groene bril Duurzaam International van jongeren debat Greenpeace en Philips 4 mensen met passie up-to-date prangende kwesties de missie van

DI

magazine van Philips 2011 - 2012

Duurzaam International

prangende kwesties

debat Greenpeace en Philips de missie van...

4 mensen met passie mri

up-to-date

groene bril van jongeren

d.i. duurzaam international

editorial

D


04 uurzaamheid= samenwerking

Op een broeikasachtige zomermiddag in mei vond ik het antwoord: samenwerking. Want ook al wil elke individu in de wereld duurzamer leven, samen moeten we de handen ineen slaan. Of het nu is in een studentenhuis waar papier en plastic nog net wordt gescheiden, op politiek niveau waar men discussieert over de CO2- uitstoot of binnen een internationaal bedrijf als Philips waar men zich zorgen maakt over de duurzaamheid van producten. En deze collaboratie geldt ook voor het blad dat voor u ligt. D.I. Duurzaam International is een symbiose tussen de collegebanken en de multinational Philips. De derdejaarsstudenten van de Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg vormden een redactie en creëerden een duurzaam blad. Zowel in letterlijke als figuurlijke betekenis; D.I. is weliswaar gemaakt van afbreekbare inkt en FSC-gecertificeerd papier, de inhoud zal een lange tijd meegaan. Wij studenten zijn eigenzinnig en willen graag weten hoe het zit. Zo zijn we te werk gegaan met dit tijdschrift voor Philips. Soms schrokken we. Soms lachten we. Soms huilden we. Bovenal zijn we pas echt gaan nadenken over duurzaamheid. Wij hopen dat u dit met ons zult doen.

D.I. is geen strenge schooljuffrouw, maar vergroot uw bewustzijn.

Hoofdredacteur D.I.

14

Merks

Dat zit zo. Ik ga bewust om met energie, let op mijn waterverbruik en ik heb een verantwoord studentenvoertuig: mijn eigen spieren en fiets. Grote schrik toen de Footprinttest van het WNF het tegendeel bewees: “Als iedereen zo zou leven zoals u, dan hebben we 2,3 aardbollen nodig.” (pag. 08-09 en pag. 35). Wat is er mis met mijn groene levenstijl?

Elmke Hendrix

10

Fotografie Pascal

Niemand op deze wereld leeft duurzamer dan ik. En ook mijn studiegenoten journalistiek, die het voor u liggende blad hebben gemaakt, zijn ware milieukoningen. Een mooie droom voordat we begonnen aan het tijdschrift D.I.. Deze utopie spatte uiteen.

inhoud

28

21

32

18

Duurzaamheid betekent voor Philips verantwoord zaken doen, met respect voor mensen en onze planeet.

inhoud 04

verlichte gebouwen

20de MyAmbiance

30

08

21

31

infographic

een tweede thuis

test uw groene kennis

tijdsbalk

leven op grote voet

led

uitgekleed

MRI-scans

koffiekan

(h)eerlijke Senseo

Quiz

10

25

32

13

26

34

enzo

Beatrijs Ritsema

werken in de dommelvalLei High Tech Campus

mensen met een missie wat drijft hen

goed dat duurzaamheid interview

get-gets

duurzaamheid ik

zit liever op mijn brommer

column

18

28

35

cyclus

gaat nooit te ver

voetafdruk

van idee tot product

een wereldbedrijf

colofon


fotoreportage


Intens blauwe LEDweerspiegeling in rivier onder de Victoriabrug, Glasgow (Schotland)

Monumentaal complex opgelicht met innovatief LED-sculptuur, eindhoven

Door Nathalie Damen, Fotografie Philips Beeldbank

Een opvallend lichtsculptuur met een LED-scherm siert het plein voor het monumentale complex De

Wie voorbij de

staan van de reflectie in het water. De intensiteit van de kleuren zorgt voor een indrukwekkend aanzicht vanuit alle richtingen. De gemeente Glasgow kreeg de opdracht de onderste bogen en de buitenkant van de Victoria-, George V- en Glasgowbrug te verlichten met LED- technologie. Deze verkeersbruggen, met een wegdek van 120 meter over de rivier de Clyde, staan volop in de schijnwerpers. Bij de keuze voor de verlichting moest rekening gehouden worden met installatie- en onderhoudskosten. Uiteindelijk werd gekozen voor de energiezuinige Philips LEDline. Ontwerper John Fagg: “De armaturen dienen twintig jaar mee te gaan bij een brandtijd van 2.500 uur per jaar, zodat dit een systeem is waar je na de installatie geen omkijken meer naar hebt.”

Achter de gevel van dit gebouw huizen zeven commerciële huurders, waaronder duurzaamheidscentrum ISCE, een fitnessclub, een hotel en een kapper. Het idee voor de lichtsculptuur is afkomstig van projectontwikkelaar DNC Vastgoedontwikkeling en wooncorporatie Trudo, tevens eigenaar van de Lichttoren. Zij zochten een creatieve oplossing voor het verbod op gevelreclame bij rijksmonumenten. Architect Jan Verelst nam het ontwerp van het reclamekunstwerk voor zijn rekening. Samen met installatiebedrijf Mansveld was Philips verantwoordelijk voor de technische realisatie. In juli 2010 werd de stijlvolle lichtsculptuur met LED-reclame onthuld. Vooral als de avond valt, levert het een mooi plaatje op.

gloeilampenfabriek ‘Philips en Co’ (Gerard en Frederik Philips)

1895

broer anton neemt de verkoop op zich. stormachtige ontwikkeling

1914

start onderzoekslaboratorium Natlab

Victoriabrug

in Glasgow komt, zal versteld

Lichttoren in Eindhoven.

1891

fotoreportage

1933

Philips is grootste producent van radio’s en radiolampen

1946

Experimenten met televisie in Eindhoven

1972

eerste videorecorder ter wereld gelanceerd door philips


fotoreportage


Energiezuinige verlichting in een oud jasje, Amsterdam

Het lijken misschien ouderwetse peertjes, maar schijn bedriegt.

fotoreportage

Wit licht met een blauwe gloed kleurt een monumentaal gebouw. Het stadhuis in Rotterdam dateert uit 1920. Ondanks bombardementen in de Tweede Wereldoorlog is het pand bewaard gebleven. Ontwerper Marco de Boer zette het in een ander licht. Met moderne LED-verlichting komen de oude details van het stadhuis opnieuw tot leven en zijn zelfs de kogelgaten in de gevel weer zichtbaar. Langs de dakrand en op de trapgevel zijn LEDline² lampen van Philips geïnstalleerd. Proflood-armaturen, geschikt om bijzonderheden te laten opvallen, ondersteunen het geheel. Twee daarvan zijn gericht op het standbeeld van Johan van Oldenbarnevelt. Hierdoor komt zijn stenen evenbeeld op de voorgrond te staan. De sculpturen langs de gevel zijn opgelicht met LEDmodules.

Ontwerpbureau Reggs in Amsterdam heeft een hart voor duurzaamheid. Met energiebesparende vloerverwarming, waterfiltering en extra isolatie voor het daken glaswerk wilde Reggs eerder al bijdragen aan onze aarde. Alleen de verlichting voldeed nog niet aan het groene idealisme van dit bedrijf. Oplossing? De studioverlichting vervangen door MASTER LEDbulbs van Philips. Het nieuwe licht geeft een knipoog naar oude, kille fabriekslampen en creëert tegelijkertijd een intieme sfeer. De ruimte oogt modern en open. Weliswaar lijkt de verlichting op de vertrouwde gloeilampen, maar door de LED-technologie is deze zeer energiebesparend. Het kantoor van Reggs kenmerkt zich door prachtig wit licht, dat ook verantwoord is.

1972

philips doet berekeningen voor rapport club van rome

1994

introductie ecodesign, programma voor duurzaam produceren

2002

philips introduceert heartstart defibrillator

Stadhuis van nu en de geschiedenis ontmoeten elkaar, Rotterdam 2009

philips roept op tot overgang naar energiezuinige verlichting

2011

presentatie ecovision 5, nieuwe plannen op duurzaamheidsgebied

2011

Start realisatie Philips Museum


infographic

LEVEN OP


infographic

Door Sander Trum Infographic Pascal Merks

De aarde is niet onuitputtelijk. Op deze kaart wordt van negen landen de beschikbare hoeveelheid grondstoffen weergegeven in vergelijking met het verbruik van de bevolking. Al eeuwen spreken leiders, dichters, filosofen en geleerden over het belang van de gezondheid van onze planeet.

