5%

13%

6%

13%

meer dan 3 voorstellingen

4%

5%

3%

3%

7%

Vorige editie(s) ook bezocht

14%

23%

4%

14%

33%

3%

8%

1%

3%

8%

3%

8%

5%

10%

4%

5%

12%

1%

1%

14%

19%

8%

28%

29%

MEDIAGEBRUIK E-mailnieuwsbrief van Opera Roterdam Programmabrochure via Opera Rotterdam Radiospotjes Mailing van een theater BEZOCHTE VOORSTELLING Nacht van de opera

4%

7%

5%

6%

4%

The man at the piano

24%

12%

3%

23%

13%

Threepenny Ring Cycle

4%

10%

3%

9%

9%

Villa Vivaldi

2%

3%

1%

4%

3%

Orpheus in de onderwereld

20%

28%

30%

19%

32%

Bowling

12%

5%

7%

16%

8%

Van smartlap tot opera

17%

10%

40%

7%

12%

Opera bij u thuis

13%

17%

5%

6%

12%

Het theater van Séraphin

4%

7%

5%

9%

8%

Wil op de hoogte blijven

11%

17%

16%

11%

21%


9

Louter modern muziektheaterbezoekers Ruim een tiende van het publiek betreft mensen die alleen modern muziektheater bezoeken. Deze groep bezocht opvallend vaak meer dan één voorstelling van de Operadagen: dat deed tweevijfde. Het bezoekt relatief vaak poppodia: 13% komt minstens vier keer per jaar een Rotterdams poppodium. Van smartlap tot opera was niet erg aantrekkelijk voor deze groep, maar het kwam wel vaak af op Bowling (waar onder andere hedendaagse popmuziek een inspiratiebron voor vormde) en op The man at the piano (met film). Mailings van theaters zijn opvallend effectief bij deze groep. Een tiende van deze groep gaf aan graag nieuws over nieuwe activiteiten van Opera Rotterdam te ontvangen. Bezoekers van meerdere muziektheatergenres Een vijfde van het publiek richt zich op meerdere muziektheatergenres. Tabel 15 toont in hoeverre de diverse muziektheatergenres door deze groep worden bezocht. De overgrote meerderheid bezoekt onder andere opera, driekwart gaat ook naar modern muziektheater, bijna tweederde gaat naar musical en een kwart behoort tot de echte omnivoren, die alle drie de theatermuziekgenres bezoeken. 15: BEZOCHTE GENRES

%

o.a. opera

90%

o.a. modern muziektheater

74%

o.a. musical

59%

alle muziektheatergenres

24%

Deze groep telt de minste senioren: slechts een derde is ouder dan 55 jaar. Wel telt het relatief veel vrouwen. Mensen die in de cultuursector actief zijn opvallend sterk vertegenwoordigd: het gaat om een derde van deze groep. Uiteraard bezoekt deze groep vaker dan de andere groepen regelmatig een Rotterdams theater (dit geldt voor tweederde) en ook Rotterdamse poppodia bezoeken ze relatief vaak (dit geldt voor een vijfde). Ze zijn goed bekend met de site van Opera Rotterdam: ruim een derde heeft die wel eens of regelmatig bezocht. Ze hebben ook het vaakst een eerdere editie van de Operadagen bezocht: dat geldt voor een derde. Slechts de helft beperkt zich tot het bezoeken van één voorstelling van de Operadagen, een kwart bezoekt er twee en een vijfde drie. Mailings van theaters zijn bij deze groep bijzonder effectief. Dit is dan ook het kanaal waarmee vooral mensen worden bereikt die al vertrouwd zijn met podiumkunstenbezoek. Ook de door Opera Rotterdam verspreide mailings en vooral de programmabrochure slaan goed aan bij deze groep.


