Gemeente Werkendam: 100% cloud

november 2013 jaargang 6

Gemeente Werkendam: 100% cloud Regie en schaduw-IT Cloud en ‘on-premises’applicaties

technologie – beheer – security

5 Cloud computing

WE HEBBEN VEEL GOEDE PRODUCTEN DIE WE U NIET VERKOPEN Bij Enterprise Solutions geloven we niet dat u meer succes heeft als u meer van onze producten koopt. We zoeken samen met u de juiste balans tussen uw ambities, uw bestaande systemen en onze innovaties. Zo kunt u probleemloos blijven ondernemen. Ons glasvezel- en mobiele 4G-netwerk bieden u daarvoor bijzonder veel mogelijkheden. Mag ik u nog meer vertellen? [email protected] ENTERPRISE SOLUTIONS

Inhoudsopgave

❉

Thema: Cloud computing

De cloud, eerst met enige argwaan bekeken, wordt nu in hoog tempo door bedrijven en instellingen omarmd. Geen wonder, want de voordelen zijn evident. Je kunt je alleen afvragen of het adoptietempo niet te hoog is. Immers, er zijn de nodige vraagstukken waarop niet direct antwoorden te geven zijn. Hoe voeren we regie over de cloud – als dat überhaupt al mogelijk is? Hoe combineren we verschillende typen cloud? Hoe knopen we ‘on-premises’-applicaties aan clouddiensten vast? Hoog tijd om die kwesties te adresseren, voor een nieuwe vorm van spaghettiautomatisering een feit is.

10

Werkendam kiest voor de cloud

Het stond voor de middelgrote Brabantse gemeente Werkendam al enige tijd vast dat het aanhouden van een eigen ict-afdeling niet langer haalbaar was. Na een mislukt samenwerkingsproject met buurgemeenten nam Werkendam een rigoureus en ambitieus besluit: alles de cloud in. Een voorbeeld dat absoluut navolging verdient, volgens gemeentesecretaris Erwin Koenen. ➼

16

Geen stoplicht maar verkeerslicht

10

Er voltrekt zich momenteel een aantal ontwikkelingen die van grote invloed zijn op de IT-afdelingen van organisaties. Het veranderende gedrag van gebruikers zet druk op de gehele informatieketen. De IT-afdeling bezint zich op haar eigen rol in de nieuw ontstane situatie. De oplossing ligt in het versterken van de regievoering op de niveaus ‘beleid’ en ‘veranderen’. ➼

22

Cloud en ‘on-premises’ goed te combineren

Hoewel cloud computing bijna gemeengoed is, blijkt in de praktijk dat veel bedrijven zich nog aan het oriënteren zijn. Onbekendheid met cloudtechnologie, onzekerheid over privacy en beveiliging, en de impact op de organisatie zijn redenen voor terughoudendheid. Een oplossing waarbij een deel van de IT naar de cloud gaat en een ander binnen de bedrijfsmuren blijft, kan de oplossing zijn. ➼

16

28

De hybride cloud lijkt de nieuwste trend in cloud computing. Bedrijven zien deze mix tussen privaat en publiek steeds vaker als dé oplossing. In de praktijk blijkt het echter een flinke uitdaging om publieke en private clouds aan elkaar te koppelen. Er zijn veel factoren bepalend voor het slagen van de hybride cloud. ➼

22 4 t i j d s c h r i f t

i t

Het beste van twee werelden

m a n a g e m e n t

30

Focus op de eindklant

‘Als je niet innoveert, ben je dood.’ ‘Innovatie heeft niets van doen met legacy-problematiek of ERP-systemen.’ ‘Innovatie en transformatie zijn geen IT-feestje, maar zaken die business en IT gezamenlijk moeten oppakken.’ Het Jaarcongres Innovatie & Transformatie was nog geen tien minuten onderweg en de krasse statements waren al niet meer te tellen. ➼

30

34

‘Tijdens het beheer is er geen tijd voor pragmatisme’

Evert Jan de Theije heeft als programmamanager bij een pakkettenbedrijf in toenemende mate te maken met IT ‘als component voor vernieuwing’. Maar hoe kijkt De Theije zelf tegen ‘het managen van IT’ aan? TITM legt hem enkele dilemma’s voor. “IT mag niet zelf de boventoon gaan voeren, moet niet het doel worden.” ➼

40

Nooit meer gokken met desktopmigraties

40

Menig IT-manager kiest voor een virtual desktop infrastructure als nieuw werkplekconcept om de complexiteit van het desktopbeheer terug te dringen. Desktops centraal aangeboden vanuit het datacenter: wat kan daar moeilijk aan zijn? De praktijk blijkt weerbarstiger. En bovendien: met VDI alleen ben je er niet als je naar alle mobiele devices in de organisatie kijkt. ➼

Inhoud Thema: Cloud computing Werkendam in de cloud Cloud en regie Met één voet in de cloud Hybride cloud als hype

Column

Arjan Zwanenburg

Rubrieken

10 16 22 28 19

Redactioneel7 Kort nieuws 8 Research27 Gadgets37 Dilemma38 Overview44

Vak

Werkplekconcepten40

Verslag

Jaarcongres Innovatie & Transformatie

n o v e m b e r

30

2 0 1 3

5

van TITM

Aan alles komt een eind Een trend met als symbool een wolk... Kan dat wel goed gaan? Een paar jaar geleden was de houding ten opzichte van cloud computing nog uitgesproken schamper. ‘De zoveelste voorspelling van Gartner, meer is het niet. Het zal mijn tijd wel duren.’ Inmiddels moeten ook de criticasters toegeven dat de cloud geen mistwolk is, maar een teken van volwassenwording van de IT-sector. Het ‘nutsgehalte’ is met de cloud fors opgeschroefd, door standaardisatie, schaalbaarheid en betalen naar gebruik. Kondigt cloud computing nu ook het einde van de enorme complexiteit van IT aan? Immers, we beschikken nu toch over informatieverwerking uit de muur? Ik denk het niet. Ooit leerde een ervaren IT-consultant me dat de technologische ontwaarding van IT sneller verloopt dan de economische afschrijving. Dit betekent, gegeven een almaar sneller verlopende technologische innovatie, dat prijzen eveneens almaar sneller moeten dalen om het ontstaan van nieuwe legacy te voorkomen. Nu dalen de prijzen wel snel – voor een paar honderd euro koop je evenveel rekenkracht als voor miljoenen euro’s enkele decennia geleden – maar toch niet in het tempo waarmee de technologische innovatie voortschrijdt. Nieuwe legacy, nieuwe spaghettiautomatisering... je ziet het alweer ontstaan op het moment dat bestaande applicaties aan cloudservices gekoppeld moeten worden. Onder architectuur worden mooie servicebus-implementaties gedaan, waarbij ontkend wordt dat die servicebus straks weer een legacy-probleem plus een vendor lock-in gaat opleveren. Je ziet het ook aan de al te gemakkelijke keuze voor een combinatie van verschillende typen clouds: private cloud

voor de bedrijfskritische zaken, publieke cloud voor de wat minder kritische zaken en voor wanneer opeens veel capaciteit nodig is. En daar ga je alweer: de hybride cloud is wel even de meest arbeidsintensieve vorm van cloud. Wie staat eigenlijk stil bij de consequenties, namelijk het moeten koppelen en bewaken van cloudservices waar verschillende SLA’s, technologieën en securityniveaus aan hangen? En dan nog een issue van een heel andere orde: hoe valt er nog regie te voeren over clouddiensten? Voor een deel betreft het immers schaduw-IT, voor een ander deel gaat het om diensten die door de leverancier worden gedefinieerd. Het werkt, en meer valt er niet over te zeggen. Ook hier kun je dus onverhoopt in een behoorlijk ‘mistige’ situatie terechtkomen, waarbij je zelfs gaat terugverlangen naar die ouwe trouwe legacy-applicatie... Niet toevallig leest u alles over bovenstaande onderwerpen in het nummer van TITM dat voor u ligt. Einde van de complexiteit en van de legacy in IT? Aan alles komt een eind, maar ook hieraan? We zien over een paar jaar wel weer.

❉

Arnoud van Gemeren ([email protected]), hoofdredacteur Tijdschrift IT Management

n o v e m b e r

2 0 1 3

7

kort nieuws

Leveranciers willen Iaas-boot niet misssen

Onderzoeksbureau Gartner heeft een grootschalige overstap op Iaas-diensten voorspeld, met als gevolg dat grote spelers massaal uitbreidingen van hun productportfolio voor cloudtoepassingen aankondigen. Aanbieders als Oracle, HP, Cisco en Bull willen de explosieve vraag naar infrastructuurdiensten niet missen. Volgens Gartner heeft ruim 60 procent van grote, internationale bedrijven plannen om in 2014 aanzienlijke delen van de infrastructuur uit te besteden aan cloudproviders. Oracle liet weten dat het bedrijf komt met ‘database as a service’ en ‘Java as a service’, zij het nog in bètaversie. HP kondigde een big-data-analyticsdienst aan, het Haven Big Data-analyticsplatform. Het concern richt zich op big data en komt met analysetooling voor big data in de cloud ‘big data as a service’. Cisco lanceert het Network Convergence System (NCS), bedoeld om serviceproviders effectief te laten omgaan met enorme hoeveelheden data die door cloudomgevingen stroomt, afkomstig van videodiensten, mobiele apparaten, videoapplicaties en

machine-to-machinetoepassingen. Bull zet met de overname van Fastconnect de eerste stap richting clouddiensten. Bull krijgt door deze overname knowhow in handen om bedrijven te helpen bij het verhuizen van kritieke applicaties naar cloudarchitecturen.

maar moeten ‘gewone’ bedrijven ook aan de bak. Daarom stelt de netwerkbeheerder een standaard businesscase voor IPv6-migratie beschikbaar, die te vinden is op: http://www.surfnet.nl/Documents/rapport_201309_ Business%20Case_IPv6_ned.pdf.

Cloud computing voor gevorderden

Connected car met dongel van TomTom

Het examenaanbod voor cloud computing van Exin is uitgebreid. Het exameninstituut biedt naast de basis ‘Cloud Computing Foundation’ nu ook een examen aan voor gevorderden onder de titel ‘Cloud Technologies Advanced’. Dit nieuwe Cloud-certificaat werd ontwikkeld in samenwerking met het Global Science & Technology Forum (GSTF). Wie een Advanced-certificaat heeft behaald, geeft blijk van kennis en praktische toepassing op de technische aspecten van de cloud voor IT-specialisten. Denk aan architectuur, virtualisatie, beveiliging, cloudapplicaties, het testen en monitoring. Het Foundation-certificaat gaat in op gebruik en management van internetdiensten en dus niet de techniek.

Smartphones kunnen voortaan realtime voertuigen rijgegevens ontvangen met de LINK 100-dongel, aldus fabrikant TomTom. De fabrikant van navigatiesystemen zegt hiermee externe partijen de mogelijkheid te bieden om mobiele applicaties te ontwikkelen die gebruikmaken van voertuiggegevens en -informatie over het rijgedrag van automobilisten. Toegang tot deze realtime informatie zou interessant kunnen zijn voor de auto-industrie, leasesector, het verzekeringswezen en de pechhulpbranche. Omdat er geen gps-functie in zit, blijft de privacy van de bestuurder gewaarborgd, volgens TomTom.

Businesscase IPv6-migratie

In vergelijking met andere Europese landen doet Nederland het heel aardig qua IPv6-verkeer. Bijna 50 procent van onze internetbedrijven kiest al voor dit nieuwe protocol dat het tekort aan unieke IP-adressen moet oplossen. En dit aantal neemt toe. Volgens Surfnet zijn het nu nog vooral internetbedrijven,

In Outsource Magazine “Wat wij willen bereiken met een ecosysteem, is een beperkt aantal leveranciers waarmee maximale openheid is [...]. Vervolgens willen we het optimale uit de mars van de leveranciers halen. Wederzijdse verrijking is daarbij één aspect, maar we sturen aan op een situatie waarbij twee of meer partijen uit het ecosysteem op eigen initiatief de krachten bundelen en komen met de oplossing die Heineken nodig heeft. Op dat moment worden we echt ontzorgd.” Ron Broeren, verantwoordelijk voor global sourcing & vendormanagement én global IT-risk/securitymanagement bij Heineken, in Outsource magazine nr 4/2013.

8 t i j d s c h r i f t

i t

m a n a g e m e n t

powered by IT-executive.nl

PUE-waarde energieefficiëntie een rookgordijn?

De PUE (power usage effectiveness) waarmee datacenters uitdrukken hoe efficiënt ze met energie omspringen, schept volgens Enlogic een rookgordijn in plaats van duidelijkheid. De fabrikant van intelligente power distribution units (iPDU´s), waarmee het stroomverbruik in een datacenter te monitoren is, stelt dat er nog altijd geen eenduidige meetmethode is. Bovendien zou de rekensom weinig zeggen over hoe duurzaam een datacenter werkelijk is. De PUE is de verhouding tussen het totale energieverbruik van een datacenter en het energieverbruik van de ict-apparatuur waar het om gaat. De graadmeter geeft aan hoeveel van de stroom in een datacenter daadwerkelijk naar de serverinfrastructuur gaat. Het getal 1 vormt het ideaalplaatje, waarbij geen verlies optreedt in de elektrische installatie of koeling. Bij zuiniger energieverbruik door ITapparatuur kan de PUE-waarde hoger worden. Dat geeft een vertekend beeld, stelt Enlogic. Het bedrijf geeft aan dat 1,5 een reële, goede verhouding is, want wie duurzaam, efficiënt en voordelig wil hosten, moet ook het verbruik van de IT-apparatuur zelf meten, verlagen en waarderen.

QuTech van TU Delft onderzoekt quantumcomputer

Onder leiding van de TU Delft gaat Nederland werken aan de bouw van een volgende generatie computer: de quantumcomputer. Er komt speciaal voor dit doel een nieuw instituut

‘QuTech’, waarin wetenschap, bedrijfsleven en overheid samenwerken om binnen vijftien jaar dit nieuwe rekenwonder te realiseren. Dit maakte minister Kamp van Economische Zaken (EZ) bekend tijdens een congres over innovatie. De verwachting is dat computers die hun rekenwerk niet met gangbare computerbits doen, maar met qubits, veel krachtiger zullen zijn. Qubits zijn eenheden van informatie die zijn gebaseerd op de kwantummechanische eigenschappen van elementaire deeltjes.

in 2011 een miljoen euro in het Delftse onderzoek naar quantumcomputers en doet dit bedrijf dat nu weer.

Toename malware door oud cms

De oprichting van het QuTech-instituut is een van de onderdelen van een innovatiecontract tussen wetenschap, overheid en het Nederlandse bedrijfsleven. Uniek is dat een aanzienlijk deel van de financiering vanuit het buitenland komt. Zo stak Microsoft

Malwareverspreiding via besmette websites neemt steeds meer toe. Klanten van hostingbedrijven die hun cms niet updaten, zijn volgens Stone Internet Services de belangrijkste oorzaak. Vooral websites gebaseerd op Joomla, Drupal en Wordpress hebben er last van, blijkt uit onderzoek van deze internetaanbieder. Stone Internet Services hield de afgelopen tien jaar bij wat voor malware het tegenkwam op het shared-hostingplatforms. De meest voorkomende vorm zijn besmettingen in het veelgebruikte configuratiebestand htaccess. Ook besmettingen in html- of php-bestanden die met ‘base64’-versleuteling verborgen werd, kwam de isp veel tegen. Die scan betrof 30.114 domeinnamen en in totaal ruim 59 miljoen bestanden. Het resultaat van de scan: 571 geïnfecteerde sites. Op die sites werden 9.578 infecties geteld over de afgelopen tien jaar. Bijna 60 procent daarvan betrof Base64-injecties.

and •v e

an ma d

and •v e

“Tijdens het beheer is er geen tijd voor pragmatisme. Wat ik heb gemerkt, is dat de tijd die je vooraf besteedt aan overleg om te komen tot afspraken, zich ruimschoots terugverdient. Je maakt van tevoren afspraken met elkaar, zet die op papier, en gaat ze uitvoeren. Zodra je een shortcut neemt en afwijkt van de afspraken, krijg je gezeur. Maar tijdens de realisatie van een project gebeuren er altijd dingen die je vooraf nooit kunt voorspellen; en dan zul je flexibel moeten zijn.”

n maa d

quote

Evert Jan de Theije, programmamanager bij een pakkettenbedrijf, in de rubriek Dilemma, elders in dit nummer.

n o v e m b e r

2 0 1 3

9

thema cloud computing

10

t i j d s c h r i f t

i t

m a n a g e m e n t

Tekst: van onze redactie | Foto’s: ROelof Pot

Als eerste gemeente in Nederland

Werkendam in de cloud Het stond voor de middelgrote Brabantse gemeente Werkendam al enige tijd vast dat het aanhouden van een eigen ict-afdeling niet langer haalbaar was. Na een mislukt samenwerkingsproject met buurgemeenten nam Werkendam een rigoureus en ambitieus besluit: alles de cloud in. Er werd slagvaardig een migratietraject ingezet en sinds juni 2013 werkt alle gemeentepersoneel in de cloud. Daarmee is Werkendam de eerste Nederlandse gemeente die geheel is overgestapt op cloud computing. Een voorbeeld dat absoluut navolging verdient, volgens gemeentesecretaris Erwin Koenen.