Wubbo Ockels, astronaut:

Albert Einstein, wetenschapper (1879-1995) :

Fjodor M. Dostojewski, schrijver (1821-1881):

"De zon is onze kerncentrale."

"We moeten drastisch anders gaan denken als de mensheid wil overleven."

"Het is mijn schuld, mijn persoonlijke schuld dat het de wereld slecht gaat."

6,19 mha

4,04 mha 4,37 mha

Ernst Friedrich Schumacher, econoom (1911–1977): "Er is een ongelooflijke overvloed aan mogelijkheden van de natuur. We moeten alleen ontdekken hoe ze te gebruiken."

Barack Obama, president van de VS: “Nu is het moment om samen onze planeet te redden. Laten we onze kinderen geen wereld geven vol waterrampen, hongersnoden en stormen die het land verwoesten.”

Zhuang Zi, filosoof.(ca. 369 v.Chr.-286 v.Chr.):

4,89 mha

"Leven ontstaat uit de aarde en leven keert terug naar de aarde."

8 mha

Mahatma Gandhi, Vredesactivist (1869-1948): "De aarde biedt voldoende om ieders behoefte te bevredigen maar niet ieders hebzucht." Wangari Maathai, milieu- en politiekactiviste in Kenia:

Hoeveelheid vruchtbare grond en wateroppervlakte beschikbaar per persoon, uitgedrukt in mondiale hectares 0-1.5 mha

"Binnen een aantal decennia zal de relatie tussen milieu, grondstoffen en oorlog net zo vanzelfsprekend lijken als de relatie die we vandaag zien tussen mensenrechten, democratie en vrede."

0,91 mha

1.5-3.0 mha Tim Flannery, wetenschapper:

3.0-4.5 mha 4.5-6.0 mha 6.0-7.5 mha

1,1 mha

7.5-9.0 mha

"We kunnen over de rand gaan. Je zou hopen van niet. Je zou hopen dat mensen zien wat er moet gebeuren. Het is geen hogere wiskunde. Het is niet moeilijk. Het is zelfs niet zo duur. Het gaat eigenlijk over de manier waarop je over de wereld denkt."

9.0-10.5 mha >10.5 mha Geen gegevens

De voetafdruk staat voor de hoeveelheid vruchtbare grond en de wateroppervlakte die inwoners van een land verbruiken, uitgedrukt in mondiale hectares (mha).

6,8 mha

2,2 mha

High Tech Campus

werken

in de Dommelvallei

Door Monique den Hamer, Michelle Veeren en Kristie Raaijmakers Fotografie pag. 10 Marjolein Vugts, pag. 11 en 12 Monique den Hamer en Kristie Raaijmakers

Geen parkeerplaatsen vol auto’s, maar grasvelden, wandelpaden en vijvers. High Tech Campus (HTC) in Eindhoven, midden in de slimste regio van Nederland, is een ware oase. Philips, de drijvende kracht achter HTC, bewijst dat bedrijventerreinen wel degelijk duurzaam kunnen zijn.

Midden op de campus ligt The Strip, het trefpunt voor werknemers. Dagelijks komen er ongeveer 2500 mensen in hun pauze naar één van de restaurants. Diverse eetgelegenheden hebben een terras aan de grote vijver, waar karpers zwemmen. De dieren mogen niet gevoerd worden, maar dat gebeurt stiekem toch. Nu de zon schijnt, zijn de terrassen goed gevuld. Andere mensen genieten op de grasvelden van hun lunch uit de papieren zakken van AH to go. Wie na werktijd geen tijd heeft om naar de kapper te gaan, kan altijd in The Strip terecht voor een knipbeurt. Ook sporten is er mogelijk. “HTC is net een klein dorp binnen Eindhoven, met The Strip als hart”, vertelt Jacky Wassenberg, die er als communicatiemanager werkt. “Bedrijven hebben geen eigen kantinefaciliteiten. We proberen werknemers even met hun gedachten van de werkplek te halen.”

klein dorp binnen eindhoven, the strip als hart

Verse kaas en regenwater Op de campus draait het om duurzaamheid. Zo ook bij de restaurants in The Strip. Hier is bijvoorbeeld kaas te koop van de koeien van de nabijgelegen Genneper Hoeve. Voeding wordt niet alleen op een duurzame manier verkregen, maar tijdens de verwerking ook nog gerecycled volgens het Cradle to Cradle-principe. Ook is er een ecologisch verantwoord afwateringssysteem dat regenwater opvangt en afvoert en staat energiezuinige apparatuur in het wellness center. HTC werkt met een koude- en warmteopslagsysteem. In de grond zijn waterreservoirs geplaatst waarin warm en koud water wordt opgeslagen voor verwarming of koeling van de gebouwen. Diverse kantoren op de campus draaien op zonne-energie. Collectoren zijn bevestigd op de daken. Echter, ondanks de harde wind bij de vijver zijn er nergens windmolens te bekennen op het terrein. “Misschien iets voor in de toekomst”, denkt Wassenberg. “In zeven jaar tijd is High Tech Campus uitgegroeid tot een Research & Development (R&D) ecosysteem. Meer dan negentig bedrijven hebben hier een kantoor, waaronder NXP, IBM en Thomson. De campus is onder meer gericht op het netwerken door bedrijven. Zo worden er regelmatig netwerkevents georganiseerd.” “Door de groene omgeving en de vele ramen in de gebouwen, zit niemand in een saai kantoor tussen vier grijze muren”, vertelt Wassenberg.


High Tech Campus

In het ontwerp van het park is veelvuldig gebruik gemaakt van rechte lijnen. “Dat zorgt voor rust in het gebied. Verder mogen er niet zomaar nieuwe gebouwen bijkomen. Dat gebeurt alleen volgens het beeldkwaliteitplan dat de architecten hebben opgezet.”

Milieubewust reizen Er liggen verschillende parkeergarages aan de rand van het terrein. Paaltjes die in de grond kunnen zakken, houden de campus zo veel mogelijk vrij van auto’s. Het terrein is autoluw. Wassenberg legt uit dat auto’s in principe alleen op het terrein mogen komen om te laden en lossen. Het Campus Site Management probeert alle werknemers te stimuleren om op een duurzame manier naar het werk te komen. “Op vertoon van een carpoolvignet kunnen bestuurders een privéparkeerplek krijgen met een gunstige ligging. Carpoolers kunnen elkaar zoeken via onze website en zo meerijden met iemand uit hun eigen omgeving.” Om de auto’s aan het zicht te onttrekken, zijn de parkeergarages bedekt met keien waar klimop tussen groeit. Een bewateringssysteem dat regenwater opvangt, onderhoudt deze begroeiing. Maar hoe duurzaam de garages ook zijn, er staan niet alleen maar hybride auto’s in. De BMW’s en Audi’s zijn nog niet ingeruild voor zuinigere varianten. Als mensen hun auto in een van de parkeergarages gestald hebben, verplaatsen zij zich te voet. Ze kunnen ook gebruik maken van de campusfietsen. Daarnaast heeft HTC een directe busverbinding met het centraal station, waar dagelijks zevenhonderd tot achthonderd HTC’ers gebruik van maken.

Betere wereld Aan het eind van de jaren negentig waren de Research & Developmentactiviteiten van Philips over Eindhoven verspreid. Vanuit praktisch oogpunt besloot het bedrijf HTC op te richten in de Dommelvallei aan de ring van Eindhoven; een centrale werkplek voor alle nationale activiteiten op het gebied van R&D. De mogelijkheid om in de pauze een wandeling te maken is evenals de interactieve werksfeer, bevorderend voor prestaties van werknemers. Centraal staan kennisdeling en wederzijdse inspiratie. De multinational besloot in 2003 het terrein open te stellen voor andere bedrijven, om op die manier het innovatieproces te versnellen en kennis en ervaring te delen met anderen. Starters en kleine bedrijven krijgen op de campus de kans om te groeien. HTC kan het huidige aantal bedrijven nog verder uitbreiden, volgens Wassenberg. “We hebben weinig leegstand, maar er kunnen nieuwe kantoren bijgebouwd worden. Het zou mooi zijn als andere bedrijven dit initiatief overnemen. Een betere wereld wil toch iedereen?”

kennisdeling, wederzijdse inspiratie


mensen met een missie

Nederlanders verbruiken ongeveer 126 liter kraanwater per persoon per dag. 5 minuten douchen kost al gauw 60 liter. Dat zijn 6 emmers water. We hebben in 2050 bijna 3 aardbollen nodig als iedereen zou leven zoals de gemiddelde Europeaan. De omzet van duurzame voeding in Nederland is in 2010 met bijna 30% gestegen ten opzichte van 2009. Als we zo blijven omgaan met fossiele brandstoffen, dan is het einde binnenkort in zicht: aardgas raakt op in het jaar 2068, olie in het jaar 2047, kolen in het jaar 2140, uranium in het jaar 2144. Het Nederlandse energieverbruik moet in 2020 voor 14% uit duurzame energie bestaan. Dit is op EU-niveau bepaald. In 2009 lag het duurzame energieverbruik op 4,2% maar in 2010 daalde het weer tot 3,8%. Nederlanders gooien jaarlijks voor ruim 1,6 miljard euro aan voedsel weg. Dit is omgerekend bijna 110 miljoen per dag. In 2011 lopen er bijna 7 miljard mensen op aarde rond. Honderd jaar geleden waren het er nog maar zo’n 1,8 miljard.

