Gratis, maar niet goedkoop. Uit & Thuis Feelgood film met klei Festival Utrecht. Mark van Assen AMSTERDAM

Rommelhypotheek? geeft antwoord op pagina 3

06 Donderdag November2008

Gratis, maar niet goedkoop.

Weten

Uit & Thuis

In Business

Rood maakt het mooist Man wordt week

Feelgood film met klei Festival Utrecht

Site is geld Online

Er blijkt een evolutionair verband te zijn tussen het achterste van vrouwtjesbavianen en de lampen op de Wallen: rood windt alle mannen op.

Iedereen kan het, Lost Boys kan het beter: websites bouwen. Ook in crisistijd.

17

19

13

Het Obama effect Doping of lapmiddel? Zijn verkiezing is wereldwijd reden voor een feestje. Als hij geen einde aan de kredietcrisis en de oorlog in het Midden-Oosten maakt, dreigt een fikse kater. Mark van Assen

Eenvoudig, veilig en snel

Deposito tot

6%

5,25%

www.nibcdirect.nl

NIBC Direct is onderdeel van NIBC Bank N.V., een gevestigde Nederlandse bank sinds 1945.

Zonder ingewikkelde voorwaarden

Vrij opneembaar ar

ZONDER ZORGEN

MEER SPAARRENTE

Als u spaart, dan wilt u waar voor uw geld. En u wilt geen enkel risico lopen of vastzitten aan ingewikkelde afspraken. Daarom doen wij u maar meteen een serieus aanbod. Met NIBC Direct spaart u bij een Nederlandse bank met 5,25% rente. Vrij opneembaar en zonder voorwaarden. Doe er uw voordeel mee en kijk op www.nibcdirect.nl.

AMSTERDAM

...

De zwarte man, grijs aan de slapen, bijt op zijn lip. Tranen rollen over zijn wangen. Hij staat midden in een grote menigte, maar de camera weet hem feilloos te vinden. Dominee Jesse Jackson, want hij is het, de oude burgerrechtenactivist, realiseert zich wat er is gebeurd. Hij was kritisch de afgelopen maanden, hij vond dat Barack Obama soms uit de hoogte deed tegen de Afro-Amerikanen, en mompelde in een onbewaakt ogenblik zelfs dat hij hem daarvoor de ballen wilde afsnijden. Maar op de late avond van deze 4e november, als duidelijk is dat Obama de eerste zwarte president van de Verenigde Staten wordt, staat Jesse Jackson te huilen. Net als miljoenen andere mensen, zwart én blank. En niet alleen in Amerika. Het is een onwaarschijnlijk verhaal. Obama, die twee jaar geleden nog totaal onbekend was, kreeg de stemmen van ruim 62 miljoen Amerikanen. Dat is meer dan 54 procent van het totaal. Hij scoorde bij vrouwen, jongeren, zwarten en latino’s. Hij won in belangrijke swing states als Ohio, Virginia, Florida en Pennsylvania. Hij slaagde er zelfs in om in

Republikeinse bolwerken als Utah, Idaho en Wyoming stemmen af te snoepen van zijn rivaal John McCain. Obama beloofde verandering. Die hebben de Amerikanen gekregen, ongeacht wat er verder nog gaat gebeuren. Ze hebben nu een halfbloed president, wiens zwarte vader in een fors aantal staten zonder pardon zou zijn opgehangen voor een steelse blik op een blanke vrouw. En dat is nog niet eens zo lang geleden.

Jesse Jackson huilt. Net als miljoenen anderen, zwart én blank. De vreugde en hoop van al die Amerikanen is terecht, de tranen van Jesse Jackson ook. Maar de problemen die Obama op zijn schouders heeft genomen liegen er niet om. In zijn overwinningsspeech vroeg hij om realisme: ‘De weg die voor ons ligt is lang. De weg omhoog zal steil zijn. Het zou kunnen dat we er niet in een jaar komen, zelfs niet in één termijn.’

Meer over Obama

Satan lacht De Palestijnen zijn blij dat ze van Bush af zijn, in Iran hopen ze dat hij niet zeurt over het kernprogramma, Irak hoopt van de oorlog af te zijn en de Russen kondigen een raket-afweersysteem aan. Amerika’s vijanden over de nieuwe president.

6

‘Het is @#%! gelukt!!’ Oké, hij is voor de doodstraf, en dat durft zelfs Geert Wilders niet aan. Maar verder is de Nederlandse politiek van links tot rechts OPGETOGEN over Obama. ‘Dit is mijn Kennedy-moment.’

10 Lees verder op pagina 5

2

NL

Lange Poten

Politiek Media-adviseur blundert zelf

...

Ministers zijn dure PvdA-spindokter zat

MIDDENDORP

Dirk Jacob Nieuwboer

PETER

DEN HAAG

D

r. Abraham Kuyper (18371920) was de stichter van een zuil die ook vandaag nog niet is opgehouden opgewekte zonen over het landsbestuur te verspreiden. Hij scheurde ‘de kleine luyden’ los van de Hervormde Kerk en schonk hen de Gereformeerde Kerk, een krant, de Vrije Universiteit en een anti-revolutionaire politieke partij, de ARP, die later met andersoortige confessionelen in het CDA opging. Verder viel Kuyper ten prooi aan een ernstige psychische inzinking, leidde hij een weinig succesrijk kabinet aan het begin van de twintigste eeuw en schreef hij een idioot aantal boeken, preken, artikelen, toespraken en brochures over bijvoorbeeld de zegeningen van het isolement – soevereiniteit in eigen kring – en de ereplaats van de vrouw onder de man. Een dergelijke held hebben wij katholieken niet – voor Balkenende moet het een eer zijn geweest dat hij gisterochtend de onthullingsplechtigheden bij een eerste Dr. Kuyper-standbeeld mocht verrichten. In de Groote Kerk van Maassluis stond hij op de kansel: ‘Ik ben van opvoeding, opleiding en carrièrepad een Kuyperiaan in hart en nieren. Ik heb in het Kuyperhuis gewerkt, de Kuyperprijs ontvangen. Vanaf de bank in mijn studeerkamer staan al zijn boeken op grijpafstand. Voor ik die kamer verlaat, kijk ik altijd even naar zijn beeltenis boven de deur.’ De genodigden trokken in een lang lint naar het plein in het winkelcentrum dat met het nieuwe standbeeld was bedeeld. Maassluis

‘Voor ik mijn kamer verlaat, kijk ik altijd naar Kuyper.’ heeft oude huizen aan mooie vaartjes, met hier en daar een molen of een brug. Het is ook de geboorteplaats van Maarten ’t Hart, de schrijver die als jongeman van zijn geloof viel en nog altijd niet is geland. Voorzichtig verwijderde de premier een zwart doek dat over het standbeeld hing. Tevoorschijn kwam inderdaad een Abraham de Geweldige, al waren de scherpe kantjes van zijn uiterlijk gedienstig van het beeld gevijld, was het lijf wat aan de korte kant en wees een arm enigszins halfslachtig naar de plek, in de verte, waar de betere tijden moesten worden gezocht. Begeleid door de christelijke liederen die leven en lijden van de ‘kleine luyden met de groote invloed’ al zoveel decennia lichter hebben gemaakt, schuifelde het verouderde gezelschap naar een receptie in de Immanuelkerk. 1

Peter Middendorp doet als schrijver/journalist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.

...

Hij was aangetrokken om twee sukkelende ministers te laten stralen in de publiciteit, maar nu struikelt de peperdure PvdA-spindoctor Dig Istha zelf door een blunder in de media. Istha liet zich afgelopen zaterdag niet bijster positief uit over een van zijn bazinnen, minister Ella Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie. In een toch al vernietigend stuk in De Telegraaf deed de media-adviseur nog even een duit in het zakje. ‘Ik spreek

haar eigenlijk nooit’, liet de mediastrateeg, die per week 7.500 euro kost, optekenen. ‘Wel geprobeerd hoor, maar ‘t klikt niet. Ze heeft een clubje van eigenlijk allemaal vrouwen om zich heen verzameld.’ Met zo’n adviseur heb je geen vijanden meer nodig, dachten Cramer en Vogelaar. ‘Beide ministers vonden het niet slim en ongepast’, aldus een woordvoerder van het ministerie van VROM. Istha is zijn functie als interim-directeur communicatie nu kwijt. Wel mag hij zijn contract, dat in januari afloopt, uitdienen als eerste woordvoerder van Cramer.

De aanstelling van Istha veroorzaakte in april al ophef, vooral omdat zijn salaris wordt betaald door de staat. ‘Het zijn PvdA-ministers die PvdAadviseurs inhuren om een PvdA-probleem op te lossen’, aldus SP-Kamerlid Ronald van Raak toen. Overigens hebben de media-adviezen weinig opgeleverd. De voormalige wetenschapper Cramer staart nog altijd onwennig in de camera. Ook weigerde ze onlangs tot ontzetting van het parlement een vraag te beantwoorden tijden het wekelijkse vragenuurtje. Dat Istha weinig contact had met minister Vogelaar bleek vorige week al. Net als eerder op GeenStijl reageerde ze onlangs getergd op een vasthoudende verslaggever, dit keer van De Wereld Draait Door. Maar, zo vroeg HP/De Tijd zich af, daar hebben Vogelaar en Istha toch wel op geoefend? ‘Eén keer’, antwoordde Vogelaars woordvoerster afgemeten. 1

Cn]peo=GPEA)ikàhhaj êfÖ-.(1,+ij`]^kjjaiajp

Draadloos internet

NETWERK NIET VEILIG De populaire draadloze internetverbindingen zijn vaak niet voldoende beveiligd. Routers lijken vaak goed beschermd tegen inbraak van buitenaf, maar zijn stiekem toch makkelijk te kraken. Dit blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond. Internetters met een router van XS4all, Ziggo en Tele2 zijn de enige die wél veilig werken.

OV-Chipkaart

ROTTERDAM DOET Z’N BEST Reizigers die in Rotterdam van de OV-Chipkaart gebruik gaan maken, krijgen in januari volgend jaar 35 procent korting van vervoerder RET. De strippenkaart is vanaf eind januari niet meer geldig in de metro van Rotterdam. In de weken voor de afschaf, zal de RET intensiever service verlenen rondom de chipkaart. Wanneer bus en tram overstappen, is nog niet bekend.

Cn]peo pahabkkjo AP

Crèches

DAGOPVANG NOG VOLLER

Cn]peoHCReaspu(O]ioqjcC2,,kbJkge]J3/ êfaaj-)f]necGLJBhateâhP]neabrkkn-.(1,+ij` •=hpef`cn]peopdqeoâvkn`langkaneans]]najs]jjaanfefsehp •=hpef`]hhaoklrkknn]]` •=hpef`àvagandaeàjoanre_are]Lnei]bkkjsejgaho

Rangnefc^]]nklglj*_kix,4,,),.,--12

’Gerechtvaardigde methode’

Strafontlopers

INZET LOKAGENTE TERECHT Politie in Zwolle heeft niets verkeerd gedaan door een agente in te zetten om aanranders te lokken. De Zwolse rechtbank veroordeelde de aanrander van de agente en een andere vrouw tot twee jaar onvoorwaardelijk. De 47-jarige Ronald T. is een vaker veroordeelde zedendelinquent. Zijn advocaat stelde dat inzet van de lokagente niet rechtmatig is en dat er opzet in het spel is. Maar de rechter deelt die mening niet. De lokagente was gekleed in ‘doorsnee winterse kleding’ en ge-

Het aantal kinderen dat wordt opgevangen in de buitenschoolse opvang en de dagopvang is in de eerste helft van dit jaar fors gestegen. Tussen december en juni kregen 48.000 kinderen extra een plaats. Desondanks zijn de wachtlijsten toegenomen, vooral in de grotere steden. Dat heeft staatssecretaris Sharon Dijksma (Onderwijs) gisteren bekendgemaakt.

droeg zich niet anders dan de ‘gemiddelde vrouw die ’s avonds laat naar huis fietst’, aldus de rechtbank. Zwolle had eind 2007, begin 2008 langer last van aanrandingen, waardoor er maatschappelijke onrust ontstond in de Overijsselse hoofdstad. De rechtbank meent dat ook daarom de lokagente een ‘gerechtvaardigde opsporingsmethode is’. Regionaal dagblad De Stentor meldde in mei dat de politie daarom elf lokagentes in had gezet. Op 29 januari ving een van de dames Ronald T.

NOG 50.000 TE GAAN

ANP

Volgens minister Hirsch Ballin van Justitie telt Nederland 50.000 veroordeelden die hun straf nog hebben openstaan. Van die 50.000 moeten er 16.500 nog een gevangenisstraf uitzitten. Hoewel Hirsch Ballin zei dat het vooral ‘kleine straffen’ betreft, vond hij toch ook dat politie en het OM zich meer zouden moeten inspannen. Op dat vlak leek hem nog ‘zeer veel winst te behalen.’

Crisisparking

Afvallen of wegwezen

Going down

Het Japanse Nissan heeft een bedrijventerrein in Born gehuurd om enkele duizenden, door de kredietcrisis onverkochte, Micra’s en X-Trails te stallen.

Verzekeraar Achmea heeft geen trek meer in dikke verkopers. Van de 170 salesmanagers die zich aangesproken voelden, is 40 procent meer gaan sporten.

Luchtvaartmaatschappij Transavia verlaagt vandaag de brandstoftoeslag met gemiddeld 3 euro 50. Vroegboekers hebben pech, die betalen de volle mep.

NL

3

Icesave Noord-Holland blijft dwarsliggen

Provincie en Bos komen er niet uit De ruzie tussen minister Wouter Bos en de provincie Noord-Holland over de spaartegoeden in IJsland is nog niet opgelost. Maar het is waarschijnlijk dat Bos wint. Jan-Hein Strop AMSTERDAM

...

Levens gered Militairen brengen de eregroet tijdens de uitreiking van zogeheten rode erekoorden voor levensreddende handelingen tijdens de Nederlandse missie in Afghanistan.

De landmacht kreeg er drie, de luchtmacht twee en de mariniers een. Ook werden gisteren tijdens de plechtigheid 33 nieuwe militairen beëdigd. 1 FRANK RENIA/NOVUM

Pilot Misstanden onder hoogopgeleide vrouwen

Film licht Bulgaarse prostituees voor Hoogopgeleide Bulgaarse vrouwen zonder toekomstperspectief werken in ons land als prostituee. Een pilotproject in Groningen en Friesland gaat de misstanden te lijf. Maaike Boersma

ons land. ‘Toch zit er een heel negatieve keuze achter. Ondanks dat ze een diploma hebben, komen ze in Bulgarije niet aan de slag. Om hun gezin toch te kunnen onderhouden, besluiten ze dan uiteindelijk maar om in Nederland als prostituee aan de slag, omdat hen hier grote som-

AMSTERDAM

...

De noordelijke provincies gaan Bulgaarse mensenhandelaren harder aanpakken. Groningen en Friesland hebben twee ton gekregen van de rijksoverheid om een tweejarige pilot te gaan draaien. ‘Sinds de toetreding van Bulgarije tot de EU zijn er veel Bulgaarse vrouwen naar Nederland gekomen om hier als prostituee aan de slag te gaan’, zegt officier van justitie Oebele Brouwer. In de noordelijke provincies zijn de sinds twee jaar zeker 150 Bulgaarse vrouwen actief. Het gaat volgens Brouwer vooral om hoogopgeleide vrouwen. Die komen volgens hem niet onder valse voorwendselen naar

‘Wij hebben je hierheen gehaald, je moet je schuld aan ons afbetalen.’ men geld worden voorgehouden.’ Dat is vooral misleiding omdat de vrouwen eenmaal aan het werk, bijna al hun geld aan de handelaren moeten afstaan. ‘Die zeggen dan: ‘Wij hebben je hierheen gehaald, je moet je schuld aan ons afbetalen.’ Met de pilot willen de provincies deze misstanden een stap voor zijn. Een van de aspecten is het trainen van

Bulgaarse agenten. ‘Die komen hier voor een maand of drie, vier naar toe en leren werken met ons systeem’, aldus Brouwer. De bedoeling is dat die agenten in hun eigen land al preventief te werk kunnen gaan. ‘Bovendien hebben we dan een beter zicht op wat er gebeurt met de vrouwen nadat ze hier gehoord zijn. Nu gaan ze terug naar Oost-Bulgarije en zijn wij ze kwijt. Of de intimidatie in het thuisland doorgaat, daar hebben wij dan geen zicht meer op’, aldus Brouwer. Een ander idee is om een documentaire te maken over Bulgaarse prostituees in Nederland om zo de Bulgaarse vrouwen een beter beeld te geven hoe het er in de Nederlandse prostitutiebranche aan toe gaat. De meeste misstanden zijn vooral aan het licht gekomen door de controles, zegt Brouwer. ‘Zo stond er laatst nog een 16-jarig meisje achter de raam. Ze had een vals paspoort waarop stond dat ze achttien was. Al sinds haar veertiende werkte ze in de prostitutie.’ 1

Het overleg dat minister Bos gisteren voerde over het gezamenlijk terughalen van spaartegoeden bij de IJslandse bank Landsbanki heeft alleen overeenstemming opgeleverd met Den Haag en Groningen. De provincie Noord-Holland blijft dwars liggen. Aanleiding voor het conflict is het verlies dat Noord-Holland dreigt te lijden door het omvallen van Landsbanki (Icesave). Gedeputeerde Ton Hooijmaijers (VVD) heeft daar 78 miljoen euro geparkeerd; geld dat hij tracht terug te krijgen door een beslag op goederen van Landsbanki. Toen Bos er vorige week lucht van kreeg dat de provincie overweegt de goederen waarop het beslag rust te verkopen, zette hij commissaris van de koningin Harry Borghouts hard op zijn plaats. Mocht het provinciebestuur overgaan tot executie dan zou Bos dit tegenhouden door het besluit tot executeren voor te dragen voor ‘vernietiging door de Kroon’. Bos vindt dat de provincie niet solistisch mag opereren, want zo komen de belangen van individuele Icesavespaarders in gevaar. Omdat partijen rollebollend over straat gingen, spraken ze maandag af

om gezamenlijk op te trekken, vooralsnog zonder resultaat. Volgens een goed geïnformeerde bron rondom het provinciebestuur betwijfelen bestuurders Hooijmaijers en Borghouts of de minister zijn dreigement waar kan maken. Met andere woorden: is Bos juridisch in staat de provincie tegen te houden als het de IJslandse goederen te gelde wil maken?

