Gemeentekantoor Rotterdam
KANTOREN
Gemeentekantoor Rotterdam
KANTOREN
Het gevoel van Rotterdam GROUP A en Studio Makkink & Bey hanteerden een stedenbouwkundige aanpak bij de inrichting van het gemeentekantoor in De Rotterdam. Het resultaat is een interieur met wijken en pleinen, verbonden door een verticale metro.
10
PIP002_Gemeentekantoor Rotterdam.indd 10
15-04-15 16:57
TEKST Eva Vroom FOTOGRAFIE ScagliolaBrakkee
Opdrachtgever Gemeente Rotterdam Ontwerp GROUP A; Team: Folkert van Hagen, Birgitta Rottmann, Raymond Leentvaar, Yi Tang, Brigitte van der Tuin, Pia Fischer Studio Makkink & Bey Team: Jurgen Bey, Michou Nanon de Bruijn, Pim Bangert, Li Canida Lumthaweepaisal, Bruno Vermeersch, Jaap Bosma, Gemeentekantoor Rotterdam
Rianne Makkink, Anja van Zoomeren Roukens + Van Gils Rolf van Gils Interieurbouw Keijsers Lundiform, Venray; Smeulders Interieurgroep, Nuenen Los meubilair SV, Prooff, Rotterdam; Office DOCK, Amsterdam Meubelstoffen en gordijnen Kvadrat Ombouwtafels Gispen, Culemborg Tafels restaurant Arco, Winterswijk Archiefkasten Ahrend Herstoffering stoelen de HaegheGroep, Den Haag; Robedrijf, Rotterdam KANTOREN
Wandsystemen/metalstud Schuurmans Afbouwsystemen, Vught Glazen binnenwanden Sepawand, Nijverdal Vloerbedekking, zonwering Maasdam Groep, Waddinxveen Plafondsystemen Murre - de Visser Afbouwsystemen, Middelburg Tegelwerk Practico Tegelwerken, Roosendaal Hoofdaannemer BAM Utiliteitsbouw Vloeroppervlak 44.000 m2
FOTO LINKS Het stadshart op de 22e verdieping is de ontvangstruimte voor alle bezoekers van het Gemeentekantoor. FOTO BOVEN Het Gemeentekantoor bevindt zich in de middelste toren van de Rotterdam. (Foto Ossip van Duijvenbode) FOTO RECHTS ONDER De koffiebar in het stadshart.
Het nieuwe kantoor van de Gemeente Rotterdam bevindt zich in ‘De Rotterdam’, door OMA ontworpen als verticale stad op de Wilhelminapier. De drie transparante torens van circa 150 m hoog staan zo’n 7 m van elkaar, op een gedeeld volume van 30 m hoogte. Een centrale entreehal vormt de toegang tot deze multifunctionele mammoet waar werken, wonen, horeca en retail bij elkaar zijn gebracht op een oppervlak ter grootte van een voetbalveld. Na een gefaseerde verhuizing zitten circa 3.000 werknemers van de Gemeente Rotterdam nu verdeeld over de 33 verdiepingen van de middelste toren. GROUP A architecten werd via een Europese aanbesteding geselecteerd voor het interieurontwerp. Projectarchitect Folkert van Hagen: “Het ging om een oppervlak van 44.000 m2. Dat vonden wij te veel om alleen te doen. Daarom hebben we Jurgen Bey gevraagd om de ‘bijzondere’ onderdelen van het interieur te ontwerpen, zoals de liftlobby’s, de serviceverdiepingen en de vergaderzones. Toen we voor het eerst door het gebouw liepen, werden we haast ontmoedigd door het grote aantal verdiepingen. Maar omdat het een verticale stad is, hebben we het interieurontwerp op een stedenbouwkundige manier benaderd.” Hierbij vormen de ‘wijken’ – ontworpen door GROUP A – de werkgebieden. De bijzondere functies, zoals grote vergaderkamers, collegezalen, informele overlegruimten en loungeplekken maar ook service gerichte verdiepingen, zijn geclusterd op ‘pleinen’. Deze werden ontworpen door Studio Makkink & Bey. APRIL - MEI 2015 | #2 | JAARGANG 26
PIP002_Gemeentekantoor Rotterdam.indd 11
11
17-04-15 12:48
Stadshart
KANTOREN
Gemeentekantoor Rotterdam
