Gemeente Gorinchem. Begroting 2016

Gemeente Gorinchem

Begroting 2016

Gemeente Gorinchem Begroting 2016

Inhoudsopgave 1

Aanbiedingsbrief 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

2

5

Inleiding Beleidsbegroting Financiële positie Raadsvoorstel (2015-1451) Raadsbesluit (2015-1451)

5 6 13 15 16

Beleidsbegroting: Programmaplan

19

2.1

19 19 23 28 32 37 40 40 44 46 46 51 58 66 67 67 70 72 77

2.2

2.3

2.4

2.5

Hoofdthema Wonen en Leven 2.1.1 Programma Woonvoorzieningen 2.1.2 Programma Leefvoorzieningen 2.1.3 Programma Wonen, Leven en Veiligheid 2.1.4 Programma Wonen, Leven en Milieu 2.1.5 Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Hoofdthema Werk 2.2.1 Programma Werk 2.2.2 Programma Werk en Milieu Hoofdthema Welzijn en Zorg 2.3.1 Programma Onderwijs 2.3.2 Programma Cultuur en Sport 2.3.3 Programma Zorg 2.3.4 Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Hoofdthema Bestuur en Dienstverlening 2.4.1 Programma Publieksservice 2.4.2 Programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid 2.4.3 Programma Bestuur en Communicatie Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien

3

Beleidsbegroting: Raadsopdrachten

83

4

Beleidsbegroting: Paragrafen

89

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11

Weerstandsvermogen en risicobeheersing Reserves en voorzieningen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Lokale heffingen Subsidies Investeringen Vastgoedbeleid

89 104 110 117 123 131 171 177 182 184 193

1


5

6

2

Financiële begroting

197

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

197 198 202 214 216 218

Grondslagen begroting en meerjarenraming Opbouw begrotingssaldo en verloop algemene reserve Overzicht van baten en lasten Verschillenanalyse jaarschijf 2016 Recapitulatie structureel begrotingsevenwicht Uiteenzetting financiële positie

Begrippenlijst

225


Begroting 2016 Aanbiedingsbrief

3


4


1

Aanbiedingsbrief

1.1

Inleiding

Gorinchem is een prachtige groene en gezonde stad waarin charme van kleinschaligheid en stedelijk elan hand in hand gaan. Een vestingstad met geschiedenis en historische waarde. Centraal gelegen in het land en bereikbaar over snelwegen, waterwegen en per spoor en met een gevarieerde industrie en bedrijvigheid. De bevolking is divers, er wordt naar elkaar omgekeken en voor elkaar gezorgd en dat geeft kleur en waarde aan de stad. En er is veel te doen. De stad bruist van evenementen en biedt voor elk wat wils. Kortom: in deze stad wil je wonen, werken en verblijven, of je nu jong of oud bent. Samen de trap weer op Voor u ligt de begroting 2016. Een begroting waarin de beleidsmatige keuzes vanuit de eerder door de Raad vastgestelde Perspectiefnota 2016-2019 inhoudelijk en financieel vertaald en verwerkt zijn. Daarmee wordt consequent invulling gegeven aan de thema’s uit het coalitieakkoord ‘verbindend, levendig en zorgzaam’. Veel aandacht in 2016 zal uitgaan naar de vijf raadsopdrachten; milieubeleidsplan, de veerdienst, binnenstad/stadspromotie, mobiliteit (inclusief A27) en de onderwerpen participatie/werken aan morgen en deregulering. Daar waar de Raadsopdrachten in 2015 nog in de afstemmingsfase zaten, zal er in 2016 concreet invulling gegeven worden aan deze voor de stad belangrijke speerpunten. Dat geldt niet alleen voor de Raadsopdrachten; de afgelopen jaren hebben in het teken gestaan van maatschappelijk ingrijpende bezuinigingen. Deze waren hard nodig om Gorinchem financieel gezond te maken. Al in de perspectiefnota werd duidelijk dat er voorzichtig weer financiële ruimte komt voor nieuw beleid en nieuwe investeringen. Een aantal keuzes voor nieuw beleid is al gemaakt en financieel verwerkt in deze begroting; ook daarmee gaan we aan de slag! Verder zijn in de perspectiefnota al meerdere beleidswensen kenbaar gemaakt; deze hebben nog niet geleid tot besluiten omdat het daarvoor nog te vroeg is, of omdat er teveel onzekerheden zijn om tot een besluit te komen.Het gaat hierbij onder andere over de aansluiting van bedrijventerreinen op de A27 en Bastion II. Verder constateren we dat het verwachte weerstandsvermogen meerjarig ruim boven de door de Provincie gestelde norm van 100% komt. Daar staat tegenover dat we nog steeds een hoge schuldratio hebben. Een versnelde afbouw van onze schuldpositie is nodig. Daarnaast is nog niet duidelijk wat de invoering van de wet Vennootschapsbelasting voor ons in financiële zin gaat betekenen en vanzelfsprekend blijven de risico's op het gebied van onze grondexploitaties en de ontwikkelingen rondom de algemene uitkering onzeker. Al met al presenteren we hier een meerjarig sluitende begroting; een begroting met nieuwe beleidsvoornemens; een begroting waarmee we in 2016 aan de slag kunnen. De tijd van nieuwe bezuinigingen lijkt daarmee voorbij en dat is goed nieuws. Een tijd van prioriteren, afwegen en keuzes maken volgt. We kunnen de financiële middelen immers maar één keer uitgeven. In deze aanbiedingsbrief vatten we de begroting kort en bondig samen. Hiermee wordt een snel inzicht geboden in de belangrijkste aspecten. De opzet van deze begroting is op hoofdlijnen gelijk gebleven aan voorgaande jaren. Wel is het programmaplan compacter en meer to the point gepresenteerd. Daarmee verwachten we de leesbaarheid te vergroten. De speerpunten en indicatoren worden minder fragmentarisch en meer in samenhang gepresenteerd. Verder worden de geldende beleidskaders niet steeds opnieuw beschreven. De Raad heeft deze beleidskaders immers reeds gezien en vastgesteld. 5


De beleidskaders worden wel benoemd en in de digitale versie is het mogelijk om, indien daar behoefte aan is, door te ‘klikken’ naar het oorspronkelijke besluit. Tegelijk met deze begroting wordt een begroting in één oogopslag gepresenteerd. De veranderingen in deze begroting zijn een opmaat naar de te verwachten veranderingen voor het begrotingsjaar 2017, waarbij, op grond van wijzigingen in de weten regelgeving (BBV), in onze begroting gewerkt moet gaan worden met voorgeschreven maatschappelijke effecten en indicatoren. Daarnaast biedt dit de mogelijkheid te werken met een andere programmaindeling.

1.2

Beleidsbegroting

Conform artikel 7 van het BBV bestaat de beleidsbegroting uit het programmaplan en de paragrafen. Hierin wordt inhoudelijk ingegaan op de belangrijkste inhoudelijke ontwikkelingen voor het begrotingsjaar 2016. Naast deze twee onderdelen hebben wij het onderdeel raadsopdrachten aan de beleidsbegroting toegevoegd.

1.2.1

Programmaplan

Het programmaplan gaat uit van de vier thema’s; wonen en leven, werk, welzijn en zorg en tot slot bestuur en dienstverlening. In deze vier thema’s gaat ruim € 151 miljoen om, verdeeld over 15 door de Raad vastgestelde begrotingsprogramma’s. In onderstaande grafieken is te zien hoe deze uitgaven over de vier thema's verdeeld zijn. Naast de vier thema's wordt er nog ruim € 11 miljoen verantwoord op het programma 'algemene dekkingsmiddelen'. Het betreft daarbij vooral de stortingen in de algemene reserve (o.a. begrotingssaldo en grexen).

In de navolgende pagina's wordt op hoofdlijnen ingegaan op de verschillende thema's. Voor nadere en meer gedetailleerde informatie op programmaniveau wordt verwezen naar het uitgebreide programmaplan in hoofdstuk 2.

6


Hoofdthema Wonen en Leven Binnen het thema Wonen en Leven wordt gewerkt aan het: • creëren van een gezonde, schone en aantrekkelijke leefomgeving; • bevorderen van een verkeersveilige en vlotte afwikkeling van alle verkeerssoorten; • bevorderen van het veiligheidsgevoel en het creëren van een veilige en door burgers gewaardeerde sociale en fysieke leefomgeving; • voorkomen van veiligheidsrisico’s (m.n. transport en opslag gevaarlijke stoffen); • leveren van een bijdrage aan het terugdringen van de klimaatproblematiek; • het realiseren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners.

Het thema Wonen en Leven bestaat uit de bovenstaande vijf programma’s. Belangrijkste speerpunten zijn vastgelegd in de Raadsopdrachten Mobiliteit (inclusief A27) en het opstellen van een nieuwe Milieubeleidsplan. Het nieuwe Milieubeleidsplan wordt geacht eind 2016 gereed te zijn en streeft o.a. naar gemeente brede energiebesparing en duurzaamheid. Het uitwerken van de Raadsopdracht Mobiliteit was eerder niet mogelijk, omdat er nog onvoldoende duidelijkheid was rondom de A27. Nu dat er wel is kan de Raadsopdracht geformuleerd worden en begin 2016 worden voorgelegd aan de Raad. Naast de reguliere activiteiten binnen dit thema, denk hierbij onder andere aan de grondexploitaties, omgevingsvergunningen, beheer van de openbare ruimte en het zorgdragen voor veiligheid, is er in de perspectiefnota ruimte gemaakt voor een aantal nieuwe beleidsactiviteiten. Daarnaast zijn er extra financiële middelen beschikbaar gesteld om bestaande activiteiten te continueren dan wel te versterken: • • • • • •

Onderzoek naar speelvoorzieningen Uitvoering nieuwe fietsbalans Uitvoering onderzoek missing links Continueren inzet wijkcoach Blauwe Zone Piazza Wijkgericht werken

Daarnaast is besloten om onkruidbestrijding op verhardingen anders aan te pakken, omdat gif spuiten verboden is. Hier zijn nog geen financiële middelen voor opgenomen in de begroting.

7


Hoofdthema Werk Binnen het thema werk wordt gewerkt aan het: • • • •

versterken van de economische positie en de werkgelegenheid; verminderen en zo mogelijk voorkomen van de milieubelasting van bedrijfsmatige activiteiten; stimuleren van duurzaam ondernemen en bevorderen van duurzame bedrijventerreinen.

Het thema Werk bestaat uit de bovenstaande twee programma’s. Belangrijkste speerpunten zijn vastgelegd in de Raadsopdrachten Binnenstad/Stadspromotie en de Veerdienst. Het coalitieakkoord zet in op een levendige en economisch vitale stad. Met de samengestelde Raadsopdracht Binnenstad/ stadspromotie wordt beoogd de aantrekkingskracht van de binnenstad te versterken. Hiertoe wordt in 2016 gewerkt aan professionalisering van het centrummanagement, het bestrijden van leegstand in de binnenstad en stadspromotie. Ook de Veerdienst heeft extra aandacht van de Raad. Met name de vraag in welke mate de Gemeente wil/kan/moet bijdragen aan de veerdienst is interessant. In 2016 zal het onderzoek afgerond zijn. Naast de reguliere activiteiten binnen dit thema, denk hierbij onder andere aan parkeren, havens, School & Bedrijf, bedrijfsgerichte milieutaken, afvalverwijdering bedrijven en gladheidsbestrijding Waardlanden, is er in de perspectiefnota ruimte gemaakt voor het E-loket parkeren, waar bewoners en bedrijven de mogelijkheid hebben digitaal hun vergunning of abonnement aan te vragen, te verlengen of te wijzigen. De aandacht blijft in 2016 gericht op de beschikbaarheid van fysieke werklocaties. Dit krijgt gestalte door de (her)ontwikkeling en uitgifte van bedrijventerreinen en individuele werklocaties. Daarnaast wordt het regionaal arbeidsmarktbeleid vormgegeven in samenwerking tussen overheid, onderwijs en ondernemers. Daarmee worden de harde en zachte economie verbonden en wordt toegewerkt naar een integrale agenda. Vanzelfsprekend staat bij de vaststelling van het bedrijventerrein Groote Haar een duurzame inrichting c.q. duurzame energie centraal.

8


Daarnaast gaan we door middel van een interactief participatieproces aan de slag met het opstellen van het Vestingplan Gorcum 2016. Thema's die in dit plan zijn plek krijgen zijn cultureel (militair) erfgoed, toerisme en recreatie, kunst en cultuur, natuur en beheer en onderhoud.

Hoofdthema Welzijn en Zorg Binnen het thema welzijn en zorg wordt gewerkt aan het: • zorgen dat alle jongeren opgroeien tot volwaardige deelnemers aan de maatschappij; • stimuleren van een breed, laagdrempelig en kwalitatief hoogwaardig cultuuraanbod voor iedereen; • mogelijk maken van een ‘leven lang sporten’ voor alle inwoners op een verantwoordelijke en aansprekende manier; • onderhoud van alle binnen en buitensport accommodaties; • stimuleren van zelfredzaamheid, waardoor zoveel mogelijk inwoners kunnen meedoen; • bieden van tijdelijke of langdurige ondersteuning om mee te doen naar vermogen.

Het thema Zorg en Welzijn bestaat uit de bovenstaande drie programma’s. Binnen dit thema zijn geen speerpunten benoemd in de vorm van Raadsopdrachten. Wel zijn conform de besluiten uit de Perspectiefnota in deze begroting middelen vrij gemaakt voor de volgende nieuwe beleidsvoornemens: • onderzoek invoeren gemeentelijke monumentenlijst; • onderzoek speelvoorzieningenbeleid; • lokaal gezondheidsbeleid. Verder wordt binnen Zorg en Welzijn onveranderd ingezet op de reguliere activiteiten zoals onderwijs, onderwijshuisvesting, onderwijsondersteunende activiteiten, monumenten en archeologie, kunst, vormings- en ontwikkelingswerk en sportbevordering en speelgelegenheden. Binnen het programma Zorg wordt vooral ingezet op werkgelegenheid, bijstandsverlening, maatschappelijke zorg en gezondheidszorg. Belangrijke ontwikkelingen zijn gelegen in het Sociaal Domein, de Serviceorganisatie Jeugd, uitvoeringsorganisatie Participatiewet, Arbeidsmarkt/Werkwaard en vrijwilligerswerk.

9


Hoofdthema Bestuur en Dienstverlening Binnen het thema Bestuur en Dienstverlening wordt gewerkt aan het: • afstemmen van de kwaliteit van onze dienstverlening op de klant; • reguleren van gelegenheden en activiteiten die de openbare orde en veiligheid raken; • dichter bij elkaar brengen van bestuur en burgers en het creëren van draagvlak voor gemeentelijke plannen en projecten.

Het thema Bestuur en Dienstverlening bestaat uit de bovenstaande drie programma’s. Belangrijkste speerpunt is vastgelegd in de samengestelde Raadsopdracht Participatie/werken aan morgen/ deregulering. Hierbij gaat het vooral om de visie op de stad (rode draden). Hoe gaat Gorinchem om met de (veranderende) rollen van de overheid en de inwoners? Wat betekent dit voor de wijze van besturen. Eind 2015 zal de Raadsopdracht geformuleerd zijn, waarmee in 2016 de Raadsopdracht daadwerkelijk in uitvoering gaat. Naast de reguliere activiteiten binnen dit thema, denk hierbij onder andere aan de publieksservice (paspoorten, vergunningen, rijbewijzen), de APV en openbare orde, is binnen dit thema onder het programma bestuur en communicatie een groot deel van onze interne overhead ondergebracht. Denk hierbij aan (personeels)kosten van onze facilitaire ondersteuning, financiële administratie, ICT en P&O. Meer hierover treft u aan in de paragraaf Bedrijfsvoering. Er is in deze begroting geen nieuw beleid geformuleerd binnen dit thema, maar het moge duidelijk zijn dat bij de invoering van het E-loket publieksdiensten intensief betrokken is. Een verdere optimalisatie van het Klantcontactcentrum kan hier ook niet onvermeld blijven. Voor meer informatie over de beleidsopgaven verwijzen we u graag naar hoofdstuk 2, het programmaplan en hoofdstuk 3, de Raadsopdrachten.

10


Waar staat je gemeente (WSJG) Bij ieder begrotingsthema en de onderliggende programma's zijn meetindicatoren (maatschappelijke effecten) benoemd. Deze worden in het programmaplan overzichtelijk gepresenteerd. Vanuit de vernieuwing van het BBV zal volgend begrotingsjaar sprake zijn van een set van 50 voorgeschreven prestatieindicatoren; hiermee wordt het makkelijker gemeenten te vergelijken. Gemeenten kunnen op Waarstaatjegemeente.nl hun prestaties vergelijken met die van collegagemeenten. Zo ontdekken gemeenten op welke maatschappelijke thema's ze zich nog kunnen verbeteren en van welke gemeente ze kunnen leren. In het programmaplan is veelvuldig gebruik gemaakt van de informatie die dit instrument ons levert. Verspreid over onze begrotingsprogramma's zijn vanuit de verschillende indicatoren zo'n 40 streefcijfers opgenomen. Waar Staat Je Gemeente is in de afgelopen periode fors doorontwikkeld. Inmiddels biedt de interactieve website een schat aan benchmarkgegevens. Deze informatie stelt ons in staat om op alle beleidsvelden een vergelijking te trekken met andere gemeenten, regio’s of ons te spiegelen aan landelijke gemiddelden. Zoals gesteld, zijn de indicatoren en streefcijfers in het navolgende programmaplan opgenomen waarbij als uitgangspunt is gehanteerd dat in 2016 minimaal de streefwaarde van 2015 behouden blijft. Daar waar voorheen nog een schaal van 1-5 gehanteerd werd is nu sprake van een schaal van 1-10. In deze begroting zijn de streefwaarden (actueel en historisch) hierop aangepast. De invoering van de 50 kengetallen zal ook tot een discussie gaan leiden over de huidige set van maatschappelijke effecten; deze zijn vaak langere tijd geleden vastgesteld. Voldoen ze nog aan de huidige informatiebehoefte? Geeft het de juiste stuurinformatie? Vooruitlopend op deze discussie is een verkenning van de indicatoren op www.waarstaatjegemeente bijzonder nuttig. U kunt hier klikken om rechtstreeks naar waarstaatjegemeente te gaan.

11


Dekkingsmiddelen Voorgaand is ingegaan op de belangrijkste inhoudelijke opgaven van onze gemeente. Hierbij is tevens inzicht geboden in de bijbehorende lasten op progammaniveau. Tegenover de € 151 miljoen lasten die we hiervoor hebben laten zien, staat eenzelfde bedrag aan baten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen algemene dekkingsmiddelen en specifieke dekkingsmiddelen. Algemene dekkingsmiddelen Dit zijn de baten in de begroting die niet gekoppeld zijn aan een programma of product. Deze baten dienen daarom ook niet ter dekking van specifieke lasten, maar dienen als dekkingsmiddel voor de begroting als geheel. In 2016 gaat het om de volgende algemene dekkingsmiddelen: Baten uit algemene dekkingsmiddelen (bedragen x € 1 mln)

2016

Gemeentelijke belastingen (OZB, RZB, overige lokale heffingen)

€ 9,3

Nutsbedrijven

€ 0,8

Geldleningen

€ 2,1

Algemene uitkering

€ 37,4

Algemene uitkering deelfonds Sociaal domein

€ 20,9 € 70,5

Specifieke dekkingsmiddelen De overige baten komen uit specifieke gebonden baten. Deze zijn verspreid over de programma's opgenomen. Op hoofdlijnen gaat het om de volgende baten: Baten uit specifieke dekkingsmiddelen (bedragen x € 1 mln)

2016

Gebonden heffingen (afval en rioolheffing, begraafplaats, e.a.)

€ 9,3

Grondexploitaties

€ 24,3

Bijdragen vanuit de diverse bestemmingsreserves

€ 11,4

Veerdiensten Inkomensdeel participatiebudget Parkeeropbrengsten Overigen/diversen

€ 3,0 € 11,3 € 2,5 € 19,2 € 81,5

Totaal dekkingsmiddelen 2016 (bedrag x € 1 mln)

€ 151,5

Lokale lastendruk Een deel van bovenstaande dekkingsmiddelen worden verkregen door lokale heffingen. Van belang is wat hierdoor de lastendruk voor onze inwoners is. De lokale lastendruk is het totaalbedrag dat een huishouden op jaarbasis kwijt is aan WOZ, afvalstoffenheffing en rioolbelasting. Dit zijn immers de heffingen waaraan iedere bewoner van Gorinchem bijdraagt. Daarnaast kennen we nog specifieke heffingen als parkeerbelasting, hondenbelasting, leges, etc. Deze worden echter naar 'gebruik' verrekend. Meer hierover leest u in paragraaf 4.8 lokale heffingen.

12


Meerpersoonshuishouden

2015

2016 Verschil

Woonlasten WOZ € 200.000

Eenpersoonshuishouden

2015

2016 Verschil


Afvalstoffenheffing

€ 215

€ 226

5,1%

Afvalstoffenheffing

€ 172

€ 181

5,2%

Rioolbelasting

€ 220

€ 220

0,0%

Rioolbelasting

€ 176

€ 176

0,0%

OZB woning € 200.000

€ 270

€ 278

2,7%


€ 270

€ 278

2,7%

€ 705

€ 724

2,6%

€ 618

€ 635

2,6%



Afvalstoffenheffing

€ 215

€ 226

5,1%

Afvalstoffenheffing

€ 172

€ 181

5,2%

Rioolbelasting

€ 220

€ 220

0,0%

Rioolbelasting

€ 176

€ 176

0,0%


€ 405

€ 416

2,7%


€ 405

€ 416

2,7%

€ 840

€ 862

2,6%

€ 753

€ 773

2,6%

In 2015 (laatste meting Coelho) bezet Gorinchem de 128e plaats van de bijna 400 gemeenten die Nederland kent. In deze ranglijst staat de goedkoopste gemeente op 1.

1.3

Financiële positie

Begrotingssaldo Op 9 juli 2015 is de perspectiefnota 2016-2019 vastgesteld. Deze perspectiefnota is de basis geweest voor het opstellen van de begroting 2016. Zoals in de inleiding al is vastgesteld kent het meerjarig perspectief een voordelig begrotingssaldo, maar wellicht belangrijker nog; de begroting is structureel in evenwicht. Dat wil zeggen dat de structurele lasten kunnen worden gedekt door de structurele baten. Het risico op een begrotingstekort is op korte termijn niet aannemelijk. In de financiële begroting (hoofdstuk 5) wordt nader ingegaan op de opbouw van het saldo. De komende jaren ziet het saldo er als volgt uit.

Weerstandsvermogen en risico’s Een positief begrotingssaldo heeft invloed op de hoogte van de algemene reserves. Dat geldt ook voor de financiële effecten van de meicirculaire gemeentefonds 2015. Een uitgebreide analyse van de mutaties als gevolg van het opwerken van de begroting 2016 is opgenomen in hoofdstuk 5.4. De algemene reserve bepaalt de weerstandscapaciteit van onze gemeente. In onderstaande grafiek is aan de groene lijn te zien hoe de algemene reserves zich ontwikkelt. In de donkere stippellijn is te zien wat het effect is wanneer de in de Perspectief genoemde keuzes, zoals de afbouw van de schuldpositie en Bastion II, verwerkt worden. 13


Tegenover het verloop van de weerstandscapaciteit staat het risicoprofiel, in bovenstaande grafiek te zien aan de rode lijn. Tegenover de stijgende lijn van de algemene reserves, staat ook een licht stijgende lijn van de risico’s. De toename van het risicoprofiel wordt voor een groot deel verklaard vanuit de Grondexploitaties Groote Haar en Hoogdalem. Andere oorzaken van een toename van het risicoprofiel zijn gelegen in het renterisico, de veerdienst en de verbonden partijen. Ook de invoering van de Vennootschapsbelasting, die m.n. zal gaan spelen bij grondexploitaties en parkeergarages, is een extra risico; dit is echter nog niet te kwantificeren en is daarom als PM post in de risicoparagraaf opgenomen. Zodra een indicatief bedrag of bandbreedte vanuit de impactanalyse bekend is, zal dit aan de Raad gemeld worden. Dekkingsgraad Om de financiële positie te kunnen beoordelen wordt de reservepositie van de Gemeente afgezet tegen het risicoprofiel. Vanuit de Provincie is een dekkingsgraad van 100% als norm meegegeven. Onderstaande grafiek geeft de verwachte dekkingsgraad voor de komende jaren aan. Ook hier laten we zien wat de effecten van de in de Perspectiefnota voorgenomen keuzes zal zijn.

14


1.4

Raadsvoorstel (2015-1451)

Wij stellen voor om: a. de raming van baten en lasten van de programma's voor de jaarschijf 2016 te autoriseren conform de in de hoofdstukken 2.1 tot en met 2.4 opgenomen tabellen 'Wat gaat dit kosten?' bij de 14 programma's; b. de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien aan te wijzen als dekking voor de programma's en de raming van baten en lasten van deze algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien voor de jaarschijf 2016 te autoriseren conform de in hoofdstuk 2.5 opgenomen tabel 'Wat gaat dit kosten?'; c. de mutaties in de reserves voor jaarschijf 2016 vast te stellen conform de in hoofdstuk 4.2.4 opgenomen overzichten met betrekking tot de algemene reserves en de bestemmingsreserves (totale storting in 2016 € 12.483.836 en totale onttrekking in 2016 € 11.427.742); d. de dotaties aan de voorzieningen voor jaarschijf 2016 vast te stellen conform het in hoofdstuk 4.2.4 opgenomen overzicht met betrekking tot de voorzieningen (totale dotatie in 2016 € 4.931.424); e. de investeringen voor jaarschijf 2016 vast te stellen conform het in hoofdstuk 4.10.4 opgenomen overzicht (totaal investeringsbedrag € 17.485.851); f. de tarieven voor de belastingen, heffingen en rechten voor het jaar 2016 vast te stellen conform 1 onderstaande tabel, inclusief WOZ-waardering ; g. de belastingverordening waarin de tarieven zijn opgenomen die onder sub f. voor 2016 worden voorgesteld, dienovereenkomstig vast te stellen. 1. Onroerende- en roerende-zaakbelasting: - woningen: eigenaar - niet woningen: eigenaar - niet woningen: gebruiker 2. Afvalstoffenheffing per perceel: - voor éénpersoonshuishoudens - voor meerpersoonshuishoudens 3 3. Rioolbelasting per woning c.q. 150 m afvalwater: - voor éénpersoonshuishoudens 3 - voor meerpersoonshuishoudens / bedrijven 150 m afvalwater - voor grootverbruikers 4. Hondenbelasting: - voor de eerste hond - voor elke volgende hond - voor een kennel 5. Naheffingsaanslag parkeerbelastingen 6. De leges, precariobelasting, markten kadegelden te verhogen met

0,1371% 0,3062% 0,2458% € 181,00 € 226,00 € 176,00 € 220,00 € 85,00 € 121,00 € 137,00 € 200.00 € 60,00 2,5%

Burgemeester en wethouders van Gorinchem, de secretaris,

de burgemeester,

1. De belastingverordeningen worden separaat aangeboden.

15


1.5

Raadsbesluit (2015-1451)

De gemeenteraad van Gorinchem, Gelet op het raadsbesluit perspectiefnota 2016-2019 van 9 juli 2015, Gelet op het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 6 oktober 2015, Besluit: a. de raming van baten en lasten van de programma's voor de jaarschijf 2016 te autoriseren conform de in de hoofdstukken 2.1 tot en met 2.4 opgenomen tabellen 'Wat gaat dit kosten?' bij de 14 programma's; b. de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien aan te wijzen als dekking voor de programma's en de raming van baten en lasten van deze algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien voor de jaarschijf 2016 te autoriseren conform de in hoofdstuk 2.5 opgenomen tabel 'Wat gaat dit kosten?'; c. de mutaties in de reserves voor jaarschijf 2016 vast te stellen conform de in hoofdstuk 4.2.4 opgenomen overzichten met betrekking tot de algemene reserves en de bestemmingsreserves (totale storting in 2016 € 12.483.836 en totale onttrekking in 2016 € 11.427.742); d. de dotaties aan de voorzieningen voor jaarschijf 2016 vast te stellen conform het in hoofdstuk 4.2.4 opgenomen overzicht met betrekking tot de voorzieningen (totale dotatie in 2016 € 4.931.424); e. de investeringen voor jaarschijf 2016 vast te stellen conform het in hoofdstuk 4.10.4 opgenomen overzicht (totaal investeringsbedrag € 17.485.851); f. de tarieven voor de belastingen, heffingen en rechten voor het jaar 2016 vast te stellen conform 2 onderstaande tabel, inclusief WOZ-waardering ; g. de belastingverordening waarin de tarieven zijn opgenomen die onder sub f. voor 2016 worden voorgesteld, dienovereenkomstig vast te stellen. 1. Onroerende- en roerende-zaakbelasting: - woningen: eigenaar - niet woningen: eigenaar - niet woningen: gebruiker 2. Afvalstoffenheffing per perceel: - voor éénpersoonshuishoudens - voor meerpersoonshuishoudens 3 3. Rioolbelasting per woning c.q. 150 m afvalwater: - voor éénpersoonshuishoudens 3 - voor meerpersoonshuishoudens / bedrijven 150 m afvalwater - voor grootverbruikers 4. Hondenbelasting: - voor de eerste hond - voor elke volgende hond - voor een kennel 5. Naheffingsaanslag parkeerbelastingen 6. De leges, precariobelasting, markten kadegelden te verhogen met

0,1371% 0,3062% 0,2458% € 181,00 € 226,00 € 176,00 € 220,00 € 85,00 € 121,00 € 137,00 € 200,00 € 60,00 2,5%

Aldus besloten in de vergadering van de gemeenteraad van Gorinchem van 5 november 2015, de griffier,

2. De belastingverordeningen worden separaat aangeboden.

16

de voorzitter,


Begroting 2016 Beleidsbegroting: Programmaplan

17


18


2

Beleidsbegroting: Programmaplan

Een onderdeel van de beleidsbegroting is het programmaplan. Dit programmaplan bevat de te realiseren programma's, ingedeeld naar de vier hoofdthema's Wonen en Leven, Werk, Welzijn en Zorg, en Bestuur en Dienstverlening. In dit hoofdstuk zullen alle programma's afzonderlijk uitgewerkt worden in de drie W-vragen: Wat willen we bereiken?, Wat gaan we daarvoor doen? en Wat gaat dit kosten? Daarnaast is in dit hoofdstuk het overzicht van Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien opgenomen.

2.1

Hoofdthema Wonen en Leven

Het hoofdthema Wonen en Leven bestaat uit de volgende programma's: 1. 2. 3. 4. 5.

Woonvoorzieningen Leefvoorzieningen Wonen, Leven en Veiligheid Wonen, Leven en Milieu Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie

2.1.1

Programma Woonvoorzieningen

Het programma Woonvoorzieningen omvat de volgende collegeproducten: Woningen en panden, Vergunningen, Exploitatie woningen, panden en erfpachtgronden, Grondexploitatie, Volkshuisvestingsbeleid en Registraties.

Wat willen we bereiken met het programma Woonvoorzieningen? Doel van het programma Het doel van het programma is de kwaliteit van woning en woonomgeving te versterken door bij te dragen aan een levensloopbestendige wooncarrière van huishoudens en een duurzaam en leefbaar woonmilieu, waarin Gorcumse inwoners naar tevredenheid wonen. Met andere woorden: voor het onder woonbeleid uitvoeren van de Woonagenda 2.0.

Toekomstvisie Samen met de partners en meer specifiek Poort6 denken we na over hoe we om kunnen gaan met de gevolgen van de relevante maatschappelijke ontwikkelingen voor de woningsituatie in Gorinchem. We gaan daar ook met onze inwoners over praten. Als gemeente zijn we vooral regisseur en Poort6 en de ontwikkelaars/bouwers voeren uit, maar wel binnen de overeengekomen kaders (financieel, ruimtelijk en stedenbouwkundig) en prestatieafspraken die we met elkaar maken. Verduurzamen van de bestaande woningvoorraad hoort tot onze uitgangspunten. Bij dit alles stellen we ons de vraag of de bestaande regelgeving niet te belemmerend is. Overigens zullen we ook in 2016 de gemeenteraad periodiek blijven informeren. Een continu proces is de optimalisatie van de gemeentelijke grondexploitaties voor woningbouw. Naast enkele kleinere locaties gaat het hier met name om de grondexploitaties Hoog Dalem, Lingewijk Noord en Mollenburg. De huidige marktsituatie vraagt om een meer 'organische' benadering. Het doel hiervan is maximaal in te spelen op de vraag vanuit de markt, zodat op het juiste tijdstip de juiste woningen worden

19


aangeboden. Fasering van de plancapaciteit in combinatie met aanpassingen in prijs en/of woningtypes zijn hierbij de belangrijkste instrumenten. De voorgenomen herziening van de structuurvisie is een aantal jaren geleden uitgesteld. Lange tijd was er geen duidelijkheid over de wijze waarop rijksweg A27 wordt verbreed. Maar die is er in de eerste helft van 2016, als het het Ontwerp Tracebesluit ter inzage wordt gelegd, wel. Dan is ook bekend welke impact de verbreding van genoemde rijksweg heeft. Op dit moment is er nog steeds geen absolute noodzaak om de huidige structuurvisie te herzien, want de locaties voor diverse woningbouwplannen en bedrijventerreinen zijn nog niet volgebouwd en bieden volop ruimte om te ontwikkelen. Veel liever koppelen wij de herziening van de structuurvisie aan de in 2017 geplande inwerkingtreding van de Omgevingswet, door na de vaststelling van genoemde wet een omgevingsvisie vast te laten stellen door uw gemeenteraad. Een integrale visie van het hele grondgebied van de gemeente, waarin alle aspecten een plaats (moeten) krijgen. Het beleid wordt voortgezet om het beperkt aantal woningen dat de gemeente in bezit heeft te verkopen. Ditzelfde geldt voor panden met een commerciële functie. Alleen panden die geschikt zijn voor de uitoefening van maatschappelijke doeleinden, zoals bijvoorbeeld sociaal-culturele activiteiten, wenst de gemeente nog in bezit te houden. De gemeente heeft een aantal bouwwerken in bezit die beschouwd kunnen worden als cultureel erfgoed. Wij willen waarborgen dat dit zogenaamde 'bijzonder vastgoed' behouden wordt. De gemeente hoeft hiervoor niet per definitie eigenaar te blijven. Bijzonder vastgoed kan vervreemd worden, indien gewaarborgd wordt dat dit vastgoed in goede staat in stand gehouden wordt door de koper.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Woonvoorzieningen. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Woonvoorzieningen zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader

Vastgesteld door de raad

Looptijd

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie

1.

Gemeentelijke structuurvisie

23-04-2009

31-12-2015

nog te bepalen

2.

Woonagenda 2.0

31-10-2013

30-10-2017

nog te bepalen

3.

Nota Grondbeleid 2011-2014

16-6-2011

4 jaar

Nota Grondbeleid 2015- 2019; raad nov. 2015

4.

Nota Vastgoedbeleid

13-03-2014

4 jaar

2017

5.

Welstandsnota gemeente Gorinchem

28-11-2013

3 jaar

eind 2015

Daarnaast is met betrekking tot dit programma een aantal raadsinformatiebrieven verschenen. De meest relevante raadsinformatiebrieven zijn in onderstaande tabel opgenomen.

20


Nr.

Raadsinformatiebrief

In raadsbijeenkomst

2015-1356 Uitvoeringsagenda 2.0 Bijlage

9 juni 2015

2014-1277 Prestatieafspraken Wonen 2015-2018 tussen gemeente Gorinchem en Poort6 Bijlage

3 februari 2015

2015-1319 Bijzonder vastgoed

10 maart 2015

Nieuw beleid Op het programma Woonvoorzieningen is geen nieuw beleid van toepassing. In de perspectiefnota 2016-2019 is geen nieuw beleid opgenomen dat betrekking heeft op dit programma. Ook de raadsopdrachten hebben geen link met dit programma.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Woonvoorzieningen de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

S

Nog te ontwikkelen.

Nog te ontwikkelen.

nog te ontwikkelen

Beleidskader Gemeentelijke structuurvisie Voor de Gorcumse samenleving gewenste voorzieningen mogelijk maken.

a

Nog te ontwikkelen.

Beleidskader Woonagenda 2.0 Voldoen aan woningbehoefte. Kwantitatieve groei totale S woningvoorraad uitgedrukt in aantal woningen.

b

BAG - registratie 130

c

1e halfjaar 2016 60 woningen opgeleverd

Beleidskader Welstandsnota gemeente Gorinchem d

De burger met een bouwplan Nog te ontwikkelen. is tevreden.

S

Nog te d ontwikkelen.

Nog te d ontwikkelen.

Nog te ontwikkelen

a

Wordt meegenomen bij de evaluatie beleidskader Gemeentelijke structuurvisie, die wordt verwerkt in de in 2017 vast te stellen Omgevingsvisie. b Conform regionale afspraken provincie en regio (regionale woonvisie) worden de cijfers vanuit BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) en CBS als basis gehanteerd voor het onderbouwen van de effectindicator 'Kwantitatieve groei totale woningvoorraad uitgedrukt in aantal woningen'. c Bij de bepaling van de streefwaarde 2016 wordt het niveau van de streefwaarde 2015 aangehouden. Er is gekozen voor 1 indicator koop- en huurwoningen ('voldoen aan woningbehoefte') omdat het BAG/ het CBS alleen de totale woningvoorraad registreert. d Het huidige beleid is per 1 januari 2014 ingevoerd. Na 3 jaar, in 2016, zal het beleid worden geëvalueerd. Dan zal gekeken worden naar de effecten van het beleid, zoals het aantal niet meer voorgelegde bouwplannen aan welstand en mogelijke excessen die zich hebben voorgedaan. Mogelijk dat het beleid dan aangepast zal moeten worden.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Woonvoorzieningen bereiken?' zijn weergegeven.

21


Speerpunt a

Kwantitatieve groei a totale woningvoorraad .

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Voldoen aan woningbehoefte totale woningvoorraad.

Aantal op te leveren b woningen (130) .

Kwantitatieve groei totale PM woningvoorraad.

a

Bij de uitwerking van de woonagenda 2.0 in maatschappelijke effecten en speerpunten is de beleidsinformatie uit de Woonagenda 2.0 aangehouden. Uit de Woonagenda blijkt dat de maatschappelijke effecten en speerpunten beleidsinhoudelijk dicht bij elkaar staan en dat in een aantal gevallen dezelfde tekst is opgenomen. b Conform regionale afspraken provincie en regio (regionale woonvisie) worden de cijfers vanuit BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) en CBS als basis gehanteerd voor het onderbouwen van het speerpunt 'Kwantitatieve groei totale woningvoorraad'.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Woonvoorzieningen weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel) CP60001 Woningen en panden

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

677

610

668

671

671

671

CP60002 Vergunningen

1.126

896

824

828

828

828

CP60003 Expl. woningen, panden & erfpachtgronden

1.995

1.679

1.525

1.536

1.499

1.517

26.926

17.647

22.537

16.874

16.142

19.713

390

176

139

139

141

141

46

89

88

89

89

89

31.161

21.098

25.782

20.138

19.370

22.958

78

18

29

29

29

29

CP60004 Grondexploitatie CP60006 Volkshuisvestingsbeleid CP60114 Registraties Lasten Woonvoorzieningen CP60001 Woningen en panden CP60002 Vergunningen CP60003 Expl. woningen, panden & erfpachtgronden CP60004 Grondexploitatie CP60006 Volkshuisvestingsbeleid Baten Woonvoorzieningen Totaal saldo van baten en lasten Mutaties reserves Resultaat

870

957

1.086

849

849

849

3.059

1.616

1.575

1.505

1.443

1.380

32.809

18.267

24.294

17.886

16.633

19.720

265

14

14

14

14

14

37.081

20.872

26.998

20.283

18.968

21.993

5.920

-226

1.217

146

-402

-966

490

2.495

2.880

-3.554

75

1.875

6.410

2.269

4.096

-3.408

-327

909

In hoofdstuk 5 Financiële begroting zijn bovenstaande lasten en baten uitgesplitst in structurele en incidentele posten en wordt aangegeven welk deel van de mutaties reserves een structureel karakter heeft.

22


2.1.2

Programma Leefvoorzieningen

Het programma Leefvoorzieningen omvat de volgende collegeproducten: Openbare ruimte, Wegen, Openbare verlichting, Beheer openbaar groen, Onkruidbestrijding verhardingen, Reiniging openbare ruimten, Verkeersbeleid, Wegeninfrastructuur, Stedelijk waterplan en Graffiti, kadavers, vegen Waardlanden en Wagenparkbeheer.

Wat willen we bereiken met het programma Leefvoorzieningen? Doel van het programma Het doel van het programma is het creëren van een schone en aantrekkelijke leefomgeving en het bevorderen van een verkeersveilige en vlotte afwikkeling van alle verkeerssoorten in en om Gorinchem.

Toekomstvisie In het coalitieakkoord is aangegeven dat de raadsopdracht Mobiliteit in samenspraak met de raad wordt geactualiseerd. Verkeersveiligheid en verkeersdoorstroming zijn daar onderdeel van. Dit moet resulteren in een verkeersstructuurplan gekoppeld aan de capaciteitsuitbreiding van de A27. In het hoofdstuk Raadsopdrachten wordt hier nader op ingegaan. Het vastgestelde fietsplan zal verder uitgevoerd worden waarbij het tempo van de verschillende deelprojecten afhankelijk is van het mee kunnen liften op bestaande plannen en projecten. Ook zal uitvoering gegeven kunnen worden aan het dan vastgestelde verkeersplan binnenstad. Met betrekking tot de capaciteitsuitbreiding van de A27 heeft de minister een voorkeursalternatief bepaald. Dit wordt uitgewerkt tot een ontwerp tracebesluit met een MER dat in 2016 ter visie moet worden gelegd. In de loop van 2016 worden er diverse besluiten genomen met betrekking tot de A27, Groote Haar en aansluiting Scheijwijk. Uiteraard is de besluitvorming sterk afhankelijk van de voortgang van de besluitvorming bij buurgemeente Giessenlanden, die volgens de meest recente planning in het voorjaar van 2016 zal plaatsvinden. Uiteindelijk worden deze beslissingen meegenomen als kader in het verkeersstructuurplan. In het coalitieakkoord 2014-2018 ‘Verbindend, levendig, zorgzaam’ is opgenomen om vanaf 1 januari 2015 onkruidbestrijding op verhardingen uit te voeren zonder inzet van chemische middelen. Door een efficiëntere en effectievere inzet van bestaande èn alternatieve middelen streven wij naar het handhaven van de in het beleidsplan 'Openbare ruimte Schoon en Heel' vastgestelde kwaliteitsniveaus. Uw raad heeft hiervoor extra aandacht gevraagd via de motie Kwaliteit van de openbare ruimte en onkruidbestrijding op verhard oppervlak (motie 3) tijdens de behandeling van de Perspectiefnota 2016 op 9 juli 2015. In 2016 zullen wij uitvoering geven aan het in het coalitieakkoord geformuleerde beleid en de genoemde motie.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Leefvoorzieningen. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma.

23


Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Leefvoorzieningen zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd


1.

Kadernota Infrastructuur

26-04-2007

01-04-2022

bij uitwerking raadsopdracht Mobiliteit

2.

Startnotitie A27

01-10-2007

31-12-2025

jaarlijks

3.

Regionaal verkeers- en vervoerplan

13-02-2014

onbepaald

nog te bepalen

4.

Fietsplan

31-10-2013

onbepaald

nog te bepalen

5.


23-04-2009

2015

6.

Visie en beleidsplan Openbare Ruimte Schoon en heel

13-02-2014

onbepaald

bij de vaststelling van een overall visie ihk van de omgevingsvisie nog te bepalen

Daarnaast is met betrekking tot dit programma een aantal raadsinformatiebrieven verschenen. De meest relevante raadsinformatiebrieven zijn in onderstaande tabel opgenomen. Nr.


2014-1189 Keuze Minister Infrastructuur en Milieu met betrekking tot uit te werken variant A27

In raadsbijeenkomst 1 mei 2014

Nieuw beleid In de perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Leefvoorzieningen het volgende nieuw beleid opgenomen: Onderzoek speelvoorzieningenbeleid Zowel het huidige onderhoudsbeheersplan speelvoorzieningen als het huidige speelplaatsenbeleid zijn gedateerd en behoeven aanpassing aan de eisen van deze tijd (o.a. nieuwe vormen van 'buitenspelen en sporten'). Voordat het nieuwe beleid opgsteld kan worden, moet specialistisch onderzoek uitgevoerd worden. Hierbij wordt o.a. gezocht naar de verbinding tussen spelen en gezondheid. Een nadere uitwerking van het speelplaatsenbeleid vindt plaats binnen het programma Cultuur en Sport. Uitvoering nieuwe fietsbalans Om o.a. de verkeersveiligheid te meten wordt periodiek een fietsbalans uitgevoerd. De laatste twee dateren van 2000 en 2008. Een nieuwe fietsbalans in 2016 geeft zicht hoe Gorinchem scoort op het gebied van fietsveiligheid. Hiermee kan een oordeel worden gevormd over de effectiviteit van het huidige beleid en de in de afgelopen periode genomen infrastructurele maatregelen. Daarnaast geeft een actueel inzicht de juiste uitgangspunten en indicatoren waarmee in de komende jaren het fietsklimaat verbeterd kan worden. Uitvoering onderzoek 'missing links' In het fietsplan wordt gestreefd naar het creëren van een eigen fietsnetwerk. Om te zien in welke mate met name de fietsverbinding tussen Gorinchem Oost en West aansluitend is, wordt een nadere onderzoek naar de 'missing links' gedaan. Met de uitkomsten van dit onderzoek kan tevens invulling worden gegeven aan de op 31 oktober 2013 overgenomen motie.

24


Onkruidbestrijding verhardingen Vanaf 2016 wordt gif spuiten op verhardingen verboden. Als gevolg hiervan zal de onkruidbestrijding op verhardingen anders moeten gebeuren. Hieraan zijn hogere kosten verbonden. De dekking hiervan wordt niet gezocht in het verlagen van de onderhoudsniveaus. Daarnaast heeft de raadsopdracht Mobiliteit betrekking op het programma Leefvoorzieningen. Voor een nadere toelichting verwijzen we naar het hoofdstuk Raadopdrachten in deze begroting.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Woonvoorzieningen de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

a

Niveau 2001-2003: 2,3

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

1,5

1,4

13,4

13

3,5 (schaal 1-5)

3,5

Beleidskader Kadernota Mobiliteit Veiligheid permanent optimaliseren.

Terugdringen aantal a verkeersslachtoffers.

S

Terugdringen aantal ziekenhuisongevallen.

Niveau 2001-2003: 25,0

Percentage tevreden inwoners en bezoekers stad over aanbod openbaar vervoer.

WSJG 2014 3,5 (schaal 1-5)

Beleidskader Fietsplan Bevorderen fietsgebruik.

Percentage aandeel fiets S van het totaal aantal verplaatsingen korter dan 7,5 kilometer'.

Vergroten fietsveiligheid.

Aantal slachtoffers per 100 miljoen fietskilometers.

b

35% (2008)

c

37,5%

38%

S

40 slachtoffers/ 23,75 100 miljoen fiets- slachtoffers/ kilometers (2002) 100 miljoen fietskilometers

22,5 slachtoffers/ 100 miljoen fietskilometers

R/S

WSJG 2014: 6,8 (schaal 1-10) 3,8 (schaal 1-5) 4,0 (schaal 1-5)

6,8 (schaal 1-10) 3,8 (schaal 1-5) 4,0 (schaal 1-5)

6,8 d (schaal 1-10) 7,6 d (schaal 1-10) 8,0 d (schaal 1-10)

Verhoging m² kwalitatief Aantal m² groen in groen per woning bij (nieuwe) bestemmingsplannen. grondexploitaties.

R

43-80 m²

75 m²

75 m2

Vergroten van de (groene) Verhoging van het aantal m² woonen werkomgeving voor openbaar groen naar e onze inwoners en bedrijven 75 m². m² per woning) Rapportcijfer ''perken, plantsoenen en parken

R

44 m²

75 m²

75 m

R

WSJG 2014: 3,7 (schaal 1-5)

3,7 (schaal 1-5)

7,4 d (schaal 1-10)

Beleidskader Gemeentelijke structuurvisie Voor de Gorcumse samenleving gewenste voorzieningen mogelijk maken om te kunnen wonen, werken en recreëren.

Rapportcijfer thema Woonen leefomgeving. Rapportcijfer ''ik zou niet zo snel weggaan uit deze buurt''. Rapportcijfer ''Winkels voor de dagelijkse boodschappen zoals supermarkt, bakker, slager, drogisterij etc. zijn voldoende nabij''.

2

25


Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

in mijn buurt zijn goed onderhouden''. Rapportcijfer ''straten, paden en troitoirs in mijn buurt zijn goed begaanbaar''. Rapportcijfer ''in mijn buurt (=wijk) zijn weinig tot geen dingen kapot''. Rapportcijfer ''in mijn buurt is voldoende groen''.

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

3,6 (schaal 1-5)

3,6 (schaal 1-5)

7,2 d (schaal 1-10)

3,8 (schaal 1-5)

3,8 (schaal 1-5)

7,6 d (schaal 1-10)

4,0 (schaal 1-5)

4,0 (schaal 1-5)

8,0 d (schaal 1-10)

Beleidskader Visie en beleidsplan Openbare Ruimte Schoon en heel Beter aansluiten bij de wensen/ eisen van de klant van de openbare f buitenruimte.

Rapportcijfer thema woonen S leefomgeving. Rapportcijfer ''Ik voel me thuis in deze buurt''. Rapportcijfer ''Ik zou niet zo snel weggaan uit deze buurt''. Rapportcijfer ''Mijn buurt is schoon''.

WSJG 2014: 6,8 (schaal 1-10) 6,8 (schaal 1-10) 6,8 (schaal 1-10) g 4,1 (schaal 1-5) 4,1 (schaal 1-5) 8,2 (schaal 1-10) g

7,6 (schaal 1-10)

g

7,2 (schaal 1-10)

3,8 (schaal 1-5)

3,8 (schaal 1-5)

3,6 (schaal 1-5)

3,6 (schaal 1-5)

a

De onderbouwing van de effectindicatoren 'Terugdringen aantal verkeersslachtoffers' en 'Terugdringen aantal ziekenhuisongevallen' is gebaseerd op de vigerende nota Mobiliteit van het ministerie van Infrastructuur en Mobiliteit. De landelijke doelstelling loopt door tot en met 2020. Daarbij is de landelijke doelstelling 'terugdringen van het aantal verkeersslachtoffers' en 'terugdringen van het aantal ziekenhuisongevallen' vertaald naar het niveau 2015. Er is om die reden geen bestaansrecht meer voor opname van de tot nu toe gehanteerde tabel 'verkeersongevallen binnen de gemeentegrenzen' omdat deze gebaseerd was op cijfers 2010. Wij beschikken nu op basis van de cijfers uit de nota Mobiliteit over de streefwaarden voor 2014 en 2015. Ten opzichte van de nulmeting 2001-2003 is een trend waarneembaar: het aantal verkeersslachtoffers en ziekenhuisongevallen loopt ten opzichte van 2003 terug. b Alle geregistreerde slachtoffers (gewonden, ziekenhuisgewonden en dodelijke). De hierboven gepresenteerde cijfers zijn niet te vergelijken met de gemelde cijfers inzake verkeersveiligheid bij het beleidskader Kadernota Infrastructuur. Voor de volledigheid geven wij aan dat de hierboven geformuleerde maatschappelijke effecten een op een uit het fietsplan komen. c Het percentage is afgeleid van het doel, zoals vastgelegd is in het Fietsplan Gorinchem, om in 2030 een 'aandeel fiets' te hebben van 45%. d De streefwaarde 2016 is gericht op het minimaal behouden van de streefwaarde 2014 Waar Staat Je Gemeente. e 2 2 De genoemde indicatorverhoging van het aantal m openbaar groen per woning naar 75 m heeft betrekking op wijken 2 waar woningen staan. Als gekeken wordt naar het totaal in Gorinchem, dan is er sprake van 100 m openbaar groen per woning. Wij zullen de komende periode bezien op basis van de Databank Gemeentelijk Groenbeheer, waar Gorinchem inmiddels lid van is, in hoeverre de indicatoren Openbaar groen doorontwikkeld kunnen worden. f In het beleidskader zijn de verschillende onderhoudsniveaus gekwantificeerd en is de inzet om het onderhoud beter af te stemmen op de behoefte. Daarbij wordt ook een methode ontwikkeld om de kwaliteit te kunnen volgen. g In de door de raad (13 februari 2014) vastgestelde visie en beleidsplan Openbare ruimte is aangegeven dat gestreefd wordt naar een tenminste gelijkblijvende score op het aspect ''ik voel me thuis".

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Leefvoorzieningen bereiken?' met betrekking tot het Fietsplan zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Meeliften met reguliere Bevorderen fietsgebruik onderhoudsprogarmma's. en vergroten fietsveiligheid.

26

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Aantal projecten met raakvlakken gewenste fietsinfrastructuur.

Herstructureren wegprofielen Oude Hoven voor de fiets. Weghalen fietspaaltjes gezamenlijk met gladheidsbestrijding winter 2016.

In uitvoering In 2016 afgerond


Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Meenemen integraal fietsbeleid in ruimtelijke planprocessen.

Bevorderen fietsgebruik en vergroten fietsveiligheid.

Aantal projecten met raakvlakken gewenste fietsinfrastructuur.

Borgen in plan Mollenburg van fietsinfrastructuur

In uitvoering

Verzorgen educatie en communicatie.

Bevorderen fietsgebruik en vergroten fietsveiligheid.

Aantal projecten educatie en communicatie.

Uitbreiden verkeerscommissies basisscholen.

In uitvoering

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Leefvoorzieningen weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel) CP60007 Openbare ruimte CP60008 Wegen CP60009 Openbare verlichting

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

1.231

641

673

651

634

641

716

713

680

724

718

718

598

548

546

555

564

569

1.880

1.913

1.919

1.916

1.914

1.913

CP60011 Onkruidbestrijding verhardingen

49

134

134

134

134

134

CP60012 Reiniging openbare ruimte

11

10

8

8

8

8

CP60010 Beheer openbaar groen

CP60013 Verkeersbeleid CP60014 Wegeninfrastructuur CP60098 Stedelijk waterplan CP60111 Graffiti, kadavers, vegen waardlanden

560

509

596

506

508

507

2.926

5.455

5.824

2.137

2.129

4.475

55

62

56

55

141

140

530

464

464

464

464

464

CP60115 Wagenparkbeheer

105

101

101

101

101

101

Lasten Leefvoorzieningen

8.660

10.550

11.001

7.252

7.316

9.669

166

166

166

166

166

166

23

0

0

0

0

0

5

0

0

0

0

0

CP60010 Beheer openbaar groen

17

22

22

22

22

22

CP60013 Verkeersbeleid

65

0

0

0

0

0

CP60014 Wegeninfrastructuur

160

139

152

152

152

152

Baten Leefvoorzieningen

435

326

339

339

339

339

-8.224

-10.224

-10.661

-6.913

-6.977

-9.329

CP60007 Openbare ruimte CP60008 Wegen CP60009 Openbare verlichting

Totaal saldo van baten en lasten Mutaties reserves Resultaat

0

0

0

2.366

-930

-164

-8.224

-10.224

-10.661

-4.547

-7.907

-9.493


27


2.1.3

Programma Wonen, Leven en Veiligheid

Het programma Wonen, Leven en Veiligheid omvat de volgende collegeproducten: Wijkveiligheid en Veiligheid.

Wat willen we bereiken met het programma Wonen, Leven en Veiligheid? Doel van het programma Het bevorderen van het veiligheidsgevoel op het terrein van wonen en leven, het creëren van een veilige en door burgers gewaardeerde sociale en fysieke leefomgeving, het stimuleren van de eigen bijdrage van burgers aan de leefomgeving, het voorkomen van veiligheidsrisico's onder andere van transport en opslag van gevaarlijke stoffen. Voorts een adequate voorbereiding op de bestrijding van incidenten en crisis door een goede verbinding met hulpdiensten en een slagvaardige organisatie van gemeentelijke processen bij ernstige incidenten.

Toekomstvisie Veiligheid manifesteert zich in toenemende mate als een eigenstandig beleidsthema, met een brede en integrale insteek. Het rijk verwacht daarbij van de gemeenten dat zij de regierol op zich zullen nemen. Daarnaast wordt het veiligheidsbeleid van de gemeente leidend bij de sturing van de (nationale en grootschalig georganiseerde) politiesamenwerking. De gemeenten werken steeds meer in regionaal verband samen en maken op dat niveau afspraken en sluiten convenanten. Als voorbeelden zijn er het Regionaal Informatie en Expertise Centrum, het Veiligheidshuis en de VeiligheidsAlliantie Rotterdam. In Gorinchem wordt op de terreinen Leefomgeving, Jeugd, Bedrijvigheid, Crisisbeheersing en Integriteit en Veiligheid gewerkt aan veiligheidsbeleid. De gemeente Gorinchem stuurt op de samenwerking met inwoners en ondernemers en partners als Poort6, sociaal-cultureel werk, scholen, Politie, Openbaar Ministerie, Veiligheidsregio (zie verbonden partijen), collega-gemeenten (AV-verband) en andere maatschappelijke partners. De gemeente streeft ernaar om de verantwoordelijkheid en betrokkenheid van inwoners bij hun eigen veiligheid en die van hun omgeving te vergroten.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Wonen, Leven en Veiligheid. Hieronder valt het vastgestelde Veiligheidsplan 2013-2015. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Wonen, Leven en Veiligheid zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader 1.

Veiligheidsplan 2013-2015


Looptijd

14-02-2013

2015

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie Evaluatie en actualisatie eerste helft 2016

Met betrekking tot dit programma zijn geen relevante raadsstukken verschenen.

28


Nieuw beleid In de perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Wonen, Leven en Veiligheid het volgende nieuw beleid opgenomen: Continueren inzet wijkcoach Het college is van mening dat de functie van wijkcoach een belangrijke is. De wijkcoach werd tot nu toe betaald vanuit het sociaal-cultureel werk. Dit was tijdelijk mogelijk maar structureel niet correct. Bij de Perspectiefnota 2016 is dit afgewogen en gecorrigeerd. De inzet van de wijkcoach is gericht op veiligheid en leefbaarheid wordt nu (mede) gefinancierd vanuit het programma Wonen, Leven en Veiligheid. Blauwe zone Piazza De proef met de blauwe zone rondom het winkelcentrum Piazza is uitgebreid geëvalueerd. Op basis daarvan blijft de omvang van de blauwe zone ongewijzigd, maar dan alleen op vrijdag en zaterdag. Wijkgericht werken Wijkgericht werken heeft een hoge prioriteit in het coalitieprogramma. Om hieraan vorm te geven wordt ingezet op een hoge mate van participatie door bewoners bij hun eigen wijk. Het gaat daarbij om kleine ingrepen in de openbare ruimte of acties die de leefbaarheid in de wijk ten goede komen. Financiële middelen om initiatieven van wijkbewoners mogelijk te maken, moeten daarop zijn afgestemd. Omdat gestreefd wordt naar een toename van initiatieven, is het budget verhoogd. De gedachte is om dit in eerste instantie voor twee jaar te doen, en daarna te bezien of het gewenst en noodzakelijk is om dit verder te continueren. De raadsopdrachten hebben geen link met dit programma.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Wonen, Leven en Veiligheid de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Beperking slachtofferschap.

Totaal aantal misdrijven en incidenten exclusief verkeer.

S

2.872 2.585 (Veiligheidsmonitor Rijk 2012)

Veilig gevoel in de stad.

Percentage inwoners dat zich S veilig voelt in de buurt (=wijk). Rapportcijfer ''Ik voel me thuis in deze buurt''. Rapportcijfer ''Buurtbewoners gaan op een prettige manier met elkaar om''. Rapportcijfer ''Buurtbewoners staan altijd voor elkaar klaar''. Rapportcijfer ''Er wordt voldoende gedaan aan de leefbaarheid en veiligheid van mijn buurt''. Rapportcijfer ''De gemeente betrekt de buurt voldoende bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid''. Rapportcijfer ''De gemeente doet een beroep op de

a

Streefwaarde 2016 a

2.585

WSJG2014: 85% 4,1 (schaal 1-5)

85% 4,1 (schaal 1-5)

85% b 4,1 (schaal 1-5)

3,8 (schaal 1-5)

3,8 (schaal 1-5

3,8 (schaal 1-5)

3,5 (schaal 1-5)

3,5 (schaal 1-5)

3,5 (schaal 1-5)

3,4 (schaal 1-5)

3,4 (schaal 1-5)

3,4 (schaal 1-5)

3,1 (schaal 1-5)

3,1 (schaal 1-5)

3,1 (schaal 1-5)

3,0 (schaal 1-5)

3,0 (schaal 1-5)

3,0 (schaal 1-5)

b

b

b

b

b

29



Effectindicator

R/S

buurtbewoners om zelf een bijdrage te leveren aan leefbaarheid en veiligheid''. Rapportcijfer ''De gemeente ondersteunt buurtinitiatieven op het gebied van leefbaarheid en veiligheid voldoende''.