W

erkendam is een middelgrote gemeente in Noord-Brabant, deels gelegen in de Brabantse Biesbosch, ten zuiden van de plaats waar de rivier de Boven Merwede zich in tweeën splitst. De gemeente bestaat uit de kernen Hank, Dussen, Nieuwendijk, Sleeuwijk en Werkendam en telt bijna 27.000 inwoners. Al enkele jaren geleden stelde de gemeente zich op het standpunt dat het steeds moeilijker was en zou worden om een eigen ict-afdeling aan te houden. De toenemende complexiteit van systemen, de vele mutaties in verband met gewijzigde weten regelgeving en de continue taakverzwaringen vanuit Den Haag maakten het niet langer haalbaar om zelfstandig de ict-ondersteuning van de gemeente te verzorgen.

Shared-servicecenter

Er werd contact gezocht met twee buurtgemeenten in het Land van Heusden en Altena en het plan ontstond een

shared-servicecenter (SSC) op te zetten. Daar werd het verdere beleid geheel op afgestemd. “We bevroren alle investeringen in de eigen ict en alle pijlen werden gericht op het SSC”, vertelt gemeentesecretaris Erwin Koenen. Om eraan toe te voegen: “Ondanks alle goede bedoelingen wederzijds liep het echter anders dan gehoopt.” De ict bij Nederlandse gemeenten kan grofweg worden verdeeld in twee smaken: die van Centric en die van PinkRoccade. Het zijn twee smaken die zich moeizaam laten combineren. Dat werd pijnlijk duidelijk naarmate de samenwerking tussen ‘Centricgemeente’ Werkendam en de beide ‘Pink-buurgemeenten’ vorderde. “Dat was een nauwelijks oplosbaar probleem”, constateert Koenen. “Voeg daarbij dat er sprake was van verschillende serviceplatforms (Unix versus Intel), het feit dat we met verschillende applicaties werkten en andere hardware hadden, en het vervolg tekende zich helder af: het was beter om te

stoppen met het SSC en los van elkaar verder te gaan.” Inmiddels was echter al een deel van zowel hard- en software als data gemigreerd naar het beoogde SSC. Werkendam kon niet anders dan de eigen ict-afdeling tijdelijk reanimeren om alles terug te kunnen migreren. “Het beëindigen van het samenwerkingsverband noopte ons snel uit te zien naar een alternatieve oplossing”, aldus Koenen, die eraan hecht te zeggen dat de samenwerkende partijen in goede harmonie uit elkaar zijn gegaan.

Big bang

“De steeds grotere complexiteit, systemen die met elkaar moeten samenwerken, koppelvlakken, ketenpartners – het is voor de gemeente Werkendam echt niet reëel om dat hier lokaal te organiseren en daar op alle terreinen capabele mensen voor in dienst te hebben, mensen die vernieuwend bezig kunnen zijn en hun kennis op peil houden. Het stond voor Werken-

n o v e m b e r

➼

2 0 1 3

11


Programmamanager Ankie Bol: “Het is voor de gemeente Werkendam echt niet reëel om alles lokaal te organiseren.”

dam vast dat we dat niet gingen organiseren. Er waren twee alternatieven: of naar een ander samenwerkingsverband gaan, of alles bij een externe partij onderbrengen”, zegt Ankie Bol, programmamanager Dienstverlening & ICT bij de gemeente Werkendam. Gezien de ervaringen met de buurgemeenten werd besloten de tweede optie te onderzoeken. Met de eigen ict weer binnen de muren werd een request for information uitgezet en een Europese aanbestedingsprocedure gestart. Deze heeft na ampel beraad geleid tot het onderbrengen van alle ict in een private cloud bij Centric. “Wij hebben natuurlijk gekeken of er andere cloudgemeenten waren waar we in de keuken konden kijken, mee overleggen, meningen en ervaringen uitwisselen. Maar we zijn de eerste die helemaal wilden overgaan naar de cloud. Het is een redelijke stap om in één keer te zetten, als ‘big bang’. Maar we hadden een goed en solide migratietraject voorbereid dat redelijk probleemloos is uitgevoerd. Werkendam is klein maar ambitieus. We willen de dingen die we doen goed doen en zijn bereid daar de nek voor uit te steken.”

Totaal ontzorgd

Gemeentesecretaris Erwin Koenen: “Regie blijft de kerntaak van de gemeente.”

In tegenstelling tot andere cloudgemeentes, die dus slechts delen van de ict naar de cloud hebben gebracht, heeft Werkendam de gehele ict-omgeving gemigreerd. De voormalige IT-afdeling op het gemeentehuis is daardoor leeg; er staat geen enkele server meer, niet voor dataopslag noch voor het draaien van applicaties. “De volledige kantoorautomatisering en alle applicaties – zowel die van Centric als van tientallen andere leveranciers – draaien nu in het datacenter van Centric, inclusief alle geografische systemen, en natuurlijk de gemeentelijke basisadministratie (GBA). Dat legt wel een zware claim op de security.” Bol besteedde dan ook erg veel aandacht aan een hoogwaardige beveiliging en liet een extern adviseur een uitgebreide securitytest doen, niet alleen van de IT-infrastructuur van Werkendam, maar ook om te bepalen of de cloudomgeving geïsoleerd is van de andere netwerken in Centric’s datacenter. Centric heeft alle technische beheertaken van Werkendam overgenomen, inclusief het beheer van de lokale werkplekken en het netwerk. De gemeente heeft geen systeembeheerders meer in huis, wel functioneel applicatiebeheerders en een informatiemanager. “Werkendam is totaal ontzorgd op ict-gebied”, zegt Koenen. “De neiging is groot om nu te denken dat er geen taken meer overblijven voor de gemeente. Dat is natuurlijk niet zo. Regie blijft de kerntaak van de gemeente.”


i t

m a n a g e m e n t

Informatiemanagement

Op het personeelsvlak moest een aantal problemen worden opgelost. Vanaf het moment dat in 2011 het besluit viel samen te gaan werken met de buurtgemeenten, was het duidelijk dat de ict-afdeling zou worden ontmanteld. Er werden geen investeringen meer gedaan en vacatures werden niet meer ingevuld. Uiteindelijk bleven er vier medewerkers over die een grotere of kleinere rol hadden op het gebied van ict, waarvan er twee naar het shared-servicecenter zouden gaan en twee op het gemeentehuis zouden blijven. “Na de cloudgang is een plan gemaakt voor een nieuw taakveld Informatiemanagement, waar functioneel applicatiebeheer onder valt. Daar loopt nu een plaatsingsprocedure om te zien wie op welke plek terechtkomt”, aldus Bol.

‘We hebben gekeken of er andere cloudgemeenten waren, maar we zijn de eerste’ Het is niet zo dat in de toekomst elke verandering in de processen of vernieuwing van het automatiseringssysteem automatisch door Centric zal worden ingevuld. “Werkendam maakt de afweging hoe het de klanten wil bedienen, welke processen daaronder liggen, en welke software daar het beste bij past. Die vraag zal de gemeente in de toekomst in de markt blijven zetten. Het primaire proces is leidend en wordt ondersteund met een pakket dat op een gegeven moment aan vervanging toe zal zijn. De taak van het beantwoorden van een vervangingsvraag en van de vragen van de medewerkers blijft hier. Dat kan moeilijk worden uitbesteed, vinden wij; en dat zal dus ook niet gebeuren”, stelt Bol. “Het is aan ons om eerst intern de functionele vraag scherp te krijgen. Dan gaan we in de markt kijken wat er beschikbaar is en informeren wij bij Centric naar de hardwarespecificaties. Uiteindelijk zetten we de functionele vraag in de markt met cloudspecificaties. Wij beoordelen de offertes. Centric zal wel de implementatie moeten uitvoeren, maar wij doen daarna de functionele testen en de uiteindelijke acceptatie. Centric stuurt de externe partij aan waarmee we in zee gaan.” Het Kwaliteits Instituut Nederlandse Gemeenten KING lijkt plannen te hebben om de ict van kleinere gemeenten te laten draaien in centrale rijksdatacenters. De cloudgang van Werkendam loopt dus enigszins voor de muziek uit. Bol kent

Ankie Bol, Programmamanager Dienstverlening & ICT, en Erwin Koenen, gemeentesecretaris bij de gemeente Werkendam.

de plannen. “Een prima ontwikkeling waar KING mee bezig is. Maar we weten dat dat allemaal heel lang gaat duren – voor ons in elk geval té lang. We hadden een acuut probleem en dat hebben we opgelost. Tegen de tijd dat het duidelijk is wat KING voor ons in petto heeft, zien we wel verder.”

Regie borgen

Vanaf 24 juni 2013 werken de medewerkers van de gemeente Werkendam met ict-ondersteuning uit de cloud en de reacties zijn zeer positief. Er zijn geen problemen met de performance en de beschikbaarheid. Er zijn verbeteringspuntjes, maar dat is een continu proces in een altijd in beweging zijnde ict-omgeving, weet Koenen. “We vinden het heel fijn dat we nu een single point of contact hebben. Centric is voor ons het scharnierpunt, het aanspreekpunt als het gaat om applicaties en hardware. Centric doet de zaken met de andere leveranciers; zo hebben we

ook het probleem van fingerpointing ondervangen.” Koenen is blij dat de gemeente intern mensen heeft die in staat zijn Centric

‘Ict is maar een hulpmiddel – of het nu uit de kelder komt of uit de cloud’ aan te sturen. “We hebben een zakelijk contract met Centric, ze moeten doen wat we hebben afgesproken. Daar moet je goed naar kijken. Mevrouw Bol voert op dit moment de regie, als programmamanager. Zij is een ingehuurde kracht en zij heeft de hele cloudgang georganiseerd. Dat gaan we in de bestaande organisatie

borgen. Vanaf 1 november hebben we daar gewoon een vaste kracht voor die de regie moet gaan doen.”

Budgetten onder druk

De cloudgang van Werkendam lijkt dus een successtory. Raadt gemeentesecretaris Erwin Koenen het zijn collegagemeentes aan? “Ik durf nog wel verder te gaan: over een aantal jaren – ik schat tussen vijf en tien jaar – zullen heel veel gemeenten, zeker de kleine en de middelgrote, voor de cloud gekozen hebben. De budgetten staan fors onder druk, dus wat kun je beter doen dan dit soort specialistische taken bij een professionele organisatie neerleggen. Het ontzorgt volledig en als gemeente kun je je zo op je kerntaken concentreren. Ict is immers geen kerntaak, het is maar een hulpmiddel. Of het nu uit de kelder komt of uit de cloud.”

n o v e m b e r

❉

2 0 1 3

13

Perfectly align datacenter capacity with business growth. Achieve maximum sustainability through efficient operation.

Tokyostraat 27-29 | 1175 RB Lijnden | PO box 9185 | 1006 AD Amsterdam T +31 20 820 3000 | F +31 20 820 3010 | [email protected]

www.ictroom.com

Translating strategic considerations to a tactical and operational level. Take a look at the benefits.

Sustainable

Scalable

Standardized

Energy infrastructure built with highly efficient components.

Modular design allows highly scalable growth and redundancy per module.

Guaranteed global serviceability and minimum deployment time.

Sustainable

Cost efficient

The IMD is designed with the environment in mind and answers to critical environmental and social challenges. The use of indirect air-to-air cooling contributes to energy efficient operation.

Today’s CIO is confronted with a shift in thinking about expenses. Deploying a modular solution can be more cost effective than a equivalent traditional datacenter. The IMD offers pay-as-you-grow possibilities and together with financial partners can move expenses from the Capex to the Opex budget.

1,14 PUE

CapEx

OpEx

Hybrid


Geen stoplicht maar verkeerslicht

Grote verandering in de rol van de IT-afdeling

Er voltrekken zich momenteel een aantal ontwikkelingen gelijktijdig die van grote invloed zijn op de IT-afdelingen van organisaties. Het veranderende gedrag van gebruikers zet druk op de gehele informatieketen. Cloud computing, mobility en BYOD bieden de business alternatieven die ze maar al te graag toepassen. De IT-afdeling bezint zich op haar eigen rol in de nieuw ontstane situatie. De oplossing ligt in het versterken van de regievoering op de niveaus ‘beleid’ en ‘veranderen’.


i t

m a n a g e m e n t

tekst: Harry Bijsterbosch, Samuel van de Raa en Theo Westerhof

S

teeds meer werknemers gebruiken zelfstandig cloudtoepassingen, nemen hun eigen smartphone, laptop of tablet mee naar het werk, draaien hun eigen (in toenemende mate zelf gemaakte) apps en genereren zelf data. Hoewel veel IT-managers zich daar in eerste instantie tegen hebben verzet, leeft nu het besef dat dit de nieuwe realiteit is en dat ze hun afdeling daaraan moeten aanpassen. De IT-manager doet er beter aan een manier te bedenken om zoveel mogelijk in control te zijn, om zo problemen rond integratie, compliance en security te kunnen voorkomen. Het vinden van een goede balans tussen persoonlijke vrijheid en ‘Big Brother’ is een lastige opgave. Er zijn echter handvatten.

Veranderen, veranderen

De verhoudingen tussen gebruikers en de IT-afdeling zijn dus sterk veranderd en dat doet pijn. Het is duidelijk dat, wil de IT-afdeling zich staande kunnen houden, ze af moet van het dwingend voorschrijven van IT-middelen en vergaande inmenging aan de vraagkant. De rol van de IT-afdeling verandert van levering van het totale IT-dienstenpakket naar de levering van deeldiensten, zoals connectivity, hosting van de kernbedrijfsapplicaties en de centrale werkplek, met daarnaast de zorg voor integratie met de dienstverlening van derden. Dat vereist meer en andere competenties op de regiegebieden beleid en verandering dan tot nu toe het geval was – en dat vraagt op haar beurt weer een hoger volwassenheidsniveau dan de meeste IT-afdelingen nu hebben. Dit hele veranderingsproces roept een aantal vragen op. Wat betekent dit alles voor de bedrijfsprocessen? Wat gaan de eigenaren van de data doen? Past het huidige beveiligingsadagium nog? Is architectuur noodzakelijk of overbodig? En hoe gaat de IT-afdeling om met al deze veranderingen?

Drie fasen van regie op data

Vooropgesteld is het van groot belang om op een gecontroleerde manier om te gaan met cloud computing, mobility en BYOD. De sleutel ligt in het vroegtijdig classificeren van data (zie figuur 1, zie p.16). De verticale as geeft de creatie aan, de horizontale as het gebruik. Beide assen lopen op van een individueel en klein team naar een bedrijf of afdeling. De verschillende typen data, zoals (privé)-e-mail, apps

en social media, Sharepoint, en ERP, zijn over vier kwadranten verdeeld. Op basis van deze classificatie kunnen de voordelen worden benut, zonder dat er sprake is van blokkerende risicio’s. Het gaat daarbij nadrukkelijk om de data, niet om de applicaties. Het kan zo zijn dat bijvoorbeeld Sharepointdata onder voorwaarden mogen worden gebruikt, maar dat ERP en CRM voorlopig niet naar de publieke cloud gebracht mogen worden. Er ontstaat zodoende een fasering. In fase één ligt alleen de regie van het kwadrant links onderaan – privé-mail, apps en sociale media in een klein team – bij de gebruikers. De regie over de andere kwadranten wordt gevoerd door de IT-afdeling/het bedrijf. Voor de data in dit kwadrant zijn wel voorwaarden gesteld, maar IT bemoeit zich daar niet krampachtig mee en laat een en ander vrij. De IT-afdeling weet dus niet of de gebruikers zich aan de afspraken houden, maar de manager van de gebruikers wel. Het is dan ook zijn taak ervoor te zorgen dat de gebruikers de voorwaarden respecteren. Als dat niet gebeurt, zitten daar wel degelijk consequenties aan vast. In fase twee ligt de regie van het kwadrant linksonder nog steeds bij de gebruikers en van het kwadrant rechtsboven – ERP, CRM en andere businessapplicaties – bij IT. Voor de kwadranten linksboven – Projectplace en Sharepoint – en rechtsonder – e-mail, salesforce en mindmapping – is de regie in handen van zowel de gebruikers als de IT-afdeling/het bedrijf. In de derde fase berust de regie volledig bij de gebruikers, met uitzondering van het kwadrant ERP, CRM en andere businessapplicaties. De stelling is dus dat de gebruikers gaandeweg over steeds meer domeinen de regie gaan voeren. Om alle fasen te doorlopen moet zowel de business als de IT-afdeling aan een aantal voorwaarden voldoen. De architectuur, zowel van de business als van de informatie en IT, moet qua integratie en aansluiting een bepaald volwassenheidsniveau hebben bereikt, en het inkoopbeleid moet zodanig zijn ingericht dat snel clouddiensten kunnen worden gecontracteerd. Het fundament is echter het classificeren van data, wat bij veel organisaties nog in de kinderschoenen staat. Daar komt nog bij dat business en IT in veel ge-

vallen nog niet in staat zijn de impact van een besluit te bepalen, vooral op het gebied van security en compliance. Toezichthoudende instanties werken nog aan richtlijnen en tot die tijd blijft de cloud lastig bespreekbaar. De reis langs de drie regiefasen heeft effect op de beleidsmatige aspecten van de IT-afdeling, waarbij het vooral draait om het maken van afspraken en het stellen van kaders voor het gebruik van bedrijfsdata in de cloud. Hierbij is ook een rol weggelegd voor HR op het gebied van communicatie en implementatie. Belangrijk is dat medewerkers duidelijk weten in welk domein ze de volledige vrijheid hebben.

