Besluitvorming OMRIN
Besluitvorming OMRIN
Gemeente Dongeradeel en Dantumadiel
De Jonge Milieu Advies Definitief, versie 1.1 Zeist, maart 2015
De Jonge Milieu Advies Utrechtseweg 9, 3704 HA Zeist T. 030-6991599 E.
[email protected]
Definitief, versie 1.1
I. www.dejongemilieuadvies.nl
Zeist, maart 2015
Besluitvorming OMRIN
0 Managementsamenvatting In dit rapport worden de financiële consequenties en de maatschappelijke kosten en baten die samenhangen met het besluit rondom Omrin (aandeelhouder blijven of niet) beschreven. Dit gebeurt vooral vanuit een visie op het afvalbeheer tot 2020. Het kader hiervoor is het Nederlandse afvalbeleid dat met het programma “Van Afval Naar Grondstof” (VANG) een doelstelling heeft geformuleerd van 75% bronscheiding (of 100 kg/inwoner/jaar restafval) in 2020. Een belangrijk onderdeel daarin is het hergebruik van kunststof verpakkingsmaterialen en drankenkartons op basis van het verpakkingenakkoord. De gemeenten hebben een 2-tal belangrijke overeenkomsten1 met Omrin die aflopen op 31 december 2017. Het betreft de “Overeenkomst levering huishoudelijk afval en verkoop aandelen” en de “Overeenkomst voor de nascheiding van kunststof verpakkingen uit huishoudelijk restafval”. Het beëindigen van de relatie met Omrin zal met name consequenties hebben voor de nascheiding van restafval, die dan komt te vervallen. De gemeenten dienen daarvoor te anticiperen op andere scenario’s voor het afvalbeheer die in dit rapport uitgewerkt zijn. Het betreft alternatieve scenario’s met bronscheiding. Op dit moment zijn er meerdere scenario’s voor gemeenten om tot betere prestaties (>70% scheidingsrendement) te komen. In overleg met Gemeentewurk is voor de drie best bij de gemeenten passende scenario’s gekozen: Naast een nascheidingsvariant (Omrin) betreft het twee bronscheidingsvarianten: omgekeerd en intensief inzamelen genoemd. Ook een variant inzameling aan huis met PMD-zakken is ter indicatie meegenomen in de scenarioberekeningen. In de volgende figuur is het effect van de beschreven scenario’s op de afvalstoffenheffing en het milieurendement (scheidingspercentage) visueel weergegeven. Figuur 6.1
1
5
Effect van de scenario’s op de prestaties afvalbeheer in 2020
Naast de genoemde overeenkomsten hebben de gemeenten ook een dienstverleningsovereenkomst met Omrin voor het beheer en de exploitatie van een milieustraat. Deze overeenkomst is voor onbepaalde tijd. Een besluit hierover kan feitelijk los staan ven een besluit over het aandeelhouderschap in Omrin en de daarbij behorende alternatieven voor de restafvalverwerking.
Om te voldoen aan de scheidingsdoelstelling van 75% in 2020 is zowel het scenario nascheiding als het scenario intensiveren van de inzameling naar het voorbeeld van de gemeenten in het Westerkwartier van Groningen het meest interessant voor de gemeenten Dongeradeel en Dantumadiel. Met het omgekeerd inzamelen wordt in scheidingsrendement het minste vooruitgang geboekt. De afvalbeheerkosten zullen in de scenario’s omgekeerd en intensief inzamelen ook flink toenemen. Dit is het gevolg van noodzakelijke investeringen in inzamelmiddelen: ·
Een investering van ruim € 2 mln. voor Dongeradeel en € 1,5 mln. voor Dantumadiel in ondergrondse brengvoorzieningen bij een keuze voor omgekeerd inzamelen. Daarnaast mogelijk ook investering voor inzamelvoertuigen hiervoor. De investeringen worden geactiveerd en leiden tot een flinke stijging van de kapitaalslasten (ca. € 25/aansluiting/jaar). Dit alles is met de verwachte mutaties op inzamel- en verwerkingskosten geeft een stijging van ruim € 10/aansluiting/jaar van de afvalbeheerkosten.