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

3,1 (schaal 1-5)

3,1 (schaal 1-5)

3,1 (schaal 1-5)

b

a

Het niveau streefwaarde 2014 = niveau streefwaarde 2015 zoals genoemd in het Veiligheidsplan 2013-2015. Pas na actualisatie veiligheidsplan kan de streefwaarde voor 2016 worden bijgesteld. b Omdat de middelen stimulering en ondersteuning van burgerparticipatie in 2015 van hetzelfde niveau ten opzichte van 2014 blijven, wordt de streefwaarde 2015 ook gelijkgehouden. c De volgende meting Waar Staat Je Gemeente vindt plaats in 2016; er zijn geen recentere gegevens beschikbaar dan de gegevens van begin 2014. Op basis van de nieuwe cijfers en een hoger beschikbaar budget mag van de inspanningen in 2016 rendement ten opzichte van de nieuwe nulmeting worden verwacht en kunnen cijfers worden bijgesteld.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Wonen, Leven en Veiligheid bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Leefomgeving


Aantal incidenten.

Doorontwikkelen integrale aanpak


Percentage mensen dat zich veilig voelt.

Wijkgebonden aanpak veiligheid en leefbaarheid. Aanpak geweld in afhankelijkheidsrelaties. Schoon, heel en veilig openbare ruimte. Aanpak hondenpoep met hondenbezitters en bewoners. Overleg met partners. Borgen convenant. Overleg met partners. Aanpak hotspots Borgen convenant. Veilig en prettig openbaar vervoer (laten) aanbieden.

Regulier

Bedrijvigheid

Jeugd

Regulier Regulier In behandeling


Aantal incidenten.


Percentage mensen dat zich veilig voelt.


Aantal incidenten.

Aanpak jongerenoverlast Regulier binnen de wijkgebonden aanpak.

Percentage mensen dat zich veilig voelt in de buurt (=wijk).

Bijzondere aandacht kwetsbare buurten.

Regulier


Regulier Voorbereiding Doorontwikkelen

Fysieke veiligheid

Beperking slachtofferschap. Veilig gevoel in de stad.

Aantal woningbranden.

Bevorderen risicobewustzijn en zelfredzaamheid: campagne

Uitvoering

Integratie en veiligheid

Beperking slachtofferschap. Veilig gevoel in de stad.

Aantal incidenten.

Bewustwording vastgoedeigenaren.

Regulier

30


Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit Bewustwording gemeente Inzet BIBOB-toets*.

Stadium 2016

* BIBOB = Wet Bevordering Integriteits Beoordelen door het Openbaar Bestuur.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Wonen, Leven en Veiligheid weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel)

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

CP60017 Wijkveiligheid

1.354

1.350

1.061

1.554

1.024

1.023

CP60105 Veiligheid

2.287

2.261

3.007

3.009

3.012

3.012

Lasten Wonen, Leven en Veiligheid

3.641

3.611

4.069

4.563

4.036

4.035

CP60017 Wijkveiligheid

499

392

392

392

392

392

CP60105 Veiligheid

161

0

0

0

0

0

Baten Wonen, Leven en Veiligheid

660

392

392

392

392

392

-2.981

-3.219

-3.677

-4.171

-3.644

-3.644


0

0

0

0

0

0

-2.981

-3.219

-3.677

-4.171

-3.644

-3.644


31


2.1.4

Programma Wonen, Leven en Milieu

Het programma Wonen, Leven en Milieu omvat de volgende collegeproducten: Baten afvalstoffenheffing en rioolrechten huishoudens en bedrijven, Milieubeleid en -beheer, Rioolinfrastructuur en Afval huishoudens Waardlanden.

Wat willen we bereiken met het programma Wonen, Leven en Milieu? Doel van het programma Het bevorderen van een gezonde en schone leefomgeving, het bevorderen van de kwaliteit van de openbare ruimte en het leveren van een bijdrage aan het terugdringen van de klimaatproblematiek. Verder is dit programma gericht op het realiseren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners.

Toekomstvisie Eind 2015 hebben we een evaluatie uitgevoerd van het huidige milieubeleid. In 2016 gaan we vervolgens aan de slag met het opstellen van een nieuw Milieubeleidsplan. Gorinchem werkt aan energiebesparing in de bebouwde omgeving en vergroting van het aandeel duurzame energie, zoals benoemd in het Milieubeleidsplan 2012-2016. In het najaar van 2015 wordt een energieloket opgericht voor de gehele regio ZHZ. Wij verwachten dat dit een stimulans zal vormen voor het realiseren van energiebesparing in de bestaande bouw in 2016 e.v. Na een uitvoerige inspraakprocedure (die is gehouden in het najaar 2015) wordt er vanaf de derde week van 2016 daadwerkelijk gestart met de fysieke uitvoering van het VANG-besluit. In Gorinchem worden meer dan 125 ondergrondse containers geplaatst, waarmee de nieuwe manier van afvalzameling zijn intrede zal doen. Op het gebied van de waterkwaliteit, met name onderhoud watergangen, zal de gemeente de samenwerking met het waterschap optimaliseren door middel van het afstemmen van de planning van werkzaamheden. Besloten is om in het kader van het Rioleringsplan/Samenwerken in de waterketen een zogenaamde ‘verbindende samenwerking’ aan te gaan. Een ‘stevige netwerk-samenwerking’, die past binnen de context van brede regionale samenwerkingsontwikkelingen (regiogemeenten en Waterschap Rivierenland). In een later stadium is eventueel doorgroei mogelijk naar een zwaarder georganiseerde vorm met een kwalitatief en financieel optimaal takenpakket. Voor 2016 staat een verdere uitvoering van de volgende kansrijke onderwerpen op het programma: • Afronding en vaststelling van een nieuw gezamenlijk Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan met de gemeenten Zederik, Leerdam, Vianen en Gorinchem; • Gezamenlijke opslag en verwerking van meetgegevens; • Opzetten van kennispoules, ook wel uitwisseling van kennis; • Aansluiten van de laatste gemeenten op het gezamenlijke gemalenbesturingssysteem; • Daar waar mogelijk onderhoudswerkzaamheden bundelen en gezamenlijk aanbesteden

32


Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Wonen, Leven en Milieu. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Wonen, Leven en Milieu zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd

1.

Milieubeleidsplan 2012-2016

20-09-2012

01-01-2017

2.

Regionaal afvalbeleid Waardlanden 2014 en verder

13-02-2014

onbepaald

3.

Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2011-2015 / Waterplan 2006-2015

26-05-2011

31-12-2015

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie In januari 2016 zal in de startnotitie om te komen tot een nieuw Milieubeleidsplan het huidige MBP worden geëvalueerd. Jaarlijkse monitoring Eind 2015 zal aan de raad het vGRP 2016-2020 worden aangeboden.

Met betrekking tot dit programma zijn geen relevante raadsinformatiebrieven verschenen. Nieuw beleid In de Perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Wonen, Leven en Milieu geen nieuw beleid opgenomen, maar in het kader van de raadsopdracht Milieubeleidsplan zal er wel een nieuw Milieubeleidsplan worden geschreven. Een nadere toelichting hierop is terug te vinden in het hoofdstuk raadsopdrachten in deze begroting.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Wonen, Leven en Milieu de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

S

Energie0,75% 0,75% a verbruik 2008 energiebesparing energiebesparing rapport HVC 3,5 PetaJoule/ jaar (rapport HVC over 2007/2008)

Beleidskader Milieubeleidsplan 2012-2016 Concept Klimaatbestendige stad: -een jaarlijkse energiebesparing van 1,25% op de energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt t.o.v. de verwachte autonome ontwikkeling van het energieverbruik.

Percentage energiebesparing.

33



Effectindicator

-een 50% aandeel van Percentage duurzaam duurzame energie in 2035 opgewekte duurzame door duurzame opwekking energie. binnen de gemeente ofl door participatie van de gemeente en lokale organisaties in andere duurzame energieinitiatieven elders.

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

S

4%

5,1%

5,85%

Concept Leefbare stad: Het realiseren van een gezonde leefomgeving op het gebied van geluid, luchtkwaliteit, externe veiligheid, water, bodem en ondergrond.

Indicatoren geluid, luchtkwaliteit, externe S veiligheid, water en bodem en ondergrond zoals verwoord in Milieubeleidsplan 2012-2016.


Conform b Milieubeleidsplan

Het verminderen van de milieubelasting van de mobiliteit.

Aantal gerealiseerde laadpunten per jaar.

2012: 3 laadpunten 2013: PR activiteiten

afhankelijk van particuliere initiatieven, is het streven 10 laadpunten per jaar

S

Beleidskader Regionaal afvalbeleid Waardlanden 2014 en verder In samenwerking met Waardlanden wordt 65% voor 2015 van het huishoudelijk afval in het verzorgingsgebied van Waardlanden gescheiden gezameld.

Percentage hoeveelheden recycling van huishoudelijke afvalstoffen.

S

Percentage hoeveelheden recycling van huishoudelijke afvalstoffen.

2015: 65%

70%

a

Raming 2016: onveranderd 0,75% energiebesparing. De raming is, net als in 2015, t.o.v. 2014 1,25% lager. Wij beschikken over nauwkeuriger gegevens over het werkelijk energieverbruik. Deze cijfers zijn afkomstig van onze netwerkbeheerder gas en elektriciteit. Vanwege de economische crisis wordt er minder geïnvesteerd om energiebesparingen te realiseren. Dit effect is vooral zichtbaar bij het bedrijfsleven. b In het huidige Milieubeleidsplan wordt een groot aantal indicatoren tweejaarlijks geevalueerd. Via raadsinformatiebrieven wordt de gemeenteraad op de hoogte gehouden van de voortgang. Tijdens het opstellen van het nieuwe Milieubeleidsplan zullen in 2016 de indicatoren weer worden geëvalueerd en mogelijk nieuwe indicatoren worden toegevoegd.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Wonen, Leven en Milieu bereiken?' zijn weergegeven. Bij de uitwerking van de raadsopdracht Duurzaam Gorinchem in het Milieubeleidsplan is de beleidsinformatie uit het Milieubeleidsplan aangehouden. Daaruit blijkt dat de te formuleren maatschappelijke effecten en de speerpunten dicht bij elkaar staan. Daarom is in een aantal gevallen dezelfde tekst is opgenomen.

34


Speerpunt Klimaatbestendige stad Verbeteren energiezuinigheid nieuwbouw en bestaande woningen.

Doelstelling

Resultaatindicator

In 2020 20% minder Energieprestatie CO-2 uitstoot t.o.v. 2011. coefficient (EPC nieuwbouw: 0,6). Aantal stimuleringsmaatregelen energiezuinige bestaande woningen.

Besparing op energiekosten.

1,25% op jaarbasis.

Duurzame energie.

50% van het Percentage duurzaam energieverbruik in opgewekte duurzame Gorinchem uit duurzame energie. energiebronnen.

Leefbare stad Gezonde leefomgeving: Het realiseren van een gezonde leefomgeving op het gebied van geluid, luchtkwaliteit, externe veiligheid, water, bodem en ondergrond.

Activiteit

Stadium 2016

Prestatieafspraken voor bouwprojecten.

Uitvoering

Percentage bezuiniging. Actie Gorinchem bespaart. Het stimuleren van particuliere initiatieven.

Uitvoering Uitvoering

Alle urgente saneringsgevallen opgelost in 2015. Voor overige gevallen urgentiebepaling in 2015. Voor alle nieuwe woningen een akoestisch verantwoord woonen leefklimaat.

Aantal opgeloste urgente Uitvoeren activiteiten uit saneringsgevallen Uitvoeringsprogramma geluid, luchtkwaliteit, 2012-2016. externe veiligheid, water en bodem en ondergrond (zie milieubeleidsplan, verantwoording en milieuverslag).

Uitvoering

Gerealiseerde laadpunten in 2012 en gerealiseerde promotie activiteiten in 2013 en 2014.

Aantal gerealiseerde laadpunten (in 2012 zijn er 3 laadpunten voor elektrische auto's gerealiseerd en diverse promotie activiteiten).

Uitvoeren beleidsregels elektrisch rijden.

Uitvoering

Gescheiden inzameling van 60-65% van het huishoudelijk afval in 2014. Vermindering van het restafval in 2015.

Gescheiden aanbod huishoudelijk afval (percentage gescheiden afval / percentage restafval).

- Vormgeven Uitvoering communicatieplan - Inzet gemeentelijke groenstromen en grof tuinafval bij de productie van groen, gas, warmte en groene stroom.

Duurzaam inkoopbeleid. Bij 100% van het inkoopvolume criteria duurzaamheid toepassen.

Percentage duurzame inkoop van goederen en diensten (2015:100%). Percentage (85%) houtproducten voorzien van FSC-keurmerk. Percentage (10%) energiebesparing openbare verlichting in 2016.

- Geactualiseerd inkoopbeleid (domein college) - Monitoring duurzaam inkoopbeleid.

Uitvoering

Millenniumgemeente.

Aantal initiatieven samenwerking met particulieren. Kennis overdracht voor ondersteuning van gemeente Bamenda in Kameroen.

- Kennisoverdracht voor ondersteuning van gemeente Bamenda in Kameroen. - Kennisuitwisseling stichtingen Gorinchem.

Uitvoering

Het verminderen van de milieubelasting van de mobiliteit.

Verantwoordelijke stad Verbetering van scheiding van huishoudelijk afval.

Samenwerking tussen particuliere initiatieven in Gorinchem. Meer kennis en betere taakuitvoering bij het lokale bestuur van Bamenda.

35


Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Wonen, Leven en Milieu weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel) CP60018 Baten afval.heff en rioolrechten huish. CP60020 Milieubeleid en -beheer

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

347

301

273

271

271

271

672

378

399

399

405

406

CP60022 Rioolinfrastructuur

1.740

1.684

2.484

2.489

2.402

2.404

CP60110 Afval huishoudens waardlanden

2.786

2.785

2.903

2.903

2.903

2.903

Lasten Wonen, Leven en Milieu

5.545

5.148

6.059

6.062

5.981

5.984

CP60018 Baten afval.heff en rioolrechten huish.

5.981

6.057

6.383

6.383

6.383

6.383

CP60019 Baten afval.heff en rioolrechten bedr.

703

666

666

666

666

666

CP60020 Milieubeleid en -beheer

296

0

0

0

0

0

CP60022 Rioolinfrastructuur

13

0

0

0

0

0

CP60110 Afval huishoudens waardlanden

173

344

215

215

215

215

Baten Wonen, Leven en Milieu

7.166

7.068

7.264

7.264

7.264

7.264

Totaal saldo van baten en lasten

1.621

1.920

1.205

1.203

1.283

1.281

-97

-375

-5

-4

-4

-4

1.525

1.545

1.200

1.198

1.279

1.276

Mutaties reserves Resultaat


36


2.1.5

Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie

Het programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie omvat de volgende collegeproducten: Bestemmingsplannen en Wijkbudgetten.

Wat willen we bereiken met het programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie? Doel van het programma Het betrekken van inwoners, klankbordgroepen en andere partijen bij beheer en onderhoud en nieuwe ontwikkelingen in de dagelijkse leefomgeving en planvormingsprocessen met betrekking tot bebouwde en onbebouwde ruimte, door middel van een duidelijke communicatiestructuur. De bestaande beleidskaders (onder andere Woonagenda 2.0 en Participatie en Communicatie) vormen hierbij het vertrekpunt voor het ontwikkelen van bestemmingsplannen en de inzet van wijkbeheer.

Toekomstvisie Op basis van de gemeentelijke structuurvisie en Woonagenda 2.0 onderscheiden we diverse woningbouw- en herstructureringslocaties. Samen met de bevindingen in het (gewenste) woonmilieu is het uitgangspunt om te komen tot een maatschappelijk gedragen en planologisch verantwoorde nadere invulling van deze locaties. Naast aandacht voor de te bouwen woningen en de woningtypen, wordt ook gestreefd naar een goede afstemming met de (woon)voorzieningen en de inrichtingseisen ten aanzien van verkeer en openbare ruimte. Op RO-gebied kan worden geconstateerd dat alle bestemmingsplannen of beheersverordeningen actueel zijn. Nieuwe ontwikkelingen danwel gewenste herzieningen worden planologisch vertaald. Niet alleen volgens de wettelijk voorgeschreven bestemmingsplanprocedure, maar ook met de in de gemeente Gorinchem gebruikelijke twee inspraakmomenten. Het verlenen van beginspraak is een uitdrukkelijke wens van college en raad om vooraf al met burgers in contact te komen over een voorgenomen herziening van een bestemmingsplan. De resultaten van de beginspraak worden verwerkt in het voorontwerp bestemmingsplan dat, voorafgaande aan de wettelijk verplichte ter inzagelegging van een ontwerp bestemmingsplan, ter visie wordt gelegd. Tijdens de meest recent vastgestelde bestemmingsplannen zijn deze inspraakmomenten succesvol gebleken, met weliswaar veel inspraakmomenten - maar opmerkelijk weinig beroepschriften.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten.

37


Bestaand beleid Op het programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader 1.


Looptijd

31-10-2013

30-10-2017

Woonagenda 2.0

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie nog te bepalen

Er zijn geen relevante raadsinformatiebrieven binnen dit programma. Nieuw beleid Op het programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie is geen nieuw beleid van toepassing. In de perspectiefnota 2016-2019 is geen nieuw beleid opgenomen dat betrekking heeft op dit programma. Ook de raadsopdrachten hebben geen link met dit programma.

Maatschappelijke effecten Voor de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaand beleidskader wordt verwezen naar het programma Woonvoorzieningen.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Actualisatie bestemmingsplannen.

Voldoen aan actualiserings- en digitaliseringsplicht Wet Ruimtelijke Ordening.

Vaststelling bestemmingsplan.

Stelselmatig actueel houden van bestemmingsplannen aan de hand van een planning.

Gemeente Gorinchem beschikt op dit moment over een actueel planologisch regime.

Herzien van bestemmingsplannen of delen daarvan, indien een gewenste ontwikkeling niet past binnen het vigerend beleid.

Toch staat voor 2016 weer een groot aantal herzieningen van bestemmingsplannen gepland: Buitengebied, Paraplu bestemmingsplan Nieuwe Hollandse Waterlinie, Hoog Dalem Winkelcentrum, Lingewijk, Mollenburg, Groote Haar en omgeving.

38


Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Wonen, Leven, Bestuur en Communicatie weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel)

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

906

868

816

818

831

832

93

259

657

660

557

557

Lasten Wonen, Leven, Bestuur en Communicatie

999

1.127

1.474

1.477

1.388

1.390

CP60023 Bestemmingsplannen

69

24

24

24

24

24

CP60023 Bestemmingsplannen CP60024 Wijkbudgetten

CP60024 Wijkbudgetten Baten Wonen, Leven, Bestuur en Communicatie Totaal saldo van baten en lasten Mutaties reserves Resultaat

1

5

5

5

5

5

70

29

29

29

29

29

-929

-1.098

-1.444

-1.448

-1.359

-1.360

0

0

0

0

0

0

-929

-1.098

-1.444

-1.448

-1.359

-1.360


39


2.2

Hoofdthema Werk

Het hoofdthema Werk bestaat uit de volgende programma's: 1. Werk 2. Werk en Milieu

2.2.1

Programma Werk

Het programma Werk omvat de volgende collegeproducten: Havens, Veerdiensten, Economische bedrijvigheid, Bedrijventerreinen, Bevordering toerisme, Parkeren en School & Bedrijf (voorheen Bureau Onderwijs Arbeidsmarkt).

Wat willen we bereiken met het programma Werk? Doel van het programma Het versterken van de economische positie en de werkgelegenheid.

Toekomstvisie De economische ontwikkeling richt zich op het faciliteren van de bedrijvigheid in verschillende voor Gorinchem belangrijke sectoren en branches zoals de industrie, (groot)handel en logistiek en de (zakelijke) dienstverlening. De aandacht richt zich hierbij in de eerste plaats op het bieden van fysieke ontwikkelmogelijkheden (zoals bedrijventerreinen en –locaties, bereikbaarheid). Daarnaast krijgt de toekomstige beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel sterke aandacht, mede gelet op de demografische ontwikkelingen (vergrijzing beroepsbevolking en het wegtrekken van jongeren uit de regio) die op de regio Gorinchem afkomen. Een regionaal arbeidsmarktbeleid dient hierin te voorzien om daarmee de economische ontwikkeling van de regio Gorinchem te versterken. De sectoren detailhandel en leisure krijgen aandacht d.m.v. de uitwerking van de raadsopdracht Binnenstad/Stadspromotie. Het product parkeren is de afgelopen twee jaar volop in ontwikkeling geweest. Het doel van het product is het parkeren voor bezoekers, ondernemers en bewoners te vereenvoudigen en de beschikbare capaciteit zo goed mogelijk te verdelen. Om het parkeren te vereenvoudigen zijn in 2015 diverse veranderingen doorgevoerd. Het jaar 2016 staat daarom in het teken van evalueren, waar nodig bijsturen en verder uitrollen.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Werk. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten.

40


Bestaand beleid Op het programma Werk zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd

1.


23-04-2009

31-12-2015

2.

Leisureplan

24-01-2008

onbepaald

3.

Parkeerverordening 2015

27-11-2014

31-12-2016

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie 2015 wordt betrokken bij de raadsopdracht Binnenstad/Stadspromotie november 2016



In raadsbijeenkomst

2015-1365 Raadsopdracht Binnenstad/Stadspromotie

06-05-2015

2013-1097 Geactualiseerde businesscase veerdienst, met de focus op de veerverbinding BovenHardinxveld-Werkendam-Gorinchem-Sleeuwijk

24-10-2013

2015-1348 Stand van zaken invoering kentekenparkeren en belparkeren icm vervanging parkeerautomaten

7-4-2015

2015-1410 Invoering Gastvrij Gorinchempas

8-9-2015

Nieuw beleid In de Perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Werk het volgende nieuw beleid opgenomen: E-loket parkeren Invoering van het E-loket parkeren biedt bewoners en bedrijven de mogelijkheid digitaal hun vergunning of abonnement aan te vragen, te verlengen of te wijzigen. Naast gebruikersvriendelijkheid leidt dit ook tot meer efficiency en effectiviteit. Daarnaast hebben de volgende twee raadsopdrachten betrekking op het programma Werk: Raadsopdracht Binnenstad/Stadspromotie en de Raadsopdracht Veerdienst. Voor een nadere toelichting verwijzen we naar het hoofdstuk Raadopdracht in deze begroting.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Werk de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Stimuleren werkgelegenheid. Aantal werkzame personen op bedrijventerreinen, kantorenlocaties in winkels en horeca.

S

22.750 (=2009)

21.380

Bedrijvigheid op bedrijventerreinen.

Aantal vestigingen op bedrijventerreinen.

S

668 (=2013)

668

Bezoekers toeristische trekpleisters (VVV).

S

28.500

29.000

Streefwaarde 2016

Beleidskader Gemeentelijke structuurvisie

b

a

b

a

20.350

800

b

Beleidskader Leisureplan Stimuleren van de werkgelegenheid.

30.000

41



Versterken economische positie Gorinchem.

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

Bezoekers evenementen.

S

2009: 240.000

250.000

250.000

Overnachtingen camperterrein.

S

2011: 1.000

2.750

3.200

Gebruik Lingehaven: 1. aantal overnachtingen 2. aantal schuttingen sluis 3. afgemeerde passagiersschepen.

S

2013: c 5.736 c 9.483 91

7.500 10.000 90

6.100 c 10.000 110

Rapportcijfer ''In mijn buurt (=wijk) is voldoende parkeergelegenheid''.

S

WSJG 2014: 3,2 (schaal 1-5)

3,2 (schaal 1-5)

3,2 (schaal 1-5)

c

a

Vanwege de economische recessie is bij de bepaling van de streefwaarde 2015 de werkelijke waarde ultimo 2013 aangehouden. De streefwaarde 2016 is gebaseerd op de gerealiseerde waarde over 2014 te weten 20.350. b De Kamer van Koophandel hanteert een meetmethode die ultimo 2013 is ingegaan. Daardoor ontstaan verschillen. Het verschil wordt veroorzaakt door het onderscheid vestiging en bedrijven zoals opgenomen in het register van de Kamer van Koophandel. Op één adres kunnen meerdere ondernemingen zijn ingeschreven, terwijl die feitelijk één bedrijf (vestiging) vormen. Daarnaast zijn er verzamelgebouwen waar meerdere verschillende bedrijven op één adres zijn ingeschreven. Bij de nieuwe meetmethode zijn de bedrijven voor zakelijk beheer (financiële holdings) wel uitgesloten, omdat die vrijwel niet tot werkgelegenheid leiden, maar vaak om juridische en fiscale redenen zijn opgericht. Met de nieuwe cijfers kan de trend / ontwikkeling gevolgd worden. Van deze gelegenheid is ook gebruik gemaakt om de nulmeting aan te passen. c De nulmeting is t.o.v. vorige begrotingen aangepast aan de werkelijke cijfers 2013. Dit omdat de cijfers van de vorige nulmeting (2011) een grote afwijking lieten zien t.o.v. het werkelijk gebruik in de afgelopen jaren. De streefwaarden 2016 zijn hiervan afgeleid.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Werk bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Activiteit

Stadium 2016

Werklocaties.

Voorzien in fysieke Uitgeefbare ruimte voor bedrijvigheid. bedrijventerreinen, kantorenlocaties.

-Ontwikkeling van bedrijventerreinen, kantoorlocaties; -Revitalisering van bedrijventerreinen/ bedrijvenlocaties; -Binnenstedelijke (her)ontwikkeling.

De ontwikkeling en uitgifte van bedrijventerrein Oost II wordt voortgezet. De revitalisering van bedrijenterrein Avelingen Oost wordt in 2016 afgerond. De herontwikkeling van individuele bedrijvenlocaties houdt de aandacht.

Versterking sociaaleconomische structuur.

Aantrekken van Uitgegeven bedrijven en instellingen/ bedrijfsgronden; instituten. Aantal gevestigde bedrijven.

Promotie en acquisitie.

Ingezet wordt op het versterken van de relatie met het bestaande bedrijfsleven.

Aandacht voor ZZP'ers.

Voorzien in huisvesting en begeleiding van ZZP'ers.

Faciliteren en afstemmen van (markt)initiatieven.

De ontwikkeling in vraag en aanbod van huisvesting

42

Resultaatindicator

'Ondernemershuizen' voor ZZP'ers.


Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016 voor ZZP 'ers wordt gevolgd waarbij de eventuele inzet van gemeentelijk vastgoed wordt betrokken.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Werk weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel) CP60026 Havens

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

351

308

304

327

325

324

CP60027 Veerdiensten

3.407

3.067

3.081

3.098

3.097

3.095

CP60028 Economische bedrijvigheid

380

421

411

402

405

406

1.066

146

1.159

142

143

141

525

542

538

548

552

552

1.712

1.788

1.655

1.661

1.634

1.627

15

15

5

5

5

5

7.457

6.288

7.152

6.182

6.161

6.150

793

224

211

211

211

211

CP60027 Veerdiensten

3.127

2.844

3.004

3.025

3.025

3.025

CP60028 Economische bedrijvigheid

72

93

102

102

102

102

CP60029 Bedrijventerreinen CP60030 Bevordering toerisme CP60031 Parkeren CP60099 Bureau onderwijs arbeidsmarkt Lasten Werk CP60026 Havens

CP60029 Bedrijventerreinen

740

7

6

5

4

3

CP60030 Bevordering toerisme

109

98

100

100

100

100

CP60031 Parkeren

2.036

2.543

2.549

2.549

2.549

2.549

Baten Werk

6.876

5.809

5.972

5.992

5.991

5.990

-580

-479

-1.181

-190

-170

-160


380

6

996

6

6

6

-201

-473

-185

-184

-164

-154


43


2.2.2

Programma Werk en Milieu

Het programma Werk en Milieu omvat de volgende collegeproducten: Bedrijfsgerichte milieutaken, Afvalverwijdering bedrijven en Gladheidsbestrijding Waardlanden.

Wat willen we bereiken met het programma Werk en Milieu? Doel van het programma Het verminderen en zo mogelijk voorkomen van de milieubelasting van bedrijfsmatige activiteiten, stimuleren van duurzaam ondernemen (milieuzorgsysteem) en het bevorderen van duurzame bedrijventerreinen.

Toekomstvisie Het bevorderen van duurzame bedrijventerreinen, door verder draagvlak te ontwikkelen voor de daadwerkelijke ontwikkeling en realisatie van duurzame ingerichte bedrijventerreinen. Zoals bekend heeft de Raad van State het bestemmingsplan gedeelte voor wat betreft het bedrijfsterrein Groote Haar vernietigd, vanwege het ontbreken van concreet zicht op een ontsluiting van het bedrijfsterrein. Het bedrijfsterrein kon hierdoor niet worden ontwikkeld en dus zijn de duurzaamheidsaspecten van bedrijventerrein Groote Haar inclusief gewenste realisatie van windenergie in de ijskast gezet. Nu het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft aangegeven dat rijksweg A27 op relatief korte termijn, start aanvang werkzaamheden 2019, zal worden verbreed en dat een aansluiting van Gorinchem Noord daarin is meegenomen, is gestart met de voorbereiding om te komen tot de realisatie van Groote Haar. In april 2015 heeft de gemeenteraad een voorbereidingsbesluit genomen, waarin nadrukkelijk is aangegeven dat een ontwerp-bestemmingsplan Groote Haar in mei 2016 ter inzage worden gelegd. In de raadsvergadering van oktober 2015 wordt de gemeenteraad voorgesteld hiervoor de oorspronkelijk voor het bestemmingsplan Groote Haar geldende kaderstellende uitgangspunten te herijken. Een van die uitgangspunten is, naast een adequate ontsluiting op het rijkswegennet, een duurzame ontwikkeling van het bedrijfsterrein waarbij er onder andere ruimte is voor de realisatie van windenergie.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Werk en Milieu. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Werk en Milieu zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader 1.

44



Looptijd

20-09-2012

01-01-2017

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie In januari 2016 zal in de startnotitie om te komen tot een nieuw Milieubeleidsplan het huidige MBP worden geëvalueerd.


Er zijn geen relevante raadsinformatiebrieven. Nieuw beleid Op het programma Werk en Milieu is geen nieuw beleid van toepassing. In de Perspectiefnota 2016-2019 is geen nieuw beleid opgenomen dat betrekking heeft op dit programma. Wel zal in het kader van een van de raadsopdracht gewerkt worden aan het opstellen van een nieuw Milieubeleidsplan, de kaderstellende notitie zal in januari 2016 door de gemeenteraad worden vastgesteld.

Maatschappelijke effecten Voor de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaand beleidskader wordt verwezen naar het programma Wonen, Leven en Milieu.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? Hiervoor wordt verwezen naar het programma Wonen, Leven en Milieu.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Werk en Milieu weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel)

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

768

785

786

786

788

788

79

54

53

54

54

54

186

146

146

146

146

146

1.033

984

985

985

988

988

0

3

3

3

3

3

CP60112 Gladheidbestrijding waardlanden

13

0

0

0

0

0

Baten Werk en Milieu

13

3

3

3

3

3

-1.021

-982

-982

-983

-985

-985

CP60032 Bedrijfsgerichte milieutaken CP60033 Afvalverwijdering bedrijven CP60112 Gladheidbestrijding waardlanden Lasten Werk en Milieu CP60032 Bedrijfsgerichte milieutaken


0

0

0

0

0

0

-1.021

-982

-982

-983

-985

-985


45


2.3

Hoofdthema Welzijn en Zorg

Het hoofdthema Welzijn en Zorg bestaat uit de volgende programma's: 1. 2. 3. 4.

Onderwijs Cultuur en Sport Zorg Welzijn, Zorg en Veiligheid

2.3.1

Programma Onderwijs

Het programma Onderwijs omvat de volgende collegeproducten: Onderwijs, Openbaar basisonderwijs, Bijzonder basisonderwijs, Openbaar speciaal onderwijs, Bijzonder speciaal onderwijs, Openbaar voortgezet onderwijs, Onderwijshuisvesting, Gymnastieklokalen en Onderwijs ondersteunende activiteiten.

Wat willen we bereiken met het programma Onderwijs? Doel van het programma Zorgen dat alle jongeren opgroeien tot volwaardige deelnemers aan de maatschappij. Belangrijke voorwaarde hiervoor is dat jongeren het onderwijs verlaten met een startkwalificatie. Belangrijk daarbij zijn: • Het voorkomen en verminderen van onderwijsachterstanden; • Het bestrijden van schoolverzuim; • Het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Hierbij is het van belang te zorgen voor een passend aanbod aan jongeren van leren en werken, of een combinatie van beiden, opdat jeugdwerkloosheid zoveel mogelijk kan worden voorkomen; • Het zorgen voor adequate onderwijshuisvesting (via een Integraal Huisvestings Plan Onderwijs); • Het bevorderen van de samenwerking tussen de scholen en de (zorg)partners in de wijk, vanuit de brede scholengedachte. Daarnaast zullen we, onder andere door aan te sluiten bij landelijke acties, aandacht blijven vragen voor het bestrijden van laaggeletterdheid.

Toekomstvisie Onderwijs is een belangrijk onderdeel van onze samenleving. Het bereidt kinderen voor op het kunnen deel uitmaken van die samenleving o.a. door het behalen van een adequaat diploma (een startkwalificatie op minimaal MBO2-niveau) zodat ze kunnen doorstromen naar een vervolgopleiding of naar werk. De kern hierbij is zelfontplooiing en talentontwikkeling. De samenwerking tussen de ondernemers, scholen, welzijnsvoorzieningen, RSD en zorginstanties is hierbij van groot belang. Kinderen moeten gestimuleerd worden zich te ontwikkelen tot sociale en verantwoordelijke burgers. Het onderwijs moet aansluiten bij de belevingswereld van kinderen en bij de vraag van de arbeidsmarkt van vandaag en in de toekomst. Aandacht voor het bestrijden van laaggeletterdheid is van groot belang. Goed onderwijs vindt plaats in een verantwoord schoolgebouw. Het zorgen voor adequate onderwijshuisvesting is een wettelijke taak van de gemeente en dit vormt een basisvoorwaarde voor een goede pedagogische schoolomgeving. Het lntegraal Huisvestings Plan Onderwijs (IHP) wordt 46


in overleg met de scholen verder uitgevoerd. De brede schoolgedachte wordt voortgezet omdat samenwerking tussen organisaties een positief effect heeft op de ontwikkeling van kinderen. Tevens ontstaat er door het efficiënt gebruik van de gebouwen voor alle partijen een meer optimale situatie. School en bedrijf School en Bedrijf (voorheen het Bureau Onderwijs Arbeidsmarkt) houdt zich bezig met het verbeteren van de aansluiting van het onderwijs met de arbeidsmarkt. Speerpunten zijn: het bevorderen van de instroom van leerlingen in technische opleidingen, het voorzien in gekwalificeerd personeel voor met name Techniek en Zorg en de afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven verbeteren. Samen met de gemeenten in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Drechtsteden en de gemeente Werkendam wordt er gewerkt aan scholingsmogelijkheden gericht op de Maritieme sector. Zwemles Het schoolzwemmen is afgeschaft en er is een regeling bij de Stichting Leergeld ingevoerd voor minder draagkrachtige ouders om zwemles te kunnen bekostigen. De vangnetconstructie schoolzwemmen is na het eerste jaar geëvalueerd. Op basis van die evaluatie is besloten om, binnen het bestaande exploitatiebudget van € 10.000, de leeftijdsgrens met een jaar te verlagen naar einde groep 5 oftewel de 8 à 9-jarigen.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Onderwijs. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Onderwijs zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd


1.

Brede Scholen

26-05-2011

2016

2016

2.

Integraal Huisvestingsplan (IHP) Onderwijs

16-10-2014

2022

2018



In raadsbijeenkomst

2015-1355 Onderzoek naar de kosten voor Energie en Binnenklimaat Advies.

9-6-2015

2015-1354 Gomarus scholengemeenschap besluit om een nevenvestigiin Zaltbommel te realiseren

9-6-2015

2015-1380 Leerlingenvervoer situatie Klomp Groepsvervoer

8-9-2015

47


Nieuw beleid Op het programma Onderwijs is geen nieuw beleid van toepassing. In de perspectiefnota 2016-2019 is geen nieuw beleid opgenomen dat betrekking heeft op dit programma. Ook de raadsopdrachten hebben geen link met dit programma.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Onderwijs de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

Beleidskader Brede Scholen en beleidskader Integraal Huisvestingsplan (IHP) Onderwijs Basisscholen dichtbij de woonomgeving ('in elke wijk een basisschool').

Rapportcijfer ''Basisonderwijs R is voldoende nabij voor (mijn) kinderen.

WSJG2014 4,2 (schaal 1-5)

4,2 (schaal 1-5)

4,2 (schaal 1-5)

Startsituatie kinderen verbeteren o.a. door taalactiviteiten (kansenprofiel).

Percentage deelname kinderen aan Voor en Vroegschoolse Educatie (VVE) en schakelklas.

S

VVE = 80% (kdv/psz/bo)

VVE = 100% (kdv/psz/bo) 904 leerlingen

VVE = 100% (kdv/psz/bo) 880 leerlingen

Schakelklas = 30 kinderen



Deelname voorschoolse voorzieningen verhogen (opvangprofiel) en naschool (BSO).

Aantal kinderen Kinderdagverblijf (KDV), Peuterspeelzaal (PSZ) en buitenschoolse opvang (BSO).

S

80% van de driejarigen in de kdv en psz BSO) = 330 kinderen

83% van tweeen driejarigen in kdv en psz BSO = 355 kindplaatsen

84% van tweeen driejarigen in kdv en psz a BSO = 310 kindplaatsen

Hulp bieden aan kinderen/ ouders met een zorgvraag (zorgprofiel).

Aantal trajecten Schoolmaatschappelijk werk (SMW).

SMV = 43 trajecten

SMW = 44

Basisschool kinderen de kans bieden zich breed te oriënteren en te ontdekken waar hun talenten liggen. Kinderen worden gestimuleerd om na het opschoolse programma deel te nemen aan het verdiepende naschoolse programma.

Percentage leerlingen dat deelneemt aan het opschoolse programma.

80%

100%

100%

Percentage leerlingen dat deelneemt aan het naschoolse programma.

30%

55%

55 %

Het bevorderen van de sociale cohesie in een stad (wijkprofiel).

Rapportcijfer 'Buurtbewoners S gaan op een prettige manier met elkaar om'.

WSJG2014 3,8 (schaal 1-5)

3,8 (schaal 1-5)

3,8 (schaal 1-5)

Voldoende gekwalificeerd Percentage doorstroom S personeel voor de technische mbo gediplomeerden regio beroepen en de zorg (MBO). Gorinchem naar arbeidsmarkt (techniek en zorg).

Totaal aantal gediplomeerden uit 2013-2014: b 1.661 , waarvan techniek 501 en zorg 519

Aantal gediplomeerden zorg en techniek neemt met 5% toe

Aantal gediplomeerden zorg en techniek neemt met 5% toe t.o.v. streefwaarde 2015.

48

SMW = 48 (gaat voortaan via Sociaal Team) Logopedie = 274 Logopedie = 205 logopedie = 364 onderzoeken. verwijzing = 47 verwijzing = 68 praktijk = 21 praktijk = 35

Aantal onderzoeken logopedie (screening). S



Effectindicator

R/S

Zoveel mogelijk kinderen beschikken aan het eind van groep 5 over het A-diploma (basis zelfredzaamheid)

Aantal verstrekte bijdragen S door de stichting Leergeld ten behoeve van het behalen van het A-diploma

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

80 waarvan 2 uit de subsidieregeling Leergeld (2014)

45 bekostigd vanuit de subsidieregeling Leergeld (subsidieplafond)

45 bekostigd vanuit de subsidieregeling Leergeld (subsidieplafond)

a Klokhuis 3 en 5 zijn gesloten in 2014 b Van het totaal aantal gedpilomeerden naar Techniek: niveau 1 t/m 4 = 501 waarvan 65% naar arbeidsmarkt en 35% naar HBO of intern. Van het totaal aantal gediplomeerden naar Zorg: niveau 1 t/m 4 = 519 waarvan 66% naar arbeidsmarkt en 34% naar HBO of intern.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Onderwijs bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Regievoering op de brede scholen (netwerkcoördinator brede scholen).

Bevorderen van samenwerking tussen onderwijs en partners in de wijken. Regievoering op en deels uitvoering geven aan de complete programmering op en rondom brede scholen zodat kinderen hun talenten nog beter leren kennen.

Projecten inzake verbeteren samenwerking tussen scholen en partners in de wijken. Op- en naschoolse activiteiten op het gebied van cultuur, sport, gezonde leefwijze et cetera.

Regievoering op de netwerksamenwerking en faciliteren diverse activiteiten en projecten

Uitvoering

Faciliteren.

Zorgen voor adequate onderwijshuisvesting.

Projecten IHP: In uitvoering of voorbereiding Gomarus, Schuttersplein, Windroos, Geactualiseerde IHP voor het Speciaal Onderwijs en Gorinchem Oost/Hoog Dalem

Uitvoering integraal Uitvoering onderwijshuisvestingsplan (IHP) en actualisering IHP (onderdeel Speciaal Onderwijs).

Subsidiëren.

Prestatieafspraken: met grote instellingen zoals de Stichting Kindercentra Gorinchem en de organisaties die de uitvoering van het Onderwijsachterstandenbeleid verzorgen worden prestatieafspraken gemaakt.

Aantal deelnemers - Voor- en Vroegschoolse Educatie; - Schakelklas; - Voorschoolse voorzieningen; - Zorgadvies teams.

(verdiepende) afspraken Uitvoering rond resultaten voor- en vroegschoolse educatie (afronding najaar 2015).

Onderwijsaanbod.

Voorzien in gekwalificeerd personeel voor met name van Techniek en Zorg.

Aantal gediplomeerden MBO in de arbeidsmarktregio Gorinchem per schooljaar voor - Techniek niv. 1 t/m 4; - Zorg niv. 1 t/m 4; - Overig.

Bevorderen van instroom Uitvoering in technische- en zorgopleidingen door activiteiten als Game On en School en Bedrijf, Maritieme sector Verbetering van de afstemming 49


Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit tussen onderwijs en bedrijfsleven

Zelfredzaamheid zwemmen

Zoveel mogelijk leerlingen beschikken aan het eind van groep 6 over het A-diploma (basis zelfredzaamheid)

Aantal kinderen met een Faciliteren van de A-diploma Stichting Leergeld om bij te kunnen dragen in de kosten voor zwemonderwijs.

Stadium 2016

Uitvoering

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Onderwijs weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel) CP60034 Onderwijs

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

1.068

910

881

882

882

847

CP60035 Openbaar basisonderwijs

31

26

26

26

26

25

CP60036 Bijzonder basisonderwijs

16

16

16

16

16

16

CP60037 Openbaar speciaal onderwijs

15

23

23

23

23

23

CP60038 Bijzonder speciaal onderwijs

15

15

15

15

15

15

CP60039 Openbaar voortgezet onderwijs

7

8

8

8

8

8

CP60040 Onderwijshuisvesting

4.997

5.365

4.468

5.367

5.232

4.767

417

378

383

402

400

398

CP60042 Onderwijs ondersteunende activiteiten

2.157

2.005

1.954

1.954

1.954

1.954

Lasten Onderwijs

8.722

8.745

7.773

8.692

8.555

8.053

CP60041 Gymnastieklokalen

CP60034 Onderwijs

171

114

129

129

129

129

CP60040 Onderwijshuisvesting

368

385

462

434

403

403

CP60041 Gymnastieklokalen CP60042 Onderwijs ondersteunende activiteiten Baten Onderwijs Totaal saldo van baten en lasten Mutaties reserves Resultaat

155

153

158

158

158

158

1.280

1.086

1.086

1.086

1.086

1.086

1.975

1.739

1.836

1.808

1.777

1.777

-6.747

-7.006

-5.937

-6.884

-6.778

-6.276

200

0

0

0

0

0

-6.547

-7.006

-5.937

-6.884

-6.778

-6.276


50


2.3.2

Programma Cultuur en Sport

Het programma Cultuur en Sport omvat de volgende collegeproducten: Monumenten, Buitensportaccommodaties, Archeologie/monumenten, Huis van Inspiratie (bibliotheek), Vormings- en ontwikkelingswerk, Volwasseneneducatie, emancipatie en ontwikkeling, Sport, sportbevordering en speelgelegenheden, Kunst, Huis van Inspiratie (museum).

Wat willen we bereiken met het programma Cultuur en Sport? Doel van het programma Cultuurbeleid heeft als doel het stimuleren van een breed, laagdrempelig en kwalitatief hoogwaardig cultuuraanbod voor iedereen. Het sportstimuleringsbeleid heeft als doel om voor alle inwoners van de gemeente een leven lang sporten mogelijk te maken, op een verantwoorde en aansprekende manier. Het sportstimuleringsbeleid wordt uitgevoerd door het team Gorinchem Beweegt. Om het sporten voor alle bewoners mogelijk te maken zijn voldoende binnen- en buitensportaccommodaties nodig. De gemeente zorgt voor het onderhoud van de diverse accommodaties en sportvelden. Samen met een aantal buitensportverenigingen wordt gekeken naar verbeteringen in de samenwerking tussen verenigingen onderling en de mogelijkheden om het onderhoud van de velden over te dragen naar de verenigingen. Er wordt gezamelijk gewerkt aan een (lange termijn) visie voor de buitensport(-accommodaties).

Toekomstvisie Toekomstvisie Cultuur In de ‘Cultuurvisie Gemeente Gorinchem 2013-2018’ is vastgesteld wat Gorinchem de komende jaren wil bereiken, wat het hogere doel is voor de stad. Gorinchem blijft ook in de toekomst een aantrekkelijke stad voor (nieuwe) inwoners, bezoekers, bedrijven en de regio. Hierbij gaan wij uit van een grotere verantwoordelijkheid van het veld en heeft de gemeente hierin een faciliterende en regisserende rol. Op basis van de Cultuurvisie Gemeente Gorinchem 2013-2018, de uitspraken van de raad, de uitkomsten van de participatie en het DNA van de stad, werken we ook in 2016 verder aan een samenhangend toekomstbeeld, waarbij de nadruk ligt op de nadere invulling van het Stadspodium en de mogelijke kruisbestuiving met het Huis van Inspiratie. Toekomstvisie Sport Ook in 2016 zetten wij de buurtsportcoaches van Gorinchem Beweegt zo breed mogelijk in op het gebied van cultuur, sport en gezondheid in de wijken. In het Sportplan Gorinchem 2016-2020 staan alle ambities voor de aankomende jaren verwoord. Tijdens diverse inspiratiebijeenkomsten die in het teken stonden van ‘de kracht van sport’, hebben vertegenwoordigers van een breed scala aan maatschappelijke partners input geleverd. Sport als middel zal in toenemende mate ingezet worden binnen het sociaal domein, om een bijdrage te leveren aan de drie decentralisaties. Sectoroverstijgende samenwerking staat de komende jaren centraal. Gorinchem Beweegt zal hier een verbindende factor in spelen. De nadruk ligt hierbij op het aanjagen van initiatieven van burgers, verbindingen leggen in de wijken en ondersteunen van groepen (kwetsbare) burgers. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met sportverenigingen, culturele instellingen, scholen, stichtingen en de wijkbewoners.

51


Samen met de buitensportverenigingen ontwikkelen wij een (lange termijn) visie voor de buitensportaccommodaties waarbij het aanbod en de verdeling van de buitensport in Gorinchem wordt betrokken en waarbij intensieve samenwerking tussen de diverse sportverenigingen uitgangspunt is. Het extra veld van Rapid zal naar verwachting in 2016 gerealiseerd worden. Speelvoorzieningenbeleid Wij vinden de relatie tussen spelen en gezondheid erg belangrijk en daarnaast signaleren wij een trend van nieuwe en andere vormen van ‘spelen in de openbare ruimte’, zoals buitenfitness voor diverse leeftijdsgroepen, bootcamp en obstacle running. Wij willen graag inspelen op deze ontwikkelingen. De bestaande en nieuwe speelvoorzieningen zullen daarom mee moeten ontwikkelen met de bevolking en de wensen van de wijk. In het voorjaar 2016 zal een Speelruimteplan worden opgesteld, waarin naast deze vragen en wensen ook de gevolgen voor het onderhoudsbeheerplan Speelvoorzieningen en de gevolgen van de gewijzigde regelgeving en normering op het gebied van de veiligheid van speeltoestellen worden meegenomen. Een specialistisch onderzoek maakt deel uit van dit proces.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Cultuur en Sport. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Cultuur en Sport zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd

1.

Cultuurvisie gemeente Gorinchem / Toekomstbeeld Cultuur gemeente Gorinchem 2013-2018

31-10-2013

5 jaar

2.

Sportplan Gorinchem

12-03-2012

31-12-2015

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie begin 2016

2015



2015-1388 Maatschappelijk gebruik kantine Unitas 2015-1396 Tijdelijke uitbreiding capaciteit Ideeënmakelaar 2015-1337 Stand van zaken Stichting De Nieuwe Doelen per 18-02-12015

In raadsbijeenkomst 8-9-2015 8-9-2015 19-2-2015

Nieuw beleid In de perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Cultuur en Sport het volgende nieuw beleid opgenomen:

52


Verkoop en overdracht vier Gorinchemse molens Omdat de Stichting vrienden van de Gorinchemse Molens besloten heeft om de beheerovereenkomst voor de vier Gorkumse molens niet te verlengen, is besloten om de molens over te dragen aan SIMAV. SIMAV is in staat de toekomst van de molens te waarborgen, maar verwacht van de gemeente garantstelling voor de instandhoudingskosten tot 2018 en de al geplande restauratiekosten. Onderzoek invoeren gemeentelijke monumentenlijst In het Coalitieakkoord 2014-2018 is besloten dat cultureel erfgoed in Gorinchem zich niet langer beperkt tot het beschermd stadsgezicht van de binnenstad, maar ook betrekking heeft op het (industrieel) erfgoed buiten de binnenstad. De wens om onze monumentwaardige gebouwen in stand te houden vraagt daarmee nog nadrukkelijker om de invoering van een gemeentelijke monumentenlijst. Op grond hiervan is besloten om een vooronderzoek te doen, dat moet resulteren in een plan van aanpak met relevante randvoorwaarden en financiële consequenties. Onderzoek speelvoorzieningenbeleid Voor het opstellen van een nieuw Speelruimteplan, met aandacht voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van buitenspelen en met het oog op het toenemende belang van de relatie tussen spelen en gezondheid, is o.a. een specialistisch onderzoek benodigd. De raadsopdrachten hebben geen link met dit programma.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Cultuur en Sport de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

Beleidskader Cultuurvisie gemeente Gorinchem / Beleidskader Toekomstbeeld Cultuur gemeente Gorinchem Gorinchem is mede door cultuur een aantrekkelijke stad voor (nieuwe) inwoners, bezoekers, bedrijven en a regio.

Percentage tevreden S inwoners, bezoekers, bedrijven en regio over cultuur in Gorinchem in brede a zin.

nog te ontwikkelen

nog te ontwikkelen

nog te ontwikkelen

Beleidskader Sportplan Gorinchem Voldoende aanbod speel- en sportvoorzieningen.

Participatie kansen bieden voor alle jeugd en kwetsbare doelgroepen.

Rapportcijfer ''Percentage S tevreden inwoners en bezoekers stad over aanbod: -speelvoorzieningen -sportvoorzieningen.

WSJG 2014 3,5 (schaal 1-5) 3,4 (schaal 1-5)

3,5 (schaal 1-5) 3,4 (schaal 1-5)

3,5 (schaal 1-5) b 3,4 (schaal 1-5)

Percentage deelname Richtlijn Sportdeelname Onderzoek (RSO).

88% 4-12 jr. 90% 13-17 jr. 70% 55+

Minimaal bereik 88% 4-12 jr. 90% 13-17 jr. 70% 55+ Tussentijdse meting, uiteindelijk doel: 25% van inactieve kinderen doen mee.

Minimaal bereik c 88% 4-12 jr. c 90% 13-17 jr. c 70% 55+ Tussentijdse meting, uiteindelijk doel: 25% van inactieve kinderen doen mee.

Percentage deelname inactieve kinderen.

S

2012 10% 2013 15%

b

53



Effectindicator

R/S

Nulmeting

Bevordering van sociale cohesie.

Aantal gezamenlijke activiteiten met partners en bewoners uit de wijk.

S

5 7 wijkevenementen wijkevenementen met 25 partners en participatie van burgers. 0 5 wijksportpunten wijksportpunten

7 wijkevenementen met 27 partners en participatie van burgers 5 wijksportpunten

Opstart 5 voetbaluren in Gorinchem.

5 voetbaluren waarvan 5 voetbaluren deels verzorgd worden met behulp van wijkbewoners plus jeugdcompetitie voetbal begeleid door vrijwilligers.

5 voetbaluren waarvan 5 voetbaluren deels verzorgd worden met behulp van wijkbewoners plus jeugdcompetitie voetbal begeleid door vrijwilligers (de jongeren zelf)

3 scholen

8 scholen

9 scholen

30 wijk/stedelijke evenementen in samenwerking met partners



Aantal gerealiseerde verbreding sportpunten naar wijksportpunten (= ontmoetings- en sportplek voor alle bewoners). Participatiegraad burgers bij Gorcum Street Soccer.

Toename van het aantal gezonde en fitte burgers.

Aantal scholen dat actief S bezig is met gezonde leefstijl. Aantal evenementen dat bijdraagt aan positieve Communicatie en kennismaking met Gezonde Leefstijl.

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

a

Het onderzoek 2014 'Waar staat je gemeente' voorziet niet in een vraag over de tevredenheid van inwoners, bezoekers en bedrijven over cultuur in brede zin. b Het streven is het minimaal behouden van het niveau Waar Staat Je gemeente 2014. c Gorinchem zit bij de nulmeting (79%) ruim boven het landelijk gemiddelde (67%). Het streven is dit niveau vast te houden.

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Cultuur en Sport bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Cultuur (Huis van inspiratie).

Ontwikkelen Huis van Inspiratie.

Nog te ontwikkelen met het veld.

Verzelfstandigen van Uitvoering Artoteek en Museum. Regievoeren ten aanzien van clustering van functies Huis van Inspiratie.

Cultuur (stadspodium).

Ontwikkelen Stadspodium.

Nog te ontwikkelen met het veld.

Regie en overleg voeren Uitvoering met vertegenwoordigers functies stadspodium ten aanzien van een concreet plan voor het stadspodium.

54

Stadium 2016


Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Cultuur (educatie).

Tot 2018 ontdekken en ontwikkelen Gorcumers hun talent op het gebied van muziek, taal, dans, theater, beeld, erfgoed, sociaal en media met de focus op kinderen van 0-25 jaar.

Aantal basisschoolleerlingen dat met meerdere disciplines van cultuureducatie kennis hebben gemaakt.

80% van de lokale aanbieders neemt deel aan de menukaart in 2018.

Percentage aanbieders dat deelneemt aan de menukaart in 2018 (nulmeting in 2014).

Eerste kennismaking 0-4 Uitvoering jaar. Makelen van het open naschoolse cultuuraanbod. Cultuureducatie met kwaliteit op scholen en bij culturele parnters. Makelen in een kennisnetwerk cultuur Voortgezet Onderwijs.

Cultuur (spreekkamer).

Faciliteren van spreekkamer

Realiseren projecten

Eindevaluatie eerste Uitvoering projectjaar najaar 2015, waarna besluitvorming over voortzetting van het initiatief voor 2016 zal plaatsvinden.

Sportstimulering a (thema 1 ).

Sportplan 2016-2020: Vasthouden aan hoge sportdeelname.

Percentage sportdeelname RSO (= Richtlijn Sportdeelname Onderzoek), percentage deelname aan Sportimpuls, aantal workshops sport@school.

Doorontwikkeling naar sportbeleid 2016-2020, Aanbieden van workshops sport op school, deelname aan rijksregeling, RSOonderzoek 1-meting uitvoeren.

Uitvoering

Sport is meedoen in de Sport en cultuur inzetten a samenleving (thema 2 ). als sociale binding om mensen uit o.a. de kwetsbare groepen mee te laten doen. Succesvolle samenwerking met partners en aanbieders.

Aantal te realiseren wijksportpunten.

Het realiseren van wijksportpunten.

Uitvoering

Stimulering van een gezonde leefstijl a (thema 3 ).

Bevorderen gezonde leefstijl onder alle Gorcumers. Alle scholen hebben een schoolbeweegplan.

Aantal scholen met een schoolbeweegplan.

Sport & fysieke ruimte a (thema 4 ).

Moderne, eigentijdse, multifunctionele sportaccommodaties die stimuleren tot meer bewegen.

Aantal (5) gerenoveerde gymzalen. Aantal laagdrempelige sporthallen en zwembad, multifunctioneel gebruik sportcomplexen.

Aantal bereikte kinderen, Het realiseren van jongeren, 55+ers en activiteiten voor: specifieke doelgroepen. - kinderen - jongeren - 55+ers - specifieke doelgroepen (vraaggericht). - deelnemers aangepast sporten. Ondersteunen scholen Uitvoering bij het opstellen van een schoolbeweegplan. Aantal deelnemers Aanbod naschoolse naschoolse activiteiten. activiteiten (menukaart). Aantal deelnemers aan Bijeenkomsten schoolsportkalender van vakdocenten VO, sportVO. kalender VO. Aantal scholen Communicatieplan dat meedoet aan Gezonde Leefstijl, programma Gezonde samenwerking met Leefstijl. gezondheidspartners. Renovatie 5 gymzalen.

Gereed

Nieuwbouw gemeentelijke gymzaal (bij brede school

Uitvoering

55


Speerpunt

Doelstelling

Versterken sportverenigingen (thema 5a).

Sterke maatschappelijke Percentage betrokken sportverenigingen. aanbieders, aantal bijeenkomsten, aantal contacten met Menukaart Vitale Vereniging.

a

Resultaatindicator

Activiteit Stadium 2016 Schuttersplein)is in ontwikkeling. Uitvoering Samen met verenigingen multifunctionele mogelijkheden bekijken is een doorlopend Proces lange termijnvisie proces. Uitvoering Buitensportverenigingen Proces met de buitensportverenigingen is gaande. Verwacht resultaat voorjaar 2016. Inspireren en motiveren, Uitvoering sportcongres, thematrajecten, themabijeenkomsten, ondersteuning op maat.

Thema's uit het Sportplan Gorinchem 2012-2015.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Cultuur en Sport weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen.

56


Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel)

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

CP60043 Monumenten

934

664

633

631

704

796

CP60044 Buitensportaccommodaties

381

327

337

335

335

335

CP60045 Archeologie / monumenten

257

275

251

248

231

233

CP60046 Huis van Inspiratie (bibliotheek)

653

621

580

579

579

579

CP60047 Vormings- en ontwikkelingswerk

308

458

197

197

197

197

10

16

417

417

417

417

CP60049 Sport, sportbevord. en speelgelegenheden

4.288

4.397

4.105

4.077

4.059

4.031

CP60050 Kunst

2.253

1.170

1.308

1.342

1.295

1.281

572

450

471

471

471

471

9.654

8.380

8.298

8.297

8.286

8.339

CP60043 Monumenten

117

121

123

123

123

123

CP60045 Archeologie / monumenten

135

138

130

130

130

130

CP60046 Huis van Inspiratie (bibliotheek)

71

74

74

74

74

74

CP60047 Vormings- en ontwikkelingswerk

11

31

26

26

26

26

0

0

402

402

402

402

1.542

1.566

1.458

1.458

1.457

1.457

236

259

307

320

328

328

89

22

22

22

22

22

2.200

2.213

2.542

2.555

2.562

2.561

-7.454

-6.168

-5.756

-5.743

-5.725

-5.778

473

75

75

75

75

75

-6.981

-6.093

-5.681

-5.668

-5.650

-5.703

CP60048 Volwassenenecuatie, emancipatie en ontw.

CP60051 Huis van Inspiratie (museum) Lasten Cultuur en Sport

CP60048 Volwassenenecuatie, emancipatie en ontw. CP60049 Sport, sportbevord. en speelgelegenheden CP60050 Kunst CP60051 Huis van Inspiratie (museum) Baten Cultuur en Sport Totaal saldo van baten en lasten Mutaties reserves Resultaat


57


2.3.3

Programma Zorg

Het programma Zorg omvat de volgende collegeproducten: Kwijtschelding, Begraafplaatsen, Bijstandsverlening, Werkgelegenheid, Gemeentelijk minimabeleid en kwijtschelding, Maatschappelijke zorg, Kinderopvang, Wet maatschappelijke ondersteuning en Gezondheidszorg.

Wat willen we bereiken met het programma Zorg? Doel van het programma Het stimuleren van de zelfredzaamheid waardoor zoveel mogelijk inwoners kunnen meedoen en, waar nodig, het bieden van tijdelijke of langdurige ondersteuning om mee te doen naar vermogen, wanneer sprake is van afnemende zelfredzaamheid.