4 mensen over hun missie om de wereld te verbeteren. Bronnen: Brabantwater, Kyotocode, Allesduurzaam.nl, Wereld Natuur Fonds, duurzameenergiebronnen.nl, Rijksoverheid, NRC, Trouw, Tijdschrift ‘KIJK, nr. 5/2011 (Artikel ‘Slim verpakt’, pagina 37), Rijksoverheid, NOS, Verenigde Naties






Bibilotte Duyvesteyn 35 jaar, Den Haag Programmamanager SimplyHealth@Schools

“Ik kon niet geloven dat Al Gore naar Nederland kwam” “Philips is meer dan alleen licht”

Bibilotte Duyvesteyn zoekt met Philips naar Healthy Heroes. “SimplyHealthy@Schools is een project waarbij basisschoolleerlingen op een speelse manier met duurzaamheid in aanraking komen. Met dit project willen we ze laten nadenken over alles wat ze in het dagelijks leven doen, zoals slapen, eten en bewegen. Daarom ontwikkelden we een speciale toolkit, waarin we zes verschillende thema’s behandelen: licht, lucht, water, aarde, gezondheid en beweging. Met behulp van de virtuele Healthy Heroes leren de leerlingen veel bij over deze onderwerpen. Veel kinderen vallen bijvoorbeeld lastig in slaap omdat ze voor het slapen gaan het licht op hun kamer te fel laten branden. Door een korte uitleg te geven over de overgang van licht naar donker - van dag naar nacht - leren ze hoe ze hun eigen fitheid en prestaties positief kunnen beïnvloeden. En weten ze hoe ze zuinig met energie om kunnen gaan. Uiteindelijk worden ze zelf een Healthy Hero.” “Twee jaar geleden zijn we met SimplyHealthy@Schools begonnen

Door Stefan Bosson Fotografie Jasper van Bladel

in negen landen. Toen we ontdekten dat het project aansloeg, breidden we het aantal landen uit van negen naar 38. Dat waren al meer dan zevenhonderd basisscholen. Nu loopt het project in 55 landen. SimplyHealthy@Schools is het resultaat van de jarenlange kennis en ervaring die we bij Philips opdoen bij het ontwikkelen van nieuwe producten. Philips is meer dan alleen licht en consumentenelektronica. Het is ook een bedrijf dat de gezondheid en het welzijn van mensen voorop stelt. De kennis die we hierbij opdoen, willen we graag delen.” “Werknemers van Philips van over de hele wereld, van logistiek medewerkers tot leidinggevenden, laten hun werk liggen om een dagje met de kinderen in gesprek te gaan over de thema’s die in onze toolkit zitten. Over Philips wordt dan niet gepraat, het gaat erom dat de kinderen iets leren. Daar kunnen we eigenlijk niet vroeg genoeg mee beginnen. Zij gaan tenslotte over onze toekomst.”

Maurits Groen 57 jaar, Apeldoorn Directeur Maurits Groen Milieu & Communicatie

Maurits Groen

Door Marco van Nugteren Fotografie Kenan Zonnema

haalde Al Gore naar Nederland. “Als klein jongetje was ik al met duurzaamheid bezig. Toen ik zes jaar was, zamelde ik oud papier in, omdat ik hoorde dat je dat opnieuw kon gebruiken. Dat vond ik fascinerend. Destijds gooide iedereen alles op de stortplaats: glas, papier, noem maar op. Er werd niks hergebruikt. Jaren later koos ik de studie Politicologie om de middelen te krijgen iets aan het duurzaamheidsprobleem te doen. Dat was toen al zo groot dat ik vond dat we het moesten aanpakken. Uiteindelijk ben ik mijn eigen bedrijf begonnen: Maurits Groen Milieu en Communicatie. Daarmee wil ik mensen ervan bewust maken dat we de samenleving moeten verduurzamen.” “Al Gore wil dat ook. Hij is als geen ander in staat om de superingewikkelde milieukwestie op een aansprekende manier aan te snijden. Ik vond dat hij dit ook in Nederland moest doen. Het bleek echter ontzettend moeilijk om hem hierheen te halen. Dat kun

je je bijna niet voorstellen. Ik ben drie maanden bezig geweest om hem bij de première van zijn film An Inconvenient Truth te laten zijn. My God, er kwamen honderden mailtjes en telefoontjes aan te pas. Ik kon zelf bijna niet geloven dat het was gelukt.” “De première was in Tuschinski in Amsterdam, op vrijdag 6 oktober 2006. Gore heeft toen een toespraak gehouden. De kern van zijn verhaal is dat we de economie moeten verduurzamen. Als we doorgaan zoals we nu leven, blijft er voor onze kinderen en kleinkinderen veel te weinig over. We moeten dus veranderen. Gelukkig gaan steeds meer mensen zich dat realiseren. Na Gore’s toespraak explodeerde in Nederland de aandacht voor het klimaat. Hij heeft het duurzaamheidsprobleem hier op de kaart gezet.”






‘Jongeren willen investeren in een groenere, socialere wereld’

‘Initiatiefnemers zijn dwarsdenkers’

Marjan Sax 63 jaar, Amsterdam Adviseur in de goede doelensector

Rinske van Noortwijk 47 jaar, Zeist Medeoprichter en directeur van GreenWish

Marjan Sax

Door Geertje Cornelissen Fotografie Kenan Zonnema

biedt mensen een handvat om duurzaamheid in de praktijk te brengen. “Goede doelen steun je met je hart, vanuit je gevoel. Dat is lang een heersend idee geweest onder Nederlanders die iets wilden bijdragen aan een betere wereld. Nu zien mensen meer en meer in dat ook grondige kennis van zaken belangrijk is. Via de Donor Academy adviseer ik stichtingen en particulieren hoe zij hun geld duurzaam kunnen investeren. Laatst begeleidde ik een vrouw die zich wilde inzetten voor de bescherming van walvissen. Dan ga je na of het zinvol is om je vooral te richten op wetgeving die de walvisvaart verbiedt, of juist op de vissers die na het verbod ander werk moeten vinden. Uiteindelijk koos ze ervoor om beide doelen te steunen, zodat alle betrokken partijen er beter uit zouden komen. “Ik merk dat steeds meer jongeren affiniteit hebben met het investeren in een groenere en socialere wereld. Onlangs hield ik

een lezing voor pas afgestudeerden over hoe je filantroop wordt. Bij die toenemende belangstelling speelt internet een belangrijke rol. Grenzen vervagen en mensen met dezelfde idealen zoeken elkaar wereldwijd gemakkelijk op. Ze zijn niet beperkt tot hun eigen land of taalgebied.” “Als student was ik actief feministe. Nog steeds is het verbeteren van vrouwenrechten voor mij zeer belangrijk. Het is een misvatting om te denken dat je je daarmee op een afgebakende doelgroep richt. Als het goed gaat met vrouwen, dan gaat het goed met hun gezinnen en met hun omgeving. Om vrouwen wereldwijd te stimuleren in hun zelfstandigheid, heb ik begin jaren tachtig Mama Cash opgericht. Het fonds investeert in kleinschalige, vernieuwende projecten. Bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs en het tegengaan van besnijdenissen en mensenhandel. Tot nu toe heeft Mama Cash dertig miljoen euro geïnvesteerd in ruim zesduizend projecten.”

