Uitvoeringsstrategie Rotterdam
Rotterdam, juni 2013
Woord vooraf De afgelopen maanden organiseerde de gemeente Rotterdam gesprekken met burgers en bedrijven. De belangrijkste conclusie daaruit is dat we elkaar nodig hebben, nu meer dan ooit. Geen enkele persoon of organisatie kan iets op eigen houtje bereiken. Ook de gemeente niet. Samenwerken met elkaar en met anderen is de eerste vereiste. Als we dat doen, kunnen we ver komen, en misschien nog wel verder dan voorheen. Zeker als we gebruik maken van de nieuwe middelen die deze digitale wereld ons biedt. Maar dan moeten we eenduidige doelen stellen en gebruik maken van ieders kracht. Samen vormen we dan de kracht van Rotterdam. Die kracht is hard nodig om te blijven doen waar de stad goed in is: mensen vooruit helpen in hun bestaan. Alle ouders dromen dat hun kinderen het beter krijgen en dat zij gelukkig worden in een duurzame wereld. Rotterdam trekt nog steeds veel mensen aan die vooruit willen en die daarin vaak ook slagen. Dat is iets om trots op te zijn, maar we constateren tegelijkertijd dat er grenzen zijn aan het emancipatievermogen van de stad. Dat vermogen neemt af als er teveel mensen tegelijk op de onderste sporten van de ladder staan. Het is zaak om de juiste combinatie van maatregelen te nemen om dat proces in goede banen te leiden. Dat is een zaak van alle partners in de stad.
Inhoudsopgave De kracht van Rotterdam De stadsambities – een aftrap De uitwerking van de vier stadsambities De bijdrage van de gemeente aan de ambities van de stad Een andere instelling en een andere werkwijze Een andere werkwijze voor de gemeente (organisatieprincipes)
2 3 4 5 6 7
Bijlage 1 Factsheets bij de stadsambities Bijlage 2 Verslagen spiegelsessies Uitvoeringsstrategie Rotterdam
8 14
Dat is de achtergrond van deze Uitvoeringsstrategie, die de gemeentelijke organisatie moet helpen de noodzakelijke transitie te maken. Vorig jaar vonden de eerste gesprekken plaats. Daaraan namen uiteenlopende partners uit de stad deel. De resultaten zijn in deze notitie verwerkt. Nu willen we de tekst in bredere kring bespreken. Het stuk gaat over de ambities van Rotterdam en de manier waarop we die ambities willen waarmaken. Ook geven we aan welke bijdrage de gemeente wil leveren. Op sommige punten gaan we meer doen en op andere punten minder. Want dat is waar we het over eens zijn: er moeten heldere keuzes worden gemaakt. Willen we een vuist maken, dan moeten we het eens worden over de hoofdlijnen. Daarom dagen we u uit om mee te denken, mee te praten en ook mee te doen. De gesprekken met de stad zijn niet eenmalig. Het is een doorgaand proces waarin we willen komen tot een andere, meer eigentijdse, manier van samenwerken. Naast de uitvoeringsstrategie vindt u als bijlage de factsheets bij de stadsambities en de verslagen van de spiegelsessies waarin we alle thema’s van de Uitvoeringsstrategie met onze partners in de stad hebben besproken. Daarmee is de Uitvoeringsstrategie niet een product van de gemeente alleen. 1
Uitvoeringsstrategie – de urgentie We beleven economisch zware tijden en voor de ambities van de stad is minder geld beschikbaar. Veel bedrijven en organisaties zijn zich aan het heroriënteren op hun toekomst. Deze tijden vragen om innovatie en creativiteit. Meer dan ooit. De gemeente krijgt meer taken van het rijk toebedeeld, maar met minder budget. Het warme bad van de collectieve voorzieningen keert niet meer terug. Burgers zullen veel meer zaken zelf moeten oplossen, gebruikmakend van het persoonlijk netwerk van gezin, familie of vriendenkring. De gemeente blijft zorgen voor een vangnet, maar is genoodzaakt om te versoberen. Rotterdammers (bewoners en ondernemers) zijn aangewezen op hun eigen kracht. Dat is een kans,
omdat het appelleert aan een paar typisch Rotterdamse kwaliteiten: de schouders eronder en voordeel halen uit tegenslag. Daarbij kunnen we gebruik maken van het DNA van de stad.
en van hogerop willen. Maar ook een stad van gewoon doen en dwarsliggen. Veel Rotterdammers zwermen uit over de wereld, maar de meesten blijven altijd verbonden met de stad.
Het DNA van Rotterdam Rotterdam is een moderne en dynamische wereldhavenstad met een internationale economie en een grootstedelijke internationale uitstraling. De haven en de skyline, met in het midden de Erasmusbrug, het symbool van verbinding. Maar belangrijker dan dat zijn de mensen. Rotterdam is een stad van jong en ouder. Van mensen die hier geboren zijn of nieuw gekomen uit alle delen van de wereld. Vanouds is Rotterdam een stad van opgerolde mouwen en aanpakken. Daardoor is het ook een stad van ambities
De keuzes De grote uitdagingen waar Rotterdam voor staat, vragen om heldere gezamenlijke keuzes die we vastleggen in duidelijke afspraken. In deze notitie wordt een voorzet gegeven van die keuzes, waarbij we gebruik maken van de ideeën die zijn aangereikt. We beschrijven vier duidelijke speerpunten: • we werken met elkaar aan het ontwik kelen van de talenten en capaciteiten die in de stad aanwezig zijn;
• We bouwen aan een stad met zorg voor elkaar en vooral voor de mensen met de zwakste schouders; • We werken met alle kracht aan een aantrekkelijke (binnen)stad; • En we zetten alle middelen in voor een sterke economie; We gaan uit van samenwerking met iedereen die een bijdrage kan leveren. En iedereen kán een bijdrage leveren. Het gaat om de Rotterdammer die trots is op Rotterdam. Die trots willen we meer laten zien, ook in ons verhaal naar buiten, want we vinden dat het imago van Rotterdam net zo goed mag zijn als de stad is.
2
De stadsambities De ambities van Rotterdam – een aftrap Wie goed om zich heenkijkt, merkt dat er in Rotterdam grote ambities leven. Grotere ambities dan het stadsbestuur zich in deze tijd van krapte kan veroorloven. Daarom maken we een duidelijk onderscheid tussen de gezamenlijke ambities (de stadsambities) en de eigen gemeentelijke inzet. De centrale vraag is: welke stad moet Rotterdam zijn, blijven en worden? En waar zit de vitaliteit om die ambities te verwezenlijken. En omgekeerd, welke ambities zijn nodig om die krachten aan te spreken? Talentontwikkeling Rotterdam wil altijd hogerop. Dat zit in het bloed. Kijk maar naar de film de Marathon. Vier mannen die hun tijd verdoen met zeuren en klaverjassen. Totdat het water hen tot de lippen staat. Tot de zaak bijna failliet is. Dan komen ze in actie. Maar dan kunnen ze ook bijna alles. Dan lopen ze de marathon uit. Dood en levend. Dat is Rotterdam bij uitstek. Rotterdam is een stad van hoofd- en handwerk, kennis en kunde. Over 21 jaar, één generatie verder, kan Rotterdam een stad zijn die excelleert in opleiding, vakmanschap, cultuur en sport. Daarom willen we topinstituten voor het wetenschappelijk onderwijs én beroepsonderwijs, vormgegeven in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven. En daarom zijn er ook uitstekende voorzieningen nodig voor sport en cultuur. Rotterdam heeft altijd een aantrekkingskracht uitgeoefend op nieuwkomers die zich op verschillende terreinen willen ontwikke-
len en nieuwe kansen in hun leven willen creëren. Rotterdam biedt nieuwkomers en reeds aanwezige bewoners de mogelijkheid hun positie te verbeteren en zo in sociaal en economisch opzicht vooruit te komen. Het gaat om onderwijs en brede talentontwikkeling van jongeren, maar dat niet alleen. Meer dan voorheen willen we de mensen en de bedrijven die het goed doen, ondersteunen en koesteren. Want dat zijn de koplopers die de rest op sleeptouw nemen. Rotterdam heeft meer sterke schouders nodig. Daarbij realiseren we ons dat er ook Rotterdammers zijn en zullen blijven voor wie meedoen en zelfredzaamheid niet makkelijk haalbaar is. We bieden hen hulp die aansluit op wat zij zelf nog wel kunnen en wat hun eigen sociale omgeving voor hen kan betekenen. De kracht van de zorgzame samenleving Rotterdam is niet alleen groots en werelds, maar ook dichtbij en betrokken. Kijk langs de kant van de route als de marathon voorbij komt. De klappende toeschouwers en de vele vrijwilligers met bekertjes en sponsjes. Veel mensen zijn op het juiste moment bereid mee te doen met het geheel, met de stad, vanuit een diep geworteld gevoel dat de stad van ons allemaal is. Datzelfde gevoel zit ook in kleine, minder zichtbare dingen: de buurvrouw helpen die slecht ter been is, een oogje in het zeil houden als mensen in de straat op vakantie zijn, de administratie van de sportvereniging bijhouden. Die betrokkenheid en die bereidheid om voor anderen de handen uit de mouwen
te steken, zijn juist nu hard nodig, want de tijd dat de overheid alle problemen oplost is voorbij. Minder verzorgingsstaat betekent meer verzorgingssamenleving; burgers zijn meer op elkaar aangewezen. Zeker nu door de crisis de groep mensen die zorg nodig heeft, groeit. Als bewoners van onze stad wordt van ons meer aandacht gevraagd voor de Rotterdammers om ons heen, in onze straat en op ons werk. Aantrekkelijke (binnen)stad Rotterdam is een wereldhavenstad. Aantrekkelijk, opvallend, internationaal, dynamisch en spannend. Een stad waar de gebouwen tot de hemel reiken en waar de brug een trottoir heeft met miljoenen lichtjes. Een stad om u tegen te zeggen. Dat zie je terug in een stadscentrum waar meer dan twee miljoen mensen gebruik van maken. Een binnenstad die iedereen welkom heet en alles biedt wat bewoners en bezoekers wensen. In een sterke regio waar Rotterdam met andere steden een belangrijke metropool vormt in Europa. Rotterdam wil nog aantrekkelijker worden en daardoor meer bewoners en bezoekers, studenten en ondernemers aantrekken en aan zich binden. Want een aantrekkelijke en duurzame (binnen)stad is cruciaal voor het woon- en vestigingsklimaat en voor het imago van de stad. Een stad waarin mensen in een groene, gezonde, schone en veilige omgeving kunnen leven. Een wereldhavenstad met een rijk cultureel aanbod en goede sportvoorzieningen. Rotterdam heeft belang bij een verdere ver-
dichting van de binnenstad, die op verschillende plekken al is ingezet. Het is nodig om de periferie leefbaar te houden en het centrum nog levendiger te maken. Een sterke economie Rotterdam is en blijft de vestigingsplaats voor de top van het bedrijfsleven, stuwende ondernemingen met een sterke internationale oriëntatie. Dat zijn de logistieke sector, de haven, inclusief de industrie en de medische- en zorgsector. Maar er moet ook aandacht blijven voor het midden- en kleinbedrijf en de vele creatieve zzp-ers en start-ups, die met elkaar de humuslaag vormen van de stedelijke economie. Dat is ook een groene duurzame economie, want dit is geen stad van ons alleen, maar ook van de generaties die na ons komen. Deze vier ambities geven de koers aan die Rotterdam op wil gaan. Lerend, elkaar steunend, excellerend en ondernemend. Het ambitieniveau moeten we nader invullen, met elkaar en gebruikmakend van de kracht die de stad weet te ontwikkelen.
3
De uitwerking van de vier stadsambities: Talentontwikkeling Rotterdammers ontplooien hun talenten, bouwen daardoor een zinvol en gelukkig bestaan op en helpen de stad vooruit.
De kracht van de zorgzame samenleving Rotterdammers nemen actief deel aan de samenleving en steunen elkaar waar en zoveel als dat nodig is.
De aantrekkelijke (binnen)stad Rotterdammers zetten zich in voor een aantrekkelijke stad om te wonen, te werken, te ondernemen, te studeren en te bezoeken.
Een sterke economie Rotterdammers zetten zich in voor de toekomst van hun bedrijf en voor de duurzame groei van de stad.
• De belangrijkste kanteling maken we door de krachten en talenten in alle segmenten in de stad te herkennen, te benutten en te bundelen; • We bouwen in wijken en scholen aan een excellent opvoed- en opleidingsklimaat met ouders en professionele leerkrachten. We kiezen voor verlenging van de leertijd om jongeren meer kansen te bieden; • Doel is: veilig en gezond opgroeien en het afronden van een goede opleiding; • Uitgangspunt is dat iedere jongere zich vroeg kan oriënteren op zijn potentieel en loopbaan; • Actieve sportbeoefening en cultuurparticipatie dragen bij aan betere leerprestaties en aan de ontwikkeling van cultureel en sportief talent; • We zetten in op leven lang leren, carrière maken, doorstroming, vergroten arbeidsparticipatie en betere aansluiting bij de vraag van werkgevers; • Leefwerelden van jongeren (op school, thuis, op de vereniging en op straat) worden met elkaar verbonden, waardoor synergie ontstaat; • We koesteren het toptalent: op school, maar ook op sportief en cultureel gebied.
• We vormen uitstekend functionerende persoonlijke netwerken van professionals in gebieden en op scholen (centra voor jeugd en gezin) die kinderen en jongeren, waarmee het mis dreigt te gaan, tijdig weer op het goede spoor zetten, door hulp in te schakelen vanuit kringen van familie/ bekenden en de buurt; • Mensen krijgen de hulp die ze nodig hebben, maar altijd met het perspectief van zelfstandigheid zoveel het kan; • Werk is de beste zorg; • We ontwikkelen met elkaar een heldere infrastructuur voor zorg en welzijn, de jeugdhulpverlening en de begeleiding naar werk (de drie decentralisaties); • We investeren vooral in preventie om erger te voorkomen; • Vele partijen werken mee aan Rotterdam gezonde stad (met een duidelijke relatie met duurzaamheid); • We faciliteren nieuwe collectieven van bewoners.
• We maken de binnenstad tot een plek waar altijd iets te doen is, met een afwisselend woning-, cultuur en sportaanbod dat aansluit bij de diversiteit van de stad (jong, oud, gezinnen, verschillende culturele achtergronden); • Iedereen doet mee om de binnenstad bereikbaar, leefbaar (groen, gezond en schoon) en veilig te houden; • Een aantrekkelijke stad vereist niet alleen een goede stadsontwikkeling, maar vooral ook goed beheer van het bestaande; • We stimuleren hergebruik van iconen in de stad; • We werken aan een prettig woonen leefklimaat in de stad zodat ook wooncarrières in en buiten de binnenstad mogelijk zijn. We ontwikkelen ook nieuwe combinaties van zorg en wonen, met name in de huisvesting van ouderen.
• We rekenen op de kracht van de sterke sectoren in de economie en geven die de maximale ruimte. De kracht van de sterke sectoren in de economie versterken we met onze partners in de regio; • Rotterdam heeft de beste haven van de wereld: druk, veilig en slim. Koploper op het gebied van efficiency en duurzaamheid. De haven en stad profiteren maximaal van elkaars kracht; • Duurzaamheid is de driver voor leefbaarheid en economische groei; • Rotterdam is door haar innovatieve kracht koploper op het gebied van duurzame bedrijvigheid en gebiedsontwikkeling en energie- en watervraagstukken; • Bedrijfsleven, onderwijs en gemeente werken samen aan een goed functionerende arbeidsmarkt; • Het mkb, de (creatieve) start-ups en de creatieve zzp’ers vormen de sterke hu muslaag van de Rotterdamse economie; • Van de diversiteit van onze stad maken we onze economische kracht.
