Grip op ongrijpbare virussen
Annelien Roenhorst
FES Virus consortium
Vraag Wie heeft wel eens last gehad van een virus? Wie heeft wel eens een virus gezien?
Virussen
Tobamovirus
Nepovirus
Afmetingen
Virus Ø 30 nm
10 miljoen
Voetbal Ø 30 cm
Aardbol Ø12000 km
Virussen: niet zichtbaar wel waarneembaar
Detectie en identificatie
Electronenmicroscopie Symptomen op toetsplanten
R-PAGE
Serologie (ELISA)
Moleculaire biologische methoden
Conventionele PCR
Sequencing
Real-time PCR (TaqMAN)
Sequentie-analyse
Detectie en identificatie van virussen Gebaseerd op indirecte aanwijzingen (hoog abstractieniveau) Combinatie van toetsen / technieken Positieve controles / referentiemateriaal Negatieve controles Hoge eisen aan betrouwbaarheid toetsen (validatie)
FES virusconsortium Virussen
▪Nucleïnezuur: RNA/DNA ▪Eiwitmantel
Viroïden
▪Circulair RNA-molecuul
Fytoplasma’s
▪Eéncellig organisme ▪Celmembraan ▪Niet kweekbaar
Aandachtsgebieden (Q-organismen) Virussen • Genus Nepovirus • Genus Potexvirus • Genus Potyvirus • Genus Tospovirus • Genera Begomovirus, Crinivirus, Torradovirus (WP3 insecten) Viroïden • Genus Pospiviroid (WP2 + WP3) Phytoplasma’s • Appel, peer (WP2) • Aardbei, perzik (WP3)
Bemisia tabaci
FES ‘Versterking infrastructuur plantgezondheid’ Wat heeft FES opgeleverd? • Drie concrete praktijkvoorbeelden • Infrastructuur Wat zijn de uitdagingen?
Arabis mosaic virus in bloembollen Probleem IIAII-status in EU Detectie in lelie door China (Q-status) Dreiging handelsbarrière
ArMV in tulp
Verdienste FES Beschikbaarheid van meerdere gekarakteriseerde isolaten ArMV Snelle ontwikkeling, validatie en implementatie RT-PCR (BKD) Export niet in gevaar dankzij garanties door toetsing leliebollen
Strawberry witches’ broom phytoplasma Probleem IAI-status in EU Toets: niet specifieke biologische toets Behoefte aan snelle specifieke toets (nVWA-Plant, Naktuinbouw) Onderzoek FES (PRI) Identiteit gebaseerd op symptoombeschrijving Geen eenduidige genetische kenmerken Minimaal zes fytoplasma’s in aardbei die mogelijk heksenbezem veroorzaken – welke is witches’ broom?
Strawberry witches’ broom phytoplasma Verdienste FES Generieke detectiemethode voor phytoplasma’s (PRI, PPO) Identificatie door sequentie-analyse Potentiële verdienste FES Publicatie resultaten Bespreking in werkgroep PFC (EU) Aanpassing fytorichtlijn Mogelijk verenging maatregelen Kostenbesparing op toetsing in certificeringsprogramma’s
Pospiviroïden in tomaat Probleem Potato spindle tuber viroid: IAI-status in EU Pospiviroïde-vondsten in tomaat vanaf 1989 Geen methode om identiteit vast te stellen Herkomst niet te achterhalen Onderzoek (Divisie Plant nVWA ) Ontwikkeling RT-PCR toets voor detectie en identificatie Survey in bloemisterijgewassen Grootschalige besmetting in 2006 Analyse verkregen data
Pospiviroïden in tomaat Medeverdienste FES Verzamelen en karakteriseren van andere isolaten Fylogenetische analyse Bloemisterijgewassen infectiebron voor tomaat Identificatie nieuwe ‘pathway’ voor introductie en verspreiding Epidemiologische kennis voor PRA Behoud en toegang kennis
Solanum tuberosum
Solanum jasminoides
Brugmansia spp
Physalis peruviana
Verdienste Infrastructuur Plantenvirologie Nationale referentiecollectie (Q-) virussen, viroïden, fytoplasma’s • Systematische beschrijving • Betrouwbare data • Toegankelijk via Q-bank • Isolaten fysiek beschikbaar
Verdienste Infrastructuur Plantenvirologie Referentiecollectie Kennis en isolaten bewaard en toegankelijk Snelle ontwikkeling, implementatie en validatie van toetsen Slagvaardig door ‘operationele’ expertise Samenwerking tussen virologen bevorderd Internationaal gezaghebbend en interessant als partner Voorwaarde voor NRL en ISO 17025 accreditatie
FES Virus consortium – De uitdaging! Bloembollenkeuringsdienst NAK Naktuinbouw Divisie Plant nVWA Praktijkonderzoek Plant en Omgeving Plant Research International Wageningen Universiteit
Voetbal Elftal
Elftal in actie
Succes!