Algemeen belang Hoogleraar staats- en bestuursrecht Tom Barkhuysen (Universiteit Leiden) denkt van wel. ‘Het Rijk heeft de bevoegdheid repressief in te grijpen bij een lagere overheid. Aan het leggen van beslag bij Lansbanki ligt een provinciebesluit ten grondslag, dat ter vernietiging kan worden voorgedragen.’ Voorwaarde is wel, legt hij uit, dat het algemeen belang zo’n vergaande maatregel rechtvaardigt. ‘Er moet spaarzaam gebruik van worden gemaakt.’ In dit geval lijkt een beroep op het algemeen belang verdedigbaar, zegt Barkhuysen. ‘Bij vernietiging valt de grondslag voor beslag en executie weg. Ik hoop niet dat het zover komt. Het is zeker in tijden van crisis niet goed dat overheden zo vechtend met elkaar over straat gaan.’ Het bestuur van de provincie Groningen meldde gisteren ervan uit te gaan de 20 miljoen euro die uitstond bij een andere IJslandse bank definitief kwijt te zijn. Die bank staat onder overheidscuratele, waardoor Groningen geen beslag kan leggen op de tegoeden. 1

Wouter Bos dreigt met ‘vernietiging door de Kroon’. VALERIE KUYPERS/ANP

VAN DALE GEEFT ANTWOORD

Argus Amerika stemde niet racistisch

Rommelhypotheek De problemen op de Amerikaanse huizenmarkt die al in 2007 zichtbaar werden en in 2008 een dramatisch dieptepunt bereikten, zijn veroorzaakt door slechte leningen aan particulieren. Subprimes heten de hypotheken voor mensen die eigenlijk geen cent te makken hebben, of junk mortgages. Het Nederlands heeft die termen vertaald als rommelhypotheken. De wereld zucht eronder, al is het goede nieuws dat er steeds minder van zijn. Want in de meeste gevallen konden de ongelukkige bezitters van een huis met zo’n rommelhypotheek al eerder niet meer aan hun verplichtingen voldoen en hebben ze hun woning al verlaten. Het slechte nieuws is dat de banken ermee zijn blijven zitten: met verlaten woningen die alleen maar verkocht kunnen worden tegen een lager bedrag dan

nodig is om de hypotheek af te lossen. Daarom moet er flink op worden afgeschreven. De rommelhypotheek is wat Amerikanen een toxic loan noemen, een giftige lening. Giftige lening en giftig krediet zijn uitdrukkingen die eveneens in de loop van 2008 gangbaar zijn geworden in het Nederlands. Amerikanen hebben niet alleen een hoge lening op hun huis, maar ook

torenhoge kredieten, die ze gebruikt hebben om bijvoorbeeld een auto te kopen. Doemdenkers menen dat veel van die leningen nooit afgelost kunnen worden. En dat is slecht voor de financiële instellingen: hun balans wordt erdoor vergiftigd, waardoor ze stuk voor stuk omvallen. Een bankendomino wordt dat al schertsend genoemd. 1

www.depers.nl/vandale

Digitale Dikke Van Dale, € 99

4

Wereld

Duitsland Parodie op ‘Das Boot’ in de bioscoop

Congo

Grappen maken over nazi’s kan best

NKUNDA VALT NIET AAN

Duitsland durft eindelijk voorzichtig te lachen om de Tweede Wereldoorlog. De film U-900 parodieert de uiterst serieuze klassieker Das Boot.

tegenwoordig best’, zei hij tijdens de opnames. ‘We willen geen geschiedenisles geven, maar gewoon een leuke film maken over iemand die telkens maar weer in de problemen komt.’

Tony Paterson

Nazivredesduif

BERLIJN

In U-900 speelt Schröder een man die is betrapt in bed met de dochter van een nazigeneraal. Hij slaat op de vlucht en kaapt een onderzeeboot, waarmee hij naar Amerika vaart. Daar wordt hij binnengehaald als een nazivredesduif. Het is niet de eerste lollige film over Adolf Hitler en consorten. Vorig jaar werd de dictator in Mein Führer door de joodse regisseur Danny Levy neergezet als een verslaafde bedplasser. Hij deed het goed in de bioscoop, maar vond geen genade in de ogen van de critici. Die vonden de film uiteindelijk niet leuk genoeg. 1

...

Atze Schröder (midden): ‘We willen geen geschiedenisles geven.’

In U-900 heerst dezelfde dreigende en spookachtige sfeer als in het bekroonde origineel van Wolfgang Petersen, inclusief de gekwelde onderzeebootmatrozen en de spannende muziek. De kapitein is echter een soort stand-up comedian, die zich bij het inschepen afvraagt wat ze moeten doen als ze een walvis aanvaren: opeten of meenemen als huisdier. De hoofdrol is voor Atze Schröder, een komiek met een uitbundig permanent en rare tanden. In Duitsland is hij vooral bekend door zijn rol in een tv-serie over een kioskouder met een voorkeur voor softporno. ‘Grappen maken over de nazi’s kan

De Congolese rebellenleider Laurent Nkunda houdt vast aan een bestand rond de stad Goma, ondanks gevechten met een regeringsgezinde militie. Volgens Nkunda heeft de regering verschillende rebellenposities aangevallen in Kiwanja, nabij Rutshuru. De regering ontkent.

Salomonseilanden

EMIGREREN OM KLIMAAT Klimaatverandering dwingt dertig gezinnen van de Salomonseilanden te emigreren. Zij vertrekken in maart van eiland Malaita naar buurland Papoea-Nieuw Guinea. Hun huizen lopen constant onder water.

© The Independent

Rusland

RAKETSCHILD RUSLAND Rusland gaat raketten installeren in Kaliningrad, als antwoord op het raketschild dat Amerika wil bouwen in Polen en Tsjechië. Rusland zal ook het Amerikaanse schild elektronisch verstoren. Moskou ziet het Amerikaanse systeem als een serieuze bedreiging voor Rusland.

X mogelijkheden

Londen

HUIS WEER STRALINGSVRIJ Het gezin van de ex-spion Alexander Litvinenko kan twee jaar na diens dood weer zijn huis in. De woning in Noord-Londen is ontsmet en weer veilig. De naar Londen gevluchte voormalige Russische spion Litvinenko stierf in november 2006 door een vergiftiging met het radioactieve polonium.

Kies ook voor het meeste internet Nu een gratis ASUS Eee PC mini laptop bij een ADSL-abonnement van XS4ALL Gratis draadloos internet op 900 HotSpots in Nederland Draadloos kwaliteitsmodem: overal in huis een krachtig, beveiligd signaal Bellen voor maar € 5,- extra Deskundige helpdesk, 7 dagen per week Vanaf € 29,95

Bosnië

VERDACHT OM SREBRENICA De Bosnische politie heeft gisteren twee Bosnische Serviërs aangehouden die worden verdacht van deelname aan het bloedbad in Srebrenica. De politie arresteerde de 59-jarige Momir Peles en de 61-jarige Slavko Peric in de oostelijke stad Zvornik. Zij waren tijdens de oorlog (1992-1995) respectievelijk plaatsvervangend commandant en assistent-commandant van het eerste bataljon van Zvornik Brigade.

meer internet X is meer. Meer mogelijkheden. Meer internet. Meer info en voorwaarden? Ga naar xs4all.nl

Het weer Goma: onweer, 21°C Moskou: sneeuw, 3°C Berlijn: bewolkt, 12°C

Wereld

5

Overwinningsroes Obama’s grote examen

Amerika sluit tijdperk van Reagan af Vervolg van pagina 1

...

De jubelende Amerikanen horen de voorzichtige woorden van Obama wel, maar in hun overwinningsroes klappen ze voorlopig nog voor alles wat hij zegt. En geef ze eens ongelijk. Met miljoenen stonden ze soms uren in de rij om hun stem uit te brengen. Vele duizenden vrijwilligers reisden maandenlang stad en land af om mensen te bewegen de gang naar de stembus te maken, vaak onder de grofste verwensingen van verstokte Republikeinen. Er is ook massaal geld gestort in de campagnekas, en niet alleen door de rijken. Zo veel zelfs, dat Obama vorige week dertig minuten zendtijd kon kopen op de grote tv-zenders.

Het klinkt fantastisch De beloftes die hij deed, liegen er niet om. Een leger aan nieuwe leraren, een betere toegang tot de gezondheidszorg voor mensen die niet verzekerd zijn, meer werkgelegenheid, een belastingverlaging voor maar liefst 95 procent van de beroepsbevolking; en dat is nog maar een greep. Het klinkt fantastisch, en het is hard nodig.

Tegelijkertijd echter wordt hij de president van een land dat in een ongekende economische crisis verkeert, de ernstigste sinds de Grote Depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw. Dat er links en rechts banken omvallen, zal de gewone burger een zorg zijn, maar ‘er zijn moeders en vaders die wakker liggen als hun kinderen in slaap zijn gevallen, omdat ze zich zorgen maken over het betalen van hun hypotheek of doktersrekening,’ aldus Obama zelf. De beurzen heeft hij nog niet kunnen overtuigen, bleek gisteren, maar dat is niet zijn voornaamste zorg. Het zijn de wakker liggende burgers die hij te hulp moet schieten. Zij hebben op hem gestemd, omdat ze denken dat de economie bij hem in betere handen is dan bij de Republikeinen. Die hebben de laatste 30 jaar, sinds Ronald Reagan, een koers gevaren die uiteindelijk tot huidige malaise heeft geleid. Het is aan Obama een nieuwe weg te wijzen. De Verenigde Staten zijn ook nog eens verwikkeld in twee slepende oorlogen, die niet alleen enorm veel geld opslorpen (dat er eigenlijk niet is), maar ook aan al meer dan 4.000 Amerikaanse mannen en vrouwen

Vreugdetranen vloeiden gisteren in Chicago na het verkiezingsnieuws. ANP/EPA

Zijn volk vertrouwt er op dat hij de soldaten naar huis haalt. Maar hoe? het leven hebben gekost. Obama weer: ‘We weten dat er dappere soldaten vechten in de woestijnen van Irak en de bergen van Afghanistan om hun leven voor ons te riskeren.’ Zijn volk vertrouwt er nu op dat hij die soldaten naar huis haalt. Maar hoe? Het door Bush gestorte drijfzand maakt van elke terugtocht, in welke vorm dan ook, een uiterst precaire aangelegenheid. Alsof dat allemaal niet genoeg is, mag hij ook nog eens het geschonden

internationale aanzicht van zijn land gaan verzorgen. Bush (‘Wie niet voor ons is, is tegen ons’) heeft de afgelopen jaren veel regeringsleiders voor het hoofd gestoten, en dat kan Amerika zich eigenlijk niet veroorloven. De verheugde reacties uit de hele wereld zeggen wat dat betreft genoeg.

Nog 75 dagen De senator uit Illinois, die pas op 20 januari volgend jaar wordt ingezworen als president, weet voorlopig wat hem te doen staat. In de 75 dagen die hem tot die plechtigheid resten, gaat hij een kabinet, de staf van het Witte Huis en nog zo’n achtduizend nieuwe ambtenaren bij elkaar zoeken. Het wordt zijn eerste grote examen. Met de keuze van zijn bewinds-

lieden moet hij niet alleen zorgen dat hij zijn ideeën kan gaan waarmaken, maar ook laten zien dat hij de 55 miljoen Amerikanen die níet op hem stemden serieus neemt. Het moet raar lopen wil hij niet enkele vooraanstaande Republikeinen in zijn ministersstaf opnemen. Zo zingt bijvoorbeeld de naam van de populaire gouverneur van Californië hardnekkig rond, Arnold Schwarzenegger. De mensen in de menigte rond Jesse Jackson, in de straten van New York, Chicago, Los Angeles, op het platteland van Ohio, Minnesota en New Mexico, zijn hier waarschijnlijk nog niet mee bezig. Ze worden de komende dagen langzaam wakker, zoals die mooie mevrouw uit Florida, die zuchtte: ‘This is a dream...’ 1

Verkiezingen

Democraten heersen in Huis en Senaat Redactie buitenland AMSTERDAM

...

De Democraten van de nieuwe president Barack Obama hebben hun positie in het Congres verstevigd. In beide kamers van het parlement, het Huis van Afgevaardigden en de Senaat, staan ze op winst. In de Senaat, waar 35 van de honderd zetels op het spel stonden, won-

nen de Democraten zeker vijf zetels. Ze staan nu op 56 senatoren, onder wie twee onafhankelijken. Er zijn nog vier zetels te vergeven. In het Huis, waar alle zetels op het spel stonden, ziet het er ook al slecht uit voor de Republikeinen. Ze waren al zwaar in de minderheid (199 om 235), en dat verschil wordt waarschijnlijk nog groter. ‘Amerika heeft voor een nieuwe richting gekozen’, zei Huis-voorzitter Nancy Pelosi. 1

Het meest groene automerk van Nederland pakt uit tijdens de Daihatsu Actieweken! Kom nu naar de dealer voor spectaculaire acties!

Leid jij onze ambities in goede banen? Bij Ricoh werk je aan het succes van een wereldmerk. Ricoh

onze klanten effectiever, efficiënter en eenvoudiger te laten

is topspeler in het professioneel managen van informatie-

werken, dan wacht je een wereldbaan. Of je nu actief bent

stromen binnen organisaties. We investeren continu in de ontwikkeling van Document

op het gebied van ICT, sales, support, techniek, marketing of consultancy. Je krijgt bij ons alle

Management- en IT-oplossingen. En in mensen die onze

ruimte voor ontwikkeling. Interesse? Kijk voor onze vacatures

ambities helpen waarmaken! Heb jij het talent en de drive om

op de nieuwe Ricoh recruitmentsite: www.werkenbijricoh.nl!

Obama nu ook heuvel De Caraïbische eilandstaat Antigua en Barbuda vernoemt de hoogste heuvel in het land naar Barack Obama. De 402 meter hoge heuvel heet nu nog Boggy Peak (moerasachtige top).

Wereldtalent m/v

Werken aan innovatie in informatie

6

Perspectief

Medvedev Geen lucht voor Obama

Rusland bouwt meteen maar een raketafweer Redactie buitenland AMSTERDAM

...

President Medvedev hoopt op een nieuwe benadering met toekomstig president Obama. Tegelijkertijd gaf hij Obama weinig lucht voor vriendelijke diplomatieke onderhandelingen. In een gisteren uitgesproken presidentiële speech tot de Russische

Russisch spandoek. AP

natie hield Medvedev Amerika verantwoordelijk voor de wereldwijde economische crisis, door ‘hun egoïstische gedrag’. De Amerikaanse economie heeft geleid tot de ineenstorting van de financiële markten op de ‘hele planeet’. Om de druk wat verder op te voeren voegde hij er en passant aan toe dat Rusland een antiraketsysteem gaat bouwen in de westelijke enclave Kaliningrad. Een gedegen antwoord op het project van Amerika in Tsjechië en Polen. Hij ging niet in op de verkiezing van Obama zelf. Dat deed onderminister Grigory Karasin van Buitenlandse Zaken wel. Volgens Karasin laat Obama’s overwinning zien ‘dat iedereen het recht heeft te hopen op een nieuwe benadering van Amerika op de meest complexe kwesties op het gebied van buitenland politiek en met Rusland’. De Russische krant Pravda is aanmerkelijk negatiever over de zege van Obama. De krant waarschuwt dat de mensen bedrogen zullen uitkomen als ze denken dat Obama minder oorlogen gaat voeren dan zijn verslagen Republikeinse opponent John McCain. Pravda stelt dat Amerika in de 230 jaar dat het bestaat, minder dan twintig jaar zonder oorlog zijn geweest. 1

Wereldwijd ‘Een nieuwe fase’

Overige Amerikaanse vijanden ook hoopvol Redactie buitenland AMSTERDAM

...

De Venezolaanse president Hugo Chavez denkt dat de betrekkingen tussen zijn land en de VS er op vooruitgaan met Obama als de nieuwe Amerikaanse president. In een televisietoespraak verklaarde Chavez zich bereid met Obama te praten, mits ‘op gelijkwaardige en respectvolle voet’. ‘Hopelijk gaan wij met Barack Obama een nieuwe fase in’, zei Chavez. De Chinese president Hu Jintao repte van een nieuw historisch tijdperk. De communistische leider liet weten dat hij uitkijkt naar ‘een constructieve samenwerking’.

De Afghaanse president Hamid Karzai riep Obama op het Amerikaanse beleid voor Afghanistan aan te passen. Karzai wil dat de VS bij het bestrijden van het terrorisme meer militairen in de grensprovincies van Afghanistan inzetten. Die moeten helpen bij het voorkomen van infiltratie door terroristen en het tegenhouden van drugssmokkelaars. Volgens de Pakistaanse premier Yousuf Raza Gilani is de taak van de nieuwe Amerikaanse president simpel: hij moet een einde maken aan de raketaanvallen op opstandelingen in het noordwesten van Pakistan, anders zullen de VS falen in hun pogingen het extremisme in het islamitische land te bestrijden. 1

Demonstranten vierden maandag de omverwerping van de Amerikaanse ambassade in Teheran in 1979 . REUTERS

Iran

Wordt de Grote Satan aardig?

Sjiieten zijn blij met ‘Hussein’ Iran ziet Barack Hussein Obama wel zitten. Maar blijft de aartsvijand van de Verenigde Staten dat als het land vasthoudt aan zijn kernprogramma? Olaf Koens TEHERAN

...

Pakistaanse studentes willen van oorlog af. REUTERS

Eigenlijk heeft Mohammed geen tijd om te praten. Daarvoor is het te druk in zijn kleine, maar populaire fruiten ijszaakje aan de Jumhuri-je Eslamistraat in Teheran. Vrienden, familie en een hoop vaste klanten genieten van het verse sap dat hij uit zijn

granaatappels, citroenen, mandarijntjes en ananassen heeft geperst. De mensen stromen ’s avonds vanaf een uur of zeven binnen, als de meeste winkels in Iran sluiten, maar ook de stembussen in Amerika open gaan. Tot half elf kunnen ze in het drukke fruithonk socializen over de politiek in Iran en, natuurlijk, over wie George W. Bush zal opvolgen als president van de Verenigde Staten.

De Amerikaanse verkiezingen domineren elk gesprek, ondanks dat eerder die dag de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Ali Kordan werd ontslagen. Kordan heeft gelogen over zijn opleiding. ‘Geen wonder’, zegt Mohammed. ‘Ze liegen allemaal.’ Sommige voorbijgangers vergelijken de afzettingsprocedure van minister Kordan met die van de voormalige Amerikaanse president Clinton.

Jan Peter Balkenende

Silvio Berlusconi

Nelson Mandela

‘De uitverkiezing van Barack Obama als de nieuwe president van de Verenigde Staten is van een ontroerende grootsheid.’

‘Ik kan hem waarschijnlijk wel wat goed advies geven, want ik ben ouder dan hij.’

‘De overwinning (van Obama) heeft aangetoond dat niemand, waar dan ook ter wereld, er niet van zou mogen dromen de wereld te verbeteren.’

Perspectief

7

De Amerikaanse verkiezingen domineren elkgesprek, ondanksdat eerderdiedag Irak Al-Sadr tevreden met Obama deIraanse ‘Deze keuze bewijst ministervan dat VS oorlogsmoe zijn’ Buitenlandse Zakenwerd ... ontslagen. In Basra wordt de Democratische overwinning op straat gevierd. AP

Redactie buitenland AMSTERDAM

Irak liet weten nauw te zullen samenwerken met de nieuwe leider. Maar Bagdad verwacht niet dat de verandering van de ene op de andere dag komt. ‘Er zal geen snelle terugtrekking zijn. Daarvoor staat te veel op het spel’, zei minister Hoshyar Zebari van Buitenlandse Zaken. De VS hebben 140.000 militairen in Irak. Obama verklaarde tijdens de campagne de Amerikaanse gevechtstroepen binnen zestien maanden na zijn aantreden in het Witte Huis uit Irak te willen hebben. De beweging van de anti-Amerikaanse politicus Moqtada al-Sadr toonde zich tevreden met de nieuwe

Amerikaanse leider. ‘We beschouwen zijn overwinning als een wens van het Amerikaanse publiek om de troepen terug te trekken uit Irak. Hier kijken we naar uit’, zei een zegsman van Sadr in de voor sjiieten heilige stad Najaf. Andrew North, correspondent voor de BBC, verbaast zich over het gebrek aan interesse van de Irakezen in de verkiezingen, terwijl er zo veel troepen door hun land marcheren. ‘Iemand dacht dat Kerry kandidaat was.’ Volgens North geloven weinig Irakezen dat de nieuwe president werkelijk een verschil zal maken. ‘Irakezen zijn op dit moment meer bezig met hoeveel hun regering zal toegeven in de onderhandelingen met Washington, waar aan het einde van dit jaar een nieuw veiligheidspact getekend moet worden.’ 1

Midden-Oosten ‘We kennen Obama niet’ Amerika staat in Iran bekend als de ‘aartsvijand’ of ‘Grote Satan’. Sinds de revolutie van 1979 en de gijzeling van het personeel van de Amerikaanse ambassade hebben beide landen geen diplomatieke relaties meer. Iran was in de Verenigde Staten dan ook een belangrijk thema in de race om het presidentschap. Obama liet in een debat weten dat hij als president ‘zonder voorwaarden’ zou spreken met onder andere Ahmadinejad. John McCain was meer een voorstander van strengere sancties tegen het land. Hij grapte eerder Iran te willen bombarderen dan ermee te praten.

