Grip krijgen op netwerken
Anne Gillen
Leermodule
NL
Grip Krijgen op Netwerken
Dit leermiddel is ontwikkeld in het kader van het Development of Innovation project:
Career Learning as a Success Factor for Lifelong Learning 2010-3662/001-001
www.careerlearning.eu © CLLL 2012
Projectpartners: Oostenrijk België Finland Duitsland Nederland Polen Schotland Spanje
SAB Ausbildungsberatung, Graz Monika Neuhauser Dienst Beroepsopleiding, Brussels Tanja Biebaut Kokkolan Kauppaopisto, Kokkola Natascha Skog Volkshochschule Mainburg Matthias Bendl Landstede, Zwolle Theo van Geffen (Projectcoördinator) Spoleznawyzsza Akademia NAUT, Łódź Marta Kedzia, Grazyna Budzinska, Malgorzata Klimka Adam Smith College, Kirkcaldy Anne Gillen ITG Tajamar – Madrid Santiago García Gutiérrez
Alle materialen van dit eindproduct zijn collegiaal overeengekomen door alle projectpartners.
Dit project is gefinancierd met steun van de Europese Commissie. Deze publicatie weerspiegelt alleen de visie van de auteur, en de Commissie kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor het mogelijke gebruik van de informatie die het bevat.
2
Grip Krijgen op Netwerken
Inhoudsopgave Introductie
4
Leerresultaten
5
Doelgroep
5
Hoe de stof te gebruiken
5
Inhoud
6
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 1
7
Stof Werkgroep 1
9
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 2
18
Stof Werkgroep 2
19
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 3
27
Stof Werkgroep 3
28
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 4
34
Stof Werkgroep 4
35
Bronvermelding
41
3
Grip Krijgen op Netwerken
Introductie Leerlingen realiseren zich maar al te goed hoe moeilijk het kan zijn een baan te vinden en een succesvolle carrière op te bouwen, vooral in tijden van economische recessie. Het opbouwen van effectieve netwerken kan hen daarbij helpen. Feedback van personeel en studenten, die hebben deelgenomen aan het Career Learning project, toont echter aan dat studenten het belang van netwerken vaak niet begrijpen en er onaangename associaties bij hebben: “Dat is gewoon wie je kent”; “Het gaat om het gebruiken van mensen om te krijgen wat je wilt.” Door middel van het werken met deze materialen hopen we dat onze leerlingen zullen begrijpen: (a) dat zij al uitgebreide, onbewuste netwerken hebben door relaties met andere mensen; (b) dat goed netwerken gebaseerd is op authentieke relaties en degelijke waarden, zoals integriteit en wisselwerking; het helpen van anderen en hen toestaan jou te helpen; (c) het belang van de verborgen arbeidsmarkt en het belang van netwerken om toegang hiertoe te krijgen. Daarnaast zouden zij de kennis en vaardigheden moeten verkrijgen, die hen zullen helpen hun eigen netwerken op te bouwen, zelfs wanneer zij nog studeren. De stof is niet bedoeld als een uitputtende gids over netwerken, maar eerder een uitgangspunt dat leerlingen bekendmaakt met het onderwerp en enkele sleutelbegrippen. De stof en voorgestelde activiteiten die hier worden gepresenteerd zijn slechts bedoeld als kader. Wij hopen dat gebruikers het materiaal zullen aanpassen en uitbreiden en het zullen presenteren op een manier die het best past bij hun eigen leerlingen en situaties. Wij zien graag uw opmerkingen en suggesties voor verbetering tegemoet.
4
Leerresultaten Dit leermiddel bevat informatie en oefeningen, onderverdeeld in vier leerpakketten, die leerlingen door de beginselen van netwerken helpt. Leerlingen zullen inzicht krijgen in: 1
Wat goed netwerken is;
2
Waarom netwerken belangrijk is;
3
Welke netwerken zij al hebben;
4
Hoe zij netwerken kunnen ontwikkelen die hen helpen hun carrièredoelen te bereiken.
Doelgroep Dit leermiddel richt zich op leerlingen in de leeftijd van 16 tot 22 jaar, die beroepsonderwijs of -training volgen. Hoe het ontwikkelde materiaal te gebruiken? De stof is bedoeld om geïntegreerd te worden in het leerprogramma van de studenten en gedoceerd te worden door docenten die ervaringen met netwerken in hun vakgebied kunnen delen. Het kan echter ook discreet worden overgebracht, bijvoorbeeld als onderdeel van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan, en door andere professionals zoals begeleiders, loopbaanadviseurs, enz. Het bereik zal sterk verhoogd worden als mensen uit de arbeidsmarkt hier ook bij worden betrokken; lokale werkgevers zouden bijvoorbeeld kunnen worden uitgenodigd om te praten over hun wervingspraktijken, en voormalige studenten zouden hun ervaringen met het vinden van werk door middel van netwerken kunnen delen. Hoewel sommige activiteiten individueel kunnen worden gedaan, zullen studenten het meeste voordeel ondervinden als ze samenwerken, van elkaar en van de docent leren door het delen van ervaringen, discussiëren en met elkaar communiceren. Het ontwikkelde materiaal is hier gepresenteerd in boekvorm, maar kan ook prima in Powerpoint beschikbaar worden gemaakt en gebruikt. Het materiaal is niet ontwikkeld met een formele beoordeling van het leren in het achterhoofd. Het moet echter mogelijk zijn een geschikte manier van beoordeling te ontwikkelen waarbij erkenning van het leren nodig is.