10

CONCLUSIES EN MARKETINGAANBEVELINGEN Mediagebruik Bijna driekwart van het Operadagenpubliek was niet bekend met de site van Opera Rotterdam. Bijna een derde kent deze site wel: een deel daarvan (5% van alle ondervraagden) bezoekt die regelmatig. Mond-tot-mondreclame blijkt verreweg het belangrijkste informatiekanaal: bijna de helft van het publiek geeft aan daardoor aan het bezoek aan een Operadagenvoorstelling te zijn gekomen. Schriftelijke media en mailings van theaters zijn daarna het meest effectief: beide kanalen zijn door een vijfde genoemd. De programmakrant van NRC Handelsblad en affiches in de stad zijn allebei door een tiende genoemd. De door Opera Rotterdam verspreidde e-mailnieuwsbrief en programmabrochure en de radiospotjes blijken het minst effectief: die zijn elk door zo’n 5% aangegeven. Deze middelen blijken het meest effectief bij operaliefhebbers. Het bereiken van publiek dat nog niet van opera houdt, vraagt om hele andere promotiemiddelen, zoals het creëren van buzz onder relevante doelgroepen, onder andere via weblogs en internet. Dan komen er bij de volgende editie wellicht meer mensen die normaal geen opera bezoeken. Verdeling over leeftijd, sekse en geografische herkomst Zoals doorgaans bij podiumkunstenpubliek het geval is, telt ook het publiek van de Operadagen meer vrouwen dan mannen. Driekwart van de bezoekers is ouder dan 35 jaar: vooral 55-plussers zijn oververtegenwoordigd. Aangezien het aanbod geschikt lijkt voor jonger publiek zou de marketing van de volgende editie zich nog nadrukkelijker op publiek dat jonger is dan 35 jaar kunnen richten. Dit geldt vooral voor producties zoals Van smartlap tot opera en Opera bij u thuis, want die trokken een zeer oud publiek, terwijl die juist ook voor jonger publiek aantrekkelijk kunnen zijn. Een productie als Bowling, waarin hedendaagse popmuziek is opgenomen is nog geschikter voor jong. Met een dergelijke voorstelling zijn meteen ook meer mannen te bereiken. Een kwart van het publiek komt van buiten de regio Rotterdam. Er wordt dus vooral lokaal publiek aangetrokken. Threepenny Ring Cycle en Het theater van Séraphin trokken echter relatief veel publiek van buiten de regio Rotterdam. Beide voorstellingen stonden in de Rotterdamse Schouwburg: wellicht heeft dit gerenommeerde theater een groter geografisch bereik dan de andere speellocaties. Ervaring met podiumkunsten en cultuur Het publiek van Operadagen telt, vanzelfsprekend, veel meer mensen die wel eens opera bezoeken dan de Nederlandse bevolking. Toch geeft bijna twee derde aan zelden tot nooit opera te bezoeken. Het aandeel dat wel eens musical bezoekt, ligt met een vijfde juist lager dan bij een doorsnede van de Nederlandse bevolking het geval is. Een iets groter aandeel van het Operadagenpubliek, bijna een derde, bezoekt modern muziektheater. Ruim een derde bezoekt minstens zes keer per jaar een Rotterdams theater en een tiende minstens vier keer per jaar een Rotterdams poppodium. Dit betekent dat dit publiek weliswaar veel in opera onervaren mensen telt, maar wel tot de ‘culturele incrowd’ behoort. Meer dan bij regulier publiek van schouwburgen of van niet-kunstmusea het geval is. Het publiek van kunstmusea en vooral vlakke vloertheaters heeft echter publiek een nog veel hoger incrowdgehalte dan het Operadagenpubliek. Gezien het laagdrempelige karakter van veel voorstellingen zouden de Operadagen meer mensen kunnen bereiken die niet erg cultureel actief zijn. Er wordt nu vooral gebruik van (e-)mailings, waarmee vooral de reeds in opera geïnteresseerden of theaterbezoekers worden bereikt. Door gebruik te maken van andere adresbestanden, bijvoorbeeld van bibliotheken, is met (e-)mailings een veel groter en breder publiek tot bezoek aan te sporen. Ook is het een goed idee om actief contactgegevens te verzamelen bij bezoekers van laagdrempelige producties zoals Van smartlap tot opera. Dan kan publiek dat tijdens de Operadagen voor het eerst met opera in aanraking komt in de aanloop van een volgende editie worden geprikkeld om de volgende editie weer te komen. Daarnaast dient gezocht te worden naar promotiemiddelen die de buzz creëren dat de Operadagen ook voor niet in opera of andere kunstvormen ingewijd publiek een bijzondere ervaring opleveren.