Slechtste kabinet Mohammed hoopt ‘natuurlijk’ dat Barack Obama wint. ‘Hij is kalm en vriendelijk.’ Ook alle andere klanten die avond zouden unaniem op Obama stemmen. Toch denkt niet iedereen dat Obama de problemen even oplost. Vorige week liet ayatollah Ali Khamenei weten dat de haat tegen Amerika diepgeworteld zit. ‘Ons probleem met Amerika gaat over meer dan alleen een paar politieke aangelegenheden’, aldus de ayatollah. Volgens sommigen een signaal dat het land geen toenadering zoekt en dat men niet te veel moet verwachten van Barack Obama. Rond tien uur ‘s avonds wordt het eindelijk wat rustiger in de fruitbar. Mohammeds vader Ali gaat naar huis.

Hij is al aan het werk sinds zeven uur ’s ochtends. Hij is trots op zijn 22-jarige zoon. ‘Hij is een ingenieur met een specialisatie in pijpleidingen, net als zijn oom aan de Amerikaanse universiteit Stanford.’ Mohammed zet een paar plastic stoelen buiten en draait zijn favoriete nummer, Hotel California van The Eagles. Net als veel leeftijdsgenoten is Mohammed niet tevreden met de regering. ‘Iran is een ontzettend rijk land, we zien er niets van terug. Ze beloven gratis water en gratis gas. Toch moet ik overal voor betalen. Het kabinet van Ahmadinejad is het slechtste kabinet sinds de revolutie.’ Dat komt vooral door de enorme inflatie in het land, die volgens schattingen tussen de 22 en 30 procent ligt. ‘Het leven is duur. Wanneer je voor een groot gezin moet zorgen en een appartement moet huren heb je zeker 900 euro per maand nodig. Zelfs de beste ingenieurs verdienen maar 400 euro per maand.’

Overal voor betalen Bovendien is volgens Mohammed de corruptie enorm. ‘Je moet altijd betalen. Rij je met je auto een stukje tegen het verkeer in, wat heel normaal is, moet je al betalen. Dat begint bij ongeveer 10 euro. Wanneer ik uitga met mijn vriendin, vraagt de politie of ik getrouwd ben. Dat ben ik niet. Dan moet ik weer betalen.’ Niemand kan daar volgens Mohammed wat aan doen. ‘Zelfs Barack Obama niet.’

Op het eind van de avond komen mensen vooral ijs halen. Van straatvegers tot politieagenten tot hippe meisjes die in plaats van een hoofddoek een grote pet dragen, allemaal willen ze ijs met pistachenootjes. Tegenover de zaak zit een kleine krantenkiosk die ook tot laat in de avond open blijft. Op veel voorpagina’s prijkt Barack Obama. Het 7-jarige zoontje van de krantenventer is nog op. Hij heeft een pyjama en een dikke jas aan. Ook hij denkt dat Obama gaat winnen. ‘Iedereen denkt dat’, legt zijn vader uit.

Het maakt niet uit Mohammed is bang voor oorlog. ‘Iran heeft recht op een nucleair wapen, maar als dat er komt, wordt het oorlog. Dan maakt het niet uit of Obama of McCain president is.’ Hij stopt de verschillende mixers met vruchtensap in de koeling en sluit de zaak. ‘We zien het morgen wel.’ Hij wil wel wakker blijven om de uitslag te zien, maar moet de volgende ochtend vroeg op de universiteit zijn. De volgende ochtend weet heel Teheran dat Barack Obama de nieuwe president van Amerika is. Het nieuws kwam net te laat voor de kranten, die nog vol staan met de impeachment van minister Kordan. Wanneer ik binnenkom, belt vader Ali direct zijn zoon. Hij is blij met Obama. Toch zou hij zelf nooit naar de VS gaan. ‘Ik blijf hier bij mijn vriendin.’ 1

Palestijnen zijn blij dat ze van Bush af zijn Redactie buitenland AMSTERDAM

...

De Palestijnse president Mahmoud Abbas riep Obama op zich extra in te spannen om een eind te maken aan het conflict tussen Palestijnen en Israël. Hamas, de Palestijnse militante groepering die in Gaza aan de macht is, hoopt dat Obama leert van de ‘fouten’ van Bush en de eerdere Amerikaanse regeringen. Obama moet volgens Hamas zijn wereldse betrekkingen sterk verbeteren en niet meer zo met de ‘grote Amerikaanse stok’ zwaaien.

Echt iets doen Sommigen zijn erg optimistisch over de keuze voor Obama. Zoals Adel Shams in Bahrein, die tegen de BBC zei dat hij erin gelooft dat ‘Obama echt iets kan doen aan het Palestijnse vraagstuk, en dat hij de troepen uit Irak kan en durft terug te trekken.’ Ook acht hij Obama in staat om de Iraanse nucleaire ‘stand-off’ op te lossen. Maar Mohammed Fayad uit Gaza verwacht weinig verandering: ‘We kennen hem niet. Zijn standpunten

REUTERS

Obama in de Palestijnse krant.

zijn nog niet helder hier. We weten niet of hij het beleid zal volgen van zijn voorganger en buigt voor de Joodse lobby.’

Grote opluchting BBC-correspondent Aleem Maqbool schrijft dat in Gaza grote opluchting heerst dat er nu eindelijk een eind is gekomen aan het bewind van Bush. Toegegeven, de Palestijnen waren diep teleurgesteld in Obama toen hij zei dat Jeruzalem de ongedeelde hoofdstad van Israël moest blijven. Toch biedt hij meer hoop dan de verliezer John McCain. 1

Mwai Kibaki, president Kenia

Nicolas Sarkozy

Fidel Castro

‘Uw overwinning is niet alleen een inspiratie voor miljoenen in de hele wereld, maar heeft een speciale betekenis voor Kenia.’

‘Obama’s uitzonderlijke campagne heeft de hele wereld de vitaliteit van de Amerikaanse democratie getoond.’

‘Obama is zonder twijfel intelligenter, beschaafder en kalmer. McCain is oud, oorlogszuchtig, ongeletterd, niet erg intelligent en niet gezond.’

8GGNCODKVKGYGKPKIVKLF! 8QNIGGP*$1QRNGKFKPIFKG\KEJCCPLxWCCPRCUV 9KNLGJQIGTQRMQOGPOCCTJGDLGQQMGGPFTWMMGDCCPGPGGPIG\KP! *CCNFCPGGPGTMGPF*$1FKRNQOCDKL.1+*QIGUEJQQN,GJQGHVPKGVPCCT EQNNGIGOCCTDGRCCNV\GNHYCCTGPYCPPGGTLGUVWFGGTV/GVDGIGNGKFKPIXKC KPVGTPGV
U

08#1IGCEETGFKVGGTFG*$1QRNGKFKPIGP

U

5VWFGTGPYCCTGPYCPPGGTJGVLxWWKVMQOV

U

5PGNGPIGOCMMGNKLMDGIGNGKFKPIXKCKPVGTPGV

U

#NKPJGVGGTUVGLCCTVQVGTMGPFGDTCPEJGFKRNQOCµU

U

+PLCCTGGPGTMGPFDCEJGNQTFKRNQOCQR\CM

8TCCIXCPFCCIPQIFGITCVKUUVWFKGIKFU CCPQRYYYNQKJQIGUEJQQNPNIKFU

-KGUWKVTWKO*$1DCEJGNQTQRNGKFKPIGP QC *$16QGIGRCUVGRU[EJQNQIKG*$14GEJVGP*$1$GFTKLHUMWPFKIGKPHQTOCVKEC*$1+PHQTOCVKEC 5QHVYCTGGPIKPGGTKPI *$16GEJPKUEJGKPHQTOCVKEC*$1$QWYMWPFG*$1*CTVHWPEVKGNCDQTCPV*$1.QIKUVKGMGPGEQPQOKG*'#15OCNNDWUKPGUU GPTGVCKNOCPCIGOGPV*$1NGTCTGPQRNGKFKPIGP YCCTQPFGT2#$1

YYYNQKJQIGUEJQQNPN

“Ze liet mijn hand niet meer los” Mià[X^#('%))lliÆfgJZ_`g_fc GcXqXfekdf\k\en\J_X[`X8cY\ikf ** #EJj\im`Z\d\[\n\ib\i% È@b_flmXe[\j]\\ifgJZ_`g_fc%
Jfdd`^\fekdf\kè^\e Ycàm\ed\Xckà[Yà% QfXcj_\kfl[\i\\Z_kgXXi[Xkdà fd_lcgmif\^1q\df\jk\efm\ijkXg$ g\e#dXXin`jk\ee`\knXXi%?\knXj _\\cY\cXeîàb[Xkq\[\ki\èqfl[\e _Xc\e#nXekq\_X[[\e\\eX]jgiXXb è_\kq`\b\e_l`j%ÊDàedXe_\\]k _XikgifYc\d\eË#m\ik\c[\[\mifln dà%Q\gXbk\dàe_Xe[\ec`\k_\d e`\kd\\icfj%Kf\eY\e`bd\kq\ d\\^\cfg\e%EXXi_\kg\iife#\e q\c]jkfkè[\ki\è%Q\nXi\ed\qf [XebYXXi%<efgkà[É N`caàffbn\ib\eYàEJ6 Bàb[Xefgnnn%n\ib\eYàej%ec

@EK=FKF1A
Dagblad De Pers

INTERNET

Lost Boy Igor Milder van Lost Boys vindt ondernemen in een tegenzittende markt het mooist. 13

In Business

Beurs

9

Industrie Productieverlaging

Staalconcern zet de ovens maar uit

Euronext werkt samen met China Redactie economie AMSTERDAM

...

NYSE Euronext en de Zhengzhou Commodity Exchange (ZCE) hebben een intentieverklaring getekend om te gaan samenwerken in het ontwikkelen van futureen optiemarkten. Euronext en ZCE, de Chinese grondstoffenbeurs, zijn van plan informatie uit te wisselen over futureen optiemarkten, inclusief technologische, juridische en politieke aspecten. ‘Deze samenwerking maakt het voor Euronext en ZCE mogelijk hun producten, IT-systemen, marketing en training verder uit te breiden’, aldus chief executive officer (CEO) Duncan Niederauer van Euronext. 1

Staalconcern ArcelorMittal heeft zwaar te lijden onder de dreigende recessie. Bestuursvoorzitter Lakshmi Mittal zag het instorten van de vraag niet aankomen. ‘In september was er niets aan de hand.’ ANP LUXEMBURG

...

Banen

Werkgelegenheid VS neemt sterk af Redactie economie AMSTERDAM

...

De werkgelegenheid in de Verenigde Staten is in oktober sterker gedaald dan verwacht. Salarisstrookverwerker ADP meldde gisteren dat er vorige maand 157.000 banen verloren zijn gegaan in de private sector van de Verenigde Staten. Het banenverlies in de afgelopen maand is de sterkste achteruitgang in de private sector sinds november 2002. De Amerikaanse overheid brengt morgen de officiële werkgelegenheidscijfers naar buiten. Analisten verwachten dat de overheid een verlies van 200.000 banen in oktober zal rapporteren. 1

De allerleukste winkelstraat? De Amsterdamse Hartenstraat is een van de genomineerden voor de NLstreets Awards: de verkiezing van de leukste winkelstraat en winkel van Nederland. Het moet maar eens afgelopen zijn met de Blokkers, Hema’s en Kruidvat-filialen, vindt NLstreets. Het platform strijdt sinds vier jaar tegen de vervlakking van het winkelaanbod. ‘Authentieke en ambachtelijke ondernemers moeten steeds vaker plaats maken voor grote retailketens. Daarmee gaat niet alleen een traditie van vakmanschap en ondernemerschap verloren, maar ook een stukje identiteit van de Nederlandse binnensteden’, aldus de organisatie. Op 6 januari wordt de winnende winkelstraat bekendgemaakt. 1 EVERT ELZINGA

Staalconcern ArcelorMittal wordt hard geraakt door de afkoeling van de wereldeconomie. De vraag naar staal is door een dreigende recessie flink afgenomen. De onderneming probeert de ergste klappen op te vangen met productieverlagingen, kostenbesparingen en het aflossen van een deel van de schulden. Bestuursvoorzitter Lakshmi Mittal zag het instorten van de vraag niet aankomen. ‘Het is ongekend. Tot in september was er niets aan de hand en draaiden we bijna op volle capaciteit. In de afgelopen weken heeft de crisis hard toegeslagen.’ ArcelorMittal maakte gisterochtend bekend zijn productie wereldwijd met gemiddeld 35 procent te verlagen. Twee maanden terug ging het concern er nog van uit dat een reductie van 15 procent voldoende zou zijn. Door de maatregel zullen de staalfabrieken van ArcelorMittal op nog geen 65 procent van de totale capaciteit draaien. De productieverlaging is nodig om de bestaande voorraden weg te kunnen werken. Deze afbouw van de voorraden duurt volgens Mittal tot begin 2009. Daarna verwacht hij dat de marktomstandigheden verbeteren. ArcelorMittal kondigde ook aan

IWS Executive Search Team zoekt: t+VOJPS1SJWBUF#BOLFS voor een financiële instelling t5FBNNBOBHFS0QFSBUJPOT voor een grote vermogensbeheerder t4FOJPS-FHBM"DDPVOUNBOBHFS VOUNBOBHFS voor een internationale financiële dienstverlener

Software

Blue Fox Enterprise

BLUE FOX HALFDOOD

1.8

Softwarebedrijf Blue Fox heeft weinig speelruimte meer. Het bedrijf, dat software maakt voor de modeen textielindustrie, maakte gisteren bekend dat gesprekken met potentiële partners nog geen resultaat hebben opgeleverd. Het aandeel kelderde met ruim 13 procent. Het bedrijf leed tot nu toe dit jaar al een verlies van 4,5 miljoen euro en probeert nog voor het eind van het jaar nieuw kapitaal aan te trekken.

1.6 1.4 1.2 1 okt

nov

volgend jaar zijn schuldenlast – eind september nog 32,5 miljard dollar – met 10 miljard dollar te willen verlagen. Om dat te realiseren worden investeringen die gepland waren voor het vierde kwartaal uitgesteld. De voorgenomen productieverlaging trekt een zware wissel op het bedrijfsresultaat, dat in het vierde kwartaal zal dalen tot 2,5 à 3 miljard dollar. In het derde kwartaal was dit nog 8,6 miljard dollar. ‘Een vreselijke prognose’, concludeerde zakenbank Petercam, die zelf rekende op 5 miljard dollar. ‘Het belooft weinig goeds voor volgend jaar.’

‘Een vreselijke prognose. Dit belooft weinig goeds voor 2009.’ ArcelorMittal profiteerde tot in het derde kwartaal van de sterke vraag en de hoge staalprijzen, die het kon doorberekenen aan klanten. Daardoor komt het bedrijfsresultaat dit jaar alsnog flink hoger uit dan vorig jaar. Het bedrijf rekent op een bedrijfsresultaat van 24,2 tot 24,7 miljard dollar tegen 19,4 miljard dollar in 2007. ArcelorMittal boekte in het derde kwartaal een winst van 3,8 miljard dollar. Dat is weliswaar 29 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar, maar veel minder dan de 5,9 miljard dollar waar analisten gemiddeld op rekenden. De omzet steeg met 38 procent tot 35,2 miljard dollar en was ook lager dan verwacht. 1

Kijk voor deze en andere interessante financiële functies op www.noordflank.nl

Dé klik tussen hoger opgeleiden en werving- & selectiebureaus

Roken

Uitgeverij

DERDE KEER ROOKBOETE

KRIMP BIJ KLUWER

Drie bedrijven in Groningen en Breda hebben een derde boete voor het overtreden van het rookverbod gehad. Dat laat de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) weten in het verslag over de afgelopen maand. Niet eerder kreeg een bedrijf een derde boete voor het overtreden van het rookverbod. Bij een derde boete moet een ondernemer 1.200euro betalen. Een eventuele vierde boete kost 2.400 euro.

Uitgever Wolters Kluwer heeft gisteren opnieuw de omzetverwachting verlaagd. De omzetgroei zal dit jaar onder de 3 procent uitkomen. Het is dit jaar al de tweede groeiverlaging. Het bedrijf, dat onder meer medische en juridische tijdschriften publiceert, heeft te maken met verslechterende marktomstandigheden voor producten die niet op abonnementen gebaseerd zijn, zoals advertenties en boeken.

Minder mobieltjes

Betonboeven

Olie

Mobiele telefoonmakers in West-Europa hadden het afgelopen kwartaal last van de financiële crisis. Het aantal verkochte toestellen daalde met 8 procent.

EU-commissaris Neelie Kroes (Concurrentie) verdenkt bedrijven in de Europese cementsector ervan dat ze verboden prijsafspraken hebben gemaakt.

Het Franse olieconcern Total boekte in het derde kwartaal een nettowinst van ruim 4 miljard euro. Dat is 35 procent meer dan een jaar eerder.

In Business Koster & Jojanneke

10

Met medewerking van: Lorianne van Gelder en Justine Versteegh

Feestje van de week President’s night

Q&A

‘Dat woord hè: change’

Voor een prikkie in een 5-sterrenhotel Ook de gewone man moet van luxe kunnen profiteren, vindt Hotel Booker BV. Dus lanceert het bedrijf vandaag De Hotelweek: goedkoop logeren in vier- en vijfsterrenhotels.

Rita Verdonk is net Obama. En Jan Peter ook. Meer dan Wouter. AMSTERDAM

...

Waar moeten we beginnen om de vreugde te beschrijven? Was het Femke Halsema die in de Melkweg Kosters arm vastpakt en zegt: ‘Dit is mijn Kennedy-moment.’ Was het Ahmed Aboutaleb, die in het Kuhrhaus op de acceptatiespeech van Obama zijn vuist balt en met betraande ogen ‘Zo is dat!’ roept. Is het PvdA-staatssecretaris Frank Heemskerk die, gevangen in de armen van het betraande Kamerlid Diederik Samson, vreugdevol vloekt: ‘Het is xxx gelukt!’? Is het Jojanneke die nog een wodka bestelt? De verkiezingsoverwinning van de Afrikaans-Amerikaanse Democraat leidde tot bizarre vreugde-explosies. Een avond leek Nederland de Bluest State On Earth.

Hangover In het Hilton was de sfeer zelfs zo goed dat er al werd gewaarschuwd door D66-burgemeester Jan Hoekema van Wassenaar voor een Obama ‘hangover’: ‘We denken altijd dat Democraten meer pro-Europa zijn dan Republikeinen, dat is een misvatting.’ Arend Jan Boekestein, VVD-kamerlid en McCain-aanhanger, probeert nog een beetje kritiek te spuien (‘Obama moet iets verzinnen op Iran’), maar dat lukt maar ten dele. ‘Maar wie ben ik om de Amerikaanse volkswil tegen te spreken?’

In de Amsterdamse Melkweg, waar RTL-Z-presentator Roderik Veelo dienst doet als ingehuurde conservatief om het Obama-virus te temperen. Vergeefs. Alleen Mei Li Vos – ‘Zit mijn haar goed? Zit mijn jurk leuk?’–kon het over iets anders hebben. Spindoctor Kay van de Linde had graag in Obama’s campagneteam gezeten: ‘Dan zou ik mijn grote mond dichthouden en veel leren, voor de verkiezingen in 2011 voor TON. Rita is toch ook een beetje de Obama, de change kandidaat.’ Volgens Van de Linde kijkt de Nederlandse politiek graag af van het Amerikaanse systeem. ‘Hoe Obama internet heeft ingezet, dat doet de SP ook. En ex-CDA-campagneleider Jack de Vries heeft die partij ook op Amerikaanse wijze georganiseerd. Obama had een briljante fondsenwervingorganisatie. Als ik van Rita 100 miljoen dollar krijg, gaan we heel veel infomercials doen.’

Absolutely Ook Michael Sijbom, campagneleider van het CDA, heeft ‘veel geleerd’ van wat hij noemt het ‘WK campagnevoeren’. ‘Het gaat erom dat je je boodschap goed kunt vertalen in plaatjes.’ Het jaloerst was Sijbom, die een Jan Peter-button overweegt bij de volgende verkiezingen, op de miljoenen vrijwilligers die voor Obama op de been kwamen. Bedremmeld neemt hij een teug pils: ‘Bij ons is die

AMSTERDAM

...