Om grip te krijgen op het grote project vond er regelmatig overleg plaats tussen GROUP A en Studio Makkink & Bey. “We zaten wekelijks bij elkaar om goed scherp te krijgen hoe we het precies gingen aanpakken. We hebben eerst een generieke plattegrond over de verdiepingen gelegd. Jurgen begon met ontwerpen vanuit de liftlobby, en de pleinen en wijken verspringen steeds. Zodoende heb je op iedere verdieping weer een ander uitzicht.” Halverwege de toren bevindt zich op de 22e verdieping het ‘stadshart’, een lichte dubbelhoge ontvangstruimte met een publieke functie.Voor medewerkers en bezoekers is hier een ruime huiskamer met koffiebar, geschikt voor ontbijt en lunch maar ook voor informeel overleg en workshops. Een kleinere ruimte doet dienst als informatiecentrum.Van hieruit voert een trap naar de bibliotheek, met boeken over Rotterdam. GROUP A was verantwoordelijk voor het ontwerp van het stadshart. “Dit zat eerst niet in het programma, maar we hebben deze verdieping vrijgespeeld omdat we een goed centrum voor alle bezoekers wilden.” Een open houten trap vormt de verbinding met het personeelsrestaurant op de 21e verdieping. “Dit is het enige bouwkundige element dat we aan het gebouw hebben toegevoegd.” Het restaurant is verdeeld in verschillende zones, ieder met een eigen sfeer.
FOTO BOVEN Het personeelsrestaurant op de 21e verdieping is onderverdeeld in verschillende zones. FOTO MIDDEN Uitzicht op de Erasmusbrug vanuit het restaurant. FOTO ONDER De bibliotheek maakt ook onderdeel uit van het stadshart op de 22e verdieping.
12
PIP002_Gemeentekantoor Rotterdam.indd 12
15-04-15 16:57
Gemeentekantoor Rotterdam KANTOREN
FOTO BOVEN Vergadergebied en auditorium op de veertigste verdieping, door Studio Makkink & Bey helemaal uitgevoerd in rood- en paarstinten. FOTO MIDDEN De ‘pleinen’ zijn bedoeld om mensen door het gebouw te laten reizen. FOTO ONDER Spreekkamer op de verdieping ‘Lichaam en Geest’.
Reizen In regelmatige bijeenkomsten met de gemeente werd het programma van eisen kritisch tegen het licht gehouden. “Zo wilde de gemeente aanvankelijk, dat er voor mensen met migraine of andere aandoeningen op meerdere verdiepingen rustruimten zouden komen. Wij stelden voor om deze te clusteren, zodat we met de vrijgekomen ruimte op de speciale verdiepingen meer ruimte op de ‘pleinen’ konden creëren.” Net zoals je in een stad pleinen en parken kunt ontdekken, zo kun je dat hier ook: om de twee à drie verdiepingen vind je een plein. “Ze zijn ontworpen door Studio Makkink & Bey, en allemaal verschillend. Zo is een vergadergebied op de veertigste verdieping helemaal in rooden paarstinten uitgevoerd. “Dat vindt misschien niet iedereen leuk, maar het brengt mensen samen die er wel van houden en leidt dus tot ontmoetingen. We willen mensen door het gebouw laten reizen, zodat niet iedereen altijd op zijn eigen afdeling blijft zitten.” Een opvallend kenmerk van het gebouw vormen de brede liftlobby’s, door OMA zo ontworpen om de transparantie in de middenzone te vergroten. “Bij elkaar beslaan de liftlobby’s 3.500 m2. We vonden het zonde om deze hoeveelheid aan ruimte ongebruikt te laten. GROUP A en Studio Makkink & Bey hebben hier op iedere verdieping meubilair voor ontworpen, zodat het van een wachtruimte is veranderd in een prettige verblijfs- en ontmoetingsruimte.” APRIL - MEI 2015 | #2 | JAARGANG 26
PIP002_Gemeentekantoor Rotterdam.indd 13
13
15-04-15 16:57
Gemeentekantoor Rotterdam KANTOREN