Verkeersregelaar

Uiteraard mist deze verandering zijn invloed op de bedrijfsprocessen niet. Bij clouddiensten speelt de IT-afdeling immers een minieme rol. Gaat de clouddienst een bedrijfsproces ondersteunen, dan is de afdeling mogelijk nog betrokken bij de impactanalyse van de gemaakte keuzes. Dat betekent nogal wat voor de IT-afdeling, voor de IT-managers en vooral voor de regierol: alle drie focussen zich bijna volledig op de operatie en voelen zich daar verantwoordelijk voor. In de nieuwe situatie wordt van hen gevraagd een stuk van hun domein op te geven. De goede kant daaraan is dat er meer tijd vrijkomt voor de resterende IT-omgeving en infrastructuur, en te zorgen dat de beschikbaarheid optimaal is,

De verhoudingen zijn sterk veranderd en dat doet pijn de levering storingvrij en dat nieuwe zaken snel ingepast kunnen worden. Ook de rol van de architect – of beter; de informatiearchitect – wint aan belang. Er zal immers een data-integratielaag moeten worden ingericht, geplaatst op de infrastructuur. Er is meer sprake van een servicebus, waarvoor eveneens architecten nodig zijn die helpen de aansluitingen op de servicebus te maken. Het rigide afschermen van het eigen domein en het verbieden van nieuwe ontwikkelingen is dus niet meer van

n o v e m b e r

➼

2 0 1 3

17

Bedrijf / afdeling Creatie

thema cloud computing Data

Individueel / klein team

Projectplace Sharepoint

Data

ERP/SAP/CRM Business Applications

Data

Email (private) Office Tablet apps Social Media

Individueel / klein team

Data

Email (business) PREZI Salesforce.com Mind Mapping Gebruik Bedrijf / afdeling

Figuur 1. Classificatie van data aan de hand van creatie en gebruik in de cloud.

deze tijd en zelfs contraproductief. De IT-afdeling kan zichzelf beter zien als een soort databus, waarvoor het verkeer geregeld moet worden. Zij zullen niet voorschrijven in welke auto de gebruikers moeten rijden, zolang iedereen netjes binnen zijn baan blijft rijden en niet tegelijk het kruispunt oversteekt. Geen stoplicht, maar een verkeerslicht. Dat is de nieuwe rol van de IT-afdeling.

Dat stelt IT ook in staat om in kaart te brengen welke gegevens met wie moeten worden uitgewisseld, waarvoor conformering aan de standaarden een absolute voorwaarde is. Op dat moment speelt IT een adviserende rol. Nog even los van de cloud, is een dergelijke beweging al aan de gang op het gebied van managementinformatie en business-intelligence. Het maken van

Consultants

Alles in dit artikel draait om informatie; want uiteindelijk is informatie data. Het is fundamenteel om op dataniveau te bepalen wat wel en wat niet mag. Welke data bedrijfskritiek is en welke niet. De nadruk komt bij de IT-afdeling meer op servicegericht werken. Het zal niet meevallen om de oude vertrouwde weg te verlaten, en niet langer te denken in operationele termen, zoals het berekenen van het aantal voor exchange benodigde servers, die infrastructuur is immers helemaal niet meer nodig. De focus verschuift van operationele zaken naar het nadenken over en vormgeven van architectuur en consultancy. Het gaat daarbij om consultancy voor de business, om het aangeven van mogelijkheden die er zijn op IT-gebied, met betrekking tot een bepaald project.


i t

Het rigide afschermen van het eigen domein werkt contraproductief nieuwe rapporten en analyses gaat grotendeels buiten de IT-afdeling om. De gebruikers hebben de beschikking over tools waarmee ze zelf data aan elkaar kunnen koppelen en zo hun eigen managementinformatie creëren. Daarbij speelt IT al veel meer een adviserende dan een operationele rol. De omwenteling heeft ook consequenties voor de vaardigheden en competenties van de IT-medewerkers. Er zijn

m a n a g e m e n t

immers veel minder techneuten nodig; in plaats daarvan moeten medewerkers worden geselecteerd op gedrag en consultantachtige vaardigheden.

Conclusie

De toegankelijkheid van data wordt steeds groter en de grens tussen privé en zakelijk alsmaar vager. De IT-afdeling krijgt daar steeds minder grip op. Gebruikers nemen hun eigen devices mee en ‘Bring Your Own’ rukt op naar software en data. Om IT beheersbaar en bruikbaar te houden zijn nieuwe kaders, maar ook nieuwe skills en competenties nodig. Het belangrijkste daarbij is dat IT zich juist op die zaken richt waarop rechtstreeks invloed kan worden uitgeoefend, en bovendien goede afspraken maakt over alle andere zaken. Er moet nog heel wat water door de Rijn stromen, maar uiteindelijk is dat de enige juiste en onvermijdelijke weg naar de nieuwe IT-afdeling. Harry Bijsterbosch is principal consultant en Samuel van de Raa de Souza en Theo Westerhof zijn senior consultants bij Quint Wellington Redwood, een adviesbureau dat zich richt op het grensvlak van organisatie en IT.

❉

column Arjan Zwanenburg

Arjan Zwanenburg is Service Delivery Manager Business Services bij ABN AMRO. Deze column bevat zijn persoonlijke observaties over application delivery, maar ook over de rol van IT in een grote organisatie en de ins & outs van ‘het IT-manager zijn’.

De kunst van het loslaten Hoe lastig is het om bij een outsourcingstraject de controle los te laten als je jarenlang, als team- of afdelingsmanager, continu de leiding hebt gehad over de techniek en de mensen die de werking hiervan realiseerden en garandeerden. De ervaring leert dat dit loslaten een langdurig proces, waarbij vertrouwen in de partner een grote rol speelt. Het loslaten van de verantwoordelijkheid voor de dagelijkse operatie is misschien wel nog lastiger dan het afscheid nemen van de mensen. Dit laatste is uiteraard moeilijk maar blijkt toch een vrij organisch proces waarin mensen hun nieuwe rol weer vinden. Bij de dagelijkse operatie geldt dat voor de vendor de omgeving nieuw is en de nuances nog onbekend. Het leveren van de benodigde support kan daardoor lastig zijn. Aangezien je vanuit het bedrijf als IT-afdeling altijd verantwoordelijk blijft naar de operationele afdelingen, ben je gauw geneigd om in te stappen en bij te sturen. De kunst van het loslaten is dan een wisselwerking tussen de IT-afdeling van het bedrijf en de vendor. Wat zegt het contract hierover? Wordt er gehandeld naar de letter of in de geest van het contract? Maar hoeveel mag je in beide uitersten verwachten? De liefde moet van twee kanten komen, waardoor je als bedrijf niet voor een dubbeltje op de eerste rang kan zitten, maar als vendor ook niet mag verwachten dat elk uur gefactureerd kan worden. Als IT-manager stuur je dus steeds tussen de reële grenzen van het contract, de verwachtingen en het kostenplaatje. De relatie staat voorop, partnership is het devies. Gedurende de looptijd moet je er samen voor staan, er samen uit komen. Uiteraard gaat dit, zoals al gesteld, niet ten koste van alles. De balans tussen geven en nemen moet in evenwicht zijn. Maar hoe weet je dit? Meten is weten, is al gauw het devies. Dashboards, KPI’s en critical service levels worden gedefinieerd. Met het zicht op extra’s bij succes, of malussen als het niet goed gaat. Het geheel loslaten van de verantwoordelijkheid kan niet. Het alleen maar sturen op indicatoren werkt niet altijd of niet in alle gevallen. Er moet dus meer gebeuren. Het managen van de relatie speelt hier een grote rol. Op elk niveau in de relatie, operationeel, strategisch of tactisch, moet dezelfde beleving van partnership zijn. Het heeft geen zin om op tactisch niveau te jubelen als de operatie stagneert door regeltjes en onduidelijkheid over het toepassen van de gemaakte afspraken. Dus wat mag je nu van een IT-manager verwachten? Leiderschap dat leidt naar partnerschap met de vendor, waardoor de geest van het contract gaat leven op alle niveaus van de samenwerking. Leiderschap dat de onderbouwing van de afspraken wel degelijk meet, maar blijft sturen op de relatie, en de resultaten gebruikt om het gezamenlijke succes zichtbaar te maken. Leiderschap dat leidt tot kostenbeheersing, zonder dit tot hoogste doel te verheffen. En wat mag je van de vendor verwachten? Leiderschap in de uitvoering dat leidt naar positieve operationele resultaten en kostenbeheersing voor de opdrachtgever. Partnership in de geest van wat goed is voor de klant is ook goed voor ons. Partnership waarbij de eigen financiële doelen aansluiten bij die van de klant en omgekeerd. Een utopie? Zeker niet, maar ook zeker niet eenvoudig te behalen. Tijd en vertrouwen zijn belangrijke ingrediënten!

❉

n o v e m b e r

2 0 1 3

19

Your bandwidth partner We believe that bandwidth changes everything and access to virtually unlimited connectivity can transform your business. Our approach to bandwidth services lays the foundation for your business to grow and prosper.

Connecting Data Centres and Buildings At euNetworks we continue to connect data centres and buildings in cities such as Amsterdam, Rotterdam and Utrecht, utilising our deep fibre based networks.

And people who provide the consultancy needed to help you select the most suitable connectivity option for your business, both today and tomorrow.

Our focus on this enables us to deliver:

We own and operate our own fibre network, so we can guarantee to deliver a reliable solution in a way that others cannot. Our deep knowledge of street level routing means we know where your service goes, and we can show you.

Access to an interconnected network of data centres and buildings, enabling instant and seamless fail-over to your back up location in the unlikely event of unplanned downtime. The right blend of connectivity solutions for your needs, from dedicated fibre to shared Ethernet and dedicated or shared metro wavelengths.

www.eunet

©2013 euNetworks. All Rights Reserved

Amsterdam

Rotterdam

Utrecht

Explore our footprint in your area www.eunetworks.com/location-finder.html and contact our local team +31 20 354 8080

tworks.com


Cloud en ‘on-premises’ zijn goed te combineren

Met één voet in de cloud Hoewel cloud computing zo onderhand gemeengoed is, blijkt in de praktijk dat veel bedrijven zich nog aan het oriënteren zijn. Ondanks alle succesverhalen en geclaimde voordelen blijven ze voorzichtig met het migreren van hun bedrijfsapplicaties en gegevens naar de cloud. De redenen voor dit gedrag zijn onbekendheid met cloudtechnologie, onzekerheid over privacy en beveiliging, en de impact op de organisatie. Een oplossing waarbij een deel van de IT naar de cloud gaat en een ander binnen de bedrijfsmuren blijft, kan dan de oplossing zijn. Dit artikel gaat in op de aandachtspunten van dit scenario.

V

eel genoemde bezwaren tegen de cloud liggen op het gebied van privacy en beveiliging. Alhoewel de meeste aanbieders voldoen aan beveiligingsstandaarden en het gebruik van cloud computing zelfs is goedgekeurd voor specifieke branches (voor financiële instellingen heeft De Nederlandsche Bank goedkeuring gegeven), zullen er altijd situaties blijven bestaan waarbij gegevens vanwege privacy, juridische of technische redenen niet naar de cloud kunnen. Deze bezwaren, gecombineerd met de eerder genoemde bedrijfsdoelstellingen bepalen de aard van de beoogde cloudoplossing en uiteindelijk ook welk deel naar de cloud kan en welk deel on-premises moet blijven.


i t

Hybride

Als er fundamentele bezwaren zijn om data of applicaties niet naar de cloud te migreren, betekent dat niet dat cloud computing geen optie is. In deze situaties kan een hybride oplossing uitkomst brengen om toch, deels, te kunnen profiteren van de voordelen. Om een dergelijk hybride scenario – niet te verwarren met een hybride cloud, een combinatie van private en publieke cloud – mogelijk te maken, moeten de onderdelen van de applicatie in de cloud worden geïntegreerd met de voor die onderdelen noodzakelijke functies en data die zich on-premises bevinden. Integratie kan op verschillende niveaus worden gerealiseerd. Op func-

m a n a g e m e n t

tioneel niveau vindt dit plaats door functies als services vanuit het eigen datacenter te ontsluiten voor toepassingen in de cloud. Een andere optie is om te integreren op dataniveau, waarbij een sub-set van de data die nodig is voor de cloudonderdelen wordt gedupliceerd naar – en indien nodig gesynchroniseerd met – de cloud. Daarnaast kan er ook nog worden gekozen voor integratie op netwerkniveau. Hierbij worden de virtuele machines in de cloud op een veilige manier gekoppeld aan het eigen on-premisesnetwerk. De meeste aanbieders van cloud bieden standaardmogelijkheden om integratie op zowel functioneel, dataof netwerkniveau (of een combinatie daarvan) mogelijk te maken.

➼

tekst: Arie Leeuwesteijn

n o v e m b e r

2 0 1 3

23

thema cloud computing Integratie in hybride omgevingen Integratie van cloud met de infrastructuur on-premises verloopt niet altijd probleemloos. Zaken die voor deze integratie een rol kunnen spelen zijn: • Heeft de backend goede mogelijkheden voor het koppelen naar een externe omgeving die voldoende veilig en flexibel is? Het kan zijn dat hiervoor specifieke middleware nodig is, die niet geschikt is om te worden gebruikt over een internetverbinding. Dit probleem is op te lossen met nieuwe on-premisesservices die de gevraagde functies voor de cloud beschikbaar maken via moderne webprotocollen. Deze kunnen door het gebruik van bijvoorbeeld caching of queuing ervoor zorgen dat de back-endsystemen niet te zwaar worden belast door de load van buiten af. • Wat te doen als het back-endsysteem niet beschikbaar is? Dit kan zijn door een

reden binnen dat systeem zelf, of door een storing in de netwerkverbinding tussen het datacenter en de cloud. Voor dit probleem is geen pasklaar antwoord dat voor alle situaties geldt. Essentieel is de al eerder genoemde afhandeling in de cloudapplicatie. In bepaalde gevallen is een integratie waarbij gebruik wordt gemaakt van een queuingservice (aanwezig op elk cloudplatform) een oplossing. Wanneer de back-end niet beschikbaar is, kunnen bepaalde acties vanuit de cloudapplicatie worden gequeued; deze worden dan later door de back-end vanuit de queuingservices in de cloud opgehaald en verwerkt. • Authenticatie, autorisatie en single signon. Hoe regelen we dit soort zaken wanneer de cloudapplicaties geen directe toegang of ondersteuning hebben voor de technologieën die hiervoor on-premises zijn gebruikt?

Hoe is een single sign-on voor cloudapplicaties te realiseren op basis van bijvoorbeeld de active directory in een on-premisesomgeving? De oplossing hiervoor is zogeheten federatie. Door middel van federatie kan de authenticatie van een cloudapplicatie worden gedelegeerd naar een externe identityprovider. Dit kan de on-premises active directory van de organisatie zijn, die wordt ontsloten door Active Directory Federation Services. Ook is het mogelijk gebruik te maken van een cloud-based identityprovider waarin desgewenst data uit de on-premises active directory kan worden gerepliceerd. Belangrijk hierbij is gebruik te maken van claims based authentication, bijvoorbeeld op basis van SAML-tokens, een standaard die in vrijwel alle omgevingen wordt ondersteund.

Voorbeeld

het volume van het dataverkeer en de frequentie van het gebruik van de desbetreffende onderdelen en gegevens. Zoals gezegd profiteert een goed doordachte hybride oplossing zowel van de voordelen van de cloud als die van een on-premisesomgeving. Een verkeerde verdeling kan juist leiden tot een buitengewoon complexe integratie, hogere kosten en een verlies van performance en functionaliteit. Als dat gebeurt, blijft er van de

zijn er de al eerder genoemde veranderingen op het technisch gebied van een cloudoplossing. Voor de ontwikkelaars, die nog steeds gebruik blijven maken van hun bestaande ontwikkeltools en -talen, lijkt er relatief weinig te veranderen. Belangrijk voordeel van de cloud voor ontwikkelaars is wel dat er veel nieuwe services ter beschikking komen. Daarnaast kunnen ze zich in het geval van platform as a service helemaal concentreren op de businessfunctionaliteit van hun applicatie, omdat veel onderliggende platformaangelegenheden door de cloudaanbieder zijn geregeld.

Een voorbeeld van een hybride oplossing is een e-commercesite die gebruikmaakt van een goed schaalbare en optimaal beschikbare webfrontstore in de cloud. Ook de catalogus en allerlei productgegevens zijn opgeslagen in de cloud en deze kunnen direct en efficiënt door de site worden geraadpleegd. Daarentegen blijft gevoelige informatie, zoals klantgegevens en bestellingen, opgeslagen in het eigen datacenter. Alleen de hoogst noodzakelijk gegevens en functies in de back-end zijn goed beveiligd en gecontroleerd beschikbaar voor de cloudapplicatie. Een dergelijke oplossing kan op deze manier zowel de beste eigenschappen van een cloud benutten, als die van on-premises. Het betekent wel dat een hybride oplossing (veel) complexer is en een gedegen aanpak vereist.

Wat is er nodig?

Om te beginnen moet er uiteraard een gedegen inventarisatie gemaakt worden van welke onderdelen wel en niet worden gemigreerd. Dat lijkt misschien een voor de hand liggende exercitie, maar in de praktijk is het niet altijd even eenvoudig om die verdeling te maken. Want naast de eerder genoemde juridische en privacyaspecten komen hier ook de technische aspecten aan de orde. Denk bijvoorbeeld aan de aard van de interactie,


i t

In de praktijk is het niet altijd eenvoudig om de verdeling te maken voordelen van cloud computing niets over. Of er kunnen toch juridische issues ontstaan als er iets misgaat met data waarvan achteraf moet worden vastgesteld dat die ten onrechte in de cloud zijn gezet.