5
Inhoud
Werkgroep 1
Wat is netwerken? Je hebt al een netwerk. Waarom is netwerken belangrijk? Hoe werkgevers het liefst werven. De omvang en het belang van de ‘verborgen arbeidsmarkt’. Enkele verhalen over netwerken. Wat goed netwerken is en wat het voor je kan betekenen.
Werkgroep 2
Mijn eigen netwerk – die ik al zonder moeite heb opgebouwd – hoe ziet die eruit?
Werkgroep 3
Van onbewust naar bewust netwerken. Voorbeelden van bewust netwerken. Het is nooit te vroeg om te starten – enkele regels voor succesvol studentnetwerken. Student visitekaartjes. Het gaat niet alleen om banen – werkervaring krijgen is ook belangrijk.
Werkgroep 4
Enkele regels voor succesvol studentnetwerken. Verschillende methoden van netwerken. Authenticiteit – wees trouw aan je eigen aard en persoonlijkheid. Hoe te beginnen – enkele tips voor studentnetwerkers.
6
Grip Krijgen op Netwerken
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 1 Activiteit 1
Activiteit 2
Activiteit 3
Activiteit 4
Doelen IJsbreker bedoeld om: - gevoel van eenheid te creëren; - actieve leeromgeving te creëren; - lol te hebben - studenten op hun gemak te laten voelen - idee introduceren om nieuwe relaties op te bouwen. - ontdekken wat basisopvatting van netwerken is voor studenten; - studenten stimuleren na te denken over wat netwerken is - samenwerkend leren stimuleren. - actieve leeromgeving handhaven; - opvatting van bestaande netwerken van studenten introduceren.
Tijd 5 min.
Opmerkingen Kan worden uitgebreid indien tijd het toelaat – studenten wisselen van plek en stellen zich aan enkele anderen voor.
Materiaal -
10 min.
Docent leest antwoorden voor, vraagt uitleg enz., maar oordeelt niet of iets goed of fout is
Post-it notes Flip-over papier op de muur of andere manier om post-its te presenteren.
5 min.
Een prijsje kan worden uitgereikt aan de ‘last man standing’.
- nadenken/discussie stimuleren over waarom werkgevers vacatures vaak liever niet adverteren; - samenwerkend leren stimuleren.
5 min.
Deze activiteit heeft 3 onderdelen. In het 2e en 3e deel worden studenten geleidelijk uitgeschakeld. Sommigen zullen na het eerste punt gaan zitten (en blijven zitten). Na elke ‘ronde’ gaan er meer zitten totdat er nog 1 of 2 (of niemand!) over blijven. Indien mogelijk kan het filmpje waarin lokale werkgevers praten over hun wervingspraktijken na deze activiteit worden getoond. Of lokale werkgevers kunnen worden uitgenodigd om rechtstreeks tot de groep te spreken. Als beide opties niet mogelijk zijn, kunnen quotes van de werkgever worden gebruikt. Docent vraagt tweetallen hun antwoorden met de groep te delen. Daarna
7
Video (indien beschikbaar)
Grip Krijgen op Netwerken
15 min.
volgt discussie van studentantwoorden en redenen gegeven in de opsomming. De namen/situaties moeten zodanig worden veranderd dat ze de lokale taal/cultuur/situatie weergeven.
- studenten aanmoedigen hun eigen redenen op te stellen om te netwerken; - samenwerkend leren stimuleren.
5 min.
Anderen kunnen makkelijk worden geïntroduceerd. Docent vraagt tweetallen hun redenen met de groep te delen.
- nieuwe opvattingen checken over wat netwerken volgens studenten is.
10 min.
Casestudy’s - studenten helpen te begrijpen hoe netwerken in de praktijk eruitziet, in hun eigen lokale gemeenschap, en het te vertalen naar hun eigen situatie.
Activiteit 5
Activiteit 6
Activiteit 7
Discussie van studentantwoorden en redenen gegeven in de opsomming volgt. Beslissingen van studenten om hun oorspronkelijke definities te veranderen (of niet) biedt de basis voor een groepsdiscussie. Docent vraagt door en vat sleutelbegrippen voor studenten samen voordat hij de definitie van D’Souza presenteert. Verdere discussie kan volgen: “Ben je het ermee eens/oneens?” Wat vind je van de nadruk op waarden en het helpen van anderen?” Tutoren dienen te zijn voorbereid hun eigen ervaringen/kennis van de verborgen arbeidsmarkt te delen.
- begrip van studenten over netwerken in de praktijk uitbreiden en uitdiepen door de mogelijk te bieden voor het delen van persoonlijke verhalen; - het leren in verband brengen met echte ervaringen - samenwerking stimuleren.
8
Deze kunnen worden vergroot en afgebeeld als posters zodat studenten zich door de klas bewegen tijdens de discussie -
Materiaal activiteit 2 – ‘muur’ van post-it antwoorden
-
Grip Krijgen op Netwerken 1
Wat we zullen leren Tijdens onze sessies over Netwerken zullen we deze vragen behandelen: 1
Wat
is goed netwerken?
2
Waarom
is het belangrijk om te netwerken?
3
Welke
netwerken hebben we al?
4
Hoe
kunnen we netwerken ontwikkelen die ons helpen onze carrièredoelen te bereiken?