Manager Tamara Oppendijk, u zet luxe hotels open voor de armere medemens. Dat gaat toch in tegen het hele principe van vijfsterrenhotels? ‘Hoezo?’

‘Bij ons is die politieke betrokkenheid net een tikje minder’ GEERT SNOEIJER

politiek betrokkenheid toch een tikje minder.’ Dan weer licht hij op: ‘Ik durf te beweren dat Balkenende meer dan Bos tijdens de laatste verkiezingen Obama was. Als je ziet hoe goed hij het deed bij de jongeren, hè?’ Jack de Vries valt hem bij: ‘Als je het CDAprogramma naast dat van Obama legt, zie je ook veel overeenkomsten.’

‘Als je het CDA naast Obama legt, zie je veel overeenkomsten’ PvdA-tycoon Paul Scheffer en Rob Oudkerk staan te ginnegappen. Scheffer is jaloers dat de VS zichzelf ‘telkens opnieuw kunnen uitvinden’ en wendt nonstop Amerikaans geprononceerd Engels idioom aan als ‘absolutely!’. ‘Zij hebben een veel interessantere samenleving.’ Oudkerk zou, ondanks dat de meeste Amerikanen in ‘een psychiatrische instelling horen’, wel graag wethouder van New York zijn. Scheffer voelt zich het meest een Lincoln, Oudkerk een Kennedy. ‘Dat

hij zegt: hij gaat naar de maan. Ik zou zo willen stellen dat in de toekomst alle kinderen in Amsterdam eindelijk kunnen lezen.’ ‘Mogen we daar dan wel een minimumleeftijd aan stellen?’

Welke vermogende gast wil er nou met minderbedeelden in een hotel slapen? ‘Ik denk niet dat dat zo werkt. Mensen kiezen voor de luxe van een hotel. Niet voor de mensen die er overnachten. Bovendien geldt de actie slechts voor één nacht.’

Ook iets voor D66 Alleen D66’er Boris van der Ham wil het een beetje voor McCain opnemen. ‘Hij is eigenlijk een heel gematigde Republikein. En Obama is voor de doodstraf, hoor. Geert Wilders is zelfs nog tegen de doodstraf.’ Zijn geleerde les van de campagne? ‘Dat woord hè: ‘change’. Dat moet D66 ook gaan doen. Met ‘optimisme’. In Het Kurhaus zit men inmiddels extatisch aan het ontbijt. Eén vrouw antwoordt met cynisch lachje op Obama’s voornemen alle ‘homo’s, hetero’s, de gehandicapten en nietgehandicapten’ met elkaar te willen verzoenen: ‘En de travestieten dan?’ Eindelijk doorbrak iemand de heiligverklaring van een man die privé vooralsnog degelijker is dan Balkenende. Diederik Samson, zijn tranen wegvegend: ‘ Hij houdt gewoon van Michelle.’ En toen moest hij weg, omdat hij de kinderen uit bed moest halen. 1

En hoe duur is zo’n nacht? ‘Voor de viersterrenhotels is het 25 euro. Kies je voor vijf sterren, dan is het 35 euro. Dat betaal je normaal alleen al voor het ontbijt.’ Worden de hotels nog aan de behoefte van de gewone man aangepast? Denk aan karaoke, bitterballen en voetbal op groot scherm. ‘Nee hoor. Er is verder niets mogelijk. De hotels blijven hetzelfde. De meeste hotels stellen ook maar een deel van hun kamers ter beschikking. Suites komen niet in aanmerking.’ Waarom doen jullie dit eigenlijk? ‘Uit idealisme. We willen iedereen een kans geven om eens in een mooi hotel te logeren.’

Boris en Mei Li Vos tonen Obamaboezem

Kay van der Linde en Charles Groenhuijsen

Karien van Gennip en Majoor Bosschardt

Paul Scheffer & Rob Oudkerk

‘Net zo stevig als de uitslag’

‘Rita is ook een beetje Obama’

‘U bent toch al dood?’

John McCains van de PvdA

‘Nou dan moet je maar eens ergens op rsvp-en. En mij meenemen.’ ‘Je houdt toch niet van modeshows?’ ‘Nee, maar je krijgt toch ook uitnodigingen voor andere dingen, premières enzo?’ Ik herinnerde me dat ik een week geleden inderdaad een invitatie voorbij zag komen van een Joop van den Ende musicalproductie, met een dromerig wegkijkende Simone Kleinsma op de voorkant. ‘Maar ik houd niet van musicals’, zeg ik angstig. ‘Oh, ik wel’, zegt mijn vriend. ‘Oh, oké’, zeg ik. Twee weken later zitten we in een

taxi richting Carré. Ik in een zwart-altijd-goed-jurkje en hij in pak. Voor de deur van het theater ligt een grote rode loper. Om binnen te komen moet je langs een haag lenzen die massaal klikken omdat voor ons een onbekende musicalster haar moment neemt. Een heel lang moment. Eenmaal binnen realiseer ik me dat ik iets te gemakkelijk over de tekst ‘dresscode: black tie’ heen heb gelezen. ‘Had je wel even kunnen zeggen’, zegt mijn vriend, ‘jij bent toch van de afdeling mode?’ ’t Is toch donker’, zeg ik. Dan worden we naar onze plaatsen gewezen: 1e balkon, 5e rij, stoel 17. First row is één verdieping en 50 rijen

van me verwijderd; ik stel werkelijk niets voor in musicalland. Als we eenmaal bij onze plaatsen arriveren, slaat de angst me om het hart. Ik wist het niet, maar ik heb vreselijke hoogtevrees. Het lijkt wel alsof ik voorover val, terwijl ik zit. Ik kijk om me heen en spot twee vrije plaatsen. ‘Vind je het goed als we na de eerste akte naar die loge daar verhuizen’, vraag ik aan mijn vriend. ‘Best’, zegt hij , ‘maar ik zit hier prima, wat is het probleem?’ ‘Daar kun je het beter zien’, lieg ik. ‘Ik zie het hier ook prima.’ Dan begint de musical. Antonie Kamerling zingt en ik moet aan Goede

Hoogtevrees ...

FEMMETJE

DEWIND

W

e moeten vaker wat leuks doen samen’, zegt mijn vriend. ‘Ja’, zeg ik. ‘Jij krijgt zoveel uitnodigingen.’ ‘Ik sla het meeste af’, zeg ik.

En de mannen met zakken geld blijven weg? ‘Nou nee. Zakenmensen zijn er ook blij mee. De actie blijkt ideaal voor de zuunige Nederlander.’ 1

Tijden Slechte Tijden denken. Ik kan me sowieso nauwelijks concentreren op de verhaallijn, in mijn hoofd speelt zich een heel ander verhaal af; ik tuimel voorover en val zo op schoot van Joop van den Ende, die daar niet blij mee is. ‘Ik wil zo graag naar huis’, zeg ik, als na de eerste akte blijkt dat ook de lege plekken in de loge bezet zijn. ‘Ah’, zegt mijn vriend, ‘waarom?’ ‘Ik heb hoogtevrees.’ Hij tuurt onbewogen naar het programmaboekje en zegt; ‘We moeten dit vaker doen.’ 1

Femmetje de Wind is hoofdredacteur van het magazine Jackie.

[email protected]

Te dure manicure

Ontslag via de blog

Hoewel we nooit om onderwerpen verlegen zitten, zijn lumineuze ideeën van uw kant altijd welkom. Uw digitale post kan naar [email protected]

Hoewel de Amerikaanse dame bekendstaat om haar verzorgde nagels, neemt het manicurebezoek sinds de crisis af. Dat wordt thuis lakken, ladies!

Een relatie beëindigen via een sms is bot. Maar dat is niets vergeleken met de nieuwste trend in ploertgedrag: ontslagen worden via de blog van je baas.

In Business

11

Kredietcrisis Gemeentebudget vervloog op Wall Street

Ook Lapland is niet immuun voor het hypotheekvirus De kredietcrisis is de poolcirkel gepasseerd. In het Noorse Fjordenstadje Narvik gaan scholen dicht en wordt de ouderenzorg ‘versoberd’. Just Hovens Greve AMSTERDAM

...

Het Noorse havenstadje Narvik beleeft zware tijden. De gemeente verloor bijna 21 miljoen euro door wat in de volksmond het ‘Terra-schandaal’ is gaan heten. De 18.500 inwoners gaan dat merken. ‘Scholen worden gesloten en ook de ouderenzorg wil men versoberen’, somt lokale oppositieleider Torgeir Trældal op. Hoe heeft het zover kunnen komen? Het gemeentebestuur van Narvik vond dat de rente van de bank maar weinig opleverde en zocht – net

als diverse Nederlandse gemeenten – naar een alternatief. Het bestuur trok het Noorse Terra Securities aan en dacht daarin een betrouwbare partner te hebben gevonden om het gemeenschapsgeld te beleggen. ‘Het leek zo mooi! Het geld zou veilig in Noorwegen blijven, in een staatsbedrijf. Er werd ons een rendement van rond de 7 procent voor ogen gehouden’. De gemeenteraad, inclusief Trældal, ging akkoord.

Fout voorgelicht In de zomer van 2007, zeven maanden na de investering, startte in de VS de hypotheekcrisis. Hierdoor kwamen de beleggingen van Narvik in de problemen. Het geld bleek niet veilig in Noorwegen te zijn, maar zat in een hedgefonds van de Amerikaanse bank Citigroup, dat investeerde in

probleemhypotheken op Wall Street. De gemeente was fout voorgelicht door Terra. De licentie van het bedrijf werd ingetrokken, Terra ging failliet en de beleggingen van Narvik werden bijna waardeloos. De stad moet nu vijf jaar lang zo’n 10 procent bezuinigen. Ulf Eirik Torgersen, de directeur van het lokale oorlogsmuseum heeft inmiddels gehoord wat hem te wachten staat. ‘We krijgen minder of geen subsidie. Daardoor kunnen we niet meer het hele jaar de deuren openen. Voor toeristen blijft zo alleen het nieuwe winkelcentrum over’, zegt hij. Torgersen is woedend op de gemeente en voelt zich in de steek gelaten door de Noorse overheid. ‘Ze helpen alle banken, maar er zitten acht gemeenten financieel in de problemen. Nu geven ze niet thuis. We hadden voorzichtiger

Het Noorse Narvik beleeft moeilijke tijden.

moeten zijn, zegt de overheid.’ Volgens de lokale journaliste Ann Kristin Hanssen zijn niet alle financiele problemen veroorzaakt door Terra. ‘De stad had al een begrotingstekort. Het Terra-schandaal maakt het natuurlijk wel erger. Veel inwoners zijn boos op de gemeente dat dit er dan nog bijkomt.’ Nu zijn wat ambtenaren vertrokken en zit er een nieuwe burgemeester in Narvik. De getroffen gemeenten

hebben collectief een advocaat in de arm genomen, die gaat proberen geld terug te halen uit de VS. Er zitten ook positieve kanten aan dit schandaal, vindt Trældal, een conservatief in hart en nieren. ‘Voor het eerst sinds de tientallen jaren dat de socialisten hier aan de macht zijn, wordt er flink bezuinigd. Hopelijk gaat men inzien dat de gemeente niet constant in de buidel kan tasten om alles te betalen’, zegt hij lachend. 1

Rente

De banken durven weer Redactie economie AMSTERDAM

...

De interbancaire rente Libor (London interbank offered rate) daalde vandaag met 20 basispunten tot 2,51 procent, het laagste niveau sinds midden december 2004. Het is al de achttiende opeenvolgende dag dat de Libor zakt en een duidelijk signaal dat de inspanningen van de overheid om het financiële systeem te stabiliseren hun vruchten afwerpen. Door de angst voor faillissementen durfden de banken elkaar geen geld meer te lenen. Het onderlinge rentetarief voor driemaandsleningen steeg op 10 oktober tot een recordhoogte van 4,82 procent. De Amerikaanse centrale bank verlaagde vorige week voor de tweede keer haar rente met een half procentpunt, tot 1 procent. De overheid blijft intussen miljarden pompen in het banksysteem. Ook in de Europese Unie ontspannen de interbancaire rentevoeten zich geleidelijk. Hier daalde de referentierente Euribor (European Interbank Offered Rate) naar 4,66%, het laagste peil sinds midden maart. 1

Bodemsanering

ARCADIS RUIMT OP

DE MARINE INFODAGEN MET 1 SMS MAAK JE ’T MEE

Advies- en ingenieursbedrijf Arcadis heeft drie opdrachten gekregen voor bodemsanering op militaire bases in de Verenigde Staten, dat maakte het bedrijf gisteren bekend. De totale waarde van de opdrachten is 33,5 miljoen dollar. Het gaat onder meer om het opschonen van land op een vliegveld en op een raketbasis, waarbij olie en andere verontreinigende stoffen uit de bodem en het grondwater worden gehaald.

Bijna klaar met je HAVO of VWO? Sms MARINE <spatie> je e-mailadres naar 4411 om je in te schrijven voor de Infodag van het Koninklijk Instituut voor de Marine op 19 november of kijk op werkenbijdemarine.nl

Kaskraker Batmanfilm The Dark Knight bracht een miljard dollar in het laatje.

De IT-Staffing Groep is een van de grootste

Wij adviseren de freelancers, zien er op toe dat

IT-detacheerders van ons land. En niet zonder reden.

ze in bezit zijn van de juiste certificaten en verzorgen

Dankzij de meer dan twintig jaar ervaring, de brede

alle contracten, voor zowel de bedrijven als

marktdekking en het grote aanbod van freelancers,

de gedetacheerden.

zorgen wij voor de juiste persoon op de juiste plek. Of het nu om een netwerkspecialist, een software-

De IT-Staffing Groep wordt vertegenwoordigd

engineer of een programmamanager gaat. Inmiddels

door zes ISO-gecertificeerde bedrijven:

hebben wij bijna vierduizend freelancers onder

ABC Team, Bariton XL, OC Centor,

contract en kunnen wij putten uit onze database van

Info Motion, Paxton en Software Pool.

meer dan negenduizend zelfstandige IT-specialisten.

Kijk op: www.it-staffing.nl

Kunnen wij jou verwelkomen? www.it-staffing.nl

1

2 3

4

voorbeelden Meer weten? van voordelen? ipteam.nl Kijk op www.t

T I P

1

spatie

.

.

2

3

.

4

. B

voorbeeld:

TIP ABFBB f, abo a . pt je ip m. Loo ste GSM-t Tiptea be e d je krijg

In Business Groei

Internet Lost Boys-directeur viert overwinningen

bij Inpact had, pas ik nu weer toe bij Lost Boys. Ik manage ook niet, ik onderneem. Dat begint bij het model dat gebaseerd is op vertrouwen en op groei. In tegenstelling tot wat je bij veel bedrijven ziet, wordt eigen initiatief hier ook op prijs gesteld. Als iemand hier roept dat we iets met mobiel moeten gaan doen, dan zeg ik: begin maar. En dat kan uitgroeien tot een competentie die weer kan uitgroeien tot een aparte businessunit en dat kan dan weer uitgroeien tot een eigen propositie,’ zegt Milder. Van de kredietcrisis merkt Lost Boys volgens Milder tot nu toe weinig en zijn klanten houden de hand niet op de knip. ‘Van enige terughoudendheid bij onze klanten merken we niets en ook zien we onze omzet niet teruglopen. De financiële crisis komt natuurlijk wel ter sprake, maar het is niet zo dat de budgetten voor online marketing nu ineens drastisch

‘Veel mensen hier hebben al een klap meegemaakt’ Igor Milder, de baas van Lost Boys Nederland, is nooit anders gewend geweest dan te ondernemen in een moeilijke markt. Tjeerd Wiersma

‘Geld van klanten dat vroeger naar print ging, gaat nu naar online’

AMSTERDAM

...

Hij had zijn bedrijf op geen slechter moment kunnen beginnen. In 2000 richtte Milder (37), samen met partner Jalbert Kuijper, Inpact op, een onderneming die gespecialiseerd was in het bouwen en onderhouden van websites. ‘Terwijl World Online naar de beurs ging en Nina Brink haar twee duimen omhoog hield, startten Jalbert en ik een internetbedrijf. Dat was op het hoogtepunt van de zeepbel.’ Toch heeft hij nooit spijt gehad van dat avontuur: zijn onderneming overleefde de dotcom-crash en samen met zijn compagnon wist hij het in 2005 te slijten aan Lost Boys, waar hij tegenwoordig de scepter zwaait. Het bedrijf is naar omzet gemeten waarschijnlijk de grootste websitebouwer van Nederland.

‘Bij een neergaande markt klaagt niemand over te veel werk’ ‘Ik heb juist geleerd dat een neergaande markt een heel mooie markt is om in te ondernemen. In zo’n markt is het namelijk veel makkelijker om talentvol en toegewijd personeel te krijgen, omdat ze ook weten dat het mis kan gaan. Bij Inpact werkten veel mensen die bij een ander bedrijf al een faillissement hadden meegemaakt. Daar krijg je een heel gezond arbeidsethos van.’ Een van de eigenschappen van een neergaande markt is volgens Milder dat niemand klaagt over te veel werk. ‘Een neergaande markt is er een waar je met hard werken het verschil maakt. In een opgaande markt kom je te veel opportunisten tegen. Dan

Igor Milder: ‘Ik manage niet, ik onderneem.’ KICK SMEETS

zijn er veel clubs die roepen dat ze het ook kunnen, terwijl dat niet zo is.’ Net als in 2000 opereert Milder in zijn rol als algemeen directeur van Lost Boys Nederland, waar hij dagelijks leiding geeft aan 150 mensen, nu weer in een neergaande markt. Zo werd hij eerder in het jaar gedwon-

gen om negen mensen gedwongen te ontslaan omdat de resultaten bij het internetbedrijf achterbleven bij de verwachtingen. Toch is Milder daar niet door uit het veld geslagen. Integendeel. Hij zegt dat hij nog net zo strijdbaar is als vroeger. ‘Hetzelfde ondernemerschap dat ik

worden teruggeschroefd. Dat komt omdat klanten nog steeds een inhaalslag aan het maken zijn. Veel geld dat nu in online wordt gestoken, werd vroeger besteed aan print en dat is gunstig voor ons.’ Volgens Milder komt dat omdat de resultaten bij online veel beter te meten zijn. ‘Online zie je direct wat het effect van een reclamecampagne is,’ zegt hij. De directeur van Lost Boys merkt op dat de internetmarkt intussen flink veranderd is. ‘Vroeger bouwde je een site, hoopte je op een vervolgopdracht en daarmee was de kous af. Dat is niet meer zo. Nu maken we maandelijks een ‘sprint’ op de site van een klant. Dat betekent eigenlijk dat we de site een volledige opknapbeurt geven. We passen hem aan aan de wensen van de klant, of we bouwen hem desnoods compleet opnieuw,’ zegt Milder. Een gemiddelde ‘sprint’ levert volgens Milder een omzet op van tussen de 25.000-50.000 euro op per klant. Klanten die zulke grote bedragen uitgeven zijn bijvoorbeeld voedingsmiddelenbedrijf Sara Lee – bekend van Douwe Egberts, Nuon en autofabrikant Mitsubishi. Dat zijn tevens de grootste klanten. Volgens Milder gaat het nu operationeel weer goed met Lost Boys. ’We hebben veel nieuwe klanten binnengehaald de afgelopen tijd. En wat ik mijn personeel nu probeer bij te brengen is dat winnen belangrijk is en dat overwinningen gevierd moeten worden. Op die manier hou je je personeel volgens mij ook gemotiveerd’, aldus Milder. 1

13

Werkwoord De baas spelen

I

edereen heeft een mening over zijn baas. Te autoritair, of juist te soft. Niet benaderbaar of juist te joviaal. Iedereen heeft ook een ideaalplaatje. Verwachtingen over de manier van samenwerken, de resultaten die behaald moeten worden, de steun die hij mag verwachten. Als je ergens nieuw begint als leidinggevende, is het zaak die verwachtingen boven tafel te krijgen. Plan dus gesprekken met je medewerkers. Wat voor rol zien ze voor jou? Hoe willen ze samenwerken? Plannen we iedere week een overleg, of bespreken we alleen de uitzonderingen? Wat zien zij als belangrijkste knelpunten? Neem de tijd voor die gesprekken. En nog belangrijker: neem hun antwoorden serieus! Hoe je leiding geeft en welke accenten je legt, is afhankelijk van je eigen persoonlijkheid, maar een aantal basisvaardigheden móet je eenvoudigweg hebben. Het liefst in je hoofd, maar zeker ook bij de hand. Voor de gevallen dat je direct antwoord wilt hebben op vragen als: hoe ga ik om met feedback? Hoe delegeer ik op de juiste manier? Hoe voer ik een slecht nieuws gesprek?