11

Frequentie van bezoek aan de Operadagen Een vijfde van het publiek bezocht een eerdere editie van Operadagen Rotterdam. Dit is niet zo veel, maar het is dan ook pas de derde editie. 15% wil graag op de hoogte gehouden worden van nieuwe activiteiten van Opera Rotterdam. Een onbekend deel wordt al op de hoogte gehouden en een deel kon deze vragen niet invullen omdat het geen pen bij de hand had: dus het zal om een veel groter aandeel gaan. Twee derde bezocht alleen de voorstelling waarbij het is ondervraagd, een derde bezocht er dus meer dan één. Door kortingen op een kaartje voor een tweede voorstelling of andere vormen van koppelverkoop is te stimuleren dat meer mensen meerdere Operadagenvoorstellingen bezoeken. Door contact tijdens het festival al contact te houden met reeds bereikte publiek (waarvoor het actief verzamelen van contactgegevens bij Operadagenbezoekers van belang is) hoeft herhalingsbezoek niet te worden uitgesteld tot de volgende editie. Dan kan er een emailing worden rondgestuurd met het bericht: U was gisteren op de Operadagen, morgen is er weer iets heel aantrekkelijks! Waardering voor het aanbod Maar liefst 85% is goed te spreken over het aanbod van de Operadagen. Bijna de helft vond de bezochte voorstelling ‘zeer goed’ en ruim een derde bestempelde die als ‘goed’. Slechts 1% vond de voorstelling ‘zeer slecht’, 4% achtte die ‘slecht’ en 9% nam een neutraal standpunt in. Het meezingconcert Van smartlap tot opera oogst verreweg de meeste bijval: een dergelijke laagdrempelige en interactieve voorstelling slaat dus heel goed aan. Threepenny Ring Cycle oogst daarna de meeste waardering. Men blijkt het minst enthousiast over The man at the piano. Over Bowling lopen de meningen het meest uiteen: deze voorstelling oogst veel lof, maar ook relatief veel kritiek. Kenmerken van naar voorkeurgenre ingedeelde doelgroepen Bijna twee vijfde van het publiek bezoekt doorgaans helemaal geen muziektheater. Het gaat bij deze groep vooral om mensen die wel belangstelling hebben voor kunst en cultuur, maar niet zo zeer voor muziektheater. De atmosfeer van de Operadagen prikkelt hen kennelijk om toch ook maar eens naar muziektheater te gaan. Het blijkt dat deze groep relatief vaak op The man at the piano afkwam en deze groep was ook beter dan het overige publiek te spreken over deze voorstelling. Die trok hoogstwaarschijnlijk veel liefhebbers van film, hedendaagse muziek en jazz. Het lijkt dus mogelijk om met een dergelijke multidisciplinaire productie nieuw publiek voor opera te interesseren. De echte operaliefhebbers (een vijfde van het publiek) waren vaker dan het overige publiek door media van Rotterdam Opera geworven. Ze kwamen opvallend vaak op Threepenny Ring Cycle af, bezochten relatief vaak drie of meer Operadagenvoorstellingen en waren ook vaker dan de rest al naar een eerdere editie geweest. Deze groep telt veel senioren en komt relatief vaak van buiten de regio. Operaliefhebbers zijn dus bereid om een behoorlijke afstand te overbruggen om de Operadagen mee te maken. De bovenregionale promotie zou zich daarom het beste op de echte operaliefhebbers kunnen richten, bijvoorbeeld door mailings aan de achterban van operagezelschappen, leden van operakoren en bezoekers van operavoorstellingen die bekend zijn bij theaters buiten Rotterdam. De meer arbeidsintensieve werving van voor opera nieuw publiek, kan zich dan op de regio Rotterdam concentreren. Mensen die doorgaans alleen musical bezoeken (een tiende van het publiek) kwamen opvallend vaak op Van smartlap tot opera af. Zoals verwacht mag worden betreft deze groep geen selectieve culturele elite en ook qua leeftijd is deze groep het meest divers samengesteld. Wel zijn vrouwen bij dit deelpubliek sterk in de meerderheid. Deze groep is zelden door media van Opera Rotterdam tot een bezoek aan de Operadagen gekomen en weinig door mailings van een theater. Zij kwamen relatief vaak door de radiospotjes. Informatieverstrekking via de regionale radio is dus een goede manier om een breder publiek dan louter operaliefhebbers of cultureel actieven te bereiken. Bijna een vijfde van deze groep wil graag nieuws over nieuwe activiteiten van Opera Rotterdam te ontvangen. Het bezoek aan de Operadagen heeft kennelijk hun belangstelling voor opera gewekt, maar de meerderheid bezocht deze editie slechts één voorstelling.


