Herbestemming Hokseberg | ‘t Harde
W5350 PRES IN 20100901 SP Herbestemming Hokseberg
SATIJNplus Architecten
Inhoudsopgave
-Inleiding -Zorgvisie:
Algemeen Bijzonder Hokseberg
-Randvoorwaarden -Reactie:
Interpretatie Verwerking
-Uitwerking:
Variant 1 Variant 2 Variant 3
-Infrastructuur
2
Woonzorg Unie Veluwe. Zorgvisie t.b.v. zorgcomplex op locatie Hokseberg in ’t Harde. De maatschappij. Binnen Nederland staan we voor een groot maatschappelijk probleem. Het aantal ouderen en met name het aantal ouderen met dementie neemt de komende 15 jaar fors toe. Op basis van de CBS prognose 2008 zal op landelijk niveau het aantal dementerende mannen tussen 2010 en 2030 meer dan verdubbelen. Het aantal dementerende vrouwen zal in 2030 anderhalf keer zoveel bedragen als in 2010. In cijfers houdt dat in dat het aantal dementerenden nu (200.000) verdubbeld naar zo’n 400.000 in 2030. Dat beeld van verdubbeling van het aantal dementerenden zien we ook binnen een gemeente als Elburg. En daarbij komt dan ook nog dat er in principe vrijwel geen intramurale capaciteit meer wordt gebouwd in het kader van de AWBZ. Een geheel ander maatschappelijk probleem is het feit dat het aantal jongeren, en dus ook het aantal potentiële toekomstige werknemers in de zorgsector, aanzienlijk daalt. Kortom we zullen met minder jonge mensen meer ouderen moeten gaan helpen. Dit vraagt om visie en beleid.
De Woonzorg Unie Veluwe. De Woonzorg Unie Veluwe heeft vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid een visie ontwikkeld om een antwoord te geven op het toekomstige maatschappelijk vraagstuk en de daarmee samenhangende problematiek. De aan de gemeenteraad van Elburg toegelichte visie werd positief ontvangen en de noodzaak wordt door hen onderschreven. De tijd dringt. Daarom willen we snel handelen, mede op verzoek van het Achmea Zorgkantoor Zwolle.
We zullen met minder jonge mensen meer ouderen moeten gaan helpen
De Woonzorg Unie Veluwe wil graag op een locatie komen tot de realisatie van 84 plaatsen voor dementerende ouderen die beschikken over een AWBZ indicatie, waarvan 48 voor de doelgroep zwaar dementerenden in de vorm van kleinschalig intramuraal wonen. Daarnaast wordt voorzien in 36 zorgplaatsen voor cliënten die ofwel zelf of waarvan de partner licht dementerend is Om dit specifieke project te kunnen realiseren zijn ondersteunende diensten nodig om goede kwaliteit van zorg te kunnen bieden en een aantrekkelijke werkgever te kunnen zijn. Inmiddels beschikt de Woonzorg Unie Veluwe vanuit het ministerie van VWS over de benodigde toekenning voor alle zorgfuncties en is vanuit VWS goedkeuring verleend voor het realiseren van de hiervoor aangegeven capaciteit.
SATIJNplus Architecten
Inleiding
Visie ontwikkeling en samenwerking met de VU-Amsterdam. Er is samenwerking gezocht met inhoudelijke deskundigen en de Woonzorg Unie Veluwe is in gesprek gekomen met o.a. prof.dr. E.J.A. Scherder, neuropsycholoog en hoogleraar bewegingswetenschappen en verbonden aan de VU in Amsterdam. Prof. Scherder is gespecialiseerd in onderzoek op het gebied van geheugenactiviteit, bewegen, kauwen en pijndiagnostiek bij ouderen met dementie. De essentie van zijn onderzoek is dat bewegen en actief zijn en blijven van groot belang zijn voor het algemeen welbevinden, evenals een goede kauwfunctie en pijndiagnostiek bij dementerenden. Het is de wens van de VU Amsterdam om deze wetenschap in de praktijk van zorgverlening een plaats te geven om daarmee deze wetenschappelijke kennis op de werkvloer te integreren om nog meer ervaring op te doen en de kwaliteit van leven daarmee te verbeteren. Uiteindelijk gaat het erom om deze kennis te delen met de maatschappij.