·
Een investering van € 1,25 mln. in inzamelvoertuigen met meerdere compartimenten bij een keuze voor intensief inzamelen van grondstoffen aan huis. De investeringen worden geactiveerd en leiden tot een flinke stijging van de kapitaalslasten (ca. € 10/aansluiting/jaar). Dit alles is met de verwachte mutaties op inzamel- en verwerkingskosten geeft een stijging van ruim € 10/aansluiting/jaar van de afvalbeheerkosten. Met name de inzamelkosten stijgen sterk in dit scenario door de inzet van extra medewerkers voor de inzameling. Het scenario biedt daarmee wel extra werkgelegenheid (waarde ca. € 33/aansluiting/jaar SW).
Inzameling middels zakken aan huis is globaal berekend als een mogelijke subvariant, indien de gemeenten overgaan op bronscheiding. Het blijkt een betaalbare optie met extra werkgelegenheid. Met dit scenario zullen de gemeenten voor wat betreft het scheidingsrendement geen vooruitgang boeken ten opzichte van 2013. De keuze voor nascheiding is vanuit de optiek van het afvalbeheer duidelijk de beste optie voor zowel het scheidingsrendement als de kosten van het afvalbeheer in 2020. Dit scenario kan, met zekerheid, alleen worden gerealiseerd als de gemeenten aandeelhouder blijven in Omrin. Het aandeelhouderschap heeft ook nog ander maatschappelijke kosten en baten effecten die bij een keuze dienen te worden meegewogen. De volgende tabel geeft hier een samenvatting van:
6
Besluitvorming OMRIN
Aandeelhouder in Omrin
Uittreden uit Omrin
Kansen voor sociale
Aanbod van Omrin voor het opzetten
Kansen creëren middels
werkgelegenheid
van een plaatselijk
aanbestedingen, bijvoorbeeld bij de
textielsorteercentrum (5 tot 7 p.).
textiel- of kunststof sortering en
Omrin biedt werkgelegenheid aan 400
vermarkting (5 tot 7 p.)
medewerkers en 250 vrijwilligers in de
Een keuze voor intensief inzamelen
regio. Middels afvalcoaches kunnen
biedt extra kansen voor
meer banen worden gecreëerd.
werkgelegenheid (10 p.)
Kansen voor investeringen in
Kansen voor plaatselijke aannemers
duurzame technieken in de regio, zoals
creëren middels aanbesteding van
REC, vergisting, groen gas netwerk
diensten en verwerkingscontracten.
Duurzaamheid
e.d. (kapitaalsintensief). Met Omrin zijn de gemeenten koploper in de transitie naar de circulaire economie. De waarde van de aandelen zal toenemen Organisatorisch
Eenduidig beleid met visie op de
Bij fusie nadelen in harmonisatie,
toekomst legt keuzes voor lange
bijvoorbeeld de discussie bron-
termijn vast.
/nascheiding.
Bij fusie voordeel van een reeds
Ca. 5€/aansl./j fusievoordeel kan niet
geharmoniseerd beleid.
verzilverd worden door het 2-sporen
Beperkte eigen organisatie binnen de
beleid.
gemeenten nodig voor afvalbeheer
Eigen organisatie moet versterkt
beleid.
worden voor kennisbehoud. Behoud van keuzevrijheid in afvalbeheer voor het eigen gemeentelijke belang.
Het grote verschil tussen de scenario’s zit hem uiteindelijk in enerzijds het behoud van keuzevrijheid met een korte termijn horizon voor het eigen gemeentelijke belang, versus anderzijds een langere termijn visie op de regio met een groter winst/risico profiel als aandeelhouder in Omrin. Bij beide keuzes hoort een consequente vervolgstrategie om eruit te halen wat erin zit. Inzake de kostenconsequenties voor Dongeradeel en Dantumadiel geeft de volgende tabel tenslotte inzicht in de investeringen, de invloed daarvan op de tarieven en terugverdientijden. Variant
Nascheiding
Investering
Directe kosten
Investering
Directe kosten
Dongeradeel
Dong. in 2020
Dantumadiel
Dant. in 2020
€ 500.000*
€ 1.672.057
€ 500.000*
€ 1.166.105
Terugverdientijd
Ca. 2 jaar** voor Dongeradeel
Omgekeerd
€ 2.000.000
€ 1.915.641
€ 1.500.000
€ 1.309.578 Ca. 3-3,5** jaar
inzamelen Intensief inzamelen
€ 1.250.000
€ 1.911.438
Samen met
€ 1.323.446
voor Dantumadiel
Dongeradeel
*Om de aandelen weer terug te nemen; **op basis van verschil in kosten met de alternatieven
7