Metro Wat de metro is voor de stad Rotterdam, dat zijn de liften voor het gebouw De Rotterdam. Ze brengen je snel van de ene wijk naar de andere. Om de analogie verder te benadrukken, vertoont de signing bij de liften een opvallende gelijkenis met die van de metro en hebben de ‘speciale’ verdiepingen geen nummers, maar namen. Om de binding met de stad nog meer te versterken, hangen in de liftlobby’s gedichten van Rotterdamse dichters. Ze zijn geselecteerd door dichter Rien Vroegindewij,
die in de straatnamencommissie van de gemeente zit. Zo kreeg de twintigste verdieping, waar bedrijfsartsen, fysiotherapeuten en kolfkamers te vinden zijn, de naam ‘Lichaam en Geest’. Waar de pleinen opvallen door hun bijzondere kleurencombinaties, zijn de wijken ofwel werkverdiepingen door GROUP A in nauw overleg met de gebruikers ingericht met rustige, tijdloze aardetinten en onbewerkt hout, “volgens de Rotterdamse nononsensementaliteit. Zodoende konden de speciale gebieden meer uitgesproken worden.” Er werd veel tijd gestoken in
FOTO LINKSBOVEN De liftlobby’s zijn ingericht om ook als verblijfs- en ontmoetingsruimte te kunnen fungeren. FOTO RECHTSBOVEN De liftlobby van een ‘wijk’ oftewel een werkgebied, uitgevoerd in rustige tinten. FOTO ONDER Ieder werkgebied heeft een ‘huiskamer’.
14
PIP002_Gemeentekantoor Rotterdam.indd 14
15-04-15 16:58
RECHTSBOVEN Plattegrond 40e verdieping FOTO MIDDEN De speciale zones, (de ‘pleinen’) en de generieke zones (de ‘wijken’) verspringen op iedere verdieping. FOTO ONDER Het interieur van de werkgebieden is uitgevoerd in rustige tinten.
KANTOREN
Gemeentekantoor Rotterdam
LINKSBOVEN Plattegrond 8e verdieping
een logische indeling van de plattegrond. Het resultaat is een kantooromgeving waar je direct ziet op welke plekken je rustig kunt werken, en waar meer dynamiek heerst. “Bij de entree van alle werkgebieden bevindt zich de huiskamer, een plek waar je koffie kunt drinken aan de leestafel en waar een huiskamerkast is die door de afdelingen zelf is ingericht.”
Rotterdam “Een belangrijke vraag in het ontwerp was, hoe je het ‘Rotterdam-gevoel’ aan het interieur geeft, zonder daarbij al te letterlijk met logo’s in de weer te gaan.” Een subtiele oplossing werd gevonden in de meubelstoffering. “De gemeentemedewerkers zijn vanuit meerdere locaties samengebracht in het gebouw de Rotterdam, met medeneming van oud meubilair waaronder 2.000 kantoorstoelen. Die zijn allemaal hergebruikt en bij sociale werkplaats de Haeghe Groep opnieuw gestoffeerd met de speciaal geweven stof ‘Streetmap’; deze stof heeft een 18 m lang patroon van Rotterdamse straatnamen, ontworpen door Andre Castro en geproduceerd door Kvadrat. De stof is in een geprinte versie ook gebruikt voor de gordijnen op de representatieve 22e verdieping. Bovendien heeft Jurgen Bey speciaal voor dit project een stoel ontworpen, de ‘Rotterdamstoel’. Tot slot komen er als kers op de taart vijfhonderd foto’s in het gebouw te hangen, die het verhaal vertellen van Rotterdam. “Dit project loopt nog, want over fotografie wil iedereen natuurlijk meepraten.” Niet alleen over de foto’s wordt uitgebreid gebrainstormd, het overleg met de gemeente was gedurende het hele project bijzonder intensief.Van Hagen kijkt dan ook met voldoening terug op de samenwerking. “De stuurgroep van de gemeente stond open voor onze ideeën en er was veel vertrouwen in ons team. We hebben anderhalf jaar lang hele zinnige discussies gehad – het is echt een wisselwerking geweest.” www.groupa.nl www.studiomakkinkbey.nl
APRIL - MEI 2015 | #2 | JAARGANG 26
PIP002_Gemeentekantoor Rotterdam.indd 15
15
15-04-15 16:58