Gemeente Heusden. Meerjaren Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening

Gemeente Heusden Meerjaren Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening 2005-2008

1

1

SAMENVATTING BELEIDSVOORNEMENS..........................................................4 DEEL 2 INLEIDING

2

INLEIDING ....................................................................................................................6 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

BELEIDSPLAN BRANDVEILIGHEID EN HULPVERLENING............................................................................ 6 ONTWIKKELINGEN BIJ DE BRANDWEER .................................................................................................... 6 SAMENHANG VAN BELEID IN DE REGIO ..................................................................................................... 8 VERANTWOORDING VOOR BEROEPSONDERSTEUNING............................................................................... 9 RESULTATEN .......................................................................................................................................... 10

DEEL 3 OPBOUW BELEIDSPLAN 3

OPBOUW BELEIDSPLAN.........................................................................................15 DEEL 4 RISICOBEELD

4

RISICOBEELD ............................................................................................................17 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9

OMGANG MET RISICO’S .......................................................................................................................... 17 BASISGEGEVENS ZORGGEBIED................................................................................................................ 18 BIJZONDERE RISICO’S ............................................................................................................................. 19 BELANGRIJKE ONTWIKKELING RISICOBEELD .......................................................................................... 19 ANALYSE REPRESSIEF OPTREDEN ........................................................................................................... 20 TRENDS ALGEMEEN ................................................................................................................................ 20 PROACTIE EN PREVENTIE ........................................................................................................................ 21 REPRESSIE EN PREPARATIE ..................................................................................................................... 22 NAZORG ................................................................................................................................................. 22

DEEL 5 TAKEN VAN DE BRANDWEER ANNO 2005 5

VEILIGHEIDSKETEN ...............................................................................................24 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

6

BASISZORG EN SPECIALISMEN ................................................................................................................ 25 BELEIDSMATIGE TAKEN: PROACTIE ....................................................................................................... 25 VOORBEREIDENDE TAKEN: PREVENTIE EN PREPARATIE......................................................................... 25 OPERATIONELE TAKEN: BASISZORG, SPECIALISMEN EN RAMPENBESTRIJDING ....................................... 25 ZORGTAKEN: NAZORG (EIGEN PERSONEEL) ........................................................................................... 26 MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID ................................................................................................... 26

PRO-ACTIE..................................................................................................................28 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

7

UITGANGSPUNTEN.................................................................................................................................. 28 INVENTARISEREN EN ANALYSEREN ........................................................................................................ 28 INVENTARISEREN, ANALYSEREN EN ADVISEREN .................................................................................... 30 FORMATIE EN ORGANISATIE ................................................................................................................... 31 CONSEQUENTIES .................................................................................................................................... 31

PREVENTIE.................................................................................................................32 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7

8

UITGANGSPUNTEN.................................................................................................................................. 32 HOOFDACTIVITEITEN.............................................................................................................................. 32 BOUW- EN MILIEUVERGUNNINGEN ........................................................................................................ 33 GEBRUIKSVERGUNNINGEN ..................................................................................................................... 34 VOORLICHTING ...................................................................................................................................... 35 FORMATIE EN ORGANISATIE ................................................................................................................... 36 CONSEQUENTIES .................................................................................................................................... 36

PREPARATIE ..............................................................................................................37 8.1 8.2 8.3 8.4

UITGANGSPUNTEN.................................................................................................................................. 37 KORPSSTERKTE REPRESSIEVE DIENST ..................................................................................................... 39 OPLEIDING REPRESSIEVE DIENST ............................................................................................................ 41 OEFENING VAN DE REPRESSIEVE FUNCTIE .............................................................................................. 42

2

8.5 8.6 8.7 8.8

9

PLANVORMING ....................................................................................................................................... 44 BLUSWATERVOORZIENING ..................................................................................................................... 45 ONDERHOUD MATERIEEL/MATERIAAL .................................................................................................... 46 CONSEQUENTIES .................................................................................................................................... 48

REPRESSIE ..................................................................................................................49 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6

10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5

11 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6

UITGANGSPUNTEN.................................................................................................................................. 49 INZETHISTORIE ....................................................................................................................................... 50 ACTIVITEITEN REPRESSIE ....................................................................................................................... 50 OPSTELLEN EN ONDERHOUDEN VAN PROCEDURES ................................................................................. 55 FORMATIE EN ORGANISATIE ................................................................................................................... 56 CONSEQUENTIES .................................................................................................................................... 56

GROOTSCHALIG OPTREDEN EN RAMPENBESTRIJDING ...........................58 UITGANGSPUNTEN.................................................................................................................................. 58 GROOTSCHALIG REPRESSIEF OPTREDEN ................................................................................................. 59 PLANVORMING RAMPENBESTRIJDING ..................................................................................................... 59 ORGANISATIE EN COÖRDINATIE ............................................................................................................. 60 OPLEIDING EN OEFENING RAMPENBESTRIJDING,..................................................................................... 62

NAZORG.......................................................................................................................64 UITGANGSPUNTEN.................................................................................................................................. 64 SLACHTOFFERZORG, ACTUEEL ZORGNIVEAU.......................................................................................... 64 NAZORG PERSONEEL, ACTUEEL ZORGNIVEAU ........................................................................................ 65 EVALUATIE INCIDENTEN EN ONGEVALLEN, ACTUEEL ZORGNIVEAU ....................................................... 65 FORMATIE EN ORGANISATIE ................................................................................................................... 66 CONSEQUENTIES .................................................................................................................................... 66

DEEL 6 - BESTUUR, MANAGEMENT EN ORGANISATIE 12 12.1 12.2 12.3 12.4

13 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6

BESTUUR, MANAGEMENT EN ORGANISATIE .................................................68 PLAATS VAN DE BRANDWEER IN DE GEMEENTELIJKE ORGANISATIE ....................................................... 68 SAMENWERKING MET DERDEN, ACTUELE SITUATIE ................................................................................ 69 BRANDWEERORGANISATIE ..................................................................................................................... 70 BEHEERSONDERSTEUNING –BELEIDSVERANTWOORDELIJKHEID ............................................................. 75

BEDRIJFSVOERING..................................................................................................77 ACTUELE EN BEOOGDE SITUATIE ORGANISATIE BEDRIJFSVOERING ........................................................ 77 PERSONEEL ............................................................................................................................................ 78 FINANCIËN ............................................................................................................................................. 81 HUISVESTING ......................................................................................................................................... 81 KWALITEITSZORG .................................................................................................................................. 82 CONSEQUENTIES .................................................................................................................................... 83

Deel 7 - IMPLEMENTATIE 14 14.1 14.2 14.3 14.4

15

IMPLEMENTATIE .....................................................................................................85 FORMATIEOVERZICHT BEZOLDIGDE ONDERSTEUNING ............................................................................ 85 FINANCIËLE CONSEQUENTIES ................................................................................................................. 86 VERORDENING BRANDVEILIGHEID EN HULPVERLENING......................................................................... 87 OVERZICHT EN FASERING ACTIES ........................................................................................................... 87

BIJLAGE.......................................................................................................................90

3

1 Samenvatting beleidsvoornemens TEN BEHOEVE VAN DE BESTUURLIJKE BESLUITVORMING IS EEN SAMENVATTING OPGESTELD.

4

2 - Inleiding

5

2 Inleiding 2.1

Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening.

Voor u ligt het beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening van de gemeente Heusden. Dit beleidsplan beschrijft het meerjarige beleid op het gebied van fysieke veiligheid en de ontwikkelingsrichting van de brandweer in het bijzonder. Dit beleidsplan richt zich op de gemeentelijke zorg voor brandveiligheid en hulpverlening. In het plan worden de afspraken die in regionaal verband zijn gemaakt over taken bevoegdheden en verantwoordelijkheden, uitgewerkt voor de brandweerorganisatie van de Gemeente Heusden. Zo neemt de gemeente verantwoordelijkheid voor haar aandeel in de regionale veiligheid zoals dat ook verwacht wordt van de andere gemeenten in de regio. “Samen sterk”, is daarbij het uitgangspunt. In dit beleidsplan wordt inzicht gegeven in de noodzaak, de planning en de financiële gevolgen van een verantwoord integraal beleid op het gebied van brandveiligheid en hulpverlening. Daarbinnen worden de taken en de organisatie van de brandweer aangegeven. Op die manier krijgt de brandweer tevens een plaats binnen de gemeentelijke organisatie. Na het vaststellen kunnen de noodzakelijke verordeningen, zoals de “Verordening Brandveiligheid en Hulpverlening” worden aangepast en vastgesteld. De taken en de organisatie van de brandweer en van andere gemeentelijke onderdelen die werken voor de (brand)veiligheid krijgen dan een formele status op het wenselijke niveau. Hiermee wordt recht gedaan aan een verheldering van de taakverdeling en de verantwoordelijkheden. Het huidige Organisatieplan Brandweer is een beleidsplan opgesteld in november 1999 voor de toen komende vijf jaar na de gemeentelijke herindeling en is o.a. met 75% van de vrijwilligers opgesteld. Bij de vaststelling is aangegeven dat dit plan in 2004 zal worden geactualiseerd. Doordat landelijke ontwikkelingen op het gebied van brandweerzorg en rampenbestrijding, zowel lokaal als regionaal, gevolgen hebben voor de inrichting en het beheer van de gemeentelijke brandweer wordt thans door het uitwerken van dit beleidsplan invulling gegeven aan de opdracht van 1999.

2.2

Ontwikkelingen bij de brandweer

In het beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening van de gemeente Heusden komt een aantal bewegingen samen: • Vertaling van het Project Versterking Brandweer (PVB) naar de gemeente; • De toepassing van de kabinetsstandpunten naar aanleiding van de adviezen van de commissies Oosting (Enschede) en Alders (Volendam); • De organisatie van de samenwerking aan een integraal veiligheidsbeleid in een veiligheidsregio; • De versterking van de samenwerking met gemeentelijke diensten binnen de gemeente (integrale veiligheid) evenals de samenwerking met naburige gemeenten; • Het werken aan klantgerichte organisatie waarin de hulpverlening aan de burger centraal staat; • Het streven naar een doelmatige en doeltreffende organisatie waarin kwaliteitsborging en resultaatgerichtheid de boventoon voeren en prestatie afspraken als managementinstrumenten worden ingezet. De ontwikkelingen in het kader van de Heusdense manier van werken zullen ook zijn weg moeten vinden, voor zover mogelijk gelet vooral ook op de vrijwilligersorganisatie binnen de brandweer.

2.2.1

Project “Versterking Brandweer“

Met als doel de opbouw van de rampbestrijdingsorganisatie te versterken is in 1995 een 6

bestuursovereenkomst gesloten tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken en alle brandweerregio’s waarmee het landelijke Project Versterking Brandweer (PVB) werd gelanceerd. Gericht op de toekomst zijn binnen het PVB referentiekaders ontwikkeld waaraan de verschillende aspecten van de brandweerzorg zouden moeten voldoen. Hierbij opereert de brandweer Heusden lokaal als zelfstandige eenheid en in regionaal verband onder operationele leiding van de veiligheidsregio Brabant Noord. Deze uitgangspunten, de landelijke referentiekaders en de wettelijke regelingen waaraan de brandweer gebonden is, vormen de basis waarop dit beleidsplan is gefundeerd.

2.2.2

Recente ontwikkelingen als gevolg van incidenten

Steeds vaker is in de recente geschiedenis de burger geconfronteerd met de gevolgen van een onveilige samenleving. Steeds meer wenst de burger naast sociale veiligheid ook fysieke veiligheid. Er zit een groot verschil in de risico’s die de maatschappij “bereid” is te accepteren. Dit verschil wordt vooral verklaard door de beïnvloedbaarheid van de risico’s. Bijvoorbeeld, door middel van autorijden neemt men 1000x een dergelijk groot risico, als dat men loopt door naast een chemisch bedrijf te gaan wonen. Toch wordt er met argusogen naar dat chemische bedrijf gekeken, en dus ook naar de overheid als toezichthoudende instantie. Door de toenemende aandacht van de media, mede als gevolg van de rampen in Eindhoven, Enschede , Volendam en de recente gasontploffingen in Den Haag en Rotterdam, worden deze gevoelens vergroot. De volgende tendensen kunnen onderscheiden worden: • Toename van aansprakelijkheidskwesties als gevolg van overheidsoptreden; • De burger als klant wordt steeds kritischer en mondiger, er ontstaat een claimcultuur; • De gemeente opereert meer extern en interactief; • De behoefte aan professionalisering van de hulpverleningsdiensten wordt groter; • De aandacht binnen de veiligheidsketen verschuift steeds meer naar pro-actie, preventie en preparatie.

2.2.3

Integraal veiligheidsbeleid

Dit beleidsplan staat in verband met het gemeentelijk veiligheidsbeleid. De gemeente Heusden echter beschikt niet over een integraal veiligheidsbeleid. Ondanks het feit dat de gemeente niet over een integraal veiligheidsbeleid beschikt worden veiligheidsproblemen integraal opgelost. De gemeente beschikt namelijk over een stuurgroep leefbaarheid waarin veiligheidsproblemen worden besproken. In deze groep nemen verschillende partners deel. De groep signaleert leefbaarheidproblemen die vervolgens besproken en aangepakt worden. De problemen hebben vooral betrekking op de sociale veiligheid. Met betrekking tot de fysieke veiligheid zijn er een aantal landelijke ontwikkelingen namelijk de wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding (Wkr). Op 1 juli 2004 is de Wkr in werking getreden. Daarmee worden na een lange periode van voorbereiding verbeterpunten voor de organisatie van rampenbestrijding, die mede naar aanleiding van rampen uit het recente verleden zijn geformuleerd, wettelijk verankerd. De wet houdt o.a. in dat het gemeentelijke rampenplan voortaan door het college van burgemeester en wethouders wordt vastgesteld en niet meer door de gemeenteraad. De veiligheidsregio is een gebied waarin wordt samengewerkt door verscheidene besturen en diensten ten aanzien van taken op het terrein van brandweerzorg, rampenbeheersing, crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij rampen en handhaving van de openbare orde en veiligheid. In juli 2006 wil het kabinet een aantal zaken geregeld hebben. Om dit bereiken, zal het kabinet nauw samenwerken met de betrokken medeoverheden. Het kabinet zal hierbij lering trekken uit de ervaringen die in de regio’s worden opgedaan bij het bouwen aan de veiligheidsregio’s zoals die er in 2006 uit moet zien. Uitgangspunt is dat de genoemde structuur voor brandweer, GHOR en rampenbeheersing wordt ingevuld in de vorm van verlengd lokaal bestuur. Het kabinet formuleert een basisniveau waaraan regio’s moeten voldoen. Dit niveau is dus

7

verplichtend. In de wijze waarop gemeenten dit niveau vormgeven zijn zij in beginsel vrij, zodat zij maatwerk-oplossingen kunnen kiezen. Hoewel de sociale veiligheid en de (kleine) criminaliteit in deze jaren veel aandacht vragen, is de fysieke veiligheid van mens, dier, milieu en economie een bron van toenemende zorg en aandacht. De risico's die ons bedreigen nemen in aard en omvang toe. Recente incidenten en de bestuurlijke en ambtelijke aanbevelingen met betrekking tot die incidenten bevestigen het belang van die zorg en aandacht. De totstandkoming van dit beleidsplan is een uiting van deze zorg en een manier om deze zorg om te zetten in daden. Zoals blijkt uit het plan wordt daar waar dat mogelijk is de relatie gelegd naar andere partijen die in de fysieke veiligheid een rol spelen, zodat het brandweerbeleid van de gemeente naadloos kan aansluiten bij het beleid op andere terreinen. Alleen vanuit een integrale visie op veiligheid kan een gemeente zelfstandig en in regionale samenwerking beleidsmatig en operationeel optimaal invulling geven aan de verantwoordelijkheid voor de fysieke veiligheid.

2.3

Samenhang van beleid in de regio

Dit beleidsplan wordt gemeentelijk vastgesteld. Elke gemeente is autonoom, maar er kan gemeentelijke brandweerzorg zijn dankzij de samenwerking in regionaal verband. Dat betekent dat het voorliggende beleidsplan als onderdeel van het regionale web van veiligheid, in afstemming met het regionale beleid tot stand is gekomen. Dit plan is een gemeentelijke vertaling van de in regionaal verband gemaakte afspraken. Elke gemeente in de veiligheidsregio Brabant-Noord maakt een beleidsplan op basis van de regionaal gemaakte en geaccordeerde afspraken. Het beleidsplan is opgesteld op de regionale organisatievorm. Bij het opstellen van het beleidsplan is de Regionaal Commandant geconsulteerd. Het afwijken of aanpassen van gemeentelijk vastgesteld beleid behoeft afstemming met de Regionaal Commandant, teneinde de consistentie van regionaal beleid en continuïteit van uitvoering van regionaal beleid te borgen. De brandweer van de gemeente Heusden is operationeel ingedeeld in district 1 en deel west in het gebied van de regionale hulpverleningsdienst. Dat wil zeggen dat de gemeente samenwerkt met de gemeente ’s-Hertogenbosch in kring 1 en met de gemeenten Boxtel, Haaren, ’s-Hertogenbosch, Schijndel, St.Michielsgestel, Sint Oedenrode, Vught in het westelijke deel van de regio. In de regio Brabant-Noord werken de Regionale Brandweer en de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen vanaf 2003 bestuurlijk samen in een gemeenschappelijke regeling, onder de naam Hulpverleningsdienst Brabant-Noord. De gemeente Heusden participeert in deze gemeenschappelijke regeling. Per 1 januari 2005 telt de regio 21 gemeenten.

8

2.4

Verantwoording voor beroepsondersteuning

In het kader van de totstandkoming van het regionale organisatieplan is voor alle gemeenten, aan de hand van de toepassing van aangeleverde gegevens in het kengetallenmodel van Adviesbureau van Dijke (AVD), een globale berekening gemaakt van de beroepsondersteuning die op gemeentelijk niveau benodigd moet zijn voor de uitvoering van de taken op het gebied van brandweerzorg en rampenbestrijding. Het beoogde doel van deze systematiek en het vastleggen van de resultaten kent twee doelen: •

Het creëren van een globaal referentiekader voor gemeentelijke toepassing;

•

Het creëren van een vergelijkingsbeleid binnen de regio en daarmee het creëren van een referentiekader bij de totstandkoming van afspraken over een adequate (kwalitatieve en kwantitatieve) verdeling van beleid- en uitvoerende taken tussen het gemeentelijke en regionale organisatieniveau.

Eén van de basisdocumenten waarop de kengetallensystematiek is gebaseerd is het zogenaamde “blauwe boekje”: een technisch en bestuurlijk geaccepteerde rekenmethodiek voor het vaststellen van de benodigde menskracht voor de diverse taakvelden. Ook het Prevap en de Leidraad Oefenen zijn in het rekenmodel verwerkt. Voor clusters van activiteiten is de benodigde capaciteit primair gerelateerd aan het inwonertal, de mate van aanwezigheid van bedrijven die onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen vallen, de mate van uitbreiding van woonwijken en industrie, en de omvang van de brandweerorganisatie en het materieelbestand. Door het Algemeen Bestuur van de Hulpverleningsdienst Brabant Noord is de nota beroepsondersteuning met de uitkomsten van het rekenmodel vastgesteld en de gemeenten geadviseerd om de uitkomsten met een marge van circa 20 % te hanteren voor het bepalen van de gemeentelijke personele sterkten. 9

De 20% “opslag” wordt veroorzaakt door de zogenaamde PIOFACH elementen. De brandweer betrekt van de gemeentelijke organisatie een aantal diensten. De diensten die hieronder vallen zijn personeelsconsultants, informatisering, facilitair, gebouwenbeheer, financiële consultants en juridische ondersteuning. Deze ondersteuning of consultancy is begroot in een opslagpercentage van 20%. Hiertoe dient door de diverse afdelingen natuurlijk een opgave te worden verstrekt van de te leveren uren.

2.5

Resultaten

In tabel 1 zijn de brongegevens opgenomen. In tabel 2 is door middel van verdeling van fte’s de benodigde uren voor de structurele taakuitvoering opgenomen, uitgaande van een “up-to-date”situatie. Capaciteit voor incidentele activiteiten en capaciteit voor eventuele inhaalslagen op achterstanden zijn niet meegenomen.

10

TABEL BRONGEGEVENS

BBHK AVP

bereikbaarheidkaart aanvalsplan

RBP

rampenbestrijdingsplan

Kengetal

Maatwerk

Kengetal

HV inzetten

84

Maatwerk

206

Kengetal

9

Brandinzetten

Uitrukvoertuigen

Vrijwilligers

75

Bouwverg. Milieuverg, Planvorming procedures procedures BBHK/AVP RBP Maatwerk

3

Inzetten

Kengetal

1

Kazernes

Risicobedrijven

Vinexlokatie

43.183 nee

Brandweerorganisatie

Maatwerk

Heusden

Inwoneraantal

Brongegevens

Gemeentebeeld

97

239

7

22

84

91

4

4

11

Toepassing

1 fte = 1300 werkuren HBO HBO MBO HBO MBO LBO Heusden

0,7 0,7

0,7 1,6 2,3

0,8

2,5 4,6

Actuele situatie

0,2

1,8

1,5

Verschil

0,5

0,5

3,1

Nazorg

Rampenbestr.

Repressie

Preparatie

Preventie

Formatie in fte's

Pro-actie

Basisgegevens

Cumulatief

Management en bedrijfsv.

TABEL BASISGEGEVENS

HBO HBO MBO HBO MBO LBO HBO MBO LBO

1,3

1 1 vrijwillige org

0

0,1 0,1

1,7

1,2 3,3

0,4

4,9

5,4 12

0,5*

0

1,5

5,5*

0,5

0,1

1,8

6,5

1,7

* De voorbereiding op de rampenbestrijding is nauw gerelateerd aan het taakveld brandweerzorg. Een belangrijke functie is weggelegd voor de ambtenaren openbare veiligheid in de regio. De benodigde formatie voor deze functie op gemeentelijk niveau wordt hier in kaart gebracht. In deze tabelis voor de gemeente Heusden 0,5 fte opgenomen in de functie van ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid (deze 0,5 fte is niet vastgelegd in een taakomschrijving, daadwerkelijk is slechts 0,2 fte beschikbaar) De resultaten kunnen met een marge van 20% worden beschouwd omdat in deze berekening rekening is gehouden met de medewerking van consultants aan het brandweerproduct. Bij de berekening van de formatie in fte is uitgegaan van een productiviteitsnormering (aantal netto productieve uren) van 1.300 per jaar.

13

3 Opbouw Beleidsplan Risicobeeld

Deel 4

Taken van de brandweer anno 2005 Deel 5 • • • • • •

Pro-actie Preventie Preparatie Repressie Grootschalig optreden en rampenbestrijding Nazorg

Bestuur, management en organisatie Deel 6 •

Bedrijfsvoering

Implementatie

Deel 7

4 - Risicobeeld

16

RISICOBEELD

3.1

Omgang met risico’s

Het risicobeeld bepaalt de taak waarvoor de brandweer zich gesteld ziet. De samenleving wordt steeds ingewikkelder en er sluipen risico's verbonden aan planologie en techniek binnen. Welke risico's kent de gemeente en hoe gaan we daarmee om? We onderscheiden allereerst basisrisico's: elk doorsnee object en elke weg kan de plaats van een incident worden. Brand in haar standaard verschijningsvorm, een ongeval waarbij technische hulpverlening noodzakelijk is. Uitgangspunt hierbij is dat, branden en ongevallen nooit voor 100% te voorkomen zijn. Deze incidenten vormen voor de brandweer klussen, zoals ze zijn beschreven in de Handleiding Brandweerzorg van het ministerie van Binnenlandse Zaken (mei '92). Het natuurgebied de Loonse en Drunense Duinen vereist een snelle inzet door vierwiel aangedreven voertuigen om bij een bosbrand uitbreiding te voorkomen, de vesting Heusden vereist eveneens een zeer snelle inzet van blusvoertuig(en) omdat door aangebouwde oude panden een zeer snelle branduitbreiding kan doen ontstaan. Het uitgangspunt voor de brandweer is dat de gemeente zelf deze basisrisico's voor haar eigen werkgebied afdekt. Daarnaast kent de regio een reeks bijzondere risico's, veelal verbonden aan bijzondere objecten of infrastructuren. Deze kunnen worden getroffen door incidenten die bijzonder zijn in aard en/of omvang en daardoor voor de brandweer een bijzondere klus vormen. Doorgaans zijn deze bijzondere klussen gemeenteoverstijgend en worden ze in samenwerking aangepakt. De bereidheid tot samenwerking, die hiervoor nodig is, is in onze regio erg groot. Deze bijzondere klussen moeten echter ook door de gemeente multidisciplinair worden aangepakt. Bij een bijzondere klus zal er al snel ondersteuning nodig zijn vanuit het ambtelijke apparaat. Zelfs bij normale klussen kan dit al voorkomen (denk aan opvang van mensen die niet meer naar een woning terug kunnen keren). Zowel de basisrisico's als de bijzondere industriële risico's zijn geïnventariseerd. Het risicobeeld is van groot belang, het is het fundament onder het brandweerbeleidsplan. Het risicobeeld geeft inzicht in de opgave waar de brandweer voor staat. Hieronder is het beeld voor de gemeente aangegeven (daarnaast bestaat er uiteraard ook een gezamenlijk-/regionaal risicobeeld). De in de regio opererende brandweren zijn toegerust op de normaal te beoordelen risico’s. Hierbij is uitgegaan van beschikbaarheid personeel (vrijwilligers) en middelen in relatie tot beschikbare financiële middelen. Extremen zullen ook de brandweer kunnen verrassen bij hun optreden.