Gouden regels 1. Stuur je medewerkers aan in de stijl die bij hen past. 2. Wees helder bij het geven van opdrachten. 3. Leid medewerkers op zodat ze zelfstandig leren werken. 4. Zeg ‘nee‘ tegen opdrachten die niet haalbaar zijn. 5. Denk vaak na over de toekomst. 6. Breng de middelen in overeenstemming met de doelen. 7. Geef regelmatig terugkoppeling over de resultaten. 8. Zorg dat je fit bent: dé basis voor goede besluiten.

De baas spelen, Marieta Koopmans, Karin Swanenberg, 32 checklists, ISBN 978 90 5871 280 6

Aandelen

Verkiezing

Google

MILJARDEN VERDAMPT

BESTE ACCOUNTANT

DEAL OR NO DEAL

Oktober was een slechte maand voor beleggers. Beleggers in Nederlandse aandelen hebben in oktober 32 miljard euro aan beurswaarde zien verdampen. Dat blijkt uit berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In de eerste negen maanden tot en met september werden Nederlandse aandelen al 178 miljard euro minder waard. Vooral 6 oktober was erg: ruim 30 miljard euro ging in rook op.

In opdracht van de ondernemerstijdschriften Sprout, Management Team en Incompany onderzoeken TNS NIPO en Blauw Research jaarlijks de tevredenheid onder klanten van accountantsorganisaties. De GIBO Groep komt hieruit gemiddeld als beste accountantsorganisatie naar voren. Ondernemers waarderen de GIBO Groep vooral vanwege de persoonlijke betrokkenheid, betrouwbaarheid, vakkennis en onafhankelijkheid.

Google heeft zich gisteren teruggetrokken uit een advertentieovereenkomst met Yahoo. Het Amerikaanse ministerie van Justitie had de twee zoekgiganten gewaarschuwd met een rechtszaak te komen om de deal tegen te houden. ‘Toch doorgaan was op de lange termijn niet in het belang van Google of onze gebruikers, dus hebben we toch maar de stekker eruitgetrokken’, aldus Google.

Snijden

Fortis-top weg

Staatshulp

Nederlandse ondernemingen brengen massaal de kosten terug. Een op de vijf bedrijven neemt harde saneringsmaatregelen op dit moment, aldus KPMG.

Het voltallige bestuur van Fortis zal volgens RTL-Z begin december zijn functie neerleggen, inclusief de huidige directievoorzitter Filip Dierckx.

De Belgische overheid verleent voor 240 miljard euro aan staatsgaranties voor de geplaagde bankverzekeraars Fortis en Dexia.

14

In Business De markt

BEURS VANDAAG REDACTIE: IEX.NL Uitzendkrach Niks geen Barack Obama-effect op de beurzen, laat staan een relief rally. Het is back to reality voor beleggers, ofwel de nu al ruim een jaar durende neergaande trend op de beurzen: bearmarket in jargon. Op het Damrak komen vandaag twee Nederlandse hoofdrolspelers in dit drama voorbeurs door met hun derde kwartaalrapportages: Aegon en Randstad. Beide aandelen verloren dit jaar respectievelijk 68,8% en 33,8% van hun beurswaarde, waar de AEX een knauw kreeg van 43,6%. De schade voor Randstad valt in deze vergelijking mee. Tien dagen geleden stond het aandeel nog op 58,4%, maar liep sindsdien bijna 60% weer op. Gisteren werd er alleen even stevig winst genomen. Deze koersperikelen geven meteen het karakter van Randstad aan. De uitzendmarkt geldt als vroeg-cyclisch: als de economie aantrekt wordt als eerste tijdelijk personeel aangenomen, dat weer als eerste kan vertrekken als de markt afzwakt. Dit weerspiegelt zich in de koers: vorig najaar was Randstad samen met de andere uitzenders het eerste aandeel dat echt dramatisch daalde. Zodra de neergaande tendens op de beurzen van dit moment echt draait in de goede richting, vliegen deze aandelen normaal gesproken als eerste weer omhoog. Of dat vandaag al is, is de vraag. Volgens Dow Jones Newswires verwachten de analisten dat de uitzender net als zijn concurrenten

16,75

Randstad

6 november 07

5 november 08

VERSCHIL:

% VERSCHIL:

verdere vertraging op de arbeidsmarkt rapporteert. Ze gaan gemiddeld uit van een nettowinst van 134 miljoen euro. In dit cijfer is de overname van Vedior eerder dit jaar verwerkt. Het bedrijfsresultaat (ebita) komt naar verwachting uit op 228 miljoen euro. Op hetzelfde tijdstip komt ook verzekeraar Aegon door met haar derde kwartaalrapportage. Op 28 oktober lichtte de verzekeraar al een flinke tip van de sluier, toen ze bekend maakte dat ze een kapitaalinjectie van 3 miljard euro ontving. Over dat afgelopen kwartaal leed Aegon een verlies van 350 miljoen euro. Analisten zijn volgens Dow Jones Newswires nu vooral geïnteresseerd in de kapitaalpositie van de groep, eventuele uitspraken over toekomstig dividend en details over die kapitaalinjectie. Aan het begin van de middag is het woord aan Jean-Claude Trichet, de president van de Europese Central Bank. Beleggers gaan er voetstoots vanuit dat hij de rente verlaagt van 3,75% naar 3,25%. Met de ruime hal-

De markt in kaart VS DOW JONES VS NASDAQ

LONDEN FTSE 100 KOERS:

9139,27 % VERSCHIL:

KOERS:

KOERS:

-5,05%

1681,64

4530,73

% VERSCHIL:

% VERSCHIL:

-5,53%

-2,34% FRANKRIJK CAC 40

De uitzendmarkt heeft een duidelijk vroeg-cyclisch karakter vering van de grondstoffenprijzen is inflatie geen issue meer voor de bank in de nabije toekomst en met een goedkoop geldpolitiek hoopt Trichet de Europese economie een nieuwe impuls te geven. Of hij dit hardop zeg, is een ander verhaal. Formeel is de bank alleen verantwoordelijk voor de hardheid van de euro, ofwel inflatiebestrijding. Het stimuleren of afremmen van de economie valt buiten de competentie van de ECB. Is het rentebesluit zelf een zekerheidje, beleggers zijn meer dan nieuwsgierig naar wat Trichet te vertellen heeft over de nabije toekomstverwachtingen voor de Europese economie. Vooruit, hij wijdt vast ook nog even uit over non-issue inflatiedreiging. Hoe anders was dit nog maar een paar maanden geleden. Alsof dit nog niet genoeg is, moeten beleggers ook nog met een half oog de buitenlandse kwartaalrapporteurs in de gaten houden. Adidas, Anheuser-Busch, Delhaize, Deutsche Telekom, Henkel, Inbev, KBC, Qualcomm, Rhodia, RTL Group, Société Générale en Walt Disney zijn de belangrijkste namen vandaag. 1

KOERS:

BRAZILIË BOVESPA

3618,11

% VERSCHIL:

-1,98% KOERS:

37858,63 NEDERLAND AEX

% VERSCHIL:

-5,95%

KOERS:

279,44

% VERSCHIL:

Bron koersgegevens:

-4,02%

Nederland AEX Index - slotkoersen 5 november AANDEEL

SLOT

aegon 4,00 ahold 8,42 31,90 akzo nobel arcelor mittal 20,60 13,935 asml holding 6,62 bam groep 42,655 corio dsm, kon. 22,355 1,15 fortis 29,86 fugro 25,97 heineken 8,90 ing groep c. kpn 11,002 15,575 philips, kon. 16,75 randstad 9,854 reed elsevier royal dutch shell a 21,91 14,61 sbm offshore tnt 16,32 7,54 tomtom 122,96 unibail-rodamco 19,485 unilever c. 9,30 usg people wereldhave 65,80 wolters-kluwer c. 14,225

VORIG SLOT

3,769 8,504 32,38 24,54 14,595 7,11 42,94 22,355 1,07 31,27 27,325 9,095 11,271 16,02 17,90 10,402 23,15 15,36 17,05 7,29 120,745 19,88 9,35 65,52 13,625

Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 5 november

VERSCHIL

HOOG

0,23 -0,08 -0,48 -3,94 -0,66 -0,49 -0,28 0,00 0,08 -1,41 -1,36 -0,20 -0,27 -0,44 -1,15 -0,55 -1,24 -0,75 -0,73 0,25 2,22 -0,40 -0,05 0,28 0,60

4,31 8,586 32,70 22,64 14,505 7,09 43,41 23,11 1,15 31,74 27,00 9,50 11,359 16,005 17,91 10,47 22,85 15,60 17,02 7,965 124,775 19,945 9,40 66,43 14,34

LAAG

3,77 8,33 31,70 19,605 13,69 6,36 42,215 21,855 1,05 29,50 25,73 8,65 11,002 15,33 16,505 9,854 21,90 14,46 16,30 7,32 119,31 19,235 8,85 64,02 13,04

VOLUME

27731897 6621465 1663406 12322380 5791116 1699560 231162 2069457 21677105 524883 2071124 18525982 9129292 6502802 1339667 4271826 15808971 1581027 1342208 2435365 61597 8455331 789387 226620 3335522

AANDEEL

SLOT

aalberts ind. amg arcadis asm international binckbank boskalis westm. crucell csm cert. draka holding eurocomm. prop. heijmans imtech logica nutreco holding oce opg groep ordina pharming group smit international sns reaal ten cate vastned retail vopak wavin wessanen c.

7,94 16,03 10,50 8,24 6,57 27,05 10,40 10,53 10,32 25,72 7,19 13,56 0,96 27,42 3,92 10,91 5,15 0,69 55,06 6,78 17,13 39,33 28,60 3,33 5,20

VORIG SLOT

8,20 16,60 10,45 8,34 6,57 29,63 10,65 10,70 10,69 25,50 6,93 14,40 0,97 27,32 3,98 11,25 5,49 0,69 54,65 6,94 17,72 40,50 28,72 3,57 5,13

Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 5 november

VERSCHIL

HOOG

LAAG

VOLUME

AANDEEL

SLOT

-0,26 -0,57 0,05 -0,10 0,00 -2,58 -0,25 -0,17 -0,37 0,22 0,26 -0,84 -0,01 0,10 -0,06 -0,34 -0,34 0,00 0,41 -0,16 -0,59 -1,17 -0,12 -0,24 0,07

8,30 17,25 10,70 8,42 6,72 30,30 10,80 10,84 11,18 26,29 7,19 14,70 0,99 28,12 4,05 11,35 5,65 0,70 56,04 7,29 17,98 40,00 31,40 3,78 5,32

7,73 15,16 9,92 7,86 6,30 26,90 10,02 10,33 10,08 24,92 6,69 13,23 0,93 26,55 3,90 10,80 5,12 0,66 54,11 6,58 16,97 38,83 27,35 3,21 5,08

554569 359524 138979 278869 265463 474775 446532 676484 175394 126910 185238 992484 2144428 527534 254605 359217 190424 278033 40382 507094 73716 62048 634737 575263 379222

accell group antonov ballast nedam beter bed brunel intern eriks group exact hold. fornix biosciences gamma holding grontmij c. innoconcepts kardan kas bank lanschot, van macintosh retail moolen holding nieuwe steen qurius sligro food gr spyker cars super de boer tkh group tmg unit 4 agresso vastned off/ind

17,90 0,23 15,78 8,43 10,01 32,82 17,60 7,27 15,00 16,80 6,91 3,84 12,69 45,00 8,68 3,05 13,41 0,29 17,00 3,25 2,66 13,49 13,78 12,20 10,00

VORIG SLOT

18,00 0,23 16,60 8,53 10,34 34,00 17,89 7,30 15,37 17,26 7,19 3,94 12,20 45,00 8,83 3,33 13,50 0,29 16,80 3,58 2,75 13,85 14,10 12,45 10,30

VERSCHIL

HOOG

LAAG

VOLUME

-0,10 0,00 -0,82 -0,10 -0,33 -1,18 -0,29 -0,03 -0,37 -0,46 -0,28 -0,10 0,49 0,00 -0,15 -0,28 -0,09 0,00 0,20 -0,33 -0,09 -0,36 -0,32 -0,25 -0,30

18,08 0,23 16,50 8,50 10,29 34,00 17,60 7,35 15,36 17,90 7,25 3,96 12,70 45,79 8,95 3,60 13,68 0,29 17,02 3,60 2,72 14,00 14,25 12,55 10,30

17,81 0,22 15,27 8,32 9,52 32,70 16,90 7,06 14,50 16,50 6,70 3,71 11,36 44,90 8,26 2,93 13,34 0,27 16,50 3,25 2,66 13,12 13,10 11,30 10,00

8789 437200 12165 10963 49746 7850 23906 4016 5173 40741 132733 146163 31197 1770 10204 461268 124798 442547 28599 12962 92753 51641 9188 75005 46892

In Business De markt

DE GONG DUITSLAND DAX

JAPAN NIKKEI 225

AMSTERDAM

...

Ben Moolenbeek, compliance officer van effectenhuis IMC, opende gisteren de handelsdag. IMC is wereldwijd een toonaangevende partij op het gebied van aandelen- en derivatenhandel. Dochterondernemingen van IMC zijn onder meer: Altis, Bank Oyens & van Eeghen, Cardano, Faxtor en Oyens & van Eeghen Wholesale Bro-

RUSLAND RTS-INDEX

KOERS:

5166,87

KOERS:

9521,24

% VERSCHIL:

-2,11%

15

kerage. Moolenbeek verwacht dat interne vertrouwensfuncties belangrijker zullen worden vanwege de huidige kredietcrisis. ‘Vanwege de crisis zal er moeten worden gedownsized en de gevolgen zullen heel breed zichtbaar zijn. Functies als compliance, risk en interne control echter, zullen belangrijker worden. Deze interne vertrouwensfuncties zullen meehelpen het vertrouwen bij het publiek te herstellen.’ Gevraagd naar zijn slechtste investering ooit, hoeft Moolenbeek niet lang na te denken: ’Een woonboot aan de Bloemgracht in Amsterdam. Die was aan de straatstenen niet kwijt te raken’. 1

% VERSCHIL:

4,46%

KOERS:

829,80 % VERSCHIL:

7,30%

HONGKONG HANG SENG

HET PANEL REDACTIE: IEX.NL

rige recessie. De VS verlaagde dit rentetarief al naar 1% en Japan naar 0,3%, de ECB moet vaart maken.’

NIET TE RIJMEN

STELLINGVANDEDAG KOERS:

Renteverlaging?!

14840,16 SINGAPORE STRAITS TIMES

% VERSCHIL:

3,17%

Te lang te goedkoop geld (lage rente) wordt gezien als een van de oorzaken van de financiële crisis. Vandaag verlaagt naar verwachting de Europese Centrale Bank (ECB) de rente met 0,50% naar 3,75%. Hoe valt dit nou met elkaar te rijmen?

VAART MAKEN

KOERS:

Ad van Tiggelen (aandelenstrateeg ING): ‘Nood breekt wet: de recessie slaat zo snel toe dat bestrijding ervan vooropstaat. De ervaring met Japan in de jaren negentig leert dat bij een kredieten huizencrisis snel en hard ingrijpen vereist is, anders krijg je een langdu-

1868,82

% VERSCHIL:

2,14%

Cees Smit (vermogensbeheerder Today’s Beheer): ‘Nee, inderdaad valt dit niet te rijmen. De lage rente heeft in de VS inderdaad geleid tot de huidige problemen met hypotheken. En zo kan ik nog meer voorbeelden geven. De ECB heeft ook helemaal niet het mandaat om de economie te stimuleren. Ze heeft maar één taak en dat is inflatiebewaking.’

BROODNODIG

Marcel Tak (onafhankelijk beursadviseur): ‘De lage rente heeft de productie van financiële producten uitgelokt met een hogere rente, maar ook met een hoog risico. We kennen intussen daarvan de ellendige gevolgen. Maar een lage rente is wel goed voor de economie en met een recessie voor de deur is een verlaging van de rente gewoon broodnodig.’ 1

Agenda donderdag 6 november AEX Index

279,44 Hang Seng

14840,16

Dow Jones

9139,27

Bedrijven Binnenland 07.30 07.45 08.00 11.00 13.30

Randstad Aegon OncoMethylome World Online Octoplus

3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers Trading update Bava Ava

Bedrijven Buitenland

6 november 07

VERSCHIL:

-11,69

Euro/Dollar

5 november 08

% VERSCHIL:

6 november 07

VERSCHIL:

-4,02%

+455,82

1,2946

Goud

5 november 08

% VERSCHIL:

+3,17%

6 november 07

VERSCHIL:

-486,01

743,84 Olie

5 november 08

% VERSCHIL:

-5,05%

61,58

07.00 07.00 07.30 08.00 15.00 22.00

Fraport Société Générale Adidas RTL Group Deutsche Telekom Henkel KBC Axa Wal-Mart Stores Homburg Invest Walt Disney

Negenmaandscijfers 3e kwartaalcijfers Negenmaandscijfers Negenmaandscijfers 3e kwartaalbericht 3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers 3e kwartaalbericht Omzetcijfers okt. 3e kwartaalcijfers Jaarcijfers

Economie Binnenland 09.30 6 november 07

VERSCHIL:

-0,0062

5 november 08

% VERSCHIL:

-0,48%

6 november 07

VERSCHIL:

-9,73

5 november 08

% VERSCHIL:

-1,29%

6 november 07

VERSCHIL:

-4,89

5 november 08

% VERSCHIL:

-7,36%

CBS NCH ABN Amro NCH KvK Rotterdam

Inflatie okt. Seminar Middellandse Zeegebied Havenontwikkeling Latijns-Amerika

Economie Buitenland 09.00

ECB

Bestuursvergadering

steekproef Waarschuwing! Vanaf nu doen we elk half jaar eenunicatie in Nederland. NOA presenteert het grootste bereiksonderzoek op het

gebied van arbeidsmarktcomm

en media-adviezen écht goed onderbouwen? Bent u media professional en wilt u uw communicatiewaardevolle onderzoek. Ga dan naar www.noa-onderzoek.nl en bemachtig dit

Je bereikt ‘t met

au! AU!

AU!

AU! AU!

AU!

Weten

Psychologie Kleur maakt blind

Archeologie Bijbelse geestdrift

Rood maakt stoere man week in de benen

Een potscherf moet koning David redden Heeft koning David echt bestaan of gaat het hier om een mythe? Een drieduizend jaar oude potscherf moet het antwoord geven. Redactie wetenschap AMSTERDAM

...

Het machtige koninkrijk van David en Salomo blijft onvindbaar. Tientallen jaren van zorgvuldige opgravingen hebben wel een enkele inscriptie opgeleverd waarin sprake is van het ‘huis van David’, maar nooit is er enige aanwijzing gevonden voor het bestaan van een groot, centraal bestuurd koninkrijk. Desondanks zet een handjevol gelovige archeologen door – en afgelopen week konden ze hun hart ophalen.

Waarom hebben bordelen rood licht, en waarom zijn rode jurkjes spannend? Marcel Hulspas AMSTERDAM

...

Rood heeft effect. De kleur intimideert. Teams die rode shirts dragen, winnen net iets vaker dan teams in blauwe of zwarte shirts. En vrouwen die indruk willen maken, kleuren de lippen rood, trekken een rode jurk aan, en zoeken achterin de kast naar hun rode pumps. Het signaal ‘rood’ maakt mannen week in de benen – overigens zonder dat ze het in de gaten hebben.