12

Liefhebbers van modern muziektheater (ruim een tiende van het publiek) bezochten vaak meerdere voorstellingen. Deze groep kwam vaak af op Bowling (met hedendaagse popmuziek) en op The man at the piano (met film). Het aanbieden van voorstellingen met popmuziek en/of filmfragmenten is dus een goede manier om deze groep te bereiken. Aangezien mailings van theaters opvallend effectief blijken bij deze doelgroep, is dit een goed kanaal om liefhebbers van modern muziektheater te bereiken. Te meer als er ook een mailing onder publiek van poppodia wordt rondgestuurd, want die worden relatief vaak door deze groep bezocht. Het aanbieden van multidisciplinaire voorstellingen in poppodia, bijvoorbeeld in Worm waar een avontuurlijk publiek komt, is ook een goede gedachte. Tot slot is er de groep die van meerdere muziektheatergenres houdt: het gaat om een vijfde van het publiek. De overgrote meerderheid daarvan houdt in ieder geval van opera. Daarna is modern muziektheater het meest populair. Deze groep telt relatief weinig senioren, maar wel veel mensen die in de cultuursector actief zijn. Ze zijn goed bekend met de site www.OperaRotterdam.nl en hebben het vaakst een eerdere editie van de Operadagen bezocht. Aangezien deze omnivoren vaak zijn opgenomen in de mailingbestanden van theaters en van Rotterdam Opera en zelf actief op zoek gaan naar informatie over interessant muziektheateraanbod, vereist deze groep niet veel extra aandacht.


13

BIJLAGE 1: ENQUÊTE De organisatoren van de Operadagen Rotterdam willen graag welk publiek hier op afkomt en wat het van de voorstellingen vindt. Tenzij anders aangegeven kan u één antwoord inscheuren. Hoe beoordeelt u deze voorstelling? zeer goed goed neutraal slecht zeer slecht Hoe wist je van deze voorstelling? (hier mag u meerdere antwoorden inscheuren) programmakrant NRC Handelsblad e-mailnieuwsbrief van Opera Rotterdam programmabrochure als abonnee van Opera Rotterdam radiospot (Classic FM, Rijnmond, Radio 4) mailing van een theater affiches in de stad informatie in krant of tijdschrift informatie van familie, vrienden of bekenden Kent u www.OperaRotterdam.nl? nee ja, ik heb die website wel eens bezocht ja, ik bezoek die website regelmatig Hoeveel voorstellingen van deze editie van de Operadagen bezoekt u? alleen deze voorstelling 2 voorstellingen 3 voorstellingen meer dan 3 voorstellingen Welke kenmerken zijn op u van toepassing? (hier mag u meerdere antwoorden inscheuren) heb vorige editie(s) van de Operadagen Rotterdam ook bezocht bezoekt minsten één keer per jaar een opera bezoekt minstens één keer per jaar een musical bezoekt minsten één keer per jaar modern muziektheater bezoekt Rotterdamse theaters minstens zes keer per jaar bezoekt Rotterdamse poppodia minstens vier keer per jaar werkt/studeert in de cultuursector Uw leeftijd? jonger dan 20 jaar 20 t/m 35 jaar 35 t/m 55 jaar 55+ Man of vrouw? Man Vrouw Waar woont u? regio Rotterdam (straal van circa 15 kilometer) verder weg