Visie en beleid 3
SATIJNplus Architecten
Inleiding De Woonzorg Unie Veluwe is het helemaal eens met deze visie en wil deze unieke samenwerking tussen wetenschap en praktijk graag realiseren binnen de gemeente Elburg. Dit vraagt dan wel om een hierop aangepaste visie. De zorgvisie is daarom niet om op traditionele wijze een verpleeghuis/verzorgingshuis te gaan bouwen, maar vanuit de hiervoor beschreven visie een goed woon-zorgcomplex te creëren, welke geïntegreerd is met de maatschappij en waarbij kwaliteit van leven voorop staat. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat dementerenden in kleinschalige wooneenheden, waarbij zorgbehoevenden de medewerker goed kennen, en zeker niet geconfronteerd worden met teveel verschillende gezichten, meer rust ervaren waardoor de kwaliteit van leven verhoogd wordt. Die omgeving dient een landelijke sfeer uit te stralen, omdat veel ouderen vanuit hun verleden hiermee bekend zijn. Het gebouw moet veel daglicht toelaten omdat het bekend is dat ouderen veel te weinig daglicht zien met depressieve gevoelens tot gevolg. Veel aandacht wordt ook besteed aan kleur en veiligheid. De omgeving kent rust, maar ook activiteit en is bij voorkeur geïntegreerd binnen de samenleving en dus niet buiten de maatschappij geplaatst. Met name de ouderen met beginnende dementie die nog wel zelfstandig kunnen wonen of partners van echtparen moeten het gevoel hebben dat zij onderdeel blijven uitmaken van de maatschappij en dus bij de gemeenschap horen. Er moet vrij gewandeld kunnen worden binnen de wijk waar men deel van uitmaakt. Aan de andere kant mag de gemeenschap gebruik maken van de faciliteiten en kennis, die gedeeld worden zodat het een geïntegreerde samenleving blijft waarbij niet de beperking maar het “mens zijn” voorop staat. Rust wordt gecreëerd binnen een groene landelijke omgeving. Activiteiten vinden binnen, maar vooral ook buiten plaats en bij voorkeur met kinderen in de nabijheid, omdat dit een positieve invloed heeft op ouderen met dementie. Er moet ook iets te zien zijn in de omgeving, waarbij het wel veilig dient te zijn. Verder zal er veel aan beweging worden gedaan, omdat dit een positieve invloed heeft op het denken en handelen van dementerenden. Onderzoek heeft aangetoond dat deze aanpak het dementieproces voor een deel kan stoppen, maar zeker ook kan vertragen, waarbij ouderen met dementie een langere periode met een hogere kwaliteit van leven kennen. Medewerkers, die daar komen werken zullen een opleiding krijgen ten aanzien van deze visie en hun handelen zal afgestemd worden op deze visie en de toepassing van de wetenschappelijke kennis in de praktijk. Samenwerking met fysiotherapeuten en aanwezigheid van een kinderdagverblijf vormen een waardevolle aanvulling op het totale plan.