Vrouwen blijken helemaal geen last te hebben van het ‘rood-effect’ De psychologen Andrew Elliot en Daniela Niesta van de Universiteit van Rochester (New York) lieten mannelijke proefpersonen een groot aantal foto’s zien van vrouwen. Die foto’s waren voorzien van een gekleurde lijst, met steeds weer een andere kleur. Ze vroegen de heren of ze de dame in kwestie knap vonden. Ze zorgden er daarbij overigens zorgvuldig voor dat de intensiteit van de kleur steeds dezelfde was, zodat die factor geen roet in het eten kon gooien. In een tweede test moesten de mannen opnieuw een oordeel uitspreken over een groot aantal geportretteerde vrouwen, maar dit keer was de kleur van de lijst dezelfde en varieerde de kleur van de kleding van de vrouwen in kwestie. Bij deze tweede

Obama is wit! ... MARCELHULSPAS

A

merika heeft een zwarte president gekozen. Tenminste, dat denken de Amerikanen. En je kunt het ze niet kwalijk nemen want Obama denkt het zelf ook: hij noemt zichzelf black. Maar hij is het natuurlijk niet. Zijn vader was zwart, afkomstig uit Kenia, maar

Fervent tegenstander

test werd een extra vraag gesteld: of ze met die vrouw een afspraakje zouden willen maken, en hoeveel geld ze daarbij zouden uitgeven.

echter direct getemperd door de kritische archeoloog Israel Finkelstein van de universiteit van Tel Aviv, fervent tegenstander van pogingen om de bijbel te ‘bewijzen’ aan de hand van archeologische vondsten. Hij wees erop dat het een Filistijnse legerplaats kan zijn geweest (de Filistijnen hadden zich enkele eeuwen eerder in de regio gevestigd) en de ‘koning’ kan een Filistijnse vorst zijn geweest. En het oud-Hebreeuwse schrift in die tijd verschilde niet of nauwelijks van het schrift van andere volken in de regio (die nauw verwante talen spraken). Eerlijk gezegd geeft Finkelstein Garfinkels scherf weinig kans op eeuwige roem: ‘Dergelijke scherven, maar dan zonder inscriptie, zijn op veel plaatsen in de buurt van de kust gevonden – maar nooit in het hartland van Judea.’ 1

Yosef Garfinkel van de Hebreeuwse Universiteit heeft een drieduizend jaar oude potscherf gevonden met daarop schrifttekens, in de ruïne van een fort in de Elahvallei, het gebied waar David volgens de Bijbel de reus Goliath zou hebben verslagen. De tekst moet nog worden onderzocht maar Garfinkel zegt dat hij de woorden ‘rechter’, ‘slaaf en ‘koning’ kan ontcijferen. En koning, dat kan volgens hem maar één ding betekenen: David. Garfinkels bijbelse geestdrift werd

Aantrekkelijker De uitkomsten logen er niet om. In alle gevallen maakte ‘rood’ een vrouw aantrekkelijker en gewilder. Vrouwen in rode lijstjes, en vrouwen in rode bloesjes of truitjes, werden consequent aantrekkelijker gevonden, vaker als mogelijke date aangemerkt en de mannen waren in dat geval ook bereid dieper in de buidel te tasten. Controleexperimenten lieten zien dat het ‘roodeffect’ uitsluitend betrekking had op het uiterlijk. De ‘vrouwen in rood’ werden niet aardiger of intelligenter beoordeeld. Het effect treedt ook niet bij vrouwen: rode lijstjes en rode kleding maken een man voor hen niet aantrekkelijker.

Opinie-onderzoek

Biotechvoorlichting werkt zeer beperkt Redactie wetenschap AMSTERDAM

...

Een groot deel van de middelbare scholieren weet niet wat biotechnologie inhoudt en weet ook niet wat ze ervan moeten vinden. Daarnaast is er een kleine groep scholieren met bovengemiddelde kennis over biotechnologie; zij staan of heel positief of heel sceptisch tegenover het onderwerp. De kleine groep die ronduit afwijzend is, blijkt juist erg weinig te weten van biotechnologie en aanverwante onderwerpen. Dat blijkt uit onderzoek van Tanja Klop, promovendus aan de Erasmus Universiteit. Extra informatie is niet het antwoord, zo concludeert ze. Emotio-

Rode achterwerken De mannelijke zwakte bij het zien van de kleur rood zou heel goed diepe biologische wortels kunnen hebben. Vrouwelijke bavianen en chimpansees die vruchtbaar zijn, etaleren hun bereidheid tot seks door aan mannetjes hun extra grote, rode achterwerken te laten zien. Dat effect lijkt nog niet uitgewerkt: een beetje rood, en stoere kerels veranderen in hulpeloze slachtoffers van hun hormonen. 1

zijn moeder was een blanke uit Kansas. Obama is dus van gemengd ras: net zo zwart als blank. Maar dat zal hij nooit zeggen. Want ook al lopen er in de Verenigde Staten vele miljoenen mensen rond die ook van mixed race zijn: die categorie bestaat niet. Zwart plus wit geeft altijd: zwart. Twee eeuwen geleden waren de Verenigde Staten nog een ware genetische smeltkroes. Er was een chronisch tekort aan blanke vrouwen, en blanke mannen werden gestimuleerd om Indiaanse vrouwen te trouwen of een zwarte slavin als maîtresse te nemen. Buitenlandse bezoekers constateerden het met verbazing: veel

17

‘zwarte’ slaven waren nauwelijks donkerder dan hun meesters. Die vrolijke vermenging duurde ruim een eeuw, en leidde elke volkstelling opnieuw (de eerste was in 1790) tot grote problemen. Die eerste onderscheidde drie categorieën: blank, andere mensen en slaven. Bij die van 1890 moest iedereen kiezen tussen blank, zwart, en een kwart of een achtste ‘gemengd’. Gemengde huwelijken kwamen toen vrijwel niet meer voor, maar de effecten van een eeuw vermenging waren niet te keren. In 1920 constateerde het Census Bureau dat verreweg de meeste ‘zwarten’ inmiddels van gemengd bloed waren en dat er spoedig geen raszuivere

zwarten meer zouden bestaan. Een nieuwe scheidslijn werd daarmee noodzakelijk. Voortaan, zo besloot het Bureau, waren er nog maar twee mogelijkheden: men was blank óf zwart. Gemengd bestond niet meer. Eén enkele zwarte voorvader, één druppel ‘zwart bloed’, was voortaan voldoende om het stempel ‘zwart’ opgedrukt te krijgen. Pas in de volkstelling van 2000 konden Amerikanen weer opgeven dat ze van ‘gemengd ras’ waren. Toen had eigenlijk bijna iedere Amerikaan dat vakje moeten aankruisen. Maar tegen die tijd wist iedere ‘witte’ en iedere ‘zwarte’ Amerikaan allang wat hij was – en dat hij en zijn nageslacht

nele en ethische overwegingen spelen een voorname rol. Dat bleek in een tweede deel van haar onderzoek, waarbij leerlingen een onderwijsmodule aangeboden kregen over kanker en moderne biotechnologie. Na afloop bleken leerlingen die al positief stonden tegenover de technologie nog positiever; de (goed geïnformeerde) sceptische scholieren echter veranderden niet van standpunt of verschoven naar de groep ‘ik weet niet wat ik ervan moet vinden’. Klop pleit er dan ook voor om niet alleen onderwijs aan te bieden gericht op kennisvergroting, maar ook aandacht te besteden aan ethische aspecten, zodat leerlingen hun opvatting beter kunnen onderbouwen. Ze promoveert op 14 november. 1

altijd zo zou blijven. Een doorbraak, zo wordt de verkiezing van Obama genoemd. Een doorbraak voor zwart Amerika. Een hoogst noodzakelijke psychologische doorbraak is het zeker. Maar Barack Obama had zichzelf net zo goed een blanke president kunnen noemen. Door zich zo duidelijk als ‘zwart’ te etaleren, bevestigt hij de racistische traditie dat zelfs het miniemste beetje zwart bloed voldoende is om iemand ‘zwart’ te noemen. 1

[email protected]

Aanval op muskiet

Slim slijm

Tovertenen

In Gambia heeft zich de laatste jaren een forse daling voorgedaan van het aantal slachtoffers van malaria, dankzij een combinatie van bestrijdingsmiddelen .

De Amerikaanse plantkundige Gary Strobel heeft in het Zuid-Amerikaanse regenwoud een schimmel ontdekt die hout opvreet en omzet in een soort diesel.

Israëlische archeologen hebben in het twaalfduizend jaar oude graf van een vrouw (wellicht een sjamaan) een losse menselijke voet aangetroffen.

$%%"%$ !$&$%#$!!"% #

"#& #' !( "$#

"#!##& "&##% $ ##$' "$ $%%"$#& $ '" "(!" '$ $" $#&$& !!#"$ "#)

$"# %$#$&'"%# $ &%" "$#!###) & & "#'!"#! (3

'+ (.,& "-,3

* +2 , #$&"%" ' & $!"$& "%$ !"$"!$$ ""$"$ ! ( !"$& "" #$"$%##$#

1 (# #(!0)+-! & / +/# +&(, #$( .+,&' +( $+" - ,- + ,/))+ ,- 0#$( ( )"- 1 0#$()'0-/))+ + ())%(# -(.0/ +0"-#(!/)&) ((0)+- 1 -)- ($+(" -)*+)(%1#$(/ +/(! ((0 & (.- +.! -&

Alcohol onder de 16, natuurlijk niet

"(#"#&

&

&'"$& !&%

%!%!

)%!

1-*+1!)!-

0.$ 497* *(-34

)#!# &&&"#!(

!#%-/!*!./%&* *)*61&3)78&1.,

5 *+1!)!##""#!# ! &&& !#"#

5 *+1!)!-

!**++(+ 497*

"#!$"#! &&&%#"

%-(.+1!. 497*

#!"#! &&&!"%"

5 *+1!)!-

3+-*/- +,* 497*)&3(* ''0$* !).

5 *+1!)!-

$# ##! &&&' !"#!

5 *+1!)!&6)(46*

*!'!-5 (1*(86.( 0* 4. !./ .7(4(1&77.(7 - %.!%5!0*%+*497* !* 0(0)%*+*!-/64,6*77.:*-497*

*'*78*7*37:&33&8.43&1**3 .38*63&8.43&1*'4)*278*93*3.0&2*8 ).8'*3*+.*8+**78*45'6*3,78:&3-*8 *:*3*2*3804288*3,4*)*&&38.(-8.3, .3)*6&30*6"6./.3*954&9.38.34 -6.74<*3*&6

5>&8*6)&,34:*2'*6>&1-*8964(.6(9.8 .3"&10*37;&&6),*-**1.3-*88*0*378&&3 :&3%*&0&611**)*61&3)7*8*&27).* )**13*2*3&&3)*24378*66&11=).*:&3 848/&39&6.

:*66*)*3>&1;46)*3.3 -.1.*36,*38.3.?>911*3>.(-45)*>*)&, 56*7*38*6*3&&3-*8,648*59'1.*0

4(&8.* $!* )./!- ) #*'7.8* 222'%' *!*(

4(&8.* !*/-(/0 %+./-!$/ #*'7.8* 222)!-#!!1!*/*(

%!%!

)%!

#!!# ##! &&&&#!!#

5 *+1!)!-

"#! &&&

5+ *+1!)!#! ! &&&$"#!

) *+1!)!*+1!)!%!"#&! &&&%!"

.68=&93)6=2**87#.(0*)&>>493)7 *0*1)*6:&3-*83*;7(&+*;46)8 42,*'49;):446**3795*6:*8+**787 75.33*3)*&:43)643).3(42'.3&8.*2*8 742*;-.(0*)1.:*&>>!.8*67829>.0&&1*3 *6-**678**36*1&<8*+**1,44):.'*

6&).8.*,*8649;>&1440.3

'*,.3 34:*2'*6)**)*61&3)7**).8.*:&3).8 *:*3*2*3851&&87:.3)*3.3-*8$9.)*3:&3 *)*61&3)*8*((8*&&786.(-8>&145 >&8*6)&,34:*2'*6

453.*9;;46)*3 42,*84:*6)848**3-&6)(46*&6*3&./0:446 )*1.3*95*3.3+445)*7.8*

4(&8.* !2. "6-+*%*#!* #*'7.8* 222 %-/4(0* -4*(

4(&8.*

./-%$/ #*'7.8* 222-1%*#*%#$/)-!+)

%*+1!)! &"#! &&&&

Uit & thuis Uit

19

Festival Amsterdam goes India

Toppers van Indiafestival Redactie cultuur AMSTERDAM

...

1

Nitin Sawhney is de godfather van de Londense Asian Underground muziekscene. Al combineert hij jazz, drum and bass, hiphop en allerlei Indiase muziekstijlen, toch groeit die fusion bij hem nooit uit tot confusion. Live altijd een feestje. Wo 12 nov, Melkweg

FOTO’S: AARDMAN ANIMATIONS 2008

2

De raga staat aan de basis van bijna alle Indiase muziek. Vaste melodieën, die toch ruimte overlaten voor improvisatie. Op de Nacht van

de Extase komen talloze varianten voorbij, gespeeld door Indiase en Nederlandse specialisten. Een minilexicon in één nacht. Vr 14 nov, Concertgebouw

3

Het cliché dat alle Indiase muziek een sterk mystieke dimensie heeft, is geen totale onzin. Luister naar de klank van mystieke soefi broederschappen, zoals die uitgevoerd wordt bij de tombes van moslimheiligen. Normaal alleen tijdens religieuze bijeenkomsten, nu op het concertpodium. 1 Ma 17 nov, Concertgebouw www.indiafestival.nl

Animatie Peter Lords (Aardman)

Het geheim van succesvol kleien

Recensie Romeo over Julia

Best leuk geprobeerd Femke van Wiggen AMSTERDAM

Klei-animatie is populairder dan ooit. Hoofdschuldige is Peter Lords Aardman studio. ‘Klei is écht.’ Arjan Terpstra AMSTERDAM

...

‘In theorie’ wil animatiekoning Peter Lord wel een horrorfilm overwegen. Maar dan ook alleen in theorie. De mede-oprichter van de Aardman-studio’s, geboorteplaats van beroemde animatiefiguren als Wallace en Gromit, weet waar zijn kracht ligt. ‘Wij zijn goed in feelgoodfilms. En laten we eerlijk zijn: het moet in je DNA zitten om iets echt duisters te maken. Gelukkig hebben we in de studio een aantal jonge ontwerpers rondlopen die veel wreder zijn dan ik, haha!’ De goedmoedige Engelsman is zaterdag in Utrecht voor het Holland Animation Film Festival. Daar laat hij een retrospectief van Aardman-producties zien. Wat viel hem het meeste op toen hij de selectie uit veertig jaar animatiewerk moest maken? Lord: ‘Ten eerste hoe leuk het al die jaren is geweest. Animatiefilms maken is het leukste dat er is, ondanks dat je dagen aan het ploeteren bent voor vijf seconden film.’ ’Maar veel belangrijker is dat we de computerrevolutie hebben overleefd. Toen computergegenereerde beelden (CGI) mogelijk werden, voorspelde iedereen het einde van de oude, ambachtelijke technieken. De paradox is

Film

DE SCHANDE VAN ISRAËL Arjan Terpstra

...

Waltz with Bashir opende gisteren het Holland Animation Film Festival. Een terechte keuze, want sterke politieke statements worden er in animatie niet veel gemaakt. Regisseur Ari Folman laat Israëlische oud-soldaten aan het woord over de oorlog in Libanon in 1982, en vooral over hun onvolledige geheu-

dat we in deze computertijd populairder zijn dan ooit, omdat mensen CGI-beelden als onecht ervaren. Omdat je met de computer alles kunt doen, is de magie van wat je ziet verdwenen. Aan kleianimatie – eigenlijk is het plasticine, een synthetisch materiaal – zien mensen hoe écht Wallace en Gromit zijn, hoeveel werk er in de film zit. Daar ervaren ze de magie nog wel.’ Lord richtte Aardman in 1976 op met zijn kompaan David Sproxton.

‘Juist in deze computertijd zijn we populairder dan ooit’

gen daarover. De veertigers kunnen zich alleen nog fragmenten herinneren, flarden van de meest indrukwekkende gebeurtenis uit hun jonge leven. Als hoofdpersoon Ary bij hen langs gaat om zijn eigen geheugenflarden te controleren, komen de herinneringen stukje bij beetje terug. De donkerste herinnering blijft bij iedereen tot het laatst verborgen: die aan de massamoord in de Sabra en Shatila vluchtelingenkampen. Weliswaar uitgevoerd door Libanese Phalangisten, maar het Israëlische leger stond erbij, keek ernaar en schoot af en toe een vuurpijl af om het kamp goed in het licht te zetten. In de loop

Met een eenvoudige stop-motioncamera en wat bolletjes klei namen ze op de keukentafel een verhaaltje op. In de loop der jaren groeide de werkomgeving tot een grote studio uit, nog steeds in het Engelse Bristol, waar tegenwoordig honderden medewerkers poppetjes aan het kneden zijn voor wéér een prijswinnende film. Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit bijvoorbeeld (2005), over een Engels dorp dat door een geheimzinnige groentendief wordt geteisterd. Of de ontsnappingsfilm Chicken Run (2000), waarin gekortwiekte kippen aan de boer ontsnappen in een zelfgebouwd, kipvormig vliegtuig. Het zijn maar twee van de tientallen feelgoodfilmtitels die onder de Aardman-vlag uitkwamen. Minder bekend is dat Aardman een grote is in reclame. De studio braakte honderden commercials uit, in verschillende animatiestijlen: van getekende celanimatie tot CGI. Lord: ‘Anders dan veel mensen denken zijn we nooit vies geweest van commerciële opdrachten. We hebben veel dingen uit kunnen proberen waar we bij grote producties geen ruimte voor hadden. Het is misschien schrikken voor de puristen, maar de helft van ons werk komt tegenwoordig uit de computer. Ook in klei-animatie: regen nabootsen is in stop-motion bijvoorbeeld niet mogelijk, en toch zit The Curse of the Were-Rabbit er vol mee. Rara, hoe kan dat?’ 1

van de film wordt de grote schaamte hierover duidelijk. Via de oud-soldaten maakt Folman inzichtelijk waarom Israël het met Sabra en Shatila zo moeilijk heeft: ‘Weet je hoe het eruit zag? Ken je die foto van het Ghetto in Warschau? Zo zag het eruit.’

Lalalalooola!

Kuifje

The Kinks plannen een comeback, zo maakte zanger Ray Davies aan de BBC bekend. ‘We hopen dat Chuck Berry een duet met mij wil doen.’

Sony en Paramount financieren de 3-delige Kuifjefilm, nu Dreamworks afhaakt.

...

Het is me wat, Romeo & Julia gespeeld door vijf mannen. Zeker als die acteurs (onder wie Johnny de Mol en Teun Kuilboer) gewoon zichzelf zijn, vijf jonge gozers die lol hebben in het opvoeren van de meest tragische liefdesgeschiedenis uit de literatuur. Waarom ze dat zo leuk vinden wordt in Romeo over Julia (Rick Engelkes Producties) niet duidelijk, maar laten we niet te moeilijk doen, dat doen de acteurs ook niet. Bovendien: juist die nonchalance maakt het eerste half uur, waarin de acteurs constant van rol verwisselen, best vermakelijk. Vooral door een

MICHEL PORRO

paar goed scorende vondsten, zoals de kussengevechten of de verveeld met een tandenstoker tussen haar kiezen peurende Julia. Helaas vervalt dit stuk al snel toch in een klassieke opvoering van het stuk. En dan ontkom je niet aan de conclusie dat de heren daar de kwaliteiten (nog) niet voor in huis hebben. 1

ikworddanser.nl

19.50

THE MUSEUM NED2 Een kijkje achter de schermen bij het vermaarde British Museum.

Nederland 1 17:00 17:01 17:06 17:08 17:11 17:22 17:25 17:51 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25 20:00 20:30 21:30 22:25 23:00 23:55

20.30

22.25

EFFE GEEN CENT TE MAKKEN, RTL4 Docusoap rond René en Natasja die een maand leven met weinig geld.