14

BIJLAGE 2: BESCHRIJVINGEN ONDERZOCHTE VOORSTELLINGEN De Nacht van de Opera / Operadagen Rotterdam i.s.m. YO! Opera en Music Matters In: Lantaren/Venters Het openingsspektakel in Lantaren/Venster was tijdens de vorige operadagen een groot succes, mede door het enthousiasme van Anthony Heidweiller, artistiek leider van het YO Opera festival. Voor deze editie werkt hij samen met Stichting Music Matters. Op de openingsdag van de operadagen staat Lantaren/Venster opnieuw geheel in het teken van opera. In de foyer en in alle zalen van het gebouw vinden vanaf 22.00 uur, tegelijkertijd diverse evenementen en kleine voorstellingen plaats, die doorgaan tot in de kleine uurtjes. Een aanstekelijk programma met o.a. jonge talenten van verschillende conservatoria. Wie een kaartje heeft voor een voorstelling uit het programma van Operadagen Rotterdam mag gratis naar binnen en genieten van een avond vol verrassingen, klagende aria's, muzikale kwinkslagen en ander operatesk genot. The Man at the Piano / LV producties i.s.m. CIMUTH In: Lantaren/Venster In een combinatie van film, muziek en theater zien we het verhaal van een man en zijn piano. Alleen achter zijn vleugel voelt hij zich veilig. De voorstelling gaat over twee mannen, hun vriendschap en de dragelijke lichtheid van het leven. Met de piano als vluchtheuvel, getuige, die als derde personage met de muziek het spel van de mannen langzaam overneemt. De voorstelling is gebaseerd op het leven van de geniale jazzpianist Bud Powell (1924-1966). Een voorbeeld voor veel jazzmusici. Componist Paul M. van Brugge dook in zijn muziek en creëerde een nieuw werk dat zich beweegt tussen jazz, filmmuziek en hedendaagse klassieke muziek en improvisaties. De muziek gaat een bijzondere wisselwerking aan met de filmbeelden van Sonia Herman Dolz, bekend van o.a. De Meester en zijn Leerling (2003), een film over Valery Gergiev. The Man at The Piano is de tweede productie van CIMUTH, een samenwerking tussen filmer Sonia Herman Dolz, componist Paul M. van Brugge en theatermaker Dave Schwab. Orpheus in de Onderwereld / Operdagen Rotterdam i.s.m. Muziektheater Transparant en Luxor Theater Orpheus heeft zijn geliefde Eurydice verloren, nadat zij is gebeten door een slang. Omdat Orpheus zo mooi harp kan spelen, mag hij van de goden zijn geliefde terughalen uit de onderwereld, aan de andere kant van de rivier de Styx. De voorwaarde is alleen dat hij haar niet mag aankijken, totdat ze weer boven zijn. Dit liefdesverhaal uit de Griekse mythologie heeft in de loop der eeuwen talloze componisten geinspireerd, waaronder Monteverdi, Gluck en Offenbach. Fragmenten uit hun opera's horen we nu in deze bijzondere operareis. Samensteller Guy Coolen, directeur van Muziektheater Transparant en artistiek leider van Operadagen Rotterdam, neemt het publiek mee langs een viertal locaties langs de rivier, met vertrek en aankomst bij Las Palmas. De scènes zijn telkens door jonge theatermakers geënsceneerd en tonen ons een verrassend beeld van de onderwereld én van Rotterdam. Dit locatieproject van Coolen is een vervolg op het succesvolle ’Stad van verlangen’ uit 2007, een operareis door Rotterdam Zuid. Villa Vivaldi / Muziektheater Transparant In: Rotterdamse Schouwburg Op het toneel zien we twee ruimtes: een tuin en een gebouw waarin mensen samenkomen voor een feest. Binnen houdt iedereen zich aan de formaliteiten en de etiquette. Buiten vinden onverwachte ontmoetingen plaats, komt men tot bekentenissen en maakt men geheime afspraakjes. Terwijl het feest zich binnen afspeelt, krijgt het publiek steeds meer zicht op de innerlijke wereld van de personages die in de tuin stem geven aan hun emoties.In 2003 maakte Muziektheater Transparant met een groep jonge groep zangers en instrumentalisten de opera Drift op een muziekcollage van Claudio Monteverdi. Volgens hetzelfde procédé en met grotendeels dezelfde mensen vertrekken regisseur Wouter Van Looy en muzikaal leider Jan Van Outryve nu vanuit de opera Orlando Furioso van Antonio Vivaldi (1678-1741). The Threepenny Ring Cycle / Les Grooms In: Rotterdamse Schouwburg Richard Wagners Ring des Nibelungen bestaat uit vier complete opera's en duurt bij integrale opvoering ongeveer zestien uur. Het Franse gezelschap Les Grooms, opgericht in 1983, doet het in negentig minuten, in een tent waaronder de toeschouwers op kleedjes en stoeltjes zitten. De muziek is bewerkt voor acht blaasinstrumenten, percussie en drie zangers en blijft het origineel altijd trouw. Ook de oorspronkelijke verhaallijn wordt nauwkeurig gevolgd, met af en toe een komische noot. We zien dus dat de HET PUBLIEK VAN OPERADAGEN ROTTERDAM 2008