Wat is netwerken? Activiteit 1: Het bouwen van ons netwerk I. II. -
Richt je tot iemand anders in de groep – bij voorkeur iemand die je niet kent. Introduceer jezelf om de beurt: (Schud elkaars hand) Hoi, mijn naam is … Ik houd van … Ik houd niet van … Ik ben benieuwd of je ... (kom één ding over die persoon te weten)
9
Grip Krijgen op Netwerken
Activiteit 2: Wat is netwerken? III.
Deel je opvattingen over wat het woord ‘netwerken’ voor jou betekent met een partner.
IV.
Maak de zin ‘netwerken is …’ af op de post-its die de tutor je geeft en plak ze op de muur.
We komen hier later op terug.
Activiteit 3: Jouw eigen netwerk I.
Schrijf alle namen op van mensen die je persoonlijk kent wiens voornaam begint met de letter T. Wie heeft het hoogste totaal?
II.
Ga allemaal staan. Blijf staan als je iemand kent, die je kan helpen als je:
-
iemand nodig hebt die voor je kat zorgt als je op vakantie bent; €20 wil lenen voor je studiebeurs; een tijdelijke slaapplek nodig hebt; advies nodig hebt over een persoonlijk probleem; advies nodig hebt over wat je na je opleiding zult gaan doen; een aanbeveling nodig hebt voor een baan.
Als je nog steeds staat, dan heb je al een zeer goed persoonlijk netwerk! III. -
Ga allemaal staan. Blijf staan als je iemand kent die … verkoper is in een winkel; verpleegster, dokter, hulpverlener is; manager is binnen een bedrijf; predikant, priester, imam is.
Als je nog steeds staat, dan heb je al een zeer breed netwerk!
10
Grip Krijgen op Netwerken
Waarom zou ik netwerken? Het is een feit dat de meeste banen nooit geadverteerd worden; deze worden ingevuld door de ‘verborgen arbeidsmarkt’. Onderzoek toont aan dat zo’n 70% van de vacatures niet geadverteerd wordt. Dat betekent dat de meeste werving plaatsvindt op de verborgen arbeidsmarkt. Als je de nietgeadverteerde arbeidsmarkt weet aan te boren, dan heeft je zoektocht naar een baan dus veel meer kans van slagen. “Je kunt alleen via mond-tot-mond reclame over deze banen te weten komen, en mond-tot-mond reclame betekent netwerken.” (Katherine Hansen, Quintessential Careers website)
Activiteit 4: De verborgen arbeidsmarkt Waarom denk je dat veel werkgevers vacatures liever niet openlijk adverteren – via kranten, arbeidsbureaus, websites, enz.? Schrijf in tweetallen zoveel mogelijk redenen op die je kunt bedenken. De meningen van enkele werkgevers kunnen je hier mogelijk bij helpen…
“Adverteren is heel duur. En als we een vacature in de pers of online adverteren, ontvangen we mogelijk honderden sollicitaties. We hebben simpelweg niet de tijd deze allemaal door te pluizen, te selecteren, gesprekken te regelen, aanbevelingen te checken en alle afgevallen kandidaten bericht te doen. Wij besteden onze tijd liever aan het bedrijf. We ondervinden dat het veel efficiënter is onze werknemers en andere leden in ons brede netwerk naar goede kandidaten te vragen.” (Werkgever 1)
11
Grip Krijgen op Netwerken
“Er zit vaak veel tijd tussen het besluit om een vacature te adverteren en het daadwerkelijk aanstellen van iemand voor de baan. We moeten de advertentie plaatsen, een sluitingsdatum vaststellen en daarna gesprekken afnemen. Als we al potentiële kandidaten hebben of als we onze netwerken kunnen gebruiken, dan kunnen we een vacature veel sneller invullen.” (Werkgever 2)
“Een kandidaat lijkt misschien geschikt en komt tijdens het gesprek misschien goed voor de dag, maar kan uiteindelijk een slechte keuze zijn voor het bedrijf. Als zij vertrekken, dan moet het bedrijf het wervingsproces weer helemaal opnieuw doorlopen, met alle kosten die daarbij horen. De eerste plek waar ik naar sollicitanten zoek is binnen mijn huidige of vorige organisaties of binnen mijn netwerk van collega’s en kennissen. Deze sollicitanten hebben betere aanbevelingen en zijn bekender en beter getest. Daarnaast houden we alle details bij van mensen met wie we eerder in contact zijn geweest en bekijken deze als we een vacature hebben. Zij hebben al laten zien dat ze echt voor ons willen werken en dat ze initiatief hebben.” (Werkgever 3)
Werkgevers adverteren liever niet omdat het… veel geld kost. De kosten voor een gemiddelde advertentie in een nationale krant bedragen zo’n €1200. veel tijd en moeite kost. een langzaam proces is. riskant kan zijn. niet gegarandeerd de juiste kandidaat voor je bedrijf oplevert.
12
Grip Krijgen op Netwerken Netwerkverhalen Casestudy 1: Amanda’s verhaal Amanda had net een opleiding in Sociale Zorg afgerond en zocht een baan. Ze bekeek regelmatig de kranten en websites en bezocht Jobcentre Plus elke week, maar na 3 maanden had ze nog steeds geen baan gevonden in de zorg en werkte parttime in de lokale snackbar om geld te verdienen. Toen haar oma op een dag de was buiten hing, raakte Amanda aan de praat met de dochter van de buurvrouw, die op bezoek was. Zij bleek een keten van verzorgingstehuizen te runnen en raadde Amanda aan haar te bellen. Toen ze dat deed, mocht ze op gesprek komen en kreeg een baan als zorgassistent in een van de tehuizen.