Voorbeelden • RDM Campus • Wijkleerbedrijven • Groepen nul • Rotterdam Philharmonic Codarts Academy
Voorbeelden • Hordijkerveld • Vrijwilligerswerk en mantelzorg in de stad • Resto’s van Harte • Opkomst e-health en domotica
Voorbeelden • Witte de Withstraat, Karel Doormanstraat, de Meent en de Nieuwe Binnenweg • Stadslandbouw (Tuin aan de Maas) • Rijnhavenbrug • Boompjeskade • Van Nelle fabriek • Internationaal Film Festival Rotterdam, Luxor Theater, Kunsthal • Centraal Station, De Rotterdam
Voorbeelden • Serious games en e-learning (opkomst digitale economie) • Transformatie leegstaande kantoorpanden naar andere functies • Cool port (Waal- Eemhaven) • Rotterdam Climate Initiative • Rotterdam Energyport
4
De bijdrage van de gemeente aan de ambities van de stad Talentontwikkeling De gemeente geeft eerst en vooral ruimte zodat Rotterdammers hun talenten maximaal kunnen ontwikkelen, faciliteert waar dat nodig is, en organiseert (met partners) ten slotte zelf ook producten en diensten op dit terrein, door: • Samenwerking tussen ouders en scholen te stimuleren; • Sport, cultuur, onderwijs, zorg en andere dienstverlening die gericht is op het ontdekken en ontwikkelen van het talent in de stad te faciliteren; • Initiatieven om studenten en ex-studenten te binden aan de stad te stimuleren en te faciliteren; • Succesvolle of in potentie succesvolle bedrijven, organisaties en mensen meer aandacht te geven; • Zzp’ers en innovatieve bedrijven te faciliteren. Voorbeelden • University college • Stadsinitiatief • Wijkscholen • Lekker fit • Student Hotel • SportSupport • Creative factory
De kracht van de zorgzame samenleving De gemeente geeft eerst en vooral ruimte aan de kracht van de zorgzame samenleving, faciliteert waar dat nodig is, en organiseert (met partners) ten slotte zelf ook producten en diensten op dit terrein, door: • Voor Rotterdammers die het echt nodig hebben een goed vangnet te bieden. De ondersteuning is, waar mogelijk, gericht op het herkrijgen van zelfstandigheid; • Werkzoekenden te helpen als het echt nodig is bij het vinden van een baan. De vraag van bedrijven staat centraal bij het vinden en plaatsen van het juiste per soneel (dat is de werkgeversbenadering); • Met lokale partners samen te werken aan een infrastructuur waarin met maatschappelijke inspanning iedereen een bijdrage aan de stad kan leveren; • Een goed informatiesysteem te hanteren zodat meer en beter gewerkt kan worden aan preventie; • Gebouwen en voorzieningen flexibel te gebruiken. De activiteiten van de Rotterdammers staan centraal.
De aantrekkelijke (binnen)stad De gemeente geeft eerst en vooral ruimte aan Rotterdammers en anderen die de (binnen)stad aantrekkelijker maken, faciliteert hen waar dat nodig is, en organiseert (met partners) ten slotte zelf ook producten en diensten op dit terrein, door: • Plannen van partners goed te verbinden zodat er een maximaal resultaat bereikt wordt voor de stad; • Plannen voor inrichting van de buitenruimte te maken en zorg te dragen voor een goed beheer (meer groen, een betere benutting van het water en een mooie uitlichting van markante gebouwen en bruggen); • Op de A-locaties van de stad zorg te dragen voor een hoogwaardige inrichting van de buitenruimte; • Ruimte te geven aan (zelf)beheer door bewoners in de buitenruimte en samen met bewoners te werken aan een groene, gezonde en schone stad; • De buitenruimte meer te benutten om te werken aan de gezonde stad.
Voorbeelden • Thuishavens • Opzetten werkcoöperatie • Gebiedsgerichte inkoop • Overschie voor elkaar • Project zichtbare schakels • Project Even buurten
Voorbeelden • Apps buitenruimte • Waterpleinen • Groene daken • Kluswoningen en meer zelfbouw • Woonservicegebieden • Luchtsingel • Duurzame openbare verlichting
Een sterke economie De gemeente geeft eerst en vooral ruimte aan ondernemers, faciliteert hen waar dat nodig is, en organiseert (met partners) ten slotte zelf ook producten en diensten op dit terrein, door: • Samen met onze partners plannen te coördineren en nieuwe ontwikkelstrategieën te bedenken voor gebiedsontwikkeling; • Onnodige obstakels weg te (doen) nemen in regelgeving en uitvoeringsprocedures zowel binnen als buiten Rotterdam; • Te werken aan een verdere versterking van het vestigingsklimaat; • Regionale netwerkvorming te stimuleren en te faciliteren; • De knelpunten in de bereikbaarheid aan te pakken via de Verkeersonderneming (samenwerking van overheid en bedrijfs leven); • Vraag van werkgevers op de arbeidsmarkt centraal te stellen. Voorbeelden • Clean Tech Delta, Metropool Regio, DelTri • Het werkgeversservicepunt Rijnmond werkt vanuit de vraag van de werkgever • Bedrijveninvesteringszones • Rotterdam Science Tower • Gebiedsontwikkeling Rijnhaven • RDM Campus • Versnelling010
5
Een andere instelling en een andere werkwijze
De mens voorop • We pakken initiatieven van burgers snel op en ondersteunen ze zonder ze over te nemen; • Dit doen we vanuit heldere kaders en randvoorwaarden waarover we transparant communiceren; • We hebben oog voor de kleinere schaal en de menselijke maat; • Bewoners en professionals bepalen samen welke problemen op het gebied van leefbaarheid en veiligheid in de buurt met prioriteit moeten worden aangepakt. Natuurlijk geldt hierbij dat risico’s in de samenleving niet volledig zijn uit te sluiten en de overheid geen 100% veiligheid kan garanderen. Voorbeelden • Geboorteloket in het ziekenhuis • Buurt Bestuurt • Taalinitiateven • Dienstverlening aan expats • Ontwikkeling van digitale dienstverlening mét burgers en ondernemers
Samenwerken • Partners in de stad werken vanuit heldere ambities samen, in gedeelde verantwoordelijkheid, vanaf het bedenken van de richting tot aan de evaluatie van de resultaten (van A tot Z); • Gebiedsgerichte samenwerking met burgers, bedrijven en het maatschappelijk middenveld; • Regionale samenwerking in functionele en fluïde netwerken, langs de Randstadrail in de Metropoolregio, met Delft en Leiden op kennisgebied, met Antwerpen en andere havens in de Delta; • We kijken meer over de grenzen van de stad heen en werken niet alleen samen met steden om ons heen maar ook met steden in het buitenland. We denken metropolitaan en spiegelen ons aan andere steden in het buitenland. Voorbeelden • Metropoolpark in het Midden- Delftlandgebied • Nationaal Programma Kwaliteitssprong Zuid • Stuurgroep veilig in de wijk • European China Centre • Connecting Delta Cities • C40 • Rotterdam Partners
Positief • We profileren Rotterdam beter door de schijnwerper te richten op de successen van burgers, bedrijven en het maatschappelijk middenveld (stadscommunicatie traject); • We versterken het imago van Rotterdam door op een positieve manier te berichten over de geboekte resultaten; • ‘Welkom in Rotterdam’ is uitgangspunt in de dienstverlening; • We benutten de goede internationale naam van Rotterdam om ons internationaal verder te profileren, aan te sluiten bij internationale netwerken en Rotterdamse kennis te exporteren en vermarkten. Voorbeelden • Tijdens de burgertop op Zuid kwam duidelijk naar voren dat de burgers op Zuid behoefte hebben aan een positief verhaal dat recht doet aan wie wij zijn • Schieblock • Creative Factory • Hospitality trainingen • Rotterdam als comeback city in de Lonely Planet
Innovatief • We versterken de positie van Rotterdam als koploper op vele gebieden verder door bundeling van krachten en creativiteit met het bedrijfsleven en kennisinstellingen; • We werken kennisgestuurd en betrekken kennisinstellingen, (inter)nationale universiteiten / hogescholen / onderzoekscentra bij de keuze van instrumenten en bij de monitoring van de resultaten; • We ontwikkelen met elkaar nieuwe vormen voor het organiseren van hulp&zorg en kiezen voor sociale innovatie (burgerkracht). Voorbeelden • Medical delta • Clean Tech Delta • Science Port Holland • Regionale Ontwikkelings Maatschappij • Hart van Zuid • Kennis voor Klimaat
6
Een andere werkwijze voor de gemeente (organisatieprincipes) Accountmanagement: open naar buiten De gemeente geeft een extra impuls aan die burgers en ondernemers die een grote bijdrage leveren aan de ontwikkeling van Rotterdam.
Dienstverlening: samenleving centraal De gemeente versterkt en versnelt initiatieven in de samenleving en werkt samen aan resultaten. Daar waar de gemeente producten en diensten levert, doet zij dit snel, zeker, transparant, herkenbaar, toegankelijk, regelarm en duurzaam.
Naleving: ruimte geven Rotterdammers krijgen ruimte en verantwoordelijkheid voor zichzelf en de stad, zonder onnodige regels en - inspecties. Met ondernemers en bewoners zoekt de gemeente naar effectieve manieren om regels na te leven. Dat vraagt maatwerk.
• Vraaggestuurde dienstverlening; • We verlenen de diensten steeds vaker ook via internet zodat de gemeente altijd en voor iedereen tijd- en plaatsonafhankelijk bereikbaar is; • Van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’; • Werken aan de andere competenties in de organisatie die daarvoor nodig zijn; • Minder zelfdoen en meer overlaten aan anderen en de waardecreatie in de stad centraal stellen; • Passende hulp bieden aan Rotterdammers die dit nodig hebben; • Verzelfstandigen waar mogelijk en zinnig (sporthuizen en wijk- accommodaties, uitvaarten, etc); • Het (maatschappelijk) rendement van onze inzet centraal stellen.
• Over de kaders en de wijze van naleving, voeren we steeds het gesprek met de Rotterdammers; • Omdat de stad continu verandert, bieden regels en de wijze van naleving ruimte voor maatwerk; • Handhaving is het sluitstuk richting hen die het vertrouwen dat gemaakte afspraken worden nageleefd beschamen.
• Beter signaleren van nieuwe ontwik kelingen in de stad; • Koesteren van rolmodellen en van goede initiatieven in de stad; • Nieuwe vormen van dialoog met de stad: niet éénmalig maar permanent in gesprek; • De gemeente als partner in stadsnetwerken. De gemeente zichtbaar in de stad, burgers en ondernemers kunnen terecht bij één aanspreekpunt (accountmanagement); • Relatiebeheer met topinstellingen en grote bedrijven.
Resultaatgericht We werken flexibel en professioneel om kwalitatief hoogwaardige producten te leveren en laten ons leiden door inzichten uit onderzoek (kennisgedreven).
Betrouwbaar We werken binnen kaders, aangegeven door het bestuur en de directie en brengen de gemeentelijke kaders zo helder mogelijk naar buiten.
Gebiedsgericht werken: maatwerk en steun waar nodig Gebiedsgerichte dienstverlening in de gebieden van de stad. Rotterdammers die de gemeente nodig hebben, kunnen op die hulp rekenen. In de wijk of aan huis. • Denken en handelen op het juiste schaalniveau. Gebiedsgericht waar nodig; • Het initiatief overlatend aan anderen, maar waar het echt nodig is, biedt de gemeente de noodzakelijke steun; • De gemeente nodigt uit om de zelfstandigheid te hervinden, maar biedt garanties voor wie het niet op eigen kracht of met hulp van anderen kan; • Voorzieningen collectief waar mogelijk en individueel waar nodig; • Helder zijn over de kerntaak van de overheid: kaderstellen, faciliteren en initiëren; • Verbinden van de vele initiatieven in de stad (de onbekende kracht van de stad hiermee meer ‘bekend’ maken en zorgen voor synergie).
Dat doen we vanuit vier heldere kernwaarden: Samenwerkend We gaan uit van eigenheid en kracht van Rotterdammers. We hebben oog voor de ontwikkelingen in de samenleving gericht op co-creatie en zoeken naar cross-overs binnen de organisatie.
Verantwoordelijk We staan voor de taken die vervuld moeten worden, en worden gesteund door een goede interne bedrijfsvoering met een duidelijk risicomanagement.
7
Uitvoeringsstrategie Rotterdam
Factsheets
www.rotterdam.nl 0800-1545
Voorbeeldlogo
stadswinkel
9
10
In 2011 verrichtte
43% van de Rotterdammers (210.000 personen) van 13
tot en met 75 jaar wel eens een of meer vormen van onbetaald werk op
vrijwillige basis. Dit betreft deels informele hulp en deels vrijwilligers werk.
11
12
Legenda Factsheets Uitvoeringsstrategie Rotterdam - Bronvermelding Talentontwikkeling • Economische Verkenningen Rotterdam 2013 • Staat van het Rotterdamse Onderwijs 2012 • Rijksoverheid.nl, 2013 • www.rotterdam.lerenenwerken.nl, 2013 • Jaarrapportage integratie 2012 • http://www.rotterdam.nl/3jongebevolkingopenmind • http://www.rotterdam.nl/6stadvankansenenaanpakken • www.erasmusmagazine.nl, 2013 • www.villazebra.nl, 2013 • www.codarts.nl, 2013 • Staat van het Rotterdamse Onderwijs 2012, pg 56 • http://www.marathonrotterdam.nl/lopers • http://nl.wikipedia.org/wiki/Rinus_Michels_Award • Raadsrapportage UP Sport maart 2013, S&C Kracht van de Zorgzame Samenleving • Vrijwilligerswerk en informele hulp in Rotterdam, 2011 • Mantelzorgers in Rotterdam 2007-2009 • www.wikipedia.nl (Pauluskerk) • www.buurtbestuurt.nl, 2013 • Sportdeelname en andere vormen van bewegen door Rotterdammers, 2011 • Cultuurparticipatie van Rotterdammers 2011 • Economische Verkenning 2013 • http://www.ouderenfonds.nl/wie_zijn_we/organisatie/feiten_en_cijfers • www.cbs.nl • http://www.ouderenfonds.nl/wie_zijn_we/organisatie/feiten_en_cijfers • www.cbs.nl, 2011 • Staat van Rotterdam 2013 • https://www.oogziekenhuis.nl/over-het-oogziekenhuis/historie.html • Monitor kindvriendelijke wijken Aantrekkelijke (binnen)stad • http://www.dinnersite.nl/toprestaurants/michelin# • www.rijnmond.nl 04-02-2013 • www.rijnmond.nl 19-12-2012 • Factsheet Bezoek aan Rotterdam juni 2012 • Binnenstadsmonitor 2011 • http://www.rotterdam.nl/wederopbouwenmodernearchitectuur, 2013 • www.rotterdamthehagueairport.nl, 2013 • Omnibusenquête 2012
• • • • •
Stand van het Wonen 2011 Wethoudersbrief Afvalinzameling A. van Huffelen 12 maart 2013 Kantoren bericht 2012 Beantwoording schriftelijke vragen A.S. Mosch over RVS speeltoestellen 26 juli 2011 Singelplanrotterdam.nl, 2013
Sterke Economie • Economische Verkenning 2013 • Bedrijvenregister Zuid Holland 2011 • RWI-analyse “Dynamiek in uitkering en werk”en SEOR-onderzoek “Cliëntstromen in de SUWI-keten 2005-2008” • http://www.rotterdam.nl/wereldhavenstad • http://www.maasvlakte2.com/uploads/brochure_maasvlakte_2_de_duurzame_haven.pdf • http://www.rotterdam.nl/wereldhavenstad • www.rotterdamincijfers.nl, 2013 • www.ondernemerschap.nl, 2013 • http://www.rotterdam.nl/rotterdamcentraal • Binnenstadsmonitor 2011 • Duurzaamheidsmonitor opgave 7
Begrippenlijst
VO afdelingen zijn afdelingen (VMBO, HAVO, VWO) in het voortgezet onderwijs. De kwaliteit van een middelbare school wordt in afdelingen getoetst en niet op schoolniveau. Mantelzorgers geven langer dan drie maanden of meer dan acht uur per week hulp aan een persoon in het eigen netwerk die een beperking hebben. Het wetenschappelijke bedrijf bestaat uit de HBO instellingen, de Erasmus Universiteit, het Erasmus MC en de verschillende R&D activiteiten van bedrijven. Gestandaardiseerde besteedbare huishoudinkomen: Het gemiddelde besteedbaar huishoudinkomen geeft een vertekend beeld omdat Rotterdam relatief veel kleine huishoudens kent. Het gestandaardiseerde besteedbaar huishoudinkomen houdt hier rekening mee door het besteedbaar inkomen te corrigeren voor verschillen in grootte en samenstelling van huishoudens.