Rinske van Noortwijk geeft duurzame initiatieven een kans. “Acht jaar geleden had ik niet verwacht dat ik met mijn adviesbureau meer dan zevenhonderd duurzame initiatieven zou helpen. Bijvoorbeeld door ze in contact te brengen met bedrijven die met ze wilden samenwerken. Bij mijn vorige werk zag ik ontzettend leuke ideeën van mensen die niet wisten hoe ze hun project moesten aanpakken. Ik besloot ze te helpen. Samen met mijn zakenpartner Ineke van Zanten begon ik GreenWish. We wijzen eigenlijk nooit initiatieven af. Er zijn maar twee criteria: je moet het zelf doen en het moet bijdragen aan een betere wereld.” “Iedereen weet diep van binnen dat we zo niet kunnen doorgaan. We zitten nu niet op het goede spoor. Toch heb ik wel een positief wereldbeeld. Nu is duurzaamheid nog een nieuwtje, over een tijdje is het normaal. Ik merk dat steeds meer mensen een duurzaam initiatief willen uitvoeren. Gelukkig zijn er genoeg ambtenaren die de

Door Milou van Roon Fotografie Kenan Zonnema

kansen wel in zien, maar een grotere groep ziet duurzame initiatieven gewoon als een hobby. Er is een andere houding van de overheid nodig om te blijven ontwikkelen.” “Voor mij is duurzaamheid niet alleen het milieu. Dat zie je ook aan de projecten; we begeleiden iemand die een opleidingscentrum voor kippenboeren in Kameroen is gestart. Veel kip in Kameroen werd geïmporteerd. Dat is natuurlijk onzin, er kunnen daar prima kippen leven. Wij hebben geholpen om zijn plan concreter te maken, zodat het voor subsidiegevers duidelijker zou zijn wat het effect was van hun financiering. De initiatiefnemers zijn dwarsdenkers. Ze trekken zich niet zoveel aan van de rest en doen wat ze mooi vinden. Zulke mensen heb je nodig. Wij willen bedrijven en de overheid adviseren hoe ze het beste kunnen omgaan met duurzame initiatieven. Je moet namelijk wel de kans krijgen zelf de wereld te kunnen verbeteren.”

recycling

en toen

Philips & duurzaamheid Philips Lighting in Roosendaal werkt aan het project ‘TL-recycling’. Ronald Reunis, directeur Quality Manufacturing: “We willen alles zoveel mogelijk hergebruiken. We blazen bijvoorbeeld de fosforen uit de tl-lampen, zodat we het glas opnieuw kunnen gebruiken.”

was er licht...

Duurzaamheid heeft voor Philips Lighting drie betekenissen: zuiver produceren, energiebesparing en een lange levensduur van het product. Reunis: “Voor de vervanging van tl-lampen in tunnels en parkeergarages moet het wegennetwerk bijvoorbeeld worden platgelegd. Dat kost enorm veel geld. Als een lamp dan 55.000 uur (ongeveer zes jaar) langer kan branden dan een gewone tl-lamp (met een gemiddelde brandtijd van 20.000 uur) is dit in terugverdientijd veel gunstiger. Voor zowel consumenten als het milieu.”

Door Nikki Barten en Fabiënne Lantinga. Fotografie Philips Beeldbank

Dagelijks werken wereldwijd 190 wetenschappers van Philips Lighting aan duurzaamheidverbetering van de tl-lamp. De TL5 High Efficiency Eco is op dit moment de meest duurzame fluorescentielamp op de markt.

begin Alles klaar? Dan volgt de eindtest. De TL5 is de meest duurzame tl-lamp van Philips. Hij gebruikt tot 40 procent minder energie en kan 55.000 uur langer mee dan de gewone tl-lamp, die 20.000 uur lang mee kan.

Om duidelijk te maken dat de producten een bijdrage leveren aan een schoner milieu, heeft Philips het Green Flagshipvignet geïntroduceerd. Elk product dat voldoet aan de juiste voorwaarden krijgt het keurmerk.

Als de tl-lampen de test hebben doorstaan, worden ze ingepakt. De dozen worden gestickerd en op pallets geplaatst; klaar voor transport.

Zand wordt in een oven gesmolten tot glas en komt in buisvorm naar buiten. Hierna worden de buizen op de juiste lengte afgesneden.

Gas vervangt vervolgens de lucht in de buis. Daarna worden de buitenkanten gekit.

De buizen worden gevuld met een mengsel van fosforpoeders, waarna ze in een droogmachine gaan zodat het mengsel aan de buis gaat kleven. De mengverhouding van drie verschillende fosforpoeders bepaalt de kleur van het licht. Toevoeging van elementen als gas, kwik en zorgt er uiteindelijk voor dat de lamp brandt.

Nadat de buizen zijn gedroogd, komen er elektronische onderdelen in. Een spiraaltje met emitter, een witte pasta, zorgt dat de lamp gaat gloeien.

LED d.i. duurzaam international

MyAmbiance


MRI-scanner

de myambiance uitgekleed

fosfor

Door Monique Geerlings en Fieke van Doremalen Fotografie Philips Beeldbank

De MyAmbiance is de vervanger van de wattgloeilamp. De lamp heeft een levensduur van uur en verbruikt slechts twaalf watt. Hij is in Nederland sinds november op de markt.

60

25.000 2010

lichtpunt Naast financiële besparingen op huishoudelijk- en bedrijfsniveau, is er ook een grote bezuiniging op milieugebied. Philips verwacht dat de uitstoot van kooldioxide met miljoen ton kan worden verminderd doordat er minder energie verbruikt wordt en de lamp minder warmte afgeeft.

3,2

bespaar langer licht

Met zijn lange levensduur kan één lamp een bedrijf of huishouden een euro besparing van ongeveer per jaar opleveren.

115

De MyAmbiance bestaat - naast LED, elektronica en een koellichaam - uit fosfor. Hoe meer fosfor er in een lamp zit, hoe warmer en sfeervoller het licht is. Het gele gedeelte van de lamp bevat fosfor, dus de MyAmbiance heeft relatief gezien veel van deze materie. Fosfor is een uitputbare bron, maar wel recyclebaar. Lichtpuntjes: Hoeveel geld wordt bespaard met een LED-lamp? Een gemiddelde LED-lamp kost tussen de 25 en 40 euro. Als de lamp vier uur per dag brandt, is dit bedrag binnen één tot anderhalf jaar terugverdiend.

Hoeveel elektriciteit zet de LED-lamp om in licht? Een gloeilamp zet 8 procent van de elektriciteit om in verlichting, een LED-lamp 50 procent. De rest van het licht gaat verloren aan infrarood en warmte.

Kan een LED-lamp gedimd worden? Ja, de meeste LED-lampen zijn 100 procent dimbaar. Mag een LED-lamp gewoon in de vuilnisbak? Philips adviseert om de LEDlamp te recyclen en niet in de

vuilnisbak te gooien. Onder andere het koellichaam en de fosfor zijn herbruikbaar. Op de website www.wecycle.nl zijn alle inleverpunten voor de LEDlamp te vinden en ook voor andere elektrische apparaten.

MRIscan


MRI-scanner


Tweedehands

MRI-scanner

als nieuw Door Thomas Commeren en Anne de Haan Fotografie pag. 22-24 Thomas Commeren

door Sanne Stenvert

San Antonio en Cleveland, de nieuwe bestemmingen van de apparaten

Saarland, Duitsland Professor Dirk Pickuth is medisch directeur van de Caritaskliniek St. Theresia en directeur van het Instituut voor Diagnostische en Interventie Radiologie in het Duitse Saarland. “Wij werken met de laatste uitgave van de Philips-MRI, met de nieuwste hard- en software inclusief alle speciale bijhorende applicaties. Eind 2011 willen we één of twee nieuwe MRI-scanners aanschaffen.” Volgens Professor Pickuth kunnen er tot maximaal tweehonderd mensen per week worden onderzocht met de MRI. “Meteen na het onderzoek rapporteren wij het resultaat aan de kliniek, zodat de uitslag binnen één of twee uur bekend is. In vergelijking met andere landen, is onze productiviteit hoger en onze werkstroom beter opgezet. Deze procedure van PhilipsMRI-onderzoek en de analyse van de resultaten is ontzettend efficiënt gebleken.”