15

magische ring uit Wagners Germaanse godenwereld elf keer van eigenaar verandert, totdat alles aan het einde letterlijk ineenstort. De moraal is helder: het is onmogelijk om liefde en geld tegelijk te bezitten. Les Grooms geeft ons met The Threepenny Ring Cycle een nieuwe Ring, niet meer exclusief voor Wagnerkenners, wel met de essentie van diens muziek, aangevuld met oriëntaalse toonsoorten, klezmerritmes en kleine, maar altijd bewonderende speldenprikjes naar de briljante componist. Bowling / RO Theater In: RO Theater Losers en macho’s, muurbloempjes en fanatiekelingen, vergane glorie, klotsende buiken, blakend testosteron en zweterige leasegympen: componistenduo Florentijn Boddendijk en Remco de Jong ontwikkelde met acteur/zanger Gijs Naber een theatraal muziekprogramma over de bowlingbaan als samenleving in het klein. Boddendijk en De Jong zijn bekend van de ‘live soundtrack’ voor de bekroonde voorstelling Ongebluste Kalk van Hollandia, zij waren te horen op festivals als Lowlands en ze brengen als Elitechnique platen uit bij dancelabels Clone, Radius en LO Recordings. Bij het RO Theater werkten ze mee aan Onschuld en Koning Lear. Voor Bowling zijn de muzikale inspiratiebronnen onder meer Rufus Wainwright, LCD Soundsystem, Björk en Serge Gainsbourg. Maar Mozart, Stockhausen, Duke Ellington en Ennio Morricone zijn nooit ver weg. RO-acteurs Gijs Naber, Rogier Philipoom en Fania Sorel trekken de wedstrijdschoenen aan en genieten van een uurtje 'quality time'. Maar als de wedstrijdklok eenmaal tikt, kan niemand nog voorspellen hoe de bal deze keer gaat rollen. Van Smartlap tot Opera / Anna Paerel en stichting Nieuwe Rotterdamse Cultuur i.s.m. Operadagen Rotterdam Op de Koeweide te Crooswijk Neem een stoeltje of kleedje mee, een welgevulde picknickmand en installeer u op het gras. Op de Koeweide in Kralingen-Crooswijk kunt u tijdens de feestelijke afsluiting van Operadagen Rotterdam luidkeels komen meezingen uit het brede repertoire van smartlap tot opera. Verschillende koren zijn uitgenodigd om de toon te zetten: het Rotterdams Operakoor, smartlappenkoor De Hoekse Tranentrekkers, het RET Mannenkoor, de Havenstad Operette en de Krijsende Krengen. Daarnaast wordt er een gelegenheidskoor samengesteld van inwoners van Kralingen-Crooswijk. Het geheel wordt muzikaal omlijst door het harmonieorkest Hermandad, onder leiding van dirigent Sebastiaan Hettema. Gastrollen zijn weggelegd voor sopraan Waldin Roes, bariton Jan Mulder en tenor Ago Verdonschot. Opera bij u Thuis! / Operadagen Rotterdam i.s.m. stichting Nieuwe Rotterdamse Cultuur In: diverse huiskamers in Rotterdam Eén van de grote successen van de vorige operadagen! Heeft u voldoende stoelen, krukjes of bankjes in huis? En genoeg familie, vrienden, kennissen of buren die van opera en muziektheater houden? En eventueel een recent gestemde en goed functionerende piano in de kamer? Informeer dan eens via [email protected] naar de mogelijkheid van een huiskamerconcert van 45 minuten (zonder pauze) tot een uur (met pauze), verzorgd door jong operatalent en enkele verrassende bekende namen! Van Kralingen tot Katendrecht. Van klassiek en belcanto tot muziektheater uit andere culturen. In overleg met u stellen wij het programma samen. Kosten zijn er niet aan verbonden. Wel vragen wij van u de inspanning om zelf publiek te werven, te zorgen voor koffie en drankjes en met 'de pet' rond te gaan als bijdrage voor de muzikanten. En straks kunt u zeggen: die heeft nog bij mij thuis gezongen! Het Theater van Séraphin / de Doelen Ensemble In: Rotterdamse Schouwburg De radicale Franse publicist Antonin Artaud (1896-1948) beschreef in een beroemd geworden manifest zijn gedroomde 'Theater van de wreedheid'. Theater is wreed, omdat het de scheiding ontkent tussen kunst en leven, terwijl kunst juist een verhevigde vorm van leven is: 'art is bigger than life'. De Duitse componist Wolfgang Rihm (1952) liet zich door deze tekst inspireren voor zijn driedelige muziektheaterwerk Séraphin dat in 1996 in Berlijn in première ging. Uitgaande van de ideeën van Artaud over theater dat verhevigd communiceert 'via de onderbuik', kent Séraphin geen personages, geen verhaal en zelfs geen tekst. Wie zich weet over te geven aan Rihms muziek heeft een welhaast bedwelmende ervaring. De arenaopstelling waarin het werk wordt uitgevoerd, de collage van filmbeelden, de dans en de belichting dragen verder bij aan het hallucinerende effect van dit bijzondere werk.


16

HET PUBLIEK VAN OPERADAGEN ROTTERDAM Rotterdam juni 2008 Letty Ranshuysen

Recommend Documents