Controle
Balans
Zorg
Betutteling
Privacy
Toezicht
Gedwongen ‘gezinssituatie’ (groepswonen)
Vrijheid
+
Samen wonen met Gelijkgestemden (groepswonen)
+
Herkenbaarheid van Zorg- en traditioneel wonen seniorengericht wonen (instelling = voor iedereen anders (huis)
Tijdsinvloeden
4
De wetenschap en kennis, die binnen dit woon-zorgcomplex wordt opgedaan zal van hieruit gedeeld worden met de burger. Met name mantelzorgers, familie en geïnteresseerden kunnen met behulp van deze kennis en ondersteuning de zorg thuis langer blijven volhouden, hetgeen absoluut noodzakelijk is gezien het maatschappelijke vraagstuk. Vanuit deze maatschappelijke betrokkenheid van de Woonzorg Unie Veluwe en de samenwerking met professor Scherder en zijn team zijn we, met bovengenoemde zorgvisie, op zoek gegaan naar realisatiemogelijkheden binnen de gemeente Elburg. Onze voorkeur gaat uit naar een locatie in ’t Harde, omdat in de woonkern Elburg al meerdere zorgvoorzieningen aanwezig zijn. We zijn in gesprek gekomen met Prins Project b.v. Projectontwikkeling, dat de beschikking heeft over grond in het gebied de Hokseberg aan de oostkant van ’t Harde. Deze plek sluit aan bij de zorgvisie van Woonzorg Unie Veluwe. Het is een landelijk gebied, waar rust heerst, maar tegen de woonkern ’t Harde aan ligt. Tegenover de locatie ligt het Multifunctioneel centrum, alwaar ook activiteiten plaatsvinden. Op deze plek kan een complex gerealiseerd worden van 84 zorgplaatsen, deels in de vorm van ‘scheiden van wonen en zorg’ conform AWBZ wet- en regelgeving. Van belang is de mogelijk dat deze groep in contact kan komen met de naburige wijkbewoners. De gebouwenstructuur moet passen binnen de omgeving. Bovendien worden er in de toekomst ook nog woningen op de naburige locatie gerealiseerd, waarbij de maatschappelijke integratie alleen maar wordt bevorderd. Deze maatschappij hebben we als gemeenschap nodig om wellicht als vrijwilliger te kunnen ondersteunen bij welzijn en bewegen omdat deze doelgroep dementerenden dat veelal niet meer zelfstandig kan. Vanwege onze zorgvisie in samenwerking met de VU willen we graag een fysiotherapiepraktijk en een kinderdagopvang realiseren. Los van onze visie bieden deze ondersteunende diensten ook een maatschappelijke functie voor ’t Harde en op deze wijze halen we de maatschappelijke omgeving ook naar ons toe om in de praktijk te laten zien dat we geïntegreerd denken en werken.
Samenwerking met de Gemeente Elburg.
Als Woonzorg Unie Veluwe willen we bovenstaande realiseren t.b.v. de inwoners van de Gemeente Elburg en omgeving waarbij we, ook in dit project, graag samenwerken met de Gemeente. Hiermee kunnen we de burger van de gemeente Elburg en omgeving van dienst zijn om te voorkomen dat bij gebrek aan capaciteit ouderen, die hun hele leven hier hebben gewoond, verplicht worden gesteld om te verhuizen of als echtpaar verplicht worden gescheiden vanwege een capaciteitsprobleem door een zorgvraag. In deze samenwerking en de tijdsdruk die op ons afkomt is het noodzakelijk om in 2012 het complex te hebben gerealiseerd zodat we dan de visie zeer spoedig in de praktijk kunnen brengen en de opgedane kennis kunnen delen met anderen.
SATIJNplus Architecten
Inleiding
Woonzorg Unie Veluwe.
5
Doelgroep
Situatie algemeen
Regio Elburg e.o.
Vraag
Aanbod
-Dementerende mannen 2010-2030 verdubbeling -Dementerende vrouwen 2010-2030 anderhalf