NEDERLAND TE KOOP NED1 Zoektocht naar de wereld achter de vele opkoop- en verkoopsites.

Nederland 2

KRO Kindertijd Knapper Kan een lammetje varen op een boot Een hekje voor Joppe Charlie & Lola Charlotte gaat naar taekwondo Sesamstraat PvdA EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Het kinderziekenhuis NOS Journaal Ik vertrek Spoorloos verdwenen Nederland te koop Pauw & Witteman NOS Journaal

17:00 17:05 17:30 18:20 18:50 19:20 19:50 20:25 20:50 21:25 22:00 22:15 22:50 23:50

The A-Team Knight rider Married with children Sudden death Rollerball

17:45 18:10 19:00 19:20 20:00 20:30 21:30 22:30 22:50 22:55 23:20

RTL 7 18:00 18:55 19:55 20:30 22:40

Op de buis

20

Nederland 3

NOS Journaal Nederland helpt Tijd voor MAX That’s the question Man bijt hond Restauratie The Museum Netwerk Twee voor twaalf Andere tijden NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag Holland Doc: My Second Life The last enemy

17:00 17:20 17:45 18:00 18:23 18:45 18:54 18:55 19:25

According to Jim De grote verbouwing Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum House Medical examiners Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Trauma Team: E.R. Live

17:05 18:00 18:55 19:50 20:30 22:35 23:25

20:19 20:25 21:20 22:30 22:55 23:10 23:45

SBS 6

17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30

Ready steady cook The Guardian Gilmore girls Smaken verschillen Shall we dance? Law & Order: Special Victims Unit Law & Order: Special Victims Unit

17:00 17:25 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:05 19:30 19:55 20:30 22:35

Raven Election Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht The One show EastEnders Nieuws en regionaal nieuws Little Dorrit The people’s hospital Silent witness Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Question time

17:30 18:15 19:00 19:30 20:00 20:30 21:00 22:00 22:30 23:00 23:30

NET 5

Veronica

BBC 1

Spinner dolphins Vegas comes to China: The Venetian gamble Animal inspectors Next wave: Maya epigrapher Chasing time: Marrakech Battlefront: Bombing of England Battlefront: Operation Dragoon Superhuman: Faking it Lost in China: Three gorges dam Bin Laden’s spy in America

19:00 19:30 20:00 20:30 21:00 21:30 22:30 23:30

17:05 17:35 18:00 18:15 19:00 19:30 20:00 20:30 20:57 21:00 21:30 22:00 23:00 23:25 23:35

23:00

Eén

A kind of magic De Club van Sinterklaas Monster Buster Club Sneak Everybody hates Chris According to Jim Trick & Treat Will & Grace Friends Two and a half men The frighteners Cabin fever

17:05 17:35 18:00 18:10 18:30 19:00 19:40 20:05 20:10 20:40 21:30 22:00 22:50 23:11 23:12 23:15

Are you an egghead? Escape to the country Eggheads Strictly come dancing: It takes two James May’s 20th century Money for nothing Autumnwatch Never mind the Buzzcocks Beautiful people The Graham Norton show Newsnight

17:05 17:30 17:55 18:20 18:30 18:50 19:15 19:35 20:00 20:25 20:55 21:25 22:30 22:55 23:25 23:50

BBC 2

PostcodeLoterij: Deal or no deal Dr. Phil The king of Queens Wie is de chef? Can’t buy me love PostcodeLoterij: Deal or no deal So you think you can dance Echte Gooische meisjes So you think you can dance: Resultshow Shock doc: Satan’s sex slaves

Oh, doctor Beeching! Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond Het weer Thuis Deadline Koppen De laatste show Het journaal laat KENO-uitslagen Het weer De collega’s

Comedy Central Johnny Test Avatar Fairly odd parents Gefopt! Ricky Sprocket Het Huis Anubis Barnyard iCarly Scrubs The Daily Show South Park Six Feet Under Scrubs Malcolm in the middle The Simpsons That 70’s Show

Spraakmakend nieuws Volg het op depers.nl

Oplossingen puzzels

9 5 7 3 8 4 6 1 2

1 2 8 6 5 9 7 4 3

3 4 6 1 7 2 5 8 9

8 3 9 4 6 7 1 2 5

7 6 5 2 9 1 4 3 8

4 1 2 5 3 8 9 6 7

6 8 3 9 1 5 2 7 4

Cryptogram Horizontaal: 1. Meemaken; 4. isoleren; 6. berg; 8. grootje; 9. scha; 10. weergave; 11. gidsland. Verticaal: 1. Meiers; 2. malaga; 3. karbouw; 5. nethemd; 6. bengel; 7. geweld. 2 9 1 7 4 3 8 5 6

5 7 4 8 2 6 3 9 1

9 5 7 3 8 4 1 6 2

3 8 1 7 2 6 4 9 5

6 4 2 1 9 5 3 8 7

7 6 5 9 1 2 8 3 4

2 3 9 6 4 8 5 7 1

4 1 8 5 7 3 9 2 6

5 7 3 8 6 1 2 4 9

1 9 4 2 3 7 6 5 8

8 2 6 4 5 9 7 1 3

22:00 23:00

Wheeler dealers: Jeep CJ7 Wheeler dealers: Jeep CJ7 Miami Ink: The ink that binds Mythbusters: Killer tissue box Dirty jobs: Shrimper Download: The true story of the internet - Search wars True crime scene Future weapons: Close protection

National Geographic 17:00 18:00

17:05 17:35 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 22:00 22:30

Zweeds -b-s-a-isoftdrink -era-soda akant-nut -e-gok-send-rosti -rum-lord ceremonie -koe-stem LABRADOR

Disney’s The Emperor’s new school Missy Mila Pat & Stan George van de jungle Chinees voor mij Karrewiet Spring De pretroulette En daarmee basta! Space goofs Karrewiet Life with Derek CANVAS Terzake Sporza: Voetbal - UEFA Cup Weg met De Soete Dag boek Phara Sporza: Tennis

Discovery Channel 17:05 17:35 18:05 19:00 20:00 21:00

23:40 23:50 23:55

THE GRAHAM NORTON SHOW BBC2 Talkshow van de rap van tonge gay Norton met de Osbournes als gast.

Brainsnack: De elementen 1 en 2 vormen samen een balk.

17:30 17:40 17:45 18:00 18:10 18:20 18:35 18:55 19:10 19:25 19:35 19:59 20:00 20:35 22:40 23:07 23:15 23:55

21:35 22:40 23:20

23.00

RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden De Frogers: Effe geen cent te makken Derek Ogilvie: The ghost whisperer Million dollar wedding Million dollar wedding: Het huwelijk RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard

Oprah Winfrey show De grootste verliezer Het zonnetje in huis Dr. Phil De naakte waarheid De liefdesmakelaar Fashion trix

Canvas 17:05

RTL 4

6tien Heidi Baasjes SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 ONM NOS UEFA Cup: Feyenoord - CSKA Moskou NOS UEFA Cup: Wedstrijdanalyse NOS UEFA Cup: Feyenoord - CSKA Moskou NOS UEFA Cup: Ajax - MSK Zilina NOS Sportjournaal NOS Journaal Koefnoen NOS Journaal

RTL 8 17:10 18:05 19:05 19:35 20:30 21:30 22:00

22.40

FILM: ROLLERBALL RTL7 Remake van een klassieker uit de jaren zeventig over moderne gladiatoren.

Obama-effect

Fotogalerij

Day after

Obama verovert hele wereld. www.depers.nl/verkiezingenvs

Change in Amerika. www.depers.nl/change

Amerika ontploft na zege. www.depers.nl/ontploft

Op de bank

Woordenboek

Magazines Glossy bij de krant

Wat betekenen die XXX-jes?

De Telegraaf wil een ‘lichtpuntje’ maken

Mediaredactie

21

AMSTERDAM

...

www.eenletterwoordenboek.nl

Gayleed

Tjeerd Wiersma AMSTERDAM

...

Dagblad De Telegraaf opent de aanval op glossy’s Quote en Miljonair door vanaf december te komen met een bijlage over luxe. De timing is opmerkelijk want de markt voor luxe goederen staat op het punt in te storten door de kredietcrisis. Reden om Frank Volmer, commercieel directeur bij De Telegraaf, eens aan de tand te voelen.

De virtuele en de echte wereld komen soms even met elkaar in botsing.

Documentaire Second Life

De glans was er al snel vanaf Wie kent het spel niet? Second Life zou het helemaal worden, het bleek een zeepbel. Het leverde wel ruimte voor experiment en een docu. Mediaredactie AMSTERDAM

...

De Amerikaanse Kimberly Jernigan had in de virtuele 3D-wereld van Second Life een relatie met een leuke man. Laatstgenoemde schrok zich echter dood toen hij oog in oog stond met ‘Kimberley in het echt’ en verbrak snel de relatie. Kimberley liet zich niet kennen. Die ging in de echte wereld achter hem aan met een tasergun en belandde vervolgens in de bak. De virtuele en de echte wereld kwamen even met elkaar in botsing. Die kwestie en de vraag of je in het virtuele een leven precies zo kunt inrichten of creeren zoals jij dat wilt staan centraal in de documentaire My Second Life, vanavond bij Holland Doc. De docu is uniek in zijn soort. Hij werd namelijk, als eerste film, volledig in de virtuele wereld opgenomen. In My Second Life staat het online leven van Molotov Alva uit Californië centraal. Een (verzonnen) personage dat spoorloos verdwijnt uit het echte

Crime

GORDONS OZ JORAN II KOMT ALWEER WEG? ER AAN Gordons kersverse radiozender Oz Radio staat enkele maanden na oprichting al op de tocht. Radio Digitaal, waaronder de zender valt, wordt eind dit jaar opgeheven door Radio 538. Enkele van de zenders die momenteel via het digitale radioplatform te beluisteren zijn, verhuizen naar de websites van Radio 538 en Radio 10 Gold. Onduidelijk is of homozender Oz Radio nog een kans krijgt, aldus een woordvoerder.

Wie dacht dat we nu wel verlost waren van Peter R’s obsessie met Joran van der Sloot vergist zich. De Emmywinnaar trapt zondag de nieuwe reeks van zijn misdaadprogramma af met wederom een aflevering de zaakHolloway. Nieuwe feiten worden ons beloofd in de verdwijningzaak van de Amerikaanse scholiere Natalee Holloway. De extra lange uitzending is zondagavond om 21.30 uur. Kijken er weer 7,5 mijoen mensen?

NOS sms-alert loopt in de soep Om 05.00 uur had de NOS het sms’je al klaar met de naam van de nieuwe president. Veel mensen ontvingen het pas na half zeven in de ochtend, de NOS gaat uitzoeken wat er misging

leven en plotseling via een serie van tien videodagboeken opduikt in de virtuele wereld van Second Life. De online dagboeken vormen de basis van deze documentaire. De film is aan het brein van de Amerikaanse regisseur Douglas Gayeton ontsproten. Hij dook zeven maanden in Second Life voor de film, die eerder een hit bleek op YouTube en prompt werd aangekocht door het Amerikaanse HBO. Het gefilosofeer over de reële wereld en de virtuele is interessant, in het echt is het spel Second Life nooit helemaal geworden wat iedereen er van leek te verwachten. Miljonair worden met het kopen en verkopen van virtueel vastgoed, geld verdienen met het uitbaten van seksclubs en casino’s: het kon allemaal in het spel dat sinds 2003 online is. Talloze Nederlandse ondernemingen en gemeentes openden filialen in het spel. Maar de glans was er snel af. Wat restte was een virtuele wereld waar iedereen van gehoord heeft, miljoenen een kijkje namen en zich snel uit de voeten maakten, en waar maar weinigen in het echt daadwerkelijk betalend lid van wilden worden. 1

Waarom lanceren jullie midden in de kredietcrisis een bijlage over luxe producten? Is de timing niet wat ongelukkig? ‘Nee, het leek ons juist een lichtpuntje zo vlak voor de feestdagen. De Telegraaf bedient alle lagen van de bevolking en dus ook mensen die het nog steeds goed hebben. Anderen die het minder breed hebben, vinden het ook leuk om te lezen over luxe producten.’ Zitten jullie niet in een overvolle vijver te vissen? Er zijn toch al bladen als Quote en Miljonair die zich richten op consumenten die geïnteresseerd zijn in luxe goederen? ‘Ach, het is een extraatje bij de krant. Wij hebben ook lezers die geïnteresseerd zijn in het soort artikelen dat in Quote of Miljonair staat. En zoals ik al zei: iedereen vindt het leuk om over luxe producten te lezen.’

‘Iedereen vindt het leuk om over luxe producten te lezen.’ Uit recente gegevens van Bain & Company, een gerenommeerd onderzoeksbureau, blijkt dat de markt voor luxe goederen in zwaar weer zit en dat deze dit jaar met 1 procent krimpt. Is het dan wel zo verstandig om nu met zo’n bijlage te komen? ‘Dat kunnen ze wel beweren, maar wij hebben in ieder geval nog niets gemerkt van tanend enthousiasme op de advertentiemarkt. Het loopt storm.’ Wat valt er nog meer te vertellen over de bijlage? Hoeveel pagina’s krijgt hij en wat is de verschijningsfrequentie? ‘We hebben deze bijlage twee, drie maanden geleden bedacht en het wordt een coproductie tussen de redactie van De Telegraaf en van mensen van onze tijdschriftengroep. Hoeveel pagina’s Luxe krijgt, is nog niet duidelijk. Dat hangt van het advertentievolume af. Ook over de verschijningsfrequentie kan ik nog niets zeggen. Maar als het eerste nummer goed valt bij de lezers, dan gaan we er volgend jaar zeker mee door.’ 1

Kredietcrisis

Elle MacPherson heeft nergens last van Mediaredactie AMSTERDAM

...

Voormalig supermodel Elle MacPherson is er heilig van overtuigd dat de huidige mondiale kredietcrisis een positief effect zal hebben op haar toko, het ondergoed vliegt volgens haar over de toonbank. Ooit hoorde MacPherson bij het illustere rijtje Evangelista, Moss en Campbell. Zij was zo slim om al in 1990 de lingerielijn Elle Macpherson Intimates op te zetten.Dat is nu een van de best lopende ondergoedbedrijven ter wereld. MacPherson bezweert dat, crisis of niet, vrouwen nog steeds bij haar kopen. ‘In deze barre

ANP/EPA

tijden zie je dat een dame geen geld meer heeft voor een heel dure outfit. Daarom koopt ze ondergoed dat haar gelukkig maakt voor een stuk

Ned2, 22.50

Shoppen in Dordrecht De echte kaasliefhebber weet ‘m allang te vinden, want naar horen zeggen zit ’s lands allerbeste kaasboer in deze straat. Gelegen in het hart van Dordrecht, dwars op de Voorstraat, biedt de Vriesestraat ook voor de shopfanaat een fijne combinatie van authentiek en divers winkelaanbod. De bijzonder rijke geschiedenis van de stad en straat mag hierbij niet vergeten worden. Rustig omhoog kijken naar de indrukwekkende, historische panden zonder voor je voeten gereden te worden, lukt hier gelukkig vrij makkelijk vanwege de autovrije zone. Ook niet te missen, is de Trinitatiskapel uit 1690. Prachtige concerten vullen hier nog regelmatig de ruimte en vormen dan ook een wonderschone onderbreking van een dagje winkelen. Maar de omgeving is ook het bekijken waard. Ingeklemd tussen de Vriesestraat en het Bagijnhof, ligt een uit 1755 gedateerd hofje. Je komt er van-

zelf langs wanneer je de bekende Dordtse hofjesroute volgt. Het gevoel hebben alsof je een geschiedenisboek inloopt, dat is de kracht van de Vriesestraat in Dordrecht. Streetfacts Leeftijd straat: sinds de 17e eeuw. Alternatief reizen: Tussen Rotterdam en de Drechtsteden is de Waterbus een populair vervoermiddel. Dit kan met een kaartje, strippenkaart of OV. Bekijk deze straten virtueel op nlstreets.nl

10% korting Stijlvol, met duidelijke klasse. Dat kenmerkt het prachtige horlogemerk Jacob Jensen. Kies een uurwerk uit onze collectie en ontvang 10% korting!

Top Juweliers, Vriesestraat 112 Tel.: 078 – 613 6227 Geldig tot 30-11-2008

Waar komt de X die je aan het eind van een sms nonchalant intypt eigenlijk vandaan? Of de welbekende @ die overal opduikt? Diedrik van der Wal schreef een heel woordenboek over dit soort eenletterwoorden, hun betekenis en herkomst. Ondanks hun geringe lengte bewijst zijn boek dat deze miniwoorden vaak een fascinerende geschiedenis hebben. Een dikke tien jaar was hij er mee bezig. ‘Ik wilde het grondig aanpakken, de informatie die ik zoek vind je nu eenmaal niet zomaar op Wikipedia.’ De voornaamste reden voor Van der Wal om het eenletterwoordenboek te schrijven was vrij simpel: het bestond nog niet. ‘Woordenboeken genoeg, maar dit vind je nergens ter wereld. Halverwege het schrijven schrok ik even want toen zag ik dat iemand in de VS iets soortgelijks op de markt had gebracht. Maar dat zijn alleen trefwoorden met daar achter een korte definitie.’ Van der Wals boek heeft een encyclopedische structuur, volledig is het dus niet. ‘Dat was ook niet de opzet. Ik wilde vooral mooie verhalen schrijven over woorden die nu nog worden gebruikt. Had ik dat niet gedaan, was het boek twee keer zo dik geweest.’ Het boek staat vol verrassende vondsten, die Van der Wal tegenkwam bij het schrijven. ‘De X of drie XXX die je typt bij een sms of onder een brief zet, stammen al uit 18eeeuws Engels. En de vijf W’s die journalisten hanteren (wie, wat, waar, waarom, wanneer) voor hun stukjes, is terug te voeren tot de 16e eeuw.’ 1

Kijk voor meer aanbiedingen op www.nlstreets.nl/NL /acties

Shopping by

Ga naar onze website voor 1001 andere leuke adresjes!

Doe het zelf

CRYPTOGRAM:

OPLOSSINGEN: 3

De oplossingen van de puzzels staan op de RTV-pagina’s elders in deze krant.

huisdier

4

5

8

9

gevaarte

10

6

7

Verticaal: 1. Zeurpieten in de taal van de politie (6); 2. Deze plaats is gek voor een Turk (6); 3. Dier voor de constructie van een wagen (7); 5. Geen aanstootgevend kledingstuk (7); 6. Slingerende deugniet (6); 7. Met agressie opgeborreld (6).

8

SUDOKU

BRAINSNACK:

1 2

4

3

3

1

6

7

4

8 9

3

2

3

8

2 5

4

3

5

8

9

2

6

7

4

2

8 5

9

1 9

6 5

2

marketing: [email protected]

hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Frank Poorthuis

7

3 5

sales: [email protected] 020-3460512

art direction: Pieter Schol, Antoine Hamers

6 9

5

2

7

4

distributie: [email protected]

uitgever: Ben Rogmans

6

5

7

Welke twee elementen vormen samen een perfecte balk?

6

website: www.depers.nl

oprichter: Cornelis van den Berg

SUDOKU

8

8 2 6 4 5 9 7 1 3

5

1 9 4 2 3 7 6 5 8

4

5 7 3 8 6 1 2 4 9

spraakorgaan

7 3

Horizontaal: 1. Ervaren honingdrank bereiden (8); 4. Afzonderen tegen warmteverlies (8); 6. De hoop die ik in veiligheid breng (4); 8. In de familie is ze enorm kleiner geworden (7); 9. Vervolgens de verzekering die het vergoedt (4); 10. Defensief talent? (8); 11. In staat om de weg te wijzen (8).