Invloed op organisatie

Nieuwe ontwikkelingen brengen soms weerstand met zich mee binnen organisaties. Deze veranderingen liggen bij hybride-cloudapplicaties op verschillende gebieden. Allereerst

m a n a g e m e n t

Waar ontwikkelaars van cloudapplicaties in hybride scenario’s vervolgens mee te maken krijgen, is dat bepaalde functies en data die vroeger onderdeel waren van hun on-premisesapplicaties – of naast hun applicaties aanwezig in het eigen datacenter – voor hun cloudapplicaties nu externe resources zijn geworden. Dat houdt in dat er net zoals bij andere externe services extra aandacht moet worden besteed aan performance, beveiliging, logging en het omgaan met situaties waarin de service uitvalt. Voor de integratie van cloud- en on-premisesonderdelen zullen zij ook steeds meer gebruik moeten maken van voor het web geoptimaliseerde protocollen en standaarden, in plaats van platform- of leverancierspecifieke middleware.

Beheer altijd nodig

Voor de beheerders in een organisatie verandert er misschien nog wel het meeste. De systemen waarvoor ze verantwoordelijk waren, worden nu immers vervangen door virtuele machines die ergens in een voor hen ontoegankelijk datacenter draaien en die door anderen worden beheerd. Gevoelsmatig zal dat worden ervaren als verlies aan controle. Toch zal beheer van applicaties altijd nodig blijven, zij het dat dit op een hoger abstractieniveau gebeurt. Het komt erop neer dat er een verschuiving plaatsvindt naar vooral functioneel beheer met als kernvraag: voldoet de applicatie nog steeds aan de businesswensen?

Uitdagingen hybride omgeving

Juist het beheer van een complexer wordende hybride omgeving zal weer andere uitdagingen met zich meebrengen. Behalve met het monitoren van de on-premisesonderdelen krijgen beheerders te maken met de applicatieonderdelen in de cloud en de voor hybride omgevingen essentiële netwerkverbindingen tussen cloud en eigen datacenter. Hoewel het beheer van de cloudapplicaties op een hoger abstractieniveau plaatsvindt, zullen de beheerders over voldoende kennis moeten beschikken om de werking en performance te kunnen bewaken en problemen te kunnen lokaliseren. Moderne tools voor systeemmanagement kunnen al gebruikmaken van deze gegevens, met als grote voordeel dat ook een hybride oplossing als één geheel kan worden beheerd.

Overeenkomsten

Op dit vlak zijn er overeenkomsten met wat ontwikkelaars hebben meegemaakt op het gebied van ontwikkeltools en frameworks. De ontwikkelingen op dat vlak hebben ertoe geleid dat de werkzaamheden van ontwikkelaars steeds abstracter zijn geworden. Bovendien nam de complexiteit en de functionaliteit van de systemen die ze bouwden in snel tempo toe. Door de abstractie werd een deel van hun inhoudelijke kennis minder relevant voor de uitvoering van hun nieuwe werkzaamheden. Een deel zag dit als uitholling van zijn vakmanschap

en verlies van aanzien of invloed. Anderen zagen juist de mogelijkheden en maakten hiervan gebruik om meer en complexer werk in dezelfde tijd te kunnen uitvoeren.

Beheer in hybride omgevingen De beheerrol van de cloudaanbieder hybride omgevingen is beperkt omdat na het aanmaken van de benodigde accounts de afnemer op basis van selfservice zijn omgeving kan opzetten en managen. De verantwoordelijkheden van de aanbieder zijn bovendien vastgelegd in SLA’s, gekoppeld aan wat daarvoor vereist is. Voor een beschikbaarheid van 99,9 procent zullen er bijvoorbeeld meerdere instances van een cloudapplicatie door de afnemer moeten worden geconfigureerd (uiteraard moet de applicatie hiervoor geschikt zijn). Zaken zoals databack-ups worden door de cloudaanbieder geregeld. Een organisatie kan er natuurlijk ook voor kiezen om zelf back-ups te maken, zowel in de cloud als on-premises, voor situaties waarbij een deel van de data verloren zou gaan of beschadigd zou worden door eventuele fouten in handelingen of applicaties. Bij een IaaS-oplossing (infrastructure as a service) is de aanbieder verantwoordelijk voor het virtualisatieplatform waarop de instances van de afnemer draaien. De afnemer zelf is verantwoordelijk voor het onderhoud van het besturingssysteem en applicaties die hierop draaien (denk aan patches, updates, virusscans, enzovoort). Maar in een PaaS-oplossing (platform as a service) ligt de verantwoordelijkheid hiervoor bij de aanbieder. In het geval van IaaS is er dus nog wel degelijk een uitvoerende rol voor het beheer van de organisatie, bij PaaS is dat echter meer een controlerende rol.

Door de abstractie van het platform en het zelfbedieningskarakter van het cloudplatform zal overigens de grens tussen de activiteiten van ontwikkelaars en beheerders steeds meer vervagen. Ontwikkelaars dienen in overleg met beheer ervoor te zorgen dat de relevante informatie voor beheer beschikbaar is. Daarnaast moet er

ook voldoende informatie vanuit het cloudplatform zelf beschikbaar zijn voor het bewaken van de performance en het gebruik van het systeem en het eventueel doorbelasten hiervan. De cloudplatforms van de grote providers hebben de mogelijkheid om informatie met betrekking tot performance en problemen uit de logging van de door de applicatie gebruikte virtuele machines op te vragen. Zoals al eerder genoemd, kunnen deze worden gebruikt vanuit moderne beheeromgevingen waarmee óók de onpremisesonderdelen worden beheerd. Omdat cloud computing hoe dan ook een grote impact heeft op het systeemen applicatiebeheer, is het voor een succesvolle migratie naar de cloud noodzakelijk dat de beheerorganisatie vroegtijdig wordt betrokken.

Niet vergeten

Zoals gezegd is een volledige migratie van een applicatie naar de cloud niet altijd mogelijk of gewenst. Een hybride oplossing kan dan de oplossing zijn om toch van cloudvoordelen te profiteren. Daarnaast is de hybride aanpak ook mogelijk als er specifieke applicatieonderdelen zijn die erg veel rendement halen als ze in de cloud draaien, en andere niet. Een voorbeeld hiervan zijn delen die zeer snel moeten opschalen. Maar die voordelen kunnen alleen worden behaald nadat er weloverwogen bepaald is welke onderdelen naar de cloud kunnen gaan en welke on-premises moeten blijven. Een aspect dat absoluut niet vergeten moet worden, is dat hybride oplossingen een flinke impact hebben op de beheerorganisatie. Beheerders krijgen enerzijds te maken met een hoger abstractieniveau als het gaat om het beheer van cloudonderdelen en anderzijds met de complexiteit van de combinatie met en de integratie van on-premisesonderdelen.

❉

Arie Leeuwesteijn is Senior Consultant bij Macaw.

n o v e m b e r

2 0 1 3

25

WE’VE GOT OUR HEADS AROUND THE CLOUD

A FUTURE-PROOF HOME FOR YOUR IT SYSTEMS

CONNECT, TRANSACT AND GROW Join your community

Lees het artikel op pagina 28

research

Tekst: Henny van der Pluijm

Hybride cloud: pas op voor generalisaties Een meerderheid van de bedrijven die gebruikmaakt van cloud computing werkt aan een transitie van de publieke cloud naar de hybride cloud, een combinatie van de publieke cloud en de private cloud. Dit blijkt uit een onderzoek uitgevoerd in opdracht van Rackspace Hosting, een aanbieder van cloudoplossingen. Rackspace besteedde het onderzoek uit aan het ‘onafhankelijke’ marktonderzoeksbureau Vanson Bourne. Voor het onderzoek werden 400 IT-beslissers ondervraagd bij zowel publieke als private organisaties van meer dan duizend medewerkers in de Verenigde Staten en Europa. Meer specifiek gaf 60 procent van de respondenten aan dat de organisatie bezig was verschillende applicaties of workloads te verplaatsen vanuit de publieke cloud naar een hybridecloudmodel. De belangrijkste redenen die werden aangegeven, waren dat voor diverse applicaties of workloads hogere eisen werden gesteld aan beveiliging, controle en/of performance en betrouwbaarheid dan in architecturen met een pure publieke cloud mogelijk was. Een voorbeeld is een organisatie die een grote database laat draaien in een publieke cloud. Dat kan op het gebied van performance en controle veel problemen opleveren. Zo’n bedrijf kan kiezen voor een hybride cloud en dezelfde database efficiënter benutten met een dedicated server. Opdrachtgever Rackspace concludeert dat een ‘hybride-cloudarchitectuur’ veel beter kan aansluiten op de behoefte van bedrijven dan een traditionele publieke cloud. De hybride cloud is volgens Rackspace ‘de volgende cloud’. Alhoewel het onderzoek werd uitbesteed, is dat geen verrassende conclusie voor een leverancier van cloudoplossingen die momenteel zijn hybride-cloudproducten sterk in de markt zet. Het onafhankelijke onderzoeksbureau is gespe-

cialiseerd in het produceren van content for media relations van technology brands. Bij de conclusie kunnen dan ook kanttekeningen worden gezet. Eén is dat de Europese respondenten in het onderzoek zich allemaal in het Verenigd Koninkrijk bevonden, wat vanwege de taal voor de onderzoekers makkelijk is, maar waardoor de uitkomsten niet representatief zijn voor Europa, zoals in het Nederlandse persbericht gesuggereerd wordt. Uit het onderzoek blijkt dat er belangrijke regionale verschillen bestaan. In de Verenigde Staten zet 80 procent van de respondenten bijvoorbeeld de hybridecloudbenadering in, in het Verenigd Koninkrijk 64 procent. De situatie op het continent is niet onderzocht. Nigel Beighton, vice president Technology bij Rackspace, nuanceert de resultaten tegenover CIO.com door te zeggen dat de publieke cloud meer geschikt is voor organisaties die soms een verkeerspiek ondervinden, terwijl een hybride cloud van belang is als er 24/7 uptime nodig is. Het grootste gevaar van de profilering van hybride versus publieke cloud is echter dat er met generalisaties wordt gewerkt. Moderne informatietechnologie is zo complex dat daar in de praktijk geen ruimte voor is. De wenselijkheid van het type cloudoplossing hangt af van de concrete voordelen die de applicaties in de praktijk bieden. Die worden onder andere bepaald door functionaliteit, standaardisatiemogelijkheden, het gebruik van protocollen, aansluiting op legacy, en dergelijke. Waar de voor- en nadelen van de verschillende benaderingen (publiek, privaat, hybride) precies liggen kan per organisatie alleen worden gevonden door nuchtere analyse en door de beschikbare producten aan praktische tests te onderwerpen.

❉

n o v e m b e r

2 0 1 3

27


Het beste van twee werelden Hybride cloud stelt hoge eisen

De hybride cloud lijkt de nieuwste trend in cloud computing. Bedrijven zien deze mix tussen privaat en publiek steeds vaker als dé oplossing. Dat zit ’m in de combinatie van de voor sommige core-applicaties gewenste beveiliging en controle van de private cloud, met de flexibiliteit, schaalbaarheid en het kostenvoordeel van de publieke cloud. In de praktijk blijkt het echter een flinke uitdaging om publieke en private clouds aan elkaar te koppelen. Er zijn veel factoren bepalend voor het slagen van de hybride cloud.


i t

m a n a g e m e n t

tekst: Michel van den Assem

6

8 procent van de ondernemingen zal de komende twee jaar een vorm van hybride cloud gebruiken, zo berekende 451 Research onlangs na een onderzoek dat in opdracht van Microsoft werd uitgevoerd onder 1.500 bedrijven in tien landen.1 Volgens de onderzoekers wint de hybride cloud duidelijk terrein op zowel publieke als op ‘on-premise’ en gehoste private clouds. Waar de adoptie van de hybride cloud de komende twee jaar met 19 procent stijgt, moeten de andere cloudvarianten genoegen nemen met groeipercentages van rond de 10 procent. De cijfers van 451 Research komen overeen met de bevindingen van andere onderzoekers. Zo kwam het bureau Vanson Bourne, na een onderzoek uitgevoerd onder vierhonderd IT-beslissers, tot de conclusie dat 60 procent van de grote bedrijven in de VS en Europa de voorkeur geeft aan een hybride cloud. De hybride cloud lijkt het daarmee definitief te hebben gewonnen van de ‘pure’ varianten. Of de hybride cloud ook daadwerkelijk de gedroomde voordelen gaat opleveren, is echter van een groot aantal factoren afhankelijk.

Verbinding

Een eerste belangrijk aandachtspunt is de verbinding tussen de private ITinfrastructuur en de publieke clouddienst. Meestal gaat dan alle aandacht uit naar de bandbreedte, terwijl de tijd die nodig is om een datapakketje op de plaats van bestemming af te leveren (de latency) minstens zo belangrijk is. Een hoge latency wordt vooral als hinderlijk ervaren bij het gebruik van realtime applicaties zoals VoIP, chatten en gamen. Het lijkt dan alsof je in een oldtimer over een driebaansweg rijdt. Latency is vooral typerend voor een verbinding via internet. Aangezien de hoogte van de latency mede wordt bepaald door de lengte van de verbinding en het aantal routers dat een datapakketje moet passeren, kan het binnen een hybride cloud verstandig zijn om een publieke clouddienst te kiezen die zich zo dicht mogelijk bij de private infrastructuur bevindt. Een overweging kan dan zijn om de private infrastructuur te plaatsen binnen een datacenter waar ook de leveranciers van publieke clouddiensten aanwezig zijn. Een dergelijk datacenter doet dan dienst als ‘cloud hub’. Ook is het raadzaam om gebruik te maken van een directe verbinding, zoals een huurlijn of een dienst zoals ‘AWS Direct Connect’, waarbij een privéverbinding wordt op-

gezet tussen de eigen infrastructuur en in dit geval Amazon Web Services. Een dergelijke optie wordt ook geboden met Windows Azure. Een directe verbinding biedt een aantal voordelen, waaronder een gegarandeerde bandbreedte en hoge snelheden. IP-gebaseerde varianten bieden al snel snelheden tot 32 Mbps of zelfs 1 Gbps. In enkele steden is zelfs 10 Gbps beschikbaar waardoor de verbinding even snel is als de datacenterbackbone. De verbinding is dan niet langer de zwakste schakel in een cloudontwerp. Een directe verbinding biedt naast een hogere snelheid ook de mogelijkheid om grotere hoeveelheden data te verplaatsen. Het gebruik van versleutelde verbindingen verhoogt bovendien de beveiliging van de data. Door de private IT-infrastructuur onder te brengen bij een leverancier van colocatiediensten kunnen de prestaties van een hybride cloudomgeving nog verder worden opgeschroefd. Een carrierneutraal datacenter biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om de directe verbindingen van meerdere telecompartijen (carriers) samen te voegen. Dit zorgt niet alleen voor nog hogere snelheden, maar ook voor de zekerheid dat er in het geval van een storing bij een van de carriers altijd nog een verbinding beschikbaar is.

zelfs ongeautoriseerde applicaties die zonder medeweten van IT zijn binnengebracht. Door de verscheidenheid aan applicaties terug te brengen, beperk je de risico’s van software die niet up-to-date is en bespaar je op licentiekosten. Ook biedt een ‘rationalisatie’ de mogelijkheid om te bepalen welke applicaties bedrijfskritisch zijn en in een private omgeving moeten blijven en welke applicaties naar de publieke cloud mogen. Om ervoor te zorgen dat identiteiten worden uitgewisseld tussen de verschillende domeinen binnen een hybride cloudomgeving, is het belangrijk aandacht te besteden aan een aanpak voor federated identity en security. Daarmee kan worden voorkomen dat er een ‘schaduw-IT’ ontstaat op het moment dat data naar een publieke cloud verhuist en gebruikers andere inloggegevens nodig hebben om de data te benaderen.

Synchronisatie

Kant-en-klare cloud

Als de verbindingen zijn geregeld, is het vervolgens zaak om ervoor te zorgen dat de publieke cloudinfrastructuur ‘synchroon werkt’ met de IT-infrastructuur on-premise of in de private cloud. Een eerste aandachtspunt is de software die ‘cloud-aware’ moet zijn. De meeste softwarefabrikanten hebben hun software inmiddels geschikt gemaakt voor de cloud, of zijn daarmee bezig. Maar ook in huis ontwikkelde software moet geschikt worden gemaakt voor de cloud door het gebruik van asynchrone messaging en ondersteuning voor multi-user en multi-tenancy. Voor het herschrijven van de software kan het beste gebruik worden gemaakt van moderne ontwikkeltools die de cloud ondersteunen als implementatieplatform en van de API’s die ook worden gebruikt door de cloudproviders. Aangezien zeker niet iedere applicatie geschikt is voor de cloud, is de stap naar de cloud het ideale moment om het applicatielandschap eens kritisch tegen het licht te houden. Binnen alle organisaties is sprake van een mix van oude, nieuwe, ongebruikte en

Een datacenter kan dienst doen als ‘cloud hub’ Het ontwerpen en bouwen van een hybride cloudomgeving is kortom nog niet zo eenvoudig als op het eerste gezicht lijkt. Hier ligt dan ook een belangrijke rol weggelegd voor providers die de rol van ‘cloud migration agents’ kunnen aannemen en bedrijven op weg kunnen helpen naar de cloud. Bedrijven die een cloudoplossing eerst in een realistische omgeving willen testen, kunnen bij een datacenterprovider informeren naar de beschikbaarheid van een testomgeving. En dergelijke kant-en-klare cloud maakt het mogelijk snel een cloudomgeving te bouwen. Met name de mogelijkheid te testen in een datacenter met zeer hoge connectiviteit geeft bedrijven een beter en realistischer beeld dan wanneer wordt getest op lokale hardware.