Toekomstvisie Wij willen dat mensen in hun eigen omgeving hun leven naar eigen keuze kunnen invullen, waarbij zij samen met anderen onderdeel zijn van deze samenleving. We gaan er vanuit dat mensen dit zelf weten te regelen. Lukt dat niet dan ondersteunen we hen daarbij, in samenwerking met al onze partners in het sociale domein. Hierbij willen we het verschil maken door maatwerk te leveren. Samen zijn we verantwoordelijk voor de vormgeving van het sociale domein. Sociaal domein Het overheidsbeleid ten aanzien van het sociaal domein is sterk aan verandering onderhevig. Met ingang van 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet, Participatiewet en de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (met daarin voormalige AWBZ-taken zoals begeleiding, kortdurend verblijf en cliëntondersteuning). Bij de voorbereiding op deze nieuwe taken hebben we gekozen voor een integrale benadering van de 3 transities op basis van de volgende uitgangspunten: De kracht van de samenleving, Vertrouwen in de samenleving, Differentiatie en maatwerk en Samenwerken en kennis delen. Serviceorganisatie Jeugd Bij de gemeentelijke taken op het gebied van jeugdhulp, die zijn ondergebracht bij de Serviceorganisatie Jeugd ZHZ, zijn deze uitgangspunten ook van belang. We beseffen dat we met elkaar in een lerend proces zitten. Ervaringen en ontwikkelingen, bijvoorbeeld vanuit inkoop, dienen als input voor nieuw beleid en vice versa. Uitvoeringsorganisatie Participatiewet Met ingang van 1 januari 2016 wordt de GR Regionale Sociale Dienst opgeheven en de GR Werkvoorzieningschap De Alblasserwaard-Vijfheerenladen (De Avelingen Groep) gewijzigd. Er ontstaat één uitvoeringsorganisatie voor de Participatiewet in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Het onderbrengen van de taken op het gebied van werk & inkomen in één GR zorgt voor effectiviteit en efficiency voor de burgers, werkgevers en de deelnemende gemeenten. Arbeidsmarkt/Werkwaard Gorinchem is de ‘centrumgemeente’ voor de zelfstandige arbeidsmarktregio. De arbeidsmarkt en het arbeidsmarktbeleid benaderen we vanuit een regionaal perspectief. Hierbij nemen we het stimuleren van de sociaal economische ontwikkeling en bijdragen aan het behoud, creëren en invullen van nieuwe

58


werkgelegenheid als vertrekpunt. We hebben een actieve oriëntatie op verwerven van geldstromen (zoals ESF, Sectorgelden, Jeugdwerkloosheid) om invulling te geven aan het arbeidsmarktbeleid. Vrijwilligerswerk Met de veranderingen in het sociaal domein wordt de informele zorg (mantelzorg en vrijwillige zorg) van toenemende betekenis. De informele zorg draagt er ertoe bij dat mensen, ondanks hun kwetsbaarheid of beperking, zo lang mogelijk gezond en vitaal zelfstandig thuis kan wonen en meedoen in de samenleving. In de regionale werkgroep Mantelzorg en Vrijwilligerswerk (M&V) werken wij samen met lokale en regionale partners aan een gezamenlijk visie en aanpak voor de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers voor de periode 2016 e.v. Het gaat hierbij om: het goed ondersteunen en toerusten van mantelzorgers en zorgvrijwilligers, goede en bereikbare vrijwilligerszorg en het zo optimaal mogelijk inzetten van bestaande en nieuw te werven zorgvrijwilligers, en het versterken van de verbinding tussen informele hulp en professionele ondersteuning. Lokaal volksgezondheidbeleid Om een beroep op dure zorgvoorzieningen te voorkomen is preventie op het gebied van volksgezondheid van groot belang. Wij zetten in op zowel collectieve preventie, voor alle burgers, als op selectieve preventie, voor diegenen die door hun sociaal economische status meer gezondheidsrisico lopen. Met lokale gezondheidsprogramma’s zetten we de lokale accenten op het regionaal vastgestelde beleid. Sociaal Cultureel Werk Het Sociaal Cultureel Werk heeft een preventieve rol in het voorkomen van vereenzaming en het verminderen van het gebruik aan zorgvoorzieningen. Er wordt uitgegaan van het zelforganiserend vermogen van mensen, het ondersteunen van buurtinitiatieven, het verenigingsleven en het bevorderen van deelname aan sociale activiteiten. Kern hierbij is de sociale driehoek bestaande uit (bewoners)netwerken, verkenners (meer 'ervaren' bewoners) en professionals (waaronder de sociale teams, Gorinchem Beweegt en het Jongerenwerk). Binnen die driehoek wordt gesignaleerd, vindt men gehoor, wordt men ondersteund, vinden activiteiten plaats enz. Subsidies en voorzieningen zoals buurthuizen en andere accommodaties zijn daarbij ondersteunende factoren. De buurthuizen worden zoveel mogelijk gerund door vrijwilligersorganisaties waarbij de gemeente een faciliterende rol speelt.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Zorg. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Zorg zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing:

59


Nr. Beleidskader


Looptijd


1.

Meedoen

20-12-2012

31-12-2017

niet van toepassing

2.

Uitvoeringsdocument transities sociaal domein

26-06-2014

2014-2018

niet vantoepassing

3.

Wmo: periodiek plan Wet maatschappelijke ondersteuning 2015-2018

13-03-2014

2015-2018

4.

Jeugdhulp

13-03-2014

2015-2018

5.

Beleidsrijk regionaal transitie arrangement Jeugdhulp (BRTA)

25-09-2014

2015

6.

Beleidsvoornemens Participatiewet

13-03-2014

2014-2018

nog te bepalen

7.

Businesscase Participatiewet

12-06-2014

2014-2018

nog te bepalen

8.

Lokaal gezondheidsbeleid

20-10-2007

2015-2016

1e kwartaal 2016

2017 niet van toepassing



In raadsbijeenkomst

2015-1347 Aanbesteding Jongerenwerk

7-4-2015

2015-1378 Voornemen tot gunning Jongerenwerk

8-9-2015

2015-1362 Risico's en lobby beschermd wonen 2015-1331 Financiele maatwerkregeling 2015-1335 Bedrijfsplan uitvoeringsorganisatie participatiewet regio AV 2014-1329 Sociaal Domein nr. 4 en 5 2015-1344 Deelname aan intergemeentelijke pilotproject aanpak fraude gemeentelijk sociaal domein door de gemeente Gorinchem 2015-1349 Uitwerken motie zeggenschap

12-5-2015 7-4-2015 7-4-2015 10-3-2015 10 maart 2015 12-5-2015

2105-1333 Budget transitie jeugdhulp

3-2-2015

2015-1367 Serviceorganisatie Jeugd

8-9-2015

2015-1415 Sociaal Domein nr 6 2015-1317 Stand van zaken onder preventief toezichtstelling GR DG en J/ Serviceorganisatie Jeugd 2015-1351 Zienswijze College op dekkingsplannen 2015 en verder GR Publieke Gezondheid en Jeugd 2015-1372 Besluitvorming Algemeen Bestuur 23 april dekkingsplannen 2015 en verder van de GR PG en J 2015-1399 Zienswijze College op conceptbegroting 2016-2019 Gr PG en J

n.t.b. 9-1-2015 26-3-2015

2014-1309 Stand van zaken Arbeidsmarktregio Gorinchem

13-1-2015

20-5-2015 28-7-2015

Nieuw beleid In de perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Zorg het volgende nieuw beleid opgenomen: Lokaal gezondheidsbeleid Vanuit de Wet Publieke Gezondheid worden preventieprogramma's ontwikkeld gericht op gezondheidsrisico's (o.a. overgewicht, drinken, mentale weerbaarheid). Door aan de voorkant in gezondheidsrisico's te investeren kan bereikt worden dat er later minder beroep op (dure) Wmo voorzieningen wordt gedaan. De programma 's worden voor de periode van vier jaar voortgezet. Daarnaast wordt extra ingezet met het programma Gids (Gezond in de stad) waarbij extra aandacht wordt besteed aan de doelgroep lage ses (mensen met een lage sociale economische status). De programma's zijn een uitvloeisel van het onderdeel gezondheidsbevordering; onderdeel van de regionale nota Volksgezondheid met couleur locale. 60


De raadsopdrachten hebben geen link met dit programma.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Zorg de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaande beleidskaders aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

Beleidskader Meedoen, Uitvoeringsdocument transities sociaal domein en Wet maatschappelijke ondersteuning 2015-2018 Inwoners die ondersteuning nodig hebben bij de zelfredzaamheid, worden ondersteund.

Het ondersteuningsaanbod bestaat zo veel als mogelijk uit een combinatie van informele en formele ondersteuning/zorg.

Aantal Wmo meldingen S ondersteuningsvragen. Aantal aanvragen Wmo ondersteuning Rapportcijfer thema 'Zorg en Welzijn'. Percentage tevreden inwoners en bezoekers stad over aanbod: -gezondheidsvoorzieningen -welzijnsvoorzieningen. Percentage inwoners dat zich inzet voor maatschappelijke doeleinden: -mantelzorg -hulp aan buren -aandacht voor buren in een zorgwekkende situatie -vrijwilligerswerk.

t/m juni 2015:516 Nog te a t/m juni 2015:421 ontwikkelen WSJG2014

Aantal unieke Wmo cliënten.

S

Verstrekte voorzieningen begeleiding individueel begeleiding groep huishoudelijke ondersteuning vervoersvoorzieningen overige voorzieningen Aantal cliënten begeleid in het sociaal team (integrale aanpak meervoudige vragen).

6,4 (sch 1-10)

6,4 (sch 1-10)

Nog te ontwikkelen Nog te ontwikkelen b 6,5

3,9 (schaal 1-5) 3,4 (schaal 1-5)

3,9 (schaal 1-5) 3,4 (schaal 1-5)

3,9 b 3,9

37% 59%

37% 59%

40% 62%

32% 36%

32% 36%

32% 38%

peildatum aug: 2548 peildatum aug: 222 145 1010 2206 693

Nog te a ontwikkelen

2600 225 150 1000 2100 700

nog te ontwikkelen

S

84 (01-01-10)

b

Nog te ontwikkelen

Mantelzorgers worden zo optimaal mogelijk ondersteund.

Aantal mantelzorgers dat staat ingeschreven bij het steunpunt mantelzorg.

580

600

Er is een ondersteuningsaanbod voor vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers

Aantal organisaties en S vrijwilligers dat is aangesloten bij het vrijwilligerssteunpunt.

Beschikbaar eind Geen 2015

400 organisaties 1000 vrijwilligers

Op weg naar een zelfredzame maatschappij

Toename % bereidheid buurt- S bewoners tot inzet voor de buurt Toename % bereidheid buurtbewoners om voor elkaar klaar staan Toename % actief in verenigingsleven

15% (2014)

18%

56% (2014)

60%

57% (2014)

58%

2,09% (2012)

2% 61



Beleidskader Jeugdhulp

Effectindicator Afname % kinderen met relatie Jeugdzorg (resultaten uit onderzoek 'Waar staat je gemeente')

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

c

Jeugdigen in Zuid-Holland Percentage 12 t/m 18 jarigen S Zuid groeien gezond en veilig dat de eigen gezondheid als op. (heel) goed ervaart. Percentage kinderen tot 18 jaar dat gebruik maakt van jeugdhulp.

82% (2014) Beschikbaar in 2016 per 2015

82%

82%

Jeugdhulp (in al zijn geledingen) zorgt ervoor dat problematiek afneemt.

Percentage afname problematiek Percentage toename zelfredzaamheid.

S

ontwikkeling indicatoren meerjarig traject streefwaarde 2018: afname bij 80% van clienten

Geen

Geen

Cliënten zijn tevreden over de hulp en er is zo weinig mogelijk uitval uit aanbod.

Percentage tevreden over jeugdhulptaken.

S

Beschikbaar in 2016 per 2015

Geen

Geen

Versterking van preventie en licht ambulante hulp leiden tot een afname van het beroep op en de kosten van dure vormen van jeugdhulp.

Aantal afgenomen geholpen jeugdigen ten opzichte van 1 januari 2015. Percentage afname op budgetniveau ten opzichte van 1 januari 2015. Percentage dat terug valt in problematiek na beëindiging traject.

S

Beschikbaar in 2016 per 2015

Geen

Geen

Aantal uitkeringsgerechtigden.

S

556

733

S

4.749

4.900

Nog niet bekend

Beleidskader Participatiewet Bevorderen uitstroom bijstand in richting van arbeidsmarkt.

Aantal verstrekkingen Bijzondere bijstand bijzondere bijstand en (individueel, Regionaal gebruik regelingen verhogen. Declaratiefondsen Regionaal Fonds Bijzondere uitgaven). Beleidskader Lokaal gezondheidsbeleid

e

745

d

Verbeteren van de ventilatie in verblijfsruimten in Gorinchem zodanig, dat hieraan gerelateerde gezondheidsklachten afnemen en cognitieve prestaties toenemen.

Aantal basisscholen dat R continu ventileert om het Co2-gehalte tot een minimaal aanvaardbare Bpi-waarde (max. 1500) te brengen.

42%

+2,5%

+2,5%

Het stimuleren dat het alcoholgebruik / middelgebruik onder jongeren afneemt danwel niet verder toeneemt.

Participatiegraad VO scholen aan deelname methode 'Gezonde School Genotsmiddelen'.

1 school

4 scholen

4 scholen

40%

47%

47%

R

Percentage draagvlak ouders S voor norm 'geen alcohol onder 16 jaar'.

62



Effectindicator

R/S

Nulmeting

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

Leeftijd waarop jongeren aanvangen met drinken van alcohol.

S

12,2 jaar

14 jaar

14 jaar

S

48%

48%

48%

Percentage overgewicht: S (Body Mass Index >25) jeugd 4-12 jaar.

25%

25%

25%

Percentage overgewicht: S (Body Mass Index >25) jeugd 13-14 jarigen.

21%

21%

21%

Aantal mensen dat kampt S met psychosociale problemen (w.o. depressie, geestelijke overbelasting, drank, etc.) 13-14 jarigen.

25%

25%

25%

Aantal mensen dat kampt S met psychosociale problemen (w.o. depressie, geestelijke overbelasting, drank, etc.) volwassenen.

18%

18%

18%

Het voorkomen dat het Percentage overgewicht: percentage inwoners met (Body Mass Index >25) overgewicht toeneemt danwel Volwassenen. stimuleren dat het percentage daalt.

Het stimuleren dat het psychische welbevinden van inwoners met psychosociale problematieken verbetert, dan wel niet verslechtert.

a

De cijfers worden in januari 2016 toegevoegd. Op regionaal niveau wordt hierover nog overlegd aangezien het een groeimodel is en in 2015 nog op basis van opgedane ervaringen aanpassingen kunnen plaatsvinden. b Het streven is minimaal het niveau Waar Staat Je Gemeente 2014 aan te houden. c Er staan geen gegevens genoemd bij nulmeting, streefwaarde 2014 en streefwaarde 2015. Deze gegevens zullen door de Serviceorganisatie Jeugdhulp in 2015 ontwikkeld worden. In regionaal verband (Serviceorganisatie Jeugdhulp/ Dienst Publieke Gezondheid en Jeugd) vindt hierover overleg plaats. Er is sprake van een groeimodel en bovenstaande effectindicatoren worden in 2015 bezien op compactheid om te komen tot tijdige en relevante raadsinformatie. De serviceorganisatie is verantwoordelijk voor de aanlevering en onderbouwing van de effectindicatoren. d De Dienst Publieke Gezondheid & Jeugd voert een keer per vier jaar metingen uit. De streefwaarden 2016 is op hetzelfde niveau van streefwaarde 2015 gehouden omdat de streefwaarden bepaald in regionaal verband voor vier jaar aangehouden worden. e Het werkelijk aantal uitkeringsgerechtigden bedroeg volgens de jaarstukken 2013 eind 2013 680. De RSD hanteert voor . 2015 een raming van het aantal uitkeringsgerechtigden voor Gorinchem van 733

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Zorg bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Het implementeren van Aansluiten van vraag en Aantal matches. een digitale marktplaats. aanbod van informele hulpvragen.

Ontwikkelen marktplaats Uitvoering met partners en inwoners.

Het versterken van de basisvoorzieningen als voorliggende voorziening.

Verminderen van het Percentage beroep beroep op professionele op professionele ondersteuning/zorg. ondersteuning/zorg.

Toegang naar basisvoorzieningen.

Uitvoering

Het implementeren van sociale netwerkversterking.

Verminderen van het Percentage beroep beroep op professionele op professionele ondersteuning/zorg. ondersteuning/zorg.

Implementeren van sociale netwerk versterking.

Uitvoering

63


Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Het ontwikkelen van een regionaal programma voor mantelzorgersen vrijwilligersondersteuning.

Het aanbieden van gelijkluidend aanbod van ondersteunings activiteiten en het versterken van elkaar hierin.

Het aantal aangeboden activiteiten ter ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers.

Ontwikkelen op Uitvoering regionaal niveau programma mantelzorgersen vrijwilligersondersteuning.

Stimuleren en faciliteren eigen kracht van inwoners in de wijk / buurt.

Versterken maatschappelijke samenhang / leefbaarheid in de wijk / buurt.

Aantal burgerinitiatieven - uitvoeren beleidsregel en deelnemers aan burgerinitiatieven overleg wijkbelang. - implementeren van de functie en werkwijze ideeënmakelaar - implementeren wijkgericht werken.

Toename inzet voor de buurt / meer voor elkaar klaar staan.

Meer bewoners voelen zich betrokken bij hun wijk / buurt.

- Per wijk een 'sociale agenda' - Aantal ingevulde vacatures Vrijwilligersvacaturebank.

- uitvoering geven aan Uitvoering het project 'De wijk bepaalt de agenda' - uitvoering geven aan de vrijwilligersvacaturebank.

Verzelfstandigen van de buurthuizen.

Per wijk / buurt een ontmoetingsplek / huiskamer.

Aantal zelfstandige draaiende buurthuizen.

ondersteunen, faciliteren Uitvoering en stimuleren van het verzelfstandigingsproces.

Actief jongerenwerk.

Jeugdigen ondersteunen Aantal jongeren die bij het opgroeien. bereikt worden met het jongerenwerk.

- jongereninloop - coaching jongeren - ambulant jongerenwerk.

Uitvoering

Het implementeren van de toegang en sociaal team.

Meervoudige integrale ondersteuningsvragen binnen het sociaal domein worden in het sociaal team behandeld en leiden tot een ondersteuningsplan.

Implementeren werkwijze en het samenstellen van de sociaal teams.

Uitvoering

Het implementeren van een toegangswijzer sociaal domein.

Het ontsluiten van Opgeleverde toegang naar het toegangswijzer sociaal meest aansluitende domein. dienstverleningsaanbod/niveau in het Sociaal Domein

Het ontwikkelen en implementeren van de toegangswijzer sociaal domein.

uitvoering

Het stimuleren van de uitstroom naar de arbeidsmarkt van mensen met afstand tot die arbeidsmarkt.

Meer mensen kunnen werken naar vermogen.

Aantal uitkeringsgerechtigden uitgestroomd naar de arbeidsmarkt.

Het ontwikkelen van instrumenten ten behoeve van de uitstroom naar de arbeidsmarkt (RSD/ Avelingen Groep).

Uitvoering

Doorontwikkelen Veilig Thuis (AMHK en Meldpunt Zorg en Overlast)

In Gorinchem kunnen inwoners in een veilige omgeving wonen en leven.

Besluit gemeenten over positionering Projectorganisatie Veilig Thuis( AMHK en Meldpunt Zorg&Overlast).

Regionaal evalueren Uitvoering en besluitvorming samenwerking en positionering VeiligThuis (AMHK en Meldpunt Zorg en Overlast).

Het doorontwikkelen van de sturing en de werkwijze van het Veiligheidshuis ZuidHolland Zuid.

In een samenhang Bestuursconvenant van zorg en justitiële Veiligheidshuis. samenwerking, terugdringen van overlast en criminaliteit en verminderen recidive.

64

Aantal cliënten/gezinnen per team. Aantal afgeronde trajecten.

Uitvoering bestuursconvenant Veiligheidshuis.

Stadium 2016

Uitvoering

Uitvoering


Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Zorg weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel)

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

CP60053 Kwijtschelding

511

463

531

531

531

531

CP60054 Begraafplaatsen

381

409

393

392

392

391

13.837

15.936

14.105

14.129

14.177

14.244

CP60056 Werkgelegenheid

7.711

14.843

7.398

6.456

5.981

5.631

CP60057 Gem. minimabeleid en kwijtschelding

1.097

953

998

998

998

998

CP60058 Maatschappelijke zorg

3.476

11.791

10.345

10.137

10.135

10.133

CP60055 Bijstandsverlening

CP60059 Kinderopvang

944

881

796

796

793

790

CP60060 Wet maatschappelijke ondersteuning

4.405

8.597

9.961

9.981

9.881

9.849

CP60061 Gezondheidszorg

1.973

1.405

1.443

1.428

1.393

1.392

CP60095 Gezondheidszorg

47

13

13

13

13

13

34.381

55.291

45.983

44.860

44.292

43.971

296

424

424

424

424

424

CP60055 Bijstandsverlening

11.806

12.335

10.405

10.405

10.405

10.405

CP60056 Werkgelegenheid

7.101

7.611

0

0

0

0

353

123

89

89

89

89

Lasten Zorg CP60054 Begraafplaatsen

CP60058 Maatschappelijke zorg CP60059 Kinderopvang CP60060 Wet maatschappelijke ondersteuning Baten Zorg Totaal saldo van baten en lasten Mutaties reserves Resultaat

64

67

222

221

221

221

857

481

601

601

601

601

20.477

21.041

11.741

11.740

11.740

11.740

-13.904

-34.250

-34.242

-33.120

-32.552

-32.231

0

0

-219

-167

-167

-167

-13.904

-34.250

-34.461

-33.287

-32.719

-32.398


65


2.3.4

Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid

Onder het programma Welzijn, Zorg en Veiligheid viel het collegeproduct: Bureau Halt. Vanaf de begroting 2015 is dit collegeproduct echter komen te vervallen. In de begroting 2016 wordt dit programma derhalve niet meer opgenomen.

66


2.4

Hoofdthema Bestuur en Dienstverlening

Het hoofdthema Bestuur en Dienstverlening bestaat uit de volgende programma's: 1. Publieksservice 2. Bestuur, Communicatie en Veiligheid 3. Bestuur en Communicatie

2.4.1

Programma Publieksservice

Het programma Publieksservice omvat de volgende collegeproducten: Stadsarchief, Burgerlijke stand en persoonsdocumenten en Dienstverlening.

Wat willen we bereiken met het programma Publieksservice? De vraag van onze klant staat centraal in onze dienstverlening. De kwaliteit van onze dienstverlening is afgestemd op de klant en onze processen ondersteunen daarbij. De kwaliteitseisen hierbij zijn transparantie en betrouwbaarheid.

Doel van het programma Burgers, bedrijven en instellingen kwaliteitsproducten (paspoorten, rijbewijzen, parkeervergunningen) via proactief beleid aanbieden. Dit moet leiden tot grotere tevredenheid over de dienstverlening.

Toekomstvisie Burgers krijgen in 2017 recht op digitale dienstverlening. De burger heeft zijn eigen digitale dossier via Mijn overheid.nl. Voor bedrijven is dit E-herkenning. Daar waar persoonlijk contact een meerwaarde heeft, blijft dit bestaan Het is voor burgers en bedrijven mogelijk de gemeente via verschillende kanalen (telefoon, balie, post, internet) te bereiken zonder dat er verschil is in informatie die wordt verschaft. Het voorkeurskanaal wordt het digitale kanaal. De inzet van de social media groeit en wordt breder ingezet. Het Klant Contact Centrum zal verder geoptimaliseerd worden. Keuzes zullen gemaakt worden welke taken van de back office naar de front office gebracht worden. Doel: optimale bereikbaarheid, snellere en eenduidige dienstverlening naar bewoners en bedrijven. Digitale dienstverlening wordt verder uitgebreid. Ten aanzien van het Regionaal Archief Gorinchem is de ambitie om een studiezaal te realiseren, waarbij zowel analoog maar ook digitaal interactiviteit plaatsvindt tussen burger en archiefdienst. Het digitaliseringsproces is al een aantal jaren gaande. Tevens zal het horizontaal archieftoezicht verder uitgebouwd worden.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Publieksservice. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. 67


Bestaand beleid Op het programma Publieksservice zijn geen vastgestelde beleidskaders of relevante raadsinformatiebrieven van toepassing. Nieuw beleid In de Perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Publieksservice geen nieuw beleid opgenomen. In die Perspectiefnota is wel het E-loket Parkeren opgenomen. De invoering daarvan biedt bewoners en bedrijven de mogelijkheid digitaal hun vergunning of abonnement aan te vragen, te verlengen of te wijzigen. Van de raadsopdrachten heeft de raadsopdracht 'Participatie/Werken aan Morgen/Deregulering' raakvlakken met dit programma. Voor een toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk Raadsopdrachten elders in deze begroting.

Maatschappelijke effecten In onderstaande tabel zijn voor het programma Publieksservice de maatschappelijke effecten die behoren bij het programma aangegeven en nader uitgewerkt in effectindicatoren, nulmetingen en streefwaarden. Maatschappelijk effect

Effectindicator

R/S

Nulmeting

Tevreden burger.

Tevredenheid burger dienstverlening - Balie - Telefoon - Schriftelijk - Digitaal

R

WSJG2014 - Balie 8,0 - Telefoon 7,5 - Schriftelijk 7,0 - Digitaal 7,6

Streefwaarde 2015

Streefwaarde 2016

- Balie 8,0 - Telefoon 7,5 - Schriftelijk 7,0 - Digitaal 7,6

- Balie 8,0 - Telefoon 7,5 - Schriftelijk 7,0 - Digitaal 7,6

Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Publieksservice bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Activiteit

Stadium 2016

Verbeteren gemeentelijke dienstverlening.

Het optimaal inrichten van de processen rondom de dienstverlening, zodat alle kanalen eenzelfde resultaat geven en waarvan de oplevertijd van het product bekend is. Zoveel als mogelijk producten digitaal leveren.

Tevredenheid burger a dienstverlening - balie - telefoon - schriftelijk - digitaal (Basis: uitkomsten burger waarderingsonderzoek, waar staat je gemeente).

Beschrijven en aanpassen van processen, waar mogelijk vertalen naar en onderbrengen in een workflowmanagementsysteem c.q. zaaksysteem. Het zaaksysteem regelt de uitwisseling van statusinformatie naar 'Mijn Overheid'. Invoeren Kwaliteitshandvest Ontwikkelen Klant Contact Centrum (KCC). Invoeren E-loket Parkeren

Uitvoering

Digitaliseren van bestaande toegangen

Uitvoering

Het verder ontsluiten van de collectie van

68

Het realiseren van een digitale studiezaal met

Aantal bezoekers website.

Uitvoering

Uitvoering Uitvoering Uitvoering


Speerpunt het Regionale Archief Gorinchem.

Doelstelling interactiviteit tussen burger en archiefdienst.

Resultaatindicator

Activiteit Beschrijven van de collectie.

Stadium 2016

a

De resultaatindicator en effectindicator zijn qua omschrijving hetzelfde omdat het speerpunt 'Verbeteren gemeentelijke dienstverlening' en het maatschappelijk effect 'Tevreden burger' dicht bij elkaar staan.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Publieksservice weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel) CP60063 Stadsarchief

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

565

577

580

580

580

580

2.090

1.686

1.789

1.858

1.858

1.858

CP60117 Dienstverlening

121

123

124

124

124

124

Lasten Publieksservice

2.776

2.385

2.492

2.562

2.562

2.562

CP60063 Stadsarchief

114

137

137

137

137

137

CP60064 Burgerlijke stand en persoonsdocumenten

664

551

670

740

740

740

Baten Publieksservice

778

689

807

877

877

877

-1.997

-1.697

-1.685

-1.685

-1.685

-1.685

CP60064 Burgerlijke stand en persoonsdocumenten


0

0

0

0

0

0

-1.997

-1.697

-1.685

-1.685

-1.685

-1.685


69


2.4.2

Programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid

Het programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid omvat het volgende collegeproduct: Openbare orde en APV.

Wat willen we bereiken met het programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid? Doel van het programma Het reguleren van gelegenheden en activiteiten die de openbare orde en veiligheid raken in de gemeente. Het gaat om het belang van de orde in de publieke ruimte en het tegengaan van overlast of hinder, het aantasten van het uiterlijk aanzien van de leefomgeving, etc. Hieronder valt ook het reguleren van evenementen, festiviteiten, horecabedrijven, terrassen, nachtverblijven, en speelautomaten. De Algemene Plaatselijke Verordening is hiervoor de belangrijkste gemeentelijke verordening. De verordening biedt het college en de burgemeester de instrumenten om (bestuurlijk) op te kunnen treden.

Toekomstvisie De rol van de gemeente op het veiligheidsterrein wordt verstevigd. De burgemeester krijgt steeds meer bevoegdheden om overlast en criminaliteit te voorkomen en beperken. Dat vraagt heroriëntatie op de uitwerking van onder meer de APV en de samenwerking met de politie en het Openbaar Ministerie op dit gebied.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader 1.

Veiligheidsplan 2013-2015


Looptijd

14-02-2013

2015

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie Eerste helft 2016

Met betrekking tot dit programma zijn geen relevante raadsstukken verschenen. Nieuw beleid Op het programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid is geen nieuw beleid van toepassing. In de perspectiefnota 2016-2019 is geen nieuw beleid opgenomen dat betrekking heeft op dit programma. Ook de raadsopdrachten hebben geen link met dit programma.

Maatschappelijke effecten Voor de maatschappelijke effecten die behoren bij bovenstaand beleidskader wordt verwezen naar het programma Wonen, Leven en Veiligheid. 70


Wat gaan we daarvoor doen in 2016? Hiervoor wordt verwezen naar de speerpunten van het programma Wonen, Leven en Veiligheid.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen. Exploitatie (bedragen x € 1.000 / - = nadeel)

Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

CP60106 Openbare orde en apv

965

836

590

593

594

594

Lasten Bestuur, Communicatie en Veiligheid

965

836

590

593

594

594

CP60106 Openbare orde en apv

112

112

106

111

106

110

Baten Bestuur, Communicatie en Veiligheid

112

112

106

111

106

110

-853

-724

-484

-482

-489

-485

0

0

0

0

0

0

-853

-724

-484

-482

-489

-485



71


2.4.3

Programma Bestuur en Communicatie

Het programma Bestuur en Communicatie omvat de volgende collegeproducten: Heffing en invordering belastingen en heffingen, Juridische bestuurs- en managementondersteuning, Control, Stelposten concerncontrol, Voorlichting, College van burgemeester en wethouders, Bestuurlijke samenwerking, Raad en raadscommissies, bestuursondersteuning raad en raadscommissies, Beheer en onderhoud diversen, Gemeentelijk onroerend goed, Facilitaire ondersteuning, Financiën en administratie, Belastingen en verzekeringen gemeentelijke accommodaties, Personele bestuur- en managementondersteuning, Tractie, Saldi van kostenplaatsen, Dekkingsrekening overhead, Directie en Projectburo.

Wat willen we bereiken met het programma Bestuur en Communicatie? Doel van het programma Het bestuur dichter bij de burgers brengen door hen tijdig te informeren, met hen tijdig te communiceren en rekening te houden met de belangen en de inbreng van de burgers. Draagvlak creëren onder de bevolking voor gemeentelijke plannen en projecten.

Toekomstvisie Financiële uitgangspunten In het Coalitieakkoord 'Verbindend, levendig, zorgzaam' zijn de uitgangspunten voor het in deze regeerperiode te voeren financieel beleid opgenomen. Kernpunten van dit beleid zijn: • Elk jaar een sluitende begroting; • 'Oud voor nieuw': nieuw beleid en nieuwe initiatieven die uit de stad komen moeten gedekt worden uit beschikbare budgetten of uit het uitruilen van geld van bestaand beleid voor nieuw beleid; • De in gang gezette bezuinigingen worden gerealiseerd, waarbij nadere beschouwing of nuancering op onderdelen mogelijk is, mits het totaal van de bezuinigingen gehaald wordt; • Als er financiële ruimte komt, wordt die ruimte in principe toegevoegd aan de reserve, zodat voldaan wordt aan de eis van de provincie van een sluitende begroting en een weerstandsvermogen dat past bij het risicoprofiel van de gemeente. Ruimte die daarboven ontstaat wordt allereerst ingezet voor de 3 D's (c.q. de zorg) en vervolgens voor de vele wensen op het gebied van infrastructuur; • Wat betreft de tariefstelling OZB is het uitgangspunt voor de jaarlijkse ontwikkeling: inflatie + 1 %. De OZB kan daar boven alleen maar verhoogd worden onder de voorwaarde dat daarbij wordt aangegeven wat daarmee gedaan wordt voor de stad; • De voorgenomen investeringen worden kritisch tegen het licht gehouden en bezien op nut en noodzaak; • De grondexploitaties worden scherp gemonitord. Tweejaarlijks wordt een second opinion uitgevoerd. Regionale samenwerking Gorinchem heeft op hoofdlijnen het advies van de Commissie Bestuurlijke Vormgeving AlblasserwaardVijfheerenlanden (Commissie Schutte) onderschreven om in de regio AV te komen tot een gemeente Vijfheerenlanden en een bestuurlijke herinrichting in de Alblasserwaard. Gesprekken tussen de Alblasserwaardgemeenten Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendan en Molenwaard hebben niet geleid tot overeenstemming. Medio 2015 heeft Hardinxveld-Giessendam besloten aansluiting te zoeken bij Drechtsteden. Mede tegen de achtergrond hiervan wordt bij het lopende fusietraject tussen de Vijfheerenlandengemeenten Leerdam, Vianen en Zederik vanuit de Alblasserwaard bepleit om een

72


zodanig construct te kiezen dat de huidige succesvolle samenwerkingsverbanden binnen de regio AV, zoals bijvoorbeeld Waardlanden en RSD/Avelingen, kunnen blijven voortbestaan.

Vastgesteld beleid Het vastgestelde beleid kan worden verdeeld in bestaand beleid en nieuw beleid. Het bestaand beleid wordt gevormd door de reeds vastgestelde beleidskaders met betrekking tot het programma Bestuur en Communicatie. Hieronder vallen ook de meest relevante raadsinformatiebrieven die zijn verschenen met betrekking tot dit programma. Nieuw beleid wordt gevormd door het nieuw beleid waarover is besloten door het vaststellen van de perspectiefnota 2016-2019 en het nieuw beleid dat volgt uit de raadsopdrachten. Bestaand beleid Op het programma Bestuur en Communicatie zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd


1.

Visie op regionale samenwerking

04-07-2013

onbepaald

nog te bepalen

2.

Advies van de Commissie Bestuurlijke Vormgeving Alblasserwaard-Vijfheerenlanden

03-07-2014

onbepaald

nog te bepalen

3.

Regionale visie AlblasserwaardVijfheerenlanden (AV): Visie 2030 en manifest Open, voor elkaar AV 2030

20-04-2011 en 19-04-2012

onbepaald

nog te bepalen

4.

Participatie en Communicatie in Gorinchem

14-02-2013

onbepaald

nog te bepalen

5.

Gewaarborgde geldleningen / uitgegeven geldleningen

19-3-2013

onbepaald

nog te bepalen



In raadsbijeenkomst

2015-1338 Bestuurlijke oriëntatie Alblasserwaard-Vijfheerenlanden

10-3-2015

2015-1328 Managementsamenvatting 2014

9-7-2015

2015-1385 Accountantsverslag 2014

9-7-2015

2015-1408 Houdbare gemeentefinanciën

8-9-2015

Nieuw beleid In de perspectiefnota 2016-2019 is voor het programma Bestuur en Communicatie geen nieuw beleid opgenomen. Van de raadsopdrachten heeft de Raadsopdracht Participatie/Werken aan morgen/Deregulering betrekking op het programma Bestuur en Communicatie. Voor een nadere toelichting verwijzen we naar het hoofdstuk Raadopdrachten in deze begroting.

Maatschappelijke effecten Voor het programma Bestuur en Communicatie zijn geen maatschappelijke effecten bepaald.

73


Wat gaan we daarvoor doen in 2016? In onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze ernaar gestreefd zal worden de beoogde effecten te bereiken die in het onderdeel 'Wat willen we met het programma Bestuur en Communicatie bereiken?' zijn weergegeven. Speerpunt

Doelstelling

Resultaatindicator

Participatie en communicatie.

Vergroten van draagvlak en verhogen van betrokkenheid bij leefomgeving/ maatschappij.

WSJG2014: Rapportcijfer 'Thema relatie burger gemeente' (5,9 schaal 1-10). Rapportcijfer 'De gemeente doet wat zij zegt' (3,1 schaal 1-5). Rapportcijfer 'De gemeente houdt voldoende toezicht op het naleven van regels' (schaal 3,0 schaal 1-5). Rapportcijfer 'De gemeente stelt zich flexibel op als dit nodig is' (2,9 schaal 1-5). Rapportcijfer 'De gemeente luistert naar de mening van haar burgers' (3,0 schaal 1-5). Rapportcijfer 'De gemeente betrekt burgers voldoende bij haar plannen, activiteiten en voorzieningen' (3,0 schaal 1-5). Rapportcijfer 'Burgers en organisaties krijgen voldoende ruimte om ideeën en initiatieven te realiseren' (3,1 schaal 1-5). Rapportcijfer 'percentage vertrouwen van burger waar op de gemeente bestuurd wordt' (3,0 schaal 1-5).

a

Activiteit

Stadium 2016

Toepassen spelregels Uitvoering Gorcumse routeplanner in besluitvormingsprocessen. Aanpassen format raadsvoorstel. b Gesprek raad - college . UItvoering geven aan verbeterpunten WSJG, onderdeel relatie burger c - gemeente .

a

In de begroting 2014 is als resultaatindicator 'de relatie tussen de gemeente en haar inwoners' aangegeven. Het gehouden onderzoek Waar staat je gemeente 2014 geeft diverse rapportcijfers 'thema relatie burger - gemeente'. b Zie daarvoor verder de toelichting Nieuw beleid, raadsopdrachten binnen dit programma. c In raadsinformatiebrief 2014-1241 'Uitkomsten Gorcumse meetlat - Waar staat Je Gemeente 2014 - benchmark Dienstverlening' is aangegeven dat de consequenties van de verbeterpunten worden bezien.

Wat gaat dit kosten? In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij het programma Bestuur en Communicatie weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen.

74



Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

CP60065 Heffing en invordering bel. & heffingen

633

592

567

571

571

571

CP60066 Jur bestuurs- en managementondersteuning

601

662

661

661

661

661

CP60067 Control

313

290

287

287

287

287

29

150

103

106

106

105

CP60068 Stelposten concerncontrol CP60069 Voorlichting

693

770

683

683

683

683

2.115

1.883

1.946

1.924

1.877

1.842

CP60071 Bestuurlijke samenwerking

261

299

263

263

263

263

CP60072 Raad en raadscommissies

432

415

386

386

386

386

CP60073 Bestuuronderst. raad en raadscommissies

341

302

303

303

303

303

CP60075 Beheer en onderhoud diversen

124

153

162

162

162

162

CP60076 Gemeentelijk onroerend goed

1.974

1.842

1.841

1.841

1.840

1.839

CP60077 Facilitaire ondersteuning

5.733

5.794

5.828

5.748

5.698

5.595

CP60078 Financiën en administratie

2.284

2.179

2.144

2.166

2.167

2.167

CP60079 Bel. en verzekeringen gem. accommodaties

935

856

924

924

924

924

CP60080 Personele bestuur- en managementonderst.

2.001

1.535

1.381

1.344

1.344

1.344

173

181

175

172

190

192

CP60070 College van burgemeester en wethouders

CP60081 Tractie CP60082 Saldi van kostenplaatsen

-1.845

-1.972

-2.023

-2.096

-2.121

-2.188

CP60103 Directie

392

1.070

1.247

1.273

1.096

1.110

CP60109 Projectburo

259

276

252

252

257

257

17.450

17.277

17.130

16.972

16.694

16.504

53

53

53

53

53

53

CP60070 College van burgemeester en wethouders

2

3

3

3

3

3

CP60072 Raad en raadscommissies

0

0

0

0

0

0

CP60075 Beheer en onderhoud diversen

1

4

3

3

3

3

CP60076 Gemeentelijk onroerend goed

173

175

162

162

162

162

CP60077 Facilitaire ondersteuning

134

100

90

90

90

81

0

0

0

0

0

0

CP60079 Bel. en verzekeringen gem. accommodaties

50

0

0

0

0

0

CP60080 Personele bestuur- en managementonderst.

73

49

0

0

0

0

6

0

0

0

0

0

Lasten Bestuur en Communicatie CP60065 Heffing en invordering bel. & heffingen

CP60078 Financiën en administratie

CP60081 Tractie

75



Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

0

95

95

95

95

95

CP60096 Dekkingsrekening overhead

11.797

11.401

11.362

11.265

11.233

11.145

Baten Bestuur en Communicatie

12.291

11.880

11.768

11.671

11.639

11.542


-5.159

-5.397

-5.362

-5.301

-5.055

-4.962

30

344

240

170

99

6

-5.129

-5.053

-5.122

-5.131

-4.956

-4.957

CP60082 Saldi van kostenplaatsen

Mutaties reserves Resultaat


76


2.5

Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien

In dit hoofdstuk zullen de Algemene dekkingsmiddelen waarover de gemeente Gorinchem beschikt, worden beschreven. Tevens is in dit hoofdstuk de post Onvoorzien opgenomen. Net als bij de programma's zal tevens een overzicht van baten en lasten betreffende de Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien worden opgenomen.

2.5.1

Algemene dekkingsmiddelen

Algemene dekkingsmiddelen zijn baten in de begroting die niet gekoppeld zijn aan een programma of product. Deze baten dienen daarom ook niet ter dekking van specifieke lasten, maar dienen als algemeen dekkingsmiddel voor de begroting als geheel. De Algemene dekkingsmiddelen omvatten de volgende collegeproducten: Baten gemeentelijke belastingen, Nutsbedrijven, Geldleningen en overige financiële middelen, Algemene uitkering, Saldo voor bestemming en Uitkering deelfonds sociaal domein. Daarnaast zijn aan de Algemene dekkingsmiddelen tevens enkele reserves gekoppeld. Hieronder is een specificatie van bovenstaande algemene dekkingsmiddelen opgenomen. Baten gemeentelijke belastingen Onder de baten gemeentelijke belastingen vallen de baten uit lokale heffingen waarvan de besteding niet gebonden is. Hieronder vallen de baten Onroerende Zaak Belasting (OZB), Roerende Zaak Belasting (RZB), hondenbelasting en precariobelasting. Deze baten worden enigszins verlaagd door apparaatskosten die aan deze producten worden toegerekend. Nutsbedrijven De baten Nutsbedrijven hebben betrekking op de dividenduitkering van Eneco en een concessie-uitkering gasleidingennetwerk van Stedin. Geldleningen en overige financiële middelen Het collegeproduct Geldleningen en overige financiële middelen bestaat uit de lasten en baten met betrekking tot de financieringsfunctie. Daarnaast zijn onder dit product de dividenduitkering van de BNG en de garantiestellingsprovisie op grond van de samenwerkingsovereenkomst Hoog Dalem verantwoord. Algemene uitkering De uitkeringen uit het gemeentefonds zijn verantwoord onder het collegeproduct Algemene uitkering. Deze uitkeringen vormen het grootste deel van de algemene dekkingsmiddelen van de gemeente. De baten worden enigszins verlaagd door apparaatskosten die aan dit product worden toegerekend. Uitkering deelfonds sociaal domein Via de circulaires van het gemeentefonds wordt aangegeven welke middelen de gemeente ontvangt voor de uitvoering van de zogenaamde drie decentralisaties (nieuwe taken van de gemeente met betrekking tot Wmo, Jeugd en Participatie). Deze middelen worden verstrekt via een integratie-uitkering binnen het gemeentefonds. Daarmee zijn ze in wezen vrij besteedbaar en past het deze middelen te verantwoorden als algemeen dekkingsmiddel. De aanduiding door middel van een apart collegeproduct heeft ten doel deze middelen wel inzichtelijk te houden.

77


Saldo voor bestemming Op het collegeproduct Saldo voor bestemming wordt het effect op het begrotingssaldo van alle collegebesluiten verantwoord, die nog niet door de raad zijn vastgesteld. Besluiten met een effect op het begrotingssaldo moeten conform weten regelgeving worden vastgesteld door de raad. Niet alle besluiten van het college worden echter direct voorgelegd aan de raad, maar worden meegenomen bij de tussentijdse rapportages.Teneinde in de begroting een zo actueel mogelijk beeld te hebben van het begrotingssaldo, worden de besluiten echter wel verwerkt in de begroting bij de diverse programma's. Het saldo van deze begrotingswijziging wordt verantwoord op het collegeproduct Saldo voor bestemming. Na vaststelling door de Raad wordt het saldo van het collegeproduct toegevoegd of onttrokken aan de algemene reserve. Aangezien de algemene reserve ook onderdeel is van de algemene dekkingsmiddelen (zie hieronder) wordt het collegeproduct Saldo voor bestemming ook meegerekend bij de algemene dekkingsmiddelen. Reserves Bij de algemene dekkingsmiddelen worden ook de algemene reserves meegenomen, bestaande uit de algemene exploitatie reserve en algemene reserve grondexploitaties. De algemene reserve is conform weten regelgeving een reserve waaraan de raad geen bestemming heeft gegeven. De reserve dient om risico's in algemene zin op te vangen. Hierdoor valt een algemene reserve per definitie onder de algemene dekkingsmiddelen. De gemeente Gorinchem heeft de algemene reserve gesplitst in een algemeen deel en een deel met betrekking tot de grondexploitaties. Deze onderverdeling heeft echter geen invloed op het feit dat het een algemene reserve betreft en daarmee onder de algemene dekkingsmiddelen valt.

2.5.2

Onvoorzien

De post Onvoorzien in de begroting dient ter dekking van lasten die niet in de begroting zijn opgenomen. In de begroting wordt structureel een vast bedrag van € 100.000 voor onvoorziene uitgaven meegenomen. Voor het aanwenden van de post Onvoorzien (algemeen) als dekkingsmiddel gelden drie toetsingscriteria te weten: onvoorzienbaar, onvermijdbaar en onuitstelbaar.

2.5.3

Wat gaat dit kosten?

In onderstaand overzicht worden de baten en lasten per collegeproduct en de mutaties in de reserves behorende bij de Algemene dekkingsmiddelen weergegeven. In dit overzicht zijn zowel de structurele als de incidentele baten en lasten opgenomen.

78



Realisatie 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

CP60083 Baten gemeentelijke belastingen

19

19

18

19

19

19

CP60085 Geldleningen en ov. financiële middelen

928

258

130

104

79

79

CP60086 Algemene uitkering

17

11

9

10

10

10

CP60087 Onvoorziene uitgaven

0

100

100

100

100

100

CP60092 Saldo na bestemming

2.513

0

0

0

0

0

0

42

0

0

0

0

Lasten Algemene dekkingsmiddelen

3.477

430

257

232

207

207

CP60083 Baten gemeentelijke belastingen

8.467

8.810

9.252

9.098

9.098

9.098

CP60084 Nutsbedrijven

1.031

813

813

813

813

813

CP60085 Geldleningen en ov. financiële middelen

5.626

3.548

2.114

2.382

2.510

2.375

CP60086 Algemene uitkering

41.181

36.434

37.361

35.660

35.395

35.511

CP60118 Uitkering deelfonds sociaal domein

0

20.907

20.762

20.149

19.602

19.279

Baten Algemene dekkingsmiddelen

56.305

70.512

70.303

68.101

67.419

67.075


52.828

70.082

70.046

67.869

67.211

66.868

Mutaties reserves

-11.986

-3.077

-5.022

-1.188

-1.828

-1.913

Resultaat

40.842

67.005

65.024

66.680

65.384

64.955

CP60097 Saldo voor bestemming

De uitsplitsing van de algemene dekkingsmiddelen in bovenstaande collegeproducten sluit niet geheel aan bij de uitsplitsing die is opgenomen in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. In hoofdstuk 5 Financiële begroting zijn bovenstaande lasten en baten daarom wel uitgesplitst in de categoriën conform het BBV. Ook zijn hier de lasten en baten gesplitst in structurele en incidentele posten en wordt aangegeven welk deel van de mutaties reserves een structureel karakter heeft.

79


80


Begroting 2016 Beleidsbegroting: Raadsopdrachten

81


82


3

Beleidsbegroting: Raadsopdrachten

De Raad heeft op 22 mei 2014 het coalitieakkoord 'Verbindend, levendig, zorgzaam' voor kennisgeving aangenomen. Vanuit dit akkoord zijn belangrijke beleidsondersonderwerpen benoemd tot Raadsopdracht. In het presidium heeft een aantal malen overleg plaatsgevonden over de planning, het proces en de inhoudelijke aspecten van de raadsopdrachten. Dat overleg heeft geleid tot het besluit om aan de slag te gaan met vijf (gebundelde) Raadsopdrachten. 1. 2. 3. 4. 5.

Milieubeleidsplan Binnenstad / Stadspromotie Veerdienst Mobiliteit (inclusief A27) Participatie / Werken aan morgen / Deregulering

1. Milieubeleidsplan In het coalitieakkoord is aangegeven om in samenspraak met de raad in 2016 een nieuw Milieubeleidsplan op de stellen. In het coalitieakkoord is daarbij ter toelichting het volgende vermeld: • We houden het natuurcentrum in stand, waarbij het uitgangspunt is het handhaven van de huidige natuur- en milieueducatieactiviteiten en het daarbij behorende budget. • We verwelkomen creatieve initiatieven op het gebied van duurzaamheid en milieu, waarbij de rol van de gemeente een faciliterende en stimulerende is. • We spreken af dat bij inkoop, aanbestedingen, subsidies en het vaststellen van beleid, er altijd getoetst dient te worden aan elementen van duurzaamheid (= een onderdeel van het afwegingskader). Daar waar relevant worden beleidsvoorstellen voorzien van een duurzaamheidparagraaf. Er zal nadrukkelijke aandacht zijn voor investeringen en hun terugverdientijd alsmede voor milieurendement. • De gemeente zelf gaat voor duurzaam gemeentelijk vastgoedbeheer (o.a. zonnepanelen op daken); de raad heeft op 3 juli 2014 in dit verband de motie Duurzaamheid aangenomen. • In zijn algemeenheid zijn wij er voorstander van om op verschillende duurzame energiebronnen in te zetten. • Omdat het past in het milieubeleidsplan en vanwege financiële overwegingen, gaan we ervan uit dat de windmolens bij het bedrijventerrein Gorinchem Noord geplaatst worden. als onderdeel van het bestemmingsplan Gorinchem Noord. • We stoppen vooruitlopend op het wettelijke verbod per 1 januari 2016, al in 2015 met het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. In het presidium is besloten dat het College het initiatief neemt en een raadsvoorstel komt. Verwacht wordt dat dit voorstel begin 2016 vastgesteld wordt, zodat eind 2016 het Milieubeleidsplan gereed is. 2. Binnenstad / Stadspromotie Het coalitieakkoord zet in op een levendige en economisch vitale stad. Om dit te bereiken, zijn in het akkoord de raadsopdrachten Binnenstad en Stadspromotie opgenomen. Vanwege de vele raakvlakken is besloten beide raadsopdrachten te bundelen tot één raadsopdracht. Beoogd wordt de aantrekkingskracht van de binnenstad te versterken. Voor het bereiken van een optimaal resultaat is het van belang dat gemeente, ondernemers, pandeigenaren en overige betrokken private partijen en maatschappelijke instellingen de krachten verder bundelen en de samenwerking intensiveren. De gemeente vervult hierin een initiërende, regisserende en faciliterende rol.

83


In het verlengde hiervan is in het coalitieakkoord aangegeven dat er naar gestreefd wordt Gorinchem toeristisch meer op de kaart gaan zetten. Samen met de hiervoor genoemde partijen wordt aandacht besteed aan de positionering van de stad en een marketing- en communicatiestrategie bepaald. Hierbij wordt het vizier niet alleen gericht op bezoekers aan de stad, maar ook op eigen inwoners en in de gemeente gevestigde bedrijven. Bij het vaststellen van deze begroting is de gedachtegang uitgewerkt in een format Binnenstad/ Stadspromotie en wordt aan de Raad concreet gevraagd het ambitieniveau te bepalen en de hiervoor benodigde bijdrage beschikbaar te stellen. Hiermee kan in 2016 daadwerkelijk gestart worden met de uitvoering van de Raadsopdracht in samenwerking met 'de stad'. Speerpunten zijn in eerste instantie (a) professionalisering van het centrummanagement, (b) bestrijden van de leegstand in de binnenstad en (c) stadspromotie. De uitvoeringsperiode beslaat in beginsel 2016 en 2017. Na een evaluatie in de tweede helft van 2017 wordt bepaald hoe in de volgende jaren verder invulling wordt gegeven aan deze Raadsopdracht. 3. Veerdienst De coalitie heeft aangegeven vervoer over water in de vorm van een veerdienst belangrijk te vinden. De Raad wil echter wel dat bezien wordt wat hierbij de bijdrage van onze Gemeente moet zijn (wat hebben we er voor over?), mede in relatie tot de bijdragen van andere gemeenten en provincies. Hiervoor is inzicht nodig in wat de Veerdienst doet, hoe de financiële bijdragen lopen en wat de veerdienst kost (transparantie). "We zullen ons nadrukkelijk inspannen (lobbyen) om de bijdrage van de provincie ZuidHolland ook na 2016 te behouden.'' Het presidium heeft onlangs besloten dat er in het derde kwartaal van 2015 gestart wordt met de uitwerking van deze raadsopdracht, welke wordt geformuleerd op basis van de actuele stand van zaken rond de provinciale bijdragen aan het traject Gorinchem-WerkendamHardinxveld-Sleeuwijk. In juni 2016, voor behandeling van de Perspectiefnota 2017, zal naar verwachting de uitvoering van de Raadsopdracht, inclusief onderzoeken, zijn afgerond. 4. Mobiliteit (inclusief A27) Het actualiseren van het verkeersstructuurplan staat al langere tijd op de agenda. Nu voldoende duidelijkheid is ontstaan met betrekking tot de A27 kan een start gemaakt worden met dit plan. Omdat de Raadsopdracht mobiliteit door de raad niet is gedefinieerd, zal dit in de eerste fase van de uitwerking van deze opdracht gaan gebeuren. Samen met de Raad zal begin 2016 hierover van gedachte gewisseld worden. De onderdelen fietsplan, verkeersplan binnenstad en de haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheid om parallel aan de A27 een fietsbrug te realiseren maken hier geen onderdeel meer van uit. Deze onderwerpen zijn (dan) afgerond. In het verdere verloop van 2016 kan de Raadsopdracht dan worden uitgewerkt. 5. Participatie / Werken aan Morgen / Deregulering In het Presidium is besloten van de hierboven genoemde onderwerpen één Raadsopdracht te maken. De visie op de stad ('rode draden') vormt hierbij een belangrijk element. Het gaat hierbij om het anders willen besturen en over de (veranderende) rollen van de overheid en inwoners. Deregulering vormt het sluitstuk van deze discussie. In het coalitieakkoord is over participatie het volgende aangegeven: ''We zien een belangrijke rol voor de burger en we staan open voor signalen uit de samenleving. We willen duidelijk communiceren hoe er tot een besluit is gekomen. Ook als iets niet kan, willen we daar transparant in zijn. Burgerparticipatie wordt opgepakt conform de door de raad vastgestelde uitgangspunten. We vinden dat inwoners tijdig mee moeten kunnen praten over beslissingen die hun woonomgeving raken en ook daadwerkelijk invloed moeten kunnen hebben (beginspraak). We gaan samen met bewoners op zoek naar de meest geschikte vorm en zijn helder over wie waar voor verantwoordelijk is". 84


De motie 'Werken aan morgen' (22 mei 2014) is gericht op het aanbrengen van samenhang en zo nodig aanvullen van beleid, werkwijzen et cetera die gericht zijn op het transformeren van de rolverdeling tussen burger en overheid waarin de burger meer ruimte en verantwoordelijkheid neemt de gemeente minder zelf uitvoert en meer ondersteunt een en ander ten behoeve van een stad waar voor elkaar gezorgd wordt en waar veel te doen is. Deregulering vormt het sluitstuk van deze discussie; vragen die hierbij beantwoord moeten worden zijn: • • • •

Zijn er onzinnige regels? Welke regels zijn overbodig? Zitten er dubbelingen in (ook voor wat betreft bebording in de stad)? Kunnen we aanvragen vereenvoudigen, vragen we de goede informatie en houden we ons aan het uitgangspunt dat er slechts eenmalig een uitvraag van gegevens gedaan mag worden? • Waar kunnen we verder dereguleren? In maart 2015 heeft de eerste bijeenkomst van raadsleden en fractieassistenten plaatsgevonden, gevolgd door nog twee sessies. Hiermee is voldoende input verzameld om de geformuleerde raadsopdracht in het vierde kwartaal van 2015 aan te bieden aan de raad.

85


86


Begroting 2016 Beleidsbegroting: Paragrafen

87


88


4

Beleidsbegroting: Paragrafen

Conform artikel 9 van het BBV moeten in de begroting in afzonderlijke paragrafen de beleidslijnen vastgelegd worden met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten, inclusief de lokale heffingen. Deze paragrafen treft u in dit hoofdstuk aan. Om een zo compleet mogelijk beeld te schetsen, hebben we naast de zeven verplichte paragrafen nog vier extra paragrafen toegevoegd, te weten: reserves en voorzieningen, subsidies, investeringen en vastgoedbeleid.

4.1

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

4.1.1

Inleiding

De paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing gaat in op de vraag in welke mate de financiële positie van de gemeente toereikend is om de financiële gevolgen van risico’s die de gemeente loopt op te kunnen vangen. Conform de BBV moet de paragraaf twee maal per jaar geactualiseerd worden (begroting en jaarrekening). Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: • de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken; • alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in de relatie tot de financiële positie. Het wettelijk kader (artikel 11 BBV) vereist dat de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing ten minste bevat: • • • • •

een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; een inventarisatie van de risico's; het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico's; een aantal financiële kengetallen; een beoordeling van de onderlinge verhouding tussen de kengetallen in relatie tot de financiële positie.

Nieuw in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing is de verplichting vanuit het (vernieuwde) BBV om reeds in de begroting 2016 een zestal financiële kengetallen op te nemen. Het gaat om de volgende kengetallen: • netto schuldquote; • netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen; • solvabiliteitsratio; • structurele exploitatieruimte; • belastingcapaciteit; • grondexploitatie. Naast de informatie conform het wettelijk kader, wordt in deze paragraaf tevens inzicht geboden in de dekkingsgraad van het weerstandsvermogen en de risicobeheersing.

4.1.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing:

89


Nr. Beleidskader


Looptijd

Eerstvolgende (tussen)evaluatie

1.

Reserves, voorzieningen en weerstandsvermogen

03-07-2003

onbepaald

2015 (zie toelichting bij risicobeheersing)

2.

Infrastructuurfonds

28-06-2007

onbepaald

nog te bepalen

4.1.3

Weerstandsvermogen

Een robuuste begroting kent voldoende buffers om de geïnventariseerde risico's in/of andere onvoorziene tegenvallers op te vangen. Een exact sluitende begroting zonder financiële buffer betekent dat elke financiële tegenvaller dwingt tot direct ingrijpen in de begroting, en dus ook in het gemeentelijk beleid. De begroting moet immers sluiten. Als indicator voor de weerbaarheid gebruiken we de weerstandscapaciteit in relatie tot het risicoprofiel. Daaruit volgt de huidige en verwachte dekkingsgraad voor de komende jaren. In onderstaande twee grafieken is het totaal aan risico's in beeld gebracht (rode lijn) in relatie tot de directe en totale weerstandscapaciteit (lichtgroene lijn). De directe weerstandscapaciteit bestaat uit het totaal aan algemene reserves. De totale weerstandscapaciteit houdt ook nog rekening met onze stille reserves, de post onvoorzien en de onbenutte belastingcapaciteit. Deze laatste drie factoren zijn indien nodig ook in te zetten om risico's op te vangen. Zoals te zien in de onderstaande grafieken beschikt Gorinchem over een ruime weerstandscapaciteit in relatie tot het risicoprofiel. Wanneer we echter rekening houden met de in de Perpectiefnota op pagina 18 opgenomen toekomstige keuzes (groene stippellijn), dan wordt de ruimte tussen beschikbare capaciteit en risicoprofiel een stuk kleiner. Direct weerstandsvermogen

Totaal weerstandsvermogen

Geconcludeerd kan worden dat bij gelijkblijvend beleid de algemene reserves ruimschoots voldoende zijn om de risico's zoals die in deze begroting onderkend worden, op te kunnen vangen. Bovenop de algemene reserves zou in moeilijke tijden ook nog gebruik gemaakt kunnen worden van de stille reserves, de onbenutte belastingcapaciteit en de post onvoorzien. Dat laat onverlet dat er in de Perspectiefnota een beeld geschetst is van toekomstige keuzes, zoals Bastion II en de afbouw van de schuldpositie. Nemen we deze toekomstige keuze in ogenschouw dan zien we dat de directe weerstandscapaciteit en het risicoprofiel in 2019 dicht bij elkaar komen. Maar ook dan blijft het weerstandsvermogen positief.

90


Hierna wordt nader ingegaan op de weerstandscapaciteit, het risicoprofiel en de dekkingsgraad in relatie tot de normstelling vanuit de Provincie.