Leeftijd opbouw 2005 - 2025 2666 - 3152 (55 1638 - 2499 (65 997 - 1775 (75 280 - 522 (85
Toename 2000-2015 = 300 ouderen Verwachting (TNO rapport 2009) In 2025 is 2351inw. (75+)
Aanwezig: 93 zorgplaatsen
-Dementerende totaal 2030 400.000 (absoluut)
Verzorging
Meer zorgvraag en minder capaciteit Minder financiële middelen Meer scheiden wonen en zorg Langer thuis blijven
tot 65 jaar) tot 75 jaar) tot 85 jaar) en ouder )
Bezetting ? Terugvallen op gemeenschap Toewijding
SATIJNplus Architecten
Zorgvisie | Algemeen
Nieuw: 84 zorgplaatsen*
Zorgplaatsen intramuraal:
+
Vraag groeit naar totaal 293
totaal 177 zorgplaatsen
Verandering financiering Vraag naar en deskundigheid in dementie Langer thuis verzorgen met domotica Actief en bewegen van belang
* 84 zorgplaatsen (voorheen verzorging- verpleeghuisplaatsen) Thuis-dagverzorging voor ouderen met PG Mantelzorg betrekken bij zorgverlening Kennis delen met mantelzorgers
6
Methodiek WZU Veluwe in samenwerking met VU Amsterdam en TU Delft
Omgevingskwaliteiten
Aandacht bewoners
Hechte gemeenschap
Uitwisseling maatschappij
Continuering/aansluiting/integratie jong en oud
Uitnodigend laagdrempelig
Gemeenschappelijke verantwoording
Geheugenactiviteiten
Specificieke landschappelijke dorpelementen Individualiteit/herkenbaar/identiteit
Kleinschalig/kleur/materiaal/vorm/geur/ daglicht/kunstlicht
Mantelzorg
Bewegen
Aantrekkelijk/overbrugbaar/vertrouwd/ binnen- en buitenactiviteiten
Nieuwsgierig/prikkelend/ beleving/geruststellend
Synergie voorzieningen
Pijndiagnostiek
Verhelpen/afleiden
Rust/ondersteunend/faciliterend
Kleine overzichtelijke gemeenschap
Kauwen
Aandacht signaalbehoefte
Begeleidend/voeding/ therapeutisch
Bedrijvigheid
Rust
Locatie behoeften
Gebouwelijke eisen
Ouder worden
Bewegen + prikkels Kleinschalig wonen
Bedrijvigheid Rust Thuis voelen
Thuis
Familie en vrienden Familie en vrienden
De Maatschappij
SATIJNplus Architecten
Zorgvisie | Bijzonder
Zorg
Zorg
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
7
Thuis wonen/eigen regie/kwaliteit van leven
Ouderdom
Uitstel dementie
Bewoners
Locatie
Zorg/Wellness
Effect
Afstemming Echtparen Levensloopbestendigheid
Maatschappelijke integratie Mantelzorg Bereikbaar Overzichtelijk
Kinderopvang Eerste lijnzorg Specifieke begeleiding i s. VUA/TUD Zingeving en kwaliteit van leven
Afwisseling Afleiding Verzorging Geborgenheid
Keuzemogelijkheden Herkenning Bescherming
Groene kamers Overgang landschap/kern Balans openbaar/privé
Bewegingstuin Vergezichten Controleerbaarheid Park/plein
Beweging Vertrouwd Veiligheid Rust Ontmoeten
84 AWBZ geïndiceerden
84 zorgplaatsen Inclusief tuinen/hoven 1100 m2 Algemeen op BG 750 m2 Algemeen op verdieping
Kinderopvang Fysiotherapie Eerste lijnszorg Kenniscentrum Boerderij Museum Manege Tuinieren
SATIJNplus Architecten
Zorgvisie | Hokseberg
Onopvallend Passend Volume Materialen
8
Regio
Locatie
Gebouwelijk
1200 m 900 m
Bushalte
SATIJNplus Architecten
Randvoorwaarden
500 m Bushalte
NS station Bushalte
Bereikbaarheid
Voldoende plek/intensiteit
Loopafstand
Volume/structuren/dichtheid
Inspiratie
Openbaar vervoer
Gevoeligheden/landschappelijk
Vorm
Voorzieningen
Waardestellingen
Materialisatie
Functies
Voorschriften etc. 1200 m 900 m
500 m
9
SATIJNplus Architecten
Reactie | Interpretatie
Overgang dorp/bos en polde rlandschap Boomsinge ls vormen groene kame rs Combinatie grote en kle ine korre l Concentratie van massa’s in groene kame r
Ontwikkelingsvisie
Omgevingsinspiratie
Zichtlijnen