13 7
Uitvoeringsstrategie Rotterdam
Spiegelsessies
Aanleiding Rotterdam bezint zich op haar toekomst. Daar is aanleiding toe, want de afgelopen jaren is de wereld behoorlijk veranderd. Door de economische crisis zijn investeringen bij veel bedrijven, organisaties en gemeenten sterk verminderd. Deze nieuwe realiteit daagt ons allen in Rotterdam uit: bewoners, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke instellingen. De gemeente Rotterdam wil een verbindende schakel zijn tussen al deze belanghebbenden. Onze missie is om samen een koers voor de stad te bepalen en deze samen uit te voeren: de Uitvoeringsstrategie Rotterdam.
Verslag eerste spiegelsessie 5 december 2012 8:00 – 10:00 uur, in Lantaren Venster Aanwezig: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Pameijer Laurens Zorg op Zuid Centrum voor Dienstverlening CJG Uit je uit eigen Stad Bureau Hoofdofficier van Justitie Kinderopvang Hefgroep OVG Projectontwikkeling Willem de Koning Academie Manhattan Hotel Manhave Vastgoed Houthoff Stichting PCBO InHolland Excelsior St. samenwerkende ziekenhuizen (Rotterdam Rijnmond) HipHopHuis Post.nl TNO Arcadis Urban Innovation Lab InTien
• • • • • • • • • • • • • • • • • •
ZUS Rabobank Rotterdam Erasmus MC Het Nieuwe Werken Kinderopvang BOSSR Dakakkers Schieblock Havenbedrijf Euromast Technology Transfer Office (van Erasmus MC) Maritiem-museum Deloitte Eneco Van Gansewinkel Greenery Stedin Mothership Men at Work Gemeente Rotterdam
De gemeente Rotterdam heeft het initiatief genomen om een groot aantal gezichtsbepalende partijen in de stad bij elkaar te brengen en een eerste voorzet te maken voor de Uitvoeringsstrategie Rotterdam. Dit verslag is van de eerste bijeenkomst, waarin de deelnemers breed hebben gereflecteerd op de kansen voor de stad en hun reactie hebben gegeven op de denklijn van de gemeente. De opdracht voor het vervolgtraject is om al deze meningen, adviezen en suggesties bij elkaar te brengen en er conclusies aan te verbinden. Ook dat proces zal in een open dialoog met alle belanghebbenden plaatsvinden.
Algemeen De eerste Spiegelsessie in het kader van de Uitvoeringsstrategie Rotterdam was een inspirerende bijeenkomst. De inhoud en de thema’s van de Uitvoeringsstrategie waar we ons als stad op willen richten, worden door de aanwezigen ervaren als consistent. De vraag rijst wel of het niet teveel thema’s zijn en een (nog) scherpere prioritering wenselijk zou zijn. De deelnemers zijn positief en geloven in partnerschap om de stad verder te ontwikkelen. Het is wel spannend in de wijze waarop je dat doet. De bewogenheid om iets te maken van Rotterdam is echt Rotterdams. De betrokkenheid is goed en de hoop dat Rotterdam opbloeit, wordt uitgesproken. De gedachte om de stad Rotterdam in drie hoofddoelgroepen (kopgroepen, middengroepen en aandachtsgroepen) in te delen is verhelderend. De verschuiving van de aandacht voor de ‘onderkant’ naar de ‘kopgroepen’ wordt positief ervaren. Het is goed om succesvolle, of in potentie succesvolle, bedrijven, organisaties en mensen meer accent te geven. Richt je op wat goed is en maak dat beter. Kijk waar de kracht zit in de stad. In verschillende sectoren en groepen. Het gaat dan niet alleen om economie maar bijvoorbeeld ook om de kopgroepen in cultuur en de ouderen. De grote groep jongeren (Rotterdam is de enige stad die verjongt) zou nadrukkelijker naar voren moeten komen in de strategie. Rotterdam is een stad met ruim 170 nationaliteiten. Dit zien de aanwezigen niet terug in de zaal. De oude overlegstructuren moeten zich hervormen naar een betere afspiegeling van de stad van vandaag. Rotterdam is het Nederland van morgen. Samenwerking tussen het oude en het nieuwe is goed, niet alleen maatschappelijk maar ook economisch/business. Diversiteit is een economische kans. Onder jongeren vervaagt ook het onderscheid tussen groepen. Voor hen is kleur minder belangrijk. 15 7
Negen Rotterdamse thema’s Thema 1: voorzieningenstructuur De basis in de stad moet goed zijn. Het is noodzakelijk zo vroeg mogelijk te investeren in mensen en zeker in het basisonderwijs. We zijn trots op het huidige basisonderwijs, op de ouders, en op onderwijzers op school. De laatste twee zijn de helden in het onderwijs. De individualisering is sterk merkbaar in de stad. Hoe gaan mensen meer voor elkaar en voor hun familie zorgen en het belang zien van een netwerk om hen heen? Armoede en taalachterstand vinden plaats achter de voordeuren. Verbinding tussen de verschillende culturen en de verschillende inkomens niveaus vindt weinig plaats. Er is iets nodig wat mensen verbindt in de wijken. Rotterdammers met hogere inkomens en hoger opgeleiden kunnen meer verbinding leggen met laagopgeleiden en minder koopkrachtigen van de stad. Kunnen we als stad elementen overnemen uit het leven in een dorp? Kunnen mensen met een achterstandspositie meer deel uitmaken van bedrijven op wijkniveau? Adviezen Zorg voor ontmoeting, dialoog en samenwerking • Voer debatten met de buurt over wat de stad wil en wat er van burgers wordt verwacht; • Creëer ontmoetingen en/of ontmoetingsruimte in de wijk. Over 5 tot 10 jaar zouden burgers zelf eigenaar kunnen worden van dit soort plekken in de stad; • ‘Faciliteer lokale ontmoeting tussen partijen in de wijk. Niet vanuit een pro-
bleem, maar vanuit een kennismaking. Bijvoorbeeld een wijkontbijt. Er is aan tafel een afspraak gemaakt om te onderzoeken of wijktafels opgezet kunnen worden; • Onderzoek of zwakkere groepen samen collectieve voorzieningen in kunnen kopen; • Voorbeeld uit Amsterdam: Waterheuvel. De deelnemers worden leden genoemd in plaats van cliënten of patiënten. Het clubhuis wordt gerund door mensen uit de psychiatrie. Benut kennis en talent • Slimme jongens’ uit de wijk inzetten in lokale ondernemingen en bedrijven; • Professionalisering van het vrijwilligerswerk. Er is veel positieve energie in de wijk en er zijn veel mensen die zich belangeloos in willen zetten. Stel hier accountmanagement voor op; • De inzet van vrijwilligers goed combineren met inzet van professionals. Voorbeeld: Pameijer leidt cliënten uit de psychiatrie op, die als ervaringsdeskundigen ingezet worden. Geef aandacht • Blijvende aandacht voor kwetsbare burgers. Ouderen zijn het meest kwetsbaar, die hoor je bijna niet maar ze zijn er wel! Ook mensen met een taalachterstand of verstandelijke beperking. Er zijn onvoldoende woningen en er is nog steeds sprake van verouderde woningen. Onderzoek woonvormen onder begeleiding; • Aandacht voor bepaalde leveranciers, bijvoorbeeld Albert Heijn. Als bewoners (dreigen) te vertrekken uit de stad omdat het ontbreekt aan een bepaalde voor-
ziening in de wijk of de stad, bijvoorbeeld een supermarkt, dan kan de leverancier daarop aangesproken worden. Zorg voor training en opleiding • Werk de laaggeletterdheid en de armoede achter de deuren weg; • Leidt Rotterdammers hoger op. Begin bij de scholen en de kinderen. Richt meer vakscholen op; • Betrek ook mensen die niet aangesloten zijn op online communicatiemiddelen bij de stad. Vraag Hoe gaan groeiende steden in andere landen met deze problematiek om? Thema 2: binnenstad Verschillende iconen en krachten van de stad zoals de vele nationaliteiten, culturen, de Erasmusbrug, het Centraal Station en plekken zoals the Creative Factory maken Rotterdam sterk. Rotterdam is een dynamische, rauwe stad waar niet iedereen zich meteen tot aangetrokken voelt. Vaak leren mensen pas bij een tweede indruk de dynamiek en de industriële kwaliteiten van de stad waarderen. Waar de grenzen van de binnenstad lopen, ervaart iedereen anders. De Kop van Zuid hoort voor sommigen ook bij de binnenstad. De binnenstad wordt niet ervaren als een warme plek. Belangrijke plekken in de binnenstad, zoals metrostation Beurs, missen identiteit, net als de route van het Centraal Station naar de Koopgoot. Door de hoge gebouwen staat er veel wind en dat geeft geen warm gevoel. De binnenstad mag
wel wat meer warmte en identiteit krijgen. Een plek die mensen met elkaar verbindt. Er wordt veel geshopt en er zijn veel zakelijke ontmoetingen. Steeds meer mensen werken in hun eigen habitat maar komen naar de binnenstad om mensen te ontmoeten en voor inspiratie. Dit vergt andere voorzieningen dan grote kantoren en traditionele winkels. Rotterdam is een wereldhavenstad maar dat ervaar je nauwelijks in de binnenstad. Vroeger wel. Nu zijn veel kades bebouwd en zie je het water letterlijk niet meer. We hebben de uitlaatgassen van de haven, maar niet de oogst. De binnenstad mag wel wat meer subculturen, zoals in de jaren ‘70 en ’80, krijgen. Met intieme en bruisende plekken zonder dat het overgeorganiseerd en gecontroleerd wordt. Muziek heeft altijd een grote rol gespeeld in de stad. Het ontstaat nu niet meer spontaan omdat het gecontroleerd moet worden. Inspiratie ontstaat uit onverwachte hoek, niet in een omgeving van controle. Rotterdam is een grote stad en daar horen ook hangjongeren en onveilige situaties gewoon bij. Daar is niets extreems aan. Rotterdam is een tijd lang de dancestad geweest van Nederland, de urban dance scene is hier begonnen. Hier is echter te laat ingesprongen, waar Amsterdam destijds achterliep is daar nu bijvoorbeeld het Amsterdam Dance Event (ADE) dat internationale allure heeft.
16 7
Adviezen Maak routes • Maak het voor bezoekers van de stad eenvoudiger om de weg te vinden vanuit het Centraal Station naar de binnenstad, naar de intimiteit en gezelligheid; • De Coolsingel doortrekken over de Erasmusbrug en de Kop van Zuid bij de binnenstad betrekken. Bevorder diversiteit • Blijf weg van de onpersoonlijke winkel ketens in de binnenstad. Behoud iets eigens op het gebied van winkelaanbod. Over 5 tot 10 jaar zal 50% van alle aan kopen via internet gaan. Dat doet iets met je winkelaanbod. Focus voor de binnenstad op de ontwikkeling van kwaliteits winkels, waar mensen langs willen komen. Zorg voor een mix van kwaliteitswinkels en high-tech in combinatie met retail; • Geef ruimte aan ondernemers en zorg voor minder regelgeving. Geef leningen ipv subsidies. Richt je op kleine initiatieven • Creëer meer geestelijke ruimte, geef ruimte aan subculturen, laat dingen gebeuren en timmer het niet gelijk dicht met regels; • Betrek burgers bij ontwikkelingen in de stad. En • Moderniseer eerst oude kantoren voordat er nieuwe worden neergezet; • Pak geluidsoverlast in het centrum aan en handhaaf beter om de veiligheid te waarborgen.
Thema 3: metropolitaan denken en doen Rotterdam heeft bezoekers en bedrijven veel te bieden: een goede toegankelijkheid, een goede verbinding met Amsterdam en goedkopere hotels. Voor bezoekers is dat aantrekkelijk: je kunt Amsterdam in een dagtocht bezoeken vanuit Rotterdam. Voor internationale studenten is Rotterdam als stad van de toegepaste kunst, buitengewoon interessant en heeft de stad internationaal een goede naam. Maar parkeermeters die niet toegankelijk zijn voor internationale gasten, zijn niet uit te leggen. Koester de iconen van de stad zoals Diergaarde Blijdorp en denk goed na wie je in je stad wilt halen, zowel qua bewoners als qua bezoekers. In het verleden zijn veel mensen naar Rotterdam gekomen zonder toegevoegde waarde voor de stad. Op een gegeven moment blijven mensen niet meer in de stad. Rotterdam wordt door de hotellerie geprezen op de volgende punten: bereikbaarheid van de stad, winkelen, kunst en cultuur, gastronomie, veilig en schoon (beter dan van Amsterdam), Rotterdam bestaat uit verschillende kernen die iets te bieden hebben en de moeite van het ontdekken waard zijn. De verbinding tussen deze kernen kan beter. Het bouwproces in de stad duurt lang en er wordt bij de ontwikkeling van een gebied teveel gefocust op het bouwproces. De bedrijvigheid in het gebied wordt geholpen maar de toegankelijkheid en bereikbaarheid van het gebied zijn vaak slecht. De Meent is in aanpak een goed voorbeeld van gezamenlijke ontwikkeling.
Adviezen Denk internationaal • Als gemeente meer internationaal ondernemen. Exporteer Rotterdamse kennis van verkeerskunde, wegenbouw en stadsbouw. Sluit aan bij bestaande internationale netwerken van bedrijven uit Rotterdam en biedt met bijvoorbeeld kennis een extra selling point toe; • Investeer in duurzame relaties. Voorbeeld: het Havenbedrijf onderneemt internationaal door kennis aan te bieden voor de ontwikkeling van havens in groeiende markten; • Spiegel niet met andere steden in Nederland maar met internationale steden; • Er is zoveel water in de stad, dat is een kwaliteit. Benut de rivierkant beter. Leer van de ervaringen van zustersteden zoals Baltimore en Vancouver; • Maak het mogelijk ook met creditcard te betalen in parkeermeters; • Maak van de Waalhaven een handelsvrije zone. Dat trekt Aziatische investeringen aan en daarmee zal het gebied in be weging komen en aantrekkelijker worden; • Denk niet dat je het als Rotterdam alleen doet. Denk aan de samenwerking met Delft en Leiden als het gaat om het medisch cluster. Begraaf de strijdbijl met Amsterdam en ga samen iets voor het land/de wereld betekenen. Samenwerking opzoeken. Wat kunnen we bieden? Breng focus aan • Focus op bepaalde doelgroepen in het evenementenbeleid. Met sommige festivals wordt het verkeerde publiek getrokken; • Koester de iconen van de stad;
• Focus bij de ontwikkeling van de binnenstad op verbetering van het leefklimaat: mooiere winkels, betere woningen en meer groen; • Maak een keuze in welke sterktes je uitdraagt. Bijvoorbeeld: de creatieve sector en toegepaste kunst, de haven/het havenbedrijf, gezondheidszorg en architectuur. Volg vervolgens de internationale net werken die er al zijn en exporteer kennis; • Maak in de regio betere afspraken over waar ieder zijn focus legt. Ga niet allemaal hetzelfde doen, maar verdeel de thema’s en werk daarbij beter samen; • Met vastgoedontwikkeling focus je niet op bijvoorbeeld ‘de binnenstad’, de focus licht op een kleiner gebied, een straat of een paar straten. Voer regie vanuit de stad; • Benoem per branche een regisseur. Iemand die duidelijk zichtbaar en toe gankelijk is, één aanspreekpunt voor de branche, die een platform biedt waar de stad en de branche focus aan kunnen brengen. Dan een beter samenspel tussen stad en branche en kun je elkaar helpen in plaats van tegenwerken. Het city management zichtbaar en regisserend organiseren. Zorg in de afstemming voor meer differentiatie in branches. Investeer • Het gaat om een dubbele aanpak: schaalvergroting en tegelijkertijd verkleining naar burger en buurten; • Bestuurlijke verankering voor de langere termijn (belangrijk voor partners die met concern wil co-creëren); • Investeringen die je toch al doet meer eenduidig richten (voor partners meer inzichtelijk); 17
• Beslissingen met betrekking tot infra structurele voorzieningen anders inrichten dan per stad/gemeente. Thema 4: talentontwikkeling Kinderen/jeugd zijn de toekomst en verdienen een goede toekomst. Dat is in Rotterdam niet vanzelfsprekend vanwege de achterstandwijken, werkloosheid en armoede. Het is cruciaal dat de jeugd leert te investeren in zichzelf. Van belang is dat wij herkennen en erkennen. het gaat om het signaleren van talent in de stad. Hierbij hoeft niet altijd alles een subsidie te krijgen. Dat kan zelfs leiden tot luiheid. Voorbeeld van hoe het kan: architectenbureau Zus, dat eerst zelf aan crowdfunding heeft gedaan en pas daarna aan het stadsinitiatief meedeed. Het is belangrijk om in de gaten te houden waar de ontwikkeling ligt. Keuzes maken, signaleren wat voor talent je in de stad hebt en dan faciliteren. Maak talenten zichtbaar. In Charlois woont een grote kunstenaarskolonie, misschien wel de grootste van het land. Maar dit is onzichtbaar, niemand ziet het. Veel creatievelingen halen hun schouders op voor de overheid die vaak contact heeft met het establishment. Ook als het gaat over de kenniseconomie gaat het over creativiteit. Creativiteit ligt veel bij jonge mensen. Als Rotterdam zitten we als jonge stad op een bron van creatitviteit.