17

3.2

Basisgegevens zorggebied

Het zorggebied van de gemeentelijke brandweerkorpsen is op veel plaatsen niet langer meer het grondgebied van de gemeente waar het brandweerkorps is gevestigd. Gemeentegrenzen zijn niet meer bepalend voor het eerstelijns optreden van de brandweer. Centraal in deze staat de effectiviteit van de hulpverlening; de burger moet zo snel en zo goed mogelijk geholpen worden. Echter door de indeling van de gemeente Heusden, drie hoofdkernen met van oudsher drie brandweerposten wijkt het verzorgingsgebied van onze brandweer niet af van het grondgebied van de gemeente. Door berekening volgend uit het project Versterking Brandweer is aangetoond dat deze structuur voor brandweer Heusden de juiste is. Dit betekent dat externen alleen in de gemeente optreden bij bijstand. Omdat de brandweer Heusden in het repressieve deel geheel is opgebouwd uit vrijwilligers zijn gelet op opkomsttijden en uitruktijden drie posten noodzakelijk. De handleiding brandweerzorg geeft namelijk normtijden voor opkomsttijden voor hulpverleners. Deze opkomsttijden moeten binnen redelijke grenzen worden gerespecteerd. De operationele leiding door officieren van dienst wordt door beroeps en vrijwilligers ingevuld en moeten gelet op hun opkomst en uitruktijd daarom in de gemeente Heusden woonachtig zijn. De basisgegevens van de gemeente en het zorggebied per 1 januari 2005 zijn: ONDERWERP

HEUSDEN

ONTWIKKELING

/BIJZONDERHEDEN aantal inwoners

43.183

oppervlakte

16365

aantal woningen

8236

gemeentelijke weg

439 km.

provinciale weg

+/- 5,5 km

autosnelweg

+/- 10,6 km

Waterweg

+/- 9,1 km

Totale lengte van de rijbanen

18

3.3

Bijzondere risico’s

De gemeente resp. het zorggebied biedt plaats aan de volgende bijzondere objecten: TYPE

AANTAL

ONTWIKKELING/BIJZONDERHEDEN

Hotels/conferentieoord

6

Musea

4

Bejaarden-/verpleegtehuis

3

Gezinsvervangende tehuizen

10

Bar/discotheek

15

Theater

1

Kerken/gebedshuizen

9

Scholen

21

Historische kern

1

Monumenten

334

Sportaccommodaties

15

Chemische industrie

2

Kon.Sanders

Natuurgebied

1

Loonse en Drunense Duinen

Campings, aantal/plaatsen

3

Kleinschalig

Pretpark

1

LPG stations

3

Markten

5

3.4

(waaronder een Abdij), en een prot. Chr. slaapgebouw

Deze worden kleinschaliger

steeds

Vesting Heusden

(3 reguliere en 2 jaarlijks terugkerende evenementen)

Belangrijke ontwikkeling risicobeeld

Binnen het gemeentelijke beleid worden een aantal ontwikkelingen gesignaleerd, die voor de brandweer van belang zijn. Elk van deze ontwikkelingen heeft invloed op de opgave waar de brandweer voor staat. Op de risico's, op de sterkte, op de inspanningen voor pro-actie, preventie en preparatie, op de managementinspanning. a. actualisatie bestemmingsplannen b. wegenaanleg (Parklaan) c. uitbreiding wonen (Venne West) d. ontwikkelingen Land van Ooit e. centrumplannen Drunen en Vlijmen f. aanleg industrieterrein (’t Hoog), revitalisering bedrijfsterreinen g. structuurvisie Heusden h. verkeersremmende maatregelen (Verkeersplan) i. uitbreiding risico-opleverende objecten, bestemmingswijziging objecten

19

3.5

Analyse repressief optreden

De belangrijkste gegevens omtrent het repressief optreden zijn: 2000

2001

2002

2003

Klein

123

149

97

200

middel

4

AARD

brand

Groot hulpverlening

Spoed

1 1

3

83

69

84

65

92

81

108

129

302

300

289

398

Geen spoed * (betaalde) dienstverlening loos alarm bijstand geleverd totaal aantal uitrukken bijstand gevraagd *Hierin is de maatschappelijke taak van de brandweer niet meegenomen. Uit deze gegevens kan in het kort het volgende worden geconcludeerd:

3.6

Trends algemeen

Een constatering van de begin jaren 2000 is aanvankelijk een constant aantal alarmeringen. In het jaar 2003 is het aantal alarmeringen toegenomen met 30 %. Opvallend daarbij is de toename van het aantal kleine branden (papierbakken, containers, speeltoestellen, hooibalen e.d.) waarvan het overgrote deel te wijten is aan de kleine criminaliteit: vandalisme. Tegelijkertijd concluderen we dat in deze periode een belangrijk deel werd ingenomen door een aantal technische hulpverleningen. Hierin is helaas nog geen differentiatie naar spoedeisend en niet of minder spoedeisend opgenomen. Onder spoedeisende technische hulpverlening wordt in dit verband verstaan: 1. Ongevallen met beknelling; 2. Waterongevallen; 3. Ongevallen met gevaarlijke stoffen. Ten aanzien van het tweede punt. De taak van de brandweer is door landelijke en regionale ontwikkelingen en daardoor gemeentelijke besluitvorming hierover verschoven naar het optreden op het water in plaats van in het water. Middels onder andere dit beleidstuk komt de duiktaak van de brandweerpost Heusden te vervallen. Hiervoor in de plaats is het optreden op het water gekomen, een functionele boot wordt daarom in 2004/2005 aangeschaft. Ten aanzien van het derde punt, onder spoedeisende technische hulpverleningen, ongevallen met gevaarlijke stoffen is het in dit kader zinnig te vermelden dat het aantal branden waarbij asbesthoudende stoffen vrijkomt toeneemt.

20

Onder niet of minder spoedeisende hulpverleningen wordt in dit verband verstaan: • reinigen wegdek na ongeval of anderszins; • hulp bij storm- en waterschade; • buitensluiting; • liftopsluiting. De operationele samenwerking met de andere hulpverleningsdiensten als politie en GGD is zeer goed, evenals met het in de gemeente aanwezige bergingsbedrijf.

3.7

Proactie en preventie

Loze meldingen Voorop staat dat loze meldingen als zodanig niet voorkomen. Iedere melding heeft een oorzaak. Daarom wordt in dit kader onder loos verstaan: alle meldingen waarbij bij aankomst door de brandweer geen inzet meer nodig is. Veel van deze meldingen zijn afkomstig van automatische brandmeldinstallaties. Dientengevolge moeten de inrichtingen waar automatische brandmeldinstallaties worden voorgeschreven tevens worden voorzien van een sleutelkluis bij de brandweeringang. Hiermee kan de brandweer (met gebruikmaking van een moedersleutel) het pand te allen tijde betreden. Om het aantal loze meldingen te verminderen worden bedrijven en/of instellingen na herhaaldelijke loze meldingen benaderd. Indien aantoonbaar is dat een melding het gevolg is van onoplettendheid of nalatigheid van het bedrijf of de instelling wordt dit kenbaar gemaakt aan de eigenaar of hoogst leidinggevende van het bedrijf of instelling. Daarbij wordt de eigenaar of hoogst leidinggevende geattendeerd op het feit dat bij herhaling de gemaakte kosten ten laste komen van het bedrijf of instelling. Er is behoefte om bedrijven en/of instellingen die zijn voorzien van een brandmeldinstallatie beter te begeleiden. Op het gebied van voorlichting zal hiervoor een extra inspanning moeten worden geleverd. Wellicht kan het aantal uitrukken hierdoor worden verminderd. Weersomstandigheden Een variabele factor in het aantal branden is het aandeel van bos-, heide- en ruigtebranden. Deze branden zijn vaak het logische gevolg van de weersomstandigheden. Evenzo zijn extreme weersomstandigheden de oorzaak van hulpverleningen als wateroverlast en stormschade. Weersomstandigheden kunnen daardoor voor een onvoorspelbare toename van het aantal alarmeringen zorgen. Gezien de maatschappelijke inbedding van de brandweer, is de brandweer een visitekaartje voor de Gemeente Heusden in extreme situaties.

21

3.8

Repressie en preparatie

Bestrijding van de diverse incidenten heeft tot op heden adequaat kunnen plaatsvinden. Het materieel dat de brandweer tot haar beschikking heeft is afgestemd op de uit te voeren taak. De brandweer heeft daarvoor de beschikking over: • 3 eerste uitrukvoertuigen • 3 personeelmaterieelvoertuigen • 3 blusvoertuigen 2e lijns • 3 aanhangers voor vervoer hulpverleningsgereedschappen. Het opleidingsniveau van het repressief optredend brandweerpersoneel is voldoende. Door landelijke introductie van Richtlijnen zal bij voortduring aandacht moeten worden besteed aan opleiding en bijscholing. De richtlijnen die landelijk worden geïntroduceerd hebben de status van minimale kwaliteitsvereisten. Mocht er zich een ongeval voordoen, wordt de brandweer getoetst aan de hand van de richtlijnen. Voor de periode van 2005 tot 2008 wordt de verdere implementatie van de Leidraad Oefenen uitgewerkt. De belangrijkste bottleneck hierbij is het gebrek aan een kwaliteitssysteem en de mankracht om dit administratief in te vullen en te begeleiden.

3.9

Nazorg

Onder nazorg wordt verstaan alles wat nodig is om zo snel mogelijk terug te keren naar de normale verhoudingen. Volgens het Nederlands woordenboek wordt onder nazorg verstaan “controle op en begeleiding van”. Het totale traject van zorg voor houdt meer in dan het woordje nazorg doet vermoeden. Het is de voorzorg, de zorg tijdens en de nazorg die het gehele traject bestrijken. Salvage Nazorg van gedupeerden in geval van brand wordt verzorgd door de, verzekeringsmaatschappijen ingestelde overkoepelende organisatie Salvage. Deze organisatie zorgt ervoor dat het belang van de gedupeerden wordt behartigd; schade wordt zo snel mogelijk hersteld en indien nodig wordt vervangende huisvesting geregeld. De kans bestaat dat de gedupeerden niet verzekerd zijn. Bijvoorbeeld vanwege een al dan niet illegale bewoning of buitenlandse afkomst. Op zo’n moment moet de gemeente de nazorg opnemen. In zo’n geval zal het proces opvang en verzorging moeten worden opgestart Eerste opvang en daarna Een allereerste opvang wordt doorgaans verzorgd door het brandweerpersoneel. Zij zijn, naast de politie en/of ambulancepersoneel het eerste aanspreekpunt. Bij brand- en ongevalbestrijding is daar een taak weggelegd voor brandweerpersoneel. In dit licht zal bezien moeten worden hoe de betrokkenheid van de brandweer bij dit onderwerp geoptimaliseerd kan worden. Vooral de opeenstapeling van ervaringen van brandweermensen, inclusief de ervaringen in de privé-sfeer, leidt tot bijzondere aandacht. De consequenties van deze gegevens zullen uitvoerig bij de betreffende hoofdstukken worden behandeld.

22

4 - Taken van de brandweer anno 2005

23

5 Veiligheidsketen De gemeentelijke taakstelling voor de brandweerzorg is op hoofdlijnen wettelijk vastgelegd1. In dit beleidsplan wordt omschreven hoe deze taak wordt uitgewerkt. De taken op het gebied van brandweerzorg en rampenbestrijding kunnen worden uitgesplitst in vijf schakels van de veiligheidsketen: proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg. In dit beleidsplan wordt aan deze onderwerpen inhoud gegeven. Aangegeven wordt wat de benodigde structurele capaciteit is voor elke taak en wat de benodigde incidentele capaciteit is om een eventuele inhaalslag op een bepaald taakveld te kunnen bewerkstelligen. In hoofdstuk 14 (implementatie) wordt beschreven wie invulling gaat geven aan deze taken. De veiligheidsketen is het model dat door brandweren in Nederland vaak gebruikt wordt. Deze keten bevat op hoofdlijnen de taken van de brandweer en bestaat uit een aantal, dat onderling verbonden zijn. Onderstaand volgt een beschrijving van de afzonderlijke schakels. Pro-actie

het structureel voorkomen van onveiligheid. Dit geschiedt door vanuit veiligheidsoptiek invloed uit te oefenen op het maken van ruimtelijke plannen.

Preventie

het voorkomen van directe oorzaken van onveiligheid en het beperken van de gevolgen ervan door het doorvoeren van preventieve maatregelen in een bepaald gebied, bijvoorbeeld aan vergunningen voorwaarden verbinden met het oog op veiligheid.

Preparatie de daadwerkelijke voorbereiding op de bestrijding van mogelijke aantasting van de veiligheid, zoals het opstellen van en het oefenen met aanvals- en rampenplannen. Repressie de bestrijding van onveiligheid en de verlening van hulp in acute noodsituaties door de daadwerkelijke inzet van brandweer, politie en andere hulpverlenings -diensten. Nazorg

alles wat nodig is om zo snel mogelijk terug te keren naar de normale verhoudingen, door bijvoorbeeld opvang van slachtoffers en hulp bij de afwikkeling van schadeclaims. Tevens behoort evaluatie van de preparatie en repressie tot de nazorg, zodat deze verder verbeterd kunnen worden.

Het is belangrijk dat de brandweer goed voorbereid is op de taakuitoefening van alle bovengenoemde schakels. De keten is immers zo sterk als de zwakste schakel. Vooral aan de voorkant (op de schakels proactie en preventie) is een forse inzet (structureel en incidenteel) noodzakelijk om de keten op de gewenste sterkte te krijgen en te houden.

1

Wet Rampen en Zware Ongevallen en Brandweerwet 1985

24

5.1

Basiszorg en specialismen

In dit beleidsplan wordt naast de veiligheidsketen tevens gesproken over basiszorg, specialismen en de bijdrage aan de rampenbestrijding. • Basiszorg is de zorg voor de dagelijkse klussen in het zorggebied; • Specialismen zijn bijzondere brandweertaken die regionaal zijn verdeeld; • Rampenbestrijding behoort strikt genomen tot de basiszorg, maar wordt specifiek vermeld omdat de brandweer zich hierop intergemeentelijk c.q. regionaal moet voorbereiden. De brandweer van de gemeente Heusden dekt de basiszorg in de gemeente, op alle terreinen (pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg). Met betrekking tot de repressieve dekking wordt het korps (eventueel alleen voor dekking bij grootschalige incidenten) bijgestaan door omliggende gemeenten. Indien in het kader van grootschalig optreden de gemeentelijke capaciteit elders wordt ingezet dan wordt, conform de regionaal vastgestelde opschalingprocedures, de dekking in de gemeente bewaakt en georganiseerd vanuit de Gemeenschappelijke Meld Centrale (GMC).

5.2

Beleidsmatige taken: Proactie

Dimensioneren van de brandweer geschiedt sinds het begin van de jaren negentig op basis van de noodzaak van repressieve voorzieningen in een gemeente (operationele hulpverlening), gekoppeld aan de gemeentelijke bebouwing. Afhankelijk van de soort gebouwen en/of inrichtingen dient de brandweer bepaalde opkomsttijden te (kunnen) realiseren. Inmiddels wordt breed onderkend dat de brandweer vanwege haar specifieke kennis op het gebied van fysieke veiligheid voor het gemeentebestuur en andere ambtelijke partijen niet alleen gesprekspartner behoort te zijn op het gebied van operationele hulpverlening, maar tevens op het gebied van integrale veiligheid. Ook de rijksoverheid heeft onderkend dat integrale veiligheid een belangrijk speerpunt van de fysieke veiligheid is. Er is een besluit vastgesteld wat specifiek over externe veiligheid gaat (Besluit Externe Veiligheid Bevi 27 oktober 2004). Dit besluit is onder gebracht in de Wet Milieubeheer, terwijl de taken die een uitvloeisel zijn van dit besluit, in principe het eerste betrekking hebben op ruimtelijke ordening. In paragraaf 6 wordt het takenpakket op het gebied van pro-actie voor de brandweer van de gemeente Heusden behandeld.

5.3

Voorbereidende taken: Preventie en Preparatie

Preventie en preparatie zijn voor de brandweer in het verleden voornamelijk bijproducten geweest. Bijproducten ten behoeve van de repressie. Met preventieadviezen wordt de veiligheid van een object of gebouw verhoogd, uitgaande van een bepaalde functie van een gebouw. Brandveiligheid dient daarbij te worden beschouwd als vanzelfsprekend ter ondersteuning van de functie van het object, niet als “eisenpakket van de brandweer”. Datzelfde geldt voor de preparatie. Preparatie omvat het totaal van activiteiten dat noodzakelijk is om de brandweer (mensen en middelen) te kunnen laten functioneren. De landelijke trend is dat de brandweer er naar streeft om zowel preventie als preparatie te ontwikkelen tot volwaardige veiligheidsproducten waarmee wordt voorzien in belangrijke input voor de repressie, maar ook een bijdrage wordt geleverd aan de veiligheid in het algemeen. Ook de brandweer in de gemeente Heusden volgt dit streven. In paragraaf 7 en 8 wordt nader ingegaan op de taakvelden preventie en preparatie.

5.4

Operationele taken: Basiszorg, specialismen en rampenbestrijding

De brandweer van de gemeente Heusden dekt de operationele brandweerzorg in de gemeente 25

op alle terreinen. Wat betreft de repressieve dekking wordt het korps bijgestaan door omliggende gemeenten, op basis van wederkerigheid. De rampenbestrijding behoort tot de basiszorg, maar wordt in samenwerking met de omliggende gemeenten in de regio uitgevoerd. In het kader van het grootschalige optreden levert Heusden maximaal het gemeentelijke materieel en personeel. De bijdrage aan de brandweercompagnie omvat doorgaans één tankautospuit met standaard bezetting. Daarnaast levert brandweer Heusden, op dit moment, een drietal opgeleide en geoefende officieren voor de functie van pelotonscommandant, compagniescommandant en staffunctionaris verbindingen in het commando rampterrein (CoRT) . In Heusden (post Vlijmen) is een meetploeg beschikbaar, die regionaal ingezet kan worden. Bovendien vervullen personeelsleden van de gemeente Heusden eveneens functies in het kader van incidentbestrijding (grootschalig optreden) zoals: hoofd sectie Bestuur en Secretariaat, hoofd sectie CRAS, hoofd sectie Opvang en Verzorging, hoofd sectie CRIB en contactpersoon in de sectie etc. In paragraaf 9 en 10 wordt nader ingegaan op de operationele taken.

5.5

Zorgtaken: Nazorg (eigen personeel)

De brandweer treedt op onder stressvolle omstandigheden. Stress en emoties treffen zowel de omstandigheden en mensen waaraan hulp wordt verleend als het eigen personeel. Hierop dient adequaat te worden gereageerd. Daarnaast bestaat nazorg ook uit het “leren van ervaringen”. Door een structurele evaluatiesystematiek worden lessen teruggekoppeld naar eerdere schakels in de veiligheidsketen. In paragraaf 11 wordt aangegeven hoe het taakgebied nazorg bij de brandweer wordt vormgegeven.

5.6

Maatschappelijke betrokkenheid

Naast de brandweertechnische taken in enge zin heeft de brandweer een bredere rol in de samenleving. Vanuit haar maatschappelijke betrokkenheid levert de brandweer zichtbare en minder zichtbare diensten aan de gemeenschap: Enkele voorbeelden hiervan zijn: • Wacht en bewakingsdiensten bij evenementen zoals circus, vuurwerk, voorstellingen e.d.; • Activiteiten van de brandweer voor de Nederlandse Brandwonden stichting o.a. jaarlijkse collecte; • Het openstellen van de kazerne, het instructie- c.q. vergaderlokaal voor cursussen en vergaderingen; • Diverse hand en spandiensten voor de gemeente als het verwijderen van obstakels; • Bezoek aan de kazerne door scholen en instellingen; • Diverse activiteiten voor het kindervakantiewerk; • Deelname aan de truckerrit voor gehandicapten • Assisteren bij de intocht van sinterklaas

26

Maatschappelijke activiteiten hebben meerdere belangen. Voor de brandweer is het deelnemen aan dergelijke activiteiten een mogelijkheid zichzelf te profileren en bekendheid te genereren met de brandweer. Een dergelijk draagvlak is onontbeerlijk voor een brandweer, zeker wanneer het overgrote deel van het repressieve personeel vrijwillig is. Deze maatschappelijke taken zijn niet direct in geld te vertalen. De brandweer opereert daarin als vrijwillige organisatie. Wel wordt gebruik gemaakt van beschikbaar materieel. De brandweer zal het zakelijke belang als uitgangspunt hanteren bij afwegingen over deelname aan maatschappelijke activiteiten.

27

6 PRO-ACTIE Proactie

6.1

Proactie is het structureel voorkomen van onveiligheid, bijvoorbeeld door vanuit veiligheidsoptiek invloed uit te oefenen op het maken van ruimtelijke plannen.

Uitgangspunten

Pro-actie is de eerste stap in de veiligheidsketen. Bij pro-actie gaat het erom, ervoor te zorgen dat vooral beleidsmatige beslissingen op het terrein van ruimtelijke ordening, infrastructuur, industrie en evenementen al vanaf de voorbereiding ook worden beïnvloed door overwegingen van openbare veiligheid. Succesvolle pro-actie leidt ertoe dat een risico zich feitelijk niet voor gaat doen. Risico’s die niet (volledig) via pro-actie worden gedekt vragen aandacht – en doorgaans meer kosten – in de volgende stappen van de veiligheidsketen. De tendens in de maatschappij is dat meer dan voorheen de nadruk komt te liggen op pro-actie. Dit wordt mede ingegeven door de lessen die zijn getrokken uit de incidenten die zich in 2000 en 2001 afspeelden in Enschede en Volendam. Overwegingen van brandveiligheid worden steeds vaker meegenomen bij de voorbereiding en uitwerking van voornemens op het gebied van ruimtelijke ordening en infrastructuur. Voor het instandhouden van een adequate zorg met betrekking tot het voorkomen, beperken en bestrijden van risico’s is het noodzakelijk dat de brandweer optimaal wordt betrokken bij veiligheidsvraagstukken. Deze pro-actieve betrokkenheid uit zich in een diversiteit van beleidsadviserende en uitvoerende taken. Bij deze adviserende taak is het belangrijk dat de brandweer op basis van haar expertise wordt betrokken bij de afwegingen over het al dan niet accepteren van fysieke veiligheidsrisico’s. Naast de adviserende taak dient zorg te worden gedragen voor een duidelijk en actueel beeld van de risico’s in het verzorgingsgebied op basis van periodieke inventarisatie en analyse. Deze inzichten vormen immers de basis voor het dimensioneren van de brandweer. Beide taken worden hieronder nader omschreven.

6.2

Inventariseren en analyseren

De basis voor het dimensioneren van de brandweer, en voor het kunnen adviseren bij ontwikkelingen in de gemeente, wordt gevormd door het beschikbaar hebben van een actueel inzicht in de aanwezige risico’s in de gemeente. Hiertoe dient een eenmalige grondige inventarisatie van de brandveiligheidsrisico’s uitgevoerd te worden. Vervolgens wordt deze inventarisatie periodiek geactualiseerd. De resultaten van de inventarisatie vormen de input voor de risicoanalyse. Naast de inventarisatie en analyse van de risico’s behoort het uitvoeren van een zorgnormonderzoek en het opstellen van een dekkingsplan tot het taakveld pro-actie. Ook voor deze rapportages geldt dat een eenmaal opgesteld plan vervolgens periodiek geactualiseerd dient te worden.

28

6.2.1

Adviseren

De inzet van pro-actie dient om risico’s vooraf te elimineren of te verkleinen. Voorbeelden van onderwerpen en werkvelden waarbij inbreng van de brandweer van belang is, zijn: De ruimtelijke ordening (bebouwingswijze, infrastructuur, bereikbaarheid bij calamiteiten, bluswatervoorziening); De verkeersveiligheid (weg, water, spoor en lucht), met aandacht voor gevaarlijke knooppunten en routes en wat daarlangs getransporteerd wordt (domino-effecten); De afweging voor het al dan niet toestaan van risicovolle activiteiten en grootschalige evenementen (grote discotheken, tentfeesten etc.); Het aantrekken van industrie, de ontwikkeling van industrieterreinen, maar ook de wijziging in het gebruik van industrieterrein en –opstallen; De (kwetsbare) infrastructuur van de energievoorziening om in geval van calamiteiten de hulpverlening te kunnen starten, te kunnen coördineren en te kunnen continueren (levering van elektriciteit, gas en brandstof). Onderkend wordt dat brandveiligheidsbelangen kunnen conflicteren met andere belangen. Daarbij dient niet alleen te worden gedacht aan bijvoorbeeld sociale en economische belangen, maar ook aan conflicterende belangen binnen het beleidsterrein veiligheid. Een duidelijk voorbeeld hiervan vormt de vorming van 30-km-zones binnen bebouwd gebied en 60-km-zones in buitengebied, de instelling van autoluwe gebieden en de aanleg van rotondes en andere fysieke snelheidsremmers in het kader van de bevordering van de verkeersveiligheid. Deze maatregelen leiden tot minder gewonden en doden in het verkeer, maar ook tot langere opkomsttijden voor de brandweer, ambulance en politie. Om weloverwogen integraal tot veiligheidsbeleid te kunnen komen is het vereist dat de actoren die zich bezig houden met veiligheid op basis van hun specifieke kennis en inzicht betrokken zijn bij de beleidsvoorbereiding en beleidsadvisering aan de bestuurlijk verantwoordelijken. De inbreng van de brandweer is daarbij onontbeerlijk. Het bestuur moet namelijk weloverwogen beslissingen kunnen nemen. Daartoe moet zij alle aspecten kennen en kunnen afwegen. De medewerkers die betrokken zijn bij dit taakveld dienen een adequate scholing te hebben gehad om op dit taakgebied voldoende kennis te hebben ontwikkeld. In één van de actiepunten van de commissie Alders (Nieuwjaarbrand Volendam) wordt ook aangegeven dat het op peil brengen van expertise en capaciteit een actiepunt is voor de gemeenten. In het landelijke project Versterking Pro-actie, Preventie en Planvorming wordt nader aandacht besteed aan de gemeentelijke taken op het gebied van pro-actie. Pro-actie is een vak, een deskundigheid. Om goede pro-actie te kunnen bedrijven dient de brandweer te kunnen beschikken over daarvoor opgeleid personeel. De pro-actie medewerkers dienen in staat te zijn om potentiële risico’s en effecten in te kunnen schatten. Het beschikken over dat inzicht vereist minimaal een HBO werk- en denkniveau. Het is wenselijk dat pro-actie functionarissen beschikken over een vakgerichte opleiding. Naast het beschikken over gekwalificeerde medewerkers is het van belang dat de inbreng van de brandweer geborgd is en niet afhankelijk wordt van toevalligheden of persoonlijke relaties. De rol van de brandweer dient hierbij formeel vastgelegd te worden.