Casestudy 2: Colins verhaal Colin is geboren en getogen in Fife, maar werkte al 10 jaar als kok in een hotel in Glasgow. Toen hij trouwde en vader werd, wilde hij terug naar Fife om daar zijn gezin groot te brengen. Tijdens een bezoek aan zijn ouders in Fife ontmoette hij een paar oude schoolvrienden en vertelde hen dat hij een baan zocht. Een paar weken later werd hij gebeld door een van die vrienden, die vertelde dat zijn tante met pensioen zou gaan en haar baan als catering manager bij een grote firma in Dunfermline dus zou opgeven. Colin stuurde een brief en CV naar de juiste persoon, werd uitgenodigd voor een gesprek en kreeg de baan aangeboden.
13
Grip Krijgen op Netwerken Casestudy 3: Susans verhaal Susan was een bekwame kapster en schoonheidsspecialiste in een drukke salon, die het moeilijk vond de lange werktijden te combineren met de zorg voor haar kind. Op een dag vertelde een vriendin haar tijdens de lunch dat ze ging trouwen. Ze vroeg Susan of zij op de grote dag het haar en make-up van de bruid, bruidsmeisjes en moeders wilde doen. Zij waren allemaal zeer tevreden en moedigden Susan aan voor zichzelf te beginnen. Zij beveelden Susan aan bij al hun vrienden en nu is ze kapster en schoonheidsspecialiste aan huis met flexibele werktijden.
Casestudy 4: Sharons verhaal Sharon heeft een mbo-diploma in eventmanagement en heeft in verschillende kleine hotels in Fife gewerkt. Toen ze in Edinburgh een nieuwe baan kreeg bij een grote internationale hotelketen, kreeg ze te maken met een breder scala aan evenementen en klanten waarmee ze geen ervaring had. Er was niemand aan wie ze hulp kon vragen, dus besloot ze weer contact te zoeken met ex-collega’s en oud-studiegenoten van wie ze wist dat ze succesvol waren in hun vakgebied. Daarnaast gebruikte ze haar bedrijfsnetwerk om vragen te stellen. Het verbaasde haar hoe graag de mensen hun hersenen wilden laten kraken om haar te helpen. Zij gaven haar een hoop goede adviezen en hielpen haar een aantal valkuilen te voorkomen, zodat de evenementen waarmee ze zich bezighield een succes werden.
14
Grip Krijgen op Netwerken
Casestudy 5: Marks verhaal Het is 20 jaar geleden dat ik de universiteit verliet en sindsdien heb ik voor een aantal organisaties gewerkt. Ik doe mijn best contact te houden met de mensen met wie ik in het verleden heb gewerkt en we proberen elkaar wanneer nodig te helpen. Via mijn netwerkorganisatie hoorde ik laatst dat een bedrijf moeite had een IT baan in te vullen. Ik dacht meteen aan Chris, van wie ik wist dat hij zeer geschikt is voor die baan en dat hij recent ontslagen is door een reorganisatie. Ik zocht contact met hem en hij stuurde zijn CV op. Ik weet niet of hij de baan zal krijgen, maar als we niet met elkaar in contact waren gebleven, dan had ik niet aan hem gedacht toen ik van deze mogelijkheid hoorde en hij is mij dankbaar dat ik aan hem dacht. Ik weet echter dat hij voor mij hetzelfde zou hebben gedaan.
Misschien iets voor Chris?
Activiteit 5: Wat vertellen deze verhalen ons? Op welke manier hielp het hebben van een netwerk: -
Amanda?
-
Colin?
-
Susan?
-
Sharon?
-
Chris?
Deel je gedachten met de persoon naast je.
15
Grip Krijgen op Netwerken Goed netwerken kan: Je helpen een nieuwe baan te vinden – zoals Amanda Onthoud dat tot 70% van de banen wordt ingevuld door netwerken of door het direct benaderen van de werkgever. Als je je alleen richt op advertenties in de pers, op internet en arbeids- of wervingsbureaus, dan loop je de mogelijkheden waarover je nooit hoort mis.
Goed netwerken kan: Je helpen je huidige baan tot een succes te maken – zoals Sharon Met een goed netwerk hoef je niet alle antwoorden te weten; je hoeft slechts de mensen te kennen die jouw kennis en vaardigheden kunnen aanvullen.
Goed netwerken kan: Je helpen een carrière als freelancer of eigen baas op te bouwen – zoals Susan Net als met fulltime banen worden een hoop mogelijkheden voor freelancers en zelfstandigen niet geadverteerd en worden ingevuld door mond-tot-mond aanbevelingen. Stel je voor. Als je een fotograaf wilt voor je bruiloft, zou je dan de eerste inhuren die je in de Gouden Gids tegenkomt, of zou je een aanbeveling vragen aan iemand van wie je weet dat hij goede ervaringen heeft?
Goed netwerken kan: Je helpen je carrièremogelijkheden voor de lange termijn te verbeteren – zoals Colin en Chris Zelfs als je een vaste baan hebt en het goed doet, kan netwerken je carrièremogelijkheden voor de lange termijn verbeteren. Goede netwerkers:
zullen minder snel werkloos zijn en
als ze ooit werkloos zijn vinden ze vaak sneller een andere baan
Goed netwerken kan: Je helpen anderen en jezelf te helpen – zoals Mark Goed netwerken betekent niet anderen ‘gebruiken’ om te krijgen wat jij wilt. Het is een wederzijds begrip.