A

Als een MRI- of CT-scanner in een ziekenhuis net is warmgedraaid, wordt hij vaak vervangen vanwege klinische behoeften. De geavanceerde apparatuur verdwijnt niet. Refurbished Systems in Veldhoven, onderdeel van Philips Healthcare, biedt de scanners een nieuw leven. Maar Healthcare doet meer aan duurzaamheid. De grote, lichte fabriekshal in Veldhoven is opgedeeld in eilandjes. Half uitgeklede CT-scanners met een ontbloot ijzeren binnenwerk liggen klaar om te worden opgeknapt. In met lood beveiligde kooien testen medewerkers de beeldkwaliteit van röntgenapparaten. Op de buitenkant van de testkooien hangen papieren met namen als ‘San Antonio’ en ‘Cleveland’, de nieuwe bestemmingen van de apparaten. Een ritmisch gedreun

Astana, Kazachstan Doktor Chingiz is radioloog in het Almaty Hospital in Almaty, de voormalige hoofdstad van Kazachstan. Er is één Philips-MRI aanwezig. “De MRI is nieuw, maar over de kwaliteit van het apparaat kunnen wij nog niets zeggen, we zijn aan het kijken hoe het werkt”, vertelt dokter Chingiz. “Er zijn dagelijks twee radiologen in het ziekenhuis aanwezig. Zij zijn getraind in het bedienen van de MRI. De Philipstechnici zijn pas over enkele weken weer in Kazachstan.” Het ziekenhuis is één van de grotere in de omgeving. “We verwachten voor de MRI ongeveer 25 tot 30 patiënten per dag”, zegt Chingiz. “De radiologen hebben ziekenhuizen in Europa bezocht en een hoop verschillen gezien in behandeling . De meeste radiologieafdelingen in WestEuropese ziekenhuizen zijn voorzien van de laatste systeemsoftware, waardoor zij digitaal kunnen werken. In ons ziekenhuis werken we nog met echte foto,s, die handmatig worden geanalyseerd en gearchiveerd. Ook de registratie van patiënten van de MRI wordt in ons ziekenhuis handmatig gedaan.”

weerklinkt door een andere ruimte in de Brabantse fabriekshal. Dit is niet de roffel van iemand met een slechte muzieksmaak, maar het geluid van cryo- coolers die het helium in de MRIscanners tot -273 graden Celsius koelen. Jeroen Gruben is general manager van Philips Refurbished Systems. “Sommige ziekenhuizen vervangen hun apparatuur relatief snel, omdat ze veel bezig zijn met nieuwe behandeltechnieken”, legt hij uit. “Het is voor ziekenhuizen belangrijk dat ze de nieuwste apparatuur hebben. Als een machine na enkele jaren hier terugkomt, wordt ze helemaal gereviseerd. Alle nieuwe upgrades in hardware en software bouwen we opnieuw in.”

Trots De meeste machines die Philips vernieuwt, gaan naar de Amerikaanse en Europese markt. “Je verwacht dat

de gereviseerde machines naar ontwikkelingslanden gaan, maar in werkelijkheid zijn de scans meestal te prijzig voor ziekenhuizen in deze landen,” vertelt Gruben. “Een gerenoveerd systeem kost nog steeds tussen de 65 en 85 procent van de nieuwprijs.” In het werelddeel Azië is volgens Gruben nog het minste belangstelling voor de opgeknapte scans. “Vaak heeft dit te maken met beeldvorming. Naast onbekendheid met het concept refurbishment speelt soms trots een rol. Een gebruikt systeem ziet men als een ‘poor man’s decision’. Maar

hogere kans op genezing


MRI-scanner


‘de wereld wordt een grote zandbak’ Door Marieke van Willigen Illustratie Hiking Artist.com

ook in Azië ziet men steeds meer in dat gereviseerde machines bijdragen aan een duurzaamheid en bovendien goedkoper zijn.” De baas van Philips Refurbished Systems is hoopvol: “Wellicht dat er in de toekomst steeds meer bestemmingslabels met Aziatische plaatsnamen in Veldhoven gaan verschijnen.”

stroomverbruik Opknappen is niet de enige vorm van duurzaamheid in de gezondheidszorg. Ook stroomverbruik en welzijn vallen onder het domein van Philips Healthcare. Joost Maltha is manager communicatie van deze afdeling. “Nieuwe producten werken meestal sneller en gebruiken tot wel veertig procent minder stroom”, zegt hij. “Verder zie je dat de digitaliseringslag, die nu ook in de zorg speelt, een positieve impact heeft op het milieu. Een mooi voorbeeld is de grote landelijke digitalisering van borstkankeronderzoek. Vroeger werden röntgenfoto’s analoog

genomen. De film ontwikkelden we met chemicaliën. Tegenwoordig gaat alles digitaal. Dit heeft een groot effect op het vlak van duurzaamheid.” Maltha gaat nog een stapje verder: “Het is niet alleen beter voor het milieu; doordat de resoluties bij digitale foto’s hoger zijn, kunnen afwijkingen eerder worden geconstateerd. Ook zorgt de verbetering ervoor dat we borstkanker vaker ontdekken. Dat biedt een hogere kans op genezing.”

Tegenwoordig gaat alles digitaal

Atlanta, Amerika Robert Mandler is vice-president van Wellstar Health, een nietcommerciële organisatie die verschillende ziekenhuizen en medische genootschappen overkoepelt in Atlanta, Amerika. “Wij maken gebruik van dertien Philips MRI’s. Momenteel werken we aan een nieuw project voor mammografieën en scans voor vrouwen, hiervoor wordt de nieuwste Philipsapparatuur binnenkort geleverd.” Bij Wellstar kunnen 535 patiënten per week gebruikmaken van de aanwezige MRI’s. “De resultaten zijn binnen 24 uur beschikbaar. Binnen onze organisatie werken er dertig personen met de MRI. Zij hebben hier speciale certificaten voor behaald.” Volgens Mandler zijn de scanners in de ziekenhuizen dag en nacht beschikbaar. “We vinden dat de Philips-MRI’s ons van uitzonderlijk goede foto’s voorzien, waardoor wij op technologisch vlak zeer constant kunnen presteren. Ik heb maar weinig ervaring met het werken met de MRI in andere landen”, vertelt hij. “Ik heb wel ziekenhuizen in Nederland en in Oekraïne bezocht, de Nederlandse werkzaamheden lijken erg op die van Amerika. In Oekraïne zijn er echter beperkte hulpmiddelen wat betreft MRI en CT, hoewel dit in een positief opzicht lijkt te veranderen.”

De zeespiegel stijgt en de brandstoffen raken op, lezen we in de krant. Maar hoe is het echt gesteld met moedertje aarde? Een gesprek met iemand die het weten kan: Marco Oudijn (34), Wageningse bioloog. ‘Het komt weer in balans’. Hoe zit dat precies met de klimaatverandering? “Goede vraag, want eigenlijk weten we dat niet. We kunnen alleen constateren dát er iets aan de hand is, maar wát is niet helder. Instanties als Intergovernmental Panel on Climate Chance (IPCC) roepen heel hard dat de klimaatverandering komt door teveel CO2- uitstoot. Dat is niet onomstotelijk bewezen. Als je de grafieken goed bestudeert, zie je dat eerst de opwarming komt en daarna de CO2-uitstoot. De pieken lopen wel synchroon, maar het verband is niet zo duidelijk als men beweert. De klimaatverandering is een ingewikkeld verhaal, dat naar mijn idee veel te simplistisch wordt voorgesteld. Dat de ijskap smelt, kan onder meer komen door opwarming van de aarde. Maar het kan evengoed door wisselende vlekken op de zon komen, die een oorzaak kunnen zijn van warme en koude periodes.”

Dus de milieuproblematiek is een onduidelijk verhaal? “Nee, er zijn zeker concrete bedreigingen. We kunnen meer zeggen over ons ecosysteem. Het is wetenschappelijk aantoonbaar dat die uit balans is. Dat is niet zo vreemd. Als je alles maar uit de grond haalt, dat opgebruikt en niets terugstopt, wordt de grond onvruchtbaar. Al het leven vloeit eruit. Het gevolg is dat de wereld één grote zandbak wordt. Ieder mens heeft vruchtbare grond nodig om te kunnen leven. Uitputting van de grond is een serieuze bedreiging, maar geen terminaal probleem. Je kunt woestijngrond bijvoorbeeld weer vruchtbaar maken door de juiste irrigatie en bemesting. We kunnen het ecosysteem dus wel weer in balans krijgen.”

En de afvalberg? “Van afval heb ik geen verstand.”