29

6.3 6.3.1

Inventariseren, analyseren en adviseren Actueel zorgniveau

Momenteel is de proactieve rol van de brandweer niet geformaliseerd. De beleidsmatige advisering op het gebied van fysieke veiligheid door de brandweer bij de ontwikkeling van plannen in het kader van infrastructuur, bebouwing, grootschalige industrie gebeurt nu nog incidenteel. Waarbij een rol is weggelegd voor de beleidsmedewerker proactie/preventie. Waardoor er ook geen “traditie” ontstaat binnen het gemeentelijke apparaat. De interne ketenpartners (ruimtelijke ordening, CCT en Milieu wennen dus niet aan het fenomeen pro-actie door de brandweer). Nadrukkelijk wordt beoogd hier een structurele invulling aan te geven hier is een rol weggelegd voor de beleidsmedewerker proactie/preventie. De brandweer stuit op twee problemen: 1. het niet vastgelegd zijn van de structurele rol van de brandweer 2. het gebrek aan voldoende capaciteit bij de brandweer.

6.3.2

Beoogd zorgniveau

Integraal werken start bij de brandweer op proactief niveau. Het actief (proactief) meedenken met planontwikkeling in de ruimste zin als het gaat over (bedrijfs)terreinen, woningbouw en aanleg van wegen vooral in relatie tot bereikbaarheid, bluswatervoorziening en beheersbaarheid bij brand. Onderwerpen die aandacht behoeven zijn: a. wegenaanleg (Parklaan) b. uitbreiding wonen (Venne West) c. ontwikkelingen Land van Ooit d. centrumplannen Drunen en Vlijmen e. aanleg industrieterrein (’t Hoog), revitalisering bedrijfsterreinen f. structuurvisie Heusden g. verkeersremmende maatregelen (Verkeersplan) h. uitbreiding risico-opleverende objecten, bestemmingswijziging objecten i. actualisatie bestemmingsplannen j. meewerken aan het opstellen van een extern veiligheidsbeleid door Milieu en Handhaving k. Het invullen van het provinciale Risico Informatie systeem. Het is noodzakelijk dat pro-actie een voldoende plaats krijgt binnen de gemeentelijke planvorming. In het kader van integraal veiligheidsbeleid zal de brandweer zich sterk maken om structureel betrokken te worden bij voorbereidingen op het gebied van planning en beheer van wijken, industrieterreinen en bestemmingsplannen. Ook op het gebied van verkeerscirculatieplannen dient de brandweer als gesprekspartner te worden betrokken. De brandweer wil zich mede door dit veiligheidsbeleid profileren binnen de ambtelijke organisatie. Het Regionaal Dekkingsplan Brandweerzorg voor Brabant-Noord is enkele jaren geleden gemaakt en wordt door de hulpverleningsdienst beheerd. Momenteel wordt gewerkt aan een actualisatie van het plan op basis van gemeentelijke gegevensbestanden. Het plan beschrijft de mate waarin aan de repressieve brandweertaken invulling kan worden gegeven, evenals welke mogelijkheden voor verbetering kunnen worden uitgewerkt. Door het Algemeen Bestuur is bepaald dat het plan periodiek wordt geactualiseerd (eens per 1 a 2 jaar). Hierbij moet dan ook gemeentelijk het zorgnormenonderzoek worden betrokken.

30

6.4 6.4.1

Formatie en organisatie Structurele inspanning

Met de beschikbare gegevens is door middel van kengetallen berekend dat de werklast op 0,7 fte op HBO niveau moet worden begroot om een adequate invulling van de proactie taak te kunnen bewerkstelligen. De gegevens hebben betrekking op het inwonertal, risicobedrijven, brandweerorganisatie, repressieve inzetten, bouwvergunning procedures, milieuvergunning procedures en planvorming van de gemeente Heusden. Toepassing

Formatie in fte's

1 fte = 1300 werkuren

Pro-actie

Basisgegevens

HBO

Heusden

0,7 0,7

Actuele situatie

0,2

Verschil met huidige situatie

0,5

6.5

Consequenties

Bij het handhaven van de huidige 0,2 fte zal geen proactiebeleid (in deze) ontwikkeld kunnen worden en zal er geen volledige integrale advisering op het gebied van proactie plaats vinden. Er zal dan slechts op incidenten gereageerd kunnen worden. Bovendien loopt de Gemeente Heusden het risico dat er achteraf zaken gerepareerd moeten worden tegen een hogere kostprijs dan dat in eerste instantie benodigd zou zijn. Bovendien zal dan achteraf de schade maar indien nog mogelijk (het niet voldoen aan voorschriften o.d.) moeten worden hersteld.

31

7 PREVENTIE Preventie

7.1

Preventie is het voorkomen van directe oorzaken van onveiligheid en het beperken van de gevolgen ervan door het doorvoeren van preventieve maatregelen in een bepaald gebied, bijvoorbeeld het verbinden van voorwaarden aan vergunningen met het oog op veiligheid

Uitgangspunten

Op de schakel pro-actie volgt preventie. Preventie is een brandweertechnisch traject dat loopt van ontwerp tot en met oplevering en gebruik van een object. Het doel van preventie is het voorkomen van ongevallen en het verminderen van de schade voor mensen, milieu en economie bij incidenten door van tevoren mogelijke risico’s te beperken. De wet- en regelgeving geeft een sterke basis voor preventievoorschriften. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor het totale brandpreventietraject.

7.2

Hoofdactiviteiten

De taken op het gebied van preventie zijn te onderscheiden in drie hoofdactiviteiten: • Bouwen en verbouwen; • Milieubeheer; • Gebruik (gebouwen), tijdelijke bouwsels/evenementen. De rol van de brandweer bij het beoordelen van het bouwen en gebruiken van objecten komt voort uit de Brandweerwet 1985, waarin gesproken wordt over het voorkomen van brand en ongevallen bij brand. Preventie is van groot belang voor de burger. Echter ook de veiligheid van het brandweerpersoneel is in het geding: brandonveilige objecten zijn doorgaans ook onveilig bij het redden en blussen. De betrokkenheid van de brandweer bij de advisering over en de uitvoering van brandveiligheidsmaatregelen is daarom om meer redenen gewenst, waarbij het waarborgen van de eigen veiligheid van het brandweerpersoneel belangrijk is. De brandweer kent daarnaast als geen ander haar repressieve mogelijkheden en is in staat om een goede afweging te maken tussen noodzakelijke en mogelijke preventieve maatregelen en de eigen repressieve mogelijkheden. Daarnaast is het de brandweer die bij repressieve inzetten geregeld geconfronteerd wordt met onvolkomenheden in de veiligheid. Deze kennis en ervaring, die vooral bij de brandweer aanwezig is, dient benut te worden om de veiligheid te optimaliseren. De overheid hanteert een aantal instrumenten om grip te krijgen op onder andere de veiligheid in de samenleving. Voor brandveiligheid of breder, fysieke veiligheid zijn de volgende instrumenten relevant. De milieuvergunning Deze vergunning biedt de mogelijkheid om vooral de gevolgen van een bedrijfsproces van de inrichting naar de omgeving te regelen. De milieuvergunning wordt gebaseerd op de Wet Milieubeheer. De bouwvergunning Deze vergunning biedt de mogelijkheid om eisen te stellen aan een gebouw of de "omhulling" van een bedrijfsproces en is gebaseerd op het Bouwbesluit en de Bouwverordening. De gebruiksvergunning Deze vergunning biedt de mogelijkheid om eisen te stellen aan het bedrijfsproces zelf of het gebruik van een bepaald bouwwerk. Deze vergunning is tegenwoordig gebaseerd op de Bouwverordening en voor tijdelijke inrichtingen en evenementen op de Brandbeveiligingsverordening.

32

Arbo-wet De Arbeidsomstandighedenwet biedt onder meer de mogelijkheid de (brand)veiligheid te regelen van de mensen in werkprocessen. De controlerende en handhavingstaak liggen bij de Arbeidsinspectie. Besluit Rampen en Zware Ongevallen (BRZO) Het BRZO stelt eisen aan het veiligheidsbeleid van bedrijven die veel met gevaarlijke stoffen werken: deze bedrijven dienen naast de kennis van de mogelijke risico's tevens deze risico's te (kunnen) beheersen. Drank- en horeca regelgeving De regelgeving op het gebied van drank en horeca kent geen beoordelingscriteria met betrekking tot brandveiligheid. Voor de brandweer is formeel dan ook geen rol weggelegd. Uit het oogpunt van integrale beoordeling is het in diverse gemeenten gebruikelijk om de brandweer ook ten aanzien van deze vergunningaanvragen om een beoordeling te vragen, waarbij de bouwverordening als toetskader wordt gehanteerd. Overige activiteiten preventie Daarnaast is voorlichting over brandveiligheid in en om objecten een belangrijke preventietaak. Beoogd wordt om zowel het optreden van incidenten als het ontstaan van slachtofferletsel als gevolg van incidenten te voorkomen. Het aanbieden van voorlichting is vooral effectief wanneer het specifiek is gerelateerd aan brandveiligheidsrisico’s. In dit verband kunnen verschillende doelgroepen en seizoenen worden onderscheiden. In de beoordeling van brandveiligheidsrisico’s wordt aangesloten bij de actuele ontwikkelingen die in de structurele evaluaties van de inzetten naar voren komen (zie hiervoor ook paragraaf 9). Ook de uitvoering van de activiteiten op het taakveld preventie dient structureel te worden vormgegeven. Daarnaast dient het personeel hiervoor voldoende te zijn opgeleid (Nibra, Module Preventie, niveau Adjunct Hoofdbrandmeester en instructeur).

7.3 7.3.1

Bouw- en Milieuvergunningen Actueel zorgniveau

Door invoering van het Work Flow Management systeem (WFM) komen bouwvergunning aanvragen automatisch (op aangeven van de plantoetser bouw en woningtoezicht) bij de brandweermedewerkers ter advisering. Door de beleidsmedewerker proactie/preventie wordt in samenwerking met de beleidsmedewerker preventie grote bouwplannen getoetst. De medewerker preventie houdt zich voornamelijk bezig met de vergunningverlening van gebruiksvergunningen en APV/evenementenvergunningen. De beleidsmedewerker proactie/preventie adviseert incidenteel de afdeling milieu met betrekking tot milieuvergunningen.

33

7.3.2

Beoogd zorgniveau

Bouwvergunningen Op het gebied van Bouwvergunningen is het structureel adviseren van de vergunningverlenende afdelingen de dagelijkse gang van zaken. Op het organisatorische vlak zijn er nog verbeteringen mogelijk. Het proces advisering bouwvergunningen is grotendeels geautomatiseerd. De brandweer voorziet dat er in de toekomst organisatorische aanpassingen nodig, zijn om het proces bouwvergunningverlening en de advisering daarop te stroomlijnen en de prestaties (vooral richting klant) te verbeteren. Dit kan zelfs uitmonden in een compleet andere manier van vergunningverlening. Echter de brandweer heeft geen invloed in de totstandkoming van dit soort organisatorische wijzigingen. Deze zullen waarschijnlijk het uitvloeisel worden van de discussie zoals die op dit moment in de organisatie gevoerd wordt in het kader van de organisatieontwikkeling. Milieuvergunningen Idealiter is de brandweer structureel betrokken bij de milieuvergunningverlening. Op sommige punten is dit ook wettelijk geborgd (bijv. in het kader van het vuurwerkbesluit). Op het moment dat er een structurele advisering op het gebied van milieuvergunningen is geborgd ontstaat er ook een lerende structuur, zodat de afdeling Milieu meer vertrouwd wordt met de zienswijzen van de brandweer, en de brandweer meer “feeling” krijgt met de specifieke milieuregelgeving. Verder is in de milieuregelgeving het “Besluit Externe Veiligheid” opgenomen. Dit besluit heeft consequenties die nagenoeg het gehele ambtelijke apparaat raken (R.O. Milieu, CCT, Brandweer). De activiteiten waar het besluit externe veiligheid betrekking op heeft, is wat de brandweer proactie noemt. In principe komt het neer op inzicht krijgen in de risico’s van de leefomgeving en gebruik maken van dit risicobeeld op de terreinen van ruimtelijke ordening. Het is onduidelijk wie welke activiteiten gaat ondernemen t.g.v. het Besluit Externe Veiligheid. Het is op dit moment haast onmogelijk om daar een tijdsinschatting van te maken. Handhaving Structurele (her)controles vinden nauwelijks plaats. Dit wordt gefaseerd opgepakt door het (toezicht en) handhavingteam. Afgesproken is dat zij dit vanaf 2006 ter hand nemen.

7.4 7.4.1

Gebruiksvergunningen Actueel zorgniveau

De verantwoordelijkheid ten aanzien van de gebruiksvergunning verlening wordt gedragen door de brandweer. Aandacht voor de gebruiksvergunningen verlening is mede ingegeven door een controle van de inspectie Brandweerzorg en Rampenbestrijding, ministerie BZK. Uit deze controle zijn in 2002 een aantal verbeterpunten voortgekomen. Tevens is door inspectie van het ministerie Vrom gerapporteerd dat de opgelopen achterstand direct ingelopen moest worden. Door het college is besloten dat hierbij toch de weg van de geleidelijkheid zal worden gevolgd. Tot op dit moment zijn van de indertijd gehouden inventarisatie inmiddels 221 vergunningen verleend.

34

Handhaving (controle) van de gebruiksvergunningen vindt voornamelijk plaats bij jaarlijkse terugkomenden festiviteiten als carnaval en kerstmis/nieuwjaar. Structurele (her)controles vinden nauwelijks plaats.

7.4.2

Beoogd zorgniveau

Tijdens de periode waar dit beleidsplan betrekking op heeft wordt het punt bereikt waarop de achterstand in de gebruiksvergunningverlening is ingelopen. De aandacht kan dan worden gericht op het beheersen van de bestaande gebruiksvergunningvoorraad. Daarnaast zullen er elk jaar een aantal vergunningen aangepast moeten worden. Gezien het feit dat er niet structureel gecontroleerd is op de bestaande gebruiksvergunningenvoorraad, zal er een aantal gebruiksvergunningen niet meer in orde zijn. Het beoogde zorgniveau wordt bereikt wanneer alle vergunningen verleend zijn, en er een controlesysteem is, waarbij elk object waarvoor een gebruiksvergunning is verleend, regelmatig wordt bezocht door een (integrale) controleur van de gemeente. De afdeling handhaving zal daarbij de bulk van de controles op zich nemen. Voor specifieke gevallen zal de brandweer zelf het toezicht ter hand nemen. De brandweer zal samen met handhaving moeten kijken wanneer de brandweer het toezicht houdt, en welke toezichthoudende rol er door het handhavingteam wordt gedaan. Dit wordt gefaseerd opgepakt door het (toezicht en) handhavingteam. Afgesproken is dat zij dit vanaf 2006 ter hand nemen.

7.5 7.5.1

Voorlichting Actueel zorgniveau

De voorlichting in relatie tot proactie en meer nog preventie is een taak van de preventiemedewerkers. Gerichte voorlichting voor activiteiten als de brandpreventieweek, horeca en carnaval en kerst gebeurt in samenwerking met de voorlichter(s) van de gemeente. Vaak zal worden gebruik gemaakt van landelijke of regionale ideeën of middelen. Daarnaast worden vragen van de burgers over brandveiligheid ook door de preventiemedewerkers beantwoord. Voorlichting vanuit preventie naar repressie zal in de eerste plaats gebeuren door middel van het kopiëren van gebruiksvergunningen per kern/post. Overige voorlichting m.b.t. aanvalsplannen zal plaats vinden door de medewerkers preventie en de posthoofden. Repressieve voorlichting gebeurt bij kleinschalige incidenten door diegenen die aanwezig zijn in het kader van de operationele leiding zoals de officier van dienst of de commandant (van dienst ) Bij grootschalige incidenten wanneer het Gemeentelijk Beleidsteam is geformeerd zal de voorlichting plaats hebben onder auspiciën van de burgemeester door de gemeentelijke voorlichter. In het kader van rampenvoorlichting zal door de gemeentelijke voorlichting in samenwerking met het regionale callcenter de voorlichting plaatshebben.

7.5.2

Beoogd zorgniveau

Brandpreventievoorlichting zal elk jaar afzonderlijk worden bepaald aan de hand van “de waan van de dag”. Elk jaar zijn er wel gebeurtenissen (lokaal, regionaal en landelijk) waardoor de voorlichtingsinspanning in een bepaalde richting moet worden gestuurd. Een voorbeeld hiervan is (illegale) kamerbewoning, vaak door seizoensarbeiders.

35

Een voorbeeld van een gebeurtenis waardoor de kans bestaat dat er een voorlichtingscampagne benodigd is, is de provinciale risicokaart. Het kan zijn dat de risicokaart bij burgers en pers vragen oproept, over de risico’s in hun omgeving. Anderzijds kan de risicokaart worden gebruikt als voorlichtingsmiddel voor burgers.

7.6

Formatie en organisatie

Pro-actie

Basisgegevens

Formatie in fte's 1 fte = 1300 werkuren Heusden

Preventie

Toepassing

HBO

HBO

0,7 0,7

0,7

MBO 1,6 2,3

Actuele situatie

0,2

1,8

Verschil met huidige situatie

0,5

0,5

7.7

Consequenties

In totaal is 3 fte nodig voor de werkzaamheden met betrekking tot proactie en preventie. Het tekort is momenteel in totaal 1 fte. Door verschuiven van werkzaamheden o.a. voor handhaving zal op termijn voldaan kunnen worden aan het totaal benodigd aantal fte’s. Wel zal in de cluster brandweer totaal 2 fte moeten blijven voor proactie en preventie. De verwachting is dat er na de inhaalslag gebruiksvergunningen meer tijd vrijgemaakt kan/moet gaan worden voor proactie. Landelijk wordt er steeds meer aangedrongen op het investeren in de “voorkant van de veiligheidsketen”, proactie en preventie. Een uitbreiding is niet noodzakelijk omdat in het cluster handhaving rekening wordt gehouden met toezicht en handhaving brandveiligheid. Bovendien is er vanuit gegaan dat alle te verlenen gebruiksvergunningen in 2005 zijn verleend en dat “opsporing” van nieuwe inrichtingen die gebruiksvergunningplichtig zijn plaats heeft in het cluster handhaving. Een fte preventie wordt tot nu toe bekostigd uit de inkomsten van de leges voor het afgeven van de gebruiksvergunningen. Zodra alle vergunningen verleend zijn (te verwachten in 2005) zullen de inkomsten aanzienlijk terug lopen.

36

8 PREPARATIE Preparatie

8.1

Preparatie is de daadwerkelijke voorbereiding op de bestrijding van mogelijke aantasting van de veiligheid, zoals het opstellen van en het oefenen met aanvals- en rampenplannen

Uitgangspunten

Een essentieel onderdeel van de brandweerzorg is de preparatie. Preparatie is gericht op de effectiviteit van het optreden en op de borging van de veiligheid van de mensen (burgers en brandweerlieden). Als gevolg van de ARBO wet- en regelgeving is de werkgever verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden en een goede voorbereiding op de uit te voeren taken, onder andere door middel van een adequate formatie, opleiding, oefening en uitrusting. Dit geldt in verhoogde mate voor werknemers die taken vervullen onder risicovolle omstandigheden. In dit kader horen daarbij onder andere de volgende onderdelen: -

Borging korpssterkte;

-

Opleiden;

-

Oefenen;

-

Planvorming;

-

Zorg voor bluswatervoorzieningen;

-

Zorg voor materieel en materiaal.

8.1.1

De korpssterkte

De korpssterkte zélf is geen activiteit op het gebied van preparatie, maar wordt in dit hoofdstuk besproken omdat de borging van voldoende repressief inzetbaar personeel wel een voorbereidende taak is voor de repressie. Bij het bepalen van de benodigde repressieve korpssterkte wordt primair uitgegaan van de taak waarvoor de brandweer in repressieve zin wordt geplaatst. Die taak is gerelateerd aan het risicobeeld en wordt in het dekkingsplan vertaald naar een materieelbehoefte waarvan afgeleid kan worden welke operationele menskracht minimaal benodigd is voor de taakuitvoering. Door middel van het toepassen van een garantiefactor (voor vrijwilligers) kan worden herleid uit hoeveel repressieve manschappen het korps dient te bestaan om de minimale voertuigbezetting gedurende 7x24 uur per week in voldoende mate te kunnen “garanderen”.

8.1.2

Het opleiden

De korpsleiding is verantwoordelijk voor een gedegen opleiding voor het uitvoeren van de repressieve taken. Beleidsmatig worden voor het bepalen van de opleidingsbehoefte een aantal uitgangspunten gehanteerd: Personeel wordt opgeleid conform het Besluit Brandweerpersoneel; De commandant bepaalt welke functionarissen bepaalde opleidingen dienen te volgen en ziet toe op een voldoende opleidingsniveau van het korps; Het opleidingsbeleid is gebaseerd op de eisen die uit het locale risicobeeld voortvloeien; Voldaan wordt aan de landelijke eisen betreffende de opleiding van onder andere chauffeurs (Brancherichtlijn Optische en Geluidssignalen), • medewerkers onderhoud ademluchtapparatuur (Richtlijn Ademlucht), oefenleiders en instructeurs (Leidraad Oefenen); • Elke leidinggevende dient te zijn geschoold en nageschoold in nazorg (traumaherkenning).

8.1.3

Het oefenen

De kennis en kunde van het brandweerpersoneel dienen door regelmatige oefening op peil 37

gehouden te worden. Dit wordt ook landelijk erkend en beschreven in verschillende publicaties. Specifiek gericht op het oefenen is in 1999 de publicatie “Beter oefenen bij de brandweer” verschenen. Deze is in 2000 gevolgd door de publicatie” Leidraad Oefenen” die daarop voortborduurt en tevens een praktisch normensysteem beschrijft.

8.1.4

De planvorming

Ten behoeve van een doelmatige, doeltreffende en vooral veilige repressieve brandbestrijding dient voor bijzondere objecten planvorming plaats te vinden. Planvorming is het opstellen van plannen en kaarten waarmee een adequate brandbestrijding en hulpverlening mogelijk is, in en om bijzondere objecten. Door het vaststellen van informatie over dat object, wordt de in te zetten eenheid niet meer afhankelijk van toevallig aanwezige kennis over het object. Bijkomend voordeel is dat een actueel bestand van kaarten en plannen het kennisniveau van objecten in de gemeente Heusden borgt ook in de komende jaren. De brandweer is verantwoordelijk voor de totstandkoming van de betreffende kaarten en plannen. De verantwoordelijken voor de diverse risico-objecten (eigenaar of exploitant) dienen de informatie die benodigd is om de plannen en kaarten te kunnen maken beschikbaar te stellen.

8.1.5

De bluswatervoorziening

Zowel bij de aanleg, controle en onderhoud van bluswatervoorzieningen dient de brandweer betrokken te zijn zodat zij continu op de hoogte is van de mogelijkheden en beperkingen van de aanwezige bluswatervoorzieningen en eventuele mutaties hierin. De brandweer dient hiervoor betrokken te worden bij de ontwikkeling van nieuwe bestemmingsplannen, bijvoorbeeld bij nieuwe industrieterreinen, zodat pro-actief geanticipeerd kan worden op wijzigingen in de bluswatervoorziening. Door middel van planvorming op het gebied van de routering van bluswatervoorzieningen wordt deze structurele betrokkenheid geborgd.

38

8.1.6

De zorg voor het materieel

Het aanwezige materieel wordt besproken in paragraaf 9.3.5. Het onderhoud van het materieel is een belangrijke preparatieve taak. Bij de repressieve inzet dient de brandweer volledig te kunnen vertrouwen op kwalitatief hoogwaardig materieel en materiaal. Op basis van een onderhoudsplan kan worden aangegeven welke taken door wie (leverancier, onderhoudsbedrijf, manschappen) en wanneer worden uitgevoerd. Voor een deel van de taken worden de eisen die aan de uitvoerenden gesteld worden steeds strenger: men dient gecertificeerd te zijn en periodiek bijgeschoold te worden. Een voorbeeld hiervan is de nieuwe landelijke richtlijn ademlucht, die extra eisen stelt aan de opleiding van mensen die de ademluchtapparatuur onderhouden. Naast het onderhoud van het materieel is de aanschaf van nieuw materieel een belangrijke preparatieve taak. Omdat men te maken heeft met een vrijwillige organisatie, is de totstandkoming van de aanschaf van nieuw materieel een relatief tijdrovend proces. Bij een vrijwillige organisatie is het belang van een goede aankoop belangrijker dan bij een beroepsorganisatie. Bijvoorbeeld een voertuig is een langere tijd aanwezig binnen de organisatie. De levenscyclus van een eerste uitrukvoertuig is 15 jaar. Voor steeds meer zaken is een periodieke controle vereist door een certificerende instelling. Dit is vergelijkbaar met de APK voor een motorvoertuig. Om deze zaken enigszins in goede banen te leiden, worden hiervoor onderhoudscontracten afgesloten. In het afsluiten en periodiek actualiseren van onderhoudscontracten gaat ook een gedeelte van de beschikbare tijd zitten. Deze tijd wordt nu voor een gedeelte door de onderhoudsmedewerker ingevuld, en voor een gedeelte door de officier preparatie. In dit hoofdstuk worden de verschillende activiteiten op het gebied van preparatie behandeld. Daarnaast wordt aangegeven hoeveel capaciteit benodigd is voor het uitvoeren van deze werkzaamheden. Vooral voor preparatieve activiteiten geldt dat landelijke eisen betreffende het opleidingsniveau steeds strenger zijn geworden. De brandweer is zelf verantwoordelijk voor een voldoende opleidingsniveau van haar preparatieve medewerkers.