Adviezen Stimuleer sociale stijging • Benut de voorhoede. Zet actief en breed rolmodellen en snelle stijgers in. Doe dit in onderwijs, sport, bedrijfsleven en overheid en leg verbinding. Werk met buddy systemen. Vertel de succesverhalen en hoe ze er zijn gekomen; • Voorkom tweedeling tussen laag- en hoogopgeleid (bevolkingsopbouw in Rotterdam is onevenwichtig en dat is kwetsbaar); • Inspireer hoger opgeleiden en toptalent dat zij willen blijven in de stad door hen een voortrekkersrol te geven; • Faciliteer dat de jeugd gaat sporten en het goed doet op school/studie. Zorg voor betrokkenheid van de ouders. Dat is een belangrijke succesfactor. Goede voorbeelden: Playing for succes, Kicks (uit Engeland), Nationaal Programma Zuid; • Organiseer dat studenten en vrijwilligers mensen die dat nodig hebben helpen toegang te krijgen tot nieuwe digitale media. Koppel onderwijs en economie • Investeer in aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt, al vanaf de bovenbouw van het basisonderwijs. Sluit aan bij de regionale vraag: techniek, technologie, haven, agrarische sector en zorg. Dit werk is vaak onbekend en onbemind, het heeft een slecht imago en het ontbreekt vaak aan kennis bij de doelgroep. Ook meer inzet op vakmanschap, meesterschap en praktijkonderwijs; • Zet beschikbare kennis breder in aansluitend op behoefte uit de samenleving. Is belangrijk voor ontwikkeling van de kenniseconomie; • Verbindt maatschappelijk projecten gericht
•
•
op jongeren en onderwijs en zorg voor synergie; Organiseer follow-up (verlengstuk, vervolgprogramma’s) op lopende initiatieven. Biedt succesvolle talenten een concreet vervolg. Om ze te stimuleren en om de minder succesvolle mee te nemen; Het onderwijsveld is gesegmenteerd in Rotterdam. Stel een Onderwijstafel in. Het is nu een goed moment want veel onderwijsinstellingen hebben nieuwe besturen. Maak de tafel breder dan onderwijs, leg ook de relatie met de arbeidsmarkt en sport.
Thema 5: vernieuwing en innovatie Innovatie is essentieel. Innoveren = investeren. 9 van de 10 investeringen zullen misschien niets opleveren, maar die ene wel. Rotterdam is op veel gebieden een trendsetter en koploper. Dit kan meer in de etalage gezet worden. Als stad kunnen we veel meer de medische hoogwaardige technologie benutten. Op papier is het mooi uitgedacht, in de praktijk loopt het nog niet altijd goed. Er zijn bijvoorbeeld nog (verkeerde) beelden over het werken in de haven: zwaar en vies werk. Terwijl er juist hoogwaardig technologisch werk is. Rotterdam en andere steden, zouden meer over de eigen grenzen kunnen kijken en met elkaar samenwerken in plaats van concurreren. Een vestiging van een onderneming in Delft heeft net zo goed een meerwaarde voor Rotterdam als een bedrijf dat zich vestigt binnen de stadsgrenzen van Rotterdam.
Het waterwegnetwerk is een enorm economisch verdienmodel voor de regio. Rotterdam en omliggende steden zouden moeten kijken hoe op verschillende manieren waarde toegevoegd kan worden aan die dynamiek. Gemeentegrenzen zijn dan niet van belang. Onderlinge concurrentie werkt ondermijnend. Er is 1600 ha aan mogelijk waterontwikkelingsgebied. Rijnhaven en Merwedehaven zijn kansrijke gebieden. Is het tijd voor een andere wijze van gebiedsontwikkeling waarbij de gemeente niet aanbesteedt, maar aan marktpartijen vraagt of zij interesse hebben waarde toe te voegen aan het gebeid. Zo wijze kan veel inventiviteit loskomen. Er is toekomst voor regelvrije zones waarbij de overheid wel stuurt op de richting van ontwikkeling. Met het koppelen van waardeketens kan veel geld bespaard worden. Een leeg gebouw heeft geen waarde, maar met functie krijgt het gebouw waarde. De functie is waardebepalend. Aan de functie kun je weer andere waardeketens koppelen. (bijvoorbeeld de RET remise aan de Sluisjesdijk in samenwerking met het Albeda College). De kapitaalstromen die door verbinding van waardeketens tot stand komen, kunnen worden teruggeploegd naar bijvoorbeeld het onderwijs. Bedrijven zijn bereid te investeren in jongeren als ze weten dat ze op de termijn van twee jaar winst maken. Bij Erasmus MC kan vakmanschap gekoppeld worden. Er is veel winst te behalen uit bijvoorbeeld de koppeling van de haven met de stad met studenten. Mobiliteit is een toekomstig generiek thema. Rotterdam is nog teveel 18
auto stad met alle consequenties van dien: fijnstof, geluidsoverlast en verkeersonveiligheid. Investeer in fietsroutes. voor een nog aantrekkelijkere stad. Adviezen • Stop Rotterdam te vergelijken met andere steden. Ga uit van onze eigen kracht; • Zet in op partnerships en fluïde netwerken; • Maak keuzes. Denk gezamenlijk na over welke branches kansrijk zijn en waar nog gaten liggen. Zet gericht in op mogelijke (buitenlandse) investeerders. Welke bedrijven kun je binnenhalen?; • Zet in op de kansrijke keten Techniek. Deze sector springt om jonge vaklui; • Overweeg een gesloten kringloopsysteem voor Rotterdam. Daarbij wordt gedacht aan ecologische en minerale stromen. Hier zou Rotterdam zich heel goed op kunnen profileren; • Leg een uitgebreider fietsennetwerk aan in de stad. Een inspirerend voorbeeld is Kopenhagen, zijn fietssnelwegen aangelegd. Thema 6: het faciliteren van de economie We zitten in een technologische/digitale revolutie. De impact daarvan op de samenleving is groter dan de uitvinding van de stoommachine, die de industriële revolutie aankondigde. De iPad, iPhone, Facebook en Twitter hebben grote invloed op de economie. Onder andere door deze technologie ontstaan andere netwerken en meer zelforganisatie. Mensen die alleen of in groepen zaken oppakken. De economie gaat er heel anders uit zien
Economie zit steeds minder in de grote kantoorpanden. Er is een ontwikkeling dat mensen gaan werken in de buurt van hun woning. Dus niet zozeer thuis werken maar vlakbij huis, in je eigen habitat. Het gaat voor onderwijs en zorg waarschijnlijk ook die kant op. Functiemenging vindt plaats. Dat betekent aan de ene kant dat mensen meer gaan betekenen voor hun woonomgeving. Je buitenwijk wordt je habitat en je wilt dat die op orde is. Dat kan je ook meer aan die bewoners overlaten. Aan de andere kant betekent het dat je alleen uit je habitat komt voor iets speciaals en om fysiek mensen te ontmoeten. Dat is een belangrijke rol voor een binnenstad. Maar dat zit hem dus niet in grote kantoren of traditionele winkels. Je gaat alleen op pad voor iets dat die reis echt waard is. Partners op Zuid onderzoeken hoe vanuit verschillende ketens waarde kan worden toegevoegd aan elkaar. Zo kun je met intensieve begeleiding van jongeren deze actief koppelen aan banen, waardoor je ondernemers helpt en jongerenuitval op school tegen gaat. Adviezen • Ten aanzien van andere Europese steden onderscheidt Rotterdam zich door ver jonging. We hebben daardoor een dyna mische levendige stad. Leg dit beeld neer bij investeerders; • Haal meer uit de diversiteit van de stad. Benut de informele netwerken waarin bijvoorbeeld veel jongeren acteren; • Rotterdam is de enige stad die verjongt. Veel jongeren worden ZZP-er, faciliteer dit waar nodig; • Zorg dat de binnenstad een trekpleister
wordt voor ontmoeting om de economie te faciliteren. Thema 7: slimme havenstad De haven is nauwelijks zichtbaar in de stad. De haven is steeds meer buiten de stad komen te liggen. De stad kan zich niet meer helemaal beroepen op de haven als het gaat om economie. De netwerk-economie / nieuwe economie is in de haven overigens nog niet prominent aanwezig. Daarmee staat de stad los van de haven. De beleving van de haven bij jongeren is anders, de haven zit niet meer in het DNA. Haven en stad zijn uit elkaar gegroeid en kinderen/jongeren maken geen kennis meer met de haven. Daarom is de term havenstad niet meer zo van toepassing. Er is een voorkeur voor de term slimme havenstad. Meer koersen op niet de grootste willen zijn, maar dè beste willen zijn. Dan kan de haven - want wel degelijk een grote economische factor voor Rotterdam - een magneet van èn voor ontwikkeling worden, zijn en blijven voor (jong) talent en duurzaamheid. Ook hier geldt: denk regionaal, landelijk en internationaal. Veel grote bedrijven hebben hun hoofdvestiging niet meer in Nederland gevestigd. Maak gebruik van de haven, echter niet sec als haven, maar als netwerk. En in de context van: economie, talentontwikkeling, stadsontwikkeling en als factor van een levendige, spannende stad. Dat maakt de regio en Rotterdam aantrekkelijk. Adviezen • Zorg voor een zwaan-kleef-aan-effect met activiteiten van belangrijke partners in de stad;
•
Benut ervaringen in Wolfsburg (Volkswagen) en/of Toulouse (Airbus) waar ondanks mono-industrie een bloeiende stad staat.
Thema 8: duurzaamheid Het Rotterdamse duurzaamheidsbeleid wordt gekenmerkt door CO2-reductie. Maar dit is een beperkte benadering vanuit klimaat en milieu en biedt onvoldoende aanknopingspunten voor duurzaamheid als motor voor de economie. Het is aan de markt om manieren te vinden om geld te verdienen met duurzame oplossingen. De gemeente kan een belangrijke rol spelen in het bij elkaar brengen van partijen (voorbeeld: Clean Tech Delta) en het creëren van een context die ondersteunend is. Ook bij het bieden van fysieke ruimte ten behoeve van het realiseren van duurzame initiatieven (bijv. proeftuinen als Stadshavens). Daarbij is een lange termijn strategie voor duurzaamheid, samen met private partners ontwikkeld, van groot belang. Dat geldt ook voor city marketing en voor een gezamenlijke lobby richting het Rijk (bijv. voor het bepleiten van verandering van wetgeving die innovatie in de weg staat). Het gezamenlijk optrekken in zo’n proces is zeer waardevol en het initiatief van de gemeente tot het structureel organiseren van dergelijke samenwerking wordt toegejuicht. Een specifiek voorbeeld van inzetten op duurzaamheid is het hergebruik van bestaand vastgoed om leegstand tegen te gaan. Bijvoorbeeld door het realiseren van woon/werk combinaties in leegstaande kantoren (ruimte voor ruimte). De gemeente kan hierin als grote vastgoedeigenaar een 19
aanjagende rol spelen. Daarnaast kan het stimuleren van duurzaam nieuw vastgoed door de gemeente worden ingezet als instrument om een kwaliteitsimpuls te geven die door beleggers positief wordt gewaardeerd (duurzaam vastgoed heeft een hogere marktwaarde). Dit heeft ook een positief effect op het vestigingsklimaat, waarmee het imago van de stad als vestigingslocatie wordt versterkt. Adviezen • Schep als gemeente voorwaarden voor sociale duurzaamheid zodat het voor bedrijven interessant is mensen in dienst te nemen uit de bestanden van de sociale dienst. Vanuit de kaderstellende rol kan de gemeente bepaalde richtlijnen meegeven (bijv. 5% regeling); • De markt kan zelf meer het initiatief nemen als de gemeente aan de voorkant het gemeenschappelijke belang goed definieert en de besparingen in de sociale sfeer (deels) ten goede te laat komen aan de markt. Dit vraagt mogelijk ook aan passingen in regelgeving; • Organiseer als gemeente samenwerking tussen publieke en private partijen en nieuwe (waarde)ketens. Stroomlijn regelgeving en pas deze waar nodig aan. Thema 9: imago Het huidige imago beïnvloeden is essentieel voor Rotterdam. Het gaat om het voeden van het imago, niet om een imagocampagne. De gemeente wil samen met partners werken aan een goed imago van de stad. Het is niet meer van deze tijd om dit als gemeente alleen te doen. Bedrijven dragen aan de beeldvorming van Rotterdam bij.
Een goed imago ontstaat, doordat anderen het verhaal vertellen. Door nadruk te leggen op de parels en de groepen die het goed doen, komt de kracht van Rotterdam beter naar voren. Imago is niet alleen ‘praten over’ maar vooral ook doen. Er is een ijsbaan of niet, de binnenstad is aantrekkelijk of niet. De negen thema’s geven blijk van een evenwichtige keuze die bij kunnen dragen aan het imago. De valkuil voor de stad/gemeente is in een kramp te schieten als het om imago gaat. In het verleden ging de aandacht vaak naar bedrijven in de problemen en starters in moeilijke buurten. Deetmans rapport over Zuid heeft niet bijgedragen aan een positief imago voor Rotterdam. Steden als Amsterdam, Den Haag en Eindhoven profileren zich met hun sterke kant. Rotterdam heeft veel potentie maar profileert zich daar te weinig mee Mond tot mond reclame kan een onderdeel van de strategie zijn. Ook als het gaat om kleine dingen. Bijvoorbeeld mensen die de Kop van Zuid verlaten omdat er in de buurt geen supermarkt is. Soms zijn kleine dingen belangrijk voor mensen in hun afweging om wel of niet in Rotterdam te wonen. Dit gaat ook over imago. De kracht en aantrekkelijkheid van de stad kan beter en meer gecommuniceerd worden. Krachten van de stad zijn bijvoorbeeld: de haven, gezondheidszorg, kunst en cultuur. Bij die laatste gaat het om de toegepaste kunst zoals architectuur, multimedia, gaming en grafische vormgeving. Dat is een andere kunstsector dan Amsterdam en een kans. De
kracht van de stad is nog te vaak onbekend. Zeker bij niet-Rotterdammers. Er is een enorm verschil hoe er binnen en buiten Nederland over Rotterdam wordt gedacht. Het internationale imago van Rotterdam staat in het buitenland hoog aangeschreven. Benut dit, en de reeds aanwezige internationale netwerken, om Rotterdam meer te profileren. Voorbeelden: Bill Clinton die bij een recente conferentie de stad Rotterdam roemde. Vanuit China is er veel interesse hoe wij zaken aanpakken en is men onder de indruk van de diversiteit in Rotterdam. Rotterdam heeft potentie, er worden nieuw banen gegenereerd, we hebben een jonge bevolking. Dit biedt kansen. In de beeldvorming moet niet langer het accent op de problemen aan de onderkant, maar op het stimuleren van innovatie, waardoor de stad ook aantrekkelijker wordt voor mensen die duurzame oplossingen kunnen bedenken en realiseren. Rotterdam zou bovendien een stuk minder bescheiden moeten zijn met het communiceren van duurzame initiatieven die al zijn gerealiseerd: ‘be good and tell it’. Imago is ook: braakliggende grond tijdelijk transformeren tot stadslandbouw. Dat geeft een beter aanzien van de stad en de grond stijgt in waarde. Rotterdam: aantrekkelijke regio en het laboratorium voor Nederland. Rotterdam is een stad met kansen! Durf als stad je verworvenheden te laten zien. Een icoon hoeft niet groot te zijn, als de uitstraling en het onderscheidend vermogen maar groot is!