16
Grip Krijgen op Netwerken Goed netwerken gaat om het helpen van elkaar. Het gaat om geven en nemen. En het gaat om integer handelen.
Dus wat is netwerken? Activiteit 6: Netwerken opnieuw definiëren Bekijk je post-it en overweeg of je deze wilt veranderen nu we enkele voorbeelden van goed netwerken hebben behandeld. Netwerken is …
Hier is een definitie: Netwerken is de kunst van het trouw zijn aan je eigen waarden, overtuigingen en persoonlijkheid terwijl je onderlinge relaties opbouwt en onderhoudt die individuen of de groep als geheel helpen hun doelen te bereiken. (Steven D’Souza, Brilliant Networking) Activiteit 7: Mensen die je kent I. II. III.
Denk eens aan vrienden en familieleden die werk hebben. Weet jij hoe zij hun baan hebben gekregen? Kun je voorbeelden geven van goed netwerken in de praktijk? Hoe is je docent aan zijn/haar baan gekomen? Kan hij/zij voorbeelden geven?
17
Grip Krijgen op Netwerken
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 2 Doelen IJsbreker bedoeld om: - gevoel van eenheid te creëren; - actieve leeromgeving te ontwikkelen; - lol te hebben - studenten op hun gemak te stellen; - vertrouwen te creëren als ze zichzelf aan anderen voorstellen. Voorbeelden van - studenten laten studentnetwerken beseffen dat iedereen al een bestaand netwerk heeft van familie, vrienden en kennissen waarop ze kunnen bouwen. Activiteit 1
Activiteit 2
- studenten helpen de bestaande netwerken te relateren aan hun eigen situatie.
Tijd 5 min.
Opmerkingen Kan worden uitgebreid als tijd het toelaat – studenten wisselen van plek en stellen zich aan anderen voor.
Materiaal -
Docent doet ook mee.
15 min.
Lokale voornamen, bedrijfsnamen en kwalificaties dienen te worden gebruikt. Docent besteedt tijd aan discussie over hoe deze netwerken nuttig kunnen zijn.
30 min.
Studenten kunnen worden verdeeld in 4 groepen, elke groep behandelt een voorbeeld van een studentnetwerk en deelt hun meningen over hoe die gebruikt zou kunnen worden. Tijd dient te worden besteed aan discussie over netwerken die studenten hebben opgesteld. Docent kan meedoen door het delen van aspecten van zijn/haar eigen netwerk.
18
Deze kunnen worden vergroot en afgebeeld als posters zodat studenten zich door de klas bewegen tijdens de discussie.
Tekenmateriaal
Grip Krijgen op Netwerken
Grip Krijgen op Netwerken 2
Wat we zullen leren In de vorige sessie stelden we deze vragen: Wat is goed netwerken? Waarom is het belangrijk te netwerken? Welke antwoorden zou je nu geven?
Vandaag vragen we ons dit af: Welke netwerken hebben we al?
19
Grip Krijgen op Netwerken
Activiteit 1:
Ons netwerk opbouwen
Ga de klas door en oefen het voorstellen van jezelf. Glimlach; Kijk de persoon in de ogen; Geef een stevige handdruk (maar niet te stevig!); Zeg: o Hallo o Mijn naam is ... o Leuk je te ontmoeten Ga door naar een andere persoon.
Studentnetwerken Het goede nieuws is dat je al een persoonlijk netwerk hebt opgebouwd, en dat je er eigenlijk geen moeite voor hebt hoeven doen! Hier volgen enkele voorbeelden uit Engeland van delen van studentnetwerken. Bespreek ze met je tutor. Heb jij vergelijkbare connecties?
20
Grip Krijgen op Netwerken
Voorbeeld 1: Greg, Sportstudent
21
Grip Krijgen op Netwerken
Voorbeeld 2: Kerry, student Business Management
22
Grip Krijgen op Netwerken
Voorbeeld 3: John, wil eigen bedrijf opstarten
23
Grip Krijgen op Netwerken
Voorbeeld 4: Lisa, soldaat in opleiding
24
Grip Krijgen op Netwerken
Hoe ziet jouw eigen netwerk eruit? Hieronder volgen enkele illustraties in het Engels.
Denk aan mensen van je eigen leeftijd. Studiegenoten / Mensen met dezelfde hobby/interesses / Familie/buren van mijn leeftijd / Mensen met wie ik contact heb.
25
Grip Krijgen op Netwerken
Denk aan oudere mensen die je kent. Oudere familieleden / Buren / Docenten / Vrienden van ouders
Het opbouwen van je eigen netwerk Activiteit 2: Jouw netwerk in kaart brengen Teken jouw eigen bestaande netwerk. Gebruik hiervoor dat van Greg, Kerry, John en Lisa als voorbeeld. (Teken het op papier of gebruik een computer.)
26
Grip Krijgen op Netwerken
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 3 Activiteit 1
Activiteit 2
Doelen - studenten laten nadenken over bewuste stappen die mensen met eigen bedrijf kunnen nemen om netwerk te ontwikkelen en daarmee potentiële klanten te genereren.
Tijd 10 min. voor discussie, 10 min. voor bespreking
- het begrip ‘studenten als actieve netwerkers’ versterken;
30 min.
- studenten stimuleren te bedenken welke informatie ze over zichzelf zouden doorgeven aan een potentieel contact; - studenten een praktisch middel geven (studenten visitekaartjes) dat ze kunnen gebruiken bij het opbouwen van hun netwerk.