8.2 8.2.1

Korpssterkte repressieve dienst Actueel zorgniveau

In het uit 1999 daterende organisatieplan (na de gemeentelijke herindeling) is de samenstelling van het personeel als volgt vastgesteld. Elke post beschikt over 2 bluseenheden. Per bluseenheid tenminste 6 personen. D.w.z. 2 x 6 =12 met een opkomstgarantiefactor van 200% betekent dit 24 personen. + een posthoofd. Bovendien is vastgesteld dat er in totaal 15 bevelvoerders en 8 officieren van dienst (rang brandmeester 4 en adjunct-hoofdbrandmeester 4) en 24 chauffeurs moeten zijn. Door een wijziging in de normstelling voor de functie Officier van Dienst (tenminste adj.hoofdbrandmeester verplicht) en een gebrek aan voldoende opgeleide vrijwillig adjuncthoofdbrandmeesters / hoofdbrandmeesters voor het vervullen van de functie Officier van Dienst is de organisatie enigszins aangepast. De huidige situatie ziet er daarom als volgt uit Gemiddeld 24 manschappen per post en een posthoofd. De operationele leiding op officiersniveau de zgn. Officier van dienst wordt ingevuld deels door twee opgeleide beroeps hoofdbrandmeesters, een opgeleide vrijwilliger tot adjuncthoofdbrandmeester en een in Vlijmen woonachtig opgeleide adjunct-hoofdbrandmeester (vrijwilliger) van brandweer Vught. De operationele leiding op commandanten niveau, de zgn. Commandant van dienst wordt door de commandant ingevuld samen met de commandanten uit Vught, ’s-Hertogenbosch en Uden (woont in ’s-Hertogenbosch) 39

In bijlage 15 zal het huidige personeelsbestand worden opgenomen inclusief functie, opleidingen en leeftijd. Tevens is aangegeven het verloop van het functionele leeftijdsontslag In deze beleidsplanperiode verlaten 10 vrijwilligers het korps vanwege Functioneel Leeftijds Ontslag (FLO). De FLO leeftijd staat onder druk. De landelijke ontwikkelingen op dit gebied worden in de gaten gehouden, maar het is nog geenszins duidelijk wat het uiteindelijke resultaat zal zijn. Voorgesteld wordt om in dit beleidsplan rekening te houden met de uitstroom zoals nu bekend. Wanneer de FLO leeftijd zal verschuiven of vervallen, zullen personen ouder dan 55 waarschijnlijk als “boven de sterkte” worden aangemerkt. D.w.z. ze zijn dan niet opgenomen in de formatieve sterkte.

8.2.2

Beoogd zorgniveau

Bij de berekening van de korpssterkte is uitgegaan van het conform het dekkingsplan en zorgnorm vastgesteld aantal en soort voertuigen. Verderop in dit beleidsplan wordt het vastgestelde aantal voertuigen weergegeven. Dit is eigenlijk de basis van de berekening van de repressieve sterkte Bij de berekening van het aantal vrijwilligers is rekening gehouden met de navolgende uitgangspunten: het voertuigenbestand dat op basis van het dekkingsplan benodigd is, de garantiefactor voor vrijwilligers (landelijk wordt voor vrijwilligerskorpsen voornamelijk gewerkt met een garantiefactor van 250% voor de eerstelijns voertuigen en 100% voor tweedelijns voertuigen1). Daarnaast dient het korps tijdig te kunnen anticiperen op het vertrek van medewerkers door FLO door enige bandbreedte aan te houden in de benodigde korpssterkte. Reden van de ophoging van de garantiefactor naar 250% (was tot voor kort 200 %) is voornamelijk gelegen in de beschikbaarheid van de vrijwilliger in de dagsituatie. Het beoogde personeelsbestand ziet er als volgt uit: Post Drunen 2 uitrukvoertuigen: 1 eerstelijns d.w.z. totaal 1 x 6 x 250% = 15 manschappen 1 tweedelijns d.w.z. totaal 1 x 6 x 100% = 6 manschappen Totaal minimaal 21 bevelvoerders en manschappen. Post Heusden 1 uitrukvoertuig (eerstelijns) d.w.z. totaal 1 x 6 x 250% = 15 manschappen 1 PM/waterongevallenvoertuig d.w.z. 1 x 6 x 100% = 6 manschappen Totaal minimaal 21 bevelvoerders en manschappen. Post Vlijmen 1 uitrukvoertuig (eerstelijns) d.w.z. totaal 1 x 6 x 250% = 15 manschappen 1 hulpverleningsvoertuig (categorie 1) totaal 1 x 6 x 100% = 6 manschappen De WVD verkenners worden in principe buiten de gemeente gevraagd, zodat het geen probleem is om deze personen uit de groep van 21 actieven op te laten komen. Totaal minimaal 21 bevelvoerders en manschappen.

40

Aangetekend moet worden dat er met de berekening van de garantiefactoren uitgegaan wordt van vrijwilligers die tenminste een gedeelte van hun tijd overdag en ’s nachts beschikbaar zijn. Hierbij hebben we het dus over mensen die òf in de gemeente wonen en werken òf in een ploegendienst werken. De praktijk leert echter dat er naar verloop van tijd de beschikbaarheid van vrijwilligers verandert. Het veranderen van werkgever is hiervan vaak de oorzaak. 1

Toelichting: een garantiefactor is de factor waarmee het netto benodigde aantal functies vermenigvuldigd wordt om de bezetting van de voertuigen fulltime te kunnen garanderen.

8.2.3

Officier van Dienst

De brandweer Heusden vult zelf een continue functie officier van dienst in, d.w.z. er is in Heusden altijd een officier van dienst beschikbaar. Er wordt in deze niet in de kring (1) samengewerkt. Een officier van dienst is vereist zodra er twee brandweervoertuigen worden ingezet. Gelet op opvolging en belasting is het noodzakelijk dat deze groep tot 5 officieren wordt uitgebreid. AL eerder is melding gemaakt de groep te laten bestaan uit 3 beroeps officieren (beleidsmedewerker proactie/preventie, beleidsmedewerker preparatie en beleidsmedewerker/brandweerofficier te belasten met Arbo en Rampenbestrijding) aangevuld op termijn met 2 vrijwillige officieren. Een mogelijkheid is het op termijn los koppelen van de functie ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid van de functie Ambtenaar Rampenbestrijding. En tenslotte deze functie onder te brengen bij de brandweer als beleidsmedewerker/brandweerofficier. In de tweede plaats dient i.v.m. opvolging zo spoedig mogelijk een of twee vrijwilligers te starten met de officiersopleiding Adjunct Hoofdbrandmeester. (Er wordt met grote belangstelling gewacht op de vernieuwde officiersopleiding van het landelijk opleidingsinstituut, Nibra. Mogelijk dat er door de nieuwe opleidingsstructuur mogelijkheden zijn om sneller en eenvoudiger het officierenbestand uit te breiden.)

8.3 8.3.1

Opleiding repressieve dienst Actueel zorgniveau

De commandant brandweer is verantwoordelijk voor het opleidingsbeleid. De uitvoering van de werkzaamheden voor opleidingen worden uitgevoerd door de verantwoordelijk beleidsmedewerker preparatie. In haar opleidingsbeleid hanteert de brandweer Heusden een aantal uitgangspunten: 1. Alle repressieve medewerkers worden minimaal opgeleid tot en met hoofdbrandwacht. 2. Alle bevelvoerders zijn in het bezit van het diploma Onderbrandmeester. 3. Alle bevelvoerders dienen in het bezit te zijn van het certificaat instructeur en oefenleider. 4. Alle bevelvoerders dienen de opleiding Opvang Emotionele Ervaringen gevolgd te hebben. 5. Alle officieren van dienst zijn in het bezit van het diploma Adjunct Hoofdbrandmeester of Hoofdbrandmeester. 6. Aanstelling in een repressieve functie vindt alleen plaats indien men in het bezit is van een voor de functie toereikend brandweerdiploma 7. Alle aangewezen chauffeurs zijn op 1 januari 2007 in het bezit van het vereiste certificaat Brandweerchauffeur. 8. Jaarlijks wordt geïnventariseerd wie er in aanmerking komt voor bijscholing 9. Alle medewerkers die belast zijn voor het onderhoud van ademlucht zijn gecertificeerd

41

Het opleidingsniveau van de brandweerleden is geregistreerd in Fireman. Op basis van uitstroom, uitstroom door functioneel leeftijdsontslag, de vereiste slagkracht en aanscherping van functie worden jaarlijks opleidingen gestart en met succes afgerond. Knelpunten hierbij zijn de beschikbaarheid en bereidheid voor het volgen van opleidingen. Voor het volgen van de hogere opleidingen zijn medewerkers moeilijk te motiveren. In het kader van de personele nazorg zijn niet alle bevelvoerders opgeleid (Zie paragraaf 11 Nazorg.) Ook met betrekking tot instructie en oefenen zijn nog niet alle bevelvoerders in het bezit van het certificaat instructeur en/of oefenleider.

8.3.2

Beoogd zorgniveau

Het opleidingsbeleid is niet aan verandering onderhevig. De uitgangspunten zoals hierboven vermeld blijven gehanteerd. De brandweer Heusden beoogt, wat kennis en vaardigheden betreft, een volwaardig op de brandweertaak berekent en toegerust korps te blijven. Hiertoe dienen in de beleidsplanperiode de volgende opleidingen te worden gevolgd en met succes te worden afgesloten. Opleidingen weergegeven in aantallen Brandwacht Brandwacht 1ste klasse Hoofdbrandwacht Onderbrandmeester Brandmeester Adjunct hoofdbrandmeester (officier) Brandweer chauffeur Onderhoud adembeschermende middelen Opleiding verwerking indringende ervaringen Opleiden bevelvoerder voor instructeur Opleiden bevelvoerder voor oefenleider

2004

2005

2006

2007

2008

2 5 4 3

1 2 3 3

2 1 2 2 1

1 3 2 1

8 1

8 4

8 4

3 2 1 1 1 1 8 4

1 8 4

0

1

4

4

4

3 0

4 2

4 6

2 5

2 5

In Bijlage 15 wordt als onderdeel het opleidingsplan brandweer opgenomen inclusief financieel overzicht. Een van de zaken die binnen de gemeentelijke organisatie is opgezet, is het zogenaamde POPRGA traject. Dit houdt in dat men zogenaamde POP gesprekken gaat voeren met de medewerkers. Het is de bedoeling dat men binnen de brandweerorganisatie ook op een soortgelijke manier omgaat met de vrijwilligers. Het is de bedoeling dat er op termijn gesprekken komen tussen commandant / officieren enerzijds en posthoofd / kader anderzijds.

8.4 8.4.1

Oefening van de repressieve functie Actueel zorgniveau

Onder leiding van de officier preparatie (verantwoordelijke voor het oefenbeleid, de oefencoördinator) draagt de werkgroep Opleiden en Oefenen o.a. zorg voor het samenstellen van de oefenkalenders.

42

Oefeningen dienen onder leiding te staan van deskundige oefenleiders en instructeurs. De brandweer Heusden beschikt per post over een posthoofd die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de oefeningen. Het posthoofd wordt bijgestaan door de kaderleden (bevelvoerders) van zijn post. Zij bereiden de oefeningen voor en treden tijdens oefeningen op als oefenleider. Het niveau van oefenen conform de leidraad oefenen is verschillend. De ene post probeert nadrukkelijk vast te houden aan de leidraad, de andere post richt zich voornamelijk op wedstrijden. Het realistisch oefenen richt zich op het jaarlijks oefenen in het oefencentrum te Tilburg en het incidenteel oefenen op de vliegbasis Woensdrecht.

8.4.2

Beoogd zorgniveau

Specifiek op het oefenen is in 2001 de Leidraad Oefenen verschenen. De publicatie is landelijk leidend bij het opstellen van beleid op het gebied van oefenen. Hierin worden de volgende uitgangspunten beschreven die door de brandweer moeten worden gehanteerd. • Het oefenen is opgebouwd uit meerdere opeenvolgende fasen. Basiselementen van vaardigheden, integratie van basiselementen tot volledig beheersen van vaardigheid, af te sluiten met een test of realistische fase waarin vaardigheden multidisciplinair en onder tijdsdruk worden beoefend. • Het oefenen moet worden gedifferentieerd naar functie. Het accent zal voor manschappen meer en voor bevelvoerders minder op motorische vaardigheden liggen en voor officieren meer op besluitvorming en leiding geven. Sociale vaardigheden dienen centraal te staan in alle functies bij de brandweer. • Het oefenen dient op functieniveau plaats te vinden. • Oefenen dient teamversterkende elementen te bevatten. • Het model Klein (recognition primed decisionmaking), wat gebaseerd is op de veronderstelling dat beslissingen genomen worden op basis van ervaring met vergelijkbare situaties, kan een goede basis vormen voor het oefenen van besluitvormingsvaardigheden. • De systematiek gaat er van uit dat er een jaarplan vervaardigd wordt waarin basistaken en vaardigheden worden beschreven en dat er een vierjaarplan met daarin beschreven het geheel van oefeningen, trainingen en simulaties wordt opgesteld. De werkgroep richt zich ook bij het samenstellen van het oefenrooster voor de drie posten op eerder genoemde Leidraad Oefenen. Middels het rooster zal gezorgd moeten worden dat aan de oefenverplichtingen wordt voldaan. Efficiënt oefenen tussen de drie posten is een van de belangrijkste taken van de oefencoördinator. In het kader van de invulling van een oefenplan is het gezien het grote aanbod van oefenonderwerpen nodig vast te stellen hoe zo efficiënt mogelijk geoefend kan worden. Door posthoofden en kaderleden moet daarom getracht worden ook meer met en bij elkaar (de drie posten) te oefenen.

8.4.3

Realistisch oefenen

In de referentiekaders van het Project Versterking Brandweer (referentie 3.49) wordt de waarde van het realistisch oefenen benadrukt. Ook in de uitgebrachte nota “Kwaliteit van het repressieve brandweerpersoneel”(Ministerie van Binnenlandse Zaken, december 1997), wordt onder meer aandacht gevraagd voor het oefenen onder realistische omstandigheden. Naast het realistisch oefenen in Tilburg zal daarom bij voortduring gezocht moeten worden naar nieuwe mogelijkheden om praktisch te oefenen met de brandweerlieden. Het realistisch oefenen van de bevelvoerders in Engeland (organisatie van deze oefeningen, ook vanwege het organisatieplan regionale brandweer, door de regionale brandweer) zal moeten worden geïntegreerd in het oefenplan. Hiertoe dient in het budget opleiden en oefenen te worden voorzien. Het oefenen van de OVD-en en CVD-en (Operationele Leiding) zal georganiseerd en deels gefinancierd worden vanuit de regionale brandweer. Het aantal door de regio te oefenen 43

officieren is kleiner (financieel) dan het aantal in Heusden benodigde officieren (eigen regeling officier van dienst). Hiertoe dient in het budget opleiden en oefenen te worden voorzien. Intergemeentelijk (kring 1 en 2) wordt getracht om door middel van samenwerking de efficiency van de te houden oefeningen voor bevelvoerders en officieren van dienst te verbeteren. Doel is ook de frequentie van het aantal oefeningen te verhogen en daarmee de kwaliteit te verhogen. Het opleiden van bevelvoerders tot instructeur en het laten volgen door hen van de opleiding oefenleider draagt bij aan de kwaliteit In Bijlage 15 wordt het oefenplan brandweer opgenomen. Brandweer Heusden hanteert het uitgangspunt dat minimaal 40 avonden geoefend wordt en dat op deze avond minimaal 2 uur effectief wordt geoefend. In principe is de vrijwilliger alle oefenavonden aanwezig. Hierbij geldt een minimum aanwezigheid van 75%, dit betekent 30 oefenavonden. In overleg met de commandant kan bij bijzondere omstandigheden tijdelijk van deze 75% regeling worden afgeweken. Indien afwijkingen worden gesignaleerd neemt het posthoofd contact op met de vrijwilliger. Het aantal oefenuren Het beschikbare registratiesysteem Fireman bevat ook de module om het oefenen van de diverse vaardigheden te registreren. Hiermee zullen ook de oefeningen per persoon en per "oefenkaart”worden geregistreerd. Op termijn zal ook de kwaliteit van de oefening per persoon moeten worden geregistreerd. De arbeidsinspectie hanteert de Leidraad Oefenen als norm voor de voorbereiding op het repressieve optreden en zal daar steekproefsgewijs en bij incidenten op toetsen.

8.5 8.5.1

Planvorming Actueel zorgniveau

De beleidsmedewerker Preparatie is verantwoordelijk voor de planvorming. De brandweer Heusden is goed op de hoogte van de gevaarsaspecten of het gevaar van het ontstaan van gevaren in en om instellingen die tijdens het repressieve optreden van invloed kunnen zijn. Ten behoeve van een doelmatig, doeltreffend en vooral een veilig repressief optreden wordt gebruik gemaakt door de brandweer van kaarten en plannen zgn. bereikbaarheidskaarten en aanvals/rampbestrijdingsplannen. De brandweer Heusden is niet in het bezit van deze bereikbaarheidskaarten. Zij zullen t.z.t. ontwikkeld moeten worden door de preparatiemedewerker(s). In samenwerking met de uitrukposten zal er een prioritering worden opgesteld om de meest noodzakelijke gebouwen het eerst te voorzien van een bereikbaarheidskaart. Daarnaast wordt er t.b.v.de officieren van dienst een plan uitgewerkt om de gemeentelijke informatie beschikbaar te maken.

44

De inspanning die aan planvorming wordt gegeven is op dit moment zeer beperkt. Er is een systeem in ontwikkeling om t.b.v. de Officieren van dienst zoveel mogelijk gegevens aan te leveren t.b.v. een grotere calamiteit. Op dit moment worden de verleende gebruiksvergunningen beschikbaar gesteld aan de brandweerposten. Hierin staan een aantal basisgegevens opgenomen die ook voor de uitrukdienst relevant zijn. Specifieke aanvalsplannen/rampbestrijdingsplannen zijn er nauwelijks, of erg verouderd. Een aantal bedrijven op industrieterrein Groenewoud en op industrieterrein Vliedberg komt in aanmerking voor een aanvalsplan/rampbestrijdingsplan. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan het Land van Ooit en Koninklijke Sanders. Bovendien zijn plannen noodzakelijk voor Bosbrandbestrijding en Bestrijding ongevallen op het water (rivier de Maas). Ook voor de LPG stations is een rampbestrijdingsplan noodzakelijk. Op grond van diverse regelgeving, waaronder de wet Milieubeheer en de Arbo wet dient een aantal objecten tevens over een ontruimingsplan of bedrijfsnoodplan te beschikken . De brandweer heeft hier slechts een toetsende rol.

8.5.2

Beoogd zorgniveau

Door bureau van Dijke is becijferd dat er voor de Gemeente Heusden ongeveer 86 bereikbaarheidskaarten en aanvals/rampbestrijdingsplannen nodig zouden zijn. Becijferd is dat hiervoor ongeveer € 121.160,- euro nodig is, om tot een adequaat niveau van planvorming te komen. Voor het beheersen van deze plannen door de vrijwilligers moet in het oefenplan tijd worden ingeruimd om de bereikbaarheidskaarten te kunnen gebruiken. Voor het produceren van deze bereikbaarheidskaarten en aanvalsplannen/rampbestrijdingsplannen zijn op dit moment geen fte’s beschikbaar. Een uitbreiding is hiervoor noodzakelijk.

8.6 8.6.1

Bluswatervoorziening Actueel zorgniveau

De beleidsmedewerker Preparatie is samen met de posthoofden verantwoordelijk voor een adequate bluswatervoorziening. Omdat op initiatief vanuit de posten (via het posthoofd) aangegeven kan en zal worden waar uitbreiding of onderhoud noodzakelijk is. Door de medewerker Proactie/preventie zal bij planontwikkeling in een vroeg stadium (moeten) worden aangegeven hoe de bluswaterwinning in het nieuwe plan moet worden ingericht. Deze inbreng zal in werkprocessen moeten worden vastgelegd In de bebouwde kernen is in bluswater voorzien door ondergrondse leidingen en brandkranen. In totaal beschikt de gemeente over ruim 1413 brandkranen en 68 geboorde putten. Het onderhoud aan de brandkranen wordt verzorgd door Brabant Water. Door de vrijwilligers in de posten worden jaarlijks de brandkranen gecontroleerd d.w.z. niet op waterlevering maar meer op omgeving, aanduiding en bereikbaarheid. De onderhoudsmedewerker onderhoudt contacten enerzijds met de vrijwilligers/posthoofden en anderzijds met het waterleidingbedrijf over de kwaliteit van de bluswatervoorziening. De geboorde putten worden wel gecontroleerd op levering van bluswater door middel van beproeving. E.e.a. gebeurt door de vrijwilligers. De meeste werkzaamheden hiervoor zijn voor de post Drunen omdat daar de meeste geboorde putten zijn aangebracht: 64 Drunen 2 Heusden 2 Vlijmen De brandkraanboeken voor de drie posten moeten worden geactualiseerd en bij voorkeur z.s.m. gedigitaliseerd.

8.6.2

Beoogd zorgniveau 45

De visuele inspectie door vrijwilligers gebeurt niet op alle brandkranen. Het is voor een vrijwillige organisatie ondoenlijk om de gehele primaire bluswatervoorziening jaarlijks te inspecteren op gebreken. Voor de controle van de bluswatervoorziening, inclusief registratiesysteem is een groot aantal effectieve uren benodigd (1413 x 30 min. + 64 x 2 uur). Zo lang hier geen beroepsondersteuning voor beschikbaar is, is de volgende oplossing een voorlopige. Door de brandweer wordt jaarlijks, 1/3 deel gecontroleerd en 2/3 deel visueel geïnspecteerd. Hierdoor worden de brandkranen om de drie jaar gecontroleerd. In het buitengebied zijn 68 geboorde putten geboord. In 2005 zal er in totaal nog 4 stuks aan worden toegevoegd. Dit gebeurt op plaatsen die vanuit de repressieve dienst gemeld zijn als mogelijke plekken waar een tekort aan bluswater kan ontstaan. Ook de opstelplaatsen bij waterwinplaatsen vereist aandacht. Mogelijk dat op enkele plekken voorzieningen getroffen moeten worden om de opstelplaats te bereiken. In de nieuwe gebieden (’t Hoog) wordt al bij de ontwikkeling van het plan rekening gehouden met de aanleg van voldoende bluswatervoorzieningen. De locaties waarop putten geboord worden, worden achteraf bepaald aan de hand van het brandrisico van de bedrijven die zich daar vestigen. Proactief is er geen borging van het zorgniveau op het gebied van bluswatervoorziening. De aanwezigheid van de brandweer in het proces van ruimtelijke ordening is niet geborgd. Wel wordt er door de afdeling CCT structureel om advies gevraagd over locaties van bluswatervoorzieningen van grotere plannen. Echter dit is niet geborgd in werkprocessen. Daarnaast zit men in de toekomst met de teruglopende capaciteit van het waterleidingnet. In het verleden werden leidingdiameters gedimensioneerd op bluswatercapaciteit. Tegenwoordig, met de komst van de zogenaamde sternetten, is de dimensionering niet gericht op de maximale waterlevering (bij blussing), maar op de normale waterlevering. De reden hiervoor is het waarborgen van de drinkwaterkwaliteit. Dit betekent dat bij de brandweer nadrukkelijk behoefte bestaat om bij de inrichting van de infrastructuur mee te denken, vooral omdat het automatisme van op elke 80 m straatlengte ligt een brandkraan niet meer bestaat. Het is niet bekend hoelang een geboorde put bruikbaar blijft, incidenteel zal een put wanneer hij onvoldoende water levert opnieuw geboord moeten worden. Actualisatie van het brandkraanboek vereist elk jaar aandacht. Medio 2005 wordt onderzocht waar opstelpaatsen voor de bereikbaarheid van open water gerealiseerd kunnen worden.

8.7 8.7.1

Onderhoud materieel/materiaal Actueel zorgniveau

Onder leiding van de beleidsmedewerker preparatie (verantwoordelijk voor materieel) draagt de onderhoudsmedewerker zorg voor het onderhoud van het materieel. Rekening wordt gehouden met groot en klein onderhoud. Een aantal onderhoudswerkzaamheden wordt in opdracht uitgevoerd door externe bedrijven Bijzondere aandacht wordt gegeven aan het onderhoud van adembeschermende middelen d.w.z. dat door de onderhoudsmedewerker o.a. de ademluchtapparatuur van de drie posten wordt onderhouden (controle, schoonmaak en vullen).