Vindt u duurzaamheid een individuele kwestie of meer iets van de overheid? “Van allebei. Ik vind dat de verhouding individu-overheid in Nederland voldoende in evenwicht is. De overheid bemoeit zich al genoeg met ons, dat hoeven ze wat mij betreft niet nog meer te doen door allerlei wetten. Het bedrijfsleven is doordrongen van de waarde van duurzaamheid en past daar haar bedrijfsvoering en productie op aan. Duurzaamheid is in de mode en dat is maar goed ook. Voor milieuactivisten gaat alles te langzaam, maar ik vind eigenlijk dat het best goed gaat. En uiteindelijk komt het toch aan op het individu. Ik ben ervan overtuigd dat ieder mens handelt uit eigenbelang. Als langzamerhand het besef doordringt dat milieubewust gedrag ook eigenbelang is, zal iedereen daar collectief naar handelen. Of het te laat is of op tijd voordat dit besef grootschalig is doorgedrongen, weet ik niet. Maar ik ben positief. Het tij zal keren.”

interview

Get-gets d.i. duurzaam international

gadgets

enzo

Heeft uw MP4-speler na twee uur alweer honger? Niet echt handig, zo›n energieslurpend apparaat. Ook het milieu maakt u er niet blij mee. Geloof het of niet, het kan anders. beter.

Da’s lachen

L

acht u vaak in het vuistje? Nergens voor nodig; haal die hand gewoon weg! De Philips Sonicare AirFloss zorgt ervoor dat uw gebit een aanblik meer dan waard is. De luchtstraal spuit met water de laatste etensresten en andere vormen van tandplak weg. Gebruik het flosapparaat twee minuten per dag en zie het verschil. Philips Sonicare AirFloss De prijs is een lachertje, maar houd voor de zekerheid de website in de gaten›

Door Tom Hayes, Marieke Lauwers en Sanne Eijkhout Fotografie Philips Beeldbank


Zakbioscoop

P

ak de popcorn er maar bij, want met de GoGear MP4-speler Muse waant u zich in een ware bioscoop. Het 3,2 inch scherm past in een broekzak, maar geeft haarscherp beeld. Het levendige geluid, opgeleukt met de nieuwste technologieën, zorgt voor een complete bioscoopervaring. Genieten kan tot wel 24 uur dankzij de energiebesparingsmodus. GoGear MP4-speler Muse van 8 GB Prijs: € 169,99

top 5: gouwe ouwe James Bond: Goldfinger (1964) Scarface (1983) Once upon a time in the west (1968)

Stoom afblazen

Pulp Fiction (1994)

M

annen, strijk de vrouw te hulp! Met het nieuwste Philips stoomstrijkijzer in handige koffer is een bijdrage aan het huishouden zo geleverd. De diepste kreukels worden gladgestreken door indrukwekkende stoomwolken. Pas op, overenthousiast gebruik maakt de kleding vochtig. Ook mooi: het apparaat is gemaakt van recyclebaar materiaal.

Philips Stoomstrijkijzer (GC4491) Prijs: € 79,99

gadgets

One flew over the cuckoo’s nest (1975)

in de spotlight

sporten zonder kopzorgen

F

rustrerend, oortjes die tijdens het hardlopen of fietsen telkens uitvallen. Philips en O’Neill komen met de oplossing om zonder gedoe te genieten van uw muziek: een koptelefoon met extra hoofdband. Die zorgt er niet alleen voor dat de headset stevig vastzit, maar ook dat u hem nauwelijks voelt zitten. Philips O›Neill THE STRETCH headset met hoofdband Prijs: € 119,95

top 5: beste flossers Willeke Alberti Prinses Máxima Frans Bauer Arie Boomsma René van der Gijp

Z

iet niemand u staan? Dat is ’s nachts op de fiets niet zo handig. Gebruik de nieuwste Philips fietsverlichting en iedereen in een straal van zestig meter merkt u op. Iets te opvallend? Zet de LED lamp dan in de eco-stand. Hierdoor geniet u zes uur langer de aandacht, maar dan met net iets minder licht. Philips SafeRide LED fietsverlichting Prijs: € 119,-

top 5: lekker lang luisteren Michael Jackson - Thriller (13:43) Deep Purple - Child in time (10:20) Led Zeppelin - Stairway to heaven (10:00) Guns ’n Roses - November rain (09:08) Meat Loaf - Paradise by the dashboard light (08:28)


debat

een wereldbedrijf

gaat nooit te ver

d.i. duurzaam international Stelling 2.

Winst en duurzaamheid gaan niet samen Schoppink: Duurzaamheid is geen keuze, het is een must. Op de lange termijn betaalt het zich altijd uit. Zonder duurzaamheid zal onze economie op de lange termijn vastlopen. Scheijgrond: Uit filantropische overwegingen kan Philips niet te werk gaan, wij blijven een bedrijf. Het ideale is: winst halen uit duurzame producten. Deze win-winsituatie streven wij volop na.

Arie van Haak Jan-Willem Scheijgrond

‘Het ideale is: winst halen uit duurzame producten’

De partijen in het huidige kabinet schenken in hun partijprogramma’s weinig aandacht aan groene standpunten. Met deze regering lijken we niet te kunnen stijgen op de lijst van landen die het meest investeren in duurzame energie, waar ons land op dit moment de achttiende plaats bezet. Stelling 3.

Het huidige kabinet is een gruwel Scheijgrond: Zo zou ik het niet willen zeggen. Schoppink: Ik wel! Zelfs een land als Roemenië investeert meer in duurzame energie dan Nederland. Scheijgrond: Het kabinet werkt voor ons niet belemmerend. Wij zijn een wereldbedrijf en denken over de nationale grenzen heen.

Door Jarry Popelier, Stan Schrijen en Roel Klein Fotografie Pascal Merks (boven) & Linsey Popelier (onder)

De twee kemphanen Greenpeace en Philips gaan in debat over alle hete milieuhangijzers. Wordt het vechten of begraven zij de strijdbijl? Jan-Willem Scheijgrond, directeur Milieu & Veiligheid bij Philips in discussie met Kim Schoppink, campagneleidster van Greenpeace. Twee jaar geleden stapelde Greenpeace oude televisies en andere apparaten voor de deur van Philips. Gedumpt afval belandde in Afrika, verweet Greenpeace Philips. Hoe staat het er nu voor? Stelling 1.

‘Duurzaamheid is geen keuze, het is een must’

Philips doet het maximale aan duurzaamheid Schoppink: Philips is bezig met duurzaamheid, maar ze zouden nog meer kunnen doen. Zo produceert ze nog altijd veel CO2-uitstoot en is er te weinig recycling. Ze loopt wel voor op concurrenten, maar dat zegt misschien meer over de concurrenten dan over Philips. Scheijgrond: We zouden nog meer kunnen doen dan nu en daar zijn we dan ook volop mee bezig. Philips zegt dat dertig procent van hun inkomsten afkomstig is van zogenaamd groene producten. Maar past duurzaamheid wel in een winstmodel van een multinational?

De ecologische voetafdruk laat zien hoe groot het stuk aarde is dat je ‘verbruikt’ met je levensstijl. De gemiddelde Nederlander heeft een voetafdruk van 4,0 hectare terwijl het wereldgemiddelde ligt op 2,7 hectare. Stelling 4.

Nederland is niet begaan met duurzaamheid Schoppink: Niemand is tegen duurzaamheid, maar veel mensen zijn er niet bewust mee bezig. Scheijgrond: Philips probeert het zo makkelijk mogelijk te maken voor de consument. Het indraaien van een duurzame lamp is niet zoveel werk. Schoppink: Prima, maar Philips kan ook helpen door meer druk te zetten op de overheid. Jullie zouden meer met de vuist op tafel moeten slaan. Zo kan Philips meer druk op de overheid zetten voor scherpere milieuwetgeving. Scheijgrond: Dat is meer iets voor Greenpeace, maar wij zijn wel helder tegenover de overheid dat wij voor een ambitieus duurzaamheidbeleid zijn.

En de strijdbijl? Die lijkt heel diep begraven….

Kim Schoppink

Scheppink: We zitten op een lijn. Het was een prettig gesprek. Scheijgrond: Je bent altijd welkom in Eindhoven, Kim. Dat moet je weten.

debat

koffie kan d.i. duurzaam international

koffie

Door Janneke van Doorn en Renée Kusters Fotografie Philips Beeldbank

In slechts dertig seconden een heerlijke kop koffie met schuimlaag.

snelheid

Tijdens het productieproces van de Senseo wordt er rekening gehouden met duurzaamheid. De koffiemachine is gemaakt van gerecycled kunststof. Groen kopje koffie? Een optie is Bio Selection pads van Douwe Egberts. Aanschafffen? De Senseo kost € 99,99

In wit en zwart. Handig! De Senseo schakelt zich na dertig minuten automatisch uit.

greenlogo

kleurpalet


Eerlijk duurt het langst Hoe milieuvervuilend is een koe? En hoeveel water verspilt een golfbaan? Test hier uw kennis over duurzaamheid! Door Jarry Popelier, Lianne Brünken, Stan Schrijen en Roel Klein

1.