❉

Michel van den Assem is algemeen directeur van datacenterexploitant Interxion Nederland. NOTEN 1 http://www.microsoft.com/en-us/news/ Press/2013/May13/05-29MSHostingSurveyPR.aspx

n o v e m b e r

2 0 1 3

29

innovatie

Gita Gallé, lid van de raad van bestuur van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, verzorgde een van de keynotes tijdens het Jaarcongres Innovatie & Transformatie.


i t

m a n a g e m e n t

Tekst: van onze redactie | Foto’s: Roelof Pot

Jaarcongres Innovatie & Transformatie

Focus op de eindklant ‘Als je niet innoveert, ben je dood.’ ‘Innovatie heeft niets van doen met legacy-problematiek of ERP-systemen.’ ‘Innovatie en transformatie zijn geen IT-feestje, maar zaken die business en IT gezamenlijk moeten oppakken.’ Het Jaarcongres Innovatie & Transformatie was nog geen tien minuten onderweg en de krasse statements waren al niet meer te tellen.

H

et waren de eerste duiten die de gastheren van het evenement, ICT Media-baas Rob Beijleveld en dagvoorzitter Peter van Kralingen, tijdens de aftrap van het congres in het zakje deden. Uiteraard in de hoop dat deze woorden gedurende de rest van de dag flink zouden blijven rondzingen. Als het aan de heren lag, kwam de term ERP gedurende de dag niet meer aan de orde. Aldus geschiedde. Keynotespreker Laura Koetze, analist bij Forrester, legde nog maar eens uit dat we voor innovatie toch echt naar de klant moeten kijken. In IT-termen: de eindklant. “Customer-experience is een van de weinige, duurzame bronnen van concurrentievoordeel”, benadrukte ze. Alhoewel Koetze toegaf dat correlaties nog niet hetzelfde zijn als causale ver-

banden, wist ze aannemelijk te maken dat bedrijven die veel aandacht aan de klantervaring besteden, over het algemeen beter presteren dan de S&P 500. Wat is de rol van IT-executives als het om innovatie rondom de klantervaring gaat? Volgens de Forrester-analiste kunnen zij vooral kijken naar de touch points met klanten, zoals een mobiel platform. Hieronder bevindt zich steevast een complexe technology-stack, waar IT toegevoegde waarde kan laten zien. Koetze benadrukte het belang van codesign samen met klanten en de noodzaak het tempo erin te houden: “Snelheid is belangrijker dan perfectie!” Ze liet tot slot zien hoe grote bedrijven als FedEx en Fidelity codesign en agile development inzetten om klantgericht en snel te kunnen innoveren. Het begrip ERP werd gemeden als een besmettelijke ziekte.

Businessgedreven

Guus Brinkel, hoofd IT bij Hunkemöller, legde uit hoe deze lingerieketen zich in hoog tempo uitbreidt en daarbij sterk innovatief weet te blijven. Dat is ook hard nodig, volgens Brinkel: “In de retail geldt: transformeer of neem afscheid.” Het motto van de IT-verantwoordelijke ten aanzien van innovatie luidt: ‘business driven, technology inspired’. Hunkemöller, een Nederlandse keten opgericht in 1886, transformeerde in

de jaren zeventig van de vorige eeuw van korsettenwinkel naar een zaak met een aanzienlijk breder aanbod. In hoog tempo worden de laatste jaren vestigingen geopend, momenteel zo’n honderd per jaar. Daarnaast is Hunkemöller steeds actiever met ecommerce en de bijbehorende mobiele toepassingen, en met sociale media voor de winkelende vrouw. Volgens Guus Brinkel is dit nog maar het begin. Hij zette uiteen hoe Hun-

“In de retail geldt: transformeer of neem afscheid” kemöller momenteel inzet op locationbased informatie, het creëren van een centraal klantbeeld en zoveel mogelijk met de klant kunnen communiceren via de smartphone. “Traditionele ERPsystemen kunnen dit verandertempo niet aan”, aldus Brinkel, die zich met die woordkeuze ongevoelig toonde voor de toorn van de organisatie. Hunkemöller vernieuwde zijn IT-systemen derhalve ingrijpend. Inmiddels staat een databenadering centraal, en niet

n o v e m b e r

➼

2 0 1 3

31

innovatie

langer de ERP-silo. Alleen op die manier kan de klant overal terecht; in de winkel, op de gepersonaliseerde site of op de smartphone.

Smart cars

Chipfabrikant NXP maakt deel uit van een innovatief ecosysteem dat zich richt op het ontwikkelen van technologie voor smart, connected cars. In tegenstelling tot de Europese markt, bestaat er internationaal veel interesse voor innovatieve automobielen. Maurice Geraets, bij het concern verantwoordelijk voor new business development, ging in op de complexe technologie die het mogelijk maakt het interne LAN van een auto aan internet te koppelen. Hierdoor kan het weggedrag van grote aantallen auto’s gevolgd worden om te zien of er bijvoorbeeld ergens sprake is van gladheid, regen of files. Rijkswaterstaat weet zelfs conclusies over de staat van het wegdek te trekken. Ook kan bij een ongeluk automatisch een

“In een hybride organisatie komt alle kennis en kunde bij elkaar” alarmcentrale worden gebeld. Dit zou op zich al mooi genoeg zijn, ware het niet dat de ambities van het ecosysteem – met deelnemers als IBM, NXP, Nokia, KPN, Rijkswaterstaat, ANWB en TNO – verder reiken. Geraets: “Innovatie is vandaag de dag immers customer-centric.” Zo ontwikkelde men een cloud-dashboard, waarop chauffeurs en vlootbeheerders de status van de auto kunnen zien en verkeers- en weerinformatie kunnen vinden. Onderweg worden ze via een app van uitsluitend bondige, relevante informatie voorzien. Geraets concludeerde dat de publiekprivate samenwerking binnen het eco-


i t

systeem innovatie heeft gestimuleerd. “In eerste instantie dacht NXP dat autogegevens konden helpen om interne processen te verbeteren. Daarna ontstond het inzicht dat inspirerende technologie betekent dat je het breder trekt, richting de klant.”

Patiëntveilig

Gita Gallé, lid van de raad van bestuur van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, betrad vervolgens het podium om uit te leggen hoe men in Den Bosch het meest patiëntveilige en -vriendelijke ziekenhuis van Nederland wil ontwikkelen. De patiënt moet centraal staan; de specialist komt naar hem toe, in plaats van andersom. Bovendien moeten mensen gemakkelijk hun weg door het ziekenhuis kunnen vinden. Daartoe is een serviceconcept ontwikkeld, waarbij een belangrijke functie is weggelegd voor informatiezuilen zoals we die kennen van Schiphol. Desgewenst worden oudere bezoekers nog door een hostess geholpen bij het aanmelden en traceren van de juiste spreekkamer, maar ook zij weten volgens Gallé prima hun weg te vinden. In het Jeroen Bosch Ziekenhuis is de frontoffice – bestaande uit de ruimten waar de patiënt zich beweegt – strikt gescheiden van de backoffice: het professionele domein waar de artsen en andere medewerkers hun werk doen. Het ziekenhuis kan zien waar een patiënt zich bevindt en kan hem op basis van diens locatie via narrowcasting op het juiste scherm van informatie voorzien. Daarna gaat de patiënt ‘achter de schermen’, naar de backoffice, alwaar de arts hem bezoekt. Artsen telefoneren en spreken zo min mogelijk in het publieke domein. Ze doen dit alleen in de backoffice, waar ze in het kader van BYOD overal hun werk kunnen doen. Volgens Gita Gallé is niet de technologie maar het bevorderen van het juiste gedrag bij medewerkers de grootste uitdaging van het innovatieprogramma gebleken: “Via serious gaming hebben we de staf geleerd de patiëntagenda centraal te stellen. Dat moest in de genen van de organisatie.” Kortom, ondanks alle technologische mogelijkheden blijft innovatie mensenwerk.

m a n a g e m e n t

Relevant

Binnen Accenture Technology Labs kijkt men in het kader van innovatie welke technologieën relevant en belangrijk zijn voor klanten. Kelly Dempski, aanvoerder van de Accenture Technology Labs, werkt momenteel vanuit Silicon Valley. Onder het motto ‘elke business is een digitale business’ wordt gewerkt aan oplossingen die de relatie met zowel de klanten als de eigen medewerkers verbeteren. “Gedetailleerde klantinformatie vertelt je bijvoorbeeld wel wat klanten kopen, maar niet wat ze laten liggen. Technologie kan helpen om ook dat laatste inzichtelijk te maken.” Kelly Dempski noemde vervolgens zeven technologietrends die van grote invloed zijn op het innovatieve vermogen van organisaties:

1

de klantrelatie verschuift van alleen de transactie naar multichannelinteractie en -service op basis van relevante informatie;

2

analytics wordt leidend, maar wel met de businessvraag als uitgangspunt;

3

data voor de eindklant moet beschikbaar komen op het moment dat deze de data nodig heeft;

4 5 6 7

samenwerking wordt ingebed in het businessproces; de opmars van software-defined networking; bij security wordt de afweer aangepast aan de aanval;

de waarde van de cloud wordt bepaald door de manier waarop je deze gebruikt. “Tezamen: zorgen ze voor transformatie van de business”, aldus de Accenture-spreker.

Technisch

Rene Honig, verantwoordelijk voor het samenspel van strategie, portfolio en innovation binnen Shell Global Solutions, stond stil bij de samenwerking

➼

n o v e m b e r

2 0 1 3

33


i t

m a n a g e m e n t

tussen IT en technische R&D. Hij blikte daarbij vooruit naar het jaar 2050, omdat investeringen binnen het olieconcern tientallen jaren vooruit worden gepland. Tegen die tijd zijn er op aarde 9 miljard mensen, waarvan 75 procent in de steden leeft. Bovendien zijn er in 2050 naar verwachting 2 miljard voertuigen op de weg en zal er sprake zijn van een verdubbeling van de energiebehoefte. Fossiele brandstoffen zijn daarbij een blijvertje, maar hernieuwbare energie wordt steeds belangrijker. “De winning van fossiele brandstoffen wordt steeds complexer”, aldus Honig. “Ook zal er sprake zijn van strengere veiligheidseisen, toenemende concurrentie en kostendruk. Verder zullen de datagroei en informatiebehoefte toenemen.” Innovatie moet deze toekomstige uitdagingen het hoofd bieden. Dat lijkt aardig te lukken: “We worden als enige oliemaatschappij door het MIT op de ranglijst van meest innovatieve bedrijven vermeld.”

een hybride organisatie echt helpt, omdat alle kennis en kunde daarin bij elkaar komen. Verder zijn we erachter dat je bij innovatie moet focussen op de lange termijn en disruptieve veranderingen. Je moet ook niet bang zijn om bij tegenvallende resultaten vroeg te stoppen. Ik zou dus zeggen: faal snel!”

Technisch

Binnen Philips zet men zich naar eigen zeggen in voor ‘innovatie die ertoe doet’. Om dit te illustreren toonde Charel van Hoof, CIO van Philips IT Delivery, een filmpje over een ziekenhuis waar met behulp van licht en technologie een plezieriger omgeving wordt gecreëerd. “Innovatie en transformatie zijn de woorden waar het om gaat”, aldus Van Hoof. “Het gaat tevens om het echt kunnen leveren van die innovatie. Transformatie is daarmee de kern van mijn werk binnen het thema Accelerate: businesstransformatie.” De IT-functie moest eerst zichzelf

Snel falen

Voorheen was de R&D-afdeling verantwoordelijk voor de innovatie, maar dat bleek niet te werken. “De oplossingen waren te veel op zichzelf staand en onvoldoende schaalbaar. Ontwikkeling vanuit de IT had weer een gebrek aan businessfocus als nadeel. Daarom hebben we gekozen voor het samenbrengen van wetenschappers, IT-specialisten en businessexperts. Zo zorgen we voor IT-gedreven innovatie met het oog op energiewinning in de toekomst”, aldus Honig. Voorbeelden zijn het kunnen maken van seismische foto’s op basis van petabytes aan bijvoorbeeld sensorinformatie, 4D- en 5D-modeling van nieuwe faciliteiten, en daarbij het modelleren van de constructievolgorde en het inspelen op veranderingen die al dan niet buiten de invloedsfeer liggen, zoals weer, verkeer en de beschikbaarheid van materialen. Een ander voorbeeld is de zogeheten smart production, waarbij het proces vol sensoren zit voor (remote) monitoring en besturing. Tevens is binnen Shell volop sprake van samenwerking en co-innovatie met leveranciers. Honig: “Wat we geleerd hebben is dat

“Knab stelt consequent de klant en niet de eigen producten of diensten centraal” omvormen voordat de business van Philips vooruit geholpen kon worden. “IT werd daarbij niet langer gepositioneerd als lokale aangelegenheid, maar als een strategische asset.” In plaats van een IT-push is er nu sprake van een business-pull: een procesharmonisatie waarbij geheel vanuit de klant is gedacht. “Dit vroeg om een nieuwe, globaal opererende organisatie, robuust portfoliomanagement, een lean operatingmodel, geoptimaliseerde sourcing, een simpeler IT-landschap, en een klantgericht end-to-endproces.” De overstap van waterval- en inputbased development naar agile en output-based zorgde voor een betere strategische alignment. “Je betaalt je partners alleen voor het resultaat,

wat zorgt voor de juiste incentive om waarde te leveren. Ook hergebruik en de beste prijs zijn gegarandeerd”, aldus de Philips-executive.

IT-project

Tijdens het Jaarcongres Innovatie & Transformatie werd voorafgaand aan het middagprogramma met breakoutsessies en een muziekaal omlijst VIP-diner met gastspreker Han Gerrits (Innovation Factory) de IT Project of the Year Award 2013 uitgereikt, een prijs van Tijdschrift IT Management en congresorganisator ICT Media. De prijs is traditioneel bedoeld voor een spraakmakend IT-project dat het afgelopen jaar qua tijd, geld en scope succesvol is afgerond. Daarnaast moet het winnende project een aantoonbare toegevoegde waarde hebben voor de organisatie en haar klanten. De eerste prijs viel toe aan Knab en werd uitgereikt aan oprichter en CEO René Frijters. Bij de uitreiking wees juryvoorzitter Hans Borgman (Universiteit Leiden) op de grote mogelijkheden die IT biedt om op zakelijk gebied nieuwe wegen in te slaan. Knab heeft volgens de jury deze mogelijkheden uitstekend onderkend en ingezet om een geheel nieuw businessmodel te ontwikkelen. “Knab stelt consequent de klant en niet de eigen producten of diensten centraal. Dit komt tot uiting in de website en de app van de bank, maar ook in de gekozen IT- en informatiearchitectuur.” De tweede prijs was voor de ANWB. Deze organisatie zag zich voor de taak gesteld een nieuwe applicatie voor de Wegenwacht te ontwikkelen. Hiermee is de wegenwachter gegarandeerd altijd online en heeft hij meer informatie dan voorheen tot zijn beschikking. De derde prijs werd in ontvangst genomen door ABN AMRO. De bank ontwikkelde een vernieuwende toepassing voor cash pooling. “Hiermee wordt het voor organisaties met dochterondernemingen in meerdere landen mogelijk de cashflow van deze dochterondernemingen te harmoniseren, zodat tekorten in het ene land gecompenseerd kunnen worden met overschotten in het andere”, aldus de jury.

n o v e m b e r

❉

2 0 1 3

35

advertorial

Netwerkapparatuur van NHR biedt ROI van 119 procent met een terugverdientijd van 2,8 maanden

Bespaar tot 65 procent op uw netwerk met producten van NHR

M

Tijdsbesparing en reductie van downtime

De gemiddeld downtime kan met producten van NHR in drie jaar teruggebracht worden met ruim 80 procent. Daarnaast biedt de dienstverlening van Network Hardware Resale een grote efficiency. Klanten maken gebruik van hardware die voorgeconfigureerd wordt in het laboratorium van NHR. Bij vragen en problemen krijgen klanten direct een expert aan de telefoon, waardoor de tijd die het


i t

Certificeringen, uitvoerige testen en levenslange garantie Network Hardware Resale is wederverkoper van preowned netwerkapparatuur (van onder meer Cisco, Juniper, Extreme, Foundry/Brocade) en levenscyclusoplossingen (zoals NetSure). Het bedrijf heeft hoofdkantoren in de Verenigde Staten, Nederland en Singapore. NHR heeft ook partnerschappen met fabrikanten voor het wederverkopen van nieuwe netwerkapparatuur en datacenter-hardware. NHR’s ISO 9001:2008 en TL 9000 gecertificeerde

Asset recovery programma

Een ander voordeel dat klanten naar voren brengen is de mogelijkheid om overtollige netwerkapparatuur aan Network Hardware Resale te verkopen. Daarmee kunnen organisaties hun slinkende IT-budget aanvullen. Vooral klanten met geleasete of verouderde hardware profiteren van NHR’s asset recovery program. Deze extra inkomstenbron zou in andere gevallen juist recyclingkósten betekenen. Door weinig of niet gebruikte apparatuur te verkopen aan NHR kan deze hardware te gelde worden gemaakt. Veel klanten zijn te spreken over de kostenbesparing door het inzetten van zowel nieuwe, als gebruikte netwerkapparatuur van NHR. Een bezoek aan de testfaciliteit van Network Hardware Resale biedt klanten de overtuiging dat NHR-producten in veel gevallen superieur zijn aan OEM-producten. “We hebben al eens gloednieuwe apparatuur moeten vervangen, omdat het bij het uitpakken uit de doos direct kapot bleek te zijn. Nadat ik zag hoe uitvoerig alle apparatuur van NHR wordt getest, en welke garanties er vervolgens op worden gegeven, was ik overtuigd”, zegt een andere klant in het onderzoek.

m a n a g e m e n t

Net Present Value (NPV): $907,558

ROI: 119%

Payback Period: 2.8 Months

et een ROI van 119 procent en een terugverdientijd van nog geen 90 dagen, concludeert onderzoeksbureau Forrester dat bedrijven flink kunnen besparen door gebruik te maken van de nieuwe en gebruikte apparatuur van Network Hardware Resale. Uit het onderzoek blijkt dat een gemiddelde organisatie met zo’n 10.000 medewerkers en een jaaromzet van drie miljard dollar significant kan besparen op hardwarekosten als netwerkapparatuur wordt afgenomen van NHR in plaats van een OEM. Ook op onderhoud en garantie kunnen flinke besparingen worden gerealiseerd. Waar OEM’s hun klanten veelal binnen afzienbare tijd richting nieuwe producten dirigeren, biedt Network Hardware Resale levenslange garanties op haar nieuwe en gebruikte apparatuur en ondersteuning voor ‘end-of-life’-producten.

kost om de vraag te beantwoorden of het probleem opgelost te krijgen, flink kan worden gereduceerd. “Zodra ik contact opneem met NHR krijg ik direct een derdelijns technicus aan de telefoon. Prettig om gelijk met iemand te kunnen overleggen die inhoudelijk en technisch verstand van zaken heeft. Daarmee wordt de tijd die ik bij andere leveranciers kwijt ben om de juiste persoon te spreken te krijgen, aanzienlijk verminderd”, zegt de ITmanager van één van de door Forrester ondervraagde klanten van NHR.