Opmerkingen De geboden suggesties mogen pas worden gedeeld als studenten hun eigen suggesties hebben bedacht. De gegeven lijst is niet uitputtend. Studenten/docenten kunnen andere suggesties bedenken. Studenten dienen te worden aangemoedigd te bedenken welke aanvullende informatie ze op de achterkant van het kaartje zullen vermelden, bijv. een onderscheiding, belangrijke prestatie, werkervaring, lidmaatschap van verenigingen, vrijwilligerswerk Bij voorkeur worden de visitekaartjes zo verfijnd en ontworpen dat ze er professioneel uitzien, en meerdere exemplaren worden gedrukt
27
Materiaal
Lijst websites met sjablonen van visitekaartjes Toegang tot computer/ internet voor studenten (kan ook als huiswerk worden gedaan) Kaartmateriaal indien studenten hun kaartjes met de hand maken.
Grip Krijgen op Netwerken
Grip Krijgen op Netwerken 3
Wat we zullen leren In de vorige sessies stelden we deze vragen: Wat is goed netwerken? Waarom is het belangrijk te netwerken? Hoe ziet mijn eigen netwerk eruit?
Vandaag gaan we in op de vraag: Hoe kunnen we de stap maken van onbewust netwerken naar bewust netwerken?
28
Grip Krijgen op Netwerken
Bewust en onbewust netwerken
In Grip Krijgen op Netwerken 2 hebben we in beeld gebracht welke persoonlijke netwerken we al hebben. Deze zijn waarschijnlijk onbewuste netwerken. Met andere woorden, ze zijn vanzelf ontstaan en we hebben ze ontwikkeld zonder er echt bij na te denken. Bij het ontwikkelen van een carrière dienen we bewuste netwerken op te bouwen. Met andere woorden, we moeten nadenken hoe we in contact komen en blijven met mensen – en het dan uitvoeren.
Casestudy: Een onbewust netwerk, een voorbeeld uit Engeland Jackie is onlangs betiteld afgestudeerd als bloemist en opende een week geleden haar eigen winkel. De afbeelding op de volgende pagina toont aan dat ze al, zonder er echt veel moeite voor te doen, een potentieel sterk zakelijk netwerk heeft opgebouwd onder de mensen met wie ze in contact is gekomen en de mensen die zij op hun beurt kennen. Zij kunnen haar allemaal helpen nieuwe klanten te werven en een succesvolle zaak op te bouwen.
29
Grip Krijgen op Netwerken
Activiteit 1: Bewust netwerken Wat kan Jackie doen om haar netwerk zodanig te verbeteren dat meer mensen kennismaken met haar winkel? Neem 10 minuten om met de persoon naast je dingen op te schrijven die je Jackie zou voorstellen. Deel jullie suggesties met de rest van de groep. Hieronder staan enkele mogelijkheden Visitekaartjes/flyers laten drukken om aan al haar huidige contacten te geven; Het lokale bedrijfsleven uitnodigen voor een feestelijke opening van haar winkel, bijv. een high tea; Lokale kerken langsgaan en proberen in contact te komen met de mensen die de bloemen regelen; Lid worden van netwerken zoals de lokale Kamer van Koophandel, Vrouwen in het Bedrijfsleven; Een website opzetten voor haar winkel; 30
Grip Krijgen op Netwerken Ervoor zorgen dat ze op de website van lokale handelsorganisaties staat; Sociale netwerksites zoals Facebook* gebruiken om te zorgen dat al haar vrienden en familie haar winkel kennen; Zakelijke netwerksites, zoals LinkedIn gebruiken om met andere zakenlieden in contact te komen.
*Maar bedenk goed welke persoonlijke informatie je deelt en wat een werkgever kan ontdekken als hij naar je zoekt. Je denkt misschien: “Maar ik ben een student! Wat kan ik doen? Het heeft geen zin proberen te netwerken zolang ik mijn opleiding nog niet eens heb afgerond”, maar
Regel 1: HET IS NOOIT TE VROEG OM TE BEGINNEN MET NETWERKEN Er zijn een hoop manieren om contacten op te bouwen terwijl je nog studeert, zodat je de kans op het krijgen van werkervaring vergroot als je je opleiding eenmaal afrondt. Onthoud dat zelfs als je nog niet op zoek bent naar werk, het belangrijk is te proberen werkervaring te krijgen in jouw vakgebied terwijl je nog studeert. Sollicitanten met werkervaring hebben veel meer succes bij het vinden van werk als ze zijn afgestudeerd. Sommige werkgevers zeggen zelfs dat ze sollicitanten zonder relevante werkervaring niet eens overwegen. Het opbouwen van je netwerk van contacten biedt je mogelijkheden op werkervaring, en die helpen je werk te krijgen als je je opleiding afrondt. Regel 2: Wees voorbereid Veel netwerkmogelijkheden zijn niet gepland, maar ontstaan onverwacht – bijvoorbeeld, je tutor heeft iemand van een lokaal bedrijf uitgenodigd als gastspreker van jouw klas. Het werk dat hij beschrijft is precies wat jij wil doen. Laat je hem vertrekken zonder te laten weten dat je graag in dat gebied zou willen werken? Wat kun je doen om voordeel te halen uit deze netwerkmogelijkheid? Je kunt: Jezelf voorstellen; Zeggen hoe interessant je zijn verhaal vond en hoe graag je in die branche zou willen werken; Hem iets over jezelf vertellen;
31
Grip Krijgen op Netwerken Vragen of je nog eens contact kunt opnemen – bijv. Kan ik mijn CV insturen? Naar wie kan ik die het best opsturen? Kan ik eens op gesprek komen?; Zorg dat hij weet hoe hij jou kan bereiken en andersom (visitekaartjes).