4.

2.

5.

De totale veestapel in Nederland windt per jaar 1,5 miljard kubieke meter biogas (methaan) naar buiten. Met de scheten van een koe in een jaar tijd kun je ook… a) een jaar lang koken op gas als gezin b) de verwarming een winter lang gebruiken c) een seizoen lang de lichtmasten bij PSV gebruiken d) een autoritje Amsterdam-Eindhoven maken

Sean Kingston knikkerde een paar weken terug met zijn jetski tegen een brug in Miami. De zanger hield er ernstige verwondingen aan over. Maar wat is de schade die hij heeft aangericht aan het milieu? Een dag op de jetski geeft evenveel uitstoot als een autorit… a) naar Chicago b) naar Madrid c) van vier keer om de Evenaar d) naar Melbourne

3. KOFFIEKOPPIE Het woord ‘koffie’ stamt van het Arabische ‘kahweh’, dat ‘kracht’ of ‘energie’ betekent. Nederlanders drinken gemiddeld 150 liter koffie per persoon per jaar.

KUNST Latte Art is koffie tot ware kunst verheven. De kunstenaar, de ‘barista’, schenkt met een speciale techniek de geschuimde melk in de crème van een espresso.

duurste De duurste koffie ter wereld is Kopi Luwak. Een kilo kost ongeveer vijfhonderd euro.

Duurzame meeneemkoffie Omdat het (h)eerlijk is! De CoffeeCompany, www.coffeecompany.nl Starbucks, www.starbucks.com

Simon Lévelt, www.simonlevelt.nl KEEK Twijnstraat 23 Utrecht, www.kunsteneerlijkekoffie.nl KEEK staat voor Kunst En Eerlijke Koffie. U kunt hier genieten van een eerlijke lunch en eerlijke koffie. Iedere zes weken houdt de lunchroom een wisselende kunstexpositie.

test uw kennis

In Libië is het grootste handgeverfde canvas ooit gemaakt (4.355 vierkante meter). Wat gaat er met het doek gebeuren? Het wordt gerecycled tot verkoopbare… a) duurzame wc-rollen b) duurzame boxershorts c) duurzame pennen d) duurzame boodschappentassen

Het onderhouden van een golfbaan kost veel water. Zeker in een droog gebied. Hoeveel water is hier precies voor nodig? De hoeveelheid water die in een droog gebied nodig is om een golfbaan één dag te onderhouden bedraagt… a) 10.000 liter b) 100.000 liter c) 2 miljoen liter d) 10 miljoen liter

Een GFT-kliko lijkt ‘milieuvriendelijk’, omdat je hiermee het natuurafval scheidt van huishoudelijke rotzooi. Maar bij het maken van zo’n bak komt een hoge CO2-uitstoot vrij. In Breda is daarom een bak van suikerriet gemaakt. Hoeveel bespaart dat op de CO2-uitstoot ten opzichte van de standaard kliko’s? Een bak van suikerriet bespaart gemiddeld zo’n… a) 20 kilo CO2 b) 70 kilo CO2 c) 130 kilo CO2 Maak kans op ÉÉn van de drie Philips SafeRide® LED Fietsverlichting! stuur de antwoorden vóór 1 nov. 2011 naar Philips, afdeling Communicatie, Antwoordnummer 10333, 5600 VB Eindhoven


en jongeren


en jongeren

Waar maken jongeren zich zorgen over: 84 procent het eigen leven, 46 procent klimaatverandering medestanders te vinden onder de studenten van de Erasmus Universiteit: “De meesten denken vooral aan hun eigen belang op korte termijn in plaats van het collectieve belang op lange termijn.” Dat eigenbelang een prominente rol speelt in de denkwijze van jongeren over duurzaamheid, blijkt ook uit cijfers van het Wereld Natuur Fonds (WNF). Deze organisatie vroeg aan 1006 jongeren waar zij zich zorgen over maken. Met stip bovenaan stond ‘het eigen leven’ met 84 procent, klimaatverandering volgde met 46 procent. Verschillende belangen

groene wereld Ik zit liever op mijn brommer Door Karlijn Kuijpers, Maarten de Jong en Stephanie Herman. Fotografie Jasper van Bladel

‘Jongeren zijn de toekomst’ en ‘een betere wereld begint bij jezelf’ zijn klassieke kreten. Wanneer deze twee clichés samenvallen, ligt dé oplossing van de duurzame wereld dus bij de jeugd. Maar hoe denkt de nieuwe generatie daar zelf over? Vorig jaar liepen op 21 april plots 25 schapen over de campus van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. De studentenorganisatie GreenEUR probeerde met deze actie aandacht te vragen voor de Dag van de Aarde. De leden willen

andere studenten milieubewust maken en de Rotterdamse universiteit een groen tintje geven. Tot op heden lukt dat aardig. De organisatie heeft inmiddels een achterban van vijfhonderd studenten en het bestuur van de opleiding staat meer open voor verandering. Zo wil de universiteit in 2012 de helft van haar inkopen verantwoord doen. Aanhangers

Volgens Marc Overgaauw, marketingmanager van GreenEUR, is het echter niet eenvoudig om

Maar wat zeggen de jongeren zelf? Een rondje op straat leert dat de term duurzaamheid moeilijk is te definiëren. Veel jongeren komen niet verder dan de combinatie ‘natuur en milieu’ en ‘zuinig omgaan met hulpbronnen’. ‘Toekomstige generatie’ valt geen enkele keer. “Ik weet niet eens wat het is”, antwoordt de vijftienjarige Joost Huisman als we hem vragen of hij duurzaamheid belangrijk vindt. Robin de Putter (16) scheidt zijn afval, maar daar blijft het bij. Benzine heeft bij hem meer prioriteit dan natuurlijke hulpbronnen. “Je moet ook plezier hebben in het leven en dat heb ik als ik op mijn brommer zit”, vindt hij. De zeven jaar oudere Irene Koelewijn (23, kleuterleidster) maakt zich juist wel druk om haar ecologische voetafdruk. Ze kiest bewust voor tweedehands meubels en gebruikt haar apparaten energiezuinig. Daarvoor heeft ze twee goede redenen: “Geld speelt een belangrijke rol, maar ik zie het ook als mijn verantwoordelijkheid om zo goed mogelijk te zijn voor de natuur.” Heilig doel

Verantwoordelijkheid, dat is het onderwerp waar het om draait. Want wie is er eigenlijk aansprakelijk voor de duurzame ontwikkeling van Nederland? WNF becijferde dat 72 procent van de ondervraagden vindt dat de politiek de belangrijkste rol heeft in de totstandkoming

van een groener land. Gevolgd door bedrijven met 65 procent. De burgers zijn volgens 62 procent degenen die zich in moeten zetten voor een duurzame samenleving. Thijl Klerkx is zo’n jongen die zich inzet voor een betere wereld. Hij heeft een heilig doel. De zestienjarige Amsterdamse gymnasiast richtte in april een eigen bedrijf op dat gespecialiseerd is in verantwoord ondernemen. Hij bezorgt samen met een 23-jarige studente per bakfiets biologisch voedsel aan huis. “Je kunt mensen niet dwingen om hun leven aan te passen, maar we kunnen het wel aantrekkelijker maken om bijvoorbeeld biologisch te eten”, geeft hij aan. “Ik probeer het goede voorbeeld te geven.” Klerkx beseft wel dat je realistisch moet zijn in mogelijkheden. “Je kunt niet honderd procent CO2-neutraal zijn.” Boomknuffelaars

Innoveren is voor Klerkx een speerpunt. “Duurzaamheid is nu nog een niche, maar er zit absoluut potentie in. Ik krijg wekelijks aanvragen voor een interview en moet zelfs mensen teleurstellen. Dat geeft aan dat het leeft bij de Nederlandse bevolking”, juicht de tiener. Maar marketingmanager Overgaauw ziet de toekomst wat minder rooskleurig in. Hij stelt dat er nog veel moet gebeuren voordat duurzaamheid af is van het geitenwollensokkenimago. “Het echte omslagpunt komt pas als de sociale druk toeneemt. Als milieubewust zijn de heersende norm wordt, zal iedereen zich daar naar gedragen. De vooroordelen zijn de laatste jaren minder geworden, maar mensen die groen leven worden toch nog gezien als boomknuffelaars. Je hebt lef nodig om ervoor uit te komen dat je duurzaam bent.”