Total Costs (PV): $764,844

In een tijd waarin 76 procent van alle beslissers te maken heeft met krimpende IT-budgetten en noodzakelijke besparingen, blijkt uit onderzoek dat grote ondernemingen tot 65 procent kunnen besparen op hun netwerkapparatuur.

Total Benefits (PV): $1,672,402 kwaliteitsmanagementsystemen bieden testomgevingen die zijn afgestemd op productieomgevingen bij klanten. Alle tweedehands apparatuur wordt in deze omgevingen uitvoerig getest en krijgt het label ‘NHR Certified’ en een levenslange garantie. Daarnaast biedt NHR 24x7x365 gecertificeerde technische expertondersteuning, levering van nieuwe hardware binnen een dag en NetSure, het uitgebreide onderhoudsprogramma voor end-of-life apparatuur.

❉

gadgets

van onze redactie

Duurzaamheid troef bij Panasonic Toughbook Toughbooks en Toughpads van Panasonic krijgen volgens de fabrikant de langst mogelijke levensverwachting mee. Vol trots vertelt men daarbij dat deze ‘geplande duurzaamheid’ tegen de markttrend van ‘planned obsolescence’ (geplande slijtage) in gaat.

Ontwikkeld om kapot te gaan

Tal van producten worden doelbewust gemaakt om slechts een beperkte tijd mee te gaan. Hoewel het fenomeen in elke sector te vinden is, komt het vooral voor bij elektronica. Hoge reparatiekosten, onvervangbare onderdelen of stopgezette productondersteuning zijn er kenmerken van. Notebooks en tablets worden vaak ontwikkeld met de bedoeling dat technische componenten relatief snel kapot gaan of beschadigd raken. Bij heel wat populaire notebooks en tablets worden batterijen vaak zo in het toestel ingebouwd, dat ze lastig te vervangen zijn. Displays worden vastgelijmd, waardoor het scherm gevoelig is voor beschadiging bij stoten en valpartijen. Daarnaast zijn componenten zo vastgezet, dat men het toestel niet met losse componenten kan upgraden of herstellen. Een andere bron van slijtage-ergernis vormen verplichte software-updates, die niet goed werken bij verouderde hardware.

Duurzaamheid

De robuuste notebooks en tablets van Panasonic zijn als het ware de uitzondering die deze regel bevestigt. De apparatuur kan volgens de fabrikant wel tegen een stootje. De robuuste hardware speelt niet alleen in op werkomgevingen buiten het kantoor. Panasonic wil ook graag groene ondernemers aanspreken en heeft daartoe een programma in het leven geroepen voor het terugkopen van oude toestellen, om deze te kunnen recyclen.

❉

Ultimate-etui met toetsenbord voor Samsung Tab 3 10.1 Ook voor de Samsung Tab 3 10.1 is nu een Ultimate-etui met toetsenbord beschikbaar, op de markt gebracht door fabrikant Belkin. Het gaat om een etui dat tevens als toetsenbord dienst doet en nog geen 8 mm dik is. Daarmee zou het Ultimate-etui het dunste en lichtste in zijn soort zijn voor de Tab 3 10.1.

Sensor

Het compacte etui met toetsenbord heeft een duurzame aluminium basis, werkt magnetisch en is eenvoudig in te klappen. Sensoren zorgen voor het automatisch in- of uitschakelen van het toetsenbord op basis van activiteit. Dit spaart de batterij (alhoewel die volgens de fabrikant bij actief gebruik tot wel zes maanden meegaat). Magneten houden de tablet veilig op zijn plek in de gewenste hoek, zonder dat de tablet gaat schuiven.

Laptoptoetsen

De TruType-toetsen van het Ultimate-etui moeten de gebruiker het gevoel geven op een laptop te werken. Alle knoppen en poorten zijn toegankelijk, zodat de Galaxy Tab 3 10.1 goed te gebruiken is. De speciale Android-sneltoetsen bieden verder toegang tot de functietoetsen waar de tablet over beschikt.

n o v e m b e r

❉

2 0 1 3

37

dilemma

In de rubriek Dilemma legt TITM een aantal moeilijke keuzes voor

Evert Jan de Theije is programmamanager bij een pakkettenbedrijf in Nederland.

“Ik ben niet van het langdurig bestendigen” 38 t i j d s c h r i f t

i t

m a n a g e m e n t

van de redactie | Foto: Roelof Pot

“Tijdens het beheer is er geen tijd voor pragmatisme” Evert Jan de Theije heeft als programmamanager bij een pakkettenbedrijf in toenemende mate te maken met IT ‘als component voor vernieuwing’. “Onze chauffeurs rijden niet meer alleen met pakjes rond maar bijvoorbeeld ook met koelkasten, die bovendien op een bepaald tijdstip moeten worden afgeleverd en bij voorkeur ook nog moeten worden geplaatst. Die ontwikkelingen vragen om een andere logistiek en dan moet je binnen IT faciliteiten verzinnen om met die nieuwe realiteit om te gaan.” Maar hoe kijkt De Theije zelf tegen ‘het managen van IT’ aan? TITM legt hem enkele dilemma’s voor. Business of IT? “Ik ben meer van de business. IT is ondersteunend en heeft als doel om een wens van de business te realiseren en moet inzicht geven in hoe aan de eisen van de business kan worden voldaan. IT mag niet zelf de boventoon gaan voeren, moet niet het doel worden.” Beheer of ontwikkeling? “Ik hou van verandering. In mijn loopbaan ben ik altijd bezig geweest met projectmanagement en veranderingsprocessen waarin je zaken bouwt. Ik ben niet van het langdurig bestendigen, van het jarenlang suboptimaliseren tot op het punt dat je een optimum hebt bereikt.” Outsourcing of in-house? “Wij behouden met onze ‘regieclub’ graag de regie over bepaalde pro-

jecten; maar ik sta ook niet geheel afwijzend tegenover outsourcing. Het hangt er een beetje vanaf wat er onder wordt verstaan. Bij outsourcing denk ik ook aan het software-as-a-serviceconcept, oftewel het uitbesteden van het werk dat je normaal in je datacenter doet. Dat is inmiddels een volwassen markt en daarmee ook een optie.” SLA of pragmatisme? “Tijdens het beheer is er geen tijd voor pragmatisme. Wat ik heb gemerkt, is dat de tijd die je vooraf besteedt aan overleg om te komen tot afspraken, zich ruimschoots terugverdient. Je maakt van tevoren afspraken met elkaar, zet die op papier, en gaat ze uitvoeren. Zodra je een shortcut neemt en afwijkt van de afspraken, krijg je gezeur. Maar tijdens de realisatie van een project gebeuren er altijd dingen die je vooraf nooit kunt voorspellen; en dan zul je flexibel moeten zijn.”

Werkmail lezen op vakantie, of privémail lezen op kantoor? “Geen van beide! Werk en privé houd ik strikt gescheiden. Op kantoor ben ik aan het werk en daar neem ik geen privézaken mee naartoe, en werk houdt op als ik de deur achter me dichtdoe. Nou ja, tot op zekere hoogte: ik ben natuurlijk wel telefonisch bereikbaar in de auto. Maar als ik op vakantie ga, zorg ik ervoor dat ik via iemand anders op kantoor bereikbaar ben.”

Grip of lef? “Grip! Ik heb tijdens mijn carrière best wel spannende, grote projecten mogen doen, en dan vind ik het heel fijn om te mogen sturen. Ik ben niet zo van de verrassingen. Ik geloof er ook niet in dat je met lef een project kunt aansturen.” Bijtertje of panta rhei? “Ik kan heel goed tegen veranderingen, en ik denk ook dat je die moet absorberen. Je bereikt er niets mee door als enige stug aan iets vast te houden terwijl de wereld om je heen verandert. Dan kom je op een gegeven moment alleen te staan. Maar als je gezamenlijk een doel hebt gesteld, dan moet je er wel voor gaan. Dan kan ik best wel een bijtertje zijn.”

Met pensioen op je 65e of je 67e? “Als ik moet kiezen: op mijn 67e. Maar ik ga liever helemaal niet met pensioen, of denk er in ieder geval liever nog niet over na. Het is niet dat ik zo’n leeg sociaal leven heb, maar ik ga nog altijd met plezier naar mijn werk. Ik krijg ook heel veel energie van mijn werk.”

n o v e m b e r

2 0 1 3

❉

39

desktopmanagement

Reduceren van complexiteit met nieuwe werkplekconcepten

Nooit meer gokken met desktopmigraties

Menig IT-manager kiest voor een virtual desktop infrastructure als nieuw werkplekconcept om de complexiteit van het desktopbeheer terug te brengen. Desktops centraal aangeboden vanuit het datacenter: wat kan daar moeilijk aan zijn? De praktijk blijkt weerbarstiger. En bovendien: met VDI alleen ben je er niet als je naar alle mobiele devices in de organisatie kijkt.


i t

m a n a g e m e n t

Tekst: Sytse van der Schaaf

H

et uitrollen van virtuele desktops heeft een industrieschaal bereikt, stelt Ton Hermes specialist end user computing bij VMware. De leverancier van virtualisatiesoftware stelt dat de uitrol van virtual desktop infrastructures grootschaliger wordt. Omvangrijke desktopomgevingen van 70.000 werkplekken of 10.000 seats die met de desktopvirtualisatiesoftware Horizon View van VMware aan de slag zijn, zijn geen uitzondering meer. Dat geldt ook voor een land als Nederland dat met desktopvirtualisatie nauwelijks achterloopt op de VS doordat technologische innovatie hier snel opgepakt wordt en ons land al veel ervaring had met server based computing, waarbij het rekenwerk grotendeels in het datacenter gedaan wordt.

Standaardisatie

Volgens Hermes staat of valt het succes van virtuele desktops wel met een streng beleid rond standaardisatie van het applicatieportfolio. “Voor een organisatie die nog vanuit een traditionele desktopomgeving opereert is dat een lange reis”, meent Hermes. “Organisaties die hun applicaties al meer in het gareel hebben doordat ze online te benutten zijn of gestreamed kunnen worden, zijn al een stuk flexiber. En die flexibiliteit is keihard nodig omdat Windows steeds minder vaak het vertrekpunt is.” Bedrijven moeten door de opkomst van iOS en Android wel naar een nieuw concept rond applicatie- en dataontsluiting op een bredere waaier aan devices dan Windows-desktops alleen. VMware pakt dat aan door ook op een Android device te werken met een virtuele machine die vanuit het datacenter op een gecontroleerde manier zijn taken uitvoert op het draagbare device. Met iOS is dat weer lastiger, omdat dit mobiele besturingssysteem deze vorm van virtualisatie niet ondersteunt. Hier moet het nieuwe iOS 7 een antwoord bieden, omdat in deze versie wel policies opgelegd kunnen worden aan de iOS-applicaties. Op deze manier probeert VMware een laag te creëren die bedrijven de mogelijkheid biedt om applicaties en data op een universele manier voor de gebruikers te ontsluiten. Ook in de ogen van Ruben Spruijt, CTO van system integrator PQR is workspacemanagement er niet eenvoudiger op geworden, en niet alleen door de opkomst van mobiele platformen naast Windows. “Virtu-

alisatie van werkplekken en applicaties, integratie met Citrix terminal/ server-omgevingen en de populariteit van software-as-a-service hebben het beheer van de desktopomgeving en het bijbehorende applicatielandschap uiterst complex gemaakt”, stelt Spruijt. “Alleen een simpele vraag als wat je volgende stap in workspacemanagement wordt, is in zo’n complexe IT-omgeving behoorlijk lastig te beantwoorden. Hoe ziet mijn ‘werkplek van morgen’ er precies uit?”

want op al die plekken heb je een besturingssysteem en een applicatie nodig die op een consistente manier aangeboden worden.” Daar zijn aanvullende workspacemanagementoplossingen voor nodig van bedrijven als RES Software en, Immidio en Appsense. Deze oplossingen vullen ‘User Environment Management’ in waarbij de gebruikers’ workspacelocatie, werkplek- en deviceonafhankelijk en volledig gepersonaliseerd is. UEM is een cruciaal onderdeel om de werkplek van morgen te realiseren.

Volgens Spruijt zijn er vier vragen die organisaties langs moeten lopen om zich een goed beeld te kunnen vormen van een nieuwe desktopomgeving die beheerbaar is en tegelijkertijd langere tijd mee kan. De eerste vraag is wat voor verschillende werknemers of rollen er zijn. De tweede vraag is waar de verschillende bedrijfsapplicaties uitgevoerd moeten worden. De derde vraag gaat over hoe de applicaties op het device terechtkomen en de laatste vraag is hoe de IT-afdeling grip kan houden op een heterogene IT-omgeving. Met deze vier vragen, en bijbehorende interactie, wordt een compleet beeld van de werkplek van morgen geschetst. De volgende stap is een strategie en roadmap maken om je doel te bereiken.

Voorzichtig

Bob Janssen, CTO van RES Software, maant tot voorzichtigheid als organisaties via een nieuw werkplekconcept tot een beter beheersbare situatie proberen te komen. “Als je van scratch een nieuwe set diensten op een nieuwe werkplekomgeving loslaat heb je weinig tot geen controlemechanismen.” “Als directeur van zo’n organisatie die in één klap deze vernieuwing wil realiseren, zou ik willen weten wat voor garanties er komen dat het werk in de organisatie door kan blijven gaan”, stelt Janssen. “De complexiteit van de overstap wordt nogal eens over het hoofd gezien. Een eerste verbetering moet in de bestaande werkplekomgeving komen door met workspacemanage-

Shadow-IT

In een groot aantal van deze vragen komen aspecten aan de orde waar gebruikers geen notie van moeten krijgen. Toch ligt het succes van een nieuwe desktopomgeving vooral ook aan de diepgang van de gesprekken die de IT-manager voert met de business. Komt in deze dialoog het begrip shadow-IT niet aan de orde, dan zal het ook in de nieuwe situatie niet lukken om controle te krijgen over de desktopomgeving en een adequaat gebruik van bedrijfsinformatie. Wat dat betreft is shadow-IT een cadeautje, dat de IT-manager precies vertelt wat de gebruiker aan technologie wil hebben. In een nieuwe workspacemanagementbenadering moet het perspectief van de business-consumers ook goed doorklinken zodat de user-workspace consistent, werkbaar en veilig is binnen maar vooral ook buiten de bedrijfsmuren. “De werkomgeving verhuist mee met de eindgebruiker die dan op kantoor, dan weer thuis of onderweg toegang zoekt tot zijn applicaties”, aldus Spruijt. “Met een traditioneel pc-lifecyclemanagementbenadering, deployment van applicaties en imagemanagement ben je er dan niet,

‘Een simpele vraag naar de volgende stap in workspacemanagement is lastig te beantwoorden’ ment de conventionele werkplek onder controle te krijgen. Dan ben je niet langer aan het gokken met een desktoptransformatie maar weet je wat voor soort applicaties er in huis zijn, wat voor desktops, printers en schermen en wat het betekent als je veranderingen aanbrengt in dit landschap.” Van VDI zijn te hoge verwachtingen in de markt, constateert Janssen. “Organisaties die honderden gebruikers middels VDI van een gevirtualiseerde desktop proberen te voorzien, starten een proefproject waarvoor ontzettend

n o v e m b e r

➼

2 0 1 3

41

desktopmanagement veel specialistische kennis nodig is”, vervolgt Janssen. “Zeker als je bedenkt dat de gemiddelde VDI-implementatie moeite heeft om voorbij de 20 tot 25 procent van de gebruikers te komen, kun je je afvragen of deze technologie niet is doorgeschoten en een doel op zichzelf is geworden.” Het kleine aantal gebruikers dat met een virtuele desktop toekan, is zo laag volgens Janssen, omdat het gebruik van mobiele devices in de meeste organisaties nog niet goed geadresseerd is. “Je ziet nieuwe besturingssystemen, smartphones, tablets, remote desktops”, vertelt Janssen. “Zeker is dat de werkplek van morgen niet langer alleen maar Windows is en dat er een goede ondersteuning moet komen voor het gebruik van mobiele devices.”