4.1.4

Weerstandscapaciteit

In de voorgaande paragraaf is een overzicht gegeven van het weerstandsvermogen van onze gemeente. Een belangrijk element in de bepaling hiervan is de weerstandscapaciteit; in onderstaande tabel is weergegeven hoe onze weerstandscapaciteit is opgebouwd, gevolgd door een korte toelichting per onderdeel. Weerstandscapaciteit (bedragen x € 1 miljoen ; stand ultimo boekjaar)

Jaarstukken Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Directe weerstandscapaciteit Incidenteel: Algemene reserves

15,8

23,9

28,9

30,1

31,9

33,8

15,8

23,9

28,9

30,1

31,9

33,8

15,8

23,9

28,9

30,1

31,9

33,8

2,9

2,9

3,6

3,6

3,6

3,6

2,9

2,9

3,6

3,6

3,6

3,6

Onbenutte belastingcapaciteit

1,7

1,7

1,7

1,7

1,7

1,7

Post onvoorzien

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

1,8

1,8

1,8

1,8

1,8

1,8

4,7

4,7

5,4

5,4

5,4

5,4

20,5

28,6

34,3

35,5

37,3

39,2

Subtotaal directe weerstandscapaciteit Indirecte weerstandscapaciteit Incidenteel: Stille reserves Structureel:

Subtotaal indirecte weerstandscapaciteit Totale weerstandscapaciteit

Algemene reserves De hierboven opgenomen stand van de algemene reserves bestaat uit het laatste door de Raad vastgestelde saldo (9 juli 2015), inclusief de mutaties als gevolg van het opwerken van de begroting 2016 (zie tabel in de aanbiedingsbrief). Stille reserves De waarde van de bezittingen van de gemeente is opgenomen op de balans. Wanneer de op de balans opgenomen waarde (boekwaarde) hoger is dan de werkelijke waarde, dan spreken we over een stille reserve. Dit komt bijvoorbeeld vaak voor bij onroerend goed. De stille reserve van de Gemeente Gorinchem is berekend op € 3,6 miljoen voor 2016 en verder. Het verschil t.o.v. 2015 is enerzijds te verklaren uit het feit dat er enkele panden verkocht zijn, waardoor de vorig jaar gepresenteerde stille reserve met € 0,8 miljoen is afgenomen tot € 2,2 miljoen. Dit betrof echter enkel de woningen. Anderzijds is er een toename van de stille reserve € 1,4 miljoen, omdat nu ook de panden (commercieel vastgoed) zijn opgenomen waarvan het college het perspectief op verkopen heeft gezet (m.u.v. de brandweerkazerne). In totaal bedraagt daarmee de becijferde stille reserve € 3,6 miljoen. 91


Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit geeft een indicatie van de mogelijkheden die een gemeente heeft om haar inkomsten via extra belastingopbrengsten te verhogen. De belangrijkste inkomstenbron hierbij zijn de inkomsten uit de OZB. Mede op basis van de OZB-normering gemeentefonds is de totale onbenutte belastingcapaciteit bepaald op € 1,7 miljoen (jaarstukken 2013). In 2016 vindt een nieuwe becijfering van de onbenutte belastingcapaciteit plaats. Post onvoorzien De post onvoorzien wordt bepaald op basis van een voorgeschreven bedrag per inwoner (€ 3,50). Voor het aanwenden van de post onvoorzien als dekkingmiddels gelden drie toetsingscriteria: onvoorzienbaar, onvermijdbaar en onuitstelbaar.

4.1.5

Risicoprofiel

Soorten risico's Tot het risicoprofiel behoren alle risico's waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of die niet tot afwaardering van activa hebben geleid en die van materiële betekenis zijn in relatie tot de financiële positie. De reguliere risico’s rekenen we niet tot het risicoprofiel. Reguliere risico’s doen zich regelmatig voor en zijn veelal goed meetbaar. Voor deze risico’s moeten toereikende voorzieningen worden getroffen of verzekeringen worden afgesloten. Verder onderscheiden we conform het BBV de incidentele risico's en de structurele risico's. De incidentele risico's hebben betrekking op één begrotingsjaar zoals de bouwgrondexploitaties omdat winsten danwel verliezen een eenmalig karakter hebben. De overige risico's hebben een structureel karakter en hebben betrekking op meerdere jaren. Kans Om tot een kwantificering van de risico’s te komen, is een inschatting gemaakt dat een risico zich daadwerkelijk voordoet. De kans dat een risico zich voordoet is afhankelijk van meerdere factoren waaronder de frequentie. De frequentie alleen is moeilijk te bepalen. Om toch te komen tot een schaalverdeling, is bij de risicoanalyse binnen Gorinchem gekozen voor een drietal categorieën met verschillende wegingsfactoren: (1) Hoog 75%, (2), Gemiddeld (50%) en (3) Laag (25%). Veel gemeenten gebruiken deze indeling om aan te geven welke kans er is dat een risico zich daadwerkelijk zal voordoen. Wij hebben daarom de kans dat het risico zich voordoet aangegeven en in voorkomende gevallen van een toelichting voorzien. De duiding van de kans dat een risico zich voordoet dient op gezette tijden geactualiseerd te worden. Tegen de achtergrond hiervan is de kans dat een risico zich voordoet in sommige gevallen op 'niet van toepassing' geplaatst. Dit is gebeurd in die gevallen dat de risico's, in plaats van ingeschat, daadwerkelijk berekend zijn, of anderszins kwantitatief beredeneerd en onderbouwd zijn. Hiervan is sprake bij meerdere risico's, zoals bijvoorbeeld het regulier risico bouwgrondexploitatie (berekend; zie de desbetreffende tabel in de paragraaf Grondbeleid), risico's bedrijfsvoering (beredeneerd) en risico rentestijging (berekend). In de onderstaande tabel wordt een overzicht van het risicoprofiel gegeven, gesplitst in incidenteel en structureel.

92


Risicoprofiel (bedragen x € 1 mln ; stand ultimo boekjaar)

Jaarstukken Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Incidentele risico's 1. Regulier risico bouwgrondexploitatie

4,9

3,9

8,6

8,6

8,6

8,6

4,9

3,9

8,6

8,6

8,6

8,6

2. Risico's bedrijfsvoering

0,8

0,8

0,8

0,8

0,8

0,8

3. Verbonden partijen

0,8

0,3

0,8

0,8

0,8

0,8

4. Gemeentefonds

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

5. Drie decentralisaties

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

6. Rentestijging

-

-

-

1,1

1,5

1,5

7. Veerdienst

-

-

-

0,1

0,2

0,2

8. Gewaarborgde geldleningen

2,9

3,0

2,9

2,9

2,9

2,9

9. Uitgegeven geldleningen

0,4

0,5

0,4

0,4

0,4

0,4

-

-

PM

PM

PM

PM

6,7

6,4

6,7

7,9

8,4

8,4

11,6

10,3

15,3

16,5

17,0

17,0

Subtotaal incidentele risico's Structurele risico's

10. Vennootschapsbelasting (VPB) Subtotaal structurele risico's Totale risicoprofiel

Het totaal aan ingeschatte risico’s bedraagt in de periode 2016 tot en met 2019 gemiddeld circa € 16,5 miljoen per jaar. Wij gaan hieronder nader in op de afzonderlijke risico’s. Voor het goede begrip merken wij op dat in het risicoprofiel alleen die risico’s zijn opgenomen waarvoor nog geen voorzieningen gevormd zijn. Voor de grondexploitaties zijn bijvoorbeeld voorzieningen gevormd. Het risicoprofiel grondexploitaties dient dus beschouwd te worden in combinatie met de gevormde voorzieningen grondexploitaties, zoals deze verwoord zijn in de paragraaf Grondbeleid. 1. Regulier risico bouwgrondexploitatie In de jaarstukken 2014 is het reguliere risico bouwgrondexploitaties becijferd op € 4,9 miljoen. Voor de wijze waarop dit bedrag berekend is wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid van die jaarstukken, waarin een nadere specificatie is opgenomen. In de Perspectiefnota 2016-2019 hebben wij aangegeven oog te willen hebben voor specifieke risico's die spelen bij de grondexploitaties Hoog Dalem en Groote Haar. Voor Hoog Dalem betreft het de onteigening van het middengebied. Dit gebied is onteigend door de gemeente. De kosten zijn gemaakt door de gemeente in de veronderstelling dat deze kunnen worden doorbelast aan de CV Hoog Dalem. Hierover bestaat met de CV-partners overeenstemming, echter onder de voorwaarde dat het 'inbrengbedrag' niet hoger is dan € 4 miljoen, en dat de juridische procedures volledig zijn afgerond. Bij een hoger bedrag dan € 4 miljoen vindt overleg plaats met de CV-partners of de grond in die situatie toch kan worden ingebracht in de CV. Het is niet ondenkbaar dat het uiteindelijk te betalen bedrag substantieel hoger is dan het bedrag waarover met de CVpartners gesproken is, waardoor het middengebied mogelijk niet kan worden ingebracht in de CV. Wanneer daarvan sprake is dan blijven de kosten van de onteigening en het ontwikkelrisico van het middengebied bij de gemeente 'hangen'. Om dit risico in zijn geheel af te dekken wordt het regulier risico bouwgrondexploitaties hiervoor verhoogd met € 2 miljoen. 93


In de grondexploitatie Groote Haar wordt uitgegaan van start uitgifte in 2019. Alle gesprekken en onderhandelingen met andere betrokken partners (Rijkswaterstaat, gemeente Giessenlanden, het Waterschap) zijn erop gericht dit mogelijk te maken. Omdat de start in 2019 desondanks nog niet helemaal zeker is - in het licht hiervan spreekt de accountant in zijn controleverslag 2014 over een planning die 'niet onaannemelijk is, maar zeker risicovol' - wordt een vertraging met twee jaar als risico gezien. In geld vertaald gaat het hier om een bedrag van € 475.000. Naast dit risico van een latere start uitgifte speelt bij Groote Haar ook het risico dat de uitgifte een langere periode in beslag neemt dan waarvan in de grondexploitatie wordt uitgegaan. In zijn quick scan van begin 2014 heeft EY, uit overwegingen van (extra) behoedzaamheid, geadviseerd rekening te houden met de mogelijkheid dat 10 ha ná 2030 wordt uitgegeven, en hiervoor een bedrag van € 1.200.000 te reserveren. Rekening houdend met bovengenoemde specifiekere risico's met betrekking tot Hoog Dalem en Groote Haar wordt het regulier risico bouwgrondexploitaties becijferd op € 8.6 miljoen. Voor een nadere specificatie van dit bedrag wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid, onderdeel 'prognose grondexploitaties'. De continue monitoring van het verloop van de grondexploitaties wordt voortgezet. Er zijn GRIP-teams die de belangrijkste grondexploitaties (Hoog Dalem, Lingewijk Noord, Mollenburg en Groote Haar) tegen het licht houden. Hierbij wordt steeds de vraag gesteld en beantwoord of de uitgangspunten, die bij de grondexploitaties gehanteerd worden, voldoende inspelen op de actuele economische en marktomstandigheden. Bij het opmaken van de jaarrekening 2015 zullen zoals gebruikelijk alle grondexploitaties weer integraal worden herzien. waarmee er een nieuw en actueel beeld van de risico's ontstaat. Kans

Brutobedrag Risicobedrag Beheersingsmaatregelen

Niet van € 8,6 mln toepassing

€ 8,6 mln

Continue monitoring in projectteams, d.m.v GRIP-teams en periodieke second opinions. Nemen / aanscherpen beheersmaatregelen n.a.v. adviezen accountant.

2. Risico's bedrijfsvoering De risico’s bedrijfsvoering betreffen de risico’s die voortvloeien uit het niet op orde hebben van de gemeentelijke informatievoorziening. Nauw gerelateerd aan risico's bedrijfsvoering zijn nieuwe wettelijke ontwikkelingen die op de gemeente afkomen en die gevolgen kunnen hebben voor de bedrijfsvoering. Wij schatten het risico uit hoofde van de bedrijfsvoering in op € 0,8 miljoen. Er is sprake van een continue stroom van trajecten en maatregelen om de risico's bedrijfsvoering te beheersen en te beperken. Voorbeelden hiervan zijn hieronder opgesomd bij beheersingsmaatregelen. Kans



94

€ 0,8 mln

Trainingen klantgerichtheid / hostmanship, implementatie visie op de organisatie, voeren van strategisch personeelsbeleid, implementatie Het Nieuwe Werken, andere advisering van college en raad (d.m.v. ander adviesformat), overnemen adviezen accountant.


3. Verbonden partijen Zoals bekend kent Gorinchem een groot aantal verbonden partijen. Het aantal verbonden partijen, maar ook het financieel en inhoudelijk belang neemt de laatste jaren alleen maar toe. Het recente verleden heeft aangetoond dat verbonden partijen in de dagelijkse uitvoering van hun taken tegen aanzienlijke problemen kunnen aanlopen. Voorbeelden hiervan zijn de Gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid en Jeugd en de MerwedeLingeLijn. In voorgaande begrotingen en andere (P&C-)documenten bent u hierover geïnformeerd. In de Begroting 2015 hielden wij voor de verbonden partijen een risicobedrag aan van € 0,3 miljoen. Mede naar aanleiding van de gerezen problemen bij de Gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid en Jeugd en de MerwedeLingeLijn hebben wij het risicobedrag in 2015 verhoogd naar € 0,8 miljoen. Vanwege het toenemend belang van verbonden partijen houden wij dit laatste bedrag in de Begroting 2016 aan. Kans



€ 0,8 mln

Scherpe aandacht voor de financiële positie van de verbonden partijen door focus op financiële kengetallen zoals financieel resultaat, ontwikkeling eigen vermogen en ontwikkeling vreemd vermogen. Vergroten van inzicht in de risico's bij verbonden partijen door scherpe aandacht voor de planningen controldocumenten van de verbonden partijen.

4. Gemeentefonds Als gevolg van algemene economische omstandigheden, het uitgangspunt van 'Samen de trap op, samen de trap af' en periodieke herijkingen van de maatstaven, heeft de hoogte van de uitkering uit het Gemeentefonds de afgelopen jaren een vrij sterk fluctuerend verloop gekend. De uitkering uit het Gemeentefonds vormt daardoor een zeker risico in de financiële huishouding van de gemeente. Tegen de achtergrond hiervan en in de verwachting dat de uitkering uit het Gemeentefonds zeker op middellange termijn een fluctuerend verloop zal kunnen blijven houden, willen wij hiervoor een risicobedrag blijven opnemen. De hoogte hiervan schatten wij in op € 0,5 miljoen. Bij het bepalen van dit bedrag baseren wij ons op het bij de laatste herijkingsoperatie van het Gemeentefonds als maximaal aangehouden herverdeeleffect van € 15 per inwoner. Kans



€ 0,5 mln

Nauwlettend volgen van landelijke ontwikkelingen op basis van met name de circulaires van het Ministerie van BZK en het zo nodig daarop aanpassen van de begroting.

5. Drie decentralisaties Hoewel de drie decentralisaties inmiddels een jaar lopen, houden wij hiervoor vooralsnog een (ongewijzigd) risico aan van € 1,3 miljoen. Dit bedrag bestaat uit de volgende drie componenten: (1) risico component Jeugd, € 0,5 miljoen, (2) risico component Zorg, € 0,5 miljoen en (3) risico component Werk, € 0,3 miljoen. Kans



€ 1,3 mln

Reguliere maatregelen i.h.k.v. het normale P&C-proces. Voorts wordt een monitoringsinstrument Sociaal Domein ontwikkeld, dat voortgangsinformatie (productiecijfers en financiële cijfers) moet leveren voor de drie decentralisaties.

95


6. Rentestijging De positieve begrotingssaldi die Gorinchem de afgelopen jaren heeft kunnen behalen zijn deels het gevolg van de lage rentestanden van de afgelopen periode. Vanuit de (historische) verwachting dat de rente ook weer gaat stijgen - de meest recente berichtgevingen laten een voorzichtig opwaartse trend zien onder invloed van een licht economisch herstel -, achten wij het verstandig een buffer te vormen voor het geval de rente ook daadwerkelijk gaat stijgen. In de Begroting 2016 wordt uitgegaan van een renteniveau van 2,7% (rekenrente). Aannemende dat de rente in 2017 gemiddeld 3,0% zal zijn, in 2018 gemiddeld 3,5% en in 2019 gemiddeld 4,0%, dan leidt dit tot een kostenverhoging voor de begroting van, afgerond, € 1,1 miljoen in 2017, € 1,5 miljoen in 2018 en € 1, 5 miljoen in 2019. Deze bedragen nemen wij een-op-een op in het risicoprofiel. Kans



€ 4,1 mln

Binnen de mogelijkheden van het treasurystatuut en de wettelijke bepalingen bij het sluiten van nieuwe leningen uitdrukkelijk sturen op rentepercentages.

7. Risico subsidie Veerdienst Ten behoeve van de exploitatie van de veerdienst Gorinchem - Sleeuwijk - Werkendam - HardinxveldGiessendam wordt een provinciale subsidie ontvangen. Deze loopt tot 1 april 2017. Alle inspanningen zijn erop gericht deze subsidie te continueren. Mocht dit niet lukken en mocht er geen sprake zijn van andere bijdragen of kostenreductie (staken van (een deel van) de dienst), dan leidt dit tot een nadeel voor Gorinchem van, afgerond, € 0,2 miljoen in 2017, € 0,3 miljoen in 2018 en € 0,3 miljoen in 2019. Vanwege de inspanningen (onderhandelingen) die gedaan worden om de dienst met behulp van provinciale subsidie ongewijzigd in stand te houden, wordt de kans op deze nadelen op gemiddeld geschat en daarmee dus voor 50% meegenomen in het riscoprofiel. Kans


50%

€ 0,8 mln

€ 0,4 mln

Stimuleren gebruik veerdienst. Voeren van onderhandelingen met de provincie.

8. Gewaarborgde geldleningen / 9. Uitgegeven geldleningen Het algemene uitgangspunt is dat het beleid ondersteunend is aan, c.q. een instrument is voor het uitvoeren van inhoudelijk beleid. Voor wat betreft partijen die aan de gemeente verzoeken garant te willen staan voor door hen aan te trekken leningen voorziet het raadsbeleidskader in het stellen van zwaardere voorwaarden en eisen. Ook aan partijen waarvoor de gemeente zich reeds garant gesteld heeft kunnen op basis van het beleidskader nadere eisen gesteld worden. Met betrekking tot verzoeken aan de gemeente om een lening te verstrekken gaat het raadsbeleidskader uit van het principe 'nee, tenzij'. De gemeente geeft geen geldleningen aan rechtspersonen, tenzij er omstandigheden zijn die daartoe aanleiding geven. Bij gewaarborgde geldleningen wordt een onderscheid gemaakt tussen directe en indirecte garantieverleningen. In geval van directe garantieverleningen (ultimo 2014 ongeveer € 86,3 miljoen) wordt de gemeente direct aangesproken door de geldverstrekker in geval de partij, ten gunste waarvan de garantie verleend is, in gebreke blijft. Bij indirecte garantieverlening (ultimo 2014 ongeveer € 657,7 miljoen) wordt de gemeente niet direct aangesproken, maar gebeurt dit eerst als een waarborgfonds niet in staat is de verplichtingen van de partij, die alsdan in gebreke blijft ten opzichte van de geldverstrekker, over te nemen. De gemeente treedt hier dus als achtervang op voor waarborgfondsen, zoals bijvoorbeeld het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW).

96


In het bedrag aan directe garantieverleningen is een bedrag van leningen aan Poort6 opgenomen, waarvoor de gemeente direct garant staat. Ultimo 2014 gaat het hier om een bedrag van circa € 29,3 miljoen. Mede naar aanleiding van een advies van BNG zijn in 2014 gesprekken met Poort6, en via Poort6 met WSW, geopend met het doel ook deze leningen geborgd te krijgen door het WSW, en de directe garantiestellingspositie van de gemeente om te zetten in een achtervangpositie. Ten tijde van het opwerken van deze begroting is het bericht ontvangen dat deze leningen inderdaad geborgd worden door het WSW met een achtervangpositie door de gemeente. In de onderstaande tabel is deze ontwikkeling nog niet weergegeven. Voor de tabel moet de peildatum ultimo 2014 worden aangehouden, omdat de partijen en instellingen waarvan de noodzakelijke informatie dient te komen, die informatie in de regel slechts eenmaal per jaar, aan het einde van elk kalenderjaar, (kunnen) verstrekken. Kans

Brutobedrag Risicobedrag Beheersingsmaatregelen 1


€ 3,3 mln

De instrumenten uit het raadsbeleidskader, zoals o.a. de beoordelingscriteria nieuwe garanties, opvragen informatie in geval van bestaande garanties, gebruik voorhangprocedure.

1: € 2,9 miljoen i.r.t. garanties en € 0,4 miljoen aan uitgegeven geldleningen

Een specificatie van de garanties en uitgegeven geldleningen en de risico's die wij hiervoor berekenen geven wij in onderstaande tabel. In deze tabel is ook een relatie is gelegd met de vastgestelde raadsbeleidskaders.

97


Restant Ultimo 2014 (x € 1.000)

Kans

Woningcorporatie Poort 6 met waarborgfonds Herfinanciering diverse huurcomplexen, bouwkosten, huurwoningen

€ 245.758

Laag

Hypotheken met NHG/Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) Bevorderen eigen woningbezit, verantwoordelijk voor uitvoering Nationale Hypotheekgarantie

€ 412.000

Geen

Subtotaal indirecte garantieverlening

€ 657.758

Garantie geldnemer en doel

Op te nemen Risico Risico in % (x € 1.000)

Indirecte garantieverlening 0,2%

€ 492

€ 492

Directe garantieverlening Woningcorporatie Poort 6 zonder waarborgfonds Herfinancieren rijksleningen, renovatie huurwoningen

€ 29.250

Laag

Hypotheken zonder MGH/WEW Restantschuld geldleningen particulieren

€ 5.500

Geen

Onderwijsinstellingen Lening Stichting ROC Da Vinci College

€ 7.703

Laag

Deelneming CV Hoog Dalem CV Hoog Dalem, realisatie woonwijk Gemeenschappelijke regelingen Aandeel Gorinchem in garantie Gevudo aan HVC (getrapt)

€ 33.646

0,4%

€ 117

0,4%

€ 31

Hoog Zie BNG onderzoek

€ 2.200

€ 9.219

Laag

0,4%

€ 37

Zorginstellingen Stichting Syndion: bouw dagverblijven voor geestelijk gehandicapten

€ 216

Laag

0,4%

€1

Diverse verenigingen O.a. Bibliotheek, nieuwbouw kringloopcentrum, nieuwbouw Van Andel Spruyt Natuurcentrum, bouw en verbouw diverse sportverenigingen.

€ 774

Laag

0,4%

€3

Subtotaal directe garantieverlening Totaal garantieverlening

€ 86.309

€ 2.389

€ 744.067

€ 2.880

Uitgegeven geldleningen Diversen O.a. Dierenasiel, Stichting Lingeburcht Totaal garanties en uitgegeven geldleningen

€ 5.518

€ 749.585

Hoog

8,0%

€ 441

€ 3.322

De volgende beleidskaders zijn van toepassing op bovenstaande garantieverleningen en geldleningen: woonagenda 2.0, gemeentelijke structuurvisie, beleidsnota brede scholen, Milieubeleidsplan 2012-2016, Beleidskaders drie decentralisaties, Cultuurvisie gemeente Gorinchem 2013-2018, Sportbeleid. 10. Vennootschapsbelasting (VPB) Vanaf 2016 moeten gemeenten vennootschapsbelasting (VPB) gaan betalen over de winst die ze met hun ondernemingsactiviteiten maken. Om te bepalen wat de financiële impact voor Gorinchem is, is hiervoor een impactanalyse opgesteld. Deze geeft inzicht in welke activiteiten binnen Gorinchem als ondernemingsactiviteit aangemerkt kunnen worden en in hoeverre deze ondernemingsactiviteit winstgevend is. Indien dat niet het geval is, is er ook geen sprake van een belastingplicht. Op het moment van schrijven is de hoogte van de financiële consequenties nog onvoldoende in beeld. Wel is duidelijk dat met name parkeren (parkeergarages) en grondexploitaties de ondernemingsactiviteiten van Gorinchem zijn waarover mogelijk vennootschapsbelasting betaald moet 98


gaan. Onderzocht wordt in hoeverre dit ook gaat gelden voor de activiteiten van de begraafplaats en onze deelname aan de CV Hoogdalem en Rom-S.

4.1.6

Dekkingsgraad weerstandsvermogen

Om het weerstandsvermogen te kunnen beoordelen is het van belang inzicht te hebben in de dekkingsgraad. Hieronder wordt verstaan de verhouding tussen de algemene reserves en de risico's. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen de directe en de totale dekkingsgraad. Bij de directe dekkingsgraad is uitgegaan van de algemene reserves exclusief de stille reserve, de post onvoorzien en de onbenutte belastingcapaciteit. In onderstaande grafiek is de directe dekkingsgraad weergegeven. Dit is ook de indicator waarover in 2012 met de Provincie afspraken zijn gemaakt in het kader van het toezichtsregime. Hierbij is afgesproken dat de omvang van de algemene reserves van voldoende omvang is om alle bekende risico's te dekken, wat concreet inhoudt dat de norm van de Provincie een directe dekkingsgraad van 100% is.

Zoals te zien is voldoen we ruimschoots aan de norm van de provincie. Ook bij de dekkingsgraad is het van belang inzicht te bieden in de ontwikkelingen die geschetst zijn in de meest recente Perpectiefnota (paragraaf 'Relevante ontwikkelingen'). Het gaat dan om wensen/nieuw beleid waarbij het nog te vroeg is om daar nu al besluiten over te nemen. Dit betreft nadrukkelijk geen risico's, maar nog te maken keuzes. Denk hierbij o.a. aan de afbouw van de schuldpositie, Bastion II en de aansluiting van bedrijventerreinen op de A27. Indien daadwerkelijk besloten wordt tot deze wensen/nieuw beleid dan geven de lichtgroene kolommen aan wat het effect op de dekkingsgraad is. Ook dan is de verwachting dat de dekkingsgraad van onze Gemeente boven de gestelde norm van 100% blijft.

4.1.7

Financiële kengetallen

Zoals eerder aangekondigd in de begrotingscirculaire 2016-2019, is het BBV gewijzigd naar aanleiding van het rapport van de Commissie Depla over vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten. Deze wijziging heeft betrekking op het opnemen van een set financiële kengetallen in de gemeentebegroting. Het gaat om de volgende kengetallen: • netto schuldquote • netto schuldquote gecorrigeerd voor alle vestrekte leningen; • solvabiliteitsratio; 99


• structurele exploitatieruimte; • grondexploitatie • belastingcapaciteit Aanleiding voor deze kengetallen is de wens om de kaderstellende en controlerende rol van de raad te versterken. In deze begroting staan de kengetallen nog 'op zichzelf' omdat het de eerste keer is dat ze op deze wijze gepresenteerd worden. De provincie zal in de brief over de toezichtsvorm voor 2016 een toelichting en een beoordeling geven, waarbij we in staat gesteld worden te vergelijken met landelijke gemiddelden en de trend waarin deze kengetallen zich ontwikkelen. Voor de raad hebben deze kengetallen m.n. een signaleringswaarde over de financiële situatie van onze gemeente. Hierbij wordt gesteld dat de Provincie (vooralsnog) de kengetallen niet als normeringsinstrument hanteert. De raad is eerder hierover door de Provincie per brief geïnformeerd. In de aanbiedingsbrief is een nadere duiding van deze kengetallen gegeven. Netto schuldquote Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Een hoge netto schuldquote hoeft op zichzelf geen probleem te zijn. Of dat het geval is valt niet direct af te leiden uit de netto schuldquote zelf, maar hangt af van meerdere factoren. Zo kan een hoge schuld worden veroorzaakt doordat er leningen zijn afgesloten en die gelden vervolgens worden doorgeleend aan bijvoorbeeld woningbouwcorporaties die op hun beurt weer jaarlijks aflossen. In dat geval hoeft een hoge schuld geen probleem te zijn. Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen). Netto schuldquote (bedragen x € 1.000; stand ultimo boekjaar)

Jaarstukken 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

A

Vaste schulden

167.210

161.423

159.609

B

Netto vlottende schuld

13.140

18.186

18.186

C

Overlopende passiva

5.904

9.095

9.095

D

Financiele vaste activa (cf. art. 36 lid d, e en f)

4.505

1.850

925

E

Uitzettingen < 1 jaar

9.105

8.174

8.008

F

Liquide middelen

G

Overlopende activa

129

106

108

6.060

5.291

6.140

H

Totale baten (exclusief mutaties reserves)

146.440

134.175

139.978

114%

129%

123%

Financiële vaste activa (exclusief uitstaande leningen)

10.023

2.968

2.007

Netto schuldquote (exclusief uitstaande leningen)

110%

128%

122%

Netto schuldquote (A+B+C-D-E-F-G)/H X 100%

De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen wordt identiek berekend, waarbij alleen de financiële vaste activa afwijken van bovenstaande tabel. Solvabiliteitsrisico Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin onze gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Indien er sprake is van een forse schuld én veel eigen vermogen (het totaal van de algemene en de bestemmingsreserves), hoeft een hoge schuld geen probleem te zijn voor de financiële positie. Daar is bijvoorbeeld sprake van indien een lening is aangegaan omdat het eigen vermogen niet liquide is (omdat het vast zit in bijvoorbeeld een gemeentehuis of dat er andere investeringen 100


mee zijn gefinancierd). Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid. De mate van weerbaarheid geeft in combinatie met de andere kengetallen een indicatie over de financiële positie. De solvabiliteitsratio drukt immers het eigen vermogen uit als percentage van het totale vermogen en geeft daarmee inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Solvabiliteit (in procent) A

Eigen vermogen (cf. art. 42 BBV)

B

Balanstotaal Solvabiliteit (A/B) x 100%

Jaarstukken 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

31.198

36.432

37.488

226.566

231.563

232.427

14%

16%

16%

Structurele exploitatieruimte Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de onroerende zaakbelasting OZB. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten en deze worden vergeleken met de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken. De relevantie van dit kengetal voor de beoordeling van de financiële positie schuilt erin dat het van belang is om te weten welke structurele ruimte we hebben om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. De kengetallen moeten daarbij in samenhang worden bezien. Wanneer bijvoorbeeld de grondexploitatie er niet toe bijdraagt om de schuldpositie te verminderen en de structurele exploitatie ruimte negatief is, geeft het kengetal belastingcapaciteit inzicht in de mogelijkheid tot hogere baten. Structurele exploitatieruimte (bedragen x € 1.000 ; stand ultimo boekjaar)

Jaarstukken 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

A

Totale structurele lasten

121.361

124.444

130.823

B

Totale structurele baten

128.361

127.897

134.067

C

Totale structurele toevoegingen aan de reserves

-

-

-

D

Totale structurele onttrekkingen aan de reserves

6

6

6

E

Totale baten

154.492

142.954

151.406

5%

2%

2%

Structurele exploitatieruimte ((B-A)+(D-C))/E x 100%

Grondexploitatie De afgelopen jaren is gebleken dat grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van een gemeente. Indien gemeenten leningen hebben afgesloten om grond te kopen voor een (toekomstige) woningbouwproject hebben zij een schuld. Bij de beoordeling van een dergelijke schuld is het van belang om te weten of deze schuld kan worden afgelost wanneer het project wordt uitgevoerd. Van de opbrengst van de woningen kan immers de schuld worden afgelost. Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. Wanneer de grond tegen de prijs van landbouwgrond is aangekocht, loopt een gemeente relatief gering risico. Het is dus belangrijk om te kunnen beoordelen of er een reële verwachting is of grondexploitatie kan bijdragen aan de verlaging van de schuld. Staat de grond tegen een te hoge waarde op de balans en moet die worden afgewaardeerd dan leidt dit tot een lager eigen vermogen en dus een lagere solvabiliteitsratio.

101


Kengetal grondexploitatie (bedragen x € 1.000 ; stand ultimo boekjaar) A

Niet in exploitatie genomen bouwgronden

B

Bouwgronden in exploitatie

C

Totale baten (exclusief mutaties reserves) Grondexploitatie (A+B)/C x 100%

Jaarstukken 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

-

-

-

38.829

42.104

36.366

146.440

134.175

139.978

27%

31%

26%

Belastingscapaciteit De OZB is voor gemeenten de belangrijkste eigen belastinginkomst. De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin bij het voordoen van een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen of ruimte is voor nieuw beleid. Voor de gemeenten wordt de belastingcapaciteit gerelateerd aan de hoogte van de gemiddelde woonlasten (OZB, rioolheffing en reinigingsheffing). Naast de OZB wordt tevens gekeken naar de rioolen afvalstoffenheffing omdat de heffing niet kostendekkend hoeft te zijn, maar ook lager mag worden vastgesteld (er is dan sprake van belastingcapaciteit die niet benut wordt). De mate waarbij een tegenvaller kan worden bijgestuurd, wordt ook wel de wendbaarheid van de begroting genoemd. Wanneer een gemeente te maken heeft met een hoge schuld en de structurele lasten hoger zijn dan de structurele baten en de woonlasten al relatief hoog zijn, dan is er minder ruimte om te kunnen bijsturen. Belastingcapaciteit (in euro)

Jaarstukken 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

A

OZB-lasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde

245

255

262

B

Rioolheffing voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde

220

220

220

C

Afvalstoffenheffing voor een gezin

203

215

226

D

Eventuele heffingskorting

-

-

-

E

Totale woonlasten voor gezin bij gemiddelde WOZwaarde

668

690

708

F

Woonlasten landelijke gemiddelde voor gezin (jaar t-1)

697

704

716

96%

98%

99%

Woonlasten t.o.v. landelijk gemiddelde jaar t-1 (E/ F) x 100%

4.1.8

Risicobeheersing

Onder risicomanagement wordt verstaan: het identificeren en beoordelen van risico’s, bijvoorbeeld in een project, en het vaststellen van beheersmaatregelen. Met beheersmaatregelen worden activiteiten bedoeld waarmee de kans van optreden of de gevolgen van risico’s worden beïnvloed. Hiervoor zijn de incidentele en structurele risico’s aangegeven plus een korte omschrijving van de beheersmaatregelen. Risicomanagement en daarmee de beheersing van risico's is nu nog onvoldoende integraal geborgd in de organisatie. Dat wil niet zeggen dat er onvoldoende aandacht is voor het in beeld brengen, sturen en beheersen van risico's. Denk hierbij aan het monitoren van risico’s bij grondexploitaties/ vastgoed (raadsbeleidskader grondbeleid en vastgoedbeleid), het monitoren van risico’s verbonden partijen (raadsbeleidskader verbonden partijen), de monitoring van risico’s gewaarborgde geldleningen, uitgegeven geldleningen (raadsbeleidskader garantiestelling en uitgegeven geldleningen), methodiek projectmatig werken, het onderhouden van een risicoregister en monitoring juridische risico’s (juridische control). In dit kader kunnen ook genoemd worden afspraken die in het kader van de raadsnotitie 102


Bedrijfsvoering (risico’s personeel, organisatie, informatie, financiën), het treasurystatuut (o.a. risico’s van beleggen en de noodzaak tot prudent beleggen) zijn gemaakt en het optimaliseren van de werkprocessen op basis van uitkomsten interne controles. Nadrukkelijk worden ook de adviezen van de accountant over risicomanagement meegenomen. Het is noodzakelijk, voor de uitoefening van uw kaderstellende en controlerende rol, om een actuele notitie Weerstandsvermogen ter beschikking te hebben. Deze notitie zal het kader reserves, voorzieningen en weerstandsvermogen uit 2003 vervangen en zal u in de eerste helft van 2016 worden aangeboden. Uitgangspunten hierbij zullen ondermeer zijn het BBV en integraal risicomanagement (= bundelen van de bestaande vormen van risicomanagement). Het accent ligt op integraal risicomanagement. Dit bestaat niet alleen uit systemen en instrumenten ('hard controls'). Naar voren is gekomen dat het van eminent belang is dat het risicobewustzijn in de organisatie aanwezig moet zijn ('soft controls'). Het gaat dan om houding en gedrag / bewustzijn onder de medewerkers en de verdere borging ervan bij de afdelingen.

103


4.2

Reserves en voorzieningen

4.2.1

Inleiding

De paragraaf Reserves en voorzieningen is geen verplichte paragraaf conform het BBV. Er is voor deze paragraaf dus geen wettelijk kader. Wij vinden het echter wel belangrijk om een paragraaf Reserves en voorzieningen op te nemen, waarin de volgende informatie wordt gepresenteerd: • meerjarig verloopoverzicht saldo reserves en voorzieningen (op totaalniveau); • een specificatie van de in 2016 opgenomen stortingen in/onttrekking aan reserves en dotaties aan/ bestedingen van voorzieningen.

4.2.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Reserves en voorzieningen zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd


1.

Notitie evaluatie reserves, voorzieningen en weerstandsvermogen 2003

03-07-2003

onbepaald

nog te bepalen

2.

Notitie Financieel afwijkingenbeleid / budgetspelregels

23-04-2009

onbepaald

nog te bepalen

4.2.3

Meerjarig verloopoverzicht saldo reserves en voorzieningen

De gemeente Gorinchem heeft de algemene reserve, bestemmingsreserves en voorzieningen onderverdeeld naar algemene reserves en voorzieningen en reserves en voorzieningen die betrekking hebben op de grondexploitaties. In onderstaande tabel zijn de saldi ultimo boekjaar aangegeven van de algemene reserves, bestemmingsreserves en voorzieningen.

104


Saldo ultimo boekjaar (bedragen x € 1.000 / - = nadeel)

2015

2016

2017

2018

2019

38.771

42.566

43.210

44.736

46.646

-14.910

-13.683

-13.139

-12.838

-12.834

23.861

28.883

30.071

31.898

33.812

1.364

1.124

954

855

850

Algemene reserves: Algemene exploitatiereserve Algemene reserve grondexploitaties Subtotaal algemene reserves Bestemmingsreserves: Bestemmingsreserves algemeen: - automatisering - museum

3

3

3

3

3

3.464

3.464

1.098

2.028

2.192

- egalisatiereserve tarieven reiniging

161

166

171

176

180

- egalisatiereserve tarieven riolering

-

-

-

-

-

- infrastructuurfonds

- reserve risico bijdrage station Papland

1.800

1.800

1.800

1.800

-

- combinatiefuncties

340

265

191

117

42

- bonus revitalisering Avelingen

990

-

-

-

-

1.007

1.007

1.007

1.007

1.007

264

264

264

264

264

- risicotoeslag Ruimte voor de Rivier - overdracht beheer panden Staerk - NUP-gelden

-

-

-

-

-

- sociaal domein

68

287

454

621

788

- afschrijvingsreserves

39

34

3.772

3.692

3.611

9.500

8.414

9.714

10.563

8.937

Bestemmingsreserves grondexploitaties: 3.070

190

-

-

-

12.570

8.604

9.714

10.563

8.937

Voorzieningen algemeen

11.283

13.035

14.275

13.900

14.821

Voorzieningen grondexploitaties

25.617

26.309

27.019

27.748

27.067

Subtotaal voorzieningen

36.900

39.344

41.294

41.648

41.888

Totaal reserves en voorzieningen

73.331

76.831

81.079

84.109

84.637

- bovenwijks nog te bestemmen Subtotaal bestemmingsreserves Voorzieningen:

105


4.2.4

Mutaties 2016 uitgesplitst

Uit het hiervoor gepresenteerde verloopoverzicht saldi reserves en voorzieningen blijken voor 2016 de volgende mutaties: Mutaties reserves en voorzieningen (bedragen x € 1.000 / - = onttrekking of besteding)

Saldo ultimo Saldo ultimo 2015 2016 Mutatie 2016

Algemene reserves: Algemene exploitatiereserve

38.771

42.566

3.795

-14.910

-13.683

1.227

23.861

28.883

5.022

Bestemmingsreserves algemeen

9.500

8.414

-1.086

Bestemmingsreserves grondexploitaties

3.070

190

-2.880

12.570

8.604

-3.966

Voorzieningen algemeen

11.283

13.035

1.752

Voorzieningen grondexploitaties

25.617

26.309

692

Subtotaal voorzieningen

36.900

39.344

2.444

Totaal reserves en voorzieningen

73.331

76.831

3.500

Algemene reserve grondexploitaties Subtotaal algemene reserves Bestemmingsreserves:

Subtotaal bestemmingsreserves Voorzieningen:

Hieronder worden bovenstaande mutaties nader gespecificeerd.

106


Mutaties 2016 algemene reserves: Algemene reserves (bedragen in €)

Soort mutatie

Storting Onttrekking 2016 2016

Mutaties algemene exploitatie reserve: Algemene exploitatie reserve

Begrotingssaldo jaarschijf 2016 conform begroting 2015

7.763.839

5.353.804

IHP

289.067

-

Begrotingssaldo jaarschijf 2016 conform begroting 2016

127.135

-

Septembercirculaire gemeentefonds

237.671

-

Meicirculaire gemeentefonds

313.000

-

PPN 2016-2019 Overige mutaties Subtotaal mutaties algemene exploitatie reserve

-

484.939

902.930

-

9.633.642

5.838.743

1.026.834

-

167.440

-

32.559

-

1.226.833

-

10.860.475

5.838.743

Mutaties algemene reserve grondexploitaties: Algemene reserve grondexploitaties

Winstneming Oost II Winstneming Kleine Haarsekade Winstneming Handelskade

Subtotaal mutaties algemene reserve grondexploitaties Totaal mutaties algemene reserves Totaal mutaties

5.021.732

107


Mutaties 2016 bestemmingsreserves: Bestemmingsreserves (bedragen in €)

Soort mutatie

Storting Onttrekking 2016 2016

Mutaties bestemmingsreserves algemeen: Automatisering

Egaliseren kapitaallasten aanschaf hardware en software

Tarieven reiniging

Egalisatie tarieven reiniging

Reserve combinatiefuncties

Exploitatieresultaat combinatiefuncties

Reserve bonus revitalisering Avelingen

Dekking afschrijving revitalisering Avelingen

Reseve sociaal domein

Huishoudelijke hulp 2015

272.217

512.322

5.442

-

-

74.500

-

990.119

219.027

-

-

5.640

496.686

1.582.581

Afschrijvingsreserves: Reserve schrobmachine parkeergarage

Dekking jaarlijkse afschrijving investering schrobmachine

Subtotaal mutaties bestemmingsreserves algemeen Mutaties bestemmingsreserves grondexploitaties: Bovenwijks nog te bestemmen

Bovenwijkse bijdrage grondexploitaties Oost II, Sparta, Kleine Haarsekade, Handelskade, Hoog Dalem, Lingewijk Noord

1.126.675

-

Bovenwijks nog te bestemmen

Dekking investering rotondes

-

700.418

Bovenwijks nog te bestemmen

Dekking investering ontsluiting A15

-

3.306.000

Subtotaal mutaties bestemmingsreserves grondexploitaties

1.126.675

4.006.418

Totaal mutaties bestemmingsreserves

1.623.361

5.588.999

Totaal mutaties

108

-3.965.638


Mutaties 2016 voorzieningen: Voorzieningen (bedragen in €)

Soort mutatie

Dotatie 2016

Besteding 2016

200.000

-

-

179.933

Mutaties voorzieningen algemeen: Pensioentegoeden bestuurders

Reguliere dotatie

Wachtgelden

Wachtgeld voormalig personeel

Riolering

Van reserve riolering en voordelige kapitaallasten

Afwaardering bedrijfsgebouwen Afwaardering woningen

975.985

-

-

51.055

-

2.428

MOP's (meerjarenonderhoudsplan)

1.890.430

1.080.504

Subtotaal mutaties voorzieningen algemeen

3.066.415

1.313.920

Mutaties voorzieningen grondexploitaties: Uitleggebieden: Mollenburg

Rentetoevoeging

296.793

-

Hoog Dalem

Rentetoevoeging

133.648

-

Stedelijke vernieuwing: Lingewijk Zuid

Rentetoevoeging

34.697

-

Lingewijk Noord

Rentetoevoeging

-21.177

-

Bedrijventerrein Gorinchem Noord

Rentetoevoeging

226.366

-

Kleine Haarsekade

Rentetoevoeging + winstneming

159.168

-

Oost II


980.324

-

Handelskade


34.013

-

Kleine Haarsekade


-

159.168

Oost II


-

980.324

Handelskade


-

34.013

Lingewijk Noord

Rentetoevoeging

Bedrijventerreinen:

Voorziening ongerealiseerde winst:

21.177

Subtotaal mutaties voorzieningen grondexploitaties

1.865.009

1.173.505

Totaal mutaties voorzieningen

4.931.424

2.487.425

Totaal mutaties

2.443.999

Middels het vaststellen van de begroting 2016 door de raad, worden bovenstaande mutaties in reserves en voorzieningen ook vastgesteld.

109


4.3

Onderhoud kapitaalgoederen

4.3.1

Inleiding

Het wettelijk kader (artikel 12 BBV) vereist dat de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ten minste bevat: • het beleidskader; • de uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties; • de vertaling van de financiële consequenties in de begroting. In het vervolg van deze paragraaf zullen bovenstaande onderwerpen worden behandeld. Hierbij zullen de financiële consequenties (onderhoudslasten) per kapitaalgoed meerjarig worden gepresenteerd.

4.3.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen zijn de volgende vastgestelde beleidskaders van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd in principe 4 jaar

1.

Meerjarenonderhoudsplannen gemeentelijke kapitaalgoederen

26-09-2013

2.

Groenbeheer 'Kiezen voor Groen'

medio 2009

5 jaar

3.

Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2011-2015

26-05-2011

2011-2015

4.

Visie en Beleidsplan Openbare Ruimte (VBOR)

13-02-2014

in principe 4 jaar

Wanneer eerstvolgende (tussen)evaluatie 2018 (= eerste jaar nieuwe raadsperiode) nog te bepalen eind 2015 zal aan de raad het vGRP 2016-2020 worden aangeboden. nog te bepalen.

Daarnaast is ook door het college van Burgemeester en Wethouders beleid vastgesteld met betrekking tot de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen, te weten: Nr. Relevant besluit college

Vastgesteld door college

Looptijd


1.

Beheerplan Wegen

medio 2011

2011-2015

jaarlijks bij opstellen onderhoudsprogramma

2.

Beheerplan Openbare verlichting

18-08-2011

onbepaald

nog te bepalen

De raad heeft op 13-2-2014 de Visie en Beleidsplan Openbare Ruimte (VBOR) vastgesteld. Door het vaststellen van het VBOR is het overkoepelende beleidskader tot stand gekomen waaraan de inrichting, het beheer en het onderhoud van de openbare ruimte moeten voldoen. Doordat van het huidige Onderhoudbeheerplan Groen de doorlooptijd is verstreken, is een nieuw onderhoudbeheerplan opgesteld, waarbij rekening gehouden is met de in het VBOR aangegeven verschillende onderhoudniveaus. Dit plan zal eind 2015 door ons worden vastgesteld. Verder zijn er ook concept beheerplannen voor wegmeubilair en speelvoorzieningen. Deze voorzieningen vallen echter niet onder 'kapitaalgoederen', en zijn daarmee ook geen onderdeel van de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen.

110


4.3.3

Lijst kapitaalgoederen

Conform artikel 12 van het BBV bevat de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ten minste de volgende kapitaalgoederen: wegen, riolering, water, groen en gebouwen. Voor de volledigheid hebben wij hierin nog een aantal kapitaalgoederen toegevoegd. De volledige lijst van kapitaalgoederen die in deze paragraaf behandeld worden is als volgt: 1. gebouwen 2. wegen 3. groen 4. riolering 5. water 6. veerboten 7. havens 8. bruggen, kunstwerken en duikers 9. monumenten 10. parkeergarages 11. buitensportaccommodaties 12. openbare verlichting 13. kunst Onderstaand zullen deze kapitaalgoederen nader worden omschreven.

Gebouwen De gebouwen die in bezit zijn bij de gemeente Gorinchem zijn onder te verdelen in de volgende categorieën: 1. Woningen en panden 2. Onderwijspanden 3. Panden Stichting Gorinchemse Sportaccommodaties 4. Panden maatschappelijke zorg 5. Gemeentelijk onroerend goed 1. Woningen en panden De woningen en panden die op de nominatie staan om verkocht te worden, worden met minimale middelen in stand gehouden. De overige woningen en panden worden normaal onderhouden. Leeg komende woningen worden niet meer verhuurd maar in de verkoop gezet. Deze panden worden tijdelijk bewoond door Totaal Leegstandbeheer te Gorinchem. Hier zijn dus geen huurinkomsten meer. In de periode 2013 t/m/juli 2015 zijn 10 woningen verkocht en is 1 pand gesloopt. Bij het woonwagenkamp worden de was- en toiletvoorzieningen, de bestrating, rioleringen en de sloten onderhouden. 2. Onderwijspanden De onderwijspanden bestaan uit gymzalen, multifunctionele schoolgebouwen en de brede school Gildenplein.

111


Gymzalen Er worden zes gymzalen beheerd; vijf daarvan worden ook als zodanig gebruikt, terwijl de gymzaal aan de Nicolaas Pieckstraat als onderkomen voor de duivenvereniging in stand wordt gehouden. Dit gebouw verkeert in een slechte staat van onderhoud. Sloop is dan ook dringend gewenst. Er wordt gezocht naar andere ruimte voor de Duivenvereniging. Na gereedkomen van de brede school Schuttersplein, medio februari 2016 (was gepland in 2013) stond de gymzaal aan de Johan van Egmondstraat op de nominatie om te worden gesloopt en was daarom vanaf 2013 als bezuiniging opgevoerd. Omdat deze gymzaal ook in de toekomst nodig blijkt te zijn - en dus ook onderhouden moet blijven - is deze voorgenomen bezuiniging medio 2015 teruggedraaid. Schoolgebouwen De gemeente heeft nog negen schoolgebouwen en de bredeschool Gildenplein in beheer, variërend van basis en speciaal onderwijs tot voortgezet onderwijs. De meeste gebouwen worden op een normaal niveau onderhouden, conform de landelijke wetgeving (Londo-normen). Een uitzondering hierop vormen de gebouwen aan de Van Neercasselstraat en de Lange Slagenstraat in gebruik als dependance van de Gomarus scholengemeenschap. Deze gebouwen worden nog voor een periode van enkele jaren in stand gehouden, afhankelijk van de ontwikkelingen met betrekking tot de herhuisvesting van de Gomarus. De kwaliteit van deze gebouwen is slecht tot matig en de gebouwen zijn daardoor erg onderhoudsgevoelig. Met het gereedkomen van de brede school Schuttersplein zal het tijdelijke schoolgebouw aan de Kennelweg 8 worden afgestoten. Hier wordt gelet op de voorgenomen sloop terughoudend omgegaan met het onderhoud. Een aantal schoolgebouwen is betrokken bij het Integraal Huisvestings Plan onderwijs (IHP). Omdat de toekomstige bestemming van enkele panden nog onduidelijk is, wordt terughoudend omgegaan met het uit te voeren onderhoud. Onderhoud wat voor deze gebouwen uitstelbaar is, wordt dan ook doorgeschoven in de onderhoudsplanning. Het schoolgebouw Merwedekanaal 8a wordt mogelijk overgedragen aan Yulius. Bij de bredeschool Gildenplein komt het dagelijks onderhoud van dit gebouw voor rekening van de beheerstichting. De bijdrage die de scholen krijgen voor het buitenonderhoud wordt, conform de beheerovereenkomst, uitbetaald aan de gemeente, die dit onderhoud voor haar rekening neemt. 3. Panden Stichting Gorinchemse Sportaccommodaties Onder de panden Stichting Gorinchemse Sportaccommodaties vallen het subtropisch zwembad Caribabad (inclusief het er naast staande clubhuis), sporthal De Hoefslag, sporthal Oosterbliek en sporthal Gildenplein. In het najaar 2015/ begin 2016 wordt een grootschalige dakrenovatie uitgevoerd bij het Caribabad. Gelijktijdig worden de tekortkomingen van de bouwkundige en installatietechnische aansluitingen met het dak hersteld, wordt de bliksembeveiliging vervangen en dakveiligheid aangebracht. 4. Panden maatschappelijke zorg Onder de panden maatschappelijke zorg vallen het dorpshuis De Elzenhof en de gymzaal aan de Irenelaan te Dalem. Uitgangspunt voor het onderhoud is dat deze panden nog circa tien jaar in stand worden gehouden. Het onderhoud van de gymzaal en de schil van het dorpshuis komt voor rekening van de gemeente. Met het opheffen van Staerk komt ook het gebruikersonderhoud (o.a. schoonmaak en energiekosten) voor rekening van de gemeente.

112


5. Gemeentelijk onroerend goed Onder het gemeentelijk onroerend goed vallen panden t.b.v. begraafplaatsen, panden t.b.v. gemeentelijke diensten en overige panden en instellingen. De overige panden en instellingen omvatten onder andere de openbare bibliotheek, de Haarhorst en het pand Irenelaan 36. De openbare bibliotheek is betrokken in de Cultuurvisie. Het pand Irenelaan 36, in gebruik bij Syndion, The Mall en de festiviteitenvereniging Dalem, zal nog maximaal tien jaar in stand worden gehouden. Met het onderhoud voor dit pand wordt terughoudend omgegaan. Het pand verkeert in een matige tot slechte onderhoudstoestand, wordt met het nodige correctieve onderhoud in stand gehouden en zal mogelijk op langere termijn gesloopt worden.

Wegen Het afgelopen jaar is het Wegenbeheerplan 2015-2019 opgesteld. In dit wegenbeheerplan is, naast de noodzakelijke onderhoudsplanning voor de komende vijf jaar, ook aangegeven welke financiele middelen voor de korte en middenlange termijn nodig zijn om onze verharding tijdig te kunnen onderhouden, zodat achterstallig onderhoud wordt voorkomen. De in het Wegenbeheerplan 2015-2019 voorgenomen werkzaamheden kunnen binnen de huidige begroting uitgevoerd worden. Bij het opstellen van de jaarlijkse onderhoudsprogramma's zal in de komende vijf jaar prioriteit gegeven worden aan de verharding in de Binnenstad en het voorkomen van kapitaalvernietiging op asfaltverharding. Daarnaast zal bij het uitvoeren van onderhoudsprojecten waar mogelijk integraal worden gewerkt, waarbij de gehele openbare ruimte wordt aangepakt.

Groen Het openbaar groen bepaalt in grote mate de uitstraling van de openbare ruimte. Het aanzien van het groen is maatgevend voor het onderhoud. Specifiek voor de beheergroep bomen speelt met name het veiligheidsaspect een belangrijke rol. Het groenbeheer wordt binnen de begroting uitgevoerd conform het (concept) groenbeheerplan. In het najaar van 2015 zal onderzocht worden of de kwaliteitsniveaus openbare ruimte (waaronder groen) en de bestaande budgetten in de praktijk nog kloppen met de door de raad gestelde kaders. Naar verwachting zullen in het eerste kwartaal van 2016 de resultaten hiervan bekend zijn.

Riolering Het GRP 2016-2020 is de beleidsmatige, financiele en technische basis voor het onderhoud van het rioolstelsel. Dit nieuwe GRP komt in het najaar 2015 ter vaststelling in de Raad. Belangrijke verandering in het GRP is de nieuwe methodiek van financieren. Van het activeren van de investeringen gaan we naar direct financieren. Met het oog op de lange termijn kunnen we op deze manier het rioolrecht minimaal laten stijgen om kostendekkend te blijven.

Water De werkzaamheden die vanuit dit budget uitgevoerd worden betreffen voornamelijk het maaien van baarden van de watergangen, afplaggen van plasbermen, kosten met betrekking tot ontvangstplicht groenafval van het waterschap en onderhoudswerken aan de beschoeiing. Onderhoudswerken beschoeiingen gebeuren voornamelijk op ad hoc basis. In 2016 zal een eerste aanzet gegeven worden om dit meer planmatig uit te gaan voeren.

113


Veerboten De Veerdienst beschikt over zeven veerponten (twee autoveerponten, twee voet-fiets ponten en drie veertaxi's). Voor het onderhoud van deze vloot is binnen de begroting het nodige budget opgenomen.

Havens Onder de havens vallen: • de Lingehaven met daarbij behorend het havenkantoor, het voorzieningengebouw, alle steigers en remmingswerken; • de dienstensteiger, een passantensteiger en de steigers van de veerdienst welke Buiten de Waterpoort zijn gelegen en alle overige steigers in de Lingehaven; • Handelskade, loswal. De Lingehaven omvat de Lingesluis, Visbrug, de Peterbrug , de Korenbrug, de kademuren Het Eind, Kriekenmarkt, kademuren Appeldijk, kademuren Havendijk, kademuren Kortendijk, frontmuren Voorhaven, kademuren Buiten de Waterpoort, kademuren Duivelsgracht, de Waterpoort, historische haven, Ondervloed en twee historische sluizen. Het onderhoud van de steigers in Sleeuwijk, Woudrichem, Werkendam en Hardinxveld-Giessendam komt voor rekening van de betreffende gemeente met uitzondering van de aluminium laadkleppen welke door de gemeente Gorinchem worden onderhouden. Onderhoud van de loswal aan de Handelskade bestaat uit 180 m¹ stalen damwand.

Bruggen, kunstwerken en duikers Onder dit product vallen onder andere: • 38 betonnen en of stenen bruggen • 3 beweegbare bruggen • 4 stalen, houten bruggen • 38 houten bruggen • 7 vissteigers • kade in het Gijsbert van Andelpark • kademuren Gorinchem Oost Het onderhoud aan deze kapitaalgoederen geschiedt op basis van het meerjarenonderhoudsplan Kunstwerken, bruggen en steigers en binnen de hiervoor geraamde budgetten.

Monumenten Onder de monumenten vallen 18 monumentale gebouwen, kerken en torens, molens en walmuren. Het pand Groenmarkt 3 wordt verkocht, onder voorbehoud dat de nieuwe eigenaar de benodigde vergunningen kan verkrijgen voor de beoogde functie. Het pand Grote Markt 17 (oude stadhuis) is betrokken bij de Cultuurvisie. Voor deze panden wordt alleen het normaal regulier onderhoud uitgevoerd. Onder de monumenten vallen ook de vier Gorkumse molens welke eind 2015 worden verkocht aan de SIMAV. De financiële lasten van de voorgenomen restauratie van deze molens drukken nog tot 2031 op de gemeentelijke begroting. Onder het kapitaalgoed monumenten vallen ook fonteinen, carillons, stadspompen, diverse kleine monumentale objecten en kanonnen op de stadswallen.

114


Parkeergarages Onder de parkeergarages vallen de parkeergarage Kazerneplein en de parkeergarage Kweeklust. Nu de oorspronkelijke grootschalige ontwikkelingsplannen rondom Bastion II voorlopig niet meer aan de orde zijn blijft parkeergarage Kweeklust als zelfstandige parkeergarage gehandhaafd. Deze parkeergarage heeft een facelift gekregen.

Buitensportaccommodaties In februari 2015 heeft de rapportage Kwaliteitszorg Sportvelden plaatsgevonden waarbij tevens een indicatief meerjarig renovatieschema voor de traditionele natuurvoetbalvelden is opgenomen. De bevindingen van deze rapportage worden meegenomen in het uit te voeren onderhoud.

Openbare verlichting De gemeente heeft ca. 7.800 lichtpunten in haar bezit. Het beleidsplan Openbare Verlichting hebben wij in 2012 vastgesteld. Het beheer van de openbare verlichting is via de hiervoor opgerichte gemeenschappelijke regeling ondergebracht bij het bureau OVL Lek-Mewede. Op dit moment vervangen wij, waar mogelijk, bestaande armaturen en lichtmasten voor duurzame varianten volgens de reguliere onderhoudsplanning .

Kunst Onder de panden ten behoeve van kunstuitoefening vallen het panden aan de Boerenstraat 11A en 11B, Zusterstraat 29 (Oude Muziekschool en Peeriscoop), schouwburg de Nieuwe Doelen en theater ’t Pand aan de Korenbeurs. Het pand Boerenstraat 11A / Zusterstraat 29 is verhuurd aan Fluxus. Het pand van Peeriscoop wordt verkocht. Schouwburg de Nieuwe Doelen heeft de komende twee jaar een nieuwe exploitant. Met betrekking tot de Cultuurvisie wordt voor deze panden voor zover van toepassing terughoudend omgegaan met het uit te voeren groot onderhoud. De geplande investering voor vervanging van de trekkenwand in de Nieuwe Doelen in 2014 zal wat uitvoering betreft voorlopig worden uitgesteld. Met beperkte middelen en een gebruiksprotocol wordt de trekkenwand op een veilige manier gebruiksklaar gehouden.

4.3.4

Meerjaren onderhoudsplannen (MOP's)

Voor de kapitaalgoederen Groen, Water en Veerboten zijn (nog) geen MOP's opgesteld. Voor het kapitaalgoed Riolering zit het MOP verweven in het Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP). De onderhoudslasten zitten versleuteld in het tarief rioolbelasting in het licht van het uitgangspunt "100% kostendekkendheid".

115


4.3.5

Kwaliteitsniveau en onderhoudslasten per kapitaalgoed

In de tabel op de volgende pagina is per kapitaalgoed het kwaliteitsniveau van onderhoud en de onderhoudslasten weergegeven zoals deze in de meerjarenbegroting 2016-2019 zijn opgenomen. Kwaliteitsniveau onderhoud kapitaalgoeden en bijbehorende onderhoudslasten (bedragen x Kwaliteits€ 1.000) niveau

Jaarlijkse Gepland Gepland Gepland Gepland Jaarlijks storting in groot groot groot groot budget voorziening onderhoud onderhoud onderhoud onderhoud regulier groot jaarschijf jaarschijf jaarschijf jaarschijf (klein) onderhoud 2016 2017 2018 2019 onderhoud

Gebouwen: - woningen en panden

normaal en instandhouding

93

48

39

141

135

82

- onderwijspanden

normaal en instandhouding

330

148

182

1.026

161

217

- panden Stichting Gorichemse Sportaccommodaties

normaal

326

36

229

753

80

13

- panden t.b.v. kunstuitoefening

normaal

136

236

86

70

40

95

- panden maatschappelijke zorg

normaal

12

21

6

18

4

9

- gemeentelijk onroerend goed

normaal

366

115

227

594

437

624

1.264

605

769

2.601

857

1.040

1

-

-

-

-

-

1

2

Wegen

zie VBOR

860

Groen

zie VBOR

-

-

-

-

-

646

Riolering

Conform 3 vGRP

-

-

-

-

-

271

Water

geen kwaliteitsniveau 4 vastgesteld

-

-

-

-

-

20

Veerboten

geen kwaliteitsniveau vastgesteld

-

-

-

-

-

Havens

normaal

96

-

530

-

30

64

Bruggen, kunstwerken en duikers normaal

2

-

42

140

22

-

2

204

Monumenten

normaal

143

88

31

87

99

119

Parkeergarages

normaal

98

146

19

21

13

109

Buitensportaccommodaties

normaal

156

218

126

306

737

81

Openbare verlichting

normaal

26

19

29

-

48

76

Kunst

normaal

3

3

3

3

3

25

1.786

1.079

1.548

3.158

1.810

3.514

Totaal

1 Bij de vaststelling van het beleidskader Visie en beleidsplan Openbare ruimte Schoon en heel (VBOR) is ook gekozen voor gebiedsdifferentiatie, waardoor - via maatwerk - verschillende kwaliteitsniveaus zijn vastgesteld. Deze verschillen dus per gebied/woonwijk en variëren van exclusief, bijzonder niveau, plus niveau tot standaard niveau. Zie hiervoor verder het beleidskader. 2 Dit is een gemiddeld bedrag over de vier jaar van de meerjarenbegroting. Het jaarbudget in 2016 wijkt enigszins af van de jaarbudgetten in 2017 tot en met 2019. 3 In (een bijlage van) het GRP worden de doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden beschreven. Dit is de kwaliteit die met het GRP wordt beoogd. 4 Het beheer van de watergangen is de verantwoordelijkheid van het Waterschap Rivierenland. Zij voeren hier de regie en stellen het kwaliteitsniveau vast.