je kunt mensen niet dwingen


en stormen die het land verwoesten.”

column

:aineK ni etsivitcakeitilop ne -ueilim d.i. duurzaam international

eitaler ed laz ainneced latnaa nee nenniB" oz ten golroo ne neffotsdnorgFotografie ,ueilim nessuElmke t Hendrix ew eid eitaler ed sla nekjil dnekerpsfleznav ,nethcernesnem nessut neiz gaadnav Ook de redactie ".ederv ne eitarvan comedd.i. laat zo

colofon

column

8 mha

ahm 19,0

Beatrijs Ritsema

,yrennalF miT :reppahcsnetew

uoz eJ .naag dnar ed revo nennuk eW" nesnem tad nepoh uoz eJ .tein nav nepoh Fotografie Ronald Hoeben neeg si teH .neruebeg teom re taw neiz si teH .kjilieom tein si teH .ednuksiw eregoh ed revo kjilnegie taag teH .ruud oz tein sflez ".tkned dlerew ed revo ej poraaw reinam

Hoeveelheid vruchtbare grond en wateroppervlakte Renée Kusters (chef-redacteur) beschikbaar per persoon, uitgedrukt mondiale hectares 5,4in hectare

ahm 8,6

Over mijn ecologische voetafdruk maak ik me weinig illusies. Ik hoor niet bij de mensen die stad en (platte)land afstropen om groenten van het seizoen te scoren. In de winter koop ik graag uit Kenia ingevlogen peultjes. Daarmee vergroot ik de wereldwijde CO2-uitstoot, maar ik demp mijn schuldgevoel door de aardbeien ’s winters te laten staan (dan zijn ze toch niet lekker) en rustig aan te doen met de aanschaf van nieuwe spullen. Ik ben de trotse bezitter van een paar schoenen van twintig jaar oud. De bank, het meubilair in het algemeen, de muziekinstallatie (inclusief pick-up en cassettedeck), het koffiezetapparaat – het dateert allemaal van jaren her. Zolang het nog functioneert, hoef je het ook niet te vervangen. Voor dit vertoon van zuinigheid en hergebruik geef ik mezelf stiekem een schouderklopje. Is het niet de ongebreidelde menselijke consumptiezucht die ten grondslag ligt aan de dreigende opwarming van de aarde? Nou, aan mijn afgetrapte huishouden zal het niet liggen! Fout natuurlijk. Oude apparaten zijn helemaal niet milieuvriendelijk, want ze slurpen energie. De nieuwste modellen auto, ijskast, (af)wasmachine, televisie, dvd, laptop enzovoort zijn vele malen energiezuiniger dan de vroegere modellen. Als je het zo bekijkt, zijn de early adopters, de mensen die in de rij staan om als eerste een nieuw apparaat te kopen, de ware duurzaamheidsadepten: zij weten precies wat goed is voor de planeet en, ook niet onbelangrijk, ze houden intussen met hun consumptiepatroon de economie draaiende. Over Philips ging vroeger het broodje-aap-verhaal dat die knappe ingenieurs allang de eeuwige gloeilamp hadden uitgevonden, maar dat die niet in productie werd genomen, omdat de gloeilampindustrie daarmee zichzelf de das zou omdoen. Het uitvinden van een perpetuum mobile is onmogelijk, maar wel kregen we de spaarlamp, bijna even goed als de eeuwige gloeilamp. Het nadeel van de spaarlamp is dat hij er zo lang over doet om op lichtsterkte te komen. Heel vervelend als je alleen maar even in de kelder of op de wc moet zijn. De EU wil een eind maken aan de gloeilamp als zodanig. Ik heb een voorraadje aangelegd. Misschien kan deze duurzaamheidsfout mij worden vergeven, als ik beloof om het nieuwste model breedbeeldtv te kopen.

Zij weten precies wat goed is voor de planeet

Beatrijs Ritsema

etkalvrepporetaw ne dn seratceh elaidnom ni tkurdegt

haar voetsporen achter op de aarde. Hier ziet u hoe groot die voetsporen zijn. Nieuwsgierig naar uw eigen voetafdruk? Kijk op www.wnf.nl Barack Obama, president van de VS:

“Nu is het moment om samen onze planeet te redden. LatenWangari we onzeMaathai, kinderen geen milieu- en politiekactiviste in Kenia: wereld geven vol waterrampen, hongersnoden en stormen die het landeen verwoesten.” "Binnen aantal decennia zal de relatie

ahm 1,1

de eeuwige gloeilamp

colofon

tussen milieu, grondstoffen en oorlog net zo

Fieke van Doremalen (redacteur) 4,1 hectare

Thomas Commeren Tom Hayes vanzelfsprekend lijken als de relatie die we (redacteur) (redacteur) 4,1 hectare 5,3mensenrechten, hectare vandaag zien tussen

democratie en vrede."

0-1.5 mha

Roel Klein (redacteur) etkalvrepporetaw 4,5 hectare

1.5-3.0 mha

.)ahm(

Sander Trum dn(redacteur) org erabthcurv 5,4 hectare

Sanne Stenvert

8 mha

ed ne diehleeveoh e(redacteur) d roov taats kurdfateov eD 4,1 hectare seratceh elaidnom ni tkurdegtiu ,nekiurbrev dnal nee nav srenowni eid

3.0-4.5 mha 4.5-6.0 mha 6.0-7.5 mha

Bea Nobbe (docent taalbeheersing) 4,8 hectare

7.5-9.0 mha

Dolf de Weijer (redacteur) 5,1 hectare

9.0-10.5 mha >10.5 mha Geen gegevens

Jarry Popelier (chef-redacteur) 6,7 hectare

Janneke van Doorn (redacteur) 4,7 hectare

Pascal Merks (beeld) 3,8 hectare

1,1 mha

Lianne Brünken (redacteur) 3,6 hectare

Nikki Barten (redacteur) 6,0 hectare

De voetafdruk staat voor de hoeveelheid vruchtbare grond en de wateroppervlakte die inwoners van een land verbruiken, uitgedrukt in mondiale hectares vruchtbare (mha). Hoeveelheid

Elmke Hendrix (hoofdredacteur) 4,2 hectare

grond en wat beschikbaar per persoon, uitgedrukt i

Jolein van der Ven (adjuncthoofdredacteur) 2,5 hectare

Geertje Cornelissen (hoofd beeldredacteur) 3,5 hectare

Marieke van Willigen (docent journalistiek) 5,8 hectare

Stephanie Herman (redacteur) 3,6 hectare

0-1.5 mha Nathalie Daamen

Maarten de Jong (redacteur) 4,3 hectare

(beeldredacteur)

3.2 hectar

1.5-3.0 mha 3.0-4.5 mha

Paul le Blanc (docent vormgeving) 4,2 hectare

Karlijn Kuijpers (beeldredacteur) 2,9 hectare

Fabiënne Lantinga (redacteur) 3,6 hectare

Marco van Nugteren (redacteur) 5,0 hectare

Marieke Lauwers

4.5-6.0 mha (redacteur)

3,5 hectare

6.0-7.5 mha

Kristie Raaijmakers (chef-redacteur) 6,7 hectare

Monique Geerlings (chef-redacteur) 4,0 hectare

7.5-9.0 mha 9.0-10.5 mha

Sanne Eijkhout (redacteur) 4,4 hectare

Monique den Hamer (beeldredacteur) 4,0 hectare

Anne de Haan (chef-redacteur) 4,1 hectare

Milou van Roon (redacteur) 4,9 hectare

Michelle Veeren (redacteur) 2,8 hectare

>10.5 mha

Stefan Bosson (chef-redacteur) 5,3 hectare

Geen gegevens Stan Schrijen (redacteur) 7,0 hectare

Fotografie cover en back: Pascal Merks. Fotografie: Jasper van Bladel, Kenan Zonnema, Linsey Popelier, Marjolein Vugts en Ronald Hoeben. Illustratie: Hiking Artist.com. Met medewerking van: Veronique van Campen (bladenmaker, vormgeving en layout), Trea Scholten (bladenmaker, eindredactie), Jan van Beek (layout en dtp) en Eric Drent (Philips). Dit blad is gedrukt door ZuidamUithof Drukkerijen op Fastprint FSC-gecertificeerd papier met afbreekbare inkten.

D d

Derdejaarsstudenten van

maakten D.I. voor

groene bril Duurzaam International van jongeren debat Greenpeace en Philips 4 mensen met passie up-to-date prangende kwesties de missie van

Recommend Documents