Radicaal vernieuwen

De van oorsprong Nederlandse leverancier van workspace management RES Software is radicaal aan het vernieuwen om IT-managers instrumenten in handen te geven waarmee zij in zo’n hybride omgeving de complexiteit verregaand kunnen reduceren. En dat draait om meer dan alleen al die devices, applicaties en de bedrijfsdata op een universele manier ontsluiten. Ook het beheer moet verregaand versimpeld worden zodat de IT-afdeling verder komt dan het blussen van brandjes en weer in dialoog kan met de business over een betere toepassing van technologie, niet over het oplossen van de zoveelste storing. Volgens Janssen is de oplossing het verregaand versnellen van standaardhandelingen door het automatiseren van de automatisering. “Neem een standaardverzoek aan IT om toegang te geven tot een nieuwe applicatie”, vervolgt Janssen. “In heel veel organisaties duurt dat zeven weken en niet omdat dat ook zoveel werk kost. Dit klusje blijft zes weken liggen totdat er autorisatie is. Als je zo’n aanvraag slim automatiseert, dan is de doorlooptijd van zo’n handeling terug te brengen tot zeven uren.”

IT store

RES Software is in een uitbreiding van het productaanbod een zogenaamde IT store aan het realiseren die ervoor moet zorgen dat de service delivery van de gemiddelde IT-afdeling fors omhoog kan. “Hoe kun je nu het beste interactie hebben met de IT-afdeling”, vraagt Janssen zich af. “Dan kom je al snel uit op een appstore-concept waar business-


i t

consumers laagdrempelig en in een optimale gebruikerservaring de diensten kunnen kiezen die ze nodig hebben.” Die vergelijking gaat overigens niet helemaal op. In de IT-store van RES Software kun je ook terecht voor extra schijfruimte, het gebruik van een usb key of het toekennen van een gebruikersprofiel aan een nieuwe medewerker. Die task-automation heeft het bedrijf als geen ander geleerd door in grootschalige datacenters standaardbeheerwerk weg te automatiseren. Een

15.000 flexmedewerkers hebt. Een andere instantie die aan het proefdraaien is met de IT-Store is een universiteit in Engeland die voor het volgen van een studierichting hun applicaties en bijbehorende content uitgeleverd krijgen via de IT-Store. De werkplek, maar ook alle applicaties en informatie rond het curriculum, komen in een virtueel winkelmandje terecht en worden geautomatiseerd uitgerold. Daar is ook veel winst te behalen als je bedenkt dat het om 25.000 studenten gaat.

Gebruikerstevredenheid

Shadow-IT vertelt de IT-manager precies wat de gebruiker aan technologie wil hebben standaardcheck op de configuratie van een server kost geautomatiseerd nog maar twee minuten in plaats van twee uur. Tel uit je winst als er 5.000 servers in zo’n datacenter staan. Maar ook op andere terreinen legt het bedrijf de lat hoog. De IT-store moet er uiteindelijk ook voor zorgen dat er kostentransparantie komt rond specifieke handelingen of IT-diensten. Zodra deze transparantie er is, is er ook een mechanisme om het door te belasten naar de business en daarmee doelmatiger en zuiniger gebruik van deze middelen op de bedrijfsagenda te zetten. Janssen schat in dat deze service catalogus nieuwe stijl de kosten van de IT-verlening met maar liefst 30 procent kan verlagen. Hij spreekt uit enige ervaring omdat de IT-store die begin 2014 breed uitgezet zal worden in de markt, nu al in een tiental installaties beproefd wordt. Zo is een Amerikaanse afnemer die helpdeskdiensten levert rond de belastingaangifte met de IT-store van RES Software aan de slag. Door de pieken in de dienstverlening heeft deze organisatie te maken met een enorme krimp en groei van het personeelsbestand. Door de IT-store kunnen de freelance medewerkers zelf IT-diensten aanvragen als ze die nodig hebben. Door deze maatregel ging het aantal servicetickets met 80 procent omlaag. Dat tikt aan als je het over

m a n a g e m e n t

Op deze manier moet de IT-Store de IT-manager en zijn team, die nu vaak vastzitten in het patroon van brandjes blussen, de ruimte geven om hun IT-dienstverlening veel efficiënter te maken terwijl er tegelijkertijd een positieve impuls is doordat IT-diensten sneller uitgeleverd kunnen worden. “In een arbeidsmarkt waar er nog een steeds een tekort is aan bekwaam en ervaren IT-personeel is het een genot om met hetzelfde team meer te kunnen doen”, verklaart Janssen. “Daarnaast gaat de gebruikerstevredenheid omhoog als de aanvraag voor een applicatie verkort wordt van enkele weken naar enkele uren. Dan lever je uit op het moment dat een medewerker aan het project gaat beginnen en niet langer als het project alweer uit beeld is. Op die manier levert IT meer productiviteit op en krijgen de business consumers echt de ervaring dat IT hen beter ondersteunt.”

Uitontwikkeld

Niet alleen de leverancier zelf maar ook CTO Spruijt van PQR verwacht veel van deze nieuwe aanpak van RES Software die de combinatie van workspacemanagement met een service-catalogus nieuwe stijl op een manier invult die met hulpmiddelen van veel andere leveranciers niet zo simpel op te lossen zijn. Al merkt de kenner daarbij wel op dat de filosofie dan misschien veelbelovend mag klinken, de mate waarin dit product volgend jaar uitontwikkeld zal zijn, is minstens zo belangrijk voor de bruikbaarheid en de toepasbaarheid in de praktijk. Sytse van der Schaaf is journalist.

❉

overview Op deze pagina’s vindt u een uitgebreid overzicht van bedrijven die actief zijn in de IT-sector, op het gebied van technologie, beheer en security. Door middel van 15 categorieën hebben de bedrijven aangeven binnen welke specifieke vorm van IT zij actief zijn. Vindt u dat u als leverancier/dienstverlener ook in dit overzicht thuishoort, neem dan contact op met Jeffrey Ploeg via [email protected] of bel met 073 614 00 70. Applicatiebeheer Accenture

www.accenture.nl Accenture is een wereldwijd bedrijf voor management consulting, technology services en outsourcing. Wij werken met onze klanten samen om hen te helpen hun ambities te realiseren en een High Performance Business te worden en te blijven.

Cloud Seven

www.cloudseven.nl

Cloud Seven is gespecialiseerd in het realiseren van Enterprise Mobility oplossingen waarmee smartphones, tablets, PC´s en laptops vanuit 1 oplossingen met 1 security model en 1 management systeem worden ontsloten voor de mobiele werker. Een belangrijk onderdeel daarvan is het ontsluiten van bedrijfsapplicaties op smartphones en tablets en advies over het te voeren beleid waaronder deze voorzieningen aan medewerkers beschikbaar kunnen worden gesteld.

Levi9

www.levi9.com/

Levi9 IT Services is een Nederlands IT-servicesbedrijf dat van nearshoring zijn specialisme heeft gemaakt. 350 hoogopgeleide ITspecialisten werken in vier delivery centra in Centraal- en Oost-Europa. Het bedrijf levert drie soorten diensten: detachering op afstand, ontwikkelprojecten en de uitvoering van applicatiebeheer en onderhoud.

T-Systems

CSC

www.t-systems.nl

www.csc.nl

Complexe bedrijfsvraagstukken vragen om innovatieve ICToplossingen. Ons toonaangevend portfolio brengt het beste uit de wereld bij u in bedrijf. Door onze sectoren technologiekennis te combineren, creëren we een end-to-end dienstverlening waarmee we onze opdrachtgevers vergaand ontzorgen op ICT-gebied.

Conclusion Future Infrastructure Technologies www.conclusionfit.nl

Conclusion Future Infrastructure Technologies is specialist in het optimaliseren van ICT-infrastructuren en bijbehorende bedrijfsprocessen. Met ruim 250 werknemers richten wij ons op Het Nieuwe Werken, cloud computing, business continuity en innovation as a service. Dit doen wij met behulp van consultancy & projects, managed services en staffing. Conclusion Future Infrastructure Technologies maakt onderdeel uit van Conclusion, de meest veelzijdige zakelijke dienstverlener van Nederland met vier disciplines; Human Capital, Communication, Organisation en Technology. In multidisciplinaire teams delen wij onze kennis en talenten.

CTAC

www.ctac.nl Ctac is een van de grootste SAP Gold Partners in de Benelux en Gold Partner van Microsoft. Wij bouwen op basis van deze marktleidende software op maat gemaakte templates voor specifieke sectoren. Daarnaast bieden we een breed spectrum van ICToplossingen zoals Business Intelligence, Warehouse Management en Customer Relationship Management. Wij completeren deze oplossingen met een uitgebreid portfolio van Hosting en Beheer, trainingen, detachering en consultancydiensten. Zo ontzorgt Ctac klanten op elk gebied.

First8

www.first8.nl

First8 realiseert open source en maatwerk softwareoplossingen en is gespecialiseerd in financiële transacties, privacygevoelige informatie en informatiesystemen voor zowel de overheid als de private sector. Open Source en Open Standaarden passen volledig binnen de bedrijfsfilosofie waarbij Java het platform is, inclusief implementatie, beheer en onderhoud van applicaties. First8 maakt onderdeel uit van Conclusion, de meest veelzijdige zakelijke dienstverlener van Nederland met vier disciplines; Human Capital, Communication, Organisation en Technology. In multidisciplinaire teams delen wij onze kennis en talenten.

IBM Nederland BV www.ibm.com/nl

IBM is één van de wereldleiders op het gebied van IT Services en Consultancy. Meer dan 400.000 IBMers wereldwijd zijn betrokken bij het uitvinden en integreren van hardware, software en diensten om vooruitstrevende bedrijven, instellingen en mensen in staat te


stellen succesvol te zijn. Computervermogen is niet langer voorbehouden aan computers in de traditionele zin van het woord. Er zitten chips in onze auto’s, onze huishoudelijke apparaten en onze camera’s. Zelfs onze snelwegen beginnen intelligent te worden en hetzelfde geldt voor medicijnen en levensmiddelen. Bovendien is alles met elkaar verbonden en beschikken we over nieuwe, krachtige systemen en geavanceerde analysemogelijkheden om bergen gegevens om te zetten in kennis, inzicht en bruikbare informatie. Hierdoor helpt IBM onze wereld slimmer te maken.

i t

m a n a g e m e n t

Met een wereldwijde infrastructuur van datacentra en netwerken levert T-Systems ICT-diensten aan internationale ondernemingen en publieke instellingen. Op basis hiervan biedt de dochteronderneming van Deutsche Telekom geïntegreerde oplossingen die bijdragen aan een betere communicatie tussen bedrijven en binnen de samenleving. Circa 45.300 medewerkers bij T-Systems voegen aantoonbare waarde toe aan de kernactiviteiten van hun klanten over de gehele wereld door het combineren van industrieexpertise en ICT-innovaties.

Architectuur CSC

www.csc.nl




Data Center Arnhem www.tdca.nl

Data Center Arnhem is een toonaangevend twin data center, waarbij opdrachtgevers kunnen rekenen op 99,9999% up-time, de allerbeste en laatste stand van datacenter techniek gecombineerd met persoonlijke service en advies. DCA heeft een track record van meer dan 15 jaar zero failures.

HP

www.hp.nl

HP creëert nieuwe manieren waarop technologie een positief effect heeft op mensen, bedrijven en de maatschappij. HP levert u met onze Converged Infrastructure-oplossingen en datacenter agility de mogelijkheden en flexibiliteit om in te kunnen spelen op de trend naar cloud computing èn op de eisen van uw klanten, partners en medewerkers, via welk kanaal dan ook. Werk samen met HP om uw bedrijfsdoelstellingen waar maken.

i³ groep

www.i3-groep.nl

i³ groep is een merkonafhankelijke leverancier, adviseur en beheerder op het gebied van informatie infrastructuren. Door explosieve datagroei en marktontwikkelingen heeft i³ groep zich de afgelopen jaren van server en storage integrator tot onafhankelijk adviseur en totaalaanbieder van IT-infrastructuur oplossingen (IaaS en PaaS) ontwikkeld.

Levi9

www.levi9.com/


Migration Match

www.migrationmatch.nl PMS 186 C 214 C 247 C 2603 C 2746 C

Logo 5 PMS

Migration Match is specialist in grootschalige en complexe ICTmigraties. Met onze geavanceerde migratie managementmethode M3© werken wij op projectbasis, waarbij cost control, advies en project evaluaties belangrijke pijlers zijn van onze dienstverlening. Migration Match maakt onderdeel uit van Conclusion, de meest veelzijdige zakelijke dienstverlener van Nederland met vier disciplines; Human Capital, Communication, Organisation en Technology. In multidisciplinaire teams delen wij onze kennis en talenten.

Cloud BI services Inergy

www.Inergy.nl

Inergy is een succesvolle partner in Cloud BI Services. Wij helpen organisaties meer rendement te halen uit hun core business en bedrijfsprocessen door inzicht te genereren uit alle informatie waarover zij (kunnen) beschikken. Onze Cloud BI Services helpen hen sneller en flexibeler te reageren op veranderingen in de markt. Onze klanten zijn grote en middelgrote organisaties in Retail, Finance, (online) Media en Logistiek. Ons kantoor is gevestigd in Woerden. Kijk voor meer informatie op www.inergy.nl.

Cloud Computing Accenture


Cloud Seven

www.cloudseven.nl


CSC

www.csc.nl




CTAC




i³ groep

www.i3-groep.nl



IBM is één van de wereldleiders op het gebied van IT Services en Consultancy. Meer dan 400.000 IBMers wereldwijd zijn betrokken bij het uitvinden en integreren van hardware, software en diensten om vooruitstrevende bedrijven, instellingen en mensen in staat te stellen succesvol te zijn. Computervermogen is niet langer voorbehouden aan computers in de traditionele zin van het woord. Er zitten chips in onze auto’s, onze huishoudelijke apparaten en onze camera’s. Zelfs onze snelwegen beginnen intelligent te worden en hetzelfde geldt voor medicijnen en levensmiddelen. Bovendien is alles met elkaar verbonden en beschikken we over nieuwe, krachtige systemen en geavanceerde analysemogelijkheden om bergen gegevens om te zetten in kennis, inzicht en bruikbare informatie. Hierdoor helpt IBM onze wereld slimmer te maken.

Inergy

www.Inergy.nl

Inergy is een succesvolle partner in Cloud BI Services. Wij helpen organisaties meer rendement te halen uit hun core business en bedrijfsprocessen door inzicht te genereren uit alle informatie waarover zij (kunnen) beschikken. Onze Cloud BI Services helpen hen sneller en flexibeler te reageren op veranderingen in de markt. Onze klanten zijn grote en middelgrote organisaties in Retail, Finance, (online) Media en Logistiek. Ons kantoor is gevestigd in Woerden. Kijk voor meer informatie op www.inergy.nl .

Interxion (NYSE: INXN) www.interxion.com

Interxion is een Europese marktleider voor co-locatie. Vanuit 28 hightech data centra in 11 Europese landen worden wereldwijd ruim 1200 klanten bediend. Interxion biedt Nederlandse ICT bedrijven het Cloud Testlab. Interxion helpt daarmee services providers en system integrators Cloud te bouwen. Zo kunnen IT-bedrijven eenvoudiger hun diensten aan het Nederlandse bedrijfsleven leveren.

SAS

www.sas.com

SAS is the leader in business analytics software and services, and the largest independent vendor in the business intelligence market. Through innovative solutions delivered within an integrated framework, SAS helps customers at more than 45,000 sites improve performance and deliver value by making better decisions faster. Since 1976 SAS has been giving customers around the world THE POWER TO KNOW®.

Software AG

www.softwareag.nl Software AG is wereldwijd toonaangevend in Business Process Excellence en is bekend van onder andere ARIS, marktleidende software voor procesanalyse en enterprise architectuur – en webMethods, marktleidende software voor procesautomatisering (BPMS),

n o v e m b e r

2 0 1 3

45

Nederland heeft een naam hoog te houden op het gebied van datacenters. Rondom

de AMS-IX, één van de grootste internetknooppunten in de wereld heeft zich een groot aantal state-of-the-art datacenters gevestigd. Veel concurrentie dus, waarin men zich onderscheidt door een hoge mate van efficiency en duurzaamheid. Dit is de kweekvijver van ideeën die aan de oorsprong van onze producten liggen. Dutch Design is een begrip dat internationaal hoge ogen gooit. Omdat het verder gaat dan alleen een no-nonsens aanpak. Het zegt ook iets over kwaliteit, oog voor detail, innovatie. Heb je het over Dutch Design, dan heb je het over duurzaamheid. Net als bij Schleifenbauer. Want in al onze producten vindt u deze kernwaarden terug. Maatwerk als onderscheidende factor. Wij bij Schleifenbauer weten dat elektriciteit de kritische component van een datacenter is. Niet alleen kijkend naar kwaliteit, maar ook op het punt van kostenbeheersing. Dat vraagt om maatwerk oplossingen. Geen standaardisatie, maar afgestemde producten. We werken daarom volgens een uniek build-to-order proces, dat ons in staat stelt klantspecifieke aanvragen binnen 3 weken te leveren. Innovatie staat bij ons hoog in het vaandel. Schleifenbauer loopt voorop als het gaat om duurzaamheid en kwaliteit. We waren de eerste die gebruik maakte van bi-stabiele relais en LCD schermen, om zo het stroomgebruik van een PDU drastisch te verminderen. En nog steeds lopen we voorop in de ontwikkeling. Met bijvoorbeeld de GreenCart, die het gebruik van verpakkingsmateriaal overbodig maakt. Maar ook halogeenvrije aansluitsnoeren, als standaard, op al onze producten. Kwaliteit is een must. Ons geheel Nederlandse productieproces, van idee tot eindresultaat, garandeert kwaliteit. En dat draagt bij aan de lange levensduur van onze producten. Niet alleen goed voor de duurzaamheid, maar ook de operationele kosten worden aanzienlijk verlaagd met een langere levensduur van de producten.

w w w. sch le if e n b a u e r.e u

w w w.sch le if e n b a u e r.e u

B2B, applicatieintegratie en SOA. Het bedrijf levert software en diensten rond procesverbetering, architectuurmanagement, risicoen compliancemanagement, integratie en IT-modernisering.