46

Hierbij worden alle controle en reparatiewerkzaamheden geregistreerd waardoor de historie van de adembeschermende middelen is vastgelegd e.e.a. conform de Brancherichtlijn Ademlucht. Hiertoe is daarvoor geëigende apparatuur aangeschaft. Binnenkort zal ook als de onderhoudsmedewerker niet beschikbaar is (verlof/ziekte), er in elke post een gecertificeerde vrijwilliger beschikbaar zijn die deze werkzaamheden kan uitvoeren in de brandweerkazerne van Vlijmen. Hiertoe moeten zij worden opgeleid tot niveau 3 en moeten zij jaarlijks een herhalingscursus volgen. Daarnaast is de onderhoudsmedewerker verantwoordelijk voor de periodieke keuringen van het repressief materieel. Vanwege de eisen in de arbo wetgeving worden er steeds meer zaken die door de brandweer gebruikt wordt voorzien van een keuring. Nagenoeg alle apparatuur die voor hulpverlening gebruikt wordt, moet periodiek worden gekeurd. Verder moeten van al deze zeken logboeken worden bijgehouden. Groot onderhoud van voertuigen en pompen wordt contractueel verzorgd door de leverancier. De onderhoudsmedewerker bewaakt de voortgang en kwaliteit van dit onderhoud. Aanschaf en vervanging, in een meerjarenplan is vastgelegd wanneer welke middelen/gereedschappen en voertuigen moeten worden vervangen. De financiële middelen zijn daartoe opgenomen in de begroting. Onderhoud van persoonlijke beschermende middelen, zoals bluskleding en laarzen gebeurt door de vrijwilligers. Ook onderhoud (schoonmaak) van voertuigen en stallingruimten wordt gedaan door een werkgroep van vrijwilligers per post.

8.7.2

Beoogd zorgniveau

De controle van de adembeschermende middelen is genormeerd. Deze richtlijn is gepubliceerd door de Nederlandse Vereniging voor Brandweer en Rampenbestrijding en wordt door de arbeidsinspectie als toetsmiddel en handhavinginstrument gebruikt. Om aan deze norm te voldoen is de onderhoudsmedewerker gemiddeld 8 uur per week bezig met het onderhoud van ademlucht voor de drie posten. Het materieel en materiaal dienen cyclisch te worden onderhouden en gecertificeerd. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de constante gebruiksfactor oefenen. Beoogd wordt het onderhoud nog meer te structureren o.a. door het kiezen voor centralisatie door de onderhoudsmedewerker (in de kazerne Vlijmen) en door het kiezen van een dealer voor het brandweermaterieel. Voor het ontwikkelen van een onderhoudsplan is formatie nodig.

8.7.3

Formatie en organisatie

De brandweer Heusden beschikt op dit moment over ca. 1,5 fte formatie op gebied van preparatie. Vooral door landelijke normering, richtlijnen etc. komt er steeds meer druk op de inzet van beroepsondersteuning. De belasting voor de vrijwilliger heeft zijn hoogtepunt bereikt o.a. door verplichte opleidingen en bijscholingen en oefenen. Volgens de kengetallen is berekend dat er op MBO/LBO een uitbreiding moet plaats vinden van 2 fte.

47

De werkvoorraad bestaat o.a. uit: 1. Het opstellen van een oefenplan conform de Leidraad Oefenen. 2. Het registreren van oefenresultaten (Leidraad Oefenen) 3. De coördinatie en voorbereiden van oefeningen (Leidraad Oefenen) 4. Het uitvoeren van testen en controle werkzaamheden aan adembeschermende middelen en de registratie hiervan (publicatie NVBR 2002) 5. De controle van de bluswatervoorzieningen (Brandweerwet 1985) 6. Het controleren en laten aanleggen van opstelplaatsen bij open water. 7. Het produceren van bereikbaarheidskaarten, aanvalsplannen en rampbestrijdingsplannen. (Brandweerwet 1985) 8. Het uitwerken van rampbestrijdingsplannen (Wet rampen en zware ongevallen) 9. Het registreren van uitrukgegevens (CBR) 10. Het registreren van uitrukuren en oefenuren i.v.m. de salarisadministratie. 11. Het opleiden van medewerkers 12. Het bewaken van de korpssterkte 13. Het opzetten van een onderhoudsplan. 14. Het actualiseren van de lijst van vervangingsinvesteringen. 15. Het opstellen van een jaarverslag ter verantwoording van de inzet. Toepassing

1 fte = 1300 werkuren Heusden

Preventie

Pro-actie

Formatie in fte's

Preparatie

Basisgegevens

HBO

HBO

MBO

HBO

MBO

LBO

0,7 0,7

0,7

1,6

0,8

1,3

2,3

2,5 4,6

Actuele situatie

0,2

1,8

1,5

Verschil met huidige situatie

0,5

0,5

3,1

8.8

Consequenties

Brandweer Heusden heeft een achterstand op het gebied van Preparatie. Zowel op het gebied van planvorming als op het gebied van (realistisch) oefenen. Om het aangegeven niveau in de beleidsperiode te bereiken zal een grote krachtsinspanning gevraagd worden. Zoals aangegeven zal de uitvoering gefaseerd moeten verlopen zelfs als er personele uitbreiding zal plaats vinden. De intensivering van het onderhoud en de controle van de bluswatervoorzieningen dienen nauwlettend gevolgd te worden. Het realistisch oefenen zal kosten verhogend werken waarmee rekening gehouden dient te worden. Het opstellen van een onderhoudsplan voor materiaal en materieel zal een behoorlijke inzet vergen.

48

9 Repressie Repressie

9.1

Repressie is de bestrijding van onveiligheid en de verlening van hulp in acute noodsituaties door de daadwerkelijke inzet van brandweer, politie en andere hulpverleningsdiensten

Uitgangspunten

De repressieve taak is de kern van de brandweerorganisatie en het is de vierde schakel in de veiligheidsketen. Het uitvoeren van deze taak draagt tevens bij aan een vergroting van de onderlinge binding van het korps. Bovendien is deze taak voor de burger het meest zichtbaar en herkenbaar. Het repressief optreden bestaat uit basiszorg (brandbestrijding en hulpverlening) en specialistische inzet. De repressieve opgave wordt bepaald door het risicobeeld. Op basis van een risico-inventarisatie en analyse (van het zorggebied) wordt het risicobeeld vastgesteld. Dit vertaalt zich naar een gemeentelijke zorgnorm. De normen voor opkomsttijden staan vermeld in de Handleiding Brandweerzorg. De opkomsttijd is de totale tijd die de brandweer nodig heeft vanaf de melding (op het Gemeenschappelijk Meld Centrum) tot het ter plaatse komen bij het incident. Per objecttype is in de handleiding Brandweerzorg een normatieve opkomsttijd vastgelegd. Zo geldt voor een moderne eengezinswoning een andere tijd dan voor een verpleegtehuis. Grofweg kan gesteld worden dat de gemiddelde opkomsttijd rond de 8 minuten ligt. De uitruktijd is een gedeelte van de opkomsttijd en is de tijd die verstrijkt tussen het afgaan van de ‘pieper’ en het volledig bemenst (conform de normen) wegrijden van het voertuig uit de kazerne. De norm voor de uitruktijd is gemiddeld 4 minuten (inclusief 1 minuut voor de verwerking van de melding door de alarmcentrale). De resultaten van het zorgnormonderzoek dienen bestuurlijk te worden vastgesteld. In een dekkingsplan worden de resultaten van een rijtijdenonderzoek naast de zorgnorm gelegd en wordt de gewenste dekking van het zorggebied vastgesteld. Daarin wordt uitgegaan van operationele grenzen (“hoe bied ik de burger het snelste hulp?”) en kan eventueel met omliggende gemeenten afgesproken worden hoe bijstand voor bepaalde gebieden gegarandeerd wordt. De bedoeling van het dekkingsplan is, dat de in de regio aanwezige risico’s optimaal worden gedekt. Uit het dekkingsplan blijkt vervolgens de optimale spreiding van de verschillende voertuigen en specialismen. Uiteindelijk kunnen er in de gemeente enkele plekken overblijven (buitengebied) die minder goed gedekt zijn. De kosten van effectieve dekking staan daar echter niet meer in verhouding tot de risico’s en de schadebeperking. Deze minder goed gedekte plekken vergen een bestuurlijke acceptatie en een versterkte inspanning op het gebied van preventie. Uit een hernieuwd onderzoek zal moeten blijken welke gebieden dit betreft.

49

9.2

Inzethistorie

Brand

De gemeente Heusden vormt het zorggebied voor de brandweerposten Drunen, Heusden en Vlijmen. In dit zorggebied vinden er gemiddeld 300 incidenten per jaar plaats die het optreden van de brandweer noodzakelijk maken. In de navolgende tabel is een overzicht opgenomen van het repressief optreden.

Brand HV

9.3 9.3.1

Aard Loos alarm zonder uitruk Loos alarm met uitruk Schoorsteenbrand Buitenbrand Kleine brand (bouwwerk en natuur) Middelbrand (bouwwerk en natuur) Grote brand (bouwwerk en natuur) Bijstand andere gemeente Overige Totaal Brand Totaal Hulpverlening Totaal aantal uitrukken

1999

2000

2001

2002

2003

64 6 105 45 6

92 10 95 18 4

81 4 124 21

108 2 73 22

129 10 163 27 1 3

205 84 289

333 65 398

1

219 59 278

205 83 288

231 69 300

Activiteiten repressie Registratie en analyse uitrukken, actueel zorgniveau

De beleidsmedewerker preparatie draagt de verantwoordelijkheid ten aanzien van de registratie en leveren van de analyse van het uitrukken. Door de gemeenschappelijke meldkamer worden de uitrukgegevens naar de brandweer van Heusden gestuurd. Deze gegevens worden samen met de gegevens van de uitrukposten in Fireman gevoerd. De volgende gegevens worden bijgehouden: - Urenregistratie van vrijwilligers - Uitrukgegevens (tijden) - Soort uitruk, brand of hulpverlening - Loos alarm en reden loos alarm - De melder van de calamiteit - Het locatieadres - De eventuele oorzaak van een melding - Objectgegevens Van deze gegevens wordt op hoofdlijnen een jaaroverzicht gemaakt. Ook voor dit plan worden deze gegevens gebruikt. Op dit moment worden de gegevens niet gebruikt ten behoeve van een zorgnormonderzoek. De invoering van deze gegevens in Fireman gebeurt vanaf de posten digitaal. De complementering van deze gegevens gebeurt door de onderhoudsmedewerker. De fiattering wordt gedaan door het posthoofd.

50

9.3.2

Beoogd zorgniveau

Verdergaande informatisering en automatisering worden structureel ter beschikking gesteld van de repressieve dienst. Op de drie posten zijn geautomatiseerde werkplekken ingericht. Een directe verbinding met de gemeentelijke server is hiermee gerealiseerd (nu nog via een adsl verbinding). Door deze verbinding kunnen t.z.t. ook andere dan Fireman gerelateerde brandweergegevens worden ingezien. Autorisatie dient dan zodanig plaats te vinden dat iedereen de voor hem belangrijke bestanden kan inzien doch niet iedereen deze bestanden kan verwerken. De werkplekken (op de posten) zijn voorzien van een e-mail adres, informatie kan op deze wijze rechtstreeks aan de post worden meegedeeld. De werkplekken moeten worden gecomplementeerd zodat op de posten de gegevens op papier kunnen worden uitgedraaid zodat ze ook direct ter beschikking kunnen worden gesteld aan alle vrijwilligers. Met de uitruk -en oefengegevens ingevoerd in Fireman kunnen al vele managementvragen worden beantwoord. Vragen vanuit het management kunnen dan ook betrekking hebben op: Gegevens m.b.t. repressief optreden Aantal uitrukken Soort uitrukken Branden naar aard Klein Middel Groot Hulpverlening Klein Middel Groot Spoed Geen spoed Dienstverlening Loos alarm OMS Bijstand geleverd Gegevens m.b.t. personeel: Maandelijks, een overzicht uitdraai per persoon over hoeveel uren ingezet/aanwezig/geoefend/meegewerkt/vergadert Totaal overzichten per werkgroep hoeveel uur deelgenomen hoeveel uur per jaar (zie hierboven 1 per persoon) belasting vrije teller, inclusief voor sport Overzichten en grafieken voor jaar overzicht Vragen die beantwoord kunnen worden: Hoeveel procent van de vrijwilligers is opgekomen ? Hoeveel procent van de opgekomen vrijwilligers is uitgerukt ? Hoe vaak zijn bevelvoerders gemiddeld uitgerukt ? Hoe vaak zijn bevelvoerders als - manschap- mee uitgerukt ? Hoe vaak heeft een chauffeur een 'prio-1' uitruk per jaar ? Hoe vaak is voertuig X ingezet in 2004 ? Wie moet er allemaal gekeurd worden in 2005 ? enz.

9.3.3

Uitruk- en opkomsttijden: dekkingskwaliteit, actueel zorgniveau

De brandweer is belast met de registratie van uitruk –en opkomsttijden. Duidelijk moet zijn welke tijden gerealiseerd worden en of in alle gevallen de zorgnorm gehaald wordt. Bij het aanstellen van brandweermensen wordt rekening gehouden met opkomsttijden. O.a. de verplichting bij aanstelling van wonen en werken in de kern. Op dit moment worden de gegevens waaruit de dekkingskwaliteit kan worden gedestilleerd bijgehouden. Echter er wordt geen analyse gemaakt van deze gegevens. De onderhoudsmedewerker en de vrijwillige posten zijn belast met het genereren van deze 51

informatie. Voor de analyse van deze gegevens is in de huidige situatie geen tijd. De tijdregistratie is puur om aan te kunnen tonen wie bij welk incident aanwezig was, en om aan te kunnen tonen dat de brandweer al dan niet “op tijd” was.

9.3.4

Beoogd zorgniveau

In het hoofdstuk preparatie wordt de repressieve personeelssterkte berekend. Deze berekening is gemaakt op basis van het beschikbare materieel. Door gebruik te maken van vernoemde automatisering en informatisering is al aangegeven dat opkomsttijden en uitruktijden continu kunnen worden gemonitord. Voor de analyse van de gegevens is met de huidige personele bezetting geen tijd. De aanwezigheid van repressief personeel kan worden genormeerd door te stellen dat een brandweervrijwilliger onder werktijd tenminste 50% van de werktijd in de kern aanwezig is. Dit heeft een relatie met het wonen en werken in de kern zodat ook die vrijwilliger die in ploegendienst werkt voldoende aanwezig kan zijn. Deze norm wordt nu ook veelal gebruikt.

9.3.5

Inzet van materieel, actueel zorgniveau

Bij de gemeentelijke herindeling is indertijd gebruik gemaakt van de gegevens die beschikbaar waren vanuit Noordoost Noord Brabant en Midden Brabant. (vastgesteld door middel van de zorgnorm conform project Versterking Brandweer). De huidige materieelsterkte in de verschillende posten is als volgt: Post Drunen 2 gecombineerde tankautospuiten, 4 wiel aangedreven 1 personeel-materieelvoertuig 4 wiel aangedreven 1 aanhangwagen hulpverleningsgereedschappen Post Heusden 2 gecombineerde tankautospuiten (1 al sinds 1999 afgeschreven) 1 aanhangwagen hulpverleningsgereedschappen 1 aanhangwagen duiken 1 boot t.b.v. duiken 1 motorspuitaanhanger (in 2004 vervangen door een grootvermogenpomp) 1 personeelvoertuig Post Vlijmen 1 gecombineerde tankautospuit 1 autospuit 1 aanhangwagen hulpverleningsgereedschappen 1 personeel-materieelvoertuig/dienstvoertuig/voertuig voor de WVD verkenners

52

9.3.6

Inzet materieel, beoogd zorgniveau

Naar aanleiding van de definitieve besluitvorming over het Organisatie en beleidsplan Regionale Brandweer Brabant Noord 2004, is vastgesteld dat de verdeling er tenminste als volgt uit moet zien: Post Drunen 2 gecombineerde tankautospuiten, 4 wiel aangedreven. Conform bestek BZK uitgevoerd, d.w.z. de vereiste hulpverleningsgereedschappen voor de eerste inzet opgeborgen op deze voertuigen. De aanhanger alleen te gebruiken voor 2e lijns gereedschappen en materialen. 1 personeel-materieelwagen 4 wiel aangedreven Post Heusden 1 gecombineerde tankautospuit. Conform bestek BZK uitgevoerd, d.w.z. de vereiste hulpverleningsgereedschappen voor de eerste inzet opgeborgen op dit voertuig. De aanhanger alleen te gebruiken voor 2e lijns gereedschappen en materialen. 1 PM/waterongevallenvoertuig aangeschaft in 2004, levering begin 2005 1 Reddingsboot op trailer, aan te schaffen in 2004, levering begin 2005 1 Grootvermogenpompaanhanger , aangeschaft in 2004 1 personeelvoertuig Post Vlijmen 1 gecombineerde tankautospuit. Conform bestek BZK uitgevoerd, d.w.z. de vereiste hulpverleningsgereedschappen voor de eerste inzet opgeborgen op dit voertuig. De aanhanger alleen te gebruiken voor 2e lijns gereedschappen en materialen. 1 hulpverleningsvoertuig categorie 2 (met financiën van de regionale hulpverleningsdienst op te waarderen tot categorie 1 zodat hij daarmee ook regionaal inzetbaar is), aan te schaffen in 2006 1 personeel-materieelvoertuig ook te gebruiken ten behoeve van de WVD verkenners in het kader van de ongevalbestrijding gevaarlijke stoffen. 1 Middelvermogenpompaanhanger Voor het opbergen van de benodigde hulpverleningsgereedschappen op de vier eerste uitrukvoertuigen is aan gereedschappen een bedrag gemoeid van € 66.000,-. D.w.z. dat op dit moment deze gereedschappen niet op het voertuig geborgen zijn omdat ze niet aanwezig zijn dan wel dat ze nog zijn opgeborgen op de huidige aanhangers. Het investeringsschema zal zodanig moeten worden ingericht en onderhouden dat deze wijzigingen geleidelijk maar zo spoedig mogelijk kunnen worden doorgevoerd. Het voertuig voor de officier van dienst zal in 2005 worden aangeschaft en volledig worden uitgerust voor het vervullen van deze taak. 53

Voor de voertuigen is een vervangingsplan opgesteld m.u.v. het hulpverleningsvoertuig. Hiertoe zal een krediet ter beschikking moeten worden gesteld. Voor het beschikbaar krijgen van redvoertuigen wordt gebruik gemaakt van het regionale materieelplan. De brandweer beoogt het materieel en materiaal dusdanig te onderhouden dat de inzet gegarandeerd is en blijft. Hiervoor dient een onderhoudsplan waarin het vervangingsschema is opgenomen nog verder te worden ontwikkeld. Hierin dient tevens opgenomen te zijn met wat voor frequentie wat voor soort onderhoud plaats dient te vinden waardoor onderhoud leidt tot een langere levensduur

9.3.7

Specialismen, Actueel zorgniveau

De brandweer Heusden is tot nu toe voorzien van twee specialistische taken. 1.

De zogenaamde Waarschuwing en verkenningsdienst medewerkers van de post Vlijmen. Zij worden ingezet door een officier van dienst om te kunnen onderzoeken hoe groot schadecirkels zijn bij de uitstoot van gevaarlijke stoffen. Hierop zal door de Officier Gevaarlijke Stoffen en de Meetplanleider (beiden regionale functionarissen) aan het bevoegde gezag worden geadviseerd hoe mogelijk noodzakelijke ontruimingen moeten worden uitgevoerd. De zgn. WVD verkenners moeten hun basiskennis onderhouden in het gemeentelijke oefenplan, daarnaast worden zij jaarlijks bijgeschoold en geoefend door de regionale hulpverleningsdienst. De regionale hulpverleningsdienst subsidieert 6 wvd verkenners.

2.

De duikers van de post Heusden. De post Heusden beschikt over 10 opgeleide brandweerduikers (waarvan een woonachtig in Vlijmen) . De keuring van deze duikers heeft tot nu plaatsgevonden bij onze Arbo dienst. De duikers oefenen nu op de reguliere oefenavonden. De bezetting in de dagsituatie d.w.z. onder werktijd is minimaal. De duikers zijn allemaal opgeleid als brandweerduiker, nog geen duiker heeft de opleiding duikleider of instructeur duiker gevolgd.

9.3.8

Specialismen, Beoogd zorgniveau

Door de regionale Hulpverleningsdienst zijn op 23 juni 2004 de navolgende besluiten genomen die betrekking op materiele en personele invulling. De consequenties: 1. Waarschuwing en Verkenning. Het aantal groepen in de regio wordt uitgebreid met 2 stuks en voortaan 6 personen per groep. De vergoedingen voor opleiden en oefenen vinden plaats door de regionale brandweer. 2. Duiken. Er zijn twee duikteams beschikbaar in de gehele regio. Deze taak wordt opgenomen door de brandweren van ’s-Hertogenbosch en Oss. De vergoedingen hiervoor zijn opgenomen in de bijdrage per inwoner.

54

3. Voertuigen voor redding en gebruik als blusplatform. Er zijn 7 redvoertuigen beschikbaar als redvoertuig c.q. blusplatform. Vanwege de beschikbare opkomsttijd voor de regio van deze voertuigen zal het voertuig eerder gebruikt worden als blusplatform. De vergoeding voor dit gebruik is niet opgenomen in de bijdrage per inwoner maar is omgeslagen over die gemeenten die niet in het bezit zijn van een redvoertuig. Door de gemeente Heusden zal hiervoor jaarlijks een bedrag van € 31.800,4. Het hulpverleningsvoertuig post Vlijmen (opgewaardeerd tot HV1) zal in het ondersteuningspeloton van de brandweercompagnie worden opgenomen. Voor de inzet van dit t.z.t. aan te schaffen Hulpverleningsvoertuig (HV1) zal in samenwerking met de regionale brandweer een procedure moeten worden opgesteld.

9.4

Opstellen en onderhouden van procedures

De beleidsmedewerker preparatie is verantwoordelijk voor het onderhouden en opstellen van procedures. Bij brandweer Heusden wordt op verschillende niveaus met procedures gewerkt. We kennen de interne procedures die betrekking hebben op een aantal verschillende zaken. Deze procedures kunnen zelfs per post enigszins verschillen. In principe zou men kunnen spreken van de normen en waarden binnen de organisatie. Deze normen en waarden zijn bij de gemeente Heusden vastgelegd in een aantal boekwerken. De belangrijkste is: “de vrijwilliger geregeld”, in dit boekwerk worden de rechten en plichten van een vrijwillige brandweerman bij brandweer Heusden vastgelegd. Daarnaast bevat dit boek een aantal bijzondere repressieve procedures en informatie over het arbo-beleid bij brandweer Heusden. Voor de leidinggevenden is er een extra aanvulling op de “vrijwilliger geregeld”. Hierin staan de extra taken (vooral de voorbeeldrol die men vervult) weergegeven. Het opstellen en actualiseren van deze gegevens wordt door het management en de preparatiemedewerkers gedaan. De boekwerken zullen beschikbaar gemaakt worden door middel van de brandweerwebsite. Hierdoor zal ook het beheersen van de boekwerken verbeterd kunnen worden (er hoeven geen 75 exemplaren meer verspreid te worden). De operationele procedures wijken in zijn algemeenheid zo min mogelijk af van de de standaardprocedures. Dit is ook de reden dat er bij voertuigen van een “standaardbepakking” wordt gesproken. Het gevolg hiervan is dat de alarmcentrale van de brandweer geen rekening meer hoeft te houden met locale verschillen. Toch zijn de alarmeringsprocedures voor de posten verschillend van opzet. E.e.a. heeft te maken met de beschikbaarheid van de vrijwilligers. De dagelijkse klussen worden volgens standaardprocedures afgehandeld. Er zijn echter speciale procedures, voor bijzondere situaties. Deze procedures moeten locaal ingevuld worden. Een voorbeeld hiervan is de procedure “stormnacht”. Door het grote aantal hulpverzoeken tijdens een storm wordt de Alarmcentrale als het ware overspoeld. Voor deze situaties wordt een aparte procedure gehanteerd. Het actualiseren van de procedures wordt gedaan door de preparatiemedewerker(s).

55

9.4.1

Actueel zorgniveau

De dagelijkse procedures worden door het gemeenschappelijke meldcentrum (GMC) beheerd. Voor de invulling van die procedures wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde “Kazerne Volgordetabel”. Deze KVT is een matrix waarin staat welke uitrukpost voor welk gebied de eerst aangewezen uitrukpost is. Dit is in principe gemeenteonafhankelijk. Vanwege veranderingen in situaties (bijvoorbeeld een nieuwe rondweg ergens) zal de KVT regelmatig bijgewerkt moeten worden. Dit wordt door de preparatiemedewerkers geregeld met het GMC.

9.4.2

Beoogd zorgniveau

In het kort komt het er op neer dat de brandweer streeft naar een situatie waarin de beste hulp het snelst ter plaatse kan komen. Dit heeft tot gevolg dat er een constante monitoring moet gaan plaatsvinden op de opkomsttijden, opkomstpercentages, en uitruktijden. Met deze gegevens kan worden bepaald of er bijstelling plaats moet vinden. Wanneer een post structureel onderbezet raakt in de dagsituatie, zal er bijstelling moeten plaats vinden van de uitrukprocedures, op dat moment zijn we op de grensgebieden niet meer in staat om adequate zorg te verlenen en zullen we moeten gaan uitrukken vanuit 2 posten. Per post zal verder zorg moeten worden gedragen dat er, binnen de specifieke situatie op een post, op de juiste manier uitgerukt wordt. Daarnaast zal er voor objecten met een bijzonder risico een aparte procedure moeten woren gemaakt. Deze procedures kunnen het beste worden gekoppeld aan de aanvalsplannen c.q. bereikbaarheidskaarten voor de desbetreffende objecten. Het monitoren van de actuele paraatheidsituatie en het eventueel bijsturen aan de hand van de gegevens zal gedaan moeten worden door de preparatieve medewerker(s). Het maken van objectspecifieke procedures zal door de brandpreventie medewerkers moeten worden gedaan.

