Casuïstiek
Vascular cognitive impairment
man 62 • eigen zaak in kantoormeubilair • geheugen en concentratieklachten na “TIA”
Geert Jan Biessels VCI poli UMC Utrecht Stroke Centre
Casuïstiek
is dit een voorbode van dementie?
Vascular cognitive impairment speelt de vaatschade nog een rol?
vrouw 81
• wat is VCI
• woont met echtgenoot • vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over had bloeddruk behandeling dit • VG blanco kunnen voorkomen?
• vertaalslag praktijk • voorbeeld patiënten
en heeft het nu nog zin?
Diagnose vasculaire dementie
Diagnose vasculaire dementie
“Hokjesdenken”
“Hokjesdenken”
+
+
+
+
-
-
1
Oorzakelijke diagnose
Oorzakelijke diagnose
“Hokjesdenken”
<65 jaar
>65 jaar
Fazekas 1999 Craft 2009 van der Flier JNNP 2005
Oorzakelijke diagnose
Oorzakelijke diagnose
Ziekte van Alzheimer
“Hokjesdenken” • oorzaak > ziekteverschijnselen • ziekteverschijnselen > oorzaak
ü ü ü ü ü
van der Flier JNNP 2005
Oorzakelijke diagnose
Oorzakelijke diagnose
“Hokjesdenken”
“Hokjesdenken”
• oorzaak > ziekteverschijnselen • ziekteverschijnselen > oorzaak
• oorzaak > ziekteverschijnselen • ziekteverschijnselen > oorzaak
• oorzaak bij obductie wijkt regelmatig af van diagnose • er is bij ouderen met dementie zelden sprake van één oorzaak • niet alle oorzaken zijn aantoonbaar
hippocampus Savva NEJM 2009
2
nieuwe visie
Vascular Cognitive Impairment
continuüm: - functioneren
“Cognitieve beperking samenhangend met en waarschijnlijk veroorzaakt door cerebrovasculaire ziekten”
- etiologie
VCI
aard
MCI
ernst
Vascular cognitive impairment
praktische vertaalslag VCI Uitgangspunt:
• wat is VCI
geïndividualiseerde - etiologische diagnose
• vertaalslag praktijk
- prognose - behandeling
• voorbeeld patiënten
Onze huidige aanpak: diagnose
Onze huidige aanpak: diagnose
benoem aard en ernst - cognitieve en non-cognitieve symptomen
- etiologie
strategisch infarct
• ….. • …..
microbloedingen
witte stofafwijkingen
infarcten, witte stofafwijkingen, atrofie
aard ernst - risicofactoren
3
Onze huidige aanpak: diagnose
Onze huidige aanpak: behandeling
symptomatische behandeling
• ….. • …..
ernst
Vascular cognitive impairment
Casuïstiek man 62
• wat is VCI • vertaalslag praktijk
• eigen zaak in kantoormeubilair • geheugen en concentratieklachten na “TIA”
• voorbeeld patiënten
“is dit een voorbode van dementie?”
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
man 62
• eigen zaak in kantoormeubilair • geheugen en concentratieklachten na “TIA”
Diagnose:
• hypertensie • med: sec preventie
- thalamus infarct links
neuropsychologisch onderzoek: • snelheid informatie verwerking p5-p20 • executieve functies p10-p15
- verminderde snelheid/executief functioneren
- hypertensie
aard ernst
4
Casuïstiek
is dit een voorbode van dementie?
man 62 Prognostische factoren
Casuïstiek man 62 Behandeling
- leeftijd
verminderde snelheid/ executief functioneren
- relatief lichte beperkingen
ernst
ernst
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
vrouw 81
Behandeling verminderde snelheid/ executief functioneren
cognitieve revalidatie
cognitieve revalidatie
• woont met echtgenoot • vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over • VG blanco
ernst
Casuïstiek
Casuïstiek
vrouw 81
vrouw 81
• woont met echtgenoot • vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over
Diagnose: - stoornissen geheugen, taal en snelheid
neuropsychologisch onderzoek: - stoornissen geheugen, taal en info-verwerkings snelheid LO 160/90
aard ernst
5
Casuïstiek
Casuïstiek
vrouw 81
vrouw 81
Diagnose:
Prognostische factoren
- stoornissen geheugen, taal en snelheid
- “Alzheimer proces” - vasculaire laesies?
- ziekte van Alzheimer - matig ernstige witte stof afwijkingen en lacunaire infarcten - hypertensie
Prognostische betekenis WMH/lacunes
Prognostische betekenis WMH/lacunes
- voorspellen MCI en conversie MCI>AD
- voorspellen MCI en conversie MCI>AD
echter, bij mensen met de diagnose AD - geen voorspellers cognitief verval - voorspellen wel mortaliteit
Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007
Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007
Casuïstiek
Casuïstiek
vrouw 81
vrouw 81
Behandeling
Behandeling stoornissen meerdere domeinen
− zorg − overweeg ChER
stoornissen meerdere domeinen
− zorg − overweeg ChER
- vasculaire RF? - ascal? ernst
ernst
6
Multimodale interventie?
Multimodale interventie?
JAGS 2009
− geen effect - cognitie - institutionalisering - overleving
Stroke 2010
Multimodale interventie?
Aspirine bij AD - niet effectief tegen cognitief verval - waarschijnlijk niet veilig: meta-analyse Hazard Ratio intracerebrale bloedingen: 7.6 JAGS 2009
− geen effect - cognitie - institutionalisering - overleving - ICH: 3 doden in VC groep, 0 in controle groep
AD 2000 Lancet Neurology 2008 ; Thoonsen, Stroke 2010
Vascular cognitive impairment VCI
gedifferentieerde aanpak VCI
• wat is VCI • ….. • …..
• vertaalslag praktijk
symptomatische behandeling
• voorbeeld patiënten etiologische behandeling risicofactoren
ernst
7
VCI poli
8