116


4.4

Financiering

4.4.1

Inleiding

Het wettelijk kader (artikel 13 BBV) vereist dat de paragraaf Financiering ten minste bevat: • de beleidsvoornemens ten aanzien van het risicobeheer van de financieringsportefeuille. Daarnaast stelt de Wet Fido eisen ten aanzien van kasgeldlimiet en renterisiconorm, die in deze paragraaf vermeld moeten worden. Naast de informatie conform het wettelijk kader, wordt in deze paragraaf tevens de volgende informatie gepresenteerd: • ontwikkeling schulden, rente- en aflossingsverplichtingen en (her-)financieringsbehoefte; • ontwikkeling debt-ratio (kengetal ten aanzien van de schuldpositie); • renteontwikkeling inclusief rente-exploitatie; • kas- en saldobeheer.

4.4.2

Vastgesteld beleid

De Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido) vormt het wettelijke kader waarbinnen de treasuryfunctie (Financiering) wordt uitgevoerd. Naast het wettelijk kader geldt voor de paragraaf Financiering het volgende door de raad vastgestelde gemeentelijke beleidskader: Nr. Beleidskader 1.

Garantiestelling / Uitgegeven geldleningen


Looptijd

19-03-2013

onbepaald


Daarnaast is met betrekking tot de paragraaf Financiering de volgende raadsinformatiebrief verschenen: Nr.


In raadsbijeenkomst

2015-1408 Houdbare gemeentefinanciën

14-08-2015

Daarnaast is ook door het college van Burgemeester en Wethouders beleid vastgesteld met betrekking tot de paragraaf Financiering, te weten: Nr. Relevant besluit college 1.

Treasurystatuut

4.4.3


Looptijd

21-09-2006

onbepaald


Financieringsportefeuille

Gezien de beleids- en investeringsvoornemens en de hieruit voortvloeiende geprognosticeerde kapitaalbehoefte verwachten wij de komende jaren langlopend geld op de kapitaalmarkt aan te moeten trekken. Wel zullen wij - uiteraard binnen de wettelijke normen - zoveel mogelijk gebruik maken van kortlopende financiering.

117


In onderstaande tabel wordt de meerjarige ontwikkeling van onze langlopende leningportefeuille, extra (her-) financieringsbehoefte en rente- en aflossingsverplichtingen weergegeven (bedragen x € 1.000, per 1 januari). 2016

2017

2018

2019

Financieringsbehoefte

10.000

11.500

0

5.500

Langlopende leningen

161.423

159.609

152.605

144.337

0

0

0

0

13.316

7.004

13.768

13.076

4.858

4.753

4.617

4.521

Flexibele lening Aflossingsverplichtingen Rentebetalingsverplichtingen

Uit bovenstaand overzicht wordt de flexibele roll-over lening nog genoemd (saldo € 0). Tot eind 2015 hadden wij de verplichting om een minimaal percentage (20%) van de hoofdsom (€ 50 miljoen) aan te houden (dat is € 10 miljoen). Daarna is deze lening (conform het contract) beëindigd en vervangen door vaste leningen. Het bedrag aan langlopende leningen in bovenstaande tabel ontstaat door van het saldo van het voorgaande jaar (= het totaal van langlopende leningen en flexibele lening) de aflossingsverplichtingen af te trekken en hieraan toe te voegen de financieringsbehoefte van het lopende jaar. Door een relatief laag investeringsniveau de komende jaren, in combinatie met een versterking van de algemene reservepositie (intern financieringsmiddel), neemt de behoefte aan langlopende financiering geleidelijk af. Deze ontwikkeling leidt tot een lagere schuldpositie van de gemeente. In de Perspectiefnota 2016-2019 hebben wij het voornemen geuit de schuldpositie verder en versneld af te bouwen, met € 2 miljoen per jaar. Deze afbouw kan gerealiseerd worden door voortzetting van het huidige relatief terughoudende (financiële) beleid, dat uitgaat van het onverkort uitvoeren van de lopende bezuinigingsmaatregelen (AHAD 1 t/m 3). Hierdoor zal de algemene reserve de komende jaren toenemen, met een afnemende financieringsbehoefte tot gevolg. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt dit nader in beeld gebracht.

4.4.4

Schuldpositie

Naast bovengenoemde cijfers geven ook de navolgende kengetallen een beeld van de (geprognosticeerde) ontwikkeling van onze schuldpositie (cijfers begin boekjaar). In het verleden werd hier ook de debtratio vermeld, maar door de introductie van nieuwe kengetallen naar aanleiding van de commissie Depla is in de paragraaf weerstandsvermogen de solvabiliteitsratio verplicht geïntroduceerd. Het is niet wenselijk twee verschillende indicatoren voor de schuldpositie te hanteren. Ontwikkeling schuldpositie

2015

2016

2017

2018

2019

167.210

161.423

159.609

152.605

144.337

3.750

13.710

13.026

12.612

12.834

170.960

175.133

172.635

165.217

157.171

4.839

4.983

4.912

4.701

4.472

Netto Schuld (cfm VNG schuldbegrip) Langlopende schuld (bedrag x € 1.000) Kortlopende schuld -/- kortlopende vorderingen (bedrag x € 1.000) Totaal Netto schuld (bedrag x € 1.000) Netto schuld per inwoner (in €)

118


De 'Debtratio' geeft het gedeelte van het totale vermogen aan, dat met vreemd vermogen is gefinancierd. Te zien is dat de schuldpositie de komende jaren langzaam afneemt. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing moeten sinds dit jaar ook enkele kengetallen (Depla) over de schuldpositie worden gepresenteerd, waaronder de solvabiliteitsratio (100% minus de debtratio). Mede door de relatief omvangrijke grondpositie zijn de schuldratio's van onze gemeente relatief hoog ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De ratio's vertonen wel een licht dalende trend. Zie ook de vorige paragraaf, waar de geleidelijke afname van de langlopende financiering is verklaard. In de raadsinformatiebrief (2015-1408) wordt ingegaan op de Houdbare gemeentefinanciën. Op grond van een rekenmodel van VNG is geconcludeerd dat, als de economische crisis zich de komende jaren ongewijzigd zou voortzetten, de gemeentefinancien van Gorinchem net houdbaar zijn. De nettoschuldquote komt in dat scenario namelijk net uit onder de kritische grens van 130%. In de Perspectiefnota 2016 is aangegeven dat afbouw van de schuldpositie met € 2 miljoen per jaar op dit moment wenselijk is.

4.4.5

Renteontwikkeling

Zoals eerder aangegeven, zullen wij zoveel mogelijk gebruik maken van kortlopende financiering. De korte-termijn-rentetarieven liggen namelijk eigenlijk altijd ruim onder de 'lange' rentestanden. Als gevolg van de wereldwijde economische crisis blijven ook de renteniveaus van langlopende leningen op een zeer laag niveau staan, hoewel in 2015 een licht oplopend tarief zichtbaar werd als gevolg van het lichte economische herstel. Bij onze rente-exploitatie gaan wij uit van een jaarlijks bij de perspectiefnota vast te stellen rekenrente. Deze is voor 2016 neerwaarts bijgesteld tot 2,7% (was 3,5%). Voor begrotingsjaar 2016 hebben wij ruim € 4,4 miljoen aan rentekosten begroot, ongeveer € 0,6 miljoen minder dan wij in de vorige meerjarenbegroting (2015) voor de jaarschijf 2016 aangaven. Dit verschil is uiteraard terug te voeren op de lagere rentepercentages.

4.4.6

Risicobeheer

Bij risicobeheer wordt het verwachte risicoprofiel van de gemeente afgezet tegen de wijze waarop de gemeente met deze risico's wenst om te gaan. We onderscheiden daarbij een aantal risico’s, namelijk koers- en valutarisico, renterisico (vlottende schuld en vaste schuld), kredietrisico en debiteurenrisico. Koers- en valutarisico Over koers- en valutarisico kunnen wij kort zijn. De gemeente beschikt niet over aandelen van beursgenoteerde ondernemingen en loopt als zodanig geen koersrisico. Overigens neemt de gemeente wel deel in het aandelenvermogen van een aantal (semi-) overheidsgerichte instellingen, zoals Bank Nederlandse Gemeenten, Oasen en Eneco Holding. Het risico op waardeverlies van deze aandelen is echter zeer beperkt. Verder doen zich bij onze gemeente slechts incidenteel transacties in vreemde valuta (bijvoorbeeld Amerikaanse dollars) voor, zodat het valutarisico verwaarloosbaar is. Renterisico (vlottende schuld) Met de kasgeldlimiet is in de Wet Fido een norm gesteld voor het maximum bedrag waarop de gemeente haar financiële bedrijfsvoering met kortlopende middelen (looptijd < 1 jaar) mag financieren. De kasgeldlimiet bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal over het begrotingsjaar. 119


Wij verwachten in 2016 de kasgeldlimiet niet te overschrijden, zoals blijkt uit onderstaande tabel: Kasgeldlimiet (bedragen x € 1.000) Omvang begroting per 1 januari 2016

2016 2016 2016 2016 kwartaal 1 kwartaal 2 kwartaal 3 kwartaal 4 151.528

151.528

151.528

151.528

8,5%

8,5%

8,5%

8,5%

12.880

12.880

12.880

12.880

Opgenomen gelden < 1 jaar

2.000

2.000

2.000

2.000

Schuld in rekening courant

8.000

8.000

8.000

8.000

Gestorte gelden door derden < 1 jaar

-

-

-

-

Overige geldleningen (geen vaste schuld)

-

-

-

-

10.000

10.000

10.000

10.000

-

-

-

-

100

100

100

100

-

-

-

-

100

100

100

100

12.880

12.880

12.880

12.880

9.900

9.900

9.900

9.900

2.980

2.980

2.980

2.980

1. Toegestane kasgeldlimiet In procenten van de grondslag In bedragen 2. Omvang vlottende schuld

Totaal 3. Vlottende middelen Contante gelden in kas Tegoeden in rekening courant Overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal Toegestane kasgeldlimiet (1) 4. Totaal netto vlottende schuld (2 - 3) Ruimte (+) / Overschrijding ( - ); (1 - 4)

Een eventuele overschrijding van de kasgeldlimiet kan niet altijd zonder meer ongedaan worden gemaakt door langlopende geldleningen aan te trekken (zgn. consolidatie). Consolidatie kan onder de Wet Fido namelijk leiden tot een overschrijding van de renterisiconorm, die op de vaste schuld van toepassing is. De samenhang van beide normen dwingt tot het zoeken naar een evenwichtige opbouw van de leningenportefeuille. Renterisico (vaste schuld) De gemeente loopt renterisico als nieuwe leningen moeten worden aangetrokken of een renteherziening van toepassing is. Om het renterisico te beheersen is de renterisiconorm ontwikkeld. Het doel van deze norm is om een te grote afhankelijkheid van het renteniveau in één bepaald jaar te voorkomen ter bescherming van de gemeentelijke financiële positie. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Hiermee wordt nagestreefd dat gemeenten hun vaste leningportefeuille zodanig spreiden dat de renterisico’s gelijkmatig over de jaren zijn verdeeld. De omvang van het risico hangt uiteindelijk af van het verschil tussen de rente van de te herfinancieren leningen en de marktrente. Conform voorschrift van de Wet Fido wordt het renterisico in onderstaande tabel voor de komende vier jaren bepaald, terwijl de renterisiconorm alleen betrekking heeft op het totaal van de begroting van het komende jaar:

120


Renterisico's vaste schuld (bedragen x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

1a Renteherziening op vaste schuld (o/g)

0

0

0

0

1b Renteherziening op vaste schuld (u/g)

0

0

0

0

1 Renteherziening (1a - 1b)

0

0

0

0

2 Aflossingen

13.316

7.004

13.768

13.076

3 Renterisico ( 1 + 2)

13.316

7.004

13.768

13.076

4 Renterisiconorm

30.124

5a Ruimte onder de norm (4 groter dan 3)

16.808

5b Overschrijding van de norm (3 groter dan 4)

n.v.t.

Berekening renterisiconorm 4a Begrotingstotaal (lasten) 2016 4b Percentage regeling 4 = (4a x 4b / 100)

150.620 20 30.124

Uit bovenstaande tabel blijkt, dat onze gemeente binnen de grenzen van de renterisiconorm opereert. Kredietrisico Kredietrisicobeheersing richt zich op de kredietwaardigheid van de tegenpartijen bij financiële transacties. Kredietrisico’s kunnen worden gelopen vanuit uitzettingen (verstrekte geldleningen, beleggingen) of uit verleende garanties. De leningen die wij verstrekken aan derde partijen, die - conform de Wet Fido - een publiek belang dienen, zijn beperkt. Per ultimo 2016 gaat het hier nog om een bedrag van circa € 1,1 miljoen. De verwachting is dat in de komende jaren zeer beperkt middelen (langdurig) zullen worden uitgeleend, gelet ook op het terughoudende beleidskader hieromtrent. Verleende garanties bestaan uit directe borgstellingen en via zgn. 'achtervang'. Bij directe borgstellingen staat de gemeente jegens geldgevers borg voor de betaling van rente en aflossing op langlopende leningen die door organisaties of instellingen zijn aangetrokken, die veelal activiteiten verzorgen in het verlengde van de publieke taak. Achtervang houdt in dat de gemeente, al dan niet samen met het Rijk, een rol speelt in de zekerheidsstructuur van een waarborgfonds, zoals de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Hierbij kunnen instellingen die bij een waarborgfonds zijn aangesloten tegen een lage rente lenen. Mede vanwege de strenge toelatingscriteria en periodieke toetsing door het fonds loopt de gemeente hierbij geen groot risico. In het risicoprofiel t.b.v. het aanhouden van weerstandsvermogen is een deel van dit garantiebedrag ook opgenomen (zie paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing). Debiteurenrisico De debiteuren worden in de balans gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor dubieuze debiteuren. Via de statische methode worden de debiteuren per post beoordeeld op de inbaarheid aan de hand van vooraf vastgestelde criteria. Jaarlijks wordt de hoogte van de voorziening bepaald.

121


4.4.7

Kas- en saldobeheer

De doelstelling van het kas- en saldobeheer is het optimaal afromen respectievelijk aanvullen van de dagelijkse kasoverschotten en tekorten alsmede het minimaliseren van de rentekosten en het maximaliseren van rentebaten van de banksaldi. Het betalingsverkeer verloopt via de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De daar aanwezige bankrekeningen zijn ondergebracht in een rente- en saldocompensatiecircuit. De rekeningen bij de overige banken worden afgeroomd en overgeboekt naar de BNG-rekening. Door middel van een voortschrijdende liquiditeitsprognose wordt geprobeerd om een zo nauwkeurig mogelijke voorspelling van de in- en uitgaande geldstromen te maken, om vast te stellen of de gemeente op elk willekeurig moment tijdens de planningsperiode over voldoende geld kan beschikken om tijdig aan haar betalingsverplichtingen te voldoen. Hierbij is de kasgeld- en kredietlimiet de kritieke grens. Zo nodig wordt een lening aangetrokken op de geld- of kapitaalmarkt. Omdat onze gemeente niet structureel overtollige liquide middelen heeft, zal het verplichte schatkistbankieren voor onze gemeente in de praktijk niet snel een rol spelen. Toch monitoren wij dit aspect wel degelijk, want als het saldo positief komt te staan, moet het overschot (boven een bepaalde limiet) bij de schatkist worden ondergebracht. Hierbij geldt wel een drempelbedrag van 0,75% van het begrotingstotaal. Voor onze gemeente komt dit drempelbedrag uit op ca. € 1,1 miljoen. Pas als de middelen, gerekend over het gemiddelde per kwartaal, dit drempelbedrag overschrijden, moet het overschot naar de schatkist worden overgeboekt (art. 7 van de Regeling schatkisbankieren decentrale overheden).

122


4.5

Bedrijfsvoering

4.5.1

Inleiding

Het wettelijk kader (artikel 14 BBV) vereist dat de paragraaf Bedrijfsvoering ten minste bevat: • inzicht in de stand van zaken en de beleidsvoornemens ten aanzien van de bedrijfsvoering.

4.5.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Bedrijfsvoering is het volgende vastgestelde beleidskader van toepassing: Nr. Beleidskader 1.

Notitie bedrijfsvoering

4.5.3


Looptijd

26-05-2005

onbepaald


Personeels- en organisatiebeleid

Strategisch personeelsbeleid Voor 2016 staat het uitwerken van mobiliteitsbeleid en duurzame inzetbaarheid op het programma. Inzet van jongeren, invullen van de baanafspraken (de landelijke afspraken in het kader van de Participatiewet) en invulling geven aan projecten/programma's op een efficiënte manier komen in 2016 aan bod. Daarnaast zal het Individueel Keuze Budget (IKB) uitgewerkt worden dat voortvloeit uit de CAO die in 2014 is afgesloten.

Formatie Fte's Jaarstukken 2014

249,59

Begroting 2015

249,59

Begroting 2016

250,44

De toename van 0,85 fte in de begroting 2016 ten opzichte van de jaarstukken 2014 en de begroting 2015 heeft betrekking op het terugdraaien van de bezuiniging van 0,85 fte op de zorgadviseurs. Deze bezuiniging is door nieuwe taken en een veranderde werkwijze bij de Sociale Teams niet meer haalbaar.

Ziekteverzuim Ziekteverzuim is een blijvend aandachtspunt. Verzuimbegeleiding blijft daarvoor belangrijk. Met ondersteuning van de bedrijfsarts vindt gerichte begeleiding van medewerkers plaats. Als instrument in het kader van voorkomen van uitval, heeft de gemeente een bedrijfszorgpakket dat medewerkers de mogelijkheid biedt om zorg/begeleiding in te zetten naast hun eigen ziektekostenverzekering. Het streven is om het ziekteverzuim zo laag mogelijk en in ieder geval onder het landelijk gemiddelde van 4,7% te houden.

123


Organisatie De visie op de organisatie wordt in 2016 vertaald naar de medewerkers in de organisatie. Aangevuld met de uitkomsten van de raadsopdracht Participatie/Werken aan morgen/Deregulering zal dit zichtbaar worden in onze manier van werken en in onze dienstverlening. Flexibel, betrokken, van buiten naar binnen denken, pro actief, resultaatgericht en communicatie/participatie; allemaal begrippen die tot leven moeten komen in ons dagelijks handelen.

Het Nieuwe Werken / Het Anders Werken Het jaar 2016 staat in het teken van de verdere uitrol van het werkplan; nu geheten Het Anders Werken. De inrichting van de kantooromgeving, de aangeboden ict tools en het plaats- en tijdonafhankelijk kunnen werken, moeten bijdragen aan een optimale dienstverlening ten behoeve van de bewoners en ondernemers van de gemeente Gorinchem. Daarnaast draagt deze ontwikkeling ook bij aan het blijven van een aantrekkelijke werkgever.

Informatisering en automatisering In 2016 wordt ten aanzien van het informatiebeleid ingezet op het verhogen van de kwaliteit van de gemeentelijke informatievoorziening. Hiermee kunnen de gemeentelijke producten en diensten op een efficiënte en effectieve manier en tegen een gegarandeerde kwaliteit worden aangeboden. Om dit te realiseren, wordt aangesloten bij door VNG/KING landelijk vastgestelde standaarden. Het beheersplan I&A is bijgewerkt tot aan het jaar 2025, hiermee zijn de vervanging en het onderhoud van de bestaande informatievoorzieningen gegarandeerd.

Inkoop en aanbesteding Naar verwachting zal in 2016 de nieuwe inkoopwetgeving van kracht worden. Deze nieuwe wetgeving heeft waarschijnlijk een stevige invloed op het lokale beleid, waardoor het inkoopbeleid zal moeten worden aangepast. Daarnaast zal worden gewerkt aan betere informatievoorziening op het gebied van inkoop en aanbesteding. Dit hangt samen met een strakkere invulling van de AO/IC-rol op inkoopgebied en contractbeheer. Te verwachten aanbestedingen in 2016 zijn raamovereenkomsten op gebied van beheer en onderhoud, inhuur en schoonmaak. Ook de aanbesteding van brandstof voor de veerdienst, twee percelen leerlingenvervoer en accountancy zullen worden uitgevoerd dan wel afgerond in 2016. Bij nieuwe aanbestedingen zal, indien mogelijk en nuttig, de samenwerking met de AV-gemeenten worden gezocht.

Regionale samenwerking Het vraagstuk van regionale samenwerking staat onverkort op de agenda. Het besluit van HardinxveldGiessendam om toe te treden tot de Drechtsteden en de nog lopende discussie over een mogelijke samenvoeging van de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik hebben veel invloed op dit proces. Voor de korte termijn betekent dit dat Gorinchem in de huidige vorm verder zal gaan. Het is daarbij van belang alert te blijven op wat we zelf kunnen maar vooral op wat we zelf niet kunnen, zodat we gesteld blijven staan voor de toekomst en de taken die we hebben te vervullen.

124


4.5.4

Bestuurlijke planning en control

Doorontwikkeling planning en control De doorontwikkeling van Planning en Control en de daarbij behorende documenten is een continu proces. In de afgelopen jaren zijn dan ook de nodige verbeteringen doorgevoerd. De belangrijkste opgave(n) voor 2016 zullen komen vanuit de vernieuwing van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording). Door de commissie Depla (belast met de vernieuwing van het BBV) is geconstateerd dat bij gemeenten onder het huidige stelsel begrotingen en jaarstukken voor anderen dan financieel deskundigen nog te weinig toegankelijk zijn. Daarnaast is een aantal ontwikkelingen gesignaleerd die het belang van vernieuwing nog eens extra onderstrepen: • De wens de kaderstellende en controlerende rol van de raad te versterken: daarvoor is meer en gemakkelijker inzicht in begroting en verantwoording nodig. • De wens tot betere financiële vergelijkbaarheid. Gemeenten moeten vergelijkingen kunnen maken met andere gemeenten, om beslissingen daaraan af te kunnen wegen. • Op de democratische rollen van de raad en de vergelijkbaarheid komt nog eens extra druk te staan door de drie decentralisaties. • Als gevolg van grotere onzekerheden in vergelijking tot de periode dat het huidige BBV tot stand kwam, is er behoefte aan inzicht in de financiële positie van gemeenten en daaraan verbonden risico’s. • De wens van gemeenten meer inzicht te hebben in elkaars financiële positie, om tijdig te kunnen bijsturen als de financiële situatie daar aanleiding toe geeft (om te voorkomen dat gemeenten een beroep moeten doen op steun uit het gemeentefonds). • Toenemende belangstelling voor verslaglegging in de publieke sector. • Vragen rond de huidige praktijk van het rechtmatigheidtoezicht. Bovenstaande constateringen en signalen leiden tot verschillende wijzigingen in het BBV; dit betekent daarmee automatisch dat ook de begrotings- en verantwoordingscyclus binnen Gorinchem hierop aangepast zal moeten worden. Betere ververgelijkbaarheid (thema’s en taakvelden) Om tot een betere vergelijkbaarheid tussen gemeenten te komen wordt in de herziening BBV voorgeschreven dat colleges de ramingen en realisatiecijfers die zij moeten leveren voor de begrotingsuitvoering voortaan indelen aan de hand van uniforme eenheden (taakvelden en thema’s). Hoewel de huidige programmastructuur hierin een plek zou kunnen vinden, ligt een heroverweging van de huidige thema- en programma-indeling in Gorinchem voor de hand. Van Iv3 naar I4All Gemeenten zijn momenteel verplicht informatie voor derden aan te leveren. Deze verplichting blijft in stand, maar deze gegevens zullen beschikbaar worden als open data (o.a. koppeling van data). Door deze brede beschikbaarheid evolueert Iv3 naar Informatie voor allen (I4all). Begroting centraal (indicatoren; sturen op effecten van beleid) Het wordt steeds belangrijker voor gemeenten om te kunnen sturen op basis van meetbare prestaties. Gemeenten moeten bij de besteding van de beschikbare middelen goed onderbouwde keuzes kunnen maken om te kunnen bijsturen als de ontwikkelingen daartoe aanleiding geven. Niet alleen de Raad, maar ook burgers, bedrijven, organisaties, media en andere belanghebbenden in gemeenten, hebben er belang bij de beleidsresultaten ook te kunnen vergelijken met de beleidsresultaten in andere gemeenten. Dit verlevendigt het debat over beleidsprioriteiten en draagt bij aan een grotere betrokkenheid. Dit betekent dat gemeenten zoveel als mogelijk en wenselijk is, dezelfde indicatoren moeten gebruiken. 125


Hiertoe zal een set van circa 50 indicatoren voor gemeenten worden opgesteld. Invoering van deze (verplichte) set indicatoren zal zeker invloed hebben op de bestaande maatschappelijke effecten en speerpunten zoals nu in de begroting opgenomen. Een herijking in 2016 wordt daarom aanbevolen. Kentallen financiële positie Naast de beleidsmatige kengetallen, wordt ook een verplichte set van financiële kengetallen doorgevoerd. Interpretatie van de financiële positie is in het huidige stelsel, waar veel is vrijgelaten, voor gemeenteraden lastig. Gezien het stijgende belang van toekomstbestendigheid van gemeenten, is het belang van inzicht in de financiële positie toegenomen. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing is daarom in deze begroting al een verplichte basisset van vijf kengetallen opgenomen. Verbonden partijen Om de prestaties van verbonden partijen en de eventuele risico’s te kunnen beoordelen, is goede informatie nodig die aansluit bij de informatie van gemeenten over hun eigen taakuitvoering en de daaraan verbonden risico’s. De nieuwe regels van het BBV gelden in beginsel ook voor de informatieverschaffing van verbonden partijen. De commissie BBV zal in de notitie Verbonden Partijen uitspraken doen over de op te nemen informatie, die in beginsel opgenomen wordt in de beleidsprogramma’s waar de verbonden partijen betrekking op hebben. Daarmee kan en zal de paragraaf verbonden partijen vereenvoudigd worden. Om te voorkomen dat dezelfde informatie in de verschillende beleidsstukken rond begroting en verantwoording worden opgenomen, kan worden volstaan met een totaalbeeld van de participaties en de verbonden aspecten ervan. De vierjaarlijks op te stellen Nota Verbonden partijen (kaderstellend) wordt hiermee belangrijker. Inzicht in overhead en kosten Gebleken is dat bij veel gemeenten de methode van kostentoerekening aan taakvelden en activiteiten niet helder is. In veel gevallen autoriseert de raad dan alleen de directe kosten terwijl de indirecte kosten 25 tot 50% van de totale kosten uitmaakt. Ook met de toerekening van rente wordt verschillend omgegaan. In het gewijzigde BBV worden baten en lasten van overhead niet meer onder de afzonderlijke beleidsprogramma’s geregistreerd maar centraal onder een afzonderlijk taakveld. Hiermee vervalt de noodzaak van een complexe en veelal ondoorzichtige kostentoerekening aan alle gemeentelijke taken en activiteiten. Deze methodiek wordt ook van toepassing op de toerekening van rente. Alle bedrijfskosten (dus ook uren) die direct verbonden zijn aan activiteiten/taken/producten gericht op de externe klant, moeten in de betreffende taakvelden worden geregistreerd. Waar een integrale kostprijs nog wel een rol speelt (grondexploitaties, investeringen en andere (subsidie)projecten) zou deze methodiek tot een tekort in de bestaande begroting leiden (er zijn immers specifieke dekkingsposten); hiervoor komt er in het nieuwe BBV een specifieke regeling. Stelsel van baten en lasten Tot slot zijn er enkele (kleine) aanpassingen in het stelsel van baten en lasten (investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut, activering investering en actiever sturen op het EMU saldo). Bovenstaande wijzigingen zullen leiden tot een op veel fronten gewijzigde begroting 2017. In de aanloop hier naar toe zal met College en Raad op meerdere aspecten vroegtijdig het gesprek worden aangegaan. Denk hierbij aan een discussie over de herziening van onze programmastructuur, zodanig dat het past binnen de voorgeschreven thema’s en taakvelden, een heroriëntering op de in ons programmaplan opgenomen maatschappelijke effecten en speerpunten (in relatie tot de basisset van 50 kengetallen). Ook de wijze van kostentoerekening, maar zelfs nut en noodzaak van de frequentie en huidige wijze van tussentijdse rapportages zullen onderwerp van gesprek zijn in de voorbereiding op de volgende begroting. Daarnaast zal ook de in deze begroting voor het eerst opgeleverde begroting in één oogopslag voortgezet en waar gewenst doorontwikkeld worden. 126


Waar staat je gemeente (WSJG) Gemeenten kunnen op Waarstaatjegemeente.nl hun prestaties vergelijken met die van collegagemeenten. Zo ontdekken gemeenten op welke maatschappelijke thema's ze zich nog kunnen verbeteren en van welke gemeente ze kunnen leren. Voor het jaar 2016 staat de uitvoering van de twee-jaarlijkse burgerpeiling WSJG op de rol. Het onderzoek bestaat uit een onderzoek Dienstverlening (benchmark) en een onderzoek WSJG waarin aandacht uitgaat naar de thema's Woon- en leefomgeving, Zorg en Welzijn, Burger - gemeente en gemeentelijke dienstverlening. In 2014 is dit onderzoek voor de gemeente Gorinchem voor het laatst uitgevoerd. De afspraak is dat dit onderzoek om de twee jaar plaatsvindt, vandaar dat het onderzoek voor 2016 is gepland. Waar Staat Je Gemeente bevat ook informatie in het kader van de landelijke monitor sociaal domein. Deze landelijke monitor voorziet in horizontale beleids- en verantwoordingsinformatie richting college, raad en burger. De monitor verschaft inzicht in de mate waarin de beoogde maatschappelijke doelstellingen worden gerealiseerd. Wij streven ernaar de in ontwikkeling zijnde lokale monitor sociaal domein (dashboard 3D) waar mogelijk aan te sluiten bij de landelijke monitor sociaal domein. Kanttekening die wij hierbij maken, is dat de informatievoorziening door het ontbreken van diverse basisgegevens, op landelijk en lokaal niveau, nog volop in ontwikkeling is. Waar Staat Je Gemeente is in de afgelopen periode fors doorontwikkeld. Inmiddels biedt de interactieve website een schat aan benchmarkgegevens. Deze informatie stelt ons in staat om op alle beleidsvelden een vergelijking te trekken met andere gemeenten, regio’s of ons te spiegelen aan landelijke gemiddelden. Bij de doorontwikkeling van de planning en control documenten (zie vorige paragraaf) zal de beschikbare informatie op waarstaatjegemeente.nl met name bij de heroriëntering van onze maatschappelijke effecten (in aanvulling op de verplichte basisset van 50 kengetallen) en de doorontwikkeling van onze begroting in één oogopslag nadrukkelijk betrokken worden.

127


Horizontaal toezicht Op 1 oktober 2012 is de nieuwe wet gericht op het verminderen van het bestuurlijk toezicht in werking getreden (Wet revitalisering generiek toezicht). De gedachte achter toezicht nieuwe stijl is vertrouwen in het functioneren van horizontale verantwoording van het college naar de raad in plaats van de tot op dat moment geldende verantwoordingslijn van college naar provincie. Het horizontale toezicht past in de uitgangspunten van het gedualiseerde bestuur en het streven naar vermindering van bestuurlijke lasten. De provincie Zuid-Holland is op dit moment verbetervoorstellen voor indicatoren aan het ontwikkelen ten aanzien van de onderdelen financiën, omgevingsrecht, ruimtelijke ordening en vergunninghouders. De essentie hiervan is tot een verdere indikking van indicatoren en daarmee vereenvoudiging van horizontaal toezicht te komen. Het streven is erop gericht dat in 2016 met de nieuwe set indicatoren gewerkt gaat worden die voor het eerst in de jaarstukken 2015 zal worden toegepast.

Accountantsonderzoeken De accountant doet twee keer per jaar een onderzoek. Het eerste onderzoek wordt uitgevoerd in het najaar en is vooral gericht op de bedrijfsvoering en de beheersmaatregelen. De accountant legt de bevindingen en aanbevelingen vast in een managementletter. Het bestuurlijke primaat van de managementletter ligt bij het college. Het tweede onderzoek doet de accountant bij de controle op de jaarrekening. Dit onderzoek is vooral gericht op de financiële getrouwheid en de rechtmatigheid van de handelingen die de gemeente heeft gedaan in dat jaar. Het bestuurlijke primaat van de controle op de jaarrekening ligt bij de raad vanuit haar controlerende taak. De raad wordt inhoudelijk over de uitkomsten van de managementletter en de controle op de jaarrekening geïnformeerd. Beide onderzoeken komen ook aan de orde in de Klankbordgroep Financiën. Verbeterpunten en/of aanbevelingen die de accountant doet in beide onderzoeken worden opgenomen in de AO/IC voortgangsbewaking, waarmee de directie en het college de naleving bewaken.

Rekenkameronderzoeken De aanbevelingen uit het rekenkameronderzoek 'Op weg naar vernieuwend subsidiebeleid' (raadsbesluit 13 juni 2013) worden betrokken bij de raadsopdracht Participatie/Werken aan morgen/Deregulering. De uitwerking van de raadsopdracht vormt input voor het nieuwe subsidiebeleid. Aanbevelingen uit het rekenkameronderzoek 'Sturen in samenwerking' (raadsbijeenkomst 9 juni 2015) zullen betrokken worden bij het verder nadenken over het omgaan met verbonden partijen en het verder ontwikkelen van en vormgeven aan bestuurlijke verhoudingen en bestuurlijke vernieuwing.

Onderzoeken coalitieakkoord 2014-2018 'verbindend, levendig, zorgzaam' In de begroting 2015 is aangegeven dat over de stand van zaken onderzoeken coalitieakkoord 2014 - 2018 via de planningen controlcyclus gerapporteerd wordt. U treft daarom in deze begroting dit onderdeel aan. In het coalitieakkoord zijn de volgende onderzoeken opgenomen: 1. Vestingplan Gorcum 2016 Het onderzoek wordt in het vierde kwartaal van 2015 opgepakt.

128


2. Gemeentelijke monumentenlijst Vanwege het feit dat er geen financiële en personele middelen beschikbaar waren, is via de Perspectiefnota 2016-2019 het voorstel gedaan om eerst een financieel budget door de raad beschikbaar te stellen. De raad heeft op 9 juli 2015 tijdens de behandeling van de Perspectiefnota ingestemd met het opnemen van een budget. Indien de begroting 2016 dienovereenkomstig wordt vastgesteld, zal in het tweede kwartaal van 2016 een start worden gemaakt met een onderzoek dat moet resulteren in een plan van aanpak. Daarna wordt bezien of al dan niet een invoeringstraject opgestart zal worden. De raad krijgt daarbij de financiële gevolgen voorgelegd. 3. Parkeren (dekking tekort en parkeerregulering buiten de binnenstad) Het onderzoek is in 2015 afgerond. 4. Buurtbus Lingewijk Het onderzoek buurtbus Lingewijk wordt in de tweede helft van 2015 voorbereid ten behoeve van uitvoering in 2016. 5. Visie op takenpakket Gorinchem beweegt en hoe verder met Gorinchem beweegt na afloop financiering Het onderzoek naar de visie op het takenpakket van Gorinchem Beweegt zal eind 2016 / begin 2017 plaatsvinden. 6. Zwemmen: kinderen zonder zwemdiploma in groep 6, reden hiervan: bekendheid stichting Leergeld en resultaten tot nu toe Medio 2015 is de leeftijdsgrens verlaagd naar eind groep 5, de 8 à 9-jarigen. Tot nu toe zijn er vanuit Stichting Leergeld nog geen onderzoeksresultaten over 2015 bij de gemeente bekend gemaakt. Doelstelling van de subsidieregeling blijft dat kinderen aan het einde van groep 6 een A-diploma (basisvaardigheden zwemmen) behalen. 7. Twee-jaarlijkse second opinion grondexploitaties Begin 2014 is de laatste scan uitgevoerd. De eerstvolgende quick scan zal begin 2016 worden uitgevoerd. 8. Platform open spending Sinds de tweede helft van 2014 is de gemeente bij dit platform aangesloten. Aan het platform worden financiële gegevens met betrekking tot begroting en rekening verstrekt voor publicatie op de website van het platform. Overigens is begin oktober 2015 door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), in overleg met de gemeenten en het ministerie van BZK, besloten voortaan de financiële gegevens van alle gemeenten, provincies en andere overheden te verstrekken aan het platform. 9. Streaming raadsvergaderingen De voorbereidingscommisie onderzoek streaming raadsvergaderingen, bestaande uit raadsleden, voert het onderzoek uit. De verwachting is dat het onderzoek in de tweede helft van 2015 wordt afgerond.

Overige onderzoeken Afdeling BOR (Beheer Openbare Ruimte) In 2013 is de binnendienst van de afdeling BOR extern doorgelicht. De formatie van de afdeling is verlaagd overeenkomstig het externe advies. De overige adviespunten zijn in een uitvoeringsplan opgenomen. Inmiddels is een groot deel van het uitvoeringsplan uitgevoerd. Een aantal punten uit het uitvoeringsplan heeft een relatie met werkwijzen en systemen van andere organisatieonderdelen en heeft 129


daardoor een langere doorlooptijd. Naar verwachting wordt de uitvoering van het uitvoeringsplan in 2016 afgerond. Team VTH (Vergunningen, Toezicht en Handhaving) In het najaar 2013 is opdracht gegeven de vergunningsverlening in het licht van de toekomstige wetgeving op dit punt en de kostendekking extern te beoordelen. De uitkomsten hiervan zijn medio 2014 beschikbaar gekomen. Gelet op de toekomstige wetgeving is in het najaar 2014 besloten een onderzoek te starten naar de mogelijkheden van overdracht van de taken aan de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ). Nadien is bekend geworden dat de toekomstige wetgeving er anders uit komt te zien en geen directe aanleiding meer is de taken in een groter verband onder te brengen. Naar aanleiding hiervan is besloten geen onderzoek te houden naar de mogelijkheden van overdracht van de taken aan de OZHZ. Gelijktijdig is besloten een ontwikkelplan voor het team VTH uit te voeren. Hiermee is eind 2014 gestart. De uitvoering van het ontwikkelplan heeft op onderdelen ook een relatie met werkwijzen en systemen van andere organisatieonderdelen en heeft daardoor een langere doorlooptijd. In 2016 zal er dan ook nog worden gewerkt aan een aantal onderdelen uit het ontwikkelplan. Camera Uitlees Ruimte (CUR) en Buitengewone Opsporingsambtenaren (BOA's) Uit het interne onderzoek naar de toekomstmogelijkheden van de CUR is gebleken dat de CUR en de BOA's een sterke organisatorische binding en afhankelijk hebben. Daarom wordt het onderzoek naar de toekomstmogelijkheden van de CUR uitgebreid met de BOA's. Gelet op de complexiteit van het onderzoek is besloten het onderzoek extern te laten uitvoeren. Hiervoor zal in de 2e helft van 2015 opdracht worden verleend, waarna de onderzoeksresultaten in 2016 beschikbaar komen. Onderzoeken 2016 In 2016 zal allereerst worden ingezet op het goed afronden van lopende onderzoeken en het goed implementeren van de uitvoeringsplannen van afgeronde onderzoeken. Daarnaast zullen er in 2016 op basis van de actualiteit naar verwachting nieuwe onderzoeken worden opgestart.

4.5.5

Administratieve organisatie en interne controle

Wij zijn in 2015 gestart met de uitvoering van een frauderisicoscan en met een intern controleplan. Met de frauderisicoscan is onderzocht of de gemeente voldoende interne beheersmaatregelen heeft getroffen om fraude te voorkomen, maar ook om zeker te zijn van de rechtmatigheid van de financiële beheershandelingen. Het resultaat van dit onderzoek is dat van 138 onderzochte processen 78% een laag risico hebben of niet van toepassing zijn. Bij 22% van deze processen loopt de gemeente enig tot hoog risico doordat er onvoldoende beheersmaatregelen zijn getroffen. Met het intern controleplan wordt steekproefgewijs de getroffen beheersmaatregelen getoest op de juiste werking ervan. Zowel uit de frauderisicoscan als uit het intern controleplan komen zaken naar voren die om verbetering vragen. Hiertoe is ook een AO/IC voortgangsrapportage opgezet om de vooruitgang te monitoren en om de directie en het college op de hoogte te houden. Deze monitor gaat ook gebruikt worden voor andere aanbevelingen, bijvoorbeeld die van de accountant en/of vanuit andere onderzoeken. De accountant heeft aangegeven dat deze nieuwe aanpak tot zijn tevredenheid stemt. Voor 2016 zal er een nieuw intern controleplan worden opgesteld aan de hand van het risicoprofiel en in afstemming met de accountant omdat deze nieuwe werkwijze een belangrijke basis is voor de werkzaamheden van de accountant.

130


4.6

Verbonden partijen

4.6.1

Inleiding

Het wettelijk kader (artikel 15 BBV) vereist dat de paragraaf Verbonden partijen ten minste bevat: • de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting; • de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen; • de lijst van verbonden partijen. In de lijst van verbonden partijen wordt ten minste de volgende informatie opgenomen: • de naam en de vestigingsplaats; • het openbaar belang dat op deze wijze behartigd wordt; • het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft aan het begin en de verwachte omvang aan het einde van het begrotingsjaar; • de verwachte omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar; • de verwachte omvang van het financieel resultaat van de verbonden partij in het begrotingsjaar. Naast de informatie conform het wettelijk kader, wordt in deze paragraaf tevens de volgende informatie gepresenteerd: • het aandeel (financieel belang) dat de gemeente Gorinchem in de verbonden partij heeft; • het bestuurlijk belang (zetel in het bestuur / hebben van stemrecht) dat de gemeente Gorinchem in de verbonden partij heeft. In het vervolg van deze paragraaf zullen bovenstaande onderwerpen per verbonden partij in een uniform format worden gepresenteerd.

4.6.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Verbonden partijen is het volgende vastgestelde beleidskader van toepassing: Nr. Beleidskader 1.


Looptijd

19-04-2012

onbepaald

Raadsbeleidskader verbonden partijen

4.6.3


Lijst van verbonden partijen

De gemeente Gorinchem heeft te maken met diverse verbonden partijen. Deze verbonden partijen zijn in te delen in de volgende categorieën: A. Deelnemingen in NV's en BV's B. Gemeenschappelijke Regelingen C. Commanditaire Vennootschappen D. Stichtingen algemeen E. Stichtingen wettelijk conform BBV F. Coöperaties De categorie A, B, C, E en F zijn verplicht volgens het BBV; categorie D is facultatief en wordt gepresenteerd op basis van het raadsbeleidskader verbonden partijen. 131


Uit bovenstaande blijkt dat er een splitsing is tussen 'stichtingen algemeen' en 'stichtingen wettelijk conform BBV'. Deze splitsing komt voort uit de notitie van de Commissie BBV over verbonden partijen (november 2014). Een stichting valt onder de categorie 'algemeen' als er slechts sprake is van een financieel belang (bijvoorbeeld een subsidierelatie). Als er sprake is van zowel een bestuurlijk als een financieel belang dan valt een stichting onder de categorie 'wettelijk conform BBV'. Hieronder is per categorie aangegeven welke verbonden partijen onderscheiden worden. A. Deelnemingen in NV's en BV's • NV Bank voor Nederlandse Gemeenten • NV Oasen • NV Eneco Holding • BV MerwedeLingeLijn • Gemeente Gorinchem Deelneming BV B. Gemeenschappelijke Reglingen • GR Publieke gezondheid en jeugd • GR Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid • GR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid • GR Regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (AV) • GR Vuilverwerking Dordrecht en Omstreken (Gevudo) • GR Uitvoeringsorganisatie Participatiewet • GR Reinigingsdienst Waardlanden • GR Bureau Openbare Verlichting C. Commanditaire Vennootschappen • CV Hoog Dalem • CV Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Schelluinen (ROM-S), Beheer BV ROM-S D. Stichtingen algemeen • Stichting Openbaar Onderwijs (OVO) • Stichting Kindercentra • Stichting Theater Gorinchem • Stichting Gorinchemse Sport Accommodaties • Stichting Bibliotheek E. Stichtingen wettelijk conform BBV • Stichting A27 • Stichting Security 5 F. Coöperaties • Coöperatie ParkeerService Uitgesloten Aansprakelijkheid (U.A.) In het vervolg van deze paragraaf zal per verbonden partij een nadere detaillering worden gegeven.

132


4.6.4

Deelnemingen

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank) Vestigingsplaats Den Haag. Doel

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De kernactiviteit van de bank is risicovrije kredietverlening. Het eigenaarschap van overheden, alsmede het door de statuten beperkte werkterrein van de bank, biedt financiers het vertrouwen dat het risico van kredietverlening aan dit instituut zeer beperkt is. BNG Bank bundelt de uiteenlopende vraag van klanten tot een beroep op de financiële markten dat aansluit op de behoefte van beleggers wat betreft volume, liquiditeit en looptijd. Door de combinatie van beide elementen heeft de bank een uitstekende toegang tot financieringsmiddelen tegen zeer scherpe prijzen, die weer worden doorgegeven aan decentrale overheden en aan instellingen voor het maatschappelijk belang.

Relatie met

Algemene dekkingsmiddelen.

Partijen (privaat, Alle aandelen van BNG Bank zijn in publiek eigendom (gemeenten, provincies en publiek) staat). Bestuurlijk belang

Een lid van het College heeft stemrecht in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA). Het daadwerkelijk bestuurlijk belang (stemrecht) in de AVA wordt bepaald naar rato van het ingebrachte kapitaal (zie 'Financieel belang' hierna).

Financieel belang

De gemeente Gorinchem heeft een belang van 0,173% in (het aandelenkapitaal van) BNG Bank.

Voortgang/ ontwikkelingen

Ondanks de economische tegenwind, in het kader waarvan (ook) de BNG extra eigen vermogen moet aanhouden, wat in principe ten koste gaat van de uitkeerbare winst, hebben wij geen redenen om aan te nemen dat BNG ook in 2016 en de jaren daarna geen redelijk bedrag aan dividend zal uitkeren.

Prestaties/ effecten/ inhoudelijk resultaat

Naast mede-eigenaar is Gorinchem ook klant van BNG. Het betalingsverkeer van de gemeente loopt grotendeels via BNG en ook vaste financiering vindt voor een groot deel via BNG plaats. Uit het in september 2014 gepubliceerde jaaroverzicht van het gerenommeerde blad Global Finance blijkt dat BNG Bank de veiligste bank van Nederland is en in de top 5 staat van veiligste banken ter wereld. Het door BNG Bank uitgegeven schuldpapier heeft een credit rating AA+ van Standard & Poor's, Aaa van Moody's en AAA van Fitch. BNG Bank behoort vanaf 4 november 2014 tot de groep van grotere Europese banken die rechtstreeks onder toezicht staan van de Europese Centrale Bank. BNG slaagde in 2014 ruimschoots voor de balans- en stresstest van de Europese toezichthouders.

Resultaat

Resultaat 2014: € 126.000.000

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 3.582.000.000 Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € N.N.B. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 149.923.000.000 Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € N.N.B.

Risico's en kansen

Geen 133


N.V. Oasen Vestigingsplaats Gouda. Doel

Oasen N.V. is een bedrijf dat drinkwater maakt voor 750.000 mensen en 7.200 bedrijven in het oosten van Zuid-Holland. Kwaliteit komt daarbij op de eerste plaats.

Relatie met


Partijen (privaat, Alle aandelen van Oasen zijn in publiek eigendom (28 gemeenten). publiek) Bestuurlijk belang


Financieel belang

De gemeente Gorinchem heeft een belang van 4,55% in (het aandelenkapitaal van) Oasen.


Oasen investeert voortdurend in haar waterzuiveringsinstallaties en leidingnet. De belangrijkste bevoegdheid van de aandeelhouders is het goedkeuren van de jaarrekening en het vaststellen van de prijzen voor de consumentenmarkt (in de najaarsvergadering) en de meerjaren-investeringsplannen.


Oasen heeft een gezonde financiële positie, wat onder meer tot uitdrukking komt in een solvabiliteitsratio van 41% (in 2014), bij een doelstelling van minimaal 35%. Het resultaat wordt normaliter geheel toegevoegd aan de algemene reserve. Het dividend, dat statutair uitgekeerd zou kunnen worden aan de aandeelhouders, is overigens zeer gering.

Resultaat

Resultaat 2014: € 4.052.000

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 90.071.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € N.N.B. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 128.725.000 Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € N.N.B.

Risico's en kansen

Geen

134


N.V. Eneco Holding Vestigingsplaats Rotterdam. Doel

Eneco is een geïntegreerde energiegroep die het doel heeft om op duurzame wijze energie te produceren, te transporteren en te leveren aan klanten.

Relatie met


Partijen (privaat, Alle aandelen van Eneco zijn in publiek eigendom (55 Nederlandse gemeenten). publiek) Bestuurlijk belang


Financieel belang

De gemeente Gorinchem heeft een belang van 0,68% in (het aandelenkapitaal van) Eneco.


In 2010 zouden Nederlandse energiebedrijven volgens de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) moeten worden gesplitst in een netwerkbedrijf en een leveringsbedrijf. Diverse rechtszaken volgden daarna, waarin Eneco tegen deze wet bezwaar maakte. In juni 2015 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de splitsingswet (WON) niet in strijd is met Europees recht. Voor een uitspraak over inbreuk op eigendomsrecht, waar Eneco en Delta ook beroep op doen, verwijst de Hoge Raad terug naar het Gerechtshof van Amsterdam. Hierdoor is er nog steeds geen finale duidelijkheid in deze langslepende zaak. Eneco is tegen de splitsing, omdat zo oneerlijke concurrentie zou ontstaan. Buitenlandse energiebedrijven, die actief zijn in Nederland, hoeven namelijk (in eigen land) niet te splitsen. Eneco roept nu de politiek op te bepalen of het echt nuttig en noodzakelijk is om splitsing van een gezond Nederlands bedrijf af te dwingen.


Eneco heeft in 2015 dividend uitgekeerd (over het resultaat 2014). Voor onze gemeente betrof dit € 696.000. Op grond van de halfjaarcijfers 2015, verwacht Eneco voor geheel 2015 een vergelijkbaar resultaat als 2014.

Resultaat

Resultaat 2014: € 206.000.000

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 5.188.000.000 Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € N.N.B. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 4.963.000.000 Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € N.N.B.

Risico's en kansen

De marktomstandigheden zijn 'uitdagend' voor Eneco, mede gezien de splitsingsdiscussie. De dividenduitkering kan op langere termijn onder druk komen te staan. Het structureel geraamde dividend van € 600.000 achten wij realistisch.

135


BV MerwedeLingeLijn Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

De BV MerwedeLingeLijn is opgericht voor de aanleg van de MerwedeLingeLijn tussen Dordrecht en Geldermalsen. De BV is nu verantwoordelijk voor het beheer van deze lijn.

Relatie met

Programma Wonen, Leven en Veiligheid.

Partijen (privaat, De zeven gemeenten gelegen langs de MerwedeLingeLijn, te weten: Dordrecht, publiek) Sliedrecht, Hardinxveld-Giessendam, Gorinchem, Giessenlanden, Leerdam, Geldermalsen. De BV heeft een samenwerkingsovereenkomst met de provincie ZuidHolland. Bestuurlijk belang

Een lid van het college treedt op als vertegenwoordiger van de gemeente in de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA). In deze AvA is elke gemeente vertegenwoordigd door één persoon / één stem. Besluiten in de AvA worden genomen bij volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen.

Financieel belang

De investering in de MerwedeLingeLijn heeft een totale omvang van circa € 55 miljoen. Hiervan komt circa € 10 miljoen voor rekening van Gorinchem.


De tweede fase van het project, te weten de opwaardering van de bestaande stations is in 2015 aangevangen en zal in 2016/2017 worden afgerond.


Opwaardering van de lijn heeft geleid tot een verbeterde openbaar vervoeraansluiting van de regio AV op met name de zuidvleugel van de Randstad. Beoogde opwaardering van de lijn en de bouw van nieuwe stations moet leiden tot verdere kwaliteitsverbetering, met het doel meer reizigers te trekken.

Resultaat

Resultaat 2015: € 0.

Eigen vermogen Stand 31 december 2015: € 250.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2017: N.N.B. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2015: € 0. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2017: N.N.B.

Risico's en kansen

Voor Gorinchem speelt dat de ontwikkeling van de halte Gorinchem Noord na 2018 gepland staat. De ontwikkeling van het bedrijventerrein Groote Haar, waarvan de realisatie staat gepland vanaf 2019, maakt het onlogisch deze halte eerder aan te leggen.

136


Gemeente Gorinchem Deelneming BV Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

De vennootschap heeft ten doel het oprichten van, het deelnemen in, het besturen van en het toezicht houden op ondernemingen en vennootschappen, waaronder mede wordt begrepen het deelnemen als commanditaire vennoot in ROM-S C.V.

Relatie met


Partijen (privaat, Gemeente Gorinchem (bezit 100% van de aandelen). publiek) Bestuurlijk belang

De vennootschap is eind 2006 opgericht als onderdeel van de juridische structuur van ROM-S. Het bestuurlijk belang loopt dan ook parallel aan ROM-S (zie hetgeen bij die verbonden partij is vermeld).

Financieel belang

De vennootschap heeft tot nu toe kapitaal gestort in ROM-S CV voor in totaal € 1.018.639 (dit is ruim 88% van het afgesproken totaalbedrag van € 1.155.000). Dit is een deelnemingspercentage van 17,3%.


Omdat de vennootschap uitsluitend deelneemt in ROM-S CV wordt verwezen naar hetgeen bij die verbonden partij is vermeld.


Omdat de vennootschap uitsluitend deelneemt in ROM-S CV wordt verwezen naar hetgeen bij die verbonden partij is vermeld.

Resultaat

Resultaat 2014: € 104.000.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 1.429.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 1.429.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 1.429.000. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 2.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 2.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 2.000.

Risico's en kansen

In 2007 heeft de vennootschap vrijstelling voor de afdracht van vennootschapsbelasting (Vpb) gekregen. Het is op dit moment nog onduidelijk of de introductie van de Vpb-plicht voor overheden per 1 januari 2016 ook gevolgen heeft voor Gemeente Gorinchem Deelneming BV.

137


4.6.5

Gemeenschappelijke regelingen

GR Publieke Gezondheid en Jeugd Vestigingsplaats Dordrecht. Doel

Op 1 juli 2012 is de Gemeenschappelijke Regeling Zuid-Holland Zuid vervangen door de Gemeenschappelijke Regeling Publieke Gezondheid en Jeugd. Alle resttaken uit de oude Gemeenschappelijke Regeling zijn ondergebracht in de regeling Publieke Gezondheid en Jeugd. Het samenwerkingsverband heeft o.a. tot taak, vanuit het beginsel van verlengd lokaal bestuur, een bijdrage te leveren aan het behartigen van gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van: - publieke gezondheid; - onderwijs (leerplicht, regionale meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten); - jeugd preventieteam; - Serviceorganisatie Jeugd (aan de GR toegevoegd vanwege taken van de gemeente op grond van de Jeugdwet). De behartiging van belangen geschiedt door het bepalen van de hoofdlijnen van gewenste ontwikkelingen door middel van sturing, ordening, integratie en in voorkomende gevallen uitvoering.

Relatie met

Programma Bestuur en communicatie.

Partijen (privaat, Deelnemende gemeenten in de Hoekse Waard, de Drechtsteden en Alblasserwaardpubliek) Vijfheerenlanden. Bestuurlijk belang

Een lid van het college maakt deel uit van het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Het algemeen bestuur kent een 'gewogen' stemrecht. De stemverhouding is gebaseerd op het aantal inwoners van de deelnemende gemeenten gedeeld door 8.500, met dien verstande dat breuken naar boven worden afgerond. Dat is expliciet geregeld in artikel 15 van de regeling. Het dagelijks bestuur kent geen gewogen stemrecht. Het stemrecht is vastgelegd in artikel 21 van de regeling. De bepalingen in de Gemeentewet met betrekking tot het college van B&W worden gevolgd, wat inhoudt één stem per lid, en een besluit bij volstrekte meerderheid.

Financieel belang

Vaste inwonerbijdrage, wordt jaarlijks vastgesteld door het algemeen bestuur.


Volksgezondheid Het jaar 2016 staat voor de Gr Publieke Gezondheid en Jeugd in het teken van een nieuw begin als het om beleid gaat. Zo is in het najaar van 2014 de nieuwe toekomstverkenning gelanceerd en is de regionale nota volksgezondheid in het algemeen bestuur vastgesteld op 2 juli 2015. In deze nota staat het regionale aanbod van de dienst op de wettelijke verplichte producten. In samenwerking met de gemeenten is in 2015 het onderdeel gezondheidsbevordering een couleur locale uitgewerkt. Deze lokale inkleuring heeft betrekking op lokale problematiek zoals het tegen gaan van overgewicht, preventie op comazuipende jongeren en een preventief aanbod tegen de vaak voorkomende angst- en depressiestoornissen, kortom het versterken van de mentale weerbaarheid. Daarnaast heeft de gemeente Gorinchem van het rijk middelen ontvangen voor het programma Gezond in de Stad. Het programma Gezond in de Stad is vooral

138


gericht op de specifieke gezondheidsproblematiek van burgers met een lage sociale economische status (ses). Met de stimuleringsmaatregel Gezond in de stad wordt een aantal gemeenten in staat gesteld integraal beleid te ontwikkelen om de gezondheidsverschillen tussen inwoners te verkleinen. In 2016 zal uitvoering worden gegeven aan het programma Gezond in de Stad, waarbij de Dienst een deel van de uitvoering verzorgt. Leerplicht In de regio werken RMC (regionaal meld- en coördinatiepunt), VMBO en MBO gezamenlijk aan diverse projecten om het voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Het succes van deze projecten is af te lezen in de positieve cijfers van voorgaand jaar. In 2016 worden die projecten gecontinueerd. Het bureau Leerplicht en voortijdig schoolverlaten maakt deel uit van de Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid. Na het vaststellen van het bezuinigingsplan in april 2015, waarbij vestigingen van leerplicht in Gorinchem zijn gesloten, wordt in 2016 naar alternatieve oplossingen gezocht. Daarbij geldt dat het niveau van de dienstverlening onveranderd blijft. In samenwerking met het onderwijsveld wordt gezocht naar mogelijke alternatieven voor de huisvesting, zodat de leerplichtconsulenten dichtbij de bron oftewel de leerlingen blijven. Serviceorganisatie Jeugd ZHZ De transitie jeugdzorg is in gang gezet om de stijging van de zorgkosten te stoppen en zonder schotten tussen organisaties te gaan werken. Daarmee wordt beoogd de kwaliteit van de jeugdhulp te verbeteren en tegelijk te besparen op de zorgkosten. Prestaties/ effecten/ inhoudelijk resultaat

* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. Toezichthoudende en controlerende functie. * domein college: Voortgang uitvoering. Deelname aan gemeenschappelijke regeling.

Resultaat

Resultaat 2014: € 745.294 negatief.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 108.342 negatief. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 1.494.600. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 1.925.000. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 10.655.346. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B.

Risico's en kansen

De Gr Publieke Gezondheid en Jeugd staat voor een stevige opgave om de bedrijfsvoering en financiën stevig op te pakken de komende periode. Gezien de omvang van de bezuinigingsopgave bestaat er een risico dat de GR er niet in slaagt dit helemaal succesvol uit te voeren. In 2015 en in 2016 zal er personeel moeten afvloeien zoals is besloten in het dekkingsplan. Dit kan mogelijk gevolgen hebben voor de kwaliteit van de geleverde diensten van de dienst G&J. De voortgang wordt gevolgd via de P&C cyclus.

139


GR Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid Vestigingsplaats Dordrecht. Doel

De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) voert de wettelijke milieutaken uit voor de 17 gemeenten in Zuid-Holland Zuid en de provincie Zuid-Holland. Voor een aantal deelnemers voert de OZHZ ook andere taken uit op het terrein van omgevingsrecht (o.a. bouwen woningtoezicht en brandveiligheid). Daarnaast geeft de OZHZ desgewenst milieuadvies bij ruimtelijke ontwikkelingen.

Relatie met

Programma Werk en Milieu.

Partijen (privaat, De 17 gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid en de provincie Zuid-Holland. publiek) Bestuurlijk belang

Een lid van het college maakt deel uit van het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. De stemverhoudingen (c.q. belangen) 2016 zijn gebaseerd op de omzetverhoudingen 2014 zoals deze blijken bij de jaarrekening. Gorinchem heeft in de stemverhouding een aandeel van 2,8%.