9.5

Formatie en organisatie

Toepassing

1 fte = 1300 werkuren Heusden

Preventie

Pro-actie

Formatie in fte's

Preparatie

Basisgegevens

HBO

HBO

MBO

HBO

MBO

LBO

0,7 0,7

0,7

1,6

0,8

2,5 4,6

1,3

2,3

Actuele situatie

0,2

1,8

1,5

Verschil met huidige situatie

0,5

0,5

3,1

9.6

Consequenties

Een financiële consequentie is het vervallen van de duiktaak. Er zijn twee duikteams beschikbaar in de gehele regio. Deze taak wordt opgenomen door de brandweren van ’s-Hertogenbosch en 56

Oss. De vergoeding hiervoor is opgenomen in de bijdrage per inwoner. Logisch zou zijn dat eenzelfde bedrag per inwoner nu vrijkomt, vanwege het staken van de duiktaak. Dit is echter niet zo. De kostenbesparing bij het duiken is incidenteel. Vervangingsinvesteringen hoeven niet meer worden gedaan (Duikpakken, toestellen enz.), hiervoor was echter nog geen post op de begroting ingeruimd. De enige concrete besparing is het vervallen van de opleidings -en oefenverplichting, waardoor er bespaard wordt op personeelskosten. Regionaal is afgesproken dat de 4 1e lijns blusvoertuigen moeten worden uitgevoerd conform de BZK standaardbepakkingslijst. Het uitvoeren volgens de BZK bestekken uitrusten van 4 1e uitrukvoertuigen conform bestek BZK kost incidenteel € 66.000,-.

57

10 Grootschalig optreden en rampenbestrijding 10.1 Uitgangspunten Grootschalig optreden (rampenbestrijding) behoort tot de basiszorg maar wordt in dit kader gescheiden benoemd omdat de voorbereiding daarop naast de gemeentelijke brandweer voornamelijk ook inspanningen van andere organisaties/afdelingen vereist. De rampenbestrijding is bij uitstek het terrein waarop samenwerking in de regio noodzakelijk en wettelijk verplicht is (Brandweerwet 1985, art. 3 en de wet Rampen en Zware Ongevallen, artikel 1, lid 2). Dit geldt bij het voorkomen, signaleren en beperken van mogelijke rampen (pro-actie en preventie), bij de voorbereiding op rampen (preparatie), het daadwerkelijk grootschalige optreden (repressie) en de nazorg. Bovenstaande taken op het gebied van de rampenbestrijding vereisen daarnaast op lokaal niveau intensieve samenwerking tussen ambtelijke- en operationele diensten. Naast het daadwerkelijk grootschalig repressief optreden wordt in de wet Rampen en Zware Ongevallen ingegaan op de ambtelijke voorbereiding op de bestrijding van rampen (het opstellen van een overzicht van mogelijke rampen die de gemeente kunnen treffen (risico-inventarisatie), het opstellen en onderhouden van een gemeentelijk rampenplan en rampenbestrijdingsplannen, het opleiden en oefenen van betrokken functionarissen ten behoeve van de rampenbestrijding). De operationele inzet ten behoeve van rampenbestrijding wordt vormgegeven in regionaal verband. De regionaal commandant is op dit vlak verantwoordelijk. Bij een grootschalige inzet wordt door de brandweer opgeschaald, dat betekent het vormen van een samenwerkingsverband van meerdere korpsen. De regionale brandweer heeft hierbij de coördinatie in handen. De brandweer van gemeente Heusden opereert daarbij niet anders dan normaal, alleen in een groter verband. De wet Rampen en Zware Ongevallen en de Gemeentewet richten de aandacht vooral op de ambtelijke verantwoordelijkheden met betrekking tot de rampenbestrijding. Op basis van het risicobeeld wordt een gemeentelijk rampenplan opgesteld. In het gemeentelijke rampenplan en de bijbehorende deelplannen worden gemeentelijke processen en de procesverantwoordelijken ten behoeve van de rampenbestrijding uitgewerkt. Een heldere indeling van verantwoordelijkheden en taken, vastgelegd in de gemeentelijke plannen, is noodzakelijk voor het adequaat kunnen optreden onder de hectische omstandigheden ten tijde van een (dreigende) ramp. De gemeentelijke Ambtenaar Rampenbestrijding (ARB) heeft hierbij een coördinatiefunctie. De verantwoordelijkheid voor een goede voorbereiding ligt tevens bij de betrokken afdelingshoofden. De ambtelijke voorbereiding betreft naast de beleidsmatige voorbereiding (planvorming) ook de operationele voorbereiding door niet-brandweerpersoneel. Daarmee wordt bedoeld dat de betrokken gemeentefunctionarissen een opleiding hebben genoten voor de taak die zij ten tijde van een ramp dienen uit te voeren en dat zij voldoende geoefend zijn in het uitvoeren van die taak. De regionale brandweer verzorgt deze opleidingen en oefeningen.

58

10.2 Grootschalig repressief optreden 10.2.1 Actueel zorgniveau Brandweer Heusden heeft een duidelijke taak tijdens het grootschalig repressieve optreden. Vanuit een eerste inzet wordt naadloos opgeschaald naar rampenbestrijdingsniveau. Hierbij stromen in een regionaal te formeren pelotonsstructuur brandweereenheden in om vervolgens te worden ingezet op een niveau dat past bij het incident. De brandweer Heusden heeft met een bluseenheid ook een plaats in de zgn. brandweercompagnie. In het kader van bosbrandbestrijding levert Heusden op eigen terrein het eerste peloton. In samenspraak met Midden Brabant levert de regio Midden Brabant het 2e peloton. Door de instelling van twee compagnieën in de regio Brabant Noord, worden er ook twee ondersteuningspelotons geformeerd. Brandweer Heusden zal zodra zij beschikt over een hulpverleningsvoertuig (1e categorie) deelnemen in het ondersteuningspeloton van de westelijke compagnie.

10.2.2 Beoogd zorgniveau Brandweer Heusden volgt de regionale ontwikkelingen nauwlettend en onderschrijft een vrije instroom, waardoor het formeren van pelotons versneld kan worden. Hierbij wordt een voorgeselecteerde post gealarmeerd. Deze post voorziet in de inzet van een bluseenheid van 6 personen in pelotonsverband. Het aan te schaffen hulpverleningsvoertuig (2e categorie) voor de post Vlijmen zal door de regio met een financiële bijdrage (€ 25.000,-) worden ingericht voor categorie 1. Door de inzet van een hulpverleningsvoertuig HV1 levert brandweer Heusden naast de inzet van een Waarschuwing en Verkennersploeg ook een bijdrage in de regionale brandweer compagnie. En daarmee ook in het grootschalige optreden.

10.3 Planvorming rampenbestrijding 10.3.1 Actueel zorgniveau De gemeenteraad van Heusden heeft op 20 mei 2003 het rampenplan vastgesteld. De draaiboeken, die deel uitmaken van het rampenplan, zijn op 17 februari 2004 door het college vastgesteld. Voor de LPG stations in de gemeente dienen rampbestrijdingsplannen te worden opgesteld. Het rampbestrijdingsplan De Maas zal in samenwerking met de regionale brandweer en de andere gemeenten aan de Maas gezamenlijk worden opgesteld. Het Bosbrandbestrijdingsplan Loonse en Drunense Duinen dient jaarlijks te worden geactualiseerd. Op 1juli 2004 is de Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding (Wkr) in werking getreden. Deze wet heeft tot doel het verbeteren van de kwaliteit van de voorbereiding op de rampenbestrijding. Het gemeentelijke rampenplan wordt voortaan door het college van burgemeester en wethouders vastgesteld en niet meer door de gemeenteraad. Het rampenplan dient voor 1 jui 2005 te voldoen aan de eisen van de Wkr. Dit betekent dat de gemeente voor 1 juli 2005 het rampenplan opnieuw moet laten vaststellen. De uitvoeringsverantwoordelijken zijn verantwoordelijk voor het actueel houden van de processen. Gegevens dienen geoptimaliseerd te worden zodat er een betrouwbare weergave van de processen wordt gerealiseerd.

10.3.2 Beoogd zorgniveau Regionale ontwikkelingen, zoals het invoeren van de Gecoördineerde Regionale 59

Incidentenbestrijding Procedure (GRIP) en de Regionale Voorlichtingspool nopen tot aanpassing van het rampenplan in de loop van 2005.

10.4 Organisatie en coördinatie 10.4.1 Gemeentelijke rampenstaf en GCC, actueel en beoogd zorgniveau De Wet rampen en zware ongevallen benadrukt de centrale positie van de burgemeester bij de daadwerkelijke bestrijding van een ramp of zwaar ongeval. Hij is als gevolg van artikel 11 van de wet belast met het opperbevel bij de rampenbestrijding en bij het treffen van maatregelen in geval van ernstige vrees voor het ontstaan van een ramp of zwaar ongeval. Degenen die aan de rampenbestrijding deelnemen, staan onder zijn bevel. De burgemeester doet zich bijstaan door een door hem samengestelde gemeentelijke staf. Binnen deze staf zijn twee functionele delen te onderscheiden: het beleidsadviserende deel, Gemeentelijk Beleidsteam (BT) en het uitvoeringcoördinerende en tevens voorwaardenscheppende deel Gemeentelijk Management Team (MT). De samenstelling van het beleidsteam bestaat uit een vaste kern van adviseurs conform de richtlijnen, zoals opgesteld in de Gecoördineerde Regionale Inzet Procedures (GRIP). Indien gewenst, kan de burgemeester de samenstelling van het gemeentelijke BT wijzigen. Het team bestaat uit procesverantwoordelijken (diensthoofden), die de burgemeester adviseren over het door hem te voeren beleid. De burgemeester kan de staf, permanent of ad hoc, naar eigen inzicht (met derden) uitbreiden. In principe ziet de minimale bezetting van het gemeentelijke BT er als volgt uit: Burgemeester, gemeentesecretaris, politiefunctionaris, GHOR functionaris en brandweerfunctionaris. Bij de vergaderingen van dit team zijn normaliter ook aanwezig een communicatieadviseur, een secretaris en de ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid. Uitbreiding van het gemeentelijke BT is afhankelijk van de aard, plaats en gevolgen van de ramp of het zware ongeval. De burgemeester overlegt met andere gezagdragers (bijv. de Officier van Justitie) en materiedeskundigen en krijgt relevante adviezen. De burgemeester zit het beleidsteam voor en neemt besluiten. Het gemeentelijke BT adviseert over prioriteiten met betrekking tot de uit te voeren processen. De leden van het team laten zich ondersteunen door (eigen) materiedeskundige medewerkers die de functie van klankbord of adviseur vervullen. De functie van de Operationeel Leider (OL) wordt hierbij in eerste instantie ingevuld door de brandweer, waarbij de commandant brandweer (Commandant van Dienst) deze functie vervult. De leden van het gemeentelijke BT zijn verantwoordelijk voor het organisatorisch, juridisch en bestuurlijk juist formuleren van alle beslissingen en maatregelen in het kader van de rampenbestrijding. Voorts zijn zij verantwoordelijk voor het informeren en onderhouden van contacten met de overige bestuurlijke echelons namens de burgemeester. Het gemeentelijk MT staat onder voorzitterschap van de gemeentesecretaris en bestaat voorts uit de leden van het reguliere Managementteam of hun vervangers. Voorts wordt het gemeentelijke MT zonodig aangevuld met de uitvoeringsverantwoordelijken van de door de burgemeester opgestarte of nog op te starten processen.

60

Het gemeentelijke MT heeft de taak om de bestuurlijke- en beleidsbeslissingen van de burgemeester te vertalen op strategisch niveau en het integraal aansturen van de diverse processen. Voorts onderhoudt het gemeentelijk MT contacten met de Sectie Gemeentelijke Aangelegenheden binnen het Regionaal Operationeel Team. De Sectie Gemeentelijke Aangelegenheden tracht voor de getroffen gemeente een oog- en oorfunctie te vervullen binnen het Regionaal Operationeel Team. Voorts is zij de vraagbaak voor allerlei operationele vragen die vanuit het gemeentelijke MT worden gesteld. De Sectie Gemeentelijke Aangelegenheden is voorts een adviesorgaan voor het gemeentelijke MT. De Sectie Gemeentelijke Aangelegenheden is zeer recent opgezet. De exacte taken van deze sectie en de rol naar het gemeentelijke MT moeten nog verder uitgekristalliseerd worden.

10.4.2 Ambtenaar Rampenbestrijding, actueel zorgniveau De ambtenaar Openbare Veiligheid is tevens belast met de zorg voor de organisatie van de gemeentelijke rampenbestrijding. Het onderdeel oefenen is ondergebracht bij de brandweer beleidsmedewerker preparatie. Evenals de brandweer is de functie van ambtenaar Openbare Orde en veiligheid nog ondergebracht in de afdeling Bestuursondersteuning. Voorkeur gaat uit de functie naar een cluster Veiligheid. De invulling van de taak rampenbestrijding is feitelijk slechts enkele procenten fte. In de taakomschrijving is dit niet helder omschreven. Zoals hierboven gemeld is het oefenen ondergebracht bij de beleidsmedewerker Preparatie brandweer. De taken van de preparatieve rampenbestrijding zijn als volgt: • Het actualiseren van het rampenplan en de alarmeringsschema’s • Het uitwerken van rampbestrijdingsplannen • Het uitwerken van rampenoefeningen • Het verzorgen van instructiebijeenkomsten • Het bijwonen van informatiebijeenkomsten • Het organiseren van alarmeringsoefeningen • Het bewaken van de kwaliteit van de gemeentelijke deelnemers uit het BT en MT door het beheer van een opleidingsplan.

1 fte = 1300 werkuren

HBO

HBO MBO HBO 0,8

MBO

Heusden

0,7 0,7

0,7 1,6 2,3

2,5 4,6

Actuele situatie

0,2

1,8

1,5

Verschil met huidige situatie

0,5

0,5

3,1

LBO HBO/MBO 1,3

Rampenbestr.

Repressie

Preventie

Formatie in fte's

Pro-actie

Basisgegevens

Preparatie

Toepassing

HBO

0 0

1 1

vrijwillige org

0,5* 0,5

*Zie de beschrijving onder 10.4.3

10.4.3 Beoogd zorgniveau 61

Het opwaarderen van de functie ambtenaar rampenbestrijding tot 1 fte biedt nog een aantal opmerkelijke voordelen. In deze functie kan tevens het Arbo beleid worden ondergebracht. De plaats van deze functie en de gewenste uitbouw tot 1 fte te bezien in het Organisatie Ontwikkel traject.

10.5 Opleiding en oefening rampenbestrijding, 10.5.1 actueel zorgniveau Het Nederlands Instituut Brandweer en rampenbestrijding (Nibra) biedt advies bij het voorbereiden en uitvoeren van bestuurlijke oefeningen ter voorbereiding op een ramp of calamiteit. Daarbij maakt het Nibra gebruik van de cyclus bestuurlijk oefenen. Opzet van de bestuurlijke oefening De Cyclus Bestuurlijk Oefenen is opgezet volgens een 15-stappen plan. In het kort betreft het de volgende stappen: 1. Interactieve informatieve bijeenkomst. Er wordt uitleg gegeven over de wijze waarop binnen de regio wordt gewerkt aan crisismanagement. 2. Geleide oefening. De werkwijze binnen de rampenstaf wordt geoefend aan de (bege)leidende hand van een oefenleider. 3. Oefening met responscel. Het Coordinatie Team Plaats Incident (CTPI) en Regionaal Operationeel Team (ROT) worden gesimuleerd. De oefenleider blijft steeds meer op de achtergrond. 4. Oefening waarin de gemeentelijke hoofdprocessen aan de orde komen. Draaiboeken voor gemeentelijke processen worden getoetst op actualiteit en praktische uitvoerbaarheid. 5. Gelijktijdig oefenen. Het gemeentelijke managementteam en een of meerdere actiecentra oefenen gelijktijdig. Het proces Voorlichting komt nadrukkelijk aan bod. 6. Oefening waarin het accent ligt op het functioneren van het beleidsteam. De wijze waarop communicatie met media en publiek speelt een belangrijke rol. 7. Oefening waarin het accent ligt op het functioneren van het beleidsteam. Het proces Opvang en verzorging staat centraal. 8. Bij de oefeningen worden steeds meer rampenbestrijdingsprocessen betrokken, zoals bijvoorbeeld Uitvaartverzorging. 9. De oefening onderscheidt zich van voorgaande doordat de tijdsdruk binnen de besluitvorming steeds verder wordt opgevoerd. 10. Oefening waarin de plaatsvervangers worden geoefend zoals loco-burgemeester. 11. Oefening waarbij andere gezagsdragers worden betrokken zoals waterschappen, officier van justitie en vertegenwoordigers van Defensie. 12. Oefening waarbij de gemeente betrokken raakt bij specifieke externe problematiek zoals bijvoorbeeld ziekenhuizen en waterleidingmaatschappij. 13. Alarmeringsoefening. De gealarmeerde functionarissen uit de rampenstaf komen daadwerkelijk naar het gemeentehuis en het crisismanagement wordt opgestart. 14. Generale repetitie. Het hele proces van alarmering tot en met het opstarten van de gemeentelijke processen wordt 'beleefd'. Motto: zijn we er klaar voor? 15. Test. Het hele gemeentelijke proces van crisismanagement wordt opgetuigd, geoefend en geëvalueerd.

62

10.5.2 Bestuurlijke oefeningen 2003 en 2004 De bestuurlijke oefening die in 2003 binnen de gemeente Heusden heeft plaatsgevonden had o.a. betrekking op het beleids- en managementteam. Deze oefening richtte zich op stap 4 van de NIBRA cyclus en betrok daarbij ook het actiecentrum voorlichting. In 2004 is stap 5 beoefend.

10.5.3 Beoogd zorgniveau De gemeente Heusden sluit aan bij het oefen- en opleidingsplan zoals dat door de Hulpverleningsdienst is ontwikkeld. Bepaalde sleutelfiguren (gemeentelijke organisatie) die nog geen opleiding hebben gevolgd, zullen deze opleiding op korte termijn moeten gaan volgen. Voorts zullen de Ambtenaar Rampenbestrijding en diens eerste plaatsvervanger aanvullende cursussen moeten volgen bij het Nibra. Naast de jaarlijkse bestuurlijke oefeningen, is de Ambtenaar Rampenbestrijding voornemens om bereikbaarheidsoefeningen te houden. De Ambtenaar Rampenbestrijding zal voorts, op verzoek van de uitvoeringsverantwoordelijke voor het proces Registratie van Slachtoffers (CRIB) een presentatie houden en een oefening opstellen en ‘draaien’ met het betreffende actiecentrum (i.c. de afdeling Bevolking).

10.5.4 Consequenties De formatie ingezet op de preparatieve rampenbestrijding is nauwelijks toereikend om aan het beoogde zorgniveau uitvoering te geven. Het verdient de voorkeur hetgeen omschreven is in 10.4.3.

63

11 Nazorg Nazorg

Nazorg is alles wat nodig is om zo snel mogelijk terug te keren naar de normale verhoudingen, door bijvoorbeeld opvang van slachtoffers en hulp bij de afwikkeling van schadeclaims

11.1 Uitgangspunten De nazorg bij ongevallen of rampen kent drie elementen: 1. Het menselijke aspect (burgers, brandweerpersoneel); 2. Economische schadereductie en herstel; het terugbrengen van de plaats incident in de oorspronkelijke staat; 3. Het organisatorische aspect; wat kunnen we van dit incident leren? Vanuit de nazorg kan de preventie en de preparatie worden gevoed. De rol van de brandweer richt zich vooral op het menselijke en het organisatorische aspect (punt 1 en 3). Het herstel is primair een gemeentelijke verantwoordelijkheid. De gemeente kan de brandweer in een concreet geval verzoeken aan het herstel bij te dragen en/of te coördineren. Als uitgangspunt voor de opvang van slachtoffers geldt dat, ongeacht het moment waarop incident meester kan worden gegeven, de brandweer de situatie actief blijft beheersen totdat een goede overdracht aan de verantwoordelijke diensten feitelijk is gerealiseerd. Dit is zowel van belang voor de slachtoffers, maar ook in het kader van de toenemende risico’s van aansprakelijkheid. De nazorg ten behoeve van brandweerpersoneel is primair een korpsverantwoordelijkheid. Het betreft zowel de materiële zijde (verzekeringen), als de psychosociale opvang na indringende ervaringen. Het korps dient hiervoor voldoende te zijn toegerust (opleiding traumazorg voor alle leidinggevenden). Evaluaties van het optreden van de brandweer zijn belangrijke leer- en reflectiemomenten en dienen daarom gestructureerd, planmatig, doelmatig en deskundig te geschieden. Ook hierbij is het effect van niet te onderschatten belang voor de organisatie en de veiligheid van de medewerkers.

11.2 Slachtofferzorg, actueel zorgniveau De rol van de brandweer bij de overdracht van slachtoffers naar andere hulpverleningsdiensten is niet geformaliseerd in procedures. Volgens de collega’s van de Geneeskundige Hulpverlening bij Rampen (GHOR) moeten hiervoor protocollen worden ontwikkeld.

11.2.1 Beoogd zorgniveau Brandweer Heusden beoogt een procedure op te stellen die de overdracht van slachtoffers naar andere hulpverleningsdiensten borgt. In het kader van de rampenbestrijding worden slachtoffers direct overgedragen aan de GHOR die verdere slachtofferzorg borgt.

64

11.3 Nazorg personeel, actueel zorgniveau De nazorg naar aanleiding van indringende ervaringen tijdens het repressieve optreden is niet geformaliseerd. Brandweer beschikt hiervoor niet over een procedure. De eerste opvang gebeurt door de officier van dienst en de bevelvoerder. Een aantal bevelvoerende heeft hiervoor al een speciale opleiding gevolgd. Bovendien heeft de gehele groep bevelvoerders een instructie bijgewoond over Opvang van Traumatische ervaringen. Regionaal is een Bedrijfs Opvang Team beschikbaar. Waar brandweermensen steeds vaker mee geconfronteerd worden, is dat hij/zij ongewild getuige wordt van strafbare feiten tijdens een inzet. Er zijn al diverse gevallen binnen Nederland bekend, waar de brandweer bijna in het beklaagdenbankje terechtkomt, in haar ongewilde positie als kroongetuige. In de beleidsperiode van dit plan zal een nazorgprotocol ontwikkeld worden, om te voorkomen dat mensen onnodig beschadigd worden door een rechercheonderzoek.

11.3.1 Beoogd zorgniveau Uit het actuele zorgniveau blijkt dat in het kader van de nazorg nog een aantal stappen genomen moeten worden. Deze laten zich als volgt vertalen. 1. alle bevelvoerderenden inclusief de officieren van dienst dienen een opleiding in het kader van de personele nazorg te volgen. Motivatie: borging van de personele nazorg. 2. alle repressieve medewerkers dienen symptomen, als gevolg van indringende ervaringen, bij zichzelf en collega’s, te herkennen waarvoor informatieavonden dienen te worden gepland. Motivatie: eerste lijns opvang vindt doorgaans plaats door collega’s 3. repressieve medewerkers en in het bijzonder hun partners worden nadrukkelijk voor deze informatiebijeenkomst uitgenodigd Motivatie: de partner herkent stemmingswisselingen en veranderingen in leefpatronen als gevolg van mogelijk gevolg van indringende ervaringen, het eerst. 4. er dient binnen het korps een persoon, maximaal een persoon per post, beschikbaar te zijn die in voorkomende gevallen als vertrouwenspersoon kan optreden. Motivatie: niet iedereen kan en wil als vertrouwenspersoon optreden. 5. deze vertrouwensperso(o)n(en) dien(t)(en) wordt op voordracht aangesteld. Motivatie: algehele gedragenheid. Er dient een protocol “Nazorg” geschreven te worden. Dit protocol nazorg kan dan worden uitgesplitst naar verschillende gebeurtenissen. De al aanwezige nazorgprotocollen (bijv. prikincidenten) kunnen hierin worden samengevoegd.

11.4 Evaluatie incidenten en ongevallen, actueel zorgniveau Niet alle incidenten waarbij een inzet van de brandweer heeft plaatsgevonden worden geëvalueerd. Wanneer een incident of ongeval echter een grote impact heeft gehad wordt het brandweeroptreden altijd geëvalueerd. Hierover zijn weliswaar afspraken gemaakt met commandant, officieren van dienst en posthoofden maar deze afspraken zijn niet in een procedure vastgelegd.

65

11.4.1 Beoogd zorgniveau Versterking van het actuele zorgniveau dient plaats te vinden door het opstellen van een vaste evaluatieprocedure. Hierin dient opgenomen te zijn dat na een inzet altijd geëvalueerd wordt en waarbij de mate van evaluatie per soort incident/ongeval omschreven is.

11.5 Formatie en organisatie Door de brandweer zal in het kader van de nazorg meerdere procedures worden ontwikkeld. Gedurende deze beleidsperiode zal bij uitbreiding van de formatie hier prioriteit aan worden gegeven.

Toepassing

1 fte = 1300 werkuren Heusden

HBO

HBO MBO HBO MBO LBO HBO/MBO

0,7 0,7

0,7 1,6 2,3

0,8

2,5 4,6

Actuele situatie

0,2

1,8

1,5

Verschil met huidige situatie

0,5

0,5

3,1

1,3

Nazorg

Rampenbestr.

Repressie

Preparatie

Preventie

Formatie in fte's

Pro-actie

Basisgegevens

HBO HBO

MBO

0 0

1 1

0

0,1

vrijwillige org

0,5*

0

0,5

0,1

0,1

* In deze tabel is voor de gemeente Heusden 0,5 fte opgenomen in de functie van ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid (deze 0,5 fte is niet vastgelegd, daadwerkelijk is slechts 0,2 fte beschikbaar)

11.6 Consequenties Het opleiden van bevelvoerenden zal in het opleidingsplan worden opgenomen. Nieuwe bevelvoerenden zullen na hun brandweeropleiding tot bevelvoerder automatisch worden aangemeld voor de genoemde opleiding Opvang Traumatische Ervaringen. .