Visitekaartjes: Ja, studenten zouden ze ook moeten hebben! Waarom? Omdat je: Contactinformatie kunt delen – veel beter dan het opschrijven op een papiersnipper; Serieus en professioneel overkomt; Je contacten kunt bijhouden en het contact kunt vervolgen; Een momentopname van jezelf kunt creëren die je contacten herinnert aan jullie gesprek en helpt opnieuw met jou in contact te komen; en … ze zijn goedkoop!
32
Grip Krijgen op Netwerken
Activiteit 2: Maak je eigen visitekaartje Er zijn een aantal websites waar je jouw gegevens kunt invullen op vooraf ontworpen sjablonen. Je kunt deze bekijken of je eigen ontwerp maken.
Welke belangrijke informatie zul je op je kaartje zetten?
Hoe ga je het kaartje zo ‘merken’ dat het ontwerp jouw karakter of de toon die je wilt overbrengen, weerspiegelt?
Kun je de achterkant van het kaartje gebruiken om aanvullende informatie over te brengen (ervaring, een bijzondere prestatie)?
33
Grip Krijgen op Netwerken
Aantekeningen Docent voor Werkgroep 4 Activiteit 1
Activiteit 2
Evaluatie
Doelen IJsbreker bedoeld om: - gevoel van eenheid te creëren; - actieve leeromgeving te ontwikkelen; - humor/plezier erin te brengen ; - studenten gelegenheid te geven het voorstellen van zichzelf aan zakenmensen te oefenen en simpele verzoeken te doen. - studenten aanmoedigen wat ze geleerd hebben om te zetten in praktische stappen die ze nu kunnen ondernemen om hun eigen netwerken op te bouwen.
Tijd 15 min. voor de activiteit, 10 min. voor reflectie en discussie
Opmerkingen Docent doet ook mee
Materiaal Visitekaartjes gemaakt in de vorige sessie
10 min.
Docent ziet erop toe dat studenten realistische en haalbare doelen bepalen en overwegen welk vervolg geschikt is
Plannen gepresenteerd als formulieren die studenten kunnen invullen en meenemen
- herkennen welke elementen van de stof en/of benaderingen goed werkten en welke nog verbeterd kunnen worden.
15 min.
Het staat niet aangegeven onder materiaal, maar aan het eind dient er tijd te zijn voor de studenten om feedback te geven op de werkgroepen en voor de docent om er op terug te kijken met het oog op verbeteringen
34
Grip Krijgen op Netwerken
Grip Krijgen op Netwerken 4
Wat we zullen leren In de vorige sessies stelden we deze vragen: Wat is goed netwerken? Waarom is het belangrijk te netwerken? Hoe ziet mijn bestaande netwerk eruit en hoe kan ik deze uitbreiden terwijl ik nog studeer?
Vandaag houden we ons bezig met de vraag: Welke praktische dingen kan ik doen om mijn eigen netwerk te ontwikkelen zodat de kans groter is dat ik mijn carrièredoelen haal?
35
Grip Krijgen op Netwerken
Geheugen opfrissen De eerste twee regels van netwerken zijn… 1
Het is nooit te vroeg om te beginnen met netwerken:
Neem dus de tijd om een begin te maken tijdens je studie 2
Wees voorbereid:
Je weet nooit wanneer je toevallig in contact komt met iemand, die jou advies of informatie kan geven, dus wees voorbereid om iets over jezelf en je carrièredoelen te vertellen, en zorg ervoor dat je een visitekaartje bij de hand hebt.
Activiteit 1: Netwerken in de praktijk In de vorige sessie heb je je eigen visitekaartje gemaakt. Nu je deze hebt, denk dan eens terug aan de gastspreker die een praatje hield voor jouw klas. Bedenk wat je tegen hem wil gaan zeggen – niet meer dan 45 seconden (een reminder volgt op de volgende dia). Oefen samen met een partner een gesprek, beginnend met het voorstellen van jezelf en eindigend met het uitwisselen van visitekaartjes. Wissel daarna van rol. Reminder: je kunt… Jezelf voorstellen; Zeggen hoe interessant je zijn verhaal vond en hoe graag je in die branche wil werken; Hem iets over jezelf vertellen; Vragen of je nog eens contact kunt opnemen – bijv. Kan ik mijn CV insturen? Naar wie kan ik die het best opsturen? Kan ik eens op gesprek komen?; Zorg dat hij weet hoe hij jou kan bereiken en andersom (visitekaartjes). Reflectie… Hoe voelde je je in de rol van student? (nerveus, ongemakkelijk, opdringerig – of best normaal?) Hoe voelde je je in de rol van werkgever? (in het nauw gedreven, onder druk gezet, ongemakkelijk – of best normaal)?