Financieel belang

De totale omzet van de OZHZ bedraagt circa € 21,6 miljoen. De bijdrage van Gorinchem bedraagt afgerond € 0,6 miljoen. Deze bijdrage bestaat uit een inwonerbijdrage, een bijdrage voor wettelijke taken en een bijdrage voor taken die op offertebasis worden uitgevoerd.


Op 10 juli 2015 is de begroting 2016 van de OZHZ vastgesteld door het algemeen bestuur. De begroting is structureel sluitend. De regiogemeenten hebben besloten tot een collectieve bezuinigingstaakstelling, oplopend tot 4,5% in 2016. Deze taakstelling is verwerkt in de begroting 2016 van de OZHZ. De dienst is in staat om de bezuiniging op te vangen binnen de eigen exploitatie en ziet kans om binnen afzienbare termijn (ultimo 2020) ook het gemeentelijk deel van het weerstandsvermogen op te bouwen naar het vereiste niveau. Per 2016 gaan voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) kwaliteitseisen gelden die de gemeenten en de provincies in hun verordeningen moeten opnemen. Deze kwaliteitseisen komen in de plaats van de aanvankelijk geplande, landelijk vast te stellen, kwaliteitseisen, waaraan de OZHZ inmiddels voldoet. In het bestuur van de OZHZ is besloten dat de OZHZ het ‘landelijke’ kwaliteitsniveau vasthoudt in afwachting van de in verordeningen vast te leggen kwaliteitseisen. Naar verwachting zal het bevoegde gezag voor de 10 huidige gemeentelijke Brzobedrijven in Zuid-Holland Zuid met ingang van 1 januari 2016 overgaan naar de provincie. De concrete taakuitvoering blijft dan plaatsvinden door de OZHZ. Wel zijn er als gevolg van deze overgang, die wettelijk is bepaald, financiële consequenties in de zin van het verschuiven van budgetten van gemeente- naar provinciefonds en vermindering van legesinkomsten bij de gemeenten. Het financiële effect van de overgang van gemeentelijke Brzo-bedrijven naar het bevoegd gezag van de provincie is nog niet precies bekend en is derhalve nog niet verwerkt in de begroting. De gemeenten in Zuid-Holland Zuid hebben in 2012 een nieuw Regionaal Uitvoeringsniveau (RUN) vastgesteld voor de milieutaken. In 2016 zal een

140


diepgaande analyse en evaluatie van het RUN plaatsvinden, zowel op inhoud (systeemniveau) als op financiën. Prestaties/ effecten/ inhoudelijk resultaat

* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. De GR OZHZ is een collegeregeling. De raad heeft met instemming kennis genomen van de GR en wordt verder geïnformeerd via deze paragraaf. Uit de Wet gemeenschappelijke regelingen volgt dat het college kan instemmen met wijzigingen van de regeling, na daartoe verkregen toestemming van de gemeenteraad. De raad kan toestemming slechts onthouden wegens strijd met het recht of algemeen belang. * domein college: Deelname aan de GR OZHZ en voortgang uitvoering. Ieder jaar maakt de OZHZ een jaarwerkprogramma, dat het college vaststelt. Het jaarprogramma geeft inzicht in geplande taken binnen het budget en vormt de basis voor de reguliere voortgangsrapportages, kostenbeheersing en capaciteitsplanning. (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. De GR OZHZ is een collegeregeling. De raad heeft met instemming kennis genomen van de GR.

Resultaat

Stand 31 december 2014: € 392.000. Het verwachte resultaat voor begrotingsjaar 2016 bedraagt € 214.000.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 1.019.341. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 833.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 417.000. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 0. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 0. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 0.

Risico's en kansen

Hoewel de begroting van de OZHZ structureel sluitend is, is er ook sprake van een aantal veelal (exogene) majeure ontwikkelingen met majeure financiële consequenties. Voorbeelden zijn de Omgevingswet, de Private Kwaliteitsborging Bouw (PKB), de invoering van het Individuele Keuzebudget (IKB), het ziekteverzuim en het herhuisvestingstraject. Daarnaast spreekt de OZHZ met het Servicecentrum Drechtsteden over de verlenging van de overeenkomst voor de ICT-dienstverlening (de eerste twee jaar van de tweede vierjaarsperiode). In 2012 is regiobreed een minimaal regionaal uitvoeringsniveau, het 'RUN', vastgesteld voor de uitvoering van Wabo-milieutaken. Door meerjarige bezuinigen is spanning ontstaan tussen het budget van een aantal gemeenten, waaronder Gorinchem, en het regionaal overeengekomen uitvoeringsniveau RUN. Voor het college is uitgangspunt dat Gorinchem voldoet aan het minimale uitvoeringsniveau RUN voor de wettelijke milieutaken. De evaluatie van het RUN in 2016 kan leiden tot budgettaire verschuivingen tussen gemeenten. De OZHZ werkt momenteel een voorstel uit ter vereenvoudiging van het financieringsmodel OZHZ. Parallel is een traject gaande van OZHZ om te komen tot een verdere harmonisatie en vergelijkbaarheid van het financieringsmodel omgevingsdiensten (kostprijsmodel). Ook deze ontwikkeling kan leiden tot budgettaire verschuivingen tussen deelnemers aan de GR. Eventuele budgettaire effecten hebben betrekking op de begroting 2017.

141


Bij de deelnemers Leerdam en Zederik is een haalbaarheidsonderzoek gestart naar een bestuurlijke fusie waarbij ook de gemeente Vianen (provincie Utrecht) is betrokken. Onderdeel van het onderzoek is de deelname aan gemeenschappelijke regelingen, verbonden partijen en niet geformaliseerde strategische samenwerkingsverbanden met daarbij de vraag bij welke gemeenschappelijke regelingen (en andere samenwerkingsverbanden) een nieuwe gemeente wenst toe te treden. De totale omzet van Zederik en Leerdam bedraagt circa € 1,4 mln. Gegeven het risicoprofiel van OZHZ is een weerstandscapaciteit benodigd van € 1,1 mln. Het weerstandsvermogen is naar verwachting eind 2016 op een niveau van € 640.000. Het weerstandsvermogen is ultimo 2020 op het vereiste niveau.

142


GR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid Vestigingsplaats Dordrecht. Doel

Om de risico's op het gebied van de openbare orde en veiligheid te beheersen is de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VRZHZ) opgericht, op 1 juli 2009 ter uitvoering van de in 2010 in werking getreden Wet Veiligheidsregio's. In de VRZHZ werken gemeenten, regionale brandweer, regionale ambulancevoorziening en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR) nauw samen met de politie en waterschappen. Daarnaast wordt er samengewerkt met overheidsdiensten en private partners. De VRZHZ wil behalve optimaal voorbereid zijn op een ramp of crisis, ook een belangrijke rol spelen bij het voorkomen daarvan. Door de bundeling van krachten met haar partners zorgt de VRZHZ voor fysieke veiligheid, rampenbestrijding en crisisbeheersing.

Relatie met

Programma Bestuur, communicatie en veiligheid.

Partijen (privaat, Deelnemende gemeenten in de Hoekse Waard, de Drechtsteden en Alblasserwaardpubliek) Vijfheerenlanden. Bestuurlijk belang

Een lid van het college (de burgemeester) maakt deel uit van het dagelijks en het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. In beide besturen is hij tevens vice-voorzitter. Bij het nemen van besluiten in het algemeen bestuur brengen de leden voor de gemeente die zij vertegenwoordigen elk één stem uit. Het algemeen bestuur beslist bij een meerderheid van stemmen. Indien de stemmen staken, geeft de stem van de voorzitter de doorslag.

Financieel belang

De bijdrage van de gemeente Gorinchem over 2016 bedraagt: € 2.183.308.


De begroting van de Veiligheidsregio is een zgn. beleidsarme begroting. De focus ligt op het realiseren van een bezuinigingstaakstelling door middel van een herbezinning op efficiency en taken. Diverse projecten lopen nog (zie risico's en kansen).


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. Vaststellen kwaliteitsniveau brandweerzorg. * domein college: Voortgang uitvoering. Deelname aan gemeenschappelijke regeling. Vaststellen prestatieovereenkomst.

Resultaat

Resultaat 2014: € 2.817.623.


Stand 31 december 2014: € 49.413.914. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 47.409.474. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 45.708.145.

Risico's en kansen

De projecten vernieuwde brandweerzorg, regionalisering brandweerkazernes zijn nog niet afgerond. Bestuurlijke besluitvorming zal waarschijnlijk eind of in 2016 plaatsvinden en mogelijk leiden tot een begrotingsaanpassing. De effecten van de komst van een Landelijke Meldkamerorganisatie zijn nog niet inzichtelijk. Deze effecten lijken pas na 2016 invloed te gaan hebben op de begroting.

143


GR Regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (AV) Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Het vergroten van de regionale bestuurskracht in de regio AlblasserwaardVijfheerenlanden en het bevorderen van de regionale samenwerking op sociaal (welzijn), fysiek (regionale structuurvisie en regionaal woonbeleid), economisch (regionale economische visie) en openbare orde en veiligheid / bestuurlijk gebied (brandweer). Het bijdragen aan de behartiging van gemeenschappelijke belangen om de evenwichtige ontwikkeling van het gebied te bevorderen.

Relatie met

Programma Bestuur en Communicatie.

Partijen (privaat, Gorinchem, Giessenlanden, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Molenwaard, publiek) Zederik. Bestuurlijk belang

Een lid van het college (de burgemeester) maakt deel uit van het dagelijks bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Twee leden van het college (de burgemeester en een wethouder) maken deel uit van het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. De burgemeester treedt op als voorzitter van zowel het dagelijks bestuur als het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Bij de besluitvorming in het algemeen bestuur beschikt elke deelnemende gemeente over één stem per gemeente. Besluiten in het algemeen bestuur worden genomen bij meerderheid van stemmen. Besluiten van het dagelijks bestuur worden genomen bij meerderheid van stemmen, waarbij elk aanwezig lid één stem heeft.

Financieel belang

Het aandeel Gorinchem in AV-verband in 2016 bedraagt € 261.000, inclusief de raming bijdrage administratie Molenhopper van € 12.000.


Financiële voortgang Het AB heeft de begroting AV 2016 op 9 juli 2015 definitief vastgesteld. De begroting 2016 gaat uit van continuïteit maar is vanwege allerlei onzekerheden op dit moment beleidsarm opgesteld. De bestuurlijke ambitie krijgt in 2015 via een regioagenda gestalte hetgeen kan leiden tot een herprioritering van middelen (in tempo en toedeling) gedurende de planperiode 2016-2019. De financiële gevolgen worden zo spoedig als mogelijk op programmaniveau geconcretiseerd. Het voordelig geraamde resultaat 2016 ad € 23.200 wordt als onvoorzien beschikbaar houden. Bestuurlijke voortgang Bij het programma Bestuur en Communicatie is een toelichting gegeven op regionale samenwerking. Domein Sociaal Als vervolg op de regionale projectstructuur Samenwerken In Participatie (SIP) is in het startmodel regionale samenwerking in het sociaal domein AV gekozen voor een portefeuillehoudersoverleg sociaal domein met een compacte vertegenwoordiging. Vanuit het college is wethouder Dansen coördinerend wethouder. Er is sprake van een ontwikkelmodel voor de regionale samenwerking waarbij de focus ligt op de transformatieopgaven binnen het sociaal domein. Het regiobureau faciliteert het bestuurlijk overleg. Inhoudelijke bijdragen worden aangeleverd door ambtenaren van de regio-gemeenten. Domein Fysiek Het algemeen bestuur van de GR AV heeft op 16 april 2015 ingestemd met het

144


voorstel Monitor regionale woonvisie. De monitor is te beschouwen als actualisatie van de regionale woonvisie zoals door provincie Zuid-Holland is gevraagd. Het Gorcumse woningbouwprogramma is geënt op de lokale behoefe, maar ook op de bovenlokale cq regionale behoefte. Ook in 2016 worden de Gorcumse woningbouwprojecten regionaal afgestemd en dat gebeurt uiteraard ook met de woningbouwplannen van andere gemeenten uit de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. De geprogrammeerde woningbouwplannen, ook die van Gorinchem, zijn in overeenstemming met de regionale woonvisie. Domein Economie en Toerisme In het anticipatieprogramma Economie & Onderwijs wordt gewerkt aan de economische transformatiemonitor. Daarmee kunnen ambities in economische optiek worden gekwantificeerd, alsook de bijdragen van programma's en acties om deze ambities te bereiken. Omdat het hier in belangrijke mate ook gaat om arbeidsmarktproblematiek is een koppeling gemaakt met het Regionale Arbeidsmarkt Platform (RAP) als onderdeel van de vorming van de arbeidsmarktregio AV + Lingewaal. Daarmee ontstaat de mogelijkheid om te komen tot een sociaaleconomische agenda voor de middellange termijn. Als onderdeel van het programma van de Maritieme Delta heeft in juni 2015 een evenement plaatsgevonden voor de regionale maritieme bedrijven in de AV en de in de regio gevestigde toeleveranciers van de maritieme sector. Dit evenement had het karakter van een idee-café en was gekoppeld aan de beurs Maritime Industry in juni 2015 in Gorinchem. Op het gebied van toerisme is in het kader van de provinciale gebiedsgerichte aanpak een zestal projecten aangemeld voor Gebiedsdeal 3. Daarnaast bevindt de regeling Revolving Fund zich in een afrondende fase. Na definitieve besluitvorming zal een stichting worden opgericht om de uitvoering ter hand te nemen. Prestaties/ effecten/ inhoudelijk resultaat

* domein raad: (Bijstelling beleidsontwikkelingen). Er zijn afspraken gemaakt over: - op welke terreinen de gemeenten samenwerken, dit betreft de domeinen Economie en Toerisme, Fysiek (ruimtelijke ordening, wonen, verkeer en vervoer), en Sociaal (Jeugd,en Onderwijs, cultuur en Wmo); - de samenstelling en verantwoordelijkheden van algemeen en dagelijks bestuur, de domeincoördinatoren en de portefeuillehoudersoverleggen; - de rol van de gemeentesecretarissen en de ambtelijke ondersteuning; - de communicatie richting de raad, de afzonderlijke colleges zijn en blijven verantwoordelijk voor een goede communicatie. * domein college: Voortgang uitvoering. Het deelnemen aan de diverse overlegplatforms (regionale portefeuillehoudersoverleggen).

Resultaat

Resultaat 2014: € 390.413. De begroting 2016 sluit met een positief resultaat van € 23.200 hetgeen voor onvoorziene uitgaven is bestemd.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 1.747.324. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 914.887. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 830.311, waarvan € 250.000 algemene reserve regio AV. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 763.508. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 800.000. * Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 800.000. * 145


* De regio AV heeft geen leningen, maar wel verplichtingen naar derden zoals dienstverleners en de belastingdienst. Risico's en kansen

De kansen en risico's liggen voor de regio AV in de uitwerking van het visietraject AV 2030. Wij noemen tevens het proces regionale samenwerking. Daarvoor wordt verwezen naar het onderdeel 'bestuurlijke voortgang' in deze paragraaf. Het weerstandsvermogen van de regio AV dient voor het opvangen van financiële tegenvallers die binnen de begroting niet zijn gedekt en waarvoor risicomanagement zoals verzekeringen, interne controle en dergelijke niet afdoende is. In het voorjaar 2013 heeft besluitvorming omtrent de normering van het weerstandsvermogen en de weerstandsratio plaatsgevonden. Het ingediende voorstel meldt een behoefte aan weerstandsvermogen van € 250.000 (= algemene reserve regio AV) en een weerstandsratio van 1. Het weerstandsvermogen dekt de volgende risico’s af: - het vervangen van medewerkers in verband met langdurig ziekteverzuim; - het niet volledig ontvangen van subsidies; - eigen risico bij wachtgeldverplichtingen. Domein Sociaal Risico’s: De bestuurlijke ontwikkelingen binnen de regio AV vormen een reëel risico voor de regionale samenwerking, ook op het gebied van het sociaal domein. Kansen: Regionale samenwerking levert in beginsel winst op door efficiënte inzet van beschikbare capaciteit van deelnemende gemeenten en het regiobureau.

146


GR Vuilverwerking Dordrecht en Omstreken (Gevudo) Vestigingsplaats Dordrecht. Doel

Het op milieuverantwoorde wijze verwerken van ons afval.

Relatie met

Programma Wonen, leven en milieu.

Partijen (privaat, Publieke partij die zich sterk profileert als nutsbedrijf en zich sterk toelegt op publiek) duurzaam ondernemen. Bestuurlijk belang

Een lid van het college maakt deel uit van het algemeen bestuur én heeft zitting in het dagelijks bestuur. Via de gemeenschappelijke regeling is er invloed op het beleid van HVC. De gemeenschappelijke regeling levert een lid in de raad van commissarissen van HVC. Deze functie wordt bekleed door een lid van het college van de gemeente Giessenlanden. De gemeenschappelijke regeling levert ook een lid in de aandeelhoudersvergadering van HVC. Deze functie wordt bekleed door een lid van het college van de gemeente Gorinchem.

Financieel belang

Tegen maatschappelijk verantwoorde kosten verwerken van het afval. Gorinchem is deelnemer in de gemeenschappelijke regeling Gevudo welke de aandelen beheert van de NV HVC. Het betreft hier een belang van ruim 18%. Gevudo staat naar rato van haar deelname in HVC garant voor het nakomen van de financiële verplichtingen die HVC aangaat in het kader van de financiering van verbrandingsinstallaties. Hiervoor wordt een garantstellingsprovisie ontvangen. De garantstellingsprovisie wordt aan de deelnemende gemeenten uitgekeerd o.b.v. een vijfjarig voortschrijdend gemiddelde van hoeveelheid aangeleverd afval x tarief. Daarnaast wordt dividend aan de deelnemende gemeenten uitgekeerd.


Voor 2016 zijn de vooruitzichten rustig. HVC draait weer met zwarte cijfers en de activiteiten van Gevudo zijn beperkt tot het beheren van het aandeelhouderspakket van de deelnemende gemeenten. Vanzelfsprekend worden de ontwikkelingen van zowel HVC als Gevudo nauwlettend gevolgd. De voorbereidingen voor een gemeentelijke herindeling in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden zorgen wel voor discussies tussen de aandeelhoudende gemeenten over de vorm en de vertegenwoordiging bij HVC. Gevudo heeft de deelnemende gemeenten aangeraden om het samenwerkingsverband in stand te houden en de sterke positie van Gevudo in de aandeelhoudersvergadering te continueren.


Door gerichte investeringen bij HVC wordt er meer energie opgewekt en is een biomassacentrale in gebruik genomen. * domein raad: Bijstelling beleidsontwikkelingen. * domein college: Voortgang uitvoering. Deelname aan gemeenschappelijke regeling Gevudo.

Resultaat

Resultaat 2014: € 36.000.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 62.026. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 62.026. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 28.000. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 501.595. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B.

147


Risico's en kansen

148

De gemeenschappelijke regeling Gevudo is in 2015 geactualiseerd; de kerntaken van GR Gevudo zijn beperkt tot het beheer van het aandelenpakket HVC van de deelnemende gemeenten en de tekst van de gemeenschappelijke regeling is daarop aangepast. HVC schrijft in 2015 weer zwarte cijfers en ook de vooruitzichten voor 2016 zijn positief.


GR Regionale Sociale Dienst (RSD) Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

De RSD is belast met de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand en alle andere wetten en regelingen op het terrein van de sociale zekerheid waarvan de uitvoering aan de deelnemende gemeenten is opgedragen. Tot het takenpakket behoren voorbereidende, besluitvormende, uitvoerende en administratieve werkzaamheden.

Relatie met

Programma Zorg.

Partijen (privaat, De deelnemende gemeenten zijn: Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveldpubliek) Giessendam, Leerdam, Lingewaal, Molenwaard en Zederik. Bestuurlijk belang

Een lid van het college neemt deel aan het dagelijks bestuur (tevens voorzitter) en twee leden van het college maken deel uit van het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Een hiervan treedt hierbij op als voorzitter. Elk lid van het algemeen bestuur heeft in de vergadering één stem per 7.500 inwoners (of gedeelte daarvan) van de gemeente die hij vertegenwoordigt. Bij de berekening van het aantal stemmen geldt als maatstaf het laatstelijk door het CBS vastgestelde aantal inwoners. De stemverhouding wordt eenmaal per vier jaar vastgesteld en wel aan het begin van de zittingsperiode. Besluiten in het algemeen bestuur worden genomen met gewogen meerderheid van stemmen, tenzij anders in de regeling is bepaald. Als de stemmen staken, wordt het voorstel geacht te zijn verworpen. Het dagelijks bestuur kent geen gewogen stemrecht. Elke gemeente heeft één stem en besluiten worden genomen bij volstrekte meerderheid.

Financieel belang

Afspraken over de verdeling van de kosten zijn vastgelegd in de gemeenschappelijke regeling. De indirecte kosten (o.a. apparaatskosten) worden verdeeld op basis van een verdeelsleutel. Die bedraagt voor de gemeente Gorinchem 42,07%.


Met ingang van 1 januari 2016 wordt de GR Regionale Sociale Dienst opgeheven en de GR Werkvoorzieningschap De Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (De Avelingen Groep) gewijzigd. Er ontstaat één uitvoeringsorganisatie voor de Participatiewet in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Het onderbrengen van de taken op het gebied van werk & inkomen in één GR zorgt voor effectiviteit en efficiency. Er ontstaat een organisatie die voordeel heeft voor burgers, werkgevers en de deelnemende gemeenten.


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. * domein college: Voortgang uitvoering.

Resultaat


Eigen vermogen Stand 31 december 2014 € 2.062.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 3.738.900. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 262.000. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 5.300.300. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: Niet van toepassing.

Risico's en kansen

De RSD bestaat in 2016 niet meer en wordt vervangen door de Uitvoeringsorganisatie Participatie. Daar zijn de risico's en kansen aangegeven. 149


GR Werkvoorzieningschap De Albasserwaard-Vijfheerenlanden (De Avelingen Groep) Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

De Avelingen Groep heeft tot doel in haar rechtsgebied de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) uit te voeren door op zo doelmatig mogelijke wijze de taken en bevoegdheden op het terrein van de gesubsidieerde arbeid en de arbeidsreïntegratie te behartigen.

Relatie met

Programma Zorg.

Partijen (privaat, De deelnemende gemeenten van de Avelingen Groep zijn de gemeenten: publiek) Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Lingewaal, Molenwaard en Zederik. Bestuurlijk belang

Een lid van het college maakt deel uit van het dagelijks bestuur en het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Ter bepaling van het totaal aantal stemmen in het algemeen bestuur wordt het totaal aantal inwoners van de gemeenten gedeeld door 7.500. Bij de bepaling van het aantal inwoners geldt als maatstaf het laatstelijk door het CBS vastgestelde aantal inwoners van de gemeenten. De stemmen worden vervolgens over de gemeenten verdeeld op basis van de verdeelsleutel van de gemeentelijke bijdragen als bedoeld in artikel 26a van de Gemeenschappelijke Regeling WVS Avelingen Groep, waarbij de afronding steeds op hele aantallen en naar boven toe plaatsvindt. De stemverhouding wordt eenmaal per vier jaar vastgesteld en wel aan het begin van elke zittingsperiode van het algemeen bestuur. De stemming in het dagelijks bestuur geschiedt mondeling, tenzij de voorzitter of één der leden verzoekt om schriftelijke stemming. De secretaris heeft in de vergaderingen een adviserende stem. De stemverhouding wordt eenmaal per vier jaar vastgesteld en wel aan het begin van de zittingsperiode.

Financieel belang

De gemeente voorziet in een gemeentelijke bijdrage die is opgenomen in de meerjarenbegroting van de Avelingen Groep. De Avelingen Groep beschikt (nog) over een eigen reserve om eventuele tegenvallers op te vangen.




* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. * domein college: Voortgang uitvoering.

Resultaat

Resultaat 2014: € 785.000.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 2.860.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 1.318.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 262.000.

150


Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 6.037.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 6.034.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: Niet van toepassing.

Risico's en kansen

De Avelingen Groep bestaat in 2016 niet meer en wordt vervangen door de Uitvoeringsorganisatie Participatie. Daar zijn de risico's en kansen aangegeven.

151


GR Uitvoeringsorganisatie Participatie Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Het openbaar lichaam behartigt de gemeenschappelijke en afzonderlijke belangen van de gemeenten op het gebied van uitkeringsverstrekking, gesubsidieerde arbeid, arbeidsintegratie en -participatie, sociale activering, schuldhulpverlening, sociale kredietverstrekking, educatie, inburgering en kinderopvang in het kader van sociaal medische indicatie. Het draagt zorg voor een zo doelmatig mogelijke uitvoering van taken en uitoefening van bevoegdheden op de voornoemde terreinen.

Relatie met

Programma Zorg.

Partijen (privaat, De deelnemende gemeenten van de uitvoeringsorganisatie participatie zijn de publiek) gemeenten: Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Lingewaal, Molenwaard en Zederik. Bestuurlijk belang

De raden wijzen uit hun midden, de voorzitter ingebegrepen, en uit de wethouders één lid en één plaatsvervangend lid aan voor het Algemeen Bestuur van de GR.

Financieel belang

In de Gemeenschappelijke Regeling wordt een financiële verdeelsleutel opgenomen. In de jaarlijkse begroting wordt aangegeven welke bijdrage de gemeente verschuldigd is voor de uitvoering van de taken van het openbaar lichaam. De kosten die het openbaar lichaam aan de gemeenten toerekent, bestaan uit indirecte en directe kosten.




* domein raad: vaststellen gemeenschappelijke regeling, verdeelsleutel en regeling m.b.t. het in- en uittreden, vaststellen meerjarenbeleidsplan. * domein college: voortgang uitvoering.

Resultaat

Resultaat 2014: Niet van toepassing; nieuwe GR.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: Niet van toepassing; nieuwe GR. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: Niet van toepassing; nieuwe GR. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 3.499.500 Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: Niet van toepassing; nieuwe GR. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: Niet van toepassing; nieuwe GR. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 6.770.100.

Risico's en kansen

Al een aantal jaren wordt toegewerkt naar de samenvoeging van twee GR'en tot één nieuwe uitvoeringsorganisatie. In 2016 zal daadwerkelijk vanuit één organisatie uitvoering gegeven worden aan het gestalte geven van de ambitie effectief en efficiënt bevorderen van meer eigen regie, zelfstandigheid en zelfredzaamheid op het gebied van werk of inkomensondersteuning. Het meerjarenbeleidsplan gaat voor de jaren tot en met 2018 uit van een positief financieel resultaat.

152


De keuze van Hardinxveld-Giessendam om zich aan te sluiten bij Drechtsteden heeft een uittreden uit de gemeenschappelijke regeling van deze gemeente tot gevolg. Overige ontwikkelingen in de regio en de eventuele gevolgen daarvan voor de GR moeten worden afgewacht.

153


GR Reinigingsdienst Waardlanden Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Het op milieuverantwoorde wijze ophalen en verwerken van ons afval.

Relatie met

Programma Wonen, leven en milieu.

Partijen (privaat, Publieke partij, ontstaan vanuit een jarenlange bestaande situatie met drie publiek) afzonderlijke organisaties. Vanuit efficiency is gekozen voor een fusie. De gemeenten Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Molenwaard en Zederik en Leerdam maken deel uit van de GR. Bestuurlijk belang

Een lid van het college maakt deel uit van het dagelijks bestuur en het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Voor het in het algemeen bestuur tot stand brengen van een beslissing bij stemming wordt 75% vereist van het aantal (gewogen) stemmen. Ter bepaling van het totaal aantal stemmen en het aantal stemmen per deelnemende gemeente in het algemeen bestuur wordt uitgegaan van 1) het totaal aantal huisaansluitingen van de deelnemende gemeenten, en 2) het aantal huisaansluitingen per deelnemende gemeente. De stemverhoudingen worden voor een periode van vier jaar vastgesteld. Hierbij is bepalend het aantal huisaansluitingen met als peildatum 1 januari van het jaar waarin een nieuwe zittingsperiode van de gemeenteraad en het algemeen bestuur begint. Bij toetreding van een nieuwe gemeentelijke deelnemer wordt de stemverhouding tussentijds bijgesteld met als peildatum 1 januari van het jaar van toetreding. Voor het in het dagelijks bestuur tot stand brengen van een beslissing bij stemming wordt de volstrekte meerderheid vereist van hen die een stem hebben uitgebracht.

Financieel belang

Iedere deelnemende gemeente betaalt jaarlijks een gemeentelijke bijdrage. Deze gemeentelijke bijdrage wordt berekend op basis van de door het algemeen bestuur vast te stellen verdeelsleutel. De begroting, inclusief het te voeren beleid, wordt door het algemeen bestuur vastgesteld. De Reinigingsdienst Waardlanden beschikt over eigen reserves om eventuele financiële tegenvallers op te vangen.


Waardlanden is bezig met de uitrol van het nieuwe beleid en de uitrol van het omgekeerd inzamelen. Deze operatie zal ook in 2016 worden voortgezet. In 2015 is vertraging ontstaan in de uitrol, die gevolgen heeft voor de begroting van Waardlanden en de bijdragen van de gemeenten. Vanwege een nieuwe verbrandingsbelasting, die is ingevoerd in 2015, en het achterblijven van de gesubsidieerde scheiding van plastic afval is er een gat ontstaan in de begroting van de verwerkingskosten van het huishoudelijk afval. De verwachting is dat dit gat in de begroting over 2016 kan worden weggewerkt. Waardlanden beschikt sinds kort over een groot aantal PV zonnepanelen, waarmee een aanzienlijk deel van haar eigen elektriciteitsbehoefte kan worden afgedekt. Daarnaast gaat Waardlanden over op de inzet van de schonere brandstof GTL, die als vervanger voor de dieselbrandstof wordt ingezet.


Behartiging van de gemeenschappelijke en afzonderlijke belangen van de gemeenten op het gebied van doelmatige inzameling en verwijdering van afval. * domein raad: (Bijstelling beleidsontwikkelingen). Kader voor de Reinigingsdienst Waardlanden vormt de Gemeenschappelijke Regeling Reinigingsdienst Waardlanden van 23 november 2010. De werkzaamheden van de Reinigingsdienst zijn vastgelegd in een

154


dienstverleningsovereenkomst (DVO) met de gemeente Gorinchem d.d. 23 april 2010. In het najaar van 2012 zijn de betreffende DVO's herzien. * domein college: Voortgang uitvoering. Deelname aan gemeenschappelijke regeling. Resultaat

Resultaat 2014: € 244.699.



Risico's en kansen

De uitrol van het omgekeerd inzamelen (VANG beleid) heeft positieve milieueffecten tot gevolg. Omdat de uitrol later tot stand komt dan waarvan oorspronkelijk was uitgegaan (b)lijken er financiële risico's te ontstaan. Bezien wordt in hoeverre deze voor rekening van Waardlanden komen, dan wel voor rekening van de aangesloten gemeenten, in welke verhouding dan ook.

155


GR Bureau Openbare Verlichting Vestigingsplaats Hardinxveld-Giessendam. Doel

De gemeenschappelijke regeling Bureau Openbare Verlichting heeft ten doel een bijdrage te leveren aan het beheer van de Openbare Verlichting in de bij de GR aangesloten gemeenten.

Relatie met

Programma Bestuur en communicatie.

Partijen (privaat, Deelnemende gemeenten zijn Gorinchem, Giessenlanden, Hardinxveld-Giessendam, publiek) Hendrik-Ido-Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Vianen, Nederlek en Zederik. Bestuurlijk belang

Een lid van het college maakt deel uit van het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Elk lid van het algemeen bestuur heeft in de vergadering één stem. De besluiten van het algemeen bestuur worden genomen bij meerderheid van stemmen.

Financieel belang

Het financieel aandeel van Gorinchem in deze regeling is op basis van het aantal lichtobjecten. Voor 2015 betalen we als gemeente € 7,88 per lichtobject.


Het bureau voert zijn taken uit conform de statuten van de GR. Verder is waarschijnlijk dat de Krimpenerwaard in de nabije toekomst zal toetreden tot de GR.


* domein raad: (Bijstelling beleidsontwikkelingen). Vaststellen gewijzigde gemeenschappelijke regeling. * domein college: Voortgang uitvoering. Deelname aan gemeenschappelijke regeling.

Resultaat

Resultaat 2014: € 27.612.



Risico's en kansen

Het verder uitbouwen van het samenwerkingsverband biedt de mogelijkheid om tot een kenniscentrum op het gebied van de openbare verlichting te komen.

156


4.6.6

Commanditaire vennootschappen

CV Hoog Dalem Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Voor eigen rekening en risico voeren van een grondexploitatie Hoog Dalem samen met de partners verenigd in de CV. Realiseren van woningen en voorzieningen op het gewenste kwaliteits- en kwantiteitsniveau in Gorinchem Oost conform de vastgestelde ruimtelijke en financiële kaders (grondexploitatie). In Hoog Dalem worden de komende jaren in totaal circa 1.400 woningen in diverse prijsklassen gerealiseerd met bijbehorende maatschappelijke voorzieningen en winkelcentrum. In overleg met de partners worden de mogelijkheden onderzocht om dit aantal te verlagen en de planning door te schuiven om zo veel mogelijk aansluiting te vinden bij de woningbehoefte. Daarbij wordt de mogelijkheid opengehouden om bij een aantrekkende economie terug te vallen op de oorspronkelijke 1.400 woningen.

Relatie met

Programma Woonvoorzieningen.

Partijen (privaat, PPS (publiekprivate samenwerking): De gemeente neemt deel in samenwerking met publiek) twee partijen, te weten Heijmans en AM. De deelname van de gemeente bedraagt 50%. Heijmans en AM participeren beiden voor 25%. Bestuurlijk belang

Een lid van het college (de burgemeester) treedt op als vennoot in de CV. In de algemene vergadering van aandeelhouders van de Beheer BV is het college vertegenwoordigd met twee leden. Gezamenlijk hebben zij één stem. Ook de marktpartijen hebben gezamenlijk één stem. Het bestuurlijk belang is daarmee gelijk aan de mate van inbreng van het kapitaal.

Financieel belang

De gemeente staat garant voor de leningen die de CV aangaat met geldverstrekkers ter hoogte van € 43 miljoen. De gemeente voert samen met partijen Heijmans en AM de grondexploitatie Hoog Dalem. De gemeente neemt voor circa 50% (circa € 100.000) deel in het kapitaal van Hoog Dalem CV. Via Hoog Dalem Beheer BV is de gemeente tevens voor 50% beherend vennoot in de CV.


Per 1 januari 2015 zijn in Hoog Dalem 321 bouwrijpe kavels verkocht en geleverd. Ingezet wordt op het afronden van de woningbouw op de zuidelijke velden in de periode t/m 2016. De start bouw van het winkelcentrum is voorzien in 2016. De grond van het middengebied is door de gemeente onteigend. Op 21 mei 2014 heeft de rechtbank de schadeloosstelling bepaald voor de onteigening van het middengebied. De wederpartij is tegen het vonnis in cassatie gegaan. De verwachting is dat het arrest van de Hoge Raad in deze zaak waarschijnlijk pas begin 2016 wordt gewezen.


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. Getekende samenwerkingsovereenkomst van Hoog Dalem vormt het kader. * domein college: Voortgang uitvoering. Deelname vergaderingen CV (vennoten) en BV (aandeelhouders).

Resultaat

Resultaat 2014: € 0.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 1.588.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 1.588.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 1.588.000. 157


Vreemd vermogen


Risico's en kansen

Het middengebied Hoog Dalem is onteigend door de gemeente. De kosten zijn gemaakt door de gemeente in de veronderstelling dat deze kunnen worden doorbelast aan de CV. Hierover bestaat met de CV-partners overeenstemming, echter onder de voorwaarde dat het 'inbrengbedrag' niet hoger is dan € 4 miljoen en dat de juridische procedures volledig zijn afgerond. Tegen de onteigening / schadeloosstelling is een cassatieprocedure ingesteld. Met de CV-partners is afgesproken dat, mocht in deze procedure bepaald worden dat de schadeloosstelling hoger uitkomt dan de afgesproken € 4 miljoen, er gedurende maximaal een half jaar overleg plaatsvindt om te bezien of de grond desondanks toch in de CV kan worden ingebracht. Indien dit niet het geval blijkt, bestaat het risico dat de grond 'bij de gemeente blijft'. Tegen de achtergrond van dit mogelijke risico is in het weerstandsvermogen een extra reservering van € 2 miljoen opgenomen. Deze extra reservering komt bovenop het daarvoor reeds gereserveerde bedrag van € 1 miljoen.

158


CV Regionale Ontwikkelingsmij. Schelluinen (ROM-S), ROM-S Beheer BV Vestigingsplaats Schelluinen. Doel

Het ontwikkelen van transport- en logistiek centrum Schelluinen West, het realiseren en exploiteren van een aantal regionale vrachtwagenparkeerplaatsen en het herontwikkelen van de vertreklocaties. Het oplossen van de ruimtelijke ordenings- en milieuproblematiek die wordt veroorzaakt door transport- en logistieke bedrijven, met als doel de verbetering van de leefbaarheid in de regio. Hiermee wordt mede invulling gegeven aan het Groene Hart beleid. Daarnaast willen de gemeenten zich samen met de provincie en het bedrijfsleven inzetten voor een gezonde economische ontwikkeling van het gebied, met inbegrip van de logistieke sector.

Relatie met

Programma Werk.

Partijen (privaat, De private partij Ontwikkelings- en Participatiebedrijf Publieke sector B.V. (OPP) publiek) en de publieke partijen de gemeenten Gorinchem, Giessenlanden, HardinxveldGiessendam, Zederik, Leerdam en Molenwaard. Bestuurlijk belang

Een lid van het college treedt op als vertegenwoordiger van de gemeente in de Raad van Commissarissen van ROM-S Beheer BV. De Raad van Commissarissen kan in een vergadering alleen geldige besluiten nemen indien 60% van de commissarissen aanwezig dan wel vertegenwoordigd is, waaronder de commissaris benoemd op voordracht van het OPP. Iedere commissaris heeft één stem. Alle besluiten van de Raad van Commissarissen worden genomen bij unanimiteit van de uitgebrachte stemmen.

Financieel belang

Door de financiële bijdragen van de gemeenten en het OPP kunnen bedrijventerrein worden gerealiseerd, parkeerterreinen worden aangelegd en vertreklocaties aangekocht. Met de verkoop van bedrijfskavels, de verhuur van parkeerplaatsen, de mogelijke ontwikkelingsopbrengsten van de vertreklocaties en Groene Hart en rijkssubsidies, wordt een winstgevende grondexploitatie nagestreefd. De gezamenlijke gemeenten participeren met risicodragend kapitaal voor 49,5% in de CV, waarvan de gemeente Gorinchem via een aparte Deelneming BV circa 35% voor haar rekening neemt (tot een bedrag van maximaal € 1.155.000). De andere 49,5% wordt door het OPP bijgedragen. Het laatste procent levert de beherend vennoot (ROM-S Beheer BV), waarin ook weer alle gemeenten en het OPP zijn vertegenwoordigd. Het door de gemeente Gorinchem in deze BV ingebrachte aandelenkapitaal bedraagt in totaal € 12.250. Het door de gemeente ingebrachte risicodragend kapitaal wordt te zijner tijd door middel van rendementsuitkeringen terugbetaald door ROM-S.


Tot op heden zijn 9 bedrijfskavels afgezet met een totale oppervlakte van ca. 9 ha. Daarmee is meer dan de helft van fase 1 verkocht. Er vinden gesprekken plaats met enkele nieuwe potentiële kandidaten. De vergaderingen van de Raad van Commissarissen (RvC) en de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) zijn samengevoegd en gaan nu verder als AvA. Het besluitvormingsproces wordt daarmee korter en de organisatiestructuur overzichtelijker. Het besluit om Schelluinen West met een beperkte fase 2 uit te breiden en de wens om de doelgroep te verbreden (dat wil zeggen dat een bedrijf niet per definitie uit de A&V hoeft te komen, maar wel een regiogebondenheid heeft; het geografische zoekgebied neemt daarmee toe maar de branchering blijft transport, logistiek en distributie), 159


ligt bij de gemeente Giessenlanden voor verankering in het bestemmingsplan e (uitwerkingsbevoegdheid 2 fase). Prestaties/ effecten/ inhoudelijk resultaat

* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. De beleidskaders zijn in augustus 2005 door de gemeenteraad vastgesteld. Deze kunnen indien nodig en gewenst worden bijgesteld. Daar is tot op heden geen aanleiding voor geweest. * domein college: Voortgang van de uitvoering. Deelname CV-vergaderingen.

Resultaat

Resultaat 2014: € 599.000.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 8.263.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 3.139.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B.

Risico's en kansen

De beoogde concentratie van de bedrijfsactiviteiten op het gebied van transport en logistiek die nu overlast veroorzaken in de kernen en op de dijken en polderwegen, is een grote kans om de leefbaarheid en de kwaliteit van de regio te vergroten. Hoewel de vooruitzichten op een winstgevende grondexploitatie nog steeds gunstig zijn, is een financieel risico nooit helemaal uit te sluiten, zeker niet in het huidige economische klimaat. Een achterblijvende uitgifte zal negatieve invloed hebben op het resultaat. Binnen de organisatie van ROM-S worden de risico’s periodiek bewaakt en in beeld gebracht met bestcase en worstcase scenario’s.

160


4.6.7

Stichtingen algemeen

Stichting Openbaar Onderwijs (OVO) Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

De Stichting Openbaar Verenigd Onderwijs (OVO) heeft als doel het geven en bevorderen van openbaar onderwijs aan de scholen die onder haar gezag vallen als bedoeld in de onderwijswetgeving.

Relatie met

Programma Onderwijs.

Partijen (privaat, De gemeenten Gorinchem en Hardinxveld-Giessendam hebben het openbaar publiek) onderwijs verzelfstandigd in OVO. Bestuurlijk belang

Geen vertegenwoordiging van de gemeente in het bestuur c.q. raad van toezicht van de stichting. De zorgplicht om te voorzien in voldoende openbaar onderwijs is vastgelegd in de Grondwet artikel 23. De gemeente Gorinchem heeft haar toezichthoudende rol op het openbaar onderwijs vastgelegd in statuten en een reglement.

Financieel belang

Een eventueel nadelig exploitatieresultaat bij het openbaar onderwijs dat aangevuld wordt door de gemeente Gorinchem resulteert in een doorbetaling aan het bijzonder onderwijs.


Per 1 januari 2015 bedraagt het eigen vermogen ca. € 4 miljoen. Vanaf 2016 zal het eigen vermogen, naar verwachting, toenemen door positieve exploitatieresultaten. Met OVO zijn duidelijke afspraken gemaakt over de wijze, waarop men de gemeente transparant, actief, volledig en tijdig informeert over de financiële ontwikkelingen. Evenals bij andere schoolbesturen heeft OVO de komende jaren te maken met diverse risico’s, zoals onder andere krimp van leerlingen (4-12-jarigen). Niet alleen in de formatiesfeer, maar ook in de huisvestingssfeer zullen besparingen moeten worden gerealiseerd. Stichting OVO zal qua bedrijfsvoering hier adequaat op moeten inspelen. De toekomstige financiële ontwikkelingen bij de Stichting OVO zullen blijvend worden gevolgd. Binnen het Gemeenschappelijk Orgaan, waar tevens de gemeente Hardinxveld-Giessendam in participeert, wordt de voortgang en de ontwikkelingen met OVO besproken. De verantwoording aan de gemeenteraad voor wat betreft de ontwikkelingen bij OVO verloopt in principe, conform de huidige beleidslijn, via de planningen controlcyclus.


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. De toezichthoudende rol van de raad op Stichting OVO is verankerd in de onderwijswetgeving. * domein college: Voortgang uitvoering. Deelname aan het Gemeenschappelijk Orgaan, waarbij het wettelijk toezicht op het bestuur van de Stichting OVO plaatsvindt. Via de planningen controlcyclus wordt de Raad geïnformeerd over de ontwikkelingen bij OVO.

Resultaat


Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 4.013.865. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 3,2 miljoen. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 3,6 miljoen. 161


Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 6.710.478. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 7,1 miljoen. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 7,3 miljoen.

Risico's en kansen

Mocht OVO niet meer aan haar financiële verplichtingen kunnen voldoen dan is de gemeente financieel verantwoordelijk (artikel 23 Grondwet). Echter de omvang van het eigen vermogen van OVO is dusdanig groot dat eventuele verliezen voorlopig kunnen worden opgevangen binnen de stichting. Vooralsnog zijn hieraan voor de gemeente dus geen consequenties verbonden. Een eventueel nadelig exploitatieresultaat bij het openbaar onderwijs dat aangevuld wordt door de gemeente resulteert in een doorbetaling aan het bijzonder onderwijs.

162


Stichting Kindercentra Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Het bieden van kwantitatief en kwalitatief voldoende peuteropvang en -speelzaalwerk in Gorinchem.

Relatie met

Programma Onderwijs.

Partijen (privaat, Stichting Kindercentra Gorinchem en Stichting Jeugdhaven Gorcum (privaat). publiek) Bestuurlijk belang

Geen vertegenwoordiging van de gemeente in het bestuur van de stichting.

Financieel belang

Op grond van de subsidieverordening gemeente Gorinchem 2008 wordt ten behoeve van de peuterspeelzalen jaarlijks een subsidie verstrekt. Als gevolg van de AHAD-3 bezuinigingen op de peuterspeelzalen wordt de SKG voor de periode 2014-2017 gekort met een jaarlijks oplopende bezuinging van € 100.000 per jaar. In 2017 wordt de maximaal afgesproken bezuiniging behaald van € 400.000, waarna deze op dat niveau structureel wordt doorgetrokken. Naast het subsidiebedrag uit de gemeentebegroting ontvangt de SKG voor de peuteropvang ook een bedrag uit de doeluitkering OnderwijsAchterstandenBeleid.


De SKG onderzoekt samen met het onderwijs naar de mogelijkheden voor het opstarten van een Integraal Kind Centrum (IKC)


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. Via de jaarlijkse onderwijsmonitor komen cijfers beschikbaar over onder meer de deelname aan voorschoolse voorzieningen en het aantal doelgroepkinderen (kinderen met een taalachterstand/risico) dat wordt bediend. Deze kengetallen vormen de onderlegger voor het (eventueel bijsturen van) beleid. * domein college: Voortgang uitvoering. De Subsidieverordening gemeente Gorinchem is het kader waarbinnen prestatie- en verantwoordingsafspraken met betreffende instellingen worden gemaakt.

Resultaat

Resultaat 2014 -/- € 220.000.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 65.342. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € 265.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 265.000. *

Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € Geprognosticeerde stand 31 december 2015: € * Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € *.

Risico's en kansen

Risico: De kinderopvangbranche heeft sterk te maken met krimp. In 2012 en 2013 heeft de SKG forse verliezen geleden waardoor de financiële positie is verzwakt. Inmiddels zijn er maatregelen getroffen (waaronder een reorganisatie) en zijn verliezen aanzienlijk gereduceerd.

*In tegenstelling tot de overige gesubsidieerde instellingen is de SKG een commerciële instelling. Zij leggen financieel en inhoudelijk verantwoording af middels een jaarverslag en exploitatieoverzicht. Het is niet gebruikelijk dat balansstukken van een commerciële partij een openbaar karakter krijgen. Het gemelde eigen vermogen betreft een risicoreserve.

163


Stichting Theater Gorinchem Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Het, vooralsnog in een tijdelijke situatie, bieden van een podium voor sociaal culturele activiteiten ('Dorpshuisactiviteiten') en een beperkt professioneel theaterprogramma om zo de loop in het bezoek aan theater De Nieuwe Doelen te houden.

Relatie met

Programma Cultuur en sport.

Partijen (privaat, Stichting Theater Gorinchem (STG) publiek) Bestuurlijk belang

Een vertegenwoordiger van of namens de gemeente neemt zitting in het bestuur van de stichting.

Financieel belang

Voor 2016 is er een subsidiebedrag beschikbaar ad € 182.000 voor de exploitatie van het theater. Daarnaast is er bij de perspectiefnota 2016 een bedrag van € 150.000 (2016 € 105.000 en 2017 € 45.000) beschikbaar gesteld voor frictiekosten ten gevolge van de tijdelijke exploitatie tot 1 juli 2017.


Op 12 mei 2015 heeft het college besloten Stichting Theater Gorinchem (Drijver en Partners) als tijdelijke exploitant van het theater aan te trekken (tot in principe 1 juli 2017). De nieuwe exploitant heeft de opdracht meegekregen te zorgen voor de continuïteit in het aantal cultureel maatschappelijke activiteiten (dorpshuisactiviteiten), het programmeren van een (beperkt) professioneel programma om de loop in het theater te houden en te participeren bij de uitwerking van het Toekomstbeeld Cultuur en de ontwikkeling van het Stadspodium (waar het theater De Nieuwe Doelen onderdeel van uitmaakt).

.Prestaties/ effecten/ inhoudelijk resultaat

* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. De cultuurvisie zal leiden tot een nader standpunt bepaling ten opzichte van de invulling van de theaterfunctie in Gorinchem. * domein college: . Voortgang uitvoering.

Resultaat

Nog niet aan te geven.

Eigen vermogen Stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2017: N.N.B. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2017: N.N.B.

Risico's en kansen

Door de tijdelijke exploitatie door een externe partij wordt er tijd gekocht om te komen tot een structurele invulling van de exploitatie van het theater De Nieuwe Doelen voor lange termijn. STG heeft aangegeven het theater mogelijk niet te kunnen exploiteren binnen de financiële kaders. Alsdan zal een beroep gedaan worden op de gemeente om het exploitatietekort te dekken.

164


Stichting Gorinchemse Sportaccommodaties Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Het efficiënt exploiteren van drie sporthallen en het Caribabad voor de inwoners van Gorinchem en de regio zodat de accommodaties gebruikt kunnen worden voor allerlei sportactiviteiten in brede zin. De gemeente is eigenaar van de vier sportaccommodaties.

Relatie met

Programma Cultuur en sport.

Partijen (privaat, De Stichting Gorinchemse Sportaccommodaties. publiek) Bestuurlijk belang

Geen vertegenwoordiging van de gemeente in het bestuur van de stichting. De gemeente verstrekt aan de stichting de opdracht voor eigen rekening en risico zorg te dragen voor het beheer en de exploitatie van de vier sportaccommodaties overeenkomstig het doel waarvoor de accommodaties zijn bestemd en ingericht.

Financieel belang

De stichting ontvangt voor 2016 een bijdrage voor het gebruikersonderhoud van de sporthallen en het zwembad van in totaal € 295.102. Daarnaast ontvangt de SGS een bedrag voor de huur van de accommodaties, dat door de gemeente als huur weer wordt geïnd.


geen ontwikkelingen


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. Kennis nemen van veranderingen in subsidiesystematiek waardoor taken en verantwoordelijkheden tussen SGS en de gemeente duidelijker worden en tevens, conform AHAD-3, de bezuiniging werd gerealiseerd. * domein college: Voortgang uitvoering. SGS dient het onderhoud van de vier accommodaties op basis van een Meerjarig Onderhoud Plan (MOP) en binnen de hiervoor door de gemeente beschikbaar gestelde middelen uit te voeren. De overige exploitatie dient SGS binnen haar eigen begroting uit te voeren.

Resultaat

Resultaat 2014: € 5.929.



Risico's en kansen

SGS ziet kans om ondanks de bezuinigingen toch met een sluitende begroting te draaien. De stichting stelt zelf alles in het werk om door middel van nieuwe activiteiten en promotie het bezoekersaantal op peil te houden. Men besteedt aandacht aan diverse doelgroepen door middel van speciale acties, b.v. de actie “2 op 1”, aquazwemmen, banenjoggen, women only, peuterzwemmen en bootcamp.

165


Stichting Bibliotheek AanZet Vestigingsplaats Dordrecht. Doel

Verzorgen van het bibliotheekwerk in Gorinchem, aansluiting bij het bibliotheeknetwerk AanZet.

Relatie met

Programma Cultuur.

Partijen (privaat, Bibliotheek. publiek) Bestuurlijk belang

Geen vertegenwoordiging van de gemeente in het bestuur van de stichting. De openbare bibliotheek biedt toegang tot informatie en media, werkt samen aan educatie en leesbevordering en biedt een aantrekkelijk podium voor cultuurparticipatie. De bibliotheekvoorziening omvat in ieder geval de volgende vijf functies: 1. Leesbevordering en bestrijding laaggeletterdheid. 2. Ter beschikking stellen van kennis en informatie. 3. Bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie. 4. Organiseren van ontmoeting en debat. 5. Toegang tot kunst en cultuur.

Financieel belang

De hoogte van het subsidiebedrag voor 2016, is afhankelijk van de uitwerking van het Toekomstbeeld Cultuur. Daarbij is leidend dat ingevolge het Toekomstbeeld de bezuiniging voor het Huis van Inspiratie voornamelijk moet worden gevonden in een verlaging van de huisvestingslasten door de clustering van functies.


De uitwerking van het Toekomstbeeld Cultuur vertaalt zich in een meer integrale benadering en samenwerking tussen de vier pijlers: Huis van Inspiratie, Stadspodium, Cultuureducatie en Spreekkamer. Een goed voorbeeld hiervan is de verbinding tussen het Huis van Inspiratie en Cultuureducatie, waarbij de bibliotheek een belangrijke verbindende factor is. In 2016 krijgt de bibliotheek € 25.000 subsidie vanuit het budget voor Cultuureducatie. De clustering van functies van het Huis van Inspiratie in één pand (bijvoorbeeld bibliotheek 'ínhuizen' in theater De Nieuwe Doelen of andere gemeentelijke panden) / afstoten van vastgoed (bijvoorbeeld Groenmarkt 1) moet in 2016 verder gestalte krijgen. Dit wordt door de ontwikkelingen in 2015 bij het Stadspodium integraal door de pijlers Stadspodium en Huis van Inspiratie opgepakt. De bibliotheek heeft in 2015 reeds de wens geuit om te verhuizen naar een andere locatie om zo te besparen op de vastgoedlasten.


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. Met de op 27 juni 2013 vastgestelde 'Cultuurvisie Gemeente Gorinchem' 2013-2018 en het op 31 oktober 2013 vastgestelde 'Toekomstbeeld Cultuur Gorinchem 2013-2018' heeft de raad de kaders vastgesteld voor de uitwerking van het toekomstbeeld van het Huis van Inspiratie. Bibliotheeknetwerk AanZet is een van de participanten bij het realiseren van het Huis van Inspiratie. * domein college: Voortgang uitvoering.

Resultaat

Resultaat 2015: € 102.500 regionaal voor bibliotheek AanZet / € 19.300 lokaal voor bibliotheek AanZet Gorinchem.

166


Eigen vermogen Stand 31 december 2015: € 3.168.100 regionaal / € 109.800 lokaal. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: € 2.868.100 regionaal / € 89.800 lokaal. Geprognosticeerde stand 31 december 2017: € 2.868.100 regionaal / € 89.800 lokaal. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2015: € 3.379.500 regionaal / € 180.000 lokaal. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: 3.236.500 regionaal / 142.300 lokaal. Geprognosticeerde stand 31 december 2017: 3.093.500 regionaal / 103.800 lokaal.

Risico's en kansen

Risico: wanneer de clustering van functies in één pand (afstoten Groenmarkt 1) niet wordt gerealiseerd, moet de bezuinigingstaakstelling 2016 ad € 105.500 voor het Huis van Inspiratie op de inhoud worden gerealiseerd. Dit heeft o.a. gevolgen voor de openstelling. Bij vertrek uit de Groenmarkt 1 zal er een restant boekwaarde van lening voor verbouwing uit 1994 (€ 193.000 per 31-12-2105) in één keer ten laste van de exploitatie van de bibliotheek worden gebracht. Mogelijk heeft dit gevolgen voor de gemeentelijke begroting.

167


4.6.8

Stichtingen wettelijk conform BBV

Stichting A27 Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

a. De bevordering van de besluitvorming om te komen tot een versnelde realisering van een nieuwe oeververbinding bij Gorinchem. b. Het verbeteren van de ontsluitingen van de regio c.q. het achterland, met als uitgangspunt de bestaande/nieuwe concepten en private initiatieven met betrekking tot de onder sub a. bedoelde oeververbinding. Door een nieuwe oeververbinding neemt de bereikbaarheid van Gorinchem toe. Er is alsdan sprake van een betere doorstroming van het verkeer met minder files op de A27, waardoor er ook sprake zal zijn van minder sluipverkeer op het wegennnet van Gorinchem.

Relatie met

Programma Leefvoorzieningen.

Partijen (privaat, De gemeenten Werkendam en Gorinchem, de Industriële Kring Gorinchem en de publiek) Bedrijvenkring Altena. De Kamers van Koophandel zijn door reorganisatie en een andere opzet per 1 januari 2014 uit de stichting getreden. Bestuurlijk belang

Twee leden van het college, waaronder de burgemeester, maken deel uit van het bestuur van de stichting. De burgemeester treedt op als voorzitter. Besluiten worden genomen met meerderheid van stemmen.

Financieel belang

Geen.


De Minister heeft het voorkeursbesluit genomen en nu wordt gewerkt aan het opstellen van de OTB en de MER. Het TB (tracebesluit) wordt verwacht in 2017. Aanvang realisatie is door het ministerie I&M bepaald op 2019.


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. Coalitieakkoord/raadsopdracht mobiliteit. * domein college: Voortgang uitvoering. Bestuurlijke vertegenwoordiging door collegelid.

Resultaat

Resultaat 2014 € 12.142 negatief.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 72.294. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: €55.000. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: €35.000. Vreemd vermogen

Stand 31 december 2014: € 0. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B.

Risico's en kansen

Het moment van daadwerkelijke aanpak van de verbreding van de A27 en de afslag ter hoogte van bedrijfsterrein Groote Haar draagt zowel (financiële) risico's als kansen in zich. Bij een latere start dan 2019 is er een risico dat de beoogde start uitgifte van Groote Haar in 2019 (nu het uitgangspunt in de grondexploitatie) in gevaar komt.

168


Stichting Security 5 Vestigingsplaats Gorinchem. Doel

Het bevorderen van een ongestoord gebruik van goederen en zaken op de bedrijventerreinen.

Relatie met

Programma Werk.

Partijen (privaat, PPS Gemeente, politie, brandweer, ondernemers. publiek) Bestuurlijk belang

Een lid van het college (de burgemeester) is lid van het bestuur van de stichting en treedt daarbij op als voorzitter. Besluiten worden genomen met meerderheid van stemmen. Ieder lid van het bestuur heeft recht op het uitbrengen van één stem.

Financieel belang

Garantstelling financiering lening (€ 260.000).


In 2015 is gestart met een Pilot Publiek Private Samenwerking bij het toezicht op de zeven bedrijfsterreinen in Gorinchem. De pilot duurt twee jaar.


* domein raad: (Bijstelling) beleidsontwikkelingen. * domein college: Voortgang uitvoering. Stichting ontplooit activiteiten conform doelstelling en heeft aan haar aflossingsverplichting volgens aflossingsschema voldaan.

Resultaat

Resultaat 2014: € 21.386.

Eigen vermogen Stand 31 december 2014: € 11.974 negatief. Geprognosticeerde stand 31 december 2015: N.N.B. Geprognosticeerde stand 31 december 2016: N.N.B. Vreemd vermogen


Risico's en kansen

De uitkomsten van de pilot bieden wellicht kansen om naast gemeentelijke bedrijventerreinen ook de regionale bedrijventerreienen in de PPS te laten participeren.

169


4.6.9

Coöperaties

Coöperatie ParkeerService U.A. Vestigingsplaats Amersfoort. Doel

Ondersteuning bij het ontwikkelen, implementeren en uitvoeren van parkeerbeleid, zonder winstoogmerk.

Relatie met

Programma Werk.

Partijen (privaat, Deelnemende gemeenten zijn op dit moment Amersfoort, Hilversum, Alphen a/d Rijn, publiek) Deventer, Nieuwegein, Nijkerk, Zeist, Barneveld, Zuidhorn, Woerden, IJsselstein, Lelystad, Alkmaar en Gorinchem. Bestuurlijk belang

Een lid van het college vertegenwoordigt de gemeente in de algemene ledenvergadering. Elk lid heeft één stem. Stemming over zaken geschiedt mondeling en over personen schriftelijk. Over alle voorstellen betreffende zaken wordt beslist met een gewone meerderheid van de geldig uitgebrachte stemmen. Bij stemming over personen wordt de persoon gekozen op wie de meerderheid van stemmen is uitgebracht.

Financieel belang

Gorinchem neemt de volgende producten af (inbesteding): invorderen naheffingsaanslagen (parkeerboetes), afhandeling bezwaren naheffingsaanslagen, afhandeling beroepen naheffingsaanslagen. Hiermee is op jaarbasis ca. € 30.000 gemoeid.


Voor de advisering bij de vervanging van de parkeerautomaten in de garages is ParkeerService ingehuurd. Vanaf 1 juni 2014 is de invordering van de naheffingsaanslagen overgedragen aan ParkeerService. In 2015 zijn de afhandeling van de bezwaren en beroepen op de naheffingsaanslagen overgedragen aan ParkeerService.


Efficiëntere bedrijfsvoering en daardoor lagere kosten binnen het collegeproduct Parkeren.

Resultaat

Resultaat 2014: € 225.238.



Risico's en kansen

Risico: Bij een faillissement van ParkeerService is Gorinchem aansprakelijk tot aan de hoogte van de kosten voor de afgenomen producten. Kansen: als lid van ParkeerService kan gebruik worden gemaakt van gezamenlijke kennis van de leden.