66

6 - Bestuur, management en organisatie

67

12 Bestuur, management en organisatie Doelstelling is dat de wijze van managen, organiseren en beheren van het korps voldoet aan de eisen die aan hedendaags management kunnen worden gesteld. Nagestreefd wordt een beeld van een moderne en slagvaardige bedrijfsvoering dat past bij de operationele kwaliteiten waarover de brandweer beschikt. Om de bedrijfsvoering op de juiste wijze te organiseren is het gewenst dat ook de activiteiten van de brandweer in het integrale beheersplan van de gemeentelijke organisatie worden omschreven en vastgelegd. De inhoudelijke bedrijfsvoering wordt in dit beleidsplan omschreven in pargraaf 12 en 13. Dit hoofdstuk legt de nadruk op de organisatiewijze en structuur van de brandweer. Voor de vormgeving van de brandweerorganisatie worden de koude en de warme organisatie onderscheiden. Gesproken wordt van een “warme organisatie” wanneer actief een incident wordt bestreden. Op dat moment ligt het opperbevel over de brandweer bij de burgemeester (wet Rampen en Zware Ongevallen, art.11) en de leiding van de inzet formeel bij de commandant en praktisch bij de bevelvoerder van de manschappen. Gesproken wordt van een “koude organisatie” wanneer de brandweer haar taken uitvoert op het gebied van het voorkomen, het beperken, het voorbereiden van de incidentbestrijding en het verlenen van zorg na een incident.

12.1 Plaats van de brandweer in de gemeentelijke organisatie 12.1.1 Actuele situatie De brandweer Heusden (beroepsondersteuning brandweer) is op dit moment een cluster in de afdeling bestuursondersteuning. Informeel is de gemeentelijk secretaris de leidinggevende over de commandant brandweer. Uit de gemeentelijke Organisatie Ontwikkeling zal moeten volgen waar en hoe de cluster brandweer is gesitueerd. Door de Heusdense Manier van Werken behoort de integraliteit van de te leveren producten te worden geborgd. Aan de borging van de integraliteit wordt veel aandacht besteed maar is nog onvoldoende. In de gemeente wordt voor de PIOFACH taken gewerkt met consulenten. De vereiste inzet (uren) voor de diverse afdelingen zijn niet vastgelegd. De brandweer probeert, in het kader van integrale veiligheid, nadrukkelijk contact te onderhouden met alle afdelingen. Functionele contacten, in de uitvoering, vinden onder andere plaats op het gebied van de vergunningverlening en de rampenbestrijding. De samenwerking met de afdelingen en clusters die een relatie hebben met het door de brandweer uit te voeren onderdeel Proactie is niet geformaliseerd en wordt daardoor alleen gesteund door initiatief en aandacht van de respectievelijke partijen. De huidige structuur van de gemeente bestaat uit een aantal afdelingen met afdelingshoofden en daarboven een driekoppige directie. Op korte termijn zal de organisatie vorm wijzigen. De portefeuille brandweer is bestuurlijk ondergebracht bij de burgemeester. In zijn overlegstructuur heeft de brandweercommandant frequent contact met de burgemeester en de gemeentesecretaris. De brandweer heeft indertijd na de gemeentelijke herindeling een eigen Ondernemingsraad ingesteld. De commandant is in deze de Bestuurder.

68

12.1.2 Beoogde situatie De brandweer beoogt bij het thema veiligheid in te zetten op integrale veiligheid. Zij voelt binnen de gemeentelijke organisatie de betrokkenheid als geen ander. Dit betekent dat de brandweer zich in dit kader wil richten op alle diensten en instellingen, binnen en buiten de gemeentelijke organisatie. Hiermee brengt de brandweer dit beleidsplan direct in relatie met het gemeentelijke veiligheidsbeleid. De beoogde situatie m.b.t. de organisatie is al eerder genoemd in dit plan. Voorkeur bestaat tot een stafafdeling ingericht als een veiligheidsbureau waar naast de “brandweeronderdelen” uit de veiligheidsketen ook het onderdeel rampenbestrijding is ondergebracht. In de WorkFlowMangament structuur is de advisering in het kader van bouwvergunningen al geformaliseerd. Aandacht zal moeten worden besteed aan andere vergunningverleningen waarbij brandweeradvisering vooral in een vroeg stadium noodzakelijk is, hierbij valt natuurlijk te denken aan ruimtelijke ordening, inrichting van wijken,straten en wegen, milieu en handhaving, vergunningen voor tijdelijke gebeurtenissen in het kader van APV, kermissen etc.. De te leveren prestatie door consulenten, d.w.z. de PIOFACH taken, zal moeten geformaliseerd. In de berekening van de benodigde fte’s voor de brandweer wordt rekening gehouden met een inzet van 20% fte. Gelet op het totaal van 12 fte’s zal in totaal van 2,4 fte’s zorg moeten worden besteed aan piofach taken. Noodzakelijk is deze inzet in uren voor de diverse taken te formaliseren.

12.2 Samenwerking met derden, actuele situatie De brandweer kent diverse overleg structuren binnen en buiten de gemeentelijke organisatie. In kringverband heeft de commandant een regulier overleg met de korpsen uit kring 1 (’sHertogenbosch) en kring 2 (Boxtel, Haaren, Vught, Sint Michielsgestel, Sint Oedenrode en Schijndel). Met de buurgemeente ’s-Hertogenbosch is er een incidenteel overleg. Met de andere buurgemeente Waalwijk is er een zeer incidenteel overleg, doordat deze gemeente is ingedeeld in de hulpverleningsregio Midden Brabant. Regionaal vindt maandelijks overleg plaats met 21 commandanten uit de hulpverleningsregio Brabant Noord. De proactie/preventie medewerkers hebben een regelmatig overleg met hun collega’s uit de kring 2. Zeer incidenteel vindt er een overleg plaats met de overige partners in de hulpverlening (politie/Ghor). Meestal naar aanleiding van het organiseren van gezamenlijke oefeningen. Door besluitvorming in het Algemeen Bestuur van de hulpverleningsdienst Brabant Noord is de gemeentelijke commandant niet meer opgenomen in een vertegenwoordiging van commandanten in het overleg met deze hulpverleningsdienst. Alleen de commandanten waarvan hun burgemeester is vertegenwoordigd in het Dagelijks Bestuur van de regio zijn hiervoor benoemd. Hiermee is de gemeente Heusden (3e gemeente in de regio) zijn stem in dit overleg kwijt geraakt.

69

12.2.1 Beoogde situatie De brandweer zou graag zien dat ze op termijn meer betrokken wordt bij beraadslagingen die plaats vinden tussen de gemeente en de andere partners uit de hulpverlening. In overleg met het bestuur zou gekeken kunnen worden of in deze beleidsperiode vorm gegeven kan worden aan een integraal overleg waaraan de parate diensten (politie, Ghor, gemeente en brandweer) deelnemen. De gemeente zou moeten aansturen om de commandant weer deel te kunnen laten uitmaken uit het vertegenwoordigende overleg met de regio.

12.3 Brandweerorganisatie Binnen de repressieve dienst is sprake van een commandovoering of bevelstructuur. Tijdens opleidingen en oefeningen wordt deze commandovoering zodanig geleerd en getraind dat opdrachten niet voor tweeërlei redenen uitlegbaar zijn. In niet repressieve omstandigheden volgt de brandweer de normale en gebruikelijke werkwijze binnen de gemeentelijke organisatie. Waarbij onderdelen ook bruikbaar zijn in relatie met de vrijwilligers.

12.3.1 Actuele situatie Aan het hoofd van het korps staat de commandant die tijdens afwezigheid vervangen wordt door de beroepsofficieren dan wel de posthoofden e.e.a. afhankelijk van het terrein waar vervanging vereist is. Hierbij valt te denken aan zaken die of de ambtelijke organisatie aangaan dan wel de posten. De commandant beheert de brandweer en is verantwoordelijk voor het brandweeroptreden binnen de gemeente grenzen. Direct onder de commandant ressorteert enerzijds de beroepsmedewerkers en anderzijds het brandweerkader bestaande uit de posthoofden. De posthoofden geven in niet repressieve omstandigheden leiding aan de post. Het kader in de post bestaat daardoor uit het posthoofd en de bevelvoerders. De respectievelijke brandweereenheden van de drie posten rukken alleen uit onder leiding van een bevelvoerder (gediplomeerd onderbrandmeester). De gemeente Heusden heeft een separate Officier van Dienst regeling (d.w.z. niet gezamenlijk met een of meer gemeenten uit de of een kring). De Officier van Dienst is een piketfunctionaris die gealarmeerd wordt en indien noodzakelijk moet optreden bij een incident waar twee of meer brandweereenheden moeten worden ingezet. In repressieve zin wordt de commandant vervangen door de regionaal ingestelde functionaris “Commandant van Dienst”. Regelmatig (maandelijks) vindt er een overleg plaats met de posthoofden en de officieren. Incidenteel vindt er een overleg plaats met alle bevelvoerders gezamenlijk. Wekelijks vindt er een werkbespreking plaats met de beroepsmedewerkers.

70

De brandweer Heusden beschikt over drie werkgroepen samengesteld uit leden van de drie posten. Doel is natuurlijk het behandelen van de specialiteit van de werkgroep maar ook de bevordering van de integratie van de drie posten. Drie werkgroepen zijn: • Opleiden en oefenen • Informatisering en automatisering • Materieel De werkgroepen komen incidenteel bijeen. In de posten zijn werkgroepjes actief die zich voornamelijk bezighouden met het materieel en huisvesting. De formele ondernemingsraad, al eerder genoemd, bestaat uit 2 leden per post. Gemiddeld vindt er 3x per jaar een overleg plaats met de bestuurder (commandant). De brandweerposten hebben alle drie hun eigen personeelsvereniging, het bestuur van de vereniging wordt gevormd door leden van de post.

12.3.2 Beoogde situatie Borging van taken en bevoegdheden is voldoende georganiseerd in vastgelegde procedures. Ook door het werkoverleg met de beroepsmedewerkers en het regulier en incidenteel overleg met de posthoofden is de informatievoorziening voldoende geborgd. Daarnaast wordt regelmatig (+/- 7x per jaar) een nieuwsbrief verstrekt aan alle vrijwilligers. De verslagen van de diverse vergaderingen zijn na accordering openbaar voor alle vrijwilligers. Voor de bevelvoerders en posthoofden is een functiebeschrijving opgesteld.

12.3.3 Vrijwillige en beroepsformatie, Actuele situatie Het korps is opgebouwd uit drie groepen (post Drunen,Heusden en Vlijmen). Conform het indertijd vastgestelde organisatieplan (na gemeentelijke herindeling) bestaat elke post uit 24 vrijwilligers en een posthoofd. Elke posthoofd heeft in zijn groep 6 bevelvoerders. De cluster brandweer bestaat uit totaal 5 fte. Beroepsmatig worden zij ingezet op de velden uit de veiligheidsketen. De velden proactie/preventie en preparatie worden hiermee gedeeltelijk afgedekt. De bedrijfsvoering is opgedragen aan het cluster/hoofd de commandant. Voor het beroepsondersteunende personeel zijn de taken vastgelegd in het functieboek van de gemeentelijke organisatie.

71

Taken en bevoegdheden medewerkers repressieve dienst (vrijwilligers) Commandant • Beheert het korps en is belast met alle aan de repressieve dienst gerelateerde activiteiten en is hiervoor verantwoordelijk • Voert het integrale management over de repressieve dienst • Heeft rechtstreeks functioneel overleg met de burgemeester • Vertegenwoordigd het korps in diverse overlegorganen • Fungeert als bestuurder in de zin van de WOR • Is voorzitter van het stafoverleg • Neemt als commandant van dienst deel in de regeling Operationele leiding • Neemt op functie niveau deel aan oefeningen • Treedt in de repressieve dienst op als commandant • Verzorgd na een repressieve inzet de nabespreking Officier van dienst • Is kaderlid • Verzorgt instructies en bereid oefeningen voor • Neemt als officier van dienst deel in de regeling Operationele leiding (gemeente Heusden / Regionale Brandweer-rampenbestrijding) • Neemt op functie niveau deel aan oefeningen • Treedt in de repressieve dienst op als officier van dienst • Verzorgd na een repressieve inzet de nabespreking Bevelvoerder • Is kaderlid in de post • Verzorgt instructies en bereid oefeningen voor als oefenleider • Neemt op functie niveau deel aan oefeningen • Treedt in de repressieve dienst op als bevelvoerder en heeft dus de leiding over de brandweereenheid • Controleert presentielijsten en deelname formulieren aan oefeningen e.d. • Verzorgd na een repressieve inzet de nabespreking • Heeft een specialistische taak in de post zoals onderhoud materieel, materieel, gebouw, waterwinning etc. en is daarmee de leidinggevende in de betreffende werkgroep • Rapporteert mankementen aan materiaal en materieel indien noodzakelijk direct aan het/de posthoofd/officier van dienst en indirect aan de onderhoudsmedewerker • Voert repressieve taken uit volgens de inzetprocedures en aflegsystemen Chauffeur pompbediener • Treedt in de repressieve dienst op als chauffeur pompbediener / brandwacht • Bestuurt het voertuig conform de richtlijnen van en naar plaats incident/oefening • Neemt op functieniveau en als brandwacht deel aan oefeningen • Draagt zorg voor bediening van de pomp en de uitgifte van materiaal • Controleert het voertuig na elk gebruik op het uitruk gereed zijn • Rapporteert mankementen aan materieel en materiaal direct aan de bevelvoerder • Voert repressieve taken uit volgens de inzetprocedures en aflegsystemen

72

Brandwacht • Treedt in repressieve dienst op als brandwacht • Neemt op functieniveau deel aan oefeningen • Geeft mankementen aan materiaal door aan de bevelvoerder • Voert repressieve taken uit volgens de inzetprocedures en aflegsystemen Verkenner Waarschuwing -en verkenningsdienst • Verplaatst zich naar alarm (met nog een collega) met het aangewezen brandweervoertuig naar plaats incident en meldt zich bij de Regionaal Officier Gevaarlijke Stoffen (ROGS) • Treedt bij regionale inzet in repressieve dienst op verkenner onder leiding van de (ROGS) • Neemt op functieniveau deel aan regionale oefeningen Posthoofd • Is aanspreekpunt aangaande personele, oefen en opleidingsaangelegenheden • Functioneert als aanspreekpunt voor de commandant en beroepsmedewerkers • Verzorgt met ondersteuning van het kader de oefeningen • Is voorzitter van het kaderoverleg, overlegt regelmatig en rapporteert aan de commandant • Organiseert met ondersteuning alle overige postactiviteiten de brandweer betreffende. Naast deze verdeling van taken kunnen leden van de vrijwillige brandweer verzocht worden lid te worden van een werkgroep. Ook kunnen leden lid worden van de ondernemingsraad brandweer in het kader van de WOR.

12.3.4 Beoogde situatie Het aantal functies van de repressieve dienst is in overeenstemming met de berekende korpssterkte. In voorgaande hoofdstukken is ingegaan op de taken van de beroepsondersteuning. De brandweer onderzoekt bij voortduring of een verdere afstemming van beroepsondersteunende taken wenselijk / noodzakelijk / mogelijk is.

12.3.5 Structuur brandweerorganisatie, actuele situatie De brandweercommandant heeft de dagelijkse leiding over de cluster/afdeling en beheert als budgetverantwoordelijk manager de brandweer. Binnen de cluster/afdeling zijn taken op functieniveau verdeeld. Onderscheid is gemaakt in taken die voortvloeien uit het leveren van de specifieke brandweerproducten proactie, preventie, repressie, rampenbestrijding en nazorg zoals deze in deel 1 gedefinieerd zijn. In onderstaand schema zijn de actuele taken van de cluster/afdeling weergegeven en daarnaast de opbouw van de repressieve dienst.

73

Organogram brandweer Ambtelijke organisatie

College van B&W Burgemeester

Commandant brandweer Postcommandanten Drunen, Heusden en Vlijmen

Beroepsondersteuning brandweer: • officier pro-actie en preventie • officier preparatie • medewerker gebruiksvergunningen (tijdelijk) • onderhoudsmedewerker

Werkgroepen

Posthoofd

Posthoofd

Posthoofd

Vrijwillige brandweer post Drunen

Vrijwillige brandweer post Heusden

Vrijwillige brandweer post Vlijmen

74

12.3.6 Beoogde situatie De brandweer is vanuit haar traditionele adviesrol gewend om organisatiebreed te opereren. De zogenaamde Heusdense Manier van Werken verwacht dit ook van haar medewerkers. In deze beleidsperiode wil de brandweer zich meer profileren als een veiligheidsconsulent. Niet zozeer om een aparte afdeling “integrale veiligheid” op te richten, maar meer om voor de interne organisatie en externe klanten een duidelijk aanspreekpunt te bieden op het gebied van veiligheid. Eventueel zou dit kunnen voortkomen uit een cluster “integrale veiligheid” waar dan in ieder geval de beleidsverantwoordelijkheid, en de primaire brandweerproducten in zitten. Deze voorgestelde organisatievorm is mede afhankelijk van de richting waarin de “organisatieontwikkeling” van het gehele gemeentelijke apparaat zich zal begeven. De brandweer zal zich tijdens het proces van organisatie-ontwikkeling wel sterk maken voor een beweging in die richting.

12.4 Beheersondersteuning –beleidsverantwoordelijkheid 12.4.1 Actuele en beoogde situatie Het beheer van de brandweer is opgedragen aan de commandant brandweer die tevens beleidsverantwoordelijk is. Het cluster/afdelingshoofd laat zich bijstaan door een beleidsmedewerker en medewerker op het gebied van proactie/preventie en een beleidsmedewerker preparatie. Voor de uitvoering van taken zijn vijf (inclusief commandant) medewerkers ingezet die verantwoordelijk zijn binnen de cluster/afdeling brandweer. De cluster/afdeling brandweer laat zich op het vlak van piofach bijstaan door de respectievelijke afdelingen. De dagelijkse leiding over de repressieve dienst is per post opgedragen aan een posthoofd. Formeel hebben deze posthoofden geen beleidsverantwoordelijkheid in relatie tot de gemeentelijke organisatie. Zij zijn wel belast met de organisatie van de brandweeractiviteiten in de post, en als zodanig ook voor de uitvoering van het regionaal en gemeentelijk beleid.

12.4.2 Overlegstructuur en interne voorlichting, actuele en beoogde situatie Overlegstructuren De brandweer kent een aantal overlegstructuren op het gebied van bestuur, management en brandweer aangelegenheden. De commandant heeft structureel overleg met burgemeester, gemeentesecretaris en collega afdelingshoofden in het Breed Management Overleg. Door de geringe omvang van de cluster/afdeling en de huidige structuur (cluster in Bestuursondersteuning) nemen de medewerkers ook deel aan het overleg met de afdeling Bestuursondersteuning/P en O. Voor de beroepsondersteuners is er wekelijks een werkoverleg.Door de preventiemedewerkers wordt in kringverband het preventie overleg bijgewoond. De commandant heeft structureel overleg met de burgemeester en met de repressieve dienst. Voor overleg met de repressieve dienst wordt gebruik gemaakt van het posthoofden overleg. Het overleg wordt voor gezeten door de commandant aan dit overleg nemen ook de officieren deel. Daarnaast vindt per post ook kaderoverleg plaats en postoverleg onder leiding van het posthoofd. De commandant heeft als Bestuurder in het kader van de medezeggenschap regelmatig overleg met de Ondernemingsraad. Daarnaast worden door hem de kring, regionale en landelijke vergaderingen bijgewoond. Interne voorlichting geschiedt via commandant en of de beroepsmedewerkers. In gezamenlijkheid met de beroepsmedewerkers wordt er regelmatig een Nieuwsbrief samengesteld.

12.4.3 Cultuur en binding, actuele en beoogde situatie 75

De beroepsmedewerkers hebben (m.u.v. de commandant en een preventie medewerker) een aanstelling als vrijwilliger of zijn vrijwilliger. De binding in de drie posten is groot. De drie posten kennen een rijk verenigingsleven wat zich uit in een scala aan activiteiten die door de verenigingen (elke post heeft een eigen personeelsvereniging) georganiseerd worden. De leden van de vrijwillige brandweer zijn allen afkomstig uit de dorpskernen waar zich de posten bevinden. In het korps zijn nog geen vrouwen of minderheidsgroeperingen vertegenwoordigd. Instroom van vrijwilligers vindt voornamelijk plaats doordat kandidaten zich spontaan aanmelden. Jaarlijks vinden er een 2 a 3 gezamenlijke activiteiten plaast, zoals officiele avond, feestavond o.d.

76

13 Bedrijfsvoering De taakstelling van de brandweer is de laatste decennia aan grote veranderingen onderhevig geweest. Daar waar voorheen de brandweer vooral een repressieve organisatie was, wordt zij tegenwoordig steeds meer een veiligheidsadviseur met expertise op het gebied van de gehele veiligheidsketen. In hoofdstuk 5 t/m 11 is het takenpakket van de brandweer van gemeente Heusden doorgelicht aan de hand van de schakels van de veiligheidsketen. Met behulp van deze keten is inzicht gegeven in de benodigde kwantiteit en kwaliteit van mensen en middelen voor de brandweer ten aanzien van de wettelijke taken. Om de diverse taken in de veiligheidsketen op een volwaardige manier te vervullen wordt voor de brandweer een moderne en slagvaardige bedrijfsvoering nagestreefd, die past bij de operationele kwaliteiten waarover de brandweer beschikt. In het voorliggende hoofdstuk wordt nader ingegaan op de PIOFACH-taken2 van de brandweer. Daarbij dient de kanttekening te worden gemaakt dat de taken op het gebied van organisatie en communicatie al in hoofdstuk 12 aan de orde kwamen en daarom hier niet opnieuw worden benoemd. Daarnaast wordt in dit hoofdstuk specifiek aandacht besteed aan kwaliteitszorg. Een moderne slagvaardige bedrijfsvoering vereist namelijk een zekere mate van kwaliteitsborging.

13.1 Actuele en beoogde situatie organisatie bedrijfsvoering Beoogde situatie

Actuele situatie Wat

Uitgevoerd door:

Verantwoordelijkh eid bij:

Uitgevoerd door:

Verantwoordelijkh eid bij:

Werving, selectie

Cdt/P&O

Cdt

Cdt/P&O

Cdt

Aanstelling

Cdt/P&O

Cdt

P&O

Cdt

Vergoedingenadministratie

Onderhoudsmed ewerker/ posten

Beleidsmedewerker preparatie

P&O/beleidsmedewerker preparatie

Cdt

Ziekteverzuimre gistratie

Brandweer/P&O

Cdt

P&O

Cdt

Beoordeling

Cdt

Cdt

Cdt/P&O

Cdt

Functieonderhoud

Cdt

Cdt

Cdt/P&O

Cdt

“Koude” taken

I&A

Hfd I&A

I&A

Hfd I&A

“Warme” taken

Beleidsmedewer ker proactie

Cdt

Beleidsmedewerker proactie

Cdt

Cdt

Cdt/financiën/beleidsmed ewerker preparatie

Cdt

Cdt

Cdt/beleidsmedewerkers brandweer/financiën

Cdt

Cdt

Cdt/afdeling financiën

Cdt

Personeelszaken

Informatie / automatisering

Financiën Financiële administratie Opstellen begroting Jaarrekening brandweer

Cdt/financien/bel eidsmedewerker preparatie Cdt/beleidsmede werkers brandweer/finan ciën Cdt/financiën

2

PIOFACH: Personeelszaken, Informatisering, Organisatie, Financieel beheer, Automatisering, Communicatie en Huisvesting. 77

Beoogde situatie

Actuele situatie Wat

Uitgevoerd door: Cdt/div. budgethouders

Verantwoordelijkh eid bij: Cdt

Cdt/div. budgethouders

Cdt

Personeelsmededelingen

Cdt

Cdt

Cdt

Cdt

Voorlichting over brand

Operationele leiding

Operationeel leider

Operationele leiding

Operationeel leider

Persvoorlichting

Afd.Voorlichting

Cdt

Afd. voorlichting

Cdt

Groot onderhoud

Bowo

Cdt/hfd Bowo

Bowo

Cdt/hfd Bowo

Klein onderhoud

Bowo

Cdt/hfd Bowo

Bowo

Cdt/hfd Bowo

Budgetbeheer

Uitgevoerd door:

Verantwoordelijkh eid bij:

Communicatie

Huisvesting

13.2 Personeel Het personeel is de kurk waar de brandweer op drijft. Voor het functioneren van de brandweer als geheel is een sterke lokale inbedding met daarin een eigen herkenbare positie van het personeel noodzakelijk. Een goede personeelszorg is voor de brandweer van het grootste belang. De brandweer wordt geconfronteerd met een aantal algemene ontwikkelingen, die een sterke invloed hebben op de personele situatie nu en in de komende jaren: - Inzetten en beschikbaarheid manschappen; - Professionele beroepsondersteuning; - Eisen met betrekking tot de rechtspositie en arbeidsomstandigheden van brandweerpersoneel; - Ziektewet en verzuimbeleid. Deze ontwikkelingen worden in de komende subparagrafen behandeld.

13.2.1 Inzetten en beschikbaarheid manschappen, actuele en beoogde situatie De drie posten beschikken op dit moment nog over voldoende in te zetten personeel. De doordeweekse dagsituatie vereist bij aanname van nieuw personeel de voorwaarde dat men woont en werkt in de kern. Door een toename van mobiliteit, meer vrije dagen en de eisen gesteld aan het lidmaatschap van de vrijwillige brandweer wordt een afname van de beschikbaarheid gesignaleerd. Het delen van de zorgtaken binnen het gezinsverband betekent soms dat de vrijwilliger niet beschikbaar is. Een structurele registratie van de uitruktijden is daarom een voorwaarde voor de beleidsvorming over beschikbaarheid. De moeilijkere werving van personeel wijst op een verdere vermindering van beschikbaarheid. Tot nu toe hebben zich nog geen vrouwelijke vrijwilligers aangemeld. Overigens is de kazerne Drunen hier ook nog niet op ingericht. In de loop van 2005 zal ook deze kazerne voorzien moeten worden van sanitaire ruimten voor vrouwelijke vrijwilligers. Voor de vrijwilligers geldt de plicht dat te allen tijde een voertuig met een zespersoons bemanning kan uitrukken. D.w.z. dat op feestdagen en bij festitiviteiten zoals bijv. een feestavond van de brandweer de uitruk van de post gegarandeerd is. Hiertoe bezetten soms vrijwilligers uit een van de andere posten met zes vrijwilligers inclusief een bevelvoerder en chauffeur de post.