36
Grip Krijgen op Netwerken Regel 3: Wees oprecht tegenover jezelf Sommige mensen zijn extrovert en vinden het makkelijk een ruimte binnen te lopen en een gesprek aan te knopen met mensen die ze niet kennen. Mensen die introverter zijn hebben hier meer moeite mee. Het goede nieuws is dat, door te oefenen, iedereen beter wordt in het aanknopen van gesprekken. Het gaat om het opbouwen van een relatie met een ander mens, dus het is belangrijk dat je jezelf bent. Mensen voelen het wanneer je niet echt bent. Als je van nature een beetje verlegen bent is dat niet erg! De wereld heeft naast praters ook luisteraars nodig. Het andere goede nieuws is: Er zijn andere manieren van netwerken! Manieren van netwerken: Face-to-face; evenementen (bijv. professionele verenigingen hebben vaak een studententak waar je lid van kunt worden en hun evenementen kunt bezoeken) één-op-één (informeel: bijv. een toevallige ontmoeting bij een kopje koffie, of meer formeel: bijv. afspreken iemand binnen een bedrijf te bezoeken voor advies) Telefoon; E-mail Virtueel. sociale en zakelijke netwerksites
Andere manieren van netwerken: Stel dat onze gastspreker meteen moest vertrekken en je geen kans had hem te spreken. Wat kun je nog meer doen om met hem in contact te komen? Je tutor heeft vast zijn gegevens, dus je zou deze kunnen opvragen en de gastspreker kunnen bellen of mailen en vertellen hoe interessant je zijn verhaal vond. Wat ga je nog meer zeggen?
Regel 4: Wees duidelijk wat je doel is Bedenk voordat je contact zoekt wat je met het gesprek wilt bereiken. Wil je informatie of advies, wil je vragen of je het bedrijf kunt bezoeken, of misschien wil je vragen of er mogelijkheden voor werkervaring zijn.
37
Grip Krijgen op Netwerken
MAAR...
Regel 5: Vraag niet naar een baan! Maar is dat niet het doel van netwerken? Om werk te krijgen en je carrière voort te zetten? Waarom is het normaal gesproken geen goed idee direct te zijn en naar een baan te vragen? Als iemand zich onder druk gezet voelt en zich genoodzaakt voelt om ‘nee’ te zeggen, dan zullen ze veel minder snel met je willen praten. Als je ze op hun gemakt stelt en duidelijk maakt dat je niet om een baan vraagt maar gewoon wat advies wilt, dan voelen de meesten zich gevleid en willen je graag helpen. Het doel van netwerken is het opbouwen van relaties om je kennis en het aantal mogelijkheden uit te breiden.
Regel 6: Denk aan je manieren Een simpel ‘dank u wel’ wordt erg gewaardeerd in het netwerken. Een bedankmailtje is prima voor wat hulp, maar overweeg iemand een kaartje te sturen als die persoon je heel erg heeft geholpen.
Regel 7: Houd contact en laat hen weten hoe het met je gaat.
38
Grip Krijgen op Netwerken
Je eigen netwerk opbouwen Hoe te beginnen? Enkele tips voor studentnetwerkers: Maak een professioneel CV zodat je deze meteen kunt doorgeven zodra je een vacature tegenkomt; Maak een bestand aan met potentiële netwerkcontacten; Onderhoud goede relaties met je tutoren en studiegenoten en houd contact met hen wanneer je je studie hebt afgerond; Stel jezelf voor aan gastsprekers en tijdens bezoeken aan bedrijven; Overweeg vrijwilliger te worden bij een gemeenschapsorganisatie of hulp te bieden bij liefdadigheidsevenementen; Zoek uit welke online discussiefora er zijn voor jouw vakgebied en word lid van tenminste één forum; Zoek uit welke professionele organisaties er zijn voor jouw branche en overweeg lid te worden als student; Zoek uit of jouw universiteit contact houdt met voormalige studenten (alumni). Mensen die dezelfde studie hebben gevolgd kunnen goede contacten zijn; Maak een lijst met organisaties of bedrijven waar je voor zou willen werken. Is er iemand die je kent die misschien kan helpen met hen in contact te komen?; Vraag een ‘informatie interview’ aan. Maak duidelijk dat je niet om een baan vraagt, maar dat je zo’n 20 minuten wilt om meer te weten te komen over die branche. Hoe kreeg die persoon zijn/haar baan? Wat houdt het werk daadwerkelijk in? Wat moet je doen als je daar wil werken? 39
Grip Krijgen op Netwerken
Activiteit 2: Volgende stappen Neem 10 minuten om met een partner te bespreken wat jullie nu beiden kunnen doen om jullie netwerken te ontwikkelen. Bekijk de suggesties op de vorige twee dia’s nog eens. Misschien kun je er nog meer toevoegen. Zul je hulp nodig hebben? Wie kun je om hulp vragen?
Mijn netwerkplan Bedenk, terugkijkend op de ideeën die we hebben besproken in deze sessies, 3 dingen die je in de komende maand gaat uitvoeren om je eigen netwerk uit te breiden.
1
Ik zal
_______________________________________________________________
2
Ik zal
_______________________________________________________________
3
Ik zal
_______________________________________________________________
40
Grip Krijgen op Netwerken
Bronvermelding Boeken And Death Came Third! (2011) door Lopata and Roper, Ecademy Press Brilliant Networking (2011) door Steven D’Souza, Pearson Education Confident Networking (2005) door Lindenfield en Lindenfield, Piatkus Books Networking for People Who Hate Networking (2010) door Devora Zack, Berrett-Koehler Publishers The Reluctant Networker (2010) door Neil Munz-Jones, Hothive Books Presentatie Getting a Grip on Your Network door Pieter Baay van de Universiteit van Utrecht als onderdeel van de 5e Career Learning project bijeenkomst in Kokkola, Finland, op 21 januari 2012 Website Quintessential Careers: www.quintcareers.com/networking.html
41