1

4 1 8 5 7 3 9 2 6

plechtigheid

2 3 9 6 4 8 5 7 1

4 Engelse titel

7 6 5 9 1 2 8 3 4

honingdrank

2

Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596

11

drank

6 4 2 1 9 5 3 8 7

gerecht

herkauwer

Een uitgave van Mountain Media BV

evenzo

3 8 1 7 2 6 4 9 5

zeestraat bij Denemarken

9 5 7 3 8 4 1 6 2

slot

5 7 4 8 2 6 3 9 1

waagstuk oude Sp. munt

2 9 1 7 4 3 8 5 6

5

6 8 3 9 1 5 2 7 4

6 belang

1

7

8

4 1 2 5 3 8 9 6 7

2

6

schoonmaakmiddel insect

7 6 5 2 9 1 4 3 8

bereklauw

8 3 9 4 6 7 1 2 5

tijdperk

3 4 6 1 7 2 5 8 9

kunst (Lat.)

broeder

2

1 2 8 6 5 9 7 4 3

3

1

nijverheid geladen deeltje

9 5 7 3 8 4 6 1 2

deel van een fiets

Cryptogram Horizontaal: 1. Meemaken; 4. isoleren; 6. berg; 8. grootje; 9. scha; 10. weergave; 11. gidsland. Verticaal: 1. Meiers; 2. malaga; 3. karbouw; 5. nethemd; 6. bengel; 7. geweld.

wandmeubel soort drank

Zweeds -b-s-a-isoftdrink -era-soda akant-nut -e-gok-send-rosti -rum-lord ceremonie -koe-stem LABRADOR

ZWEEDS RAADSEL:

Brainsnack: De elementen 1 en 2 vormen samen een balk.

22

4

8

Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.

Lezerscolumn

Tas Roos Steijger

...

A

an het eind van de middag verlaat ik samen met mijn collega chaotisch het pand, op weg naar een huisbezoek. Hectisch als altijd is het druk rond spitsuur als wij de bus instappen. Zo druk pratend als we de bus instapten, stapten we even later ook weer uit, andere reizigers passerend, alvast zoekend naar de tram.

We willen bijna de tram instappen, als mijn collega mij met een lijkbleek gezicht aankijkt en zegt: ‘Ik had toch twéé tassen bij me?’. We kijken elkaar voor ons gevoel minutenlang aan, wetende dat er iets heel ergs is gebeurd waar we nog niet aan toe durven geven. De tas waar de dossiers van de cliënte in zaten, liggen nu open en bloot achter in de bus. Daar staan we dan, radeloos nog kijkend naar de bus die in de Haagse drukte verdwijnt… Het huisbezoek

Daar staan we dan, kijkend naar de bus die in de Haagse drukte verdwijnt latend voor wat het is, keren we verslagen en verbijsterd terug naar het werk, nadenkend hoe we dit gaan vertellen. We zeggen geen woord tegen elkaar, allebei diep verzonken in onze gedachten en verslagenheid. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Eenmaal bij het werk aangekomen,

zoekt mijn collega direct het telefoonnummer van de cliënte om haar met duizend maal excuses het slechte nieuws te brengen. De cliënte beseft kennelijk nog niet wat er daadwerkelijk aan de hand is en reageert laconiek op het voorval. We bellen haar weer als we contact hebben opgenomen met Connexxion. Met haar hoofd schuddend en naar beneden gebogen loopt mijn collega de trap op, richting het hoofd van de afdeling. Met tranen in haar ogen en een brok in de keel wil zij op de deur kloppen, maar ik ben haar voor door op haar schouder te tikken

en te zeggen: ‘Kom met me mee naar beneden.’ Eenmaal beneden houd ik haar een paars tasje voor, met daarin de welbekende dossiers. Weer kijken we elkaar minutenlang aan met tranen in de ogen. Dit keer van geluk. Hoe het kan, we hebben geen idee. Maar wat we wel weten is dat de opluchting enorm is en dat dit ons nooit meer zal overkomen. 1

Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].

Tijdelijke wijzigingen OV: 111

Groningen (bus)

Wegwerkzaamheden bij A7 richting Drachten. Arrivalijn 100 richting Drachten en lijn 317 richting Roden. Halte Rijksweg A7 vervalt.

Noordwijk ZH (bus)

Aanleg rotonde. Connexxionlijnen 42, 59, 60 en 208. Halte Sportpark vervalt. 111

111

Vandaag

Morgen

De dag begint vandaag ook weer grijs. Bewolking en nevel voeren de boventoon. Vanmiddag lijkt er een tijdelijke verandering te komen. De bewolking kan dan op enkele plaatsen wat breken, waardoor de zon er even bij kan komen. Helaas blijft het op de meeste plaatsen gewoon bewolkt. Het wordt vandaag ongeveer 13 graden.

De kans op wat zon is wel heel klein. Het zal bewolkt zijn en in het noorden kan af en toe wat regen vallen. In de rest van het land blijft het overigens droog. Later op de dag wordt het in het noorden droog. De wind draait dan van het oosten naar het zuiden en neemt in kracht toe. Overdag loopt het kwik op tot 12 tot 13 graden.

Zwolle (bus)

Wegwerkzaamheden. Connexxionlijnen 1, 2, 3, 5, 9, 71, 74, 83 en 330. Halte Eekwal/Centrum vervalt.

Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

Sport

23

Tekort 6 miljoen

Financiële zorgen voor ADO Den Haag ANP AMSTERDAM

...

Alessandro Del Piero was gisteren de grote man bij Juventus. AP

Champions League Juve door

Del Piero schittert in Stadio Bernabéu Door met 2-0 te winnen van Real Madrid plaatste Juventus zich gisteren voor de tweede ronde van de Champions League. Met dank aan een oude strijder. Redactie sport AMSTERDAM

...

Twee briljante momenten van Alessandro Del Piero waren voor Juventus genoeg om de wedstrijd tegen Real Madrid winnend af te sluiten, 02. De 33-jarige aanvaller schoot in de 16e minuut van de eerste helft de bal met een fraaie curve nauwkeurig achter doelman Casillas van de Spanjaarden. In de 66e minuut vertrok de bal opnieuw met succes vanaf de voet van Del Piero. Uit een vrije trap mikte hij de bal precies langs het muurtje. Feitelijk waren de doelpogingen van Del Piero gisteravond de enige twee mogelijkheden voor Juventus in het Stadio Bernabéu, waar de nieuwe

bondscoach van Argentinië Diego Maradona aandachtig toeschouwer was. De 2-0 zege van de Italianen betekende een lesje in effectiviteit voor de thuisploeg, die weliswaar verzorgd aanvalsspel op de mat legde, maar niet tot scoren wist te komen. Een opvallende rol was weggelegd voor Royston Drenthe. De linkermiddenvelder toonde zich niet erg gelukkig in het geven van voorzetten. Juist toen dat wél een keertje goed ging, kopte Mahamadou Diarra naast het doel. Met tien punten hebben de Italianen zekerheid over een verlengd verblijf in het Europese bekertoernooi. Real, waar Ruud van Nistelrooij, Wesley Sneijder en Royston Drenthe in de basis begonnen, zal een langer verblijf in de twee resterende wedstrijden in groep H moeten afdwingen. Dick Advocaat boekte met Zenit de eerste winst in de Champions League (2-0 bij Bate Borisov) en is concurrent geworden van Real Ma-

ADO Den Haag moet op zoek naar 6 miljoen euro om de club financieel overeind te houden. Uit de onlangs opgemaakte conceptjaarrekening van het seizoen 2007/2008 is gebleken dat onder meer de huisvestingskosten en het veiligheidssysteem duurder uitvallen dan werd aangenomen. De Haagse club leek begin dit jaar op een faillissement af te stevenen. Met behulp van de gemeente en ondernemer Mark van der Kallen, die in ruil voor aandelen ongeveer 8 miljoen euro investeerde, werd ADO gered. Nu blijkt dat er sprake is van onverwachte kosten. Zo rekende de club bijvoorbeeld op volledige subsidie voor het beveiligingssysteem, maar blijkt een bedrag van 1,4 miljoen euro niet onder de regeling te vallen. Ook zijn er spullen in het stadion die achteraf geen eigendom blijken te zijn van ADO, maar van derden. De gemeente Den Haag is op de hoogte gebracht van de nieuwe problemen. Samen met het bestuur van ADO Den Haag en Van der Kallen wordt naar een oplossing gezocht. Een woordvoerder van de Haagse wethouder Sander Dekker (Sport) liet weten dat de gemeente de informatie van de club heeft getoetst. Het college van burgemeester en wethouders stelt dat ADO ‘een reële voorstelling van zaken geeft‘. Het college beraadt zich momenteel op zijn positie en de te varen koers en gaat in gesprek met de gemeenteraad, aldus de zegsman. Volgens voorzitter Henk Jagersma van de raad van commissarissen van de eredivisieclub komt de oplossing er voor het einde van het jaar. 1

Op zoek naar extra geld. ANP

Servisch international

Contract verlengd

AFSCHEID MILOSEVIC

INZAGHI DOOR BIJ AC MILAN

Savo Milosevic neemt op 19 november in de oefenwedstrijd tegen Bulgarije afscheid als international. Het is zijn eerste en tevens laatste duel voor Servië. De 35-jarige aanvaller, die afgelopen weekeinde met Roebin Kazan Russisch kampioen werd, heeft 101 keer het shirt gedragen van het voormalige Joegoslavië en daarna van Servië en Montenegro. Op clubniveau speelde hij voor onder meer voor Aston Villa.

Filippo Inzaghi heeft zijn contract bij AC Milan met een jaar verlengd. De 35-jarige aanvaller blijft de Italiaanse club nu in principe trouw tot eind juni 2010, zo liet hij gisteren weten. Inzaghi speelt sinds 2001 voor Milan. Daarvoor was hij actief bij Juventus. ‘Pippo’, zoals zijn bijnaam luidt, scoorde dit seizoen drie keer, in zes duels. Hij had onder meer in Friesland succes tegen sc Heerenveen (1-3) in de UEFA Cup.

REUTERS

Reallife-soap

Heen en Weer

Na Jan Smit heeft nu ook FC Volendam zijn eigen reallife-soap. Vanaf maandag zendt RTV Noord-Holland wekelijks het wel en wee van de club uit.

De naam van de reallife-soap over FC Volendam luidt, hoe kan het ook anders, De Heen en Weer.

GSM TOPDEAL BLIJFT STUNTEN!!

GRATIS NOKIA 6500 Classic 20U0TEN MIN 5205 1224,,

5

9,7

GRATIS MDA TOUCH 200 N TE MIN4U,50 2

,255 2 2 , 1 7

GRATIS LG SECRET 20U0TEN MIN 50 24,

5

9,7

+

ig TW B tch a W l e Ste AU CADE . T.W.V

,-

199

BESTEL SNEL: WWW.GSMTOPDEAL.NL OF BEL GRATIS: 0800-0770 icm T-Mobile Relax 200, 24 maanden lang tot maar liefst 70% korting op je abonnement

Sport

24

Nederlands elftal

nen trekken en de geloofwaardigheid van de sport kunnen terugbrengen. ‘Als je Riis nu bekritiseert om de dingen die hij in de jaren negentig gedaan heeft, laat je maatstaven van nu los op het gedrag van toen. Karel de Grote hakte de kop af van mensen die tegen de invoering van de leerplicht waren. Dat vinden we nu niet meer ethisch, maar het was destijds nodig om iets te bereiken.’ Professioneel leiderschap ontbreekt in het wielrennen, ziet Ducrot. Te vaak kruipen oud-coureurs van de ene dag op de andere achter het stuur van een ploegleiderswagen om de rol

VOORSELECTIE VOOR VORM Bondscoach Bert van Marwijk heeft PSV-verdediger Dirk Marcellis en doelman Michel Vorm van FC Utrecht opnieuw opgenomen in zijn voorselectie van Oranje voor het vriendschappelijke duel tegen Zweden. Die wedstrijd wordt op 19 november in Amsterdam gespeeld. Marcellis en Vorm maakten onlangs tegen IJsland en Noorwegen voor het eerst deel uit van de selectie van het Nederlands elftal.

‘Ik voel me opgelicht door Bjarne Riis, want hij was m’n maatje.’

Feyenoord

TIENDALLI IN DE BASIS De ‘verloren zoon’ Dwight Tiendalli begint vanavond in De Kuip in het basisteam van Feyenoord. De 23-jarige vleugelverdediger vervangt Serginho Greene in de tweede groepswedstrijd voor de UEFA Cup tegen CSKA Moskou. Greene raakte zondag in de uitwedstrijd tegen Roda JC (0-4) geblesseerd aan zijn knie. ‘Vrijdag horen we of hij een operatie moet ondergaan’, zei trainer Gertjan Verbeek.

Maarten Ducrot (rechts) samen met zijn commentator-collega Herbert Dijkstra aan het werk in de Tour. COR VOS

Doping Oud-renner is somber en optimistisch tegelijk

Nieuwe wielrennen begon bij Ducrot wat ik gedaan zou hebben. Als er een arts was langsgekomen die had gezegd: ‘Zeg Ducrot, we hebben hier iets, het staat niet op de lijst, het is niet op te sporen en de Italianen hebben het allemaal’, zou mijn enige vraag geweest zijn: is het gevaarlijk?’ Dat was in de jaren negentig. De tijden zijn veranderd, betoogt Ducrot. Bjarne Riis gaf vorig jaar toe dat

van manager te gaan vervullen. ‘Terwijl een beetje manager van een miljoenenbedrijf minstens tien jaar studie achter de rug heeft voordat hij leiding mag gaan geven.’ Riis, leider van de Deense ploeg Saxo Bank, voldoet volgens Ducrot wel aan professionele maatstaven. En hij heeft een verbond met de Deense dopingvorser Rasmus Damsgaard gesloten. Damsgaard houdt de bloedwaarden van de renners in het oog om mogelijk dopinggebruik op te sporen. ‘Als het leiderschap van Riis zich uitbreidt naar meer ploegen, gaat het de goede kant op. Hij wil transparant zijn. Terwijl de meeste ploegleiders zichzelf nu schijnheilig vrijpleiten als een van hun renners betrapt wordt. Ze geloven niet in hun eigen coureurs. Ik ben daar zeer somber over.’ Somber en optimistisch tegelijkertijd, Ducrot combineert. Als commentator bij de Tour die dopingzondaar Riccò dit jaar won, stond hij in zijn hemd. In diezelfde Tour zag hij ook andere dingen. De Nederlandse renner Bram Tankink meende het toen hij zei dat hij Riccò graag een klap op zijn bek zou willen geven. Renners pikken het niet meer van elkaar, het dopinggebruik. ‘De veranderingen zijn nog niet structureel. Je zou kunnen zeggen dat we aan de voet van de Alpe d’Huez zitten, met nog 13 kilometer bergop te gaan voordat we bij het nieuwe wielrennen zijn aanbeland. Het is nog een kasplantje. Maar er is nog iets dat me hoopvol stemt. Tourorganisator Christian Prudhomme sloot Astana dit jaar uit van deelname, omdat die ploeg de Tour in 2007 in diskrediet bracht met het dopinggeval van Alexandre Vinokourov. Prudhomme gebruikt zijn machtspositie om de Tour zuiver te laten zijn. Dat doet hij uit eigenbelang, maar hij gelooft er ook écht in.’ 1

PRANJIC FIT VOOR DUEL

Dominique Elshout

SC Heerenveen is met een fitte Danijel Pranjic naar Duitsland afgereisd voor de UEFA Cup-ontmoeting met Wolfsburg vanavond. Roy Beerens is thuisgebleven. Hij is nog niet voldoende hersteld van een hamstringblessure. Beide spelers vielen vorige week uit met hamstringklachten tijdens het duel met Vitesse. Trainer Trond Sollied kan ook nog niet beschikken over Daryl Janmaat en Henrico Drost (knie).

Wielrennen en doping, NOS-televisiecommentator en oud-renner Maarten Ducrot (50) denkt dat we het er over 10 jaar niet meer over hebben. Hij vond de term ‘het nieuwe wielrennen’ uit voor de sport die zijn geloofwaardigheid heeft hervonden, zonder dat het altijd over het d-woord moet gaan. Geen gemakkelijk verhaal in 2008, het jaar waarin winnende coureurs

als Stefan Schumacher, Bernard Kohl en Riccardo Riccò werden betrapt op het gebruik van cera, een variant van het verboden prestatiebevorderende middel epo. Toch is Ducrot hoopvol gestemd. Ducrot gelooft in veranderen, hij heeft er zijn beroep van gemaakt. Na een studie sociale psychologie en psychologie van de organisatie, heeft hij nu zijn eigen adviesbedrijf. Maarten Ducrot de wielrenner maakte van dichtbij de opkomst van epo mee. ‘In het begin van het epotijdperk was ik in de kracht van mijn leven, maar vergeleken met mijn collega’s kon ik er ineens niks meer van omdat ik het niet gebruikte. Ik heb een tijdlang rondgereden met mannen als Franco Chioccioli en Bjarne Riis. Ze waren van mijn niveau, maar in één keer ging Chioccioli in 1991 de Giro d’Italia winnen. Hij reed ineens alle dagen in de bergen voor mij uit. Ik denk: wat krijgen we nou? En ik bewonderde hem. Ik was naïef.’ ‘In die tijd was het zo, als ik had geweten dat het epo was, weet ik niet

Vol voorjaarsprogramma

Vitesse

Contra-expertise geëist

ARMSTRONG AMBITIEUS

HOFS ONTKENT BEDREIGING

PIEPOLI WIL EERHERSTEL

De zevenvoudige Tourwinnaar Lance Armstrong heeft een druk programma samengesteld voor zijn veelbesproken rentree in het wielerpeloton in 2009. De 37-jarige Amerikaan wil bij bijna alle voorjaarsklassiekers aan de start verschijnen. Alleen de klassieker Parijs-Roubaix zal hij aan zich voorbij laten gaan. Dat liet Armstrong gisteren weten tijdens een test in een windtunnel in San Diego, in Californië.

Nicky Hofs van Vitesse wordt verdacht van verbale bedreiging van een politie-agente. Dat heeft de advocate van de middenvelder bekendgemaakt. De agente deed aangifte tegen Hofs na een incident op het Nieuwe Plein in Arnhem in de nacht van zondag op maandag. De 25-jarige Arnhemmer spreekt alle beschuldigingen tegen. Hofs werd die nacht aangehouden voor verhoor en mocht maandagochtend pas weer naar huis.

Leonardo Piepoli, een van de zeven renners die tijdens de Ronde van Frankrijk op doping is betrapt, heeft een contra-expertise geëist. De uitkomst wordt in de komende weken verwacht. Piepoli had net als drie andere coureurs sporen van CERA, de derde generatie epo, in zijn bloed. De 37-jarige renner won de tiende etappe van de Tour, maar werd tijdens de ronde door zijn ploeg Saunier Duval ontslagen.

TOPSPORT EN DOPING AFLEVERING 5

ANP

Heerenveen

REUTERS

Topsport en doping zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. In een serie verhalen laten wij voor- en tegenstanders, gebruikers, artsen en andere betrokkenen aan het woord. In deze vijfde aflevering: NOS-commentator Maarten Ducrot.

UTRECHT

...

‘Renners pikken het niet meer van elkaar, het dopinggebruik.’ hij epo gebruikte tijdens de Tour van 1996, die hij won. ‘Ik voel me opgelicht door Riis, want hij was mijn maatje en in een keer ging hij drie keer zo hard als ik. Ik ben gestopt met wielrennen om die reden.’ Desondanks ziet Ducrot in Riis een van de leiders die het huidige wielrennen uit de dopingcrisis kun-

PRO SHOTS

Briefje

‘Verrukt’

Onthaald

De Britse koningin Elizabeth heeft Lewis Hamilton een felicitatiebrief gestuurd. De 23-jarige Britse coureur werd zondag wereldkampioen in de Formule 1.

‘Aan de weledele heer Hamilton,’ schreef de vorstin. ‘Ik ben verrukt dat u er in bent geslaagd de jongste wereldkampioen te worden.’

Hamilton werd gisteren ook nog in het hoofdkantoor van zijn werkgever McLaren in het Engelse Woking onthaald door het voltallige personeel.

Gratis, maar niet goedkoop. Uit & Thuis Feelgood film met klei Festival Utrecht. Mark van Assen AMSTERDAM

Recommend Documents