78

13.2.2 Professionele beroepsondersteuning, actuele en beoogde situatie Landelijke kwaliteitsnormen maakt het professionaliseren van de brandweer noodzakelijk. Gelet op de regeling operationele leiding en het takenpakket van de cluster/afdeling brandweer dienen repressieve functies gecombineerd te worden met beroepsondersteunende taken. Fluctuatie van aandachtsgebieden gevoed door incidenten met grote tot zeer grote gevolgen maken dat thans wordt ingezet op het taakveld proactie en preventie (o.a. gebruiksvergunningen). Een aanscherping van de regelgeving op het gebied van onderhoud van materieel en materiaal, de leidraad oefenen, de eisen gesteld aan het brandweeroptreden en de rampenbestrijding betekenen echter ook dat uitvoering van het taakveld preparatie veel aandacht nodig heeft. Voor de operationele leiding moet de brandweer Heusden tenminste beschikken over vier/vijf opgeleide officieren. Van deze vier/vijf opgeleide officieren moeten er in verband met de regionale inzet bij rampenbestrijding tenminste twee beschikken over het diploma Hoofdbrandmeester. Voor de overige twee/drie officieren is een opleiding tot adjunct Hoofdbrandmeester vooralsnog voldoende. De gemeente Heusden voorziet in de twee opgeleide Hoofdbrandmeesters door de formele functies, beleidsmedewerker Proactie/Preventie en beleidsmedewerker Preparatie. Gezien de belasting voor de vrijwilliger voor het behalen van het diploma adjunct hoofdbrandmeester (twee vrijwilligers zijn indertijd gestopt met de opleiding) is het noodzakelijk dat in de beroepsondersteuning tenminste nog voorzien wordt in een opgeleide officier. Voor de eerder genoemde eventueel aan te stellen ambtenaar Rampenbestrijding zou deze functie-eis genoemd moeten worden. De zorg voor het taakveld preparatie vereist een uitbreiding van personeel op MBO en LBO+ niveau.

13.2.3 Rechtspositie en arbeidsomstandigheden, actuele en beoogde situatie Voor de brandweer is de rechtspositieregeling van kracht zoals opgenomen in de Collectieve arbeidsvoorwaardenregeling (CAR) en uitwerkingsovereenkomst (UWO) van het VNG. In artikel 19 van deze CAR/UWO wordt de rechtspositieregeling van het vrijwillige brandweer personeel omschreven. De regeling is van toepassing op het vrijwillige brandweerpersoneel van de brandweer Heusden. De regelgeving die voortkomt uit de CAR/UWO, de Arbo wet en de Arbeidstijden wet is volledig van toepassing op de vrijwillige organisatie van de brandweer. In het kader van de arbeidsomstandigheden wordt de indertijd gehouden risico-inventarisatie jaarlijks gecontroleerd en bijgesteld in samenwerking met de ondernemingsraad. De brandweer Heusden heeft geen werkgroep Arbo. Een hernieuwde risico-inventarisatie is dringend gewenst, i.v.m. onvoldoende personeel heeft is dit niet opgepakt. Eventuele uitbesteding wordt in 2005 bezien. De korpsleiding is verantwoordelijk voor de continuïteit van de medische keuringen van de vrijwilligers en ziet toe op overtredingen van de Arbeidstijden wet.

13.2.4 Ziektewet en verzuimbeleid, actuele en beoogde situatie Voor de werkgever bestaat vanaf 1996, omdat de ziektewet grotendeels vervallen is, een doorbetaalplicht van minimaal 70% van het minimumloon van de zieke werknemer voor een periode van maximaal 104 weken. Wat van de ziektewet rest is een vangnet van bijzondere gevallen. Tegelijk met deze lastenverzwaring voor de werkgever is de mogelijkheid voor de werkgever gecreëerd om de schade te verhalen op de veroorzaker. Voor de gemeente, als werkgever van de vrijwilliger, is dit van belang omdat hierdoor de mogelijkheid is ontstaan voor de (burger)werkgever van de vrijwilliger om, als de vrijwilliger in functie van brandweermedewerker iets is overkomen, de loondoorbetalingplicht af te wentelen op de gemeente.

79

Dit kan twee negatieve gevolgen hebben: 1. De gemeente ziet zich geplaatst tegenover het risico van hoge claims, zeker als de vrijwilliger in zijn dagelijkse baan hoog wordt bezoldigd; 2. Er kan weerstand ontstaan onder werkgevers om medewerkers hun vak van brandweervrijwilliger te laten uitoefenen, immers een brandweervrijwilliger oefent zijn vak uit onder gevaarlijke en risicovolle omstandigheden. De kans dat hem wat overkomt, is reëel aanwezig. Op basis van gemiddelde salarisbedragen is dit risico voor de gemeente Heusden middels een modelpolis van Centraal beheer/Achmea afgedekt. De hantering van ziekteverzuim van de vrijwilligers geschiedt afhankelijk van de omstandigheden of verzuim door brandweertaken of buiten de brandweer veroorzaakt. Verzuim veroorzaakt door brandweerzaken wordt zo spoedig mogelijk gemeld aan de cluster P&O, die voor verdere afhandeling zorgdraagt. Verzuim buiten de brandweer wordt niet als zodanig geregistreerd. De betrokken brandweer medewerker meldt aan de commandant dan wel het posthoofd dat hij door ziekte niet beschikbaar is voor de brandweer. Het posthoofd zorgt ervoor dat aan de niet beschikbare brandweervrijwilliger voldoende aandacht wordt besteed vanuit de brandweer. Ziekteverzuim van beroepsondersteunend personeel wordt conform de gemeentelijke procedures, zo spoedig mogelijk gemeld aan de commandant. Door de commandant wordt de medewerker vervolgens ziek gemeld bij het cluster P&O. P&O zorgt voor ondersteuning bij verdere afhandeling. Ziekte verzuim van beroepsondersteunend personeel als vrijwilliger veroorzaakt tijdens het repressieve optreden dient ook als zodanig gemeld te worden.

13.2.5 Informatisering en Automatisering In de moderne tijd is een snelle informatie-uitwisseling een voorwaarde voor een doelmatige en legitieme organisatie. De brandweer dient ten tijde van een incident (“warme” taken) snel over de meest actuele gegevens te kunnen beschikken van risico-objecten, omgevingskenmerken, bluswatervoorziening, wegversperringen, inzetprocedures, operationele slagkracht en samenwerkende bestrijders. Maar ook onder minder tijdkritische omstandigheden (“koude” taken) dient snel en eenduidig inzichtelijk te zijn welke prestaties aan de brandweer (kunnen) worden gevraagd en in welke mate daaraan werd en wordt voldaan en in welke mate de brandweer daaraan in de nabije toekomst kan voldoen.

13.2.6 ‘Koude’ taken, actuele en beoogde situatie De brandweer onderscheidt zich met betrekking tot de mate van automatisering van de repressieve dienst. Ten behoeve van de brandweer staan geautomatiseerde werkplekken ter beschikking die aansluiten bij de gemeentelijke informatie voorziening. Door de brandweer wordt gebruik gemaakt van voor de brandweer ontwikkelde software pakketten zoals Fireman en Firewatch. De brandweerkazerne’s zijn in 2004 aangesloten op de gemeentelijke server. Vanuit de posten kan daardoor ook gewerkt met het software pakket Fireman.

13.2.7 ‘Warme’ taken, actuele en beoogde situatie Ten behoeve van de drie posten zal de brandweer wat betreft de informatisering grotendeels aansluiten bij de regionale brandweer. Voor de beleidsplanperiode zijn hierbij vier ontwikkelingen bijzonder van belang. 1. het gemeenschappelijke meldcentrum GMC (al in gebruik genomen) 2. het nieuwe geïntegreerde meldkamersysteem GMS 3. digitaal kaartmateriaal GIS 4. de nieuwe verbindingen C2000

80

Toelichting Het GMS beoogt een snellere en betere verwerking van meldingen te bereiken. Vanuit de gemeenten dient dit systeem mede gevoed te worden. De brandweer zal hieraan haar bijdrage leveren. Het digitale kaartsysteem zal op het GMC beschikbaar komen en staat dan mede ten dienste van onze brandweer. Het nieuwe verbindingssysteem C2000 is begin 2005 voorzien en is digitaal van opzet. Een verbetering van het repressieve optreden wordt verwacht doordat een combinatie van deze systemen het mogelijk maakt dat informatie die op het GMC aanwezig is naar de voertuigen wordt gezonden en daar op een scherm zichtbaar wordt gemaakt. Voor de bij de hulpverleningsdienst Brabant Noord aangesloten hulpverleningsorganisaties is de aanschaf van mobile terminals nodig. Dit betekent een vervanging van randapparatuur zoals alarmontvangers, mobilofoons en portofoons. De hiermee gepaard gaande kosten zijn aanzienlijk. In de meerjarenbegroting is hierin vanaf 2005 voorzien. Innovatie De totale informatievoorziening dient naast bovenstaande ontwikkelingen verder geprofessionaliseerd te worden. De brandweer zal sneller en beter moeten kunnen beschikken over relevante actuele informatie. Hierbij wordt gedacht aan: • de risico inventarisatie • uitrukprocedures, aanrij routes en actuele wegsituaties • aanvalsplannen en bestrijdingsplannen • calamiteitenplannen en ontruimingsplannen • locaties van brandkranen en secundaire bluswatervoorzieningen Deze digitale informatie dient verwerkt, beheerd en opgeslagen te worden en snel te kunnen worden geraadpleegd op kantoor, de drie posten en op plaats incident. Eerste voorzichtige besprekingen hierover hebben met het cluster I&A al plaats gehad.

13.3 Financiën In de afgelopen jaren heeft het onderwerp financiën zich steeds scherper ontwikkeld als managementinstrument. De commandant dient als integraal manager uiteraard over dit instrument te beschikken.

13.3.1 Actuele en beoogde situatie Het beheer van de brandweer is inclusief het financiële beheer opgedragen aan de commandant, de commandant is budgethouder voor het product brandweer. De brandweer maakt jaarlijks een productenbegroting en volgt de begrotingscyclus van de gemeente. Interne financiële verrekeningen tussen de verschillende gemeentelijke afdelingen vinden plaats op het gebied van bestuur en management ondersteuning, onderhoud gebouwen, facilitaire zaken, financiën, Informatisering en automatisering, personeelszaken, buitendienst en civiele techniek. Ook door de brandweer wordt gebruikt gemaakt van de software pakketten voor financiën zoals Coda, Powerplay en workdesk.

13.4 Huisvesting De minimale eisen waaraan de huisvesting van de brandweer moet voldoen zijn terug te vinden in de uitgave “Handboeken voor de brandweer, Het bouwen van een brandweerkazerne” (ing. J.W. van Es, W den Uyl, Koninklijke Vermande, 1998). Deze minimale eisen worden ook door de Arbo-diensten gehanteerd als de minimale Arbo-eisen aangaande de werkplek van (vrijwillige) brandweermensen

81

13.4.1 Actuele en beoogde situatie Post Drunen De brandweerkazerne beschikt over 4 stallingplaatsen en is begroot voor 25 vrijwilligers. De kazerne beschikt over een theorielokaal, een kantoor posthoofd (inclusief vergaderruimte) en een verbindingsruimte. Bovendien zijn in het “vuile” gedeelte nog een werkplaats en diverse bergruimten ondergebracht. De brandweerkazerne heeft een douche gelegenheid en kleedruimte voor mannen. Hopelijk zal in 2005 eveneens een douche gelegenheid en kleedruimte voor vrouwen worden gerealiseerd. Post Heusden De brandweerkazerne Heusden is gevestigd in een indertijd gebouwde affuitenloods. De brandweerkazerne beschikt over 3 stallingplaatsen en een kleine ontmoetingsruimte. In de kazerne is een overlegruimte gecreëerd die kan worden afgescheiden van de ontmoetingsruimte. In de hal is een verbindingsruimte/administratieruimte ingericht. In de stallingruimte zijn enkele kleine nissen bruikbaar als bergruimte. De kazerne is begroot op 25 vrijwilligers. De kazerne is al 25 jaar oud en heeft een grondige renovatie nodig. Deze renovatie is in 2004 ter hand genomen en zal in maart 2005 worden opgeleverd. Helaas is de beschikbare ruimte zeer minimaal en zal daarom concessies moeten worden gedaan aan het gebruik van de ruimten. De maatvoering van de stallingplaatsen is niet conform de daarvoor geldende richtlijn. Tussen en achter de voertuigen is minimaal beschikbare ruimte. Post Vlijmen De brandweerkazerne is in 2003 gebouwd en voldoet aan alle daarvoor geldende bepalingen. De kazerne is ingericht op 25 vrijwilligers. De kazerne beschikt over 4 stallingplaatsen. In de kazerne is een kantoor commandant/posthoofd, een theorielokaal en een ontmoetingsruimte en een verbindingsruimte annex administratie ruimte ingericht. Het theorielokaal kan d.m.v. een vouwwand worden gekoppeld aan de ontmoetingsruimte die dan plaats biedt aan +/- 90 personen. In de stallingruimte is een bergruimte ingericht. De kazerne beschikt over een werkplaats en een volledig geoutilleerde ademluchtruimte, die dient als centrale onderhoudsruimte voor ademlucht.

13.5 Kwaliteitszorg Bij het versterken van de brandweer behoort een stelsel van kwaliteitszorg en auditing. Kwaliteitszorg omvat in elk geval de volgende elementen: Het volgen van de externe ontwikkelingen als referentiekader voor de beoordeling van de eigen prestaties; Het helpen van mensen en korpsen om de eigen kwaliteit te verbeteren; Het gestructureerd evalueren van (bijzondere) incidenten; Het toetsen en controleren van (het nakomen van) onderlinge afspraken; Een sanctiebeleid waardoor goede kwaliteit wordt beloond en slechte kwaliteit wordt bestraft.

82

13.5.1 Actuele en beoogde situatie De brandweer is een sterk taakgerichte organisatie. Zij richt zich voornamelijk op de producten proactie, preventie, preparatie en rampenbestrijding. Op uitvoeringsniveau vindt nagenoeg geen overlapping plaats waardoor de medewerker in de uitvoering van taken vaak alleen staat. Daar tegenover is de repressieve dienst een sterk procesgericht onderdeel van de brandweerorganisatie. Een stelsel van kwaliteitszorg behoort bij het versterken van de brandweer. In de beleidsplanperiode zal voor wat betreft de oefeningen een kwaliteitstoets opgestart worden, waarbij mogelijk de instructeurs van andere korpsen het korps van Heusden zullen bezoeken en conform de examenvoorschriften zullen beoordelen. Dit kan consequenties hebben voor de oefenprestatie die verricht moet worden.

13.6 Consequenties Het werven en opleiden van voldoende gekwalificeerd repressief inzetbaar personeel is een van de consequenties van het geformuleerde beleid. Een kwaliteitstoets uitgevoerd door andere dan de eigen instructeurs zal ontwikkeld worden en uitgevoerd dienen te worden. De vrijwilligers dienen opgeleid te worden in het digitaal verwerken van uitrukgegevens en oefenresultaten.

83

7 - Implementatie

84

14 Implementatie In dit beleidsplan is een aantal ontwikkelingen vastgelegd. Deels hebben deze te maken met de versterking van de brandweer, deels met de toegenomen taakstelling van de brandweer in het algemeen. Niet alles kan in één jaar worden gerealiseerd. Hiertoe ontbreken de mensen en de middelen. Een geleidelijke ontwikkeling op de genoemde terreinen sluit het beste aan bij de bestaande situatie. Het personeel moet de tijd krijgen om zich waar nodig te ontwikkelen en de vereiste beroepsondersteuning is er niet van vandaag op morgen. Ook de materiële investeringen vergen een doorlooptijd. Voor het gehele pakket wordt een doorlooptijd voorzien van circa vier jaren. Binnen deze jaren moeten de genoemde maatregelen getroffen zijn. Dat lukt alleen maar indien direct na vaststelling van het beleidsplan ook daadwerkelijk wordt begonnen met de invoering van verbeteringen, op een gedegen en rustige manier. Uitstel van de start betekent uitloop van het geheel of toenemende tempodruk.

14.1 Formatieoverzicht bezoldigde ondersteuning Structurele formatie 2004

2005

2006

2007

2008

Pro-actie

1

1

1

1

1

Preventie

1

2

2

Preparatie

2

3

4 (MBO)

1 (HBO)

1

1

1+1 1+1 handhaving handhaving (MBO) 3 (MBO) 3

Repressie (‘kantoorpersoneel’ en repressieve dienst) Rampenbestrijding Nazorg Leiding en bedrijfsvoering

1

1

1

1

1

Totaal:

5

7

8

8

9

14.1.1 Incidentele formatie De brandweer gaat er vooralsnog vanuit dat inzet van incidentele formatie niet aan de orde is, als door de toch al beoogde uitbreiding van het aantal preparatiemedewerkers het opstellen van bereikbaarheidskaarten en het maken van aanvalsplannen kan worden georganiseerd. Gedurende de beleidsplanperiode zal worden onderzocht of inzet van formatie op de verschillende beleidsterreinen gemuteerd dient te worden. Als aandachtsgebied is de structurele formatie voor het beleidsterrein preparatie benoemd (hoofdstuk 8)

85

14.2 Financiële consequenties 14.2.1 Financiële consequenties nieuw beleid De meerkosten die voortkomen uit het organisatieplan van de hulpverleningsdienst Brabant Noord zijn samen met de lokale meerkosten in de tabel weergegeven. Financiële consequenties

2005

2006

2007

2008

Formatie uitbreiding Handhaving Hiervan ten laste van stelpost handhaving:

€ 45.700 € 22.900-

€ 45.700 € 22.900-

€ 45.700 € 22.900-

€ 45.700 € 22.900-

Formatie uitbreiding Preparatie

€ 45.700

€ 45.700

€ 45.700

€ 91.400

Formatie uitbreiding Preventie, nu afgeven gebruiksvergunningverlening is afgerond

€ 35.000

€ 35.000

€ 35.000

Formatie uitbreiding Rampenbestrijding

€ 57.500

€ 57.500

€ 57.500

Structurele meerkosten:

Gemeentelijke bijdrage materieelplan (redvoertuig regio)

€ 31.800

€ 31.800

€ 31.800

€ 31.800

Realistisch Oefenen Bevelvoerders 1x in de 4 jaar

€ 20.700

€ 20.700

€ 20.700

€ 20.700

-

-

-

-

€ 24.100

€ 24.100

€ 24.100

€ 10.600

€ 10.600

€ 10.600

€ 131.600 € 248.200

€ 248.200

€ 293.900

Duiken Aanschaf Hulpverleningsvoertuig 2 (vervanging AS Vlijmen) Standaardisatie 1e uitruk (afschr.10 jaar) excl. warmtebeeld camera Totaal

Incidenteel Opleiden extra (boven begroting 2005)

€ 10.600

€ 9.000

€ 21.000

€ 23.000

-

€ 9.000

€ 21.000

€ 23.000

-

Opleiden Chauffeurs Branche richtlijn Opleiden Officier van dienst Vrijwillig Opleiden Kader Verwerking indringende ervaringen (EMO) Totaal

86

14.3 Verordening Brandveiligheid en hulpverlening Na vaststelling van dit beleidsplan zal de streefsituatie worden vastgelegd in een nieuwe Verordening Brandveiligheid en Hulpverlening. De structuur van de verordening is afgeleid van het nieuwe VNG -model. Dit nieuwe model wijkt af van het oude model, omdat de taakwijzigingen die de brandweer in de afgelopen twintig jaar heeft ondergaan in de verordening dienen te worden ondergebracht.

14.4 Overzicht en fasering acties Om een goed verloop van de ontwikkelingen te bevorderen is een fasering opgesteld. Daaruit is af te lezen welke resultaten in elk van de jaren behaald moeten worden. Per jaar wordt een meer gedetailleerde planning opgesteld, waarbij de genoemde acties en maatregelen zoals opgenomen in de aparte hoofdstukken van dit beleidsplan zullen terugkomen. Zie hiervoor het afdelingsplan van de brandweer. Planning activiteiten beleidsplan brandweerzorg en hulpverlening Beleidsterrein Activiteit Gepland Hoofdstuk nr. 2005 2006 2007 Pro - actie 6.3.2. Formaliseren pro – actieve rol van de sector x x Brandweer 6.3.2 Inventariseren en analyseren van risico’s x 6.2 Actualiseren van het dekkingsplan x 6.3.2 Vastleggen van verantwoordelijkheden ten x aanzien van de beleidsmatige advisering voor het verkrijgen en verschaffen van informatie Preventie 7.1 Structureren van preventie activiteiten x x 7.4 Op basis van de gebouwenfunctie gebouwen x x voorzien van gebruiksvergunningen (achterstand) 7.4 Vullen gebouwen cartotheek x 7.3.1 Door invoering van geautomatiseerde x x systemen het cluster Handhaving voorzien van informatie 7.4.2 Bijhouding van de gebruiksvergunning x x x verlening ± 40 per jaar 7.5 Ontwikkelen van een x voorlichtingsactiviteitenplan per doelgroep 7 Uitwerken van het preventie beleidsplan incl. x bestuurlijke vaststelling

2008

x x

x x x x

87

Preparatie 8.3.1 – 8.3.2

8.4.2 8.4.2 8.5.2 8.5.2 8.6.2 8.6.2 8.7.2

Opleidingen weergegeven in aantallen Brandwacht Brandwacht 1ste klasse Hoofdbrandwacht Onderbrandmeester Brandmeester Adjunct hoofdbrandmeester (officier) Brandweer chauffeur Onderhoud adembeschermende middelen Opleiding verwerking indringende ervaringen Opleiden bevelvoerder voor instructeur Opleiden bevelvoerder voor oefenleider Uitvoering van geformuleerd oefenbeleid Invoeren van functiegerichte realistische oefeningen Uitwerken van de aanvalskaarten Uitwerken van rampenbestrijdingsplannen Garanderen betrokkenheid van de sector brandweer bij de besluitvorming op het gebied van ruimtelijke ordening Realiseren van opstelplaatsen in het kader van de bereikbaarheid van openwater Uitvoeren en structureren van het onderhoudsplan

2005

2006

2007

2008

1 2 3 3

2 1 2 2 1

1 3 2 1

8 4

8 4

3 2 1 1 1 1 8 4

1

4

4

4

4 2 x

4 6 x

1 5 x

2 5 x

x

x x

x

1 8 4

x x x x

x

x

Planning activiteiten beleidsplan brandweerzorg en hulpverlening Beleidsterrein Activiteit Gepland Hoofdstuk nr. 2005 2006 2007 Repressie 9.3.1 Geautomatiseerde werkplekken ter x beschikkingstellen van de drie posten 9.3.1 Realiseren van een directe verbinding x vanuit drie posten met het gemeentelijke intranet 9.3.2- 9.3.3 Realiseren van het geautomatiseerd x monitoren van uitruk en opkomsttijden 9.3.5 – 9.3.8 Handhaven van de lokale en regionale x x x slagkracht 9.4 Procedures opsplitsen in x alarmeringsprocedure en uitrukprocedure 9.4.2 Formaliseren van de x beschikbaarheidregeling, alarmeringsregeling en de garantieregeling Grootschalig optreden en rampenbestrijding 10.3.2 Wijzigen van het rampenplan x

x

2008

x

88

10.4.2 10.5.1 – 10.5.2 Nazorg 11.2.1 11.3.1 11.4 11.6 Bestuur management en organisatie 12.2.1 12.3.4 Bedrijfsvoering 13.5 13.4 Implementatie 14.1 14.2 14.3

Draaiboeken en alarmeringsschema’s aanpassen Uitvoeren van regionale mono – en multidisciplinaire oefeningen Procedure opstellen die de overdracht van slachtoffers borgt Herschrijven van het protocol nazorg Evaluatieprocedure opstellen brandweer inzet Opleiden leidinggevende m.b.t. nazorg

x

x

x

x

x

x

x

x

x x x x

Instellen van een overleg orgaan integrale veiligheid Onderzoeken afstemming repressieve taken met beroepsondersteunende taken Opstarten kwaliteitstoets Renovatie brandweerkazerne post Heusden Invullen structurele formatie Invullen incidentele formatie Uitwerking verordening brandveiligheid en hulpverlening

x

x

x

x x

x x x x x

x x x

x x

x

89

15 Bijlage

90

15.3 Afkortingen ARB BeVi BRZO BT BZK CCT CVD CORT CRIB CRAS CTPI FLO GHOR GIS GMC GMS GRIP MT NIBRa NVBR OL OVD PREVAP RO ROT VROM WFM WKR

Ambtenaar Rampenbestrijding Besluit Externe Veiligheid Besluit rampen en Zware Ongevallen Gemeentelijk Beleids Team Binnenlandse Zaken Civiele en Cultuur Techniek Commandant van Dienst Commando Rampterrein Centraal Registratie- en Informatiebureau Centraal Registratiebureau Afhandeling Schade Coördinatie Team Plaats Incident Functioneel Leeftijdsontslag Geneeskundige Hulpverlening onder Rampomstandigheden Gegevens Informatie Systeem Gemeenschappelijk Meldcentrum Geïntegreerd Meldkamer Systeem Gecoordineerde Incidentbestrijdings Procedures Gemeentelijk Management Team Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding Nederlandse Vereniging Brandweer en Rampenbestrijding Operationele leiding Officier van Dienst Preventie Activiteiten Plan Ruimtelijke Ordening Regionaal Operationeel Team Volksgezondheid Ruimtelijke Ordening en Milieu Work Flow Management systeem Wet Kwaliteitszorg Rampenbestrijding

91