170


4.7

Grondbeleid

4.7.1

Inleiding

Het wettelijk kader (artikel 16 BBV) vereist dat de paragraaf Grondbeleid ten minste bevat: • een visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma's die zijn opgenomen in de begroting; • een aanduiding van de wijze waarop de provincie onderscheidenlijk gemeente het grondbeleid uitvoert; • een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie; • een onderbouwing van de geraamde winstneming; • de beleidsuitgangspunten omtrent de reserves voor grondzaken in relatie tot de risico's van de grondzaken. Naast de informatie conform het wettelijk kader wordt in deze paragraaf tevens de belangrijkste cijfermatige informatie gepresenteerd.

4.7.2

Vastgesteld beleid

Hieronder worden de voor het grondbeleid relevante beleidskaders weergegeven. Nr. Beleidskader 1.

Nota Grondbeleid 2011-2014

2.

Beleidsnota Bovenwijkse Voorzieningen


Looptijd


16-6-2011

4 jaar

November 2015 komt Nota Grondbeleid 2016-2019 in de raad

16-06-2011

4 jaar

1e kwartaal 2016

Daarnaast is ook door het college van Burgemeester en Wethouders beleid vastgesteld met betrekking tot de paragraaf Grondbeleid, te weten: Nr. Relevant besluit college


Looptijd


1.

Nota Grondprijzen 2015

23-1- 2015

1 jaar

januari 2016

2.

Nota Parameters 2015

27-1- 2015

1 jaar

januari 2016

De commissie BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) heeft het voornemen om met ingang van 1 januari 2016 de verslagleggingsregels grondexploitatie te herzien. De volgende voorgenomen wijzigingen kunnen invloed hebben op het grondbeleid van de gemeente Gorinchem en beïnvloeden vanaf de jaarrekening 2016 de waardering van de grondexploitaties. • Grondexploitaties beslaan in beginsel geen langere voortschrijdende termijn dan tien jaar. Hiervan kan gemotiveerd worden afgeweken (geautoriseerd door de raad en verantwoord in de jaarstukken). Daarnaast dient de motivatie voorzien te zijn van risicobeperkende beheersmaatregelen. Het voornemen bestaat om de volgende maatregel in ieder geval verplicht te stellen: de opbrengsten die na het tiende jaar worden ingerekend mogen niet geïndexeerd worden. • Het voornemen bestaat om in het BBV voor wat betreft de toegestane toe te rekenen rente aan grondexploitaties aan te sluiten op de uitgangspunten die gelden voor de Vennootschapsbelasting, zijnde de betaalde rente over het vreemd vermogen. Dit zou mogelijk kunnen betekenen dat de gemeente Gorinchem de berekening van het percentage rekenrente zal moeten aanpassen. Ook de 171


disconteringsvoet voor de contante waardeberekening van grondexploitaties zal hierop moeten worden aangepast. • De commissie BBV heeft het voornemen om de categorie NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden) niet langer in stand te houden. Dit voornemen zal geen invloed hebben voor de gemeente Gorinchem omdat alle NIEGG’s in 2011 en 2012 zijn afgesloten en de gronden zijn opgenomen onder de materiële vaste activa. De overige voorgestelde wijzigingen zullen niet tot nauwelijk invloed hebben op het huidige gemeentelijk grondbeleid.

4.7.3

Visie en uitvoering grondbeleid

Grondbeleid vormt het kader waarbinnen het ruimtelijke beleid/doelstelling vorm krijgt. Grondbeleid is een middel om deze ruimtelijke doelstellingen op een zo economisch verantwoord mogelijke wijze te realiseren. Het grondbeleid is dus geen doel op zich maar een middel om de ruimtelijke projecten die voortvloeien uit de programma's te realiseren. De woonlocaties in de stedelijke vernieuwing en uitleggebieden worden in het programma Woonvoorzieningen behandeld. De ontwikkeling van bedrijventerreinen komt in het programma Werk aan de orde. Afhankelijk van het gekozen type grondbeleid bij de realisatie van ruimtelijke projecten met de daarbij behorende investeringen én risico's kan dit een grote impact hebben op de financiële middelen. De visie op het grondbeleid is opgenomen in de Nota Grondbeleid. Hierin zijn de kaders opgenomen voor het te voeren grondbeleid door de gemeente. Per project wordt het te voeren grondbeleid door de gemeenteraad bepaald, waarbij de voorkeur uitgaat naar faciliterend grondbeleid. Indien er sprake is van de realisatie van een maatschappelijke opgave, die niet door de markt wordt gefaciliteerd, zal de gemeente kiezen voor actief grondbeleid. De looptijd van de huidige Nota Grondbeleid is inmiddels afgelopen. Omstreeks de behandeling van deze begroting zal aan de raad een nieuwe Nota Grondbeleid ter vaststelling worden aangeboden. In deze nota worden de voor de jaren 2015 tot 2018 te hanteren uitgangspunten voor het te voeren grondbeleid vastgelegd.

4.7.4

Beleidsuitgangspunten reserves en voorzieningen

De verwachte resultaten van de grondexploitaties worden op netto contante waarde (NCW) berekend. Wanneer uit deze berekening per balansdatum een verlies naar voren komt, wordt hiervoor een voorziening gevormd tot het volledige bedrag van dit verlies. Deze voorziening komt ten laste van de algemene reserve grondexploitaties. De algemene reserve grondexploitaties vervult normaliter een bufferfunctie voor de opvang van algemene risico’s van grondexploitaties en voor specifieke risico’s van de grondexploitaties, voor zover deze niet zijn afgedekt door voorzieningen. Voorbeelden van algemene risico’s zijn de ontwikkeling van de rente (van belang voor onze grondposities) en de marktontwikkeling. Omdat de algemene reserve grondexploitaties momenteel een negatief saldo kent, kan de hiervoor genoemde bufferfunctie uiteraard niet vervuld worden. Deze reserve wordt tot € 0,00 aangezuiverd vanuit de algemene exploitatiereserve. In de geprognosticeerde resultaten van de grondexploitaties zijn de risico’s met een grote kans van optreden verwerkt en afgedekt binnen de voorziening. De overige risico’s zijn per plan benoemd, financieel vertaald en gekoppeld aan een kans van optreden. Voor deze laatste risico's wordt een bedrag in het weerstandsvermogen aangehouden. 172


Onder meer als gevolg van diverse bezuinigingsrondes vertoont de algemene reserve een stijgende tendens, waarmee genoemde risico's binnen het weerstandsvermogen kunnen worden opgevangen. De risico’s van de grondexploitaties zijn daarmee of via de getroffen voorzieningen of via het weerstandsvermogen gedekt. Bij de jaarrekening 2014 is er voor de verwachte negatieve resultaten van de grondexploitaties in totaal € 28,1 miljoen aan voorzieningen getroffen en is er voor € 4,9 miljoen ruimte gereserveerd binnen het weerstandsvermogen om overige risico’s in de grondexploitaties op te vangen. In de Perspectiefnota 2016 zijn enkele nieuwe risico's gesignaleerd t.a.v. de grondexploitaties Groote Haar en Hoog Dalem. Op de lange termijn geven onzekerheden bij deze complexen (t.a.v. vertraging en onteigening) namelijk aanleiding om het weerstandsvermogen met € 3.675.000 te verhogen tot € 8,6 miljoen. In deze paragraaf en de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing van deze begroting wordt uitgegaan van dit hogere getal. In 2014 is door EY voor de laatste keer een quick scan grondexploitaties uitgevoerd. Ons beleid is om in principe eenmaal per twee jaar een quick scan uit te voeren. Een voorstel voor het uitvoeren van een quick scan in 2016 zal de raad begin 2016 gedaan worden.

4.7.5

Prognose grondexploitaties

Onderstaande tabel geeft onder andere een prognose weer van de grondexploitaties ten aanzien van de volgende aspecten: • de actuele boekwaarde per grondexploitatie per 31 december 2014 (zoals vastgesteld bij de jaarrekening 2014); • een prognose van de boekwaarde per grondexploitatie per 1 januari 2016; • een actuele prognose van het resultaat per grondexploitatie (NCW = Netto Contante Waarde); • een prognose van het jaar waarin de grondexploitatie tot afwikkeling komt.

Grondexploitatie (bedragen x € 1.000) 002 Hoog Dalem 003 Mollenburg 007 Lingewijk Noord 010 Sparta 026 GN Groote Haar 033 Kleine Haarsekade

Boekwaarde Boekwaarde per per 31-12-2014 01-01-2016

Reservering Actuele Voorziening weerstandsNCW per per vermogen Jaar van 01-01-2015 01-01-2015 2016 afwikkeling

1.077

1.114

-4.783

4.783

4.635

2025

13.632

14.204

758

10.620

745

2020

1.368

234

n.v.t.

95

2024

580

-

39.400

40.973

-280

280

50

2016

1

11.230

2.835

2034

-7.991

640

587

296

n.v.t.

-

2017

9.524

9.836

6.801

n.v.t.

150

2018

040 Handelskade

437

592

33

n.v.t.

25

2016

043 Lingewijk Zuid

326

175

-1.242

1.242

85

2019

66.984

67.715

-6.408

28.155

8.620

036 Oost II

Totaal

1 bij de 1e Turap is (als gevolg van verlaging van de rekenrente) het verliessaldo van Groote Haar sterk afgenomen. De voorziening is hierop ook aangepast (van € 11,2 naar € 8,0 miljoen)

Hieronder worden per grondexploitatie de meest actuele ontwikkelingen geschetst: 002 Hoog Dalem Verwachte afwijking van de voorziening: € 0. De voorziening biedt dekking aan de historische kosten/gemeentelijke boekwaarde (€ 1.077.000) en de risico’s welke voortkomen vanuit de grondexploitatie. Daarmee is de voorziening toereikend. 173


De vastgestelde grondexploitatie CV Hoog Dalem per 1-1-2015 is sluitend (resultaat € 0). Om de grondexploitatie sluitend te houden is het van belang dat wordt gestuurd op het woningbouwprogramma en het geraamde afzettempo wordt behaald. Gewerkt wordt aan een sturingsmodel voor uitvoering van het aangepaste woningbouwprogramma op basis van marktconforme prijzen welke periodiek worden geactualiseerd. Daarnaast is de uitspraak in cassatie over de omvang van de schadeloosstelling van het middengebied van belang welke in september 2015 wordt verwacht. Op basis van deze uitspraak zal de mogelijkheid tot het inbrengen van deze grond in de CV worden bepaald. Omdat de kans bestaat dat de schadeloosstelling hoger uitvalt dan verwacht, waardoor het middengebied mogelijk niet kan worden ingebracht in de CV en daardoor bij de gemeente blijft, is de reservering in het weerstandsvermogen met € 2 miljoen verhoogd. 003 Mollenburg Verwachte afwijking ten opzichte van de voorziening: € 0. Begin 2016 wordt de nieuwe grondexploitatie Mollenburg aangegeboden aan de raad. Deze grondexploitatie gaat uit van een woningbouwprogramma van circa 129 woningen en 26 vrije kavels.Ten opzichte van de grondexploitatie bij de jaarrekening 2014 zullen zowel de kosten als de opbrengsten iets afnemen, waardoor naar verwachting het resultaat ongeveer gelijk zal blijven. De boekwaarde in de exploitatieberekening bestaat voor een groot deel uit de reeds ten laste van dit plan gebrachte bijdragen aan sportverenigingen voor de verplaatsing van hun locatie uit Mollenburg, bijdragen aan jeurgd- en sportbeleid en rentetoevoegingen. 010 Sparta Verwachte afwijking ten opzichte van de voorziening: € 0. Het eerste deel van het appartementencomplex is gerealiseerd. Voor het tweede deel is een voorverkoop-percentage afgesproken van 70%. Met de Stichting Lingeburcht is afgesproken dat de grond voor fase 2 binnen drie jaar na start van fase 1 wordt afgenomen, uiterlijk september 2015. Op dit moment vinden er onderzoeken plaats naar de mogelijkheden om fase 2 aan te passen zodat het meer aansluit bij de wensen van de huidige markt en financiele capaciteit van de Stichting Lingeburcht. Naar verwachting zal hier eind 2015 meer over duidelijk zijn en zullen de uitkomsten worden meegenomen in de herziening van de grondexploitatie bij de jaarrekening 2015. 026 GN Groote Haar Verwachte afwijking van de voorziening: € 0. Bij de eerste tussenrapportage 2015 is de voorziening neerwaarts bijgesteld met € 3,2 miljoen (invloed lagere rente). Het grootste risico schuilt in een vertraging van de (tijdelijke) aansluiting op de A27, waardoor de uitgiften van de kavels later zal plaatsvinden. In de grondexploitatie wordt nu uitgegaan van start uitgifte in 2019. De minister van Infrastructuur en Milieu heeft een besluit genomen over de voorkeursvariant van de verbreding van de A27, waarbij ook de nieuwe aansluiting op de A27 ten behoeve van het bedrijventerrein is meegenomen. De planning gaat uit van start werkzaamheden in 2019. Alle gesprekken en onderhandelingen met de betrokken partners (Rijkswaterstaat, gemeente Giessenlanden, het Waterschap) zijn erop gericht dit mogelijk te maken. Omdat de start in 2019 desondanks nog niet helemaal zeker is, wordt een vertraging met twee jaar als risico gezien. Hiervan uitgaande, en rekening houdend met de mogelijkheid dat de periode van uitgifte langer zal kunnen zijn dan verwacht, leidt dit

174


tot een verhoging van de reservering in het weerstandsvermogen voor Groote Haar met € 1.175.000, tot € 2.335.000. 033 Kleine Haarsekade Verwachte afwijking van de voorziening: € 0. Sinds medio 2014 is de gemeente in onderhandeling met een ontwikkelaar over de verkoop van de gehele kavel. In maart 2015 is mondelinge overeenstemming bereikt over de uitgifte van de kavels. Dit zal verder uitgewerkt worden in een koopovereenkomst. Hierbij zal het verdere bouwen woonrijp maken voor rekening en risico komen van de ontwikkelaar, met uitzondering van de aanleg van het vuilwaterriool. 036 Oost II Verwachte afwijking van de voorziening: € 0. Resultaat van de grondexploitatie is € 6,8 miljoen positief. Van dit geprognosticeerde resultaat is de achterliggende jaren reeds een bedrag van € 4,9 miljoen als gerealiseerde winst ingeboekt. Het grootste risico betreft een mogelijke vertraging in de geplande uitgiften. 040 Handelskade Verwachte afwijking van de voorziening: € 0. Naar verwachting zullen de boekwaarde en de nog te maken kosten worden gedekt door de grondopbrengsten. Het grootste risico ligt in het bouwrijp maken van het verontreinigde perceel. Hiervoor is reeds een post opgenomen. Indien de werkzaamheden voor de bodemsanering omvangrijker blijken te zijn dan nu voorzien, is het mogelijk dat in de toekomst de grondopbrengsten niet langer dekkend zullen zijn. Dit wordt niet verwacht. 043 Lingewijk Zuid Verwachte afwijking ten opzichte van de voorziening: € 0. Totale kosten voor de ontwikkeling zijn geraamd op € 5,0 miljoen waarbij de gemeente een bijdrage levert van € 2,85 miljoen (inclusief boekwaarde gemeente) voor de realisatie van de buitenruimte. Poort6 voert de opstalexploitatie en doet een bijdrage van € 2,15 miljoen. De bijdrage van de gemeente is opgebouwd uit de voorziening van € 1,2 miljoen, ISV-bijdragen en niet benodigde onderhoudsbudgetten. Financiële afwijkingen doen zich voor wanneer de civiele kosten hoger zijn dan de raming. Dit wordt echter niet verwacht. Ten aanzien van de opbrengsten betaalt Poort6 de gemeente een vaste vergoeding welke is verwerkt in de samenwerkingsovereenkomst. Deze opbrengsten zijn in de overeenkomst gekoppeld aan data. Hierdoor is een financieel risico door vertraagde uitgifte van de woningen voor de gemeente beperkt. 047 Lingewijk Noord Verwachte afwijking ten opzichte van de voorziening: € 0. De bouw van de woningen is in Lingewijk Noord in volle gang. In het derde kwartaal van 2015 zijn de eerste 14 woningen van het resterende deel van de IJsbaanstrip opgeleverd en is de grond afgenomen voor de volgende 15 woningen. Deze 15 woningen zullen in 2016 worden opgeleverd. Daarnaast zal de grond voor de laatste 20 woningen uiterlijk in het derde kwartaal van 2016 worden afgenomen. 175


In 2015 is gestart met de bouw van 22 tweekappers en 1 vrijstaande woning in de Noordrand. Deze woningen zullen ook in 2016 worden opgeleverd. Begin 2016 zullen de 31 starterswoningen in de Noordrand naar verwachting in verkoop gaan. Begin 2016 zal duidelijk worden of het haalbaar is om de kavel aan het Merwedekanaal middels Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) te ontwikkelen. Na de realisatie van de Noordrand en de IJsbaanstrip zal het Voormalige Speelveld (64 eengezinswoningen) worden ontwikkeld. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat dit deelgebied niet voor 2020 in ontwikkeling wordt genomen.

176


4.8

Lokale heffingen

4.8.1

Inleiding

Een van de verplichte paragrafen voor de begroting en het jaarverslag is de paragraaf lokale heffingen. Deze verplichting volgt uit het BBV. De paragraaf lokale heffingen dient ertoe de Raad een betrouwbaar inzicht te bieden in de eigen inkomsten en de lastendruk die de lokale heffingen veroorzaken. In (de toelichting op) BBV worden de volgende onderdelen voor de paragraaf lokale heffingen genoemd. In de begroting respectievelijk het jaarverslag moet voor de Raad de volgende informatie beschikbaar zijn: • de geraamde inkomsten; • het beleid ten aanzien van de lokale heffingen; • een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen; • een aanduiding van de lokale lastendruk • een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid.

4.8.2

Vastgesteld beleid

Voor de lokale heffingen zijn de beleidsuitgangspunten gehanteerd die zijn vastgesteld in het raadsbesluit van 9 juli 2015 over de Perspectiefnota 2016-2019.

4.8.3

Overzicht lokale heffingen

Lokale heffingen worden onderscheiden in heffingen waarvan de besteding gebonden dan wel ongebonden is. Bij de gebonden heffingen is de besteding daarvan gerelateerd aan een direct aanwijsbare tegenprestatie, zoals de afvalstoffenheffing, rioolbelasting, leges, lijkbezorgingsrechten en markten kadegelden. Deze heffingen worden daarom niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Ongebonden lokale heffingen, zoals de onroerende-zaakbelasting (OZB) en roerende-zaakbelasting (RZB), hondenbelasting, parkeerbelasting en precariobelasting worden tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend, omdat zij niet aan een inhoudelijk begrotingsprogramma zijn gerelateerd. De besteding is niet gebonden aan een bepaalde taak. Bij de PPN 2016-2019 is besloten de tarieven voor de OZB, RZB, hondenbelasting, precariobelasting , leges (voor zover niet aan een maximum gebonden) en markten kadegelden met 2,5% te laten stijgen. Deze stijging bestaat uit het prijsindexcijfer van het CPB (1,5%) en een opslag van 1%. Hiermee wordt een eerder ingezette bestendige gedragslijn gecontinueerd. De tarieven rioolbelasting, afvalstoffenheffing en begrafenisrechten worden steeds bepaald op basis van kostendekkendheid, terwijl bij de parkeertarieven, de veerdienst en de Lingehaven is besloten dat er geen sprake zal zijn van prijsstijgingen in de tarieven. Doorrekening van deze uitgangspunten leidt tot de volgende geraamde inkomsten uit de lokale heffingen. Opbrengsten In de komende jaren worden de volgende inkomsten uit lokale heffingen geraamd:

177


Heffingssoort (bedragen x € 1.000)

2015

2016

2017

2018

2019

8.524

8.903

8.749

8.749

8.749

Algemene dekkingsmiddelen: Onroerende-zaakbelasting (OZB) Roerende-zaakbelasting (RZB)

14

14

14

14

14

251

257

257

257

257

2.534

2.534

2.534

2.534

2.534

132

136

136

136

136

11.455

11.844

11.689

11.689

11.689

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Afvalstoffenheffing

3.054

3.239

3.239

3.239

3.239

Rioolbelasting

3.781

3.811

3.811

3.811

3.811

Leges

1.480

1.718

1.556

1.551

1.556

424

424

424

424

424

71

73

73

73

73

Hondenbelasting Parkeerbelastingen straatparkeren Precariobelasting Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Gebonden heffingen:

Lijkbezorgingsrechten Marktgelden Kadegelden Subtotaal gebonden heffingen Totaal geraamde inkomsten lokale heffingen

51

39

39

39

39

8.862

9.303

9.141

9.136

9.141

20.317

21.147

20.831

20.826

20.831

Onroerende-zaakbelastingen De onroerende-zaakbelasting (OZB) is verreweg de belangrijkste gemeentelijke belasting. De opbrengst behoort tot de algemene dekkingsmiddelen en mag vrij worden besteed. Er gelden geen wettelijke beperkingen voor de mate waarin de tarieven mogen worden verhoogd. Omdat het rijk de stijging van de collectieve lastendruk binnen de perken wil houden geldt er wel een landelijk plafond, de zogeheten macronorm. De macronorm voor 2016 bedraagt 1,57%. De OZB tarieven worden uitgedrukt in een vast percentage van de economische waarde van de onroerende zaken en worden berekend door de geraamde opbrengst te delen door de te belasten waarde, ofwel het heffingsareaal. De waarde wordt getaxeerd conform de Wet waardering onroerende zaken (WOZ) en wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld. De taxaties zijn gebaseerd op het marktniveau op 1 januari van het jaar voorafgaand aan het belastingjaar. Voor 2016 wordt voor de woningen rekening gehouden met een gemiddelde waardestijging van 1% en voor de niet woningen met een daling van 2%. Zoals gebruikelijk is bij de tariefsberekeningen het uitgangspunt gehanteerd dat de hertaxatie op macro niveau niet tot verschuiving van de belastingdruk mag leiden, zodat de effecten van de hertaxatie zijn gecompenseerd via de tarieven. In de onderstaande tabel is de ontwikkeling van het heffingsareaal 2016 met de bijbehorende tarieven weergeven.

178


Heffingsareaal voor taxatie (x € 1 mln)

Heffingsareaal na taxatie (x € 1 mln)

Tarief 2016

Opbrengst (x € 1.000)

€ 3.008

€ 3.038

0,1371%

€ 4.164

- Eigenaar

€ 921

€ 902

0,3062%

€ 2.764

- Gebruiker

€ 820

€ 803

0,2458%

€ 1.975

Woningen - Eigenaar Niet woningen

€ 8.903

Roerende-zaakbelasting De roerende-zaakbelasting (RZB) is qua heffing te vergelijken met de OZB, met dien verstande dat de RZB wordt geheven voor roerende woon en verblijfsruimten. De tarieven zijn wettelijk gekoppeld aan de OZB tarieven. Het heffingsareaal van de RZB is beperkt van omvang en omvat alleen de ruim 70 woonarken. Hondenbelasting Hondenbelasting wordt geheven voor het houden van een hond. 2015

2016

Eerste hond

€ 118

€ 121

Elke volgende hond

€ 134

€ 137

Kennel

€ 195

€ 200

Parkeerbelasting Parkeerbelastingen wordt geheven voor het parkeren van een voertuig op een aangewezen plaats en tijdstip of voor verleende parkeervergunningen. Met de heffing van parkeerbelastingen worden algemene inkomsten verkregen. Wanneer een parkeerder geen of te weinig parkeergeld betaalt kan het verschuldigde parkeergeld via een naheffingsaanslag op de parkeerder worden verhaald, inclusief een opslag voor de kosten die met het opleggen van de aanslag zijn gemoeid. Het bedrag dat als opslag mag worden doorberekend is aan een wettelijk maximum gebonden. Omdat het wettelijk maximum met € 1 is verhoogd is het tarief voor een naheffingsaanslag parkeerbelasting verhoogd naar € 60. Precariobelasting Precariobelasting wordt geheven voor het hebben van voorwerpen op, onder of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Zoals aangegeven in de raadsinformatiebrief van 17 januari 2013, nummer 949 is er voor gekozen om de precariobelasting in afgeslankte vorm te continueren. De tarieven voor reclame-uitingen en uistallingen zijn in 2014 komen te vervallen omdat de inkomsten daarvan via de extra verhoging van de OZB niet woningen zijn vereffend. Door beëindiging per 31 december 2015 van de concessieovereenkomst met Stedin ontvangen wij geen jaarlijkse vergoeding meer (€ 258.000). Om toch deze inkomsten te behouden wordt voorgesteld dit te doen door gebruik te maken van de precarioverordening. De verordening dient daarvoor te worden aangepast. Wij zullen hiertoe separaat met een voorstel naar uw raad komen. Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing is een heffing ter bestrijding van kosten van beheer van huishoudelijke afvalstoffen. De heffing komt ten laste van gebruikers van percelen waarvoor de gemeente een inzamelverplichting 179


voor huishoudelijk afval heeft. De heffing is afhankelijk van de omvang van het betreffende huishouden. Er worden twee tarieven gehanteerd, namelijk voor een- en meerpersoonshuishoudens, waarbij éénpersoonshuishoudens een korting wordt verleend van 20% op het meerpersoonstarief. Uitgangspunt voor de vaststelling van de tarieven is 100% procent kostendekkendheid. In de raadsvergadering van december 2014 is besloten om de kostenstijging als gevolg van de invoering van de afvalstoffenbelasting en de hogere verwerkingkosten van HVC in 2015 en 2016 gefaseerd in de tarieven door te voeren. Op deze wijze wordt in 2016 weer een volledige kostendekking gerealiseerd bij tarieven van € 226 en € 181 voor respectievelijk meer- en eenpersoonshuishoudens. Afvalstoffenheffing huishoudens

Bedragen in €

300

200 Meerpersoons Eenpersoons

100

0 2015

2016 Jaren

Rioolbelasting Op grond van de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken hebben de gemeenten de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Om deze zorgplicht te bekostigen kan de gemeente ingevolge artikel 228a van de Gemeentewet rioolbelasting heffen. Evenals bij de afvalstoffenheffing wordt bij woningen een onderscheid gemaakt tussen één- en 3 meerpersoonshuishoudens. Bedrijven betalen per 150 m waterverbruik een vast tarief dat gelijk is aan het meerpersoonstarief. Uitgangspunt voor de vaststelling van de tarieven is 100% kostendekkendheid. Tot de kosten die gedekt worden uit de rioolbelasting worden naast de kosten voor rioolbeheer en onderhoud ook 50% van de kosten van straatreiniging en 20% van de kosten van waterbeheersing gerekend. Er is voor gekozen om de tarieven van de rioolbelasting over een periode van 25 jaar te bezien omdat dit een realistischer beeld geeft van de tariefsontwikkelingen. In deze systematiek wordt de egalisatievoorziening ingezet om de tariefschommelingen te vereffenen die zich gedurende deze periode kunnen voordoen. Hierdoor kunnen de tarieven, bij ongewijzigde omstandigheden, ook op de middellange termijn op een gelijk niveau kunnen worden gehouden. De tarieven zijn daarom gelijk aan die in de huidige meerjarenbegroting. 2015

2016

Meerpersoonshuishoudens

€ 220

€ 220

Eenpersoonshuishoudens

€ 176

€ 176

Bedrijven per 150 m3 water

€ 220

€ 220

180


Leges en overige rechten Bij leges betreft het vaak rechten op grond van het genot van, door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. Het betreft dan bijvoorbeeld het behandelen van verzoeken om verlening van een vergunning en het verstrekken van een paspoort of rijbewijs. Sommige legestarieven (zoals die van paspoorten en rijbewijzen) zijn gebonden aan wettelijke maxima en kunnen dus alleen worden verhoogd in de mate waarin het Rijk het toestaat. De overige tarieven, waarvan de belangrijkste zijn de leges voor diverse soorten (omgevings-)vergunningen, huwelijksleges en leges voor verstrekkingen uit de GBA, alsmede de markten kadegelden zijn conform de perspectiefnota verhoogd met 2,5%.

4.8.4

Lokale lastendruk

In onderstaand overzicht wordt duidelijk hoe de woonlasten in Gorinchem zich volgend jaar ontwikkelen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen meerpersoonshuishouden en éénpersoonshuishoudens. Ook wordt inzicht gegeven in de verschillen tussen bewoners van een woning met een gemiddelde WOZ waarde (€ 200.000) en een duurdere woning (€ 300.000). Een meerjarig overzicht, zoals in voorgaande begrotingen, is met opzet niet gegeven omdat voor de navolgende jaren wordt uitgegaan van een constant prijspeil. Meerpersoonshuishouden

2015

2016 Verschil


Eenpersoonshuishouden

2015

2016 Verschil


Afvalstoffenheffing

€ 215

€ 226

5,1%

Afvalstoffenheffing

€ 172

€ 181

5,2%

Rioolbelasting

€ 220

€ 220

0,0%

Rioolbelasting

€ 176

€ 176

0,0%


€ 270

€ 278

2,7%


€ 270

€ 278

2,7%

€ 705

€ 724

2,6%

€ 618

€ 635

2,6%



Afvalstoffenheffing

€ 215

€ 226

5,1%

Afvalstoffenheffing

€ 172

€ 181

5,2%

Rioolbelasting

€ 220

€ 220

0,0%

Rioolbelasting

€ 176

€ 176

0,0%


€ 405

€ 416

2,7%


€ 405

€ 416

2,7%

€ 840

€ 862

2,6%

€ 753

€ 773

2,6%

4.8.5

Kwijtscheldingsbeleid

Als een belastingplichtige als gevolg van financiële omstandigheden niet in staat is een belastingsaanslag geheel of gedeeltelijk te betalen kan kwijtschelding worden verleend. De voorwaarden waarbinnen gemeenten kwijtschelding mogen verlenen van belastingen en heffingen zijn door het rijk strak omschreven. De gemeentelijke kwijtscheldingsnormen mogen niet meer dan 100% van de bijstandsnormen bedragen, wel minder. In Gorinchem gelden de maximale normbedragen, wat er op neer komt dat een belastingplichtige met een inkomen op bijstandsniveau in beginsel voor kwijtschelding in aanmerking komt. De volgende belastingen komen voor kwijtschelding in aanmerking: de afvalstoffenheffing, rioolbelasting en de hondenbelasting voor de eerste hond. Met de kwijtschelding is een bedrag gemoeid van € 533.000. De gederfde inkomsten wegens het verlenen van kwijtschelding van de afvalstoffenheffing en rioolbelasting worden verrekend via de desbetreffende tarieven.

181


4.9

Subsidies

4.9.1

Inleiding

De paragraaf Subsidies is geen verplichte paragraaf conform het BBV. Er is voor deze paragraaf dus geen wettelijk kader. In de financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet, vastgesteld door de raad op 16 juni 2011, is de afspraak neergelegd (artikel 14 uit de verordening) om u jaarlijks via een paragraaf Subsidies een dwarsdoorsnede aan informatie aan te bieden inzake de verstrekte subsidies. In de paragraaf Subsidies worden de vastgestelde beleidskaders (algemene subsidieverordening, relevante raadsinformatiebrieven en beleidsregels) en de subsidies per programma gepresenteerd.

4.9.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Subsidies geldt het volgende door de raad vastgestelde gemeentelijke beleidskader: Nr. Beleidskader 1.

Algemene subsidieverordening


Looptijd

*

onbepaald

16-12-2010


*

Betreft het raadsbesluit Intrekking en vaststelling gemeentelijke verordeningen in verband met de Wet elektronische bekendmakingen. De Algemene subsidieverordenng is op 1 maart 2008 in werking getreden.

Daarnaast zijn met betrekking tot de paragraaf Subsidies de volgende relevante raadsinformatiebrieven verschenen: Nr.


In raadsbijeenkomst

2014-1211 Accountantsverslag 2013 gemeente Gorinchem

26-06-2014

2014-1236 Stand van Zaken Sociaal Cultureel Werk

09-09-2014

Ook door het college van Burgemeester en Wethouders is beleid vastgesteld met betrekking tot de paragraaf Subsidies, te weten: Nr. Relevant besluit college 1.

Nadere regels algemene subsidieverordening

4.9.3


Looptijd

26-01-2010

onbepaald


Subsidies per programma

Programma / Afdelingsproduct (bedragen in €)

2016

2017

2018

2019

Volkshuisvestingsbeleid

400

400

400

400

Totaal programma Woonvoorzieningen

400

400

400

400

Duurzame ruimtelijke ontwikkeling

100

100

100

100

Milieu en samenleving

26.430

26.430

26.430

26.430

Totaal programma Wonen, Leven en Milieu

26.530

26.530

26.530

26.530

Volkshuisvestingssubsidies

182


Programma / Afdelingsproduct (bedragen in €) Binnenstadsmanagement Detailhandelbeleid Toeristisch beleid

2016

2017

2018

2019

99.378

99.378

99.378

99.378

112

112

112

112

60.353

60.353

60.353

60.353

159.842

159.842

159.842

159.842

Duurzame bedrijvigheid

168

168

168

168

Totaal programma Werk en Mileu

168

168

168

168

101.000

101.000

101.000

101.000

10.169

10.169

10.169

10.169

450

450

450

450

403.252

403.252

403.252

403.252

Totaal programma Werk

Amateuristische kunstbeoefening Culturele projecten en overige kunstbevordering Educatie en beroepsonderwijs Molens 1

Cultuureducatie 1

Stadspodium

1

Huis van Inspiratie (Openbare bibliotheek)

Stichting Gorinchemse Sportaccommodaties Stimulering & subsidiëring sprot/recreatie

514.358

514.358

514.358

514.358

1.561.090

1.561.090

1.561.090

1.561.090

97.232

97.232

97.232

97.232

2.687.550

2.687.550

2.687.550

2.687.550

Algemeen maatschappelijke zorg

532.489

532.489

532.489

532.489

1

1.236.615

1.236.615

1.236.615

1.236.615

Totaal programma Cultuur en Sport

Algemeen sociaal cultureel werk Gehandicapten Jeugdbeleid Jeugdgezondheidszorg Peuterspeelzaal Ouderenzorg

Preventieve en curatieve gezondheidszorg WMO beleid WMO uitvoering

8.655

8.655

8.655

8.655

77.810

77.810

77.810

77.810

41.362

41.362

41.362

41.362

572.572

472.572

472.572

472.572

40.436

40.436

40.436

40.436

2.465

2.465

2.465

2.465

38.942

38.942

38.942

38.942

8.386

8.386

8.386

8.386

2.559.731

2.459.731

2.459.731

2.459.731

Personeelsondersteunende activiteiten

2.619

2.619

2.619

2.619

Totaal programma Bestuur en Communicatie

2.619

2.619

2.619

2.619

Openbare orde en APV

39.155

39.155

40.925

40.925

Totaal programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid

39.155

39.155

40.925

40.925

5.475.995

5.375.995

5.377.765

5.377.765

Totaal programma Zorg

Totaal subsidies cv

1 De bovengenoemde subsidiebedragen ad € 5,5 miljoen zijn exclusief de nog te realiseren AHAD-3 bezuinigingen op sociaalcultureel werk en cultuur van respectievelijk € 0,6 miljoen en € 0,25 miljoen in 2016. Deze bezuinigingen zullen nader geëffectueerd worden na bestuurlijke besluitvorming.

183


4.10

Investeringen

4.10.1

Inleiding

De paragraaf Investeringen is geen verplichte paragraaf conform het BBV. Er is voor deze paragraaf dus geen wettelijk kader. Wij vinden het echter wel belangrijk om een paragraaf Investeringen op te nemen, waarin de volgende informatie wordt gepresenteerd: • meerjarig overzicht op programmaniveau van het totaalbedrag aan investeringen en de daaruit voortvloeiende kapitaallasten, gesplitst in maatschappelijk en economisch nut, die in de meerjarenbegroting zijn opgenomen; • wijze van votering kredieten; • actuele afschrijvingstabel.

4.10.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Investeringen is het volgende vastgestelde beleidskader van toepassing: Nr. Beleidskader


Looptijd


1.

Notitie afschrijvingsbeleid

23-04-2009

Onbepaald

Nog te bepalen

2.

Financieel afwijkingenbeleid

23-04-2009

Onbepaald

2016

3.

Raadsbesluit Investeringen

26-03-2015

Onbepaald

Nog te bepalen

4.10.3

Overzicht investeringen

Op de volgende pagina's wordt een overzicht gepresenteerd, waarin per programma (gegroepeerd naar thema) het totaalbedrag aan investeringen en de daaruit vloeiende kapitaallasten worden weergegeven welke in de meerjarenbegroting vanaf 2016 zijn opgenomen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat in dit overzicht niet de investeringen van de grondexploitaties zijn meegenomen. De investeringsbedragen en kapitaallasten (= afschrijvingen plus rente (2,7%, zijnde de huidige interne rekenrente) zijn per jaarschijf aangegeven en gesplitst in economisch nut en maatschappelijk nut. Deze splitsing komt voort uit het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV), waarin twee categorieën materiële vaste activa worden onderscheiden, te weten: investeringen met economisch nut en investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Een investering is een investering met economisch nut in de zin van het BBV indien het verhandelbaar is en/of opbrengsten kan genereren. Investeringen met economisch nut moeten geactiveerd worden. Investeringen met een maatschappelijk nut mogen worden geactiveerd (dit is dus geen verplichting). Op investeringen met economisch nut mogen geen reserves in mindering worden gebracht; dit mag wel op investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Indien voor de dekking van kapitaallasten (afschrijving) van een investering met een economisch nut een reserve is opgebouwd (afschrijvingsreserve), kan deze gebruikt worden om de afschrijving af te dekken. De jaarlijkse vrijval van deze reserve dient in overeenstemming te zijn met de afschrijvingsparameters van de bijbehorende investering. Er mag op investeringen met economisch nut niet extra worden afgeschreven. Op investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut mag wel extra worden afgeschreven.

184


Eventueel van derden verkregen specifieke investeringsbijdragen mogen in mindering worden gebracht op de investering. Hieronder volgt per programma een korte toelichting op de in het overzicht opgenomen investeringen. Programma Leefvoorzieningen Betreft hoofdzakelijk aanpassingen aan en nieuwe infrastructurele werken. Het betreft onder andere de aansluiting A15 en het aanleggen van de rotondes Spijksesteeg. Deze investeringen worden in zijn geheel afgeschreven. Deze afschrijving wordt gedekt uit de reserve Bovenwijks nog te bestemmen. Programma Wonen, Leven en Milieu Betreft investeringen in de riolering. Programma Werk Betreft voornamelijk werkzaamheden bij Avelingen-Oost. Deze investering is netto opgenomen en wordt in 2016 in zijn geheel afgeschreven. De afschrijving wordt gedekt uit de reserve Bonus revitalisering Avelingen. Programma Onderwijs Betreft het aanpassen en uitbreiden van scholen. Het betreft o.a. de brede school Schuttersplein, school Hoog Dalem, de rotonde en Yulius en herhuisvesting Gomarus. Programma Cultuur en Sport Betreft aanpassingen aan het pand Haarstraat 64.Tevens zijn er inkomsten opgenomen doordat er BTW op de investering Hoefslag wordt terug ontvangen. Programma Zorg Betreft de nieuwbouw brede school Schuttersplein voor de onderdelen peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang, kinderdagverblijf en Syndion. Programma Bestuur en Communicatie Betreft investeringen ten behoeve van de bedrijfsvoering. Het gaat hierbij om vervanging van auto's, tractie, inventaris en hardware en software. Programma Algemene Dekkingsmiddelen Bij de afwikkeling van de CV Lingewijk Noord zijn er afspraken gemaakt met de voormalige vennoten over de door hen te betalen bijdragen. Deze bedragen komen als inkomst op de investering. In 2017 vindt de betaling van de laatste bijdrage plaats.

185

186 4.867.803

Totaal programma Leefvoorzieningen

3.505.620

6.227.803

Totaal hoofdthema Wonen en Leven

-

125.646 125.646

Totaal hoofdthema Werk

-

51.295

Maatschappelijk nut


-

74.351

Economisch nut

Programma Werk

1.347.000

1.360.000


1.347.000

1.360.000

Economisch nut


158.620 2.158.620

2.000.000

364.800 4.503.003

2017

Maatschappelijk nut

Economisch nut


Investeringen en kapitaallasten (bedragen in €)

Investeringen 2016

-

-

-

-

1.643.715

1.320.000

1.320.000

323.715

302.815

20.900

2018

3.871.761

5.593.000

5.593.000

135.800

135.800

-

135.800

261.446

261.446

51.295

210.151

8.420.681 19.797.819

1.566.000

1.566.000

6.854.681 14.204.819

5.368.620 10.333.058

1.486.061

2019

Totaal investeringen

54.094

54.094

-

54.094

154.927

60.720

60.720

94.207

47.877

46.330

Kapitaallasten 2017

53.171

53.171

-

53.171

336.432

119.791

119.791

216.641

59.934

156.707

2018

52.248

52.248

-

52.248

2.814.010

176.153

176.153

2.637.857

2.480.381

157.476

2019


-

11.692.069

365.333

Totaal hoofdthema Bestuur en Dienstverlening

6.549.620

-925.000

Totaal hoofdthema Algemene Dekkingsmiddelen

17.485.851

-925.000

-925.000

Totaal programma Algemene dekkingsmiddelen

Totaal generaal

-925.000

-925.000

Financiële vaste activa

-925.000

243.000

365.333


Programma Algemene Dekkingsmiddelen

243.000

365.333

Economisch nut

Programma Bestuur en Communicatie 243.000

3.726.000

993.333


Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg

-

993.333

-

-24.000

-

950.343

-24.000

950.343

3.750.000

215.000 9.748.393

3.750.000

9.533.393

2017

Economisch nut

Programma Zorg


Maatschappelijk nut

Economisch nut


Totaal programma Onderwijs

Maatschappelijk nut

Economisch nut

Programma Onderwijs


Investeringen 2016

2.174.428

-

-

-

513.000

513.000

513.000

17.713

-

-

17.713

117.713

-100.000

-

-

-

2018

215.000

993.333

993.333

944.056

117.713

826.343

-1.850.000

-1.850.000

-1.850.000

1.534.333

1.534.333

1.534.333

8.969.481 35.179.380

-

-

413.000

413.000

413.000

- 15.435.782

-

-

-

-

-

- 13.498.393

-

- 13.283.393

2019

Totaal inveseringen

1.478.163

24.975

24.975

24.975

75.980

75.980

75.980

1.168.187

155.821

155.821

276.874

-

276.874

735.492

11.180

724.312

Kapitaallasten 2017

1.923.782

-

-

-

125.739

125.739

125.739

1.408.440

153.808

153.808

276.339

-

276.339

978.293

11.035

967.258

2018

4.469.551

-

-

-

208.923

208.923

208.923

1.394.370

151.795

151.795

276.781

7.887

268.894

965.794

10.890

954.904

2019


187


4.10.4

Investeringen 2016 uitgesplitst

In voorgaand overzicht zijn alle investeringen die in de jaren 2016-2019 gepland staan, weergegeven. Onderstaand worden de investeringen die gepland staan voor 2016 nader gespecificeerd inclusief de daaruit voortvloeiende kapitaallasten in de jaren 2017 tot en met 2019. Voor de goede orde wordt opgemerkt dat alle investeringen niet automatisch worden uitgevoerd als ze in onderstaande planning zijn opgenomen. Op het moment dat een investering volgens planning gepleegd moet worden, wordt stilgestaan bij de actuele situatie. Een voorbeeld hiervan is theater De Nieuwe Doelen. In de planning staat dat in 2016 geïnvesteerd gaat worden in bijvoorbeeld trekkenwand en stoelen. Zolang er geen duidelijkheid is over de toekomst van het theater vanwege de nog lopende discussie m.b.t. het Toekomstbeeld Cultuur, zal deze investering niet worden gepleegd. Investeringen en kapitaallasten (bedragen in €)

Investeringen Kapitaallasten 2016 2017

2018

2019

Programma Leefvoorzieningen Infra en openbare ruimte nieuwbouw SOW

480.000

31.200

30.795

30.390

Vervangen vri regelkast 2012

250.000

31.750

31.075

30.400

Tracé Oost II (aansluiting A15)

3.106.000

-

-

-

Twee rotondes Spijksesteeg

700.418

-

-

-

Openbare verlichting 2016

158.620

12.214

12.000

11.786

Randwegen openbare verlichting

57.965

4.463

4.385

4.307

114.800

14.580

14.270

13.960

4.867.803

94.207

92.525

90.843

GRP 2016 (60 jaar)

1.320.000

57.640

57.046

56.452

GRP 2016 (20 jaar)

40.000

3.080

3.026

2.972


1.360.000

60.720

60.072

59.424


6.227.803

154.927

152.597

150.267

Restauratie Lingehaven

29.851

41.767

41.144

40.521

Avelingen Oost uitvoering

51.295

-

-

-

Software E-loket parkeren

44.500

12.327

12.027

11.727


125.646

54.094

53.171

52.248


125.646

54.094

53.171

52.248

Verkeersregelinstallaties 2016 Totaal programma Leefvoorzieningen Programma Wonen, Leven en Milieu

Programma Werk

Programma Onderwijs Nieuwbouw Schutersplein - SOW

300.307

119.939

118.561

117.183

Nieuwbouw Schuttersplein - De Cirkel

291.240

129.174

127.690

126.206

Nieuwbouw Schuttersplein - gymzaal

88.666

41.454

40.978

40.502

School Hoog Dalem

3.750.000

101.250

352.500

348.450

De Rotonde en Yulius

1.453.180

142.695

140.193

137.691

188



Investeringen Kapitaallasten 2016 2017

2018

2019

215.000

11.180

11.035

10.890

Herhuisvesting Gomarus

3.650.000

189.800

187.336

184.872

Totaal programma Onderwijs

9.748.393

735.492

978.293

965.794

-100.000

181.736

173.352

167.916

171.701

13.221

12.989

12.757

22.961

1.768

1.737

1.706

590.451

55.306

54.243

53.180

Buitenruimte Rotonde en Yulius

Programma Cultuur en Sport Uitbreiding gymnastieklokalen Haarstraat 64, renovatie gebouw Haarstraat 64, mechanische installatie 1

Haarstraat 64, trekkenwand 1

Haarstraat 64, stoelen

265.230

24.843

24.366

23.889


950.343

276.874

266.687

259.448

Programma Zorg Nieuwbouw multifunctioneel Schutterspln

15.000

6.580

6.504

6.428

Nieuwbouw Schuttersplein - PSZ

66.114

16.183

15.973

15.763

Nieuwbouw Schuttersplein - BSO

61.604

15.038

14.843

14.648

Nieuwbouw Schuttersplein - KDV

94.160

23.104

22.804

22.504

Nieuwbouw Schuttersplein - Syndion

591.916

70.654

69.737

68.820

Nieuwbouw Schuttersplein - btw

164.539

24.262

23.947

23.632


993.333

155.821

153.808

151.795

11.692.069

1.168.187

1.398.788

1.377.037

Auto 19 renault kangoo 2016

25.000

3.175

3.107

3.039

Auto 43 renault kangoo 2016

25.000

3.175

3.107

3.039

Auto 46 vw transporter 2016

38.000

4.826

4.723

4.620

Landini tractor T45 2016

52.000

6.604

6.464

6.324

Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg Programma Bestuur en Communicatie

Software 2016

35.333

9.787

9.549

9.311

Hardware 2016

167.000

46.259

45.132

44.005

23.000

2.154

2.113

2.072


365.333

75.980

74.195

72.410


365.333

75.980

74.195

72.410

afwikkeling cv lingewijk noord

-925.000

24.975

-

-

Totaal progr Algemene Dekkingsmiddelen

-925.000

24.975

-

-

Totaal hoofdthema Algemene Dekkingsmiddelen

-925.000

24.975

-

-

17.485.851

1.478.163

1.678.751

1.651.962

Vervangingsplan inventaris 2016 (15 jr)

Programma Algemene Dekkingsmiddelen

Totaal generaal

1 Zolang er geen duidelijkheid is over de toekomst van het theater vanwege de nog lopende discussie met betrekking tot het Toekomstbeeld Cultuur, zal deze investering niet worden gepleegd.

189


4.10.5

Afschrijvingstabel

De afschrijvingstabel is een overzicht van de investeringen en de te hanteren afschrijvingstermijnen. Onderstaand treft u deze afschrijvingstabel aan. Soort activum

Afschrijvingstermijn in jaren

Materiële vaste activa: economisch nut Erfpachtsgronden

n.v.t.

Gronden en tereinen: - waarde vast (geen slijtage); bijvoorbeeld aankoop grond voor scholen, woonruimten e.d.

n.v.t.

- niet waarde vast (wel slijtage); bijvoorbeeld speelplaatsen, sportparken, parkeergarages e.d.

50

Woonruimten (exclusief grond)

25

Bedrijfsgebouwen (exclusief grond): - nieuwbouw

40

- renovatie gebouw (levensduurverlengend onderhoud)

20

- inventaris

15

- parkeergarage

50

- Caribabad

30

Schoolgebouwen etcetera: - bouw en uitbreiding schoolgebouw - uitbreiding schoollokalen in verband met tijdelijke huisvesting

50 3-5

- uitbreiding schoollokalen door middel van noodlokalen

20

- gymnastieklokalen

50

- renovatie gebouw (levensduurverlengend onderhoud)

20

Grond-, wegen waterbouwkundige werken - sluizen

25

- renovatie openbaar groen

10

- onderhoud bruggen

25

- overig

10-30

Vervoermiddelen: - veerboten

50

- wagens brandweer (blusauto's e.d.)

15

- wagens en overig rijdend materieel

10

Machines, apparaten en installaties: - machines, apparaten en installaties - verkeersregelinstallaties 190

5 - 15 10


Soort activum


- parkeerautomaten

10

- klimaatsinstallaties

20

Overige materiële vaste activa: - automatisering (hardware) - automatisering (software) - brandbestrijding (o.a. redvesten, camera's)

4 4 5 - 10

- aanleg sportparken

25

- milieuparken

20

- containers

10

- ondergrondse containers - overig

20 4 - 10

Heffingen riolering - riolering en bergbezinkkelders

60

- installaties en gemalen

20

- kosten van onderzoek en ontwikkeling

5

Overige heffingen - nieuwbouw bedrijfsgebouwen (bijv. aula, columbarium)

40

- begraafplaatsen

30

- kades, steigers - machines, apparaten en installaties

30 5-15

Materiële vaste activa: maatschappelijk nut Materiële vaste activa in de openbare ruimte: - reconstructie/herinrichting wegen inclusief groen, aanpassing rotondes

40

- stadswallen (o.a. dijkversterking, wandelpaden)

25

- kademuren

25

- kanjerproject

40

- openbare verlichting

20

- speeltoestellen - overig

10 5 - 25

Immateriële vaste activa Immateriële vaste activa: - kosten van onderzoek en ontwikkeling

- disagio

5 variabel; afhankelijk van looptijd

191


Soort activum


Financiële vaste activa Financiële vaste activa: - kapitaalverstekking aan verbonden partijen

variabel

- kapitaalverstrekking aan deelnemingen

variabel

- bijdrage activa in eigendom van derden (o.a. 1e inrichting scholen)

20

In de gevallen waarin bovenstaande tabel geen uitsluitsel geeft, geldt de technische levensduur als norm voor de afschrijvingstermijn.

192


4.11

Vastgoedbeleid

4.11.1

Inleiding

De paragraaf Vastgoedbeleid is geen verplichte paragraaf conform het BBV. Er is voor deze paragraaf dus geen wettelijk kader. In de Visie op Vastgoed zijn de beleidskaders met betrekking tot het vastgoedbeleid vastgesteld (raadsbesluit 26 september 2013). Vervolgens zijn deze beleidskaders verder uitgewerkt in een Nota Vastgoedbeleid. Ook deze nota is voorgelegd aan de gemeenteraad, die op 13 maart 2014 hiermee heeft ingestemd. Op verzoek van de raad (uitspraak raad op 13 maart 2014) wordt met ingang van de begroting 2015 in de documenten van de P&C cyclus een paragraaf vastgoedbeleid opgenomen. De inhoud van deze paragraaf is een groeiproces. Op basis van de uitwerking van de Nota Vastgoedbeleid zal het mogelijk worden om steeds gerichter gegevens op te nemen in deze paragraaf.

4.11.2

Vastgesteld beleid

Voor de paragraaf Vastgoedbeleid gelden de volgende door de raad vastgestelde gemeentelijke beleidskaders: Nr. Beleidskader


Looptijd


1.

Visie op Vastgoed 2013-2018

26-09-2013

5 jaar

2018

2.

Nota Vastgoedbeleid 2014

13-03-2014

4 jaar

2017

Daarnaast geldt het door het college van Burgemeester en Wethouders vastgestelde beleid, te weten: Nr. Relevant besluit college 1.

Nota huurprijzensystematiek gemeentelijk vastgoed 2015-2019

2.

Notitie bijzonder vastgoed (RIB 2015-1319)

4.11.3


Looptijd


23-6-2015

4 jaar

2019

3-2-2015

4 jaar

2019

Beleidsuitgangspunten reserves en voorzieningen

In de ‘Notitie waardering vastgoed’ van de Commissie BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) zijn regels opgenomen ten aanzien van het waarderen en afschrijven van vastgoed (bedrijfsgebouwen, woningen en gronden). In het kort komt de ‘Notitie waardering vastgoed’ erop neer dat vastgoed met economisch nut tegen de zogenaamde verkrijgingsprijs gewaardeerd en in de boeken verwerkt moet worden, tenzij de marktwaarde lager is dan die verkrijgingsprijs. In de vastgoedlijst wordt dit vastgoed meestal aangeduid als ‘commercieel vastgoed’, maar het kan ook bijzonder en overig vastgoed zijn met een commerciele functie. Ook gronden en woningen vallen onder deze regelgeving. Kortgezegd mag van het vastgoed met economisch nut de boekwaarde niet hoger zijn dan de getaxeerde marktwaarde. Als de boekwaarde van betreffend vastgoed wel hoger is dan de marktwaarde dient volgens de regels van de BBV, uit oogpunt van begrotingsstabiliteit en inzichtelijkheid, afwaardering plaats te vinden tot de marktwaarde, op basis van een onafhankelijk opgestelde taxatie. Vastgoed met een maatschappelijk nut hoeft niet te worden (af)gewaardeerd. Indien besloten wordt dit vastgoed te verkopen met een commerciële bestemming, of als de bestemming van het maatschappelijk vastgoed wijzigt naar een 193


commerciële, gelden deze regels van afwaardering ook. In 2013 is er een voorziening afwaardering bedrijfsgebouwen, woningen en gronden getroffen, om de afwaardering van boekwaarden hoger dan de getaxeerde marktwaarde op te vangen. Deze voorziening wordt eenmaal per vijf jaar op basis van hernieuwde taxaties bijgesteld, en bij verkoop of aankoop van het betreffende vastgoed. Per ultimo 2016 bedraagt de voorziening afwaardering bedrijfsgebouwen, woningen en gronden ongeveer € 4,5 miljoen.

4.11.4

Visie en uitvoering van het vastgoedbeleid

Het doel van het vastgestelde vastgoedbeleid is om helder te maken wat de gemeente met het bezit van vastgoed wil bereiken en hoe zij dit wil doen. De beleidskaders van de visie bieden richting en houvast bij het organiseren, uitvoeren en controleren van het beleid. Het doel van het vastgoedbeleid is het vastgoedbezit dusdanig in te zetten dat het behalen van maatschappelijke, publieke en ruimtelijke beleidseffecten ondersteund wordt als dit op een andere manier niet verzekerd kan worden. Het bezit van vastgoed is geen doel op zich. Het vastgoedbeleid heeft een grote samenhang met de gemeentelijke maatschappelijke doelstellingen en het gemeentelijk subsidiebeleid.

4.11.5

Feitelijke gegevens van het gemeentelijk vastgoed

De gemeente heeft 117 panden in eigendom. De onderverdeling van al deze panden naar soort vastgoed vindt plaats volgens de in het najaar van 2015 vastgestelde vastgoedlijst en is in onderstaande tabel opgenomen. Soort vastgoed

Sublabel

aantal

Maatschappelijk vastgoed

Onderwijs Sport Welzijn Cultuur Economie en Toerisme Intern vastgoed (bestuurlijke en ambtelijke huisvesting)

31 10 3 1 3 5

Commercieel vastgoed

Horeca Kantoor Detailhandel Bedrijfsruimte Kinderdagverblijf/ BSO

1 0 0 9 1

Overig vastgoed

Woningen Ontwikkelingsvastgoed

14 3

Bijzonder vastgoed

Erfgoed/ Historie

36

194


Begroting 2016 Financiële begroting

195


196


5

Financiële begroting

Conform het BBV dient de financiële begroting ten minste te bestaan uit: • het overzicht van baten en lasten en de toelichting; • de uiteenzetting van de financiële positie en de toelichting. In dit hoofdstuk zullen beide onderdelen behandeld worden. Daarnaast zal aandacht besteed worden aan: de grondslagen waarop de begroting is gebaseerd, het verloop van het begrotingssaldo en het saldo van de algemene reserve, de analyse van de verschillen tussen de cijfers van jaarschijf 2016 conform de begroting 2015 na wijziging en de begroting 2016 en een beschouwing in hoeverrre de begroting strucutreel in evenwicht is. In dit hoofdstuk zullen beide onderdelen aan bod komen. Daarnaast zal aandacht besteed worden aan: • de grondslagen waarop de begroting is gebaseerd; • het verloop van het begrotingssaldo en het saldo van de algemene reserve; • de analyse van de verschillen tussen de cijfers van jaarschijf 2016 conform de begroting 2015 na wijziging en de begroting 2016; • een beschouwing in hoeverrre de begroting strucutreel in evenwicht is.

5.1

Grondslagen begroting en meerjarenraming

De begroting 2016 inclusief de meerjarenraming 2017-2019 is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (hierna te noemen BBV) daarvoor geeft. Dit houdt onder andere in dat: 1. voor de begroting en de meerjarenraming een stelsel van baten en lasten wordt gehanteerd; 2. de baten en lasten worden geraamd tot hun bruto bedrag; 3. onder de baten en lasten ook begrepen zijn de over het eigen vermogen en de voorzieningen berekende bespaarde rente; 4. de begroting en de meerjarenraming, volgens normen die voor gemeenten als aanvaardbaar worden beschouwd, een zodanig inzicht geeft dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd over de financiële positie en over de baten en lasten. 5. de begroting en de meerjarenraming duidelijk en stelselmatig de omvang van alle geraamde baten en lasten, alsmede het saldo ervan weergeven. Daarnaast zijn bij het opwerken van de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019 de volgende uitgangspunten gehanteerd: a. CAO-loonstijging: 2,3% voor de gemeentelijke organisatie en gesubsidieerde instellingen conform de raming van het Centraal Plan Bureau; b. prijsstijging: 1,0% voor de gemeentelijke organisatie en gesubsidieerde instellingen conform de raming van het Centraal Plan Bureau; c. tarieven voor onroerende en roerende zaakbelasting, hondenbelasting, precariobelasting, leges (voor zover niet aan een maximum gebonden) en markten kadegelden: doorzetten van de bestendige gedragslijn, wat neerkomt op een stijging van 2,5% (= gecorrigeerd gewogen prijsindexcijfer van het Centraal Plan Bureau van 1,5% + opslag van 1,0%); d. tarieven rioolbelasting, afvalstoffenheffing, begrafenisrechten: tariefsontwikkeling op basis van kostendekkendheid; e. tarieven parkeren, veerdienst en Lingehaven: voor 2016 vooralsnog niet uitgaan van tariefsstijgingen; f. tarief naheffingsaanslag parkeerbelasting: wettelijk maximumtarief van € 60; g. raming van het aantal inwoners per 1 januari 2016: 35.400; h. raming van het aantal woonruimten per 1 januari 2016: 16.080; 197


i.

huren woningen: uitgaan van de mogelijkheden en richtlijnen uit de circulaire Huurprijsbeleid 1 juli 2015 t/m 30 juni 2016 van het ministerie van BZK (circulaire d.d. 26 januari 2015); j. huren niet-woningen: de bepalingen terzake uit de gesloten huurovereenkomsten volgen (wat in de regel neerkomt op een tariefsontwikkeling op basis van de CPI-index van alle huishoudens); k. interne rekenrente: rentepercentage 2,7%; l. algemene uitkering: de laatst bekende circulaire gemeentefonds + meest recente berichtgeving van het ministerie van BZK (dit houdt in dat de meicirculaire wordt verwerkt; zie ook punt n); m. personeelsgegevens: de toegestane personeelsformatie per 1 april 2015 wordt verwerkt inclusief de genomen meerjarige besluiten inzake formatie; n. directie-, college- en raadsbesluiten: alle besluiten tot en met de raadsvergadering van 9 juli 2015 worden verwerkt in de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019.

5.2

Opbouw begrotingssaldo en verloop algemene reserve

Op 9 juli 2015 is de perspectiefnota 2016-2019 vastgesteld. Deze perspectiefnota is de basis geweest voor het opstellen van de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019. Onderstaand zijn overzichten opgenomen waarin de opbouw van het saldo van de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019 is weergegeven en waaruit het meerjarig verloop van het saldo van de algemene reserve blijkt.