Europa. Het bedrijf levert drie soorten diensten: detachering op afstand, ontwikkelprojecten en de uitvoering van applicatiebeheer en onderhoud.

Tele2

Reliance Globalcom

www.tele2.nl

Enterprise Solutions, onderdeel van Tele2 Nederland, levert op maat gemaakte bereikbaarheidsoplossingen aan grootzakelijke gebruikers en overheidsinstanties. Hiervoor gebruikt Tele2 haar eigen landelijke glasvezel infrastructuur, een snel groeiend mobiel 4G netwerk en de kennis en ervaring van een gespecialiseerd team.

www.relianceglobalcom.nl Reliance Globalcom ontwerpt, implementeert en beheert wereldwijde communicatie netwerken voor regionale en wereldwijde multinationals. Reliance Globalcom werkt volgens de principes van een virtual network operator (VNO) en biedt daarmee een hoge mate van flexibiliteit en betrouwbaarheid om de dynamiek in de business processen van de klant te ondersteunen.

Terremark

SAS

Terremark (NASDAQ:TMRK) is een toonaangevende, wereldwijd actieve leverancier van IT-infrastructuur diensten. Vanuit meer dan 15 datacenters in Europa, de Verenigde Staten en LatijnsAmerika levert Terremark managed hosting en cloud computing diensten die er voor zorgen dat uw onderneming altijd open is voor business.

SAS is the leader in business analytics software and services, and the largest independent vendor in the business intelligence market. Through innovative solutions delivered within an integrated framework, SAS helps customers at more than 45,000 sites improve performance and deliver value by making better decisions faster. Since 1976 SAS has been giving customers around the world THE POWER TO KNOW®.

www.terremark.nl

Verizon Business

www.verizonbusiness.com

Verizon Business: A global communications, IT, and security solutions partner to business and government, with one of the world’s most connected IP networks.

Connectivity & Mobility Accenture


Cloud Seven

www.cloudseven.nl




CTAC


www.sas.com

Tele2

www.tele2.nl


Verizon Business



Datacenter Conclusion Future Infrastructure Technologies www.conclusionfit.nl


CTAC




Levi9

i³ groep

Levi9 IT Services is een Nederlands IT-servicesbedrijf dat van nearshoring zijn specialisme heeft gemaakt. 350 hoogopgeleide IT-specialisten werken in vier delivery centra in Centraal- en Oost-

i³ groep is een merkonafhankelijke leverancier, adviseur en beheerder op het gebied van informatie infrastructuren. Door explosieve datagroei en marktontwikkelingen heeft i³ groep zich de afgelopen jaren

www.levi9.com/


i t

m a n a g e m e n t

www.i3-groep.nl

overview van server en storage integrator tot onafhankelijk adviseur en totaalaanbieder van IT-infrastructuur oplossingen (IaaS en PaaS) ontwikkeld.

Interxion (NYSE: INXN) www.interxion.com

Interxion is een Europese leverancier van carrier-neutrale data center colocatie diensten. Het kernaanbod is colocatie, waaronder data center ruimte, koeling, continue stroomvoorziening en een veilige omgeving waarin de klant zijn computer-, netwerk-, opslagen IT-infrastructuur huisvest.

Tele2

www.tele2.nl


Terremark

www.napofamsterdam.nl

De colocatiediensten van Terremark bieden een uiterst veilige, betrouwbare en carrierneutrale omgeving om uw IT-infrastructuur te implementeren. Onze geavanceerde NAP-datacenters helpen u de investeringen in uw bedrijfskritische systemen te verlagen en de kwaliteit te verhogen.

Verizon Business



Detachering Conclusion Future Infrastructure Technologies www.conclusionfit.nl


CTAC

www.ctac.nl

Ctac is een van de grootste SAP Gold Partners in de Benelux en Gold Partner van Microsoft. Wij bouwen op basis van deze marktleidende software op maat gemaakte templates voor specifieke sectoren. Daarnaast bieden we een breed spectrum van ICT-oplossingen zoals Business Intelligence, Warehouse Management en Customer Relationship Management. Wij completeren deze oplossingen met een uitgebreid portfolio van Hosting en Beheer, trainingen, detachering en consultancydiensten. Zo ontzorgt Ctac klanten op elk gebied.

Levi9

www.levi9.com/


Hybrid Networking Reliance Globalcom


Infrastructuur Accenture


CSC

www.csc.nl




CTAC

www.ctac.nl Ctac is een van de grootste SAP Gold Partners in de Benelux en Gold Partner van Microsoft. Wij bouwen op basis van deze marktleidende software op maat gemaakte templates voor specifieke sectoren. Daarnaast bieden we een breed spectrum van ICT-oplossingen zoals Business Intelligence, Warehouse Management en Customer Relationship Management. Wij completeren deze oplossingen met een uitgebreid portfolio van Hosting en Beheer, trainingen, detachering en consultancydiensten. Zo ontzorgt Ctac klanten op elk gebied.



HP

www.hp.nl


i³ groep

www.i3-groep.nl



IBM is één van de wereldleiders op het gebied van IT Services en Consultancy. Meer dan 400.000 IBMers wereldwijd zijn betrokken bij het uitvinden en integreren van hardware, software en diensten om vooruitstrevende bedrijven, instellingen en mensen in staat te stellen succesvol te zijn. Computervermogen is niet langer voorbehouden aan computers in de traditionele zin van het woord. Er zitten chips in onze auto’s, onze huishoudelijke apparaten en onze camera’s. Zelfs onze snelwegen beginnen intelligent te worden en hetzelfde geldt voor medicijnen en levensmiddelen. Bovendien is alles met elkaar verbonden en beschikken we over nieuwe, krach-

n o v e m b e r

2 0 1 3

49

tige systemen en geavanceerde analysemogelijkheden om bergen gegevens om te zetten in kennis, inzicht en bruikbare informatie. Hierdoor helpt IBM onze wereld slimmer te maken.

detachering als consultancy, beheer en training. Hierdoor kunnen wij uw projecten niet alleen vormgeven en uitvoeren, maar staan wij ook garant voor optimaal beheer en voor opleiding van uw eigen mensen. De dienstverlening van Unacle is gericht op het moderniseren en beschikbaar houden van mission critical infrastructuren. Veelal gebouwd op IBM of Red Hat technologieën. Unacle maakt onderdeel uit van Conclusion, de meest veelzijdige zakelijke dienstverlener van Nederland met vier disciplines; Human Capital, Communication, Organisation en Technology. In multidisciplinaire teams delen wij onze kennis.

Interxion

www.interxion.com

Interxion (NYSE: INXN) is een Europese leverancier van carrierneutrale datacenter colocatie diensten en ondersteunt klanten door het huisvesten van hun apparatuur en het verbinden daarvan aan een breed scala van telecom bedrijven, Internet Service Providers en andere klanten. In de basis betekent dit ruimte, koeling, continue stroomvoorziening en een veilige omgeving, waarin de klant zijn computer-, netwerk-, opslagen IT-infrastructuur huisvest. Daarnaast biedt Interxion een aantal extra diensten, waaronder systeem bewaking, systemen management, engineering ondersteunende diensten, data back-up en opslag. Interxion staat bekend om haar sterke connectiviteits opties, diverse hubs voor Content, Cloud en Finance, haar Europese dekking, betrouwbaarheid om continue te blijven doordraaien en haar financiële stabiliteit, en bovenal: tevreden klanten.

Verizon Business



IT-Strategie & Transformatie Accenture


Levi9

www.levi9.com/


CSC

www.csc.nl


Qwise

www.q-wise.nl

Qwise is gespecialiseerd in virtualisatie en cloud computing. Qwise heeft Nebula Worqspace ontwikkeld. Hiermee kan elke organisatie beschikken over een werkplek uit de cloud die volledig is gecustomized met eigen applicaties en data, betrouwbaar, veilig en tegen vaste lage kosten.

i³ groep

www.i3-groep.nl


Software AG

www.softwareag.nl Software AG is wereldwijd toonaangevend in Business Process Excellence en is bekend van onder andere ARIS, marktleidende software voor procesanalyse en enterprise architectuur – en webMethods, marktleidende software voor procesautomatisering (BPMS), B2B, applicatieintegratie en SOA. Het bedrijf levert software en diensten rond procesverbetering, architectuurmanagement, risicoen compliancemanagement, integratie en IT-modernisering.


Met een wereldwijde infrastructuur van datacentra en netwerken levert T-Systems ICT-diensten aan internationale ondernemingen en publieke instellingen. Op basis hiervan biedt de dochteronderneming van Deutsche Telekom geïntegreerde oplossingen die bijdragen aan een betere communicatie tussen bedrijven en binnen de samenleving. Circa 45.300 medewerkers bij T-Systems voegen aantoonbare waarde toe aan de kernactiviteiten van hun klanten over de gehele wereld door het combineren van industrie-expertise en ICT-innovaties.


Tele2

Verizon Business



T-Systems

www.t-systems.nl

www.tele2.nl


Migration Match

www.migrationmatch.nl

Terremark

www.terremark.nl

PMS 186 C

Terremark (NASDAQ:TMRK) is een toonaangevende, wereldwijd actieve leverancier van IT-infrastructuur diensten. Vanuit meer dan 15 datacenters in Europa, de Verenigde Staten en Latijns-Amerika levert Terremark managed hosting en cloud computing diensten die er voor zorgen dat uw onderneming altijd open is voor business.

214 C 247 C 2603 C 2746 C

Logo 5 PMS


Unacle

Smart Information Solutions

Unacle is een ICT-dienstverlener gespecialiseerd in Linux, Unix en Middleware technologieën. Unacle verzorgt op dit gebied zowel

Smart Information Solutions stelt organisaties in staat data om te zetten in inzichten. Deze inzichten helpen u sneller beslissingen te nemen

www.unacle.nl


i t

m a n a g e m e n t

www.smart-is.nl

overview en de zeilen van uw organisatie altijd optimaal in de wind te hebben staan. U kunt door deze inzichten slimmer acteren op de snel veranderende wereld om u heen en kosten besparen op uw datawarehouse omgeving. Smart Information Solutions is uw partner voor Workload, Business Intelligence en Business Analytics vraagstukken.

Tele2

www.tele2.nl


Netwerk & Telecom Cloud Seven

www.cloudseven.nl






Reliance Globalcom


T-Systems

www.t-systems.nl


Tele2

www.tele2.nl


Verizon Business



Security Accenture






Levi9

www.levi9.com/

Levi9 IT Services is een Nederlands IT-servicesbedrijf dat van nearshoring zijn specialisme heeft gemaakt. 350 hoogopgeleide IT-specialisten werken in vier delivery centra in Centraal- en OostEuropa. Het bedrijf levert drie soorten diensten: detachering op afstand, ontwikkelprojecten en de uitvoering van applicatiebeheer en onderhoud.

Verizon Business



Sourcing Accenture



Conclusion Future Infrastructure Technologies is specialist in het optimaliseren van ICT-infrastructuren en bijbehorende bedrijfsprocessen. Met ruim 250 werknemers richten wij ons op Het Nieuwe Werken, cloud computing, business continuity en innovation as a service. Dit doen wij met behulp van consultancy & projects, managed services en staffing. Conclusion Future Infrastructure Technologies maakt onderdeel uit van Conclusion, de meest veelzijdige zakelijke dienstverlener van Nederland met vier disciplines;

n o v e m b e r

2 0 1 3

51

overview Human Capital, Communication, Organisation en Technology. In multidisciplinaire teams delen wij onze kennis en talenten.

CSC

www.csc.nl


CTAC




Inergy

www.Inergy.nl

Inergy is een succesvolle partner in Cloud BI Services. Wij helpen organisaties meer rendement te halen uit hun core business en bedrijfsprocessen door inzicht te genereren uit alle informatie waarover zij (kunnen) beschikken. Onze Cloud BI Services helpen hen sneller en flexibeler te reageren op veranderingen in de markt. Onze klanten zijn grote en middelgrote organisaties in Retail, Finance, (online) Media en Logistiek. Ons kantoor is gevestigd in Woerden. Kijk voor meer informatie op www.inergy.nl .

Levi9

www.levi9.com/


Migration Match

www.migrationmatch.nl PMS 186 C 214 C 247 C 2603 C 2746 C

Logo 5 PMS


NetRom Software BV www.netrom.nl

NetRom Software verleent nearshore IT-diensten vanuit Roemenië. Dankzij het zelf ontwikkelde Outsourcing Development Framework (ODF) is het ontwikkelproces volledig transparant. Nederlands management on site, solide testprocedures, voldoende schaalgrootte en een no cure / no pay garantie maken Netrom Software een betrouwbare partner. Multiple Microsoft Gold and Silver Competencies en ISO 9001 gecertificeerd.


i t

m a n a g e m e n t

Ricoh Nederland B.V. www.ricoh.nl

Ricoh is specialist op het gebied van IT en Document Solutions. De oplossingen die Ricoh biedt hebben betrekking op hardware-, softwareen outsourcingvraagstukken. Vanuit outsourcingsperspectief kunnen we documentintensieve processen van uw onderneming overnemen.

T-Systems

www.t-systems.nl


Tele2

www.tele2.nl


Verizon Business



Xtensional

www.xtensional.nl

Xtensional is al meer dan 10 jaar gerenommeerd SAP specialist op het gebied van projecten, detachering en managed services. Als SAP expertisecentrum van Nederland zijn wij met ruim 150 SAP consultants de specialist in zowel het functionele als in het technische domein van SAP. Xtensional maakt onderdeel uit van Conclusion, de meest veelzijdige zakelijke dienstverlener van Nederland met vier disciplines; Human Capital, Communication, Organisation en Technology. In multidisciplinaire teams delen wij onze kennis en talenten.

Storage Accenture




CTAC


overview i³ groep

www.i3-groep.nl


Interxion

www.interxion.com

Interxion (NYSE: INXN) is een Europese leverancier van carrierneutrale datacenter colocatie diensten en ondersteunt klanten door het huisvesten van hun apparatuur en het verbinden daarvan aan een breed scala van telecom bedrijven, Internet Service Providers en andere klanten. In de basis betekent dit ruimte, koeling, continue stroomvoorziening en een veilige omgeving, waarin de klant zijn computer-, netwerk-, opslagen IT-infrastructuur huisvest. Daarnaast biedt Interxion een aantal extra diensten, waaronder systeem bewaking, systemen management, engineering ondersteunende diensten, data back-up en opslag. Interxion staat bekend om haar sterke connectiviteits opties, diverse hubs voor Content, Cloud en Finance, haar Europese dekking, betrouwbaarheid om continue te blijven doordraaien en haar financiële stabiliteit, en bovenal: tevreden klanten.

Tele2

www.tele2.nl


System Integration

CTAC


HP

www.hp.nl




Accenture


Cloud Seven

www.cloudseven.nl




Conclusion Implementation

www.conclusionimplementation.nl

Conclusion Implementation zorgt er voor dat organisaties kunnen inspelen op ontwikkelingen door succesvol veranderingen door te voeren met effectief projectmanagement. Wij zijn hiermee aantoonbaar specialist in projectmanagement, processmanagement, kwaliteitmanagement, informatiemanagement, programma management en training van uw medewerkers. Conclusion Implementation maakt onderdeel uit van Conclusion, de meest veelzijdige zakelijke dienstverlener van Nederland met vier disciplines; Human Capital, Communication, Organisation en Technology. In multidisciplinaire teams delen wij onze kennis en talenten.

Levi9

www.levi9.com/


Qwise

www.q-wise.nl

Qwise is gespecialiseerd in virtualisatie en cloud computing. Qwise heeft Nebula Worqspace ontwikkeld. Hiermee kan elke organisatie beschikken over een werkplek uit de cloud die volledig is gecustomized met eigen applicaties en data, betrouwbaar, veilig en tegen vaste lage kosten.

Software AG

www.softwareag.nl Software AG is wereldwijd toonaangevend in Business Process Excellence en is bekend van onder andere ARIS, marktleidende software voor procesanalyse en enterprise architectuur – en webMethods, marktleidende software voor procesautomatisering (BPMS), B2B, applicatieintegratie en SOA. Het bedrijf levert software en diensten rond procesverbetering, architectuurmanagement, risicoen compliancemanagement, integratie en IT-modernisering.

Tele2

www.tele2.nl


n o v e m b e r

2 0 1 3

53

You’re thinking, Ik zoek één partij die Public, Private en Hybrid Cloud-diensten biedt én helpt mijn datacenter voor te bereiden op de toekomst.

We’re doing...

Dimension Data De Dimension Data is een IT system integrator én leverancier van cloud diensten. Wij helpen onze opdrachtgevers hun datacenter voor te bereiden op de toekomst en bieden cloud-diensten waarmee ze hun business versnellen. Onze public, private & hybrid (Iaas)cloud-diensten zijn wereldwijd beschikbaar via datacenters in Amsterdam, de Verenigde Staten, Australië, Zuid-Afrika, Japan en China.

Next generation cloud-diensten Dimension Data biedt next generation cloud diensten afgestemd op de behoeften van het bedrijfsleven, e-commerce en Saas-leveranciers. Dit zijn cloud-diensten op basis van een network-centric architectuur. Onafhankelijk onderzoek wijst uit dat een aanpak op basis van deze architectuur betrouwbaarder en flexibeler is dan de server-centric aanpak van andere aanbieders. Een architectuur op basis van componenten van A-leveranciers zoals Cisco biedt tevens drie tot zes keer betere prestaties tegen lagere kosten. Zo’n cloud-omgeving is bovendien beter te integreren, configureren, beveiligen en beheren. Ontdek meer over onze cloudoplossingen: www.dimensiondata.com/cloud

www.dimensiondata.com

Gemeente Werkendam: 100% cloud

Recommend Documents