Adviezen Focus op het positieve • Er wordt te veel geschreven over de onveiligheid van de stad, daardoor gaat het in de hoofden van mensen zitten en stimuleert het onveilig gedrag van Rotterdam. Focus op de aantrekkelijkheid van de stad in plaats van de onaantrek kelijkheid, zoals (on)veiligheid; • Laat zien wat de stad is. Vertel het goede verhaal, samen met partners; • Leg meer nadruk op de pareltjes en de groepen die het goed doen; • Koester en communiceer de menselijke en fysieke iconen van de stad. Doe het samen • Zorg dat anderen het verhaal gaan vertellen; • Wees helder over je ambitie en helder in wat je gezamenlijk met anderen wilt realiseren; • Maak gebruik van lokale kwaliteiten. Bijvoorbeeld lokale artiesten om de opening van een sessie te verzorgen. De diversiteit als kans (laten)zien. We moeten zaken niet problematiseren maar juist koesteren. De Kruiskade is daar een voorbeeld van. En • Benadruk het thema duurzaamheid; • Rotterdam is een werkstad, dit is een kracht die we nog beter kunnen benutten in ons imago. Vraag Hebben social media en online communicatie zin als veel mensen laaggeletterd zijn?
20
Laaggeletterdheid is onzichtbaar. Hoe houd je contact met deze groep? Extra thema: de rol van de gemeente Uit de gesprekken aan tafel zijn adviezen gekomen voor de rol van de gemeente. Het proces van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’ veronderstelt dat je moet durven loslaten. Kaders stellen is daarbij cruciaal, zowel voor het bieden van duidelijkheid aan private partijen maar ook omwille van de transparantie van het proces en het articuleren van wederzijdse verwachtingen. De faciliterende rol is van groot belang. Als de gemeente erin slaagt om snel en adequaat te reageren op private initiatieven, zal dit door de markt als positief onderscheidend worden gewaardeerd. Dat kan bijdragen aan de bereidheid om voor Rotterdam te kiezen. De gemeente Rotterdam is sterker als zij handelt vanuit een partnership, vanuit een wederzijds belang. De gemeente heeft de wil, maar de uitvoering en de verandering kunnen sneller. Zaken doen met de gemeente duurt soms wel wat lang, maar het kàn wel. De gemeente is nog te vaak afwezig in het netwerk waardoor zij kansen in de stad mist. Adviezen Focus op het positieve • De gemeente is nog te veel bezig met wat niet goed gaat en dat wordt een self ful filling prophecy. Stop daarmee. We moeten niet continu zeuren dat we minder zijn dan andere steden. Focus op de kracht in de stad en draag dat consequent uit; • De plannen waar de focus op moet liggen komen voort uit de krachten van
Rotterdam. Kijk waar de stad sterk in is en verbeter deze punten, of punten die nodig zijn om deze krachten te stimuleren; • Zorg dat je als gemeente kansen benut. Zoek de kracht en de successen. De ondernemers die iets speciaals doen en denk aan de niches; • Verleg de focus van bezuinigingen naar het geld wat nog wel kan worden geïn vesteerd. Focus op hoe er meer kan worden bereikt met hetzelfde geld. Ga uit van eigen kracht • Start van binnen naar buiten, daarna komt de beweging van buiten naar binnen wel op gang; • Ga geen dingen doen die ver van de Rotterdamse realiteit liggen. Rotterdam is jong wat resulteert in een dynamische levendige stad met een grote mate van diversiteit. Ga uit van eigen kracht en zet meer in op partnerships en fluïde net werken; • Vergelijk je niet met Amsterdam maar met andere wereld (haven)steden, zoals bijvoorbeeld Hamburg of steden in China. Denk groot, denk metropolitaan. Leg de juiste verbindingen op alle niveaus. Er moet net zoveel aandacht zijn voor mensen als voor haven en economie. Haal meer uit de diversiteit van de stad. Doe niet alles zelf • Benut de bestaande infrastructuur van de stad dan heb je veel minder eigen infrastructuur nodig. Denk aan concepten zoals bijvoorbeeld Seats2meet. Gemeente ontmoet stad en vice versa. Er zijn dan meer generalisten nodig die kunnen
omgaan met alle vragen die op een gemeente afkomen; • Denk als gemeente na over wat je niet meer doet. Mensen doen het voortaan zelf of in een groep (zelforganisatie) of laat het aan de markt. Dit kan met veel meer zaken dan we nu denken. Bijvoorbeeld kinderboerderijen. Liggen op goede plekken. Kunnen ondernemers vast wat mee; • Handel vanuit een partnership. Benadruk dus niet alleen de eigen verantwoordelijkheid van jezelf en van de ander. Gemeente moet verbinden en verbreden en dynamiek verhogen; • Zorg voor een gelijkwaardige relatie in halen en brengen. De gemeente komt nu vooral halen en brengt te weinig. De gemeente kan veel meer helpen door leiderschap te tonen en verbindingen tot stand te brengen; • Als je als overheid in het kader van partnership nieuwe dingen gaat doen (zoals inrichting accountmanagement); schuif dan niet enkel met eigen bestaande mensen maar zet ook (nieuwe) topmensen in; • Betrek alle Rotterdammers bij de totstandkoming van de Uitvoeringstrategie van de stad. Dus ook jongeren, laat iedereen meedoen. Gebruik informele circuits; • Ga als gemeente niet alles zelf doen (of van bovenaf opleggen). Kijk wat er leeft en speelt en sluit daarbij aan. Voorbeeld stimuleren sportparticipatie; • Ga in gesprek met de drie Rotterdamse Eredivisieclubs, zij hebben plannen om hun maatschap-pelijke programma’s samen met de gemeente te verbreden; • Kijk verder dan Rotterdam. Denk niet dat je het als Rotterdam alleen doet.
Denk aan de samenwerking met Delft en Leiden als het gaat om het medisch cluster; • Begraaf de strijdbijl met Amsterdam en ga samen iets voor het land/de wereld betekenen; • Investeer in duurzame relaties. Wees consistent • Wees consistent met gemeentelijke plannen. Om het jaar is er een nieuw plan wat uitgevoerd gaat worden. Hierdoor hebben initiatieven niet de tijd om te groeien. In Eindhoven worden plannen veel langduriger doorgevoerd en zijn gebaseerd zijn op de kracht van de stad. In Eindhoven is het organisch gegroeid; • Houd focus en zet plannen door. Niet om de paar jaar een andere koers varen maar duidelijke keuzes maken en deze keuzes doorzetten. Formuleer een consistente boodschap; • Niet alles willen doen en uitdragen. Pak drie items beet en ga daar consequent mee aan de slag; • Als het gaat om gemeentelijke plannen wordt de adviesraad voor cultuur genoemd. De politiek is teveel bezig met het schuiven van geld tussen potjes in de culturele sector. Er moeten verbindingen gelegd worden, geld is daarbij niet altijd van belang. Geef ruimte • Geef ambtenaren de ruimte risico’s te nemen; • Geef ondernemers, bedrijven en instellingen de ruimte. Vanuit gemeente minder sturen en regels stellen. Beperk bureaucratie en langdurige stroperige 21
procedures. Wek als overheid niet steeds de indruk: ‘het is nooit genoeg’. Stel niet steeds weer aanvullende nieuwe eisen; • Vergunningen zorgen dat initiatieven van de grond kunnen komen; • In de verkeerde tijd worden de prijzen voor vastgoed marktconform gemaakt door de gemeente. Volg het voorbeeld van Berlijn (goedkoop vastgoed, goedkoop beschikbaar stellen voor creatieven, werkt aanzuigend en anti kraak en tegen verloedering); • Maak in de regio betere afspraken waar ieder zijn focus legt. Voer vanuit de stad de regie en benoem per branche een regisseur. Stel een niet ambtelijke matchmaker aan. Iemand die zich midden in het relevante veld bevindt en de goede en kansrijke initiatieven kan opsporen en de juiste inzet (zijnde het connecties, publiciteit, kennis of geld) kan organiseren. Wees transparant en betrouwbaar • Wees als gemeente maximaal transparant. Citymanagement naar partners: wat zijn de producten/diensten en hoe lopen procedures. Doe dit slim en handig, geef houvast en wees betrouwbaar. Maak realistische haalbare resultaatafspraken en verantwoordingseisen. Maak het niet te groot en complex. Heb vertrouwen in partners. Toon als gemeente meer dynamiek in houding en alertheid richting partners.
Benut kansen • Trek klushuizen door naar klusbedrijven. Creëer parterdeals. In plaats van betalingen in euro, diensten leveren; • Ga niet op de stoel van de ondernemer zitten, maar ondersteun in ruimte, netwerk, onderwijs en regelgeving; • Richt je niet alleen op fysieke iconen maar ook op mensen; • Denk ook aan de plint van nieuwe gebouwen in de stad. Bijvoorbeeld van het Stadskantoor en De Rotterdam in. Zorg ook voor de humuslaag; • Ga ondernemen in het buitenland, help de ontwikkeling in andere groeisteden met menselijk kapitaal.
Stimuleer kennis en creativiteit • Zet beschikbare kennis breder in aan sluitend op behoefte uit de samenleving. Is belangrijk voor ontwikkeling kennis economie. Kennisvalorisatie; door middel van kennisdeling waarde toevoegen samen met aantrekkelijke en aansprekende partners; • Zet creativiteit niet (hoofdzakelijk) in voor het trekken van bedrijven, maar juist voor de leefbaarheid van de stad. De creatieve sector is belangrijk maar niet een sector an sich maar een randvoorwaarde. Noem de creatieve sector geen sector; • Meer focus op creativiteit in de stad.
•
Een matchmaker/tuinman is nodig. Zoals een stadsmarinier voor de veiligheid, maar dan voor creativiteit en talentontwikkeling. Deze tuinman is geen ambtenaar maar een figuur die in de samenleving staat, iemand die vroegtijdig kan signaleren waar er bloemen boven het maaiveld komen die wat extra stimulans kunnen gebruiken om de groei optimaal te bevorderen. Er zijn al veel ‘tuinmannen’, Sluit daarbij aan.
Talentontwikkeling Metropolitaan denken en doen (voorbij de stadsgrenzen)
Slimme havenstad
Vervolg De aanwezigen geven aan blijvend mee te willen denken en doen. De gemeente Rotterdam wil met u en andere betrokken Rotterdammers een netwerk opbouwen om de Uitvoeringsstrategie vorm te geven. Graag horen wij van u wie wij nog meer bij de Uitvoeringsstrategie zouden moeten betrekken. Eind januari bespreekt de concerndirectie uw adviezen. Daarop volgend vindt een nieuwe spiegelsessie plaats. Wij houden u op de hoogte!
Faciliteren van de economie
Sterke economie (incl. duurzaamheid)
Binnenstad
Vernieuwend en innovatief (Rotterdam is het lab van NL)
Voorzieningenstructuur
22
Verslag tweede spiegelsessie 7 juni 2013 11:00 – 13:00 uur, in het Hulstkamp gebouw Aanleiding
Aanwezig: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Albeda College Almende Arcadis BAM Infraconsult Bijenkorf Blauw Research Blijstroom Centrum voor Dienstverlening CJG Clean Tech Delta Deloitte Deltalinqs Deltares Deltasync Eneco Gemeente Rotterdam Havenbedrijf Havensteder Hoogheemraadschap Delfland IkZitopZuid Kinderopvang HefGroep Laurens Laurentius Luxor Theater Maasstad Ziekenhuis Manhattan Hotel Manhave Vastgoed Middin Mothership Pameijer PANOPTIC
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Pelgrimsvaderkerk Delfshaven Public Domain Architecten PUM Rotterdam Festivals Rotterdam Marathon Rotterdam Sport Support Rotterdam Topsport Rotterdams Milieucentrum Schildersbedrijf Hoftijzer/ Schilder^sCOOL Rotterdam SPIOR SS Rotterdam St. samenwerkende ziekenhuizen Rotterdam Rijnmond Stedin Stichting De Verre Bergen Studio Dumbar Thuiszorg Rotterdam TNO Uit je eigen stad VOC Voorzitter Clean Tech Delta/AHOY Woonbron Woonstad Rotterdam Work at School Zadkine Zorg op Zuid
De Uitvoeringsstrategie Rotterdam wil een gezamenlijke strategie zijn van stad en gemeente. Om die reden worden de tussenresultaten periodiek gespiegeld aan een zo groot mogelijke selectie van maatschappelijke partners. De eerste van deze zogenaamde spiegelsessies vond plaats in december 2012, aan de hand van een presentatie van enkele algemene principes. In de tweede spiegelsessie lag een concept-document ter tafel, en waren de keuzes, dilemma’s en trends onderwerp van discussie. Voor de eerste bijeenkomst waren vooral de strategen van de partners uitgenodigd om in gesprek te gaan met de concerndirecteuren. Bij de tweede bijeenkomst zaten 78 vooral eindverantwoordelijken aan tafel met het bijna voltallige college van burgemeester en wethouders.
Algemeen De aftrap werd verricht door burgemeester Aboutaleb, die benadrukte dat excellentie alleen bereikt kan worden als we in staat zijn de energie in de stad aan te spreken. Burgers en bedrijven met ambities moeten veel meer ruimte krijgen om die te realiseren. ‘Samen met de stad’ vraagt om een houding waarin we elkaar als partners weten te vinden en elkaars sterke kanten waarderen en benutten. Het gaat om een voortgaande dialoog in plaats van een éénmalig gesprek, aldus de burgemeester. Vervolgens gaf algemeen directeur Stadsontwikkeling Ron Voskuilen een toelichting op de hoofdlijnen van de Uitvoeringsstrategie. Hij onderstreepte dat we in deze tijden keuzes moeten maken. Centraal in de Uitvoeringsstrategie staan de ambities van de stad. De gemeente trekt, als één van de actoren, gelijk op met de andere partners in de stad om die ambities te verwezenlijken. Daarna werd de discussie voortgezet aan negen ‘tafels’, elk met een ander thema. Grosso modo waren de deelnemers te spreken over de algemene lijn van de Uitvoeringsstrategie. Het stuk straalt een gemeenschappelijk gevoel uit en de nadruk op het benutten van de kracht van de stad werd onderschreven. Ook waren de aanwezigen positief over de wijze waarop gezamenlijk wordt opgetrokken bij de totstandkoming van de Uitvoeringsstrategie. Per tafel werden veel concrete aanbevelingen gedaan, die in de verslagen zijn terug te lezen. Wethouder Moti sloot de bijeenkomst af met een reflectie op deze bijzondere spiegelsessie en sprak de wens uit om op deze manier met elkaar in gesprek te blijven.