5.2.1

Opbouw begrotingssaldo

De opbouw van het saldo van de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019 is als volgt: Begrotingssaldo (bedragen in € ; - = nadeel) Meerjarig begrotingssaldo conform boekwerk perspectiefnota 2016-2019 Amendement 'budget wijkgericht werken' Verhoging organisatiebudget

*1

Financiële effecten meicirculaire gemeentefonds 2015 (raadsbesluit 2015-1387)

2016

2017

2018

2019

3.439.338

197.243

914.537

1.227.127

-50.000

-50.000

-

-

-12.500

-12.500

-

-

313.000

185.799

283.337

349.872

3.689.838

320.542

1.197.874

1.576.999

1. Hogere belastingopbrengsten

127.840

127.840

127.840

127.840

2. Lagere dekking vanuit grondexploitaties en investeringen

-75.907

-73.399

-73.670

-73.671

3. Vrijval directiebudget ter dekking personeelsgerelateerde verschillen

45.907

43.399

43.670

43.671

4. Lagere rentelasten / kapitaallasten

26.060

34.009

36.497

40.708

Meerjarig begrotingssaldo voor opwerken begroting 2016 Mutaties als gevolg van opwerken begroting 2016:

5. Diverse overige afwijkingen Totaal mutaties als gevolg van opwerken begroting 2016 Meerjarig begrotingssaldo conform boekwerk begroting 1 2016

3.235

5.052

5.097

5.112

127.135

136.901

139.434

143.660

3.816.973

457.443

1.337.309

1.720.660

1 In dit meerjarig begrotingssaldo is nog niet het saldo van de tweede tussenrapportage 2015 meegenomen, omdat de gemeenteraad deze nog niet heeft vastgesteld.

198


In de volgende paragraaf zullen de mutaties als gevolg van het opwerken van de begroting 2016 nader worden geanalyseerd.

5.2.2

Mutaties opwerken begroting 2016

Op grond van het voorgaande overzicht over de opbouw van het meerjarige begrotingssaldo kan geconcludeerd worden dat de mutaties als gevolg van het opwerken van de begroting 2016 onder te verdelen zijn in de volgende categoriën: 1. 2. 3. 4. 5.

hogere belastingopbrengsten; lagere dekking vanuit grondexploitaties en investeringen; vrijval directiebudget ter dekking van personeelsgerelateerde verschillen; lagere rentelasten/kapitaallasten; diverse overige afwijkingen.

Daarnaast is er bij het opwerken van de begroting en de meerjarenraming ook altijd sprake van afwijkingen als gevolg van onderlinge verrekeningen tussen programma's. Deze afwijkingen betreffen echter afwijkingen die op programmaniveau een verschil veroorzaken, maar op concernniveau het begrotingssaldo niet beïnvloeden. Te denken valt hierbij aan de verdeling van de apparaatskosten over de programma's en de baten en lasten met betrekking tot de grondexploitaties die verrekend worden met de algemene reserve grondexploitaties. Hieronder volgt een verklaring van deze verschillen, waarbij tevens het meerjarig effect zal worden aangegeven. 1. Hogere belastingopbrengsten Bij het opwerken van de begroting 2016 zijn de areaaluitbreidingen in relatie tot de belastingopbrengsten geactualiseerd. Hieruit bleek dat de opbrengsten OZB (gebruikers en eigenaren) structureel te laag in onze begroting zijn opgenomen. Daarnaast is na het opstellen van de perspectiefnota 2016-2019 bekend geworden dat het wettelijke tarief voor de naheffingsaanslagen parkeerbelasting voor 2016 wordt verhoogd van € 59 naar € 60. In totaal hebben deze ontwikkelingen ertoe geleid dat de belastingopbrengsten structureel met € 127.840 verhoogd kunnen worden. De hogere belastingopbrengsten hebben mogelijk een korting op de algemene uitkering tot gevolg. Deze korting is op dit moment niet te berekenen. Eventuele financiële effecten van aanpassing van maatstaven zullen worden meenemen bij de doorrekening van de septembercirculaire 2015 en de actualisatie van de opbrengsten algemene uitkering bij de tussenrapportages. 2. Lagere dekking vanuit grondexploitaties en investeringen Al enkele jaren worden in de begroting en de tussenrapportages nadelen ingeboekt doordat er, door de vertraging in grondverkopen en het temporiseren van investeringen, minder uren aan grondexploitaties en investeringen worden besteed en er daardoor een lagere dekking in de begroting ontstaat. Ten aanzien van de grondexploitaties lijkt zich dit te stabiliseren. Bij de begroting 2016 is meerjarig zelfs een voordeel van circa € 69.000 ontstaan ten opzichte van de meerjarige dekking die in de meerjarenbegroting 2015 was opgenomen. Ten aanzien van de investeringen niet zijnde grondexploitaties, zet de neerwaartse lijn zich echter wel voort. In de begroting 2016 worden er wederom minder uren toegerekend aan investeringen, hetgeen resulteert in een structureel nadeel van circa € 143.000. Hiervoor is een aantal oorzaken te noemen, te weten:

199


• Als gevolg van de in de raad van 7 november 2013 aangenomen motie Investeringen wordt jaarlijks kritisch gekeken naar de fasering van investeringen/de mogelijkheid om investeringen te temporiseren. De hieruit volgende financiële effecten met betrekking tot de kapitaallasten worden meegenomen in de perspectiefnota. Bij het opwerken van de begroting wordt het effect op de uren in beeld gebracht. • Personeel wordt steeds vaker ingezet voor andere (algemene) werkzaamheden. In de begroting 2016 komt dit met name tot uitdrukking in de uren die toegerekend worden aan de taken, oefeningen etc. in het kader van de regionale crisisbeheersing. Dit gaat deels ten koste van werkzaamheden die dekking opleveren in de begroting (investeringswerken). Investeringswerken die hierdoor blijven liggen, maar wel opgepakt moeten worden, worden na overleg uitgevoerd door externen. • Door de verhoogde aandacht voor de binnenstad, wordt steeds meer een beroep gedaan op de medewerkers van de buitendienst. Dit gaat ten koste van de werkzaamheden die dekking opleveren in de begroting (investeringswerken). Investeringswerken die hierdoor blijven liggen, maar wel opgepakt moeten worden, worden na overleg uitgevoerd door externen. De oorzaken genoemd onder de eerste en tweede bullet leveren een structureel nadeel op van circa € 46.000 in 2016, € 43.000 in 2017 en € 44.000 vanaf 2018. De oorzaak genoemd onder de derde bullet levert een structureel nadeel van circa € 30.000 op. 3. Vrijval directiebudget ter dekking van personeelsgerelateerde verschillen In de afgelopen jaren heeft de directie in het kader van de bedrijfsvoering meer bezuinigd dan de bezuinigingstaakstelling uit AHAD 1, 2 en 3. Deze extra bezuinigingen zijn gereserveerd in het directiebudget met het doel toekomstige nadelen als gevolg van personeelsgerelateerde ontwikkelingen op te kunnen vangen. Bij het opwerken van de begroting 2016 is daarom een deel van het nadeel genoemd onder punt 2 ‘Lagere dekking vanuit grondexploitaties en investeringen’ gecompenseerd (circa € 46.000 in 2016, € 43.000 in 2017 en € 44.000 vanaf 2018). Deze compensatie heeft betrekking op de effecten van de temporisering van investeringen en de inzet van medewerkers voor de regionale crisisbeheersing. 4. Lagere rentelasten/kapitaallasten Bij het opwerken van de begroting 2016 is een structureel voordeel ontstaan op de rentelasten/ kapitaallasten van circa € 26.000 in 2016 oplopend naar circa € 41.000 in 2019. Dit voordeel wordt met name veroorzaakt door: • Het ‘schrappen’ van voorgestelde investeringen in de perspectiefnota 2016-2019. Bij het opwerken van de perspectiefnota 2016-2019 is door de directie en het college besloten een aantal investeringen met betrekking tot tractiemiddelen en fietsvoorzieningen vooralsnog niet op te nemen in de perspectiefnota 2016-2019. Dit heeft enerzijds geleid tot lagere kapitaallasten. Anderzijds heeft het ‘schrappen’ van voorgestelde investeringen ertoe geleid dat er in totaal circa € 1,1 miljoen niet gefinancierd hoeft te worden, waardoor er voordelen zijn ontstaan op de (rente)lasten van extern aan te trekken financieringsmiddelen. • Een hogere algemene reserve, waardoor er minder externe financieringsmiddelen nodig zijn. Bij het bepalen van de benodigde hoogte van de externe financieringsmiddelen is bij de perspectiefnota 2016-2019 het op dat moment bekende saldo van de algemene reserve (= intern financieringsmiddel) betrokken. Het saldo van de algemene reserve is daarna echter verhoogd door de toevoeging van het saldo van de perspectiefnota 2016-2019 en de financiële effecten van de meicirculaire gemeentefonds 2015. Hierdoor waren bij het opwerken van de begroting 2016 minder externe financieringsmiddelen nodig, hetgeen een voordelig effect op de rentelasten heeft.

200


5. Diverse overige afwijkingen De diverse afwijkingen betreffen diverse verschillen op programmaniveau die op op concernniveau slechts tot een klein verschil leiden en derhalve niet nader toegelicht zullen worden.

5.2.3

Verloop saldo algemene reserve

Conform het (gewijzigde) verloopoverzicht van de algemene reserve bij de perspectiefnota 2016-2019 inclusief het aangenomen amendement 'budget wijkgericht werken' en inclusief de financiële effecten van de meicirculaire gemeentefonds 2015, zoals dit is besloten op 9 juli 2015 door de Raad, zou het saldo van de algemene reserve ultimo 2019 uitkomen op € 33.265.127 (= € 33.268.004 saldo ultimo 2019 conform boekwerk perspectiefnota 2016-2019 - € 125.000 totaal effect amendement 'budget wijkgericht werken' + € 122.123 totaal effect meicirculaire gemeentefonds 2015). Uit onderstaande tabel blijkt echter dat het saldo van de algemene reserve ultimo 2019 € 33.812.257 bedraagt. Saldo algemene reserve (bedragen in € ; - = nadeel)

2016

2017

2018

2019

Saldo algemene reserve begin 2016 conform boekwerk perspectiefnota 2016-2019

24.871.072

Financiële effect meicirculaire gemeentefonds 2015 voor boekjaar 2015 (raadsbesluit 2015-1387)

-1.009.885

Saldo algemene reserve begin boekjaar

23.861.187

28.882.919

30.071.362

31.898.894

3.439.338

197.243

914.537

1.227.127

-50.000

-50.000

-

-

-12.500

-12.500

-

-

313.000

185.799

283.337

349.872

Meerjarig begrotingssaldo conform boekwerk perspectiefnota 2016-2019 Amendement 'budget wijkgericht werken' Verhoging organisatiebudget

*1

Financiële effecten meicirculaire gemeentefonds 2015 (raadsbesluit 2015-1387) Mutaties als gevolg van resultaat grondexploitaties

1.226.833

544.490

301.128

3.607

Overige mutaties

-22.075

186.510

189.097

189.097

Mutaties als gevolg van opwerken begroting 2016

127.135

136.901

139.434

143.660

28.882.919

30.071.362

31.898.894

33.812.257

Saldo algemene reserve ultimo boekjaar conform 1 boekwerk begroting 2016

1 In dit meerjarig verloop van het saldo van de algemene reserve zijn de mutaties die volgen uit de tweede tussenrapportage 2015 nog niet meegenomen, omdat de gemeenteraad deze nog niet heeft vastgesteld.

Deze positieve vermogensontwikkeling van in totaal € 547.130 over de gehele meerjarenperiode kan geheel worden verklaard door de mutaties als gevolg van het opwerken van de begroting 2016. Deze voordelen leiden ertoe dat het meerjarige begrotingssaldo positief afwijkt van het meerjarig begrotingssaldo na de raadsvergadering van 9 juli jl. Aangezien het begrotingssaldo wordt verrekend met de algemene reserve, heeft dit een positieve invloed op het uiteindelijke saldo van de algemene reserve ultimo 2019.

201


5.3

Overzicht van baten en lasten

In hoofdstuk 2 Beleidsbegroting: Programmaplan zijn per programma, onder het kopje 'Wat gaat dit kosten' overzichten opgenomen van de raming van baten en lasten inclusief de beoogde toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Tevens is hier het overzicht van de geraamde algemene dekkingsmiddelen en het geraamde bedrag voor onvoorzien opgenomen. Het BBV schrijft echter voor dat deze overzichten per programma in de financiële begroting worden opgenomen in totaaloverzichten. Reden voor het voorschrijven van totaaloverzichten waarin alleen de financiële gegevens van alle programma's inclusief de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien zijn opgenomen, is dat het programmaplan veel beleid bevat, waardoor het zicht op de baten en lasten van de totale begroting veelal niet voldoende zal zijn. Naast het totaaloverzicht 'raming van baten en lasten' treft u tevens de volgende totaaloverzichten aan: 1. incidentele baten en lasten; 2. structurele toevoegingen en onttrekking aan reserves. In deze overzichten zijn de cijfers opgenomen van de jaren 2016 tot en met 2019, zijnde de jaarschijven waarover de begroting en de meerjarenraming gaat. Conform artikel 19 van het BBV dient de toelichting op het overzicht van baten en lasten ook de berekening van het EMU-saldo te bevatten. Dit onderdeel hebben wij echter meegenomen bij de uiteenzetting van de financiële positie.

5.3.1

Totaaloverzicht raming van baten en lasten

In onderstaand overzicht treft u voor het begrotingsjaar 2016 in één totaaloverzicht de raming van baten en lasten en de beoogde toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves per programma inclusief de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien aan.

202


Overzicht van baten en lasten (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel)

Lasten

Baten

Toevoeging Onttrekking aan aan Saldo reserves reserves


25.782

26.998

1.217

1.127

4.006

4.096


11.001

339

-10.661

-

-

-10.661

Geraamd resultaat


4.069

392

-3.677

-

-

-3.677


6.059

7.264

1.205

5

-

1.200


1.474

29

-1.444

-

-

-1.444


48.384

35.023

-13.361

1.132

4.006

-10.486

7.152

5.972

-1.181

-

996

-185

985

3

-982

-

-

-982


8.137

5.974

-2.163

-

996

-1.167

Programma Onderwijs

7.773

1.836

-5.937

-

-

-5.937

Programma Werk Programma Werk en Milieu

Programma Cultuur en Sport Programma Zorg Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg Programma Publieksservice

8.298

2.542

-5.756

-

75

-5.681

45.983

11.741

-34.242

219

-

-34.461

-

-

-

-

-

-

62.054

16.119

-45.935

219

75

-46.079

2.492

807

-1.685

-

-

-1.685


590

106

-484

-

-

-484


17.130

11.768

-5.362

272

512

-5.122


20.212

12.681

-7.531

272

512

-7.291

18

9.252

9.234

-

-

9.234

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is Dividend

-

730

730

-

-

730

130

1.784

1.655

-

-

1.655

Algemene uitkeringen

9

58.123

58.114

-

-

58.114

Overige algemene dekkingsmiddelen

-

413

414

10.860

5.839

-4.608

Onvoorzien

100

-

-100

-

-

-100

Totaal Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien

257

70.303

70.046

10.860

5.839

65.024

139.044

140.100

1.056

12.484

11.428

-

Saldo van de financieringsfunctie

Totaal

Om inzicht te geven in hoe de cijfers voor het begrotingsjaar 2016 zich verhouden tot andere jaren, zijn op de volgende pagina's overzichten opgenomen waarin de cijfers voor het begrotingsjaar 2016 worden afgezet tegen de realisatie 2014, de begroting na wijziging 2015 en de meerjarenraming 2017-2019. Het eerste overzicht betreft de baten en lasten en het saldo van baten en lasten, het tweede overzicht de mutaties in de reserves en het derde overzicht presenteert het uiteindelijke resultaat per programma en per hoofdthema. Deze overzichten geven een integraal beeld van alle incidentele en structurele baten en lasten die zijn opgenomen in het programmaplan. 203


Toelichting op overzicht van baten en lasten (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel)

Begroting 2015 na wijziging

Jaarstukken 2014 Lasten

Baten

Saldo Lasten

Baten

Begroting 2016

Saldo Lasten

Baten

Saldo

1.681 25.782 26.998

1.217

BATEN EN LASTEN Programma Woonvoorzieningen

31.161 37.081


8.660

Programma Wonen, Leven en Veiligheid Programma Wonen, Leven en Milieu Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Totaal hoofdthema Wonen en Leven

5.920 17.873 19.553

435

-8.224

7.238

3.641

660

-2.981

5.545

7.166

1.621

999

70

-929

50.006 45.413

Programma Werk

7.457

Programma Werk en Milieu Totaal hoofdthema Werk

427

-6.811 11.001

3.570

571

-2.999

4.069

392

-3.677

6.159

7.602

1.443

6.059

7.264

1.205

1.127

29

-1.098

1.474

29

-1.444

-4.593 35.966 28.182 -580

1.033

13

-1.021

984

10

-974

985

3

-982

8.490

6.889

-1.601

7.434

5.815

-1.619

8.137

5.974

-2.163

Programma Onderwijs

8.722

1.975

-6.747

7.903

1.804

-6.098

7.773

1.836

-5.937


9.654

2.200

-7.454

9.049

2.599

-6.449

8.298

2.542

-5.756

Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg Programma Publieksservice Programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid

5.805

-7.784 48.384 35.023 -13.361

6.876

Programma Zorg

6.449

339 -10.661

-645

7.152

5.972

-1.181

34.381 20.477 -13.904 47.594 11.804 -35.790 45.983 11.741 -34.242 9

-

-9

-

-

-

-

-

-

52.766 24.652 -28.115 64.546 16.208 -48.338 62.054 16.119 -45.935 2.776

778

-1.997

2.475

805

-1.670

2.492

807

-1.685

965

112

-853

837

110

-728

590

106

-484


17.450 12.291

-5.159 17.527 11.859

-5.668 17.130 11.768

-5.362


21.191 13.182

-8.009 20.840 12.774

-8.065 20.212 12.681

-7.531

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is Dividend Saldo van de financieringsfunctie Algemene uitkeringen Overige algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Totaal Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien Totaal saldo van baten en lasten

204

19

8.467

8.448

19

8.850

8.831

18

9.252

9.234

-

1.154

1.154

-

751

751

-

730

730

639

5.212

4.573

406

3.697

3.291

130

1.784

1.655

17 41.181 41.164

11 57.484 57.472

9 58.123 58.114

2.802

292

-2.510

-355

413

768

-

413

414

-

-

-

75

-

-75

100

-

-100

3.477 56.305 52.828

156 71.195 71.039

135.930 146.440 10.510 128.942 134.175

257 70.303 70.046

5.233 139.044 140.100

1.056



2017 Lasten

2018 Baten

Saldo Lasten

2019 Baten

Saldo Lasten

Baten

Saldo

BATEN EN LASTEN Programma Woonvoorzieningen

20.138 20.283


7.252

Programma Wonen, Leven en Veiligheid Programma Wonen, Leven en Milieu Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Totaal hoofdthema Wonen en Leven Programma Werk

146 19.370 18.968

339

-6.913

7.316

4.563

392

-4.171

6.062

7.264

1.203

1.477

29

-1.448

-402 22.958 21.993

339

-6.977

9.669

4.036

392

-3.644

5.981

7.264

1.283

1.388

29

-1.359

-966

339

-9.329

4.035

392

-3.644

5.984

7.264

1.281

1.390

29

-1.360

39.491 28.308 -11.183 38.091 26.992 -11.099 44.036 30.017 -14.019 6.182

5.992

-190

6.161

5.991

-170

6.150

5.990

-160

985

3

-983

988

3

-985

988

3

-985


7.168

5.995

-1.172

7.149

5.994

-1.155

7.138

5.993

-1.145

Programma Onderwijs

8.692

1.808

-6.884

8.555

1.777

-6.778

8.053

1.777

-6.276


8.297

2.555

-5.743

8.286

2.562

-5.725

8.339

2.561

-5.778


Programma Zorg Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg Programma Publieksservice Programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid

44.860 11.740 -33.120 44.292 11.740 -32.552 43.971 11.740 -32.231 -

-

-

-

-

-

-

-

-

61.850 16.103 -45.747 61.133 16.079 -45.055 60.363 16.078 -44.285 2.562

877

-1.685

2.562

877

-1.685

2.562

877

-1.685

593

111

-482

594

106

-489

594

110

-485


16.972 11.671

-5.301 16.694 11.639

-5.055 16.504 11.542

-4.962


20.127 12.659

-7.468 19.850 12.622

-7.228 19.661 12.529

-7.132

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is Dividend Saldo van de financieringsfunctie Algemene uitkeringen Overige algemene dekkingsmiddelen

19

9.098

9.079

19

9.098

9.079

19

9.098

9.079

-

730

730

-

730

730

-

730

730

104

2.052

1.947

79

2.180

2.101

79

2.045

1.966

10 55.809 55.799

10 54.997 54.988

10 54.789 54.780

-

413

414

-

413

413

-

413

413

Onvoorzien

100

-

-100

100

-

-100

100

-

-100


232 68.101 67.869


128.868 131.166

207 67.419 67.211

2.298 126.430 129.105

207 67.075 66.868

2.675 131.405 131.693

288

205




Jaarstukken 2014

Saldo Lasten

Baten

Begroting 2016

Lasten

Baten

Saldo Lasten

377

867

490

366

50

-316

-

-

-

-

-

-

Baten

Saldo

1.127

4.006

2.880

-

-

-

MUTATIES RESERVES Programma Woonvoorzieningen Programma Leefvoorzieningen Programma Wonen, Leven en Veiligheid

-

-

-

-

-

-

-

-

-

666

569

-97

62

183

121

5

-

-5

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1.043

1.436

393

429

233

-196

1.132

4.006

2.874

Programma Werk

-

380

380

-

6

6

-

996

996


-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

380

380

-

6

6

-

996

996

Programma Onderwijs

-

200

200

-

-

-

-

-

-


-

473

473

-

79

79

-

75

75

Programma Zorg

-

-

-

68

36

-32

219

-

-219


-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

673

673

68

115

47

219

75

-145


-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

-

-

-


386

416

30

107

388

281

272

512

240


386

416

30

107

388

281

272

512

240

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Dividend

-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

-

-

-

5.147 -11.986 13.409

8.038

-5.370 10.860

Programma Wonen, Leven en Milieu Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Totaal hoofdthema Wonen en Leven

Overige algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien

17.133 -

-

-

-

-

5.839

-5.022

-

-

-


17.133

5.147 -11.986 13.409

8.038

-5.370 10.860

5.839

-5.022

Totaal mutaties reserves

18.561

8.052 -10.510 14.012

8.779

-5.233 12.484 11.428

-1.056

206



2017

2018

2019

Lasten

Baten

Saldo Lasten

Baten

Saldo Lasten

Baten

Saldo

7.298

3.744

-3.554

930

1.005

75

-

2.366

2.366

930

-

-930

764

2.639

1.875

764

600

-164


-

-

-

-

-


4

-

-4

4

-

-

-

-

-

-4

4

-

-4


-

-

-

-

-

-

-

-

-

7.303

6.110

-1.193

1.865

1.005

-860

1.532

3.239

1.707

Programma Werk

-

6

6

-

6

6

-

6

6


-

-

-

-


-

6

6

-

-

-

-

-

-

6

6

-

6

6

Programma Onderwijs

-

-

-

-


-

75

75

-

-

-

-

-

-

75

75

-

75

75

167

-

-167

167

-

-

-

-

-

-167

167

-

-167

-

-

-

-

-

167

75

-92

167

75

-92

167

75

-92


-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

-

-

-

Programma Bestuur en Communicatie Totaal hoofdthema Bestuur en Dienstverlening

272

442

170

272

371

99

272

278

6

272

442

170

272

371

99

272

278

6

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Dividend

-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

-

-

-

9.276

8.088

-1.188

9.290

7.463

-1.828 10.564

-

-

-

-

-

9.276

8.088

-1.188

9.290

-2.298 11.594

MUTATIES RESERVES Programma Woonvoorzieningen Programma Leefvoorzieningen


Programma Zorg Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg

Overige algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Totaal Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien Totaal mutaties reserves

17.018 14.720

8.651

-1.913

-

-

-

7.463

-1.828 10.564

8.651

-1.913

8.919

-2.675 12.535 12.247

-288

-

207




Jaarstukken 2014 Lasten

Baten

Saldo Lasten

Baten

Begroting 2016

Saldo Lasten

Baten

Saldo

1.364 26.909 31.005

4.096

RESULTAAT Programma Woonvoorzieningen

31.538 37.948


8.660

Programma Wonen, Leven en Veiligheid Programma Wonen, Leven en Milieu Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Totaal hoofdthema Wonen en Leven

6.410 18.239 19.603

435

-8.224

7.238

3.641

660

-2.981

6.211

7.735

1.525

999

70

-929

51.049 46.848

Programma Werk

7.457

Programma Werk en Milieu Totaal hoofdthema Werk

427

-6.811 11.001

3.570

571

-2.999

4.069

392

-3.677

6.221

7.785

1.564

6.065

7.264

1.200

1.127

29

-1.098

1.474

29

-1.444

-4.200 36.395 28.415 -201

1.033

13

-1.021

984

10

-974

985

3

-982

8.490

7.269

-1.222

7.434

5.821

-1.613

8.137

6.970

-1.167

Programma Onderwijs

8.722

2.175

-6.547

7.903

1.804

-6.098

7.773

1.836

-5.937


9.654

2.673

-6.981

9.049

2.678

-6.371

8.298

2.617

-5.681

Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg Programma Publieksservice Programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid

5.810

-7.979 49.516 39.030 -10.486

7.256

Programma Zorg

6.449

339 -10.661

-639

7.152

6.967

-185

34.381 20.477 -13.904 47.663 11.840 -35.822 46.202 11.741 -34.461 9

-

-9

-

-

-

-

-

-

52.766 25.325 -27.442 64.614 16.323 -48.291 62.273 16.194 -46.079 2.776

778

-1.997

2.475

805

-1.670

2.492

807

-1.685

965

112

-853

837

110

-728

590

106

-484


17.836 12.707

-5.129 17.634 12.247

-5.387 17.402 12.280

-5.122


21.577 13.598

-7.979 20.947 13.162

-7.785 20.484 13.193

-7.291

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is Dividend Saldo van de financieringsfunctie Algemene uitkeringen Overige algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Totaal Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien Totaal resultaat

208

19

8.467

8.448

19

8.850

8.831

18

9.252

9.234

-

1.154

1.154

-

751

751

-

730

730

639

5.212

4.573

406

3.697

3.291

130

1.784

1.655

17 41.181 41.164 19.935 -

11 57.484 57.472

5.439 -14.496 13.054 -

-

75

8.451

9 58.123 58.114

-4.602 10.860

-

-75

100

6.252

-4.608

-

-100

20.610 61.452 40.842 13.565 79.233 65.668 11.118 76.142 65.024 154.492 154.492

-

142.954 142.954

-

151.528 151.528

-



2017 Lasten

2018 Baten

Saldo Lasten

2019 Baten

Saldo Lasten

Baten

Saldo

RESULTAAT Programma Woonvoorzieningen

27.436 24.027


7.252

Programma Wonen, Leven en Veiligheid Programma Wonen, Leven en Milieu Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Totaal hoofdthema Wonen en Leven Programma Werk

-3.408 20.300 19.973

2.705

-4.547

8.246

4.563

392

-4.171

6.066

7.264

1.198

1.477

29

-1.448

-327 23.722 24.631

339

-7.907 10.432

4.036

392

-3.644

5.986

7.264

1.279

1.388

29

-1.359

909

939

-9.493

4.035

392

-3.644

5.988

7.264

1.276

1.390

29

-1.360

46.794 34.418 -12.376 39.955 27.997 -11.958 45.568 33.256 -12.312 6.182

5.998

-184

6.161

5.997

-164

6.150

5.996

-154

985

3

-983

988

3

-985

988

3

-985


7.168

6.001

-1.167

7.149

6.000

-1.149

7.138

5.999

-1.139

Programma Onderwijs

8.692

1.808

-6.884

8.555

1.777

-6.778

8.053

1.777

-6.276


8.297

2.629

-5.668

8.286

2.636

-5.650

8.339

2.636

-5.703


Programma Zorg Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg Programma Publieksservice Programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid

45.027 11.740 -33.287 44.459 11.740 -32.719 44.138 11.740 -32.398 -

-

-

-

-

-

-

-

-

62.017 16.177 -45.839 61.300 16.153 -45.147 60.530 16.153 -44.377 2.562

877

-1.685

2.562

877

-1.685

2.562

877

-1.685

593

111

-482

594

106

-489

594

110

-485


17.245 12.113

-5.131 16.966 12.010

-4.956 16.777 11.820

-4.957


20.399 13.101

-7.298 20.122 12.993

-7.129 19.933 12.807

-7.126

Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is Dividend Saldo van de financieringsfunctie Algemene uitkeringen Overige algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Totaal Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien Totaal resultaat

19

9.098

9.079

19

9.098

9.079

19

9.098

9.079

-

730

730

-

730

730

-

730

730

104

2.052

1.947

79

2.180

2.101

79

2.045

1.966

10 55.809 55.799

10 54.997 54.988

9.276

8.501

-775

9.290

7.876

100

-

-100

100

-

9.509 76.189 66.680 145.886 145.886

-

10 54.789 54.780

-1.414 10.564 -100

100

9.064

-1.500

-

-100

9.498 74.882 65.384 10.771 75.726 64.955 138.025 138.025

-

143.940 143.940

-

209


5.3.2

Totaaloverzicht incidentele baten en lasten

Om vast te kunnen stellen of er sprake is van een structureel evenwicht is het belangrijk dat inzicht bestaat in welk deel van de baten en lasten incidenteel zijn en welk deel structureel. In het hiervoor gepresenteerde totaaloverzicht van baten en lasten zijn zowel de structurele als de incidentele posten opgenomen. In onderstaand overzicht worden alleen de incidentele baten en lasten weergegeven die in de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019 zijn opgenomen. Incidentele baten en lasten (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel)

Begroting 2016

2017

2018

2019

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten


2.044

5.456

1.226

2.409

1.065

1.666

2.137

764


4.116

-

-

-

-

-

2.400

-


-

-

500

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

-

-


110

-

110

-

10

-

10

-


6.270

5.456

1.836

2.409

1.075

1.666

4.548

764

Programma Werk

1.080

289

83

72

83

-

83

-


-

-

-

-

-

-

-

-

1.080

289

83

72

83

-

83

-

66

-

559

-

328

-

-

-


176

8

116

8

71

8

17

8

Programma Zorg

637

-

35

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

879

8

710

8

399

8

17

8


-

-

40

-

40

-

40

-


-

-

-

-

-

-

-

-


38

-

1

-

1

-

1

-


38

-

41

-

41

-

41

-

-

158

-

-

-

-

-

-

Mutaties reserves

12.484

11.422

17.018

14.714

11.594

8.839

12.535

12.167

Totaal incidentele baten en lasten

20.751

17.333

19.688

17.203

13.192

10.512

17.224

12.938

Totaal hoofdthema Werk Programma Onderwijs

Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg


Hieronder volgt een specificatie van de belangrijkste posten per programma.

210


Incidentele baten en lasten (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel)

Begroting 2016

2017

2018

2019

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Stelpost verkoopopbrengsten woningen en panden

-

188

-

125

-

63

-

-

Baten en lasten m.b.t. grondexploitaties

2.036

5.269

1.226

2.284

1.065

1.603

2.137

764

Programma Woonvoorzieningen:

Overig Totaal programma Woonvoorzieningen

8

-

-

-

-

-

-

-

2.044

5.456

1.226

2.409

1.065

1.666

2.137

764

4.006

-

-

-

-

-

2.400

-

Programma Leefvoorzieningen: Afschrijving wegen Diverse onderzoeken (fietsbalans, 'missing links' en speelvoorzieningenbeleid)

75

Haalbaarheidsstudie inzet 'buurtbus' Lingewijk

35

-

-

-

-

-

-

-

4.116

-

-

-

-

-

2.400

-

Bijdrage in aanleg tunnel station Gorinchem

-

-

500

-

-

-

-

-

Totaal programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie

-

-

500

-

-

-

-

-

100

-

100

-

-

-

-

-

10

-

10

-

10

-

10

-

110

-

110

-

10

-

10

-

990

-

-

-

-

-

-

-

Inhuur personeel/uitzendkrachten veerdienst Gorinchem-Werkendam

80

-

83

-

83

-

83

-

Onderzoek vergroten aantrekkelijkheid binnenstad

10

-

-

-

-

-

-

-

Bijdrage provincie m.b.t. de veerdienst

-

289

-

72

-

-

-

-

1.080

289

83

72

83

-

83

-

66

-

333

-

328

-

-

-

-

-

226

-

-

-

-

-

66

-

559

-

328

-

-

-

Totaal programma Leefvoorzieningen Programma Wonen, Leven en Veiligheid:

Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie: Tijdelijk budget wijkgericht werken Planschade Totaal programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Programma Werk: Afschrijving herinrichting/revitalisering bedrijventerreinen

Totaal programma Werk Progamma Onderwijs: Extra afschrijvingen onderwijspanden Overige incidentele kosten onderwijspanden Totaal programma Onderwijs

211



Begroting 2016

2017

2018

2019

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

105

-

45

-

-

-

-

-

Progamma Cultuur en Sport: Frictiekosten theater Exploitatiebijdrage Gorcumse molens

54

-

54

-

54

-

-

-

Overig

17

8

17

8

17

8

17

8

176

8

116

8

71

8

17

8

Bijdrage arbeidsmarktregio

430

-

-

-

-

-

-

-

Incidentele vergoedingen WMO

172

-

-

-

-

-

-

-

Totaal programma Cultuur en Sport Progamma Zorg:

Diverse incidentele projecten

35

-

35

-

-

-

-

-

637

-

35

-

-

-

-

-

Verkiezingen

-

-

40

-

40

-

40

-

Totaal programma Publieksservice

-

-

40

-

40

-

40

-

37

-

-

-

-

-

-

-

Totaal programma Zorg Progamma Publieksservice

Progamma Bestuur en Communicatie: Baten en lasten m.b.t. voormalig personeel Overig

1

-

1

-

1

-

1

-

38

-

1

-

1

-

1

-

Tijdelijke verhoging OZB

-

158

-

-

-

-

-

-

Overig

-

-

-

-

-

-

-

-


-

158

-

-

-

-

-

-

1.127

4.006

3.554

3.744

930

930

764

764

Bestemmingsreserve afschrijvingen algemeen

-

-

3.744

-

-

-

-

-

Bestemmingsreserve risico bijdrage station Papland

-

-

-

-

-

-

-

1.800

Bestemmingsreserve infrastructuurfonds

-

-

-

2.366

930

-

764

600

Egalisatiereserve tarieven reiniging

5

-

4

-

4

-

4

-

Bestemmingsreserve revitalisering Avelingen

-

990

-

-

-

-

-

-

Totaal programma Bestuur en Communicatie Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien:

1

Mutaties reserves:

Bestemmingsreserve bovenwijks nog te bestemmen

Bestemmingsreserve combinatiefuncties

-

75

-

75

-

75

-

75

Bestemmingsreserve sociaal domein

219

-

167

-

167

-

167

-

Bestemmingsreserve automatisering

272

512

272

442

272

371

272

278

212



Begroting 2016

2017

2018

2019

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Algemene exploitatiereserve

9.634

5.839

8.732

8.088

8.989

7.463

10.561

8.651

Algemene reserve grondexploitaties

1.227

-

544

-

301

-

4

-

Totaal mutaties reserves

12.484

11.422

17.018

14.714

11.594

8.839

12.535

12.167

Totaal incidentele baten en lasten

20.751

17.333

19.688

17.203

13.192

10.512

17.224

12.938

1 Voor een toelichting op de mutaties reserves jaarschijf 2016 wordt verwezen naar hoofdstuk 4.2 Paragraaf Reserves en voorzieningen.

5.3.3

Totaaloverzicht structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves

Om te kunnen vaststellen of sprake is van een structureel evenwicht, is het tevens van belang om aan te geven welke mutaties in de reserves structureel van aard zijn. In de begroting 2016 en meerjarenraming 2017-2019 is er slechts sprake van twee structurele onttrekkingen. Deze treft u aan in onderstaand overzicht. Structurele mutaties reserves (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel)

Begroting 2016

2017

2018

2019

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

-

-

-

-

-

75

-

75

Vrijval afschrijvingsreserve schrobmachine

-

6

-

6

-

6

-

6

Totaal structurele mutaties reserves

-

6

-

6

-

81

-

81

Programma Woonvoorzieningen: Vrijval afschrijvingsreserve algemeen Programma Werk:

213


5.4

Verschillenanalyse jaarschijf 2016

In onderstaand overzicht is aangegeven hoe de in de voorgaande paragraaf gepresenteerde resultaten per programma in de begroting 2016 zich verhouden tot de resultaten per programma zoals deze zijn opgenomen in de jaarstukken 2014, de primitieve begroting 2015 jaarschijf 2015, de begroting 2015 na wijziging jaarschijf 2015 en jaarschijf 2016.

Resultaat (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel) Programma Woonvoorzieningen

Begroting Begroting Begroting Begroting 2015 2015 na 2015 na 2016 primitief wijziging wijziging primitief Realisatie jaarschijf jaarschijf jaarschijf jaarschijf 2014 2015 2015 2016 2016 6.410

2.269


-8.224


-2.981

Programma Wonen, Leven en Milieu Programma Wonen, Leven en Bestuur en Communicatie Totaal hoofdthema Wonen en Leven Programma Werk

Verschil jaarschijf 1 2016

1.364

4.034

4.096

62

-10.224

-6.811

-10.692

-10.661

31

-3.219

-2.999

-3.305

-3.677

-372

1.525

1.545

1.564

1.192

1.200

7

-929

-1.098

-1.098

-1.098

-1.444

-347

-4.200

-10.727

-7.979

-9.868

-10.486

-619

-201

-473

-639

-400

-185

215


-1.021

-982

-974

-981

-982

-1


-1.222

-1.455

-1.613

-1.382

-1.167

215

Programma Onderwijs

-6.547

-7.006

-6.098

-5.938

-5.937

-

Programma Cultuur en Sport Programma Zorg Programma Welzijn, Zorg en Veiligheid

-6.981

-6.093

-6.371

-5.677

-5.681

-5

-13.904

-34.250

-35.822

-34.224

-34.461

-236

-9

-

-

-

-

-

-27.442

-47.349

-48.291

-45.839

-46.079

-240

-1.997

-1.697

-1.670

-1.610

-1.685

-75

-853

-724

-728

-730

-484

246


-5.129

-5.053

-5.387

-5.593

-5.122

472


-7.979

-7.474

-7.785

-7.933

-7.291

642


40.842

67.005

65.668

65.022

65.024

2

-

-

-

-

-

-

Totaal hoofdthema Welzijn en Zorg Programma Publieksservice Programma Bestuur, Communicatie en Veiligheid

Totaal resultaat

1 De cijfers in deze kolom geven de verschillen weer tussen de cijfers in jaarschijf 2016 volgens de begroting 2015 na wijziging en de begroting 2016 primitief.

De verschillen tussen de begroting 2015 primitief en de begroting 2015 na wijziging jaarschijf 2015 en 2016 zijn in de eerste en tweede tussenrapportage 2015 nader geanalyseerd. De verschillen tussen de jaarschijf 2016 volgens de begroting 2015 na wijziging en de begroting 2016 komen voort uit het opwerken van de begroting 2016. Deze mutaties zijn in paragraaf 2.2 van dit hoofdstuk reeds toegelicht. In onderstaande tabel wordt voor deze mutaties voor jaarschijf 2016 aangegeven op welke programma's deze tot uitdrukking komen. 214

-





-76

-

-76

-76

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

46

-

46

46

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

26

5

21

21

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Vrijval directiebudget ter dekking van personeelsLagere gerelateerde rentelasten / verschillen kapitaal-lasten

-124

-

2

1

-127

653

483

246

-75

-240

-

-236

-5

-

209

-1

210

-624

-347

8

-372

31

56

Onderlinge verrekening tussen programma's

-2

-2

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

5

-

-1

-

-

6

Diverse overige afwijkingen

1 Dit bedrag heeft betrekking op de storting van het saldo van het opwerken van de begroting 2016 (€ 127.135) in de algemene reserve.

128

-


Totaal resultaat

-


122

-

Programma Zorg


-


5

Programma Werk

-

-


Programma Onderwijs

-


-

-


5

-



-



-


Verschillenanalyse (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel)

Lagere dekking Hogere vanuit grondbelasting- exploitaties en opbrengsten investeringen

-

2

642

472

246

-75

-240

-

-236

-5

-

215

-1

215

-619

-347

7

-372

31

62

Totaal


215


5.5

Recapitulatie structureel begrotingsevenwicht

In hoofdstuk 5.2 Overzicht van baten en lasten zijn diverse overzichten gepresenteerd van de baten en lasten per programma inclusief de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien, te weten de totale baten en lasten, de incidentele baten en lasten en de structurele mutaties reserves. Hierdoor kan voor elk programma en voor de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien aangegeven worden welk deel van de baten en lasten structureel en welk deel incidenteel is. Dit onderscheid is van belang bij het bepalen van het structurele evenwicht van de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019. Op basis van het overzicht op de volgende pagina kan worden geconcludeerd dat de begroting 2016 en de meerjarenraming 2017-2019, conform de uitgangspunten van het BBV, structureel in evenwicht zijn. Dit houdt in dat de raming van baten en lasten aantoont dat structurele lasten kunnen worden gedekt met structurele baten. Hierdoor is er op dit moment geen risico aanwezig dat er op termijn een begrotingstekort ontstaat.

216

-1.444


-5.756


217

-7.531

70.046

-1.056



Mutaties reserves -

-5.362


Totaal

-484

-1.685

-45.935

-





-34.242

-5.937

Programma Onderwijs

Programma Zorg

-982 -2.163


-1.181


Programma Werk

-13.361

1.205



-3.677


1.217 -10.661


-3.418

-1.062

158

-38

-38

-

-

-872

-

-637

-168

-66

-791

-

-791

-814

-110

-

-

-4.116

3.412

3.418

6

69.887

-7.493

-5.324

-484

-1.685

-45.063

-

-33.604

-5.588

-5.871

-1.372

-982

-390

-12.546

-1.334

1.205

-3.677

-6.545

-2.196

-

-2.298

67.869

-7.468

-5.301

-482

-1.685

-45.747

-

-33.120

-5.743

-6.884

-1.172

-983

-190

-11.183

-1.448

1.203

-4.171

-6.913

146

Totaal

Structureel

Totaal

Incidenteel

2017

Begroting 2016


Resultaat (bedragen x € 1.000 ; - = nadeel)

-2.485

-2.304

-

-41

-1

-

-40

-703

-

-35

-108

-559

-11

-

-11

573

-110

-

-500

-

1.183

Incidenteel

2.485

6

67.869

-7.427

-5.300

-482

-1.645

-45.044

-

-33.085

-5.634

-6.325

-1.162

-983

-179

-11.756

-1.338

1.203

-3.671

-6.913

-1.037

Structureel

-

-2.675

67.211

-7.228

-5.055

-489

-1.685

-45.055

-

-32.552

-5.725

-6.778

-1.155

-985

-170

-11.099

-1.359

1.283

-3.644

-6.977

-402

Totaal

2018

-2.680

-2.755

-

-41

-1

-

-40

-391

-

-

-63

-328

-83

-

-83

591

-10

-

-

-

601

Incidenteel

2.680

81

67.211

-7.187

-5.054

-489

-1.645

-44.663

-

-32.552

-5.661

-6.450

-1.072

-985

-87

-11.689

-1.349

1.283

-3.644

-6.977

-1.003

Structureel

-

-288

66.868

-7.132

-4.962

-485

-1.685

-44.285

-

-32.231

-5.778

-6.276

-1.145

-985

-160

-14.019

-1.360

1.281

-3.644

-9.329

-966

Totaal

2019

-4.286

-368

-

-41

-1

-

-40

-10

-

-

-10

-

-83

-

-83

-3.784

-10

-

-

-2.400

-1.374

Incidenteel

4.286

81

66.868

-7.091

-4.961

-485

-1.645

-44.275

-

-32.231

-5.768

-6.276

-1.062

-985

-77

-10.235

-1.350

1.281

-3.644

-6.929

408

Structureel



5.6

Uiteenzetting financiële positie

Het BBV bepaalt dat in de uiteenzetting van de financiële positie in de begroting ten minste aandacht wordt besteed aan: 1. de jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume; 2. de investeringen; onderscheiden in investeringen met een economisch nut en investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut; 3. de financiering; 4. de stand en het gespecificeerde verloop van de reserves; 5. de stand en het gespecificeerde verloop van de voorzieningen. De onder punt 2 tot en met 5 genoemde onderwerpen tezamen kunnen worden opgevat als de belangrijkste onderdelen van een geprognosticeerde of geraamde balans (= vaste activa en vaste passiva). Bovenstaande onderwerpen zullen hieronder worden behandeld. Tevens zal in dit hoofstuk aandacht worden besteed aan de Wet Hof en de berekening van het EMU-saldo.

5.6.1

Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen

In artikel 20 van de BBV is bepaald dat in de financiële begroting afzonderlijke aandacht moet worden besteed aan onder andere de jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Hieronder worden alle vormen van aan de arbeidsrelatie verbonden rechten op uitkeringen tijdens of na het dienstverband verstaan. In de begroting 2016 zijn de volgende posten opgenomen die vallen onder de jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen: Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen (bedragen x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

17.341

17.334

17.334

17.334

Vergoedingen raadsleden

330

330

330

330

Storting in de voorziening pensioentegoeden bestuurders

200

200

200

200

Vergoedingen/wachtgelden voormalige wethouders en ambtenaren van voor 2013 (gecorrigeerd met eventuele 1 baten voormalige personeelsleden)

197

160

119

100

73

73

73

73

18.141

18.097

18.056

18.037

Netto werkgeverslasten wethouders en ambtenaren

Personeel gerelateerde verzekeringen Totaal

1 Op grond van aangescherpte weten regelgeving dienen met ingang van 1 januari 2013 voorzieningen gevormd te worden voor de totale verplichtingen aan voormalige wethouders en ambtenaren. Vanaf 2013 vallen deze lasten derhalve niet meer onder de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen.

218


5.6.2

Investeringen

In de begroting 2016 zijn de volgende investeringsbedragen opgenomen: Investeringsbedragen (bedragen x € 1.000)

2016

2017

2018

2019

13.642

7.316

1.753

3.600

4.769

159

421

5.369

-

-

-

-

-925

-925

-

-

17.486

6.550

2.174

8.969

Investeringen in materiële vaste activa: met een economisch nut in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Investeringen in immateriële vaste activa Investeringen in financiële vaste activa Totaal

Voor een nadere onderverdeling van deze investeringsbedragen per programma en een specificatie van de investeringen in jaarschijf 2016 wordt verwezen naar hoofdstuk 4.10 Paragraaf Investeringen. In deze paragraaf zijn ook de kapitaallasten per jaarschijf weergegeven die uit bovenstaande investeringen voortvloeien. Bovenstaande tabel heeft alleen betrekking op de investeringen die in 2016 gepland staan om uit te voeren. Om een beter beeld te krijgen van de totale vaste activa die de gemeente op de balans heeft staan, dient hierbij ook de boekwaarde van de reeds geactiveerde investeringen betrokken te worden (= de in het verleden gedanen investeringen die reeds zijn opgeleverd en waarover wordt afgeschreven). De boekwaarde per 1 januari 2016 van de reeds geactiveerde investeringen is als volgt: Boekwaarde vaste activa per 1 januari (bedragen x € 1.000)

2016

Investeringen in materiële vaste activa: met een economisch nut in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Investeringen in immateriële vaste activa Investeringen in financiële vaste activa Totaal

156.603 13.452 125 6.599 176.779

De geprognosticeerde afschrijvingslasten van bovenstaande investeringen bedraagt in 2016 circa € 11 miljoen. Dit is inclusief € 3,3 miljoen afschrijving tracé Oost II en € 0,7 miljoen afschrijving rotondes Spijksesteeg. Deze investeringen worden in één keer afgeschreven en gedekt uit de bestemmingsreserve bovenwijks nog te bestemmen.

219


5.6.3

Financiering

Als extern financieringsmiddel van de hierboven gepresenteerde investeringen dienen onder andere de aangetrokken langlopende geldleningen. In onderstaand overzicht wordt de meerjarige ontwikkeling van de langlopende leningenportefeuille weergegeven. Saldo begin boekjaar (bedragen x € 1.000) Langlopende leningen Flexibele roll-over lening Totaal

2016

2017

2018

2019

161.423

159.609

152.605

144.337

-

-

-

-

161.423

159.609

152.605

144.337

Voor een nadere onderverdeling toelichting en de uit de leningenportefeuille voorvloeiende aflossings- en rentebetalingsverplichtingen wordt verwezen naar hoofdstuk 4.4 Paragraaf Financiering.

5.6.4

Reserves en voorzieningen

Naast bovenstaande langlopende geldleningen, dienen ook het eigen vermogen van de gemeente en de voorzieningen als financieringsmiddel voor onder andere de investeringen. Het eigen vermogen van de gemeente bestaat uit de algemene reserves en de bestemmingsreserves. Voorzieningen zijn onderdeel van het vreemd vermogen van de gemeente. In onderstaand overzicht wordt het saldo ultimo 2015 (= saldo per 1 januari 2016) en het verloop van het saldo in de periode 2016-2019 weergegeven van zowel de reserves als de voorzieningen. Saldo ultimo boekjaar (bedragen x € 1.000)

2015

2016

2017

2018

2019

Algemene reserves

23.861

28.883

30.071

31.898

33.812

Bestemmingsreserves

12.570

8.604

9.714

10.563

8.937

Totaal reserves

36.431

37.487

39.785

42.461

42.749

Voorzieningen

36.900

39.344

41.294

41.648

41.888

Totaal

73.331

76.831

81.079

84.109

84.637

Voor een nadere onderverdeling van deze reserves en voorzieningen en een specificatie van de mutaties in de reserves en voorzieningen in jaarschijf 2016 wordt verwezen naar hoofdstuk 4.2 Reserves en voorzieningen.

220


5.6.5

Wet Hof

In Europa zijn regels afgesproken over de overheidsfinanciën. Deze Europese begrotingsregels uit het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) bepalen de normen voor het begrotingstekort (EMU-saldo) en de overheidsschuld (EMU-schuld). Deze regels gelden voor de gehele collectieve sector. Dus ook voor de decentrale overheden, zoals onze gemeente. De Europese regeringsleiders hebben afgesproken om de eisen uit het SGP (o.a. EMU-tekort maximaal 3,0% van het bruto binnenlands product, bbp) te verankeren in nationale wetgeving. Nederland doet dat met de Wet Houdbare Overheidsfinanciën (Wet Hof). In april 2013 heeft de Tweede Kamer deze wet aangenomen. Op 1 januari 2014 is deze wet in werking getreden. De Rijksoverheid en de decentrale overheden (gemeenten, provincies en waterschappen) zijn dus samen verantwoordelijk voor het terugdringen van het begrotingstekort van Nederland. Op 18 januari 2013 hebben zij een Financieel Akkoord bereikt. Hierin is afgesproken hoeveel tekort de decentrale overheden maximaal mogen hebben, namelijk 0,5% bbp (waarvan 0,32% bbp voor gemeenten, gewijzigd per 16 september 2013). Dit is een macronorm die niet verdeeld wordt in een (micro-) norm per individuele overheid. Wel is er sprake van een referentiewaarde, die op dit moment voor het jaar 2016 nog niet is vastgesteld (voor Gorinchem was deze norm in 2015 vastgesteld op € 5,8 miljoen). Zie ook de volgende subparagraaf, waar het EMU-tekort berekend is. Deze referentiewaarde moet gezien worden als richtsnoer voor het toegestane tekort. Zolang de macronorm niet meerjarig overschreden wordt zal een (individuele) overschrijding niet tot sancties leiden. Mocht dit wel het geval zijn, kunnen er uiteindelijk gevolgen zijn voor de investeringsplanningen. Hier zal de komende tijd meer duidelijkheid over komen; in elk geval is afgesproken dat deze kabinetsperiode geen sancties worden opgelegd bij een overschrijding. De gemeente stuurt - conform het BBV - primair op een saldo dat is gedefinieerd in termen van baten en lasten. Het EMU-saldo wordt bepaald op transactiebasis (saldo van inkomsten en uitgaven). Het is duidelijk, dat ook sturen op en monitoren van het EMU-saldo steeds meer de aandacht verdient.

5.6.6

EMU-saldo

Volgens artikel 19 van het BBV dient de berekening van het EMU-saldo onderdeel uit te maken van de financiële begroting. In de tabel hierna is het EMU-saldo voor onze gemeente berekend.

221


Berekening EMU- saldo (X € 1.000)

2015, volgens realisatie tot en met sept. 2015, aangevuld met raming resterende periode

2016, volgens begroting 2016

2017, volgens meerjarenraming in begroting 2016

1

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

5.233

1.056

2.298

2

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

6.187

10.956

6.614

3

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

2.065

2.090

2.090

4

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

9.545

21.241

7.575

5

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

73

888

-

6

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voorzover niet op exploitatie verantwoord

-

-

-

7

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

1.923

2.170

2.114

8

Baten bouwgrondexploitatie: baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord

2.801

10.067

8.404

9

Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen.

3.126

1.260

1.743

10

Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

-

-

-

11

Verkoop van effecten:

a

Gaat u effecten verkopen? (ja/nee)

nee

nee

nee

b

Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

-

-

-

1.765

386

7.974

Berekend EMU-saldo

Toelichting op bovenstaande tabel: Om het EMU-saldo te berekenen, moet er een aantal correcties gemaakt worden op het exploitatiesaldo (post 1). De posten 2, 3, 5, 6 en 8 moeten bij het exploitatiesaldo worden opgeteld (+), terwijl de posten 4, 7, 9, 10 en 11 hiervan moeten worden afgetrokken (-). De posten met een (+) verkleinen derhalve het EMU-tekort, terwijl de posten met een (-) het EMU-tekort verhogen. Afschrijvingen (post 2) zijn bijvoorbeeld wel een last op de exploitatiebegroting (van de gemeente als lokale overheid), maar vormen geen uitgavenpost voor het EMU-saldo. Conclusie uit bovenstaande tabel: De referentiewaarde voor het EMU-tekort is voor 2016 (nog) niet bepaald. Voor 2015 bedroeg deze waarde voor Gorinchem € 5,8 miljoen. Uit de berekening van het EMU-saldo blijkt dat in geen van de jaren 2015 - 2017 een tekort wordt verwacht, maar juist een (beperkt) overschot.

222


Begroting 2016 Begrippenlijst

223


224


6

Begrippenlijst

Bedrijfsvoering De beheersing van, het toezicht op en de verantwoording over de bedrijfsprocessen binnen de gemeentelijke organisatie op basis van een bedrijfsvoeringsfilosofie. Onderdelen: personeel, informatisering, automatisering, communicatie, organisatie, financieel beheer en huisvesting. Begroting Een begroting geeft aan welke beleidsvoornemens uitgedrukt in speerpunten de gemeente heeft, hoeveel middelen daarmee zijn gemoeid en uit welke bronnen die middelen afkomstig zijn. Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) Het besluit geeft voorschriften voor de inrichting van de begroting en de jaarstukken van de gemeente. Het BBV is vanaf 2003 van kracht. Bestaand beleid Beleid waarover al besluitvorming door de raad heeft plaatsgevonden. Sturing vaak beperkt omdat het vaak beleid van rijkswege betreft. Wordt ook wel autonoom beleid genoemd. Coalitieprogramma Het college geeft via het coalitieprogramma inhoudelijke invulling aan belangrijke onderwerpen die tijdens de collegeperiode uitgevoerd dienen te worden. Dekkingsmiddelen Financiële middelen waarmee het huidige en nieuwe beleid gedekt / in financiële zin bereikt kan worden. Doelstelling Het beoogde eindresultaat, de gewenste verandering bij de uitvoering van een activiteit. Dualisme Een dualistisch stelsel kenmerkt zich doordat de posities en bevoegdheden van college en raad ontvlecht zijn. De raad richt zich primair op de volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende functie; het college op de uitvoerende functie. Gemeentegarantie Gemeentegarantie is een zekerheid voor de geldgever dat de in de overeenkomst van een geldlening aangegane verplichtingen van een derde zullen worden nagekomen. Daarbij heeft het college een lening aangetrokken en doorgeleend aan een derde met de verwachting de hoofdsom met rente binnen de afgesproken termijn terug te krijgen. Hoofdthema De programma’s uit de begroting zijn te herleiden naar vier hoofdthema’s. Een hoofdthema is een verzameling van een aantal programma’s. Maatschappelijk effect Het maatschappelijk effect geeft aan wat de gemeente met het programma feitelijk in de samenleving wil bereiken. Hulpmiddel daarbij is de effectindicator.

225


Matrixmodel Het matrixmodel geeft het aantal programma’s per hoofdthema / dwarsdoorsnede weer. Per hoofdthema wordt een aantal dwarsdoorsneden gegeven. Het betreft de dwarsdoorsneden: voorzieningen, veiligheid, milieu en bestuur en communicatie. De combinatie van hoofdthema’s en dwarsdoorsneden levert een aantal programma’s op. Nieuw beleid Nieuw beleid kunnen we onderscheiden in vier categorieën nieuw beleid: politiek gewenst, reeds besloten, wettelijk verplicht en onontkoombaar. Nulmeting Betreft uitgangssituatie voor vergelijking met de streefwaarde meetindicator die bij het onderdeel deelprogramma’s ook zijn opgenomen. Zo ontstaat een vergelijking in de tijd. Het basisjaar kan verschillen aangezien sommige gegevens in een betreffend jaar niet beschikbaar zijn. Nulmetingscijfers kunnen cijfers uit de jaarstukken zijn. Paragrafen Een paragraaf geeft volgens het BBV een dwarsdoorsnede van de begroting op beleidsmatige en financiële aspecten. Het gaat dan om beleidslijnen / -kaders van beheersmatige aspecten. Een samenhangende verzameling van producten gericht op het bereiken van vooraf bepaalde doelen en deelprogramma’s. Raadsopdracht Een beschrijving op hoofdlijnen van de opdracht van de raad aan het college inzake een beleidsonderwerp vanuit het coalitieakkoord. Resultaatverantwoordelijkheid Bij resultaatverantwoordelijkheid is het college verantwoordelijk voor het doel, resultaat of product. Risicomanagement Risicomanagement is het constante proces van het identificeren en het kwantificeren van risico’s en het bepalen en ontwikkelen van activiteiten en maatregelen die de kans en/of de gevolgen van risico’s beheersbaar houdt/maakt. Tevens bevat het proces risicomanagement het toezien op de naleving van risicobeheersing. Risicomanagement is niet koste wat het kost risico's vermijden. Het bewust accepteren van een risico is soms de meest optimale beheersmaatregel. Risicomanagement verschaft, indien goed uitgevoerd, een organisatie de mogelijkheid optimaal om te gaan met onzekerheden en dus ook met de mogelijkheid om de voordelen te benutten die onzekerheden soms bieden. Risico's kunnen in dit opzicht dan ook een negatieve of positieve uitwerking hebben. Speerpunt Speerpunt betreft activiteiten die uitgevoerd worden om deelprogramma’s te realiseren. Aan een speerpunt moet altijd een activiteit gekoppeld zijn. Speerpunten zijn zaken waarover de raad met het college wil communiceren. Goedgekeurde aanvragen voor nieuw beleid kunnen speerpunten zijn.

226


Aanvragen nieuw beleid, categorie gewenst is een speerpunt. De categorieën reeds besloten, wettelijke verplicht en onontkoombaar zijn in de meeste gevallen een aanvulling / uitbreiding van het bestaande beleid en niet per definitie speerpunten. Stelsel van baten en lasten Het stelsel van baten en lasten is een begrotingssysteem dat inhoudt dat alle ontvangsten en uitgaven worden toegerekend aan het begrotingsjaar waarop zij betrekking hebben. Streefwaarde Geeft de waarde, zoveel mogelijk uitgedrukt in cijfers, binnen een programma waarnaar gestreefd wordt. Systeemverantwoordelijkheid Bij systeemverantwoordelijkheid heeft het college een voorwaardenscheppende verantwoordelijkheid. Treasury Omvat alle activiteiten die zich richten op het besturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële stromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Trechtermodel Naar aanleiding van het dualisme is het trechtermodel ontwikkeld. Het betreft een Gorinchemse vertaling waarin de raad signalen vanuit de samenleving en het rijk via een opdracht bij het college teruglegt. Het college werkt keuzeopties uit die vervolgens bij de raad ter besluitvorming voorgelegd wordt. Raad stelt dan beleidskader vast. Begroting is voorbereid door college. Raad kiest en stelt begroting vast. Verbonden partij Derde rechtspersonen waarmee de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan het hebben van een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die achtergesteld zijn in geval faillissementen en/of dat financiële problemen verhaald kunnen worden op de gemeente. Voorhangprocedure Het gaat om formele bevoegdheden van het college, zoals verwoord in artikel 160 van de Gemeentewet en artikel 169, waarbij is geregeld dat het college pas van bepaalde bevoegdheden gebruik kan maken, als zij de raad in de gelegenheid hebben gesteld om op-/aanmerkingen te maken. Waar Staat Je Gemeente Gemeenten kunnen op Waarstaatjegemeente.nl hun prestaties vergelijken met die van collegagemeenten. Zo ontdekken gemeenten op welke maatschappelijke thema’s ze zich nog kunnen verbeteren. En van welke gemeenten ze kunnen leren. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om niet-structurele financiële tegenvallers op te kunnen vangen.

227

Gemeente Gorinchem Bezoekadres Stadhuisplein 1 4205 AZ Gorinchem Postadres Postbus 108 4200 AC Gorinchem Telefoon: (0183) 65 95 95 Fax: (0183) 63 05 40 E-mail: [email protected] Website: www.gorinchem.nl

Gemeente Gorinchem. Begroting 2016

Recommend Documents