Landschappelijke elementen
Kamerstructuur: -Zorgkamers -Woonkamer -Verste rkte kamer
Verkaveling
Bouwmasa’ s evenwijdig / aan boomsingels
Agrarisch collectief
Conglomeraties Kappenstructuren Korrelgrootte Zichtlijnen Veld
Veld
Wonen, dorp
Zorg Zorg
Dorp
Grens met Dorp d.m.v. Bosschage Contact met open veld
Wonen
Wonen, dorp
Groene kamers gevormd door Boomsingels
Functies koppelen aan kamers
Dorp
Basis bebouw ing volgt boomsingels (refere ren naar opzet in omgeving)
Open groen Open plein Besloten groen
Infrastructuur
´Doorgaande ring´ ´Luwe ring´
10
SATIJNplus Architecten
Reactie totaal | Verwerking
gemeenschap
p
N at uurl i
p
rgd rzo Ve o ne n w
en
gemeenschap
plein
Ve r zo r g
rgd rzo Ve o ne n w
p
jke blok k ad e
wo n
park
p p
Wensen vanuit zorg Herkenning voor bewoners, uitzicht op velden Organisatie/ligging bouwdelen stimuleert om naar buiten te gaan. Collectieve plek voor ontmoeten (buiten) Zorg / kinderopvang / Fysio eigen gezicht Spreiding, ontsluiting en parkeren
Landschappelijke inpassing Korrel Structuur Conglomeraat Houtwallen 11
SATIJNplus Architecten
Uitwerking | Variant 1
Oppervlakte bouwvlak: 18.300 m² Footprint bebouwing: 5.162 m²
Zorgkamer
28,2 % van het bouwvlak is bebouwd
Basis model
+ routing, zichtlijnen en sferen + Respecteren bestaande landschap + Meest optimale verwerking van de zorgvisie + Vergelijkbare korrel met de omgeving
Woonkamer
Versterkte kamer
12
SATIJNplus Architecten
Uitwerking | Variant 2
Oppervlakte bouwvlak: 21.300 m² Footprint bebouwing: 5.162 m² 24,2 % van het bouwvlak is bebouwd
Zorgkamer Woonkamer
Vergroten groene kamer
+ Meer ruimte tussen gebouwen + Handhaven routing, zichtlijnen en sferen
- Hogere financiële consequenties - Overschrijding ‘Zoekzone wonen’ - Ruilverkaveling - Procedureel bewerkelijk
Versterkte kamer
13
SATIJNplus Architecten
Uitwerking | Variant 3
Oppervlakte bouwvlak: 18.300 m² Footprint bebouwing: 4.674 m²
Zorgkamer
25,5 % van het bouwvlak is bebouwd Woonkamer
Verkleinen programma
+ Meer ruimte tussen gebouwen + Handhaven routing, zichtlijnen en sferen + Respecteren bestaande landschap
-
-
Hogere financiële consequenties (minder programma op zelfde m² grond) Weinig marge en ruimte voor een optimale verwerking van de vernieuwende zorgvisie
Versterkte kamer
14
Bestaande situatie
15 juli 2010
Nieuwe situatie
Bestaande infrastructuur Nieuwe infrastructuur Beperkte ontsluiting •Alleen voor personeel •In geval van nood Alleen begaanbaar in geval van nood
Beperkte ontsluiting t.b.v. P- personeel én i.g.v. nood
P
Kiss and ride: •Kinderopvang •Fysiotherapie
P
Parkeren
SATIJNplus Architecten
Reactie | Infrastructuur en parkeren
park Personeel
Infrastructuur ´Doorgaande ring´ ´Luwe ring´
P
P
Bezoekers en Personeel
P
Natuurlijke afbakening terrein, bijvoorbeeld: Heggen Wallen Sleuven
plein
Bewoners
Gebruik maken bestaande aansluiting
P
1200 m
Bushalte
900 m
Toekomstige aansluiting 2020 naastgelegen terrein/woonwijk
Woonwijk: Ontwikkeling in de toekomst
Bushalte
Mogelijke wandelroute
500m
Bushalte + scheiden zorgverkeer en verkeer alg. functies
NS station Bushalte
+ Alle autoverkeer via eigen terrein + Overzichtelijkheid
80 km/u 60 km/u
+ Één aansluitingen op stadsweg en Schietweg
50 km/u 40 km/u 30 km/u 15
SATIJNplus Architecten
Info | contactgegevens
www.satijnplus.nl SATIJNplus Architecten Kasteelhof 1, 6121 XK Born Postbus 210, 6120 BA Born T (046) 420 55 55 F (046) 420 55 66
[email protected]
16