23
Negen Rotterdamse thema’s Thema 1: talentontwikkeling Uitvoeringsstrategie De gemeente moet meer in partnerships leren denken, de Uitvoeringstsrategie Rotterdam geeft dat ook aan. Nog teveel wordt bij de maakbaarheid van de samenleving gedacht vanuit de overheid. Deze manier van denken zit in alle lagen van de gemeente. Er is nog te weinig het besef dat we het samen moeten doen. Rotterdam heeft al een stap gemaakt. Maar de houding dat we het samen moeten doen is nog geen natuurlijk gedrag van ambtenaren. Dit speelt met name in de uitvoering. De beste mensen moeten dan ook ingezet worden in de gebieden. Er zitten overigens twee kanten aan deze medaille: enerzijds is de overheid sturend op sommige beleidsterreinen en anderzijds zoekend naar partners, hetgeen juist om ander gedrag vraagt. De gemeente wil mét partners anders gaan werken en dan is de vraag wat hebben de partners van de gemeente nodig? De regierol van de gemeente bestaat uit partijen bijeen te brengen. Eerst praten met iedereen en dan een beleidsnota schrijven in plaats van omgekeerd. Ook de burgers moeten zo snel mogelijk aan tafel worden gehaald en niet halverwege het proces. Maak burgers medeverantwoordelijk voor het proces en de resultaten. Talentontwikkeling Er zijn nog teveel talenten die niet worden aangesproken. Rotterdam telt verhoudings-
gewijs meer jongeren dan andere steden, dat is een goede uitgangspositie. Er is veel werkgelegenheid, maar de opleiding van jongeren sluit te vaak niet aan bij de vraag. Betere afstemming tussen arbeidsmarkt en onderwijs is noodzakelijk. De eerste stappen daartoe zijn al gezet. Daarnaast moeten de onderwijsresultaten omhoog. Daarvoor zijn een aantal dingen nodig: meer lesuren, betere docenten, meer ouderbetrokkenheid, goede rolmodellen en een klimaat gericht op de Nederlandse samenleving waarin de leerlingen hard kunnen werken aan hun toekomst. Daarvoor moeten ook zaken die in allochtone kring gevoelig liggen, zoals uithuwelijken en seksuele voorkeur, bespreekbaar gemaakt worden met de mannen, die hun rol als opvoeder, met name tegenover de jongens, niet altijd (goed) vervullen. Voortrekkers uit eigen kring die het gesprek op gang brengen zijn daarvoor noodzakelijk en moeten gestimuleerd worden. Zij kunnen als katalysator dienen. En als probleemcumulatie en –concentratie in sommige wijken een onderdeel van het probleem is, zal ook op vermindering daarvan gestuurd moeten worden. Nodig is dat we elkaar begrijpen. Om de burgers te bereiken moet de taal van de burgers gesproken worden. Beleidstaal begrijpen veel burgers niet. Inspirerende bestuurders kunnen mensen begeesteren en moeten daarvoor meer ingezet worden om professionals en burgers te enthousiasmeren.
Adviezen • In onze strategie voor talentontwikkeling dienen de volgende elementen terug te komen: wijk als kader benutten voor organiseren van interventies, de actievelingen bij elkaar brengen want er gebeurt al heel veel maar ment kent elkaar nog te weinig, burgers vanaf het begin betrekken, medewerkers van instellingen de ruimte geven en hen ondersteunen in nieuwe ontwikkelingen, de maatschappelijke winst stellen boven eigen institutie. Sommige instellingen zijn hier verder mee dan andere. Van de voorlopers kunnen we leren hoe het moet en gezamenlijk de manier van denken en werken veranderen; • De belangrijkste van de vele bruikbare suggesties zijn: verandering van houding en gedrag van alle betrokkenen. Elkaar respecteren en waarderen en een positieve insteek zijn daarvoor nood zakelijk; • De rijksdecentralisaties zijn in die zin een enorme kans en inspiratiebron. De wens wordt uitgesproken om door te praten en ideeën te concretiseren in één wijk; • Tenslotte wordt geconstateerd dat we ambtenaren met kwaliteiten nodig hebben: investeer daarom in jong talent en zittend personeel. Thema 2: aantrekkelijke binnenstad Aantrekkelijke binnenstad Belangrijke uitgangspunten bij het samen werken aan een aantrekkelijke stad zijn: dat we het doen voor de stad, dat we het samen met Rotterdammers doen, dat ideeën vaak van anderen komen, dus daar moeten we
open voor staan. Een stad moet aantrekkelijk zijn voor mensen die er wonen, werken, ondernemen en studeren en voor de bezoekers. Een aantrekkelijke stad is een stad waar wat te beleven valt, waar je je welkom voelt, waar je plezier hebt en waaraan je een bijdrage kan leveren. Grote en kleine evenementen zijn allebei belangrijk voor de stad en de Rotterdammers. Belangrijke opgaven voor Rotterdam zijn: genoeg huizen bouwen voor de juiste groepen, herbestemmen leegstaande kantoorpanden, aantrekken van meer bezoekers en er voor zorgen dat deze langer blijven. Hoe kunnen we mensen aantrekken die nu nog niet komen, bijvoorbeeld Nederlanders die wel een weekend Maastricht of Antwerpen doen maar Rotterdam overslaan? Hoe organiseren we wel grote evenementen en zorgen we dat er ook mensen de winkels blijven bezoeken? Veel mensen komen niet naar Rotterdam omdat ze niet weten waarom ze zouden moeten komen. Om duidelijk te maken waarom het interessant is om Rotterdam te bezoeken zouden we nog veel meer kunnen samenwerken en initiatieven ontplooien. We moeten vooral ook kijken voor welke groepen Rotterdam potentieel interessant is. 50 plussers hebben geld, tijd en interesse om dingen te ondernemen en culturele voorzieningen te bezoeken. Qua programmering zouden we meer moeten afstemmen op wensen van bezoekers en op elkaar. Bijvoorbeeld, muziekvoorstellingen in de middag en musea en winkels die ook ’s avonds open gaan.
24
Interessante arrangementen aanbieden bij hotelovernachtingen. De Bijenkorf gaat zich nog meer richten op het topsegment. Het betrekken van de community is daarbij een belangrijk doel. De bezoekers van de Bijenkorf komen meestal niet alleen voor de Bijenkorf, maar een bezoek vormt een onderdeel van een breder stadsbezoek. Dat maakt de samenwerking met andere ondernemers en voorzieningen interessant. Er kunnen veel meer verbindingen gelegd worden. De stad Dallas (VS) kan wellicht als inspiratie dienen, het is één van de snelst groeiende steden in de VS. De binnenstad van Dallas was tien jaar geleden niet bewoond maar heeft een enorme kwaliteitsimpuls gekregen, snelwegen zijn ondertunneld, er is een groen park gerealiseerd en is geïnvesteerd in de creatieve sector. Inmiddels trekt het vele mensen van buiten Dallas aan. Ook voor de mensen in de buitenwijken is een aantrekkelijke binnenstad van groot belang. Zij trekken zich op aan een positieve identiteit van Rotterdam, ze hebben er plezier van en dat draagt bij aan de kwaliteit van leven. Bereikbaarheid is daarbij belangrijk. Bewoners nemen ook weer bezoekers mee. Bepaalde groepen/ inwoners bijvoorbeeld uit deelgemeenten als Hillegersberg-Schiebroek en Kralingen-Crooswijk voelen zich minder aangetrokken tot de binnenstad. Zij trekken voor restaurants, voorzieningen en winkels naar andere plaatsen binnen en buiten Rotterdam. De uitdaging is om te kijken hoe de binnenstad ook voor deze bewoners een
toegevoegde waarde kan hebben. Kwaliteit van de winkels en de diversiteit in het winkelaanbod speelt daarbij mee. Veel studenten van de EUR trekken na hun studie weg, bijvoorbeeld naar Amsterdam. Dit heeft te maken met het feit dat daar veel banen beschikbaar zijn en men graag woont in de nabijheid van de plek waar men werkt EUR richt zich erg op internationale studenten. Deze vertrekken na hun studie weer naar het buitenland. De vraag is of we ons erg op hen zouden moeten richten. Voor Rotterdammers en bezoekers is er wel veel aanbod, zijn er veel voorzieningen en leuke uitgaanscentra, maar deze liggen erg uit elkaar. Voor veel bezoekers buiten de stad is het vaak lastig hun weg te vinden. De grote uitdaging is de verschillende plekken toch op één of andere manier te verbinden zodat bezoekers hun weg weten te vinden. Duidelijke routes en bewegwijzering kunnen hierin erg helpen, ook kunnen we de entrees zoals het Kruisplein en het Willemsplein beter benutten om informatie te geven wat er te doen is in de stad en om de verbindingen te leggen met andere delen van de binnenstad. Bezoekers moeten als het ware meegetrokken worden naar de rest van de binnenstad. Ook moeten we duidelijk maken dat we in de stad een aantal referentiepunten (places to be, bezienswaardigheden) hebben. Wanneer die bekend zijn bij de mensen van binnen en buiten Rotterdam komen ze van zelf in beweging. Ander aandachtpunt is de wijze waarop we mensen ontvangen. Mensen moeten zich welkom voelen en als zodanig ook bejegend worden.
Adviezen • Werk samen op het gebied van city marketing, laat daarbij ook zien hoe dichtbij Rotterdam bij andere steden ligt (Amsterdam, Brussel, Antwerpen); • Werk samen in het aanbieden van activiteiten en programmering van voor zieningen en evenementen en zorg dat je grote conferenties en evenementen naar je toe trekt. Waarom bijvoorbeeld geen Bijenkorf kerstparade?; • Benoem expliciet de hoofdentrees van de stad en verbindt vanuit die entrees de verschillende referentiepunten door duidelijke routes en bewegwijzering; • Zorg dat bij de entrees naast fysieke informatie over hoe je weg kunt vinden in Rotterdam ook professionals zoals taxichauffeurs, stadswachter en winkelpersoneel gastvrijheid uitstralen. Wees herkenbaar en behulpzaam. Investeer daartoe in hospitality trainingen; • Stimuleer Rotterdammers om zelf mensen uit te nodigen van buiten Rotterdam voor een bezoek aan de stad. Een idee is om alle Rotterdammers een voucher voor een hotelovernachting te geven waarmee ze een vriend kunnen uitnodigen voor een bezoek aan Rotterdam; • Betrek studenten en studentenvere nigingen bij grote en kleine evenementen in de stad, daar zit veel energie en creativiteit en zij kunnen helpen nieuwe doelgroepen te bereiken; • Creëer een groen aantrekkelijk park in de stad. Een inspirerend voorbeeld is Dallas, waar in tien jaar tijd de binnenstad een enorme metamorfose heeft ondergaan inclusief een nieuw park;
• Zorg dat er positieve verhalen vertelt worden over Rotterdam door anderen, mond tot mond, op televisie, radio, web sites, social media, theater, film enzovoort. Thema 3: duurzaamheid Uitvoeringsstrategie De tafelgasten vinden dat de uitvoeringsstrategie goede accenten legt voor de eerstkomende tijd. De partners juichen dan ook toe dat er niet gekozen is voor stippen op de horizon maar om juist te kijken wat we op korte termijn kunnen. Dat er weinig geld is mag duidelijk zijn, wel willen zij aandacht voor de hoeveelheid regels. Zorg ervoor dat regels de ontwikkeling niet in de weg gaan zitten. Wij moeten met zijn allen kijken waar onze aandacht heen moet. Daarvoor biedt deze uitvoeringsstrategie goede handvaten. Het gaat hierbij om de balans tussen wat wij doen en om het zoeken naar partnerschap. Niet alleen de gemeente moet hierin veranderen, partners ook. Het proces wat wij willen starten gaat van buiten naar binnen. Hiervoor moet er meer geluisterd worden naar wat Rotterdammers willen. Hierbij moet de focus niet alleen op de toplaag liggen, de uitdaging is om de juiste of juist andere mensen aan te spreken. Waakzaam dient omgesprongen te worden met de verwachting van een verandering in het proces. De mentaliteitsverandering moet tot achter de bureaus, bij de uitvoerende spelers. De afweging die hierbij gemaakt moet worden is de vraag in hoeverre iets
25
opgepakt wordt als je het loslaat? Er moet dan ook goed gekeken worden waar losgelaten kan worden omdat het opgepakt wordt en waar bijgezet moet worden omdat er niet genoeg eigen initiatief is. Successen moeten gedeeld worden. Bewoners moeten bij het proces meegenomen worden, in plaats van hen aan het eind van het proces slechts mee te delen wat er met partners besloten is. De gemeente heeft hierbij als rol te sturen. Bij het delen van successen hoort ook het achterstellen van individuele belangen. Niet het belang van de individuele schakels maar het belang van de keten als geheel voert hierbij de boventoon. We moeten elkaar iets durven te gunnen. De partners kunnen zich vinden in het differentiëren van de inzet. Het geld moet gaan naar waar het nodig is en dient niet langer volgens het gelijkheidsbeginsel verdeeld te worden als dat inhoudt dat de resultaten niet optimaal zullen zijn. Durf maatwerk te leveren. Laat wat goed werkt gewoon los! De tafelgasten geven ook aan dat deze klus van ons allen is, wat kunnen wij voor elkaar betekenen? Dat is een kracht van Rotterdam, de betrokkenheid bij de stad is groot in alle geledingen. Helderheid is ook een kracht van Rotterdam. Er ligt een unieke parel, het dorpse karakter van het netwerk en de bereidheid van de overheid om mee te denken en mee te veranderen. Hier kunnen wij heel veel mee.
Duurzaamheid Duurzaamheid kun je zo breed trekken als je zelf wilt. De uitgangspunten van de uitvoeringsstrategie (aantrekkelijke (binnen) stad, sterke economie, kracht van de zorgzame samenleving en talentontwikkeling) bieden hierbij veel houvast om te bepalen waar waarde toegevoegd kan worden. De partners bemerken dat de verduurzaming van de haven goed gaat. In het dagelijkse stadsleven hebben wij wel nog wat stappen te zetten. Duurzaamheid naar binnengericht is er nog niet. De bewoners willen graag betrokken worden en meer ruimte krijgen om zelf initiatieven te ontplooien. Landelijke verruiming in wet- en regelgeving is een boodschap die vanuit Rotterdam naar het Rijk uitgedragen dient te worden. Hoe kunnen wij de ketens sluiten? En welke rol is hierin weggelegd voor de overheid? De overheid dient binnen de gestelde kaders in de procesrol te zitten, waarbij deze tevens als loket dient. We moeten dit echter wel samen doen. Stakeholders moeten vroegtijdig aan tafel zitten, waarbij er de noodzaak is om ook oog te houden voor bewoners en collectieven. De helderheid van Rotterdam komt hier ook aan te pas. Stroomlijn de tafels en initiatieven waarlangs onderwerpen besproken worden. Zo wordt de betrokkenheid van partners vergroot. De bereidheid om even los te komen van het eigen belang en te denken aan de keten en het algemeen belang is aan tafel groot. De partners wensen deze grondhouding binnen de hele keten. De gemeente is hierbij de verbinder, de aanjager en de facilitator.
Hierbij kunnen ook bruggen geslagen worden naar andere gebieden, zoals het sociale domein, of door bij aanbestedingen een verplichting tot het verlenen van stages op te leggen. De koppelingen kunnen gemaakt worden door het blijven organiseren van gesprekken zoals deze spiegelsessie. Adviezen • Zorg ervoor dat regels ontwikkeling niet in de weg gaan zitten; • Luister meer/beter naar wat Rotterdammers willen. Hierbij moet de focus niet alleen op de toplaag liggen, de uitdaging is om de juiste of juist andere mensen aan te spreken; • Zie toe op de mentaliteitsverandering. Deze moet tot achter de bureaus plaatsvinden, bij de uitvoerende spelers; • Deel successen en neem bewoners mee in het proces; • Stel individuele belangen achter om succes te maximaliseren. We moeten elkaar iets durven te gunnen; • Durf maatwerk te leveren. Laat wat goed werkt gewoon los!; • Draag naar het Rijk de boodschap uit dat landelijke verruiming in wet en regelgeving nodig is; • Wees een procesbeheerder en het loket waarbij een ieder zich kan melden. Stakeholders moeten vroegtijdig aan tafel zitten, waarbij er de noodzaak is om ook oog te houden voor bewoners en collectieven.
Thema 4: kracht van de zorgzame samenleving Uitvoeringsstrategie Het stuk straalt een gemeenschappelijk gevoel uit en de nadruk op het benutten van de kracht van de stad is goed. Daarnaast zijn de aanwezigen positief over het in samenwerkingsverband tot stand brengen van de uitvoeringsstrategie. Dat alle segmenten in de samenleving (van kopgroepen tot aandachtsgroepen) worden aangesproken om de stad verder te brengen is belangrijk. De focus op het positieve en op de vooruitgang in de stad is goed. In deze tijden is behoefte aan een dergelijk verhaal. Hierbij werd wel de waarschuwing gemaakt om ook te focussen op de ontwikkelmogelijkheden van de aandachtsgroepen in de samenleving. De kopgroepen in de stad kunnen veel meer gebruikt worden om zaken in de stad aan te pakken en om andere groepen te helpen. De aanwezigen hebben behoefte aan verdere inkadering waarin meer de hoe-vraag aan de orde komt. Kracht van de zorgzame samenleving Aan de onderkant van de samenleving zijn ook veel mensen die veel meer uit hun leven kunnen halen. We moeten niet accepteren dat ze aan de zijkant staan. Iedereen kan op zijn eigen manier ambities realiseren. Het gaat niet om zorgen voor maar zorgen dat. De wederkerigheid in samenleving zit op alle niveaus. Het gaat niet alleen om het goed verbinden van systemen en structuren maar ook om het sturen op gedrag. Dat vraagt om organisa-
26
ties die bereid zijn het eigen organisatiebelang te ontstijgen. We moeten goed gedrag belonen en niet afstraffen. Als een verpleegkundige iemand leert zelfstandig steunkousen aan te doen dan verliest de organisatie omzet. Dat is een perverse prikkel. Zo zijn er legio andere voorbeelden te benoemen. We moeten veel onze systemen en beloningen veel meer richten op preventie. Dit is ook in het belang van de verschillende decentralisaties. Een voorbeeld uit Nieuwegein wordt genoemd waarbij artsen welzijn op recept uitschrijven. Veel meer loslaten in de gebieden (decentraliseren en ontschotten) en relaties niet 100% dicht timmeren en accepteren dat zaken soms misgaan is belangrijk. Je kunt risico’s niet uitsluiten. Zo’n houding is ook goed voor innovatie. Het voorbeeld van de Zuiderling als fictief betaalmiddel wordt genoemd. De gemeente heeft een belangrijke coördinerende rol als het gaat om innovatie. Elkaar aanspreken op de resultaten en veel meer bewust zijn van het feit dat het samenlevingproces ‘een gezamenlijke dans’ is. Het is niet alleen de verantwoordelijkheid van één partij om resultaten neer te zetten. Dat geldt ook voor de verantwoording. We moeten de verantwoording bij een gezamenlijke inspanning niet bij één partij neerleggen.
Adviezen • Kijk naar de eigen instrumenten zoals aanbesteding, subsidie en pps-constructies en richt ze meer op samenwerking met partners in de stad. Timmer niet alles dicht en geef de partijen in de stad meer ruimte; • Faciliteer dat mensen die sterkere schouders hebben meer waarde toe kunnen voegen aan de samenleving; • Maak de vele kleine initiatieven in de stad meer zichtbaar; • Maak met vele partners in de stad nieuwe business modellen waarbij preventie meer rendeert; • Gemeente en private partijen moeten veel meer competenties en expertise met elkaar uitwisselen. Thema 5: sport en cultuur in de stad, creatieve industrie Uitvoeringsstrategie De deelnemers zijn positief over het verhaal van de Uitvoeringsstrategie. Goede inhoud en goede energie. De oproep van de burgemeester om van een goed Rotterdam een excellente stad te maken, spreekt erg aan. Vitaliteit Vitaliteit is een sleutelbegrip voor de toekomst van Rotterdam: • Gezondheid bevolking: zet daar echt op in. Zie IAB advies. In Glasgow geven artsen veelal advies voor gezonder leven en bewegen in plaats van medicijnen. • Activeren: betrek mensen bij zaken, geef ze ruimte. Voorbeelden: - Laat manifestaties en activiteiten toe
op bijvoorbeeld sportvelden als er niet wordt gesport; - Een initiatief als Jazz Round Town; - Pop up activiteiten in leegstaande panden; - Hiphop huis; - Gastlessen in groep 8 basisschool en in keuzejaren middelbare school: Aanbodgericht. En biedt op alle Rotterdamse scholen inspiratie lessen door bevlogen en maatschap pelijk betrokken Rotterdamse pro fessionals die ook weer een com munity vormen. • Leg als gemeente en als private partijen verbindingen tussen mensen, locaties en activiteiten. Energie bundelen. En maak het zichtbaar; • Veerkracht: Als stad en als bewoner meebewegen als riet in de wind. Vanuit een robuuste basis. Verbinden • De open attitude is goed ingezet met de Uitvoeringsstrategie. Het accountmanagement met mandaat is prima; • Veel jongeren zijn actief en inventief. Juist in Rotterdam. Initiatieven komen snel omhoog en stuiteren soms weer weg. Is een kenmerk van Rotterdam. Als gemeente kun je mediators en verbinders leveren die zaken aan elkaar kunnen koppelen. Is een rol als tuinman: maak de krachten in de stad sterker; • Verbinden als tegenstelling van ver kokering. In de samenleving en binnen de gemeentelijke organisatie; • Ook fysiek verbinden, door bijvoorbeeld het groene lint met het logo ‘worldport-
worldcity’ zichtbaar te maken in de stad als looproute of op bouwschuttingen. Imago • Advies van IAB is aanknopingspunt. Maar “hèt” verhaal van Rotterdam ontbreekt nog als paraplu. Wat is de gezamenlijke droom? Wat willen we echt met elkaar voor Rotterdam? Een strategie is een perfecte reis, hoe kan dat mensen dagelijks inspireren? Samen aanvullen. Mensen en organisaties bij betrekken. Dat levert een vliegwiel op; • Bedenk wel dat er veel verschillende mensen en groepen zijn. Hoe vertaal je de paraplu naar hun leefwereld? • Vertaal het basis DNA van Rotterdam naar groepen die hier wonen, uitgaan, werken e.d.; • In het verlengde daarvan: City pride. Kern- en werkwaarden waar de mensen zich in herkennen. Hier kan het verhaal van Rotterdam ook houvast en gevoel van trots bieden; • We komen als stad veel te onzeker over. Is absoluut niet nodig. Laat anderen zeggen dat we op weg naar excellent zijn. Bill Clinton is een goed voorbeeld. Werken aan de collectieve eigenwaarde van de Rotterdammers. De trots op de stad is er al; • Rotterdam is ook 14 dorpen. Zoek de combinaties: grootstedelijk / paraplu stad – dorps / klein / dichtbij / identiteit 14 delen. Attitude • Imago, beelden en attitude hangen nauw samen. Bijvoorbeeld: er wordt nu veel gebouwd. Straal uit en communiceer dat
27
de stad open is tijdens de verbouwing; • Als private partijen en als gemeente: Focus op de sterke kanten van Rotterdam en draag die uit. Kunnen we morgen mee beginnen, dat hoeft niet te wachten op een communicatiestrategie. Bijvoorbeeld in de woordvoering namens het college. En veel meer stelselmatig de goede dingen van de stad uitdragen; bouw voort op wat er is. De deelnemers willen graag naar aanleiding van het gesprek actie ondernemen. Liefst concreet en morgen. Afgesproken wordt een idee van Arjan Nataraj samen op te pakken. Zijn suggestie is om een spel te spelen dat gekoppeld is aan real life. Dus de keuzes die mensen in een spel maken worden 1 op 1 doorgevoerd in het echte leven. Thema 6: slimme havenstad Slimme havenstad Centraal staan 2 vragen in het gesprek: 1 Waar zitten de economische verbindingen tussen “stad” en “haven”/waar liggen de kansen voor verbinding buiten de “traditionele activiteiten”? 2 Wat heb je als stad nodig om die verbindingen tot stand te brengen (o.a. rol overheid)? Vastgesteld wordt aan tafel, dat de Rotterdamse haven internationaal wordt gezien als gidshaven. Dit geldt zowel voor logistiek als voor duurzaamheid. Met dit uitstekende imago/”unique selling point” kunnen we veel meer doen als stad en
moeten we ons in ons denken en handelen niet laten beperken door allerlei bestaande bestuurlijke indelingen. Op wereldschaal is Nederland “slechts” een grote stad. Niet alleen op het internationale schaalniveau heeft Rotterdam een sterke troef, maar ook in kleinschaligheid: Rotterdam is heel goed in het opstarten van kleinschalige initiatieven, maar in het opschalen en bieden van continuïteit kunnen we nog veel verbeteren. We zijn “vluchtig” in onze aandacht en dat komt ook terug in het houden van focus op wat we willen zijn als stad: we waren culturele hoofdstad, jongerenhoofdstad etc. Het zijn van Slimme Havenstad vereist een veel langjariger focus. De basis ligt in het “ondernemerschap”: er moet wat te verdienen zijn (‘what’s in it for me”). Op korte termijn ligt dan de aandacht vaak vooral bij het basaal op orde krijgen van de business. Op langere termijn kan dan vervolgens verder worden doorgebouwd richting “hogere” doelen als duurzaamheid. Bij het ruimte bieden aan initiatieven op lokaal niveau (“laat duizend bloemen bloeien”) hoort ook dat niet alles tot een succes wordt. De kans op succes kan wèl worden vergroot: • door te werken met duidelijke business cases: biedt de basis om diverse financieringsstromen aan te trekken (zowel privaat als publiek); • door het bieden van langjariger per spectieven: zo is het mogelijk om een langere termijn verdienmodel te ontwik kelen; • door het leggen van verbindingen tussen
vraag naar en aanbod van diverse soorten vakmanschap en kennis: kleine innovatieve bedrijven werken samen met grote(re) gevestigde; designers werken samen met makers; • door als overheid niet onnodig te reguleren, maar wel goed te handhaven op de regels die je stelt. Subsidies zijn niet de oplossing; het bieden van langjariger perspectieven biedt ondernemers veel meer ruimte en zekerheid. Dit geldt op alle ontwikkelingsniveaus. Beide ontwikkelingsniveaus – internationaal en lokaal - versterken elkaar: we hoeven dus niet te kiezen. Het gaat erom ze goed – consistent en langjarig - met elkaar te verbinden. Voorkom dat we – overheid en ondernemers - op elkaar gaan zitten wachten. Adviezen • Gebruik het DNA van de oude am bachtsstad voor het ontwikkelen van nieuwe maakactiviteiten. Via samen werking tussen ontwerpers en makers eerst (kleinschalige) productie op locatie en later distributie naar verdere markten; • Breng studenten met ondernemerszin samen: verbindt de “ingenieurs” van Delft met de “economen” van de EUR; • Er zijn heel veel Rotterdammers actief/ woonachtig elders in de wereld: gebruik hen veel meer dan nu gebeurt als ambassadeurs; • In Rotterdam wonen vele nationaliteiten: gebruik hun kennis van hun moederland
en hun netwerken als je daar iets wilt starten; • Slimme mensen maken zowel de haven als de stad slim: geef ze de ruimte (ook qua locaties); minder (detail)regels, maar duidelijke ruimtelijke kaders waarin een aantal hoofdkwaliteiten worden vastgelegd en die ruimte laten voor lang jarige ontwikkeling ook wanneer aard van de productieactiviteiten verandert; • Neem elkaar “op sleeptouw” in het ondernemerschap: gevestigde bedrijven organiseren ontmoetingen met jonge en innovatieve ondernemers en benut als divers (Rotterdams) bedrijfsleven elkaars internationale contacten onderling beter; • Bedrijfsondersteuning/maintenance is groeisector in het groter wordende havengebied: hierop wordt nog te weinig innovatief ingespeeld door de gevestigde bouwondernemingen; • Ontsluit meer publieke geografische en andere datasystemen (voor zover privacy dat toelaat) voor ondernemers t.b.v app’s etc.; • Stel ook bij kleinschalige initiatieven businesscases op: maakt het mogelijk om financiering te stapelen en vergeet daarbij de Europese subsidies niet; • Biedt als overheid platforms voor ont moeting en overleg.
28
Thema 7: faciliteren van sterke economie, arbeidsmarkt en innovatie Een sterke economie, arbeidsmarkt en innovatie Er wordt gereflecteerd op de stelling dat, om een sterke(re) economie te faciliteren de gemeente in haar handelen meer moet aansluiten op het DNA van de stad. Langs diezelfde lijn moeten ook innovatie en een sterke arbeidsmarkt gefaciliteerd worden. De vraag of de gemeente dit op de juiste manier doet - en in voldoende mate zodat Rotterdam als stad van ‘goed’ naar ‘excellent’ kan groeien zal in het gesprek als toetsvraag worden gebruikt. Hoewel het met de Nederlandse en Europese economie niet goed gaat, liggen in de rest van de wereld - waar wel sprake is van groei - kansen te wachten. Grote investeerders (met name pensioenfondsen) doen op dit moment (te) weinig met hun geld, maar zoeken nog steeds naar investeringsmogelijkheden met een laag risico en een goed rendement. Rotterdam moet hiervan profiteren. Door meer gebruik te maken van constructies voor Publiek Private Samenwerking zouden deze middelen kunnen worden aangetrokken. Een voorbeeld uit de fysieke hoek dat genoemd werd was het vervangen van de riolering in bepaalde stadswijken, met de rioolheffing als financiële bron. Door PPS worden partijen aan de voorkant betrokken, is goed omgevingsmanagement mogelijk, kunnen in het bestek al knelpunten m.b.t. financiering, vergunningverlening etc.
worden opgelost en dus snel stappen gemaakt worden. Op dit moment wordt er nog (te) weinig gebruik gemaakt van PPS-constructies. Alleen de grote partijen zijn vanwege de omvang en complexiteit in staat van de voordelen van PPS te profiteren. Deze know how ontbreekt bij het MKB. Er zou daarom een ‘PPS-light’ ontwikkeld moeten worden. Er moet ook beter samengewerkt worden om de koers van Rotterdam naar de economische groeigebieden in de rest van de wereld te verleggen. Rotterdam kan bijvoorbeeld zijn excellente haven-know how beter etaleren en exporteren dan nu het geval is. Samenwerking (ook om te ontwikkelen, innoveren) wordt in Nederland (in vergelijking tot het buitenland) nog vaak belemmerd door overregulering. Verschillende gemeenten en andere overheden in dezelfde regio beconcurreren elkaar in plaats van samen te werken. Daarnaast is de mentaliteit een probleem: Nederlanders blijven vaak en veel hangen in waarom iets niét kan. Rotterdam heeft daar (in ieder geval in zijn imago) minder last van en zou daar dus gebruik van moeten maken. Gerichte en duidelijke keuzes waarbij uitgegaan wordt van de (huidige) eigen kracht en kerncompetenties zijn absoluut noodzakelijk. De regio heeft veel (aangetoonde) potentie die door betere samenwerking (en het wegnemen van zelf geconstrueerde belemmeringen) meer benut kan worden. De jonge maar verhoudingsgewijs (te) laag opgeleide bevolking is een voorbeeld van die
potentie. Door te bouwen aan een positief imago van de stad - met name onder de Rotterdammers zelf - en door duidelijk te kiezen voor het ontwikkelen en versterken van de sectoren die de stuwende kracht van de Rotterdamse economie vormen kan ook dit potentieel beter benut worden. In de regio’s Amsterdam en Eindhoven is men verder met de aanpak van dit (onderwijsen arbeidsmarkt)vraagstuk. In de regio Rotterdam kan meer focus worden aangebracht (passend bij het DNA van de stad). Een hele keten die een bepaalde sector omvat zou vervolgens full-force gefaciliteerd moeten worden. (vgl. San Antonio, Texas, waar het ministerie van Defensie álle gezondheidszorg en revalidatievoorzieningen van de USA heeft gecentraliseerd en de stad enorm in omvang zal toenemen). Ook om de verbinding tussen de krachtige sectoren en de zwakke wijken te verbeteren moet beter samengewerkt worden. Als gevolg van de flexibilisering van de arbeidsmarkt zullen er altijd arbeidskrachten uit het buitenland blijven komen, en dat is ook niet erg, maar hierdoor is de afgelopen jaren het investeren in de eigen jonge mensen veronachtzaamd. Er is inmiddels wel gekozen voor extra inzet op de sectoren Zorg en Techniek, maar om de gevolgen van de vergrijzing (vooral het verlies aan vakmanschap) op te vangen is meer nodig. Er wordt van alle betrokkenen een meer op de lange termijn gerichte focus gevraagd. Het vanwege de stagnerende economie achterblijvende investeringsniveau blijft hierbij een grote belemmering, maar er kan nog het nodige gedaan worden om
de toegevoegde waarde van bepaalde sectoren (vgl, het recente OESO-rapport over de Rotterdamse haven) in deze regio en niet elders (ZW-Nederland, Vlaanderen, West Duitsland) te laten neerslaan. Rotterdamse (deel)sectoren met potentie voor de stad, de regio en de wereld zijn naar mening van deze tafel: • De haven. Rotterdam heeft de beste haven van de wereld. Etaleer en exporteer de know how op dat gebied (bijvoorbeeld m.b.t. Maasvlakte 2); • Waterbouw en waterbouwkundige infrastructuur (vanwege de wereldwijde klimaatveranderingen); • De hoogkwalitatieve maakindustrie die in deze regio aanwezig is; • In de zorgsector: de persoonlijke dienstverlening; • Onderhoud en renovatie van gebouwde omgeving en infrastructuur (verduur zaming van bestaande bouw). Adviezen • Maak voor de economische ontwikkeling van Rotterdam (nog) scherpe(re) keuzes en koppel daar een duidelijk profiel aan. Focus - gebaseerd op een lange termijn-visie - op het versterken en ontwikkelen van bestaande sterke sec toren/bedrijven en hou hier consistent aan vast; • Faciliteer dan full-force de hele bij de sector betrokken keten; stuur op excellentie; • Creëer condities die het samenwerken tussen partijen makkelijker maken. Haal de verkeerde, dus samenwerking- en
29
ontwikkeling remmende prikkels (groot én klein) uit het systeem. Werk als gemeente Rotterdam zelf ook beter samen met regiogemeenten en andere overheden om met name overregulering tegen te gaan. Loop als overheid de markt niet voor de voeten, maar bouw prikkels in die een ontwikkeling in de gewenste richting stimuleren; • Zet in op contracten waarbij voor een langere termijn verbintenissen worden aangegaan, maar waarin flexibiliteit mogelijk is. Contracten met alleen een korte termijnfocus slaan het ontwikkelingspotentieel dood. Maar voor lange termijn afspraken is vertrouwen nodig. Daar is een betrouwbare gemeente met een vertrouwenwekkende visie voor nodig; • Zet de ontwikkeling van PPS-light door als middel om dit proces te bevorderen; • Wees positief en trots! De juiste mindset is cruciaal om excellentie te bereiken. Hét brandwondencentrum van Nederland ligt bijvoorbeeld niet in Beverwijk, maar is een onderdeel van het Maasstadziekenhuis. Maar wie weet dat? Afspraken • De BAM zou graag samen met de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf verkennen hoe Deltares (het netwerk voor de waterbouw) uitgebouwd en mondiaal uitgebaat zou kunnen worden; • De BAM is bereid mee te werken aan de ontwikkeling van PPS-light en wil zich – ook richting pensioenfondsen - inzetten voor een brede toepassing van het instrument (ook door het MKB).
Thema 8: excellente dienstverlening Uitvoeringsstrategie Het is een fris verhaal. Niet ambtelijk, en passend bij de toon die de gemeente wil neerzetten. Een positief verhaal, maar wel algemeen. Het verhaal lijkt bottum-up omdat de nadruk ligt op initiatieven uit de wijk. Het verhaal is kort en mooi, geschikt voor de aanwezigen van deze spiegelsessie. De tekst mag wel iets minder abstract. Deze voorbeelden moeten meer uitgewerkt worden als het stuk ook de burgers van Rotterdam moet aanspreken. De Uitvoeringstsrategie Rotterdam heeft nog te weinig focus, het is erg veel wat we willen. Bij de bespreking van het verslag van de eerste spiegelsessie werd opgemerkt dat we meer kunnen communiceren over waar we gezamenlijk mee bezig zijn. Het is erg stil waar het gaat over de samenwerking tussen gemeente en stad in het komen tot een toekomstperspectief (de Uitvoeringsstrategie). Mensen willen weten waar we met z’n allen over 5 jaar staan. Er wordt opgemerkt dat we niet moeten uitleggen wat er over 5 jaar anders is dan nu. Dat interesseert mensen niet. Het gaat om het toekomstperspectief. Veranderingen in de zorg zijn de komende jaren enorm. Wat gemist wordt is de duidelijke keuze van de gemeente om strategie te voeren, regie. En de uitvoering te leggen bij anderen. Laat duidelijk zien wat de gemeen-
te gaat doen en wat niet. En hoe gaan we dit samen goed regelen? Maar wellicht is dit nu nog te vroeg en kan hier over een aantal maanden meer duidelijkheid over gegeven worden. Conclusie: de Uitvoeringsstrategie moet meer kleuring krijgen! Imago Om te beginnen wordt genoemd dat Rotterdam best eens wat meer mag benoemen hoe goed ze het doet! Er zijn goede rolmodellen en sterke initiatieven die breder gedeeld kunnen worden. Alles kan in deze stad. Laat mensen dat vertellen, alleen dan wordt het een gemeenschappelijk verhaal van deze stad, van en voor de mensen. Geef delen van de stad terug aan de burgers. Laat Rotterdammers zelf verantwoordelijk zijn voor hun wijk, buurt, straat. Sluit hierbij aan bij de nieuwe stadskwartieren. Wijken krijgen zo ook hun eigen profiel. Niet iedere wijk is hetzelfde. Het imago van Rotterdam past dus niet op iedere aparte wijk. Rotterdammers voelen zich het meest betrokken bij hun eigen omgeving, dus geef de wijken een eigen profiel, waar mensen zich bij thuis voelen en mee verbonden voelen. Er wordt een discussie gevoerd over de goede manier om successen te vieren, om te zeggen dat je het goed doet. Ziekenhuizen stoeien ook met deze uitdaging. Hoe doe je aan positieve communicatie?
Excellente Dienstverlening Wat gemist wordt in de Uitvoeringstsrategie Rotterdam is de nadruk op digitalisering. Over 5 jaar is alles digitaal, neem dat op in de Uitvoeringstsrategie Rotterdam. Digitaal betekent snelheid, gemak en is geschikt voor simpele handelingen. Voor simpele transacties is geen persoonlijk contact nodig, voor ingewikkeldere zaken wel. Nu kunnen sommige ouderen wellicht niet omgaan met computers, over 20 jaar is dat geen probleem meer. In de tekst van de Uitvoeringstsrategie Rotterdam wordt gesproken over de nietzelfredzamen, de kwetsbaren. Doordat we noemen digitaal, tenzij kan de indruk gewekt worden dat deze groep een probleem is, ze zijn immers de tenzij. Stelling: digitaal, tenzij gaat niet op voor ingewikkelde zaken. Er moet een integrale aanpak komen voor mensen die kwetsbaar zijn, een soort case-management. Kan bij mensen thuis, hoeft niet aan een loket. De gemeente kan zaken ook gemakkelijker maken door de regeldruk te verminderen. Voorbeeld: bezoekers van de stad moeten een chipknip hebben om te parkeren. Dat werkt niet gastvrij. Bij dienstverlening staat de vraag centraal: wie is de klant, wat wil deze? Gezegd wordt dat excellente dienstverlening is: persoonlijke dienstverlening, digitaal waar het kan. Zet de klant centraal, werk op basis van vertrouwen.
30
De gemeente zou iets kunnen leren van het bedrijfsleven waar het gaat om klachtbehandeling. AH wordt als voorbeeld genoemd. Als er iets niet klopt bij de thuisbezorging, dat krijg je gewoon je geld terug. Heeft met vertrouwen te maken.
•
Je moet je zaken goed op orde hebben wil je ook daadwerkelijk gaan communiceren dat je dienstverlening excellent is. Het moet dus ook echt excellent zijn! Daarbij wordt aangegeven dat de gemeente bij werving en selectie wel goede mensen moet selecteren. Want dienstverlening is mensenwerk. Dus niet mensen die denken: he bah, een klacht….. maar: fijn, een klacht, een signaal voor verbetering! Daarbij moet de gemeente qua dienstverlening het goede voorbeeld geven. Dus zaken als zelf de facturen niet op tijd betalen is niet goed voor de beeldvorming. Adviezen • Laat in de Uitvoeringstsrategie Rotterdam meer naar voren komen dat de burgers en ondernemers geprikkeld worden om zelf initiatieven te nemen. Geef daarvan voorbeelden; • Pas op dat er geen cynische reactie wordt opgewekt over: er is geen geld meer, en nu moet de stad maar zelf in actie komen; • Laat vooral de mensen uit de stad aan het woord, laat hen vertellen wat er zo goed gaat. Dat slaat aan; • In de Uitvoeringstsrategie Rotterdam staat vrij weinig over geld, dat is niet realistisch. Er is geen geld, maar om de Uitvoeringstsrategie Rotterdam tot stand
• • •
•
•
•
•
•
te brengen is er wel geld nodig, er wordt geld uitgegeven. En dat geld gaat de stad zelf maken door initiatieven vanuit zichzelf, samenwerking, creativiteit; Als er geen geld is, stop dan ook met geld uitgeven aan internationale samenwerking, richt je op de stad, geef hier het geld uit; Over 5 jaar is alles digitaal, neem dat op in de Uitvoeringstsrategie Rotterdam; De veranderingen in de zorg zijn de komende jaren groot, dat met duidelijk terugkomen, wat gaat dit betekenen? (wellicht nu nog te vroeg); Laat buurtcentra door de buurt zelf draaiende houden, geef geen subsidies meer. Geef de centra aan de wijk; Vaak is het nog zo dat of de overheid betaalt, of de private sector. Nog zelden is de financiering gezamenlijk, dat komt moeilijk van de grond. Doe onderzoek naar andere businessmodellen, die beter passen bij het toekomstbeeld; Ga experimenteren. Probeer iets uit in de stad. En durf ook weer te stoppen als het niet werkt, dat is experimenteren; Geef wijken hun eigen profiel, hun eigen imago. Dat zorgt voor verbondenheid met de naaste omgeving; Digitaal, tenzij: gebruik de tenzij alleen intern. Anders geef je de niet-zelfredzamen een stempel van lastig, van uitzondering waar iets extra’s op geregeld moet worden. Dat werkt stigmatiserend. Beter is om producten te schetsen die wel en niet digitaal kunnen, dat maakt het minder persoonlijk; Kijk of de leges voor bedrijven die willen investeren wel in verhouding staan met het
werk dat de gemeente er aan heeft. Dit wordt niet zo ervaren; • Schaf de welstandcommissies af, die zijn nu niet dienstverlenend ingesteld; • Zorg dat niet teveel wethouders over eenzelfde onderwerp gaan, schep duidelijkheid. Vragen • Wat kan de burger met de Uitvoerings strategie? Meer voorbeelden uitwerken als het stuk ook de burgers van Rotterdam moet aanspreken; • Is de politieke moed er ook om zaken als gemeente los te laten en om keuzes te maken? Op het fysieke domein is dat makkelijker dan op het domein zorg en welzijn; • Kunnen dit soort spiegelsessies niet vaker gehouden worden? Juist voor het onderwerp Dienstverlening is dit belangrijk. Met burgers en met ondernemers? De kracht van deze sessie zat hem in de diversiteit van de tafelschikking. Daarnaast zijn branchegerichte bijeenkomsten zeer waardevol; • Zou het een idee zijn om samen advertentieruimte te kopen, zo komen verhalen over Rotterdam via het bedrijfsleven in de bekendheid. De boodschap: daar wil ik zijn! De stad waar alles kan! Vier successen. Dat geeft positieve energie; • Kan de gemeente voor zakenpartners ook een soort accountmanagement inrichten? Steeds meer zal de gemeente samenwerken met partijen in de stad en voor die partijen valt de herkenbaarheid van de gemeente steeds meer weg.
En 14010 bellen werkt bij deze contacten niet. Afspraken Dhr. Draaisma geeft aan dat ziekenhuizen openstaan voor initiatieven om jongeren rondom de ziekenhuizen eigenwaarde en trots te geven door ze een stuk van hun wijk te geven. Op deze wijze zetten deze (werkloze) jongeren hun creativiteit in voor het positieve i.p.v. voor het negatieve. Thema 9: imago Uitvoeringsstrategie De gasten aan tafel onderschrijven de thema’s in de Uitvoeringsstrategie. Ze zijn niet verrassend, maar wel goed. Vooral het uitgangspunt om meer het positieve van de stad te benoemen wordt ondersteund. Mensen benoemen snel de negatieve kanten van Rotterdam, maar die zijn vaak niet eens waar. In de haven wordt ook nu nog volop geïnvesteerd, maar wordt dat wel genoeg verteld? In de politiek loont het om negatieve punten te benoemen. Zo is de veiligheid in de stad de laatste jaren enorm verbeterd, maar wordt het politiek nog steeds geproblematiseerd. Het is de uitdaging om Rotterdam op een positieve manier onderscheidend te presenteren: stad waar je kan ondernemen. Ook de nieuwe rol van de overheid wordt aangestipt. Die nieuwe rol en de ‘accupunctuurhouding’ worden inspirerend gevonden. Daarbij gaat het er ook dat de gemeente niet alleen flexibel mee beweegt, maar ook langjarig een betrouwbare partner is. De burgemeester licht toe dat in zijn ogen de
31
gemeente meer een scharnierfunctie moet vervullen: met een kleine interventie een grote beweging op gang brengen. Het wordt aan tafel vergeleken met ‘the lone nut’ en ‘the first followers’ in het TED filmpje ‘how to start a movement’. Het gaat erom dat een aantal bedrijven mee gaat doen met de geschetste beweging in de Uitvoeringsstrategie. Mensen en bedrijven moeten deelgenoot worden. Hoe? Door als gemeente vaker een hulpvraag aan bedrijven te stellen. De gemeente kan dan de faciliterende rol vervullen. Daarnaast wordt gesproken over de waarde van meer verbindingen tussen de top in de stad en de mensen die het niet op eigen kracht lukt om mee te doen. Zo heeft Blauw op haar jaarlijkse medewerkersdag vrijwilligerswerk in de stad gedaan. Dit initiatief
is voor herhaling vatbaar en kan ook door andere bedrijven worden overgenomen. Dit past goed bij Rotterdam want het netwerk in de stad is krachtig, maar ook laagdrempelig. Bijvoorbeeld: alle bedrijven bieden één dag aan de stad. Een andere manier is crowdfunding voor initiatieven in de stad. Hieruit blijkt ook goed wat mensen interessant vinden. Een soort makelaarskantoor zou structuur kunnen bieden: matchmaking voor zowel inzet als geld. Imago wordt al door kleine punten als de bewegwijzering gevormd. Ook de Fyra/HSL en de aankomst op het centraal station zijn erg belangrijk voor de stad. Bij aankomst zou je op borden al moeten kunnen zien wat het programma is in de stad. Buitenlanders zijn onder de indruk van het water en de skyline.
Het imago kan worden verbeterd als er met meer enthousiasme en meer over de succes van de stad wordt verteld. Er zijn verhalenvertellers nodig zoals nu op Katendrecht het verhalenhuis van Belvedere. Ook de herdenking van het bombardement zou veel grootser kunnen worden aangepakt. Een initiatief als Nederland Wereldland zou misschien ook kunnen werken in Rotterdam. Er zijn ook kansen om de kracht van Rotterdam meer terug te laten komen in de uitingen van de gemeente en bedrijven. Zo vertelt de burgemeester hoe hij krachtige filmpjes heeft laten maken die laten zien waar Rotterdam goed in is. Dit werkt heel goed. Bedrijven zouden dit filmpje ook kunnen gebruiken. Bij Blauw komt het Rotterdamse karakter al terug in wat zij als
bedrijf uit willen stralen: een mentaliteit van aanpakken. Het is belangrijk om als stad onderscheid te maken in wie je wilt bereiken: we hebben een internationaal verhaal, nationaal verhaal en één voor bewoners. De banden met de universiteit en studenten in de stad zijn belangrijk. We moeten ons ook niet vergelijken met andere steden, maar vanuit eigen kracht een zelfbewust en vriendelijk imago neerzetten. Adviezen • Wijs mensen op de positieve punten en successen van Rotterdam; • Vergelijk je zelf niet steeds met andere steden, maar ga uit van de eigen kracht van Rotterdam .
32
